De brandweer(m/v) 555 - 2016 by BrandweerVereniging Vlaanderen

2300 Turnhout Masspost Erkenningsnr. P 106052

#10 GO-RSTV of de kunst

#31

van het brandlezen Zonevorming biedt opportuniteiten voor IGS Fire safety first

#44

555

Nr. september-oktober 2016 92e jaargang

Tijdschrift toelating gesloten verpakking verschijnt 5 x per jaar ISSN 1374-5867

INHOUD

nr. 553 - 92e jaargang · ISSN 1374-5867

#01 Brandpunt COLOFON

#03 Beslissen onder tijdsdruk #08 Kort nieuws

Alle correspondentie en adreswijzigingen Brandweervereniging Vlaanderen Heide 230, 3920 Lommel secretariaat@brandweervlaanderen.be

Website BVV www.brandweervlaanderen.be

Redactie Bart Vandenbussche en Cathy De Schryver redactie@brandweervlaanderen.be

›P roject Campus Vesta: Sevesooefenplaat › Z one VlaamsBrabant West winnaar van ‘Belgian Fire Games’ ›C riteria ‘zware beroepen’ bekend

#09 BVV-Info

› T he Way to Health and safety › I nhoudelijk een tandje bij › Broadmap

Verantwoordelijke uitgever V.U. Bart Vandenbussche Sinte Apoloniastraat 52, 9300 Aalst

#10 GO-RSTV of de kunst van

Facturatie Kol. Jan Jorissen Norbert Neeckxlaan 21, 3920 Lommel schatbewaarder@brandweervlaanderen.be

#19 Leerarena Indaver

Technische realisatie EVM Print, De Koninckstraat 40 b17, 1080 Brussel 02 240 44 11, info@evmprint.be Contactpersoon advertenties Martijn Wouters martijn.wouters@brandweervlaanderen.be 0473 819158 Abonnementen Jaarabonnement: € 36,30 (incl. btw en verzending) Oplage 12.500 ex. Teksten voor volgende nummers moeten ons bereiken: - Nr. 556 voor 28/10/2016 - Nr. 557 voor 06/01/2017 Coverfoto Koen Vanderzwalm Vormgeving Arti·Tude 0495 47 05 58

het brandlezen

#22 Interactieve interventieplannen #26 Brandveilig leven, meer dan rookmelders en een vluchtplan

#31 Zonevorming biedt

opportuniteiten voor IGS

#40 Brand in woning

brandweerman en zijn gezin

#44 Fire safety first

Brandveiligheid zichtbaar maken

#46 Tips & Tricks Ambulance #47 Nieuwe brandweervoertuigen

BRANDPUNT De naam High Level dekt een brede lading. Eerst was het de bedoeling om tijdens dit congres te focussen op alles wat er zich op grote hoogte afspeelt. De aanslagen van 22 maart

hebben het programma echter wat doorheen geschud. Na de aanslagen was het voor de betrokken brandweermensen al snel duidelijk dat dit nieuw type hulpverlening een andere aanpak vergt. Eerst en vooral medisch. We werden geconfronteerd met verwondingen die we niet gewoon zijn en waarvoor we ook niet het geschikte materiaal hebben. Maar ook tactisch. Hoe en wanneer mogen we zo’n rampplek betreden, hoe schatten we het risico van een second strike

#10

in, wie zegt dat er bij de slachtoffers die we behandelen geen daders zitten met een bommengordel of een wapen, wat is onze verhouding met bv. politie of defensie? Al vlug hebben enkele collega’s met verschillende achtergronden de koppen bij elkaar gestoken. Op het congres willen we dit werk dan ook graag delen. Het gaat vooral om het creëren van awareness en het aanleren van enkele medische technieken. Het moet niet alleen ons handelen verbeteren, het zal ook onze veerkracht versterken. Want de

#19

psychische impact van zo’n interventie is wellicht nog het zwaarst om dragen. Tegelijk moeten we ons als brandweer bezinnen over hoe ver we als hulpverleners willen gaan. Wachten we met ingrijpen tot andere disciplines de zaak beveiligd hebben of vorderen we – mits speciale opleiding en aangepaste PBM - mee zij aan zij met politie/defensie om slachtoffers diep in de rode zone te stabiliseren of ontzetten? Dit is niet iets dat in achterkamers mag beslist worden. Een tactisch-offensieve inzet door brandweer, al was het maar door een tiental brandweer-

#26

special forces, maakt de grens tussen hulp- en veiligheidsdienst veel dunner en heeft dus een invloed op de hele organisatie. Met het congres willen we de discussie alvast openen.

Bart Vandenbussche Directeur BVV

#47 1

BESLISSEN ONDER TIJDSDRUK INLEIDING Het spreekt voor zich dat leidinggevenden bij de brandweer

Als opwarmertje wil ik je even doen nadenken over het vol-

beslissingen moeten nemen om een incident te kunnen

gende statement. Geef zo snel mogelijk een antwoord op de

bestrijden. Doorheen de opleiding krijgen we verschillen-

vraag die volgt op onderstaande stelling:

de stappenplannen aangeleerd. Het is echter van groot be-

Als je weet dat 5 machines in 5 minuten tijd 5 producten

lang om eens stil te staan bij deze aangeleerde processen

kunnen afwerken. Hoeveel tijd zouden 100 machines er

en hoe we als mens omgaan met de stappenplannen. Met

over doen om 100 producten af te werken?

deze tekst wil ik me niet enkel richten tot leidinggevenden

Inderdaad … 100 minuten of nee, onze hersenen hebben

bij de brandweer, maar tot iedereen die operationeel werk

zich van hun luie kant laten zien en ons beetgenomen. De

uitvoert. We komen tot de vaststelling dat onze hersenen

100 machines doen er effectief ook 5 minuten over. In de

ons vaak op het verkeerde spoor zetten en dat we hierdoor

wetenschap noemen ze dit ‘systeem 1’-denken.

niet altijd het meest geschikte antwoord kunnen geven op

In de jaren 70 hebben onderzoekers Daniel Kahneman en

de voorgeschotelde situaties. Het is voor ieder van ons van

Amos Tversky hier boeiend onderzoek naar gevoerd. Zij

groot belang om weet te hebben van de, vaak onbewuste,

toonden aan dat er in ons brein 2 manieren van denken aan-

mechanismen die zich in onze hersenen af spelen.

wezig zijn: ‘Systeem 1’-denken en ‘Systeem 2’-denken.

ER WAS EENS …

‘Systeem 1’-denken Door gebruik te maken van ‘systeem 1’ gaan we snel een

Vooraleer we beslissingen moeten nemen worden we ge-

antwoord formuleren op basis van makkelijk bereikbare

confronteerd met een bepaalde situatie. We moeten er

informatie. Beslissen doen we automatisch, onbewust en

steeds vanuit gaan dat onze denkwijze opteert om het sim-

meestal gebaseerd op indrukken en gevoelens.

pel op te lossen. Voor eenvoudige problemen is dit meestal

‘Systeem 1’-denken maakt gebruik van heuristieken en is

geen slechte benaderingswijze.

hierdoor vertekend (biased). Een heuristiek is een vuistregel

Besluit gerust dat onze hersenen lui zijn. Ze zorgen ervoor

die ervoor zorgt dat je minder tussenstappen nodig hebt om

dat we snel een oplossing kunnen formuleren, maar helaas

een oplossing te formuleren voor een moeilijk probleem.

is dit niet altijd het juiste resultaat.

‘Systeem 2’-denken

in het verleden gepubliceerd in ‘de brandweerman’. Het is

Het denken in ‘systeem 2’ is eerder een analytische aan-

raadzaam om de artikels bij de hand te nemen. In de bron-

pak van de probleemstelling. De beslissing komt bewust tot

vermelding kan je de locatie van de artikels snel terugvinden.

stand omdat men weloverwogen op zoek gaat naar de juiste informatie en niet enkel de meest voor de hand liggende

CASES

data zal gebruiken.

WIE NIET STERK IS …

Oproep voor schoorsteenbrand - Case Study: Watts Street (NY) Op 28 maart 1994 omstreeks 19u36 wordt de brandweer van

Om toe te lichten van waar deze twee systemen vandaan

New York opgeroepen voor een schoorsteenbrand in Watts

komen verwijs ik graag naar de evolutietheorie van Charles

Street 62. Bij aankomst komt zwarte rook uit de schoorsteen.

Darwin. Vanuit Darwins tekst ‘Survival of the fittest’ kunnen we besluiten dat niet alleen de wet van de sterkste geldt,

De brandweer wordt opgeroepen voor een schoorsteen-

maar ook meer intelligentie of beter vluchtgedrag kan bij-

brand. Bij aankomst zijn er weinig of geen elementen die

dragen tot het verhogen van de overlevingskansen van een

erop wijzen dat er zich een uitzonderlijk gevaar verschuilt in

organisme.

het appartementsgebouw.

Ruben Mersch (2012) geeft als voorbeeld een situatie dat de

Bovenstaande gegevens veroorzaken een confirmation bias

oermens geritsel in het gras hoorde. De wind, maar even-

of tunnelvisie bij de leidinggevende. Bij ‘systeem 1’-denken

goed een naderende sabeltandtijger kon hiervan de oorzaak

gaan we doorgaans op zoek naar bevestiging van onze ver-

zijn. De tijd nemen om te overwegen dat het de wind of

moedens. De leidinggevende is ervan overtuigd dat hij een

een hongerige tijger is die het geritsel veroorzaakt, zou de

schoorsteenbrand moet bestrijden. Hij krijgt bevestiging van

overlevingskansen van de oermens sterk doen verminderen.

zijn vermoeden omdat er zwarte rook uit de schoorsteen

Om niet als lunch te eindigen was het raadzaam om snel

stroomt. De leidinggevende organiseert zijn inzet om een

patronen te herkennen en automatisch te handelen op basis

schoorsteenbrand te blussen.

van de opgedane indrukken. Het ontwikkelen van vuistregels dus. Dit schetst duidelijk hoe ons ‘systeem 1’-denken func-

Het blijkt echter om een compartimentsbrand te gaan die na

tioneert. De heuristieken helpen ons om sneller te denken

verloop van tijd resulteert in een intense backdraft met fatale

vanuit de overlevingsreflex.

afloop voor drie brandweerlui.

Als brandweer worden we gelukkig niet meer geconfron-

De grote valkuil bij confirmation bias is dat we telkens op

teerd met sabeltandtijgers, maar wel met andere gevaren.

zoek gaan naar bevestiging voor de gemaakte keuzes. Op

Om dieper in te gaan op de werking van ‘systeem 1’ gaan

zich is dit niet fout, maar het wordt pas echt gevaarlijk als je

we heuristieken en biases bespreken op basis van cases van

(onbewust) informatie wegfiltert om je gelijk te krijgen. Het

brandweerinterventies. De cases gebruikt in dit artikel zijn

principe van de confirmation bias zit zo diepgeworteld dat ons brein al een keuze gemaakt heeft. Zonder dat je het door hebt, ga je op zoek naar elementen die de onbewust gemaakte keuze ondersteunen in plaats van deze te ontkrachten. Het is van uiterst groot belang dat je je bewust bent van dit mechanisme. Door hier rekening mee te houden kan je je kritisch opstellen tegenover je beslissingen.

Cherry Road (Brandbestrijding: Bevelvoering en Tactiek) Op 30 mei 1999 breekt er ’s nachts brand uit in Cherry Road 3146. Het betreft een compartimentsbrand in een klein rijhuis met drie verschillende bouwlagen. Er is een niveauverschil tussen het straatniveau (Alfa-zijde) en het niveau van

de tuin achter de huizen. Dergelijke situatie zorgt voor een andere beeldvorming bij aanvalsploegen aan de A-zijde en de C-zijde. Bij aankomst van de brandweer (ploeg 1) is de voordeur (A-zijde) open. Op het moment dat een ploeg (2) van de brandweer aankomt aan de achtergevel (C-zijde) is ook het schuifraam op de eerste verdieping open. Voor de aanvalsploeg aan de C-zijde lijkt dit de tweede verdieping. Ploeg 2 stelt zich op in de tuin (C-zijde) van het gebouw en staat op het niveau van de brand. Ze hebben zicht op de ontwikkelende (kleine) brand. In hun beleving is dit echter een brand op het gelijkvloers. Ze gaan er dus van uit dat hun collega’s van ploeg 1 achter de brand bezig zijn met de inzet.

Figuur 1 Een dwarsdoorsnede van het gebouw. De voorgevel bevindt zich aan de linkerkant van de tekening. De achtergevel met de tuin op het niveau van de kelder bevindt zich rechts. (Tekening: Ed Hartin, www.cfbt-us.com, bewerkt door Bart Noyens)

Ploeg 2 breekt de ramen om de brand te ventileren. Ze creëren op dat moment, onbedoeld, een schouw.

Als we op het terrein geconfronteerd worden met incidenten

Een belangrijke opmerking in deze situatie is dat iedereen op

is het noodzakelijk een goed beeld te vormen op basis van

de interventieplaats denkt dat de beide ploegen op dezelfde

feiten en niet op basis van aannames. Aannames dragen bij

verdieping aan het werken zijn …

tot snelle informatie, maar helaas niet altijd de correcte. We moeten alert blijven om ons te baseren op juiste informatie.

Dit incident is duidelijk gebaseerd op confirmation bias. Alle

Om hier een antwoord op te formuleren is het noodzakelijk

ploegen denken dat ze op hetzelfde niveau werken. In de

om te verwijzen naar de volgende opvatting.

beleving van ploeg 2 bevindt de brand zich op het gelijkvloers terwijl het in de realiteit de kelderverdieping betreft.

Theorie van de zwarte zwaan

Hun ‘systeem 1’-denken heeft ervoor gezorgd dat ze nooit

Om kritisch over onze beslissingen te kunnen nadenken is

gedacht hebben aan het feit dat beide ploegen op verschil-

het noodzakelijk om steeds op zoek te gaan naar de zwarte

lende niveaus aan het werken zijn.

zwaan. Deze metafoor is gebaseerd op de veronderstelling

dat alle zwanen wit zijn. Alle zwanen die men in het verleden

Praktisch voorbeeld:

gezien heeft zijn wit, tot op het moment dat een onderzoe-

Bij het kijken naar een brandend gebouw ziet (1) de bevel-

ker 1 zwarte zwaan ontdekte.

voerder een donkere en pulserende rookwolk. Via het toepassen van G-RSTV oordeelt (2) hij dat de rook brandbaar is

In zijn boek ‘Black Swan’ beschrijft Nassim Taleb (2007) dat

en dat de brand ondergeventileerd is. Hij schat in (3) dat de

we misleid worden door het toeval. De theorie van de zwarte

kans op een snel brandfenomeen groot is

zwaan maakt ons alert op de mogelijkheid om het onmogelijke te verwachten. Personen die actief zijn in het werkveld

CONCLUSIES

van risico- en crisismanagement hanteren dit concept steevast bij het aanpakken van hun incidenten.

Door stil te staan hoe ons menselijk brein functioneert en hier bewust mee om te gaan kunnen we enkele lessen leren

De metafoor van de zwarte zwaan moet ervoor zorgen dat

uit de aangehaalde cases.

we geen oogkleppen krijgen tijdens de interventies. Om an-

1. Ga op zoek naar factoren en elementen die je bevindin-

ticiperend te kunnen optreden tijdens interventies moeten

gen niet ondersteunen. Zo ben je in staat om een kriti-

we ons steeds afvragen welke informatie we nog niet we-

sche visie op het incident te ontwikkelen.

ten en hoe die kan bijdragen om de situatie opnieuw in te

2. Zorg voor een 360° verkenning en een duidelijke beeld-

schatten en ons idee verder af te stellen. Om ons te behoe-

vorming die gebaseerd is op feiten (Situational Aware-

den voor confirmation bias moeten we steeds actief op zoek

ness – SA). Zo kan je niet alleen anticiperen op de situatie

naar elementen die onze mening kunnen tegenspreken.

maar ook op de werking van het ‘systeem 1’-denken van je hersenen.

SITUATIONAL AWARENESS

3. Incidenten (grootschalig, complex …) kan je niet alleen afhandelen. Om een open geest te behouden is het

We zijn er ons bewust van dat ons brein graag lui is. Boven-

raadzaam om collega’s als klankbord in te zetten en sa-

dien hebben we geleerd om steeds op zoek te gaan naar

men op zoek te gaan naar de zwarte zwaan.

argumenten die onze bevindingen kunnen ontkrachten. Om dit op het interventieterrein te kunnen realiseren is het

BRONNEN

noodzakelijk om stil te staan bij situational awareness (SA). Bruelemans,B.,Brugghemans, B. & Van Mechelen, I. (2015), SA is een specifieke materie op zich waardoor het best wel

Help! Een crisis. Een praktisch model voor een professioneel

een eigen artikel verdient. Maar aangezien het zo belangrijk

crisisbeheersingsproces. Die Keure

is om alert te blijven om niet in de val van ons eigen brein te

Correa, C.C. (2012). Black Swan Theory: We know absolutely

trappen, beperken we ons tot een zeer beknopte toelichting

nothing & the finding of atypical events optimization-me-

en een praktisch voorbeeld.

thod, pp.11-13

SA is onze perceptie van omgevingsfactoren waarmee we

Kahneman, D., (2012). Ons feilbare denken Thinking, fast and

geconfronteerd worden tijdens een incident.

slow. Lambert, K. (2010). Oproep voor schoorsteenbrand - case-

Je kan de beleving van omgevingsfactoren in drie grote on-

study. www.cfbt-be.com/images/artikelen/artikel_05.pdf

derdelen verdelen:

Lambert, K. (2012). Brandbestrijding: Bevelvoering en Tac-

1. Waarneming

tiek.

Dit zijn de zaken die je in je observatie vaststelt. Objectie-

NL.pdf

ve feiten die je kunnen helpen om een beeld te vormen.

http://www.cfbt-be.com/images/artikelen/artikel_11_

Mersch, R. (2012), Oogklepdenken. De Bezige Bij Antwerpen

2. Interpretatie

Taleb,N. (2012). De Zwarte Zwaan: De impact van het hoogst

Op basis van de verschillende observaties die je doet zal

onwaarschijnlijke. Nieuwezijds B.V.

je een bepaald oordeel vormen over hoe deze factoren zich met elkaar verhouden.

3. Inschatten evolutie Je oordeel over de onderlinge verhoudingen van factoren en omgeving zorgen ervoor dat je een inschatting kan maken. Het ondersteunt je om te anticiperen op het verloop van een incident.

Auteur: Lt. Dimi Vercammen Brandweerzone Vlaams-Brabant West

FLOW CONTROL Omdat elke seconde telt...

Totale inzetbewaking inzetbewaking wordt eindelijk werkelijkheid

vanaf €980/jaar excl. BTW

[Persluchtberekening Persluchtberekening + Radiocommunicatielogging + Trajectplotting + Nota-invoer Nota invoer + After Action Report Report] • • • • • • •

Geen telemetrie maar radiocommunicatie Persoonlijk, ersoonlijk, betrouwbaar en allesomvattend Cóllectief beschermingsmiddel Altijd compatibel, nooit merkafhankelijk Bedienbaar op het terrein, bedienbaar vanop afstand Interventie, VTO,, fysiek conditiebeleid, conditiebeleid, etc. De eerste zwarte doos voor elke inzet onder ademlucht

•

Stupid and Simple, meer voor minder !

KORT NIEUWS

CRITERIA ‘ZWARE BEROEPEN’ BEKEND Het Nationaal Pensioencomité heeft vier criteria aanvaard die als basis moeten dienen voor het definiëren van ‘zware beroepen’. Het gaat om - fysiek, zwaar werk,

ESTA: PROJECT CAMPUS V PLAAT SEVESO OEFENBelgian en mogelijkheid voor

- ploegen- en nachtarbeid, - risicovolle jobs, - emotioneel belastende functies.

Fire Games 2016 Werknemers die een zwaar beroep uitoefenen, zou-

den mogelijks vroeger met pensioen kunnen gaan. in ons land ge Tot op heden was er . In en ing fen oe le rië Nu de criteria vastliggen, is het nog een kwestie van ust mplexe ind semicomplexe en co eruit dit is al n, de de beroepen te definiëren. wel mogelijkhe het buitenland zijn er opleiding de s ne zo e kel en Deze (mogelijke) regeling zal gelden voor wie dit als ts t slech aard kostelijk. Omda RPA Hainaut daar- Sécurité, Rue de la Croix 112 – 7870 Lens s ne zo l vee en ren hoofdberoep doet. In principe geldt dit niet voor deen financie in het buitenland kunn bieden tot seaan en nn ku id he lijk genen die dit in hun vrije tijd als vrijwilliger doen. Toch door geen oefenmoge uw dit project voor de bo dt bie , en ing heeft BVV in zijn aanbevelingen voor de pensioenfen oe e micomplex komst. uit n ee at pla fen oe le commissie gevraagd om ook iets aan de tantièmes van een industrië randren Belgische bedrijfsb ho be liek ub te doen voor brandweervrijwilligers. BVV pleit ervoor elp do t Tot he co’s, ustriële (Seveso) risi ind t me s ne zo n, om naast de erkenning die geldt voor beroepsbrandweerdienste afmeting oefenplaat heeft een De . en ng ini tra rs weerpersoneel ook een regeling uit te werken voor S’e AG richt op en is voornamelijk ge ter me 40 op ter me het vrijwillig brandweerpersoneel. van 100 rie. Er wordt opslag, zware indust chemische processen, De combinatie van zowel fysieke, psychische als le drukken tot 10 bar. rië ust ind t me st blu ge emotionele belasting, waarvan de werking elkaar deze nieuwe en investeert mee in De provincie Antwerp bovendien nog versterkt, toont overduidelijk aan dat de h nog in werken bevinden zic oefenplaat. De bouw brandweeropdrachten in aanmerking komen voor de ats, riolering, (bouw van de oefenpla eerste van drie fases e fas e definitie van zwaar beroep en/of nd nnet …). In een volge bufferbekken, hydrante de oplevezwaar werk. ten gebouwd, waarvan worden de oefenobjec het einde van 2018. ring voorzien is voor

17 september 2016 van 9 u tot 17 u

Neem deel aan de Belgian Fire Games, het grootschalig nationaal sportevenement voor de brandweer!

Het winnende team krijgt de mogelijkheid om deel te nemen aan de World Police and Fire Games.

of gewoon brandweerfan bent, kom de ploegen Een delegatie van de brandweerzone VlaamsBrabant West van de hulpverleningszones aanmoedigen won op 17 september tijdens in Henegouwen de ‘Belgian die Fire hun goede zes sportproeven fysieke driekleur conditie,verdedigen teamspiritop en Games’. Zij mogen de Belgische de technische vaardigheden illustreren. World Police and Fire Games (WPFG) in de VS. Deze spelen

Voor meer informatie over hun avonturen kan je terecht op Facebook of op de website:

ZONE VLAAMSBRABANT WEST WINNAAR Of je nu brandweer, jeugdbrandweer VAN ‘BELGIAN FIRE GAMES’

vinden om de twee jaar plaats. Er nemen 12 000 hulpverleners uit meer dan 70 landen aan deel. Dit jaar namen 132 hulpverleners uit 16 hulpverleningszones en uit Brussel deel aan de Fire Games. De jongens van VlaamsBrabant West waren de verdiende winnaars van de zes proeven: De brandende toren, het spookhuis, de dolle trein, watertoren, het moeras en een hindernissenparcours.

www.belgianfiregames.be

BVV-INFO THE WAY TO HEALTH AND SAFETY

INHOUDELIJK EEN TANDJE BIJ Naast lobbywerk, organiseren congres, uitgeven vakblad en vertegenwoordigen van brandweer in allerhande werkgroepen, heeft BVV beslist om ook op inhoudelijk vlak een tandje bij te steken. De verschillende expertisedomeinen brandweer zullen geclus-

Op 18 en 19 oktober vindt in de Ghelamco Arena in Gent het prestigi-

terd worden. Er zullen vier grote clus-

euze congres The way tot safety and health plaats. Dit is een tweedaag-

ters zijn.

se waarin alle aspecten van arbeidsveiligheid aan bod komen. Omdat

De vier grote clusters zijn training en

dit zo’n belangrijk issue is voor de brandweer, is ook BVV partner van

operaties, technologie en innovatie,

dit congres en medeorganisator van verschillende werksessies. De be-

risicobeer en mens en bedrijfsvoering.

doeling is om aan kruisbestuiving te doen met andere sectoren. Zo zijn

Voor het projectmanagement en se-

besloten ruimten niet alleen gevaarlijk voor brandweer, maar ook voor

cretariaat van deze clusters zal extra

de landbouw- en bouwsector. Veiligheid op de openbare weg is zowel

personeel aangeworven worden. De

voor ons als voor de groensector, wegenbouwers en takeldiensten toe-

bedoeling is om nog meer interzonaal

passelijk. Op dit congres is er volop gelegenheid voor de sectoren en

en vanuit één stem adviezen te kun-

specialisten om met elkaar in contact te komen en elkaar te inspireren.

nen uitbrengen naar verschillende

www.thewaytohealthandsafety.be

overheden.

BROADMAP Wat ná het Tetra-tijdperk? Het project Broadmap tast de mogelijkheden af voor een next generation radiocommunicatie systeem voor hulp- en veiligheidsdiensten. De bedoeling is om op Europees vlak de krijtlijnen vast te leggen voor een nieuwe technologie die deze keer niet door de leveranciers/ producenten gestuurd wordt, maar door de eindgebruikers. Wij dus. Deze zomer kwamen in twintigtal landen communicatietechneuten samen in workshops om de vereisten van zo’n toekomstig systeem vast te leggen. In België wordt dit project getrokken door de federale politie. In de werkgroep zaten ook vertegenwoordigers van o.m. lokale politie, defensie, volksgezondheid, douane. Met een stevige delegatie vanuit BVV en verschillende zones konden wij er ook onze brandweerstempel op drukken. Europees is ook FEU betrokken partij. www.broadmap.eu

GO-RSTV OF DE KUNST VAN HET BRANDLEZEN 1 INLEIDING

op lezen van de brand gebeuren altijd op basis van onvolledige informatie. Met andere woorden: de voorspelbaarheid

Brandweermensen bestrijden al meer dan 200 jaar branden.

van brand op de interventieplaats is beperkt.

In deze lange tijd hebben mensen geprobeerd om de werkwijze te verbeteren die gebruikt wordt bij brandbestrijding.

Meer ervaren mensen zullen er beter in zijn. Brandweerlui

Eén van de tools die hierbij ontwikkeld werd is het lezen van

die frequent oefenen op het lezen van de brand en proberen

de brand.

om daar bewust aandacht aan te schenken op interventie kunnen er echt goed in worden. Hier kan een link gemaakt

Brand is uiteindelijk niets meer dan een uit de hand gelo-

worden met beslissen onder tijdsdruk. Wetenschappers we-

pen chemisch proces in een welbepaalde omgeving. Brand

ten al langer dat er tijdens brandweerinterventies beslissin-

is geen levend wezen dat zich bewust is van zijn omgeving.

gen worden genomen door het beeld van de interventie te

Het maakt geen keuzes tussen verschillende mogelijkheden.

vergelijken met beelden van vroegere interventies. Dit wordt

Brand volgt de regels van de fysica en de chemie. De inter-

recognition-primed decision making genoemd.

actie met de omgeving wordt bepaald door een heleboel factoren maar elk van deze factoren kan wetenschappelijk beschreven worden. Indien alles samen wordt bekeken, dan

1.1 HISTORIEK

wordt het ongelooflijk complex.

“Brand volgt de regels van de fysica en de chemie.”

Shan Raffel is een Australische brandweerman. Hij werkt sedert 1983 in Brisbane, een stad met 2,5 miljoen inwoners. Momenteel is hij er station officer, een graad die vergelijkbaar is met adjudant. Begin de jaren 2000 was hij de eerste die op de proppen kwam met een model om brand te lezen.

Tegenwoordig bestaan er computerprogramma’s die het

Hij doopte zijn model SAHF. Deze afkorting staat voor Smo-

gedrag van brand kunnen berekenen. Meestal worden be-

ke, Airtrack, Heat en Flames. In Nederland werd het model

hoorlijk wat vereenvoudigingen doorgevoerd. Dit is immers

geïntroduceerd door Edward Huizer. Via de Nederlandse

de enige manier om de rekentijd beperkt te houden. Dik-

brandweer vond dit model ook ingang in België. In het Ne-

wijls worden krachtige computers gebruikt die vervolgens

derlands sprak men over RSTV (Rook – Stroming – Tempe-

één à twee weken rekenen om te bepalen wat er gebeurt

ratuur – Vlammen). Midden de jaren 2000 werd het model

tijdens de brand gedurende een periode van 10 minuten. Het

ook in België geïntroduceerd.

is dus mogelijk om alles wetenschappelijk te bekijken maar het vraagt ongelooflijk veel rekenkracht. Brand is met andere

Shan Raffel maakt deel uit van het internationale netwerk

woorden voorspelbaar.

IFIW, International Fire Instructor’s Workshop. Wetenschappers en specialisten vanuit de hele wereld delen op dat

Mensen beschikken niet over die ongelooflijke rekenkracht

platform kennis over brandgedrag en brandbestrijding. Het

zoals de computers. Toch is het mogelijk om de brand te

RSTV-model kreeg hierdoor feedback van verschillende

observeren en bepaalde conclusies te trekken uit wat er te

specialisten.

zien is. Dikwijls is het mogelijk om voorspellingen te doen over het gedrag van de brand. Let wel: Er staat dikwijls, niet

Al snel bleek dat geen eensgezindheid bestond over be-

altijd. Het lezen van de brand is deels wetenschap en deels

paalde verschijnselen die Raffel beschreef. Zaken zoals het

kunst. Dit komt omdat bij brandbestrijding erg veel informa-

afbladderen van verf, het barsten van ramen … stonden ter

tie ontbreekt die een computer wel nodig zou hebben om

discussie. De Zweed Stefan Svensson gaf aan dat hij nooit

een berekening te kunnen doen. Inschattingen gebaseerd

geconfronteerd werd met deze fenomenen. Shan Raffel zag

In Noord-Amerika werd omstreeks 2009 het fenomeen Wind Driven Fire ontdekt. Onderzoek wees uit dat een brand zich radicaal anders kan gedragen als er een sterke wind staat. Het duurde enige jaren vooraleer men de draagwijdte van dit probleem besefte. Heel wat brandweerlui zijn om het leven gekomen bij zo’n wind driven fire. Meestal gebeurden de ongevallen op hoger gelegen verdiepingen wat deed denken dat wind driven fire een probleem is dat enkel voorkomt in hoge gebouwen. Een brand op de gelijkvloerse verdieping van een woning die het leven kostte aan een jonge brandweerman doorprikte die illusie. Figuur 1 Shan Raffel gedurende IFIW 2014 (Foto: Karel Lambert)

ze in Australië echter op elke brand die tot in de ontwikkelingsfase was gekomen. De Amerikaan Ed Hartin kwam vervolgens met de oplossing

“ Een brand kan zich radicaal anders gedragen als er sterke wind staat.”

voor dit vraagstuk. Hij voegde vooraan het model de letter B (voor Building) toe. Ed Hartin, stelde dat de RSTV-indicato-

Peter McBride uit Canada stelde voor om het model nog-

ren niet los mogen gezien worden van het gebouw waarin

maals aan te vullen. Concreet stelde hij voor om de letter

de brand woedt. Het gebouw is de context waarin de ande-

E toe te voegen na de B uit “B-SAHF”. Deze letter staat dan

re indicatoren moeten gezien worden. In 2008 paste Shan

voor environment, de omgeving. Het is de bedoeling om de

Raffel zijn model aan tot B-SAHF. Onder impuls van Karel

wind weg te trekken uit het stukje stroming en er meer aan-

Lambert kwam in Nederland en België de term G-RSTV tot

dacht aan te geven. Wind kan namelijk desastreuze effec-

leven. Het hoofdstuk van Siemco Baaij in het boek Brandver-

ten hebben. Shan Raffel heeft hierop in 2014 beslist om zijn

loop zorgde voor de verspreiding van deze term doorheen

model aan te vullen tot BE-SAHF. In het Nederlands wordt

de brandweer.

dit dan GO-RSTV: Gebouw & Omgeving: Rook, Stroming, Temperatuur & Vlammen.

Figuur 2 Ed Hartin stelde voor om de G toe te voegen aan het RSTV-model. (Foto: Karel Lambert)

1.2 DOELSTELLINGEN Brandweerlui die gebruik maken van het model hebben een bedoeling: ze willen zich een idee vormen over de evolutie van de brand in de komende minuten. Dit kan door het GO-RSTV model te combineren met een inschatting van het brandregime en het ventilatieprofiel van de brand. Door deze drie elementen te combineren, krijgt men inzicht in het huidig en het potentieel brandgedrag. Het kan echter niet genoeg benadrukt worden dat dit slechts een benadering is. Het is altijd mogelijk dat belangrijke elementen niet waarneembaar zijn en dat er dus een verkeerde conclusie getrokken wordt. Zowel het GO-RSTV model als de modellen geventileerde en onder geventileerde brand zijn eigenlijk gemaakt voor het bestrijden van compartimentsbranden. Het model voor het lezen van de brand is dan ook vooral geschikt voor branden in gebouwen met kleinere compartimenten. Voor erg grote compartimenten zoals landschapskantoren en industriële

In het tweede type brandverloop zullen typisch geen ramen of deuren geopend zijn. De brand heeft enkel de zuurstof die aanwezig is in de ruimte tot zijn beschikking. In een ruimte die afgesloten blijft, zal de brand op een bepaald moment een tekort aan zuurstof ervaren. De brand zal ventilatie gecontroleerd worden voordat flashover kon optreden. Hij passeert dan het FC/VC punt (fuel controlled/Ventilation controlled: brandstof gecontroleerd/ventilatie gecontroleerd). De brandweer wordt dan geconfronteerd met een pand dat met rook gevuld is. Er zijn erg weinig vlammen zichtbaar en rook kan doorheen kieren naar buiten komen. Dit type brandverloop wordt de onder geventileerde brand genoemd. De brand beschikt over onvoldoende ventilatie Figuur 3 De Canadees Peter McBride had ook een belangrijke invloed op de ontwikkeling van het GO-RSTV model. (Foto: Karel Lambert)

om te evolueren naar flashover. Beide types brandverloop kunnen herkend worden aan uiterlijke tekenen. Beide types kunnen gelinkt worden aan risico’s op de interventieplaats. En voor beide types bestaan

gebouwen zijn deze modellen minder geschikt. Het is be-

verschillende tactieken om de brand aan te pakken. De keu-

langrijk dat een bevelvoerder dit in het achterhoofd houdt bij

ze van de tactiek zal bepaald worden door de mate waarin

een inzet in een groot compartiment.

de brand al gevorderd is (zie lager).

Tijdens de toepassing van het GO-RSTV model zullen er vragen gesteld worden:

“ All models are wrong but some are useful” Ed Hartin

1.2.1 Welk brandverloop is van toepassing? Het is belangrijk dat hier wordt aangestipt dat de geventileerIn het hoofdstuk over brandgedrag wordt uitgelegd dat er

de brand en de onder geventileerde brand slechts modellen

twee soorten brandverloop zijn. Indien een brand over

van de werkelijkheid zijn. Ze zijn dus niet 100% correct. Toch

voldoende ventilatie beschikt om zijn natuurlijk verloop te

zijn ze bruikbaar op het interventieterrein. Dit is wat Ed Hartin

volgen, dan zal de brand evolueren naar flashover. Nadat

bedoelt als hij zegt dat alle modellen verkeerd zijn maar dat

flashover heeft plaatsgevonden, wordt de brandweer ge-

sommige toch bruikbaar zijn. De twee modellen beslaan het

confronteerd met een volontwikkelde brand. Dit kenmerkt

grootste gedeelte van de branden. Het is echter belangrijk

zich door uitslaande vlammen. Dit type brandverloop wordt

om in te zien dat deze modellen bijvoorbeeld niet het meest

de geventileerde brand genoemd. De brand beschikt over

geschikt zijn om branden in zeer grote volumes te beschrij-

voldoende ventilatie om te evolueren naar flashover.

ven. We denken hierbij aan industriepanden.

Figuur 4 Het geventileerde brandverloop (Figuur: Karel Lambert)

Figuur 5 Het onder geventileerde brandverloop wordt gevormd door de opeenvolging van de rode en de grijze curve. (Figuur: Karel Lambert)

Een tweede soort branden die sterk afwijken van de hierbo-

1.2.5 Wat zal er straks gebeuren?

ven beschreven modellen zijn de zogenaamde construction fires. Bij deze branden staat de constructie zelf in brand. We

De volgende informatie is verzameld:

denken hierbij aan isolatiebranden of branden in verborgen

› Het type brandverloop

ruimtes. Het gedrag van deze branden is radicaal anders. Dit

› Het brandregime

geldt ook voor de aanpak ervan. Het is belangrijk dat leiding-

› De fase waarin de brand verkeert

gevenden dit herkennen en kiezen voor de correcte aanpak.

Het ventilatieprofiel en de mogelijke veranderingen van dit ventilatieprofiel zullen ook een grote invloed kunnen uitoe-

1.2.2 In welk brandregime zit de brand?

fenen.

De evolutie van de brand kan brandstof gecontroleerd of

Een geoefend (onder)officier zal met de bovenstaande info

ventilatie gecontroleerd zijn. Door te kijken naar de brand

een goede inschatting kunnen maken van de manier waarop

kan deze vraag dikwijls beantwoord worden. Het is wel be-

de brand zal evolueren. Het is de bedoeling dat hij deze in-

langrijk om op te merken dat er brand kan heersen in ver-

schatting gebruikt voor:

schillende ruimtes. Het is dan mogelijk dat brand gestart is

1. Het inschatten van de risico’s

in de keuken en uitgebreid is naar de woonkamer. Het kan

2. Het vastleggen van de tactische doelen

dat de brand in de keuken ventilatie gecontroleerd is terwijl

3. Eventueel op te schalen

de brand nog steeds brandstof gecontroleerd is in de woonkamer. In praktijk is het ook mogelijk dat er brand is in twee

Indien de brandweer niet optreedt, zal de brand evolueren.

ruimtes die niet met elkaar verbonden zijn (vb. brandstich-

De evolutie van de brand ligt reeds van bij het begin vast. Het

ting). In dat geval kunnen de twee branden zich onafhanke-

is met andere woorden niet zo dat de brand “kiest” om op

lijk van elkaar ontwikkelen.

een bepaalde manier te evolueren. Het is echter de bedoeling van de brandweer om de brand

Als een brandstof gecontroleerd brandregime wordt vast-

onder controle te brengen, eventuele slachtoffers te redden

gesteld, dan behoort flashover tot de mogelijkheden (als de

en eigendom te vrijwaren. De brandweerploeg kan verschil-

brand niet in dooffase zit). Indien de brand echter ventilatie

lende acties ondernemen om deze doelen te bereiken. Het

gecontroleerd is, dient gekeken te worden naar het soort

GO-RSTV model kan ook gebruikt worden om in te schat-

brandverloop en het ventilatieprofiel. Enkel op basis van

ten in welke mate het brandverloop zal veranderen door de

deze informatie kan dan een inschatting gemaakt worden.

acties van de brandweer. Dit kan zowel in positieve zin als in negatieve zin gebeuren. In beide gevallen is het soms/

1.2.3 In welke fase zit de brand? (Waar zitten we in het brandverloop?)

dikwijls mogelijk voor een geoefend (onder)officier om hier met behulp van het GO-RSTV model een inschatting van te maken.

Nadat het brandverloop (geventileerd of onder geventileerd) en het brandregime (brandstof gecontroleerd of ventilatie

1.2 .6 Een voorbeeld

gecontroleerd) bepaald zijn, kan gekeken worden waar de brand zit in het brandverloop. Hoe ver is de brand al gevor-

De brandweer komt aan bij een volontwikkelde kamerbrand

derd? Welke risico’s zijn er gepasseerd en welke zijn nog

op het gelijkvloers van een woning.

aanwezig? Welke komen er in de toekomst? Door de verschillende indicatoren te evalueren in functie van

De sergeant van de eerste autopomp ter plaatse stelt vast dat

de context, kan de geoefende brandweermens een uitspraak

het een geventileerde brand betreft (1). Vervolgens beseft hij

doen over het soort brand waarmee hij of zij geconfronteerd

dat het een ventilatie gecontroleerde brand betreft (2) en dat

wordt.

de brand in de volontwikkelde fase zit. Hij ziet dat de ramen van de kamer helemaal open zijn. Hij heeft geen zicht op

1.2.4 Waar is de brand?

de achterkant van de kamer maar kan afleiden dat de brand zijdelings kan uitbreiden. Een tweede flashover in de gang is

De volgende vraag waarop men het antwoord zoekt, betreft

dus mogelijk.

de locatie van de brand. Dikwijls is het mogelijk om op basis van de indicatoren een uitspraak te doen over waar de brand

De sergeant weet dat enige spoed geboden is. De kamers

zich bevindt of waar hij zich niet bevindt.

links van de gang zullen vrij snel betrokken worden in de

brand. Zolang de brand beperkt kan worden tot de ka-

1.3 WERKWIJZE

mer waarin de brand begon, zijn de overlevingskansen van slachtoffers op de eerste verdieping redelijk tot goed. Dit zal

1.3.1 De context

afhangen van het soort vloer dat tussen de twee verdiepinBij het toepassen van het GO-RSTV model wordt een be-

gen is aangebracht.

paalde werkwijze gebruikt. Eerst wordt gekeken naar het kaHij beveelt zijn ploeg om twee lijnen Ø 45 mm af te leggen.

der waarin de brand plaatsgrijpt. De context waarin de ver-

Hij beseft dat de brand snel kan bedwongen worden door

schillende parameters worden geëvalueerd is het gebouw.

een massieve aanval in te zetten met twee lijnen Ø 45 mm.

Dikwijls kan van buitenaf erg veel worden afgelezen over het

Door de brand onder controle te brengen, kan op een veili-

gebouw. Het is voor iedereen duidelijk dat een interventie in

ge manier gezocht worden naar eventuele slachtoffers. De

een ziekenhuis anders is dan een interventie in een éénge-

sergeant ziet dat er links van de gang ook nog ruimtes zijn.

zinswoning.

Hij zal deze ruimtes eerst laten doorzoeken. Daarna zal hij de

Gelijktijdig met het gebouw wordt de omgeving bekeken.

ruimtes op de eerste verdieping laten doorzoeken.

Wind is hierbij de belangrijkste factor die beschouwd wordt. De andere weersomstandigheden kunnen ook een rol spe-

Het laten afleggen van voeding geeft hij een lagere prioriteit.

len. We denken hierbij aan vriestemperaturen. Ook in dit ge-

Door de brand te lezen, kan hij immers inschatten dat de

val zal er een effect zijn op de interventie. In dit geval zullen

brand onder controle gebracht kan worden met het water

de gevolgen een grote impact hebben op de logistiek.

uit de tank van de autopomp.

De vier indicatoren moeten geëvalueerd worden in func-

Figuur 6 Uitslaande brand op het gelijkvloers van een woning. (Foto: Nico Speleers) 15

tie van de context. Daarbij is de volgorde van de indicato-

De pompbedienaar ziet echter dat de uitstroom rookgassen

ren belangrijk. Rook is een indicator die erg veel vertelt over

blijft toenemen. De kleur blijft veranderen van lichte tinten

het soort brand dat aan het woeden is. Dit is ook zo voor

naar donkere tinten. Er komt steeds meer turbulentie in de

de stroming. Temperatuur en vlammen zeggen veel minder

rook.

over het brandgedrag. In het voorbeeld hierboven is het erg duidelijk dat de evolutie

1.3.2 Wie gebruikt GO-RSTV?

van de verschillende indicatoren veel meer informatie geeft dan het beeld dat de brandweerlui registreren bij aankomst.

Het evalueren van de indicatoren kan zowel van buitenaf als

Het is dan ook belangrijk dat brandweermensen de verschil-

van binnen gebeuren. De officier (of de chauffeur-pompbe-

lende indicatoren continu overlopen om te zien of er iets

dienaar) buiten zal op andere zaken letten dan de brandweer-

verandert en in welke richting het evolueert.

lui of de bevelvoerder die binnen actief is. Beide categorieën moeten zich bewust zijn van het feit dat ze misschien zaken

Het toepassen van het GO-RSTV model vraagt enige geoe-

zien die de ander niet kan zien. Indien nodig dient belang-

fendheid. Er moet immers op erg veel zaken tegelijk gelet

rijke informatie over de radio gecommuniceerd te worden.

worden. Dikwijls is er geen tijd om alle stappen in het model af te lopen. Brand is een dynamisch gegeven en veel zaken

Een voorbeeld hiervan is het scenario waarbij een binnen-

veranderen continu. Gelukkig is het mogelijk om hierop te

aanval plaatsgrijpt . De aanvalsploeg meldt dat ze de brand

oefenen. Een goede manier om dit te doen, is kijken naar

gevonden hebben en de blussing begonnen zijn. Buiten is

YouTube filmpjes van branden. Tijdens het filmpje kan het

echter een sterk veranderend rookbeeld te zien. De hoe-

GO-RSTV model toegepast worden. Op de website van Ed

veelheid rook neemt toe, de kleur wordt donkerder en de

Hartin, www.cfbt-us.com, zijn een 15-tal uitgewerkte voor-

snelheid waarmee de rook naar buiten geduwd wordt, stijgt.

beelden te vinden.

In een dergelijk geval overweegt de officier best of hij de aanvalsploeg zal terugtrekken. Er is immers een tegenstel-

Door voldoende te oefenen, zal het toepassen van het GO-

ling tussen het beeld binnen en het beeld buiten. Zolang

RSTV model een automatisme worden. Bij aankomst op de

deze tegenstelling niet kan verklaard worden, is er een ver-

interventieplaats zullen de parameters in het achterhoofd

hoogd risico aanwezig.

automatisch overlopen worden. Edward Huizer noemt dit de RSTV-scan. Veel oefenen zal leiden tot een snellere analyse

1.3.3 Aandachtspunten

van de situatie.

De vier indicatoren moeten samen geëvalueerd worden. Er mag nooit één factor alleen bekeken worden. Dit kan een

2 BRONNEN

verkeerd beeld geven. Door tegelijkertijd naar de vier indicatoren te kijken kan behoorlijk wat informatie verzameld wor-

[1] Reading the fire, Shan Raffel, 2001

den. Deze laat toe om een goede inschatting van de situatie

[2] CFBT-instructeurscursus Level 2 voor de T-cell, John

te maken.

McDonough & Karel Lambert, 2012-2015

De evaluatie moet een dynamisch proces zijn. De evolutie

[3] www.cfbt-us.com, Ed Hartin

in de tijd is belangrijker dan de “foto” die men maakt bij aan-

[4] www.cfbt-au.com, Shan Raffel

komst. Mensen buiten zullen op andere zaken moeten letten

[5] Persoonlijke communicatie, Shan Raffel, 2009-2016

dan mensen binnen.

[6] Persoonlijke communicatie, Ed Hartin, 2010-2016 [7] Persoonlijke communicatie, John McDonough, 2009-

Een mooi voorbeeld hiervan is een brand in een woning

2016

waarbij de deur open staat. Bij aankomst van de brandweer

[8] Persoonlijke communicatie, Peter McBride, 2009-2016

komt lichte, grijze rook buiten drijven. De bevelvoerder gaat

[9] Brandverloop: Technisch bekeken, tactisch toegepast,

snel even binnen kijken voor zijn verkenning terwijl de ploeg

Karel Lambert & Siemco Baaij, 2011

de bundels klaarlegt voor de aanval. Nadat de bevelvoerder terug buiten is en de ploeg klaar is met de voorbereiding, kijken ze terug naar de voorgevel. Het beeld is veranderd. Er komt meer rook naar buiten. De rook is donkerder gekleurd en de stroming is sneller. De ploeg zet de aanval in.

Karel Lambert

Emergency vehicles, special vehicles and equipment for fire fighting, police and medical intervention.

Somati Vehicles NV • Industrielaan 17a (Zuid III) • 9320 Erembodegem

T +32 53 83 16 16 • F +32 53 84 06 86 • info@somativehicles.be • www.somativehicles.com

vehicles Somati VEHiCLES heeft meer dan 40 jaar ervaring in binnen- en buitenland in het leveren en onderhoud van brandweermaterialen, brandweervoertuigen, politievoertuigen en utilitaire voertuigen, evenals ziekenwagens en MUG voertuigen zowel voor brandweer als de meest gerenommeerde ziekenhuizen. Het ontwerpen van de wagen gebeurt in nauwe samenwerking met de eindklant. Hierbij heeft deze steeds inspraak in de gebruikte materialen, indeling en montagemogelijkheden. Alvorens de productie te starten, kan men de wagen in een 3D tekening bekijken.

www.somativehicles.com Industrielaan 17A (Zuid III) I B-9320 Erembodegem tel +32 (0)53 83 16 16 I fax +32 (0)53 84 06 86 info@somativehicles.be

Somati VEHiCLES is ISO 9001:2008 gecertificeerd waardoor wij een perfecte afhandeling en after-service kunnen garanderen.

Nieuw in ons gamma de HPS 7000 Pro De Dräger HPS 7000 Pro brandweerhelm is een klasse apart, dit heeft het te danken door het innovatieve , sportieve en dynamisch design, ergonomische pasvorm en componenten, waardoor het een multifunctioneel oplossingen biedt en dit terwijl het een optimale bescherming biedt tijdens elke operatie .

De HPS 7000 Pro is een volledige brandweerhelm met :

* schermende bril. * Gezicht bescherming (vizier). * Geïntegreerde helm lamp . * Nek bescherming.

Voor meer informatie www.draeger.com

LEERARENA INDAVER ALGEMENE INLEIDING

contaminatie die veroorzaakt werd door de producten in het bluswater was ook mede de aanleiding voor een medische

Op 26 februari 2016 vond een zware explosie plaats bij het

opvolging van enkele brandweerlieden en voor de bevuiling/

Antwerpse bedrijf Indaver. Dit bedrijf is een specialistische

vervuiling van brandweermateriaal (kledij, slangen, wagens

afvalbehandelaar en verwerkt verschillende soorten (vooral

…). Zowel de medische opvolging als de vervuiling/bevuiling

industrieel) afval uit de Antwerpse haven en uit heel België.

zorgden na de interventie voor een belangrijke logistieke

De explosie leidde tot een complexe industriebrand en het

en communicatieve uitdaging en het bleek duidelijk dat de

vrijkomen van gevaarlijke producten in het bluswater. De

Brandweer Zone Antwerpen nog niet geheel vertrouwd was met deze orde van complexe nazorg. Na de brand ontstond het algemene gevoel dat niet alleen de Brandweer Zone Antwerpen, maar ook de ganse brandweer in Vlaanderen en België, heel wat te leren heeft op vlak van de omgang met de dynamiek van dergelijk incident en op vlak van de nazorg. Er werd dan ook een evaluatietraject opgestart waarbij verschillende methodieken gebruikt werden om een beeld te krijgen van de leerpunten. Zo werd er onder andere een bevraging gestuurd naar alle betrokken collega’s en werden ook externe partners bevraagd over de inzet. Het sluitstuk van de evaluatie was een leerarena die op 29 april 2016 werd uitgevoerd bij de Brandweer Zone Antwerpen. Een leerarena is een methode om op een open manier en in onderling begrip te leren over het vak en om vooral te zoeken naar leerpunten van de 2e orde, of leerpunten over systemen en processen. De vraag is dus vooral “doen we de juiste dingen op het juiste moment in de juiste context”. De leerarena is reeds toegepast in Nederlandse context na enkele ernstige branden (Moerdijk, Kijfhoek, Leeuwarden) met een aantal grote veranderingen en verbeteringen in de Nederlandse brandweer als gevolg.

Aan de leerarena namen 50 collega’s deel. De voornaamste

niet ter discussie gesteld. De leerpunten van de eerste orde

doelgroep waren de eigen medewerkers, maar er werd ook

komen vooral voort uit de bevragingen en evaluatiedocu-

een externe oproep gedaan. Tien collega’s van andere orga-

menten die kort na het incident werden ingediend. Ze gaan

nisaties en brandweerzones namen deel aan de leerarena.

vaak over heel concrete problemen die vooral binnen de

De deelnemers werden uitgenodigd voor een namiddagses-

Brandweer Zone Antwerpen gelden en die door de vakver-

sie bij de Brandweer Zone Antwerpen (Post Noord) en kregen

antwoordelijken kunnen worden bijgestuurd.

daar eerst een overzicht van de gekende feiten. De interventie en de nazorg werden overlopen en een aantal gekende

We sommen deze leerpunten dan ook enkel op. Ze zijn min-

pijnpunten werd aangehaald. Nadien werden de deelnemers

der van toepassing voor de brandweer in het algemeen.

in vijf groepen verdeeld om de interventie te bespreken: de

› Verwittigingen door de seinkamer

interventie, de interventielogistiek, de nazorgprocedures, de

› Aantal mensen in dispatching beperken

middelen voor de nazorg en de interventiehygiëne.

› Verantwoordelijke officier dispatching sneller oproepen › Informatie aan burgers die bellen naar de brandweer

De groepen moesten twee maal een uur discussiëren. Bij de

stroomlijnen

eerste ronde werd vooral gericht op een soort brainstorm,

› Nazorgverantwoordelijke aanduiden

waarbij zoveel mogelijk ideeën op tafel moesten komen. Bij

› Middelen en technologie voor snel werkende CP-OPS

de tweede ronde kregen de deelnemers de opdracht om

› Interne communicatie

prioriteiten te geven en een aantal van de prioritaire verbe-

› Staalnames

terpunten te rangschikken.

› Standaard Operatie Procedure voor combinatie IGS incident en industriebrand

SAMENVATTING LEERPUNTEN

2e orde Leerpunten van de tweede orde gaan over “doen we de

1e orde

goede dingen”. Hierbij ligt de focus op de systemen en ba-

Leerpunten van de eerste orde gaan over “doen we de din-

sisconcepten van de brandweer. De tweede orde leerpunten

gen goed”. Hierbij ligt de focus op het resultaat van de be-

komen voornamelijk voort uit de leerarena en zijn niet enkel

staande procedures en afspraken. Systemen (bijvoorbeeld

van toepassing op Brandweer Zone Antwerpen maar zijn sys-

planvorming, organisatie en commandovoering) worden

temische problemen die breed in de brandweer voorkomen.

Informatievoorziening op het terrein Er is nog onvoldoende doorstroom van de informatie en de verzamelde kennis met betrekking tot het incident bijvoorbeeld rond de gevolgde inzetstrategie en de organisatie van de watervoorziening naar het terrein en de operaties. Ook de beschikbare procedures, dienstorders en sectorkennis, die verondersteld gekend te zijn, scoren onvoldoende op acuraatheid en paraatheid. Situationele commandovoering De dynamiek van de interventie heeft heel sterk parten gespeeld bij de aanpak van deze interventie. De officierenopleiding dient voldoende aandacht te geven aan de flexibiliteit van bevelvoering, waarbij niet steeds dezelfde methode van bevelvoering van toepassing zal zijn. Het zogenaamde situationeel commandovoeren moet deel gaan uitmaken van de opleiding. Op de website van de BVV is het rapport te vinden dat de leerpunten uit deze leerarena bevat. De leerpunten zijn in eerste orde belangrijk voor de Brandweer Zone Antwerpen, maar bij de leerpunten van de tweede orde zijn veel zaken Zij moeten dan ook binnen BZA op strategisch niveau worden

van toepassing op de Vlaamse, de Belgische en zelfs het

aangepakt en soms ook landsbreed worden uitgewerkt door

internationale brandweerlandschap. Het gaat namelijk om

de brandweer zelf of het federaal kenniscentrum KCCE.

brandweersystematiek en die is overal van toepassing

Logistieke organisatie van de brandweer

Maj. Bert Brugghemans - Brandweer Zone Antwerpen

Algemeen heeft de brandweer veel aandacht voor de voor-

Foto’s: Brandweer Zone Antwerpen

zijde, waar de brand aan het woeden is. Er gaat echter veel minder aandacht naar de ondersteuning. De nood aan een goede logistieke organisatie tijdens en vooral na de interventie is van allerhoogst belang. Zowel op zonaal niveau, maar ook met andere zones. Interventiehygiëne bij de brandweer De laatste jaren gaat meer aandacht naar interventiehygiëne bij de brandweer. Deze interventie heeft nogmaals aangetoond dat een verhoogde aandacht voor en een correcte organisatie van de interventiehygiëne noodzakelijk is, meer bepaald contaminatie ten gevolge van huidcontact met potentieel verontreinigd bluswater. Commandostructuur van de brandweer bij grootschalige interventies De taakverdeling tussen de bevelvoerders (officieren en onderofficieren) en de aansturing van de ploegen op het terrein zijn nog onvoldoende systematisch gestructureerd en er is vooral ook nog geen doctrine om over de grenzen van de zones heen te kunnen samenwerken. Dit zorgt ervoor dat brandweerinterventies absoluut vatbaar zijn voor verhoogde efficiëntie.

INTERACTIEVE INTERVENTIEPLANNEN Kpl. Nicolas Soenens van Hulpverleningszone 1 West-Vlaanderen over de problematiek van interactieve interventieplannen bij de brandweer en de oplossingen van het In-Map platform.

EEN BLIJVENDE NOOD

NIEUWE BASIS

De brandweer heeft altijd preventief informatie willen bij-

Met de zonevorming en het Koninklijk besluit van 28 maart

houden over punctuele risico’s. Tot nu toe is het altijd moei-

2014 betreffende de brandpreventie op de arbeidsplaatsen is

lijk geweest om preventief de nodige informatie van risicosi-

er nu veel beweging omtrent de pré-planning.

tes te verzamelen. Er zijn maar zelden bedrijven die uit eigen

Met de zonevorming is het duidelijk dat de diverse posten

initiatief de informatie aan de brandweer doorsturen en als

van de zone over gelijke informatie moeten beschikken. Met

we dan informatie hebben is deze niet opgemaakt zoals de

het Koninklijk Besluit kunnen we nu gefundeerd de vraag

brandweer deze zou willen. Meestal krijgen we dan een in-

omtrent intrerventieplannen stellen.

tern Noodplan in plaats van een volwaardig interventieplan.

In Zone 1 (Noord-West-Vlaanderen) hebben we het geluk

In de posten waar geen tijd is om zelf dossiers op te ma-

dat brandweer Brugge wel al jaren geïnvesteerd heeft in het

ken hebben we dan documenten in alle maten en soorten

opmaken van interventieplannen waarbij we met de zone

waarbij het voor elke site opnieuw zoeken is hoe het dossier

ook hun concept verder hebben uitgebouwd.

opgebouwd is voordat we de concreet gezochte informatie

De actiekaart is een A3-kaart die aanwezig is in de eerste

kunnen analyseren.

lijnsvoertuigen. Met deze actiekaart heeft de interventielei-

Maw het is aan de brandweer zelf om dossiers op te maken,

der in een oogopslag een overzicht van wat hij moet weten

plannen te tekenen en updates te controleren. De werklast

om een interventie te starten.

die hier in kruipt is enorm waardoor vele korpsen onmogelijk

Indien de oproep een effectieve volwaardige interventie is

deze tijd konden vrijmaken om dit uit te voeren.

wordt er gebruik gemaakt van een uitgebreid interventieplan.

EEN VERPLICHTE KEUZE

Door de jaren ervaring en de continue respons van de interventieleiders op het veld konden deze documenten qua

Door de werklast moet een keuze gemaakt worden en en-

structuur praktisch volledig overgenomen worden in het

kel de grootste sites komen aan bod waardoor de kleinere

nieuw project.

maar niet altijd minder gevaarlijke sites aan de kant worden geschoven.

NIEUWE MIDDELEN

De grote sites hebben meestal zelf al een goed uitgewerkt preventiebeleid waardoor de mogelijke risico’s beter omka-

De digitalisering geeft onmiddellijk de mogelijkheid om met

derd zijn, terwijl kleinere bedrijven meer nood hebben aan

dezelfde basisgegevens veel meer of actiever om te gaan.

een gestructureerde opvolging.

Naast de actiekaart en het interventieplan werd nog een der-

Interventieplannen worden slechts periodiek geëvalueerd

de document het leven ingeroepen: de meldingsfiche. Deze

op aanpassingen, waardoor er soms cruciale zaken, niet of

is gekoppeld aan het GIS-systeem van de zonale dispatch

te laattijdig worden doorgegeven.

zodat alle dossiers direct oproepbaar worden in de kaartla-

Ook indien er dan informatie beschikbaar is, is het dan zel-

gen van het GIS.

den of nooit zo dat deze mee is op interventie. In de dispatch

Alle documenten hebben een vast sjabloon voor alle bedrij-

is het moeilijk om bij te houden wat er allemaal beschikbaar

ven waardoor elke hulpverlener onmiddellijk weet hoe hij de

is en ook ondersteunende diensten hebben geen idee wat

meldingsfiche, actiekaart of interventieplan moet gebruiken.

op hen afkomt.

Ook op het terrein zal alle info altijd beschikbaar zijn. Er werd

gekozen om de interventievoertuigen een print-out van de actiekaarten mee te geven op moment van interventie. Het commandovoertuig heeft toegang tot hetzelf-

horizontale compartimentering

vertikale compartimentering

draagconstructies

elektrotechniek

gevels

PromatÂŽ SYSTEMGLAS wandsystemen

luchtkanalen

fire stopping en fire sealing

de GIS-platform als de zonale dispatcher, het online programma met dynamische kaarten indien er internet ontvangst is en alle dossiers en gebouwplannen in PDF via een offline module in de software. De In-map software werd dus op maat aangeleverd om aan onze huidige visie te voldoen maar reeds voorbereid om volledig digitaal te gaan of verdere integraties toe te laten.

INTERACTIE MET HET BEDRIJF In samenwerking met enkel testbedrijven werd er heel veel aandacht gegeven aan hoe de data verzameld wordt, zonder hun medewerking, geen data en zonder data, geen werkbaar systeem. Het laatste wat we willen is opnieuw een oplossing die 10% van het probleem af-

Uw partner in passieve brandbescherming voor gebouwen. Promat International NV Bormstraat 24, 2830 Tisselt | T 015 71 33 51 | F 015 71 82 29 info@promat.be | www.promat.be

dekt omdat het onwerkbaar is voor de gebruikers. Hierdoor is het voor de bedrijven een duidelijke opdracht geworden, in een duidelijk kader met de gepaste informatie en communicatie. Bedrijven worden uitgenodigd om de nodige gegevens in te vullen op het platform. Deze zijn duidelijk omschreven aan de hand van een door ons opgestelde invullijst en grondplannen met de nodige pictogrammen en daaraan gekoppelde datavelden. Communicatie is zoveel mogelijk gebaseerd op automatische mails afhankelijk van de status van het dossier zodat beide partijen elkaar zo weinig mogelijk storen hoewel er wel een blijvende samenwerking is bij het ingeven en opvolgen van de informatie . Elk heeft zijn eigen vakkennis om het dossier tot een goed einde te brengen. De interne en externe gebruikersrollen zorgden ervoor dat de werklast verdeeld wordt naar de juiste persoon op het juiste moment voor de juiste vraag. Het feit dat onze module deel is van een software platform voor grondplan gebaseerd management en dus de bedrijfseigen informatie in de toekomst door de bedrijven kan gebruikt worden voor andere toepassingen maakt de instap voor de bedrijven nog lager. Voor meer informatie over de aanpak bij Zone 1 kan u terecht bij In-Map op www.fd.in-map.com.

IRON(FIRE)MAN Ringo Derijck, brandweerman te Brussel en Scherpenheuvel, plaatste zich op 11/09/2016 tijdens de Ironman van Weymouth (UK) voor de Ironman in HawaĂŻ. In 2017 staat hij aan de start van deze legendarische wedstrijd: 3,8 km zwemmen, 180 km fietsen en een marathon oftewel 42 km lopen. We wensen hem alvast veel succes toe!

De In-Map software, werd ontwikkeld vanuit het perspectief dat werklast moet kunnen verminderd worden door activa en activiteiten te groeperen rond “interactieve” grondplannen. In-Map werd ontwikkeld met het doel om een algemeen “platform” te bekomen voor bedrijven, waarop verschillende activiteiten kunnen aangemaakt en opgevolgd worden.

Ook voor de brandweer is een vermindering van de werklast mogelijk. Hierbij kan ook zeer ﬂexibel gewerkt worden met een vereenvoudiging van de werkverdeling tussen de brandweer en externe partners.

De eerste “laag” die werd ontwikkeld is gespecialiseerd om in de printer-omgeving en binnen grotere bedrijven, de kosten en workﬂows onder controle te krijgen.

WAT MAG U ZICH HIERBIJ VOORSTELLEN BIJ DE ACTIVITEIT BRANDWEER ?

Grotere klanten zoals Konica, OKI etc werken met de In-Map software om automatisch printerparken op te volgen, kosten te berekenen, tijdig toners te leveren, optimaliseringen door te voeren etc.

Digitalisering van de interventieplannen. Werklastvermindering door deze deels te verschuiven naar de bedrijven toe. Flexibiliteit in de samenwerking met Uw externe partners. Een cloud platform waardoor het mogelijk is om logins en paswoorden aan de deelnemende bedrijven te sturen - hierdoor is het zeer eenvoudig om met de software te starten en is er geen installatie nodig. Alle data ingave en opvragingen gebeuren in een browser.

Graag zijn wij bereid om een en ander toe te lichten via een gesprek of bezoek. Aarzel dus niet om contact met ons op te nemen op Tel. 09-381 33 13 Gsm 0478-280 233 thomas.dekesel@in-map.com

Bedrijven

OGO

nes

Inserts

Tools

Evacuation zone

ones

Save

tion Browser (156) Current Situation

Layers

Danger zone

Demo site 1 (11) Demo building (11) Demo floor 1 (7) Demo floor 2 (4)

Afdelingen

Marketing (11) Logistic (11) Sales (7)

automatic fire extinguishers zone

etg Res ldin Printbui

Het systeem is platform-onafhankelijk : Mac - PC Grondplannen zijn gemakkelijk importeerbaar via upload van jpeg’s of het nemen van foto’s via een iPad. Het systeem kan voor andere taken gebruikt worden, zoals nu reeds het geval is. De software is een “platform” waarbij “lagen” toegevoegd Powered by worden. Brandweer is een aparte laag en hierbinnen kan data min mo Ad Welcom)e,vanDe gade Demo Fire Bri opgeslagen worden, zoals : tor itra min (Ad AFMELDEN TAAL • gevaren-zones • bibliotheken met bepaalde activa, brandblussers, sprinklers etc. bestaan zone ct icon to draw a of zijn altijd Sele later aan te maken. cles

waiting point FB vehi

building 2

open water source

Gebruiksviendelijk. Activa kunnen eenvoudig “gesleept” en verplaatst worden : van 1 gebouw op een bepaalde verdieping, naar een gebouw op een andere site en andere verdieping. driveable acces road

Automatische rapportering ivm activa etc. Opvolging van versies Opvolging van deadlines import van bestaande data

BRANDVEILIG LEVEN, MEER DAN ROOKMELDERS EN EEN VLUCHTPLAN Als brandweer hebben we tot doel het creëren van een veilige leefomgeving, met in de eerste plaats minder branden, minder slachtoffers, minder schade. Brandveilig Leven behoort, net als brandbestrijding, tot het DNA van brandweermensen. Het staat echter voor méér dan het plaatsen van rookmelders en het opstellen van een vluchtplan.

INZICHT DOOR DATA

BRANDWEER INTELLIGENCE

Een doelgroepgerichte aanpak komt vaak ter sprake bij

Door alle aanwezige data (interventiegegevens, gegevens

Brandveilig leven. Alleen bestaat er weinig inzicht welke risi-

brandonderzoek, gegevens controlebezoeken …) te koppe-

cogroepen er zijn en waarom juist deze mensen een risico-

len, kunnen we gerichter te werk gaan. We spreken van busi-

groep vormen.

ness intelligence (BI) binnen de brandweer, of beter Brand-

Een eerste stap is het verzamelen van informatie: Inzicht

weer Intelligence.

in de brandoorzaak, de brandruimte, de aanwezigheid van

De eigen gegevens kunnen we koppelen aan data van andere

rookmelders … Het verzamelen van deze gegevens is een

instanties. We denken aan socio-economische en socio-de-

tak van de specialisatie Brandonderzoek die zijn plaats heeft

mografische gegevens (leeftijd, geslacht, gezinssamenstel-

binnen elke brandweerorganisatie.

ling, etniciteit, opleiding, inkomen …), woningkenmerken (bouwjaar, woningtype, eigendomssituatie, constructie …) en medische toestand van de bewoners. Zo kunnen we als het ware bijna voorspellen waar potentieel gevaarlijke situaties zijn en wordt vroegtijdig ingrijpen mogelijk. Op basis van de informatie kunnen we dan aan doelkwantificering doen. Anders gezegd: wat willen we bereiken? Geen slachtoffers door brand is natuurlijk het ideaalbeeld waar we naar willen streven. Dat we dat daar nog een weg af te leggen hebben is duidelijk.

BRANDONDERZOEK Het onderzoeken van branden is voor de brandweer een manier om te kunnen leren. Onderzoeken leveren veel leerzame informatie op over: oorzaken van branden, brandverloop, de effectiviteit van brandpreventieve voorzieningen en brandbestrijding. De branddeskundige werkt vaak samen met een forensisch chemisch onderzoeker om bijvoorbeeld brandresten te laten analyseren op brandversnellende middelen. Ook u kunt bijdragen aan de kennis van brandoorzaken: Is er een brand geweest met slachtoffers in uw zone: vul de enquête van brandweerman Tim Renders in op http://bit.ly/2axjrQe. Dit neemt slechts enkele minuten in beslag en u zorgt ervoor dat we deze nuttige informatie kunnen gebruiken in toekomstige campagnes. Tekst: Tim Renders

Het verkrijgen van inzicht in de effectiviteit van projecten is zamelde gegevens met cijfermateriaal helpen ons om te we-

SAMENWERKING BRANDWEERZONE ANTWERPEN EN FAMILIEHULP

ten welke projecten het meest effect hebben, in vergelijking

In 2012 startte Brandweer Zone Antwerpen met het

met de ingezette middelen.

opleiden van personeelsleden van Familiehulp door

eveneens noodzakelijk, op korte en lange termijn. De inge-

hen een basiskennis te verschaffen rond brandpre-

IK NETWERK, JIJ NETWERKT, WIJ WERKEN SAMEN

ventie. Het verzorgend personeel heeft immers een vertrouwensrelatie opgebouwd met de gezinnen en vaak alleenstaande hulpbehoevende ouderen waar zij

Eén manier om gedrag te beïnvloeden, is beroep doen op

soms dagelijks over de vloer komen en zo kunnen zij

organisaties of mensen die nauwe banden hebben met de

bvb rookmelders eenvoudig ter sprake brengen, maar

vooropgestelde doelgroepen. Zij vervullen een cruciale rol

ook onderhouden en maandelijks testen … Familie-

in het bereiken van de risicogroepen. Projecten in kader van

hulp heeft de opleiding ondertussen over heel Vlaan-

Brandveilig leven focussen zich niet enkel op risicogroepen.

deren geïmplementeerd in hun VTO beleid en andere

Ook kansgroepen zijn een doelgroep. Onder kansgroepen

hulpverleningszones kunnen hierbij instappen om

verstaan we bijvoorbeeld kinderen.

de opleiding te geven. Het volledig opleidingspakket

De brandweer evolueert zo naar een netwerkorganisatie.

wordt door Brandweer Zone Antwerpen ter beschik-

Een voorbeeld is het project van Brandweer Zone Antwer-

king gesteld.

pen en Familiehulp.

Wie meer informatie wenst over dit project kan con-

Brandweermensen zijn een belangrijke schakel in het ver-

tact opnemen met

kondigen van een brandveilige boodschap. We moeten onze

veerle.dedecker@brandweerzone.antwerpen.be

voorbeeldrol opnemen, want voor vele mensen vormen we

Tekst: Veerle De Decker

een eerste aanspreekpunt. Wie weet er immers meer over brand(veiligheid) dan de brandweer zelf? Belangrijk daarbij is om voor iedereen (=alle brandweerlieden) een (basis)oplei-

DE WETENSCHAP DAT HET GOED IS

ding Brandveilig Leven te geven en ervoor te zorgen dat elke brandweerman/-vrouw basisadvies kan geven.

Vaak vindt onderzoek naar Brandveilig leven plaats in het domein van de sociale wetenschappen, zoals onderzoek naar gedragsbeïnvloeding. Een andere invalshoek is onderzoek naar de effectiviteit van brandveiligheidsmaatregelen. De brandproeven van Brandweer Nederland en de Brandweeracademie in Zutphen (Nederland) zijn hiervan een voorbeeld. Wetenschappelijk onderzoek is het meest succesvol als er samengewerkt wordt tussen universiteiten, private partners, overheidsdiensten en de brandweer.

Pro-actie

Voor ons, als brandweer, zorgt de wetenschap ervoor dat verworven kennis met andere actoren uitgewisseld wordt en draagt dit zo verder bij tot een (brand)veiligere samenleving.

Nazorg

Preventie

BRANDWEER, PLEITBEZORGER BRANDVEILIGHEID Brandonderzoek kan producten met een productiefout of

Repressie

brandgevaarlijke producten aan het licht brengen, zoals bijvoorbeeld koelkasten met een brandbaar achterpaneel (cf.

Preparatie

London Fire Brigade). We kunnen als brandweer druk uitoefenen om de fabrikant tot aanpassingen te dwingen of om producten van de markt te laten halen of te laten aanpassen. Een andere benadering is het strijden voor regelgevingen en

EEN ORGANISATIE IN BEWEGING Brandveilig Leven is een radar in de veiligheidsketen en vormt een volwaardige taak van de brandweer. Het is de link met preventie en brandonderzoek. Een belangrijke stap vormt de structurele verankering van Brandveilig Leven in de brandweerorganisatie. Eenmaal opgenomen in de organisatie kan een methodische aanpak uitgewerkt worden waarbij alle brandweerlieden betrokken beleidsprioriteiten die bijdragen tot een veiligere leefomge-

zijn. Samenwerking en kennisdeling - over grenzen heen - is

ving. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de verplichting om en-

de sleutel tot succes.

kel meubilair uit brandvertragend materiaal op de markt te brengen of aan het opnemen van een thema brandveiligheid

Raf Van den Eynde - Hulpverleningszone Rivierenland

in de eindtermen van het onderwijs.

raf.vandeneynde@bwzr.be

INNOVATIE VOOR BRANDVEILIGHEID De brandweer dient in te zetten op innovatie, in samenwer-

De meeste dodelijke INTERNET OF THINGS slachtoffers bij brand vallen mo-

king met bedrijven en scholen. De waterleidingsprinkler is zo

Het Internet of Things (IoT) is Daarbij een volgende stap in menteel in privé-woningen. is vastgesteld

een veelbelovende innovatie die zal bijdragen tot een veili-

de het internet, waarbijveel toestellen, dat ontwikkeling de gebruikte van materialen in woningen brand-

gere woonomgeving.

voertuigen, en Waar andere dingen met elkaar baarder zijn gebouwen dan vroeger. u vroeger meer dan verbonden zijn om en een datawoning uitwisselen. Dagdagelijkse 10 minuten had te verlaten, is dat nu objecten worden zo onderdeel van informatiesysteslechts 3 minuten! Een groot verschil!

EFFECT VAN SPRINKLERS IN WOONOMGEVING

men een netwerk. In hetverbonden Verenigd in Koninkrijk geldt de British Standard

“In 2006 concludeerde de lector Brandweerkunde dat

aan (wasdroger, koelkast, tasering(huishoud)toestellen waaraan interieurstoffen moeten voldoen.

de brandweer door repressieve inspanningen niet meer

blet …) die rookmelders brandgevaar Een Europese werkgroepactiveren waaraan als ookereen Belgische

mensen kan redden dan ze nu doen. Snellere aanrijd-

dreigt (bv. oververhitting tijdensbuigt opladen brandweerexpert deelneemt, zich smartphoover een

tijden, andere inzetstrategieën en dergelijke zullen

ne). De rookmelders kunnen vervolgens de lichten mogelijke teststandaard die in Europa van toepassing

geen effect hebben. Sprinklers in de woonomgeving

in aandoen en de locatie zalhuis worden. Onderwerpen die van daarhet o.a.brandgevaar behandeld

kunnen daarentegen wel van meerwaarde zijn. Het

communiceren aan de bewoners. De toestellen kunworden zijn:

toepassen van sprinklers in de woonomgeving zal de

nen potentiële brandgevaren doorspelen aan de fa• waarom wensen we brandveilig meubilair?

brandschade en het aantal slachtoffers, zo leren erva-

brikant of de brandweer, zodat opvolging mogelijkaan is. • enkel focus op ontsteking of ook op de bijdrage

ringen in andere landen, drastisch verlagen. Uit diverse

Op vlak brandveiligheid denkenBulletin we bijvoorbeeld 5258 en van in Californië de Technical 117 klas-

het brandverloop?

onderzoeken blijkt dat bij het toepassen van sprinklers

BUSINESS • innovatieve INTELLIGENCE oplossingen?

in de woonomgeving het aantal dodelijke slachtoffers,

Business intelligence (BI) valt te definiëren als opzich“het op Een belangrijk onderwerp is de houding ten

het aantal gewonden en de brandschade sterk wordt

basis organisatiestrategie en de daaruit voortte vanvan hetdegebruik van chemische brandvertragers:

gereduceerd. Toch zijn sprinklers in de woonomge-

vloeiende informatiebehoefte continuervan? verzamelen en Aanvaarden wij in Europa het gebruik Welk ef-

ving nog steeds schaars, terwijl in woningen de meeste

analyseren vangebruik data, om de op besluitvormingsprocesfect heeft het ervan het leefmilieu en de

dodelijke slachtoffers door brand vallen. Er is dus een

sen te ondersteunen en de Het prestaties van de organigezondheid van gezinnen? gaat immers om het

aanzienlijk potentieel voor intensievere toepassing van

satie te verbeteren” (Brandweer Nederland). gebruik van een chemisch product in een omgeving

sprinklers in de woonomgeving om het aantal slacht-

BI kangeleefd, een datagedreven brandrisicoprofiel totwordt. stand waar geslapen, gegeten en gespeeld

offers en brandschade te verminderen.

brengen, beeld krijgen van de Belangrijk zodat hierbijwe is een eveneens de invloed vanzogedeze

Tekst: IFV Nederland - 1 juli 2016 - “Sprinklers in de

naamde risicohuishoudens. BI ondersteunt gebrandvertragers op de gezondheid van het het brand-

woonomgeving” door ing. Lieuwe de Witte voor Brand-

hele proces in de veiligheidsketen en levert dus ook weerpersoneel.

weeracademie Nederland. Lees het volledige docu-

nuttige informatie repressie. Belangrijk hierbij isopdevoor acceptatie van deze produc-

ment op http://www.ifv.nl/kennisplein/Documents/

ten door de Europese regelgeving REACH waarvan de

20160701-BA-Sprinklers-in-de-woonomgeving.pdf

laatste registratietermijn verloopt op 31 mei 2018.

Met dank aan Tim Renders

majoor Dieter Brants (HVZ Vlaams-Brabant Oost)

EEN HOND IS GEEN ROOKMELDER! Hulpverleningszone Fluvia geeft dit najaar de aftrap van een rookmelderscampagne die de mythe onder uithaalt dat de hond

MAX RUIKT HET NIET ALTIJD ...

HVZ Fluvia zet met deze campagne daarom in op alle liefhebbers

HANG ROOK MELDERS!

van deze viervoeters. Max, de hond van een brandweerman in de

JE HUPPELENDE VIERVOETER ALS IDEALE WAKER? VERTROUW ER TOCH NIET BLINDELINGS OP. HANG DAAROM ROOKMELDERS! ZE KUNNEN JE LEVEN REDDEN!

je als waakhond wel alarmeert wanneer het brandt in huis. Een sprookje waar jammer genoeg nog te veel mensen in geloven.

zone, fungeert als mascotte in verschillende campagnebeelden, waarbij op het gevaar wordt gewezen. Max zal ook zo veel mogelijk aanwezig zijn op preventiecampagnes van de bpa’ers. In het kader van deze campagne, volgen momenteel alle brandweermannen/-vrouwen uit de zone een basisopleiding BPA (mini-cursus) om op de meest voorkomende vragen van vrienden, buren, kennissen een eerste antwoord te kunnen formuleren. Maar ook op andere vlakken wordt er gepeild naar het al dan niet aanwezig zijn van rookmelders in huizen. Bij elke wespenverdelging nemen de brandweermannen ter plaatse een korte enquête af rond rookmelders (aanwezig, werkend, …). Zo kan op een eenvoudige manier heel wat inwoners bewust gemaakt worden waar

Heb jij al rookmelders hangen? Neen? Weet je dat er nog steeds mensen sterven in een woningbrand? Dat kan voorkomen worden. Snel daarom nu nog om rookmelders. Onze handleidings gidst je door een ideale plaatsing.

TEL 056 22 99 70 / WWW.HVZFLUVIA.BE

knelpunten liggen. Dat verhaal verloopt overigens in samenwerking met Hulpverleningszone Noord-Limburg. Nieuwsgierig naar de rest van de campagne van Fluvia? Neem gerust contact op met kaat.nuyttens@hvzfluvia.be. Nieuwsgierig naar Max? We geven jullie een voorproefje in deze editie … Maar waar zit Max als je hem nodig hebt? Maaaaax??!!

De meeste dodelijke slachtoffers bij brand vallen mo-

Een belangrijk onderwerp is de houding ten opzichte van

menteel in privé-woningen. Daarbij is vastgesteld dat de

het gebruik van chemische brandvertragers: Aanvaarden

gebruikte materialen in woningen veel brandbaarder zijn

wij in Europa het gebruik ervan? Welk effect heeft het

dan vroeger. Waar u vroeger meer dan 10 minuten had

gebruik ervan op het leefmilieu en de gezondheid van

om een woning te verlaten, is dat nu slechts 3 minuten!

gezinnen? Het gaat immers om het gebruik van een che-

Een groot verschil!

misch product in een omgeving waar geleefd, geslapen,

In het Verenigd Koninkrijk geldt de British Standard 5258

gegeten en gespeeld wordt. Belangrijk hierbij is eveneens

en in Californië de Technical Bulletin 117 klassering

de invloed van deze brandvertragers op de gezondheid

waaraan interieurstoffen moeten voldoen. Een Europese

van het brandweerpersoneel.

werkgroep waaraan ook een Belgische brandweerexpert deelneemt, buigt zich over een mogelijke teststandaard

Belangrijk hierbij is de acceptatie van deze producten

die in Europa van toepassing zal worden. Onderwerpen

door de Europese regelgeving REACH waarvan de laatste

die daar o.a. behandeld worden zijn:

registratietermijn verloopt op 31 mei 2018.

• waarom wensen we brandveilig meubilair? • enkel focus op ontsteking of ook op de bijdrage aan het brandverloop?

majoor Dieter Brants HVZ Vlaams-Brabant Oost

• innovatieve oplossingen?

advertentie_brandweerman_4.pdf

12/04/13

14:14

VOOR ELK PROBLEEM DE BESTE OPLOSSING

14 TON CAPACITEIT

ARC CAPABILITY

GOING BEYOND HYDRAULICS ELECTRONIC DIRECT DRIVE OP AFSTAND BEDIENBAAR

KOPPELBARE HEFKUSSENS VOOR MEER KRACHT EN HOOGTE

BATTERIJ GEDREVEN, GEEN HYDRAULIEK, LANGE LOOPTIJD

VOLLEDIGE INTEGRATIE VAN VERSCHILLENDE PRODUKTEN

PA R T O F

BRABO Brandbeveiliging NV BRABO Brandbeveiliging NV Toekomstlaan 1A, B-2170 Merksem T + 32(0)3/645.48.05 | W www.brabo.beToekomstlaan 1A, B-2170 Merksem T +32 (0)3/645.48.05 F + 32 (0)3/645.39.62 H E AV Y R E S C U E S Y S T E M E info@brabo.be E www.brabo.be TM

WWW.RESQTEC.COM

sinds 1913

www.brabo.be

BRABO Brandbeveiliging NV Toekomstlaan 1A, B-2170 Merksem T +32 (0)3/645.48.05 F + 32 (0)3/645.39.62 E info@brabo.be - www.brabo.be

Foto: Patrick Dumortier

ZONEVORMING BIEDT OPPORTUNITEITEN VOOR IGS Een gaspakoefening in 2013 was voor Zone Rand de start om hun materieel bij interventies met gevaarlijke stoffen van dichtbij te bekijken. Dankzij de zonevorming beschikt nu elke autopomp over een standaarduitrusting voor IGS-interventies en zijn de brandweerlieden meer vertrouwd met de werkwijze voor dergelijke incidenten.

EEN EVOLUEREND TAKENPAKKET

werd duidelijk dat de impact van deze gevaarlijke stoffen niet te onderschatten valt. Denk hierbij aan de zware explosie en

Van oudsher staat de brandweer in voor brandbestrijding in

brand in Flixbourough (1974 – 28 doden), de dioxineramp in

de brede zin van het woord. Gemeenten en steden richt-

Seveso (1976 – grote effecten op lange termijn) en de gif-

ten brandweerkorpsen op die met pompen en allerlei hand-

ramp in Bhopal (1984 – 2000 doden). Voor de bescherming

gereedschap instonden voor de bescherming tegen brand.

van mensen, dieren en goederen tegen de gevaren en risi-

Paard en kar werden door de jaren heen vervangen door

co’s van (ongevallen met) gevaarlijke stoffen rekende men

motor aangedreven brandweermaterieel zodat de brand-

ook hier op de brandweer en werd dit toegevoegd aan haar

weer kon uitrukken met wagens, uitgerust met een pomp,

takenpakket. Nadien kwamen er ook nog enkele logistieke

slangen en allerlei toebehoren. Door de toename van voer-

taken bij, denk hierbij aan bijstand ziekenwagen welke de

tuigen in het verkeer kreeg de brandweer er door de jaren

dag van vandaag een frequent voorkomende interventie is

heen diverse taken bij: het pakket op vlak van technische

geworden.

hulpverlening deed zijn intrede en de brandweer moest uitrukken om personen te bevrijden en ondersteuning te bieden bij allerlei technische interventies.

EN EVOLUEREND MATERIEEL …

Door o.a. de industriële evolutie en technologische ontwikkelingen kwamen er meer en meer gevaarlijke stoffen

Het materieel van de brandweer maakte in al die jaren ook

in productie die tevens via verschillende stromen vervoerd

een ware evolutie door. Autopompen en autoladders werden

werden: via de weg, per spoor of per schip, door een pijplei-

in de jaren ’70 aangevuld met snelle hulpwagens die bevrij-

ding, enz. Mede door grote ongevallen in het buitenland

dingsmaterieel vervoerden. Voor gevaarlijke stoffen kwamen

er hier en daar, vooral in de grotere korpsen, onder ande-

werd getraind op brandfenomenen zoals backdraft en flash-

re poeder- en schuimwagens. Ook op vlak van persoonlij-

over en nieuwe technieken met o.a. O-bundels en casset-

ke beschermingsmiddelen werd de klassieke brandkledij en

tes deden hun intrede. De steeds evoluerende autotechno-

ademlucht aangevuld met speciale beschermpakken. Gas-

logie deed de brandweer beseffen dat het een beentje bij

pakken deden hun intrede en al snel werd duidelijk dat deze

moest trekken op vlak van hydraulisch bevrijdingsmaterieel

kledij een ver gevorderde opleiding en training vergt. Boven-

en -technieken. Ook nieuwe voertuigaandrijvingen zorgden

dien bleken deze pakken zo volumineus dat ze in vele geval-

ervoor dat op vlak van technische hulpverlening de tijd niet

len niet op de eerstelijns hulpwagens werden opgeborgen.

stil bleef staan. Vaak werd echter de materie van gevaarlijke

“ Brandweerdiensten worden - op het vlak van IGS wellicht het vaakst geconfronteerd met aardgaslekken.” Alhoewel interventies met gevaarlijke stoffen (IGS) al vele ja-

stoffen ietwat onterecht stiefmoederlijk behandeld en werd

ren deel uitmaken van het takenpakket van de brandweer,

het accent op andere domeinen gelegd. Dit wil geenszins

komen ze minder frequent voor dan inzetten voor brand en

zeggen dat korpsen het gevaar niet erkenden. Het is nu een-

technische hulpverlening. Onafgezien van korpsen die een

maal een niet te weerleggen feit dat het aantal IGS-interven-

grote chemische nijverheid op hun grondgebied hebben,

ties doorgaans gering was en de nodige kennis en/of besef

worden de meeste brandweerdiensten op vlak van IGS al-

niet altijd prominent aanwezig was. Neem nu de uitrusting

licht nog het vaakst geconfronteerd met aardgaslekken die

die een gemiddeld brandweerkorps in een eerstelijns wagen

zelf hier en daar als routine beschouwd worden. Soms heerst

meevoerde/meevoert naar een IGS-incident: vaak beperk-

de foutieve perceptie dat het ontbreken van industriële be-

te dit zich tot een zuurstofexplosiemeter, zuurbestendige

drijven gepaard gaat met het niet kunnen voorkomen van

handschoenen en een naslagwerk voor gevaarlijke stoffen.

interventies met gevaarlijke stoffen. Het geringe percentage van deze oproepen valt vaak in lijn met deze gedachte waarbij men soms de gok waagt en in geval van calamiteit beroep hoopt te kunnen doen op o.a. korpsen met gaspakkenteams om te hulp te kunnen snellen. Daarnaast heeft allicht de constructie van federale subsidies,

“ Erg beperkt pakket gevaarlijke stoffen tijdens de opleiding”

denk hierbij aan het Seveso fonds, er in het verleden toe geleid dat grotere korpsen meer gespecialiseerd materieel

Een brandweerman, korporaal of sergeant kreeg tot op de

konden aankopen, ook als het gaat om de bestrijding van

dag van vandaag slechts een erg beperkt pakket gevaarlijke

gevaarlijke stoffen. Dit financieringsmechanisme heeft er als

stoffen voorgeschoteld in zijn of haar opleiding. Op niveau

het ware natuurlijk toe geleid dat het accent en het besef

brandweerman/ korporaal werd er hier en daar IGS-gerela-

van de impact van gevarengoed vaak meer aanwezig was bij

teerd materieel onder de loep genomen, werd er gefocust

grote brandweerdiensten. Evenwel kan dit ook niet als echt

op gevaaretiketten en stond men stil bij een mogelijke pro-

onlogisch beschouwd worden vermits industriële nijverheid

cedure. Een keuze(!)module van 20 uur op niveau sergeant

en Sevesobedrijven vaak ook deze gemeenten en steden als

liet de cursist toe om in te zoomen op gevaarlijke stoffen,

thuisbasis uitkozen.

echter meestal op theoretische basis. Doch bleef men niet overal bij de pakken zitten en werd het belang van een goed opgeleide bevelvoerder voor IGS-incidenten ingezien. Zo

EEN TÉ BEPERKT IGS-AANDEEL IN DE OPLEIDINGEN

organiseerde de voorloper van Campus Vesta, het Provinciaal Instituut voor Brandweer- en Ambulancieropleidingen Piba in Antwerpen, reeds vele jaren geleden de eerste ma-

Op vlak van opleiding wordt er bij de brandweer steevast

quette-oefeningen op niveau sergeant. Hierbij werd de fo-

sterk ingezet op brandbestrijding en kende dit domein gedu-

cus gelegd op de Ericards en moest de cursist met behulp

rende de afgelopen jaren dan ook een belangrijke evolutie.

van kleine brandweervoertuigen en -figuren een nagespeel-

Autopompen werden uitgerust met overdrukventilatoren, er

de interventie tot een goed einde brengen.

Light up your safety terreinverlichting | mobiele lichten cameramasten

technics BEERSE

GR technics bvba Beemdenstraat 7 b1 2340 Beerse - België

14 61.99.75 info@gr-technics.be +32(0)

www.gr-technics.be

Alle interventie verlichting 100% LED ACCU | 240 V | 24 V

IDEAAL VOOR INTERVENTIE- EN HAZMATPLOEGEN

Ontdek de vele voordelen van de RJS CHEMPROTEX 300: een chemisch bestendig overdrukpak met motorunit dat u beschermt in noodsituaties.

EN 1073-2

EN 1149-5

EN 14605

TYPE 3 TYPE 4

ENKELE VOORDELEN •

Bescherming tegen oorlogsgassen

•

Met vaste chemisch bestendige Silver Shield handschoenen

•

Vaste sokken en handige broekspijpen die als laarsovertrek kunnen dienen

•

NPF van 500 volgens EN12941

•

Vloeistofdicht

•

Beschikbaar in maten S t.e.m. XXL

•

Batterij-autonomie van min 3,5 uur

•

Recupereerbare motorunit

RJS CHEMPROTEX 300

Contacteer ons en ontdek zelf alle voordelen van het RJS-gaspak! | 03 460 04 60 | info@vdp.com | www.vdp.com

Op niveau adjudant daarentegen werd in de cursus wel

de aanwezigheid van (Seveso) bedrijven of andere risico’s op

aardig geïnvesteerd op vlak van chemie en gevaarlijke pro-

het grondgebied, al waren er ook heel wat korpsen die het

ducten: de module ‘verbranding en blussing’ en ‘gevaarlijke

besef hadden dat op eender welke weg in iedere stad of ge-

stoffen’ bood aan de cursist een ruim pallet om zijn of haar

meente morgen een tankwagen op zijn zij kan gaan liggen.

mannetje te kunnen staan bij IGS. Tijdens deze module le-

Anderzijds bleek ook dat er heel wat brandweerposten zijn

ren de cursisten naslagwerken zoals het chemiekaartenboek

die een wel erg beperkt assortiment aan IGS-materieel op

en BIG-brandweerinterventieboek interpreteren en toepas-

hun uitruk hebben zitten: hier en daar chemiepakken maar

sen. Ook hier vormen in sommige brandweerscholen ma-

dan weer geen chemielaarzen, een monitor ontbreekt op

quetteoefeningen het ultieme didactisch instrument om de

de autopomp, decontaminatiematerieel en –product is niet

theorie om te zetten in de ‘praktijk’. Gedurende ongeveer 12

voorhanden, rioolafdekmatten liggen in de kazerne, enz. Het

minuten wordt op een bord een interventie nagespeeld. De

is geenszins de bedoeling om hier korpsen met de vinger

cursist treedt op als bevelvoerder en heeft de leiding over

te wijzen, doch is het evenwel onrustwekkend dat enkele

het incident vanaf de melding tot het moment waarop de

basismiddelen voor gevaarlijke stoffen (tot op de dag van

officier arriveert. De uitruk gebeurt met de voertuigen en

vandaag) vaak ontbreken op eerstelijns voertuigen zoals een

materieel die de deelnemer in zijn/haar brandweerkorps

multifunctionele autopomp. Zoals reeds eerder gesteld is

ter beschikking heeft, weliswaar volgens een procedure die

de afwezigheid van industrie geen garantie op het wegblij-

wordt gedoceerd tijdens de opleiding.

ven van – soms complexe – interventies met gevarengoed. Denk hierbij aan allerlei transportwegen die op nagenoeg elk grondgebied aanwezig zijn en waarbij het vroeg of laat

INVLOED VAN AANWEZIGHEID VAN INDUSTRIËLE BEDRIJVEN OP HET GRONDGEBIED

kan mislopen, zoals o.a. de treinramp in Wetteren (2013) illustreerde. Ook neemt het aantal huis-, tuin- en keukenincidenten met gevaarlijke stoffen de laatste jaren niet af, integendeel. Meldingen van verkeerd gebruik van ontstop-

Het is tijdens deze maquetteoefeningen dat gedurende

pers (basen) en ontkalkers (zuren) blijven regelmatig in de

al deze jaren de erg verschillende aanpak op vlak van ge-

pers verschijnen en vergen vaak een inzet van de brandweer.

vaarlijke stoffen duidelijk werd. Om te beginnen waren er

Daarnaast worden de gevaren van mestgassen, fumigatie-

brandweerkorpsen die steeds een duidelijk accent op IGS

producten, silo’s, kuilgassen, enz. de laatste jaren alsmaar

hadden gelegd en geïnvesteerd hadden op vlak van oplei-

duidelijker in beeld gebracht en zien we hier een significant

ding, materieel en PBM’s. De rode draad vormde hierbij vaak

stijgende trend.

“ Het is onrustwekkend dat basismiddelen voor gevaarlijke stoffen vaak ontbreken op eerstelijnsvoertuigen.”

tieplan om het IGS-gebeuren in Zone Rand beet te pakken en te hervormen tot een logisch opgebouwd geheel. Op vlak van kennis kregen de bevelvoerders en officieren in 2013-2014 de opleiding SAH-IGS. Het vlot leesbare handboek dat hiervoor in heel Vlaanderen ter beschikking werd gesteld, vormde een mooie basis om alle facetten over gevaarlijke stoffen te herhalen. AGS’ers uit de eigen zone wer-

Via verschillende mediakanalen worden incidenten met

den aangevuld met collega’s uit andere zones zodat de di-

gevaarlijke stoffen ook meer en sneller onder de aandacht

verse insteken van de verschillende docenten voor een zo

gebracht. Foto’s en verslagen van incidenten uit binnen- en

breed mogelijke benadering zorgden. Aan de hand van al-

buitenland worden snel gecommuniceerd via Twitter, Face-

lerlei realistische (en meestal ook waargebeurde) scenario’s

book en internet. Ook hierdoor stijgt ongetwijfeld het besef

werden begrippen als pH, PID-meter, radioactiviteit, etiket-

bij de brandweer dat je hier als hulpdienst maar beter de-

tering, enz. aangehaald op een erg vlot verteerbare manier.

gelijk op voorbereid bent. De lage incidentfrequentie speelt hierbij in ons nadeel waardoor we deze materie soms minder

Uit al deze verschillende lessen kwam vrijwel spontaan het

vlot in de vingers hebben en het risico bij verkeerd hande-

besef in de twintig posten van Zone Rand dat uniformiteit

len daarentegen toch erg groot is. Daarnaast volgden reeds

op vlak van kennis, procedures en materieel een absolute

vele honderden potentiële bevelvoerders de afgelopen jaren

randvoorwaarde is om dergelijke interventies adequaat aan

maquetteoefeningen over gevaarlijke stoffen en trachtten

te pakken. Voorstellen hieromtrent werden enkele keren ge-

ook zij ongetwijfeld heel wat knowhow te implementeren

agendeerd op de technische commissie die eind 2013 een

in hun brandweerkorpsen. Tot slot geeft ook de opkomst

mindmap omtrent de basisprocedure IGS goedkeurde. Hier-

van Adviseurs Gevaarlijke Stoffen (AGS) in zowel Vlaanderen

uit groeiden vervolgens voorstellen op vlak van standaar-

als recent ook Wallonië, zonder twijfel een boost aan deze

disatie van bepakking en de wijze van organiseren van het

materie. Naast hun expertise op vlak van incidenten kunnen

specialisme en grootschalig optreden bij IGS.

deze AGS’ers een bijzondere meerwaarde betekenen op gebied van opleiding, oefeningen en aankoopbeleid.

STANDAARD UITRUSTING VAN ALLE AUTOPOMPEN VAN ZONE RAND VOOR IGS

PLAN VAN AANPAK BINNEN ZONE RAND Voor de organisatie van IGS over alle posten van de zone De zonevorming biedt ongetwijfeld opportuniteiten om

heen werd uitgegaan van een standaard uitruk waarbij de

vooruitgang te boeken en een gelijkwaardig niveau op vlak

multifunctionele autopomp centraal staat. De tendens die

van gevaarlijke stoffen over de posten heen na te streven. De

immers tijdens de maquette-oefeningen op Campus Vesta

synergie en tevens ook de uniformiteit die hierdoor ontstaat,

merkbaar was, manifesteerde zich ook in diverse posten van

is niet alleen mooi meegenomen. Ze is ook van fundamen-

Zone Rand. Zo hadden autopompen soms een erg sum-

teel belang om straks met diverse brandweerposten samen

mier (tot geen) pakket voor IGS-interventies aan boord en

een IGS-incident tot een goed einde te brengen. Zo vond er

een rode draad was soms moeilijk terug te vinden over ver-

in 2013 in Zone Rand een gaspakoefening plaats waaraan

schillende kazernes heen. Voortbouwend op een voorstel

verschillende posten deelnamen. Naast de gedreven inzet

van standaard operatie procedure (SOP) IGS ontstonden 2

en het enthousiasme dat aan de dag werd gelegd, zorgde

mogelijke wijzen van aanpak. Ofwel kon het warm water he-

de diversiteit over de posten heen voor niet onbelangrijke

lemaal opnieuw worden uitgevonden doch lijkt dit wel de

problemen. Het pallet aan verschillende chemiepakken dat

ziekte die helaas soms al te vaak aanwezig is bij de brand-

hierbij werd ingezet vormde dan wel een mooi kleurspek-

weer. Daarom werd gekozen voor optie 2 en werd ten rade

takel, het was alleszins geen sinecure om een lijn te trek-

gegaan bij o.a. Brandweer Zone Antwerpen. De nuttige

ken doorheen de verschillende resistentielijsten (als deze al

tips en opgedane ervaring zorgden voor een kritische kijk

beschikbaar waren). Ook het IGS-materieel op de diverse

op de aanwezige middelen zodat pro’s en contra’s meteen

hulpwagens was dermate verschillend, zowel in type als in

in beeld konden worden gebracht. Onafgezien van enkele

aantal, dat dit bovenop het eigenlijke ‘incident’ voor diverse

lokale aanpassingen werd dankbaar gebruik gemaakt van

extra moeilijkheden zorgde naar de bevelvoerders toe. Een

deze uitwisseling van ideeën en kreeg de basisset voor de

grondige evaluatie van deze oefening resulteerde in een ac-

autopomp snel vorm. Op vlak van PBM’s werden ook hier

de handen in elkaar geslagen en werden diverse chemische

de nieuwe cursusreeksen die vanaf 2016 zullen verschijnen.

beschermpakken samen beoordeeld op vlak van resisten-

Deze PBM’s vinden hun plek in 2 identieke opbergbakken

tielijst, comfort, compactheid bij opbergen, enz. Weliswaar

voor telkens 2 manschappen.

was er het besef dat de insteek van beide zones enigszins kan verschillen, o.a. omwille van de reeds bestaande (IGS-)

Door gebruik te maken van wegwerp chemiepakken ont-

organisatie, doch vormde deze uitwisseling van gedachten

staat een hoge graad van bescherming die voor elke brand-

een erg vruchtbare bodem voor diverse quick wins.

weerman bruikbaar is (weliswaar na een opleiding over het gebruik ervan), en dit voor een erg verdedigbare prijs. Bo-

Op vlak van de basisuitrusting voor de autopomp werd be-

vendien vormt het geringe volume een belangrijke troef om

slist om zonaal materieel aan te kopen zodat een pakket

dit alles zo compact mogelijk te kunnen opbergen. Vertrek-

van PBM’s en decontaminatiematerieel voor elke eerstelijns

kende vanuit wegwerpchemiepakken Tychem F (kostprijs ±

autopomp ter beschikking kon worden gesteld. Daarnaast

25 EUR per stuk) waarbij het ademluchttoestel buiten het

keurde de zone eind 2015 de uniforme bepakking goed

pak wordt gedragen, werden de andere bijbehorende PBM’s

waarmee nieuwe multifunctionele autopompen zullen wor-

voorzien. 4 spinmaskers zorgen voor een goede afdichting

den uitgerust, net als enkele bestaande autopompen die tot

van het gelaat zonder dat hiervoor de klassieke brandweer-

multifunctioneel voertuig worden omgebouwd.

helm vereist is. Doordat deze helm niet gedragen dient te worden vermijden we contaminatie ervan en kan bij de uit-

Voor de basispakketten op de autopomp werd uitgegaan

kleedprocedure de ademluchtbescherming tot op het al-

van PBM’s voor 4 manschappen, hetgeen perfect aansluit

lerlaatste moment gedragen worden zodat de luchtwegen

bij de principes van de SOP IGS. Wanneer een inzetploeg

maximaal beschermd blijven. Chemielaarzen type Etché

wordt uitgerust met specifieke PBM’s vereist dit immers de

bezitten een goede chemische resistentie en zijn bovendien

aanwezigheid van een stand-by ploeg in een gelijkaardi-

gekeurd als brandweerlaars zodat ze ook voor niet chemi-

ge bescherming. Bovendien komt dit principe van IGS-be-

sche interventies dienst kunnen bewijzen (bv. wateroverlast).

scherming voor 4 manschappen op de autopomp terug in

Met de combinatie van een bovenhandschoen (type Marigold) en een onderhandschoen (type Barrier) worden de handen goed beschermd, zowel op vlak van chemische resistentie als op mechanische sterkte. De onderhandschoen wordt met behulp van tape (Duct tape) vastgeplakt aan de mouwen van het chemiepak. In elk van de 2 PBM opbergbakken worden 3 paar handschoenen voorzien zodat indien nodig de overige 2 manschappen op de autopomp hun handen ook nog kunnen beschermen wanneer zij bijvoorbeeld hulp bieden bij het uitkleden of de decontaminatie. Tot slot bevat elke set nog 3 P3-maskers die gebruikt kunnen worden als stofmasker (o.a. bescherming tegen asbest/roet).

INHOUD PBM-SET › 2 spinmaskers › 2 wegwerp chemiepakken type Tychem F (met geïntegreerde sokken) › 3 paar chemiehandschoenen type Marigold (bovenhandschoen) › 3 paar chemiehandschoenen type Barrier (onderhandschoen) › 2 paar chemielaarzen Etché › 3 stofmaskers P3 › 1 rol Duct tape › 1 opbergbak 40 l (600 x 400 x 235 mm) Kostprijs van 1 set: ± € 720 btw inclusief

Door de verdeling van al deze IGS-sets over de eerstelijns autopompen willen we een eerste slag slaan in een uniforme bescherming bij interventies met gevaarlijke stoffen. Het opbergen van dit materieel, zijnde 3 plastic opbergbakken, vergt ook een relatief kleine aanpassing van bestaande voertuigen en is aldus verdedigbaar om voor al deze 20 autopompen in te voeren. Voor wat betreft de overige IGS-bepakking op de autopompen werd beslist om een uniforme belading te voorzien op alle nieuw aan te kopen multifunctionele autopompen en dit aldus geleidelijk in te voeren. Het zou immers qua kosten/baten analyse een quasi onmogelijke opdracht worden om al het gewenste materieel in de bestaande autopompen te integreren en dit bovendien op een uniforme plek op te bergen. Het bepakkingsvolume van Naast de 2 identieke PBM-sets werd voor elke autopomp

de huidige reeks multifunctionele autopompen via bestek

ook een decoset voorzien. Hiermee kan een basis decon-

FOD biedt een afdoend antwoord op alle noden. Hieronder

taminatie worden uitgevoerd en kunnen items opgeborgen

vind je een overzichtsfoto van al het IGS-materieel dat se-

worden (vuilniszakken voor afval, diepvrieszakken voor be-

dert medio 2015 op alle nieuwe autopompen binnen Zone

scherming van de radio). Tevens hebben in deze bak de op-

Rand aanwezig is.

gestelde handleiding, instructiefiche en alle resistentielijsten een plaatsje gekregen.

INHOUD DECONTAMINATIESET › 6 zuurbestendige doeken › 1 fles detergent (1 liter) › 1 schaar › 1 zachte borstel › 4 vuilniszakken en 4 diepvrieszakken › 8 sluitstrips › 1 handleiding › 1 instructiefiche › 1 bundel resistentielijsten › 1 opbergbak 20 l (600 x 400 x 135 mm) Kostprijs van 1 set: ± € 60 btw inclusief Dankzij de zonale uniformiteit op vlak van IGS op de eerstelijns autopompen, kan een performante inzet plaatsvinden vanuit elke kazerne in de zone. Voor een datastring van het type ‘GS IGS’ worden er volgens het nieuwe zonale oproepsysteem 2 autopompen uitgestuurd zodat de standaard IGS-bepakking in tweevoud aanwezig is. Naast de basisaanpak met behulp van de autopomp werd ook gedacht aan grootschalige en/of gespecialiseerde IGS-inzetten. Vaak wordt hierbij meteen de link gelegd naar de gaspakken met alle benodigde toebehoren. Uiteraard behoort dit tot het gespecialiseerde luik van IGS, maar ook specifiek materieel zoals pompen, afdichtingsmaterieel, enz. werd naar een apart niveau verschoven. Dit luik bestaat uit 2 identieke containers: één gepositioneerd in het noordelijk deel van de zone, één in het zuiden.

Antwerpen, Gent en Oudenaarde en werden de voor- en nadelen van hun bestaande containers/voertuigen uitgebreid besproken. Dankzij de bereidwillige medewerking van deze collega’s kon een aanzienlijke werklast beperkt worden tot het verfijnen van reeds bestaande projecten en deze verder op maat van Zone Rand aan te passen. De gelijkenissen met hun containers zijn dan ook logischerwijze treffend, het concept kon ook in Zone Rand alle behoeften ruimschoots invullen. Beide containers zijn identiek ingericht en omvatten onder meer de gaspakken, het uitgebreide decontaminatieveld, enz. Dit zat vroeger verspreid over vele posten van de

“ Dankzij de bereidwillige hulp vanuit andere zones kon Zone Rand een aanzienlijke werklast beperken tot het verfijnen van reeds bestaande projecten en deze verder op maat van Zone Rand aan te passen.”

zone, hetgeen telkens een hele logistieke uitdaging vormde

Om ook hier niet het warm water te willen uitvinden wer-

Koen Vanderzwalm - kapitein

den er bezoeken gebracht aan o.a. de brandweerposten van

Brandweer Zone Rand

bij zowel oefeningen als interventies. Elke post bracht toen zijn IGS-materieel mee, enkele korpsen zorgden voor het ontsmettingsveld. Deze aanpak werd nu omgezet naar een centraal beheer (weliswaar op niveau van 2 posten) van de IGS-container waarin de gaspakken en toebehoren zijn opgeborgen. Bij een incident komen de gaspakdragers vanuit verschillende posten naar de interventieplaats en kunnen ze gebruik maken van alle PBM’s en materieel uit de IGS-container(s). Het materieel is opgeborgen op verschillende karren en in rekken, bereikbaar via zowel de linker- als rechterzijde. Het compartiment achteraan omvat eveneens diverse rolkarren en kan, wanneer deze uitgeladen worden, eenvoudig omgevormd worden tot een coördinatieruimte van waaruit de IGS-inzet aangestuurd wordt.

AUTOVERZEKERING BRANDWEERLIEDEN GOEDKOPER! Protectas heeft voor u als brandweerman of –vrouw extra gunstige voorwaarden voor uw autoverzekeringen (en dit zowel voor uzelf als voor uw gezinsleden). Aan goede bestuurders kunnen we een tarief aanbieden dat tot de beste van de markt behoort en bovendien geniet u van de service van een professionele makelaar. Zo betaalt u niet te veel maar staat u ook niet alleen in geval van schade.

BRANDVERZEKERING BRANDWEERLIEDEN GOEDKOPER! U, brandweerman of –vrouw, bent expert op het gebied van brandbestrijding én brandpreventie. Tegenover een kleiner risico staat een lagere premie. Daarom biedt Protectas brandweerlieden aangesloten bij een beroeps- of een vrijwilligerskorps, een bedrijfskorps of een federatie, een brandverzekering aan tegen unieke voorwaarden. Wij nemen als voorbeeld iemand die in Aalst (postcode 9300) woont. Het gaat om een aanpalende woning of een appartement, met beveiligingsinstallatie of gepantserde deur. . Gebouw Inhoud Diefstal Als eigenaar Als huurder

Formule 1

Formule 2

Formule 3

Formule 4

Formule 5

Formule 6

150.000 EUR 50.000 EUR 25.000 EUR 214,14 EUR 173,74 EUR

180.000 EUR 60.000 EUR 30.000 EUR 256,42 EUR 207,94 EUR

240.000 EUR 80.000 EUR 40.000 EUR 337,71 EUR 273,07 EUR

300.000 EUR 100.000 EUR 50.000 EUR 421,45 EUR 340,65 EUR

360.000 EUR 120.000 EUR 60.000 EUR 475,81 EUR 408,23 EUR

420.000 EUR 140.000 EUR 70.000 EUR 554,65 EUR 475,81 EUR

De premies zijn inclusief waarborg natuurrampen en taksen - Risicogebieden natuurrampen = aangepaste voorwaarden. Verzekerde waarden > formule 6 zijn eveneens mogelijk.

Familiale- en autoverzekering voor brandweerlieden ook goedkoper.

ANTWOORDSTROOK Ja, ik ben geïnteresseerd in uw uniek aanbod. Ik ben nog geen klant bij Protectas. Gelieve mij informatie voor mijn private verzekeringen te bezorgen op volgend adres: Ik ben reeds klant bij Protectas. Gelieve mij informatie voor mijn autoverzekeringen te bezorgen op volgend adres: Naam: ………………………………. Voornaam: ………………………………… Adres: ………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………. Tel : ………………………………. Korps: ……………………………………... Stuur deze antwoordstrook naar Protectas, Zelliksesteenweg 12 te 1082 Brussel of bel voor meer informatie op het nummer 02/465.91.01 of fax: 02/468.02.34 of e – mail : Info@Protectas.be Registratienummer CDV 16896

BRAND IN WONING BRANDWEERMAN EN ZIJN GEZIN Rookmelders redden levens. Het zou een evidentie moeten zijn dat iedereen thuis rookmelders heeft hangen, zoals het evident zou moeten zijn dat je verwarming hebt en stromend water … Toch zijn er nog steeds collega’s die daar niet overtuigd van zijn. Ze denken dat ze wel wakker worden van rook, dat hun hond of kat hen wel zal alarmeren en dat zij met hun ervaring die beginnende brand zelf wel aankunnen … Niets is minder waar. Ik sprak met Lesly Vingherhoets, korporaal van de 3de ploeg bij Brandweer Zone Antwerpen. Lesly werkt al 13 jaar bij ons korps en is daarnaast al 12 jaar vrijwilliger bij Zone Rivierenland op de post Hemiksem. Hij overleefde met zijn gezin op 20 februari 2016 een brand in zijn eigen huis.

“ Brandweerman kan voorkomen dat brand eigen woning in de as legt” GVA 20/02/2016 om 09:43 door joro

HEMIKSEM - In de keuken van een woning in de Jan Sanderslaan in Hemiksem is zaterdagochtend brand uitgebroken. De bewoners konden de woning tijdig verlaten. Vader, moeder en twee kinderen lagen te slapen toen de brand uitbrak. Zij werden gewekt door de rookmelder die afging en konden tijdig de woning verlaten. De bewoner, zelf beroepsbrandweerman in Antwerpen en vrijwillig brandweerman in de post Hemiksem, kon de deur van de keuken sluiten zodat de brand zich niet verder kon verspreiden. De brandschade beperkt zich tot de keuken, de rest van de woning heeft rookschade opgelopen. Tijdens de brand werd het gezin opgevangen door collega-brandweermannen van de post Hemiksem van brandweer zone Rivierenland.”

Veerle (Brandweerzone Antwerpen): Beste Lesly, bedankt dat je even tijd kon vrijmaken voor dit gesprek. Vertel eens: Wat is er juist gebeurd? Lesly (korporaal BW Antwerpen): Op 20 februari 2016 werd ik om 7:20 gewekt door een signaal. Ik dacht eerst dat het mijn bieper was van de vrijwilligers, maar dat bleek niet waar te zijn. Dan dacht ik dat de batterij van mijn rookmelder plat was, maar dat bleek ook niet zo. Dus er was effectief iets aan de hand. De rest van de familie was ondertussen ook gewekt door het geluid van de rookmelder. Daarvóór hadden we niets gemerkt, we zijn dus dankzij dat toestel wakker geworden. Ik ben naar beneden gegaan en heb dan gezien dat mijn achterbouw in brand stond. Daarna liep ik terug naar boven om de rest van mijn gezin buiten te krijgen, want zij wisten nog niet wat er gaande was. Dan ben ik op zoek gegaan naar de hond, want die liep ook nog ergens rond. Bleek dat de hond in de woonkamer zat met de deur toe. Hij had niks gehoord en had zelf ook geen kik gegeven. Ik bracht hem ook naar buiten. Ondertussen heb ik hulpcentrum 100 gebeld, mezelf aangekleed en dan … ja … gewacht op de collega’s.

Veerle: “Ik las in het artikel in de krant dat je de deur gesloten had. Er zijn studies uit Nederland die hebben aangetoond dat gesloten deuren een belangrijke factor zijn die de overlevingskansen bij brand significant verhogen1.” Lesly: “Ik heb ook gemerkt dat het een verschil maakt als je je deuren dichthoudt. De traphal is eigenlijk een lange gang met dan de trap naar boven toe, terwijl de achterbouw zich achter die gang bevindt. Uiteindelijk ben ik gewekt door de brandmelder. Ik ben eerst naar beneden gaan kijken wat er aan de hand was en ben ik dan terug naar boven gelopen om mijn vrouw en kinderen te gaan halen. Ik nam mijn gsm om het noodnummer 112 te kunnen bellen en liep terug naar beneden om naar de woonkamer te gaan (die deuren zijn aangrenzend). Ik deed de schuifdeur toe en kleedde me in de woonkamer om.

“ De rest van de familie was ondertussen ook gewekt door het geluid van de rookmelder. Daarvoor hadden we niets gemerkt. We zijn dus dankzij dat toestel wakker geworden.” Tegen mijn vrouw zei ik dat het onder controle was: “Ga naar

Veerle: “Ik denk wel dat je ervaring heel veel heeft meege-

de badkamer, neem daar de badjassen en zie dat de kinderen

speeld hoor, Lesly!”

hun schoenen aan hebben.” Want het was koud, en ze kon-

Lesly: “Ja, ik denk dat ook. Mijn vrouw heeft achteraf nog ge-

den toch maar beter iets warm aan hebben en niet op hun

zegd dat als ze alleen had geweest met de kinderen, ze dan

blote voeten buiten staan. Nadat ik de 112 gebeld had, heb

wel op tijd buiten hadden gestaan, maar zonder schoenen of

ik de gang nog vrijgemaakt zodat dat mijn collega’s goed

jas aan. Ze zou de sleutels ook niet hebben meegenomen en

konden passeren. Er stond een fiets in, dus die heb ik bui-

die deur had ze zeker niet toe gedaan! En dan was de mate-

ten gezet. Dan ben ik nog rondom het huis gelopen naar de

riële schade veel erger geweest.”

achterkant om daar de deur los te maken, voor het geval ze langs daar zouden aanvallen. Daarna ben ik terug naar voor

Veerle: “Ja, ik denk wel dat dat de juiste reflex was Als je niet

gelopen en daar heb ik twee minuten moeten wachten op

die ervaring hebt, kan je dat moeilijk inschatten en is het be-

de collega’s.

langrijk dat je zo snel mogelijk buiten bent.”

In het interventieverslag heb ik kunnen zien hoe laat ik belde en hoe laat de collega’s verwittigd zijn. Daar zaten twee minuten tussen en dan nog vijf minuten om ter plaatse te

PREVENTIETIP VAN HET HUIS

komen. Dus alles heeft zo’n zeven à acht minuten geduurd.

Maak er een gewoonte van om steeds een gsm bij

Maar als je moet wachten duurt dat lang!”

je in de buurt te hebben, steeds de trappenhal vrij te houden van obstakels, steeds de deuren van de ka-

Veerle: “Ja, dan duurt dat lang, maar hoe snel was je buiten

mers te sluiten en je huissleutels vlakbij de buitendeur

met je gezin?”

te leggen op een vaste plaats.

Lesly: “Euh … Mijn gezin was sneller buiten dan ik, omdat ik mij nog moest aankleden en moest bellen, maar ik denk dat wij op twee minuten buiten waren. En dan nog omdat er

Veerle: “Ook geen rookinhalatie gehad?”

eerst twijfel was of er wel degelijk iets was en met het over-

Lesly: “Neen, omdat we er heel snel bij waren dankzij dat

en-weer geloop.”

toestelletje!

1 “ Het kan verkeren” Beschrijvend onderzoek naar brandontwikkeling en overleefbaarheid bij woningbranden. Brandweeracademie, 16 januari 2015

Lesly denkt even na en vertelt verder: “Achteraf gezien … De

Veerle: “Ben je erachter gekomen wat de oorzaak was?”

brand was wel gecompartimenteerd, maar je hebt altijd kie-

Lesly: “Neen, totaal niet. Het was niets elektrisch, want de

ren en gaten. Een brand creëert een overdruk en dat gaat

elektriciteit bleef werken, dus er was ook geen kortsluiting of

langs die kieren en gaten naar buiten. Ik heb ook de rooklaag

zo. Dus ja …geen oorzaak. Het zou eventueel kunnen dat er

zien evolueren, alhoewel de deur dicht was en als je dan kijkt

nog een lithium batterij in mijn jaszak zat … daar is de brand

naar de gang (die wit was) dan kan je heel goed zien tot waar

begonnen, waar mijn jas over de stoel hing.”

de rook heeft gehangen. De trap heeft gefunctioneerd als een schouw en mijn oudste heeft een hoogslaper, die slaapt

Veerle: “Wat wil jij aan je collega’s meegeven?”

bijna tegen het plafond. Het bed was zwart in plaats van wit.”

Lelsy: “Dat ze zeker rookmelders moeten hangen en meer dan één! Wij zijn nu nog altijd bezig om alles in orde te krij-

Veerle: “Ja, mensen hebben het foute idee dat je wakker

gen. De nazorg is enorm: eerst moet de verzekering komen

wordt van rook of dat het huisdier hen wel zal wekken maar

kijken, dat duurt even. Dan moeten die een schadeverslag

dat is niet het geval!

opmaken en daar dan een bedrag tegenover plaatsen. Over-

“ Als we die rookmelder niet hadden gehad, was het veel erger geweest! Want de hond heeft ook niet gereageerd hoor!” Veerle: “Je kindjes zijn 8 en 7 jaar oud. Dat is nog klein. Had

wegen of het dat wel waard is en ja … Je hebt sowieso scha-

je daarvoor al met je gezin afgesproken wat ze moeten doen

de, ook als je uitbetaald wordt. Bij ons is het wel beperkt

als de rookmelder afgaat?”

gebleven tot de keuken en dat was dan ook nog doenbaar.

Lesly: “Neen, dat niet. Ze wisten wel dat het daar hing. Ei-

Maar alles moet opnieuw geschilderd worden … De rook-

genlijk had ik er ook te weinig. Ik had er maar één … Eigenlijk

schade was enorm! Zo had de firma die was aangesteld maar

zou er in elke kamer één moeten hangen … Bij ons hangt de

een week de tijd om alles op te kuisen en te herschilderen.

rookmelder op het hoogste punt in de overloop in de nacht-

Die hebben dus rondom de keukenkasten geschilderd en

hal, maar als het daar hangt, is het eigenlijk al te laat want

toen we die eraf namen zag ook daar alles nog zwart! We

dan is er wel al rookontwikkeling geweest. Maar uiteindelijk

zijn nu aan het afronden, na drie maanden mag dat wel. Ie-

waren we er vrij snel bij, het was een beginnend brandje.

dereen denkt dat het hen niet zal overkomen, maar als het jou overkomt, vergeet je het nooit meer!”

Veerle: “Is de schade groot?”

Veerle: “Bedankt voor het openhartig gesprek, Lesly.”

Lesly: “De brandschade viel heel goed mee. Omdat ik de deur van de achterbouw heb kunnen toedoen, is de brand in

Veerle De Decker, adjunct-coördinator preventie en

de achterbouw gebleven en gestikt. Maar er was rookschade

Brandveilig Samenleven bij Brandweer Zone Antwerpen

over de hele woning. Dat is het ergste van alles: de rook … overal tussen, in achter … overal … in de kleerkasten … alles. Dat is dan de nazorg. Dan maak je dat ook eens mee. Als wij buitenrijden naar een brand …Wij blussen die, wij ventileren, wij komen terug in de kazerne en dan stopt het voor ons. Maar voor die mensen begint het dan pas.” Veerle: “Als je nu mee een brand gaat blussen, kijk je daar dan anders tegenaan als je uitrijdt?” Lelsy: “Toch wel. Voordien, ja, je deed je job maar nu kan je ook tegen die mensen achteraf zeggen wat ze kunnen doen.” Veerle: “De folders die bij Brandweer Zone Antwerpen op de wagens liggen “wat te doen na brand” hebben dus wel hun nut? Lelsy: “Absoluut! Want als de brand geblust is, begint het pas en dan komt er nog zoveel op je af dat je niet weet waar te beginnen eigenlijk.”

MAX RUIKT HET NIET ALTIJD ...

HANG ROOK MELDERS!

JE HUPPELENDE VIERVOETER ALS IDEALE WAKER? VERTROUW ER TOCH NIET BLINDELINGS OP. HANG DAAROM ROOKMELDERS! ZE KUNNEN JE LEVEN REDDEN!

TEL 056 22 99 70 / WWW.HVZFLUVIA.BE

REEKS: FIRE SAFETY FIRST

BRANDVEILIGHEID ZICHTBAAR MAKEN In de editie van maart-april haalde ik aan dat het tijd is om de krachten te bundelen en voor hetzelfde doel te gaan, nl. een drastische daling van het aantal gewonden en doden door brand.

Het toen bijgeleverde rookmeldershuisje heb je ongetwijfeld op zak en ligt in elk brandweervoertuig van je hulpverle-

BRANDWEERWAGENS ALS RECLAMEBORDEN VOOR BRANDVEILIGHEID

ningszone. Nu kunnen we een stap verder gaan om de levensreddende

Brandweer Brussel was het eerste brandweerkorps in Bel-

boodschap van voldoende rookmelders en het hebben van

giĂŤ dat zijn wagens bestickerde met een brandveilige bood-

een vluchtplan te verspreiden.

schap. Sinds 11 september 2015 rijden er 87 brandweervoertuigen en ziekenwagens in Brussel die het belang van rookmelders in de kijker zetten.

In mei dit jaar koos ook de hulpverleningszone Oost Vlaams-Brabant ervoor om de boodschap van brandveiligheid te verspreiden via hun wagens. Zo werden de 8 autopompen van elke brandweerpost langs beide zijden volledig bestickerd. Op de linkerzijde roept de gekende rookmelderman van FOD Binnenlandse Zaken: “Laat je leven niet in rook opgaan! Plaats rookmelders.” Op de rechterzijde van de autopomp vlucht een vrouw naar buiten door de voordeur. “Heb jij een vluchtplan? Wees sneller dan de rook!” In juli werden ook 5 nieuwe kleinere voertuigen bestickerd om de mogelijkheid van een gratis huisbezoek door een brandpreventieadviseur onder de aandacht te brengen. HVZ Oost Vlaams-Brabant stelt de bronbestanden van de stickers van rookmelders en een vluchtplan gratis ter beschikking van alle hulpverleningszones. De enige voorwaarde is dat het beeld niet gewijzigd wordt. Het is immers veel sterker als we allemaal dezelfde uniforme boodschap brengen. Ik hoop dan ook dat alle hulpverleningszones deze kans grijpen. Brandweerwagens vallen immers altijd op en je ziet ze dagelijks in het verkeer. De brandveilige boodschap wordt door deze rijdende reclameborden voortdurend verspreid, ook naar doelgroepen die men via de normale weg niet kan bereiken.

Zo’n sticker maakt immers van een autopomp een echte

Het aantal doden door woningbrand in België blijft immers

multi-functionele autopomp!

schrikwekkend hoog.

Samen naar meer brandveiligheid!

Hopelijk rijden binnenkort alle autopompen in Vlaanderen

Tim Renders

rond met de levensreddende boodschap van het belang van

Brandweerpost Leuven

rookmelders en een vluchtplan.

Coördinator brandveiligheid BiZa

TIPS & TRICKS A MBUL ANCE In deze rubriek stellen we iedere editie een nieuwe tip of trick voor die je als hulpverlenerambulancier kan toepassen. Het gaat om kleine handigheidjes die je niet meteen leert in de opleiding. Ze komen tot stand door jarenlange ervaring van collegaâ&#x20AC;&#x2122;s.

TIP OM EEN HALSKRAAG AAN TE LEGGEN BIJ EEN PERSOON MET LANG HAAR 1 2

Hoofd fixeren via de voorkant aan schedel en jukbeenderen

Handen zijn in de juiste positie

Handen plaatsen onderaan de nek en het haar opschuiven tot de handen in positie zijn

Groot voordeel bij het uitoefenen van deze techniek zowel bij zittende als liggende personen, is dat het haar niet in de velcro kleeft. Het slachtoffer heef minder pijn en het oogt professioneler. Auteur: Juan Herrero - HVZ Fluvia

Nek vrij om halskraag aan te leggen

NIEUWE BRANDWEERVOERTUIGEN ZWARE 4X4 AUTOPOMP JRC

De rubriek “Nieuwe brandweervoertuigen in Vlaanderen” wordt samengesteld door Pierre-henri Demeyere. De volledige voertuigenfiches kunnen verkregen worden bij pierre-henri.demeyere@brandweervlaanderen.be

IRMM Bedrijfsbrandweer

CHASSIS EN OPBOUW - Volvo FMX 330 4x4 / Wielbasis 4300 mm - Euro 6 motor met maximaal motorvermogen 242 kW - Volautomatische versnellingsbak Volvo I-Shift - Motorblokverwarming

BIJZONDERE UITRUSTINGEN - Uitlaat van het voertuig verticaal achteraan de cabine - Ingebouwde alternator 28V-110A - Cabine van Volvo - Tussen de chauffeur en bijrijder een groot platform en wand - Cabine voor de manschappen is volgens het type “Saint Aubert”, plaats voor 4 man - Vier stoelen conform de veiligheidsnorm EN 1846 met in de rugleuningen Rosenbauer-houders voor perslucht gemonteerd - Onder de cabine een speciaal ontworpen constructie met luchtveren - Binnenverlichting van de cabine met behulp van LED-lampen - De binnenzijde van de kasten verlicht met LED-lichtstrips - Het dak betreden via een ladder achteraan - Bovenop het voertuig vooral ladders en aanzuigslangen - Aan de achterwand een Teklite TF445 E/T4 lichtmast met

LED Pioneer 7000 Lumen lampen en een uitschuiflengte van 4700 mm 360 graden draaibaar - Pomp: Rosenbauer NH36, debiet van 3000L/min bij 10 bar tot 400L/min bij 40 bar - Automatische pompdrukregulaar, Rosenbauer LCS-sturing, automatische tankvulling, zuigingang Storz diameter 125 mm - Twee persuitgangen aan elke zijde voorzien van DSM 70mm koppelingen - Drie Rosenbauer HD-haspels die elektrisch oprolbaar zijn via een voetbalpedaal - Watertank: 3000L / Schuimtank: 300L - Drukschuimsysteem CTD type Triton HP - Op de hogedrukhaspel in het pomphuis kan men schuim steken Met dank aan sergeant Koen Deschacht en Bert Deschacht

LOGISTIEK VOERTUIG RENAULT MASTER Brandweerpost Wingene zone Midwest

CHASSIS EN OPBOUW - Chassis Renault Master dci 165 - Wielbasis 5000 mm - Euro 5 motor maximaal motorvermogen van 165pk - Manuele versnellingsbak met 6 versnellingen - Dynamische stabiliteitsregeling ESP met antislipsysteem ASR - Wielbasis 3682 - Opbouw door de leverancier Cargo Lifting - De opbouw is te betreden via de achterklep en een zijdeur. Bij het openen van de zijdeur klapt een laddertje uit om in de opbouw te komen - Dhollandia laadklep DH-LM.10 met een 1000 kg nuttig hefvermogen - Geen vaste inrichting - Materiaalkarren kunnen met behulp van spanbanden en ingebouwde rails vastgemaakt worden

BIJZONDERE UITRUSTINGEN - Cabine voor de chauffeur en twee bijrijders is een originele cabine van Renault - De middelste stoel kan men inklappen, zo verkrijgt men een werktafel - In de cabine is plaats voor 7 personen (2 + 1 vooraan en 4 achteraan) - In de cabine is zowel een vaste als mobiele Astrid geplaatst - Besturingsconsole van Arisco voor de prioritaire signalisatie - Garmin GPS - Vier blauwe LED-zwaailichten op het dak van de opbouw - Twee blauwe LED-flitsers in de grill - Achteraan op het dak van de opbouw zit een verkeersgeleider - Buitenverlichting LED-armaturen - Voertuig gespoten in RAL 3020 - Over de omtrek van het voertuig werd een contourmarkering geplaatst - Op de achterwand werd een visgraten stripping roodgeel aangebracht - Vier Martin Hornâ&#x20AC;&#x2122;s - Nachtsirene Met dank aan Stijn Vandemoortele en kapitein Jeroen Bonte

Nieuwste generatie brandweerhelm van Rosenbauer:

de Heros-Titan

▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪

Nieuw type helmschaal met zeer laag gewicht Ergonomisch gevormde helmschaal Eenvoudige instelling voor een perfecte balans Vernieuwde draaiknop voor het vastzetten van de helm op het hoofd Instelbare maskeradapters, verstelbaar in hoogte en langsrichting Demonteren van het binnenwerk op eenvoudige wijze voor reiniging Vernieuwde atex helmlamp met geïntegreerde montage Mogelijkheid om warmtebeeldcamera te monteren op de helm Verbeterd vizier, optische klasse I Gewicht helm, vizier, neklap ca. 1,3 kg

www.rosenbauer.com

www.facebook.com/rosenbauergroup

Fire Technics NV Solvaylaan 6, B-8400 OOSTENDE / België / Belgique Phone: +32 59 34 03 40, Fax: +32 59 34 03 41 info@firetechnics.be

Partner van Rosenbauer.

Scania, saving lives for more than 100 years Scania heeft een uitgebreid aanbod aan brandweervoertuigen, in te zetten bij elke (nood)situatie. Veilig, sterk en robuust, onze brandweerwagens bezitten alle kwaliteiten die u nodig heeft om levens te redden. En dit met een ervaring van meer dan 100 jaar.

Er kan ook besteld worden uit het raamcontract van de Federale Overheidsdienst Binnenlandse zaken. Tankwagens: > 8000 l : Markt F.O.D.BiZa II/MAT/A26-297-12 perceel 1 of perceel 2 > 12000 : Markt F.O.D.BiZa II/MAT/A26-297-12 perceel 3

Haakarmvoertuigen: > Zonder kraan: Markt F.O.D.BiZa II/MAT/A26-329-13 perceel 1 > Met kraan: Markt F.O.D.BiZa II/MAT/A26-329-13 perceel 2

Voor meer info, contacteer Koen Lefebvre. Mobile: +32 473 533 974 | E-mail: koen.lefebvre@scania.com