De brandweer(m/v) 559 - 2017 by BrandweerVereniging Vlaanderen

2300 Turnhout Masspost Erkenningsnr. P 106052

EXTRA BIJLAGE

HYGIÃ&#x2039;NE

#06 Netwerk Brandweer

#09 Keuzes maken

Brand in de Innovation

#39

559

juli-augustus 2017 93e jaargang

Tijdschrift toelating gesloten verpakking verschijnt 5 x per jaar ISSN 1374-5867

nr. 559 - 93e jaargang · ISSN 1374-5867

COLOFON Alle correspondentie en adreswijzigingen Brandweervereniging Vlaanderen Heide 230, 3920 Lommel secretariaat@brandweervlaanderen.be Website BVV www.brandweervlaanderen.be Redactie redactie@brandweervlaanderen.be Verantwoordelijke uitgever V.U. Marc Ceyssens Kerkenblookstraat 22 b1, 3550 Heusden-Zolder Facturatie Kol. Jan Jorissen Norbert Neeckxlaan 21, 3920 Lommel schatbewaarder@brandweervlaanderen.be Technische realisatie EVM Print, De Koninckstraat 40 b17, 1080 Brussel 02 240 44 11, info@evmprint.be Contactpersoon advertenties Martijn Wouters martijn.wouters@brandweervlaanderen.be 0473 819158 Abonnementen Jaarabonnement: € 36,30 (incl. btw en verzending) Oplage 12.500 ex. Teksten voor volgende nummers moeten ons bereiken: - Nr. 560 voor 22 augustus 2017 - Nr. 561 voor 28 oktober 2017 Coverfoto fotograaf: Michael Robert Vormgeving Arti·Tude 0495 47 05 58

INHOUD #01 Brandpunt #02 BVV info #06 Netwerk Brandweer #09 Keuzes maken #19 To do in brandweerland! #21 CTIF Belgium

Skilled Firefighters - Safe Citizens

#27 Extra bijlage Hygiëne

› Zone 1 - Reinigen kledij na interventie ›M iele Professional: de oplossing voor het reinigen van beschermkledij in de brandweerpost › Sioen Arbeidshygiëne en arbeidsveiligheid

#39 De brand in de Innovation #48 Vraag uit het veld #51 Aziatische hoornaars #52 Brandweer Zone Antwerpen kijkt vooruit!

#57 Tips & Tricks Ambulance #58 50 jaar TKIB #60 Seniorenraad en

zorgverstrekkers als minibrandpreventie-adviseurs

#63 Zouttabletten in

interventievoertuigen Zone 1

#64 Hulpverleningszone Zuid-Oost investeert in protectievesten

BRANDPUNT De verwoestende brand in London heeft de vorige weken beelden opgeleverd die op ons netvlies gebrand zijn. Perfect kunnen we ons inleven in de brandweerlieden die, midden in de nacht in de interventiewagens zitten en op weg zijn naar een ramp welke ze nog niet kunnen bevatten. De wanhoop in de klank van de stem van een brandweerman: “There are people in there! And children!”, gaat door merg en been. Op weg naar de Grenfell Tower dondert het besef binnen dat deze interventie hen levenslang zal bijblijven.

Wij hadden de brand van de Innovation 50 jaar geleden. De brand in Londen toont aan dat dit soort rampen vandaag ook nog mogelijk zijn. Wat als een gevel bij ons met het goedkoopste materiaal bekleed is en er brand uitbreekt? De vraag is niet of we dan een inferno krijgen, de vraag is dan wanneer die er komt!

#21

Wat als ook te weinig middelen aan personeel, voertuigen, voorbereiding of ondersteuning ter beschikking zijn? De eersten die de gevolgen van ondoordachte en niet overlegde beslissingen voelen zijn onze mensen en de inwoners die we beschermen. De zones trekken, samen met de BVV, op politiek niveau al langer aan de alarmbel. Daarom hebben de zonecommandanten samen met de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) een aparte structuur opgezet, los van BVV. Met Netwerk Brandweer willen de zonecommandanten meer op het beleid gaan wegen. Deze nieuwe organisatie markeert de wil van de zones om, samen met de steden en gemeenten, voor een goede organisatie van de hulpverlening te gaan. We geven aan Netwerk Brandweer in dit nummer dan ook plaats om zichzelf voor te stellen. De komst van Netwerk Brandweer schudt het brandweerlandschap nog maar eens door elkaar. Dat zorgt voor ongerustheid. Gaan de brandweerlieden, die in BVV vertegenwoordigd zijn en uit alle lagen van de brandweer komen, nog voldoende hun stem kunnen laten horen? Toegegeven, als nieuwe voorzitter van BVV heeft Netwerk Brandweer mij ook een slapeloze nacht gekost. Netwerk Brandweer geeft echter ook nieuwe ontplooiingskansen aan de BVV. Samen met haar provinciale afdelingen is BVV zich aan het omvormen naar een nieuwe organisatie die zich als onafhankelijke, objectieve partner kan richten op de noden van het personeel binnen de brandweer met een blijvende bezorgdheid voor een efficiënte brandweerorganisatie.

#39

Ondertussen wensen wij de zonecommandanten met hun Netwerk Brandweer alle succes toe.

#57

Marc Ceyssens Voorzitter BVV

BVV-INFO De brandweer [m/v] ligt een beetje later dan gewoonlijk in jullie bus. We hadden daarvoor een goede reden: Op 4 juli zag een nieuwe brandweerorganisatie het licht: Netwerk Brandweer… En u maakt er deel van uit! Netwerk Brandweer is namelijk een overkoepelende organisatie, over alle zones heen, die de brandweerorganisatie vertegenwoordigt en die ondersteuning biedt aan de werking van de zones. “Allemaal goed en wel, maar ik weet van niets! En ik heb ook niets gevraagd!” We horen het u denken. Daarom besteden we in deze BVV Info uitleg over het Netwerk Brandweer: wat is het, wat betekent het voor u en waar staat Netwerk Brandweer voor. En vooral: waarom nog een organisatie?

HET LANDSCHAP VERSCHUIFT

leidsniveau en de organisatie van de zones: de zonecommandanten zijn bezorgd over de verdeelde slagorde die ze

De komst van Netwerk Brandweer zorgt voor een nieuwe

hebben bij gesprekken met het beleidsniveau en willen de

verschuiving in het brandweerlandschap. Dat zorgt voor on-

krachten bundelen. Ze willen op het administratieve en po-

gerustheid. Vorige maand werd Netwerk Brandweer aan de

litieke niveau bijdragen aan beslissingen die goed zijn voor

zoneraden voorgesteld. De bestuursorganen van de zones

de brandweer en willen daarbij “de brandweer” betrekken.

beslisten over de toetreding en de financiële gevolgen.

De BVV krijgt daar een belangrijke rol in, maar het was nog

In tussentijd bleven de brandweermensen echter in het on-

niet duidelijk welke. Misschien moest BVV daar zelf ook eens

gewisse. Ook de BVV en de provinciale bonden kregen be-

over nadenken...

perkte informatie, omdat Netwerk Brandweer eerst via de zoneraden moest gaan. Het gevoel of de vrees leefde dan

Op 6 juni kwam de Raad van Bestuur van BVV samen. De

ook dat de zonecommandanten zich gingen afscheuren.

eerste beslissing van de BVV was om ook de voorzitters van de provinciale bonden uit te nodigen of hun vervanger. De BVV wilde open naar al de partijen communiceren en een plan van aanpak voorstellen. Op deze vergadering waren een aantal zonecommandanten aanwezig, die tegelijk ook lid zijn van de Raad van Bestuur van de BVV.

FOCUS HOUDEN Daar namen de provinciale voorzitters hun verantwoordelijkheid met beide handen op. Het verhaal van Netwerk Brandweer, de gewenste rol van de BVV en de gewenste rol

HOE IS DIT PROCES VOOR DE BVV VERLOPEN?

van de provinciale bonden werden naar de basis meegeno-

Op 2 juni hadden de zonecommandanten een overleg met

Op 26 juni zou een – door een extern bureau begeleide –

de voorzitter van de BVV, Marc Ceyssens over de nakende

workshop georganiseerd worden om de nieuwe rol van de

komst van Netwerk Brandweer.

BVV en de provinciale bonden uit te kristalliseren. Aan de zo-

De zonecommandanten lichtten de opzet van Netwerk

necommandanten die lid zijn van de Raad van Bestuur werd

Brandweer toe: daar werd de nadruk gelegd op het be-

gevraagd om zich te laten vervangen: het was voor BVV es-

men in de provincies.

sentieel om de voelsprieten dicht bij de basis te hebben en

Op 30 juni werd de infographic voorgesteld door het extern

dat iedereen vrijuit zou spreken.

bureau dat de BVV begeleidde. Het geeft een samenvatting

Ter voorbereiding van de workshop, werd, via de provinciale

van het proces waar de BVV in hoog tempo door is gegaan

afdelingen, een enquĂŞte opgemaakt door het externe bu-

en de mogelijke uitgangsprincipes en opdrachten voor de

reau. De afdelingen verspreiden dit onder hun afgevaardigde

toekomstige werking. De volledige infographic is beschik-

leden, de resultaten werden meegenomen naar 26 juni. In de

baar via de provinciale afdelingen en op aanvraag bij de re-

tijdlijn kunt u zien hoe snel deze stappen doorlopen zijn. Alle

dactie.

ogen op hetzelfde doel en iedereen de schouders eronder: dankzij de gezamenlijke inspanningen werd het doel steeds voor ogen gehouden.

TERUG NAAR DE KERN! Welke waarden vinden we belangrijk?

DE BASIS IS STERK!

Wat willen we houden? Waar zijn we goed in?

De waarde van BVV zit in haar democratische samenstelling en haar mogelijkheid om een vraagstuk op korte termijn mee te nemen naar haar basis in de provincies. Dat is uniek in Vlaanderen. Deze democratische vertegenwoordiging werd vorig jaar ingezet en nu plukt BVV daar de vruchten van! Tijdens de maand juni riepen alle provinciale afdelingen een (bijkomende) bijzondere vergadering bijeen en kozen ze deelnemers voor de workshop van 26 juni.

ONMIDDELLIJKE TERUGKOPPELING Soms moet je geluk hebbenâ&#x20AC;Ś en dat was er met een vergadering van de provinciale afdeling Antwerpen de avond na de workshop. De deelnemers van de workshop konden onmiddellijk het veranderingsproces van BVV (en de afdelingen) toelichten en kregen realtime feedback. De afdeling Antwerpen had de reflex om ons een kleine samenvatting en de vragen te bezorgen. Zo kunnen we u een FAQ-voorstellen. Dit zijn vragen die leven die we hier zo compleet mogelijk beantwoorden met antwoorden van Netwerk Brandweer en de BVV.

ANALYSE VAN DE WORKSHOP 3

We voorzien de lancering van de bevraging in september en het voorstellen van de resultaten van het onderzoek tijdens het brandweercongres op 21 oktober: een reality-check op grote schaal!

FAQ We blijven doen waar we goed in zijn: informeren en kennis

Deze vragen zijn gebaseerd op de vergadering van de pro-

delen via het tijdschrift ‘De brandweer[m/v], het brandweer-

vinciale afdeling Antwerpen. De reacties waren in het alge-

congres, het organiseren van studiedagen. We staan open

meen positief. Ook de aanwezige commandanten hebben

voor samenwerking met de bedrijfswereld, de academische

de BVV gefeliciteerd met de aanpak en de resultaten.

wereld, alle innovatieve sectoren… We doen dat met vertrouwen en met goesting!

Vraag: Wat betekent die verandering voor mij persoonlijk? Krijg ik dan nog het tijdschrift of moet ik dat zelf betalen?

We doen dit voor iedereen die een hart heeft voor de brand-

Antwoord Netwerk Brandweer: Netwerk Brandweer staat

weer: rol, functie of graad is van belang op interventie, bij

zeer sterk achter het tijdschrift en zal ervoor zorgen dat me-

ons zijn de mensen belangrijk.

dewerkers het tijdschrift blijven ontvangen.

Het brede draagvlak, in 2017 meer dan 10 000 aangesloten

Antwoord BVV: Dat is duidelijk! Wij zorgen daarvoor!

leden, willen we nog uitbreiden. We willen er zijn voor ieder lid van een hulpverleningszone.

Vraag: Hoe zit het met de verzekering van BVV? Antwoord BVV: Voor de verzekering van de Nationale Kas is het nog te vroeg om een uitspraak te doen. Daarvoor is meer

DE BRANDWEERTOETS

onderzoek nodig. Zolang er geen ander systeem aangekondigd wordt, blijft het huidig systeem geldig.

Nieuw materieel, aangepaste werkwijzen, bijgewerkte SOP’s… alle aanpassingen hebben maar één doel: het voor

Vraag: We vrezen voor een top-down communicatie. Enkel

de brandweermensen ‘beter’ maken. Maar is elke verande-

berichten vanuit de leiding naar de werkvloer. Hoe krijgen we

ring wel een stap in de goede richting? Is het idee goed, maar

toch een bottom-up beweging? Hoe krijgen we onze the-

dient er nog praktisch een wijziging bekeken te worden voor

ma’s, die zeker zullen opborrelen, tot bij het beleid?

deze werkbaar is? Daarvoor dient de brandweertoets: het

Antwoord Netwerk Brandweer: Dat moet net de kracht van

toetsen van het effect op de dagelijkse werking in de praktijk.

BVV worden om van onderuit, aan het Netwerk te laten horen wat de noden zijn. Dat kan alleen maar met een demo-

Als onafhankelijke organisatie, zal de BVV zich in de toe-

cratisch model.

komst sterk gaan toeleggen op het aftoetsen van het brand-

Antwoord BVV: Het brede draagvlak, onze sterke banden

weerbeleid bij het personeel. Om deze brandweertoets uit

met de provinciale afdelingen, het hele systeem van basis,

te voeren bevindt BVV zich in een uniek positie in Vlaande-

midden en hoger kader zal bij BVV een forum krijgen waar

ren. Dankzij haar groot bereik via de leden en de provinciale

thema’s aangehaald, gecheckt en getoetst kunnen worden.

bonden, heeft de BVV voelsprieten binnen alle geledingen van de brandweer. Dit draagvlak zorgt ervoor dat gewenste beleidsaanpassingen, nieuwe trends en technologieën, snel in de realiteit van elke dag toetsbaar zijn. Een eerste brandweertoets zal in september plaatsvinden: de bevraging van de dagelijkse wereld van brandweermensen. Een diepgaand, uitgebreid onderzoek, waarbij we u nu al oproepen om aan de bevraging deel te nemen. Dit onderzoek zal wetenschappelijk onderbouwd zijn en een rapport vormen dat aan Netwerk Brandweer een duidelijk beeld zal geven van 1000 dagen zonevorming. Deze brandweertoets richt zich op het welzijn en welbevinden van u als brandweer.

Antwoord BVV: BVV staat voor alle geledingen van de brandweer, alle rangen, alle standen. De zonecommandanten bij voorbaat uitsluiten zou een slecht signaal zijn. Wel kunnen we nagaan of onderwerpen waar mensen het gevoel hebben ‘hun nek uit te steken’ anders kunnen georganiseerd worden om vrije meningsuiting te garanderen. Een neutrale terugkoppeling kan dan gebeuren met de zonecommandanten. Het ideale zou natuurlijk zijn dat alles kan gezegd worden in aanwezigheid van alle partijen. Vraag: Waarom is alles zo snel gelopen? Een maand geleden Vraag: het financieringsmodel verdient bijzondere aandacht,

wisten we bij manier van spreken van niets, nu blijkt dat de

om de onafhankelijkheid (effectief en gevoelsmatig) te be-

zonecommandanten een nieuwe vereniging opgericht heb-

waren. Indien de middelen van Netwerk Brandweer komen,

ben en wij bijna geen tijd krijgen om dit voor te bereiden!

dan zal de kritiek snel komen dat de BVV naar de mond van

Antwoord Netwerk Brandweer: Dat klopt. Na de winterclass

het Netwerk zal praten (“wiens brood men eet, diens woord

van maart werd een werkgroep zonecommandanten opge-

men spreekt”

richt die zich met de juridische kant en de gesprekken met

Antwoord Netwerk Brandweer: Terechte opmerking. Mo-

VVSG heeft beziggehouden. Door Netwerk Brandweer nog

menteel zijn ook mensen van Netwerk Brandweer in de BVV.

voor het verlof officieel op te richten kunnen we nog in deze

Hier zal een aangepaste manier van werken voor gezocht

legislatuur als gesprekspartner voor de overheid optreden.

moeten worden. Op dit moment kunnen we daar echter

Dat is belangrijk omdat er nog heel veel belangrijke wetge-

geen pasklaar antwoord op geven. Zodra onze structuren

ving klaar staat. Tijdens de zomer, als alle officiële instanties in

meer uitgetekend zijn, zullen we daar een antwoord op kun-

spaarstand gaan, kunnen we de organisatie verder concreet

nen formuleren. Het is in ieder geval wel de bedoeling van

organiseren. De nakende gemeentelijke verkiezingen zouden

Netwerk Brandweer om de BVV en andere partners te on-

alle beslissingen van de zoneraden stilgelegd hebben en we

dersteunen en gelijktijdig de onafhankelijkheid te garande-

zouden de gevangene geweest zijn van de politieke kalender.

ren, dat is het uitgangspunt.

Antwoord BVV: dat was een vraag die wij ons ook stelden!

Antwoord BVV: Daar zat de BVV ook met een ongemakkelijk

Blij met het antwoord! We dachten eventjes dat het de be-

gevoel. Na dit aangekaart te hebben bij de zonecomman-

doeling was om ons kort te sluiten!

danten op 30 juni, maakten zij ook de terechte opmerking: “Als wij een onderzoek aanvragen, dan hebben we niets aan

Vraag: Hoe zit het met de bestaande financiële middelen van

informatie die ons naar de mond praat. Alleen objectieve re-

de provinciale afdelingen? Hier is toch duidelijk de stelling dat

sultaten zijn voor ons nuttig. Het ligt dan in onze handen

deze gelden ter beschikking van de provinciale afdelingen

hoe we ermee verder gaan. De BVV mag ons geen gekleurde

moeten blijven voor de organisatie van eigen studiedagen of

informatie geven”.

activiteiten. Antwoord Netwerk Brandweer: De financiële middelen blij-

Vraag: Momenteel zetelen in de provinciale afdelingen (en

ven ter beschikking van de provinciale afdelingen al dan niet

in de Raad van Bestuur) ook zonecommandanten. Wellicht

overgedragen aan de BVV. Dit is een engagement waar Net-

is het beter om hen niet meer te laten zetelen in deze verga-

werk Brandweer buiten staat.

deringen, hen eventueel uit te nodigen als een agendapunt

Antwoord BVV: Daar mag geen twijfel over bestaan: de te-

hen aanbelangt om duiding te geven. Zonecommandanten

goeden van de provinciale bonden mogen zij vrij aanwen-

nemen op vergaderingen vaker het woord, zij zijn ‘van nature’

den voor eigen activiteiten. BVV treedt enkel op als facilator

assertiever. We zouden willen ‘spreekveilig’ zijn.

door het aanbieden van een vzw-structuur en zo de eigen

Antwoord Netwerk Brandweer: Als zonecommandant is

verantwoordelijkheid van de leden te beschermen. Bij een

het natuurlijk nodig om de vinger aan de pols te houden,

feitelijke vereniging zijn de leden (ook als je geen bestuurlij-

dicht bij het veld. Thema’s waar zonecommandanten op het

ke functie hebt) persoonlijk aansprakelijk voor ongevallen en

eerste zicht maar vaag bij betrokken zijn, kunnen toch zeer

bijbehorende schadevergoedingen.

nuttig zijn en een oppikken in een vroeg stadium, is soms cruciaal. Bovendien biedt het ook de leden van de vergade-

Met dank aan Netwerk Brandweer en Marc Ceyssens voor

ring de kans om informeel een vraag te stellen.

de BVV.

Hulpverleningszones bundelen krachten voor een brandveilige samenleving Sinds 1 juli 2017 bestaan de zones 912 dagen! In maart gingen de zonecommandanten op “winterclass” om een evaluatie te maken van de zonevorming. Vanuit het idee dat de toekomst van de brandweer er één is van samenwerking tussen de zones, ontstond het idee van het Netwerk Brandweer. Op 4 juli werd het Netwerk Brandweer opgestart, met als duidelijke doelstelling de zones te verbinden en samen te werken aan een brandveilige samenleving.

EEN STUKJE GESCHIEDENIS

onderdelen op hun plooi komen. De hervorming bracht een

Sinds 1 januari 2015 zijn alle 165 gemeentelijke brandweer-

aantal positieve punten en het is nu ook duidelijk waar de

korpsen opgegaan in 20 hulpverleningszones. Deze nieu-

blijvende moeilijkheden en waar de hardnekkige knelpunten

we structuur van de brandweerzones zorgt ervoor dat de

zitten. Vooral het feit dat elk probleem in elke zone opnieuw

brandweer op een heel andere manier is georganiseerd. De

moet worden opgelost, zonder dat we hiervoor structureel

hulpverleningszone wordt de nieuwe basis en draaischijf

samenwerken of van elkaar leren, viel op. Op de winterclass

voor de organisatie van de brandweer.

werd er dan ook nagedacht over een andere manier van

De vorming van de hulpverleningszones liep echter niet

samenwerking tussen de zones. Bij de start van deze drie-

zonder slag of stoot en het was dan na 2 jaar werking tijd om

daagse was het koffiedik kijken wat het resultaat van deze

eens terug te blikken.

brainstorm zou zijn. Het was echter wel duidelijk dat het gros van de moeilijk-

HET KEERPUNT

heden waar de zones op stoten voor alle zones dezelfde

Dat terugblikken gebeurde in maart op de “winterclass” van

zijn. Momenteel lossen we dat 20 keer verschillend op. Als

de zonecommandanten. Er werd vastgesteld dat de opstart-

de zones kunnen instappen in een systeem waar elkeen kan

fase al even achter de rug is en dat de meeste diensten en

bijdragen aan het groter geheel en autonoom zijn voor de

zijn al sinds de oprichting van nabij betrokken bij het bestuur van hun zone. VVSG is de koepelorganisatie voor de Vlaamse steden en gemeenten. Door een nauwe samenwerking aan te gaan met VVSG, tillen de zonecommandanten Netwerk Brandweer naar een hoger niveau. Het ‘netwerk’ is een net van brandweer, maar nu ook een net met een rechtstreekse link naar de steden en gemeenten, en zo de inwoners. Het dagelijks bestuur van Netwerk Brandweer (van links naar rechts): maj. Frank Maertens (HVZ Fluvia), Koen Bollen (HVZ Kempen), kol. Jan Jorissen (HVZ Noord-Limburg), Kristof Hendrickx (voorzitter Netwerk Brandweer, burgemeester Arendonk, voorzitter HVZ Taxandria), kol. Wim Van Zele (Brandweerzone Centrum), maj. Bert Brugghemans (Brandweer Zone Antwerpen), maj; Filiep Dekiere (HVZ Zone 1). Uiterst links: Mieck Vos (directeur VVSG)

AANSLUITEN BIJ NETWERK BRANDWEER Het opstarten van een nieuwe organisatie heeft financiële en praktische gevolgen. Met de structuur van het bestuur van een zone, moet de zoneraad zich uitspreken over de toetreding tot Netwerk Brandweer. In de voorbije maanden is dit op elke zoneraad op de agenda geplaatst. Het was dan ook goed nieuws om te vernemen dat alle 20 Vlaamse zones be-

specifieke zone-eigen vraagstukken, dan lag hier wel een

slist hebben om in Netwerk Brandweer in te stappen.

mogelijkheid. Dan lossen we samen veel meer problemen op.

KICK OFF

Daarnaast willen de hulpverleningszones als collectief meer

Op 4 juli 2017 werd ‘de eerste steen’ gelegd van Netwerk

wegen op de besluitvorming en hun expertise ter beschik-

Brandweer in het Atomium, Dé locatie bij uitstek om een

king stellen aan de bevoegde overheden.

netwerk voor te stellen. Minister Jan Jambon en minister

Tijdens de driedaagse kwamen (internationale) sprekers van

Maggie De Block, de twee ministers waar de brandweer het

hoog niveau, met ervaring in het organiseren van samen-

meest mee te maken hebben, waren van de partij.

werkingsverbanden tussen verschillende spelers. Hun erva-

Een netwerk bestaat uit mensen die willen meebouwen

ringen, samen met de uitgesproken wil om samen te werken,

aan een gezamenlijk doel. Daarom werden vanuit Netwerk

vormden het startpunt voor een georganiseerde samenwer-

Brandweer organisaties binnen de brandweer uitgenodigd:

king van de zonecommandanten.

Brandweer Vereniging Vlaanderen, Vereniging Vrijwillige brandweer, de voorzitters van de provinciale brandweer-

NETWERK BRANDWEER

bonden en het kenniscentrum.

Netwerk Brandweer is de naam geworden van het samen-

Op deze kick-off werd het bestuur en de voorzitter voor-

werkingsverband tussen de hulpverleningszones. Netwerk

gesteld. Zes zonecommandant gaan, samen met een zo-

Brandweer is ontstaan vanuit het idee van samenwerking.

nevoorzitter, Netwerk Brandweer verder vorm geven. Hun

Een zeer praktische denkoefening confronteerde de zone-

opdracht is om Netwerk Brandweer uit te bouwen tot een

commandanten met de vaststelling dat 80% van de proble-

volwassen organisatie.

men in alle zones voorkwamen en slechts 20% bezorgdheden waren aan die eigen zijn aan de zone.

EN VERDER? Tijdens de zomermaanden en in het najaar werken de zone-

VVSG (VERENIGING VAN VLAAMSE STEDEN EN GEMEENTEN)

commandanten, de voorzitter van Netwerk Brandweer en de

Een samenwerking wordt versterkt als er complementaire

zal regelmatig de verdere evolutie meedelen naar de brand-

partners bijdragen. De burgemeesters van alle gemeenten

weerlieden via de verschillende organisaties die actief zijn in

hebben baat bij een goede hulpverlening in hun streek. Bur-

de brandweerwereld.

VVSG verder aan de nieuwe organisatie. Netwerk Brandweer

gemeesters willen ook dat brandweerlieden tevreden zijn. Zij zijn een belangrijke groep inwoners met zeer veel contacten

NU AL EEN VRAAG?

en zijn het menselijke gezicht in crisissen. Crisissen komen

Totdat de definitieve communicatiestructuren van Netwerk

onverwacht en de inwoners gaan ervan uit dat voor hen al-

Brandweer uitgerold zijn, mogen de vragen opgestuurd

les goed geregeld is. Daar zijn de burgervaders en -moeders

worden naar cathy.deschryver@brandweervlaanderen.be of

zich ook van bewust. De beste garantie om dit te bekomen

naar kris.versaen@vvsg.be . We zorgen ervoor dat uw vraag

is ook voor hen om de krachten te bundelen. De gemeenten

bij de juiste persoon terechtkomt.

KEUZES MAKEN Figuur 3

1 INLEIDING

Eén ding is wel zeker: de hoogste in graad draagt de eindverantwoordelijkheid van de interventie (behoudens enkele

Binnen de Belgische brandweer is er weleens discussie over

uitzonderingen beschreven in de wetgeving). Bij de meeste

wie wat moet beslissen op een brandinterventie. Welke be-

brandinterventies zal dat een officier zijn. Hij heeft dus het

slissingen moeten genomen worden door een officier? En

recht om een bepaalde koers uit te zetten. Hij kan echter

wat mag de onderofficier dan beslissen? De scheidingslijn

tijdens een interventie niet alles beslissen. Een officier die

tussen deze twee is niet echt goed afgebakend (in België).

zich bezighoudt met micromanagement verliest al snel de

Mag een brandweerman dan iets beslissen? Of dient die

hoofdzaken uit het hoofd.

gewoon uit te voeren? Wat dient er beslist te worden? Ook hierover hebben veel mensen geen klaar beeld. Dit artikel wil

Brand is een erg dynamische omgeving. Iedereen zou in-

proberen om daar een antwoord op te formuleren.

tussen moeten weten dat brand veel sneller evolueert dan

Ik denk dat ik weet wat er allemaal moet beslist worden. Het

vroeger. Dit zorgt voor een extra uitdaging voor de brand-

gaat dan over strategische, tactische en technische keuzes.

weer. Zij moet immers in deze snel veranderende omgeving

Ik ben echter niet zeker wie welke beslissing moet of mag

beslissingen nemen over strategie, tactiek en techniek.

nemen. Figuur 1, 2 en 3 De bewoner van dit appartement kan enkel nog op zijn balkon vluchten als er brand uitbreekt. De brand evolueert echter razendsnel. Op de eerste foto is er een beetje rook te zien en staat hij daar in relatieve veiligheid. Drie minuten later is de rookproductie toegenomen en nog eens twee minuten later is de brand uitslaand. De man moet snel gered worden of zal anders springen omwille van de stralingswarmte van de vlammen. (Foto’s: Tom Vanryckegem)

Figuur 1

Figuur 2

In praktijk is het meestal zo dat er eerst een autopomp ter

Een strategie heeft dan ook één of meerdere strategische

plaatse is. Dit betekent dat de hoogste leidinggevende op

doelstellingen. De volgende strategische doelstellingen zijn

dat moment een onderofficier is. Totdat er een officier is

mogelijk:

aangekomen, zal hij of zij alle beslissingen moeten nemen.

1. Redden van mensen

Het gaat hier zowel over de beslissingen die officieren als

2. Schade aan het brandend gebouw beperken

over beslissingen die onderofficieren moeten nemen.

3. Uitbreiding voorkomen 4. Milieuschade voorkomen of beperken

In dit artikel wordt een overzicht gegeven van welke keuzes er bij een brandinterventies moeten gemaakt worden. Ver-

De doelstellingen staan in volgorde van belangrijkheid. Het

volgens wordt een poging gedaan om aan te geven wie bij

is dus logisch dat we meer risico’s nemen om mensen te

voorkeur welke beslissing neemt. Dit laatste zal sterk afhan-

redden dan om uitbreiding te voorkomen. Als er geen men-

kelijk zijn van de lokale context.

sen te redden zijn en het gebouw is verloren, dan lijkt een defensieve strategie de juiste keuze. Als er gekozen wordt voor een defensieve strategie dan is het ook belangrijk dat

2 WELKE KEUZES MOETEN ER GEMAAKT WORDEN?

iedereen weet dat er geen risico’s mogen genomen worden.

2.1.1 Het kwadrantenmodel Er zijn een aantal zaken die altijd beslist moeten worden om tot een efficiënte én veilige aanpak te komen: · De strategie · De tactieken · De technieken

DEFENSIEVE BUITENINZET

OFFENSIEVE BUITENINZET

DEFENSIEVE BINNENINZET

OFFENSIEVE BINNENINZET

2.1 Strategie De eerste en misschien wel belangrijkste keuze die gemaakt moet worden, betreft de te volgen strategie. Wordt er gekozen voor een offensieve of voor een defensieve strategie? De strategie legt de grote lijnen van de interventie vast. Onlangs bracht een Amerikaanse brandweerofficier een mooie definitie van een offensieve strategie naar voor: Een offensieve strategie is elke strategie waarbij brandweermensen gewond kunnen raken in het gebouw of erbuiten door instortende delen van het gebouw. Elke strategie waarbij brandweermensen binnen de instor-

Figuur 4 Het kwadrantenmodel uit Nederland. (Tekening: zie [1])

tingsschaduw van het gebouw komen, is in die redenering een offensieve strategie. Het is een mooie manier om de

De Nederlandse collega’s hebben het kwadrantenmodel be-

zaak te benaderen. De kern van de zaak wordt er immers

dacht om hun leidinggevenden te helpen bij het kiezen van

mooi weergegeven: Zijn we (als organisatie) bereid om onze

de gewenste aanpak. Ze hebben hierbij verder gewerkt op

mensen in (groot) gevaar te brengen om iets te bereiken?

de traditionele indeling “offensieve binnenaanval vs. defen-

Indien dat niet zo is, dan is het een goed idee om buiten de

sieve buitenaanval”.

valschaduw van de muren te blijven. Het antwoord op deze moeilijke vraag kan enkel gegeven

Zij hebben bedacht dat je ook van buitenaf een offensieve

worden na een (korte) risicoanalyse. De risico’s moeten

actie kan ondernemen. Ze noemen dit de offensieve buiten-

afgewogen worden tegen het resultaat dat we trachten te

aanval. Verschillende mogelijkheden vallen onder deze noe-

behalen. Het is belangrijk dat het voor iedereen duidelijk is

mer. De meesten ervan gebeuren binnen de valschaduw van

welke resultaten we willen behalen.

de muren. Dit kadert dan ook perfect in de definitie van de

Amerikaanse collega hierboven. We denken hierbij aan het

Op 23 maart 2003 woedde er een brand in de Koningkerk te

gebruiken van piercing nozzles, cobra … maar ook transitio-

Haarlem in Nederland [2]. De officier die de interventie aan-

nal attack start met een offensieve actie van buitenaf.

stuurde, koos voor een defensieve aanpak. Hij had één straat laten afsluiten wegens instortingsgevaar. Drie brandweerlui

Eén van de zaken die het kwadrantenmodel mooi illustreert,

hebben zich toch in de straat begeven. Ze waren misschien

is hetgeen dat ze schakelen tussen de kwadranten noemen.

niet op de hoogte van het verbod om de straat te betreden of

Bij heel wat hedendaagse branden is het raadzaam om te

ze realiseerden zich niet dat de consequentie van een defen-

starten met een offensieve buitenactie om het vermogen van

sieve aanpak betekent dat de valschaduw van het gebouw

de brand te verminderen of het risico te verlagen door rook-

vermeden moet worden. Terwijl ze in de straat liepen, viel

gassen te inertiseren. Pas daarna wordt dan de binnenaanval

één van de muren van de kerk naar buiten. De drie brand-

ingezet. Het starten vanuit één kwadrant en dan overgaan

weerlui kwamen onder de brokstukken terecht en verloren

naar een ander kwadrant is dan ook een zeer waardevolle

hierdoor het leven.

manier van denken. Een tweede manier waarop geschakeld kan worden, is als een ploeg tijdens de binnenaanval besluit

Brandweerlui van elk niveau moeten goed beseffen in welk

dat het risico te hoog wordt en ze beslissen om terug te trek-

type interventie ze aan het werk zijn om tragische ongevallen

ken. Dikwijls zal er dan overgegaan worden op een defen-

zoals dat in Haarlem te vermijden. Daarom is het belangrijk

sieve aanpak.

dat iedereen begrijpt waar de verschillende keuzes (strategie … tactiek … techniek) over gaan.

Er is echter ook kritiek op het model. De belangrijkste kritiek stelt dat het model de zaken nodeloos gecompliceerd

In sommige landen zal de leidinggevende die de keu-

maakt. De Nederlandse collega’s beschouwen die vier kwa-

ze maakt, dit ook over de radio weergeven. Bijvoorbeeld:

dranten ook als tactieken, terwijl ze in dit artikel beschouwd

“We gaan offensief”. Dit is een belangrijke mededeling. Alle

worden als uitwerking van de strategie. Er is dus wereldwijd

eenheden die nog aan het aanrijden zijn, weten dan wel-

geen eensgezindheid over. Toch zit er veel waarde in de

ke spelregels er te volgen zijn. Iedereen begint dan ook zijn

stukken “offensieve buitenaanval” en “schakelen tussen de

beeldvorming en verwachtingen bij te sturen. Telkens als

kwadranten”.

de strategische keuze aangepast wordt, volgt er terug een bericht over de radio. In sommige gevallen wordt gevraagd

Een andere manier om de strategie uit te werken is de vol-

van alle onderofficieren om de ontvangst van een bericht te

gende: Er kan offensief of defensief gewerkt worden. De-

bevestigen.

fensief is per definitie buiten (de valschaduw van de muren). Offensief kan zowel buiten als binnen zijn. Naarmate je op

Een mooi voorbeeld hiervan is een brand in een groot ge-

Figuur 5 van links naar rechts beweegt, neemt het risico toe.

bouw. De eerste aangekomen autopomp is onder leiding van

De leidinggevende kan dus de hoeveelheid risico meene-

de sergeant begonnen met een binnenaanval. Een tweede

men in zijn overweging.

autopomp komt aan en start met het afleggen van voeding en een tweede aanvalslijn om de binnenaanval te versterken. Vijf minuten later komt de officier ter plaatse. Hij stelt vast dat

DEFENSIEVE BUITENAANVAL

OFFENSIEVE BUITENAANVAL

OFFENSIEVE BINNENAANVAL

het om een groeiende brand gaat. Alle aanwezigen hebben het gebouw verlaten en de inzet richt zich dus op het redden van het gebouw. Hij ziet dat de brand blijft groeien ondanks

Figuur 5 Drie mogelijke uitwerkingen van de strategische keuze. (Tekening: Karel Lambert)

de inzet van zijn mensen. In dit scenario is een overgang van een offensieve strategie naar een defensieve strategie een logische keuze. Eens hij deze beslissing genomen heeft, zal

2.1.2 Beslissen en communiceren

hij deze over de radio communiceren. Hij zal opdracht geven

Zodra een beslissing genomen is over de te volgen strategie

aan de ploegen binnen om terug naar buiten te komen en

(offensief of defensief), dient deze beslissing gecommuni-

over te gaan tot een defensieve opstelling. Idealiter vraagt hij

ceerd te worden. In de eerste plaats naar alle brandweerlui

aan alle onderofficieren om deze boodschap te bevestigen.

op de interventieplaats. Deze strategische keuze bepaalt immers hoeveel speelruimte ze hebben. Het is erg belangrijk

2.1.3 Voorbeelden

dat ze allemaal weten welke de spelregels zijn gedurende de

De brandweer wordt opgeroepen voor een industriebrand.

interventie.

Hiervoor worden een aantal eenheden uitgestuurd. Tijdens

het aanrijden zien de brandweerlui in de voertuigen een grote rookkolom. Na een aantal minuten aanrijden komt de eerste autopomp ter plaatse. Net voor ze de hoek omdraaien en de straat inrijden, ziet de bevelvoerder het beeld van Figuur 6. De onderofficier op de autopomp zal vrij snel proberen te bepalen of er nog mensen binnen zijn. Indien dat niet het geval is, zal hij moeten kiezen voor een defensieve strategie. Een dergelijke brand kan hij namelijk niet op een veilige manier te lijf gaan met slechts één autopomp. Hij geeft zijn CAN rapport (conditions, actions, needs) door over de radio en zal daarbij vermelden dat hij kiest voor een defensieve

Figuur 6 Foto van een industriebrand. (Foto: Klaas Danneel)

aanpak.

2.2 Tactiek

tactiek “search & rescue” toepast zal ervoor moeten zorgen dat eventuele slachtoffers naar buiten gebracht worden. De

Eenmaal de strategie is vastgelegd, zullen ook tactische

tactische doelstelling van beide tactieken zal er samen voor

keuzes moeten gemaakt worden. De grote lijnen liggen vast

zorgen dat de strategische doelstelling “Redden van men-

maar de praktische uitwerking ervan moet nog gebeuren.

sen” gehaald wordt.

De leidinggevende zal een plan van aanpak moeten maken. Er zijn een heleboel tactieken voorhanden om te komen tot

2.2.1 Beslissen en communiceren

een succesvolle interventie. Een plan van aanpak bestaat dan

Er is een tijd en een plaats voor elke tactiek. De leidingge-

uit verschillende tactieken die tegelijkertijd of achtereenvol-

vende, officier of onderofficier, die de tactieken kiest, zal re-

gend uitgevoerd worden. Enkele belangrijke tactieken bij

kening houden met de situatie, de risico’s en de beschikbare

brandbestrijding zijn:

middelen.

· Binnenaanval · Transitional attack

Indien hij of zij gekozen heeft voor een offensieve strategie,

· Buitenaanval

dan is de keuze voor een binnenaanval het logische gevolg.

· Primary search (eerste zoekactie)

De situatie is echter anders indien het een uitslaande brand

· Tactische ventilatie

betreft én de opening waardoor de brand uitslaat bereikbaar

· Redding langs buiten (m.b.v. ladders)

is voor een waterstraal. In dat geval bestaat de mogelijkheid

· Watervoeding

om transitional attack toe te passen. Deze tactiek heeft ook

· Secondary search (tweede zoekactie om te vermijden dat

de doelstelling om de brand te blussen. Het verschil met de

we mensen gemist hebben) · Nutsvoorzieningen uitschakelen

binnenaanval is dat het risico voor de aanvalsploeg vermindert. Er is dus een hogere mate van arbeidsveiligheid in de tactische doelstelling van deze tactiek. Daarnaast is het ook

Elk van deze tactieken heeft een tactische doelstelling. De

zo dat de brand sneller onder controle gebracht wordt. Er

verschillende tactische doelstellingen samen moeten de

zit dus ook een tijdscomponent verwerkt in deze tactiek. Als

strategische doelstellingen verwezenlijken. De tactische

laatste zorgt de snelle knockdown ervoor dat de brand min-

doelstelling van een binnenaanval is: “het vinden en blussen

der zal uitbreiden. Dit heeft tot gevolg dat mensen in aanpa-

van de brand”. Indien een aanvalsploeg deze tactiek toepast,

lende ruimtes langer veilig zijn en dat er minder brandschade

dan zal hun werk ertoe leiden dat de strategische doelstel-

kan optreden. De tactische doelstelling van transitional at-

ling “schade aan het gebouw beperken” grotendeels vervuld

tack kan dan geformuleerd worden als: “Het snel neerslaan

wordt. De nablussing zal ervoor zorgen dat deze strategi-

van de volontwikkelde brand van buitenaf om vervolgens

sche doelstelling helemaal vervuld wordt. In situaties waar-

langs binnen de brandhaard, die terug brandstofgecontro-

bij mensen gered moeten worden, zal het blussen van de

leerd is, te blussen.”

brand ook bijdragen tot de strategische doelstelling “Redden van mensen”. Na het blussen van de brand is de situatie im-

De leidinggevende zal prioriteiten moeten stellen. Dikwijls is

mers min of meer gestabiliseerd. Een andere ploeg die de

het zo dat een autopomp eerst ter plaatse komt. Indien het

gekregen en het is haar bedoeling dat het eerste duo die kamer doorzoekt. Even later komt de officier ter plaatse. Ze geeft het volgende CAN-rapport: “We hadden een volontwikkelde brand op de eerste verdieping met één kind aanwezig in de woning. We hebben transitional attack toegepast. We zijn nu bezig met de binnenaanval en search & rescue. We hebben nood aan ventilatie, voeding van de autopomp en secondary search.” De officier kan vervolgens in enkele seconden nagaan of haar analyse van de situatie klopt en doorgeven aan de befiguur 7 Het aanduiden van de vier gevels met alfa, bravo, charlie en delta. (Figuur: Bart Noyens)

velvoerder van de tweede autopomp welke tactieken hij wil dat er uitgevoerd worden. Waarschijnlijk zal hij kiezen voor ventilatie en het voeden van de autopomp. Er is immers maar

een autopomp met 6 mensen betreft, dan kan de bevelvoer-

één slachtoffer aanwezig en de zoekactie ernaar is al bezig.

der 4 man inzetten. Hij kan die 4 man inzetten op één tactiek

Het heeft geen zin om elkaar voor de voeten te lopen in één

of op twee tactieken. Zolang ze bezig zijn met die uit te voe-

kamer. Misschien had hij een andere afweging gemaakt als

ren, kan er niets anders meer uitgevoerd worden.

er meerdere mensen vermist waren. In dit laatste geval had hij kort bij de chauffeur-pompbedienaar kunnen informeren

Communicatie is enorm belangrijk. Zodra de bevelvoer-

hoeveel water er nog in de tank zit. In functie van het ant-

der beslist heeft welke tactieken er gaan gebruikt worden,

woord, kan hij dan een tweede zoekploeg uitsturen in plaats

moet een inzetbevel gegeven worden. Het moet duidelijk

van die brandweerlui te gebruiken voor de voeding van de

zijn voor de brandweermensen wat ze moeten doen. Zo-

autopomp.

dra de versterking in de buurt komt, zal de bevelvoerder een CAN-rapport (Conditions, Actions, Needs) geven. In het

Op 14 januari 2017 wordt de brandweer van Tielt uit de zone

stukje “Needs” van dit rapport, kan hij aangeven welke de

Midwest opgeroepen voor een appartementsbrand. Geluk-

volgende tactieken zijn die moeten uitgevoerd worden. Het

kig is het appartement maar 1,3 km van de brandweerka-

is daarbij erg handig als hij verwijst naar de buitengevels van

zerne. De brandweer is dan ook snel ter plaatse met twee

het gebouw met alfa, bravo, charlie en delta (zie figuur 7). Dit

autopompen, een commandowagen, een elevator en een

laat toe dat de andere leidinggevenden snel begrijpen wat er

tankwagen. Ze worden geconfronteerd met de snel evolue-

aan de hand is en waar het zich afspeelt.

rende situatie uit figuren 1, 2 en 3. Er wordt snel gekozen voor een offensieve benadering. Binnen deze offensieve strategie

2.2.2 Voorbeelden Stel dat een autopomp om 3u ‘s nachts aankomt bij een uitslaande woningbrand. Eén kamer is uitslaand op de eerste verdieping. Bij aankomst worden de brandweermensen opgewacht door de bewoners die zeggen dat ze gevlucht zijn

Figuur 8 De brandweer past de tactiek transitional attack toe. Hier wordt de brand aangevallen met een buitenaanval terwijl de redding met de elevator bezig is. (Foto: Tom Vanryckegem)

maar hun zoontje ligt in zijn kamer te slapen. Dit lijkt een situatie waarbij nogal snel gekozen wordt voor een offensieve strategie. De sergeant die bevelvoerster is van de autopomp kiest voor transitional attack. Ze laat één duo een buitenaanval doen met een lijn van 45 mm die rechtstreeks aangesloten is op de uitgang van de pomp met een verloopstuk. Het tweede duo laat ze bundels afleggen om de binnenaanval te starten. Ze gebruikt hier dus 4 mensen tegelijkertijd voor de tactiek “transitional attack”. Zodra de knockdown gerealiseerd is, start het tweede duo met de binnenaanval en geeft ze het eerste duo de opdracht om een eerste zoekactie te starten. Van de ouders heeft ze de locatie van de slaapkamer

worden verschillende tactieken gekozen. Eén ervan is het

snel dit evolueert. Voor het slachtoffer komt daar de steeds

redden van de persoon die op het dakterras gevlucht is met

groeiende stralingswarmte bij. Wat is de kans dat zo iemand

de elevator. Een elevator werkt nu eenmaal iets trager dan

springt?

een ladderwagen. Een dergelijke redding duurt in de ogen van het slachtoffer altijd erg lang. Al die tijd wordt het slacht-

De brandweer kwam ter plaatse op het moment dat foto 2

offer blootgesteld aan de stralingswarmte van de vlammen.

genomen is. In twee minuten evolueert de situatie voor hen

Met een sublieme uitvoering van transitional attack worden

van een brand in de ontwikkelingsfase naar een volontwik-

de vlammen van buitenaf neergeslagen terwijl tegelijk een

kelde brand … met een slachtoffer geblokkeerd.

ploeg de binnenaanval inzet en een andere ploeg de redding uitvoert met de elevator.

Zonder het snelle en erg professionele optreden van de Tieltse brandweer was het voor dit slachtoffer waarschijnlijk

De buitenaanval zorgt snel voor dat de brand getemperd

minder goed afgelopen. Dergelijk optreden is enkel mogelijk

wordt. De vlammen worden neergeslagen en hierdoor

omdat in de voorbije jaren voldoende aandacht besteed is

neemt de stralingswarmte naar het slachtoffer toe enorm af.

aan oefenen. In die tijd is men er duidelijk in geslaagd om

Dankzij het optreden van de brandweer krijgt de op het dak-

nieuwe concepten te introduceren zodat ze op interventie

terras gevluchte man enkele minuten respijt.

bruikbaar zijn.

Een situatie zoals deze in Figuur 8 is een echte bedreiging

2.3 Technieken

voor het slachtoffer. De situatie lijkt immers continu erger te worden. Bekijk nog eens figuren 1, 2 en 3 en bedenk hoe

Het volgende niveau waarop beslissingen moeten worden genomen, is het niveau van de technieken. Meestal zijn het onderofficieren of brandweerlui die beslissen welke technie-

Figuur 9 Quasi ogenblikkelijk zijn de vlammen grotendeels neergeslagen. De positie van het slachtoffer is al veel minder hachelijk. (Foto: Tom Vanryckegem)

ken ze gaan gebruiken om een bepaalde tactiek uit te voeren. Er kunnen immers verschillende werkwijzen gebruikt worden. Laat ons kijken naar de klassieke binnenaanval in woning. De keuze voor een offensieve strategie is gemaakt. De keuze voor de binnenaanval als tactiek is gemaakt. In heel wat korpsen zal er een duidelijk beeld zijn over het blusmiddel dat hierbij gebruikt wordt. In sommige korpsen zal men standaard kiezen voor een hogedruk terwijl andere korpsen kiezen voor een lagedruk Ø 45 mm. Het is interessant om hierbij op te merken dat in verschillende Amerikaanse korpsen standaard gekozen wordt voor een Ø 70 mm. Dit is toch een item dat enige aandacht verdient. De slagkracht moet bewust gekozen worden in functie van de verkenning. Elke organisatie zou daarover afspraken moeten hebben. Het geniet de voorkeur dat de onderofficier die keuze maakt. Daarbij houdt deze rekening met de afspraken binnen de organisatie. Dikwijls heeft de officier immers andere zaken aan zijn hoofd (of is hij nog niet ter plaatse). Er wordt dan door de aanvalsploeg afgelegd tot aan de voordeur. Dit kan op verschillende manieren gebeuren. Indien er met hogedruk afgelegd wordt, zal er reserve slang getrokken worden. Gebeurt dit aan de deur, aan de autopomp of beide? Indien er met lagedruk afgelegd wordt, gebeurt dit met gerolde slangen of met slangen die in zigzag zijn weggeborgen. Worden er cassettes gebruikt en/of bundels?

Als de voordeur op slot is, zijn er weer technieken nodig om

bovenste helft van de deur. De ploeg zal dan vrij snel opruk-

deze open te krijgen. In het Engels worden deze technieken

ken. Telkens zullen ze één korte puls in de rooklaag geven en

verzameld onder de naam forcible entry. Opnieuw zullen er

de WBC zou hen moeten vertellen dat de rook niet te heet

technische keuzes gemaakt worden over hoe de deur zal

is. Aangekomen bij die volgende deur zullen opnieuw keu-

worden opengebroken. Gebruikt men een haligan tool of

zes moeten gemaakt worden. Schuift de persoon die door

een koevoet? Is er een raampje in de voordeur dat kan wor-

control doet op naar de deur of gaan ze een rookstopper

den gebroken om vervolgens met de sleutel de deur langs

installeren? Nadat deze geïnstalleerd is, zullen ze opnieuw

binnen te openen?

een deurprocedure doen. Deze deurprocedure zal anders zijn dan de eerste deurprocedure. Er zullen hier wel pulsen

Eenmaal de deur geopend is, zal er misschien een deurpro-

boven het hoofd van de aanvalsploeg gegeven worden. Er

cedure worden toegepast. Dat hangt af van de situatie. Ook

zal meer aandacht moeten zijn voor het goed samenwerken

binnen de deurprocedure zullen keuzes gemaakt worden.

want de zichtbaarheid zal een stuk minder zijn dan buiten.

Bij een buitendeur zullen er normaal geen pulsen zijn boven het hoofd van de aanvalsploeg. Dienen er echter pulsen naar

Eénmaal de aanvalsploeg binnen is in de kamer kan met de

binnen gegeven worden of niet?

WBC gescand worden. Zien we de brandhaard? Kan er vanop deze positie al een aanval gebeuren richting brandhaard

De ploeg is nu de voordeur gepasseerd. Ze zullen vorderen

of dient er eerst verder worden opgerukt?

met hun slang. Waar plaatsen de verschillende ploegleden zich? Naast elkaar met de slang in het midden, net achter

De ruimte is gevuld met rookgassen. Hier moet gekoeld

elkaar of met een aantal meter tussenruimte. Nemen ze een

worden. Dit is dus geen keuze maar een verplichting! Wel

lus mee? Dit zijn keuzes die zullen beïnvloed worden door de

moet gekozen worden hoeveel en met welke techniek. In-

geometrie. Zitten ze in een gang van 80 cm? Dan zullen ze

dien het een woonkamer betreft, zal er waarschijnlijk geko-

verplicht worden om achter elkaar te zitten. Gaat er iemand

zen worden voor de lange puls. De ploeg vordert. Omwille

aan de deur zitten om door control toe te passen? Gaan ze

van de afstand die ze al afgelegd hebben, zal hose manage-

gaskoelen? Dit hangt af van de aanwezigheid van rook. In-

ment aan belang winnen. Ook hier moeten de juiste keuzes

dien ze gaskoelen, kiezen ze dan voor korte of lange pulsen?

gemaakt worden. Hebben ze een lus meegenomen van bij

Wie gebruikt de warmtebeeldcamera? Hoeveel keer gebruikt

het begin, dan hebben ze waarschijnlijk voldoende reserve

hij of zij de WBC?

om het probleem in de living aan te pakken. Een alternatieve keuze is dat ze reserve aangelegd hebben aan de deur van

Stel dat er een rooklaag hangt met een dikte van een halve

de living vooraleer binnen te gaan. Indien dit niet gebeurd is,

meter in de gang die 1 m breed is. Op het einde van de gang

dan is het goed mogelijk dat ze niet genoeg slang hebben

is een deur zichtbaar en de rook komt uit de kieren langs de

om te vorderen in de living. Eén van hen zal dan moeten

Figuur 10 en Figuur 11 Een voordeur waarin verschillende ruiten verwerkt zijn en de close up van de deur aan de binnenkant. Bij deze deur is het waarschijnlijk dat het breken van één ruitje sneller is dan het openbreken van de deur met een haligan tool. Natuurlijk weet de ploeg van buitenaf niet hoe het slot er langs binnen zal uitzien. (Foto’s: Christophe De Cock)

terugkeren om slang bij te halen. Of misschien heeft de on-

techniek. Of kan in functie van de omstandigheden gekozen

derofficier gekozen om zijn volledige ploeg in te zetten om

worden voor een techniek die net iets anders is en net iets

de slang af te leggen. In dat geval zijn er twee mensen aan-

beter werkt. Voldoende opleiding en oefening zal ervoor

geduid die voornamelijk met hose management bezig zijn.

zorgen dat er goede keuzes gemaakt worden en dat ze goed

Ze kunnen zich dan ook bezighouden met door control of

uitgevoerd worden.

het plaatsen van een rookstopper. Op een bepaald moment zal de aanvalsploeg de brandhaard vinden. Opnieuw moet er een keuze gemaakt worden: welke

3 DOOR WIE MOETEN KEUZES GEMAAKT WORDEN?

blustechniek zal er gebruikt worden? Painting zal een goede keuze zijn voor een brand in de ontwikkelingsfase of een

Hierboven werd uiteengezet welke keuzes er allemaal ge-

onder geventileerde brand. In die gevallen zal namelijk ge-

maakt moeten worden. Daarmee is nog niet duidelijk wie

kozen worden voor een vorm van directe aanval. Stel dat ze

welke beslissing moet nemen. Figuur 12 stelt de interventie-

na het openen van een deur op een volontwikkelde brand

plaats voor met de verschillende personen die leiding moe-

stuiten, dan zal er gekozen worden voor de indirecte aanval

ten geven: de officier, de onderofficieren maar evengoed de

(massieve aanval).

duo’s.

Gedurende het uitvoeren van deze tactiek zal ook bewust

In theorie heeft iedereen een ruimte waarvoor hij verant-

moeten gecommuniceerd worden. Vooreerst onder elkaar,

woordelijk is en waarbinnen hij beslissingen mag nemen.

om goed te kunnen samenwerken. Er is echter ook (radio)

Voor de officier is dit de volledige interventie en alle brand-

communicatie nodig met de onderofficier of zelfs de offi-

weerlui. Hij heeft alle vrijheid om de interventie tot een goed

cier. Het is belangrijk om ook hier de juiste keuze te maken.

einde te brengen met de middelen waarover hij beschikt. De

Te weinig communicatie zal niet het beste resultaat geven

onderofficier is verantwoordelijk voor de bemanning van

maar te veel communicatie stoort de andere mensen op de

zijn autopomp. Hij krijgt een opdracht van de officier met

interventieplaats die bezig zijn met het uitvoeren van andere

een bepaalde doelstelling en moet ervoor zorgen dat zijn

tactieken. Te veel communicatie maakt ook het werk van de

bemanning die opdracht zo goed mogelijk uitvoert. De twee

officier moeilijker. Deze moet zich op zoveel concentreren.

duo’s op de autopomp hebben een kleinere verantwoorde-

Er moet dus goed nagedacht worden over wat wel en wat

lijkheid. Soms is er een duidelijke leider in het duo. Dit kan

niet over de radio gecommuniceerd wordt.

zijn omdat het ook een onderofficier is of dat één van de twee brandweerlui korporaal is. Deze persoon neemt de be-

De tactiek “binnenaanval” kan dus uitgewerkt worden met

slissingen op het niveau van het duo. Indien er niet duide-

de volgende technieken:

lijk een leider is, zullen ze die beslissingen samen moeten

· Afleggen tot aan de voordeur

nemen. Zij krijgen van hun (onder)officier een opdracht en

· Forcible entry

zullen proberen om die zo goed mogelijk uit te voeren.

· Deurprocedure · Door control

De gemakkelijkste situatie is diegene waarbij de officier en

· Gebruik warmtebeeldcamera

de autopomp tegelijkertijd ter plaatse komen. Idealiter doen

· Vorderen … hose management

de officier en de onderofficier gezamenlijk een verkenning.

· Gaskoelen: lang of kort

Daarna legt de officier de strategie vast. Hij kan ervoor kie-

· Rookstopper plaatsen

zen om één of twee tactieken te laten uitvoeren. Hij kan deze

· Deurprocedure

keuze echter ook overlaten aan de onderofficier. Indien een

· Gaskoelen: lang of kort

brand een grotere omvang aanneemt (bv een brand in een

· Gebruik warmtebeeldcamera

rusthuis), dan zal de officier zich ook moeten bezighouden

· Blustechniek: direct of indirect

met de multidisciplinaire aspecten van de interventie. Hij zal

· (Radio-)communicatie

beslissingen moeten nemen over het opschalen van de medische middelen. Het is duidelijk dat er een beetje rek zit op

Hierboven is de tactiek “binnenaanval” in detail uitgewerkt.

welke beslissingen die de officier moet nemen en welke niet.

Hetzelfde is echter mogelijk voor elke andere tactiek. Er zijn

De strategie is zeker een beslissing voor hem. De tactieken

meerdere technieken nodig om een tactiek goed uit te voe-

bevinden zich in een grijze zone. Bij een gewone brand kan

ren. Dikwijls bestaan er verschillende goede keuzes voor een

de officier ze nemen. Naarmate de situatie complexer wordt,

OFFICIER volledige interventie

Onderofficier - Bemanning AP 1 Duo 1

Beslissingen: • Strategie • Tactiek • Multidisciplinaire werking

Beslissingen: • Tactiek • Techniek

Onderofficier - Bemanning AP 2 Duo 1

Beslissingen: • Techniek Duo 2

Duo 2

Figuur 12 Model waarin de verschillende niveaus van bevelvoering op een normale brandinterventie worden weergegeven. (Figuur: Karel Lambert)

zal hij dit delegeren naar een onderofficier.

derofficier krijgt het dan hard te verduren. Alle taken die de officier moet uitvoeren, komen dan op zijn schouders te-

Als de officier en de autopomp samen ter plaatse komen, dan

recht. Hij zal dan moeten beslissen over strategie. Hij zal ook

kan de onderofficier mee de verkenning doen met de offi-

de tactische beslissing moeten nemen. Waarschijnlijk zal hij

cier. Indien de situatie het toelaat, kan er overleg zijn over de

technische beslissingen dan delegeren aan de duo’s. Een

te volgen strategie en de uit te voeren tactieken. Bij een on-

onderofficier moet dan een afweging maken waarin hij ef-

der geventileerde brand, is er dikwijls sprake van een brand-

ficiëntie en veiligheid afweegt tegen de brand. Blijft hij het

verloop dat gepauzeerd is. Beide leidinggevenden kunnen

best buiten om van daaruit de zaken aan te sturen totdat de

dan 30 seconden kort overleggen vooraleer een beslissing

officier er is? Of gaat hij mee met de aanvalsploeg naar bin-

te nemen. In het geval dat de officier de tactische beslissin-

nen? In sommige situaties is het duidelijk dat aanvalsploeg

gen delegeert, zal de onderofficier deze moeten nemen. Hij

waarschijnlijk geen problemen zal hebben met de brand. In

kan daar bovenop ook technische keuzes maken. In elk geval

die gevallen blijft de onderofficier best buiten om alles te co-

zal hij opdrachten geven aan de twee duo’s. Hij kan ervoor

ördineren. In andere situaties is het risico veel hoger. Dan zal

kiezen om een duo een tactisch bevel te geven. In dat geval

de onderofficier misschien beter op zijn plaats zijn binnen

zal het duo de technische keuzes zelf maken. Het is echter

om de ploegen daar aan te sturen. Zeker bij de moeilijkere

evengoed mogelijk dat de onderofficier de opdracht van het

interventies hebben de ploegen nood aan een goede leider.

duo nauwkeuriger omschrijft en dat hij zelf (de belangrijk-

Dergelijke situatie is een moeilijke spreidstand.

ste) technische keuzes maakt. Het duo wordt dan uitvoerder. Ook op de rol van de onderofficier zit dus enige rek. Bij een

“You lead by example and you lead from the front.”

gewone brand, zal de onderofficier de belangrijkste technische keuzes maken. Naarmate de interventiecomplexer

In de VS wordt leiders ingeprent dat ze het voorbeeld moe-

wordt, zal de onderofficier op tactisch niveau meer moeten

ten geven. Een leidinggevende mag niet verwachten dat zijn

gaan aansturen en dan zal hij de meeste technische keuzes

mensen (grote) risico’s gaan nemen als ze die zelf niet willen

moeten delegeren aan de duo’s.

nemen. Bij een risicovolle inzet is het dus aanvaardbaar dat de onderofficier mee gaat met zijn mensen naar binnen. Hij

Er is dus enige overlapping tussen de drie niveaus. Door hier

zal dan wel naar buiten moeten komen op het moment dat

op een verstandige manier mee om te gaan, kan een ploeg

de officier toekomt. Een snel CAN rapport zal dan nodig zijn

zowel goed starten aan een gewone woningbrand en kun-

om de officier te briefen en van gedachten te wisselen over

nen ze ook goed starten aan een complexere brand. Wie wat

de verdere aanpak van de interventie.

beslist zal daar lichtjes aan aangepast worden. Helemaal moeilijk wordt het als er andere voertuigen (zoals Het wordt een stuk moeilijker als de autopomp eerst ter

een ladder, een tankwagen, een tweede autopomp) aanko-

plaatse komt en de officier pas later toekomt. Vooral de on-

men vooraleer de officier aankomt. Iemand moet de volledi-

ge interventie aansturen. Stel dat de ladder en de tankwagen

5 BRONNEN

aankomen zonder onderofficier, dan heeft de onderofficier van de eerste autopomp niet veel keuze. Hij staat in voor de

[1] Brandweer Nederland & De brandweeracademie (2014) Kwadrantenmodel voor gebouwbrandbestrijding

coördinatie van de volledige brand. Dat is een bijzonder grote verantwoordelijkheid in moeilijke omstandigheden.

[2] Inspectie Openbare Orde en Veiligheid (2004) Brand in de koningkerk te Haarlem- onderzoek naar het brandweeroptreden, 220 blz

4 AFSLUITENDE BESCHOUWING

[3] McDonough John (2017) The non-negotiables, presentatie op IFIW 2017 te Hong Kong

Het onderwerp van dit artikel is geen exacte wetenschap.

[4] McDonough John (2009-2017) Persoonlijke communi-

Er bestaan veel visies over. Dit artikel pretendeert niet om

catie

de waarheid in pacht te hebben. Het is echter wel belangrijk dat leidinggevende weten wat er allemaal beslist moet worden: strategie, tactieken en technieken. Daarnaast is het belangrijk in een organisatie dat er een duidelijk beeld is op de bevelvoering. Het invoeren van een Incident Command System (ICS) in België is één van de zaken die de komende

Karel Lambert

jaren beter zou moeten geregeld worden. Momenteel valt het allemaal te veel in de grijze zone.

TO DO IN BRANDWEERLAND! 14

RAID OF VALOUR (ZEEBRUGGE) tembe 10 sep

r 2017

Op zondag 27 augustus 2017 organiseren de vzw’s dOCRs en OCR Belgium een obstacle run in de dorpskern van Zeebrugge. Het parcours (6km) loopt door alle straten. Uniek aan deze run: voor alle hulpdiensten is er een apart klassement.

MTC TEGENTJOK

MTC TEGENTJOK Brandweer Aarsele

In onze competitie wave zal de strijd losbarsten, niet alleen voor de beste obstacle runner, maar ook voor de plaats van beste brandweerman, militair, ambulancier … Let wel: om in

2 BEWEGWIJZERDE RITTEN SAMEN 200 km

aanmerking te komen voor de beker moet je het parcours niet

www.mctegentjok.be

Daarnaast kan je deelnemen aan de recreatieve wave. Zo heb

één, maar twee keer overwinnen, dwz 12 km met minstens 40 hindernissen. je de keuze om het parcours een of twee keer te lopen zonder competitieregels. Alle opbrengst gaat naar het goede doel

STARTPLAATS: Brandweerarsenaal, Molenweg 1a, 8700 Aarsele (W-Vl.) DEELNAME:

vzw Brick by Brick tvv kinderen met een

Inschrijven vanaf 8u: Ontbijt en 2 rondritten, aandenken en 2 consumpties aan 8 euro. Tussen 12 en 14 uur is er een warme maaltijd te verkrijgen aan 17 euro voor volw., kinderen aan 10 euro (Maaltijdkaarten vragen bij inschrijving)

beperking.

INFO: Van Overbeke Tony: tel. 0475 24 21 69, info@vano-ceint.be De Vreese Guy: tel. 0475 76 35 61, guy@prodiason.be

bemachtigen? Info en inschrijven via de

Voel je je geroepen om deze beker te website www.raidofvalour.be

SURVIVAL FIREFIGHTER RUN BRABANT WALLON

Op 30 september 2017 organiseert de provinciale unie van brandweerlieden uit Waals-Brabant voor de eerste maal de ‘Firefighter Survival Run Waals-Brabant’. Deze nieuwe vereniging, met sportieve en zeer gemotiveerde brandweermensen wil Belgische brandweerlieden de kans geven om elkaar tijdens een sportevenement te ontmoeten. Tegelijk zorgt het competitieve element voor een gemeenschappelijk streven. Locatie: PAMEXPO 19, rue des Combattants, 1490 Court-St-Etienne Wanneer: 30 september 2017 Ploegen: 6 brandweerlieden bestaande uit 4 personen die het parcours afleggen en 2 vervangers. Voor de tweede proef kunnen de vervangers, degenen die het eerste deel afgelegd hebben, vervangen. Inschrijving en reglement: www.upspbw.be

AUTOVERZEKERING BRANDWEERLIEDEN GOEDKOPER! Protectas heeft voor u als brandweerman of –vrouw extra gunstige voorwaarden voor uw autoverzekeringen (en dit zowel voor uzelf als voor uw gezinsleden). Aan goede bestuurders kunnen we een tarief aanbieden dat tot de beste van de markt behoort en bovendien geniet u van de service van een professionele makelaar. Zo betaalt u niet te veel maar staat u ook niet alleen in geval van schade.

BRANDVERZEKERING BRANDWEERLIEDEN GOEDKOPER! U, brandweerman of –vrouw, bent expert op het gebied van brandbestrijding én brandpreventie. Tegenover een kleiner risico staat een lagere premie. Daarom biedt Protectas brandweerlieden aangesloten bij een beroeps- of een vrijwilligerskorps, een bedrijfskorps of een federatie, een brandverzekering aan tegen unieke voorwaarden. Wij nemen als voorbeeld iemand die in Aalst (postcode 9300) woont. Het gaat om een aanpalende woning of een appartement, met beveiligingsinstallatie of gepantserde deur. . Gebouw Inhoud Diefstal Als eigenaar Als huurder

Formule 1

Formule 2

Formule 3

Formule 4

Formule 5

Formule 6

150.000 EUR 50.000 EUR 25.000 EUR 214,14 EUR 173,74 EUR

180.000 EUR 60.000 EUR 30.000 EUR 256,42 EUR 207,94 EUR

240.000 EUR 80.000 EUR 40.000 EUR 337,71 EUR 273,07 EUR

300.000 EUR 100.000 EUR 50.000 EUR 421,45 EUR 340,65 EUR

360.000 EUR 120.000 EUR 60.000 EUR 475,81 EUR 408,23 EUR

420.000 EUR 140.000 EUR 70.000 EUR 554,65 EUR 475,81 EUR

De premies zijn inclusief waarborg natuurrampen en taksen - Risicogebieden natuurrampen = aangepaste voorwaarden. Verzekerde waarden > formule 6 zijn eveneens mogelijk.

Familiale- en autoverzekering voor brandweerlieden ook goedkoper.

ANTWOORDSTROOK Ja, ik ben geïnteresseerd in uw uniek aanbod. Ik ben nog geen klant bij Protectas. Gelieve mij informatie voor mijn private verzekeringen te bezorgen op volgend adres: Ik ben reeds klant bij Protectas. Gelieve mij informatie voor mijn autoverzekeringen te bezorgen op volgend adres: Naam: ………………………………. Voornaam: ………………………………… Adres: ………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………. Tel : ………………………………. Korps: ……………………………………... Stuur deze antwoordstrook naar Protectas, Zelliksesteenweg 12 te 1082 Brussel of bel voor meer informatie op het nummer 02/465.91.01 of fax: 02/468.02.34 of e – mail : Info@Protectas.be Registratienummer CDV 16896

CTIF BELGIUM SKILLED FIREFIGHTERS SAFE CITIZENS Commission for Extrication & New Technology

Voorgeprogrammeerde kreukelzones & versterkte kooiconstructies Bij ervaren brandweercollega’s hoor je hier en daar verhalen van talrijke interventies voor verkeersongevallen met fysiek geknelde personen. Het klinkt misschien vertrouwd in de oren: ‘in onze tijd hadden we elk weekend prijs!’.

Vandaag gebeuren er nog steeds veel ongevallen, maar het

Wat is er dan veranderd ten opzichte van vroeger?

aantal ongevallen waar wij moeten tussenkomen om ge-

Als het binnen de CTIF Commissie ‘Extrication & New Tech-

knelde personen te ontzetten, is gevoelig gedaald. In vele

nology’ gaat over technische hulpverlening en ‘ontzetting

gevallen valt een portier van een voertuig eenvoudig te ope-

van geknelde personen’, dan is één van de uitgesproken on-

nen, terwijl de voorkant van de wagen met een halve meter

derwerpen steeds de invloed van ‘voorgeprogrammeerde

is ingekort.

kreukelzones en versterkte kooiconstructies’ …

Het valt ook op dat, indien inzittenden wel degelijk fysiek gekneld zijn, het voor de interventieploeg meestal een zware en complexe karwei is om de geknelde slachtoffers adequaat te bevrijden.

Impact crash op voertuig buiten het voertuig

Video met crash impact van een oude en nieuwere wagen met verschillende veiligheidssystemen (airbags, gordelspanners, kooiconstructie …)

Impact crash in het voertuig

NIEUWE TECHNOLOGIE Vele elementen die we in de moderne voertuigen terugvinden, werden als onderzoeksproject tevoren al veelvuldig toegepast in de autosport, met als voornaamste domein: de wereld van de Formule 1. Eén van de belangrijkste veiligheidssystemen van vandaag is ongetwijfeld de ‘versterkte kooiconstructie’. Aanvankelijk sprak men over een stevig frame rondom de inzittende, dat in geval van impact, nog voldoende ruimte bood aan de inzittende. Het gegeven werd verder ontwikkeld tot een sterke

Tube verwerkt in een stijl Bron Weber/ THV Niveau 1 A Hoofdstuk 5

kooi, die slechts minimaal mag vervormen en die de veiligheid van de inzittende maximaal waarborgt. Een andere vooruitstrevende technologie is het inbouwen van ‘voorgeprogrammeerde kreukelzones’. Door verschil-

WAT BETEKENT DIT NU VOOR ONS IN DE PRAKTIJK?

lende staalsoorten voor de opbouw van een zelfdragende carrosserie te gebruiken, wordt de kinetische energie die bij

Een aantal ontzettingstechnieken, die efficiënt worden toe-

de impact van een verkeersongeval inwerkt op het voertuig,

gepast op oudere modellen, bieden niet langer het beoogde

opgevangen en afgeleid via de constructie van de wagen.

resultaat bij nieuwere voertuigen. Omgekeerd is ook waar:

Delen van de auto die bewust dienen te vervormen, worden

nieuwe technieken bieden geen oplossing, wanneer toege-

vervaardigd uit een staalsoort met kleine treksterkte, ter-

past op oudere wagens. Deze vorm van technische hulpver-

wijl delen die zo goed mogelijk intact moeten blijven (o.a.

lening vergt van de hulpverlener bijgevolg een goed inzicht

de kooiconstructie en zijdelingse versteviging) uit staal met

in wat kan en/of niet kan.

een hogere treksterkte worden gemaakt. De constructeur bepaalt met andere woorden welke krachten de constructie maximaal kan verdragen, alvorens er enerzijds ‘gewenste’ en

Toepassing dashboard lift en/of rol versus ‘directe dashboard lift’:

anderzijds ‘ongewenste’ vervorming optreedt.

Zelfdragende carrosserie van Volvo met verschillende treksterktes. Bron Volvo/ THV Niveau 1 A Hoofdstuk 7

Dashboardlift en dashboardrol. Bron Holmatro/ THV Niveau 1 A Hoofdstuk 5

Naast staalsoorten worden binnen de constructie dikwijls

Onder het dashboard van een recente wagen zit een sta-

ook verschillende lichte materialen gebruikt, zoals alumini-

len verstevigingsbalk met een hoge treksterkte ingebouwd.

um en carbon, met het desbetreffende gewenste effect. Een

Het dashboard is enkel met wat bouten gemonteerd op het

andere techniek bestaat uit het gebruik van stalen tubes met

chassis van het voertuig. Door de stalen balk aan te wen-

een hoge treksterkte die verwerkt zitten in de stijlen van het

den als afzetpunt voor de spreider, passen we de ‘directe

voertuig, bijvoorbeeld de A- en B-stijlen.

dashboardlift’ toe. We plaatsen de spreider zoals op boven-

Directe dashboardlift THV Niveau 1 A Hoofdstuk 6

Dashboard versteviging. THV Niveau 1 A Hoofdstuk 6

staande figuur, de ruimte onder de spreider opgeblokt, en we spreiden het dashboard omhoog zonder andere (knip) handelingen uit te voeren. Opgelet: het kunnen net dit type verstevigingen zijn die het optillen van het dashboard kunnen beletten!

INZET NIEUWE RESCUE TOOLS: Naast het ‘modale’ bevrijdingsmaterieel (schaar, spreider, ram …) worden regelmatig ‘nieuwe’ rescue tools ingezet. We bespreken hier 2 ‘nieuwe’ rescue tools:

1. Pneumatische sleutelset Sleuteltechniek Deze techniek werd geïntroduceerd door wijlen collega kpl Mich Van Den Heuvel van Post Wuustwezel. Voordeel van deze techniek is dat er autonoom kan gewerkt worden en dat er geen vonken ontstaan. De pneumatische sleutelset wordt aangesloten aan de middendrukleiding van een persluchtoestel (6 à 8 bar). Dit kan o.a. gebruikt worden om snel de bouten van een deur, kofferdeksel … te verwijderen.

Inhoud sleutelset Verschillende doppen: › Metrisch lang; › Metrisch kort; › Inbus;

Pneumatische sleutel set. THV Niveau 1 A Hoofdstuk 2

› Torx inwendig; › Torx uitwendig.

2. R eciprozaag en zaagbladen voor harde staalsoorten Techniek: Het gebruik van de verschillende soorten zaagbladen vergt enige oefening. Het te zagen materiaal dient zo dicht mogelijk tegen de aanslag geplaatst te worden, dit om het verplooien van het zaagblad tegen te gaan. Tijdens de zaagwerkzaamheden, altijd een veiligheidsbril en een stofmasker dragen. Voor het zagen van carbon en glas een P3 masker of (nog beter) adembescherming!!

Reciprozaag. THV Niveau 1 A Hoofdstuk 2

Er is soms kritiek dat de reciprozaag te veel lawaai maakt, een wijze instructeur THV stelde dit echter anders! Quote: “Er is nog nooit iemand gestorven van lawaai, wel omdat de bevrijding te lang duurde!” We noteren dat de gewondenverzorger perfect de oren kan afdekken van het slachtoffer tijdens deze werkzaamheden. Tom Van Esbroeck tom.vanesbroeck@brandweerzonecentrum.be Kurt Vollmacher kurt.vollmacher@brandweerzonecentrum.be CTIF Commission For Extrication & New Technology Inzet reciprozaag. THV Niveau 1 A Hoofdstuk 2

Naar aanleiding van het ongeval met de Plug in Hybride in Dilzen - Stockem is de ‘CTIF Commission for Extrication & New Technology’ samen met alle betrokken diensten een technisch onderzoek gestart met als doel lessen te leren en de opgedane ervaring te vertalen naar aangepaste procedures, opleiding en advies naar de constructeurs toe. 15/05/17 - 05u00© Marco Mariotti

Zaagbladen specifiek voor harde staalsoorten). Bron Weber/ THV Niveau 1 A Hoofdstuk 2

Light up your safety terreinverlichting | mobiele licht- en cameramasten

technics BEERSE

GR technics bvba Beemdenstraat 7 b1 2340 Beerse - BelgiÃ«

14 61.99.75 info@gr-technics.be +32(0)

www.gr-technics.be

BW CLIP 4

LEL(IR) O2 CO H2S

Alle interventie verlichting 100% LED ACCU | 240 V | 24 V

DETECTEERT 4 GASSEN

1035331 De eerste in zijn soort: een wegwerp gasdetector voor 4 gassen (LEL, CO, O2 en H2S)!

2 JAAR LANG FUNCTIONEEL

De Clip 4 is zeer eenvoudig in gebruik want hij hoeft nooit opgeladen, in- of uitgeschakeld te worden. Hij blijft gedurende 2 jaar functioneel!

NOOIT OPLADEN

Ontdek ons uitgebreide gamma voor de brandweer op www.vdp.com | 03 460 04 60 | info@vdp.com

EXTRA BIJLAGE

HYGIËNE © Sioen 27

REINIGEN KLEDIJ NA INTERVENTIE INLEIDING In september 2015 besliste Zone 1 de problematiek rond vervuilde kledij, als één van de eerste actiepunten aan te pakken. Hiervoor creëerden ze een eerste presentatie met duidelijke foto’s en gaven de lokale preventieadviseurs deze opleiding in hun eigen post. De eerste stappen van de procedure vervuilde kledij waren gezet. Na zelf een aantal keer de procedure te hebben toegepast op interventie en na feedback van de verschillende posten maakte de preventiedienst een nieuwe presentatie op. Dit resulteerde in duidelijk foto- en videomateriaal. Een instructiefilm demonstreerde dat de procedure zeer vlot toepasbaar was. Serge Van Cleven: “Wanneer wordt de procedure nu toegepast? Eigenlijk bij elke binnenbrandbestrijding. Een referentie die wij vermelden is dat wanneer je een streep kan trekken in de roetlaag op de brandweerhelm, de drager ervan gecontamineerd is. Verder ook wanneer er geweten is dat er gevaarlijke producten bij de interventie betrokken waren, wanneer er asbest bij gemoeid is (dan breiden we nog iets uit) of wanneer de kledij een sterke brandgeur uitstraalt.” Uiteindelijk blijft het de verantwoordelijkheid van de interventieleider om de procedure op te starten.

WANNEER EEN BRANDWEERMAN GECONTAMINEERD IS, WORDT DE PROCEDURE VERVUILDE KLEDIJ OPGESTART

Goede arbeidhygiëne begint voor de interventie: Draag de correcte onderkleding onder uw interventiekledij

Blijf een 5-tal minuten ventileren buiten

Spoel kortstondig af met sproeistraal (ook onderkant laarzen!)

Wegwerphandschoenen aantrekken

Opzetten van FFP3-masker

Draagstel aftuigen en in bijhorende bak plaatsen

Haal persoonlijk materiaal uit de kledij, vergeet uw spies niet!

Doe interventiejas en …broek uit, sluit alle ritssluitingen en klitteband, draai binnenstebuiten en stop in een plastic zak

Doe nmomexmuts af en plaats deze in een afzonderlijke plastic zak en was deze achteraf samen met de onderkleding

Gecontamineerde kledij in container plaatsen

Gebruik hygiëneset om handen en gezicht te wassen

Vervang uw onderkleding door verse onderkleding of een overall

Neem, bij voorkeur in de kazerne, een douche na de interventie

CONCLUSIE Men kan de hele procedure samenvatten in twee pijlers: › er komt geen vervuilde kledij of materiaal meer in de cabine van de voertuigen › er oefent of werkt niemand meer in gecontamineerde kledij Het mooiste voorbeeld dat de procedure werkt, vind je in de berging van de interventiekledij. Als je daar vroeger binnen kwam rook het altijd een beetje naar brand en als het sterk rook wist je dat de voorgaande ploeg een brand bestreden had. Tegenwoordig ruikt het er … niet meer! Wie meer info wil over onze procedure mag steeds mailen naar pbw@zone1.be

Serge Van Cleven Hoofd I.D.P.B.W. - Zone 1 serge.vancleven@zone1.be

Fotografen: Yoni Casteleyn en Marc Casteleyn

PUBLIREPORTAGE

MIELE PROFESSIONAL DE OPLOSSING VOOR HET REINIGEN VAN BESCHERMKLEDIJ De beschermende uitrusting van brandweer en hulpdiensten is onderhevig aan bijzondere en gezondheidsbedreigende besmettingen. Na gebruik moeten de beschermende functies van de kleding, maskers en andere uitrustingen snel weer worden hersteld. Met de apparatuur van Miele Professional kan U dit in eigen huis optimaal regelen.

Beschermende kleding van brandweer

ding zuinig en behoedzaam behan-

Wilt u meer weten over deze oplos-

en hulpdiensten stelt bijzonder hoge

deld, direct op locatie.

singen dan staat ons team klaar om u

eisen en heeft daarom een speciale

Miele Professional liet testen uitvoeren

hierbij te begeleiden en samen met u

behandeling nodig. Stoffen die voor

om na te gaan in hoeverre Pak’s en Fe-

het beste hygiëne plan op te stellen.

een betere thermische isolatie vaak

nol resten verwijderd werden in pak-

bestaan uit meerdere lagen, zijn uitge-

ken die in extreme brandhaarden aan

rust met een vochtwerende laag van

een zeer hoge en meermalige bevui-

Gore-Tex®, Sympatex® of vergelijk-

ling werden blootgesteld.

bare materialen; om beter zichtbaar te

De eerste resultaten zijn bevredigend

zijn, zijn op het bovenmateriaal extra

en men kan concluderen dat 100 %

reflecterende strips aangebracht. De

decontaminatie kan bereikt worden

Contacteer ons

kleding wordt zeer intensief gebruikt

indien men de brandweerkledij na elke

+32 2 451 15 40 - infopro@miele.be

en is na gebruik zeer vervuild. Voor

interventie reinigt en droogt.

www.miele-professional.be

een efficiënte, speciaal op het textiel afgestemde reiniging waarbij rekening

In aanvulling op de grondige reiniging van de beschermende kleding, biedt

wordt gehouden met de belangrijke

Miele Professional bedrijfsafwasautomaten speciale afwasprogramma’s voor

veiligheids- en beschermingsfuncties,

maskers, afgestemd op de instructies van de fabrikant. Afhankelijk van het

moet de kleding grondig en behoed-

aantal maskers biedt deze vorm van reinigen een efficiënt alternatief voor de

zaam worden gewassen en tegelijker-

wasmachine.

tijd opnieuw worden geïmpregneerd.

Verder biedt Miele Professional eveneens een oplossing voor het reinigen van

Met de professionele wasserijtechniek

harnassen en zuurstofflessen die tijdens dit proces zelfs onder druk kunnen

van Miele wordt beschermende kle-

blijven.

Miele Professional de oplossing voor het reinigen van uw:

- Boven en onder kledij - Textiel - Uitrusting zoals maskers, zuurstofflessen, harnassen, ... - Gereedschap - â&#x20AC;Ś.

Wij geven u graag meer informatie en advies, contacteer ons via infopro@miele.be of 02/451 15 40 Breng ons een bezoekje op onze stand XPO 112 nr 171.

Natwassen geeft 100% decontaminatie

Natwassen, efficiënt alternatief voor CO2-reiniging van brandweerpakken download hier het volledige artikel sio.to/xfgiq

De conclusies uit een IWT onderzoeksproject door Rapid Industry en Sioen (i.s.m. Centexbel) bij natreinigen van brandweerpakken:

• 100% volledige decontaminatie van buitenstof en binnenvoering. • Meer dan 90% decontaminatie van het membraan. • Optimale verwijdering van klassieke bevuiling.

Contacteer ons vrijblijvend voor meer informatie over onze oplossingen voor de reiniging van brandweerpakken.

Professional Protective Clothing - Go to www.sioenapparel.com for more information. Fabriekstraat 23 - 8850 Ardooie - Belgium - Tel. +32 (0) 51 740 800 - info@sioen.com.

PUBLIREPORTAGE

ARBEIDSHYGIËNE EN ARBEIDSVEILIGHEID De diverse sensibiliseringscampagnes rondom de gezondheidsaspecten verbonden aan het beroep van brandweerman hebben hun doel niet gemist. Op alle niveaus … van beleidsmakers tot op de werkvloer … is er een bewustwordingsproces aan de gang dat onomkeerbaar is. Nieuwe werkmethoden, een betere arbeidshygiëne, kwalitatieve beschermkleding, reinigingstechnieken … dragen bij tot een veiliger en gezonder werkomgeving voor de brandweerman/vrouw. De verhoogde aandacht voor deze problematiek is er evenwel ook bij andere betrokken partijen. Toeleveranciers en fabrikanten zetten al langer in op het ontwikkelen van nieuwe producten en investeren in wetenschappelijk onderzoek.

ARBEIDSHYGIËNE EN ARBEIDSVEILIGHEID. NATWASSEN GEEFT 100% DECONTAMINATIE

hygiëne op en na de interventieplaats,

› zo weinig mogelijk brandweermen-

de decontaminatie van PBM’s en ander

sen betreden het gebouw, de struc-

materieel … geen onderdeel ‘waren’

tuur of de onmiddellijke omgeving

(= ‘bijna’ verleden tijd) van de SOP’s

waar het brandt of gebrand heeft; en

(Standaard Operatie Procedures).

al deze aanwezigen dienen uitgerust

Een brand produceert roet en rook-

te zijn met volledige interventieuit-

gassen die o.a. PAK’s (Polyaromatische

Het artikel “Hygiëne bij brand”* in ‘de

rusting (EN469 kledij, handschoe-

koolwaterstoffen,

brandweerman n° 547’ of de publi-

nen, perslucht …)

VOC’s (Vluchtige organische com-

catie “Vuur uit, gevaar voorbij?’** zijn

› de vuile beschermingskledij … wordt

ponenten) bevatten waarvan sommi-

dan ook zeer lovenswaardig (!) en we

verwijderd op de interventieplaats

ge kankerverwekkend zijn. De laatste

zijn ervan overtuigd dat dit de ge-

maar op een veilige afstand (vuile

jaren hoort de brandweerwereld via

zondheidsrisico’s voor de brandweer-

zone <-> propere zone). Er moet dus

diverse kanalen “Brandweermannen

man/-vrouw voor een groot stuk zal

sterven 7 jaar jonger!”. Als wakkerma-

reduceren. Een verminderd risicoge-

ker een zeer krachtige en verdedigbare

drag (dalende blootstelling aan car-

boodschap!

cinogenen) is uiteindelijk de basis van

De onderzoeken in o.a. de USA, Ca-

elke kanker- sensibiliseringscampag-

nada en Scandinavische landen over

ne. Daar de kracht van bewustwording

het verhoogd risico op bepaalde kan-

en training in de herhaling zit, geven

kers bij (oud) brandweermensen gaan

we nogmaals volgende samenvatting

over een populatie die jarenlang (zwa-

(incl. raadgevingen uit andere interna-

re) interventie-kledij gedragen heeft,

tionale bronnen):

maar ook een populatie/generatie die

› voor de opstelling van de voertui-

minder systematisch perslucht droeg

gen, maximaal rekening houden met

en, net als in België, waar perslucht

rook en de windrichting, op een vei-

of mondmasker bij het nablussen, de

lige afstand, ramen sluiten

Polycyclische

* De brandweerman 547 - “Hygiëne bij brand” door Karel Lambert (2015) ** Brochure “Vuur uit, gevaar voorbij”, een publicatie van IBZ, BVV, VSOA, ACV, ACOD (2015)

PUBLIREPORTAGE

het lichaam werden vastgesteld dan bij andere beroepsgroepen met een job-gerelateerde

lage

blootstelling

aan deze chemicaliën. De huidige textiel meerlaags EN469 conforme interventiekledij (voor 1995 werd vaak nog leder gedragen) heeft een belangrijke beschermingsfunctie voor diverse restrisico’s die we niet kunnen elimineren (de normale preventie hiërarchie: 1° risico’s elimineren of vervangen door een veiliger alternatief; 2° risico’s aan de bron aanpakken; 3° collectieve bescherming; en 4° propere vervangkledij beschikbaar

Echter, laat in België bij de brand-

pas dan persoonlijke bescherming; 5°

zijn. Bevuilde PBM’s worden in een

weer de term ‘kanker’ vallen, en ie-

opleiding voorzien (incl. SOP’s … en 6°

afsluitbare zak, container of ande-

dereen begint (bijna uitsluitend) over

signaleren/ waarschuwen).

re opgeborgen. Vuile en propere

het decontamineren van interventie-

De interventiekledij mag niet als een

uitrusting/ bemanning volledig ge-

kleding te spreken. Opnieuw, de pre-

deel van het probleem voorgesteld

scheiden.

ventie begint met de “arbeidshygiëne”

worden, het is een essentieel onder-

› zodra het persluchtmasker wordt af-

zoals hierboven beschreven! “Arbeids-

deel van de oplossing (!) daar ze, naast

gezet en de brandweerhandschoe-

veiligheid” is al lang een ingeburgerd

thermische protectie, net een zeer

nen worden verwijderd, draagt men

werkprincipe, maar als we eerlijk zijn,

goede barrière is tegen doordringing

een stofmasker om de luchtwegen

dan zijn bovenstaande aandachtspun-

van deze schadelijke stoffen. Afzon-

verder te beschermen en ambulan-

ten rond arbeidshygiëne vrij nieuw

derlijke studies van IBZ en Sioen (i.s.m.

ciershandschoenen (zeker wanneer

bij de brandweer. Een recente studie

Centexbel, op basis van thermische

men nog verder manipulaties uit-

door het Amerikaanse NIOSH zegt dat

extractie) komen tot dezelfde conclu-

voert met bevuild materieel; of zo

mits het toepassen van de ingevoerde

sie dat het membraan > 80% van de

lang de bevuilde kleding … niet werd

“arbeidshygiëne”-regels er via biotra-

PAK’s/VOC’s tegenhoudt (zie blauwe

verwijderd)

cing bij brandweerpersoneel gelijke

balkjes in grafiek 4 v. voorlaatste fe-

of zelfs lagere opnames van PAK’s in

derale aanbesteding, grafiek 5 v. een

› “wet wipes” of een zeeppompje in de wagen, voor het verwijderen van roet rond het gezicht/hals (daar dit een zone is met een hoger dermaal absorptie-risico) › alle bevuilde uitrusting en materieel moet gereinigd worden › zo snel als mogelijk ventileren van de ruimte, ook bij het nablussen met volledige

interventiekledij,

hand-

schoenen en perslucht › douchen binnen het uur › opleiding, voorbeeldfunctie leidinggevenden … › regelmatige medische screening › Enzovoort

PUBLIREPORTAGE

Table 1: Maximum PAH levels to be complied with for the materials in relevant contact/grip and operating surfaces that are to be categorised based on the results of the risk assessment. Parameter

Category 1

Category 2

Category 3

Materials indented to be put in the mouth, or materials of toys with intended longterm skin contact (longer than 30 s)

Materials not covered by category 1, with foreseeable skin contact for longer than 30 seconds (long-term skin contact) or repeated short-term skin contact1)

Materials not covered by category 1 or 2 with foreseeable skin contact up to 30 seconds (short term skin contact)

Toys in the scope of 2009/48/EC

Other products in the scope of ProdSG

Toys in the scope of 2009/48/EC

Other products in the scope of ProdSG

BENZO(a)PYRENE mg/kg

< 0.2

< 0.5

BENZO(e)PYREN E mg/kg

< 0.2

< 0.5

BENZO(a)ANTHRACENE mg/kg

< 0.2

< 0.5

BENZO(b)FLUORANTHENE mg/kg

< 0.2

< 0.5

BENZO(j)FLUORANTHENE mg/kg

< 0.2

< 0.5

BENZO(k)FLUORANTHENE mg/kg

< 0.2

< 0.5

CHRYSEN E mg/kg

< 0.2

< 0.5

DIBENZO(a,h)ANTHRACEN E mg/kg

< 0.2

< 0.5

BENZO(g,h,i)PERYLENE mg/kg

< 0.2

< 0.5

INDENO(l,2,3-cd)PYRENE mg/kg

< 0.2

< 0.5

ACENAPHTHYLENE, ACENAPHTHENE, FLUORENE, PHENANTHRENE, PYRENE, ANTHRACENE, FLUORANTHENE mg/kg

<1 sum

<5 sum

< 10 sum

< 20 sum

< 50 sum

NAPHTHALENE mg/kg

Sum 18 PAH mg/kg

<2 <5

< 10 < 10

< 20

< 50

* Wording “short-term repetitive skin contact” from supplement to REACH annex XVII no. 50 (REGULATION (EU) No 1272/2013)

Graph 4: Toxic chemicals present in the different

Graph 5: Toxic chemicals present in the different

layers of Assembly 523 Nomex® Twin

layers of Assembly 830 Nomex® Twin

100 %

100% 90%

90%

80%

75 %

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

10 %

14 %

100 %

100%

81 %

14 %

10%

2% 0%

0% Nomex Sympatex Insulation Twin Fire Blocker layer

Inner lining

Total

Nomex SIO-A.I.R. Twin barrier ePTFE

Inner lining

Total

PUBLIREPORTAGE

nieuwe Sioen 3-laags oplossing). Een

tiental PAK’s opgelijst door diverse ge-

der de detectielimiet van 0.2 mg/kg)

recente Sioen-studie (i.s.m. Centexbel)

zondheidsinstanties als potentieel ge-

PAK’s gevonden op de binnenvoering

toonde aan dat er geen mirakelop-

vaarlijk en mogelijk kankerverwekkend

van bevuilde kledij. We willen meteen

lossingen bestaan. Alle onderzochte

(carcinogeen). De Europese wetgeving

ook onderstrepen dat de contamina-

meerlagige kledijcomplexen met een

voor het inschatten van toxiciteit in le-

tiegraad voor elke sessie verschillend

waterdicht, ademend membraan (in-

vensmiddelen is gebaseerd op 4 PAK’s

zal zijn (hangt af van het testprotocol,

clusief de interventiekleding van de 2

(genaamd PAK4: chryseen, benzo(a)

de gebruikte brandhaard, de tijdsduur

laatste federale markten van FOD Bin-

pyreen, benz(a)antraceen en benzo(b)

van blootstellen, de plaats in de con-

nenlandse Zaken) houden het meren-

fluorantheen). De Internationale (vrij-

tainer, enz., enz. … ) maar daar we tel-

deel van de schadelijke stoffen tegen

willige) Oeko-Tex 100 norm voor tex-

kens verschillende stalen blootstellen,

en er waren GEEN significant betere of

tiel met huidcontact voegt hier nog 4

en meerdere metingen doen, kunnen

slechtere resultaten!

PAK’s aan toe.

we wel, volgens ons, betrouwbare conclusies trekken.

PAK’s zijn een groep van honderden

Voor de conclusies baseren we ons op

organische stoffen opgebouwd uit

nevenstaand Duitse AfPS testprotocol

Men moet echter onderkennen dat er

twee of meer benzeenringen die ont-

die nog wat extra PAK’s bevat. Voor de

ook rookgassen kunnen infiltreren on-

staan bij onvolledige verbranding of

criteria kijken we naar categorie 2 (an-

der de interventiekledij via de ‘interfa-

verkoling van diverse koolstofbevat-

dere dan speelgoed).

ces’ (vb. zone tussen broek en jas … )

tende materialen. Van de honderden

Van alle gecontamineerde (!) stalen

die dus niet noodzakelijk doorheen de

gekende PAK’s, zijn er wereldwijd een

samen - binnen eenzelfde testopzet -

kledij zijn gekomen. Echter, daar onze

vinden we op het membraan een ge-

contaminatie gebeurde via container-

middelde van 2.6 mg/kg (min. <0.06

testen met interventievesten en broe-

… max. 6.50) Napthalene en een ge-

ken bestond dit risico ook bij onze

middelde PAKsom van 19 mg/kg (min.

testopzet.

11.37 … max. 28.66) wat +/- 2 à 3x de norm is; maar wat al bij al zeer laag is

Onder deze interventiekleding wordt

daar er geen huidcontact is met het

normaal ook nog andere kleding ge-

membraan.

dragen (kazernekleding, vlamvertragend ondergoed …). Het blijven rond-

Veel belangrijker is hoeveel we hiervan

lopen met gecontamineerde kledij, en

kunnen wegnemen door te reinigen

het historisch opstapelen van conta-

(zie verder in dit artikel).

minatie door gebrekkig onderhoud,

Naast het membraan worden deze

zou inderdaad een hoger gezond-

stoffen uiteraard ook aangetroffen op

heidsrisico veroorzaken. Onze huid

de buitenstof met percentages die

heeft echter ook een barrièrefunctie.

kunnen oplopen tot meer dan 15%.

De mate waarin een chemisch product

Slechts een zeer klein percentage van

opgenomen kan worden doorheen

deze stoffen werden aangetroffen op

de huid is afhankelijk van het product

de binnenvoering en dit ver onder de

(chemische natuur), zijn vorm zelf

bovenstaande criteria.

(gasvormig, gedragen door een vaste

een

aanvullend

(nog

IWT-onderzoeksproject

lopend)

door

carrier zoals bijvoorbeeld roetdeeltjes

Ra-

…) en de snelheid van dermale absorp-

pid Industry (Ingelmunster) en SIOEN

tie is afhankelijk van de temperatuur,

(i.s.m. Centexbel) hebben we, op basis

de vochtigheidsgraad van de huid en

van chemische extractie van de PAK’s,

de plaats op het lichaam (m.a.w. de lo-

na een klassieke hout gestookte con-

kale huiddikte). Studies hebben uitge-

tainertest in de West-Vlaamse brand-

wezen dat men het meest risico loopt

weerschool, GEEN meetbare (dus on-

in de halsstreek, meteen een reden

PUBLIREPORTAGE

gebrande vlees- en andere voedings-

breed spectrum van klassieke bevui-

waren; blootstelling aan uitlaatgassen

ling (bloed, modder, zand, vetten … )

van verkeer/verwarming … ).

van de brandweerkledij te verwijderen. Deze techniek kan ook ongestoord

… maar zeer

toegepast worden indien natte kledij

belangrijk - punt bij arbeidshygiëne

van de interventieplaats in een afge-

komt het reinigen van de PBM’s, incl.

sloten plastiek zak wordt aangevoerd.

Inderdaad, als laatste

de kledij. In tegenstelling tot de vorige decennia is er de laatste jaren (en dit

CONCLUSIE

vooral sedert Fireforum 2012 in Florival) reeds een belangrijke trendbreuk.

1° Heb evenveel aandacht voor “ar-

Men laat de carcinogenen niet langer

beidshygiëne”-regels als voor “ar-

accumuleren in de (ongewassen) kle-

beidsveiligheid” en het systema-

dij, maar men begint een systematiek

tisch dragen van een volledige set

in te bouwen dat kledij, die bij een

PBM’s maakt daar deel van uit;

brand werden blootgesteld aan rook-

2° Was uw met rookgassen bevuilde

gassen, gereinigd wordt net zoals we dit vroeger al systematisch deden met

kledij; 3° Was dit nooit thuis maar laat het wassen bij voorkeur over aan een

de persluchtapparatuur.

gespecialiseerde

professionele

Veel kazernes hebben ook al geïnves-

wasserij (met de juiste expertise

teerd in was- en droogmachines.

per type bevuiling, met een keuze

PAK’s zijn, zoals o.a. vetten, voorna-

uit optimale detergentmixen, incl.

melijk apolair en lossen daarom moei-

inspectie groen … oranje - rood,

lijk op in polaire oplosmiddelen zoals

herstelling …) en dan is meteen ook

zuiver water. Door het toevoegen van

het milieuaspect in kader van afval-

oppervlakte actieve stoffen (detergen-

waterlozing gecontroleerd.

om zeker de bivakmuts systematisch

ten) en andere chemicaliën (zoals o.a.

na elke brandinterventie te wassen.

alcoholen) kunnen deze wel degelijk

Sioen Firefighter Clothing is part of SI-

Omdat deze dermale absorptie dus

met water “gemengd” worden. VOC’s

OEN France S.A.S. / SIOEN nv, subsidi-

een zekere tijd nodig heeft, is het snel

zijn, zoals de term het zelf impliceert,

ary of the SIOEN Industries Group.

wegnemen van de eventuele contami-

‘vluchtig’ of (semi) volatiel.

nant (kledingwissel en douchen) van

Via natreinigen (= klassieke was) met

Fabriekstraat 23

groot belang. De toxiciteit is afhan-

aangepaste

8850 Ardooie - Belgium

kelijk van het product zelf en de op-

door trommel- of cabinedrogen, haalt

T +32 51 740 800 - F +32 51 740 962

genomen concentratie. Daar hierrond

de studie door Rapid Industry en Sioen

4, Passage Jean Rostand

momenteel onvoldoende brandweer

een decontaminatie-percentage van

81300 Graulhet - France

gerelateerde wetenschappelijke stu-

100% op buitenstof en binnenste voe-

T +33 5 63 34 52 46 - F +33 5 63 34 69 99

dies beschikbaar zijn, zal o.a. het IFV

ring! In tegenstelling tot eerdere be-

(Instituut Fysieke Veiligheid) uit Neder-

richtgeving haalt deze natwas op het

land zich hier nu op focussen.

membraan een decontaminatiegraad

detergenten,

gevolgd

van > 90% (dus de restcontaminatie De eventueel in het lichaam via biot-

is veel lager dan de bovengenoemde

racing gedetecteerde carcinogenen

AfPS-criteria; zijnde een som van alle

worden ook zeer sterk bepaald door

18 PAK’s tussen de 1.5 en 5 mg/kg (<

de levensstijl van het individu en zijn

10 mg/kg) en 0 mg/kg Nafthalene (<<

omgeving (inhalatie door roken; het

2 mg/kg). Natreinigen blijft ook nog al-

eten van gerookte/geroosterde/aan-

tijd de meest optimale manier om een

De publireportages worden u aangeboden door leveranciers brandweermaterieel. BrandweerVereniging Vlaanderen en ‘De brandweer[m/v]’ zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud.

for more than 100 years

scania, saving lives Scania heeft een uitgebreid aanbod aan brandweervoertuigen, in te zetten bij elke (nood)situatie. Veilig, sterk en robuust, onze brandweerwagens bezitten alle kwaliteiten die u nodig heeft om levens te redden. En dit met een ervaring van meer dan 100 jaar.

Er kan ook besteld worden uit het raamcontract van de Federale Overheidsdienst Binnenlandse zaken. Tankwagens: > 8000 l : Markt F.O.D.BiZa II/ MAT/A26-297-12 perceel 1 of 2 > 12000 : Markt F.O.D.BiZa II/ MAT/A26-297-12 perceel 3 Haakarmvoertuigen: > Zonder kraan: Markt F.O.D.BiZa II/ MAT/A26-329-13 perceel 1 > Met kraan: Markt F.O.D.BiZa II/ MAT/A26-329-13 perceel 2

Voor meer info, contacteer Koen Lefebvre. Mobile: +32 473 533 974 | E-mail: koen.lefebvre@scania.com

Bron: DBDMH

DE BRAND IN DE INNOVATION

Het Inno-effect op brandbestrijding en brandpreventie De brand in de Innovation was één van de grootste en meest invloedrijke rampen van de Belgische geschiedenis. De ramp speelde zich af in het commerciële hart van de hoofdstad. 251 mensen kwamen om, 62 anderen geraakten gewond. Deze brand had bovendien een grote en langdurige impact op de Belgische samenleving. Niet in het minst omdat de huidige organisatie van de brandweer en brandpreventie erdoor getekend werden. De brandweer en brandpreventie zoals we die vandaag kennen, vindt daar haar oorsprong. Een halve eeuw later is het daarom de ideale gelegenheid om met kritische ogen, wetenschappelijke inzichten, uniek archief- en fotomateriaal en een historisch uitgangspunt terug te blikken op deze tragische maar markante gebeurtenis.

VAN KLEINHANDEL TOT KOOPKATHEDRAAL

de eeuwwisseling wisten ze een toparchitect te strikken voor de uitbreiding van hun zaak: Victor Horta. Hij ontwierp

Grootwarenhuis ‘A l’Innovation’ in de Brusselse Nieuwstraat

een indrukwekkend art nouveau-gebouw. Het esthetische,

was in 1967 een begrip in de hoofdstad en ver daarbuiten.

maar vooral ook het commerciële en verkoopstechnische,

Het bedrijf was een commerciële reus. De omzet bedroeg

stonden in de Innovation centraal. Volgens Horta moest de

3,5 miljard Belgische frank per jaar en de Innovation stelde

klant door de indrukwekkende façade en de mooie etalages

5.000 personeelsleden te werk in 14 filialen over het hele

binnengelokt worden. Eenmaal binnen mocht hij echter niet

land. Nochtans was het grootwarenhuis bescheiden begon-

zomaar meer buiten geraken: de klant moest langs allerlei

nen. In 1897 hadden Jules Bernheim en enkele schoonfami-

rayons geleid worden zodat hij of zij toch maar aan de verlei-

lieleden, de Meyers, een textielzaak in de Brusselse Nieuw-

ding zou toegeven om een aankoop te doen. De Inno was in

straat geopend. De winkel was een schot in de roos en rond

de woorden van Horta een ‘kooi’. De vele uitbreidingen in de

jaren nadien maakten de winkel er steeds minder overzichtelijk. Na de Eerste Wereldoorlog kocht de Inno het naburige

De eerste brandweermannen, die om 13u40 ter plekke kwa-

en veel grotere warenhuis ‘Leonhard Tietz’ op, in de jaren

men, waren afkomstig van de voorpost op de Koolmarkt en

’30 en ’40 werd een nieuw gebouw op de hoek van de Dam-

kort erna een detachement van de kazerne op het Vossen-

bord- en de Koolstraat gebouwd. Voor Expo ’58 werden de

plein. Wanneer zij vanuit hun wagens de rookpluim zagen

oude gevels afgeschermd achter een moderner uitziende

en bij aankomst de toestand in de Nieuwstraat konden aan-

alumiumfaçade. In pogingen om steeds meer koopwaar te

schouwen, beseften ze meteen dat de situatie veel ernsti-

kunnen verkopen was het grootwarenhuis een doolhof ge-

ger was dan het telefoontje naar de noodcentrale had doen

worden. Toch stond de Innovation bekend als een prachtig

uitschijnen. Meteen werd er versterking gevraagd van de

gebouw en the place to be om te gaan winkelen.

andere Brusselse brandweerposten. Op dat moment was ook brandweercommandant Misbaer al onderweg naar de Nieuwstraat. Voor de Brusselse brandweer begon zo de

DE BRAND EN HULPVERLENING: HELDENDADEN EN CHAOS

zwaarste brandinterventie die ze ooit zouden meemaken. De situatie bij aankomst was ronduit rampzalig. De brandweer begon snel aan de eerste reddingswerken. Het groot-

22 mei 1967. 15 dagen lang baadde de Innovation in een

warenhuis stond intussen quasi volledig in vuur en vlam.

Amerikaanse sfeer, met Amerikaanse parades, vlaggen, ac-

Mensen probeerden langs de buitenkant via de ramen aan

ties en koopwaar: de ‘US Parade’. Een verkoopster, die na

het vuur te ontsnappen. Tientallen mensen konden het niet

haar middagpauze terug naar haar werkplek liep, zag als

meer aan en sprongen naar beneden. De chaos was enorm.

eerste plots vlammen in een opslagplaats voor kinderkledij.

Op de meest gewaagde manieren probeerden mensen zich

Onmiddellijk rende ze naar de post van de brandweerman-

in veiligheid te brengen. Ook binnen was de chaos compleet.

nen. De Innovation had immers een eigen interne brand-

Vooral voor mensen van hogergelegen verdiepingen was

weerdienst. In de waan dat het maar om een klein brandje

het zeer moeilijk om langs binnen naar beneden te gaan. Op

gaat, probeerde het personeel het vuur te blussen. Tever-

de trappen was het de wet van de sterkste. De giftige rook

geefs. Het vuur verspreidde zich razendsnel. Een brand-

werd velen fataal. Slechts 5 minuten na aankomst van de

weerman van de Inno belde om 13u34 de noodcentrale van

eerste brandweerlui, stortte de centrale glazen koepel van

de brandweer.

het grootwarenhuis door de hitte in, waarop de centrale hal

werd getransformeerd in een grote schoorsteen. Comman-

Verschillende diensten waren betrokken: samen met de

dant Misbaer beval daarom dat er geen enkele brandweer-

brandweer, waren ook het Rode Kruis, de Civiele Bescher-

man nog naar binnen mocht. Eén van zijn brandweerman-

ming (uit Ghlin, Kemexhe en Liedekerke), de politie en de

nen was echter nog steeds binnen. Wat later stortte ook het

rijkswacht aanwezig om te helpen en de rampsituatie te or-

Horta-gedeelte volledig in.

ganiseren. Heldendaden werden verricht, maar in het alge-

“ De Inno was, in de woorden van toparchitect Victor Horta, ‘een kooi’: eenmaal binnen mocht de klant niet zomaar meer buiten geraken.”

meen verliep de hulpverlening ook chaotisch. Er was geen centraal commando en de diensten waren niet op elkaar ingespeeld. Bovendien hadden reddingswerkers moeilijkheden om in de immense hitte door de smalle straatjes, die vol met geparkeerde wagens of kijklustigen stonden, te manoevreren en te blussen. Tijdens de brand gebeurden verschillende aanrijdingen. Bij aankomst schoot de lak van hun brandweerwagen zelfs in brand en brandweermannen

Ondertussen waren verschillende versterkingen aangeko-

moesten zich verschuilen achter de geparkeerde wagens

men. Om 13u55 riep Misbaer de hele agglomeratie ter ver-

om de hitte te kunnen verdragen.

sterking op. De commandant kon immers zien hoe de situatie amper te controleren viel, en zag ook dat het vuur zich

Na 22 mei hielden de inspanningen van de brandweer in

nu naar andere delen van de wijk was aan het verspreiden

de Nieuwstraat niet op. Wekenlang moest zij nog uitrukken

was. Er was vooral de vrees dat het vuur zou overslaan naar

voor opflakkeringen van het vuur. Ondertussen was de Ge-

twee andere drukbezochte grootwarenhuizen naast de In-

nie van het leger begonnen aan de afbraak van de ruïne. Dit

novation, Priba en Au Bon Marché. De bluswerken werden

gebeurde in samenwerking met het Rode Kruis en de brand-

dus aanvankelijk geconcentreerd op de Nieuwstraat. Rond

weer, die meezochten naar lichamen tussen het puin. De

16u had men de indruk dat het ergste voorbij was, maar om

identificatie verliep erg moeizaam.

16u stortte ook nog eens het gebouw op de hoek van de Koolstraat en de Dambordstraat in. Niemand raakte gewond, maar gecombineerd met de intussen veranderde windrichting kon het vuur overslaan naar de overkant van de Dambordstraat. Daar lag een grote textielfabriek waarin veel stof-

HET ONTSTAAN VAN DE BRAND: COMMUNISTISCHE AANSLAG OF TECHNISCH ‘TOEVAL’?

fen, hout en stookolie opgeslagen waren. Alle inspanningen werden nu hierop geconcentreerd. Tot na middernacht ble-

De brand in de Innovation was nog niet geblust of er werden

ven brandweerlui in de weer om het vuur onder controle

al vragen gesteld bij de oorzaken. Hoe had zoiets tragisch

te krijgen. Er zat niets anders op dan alles gecontroleerd te

ooit kunnen gebeuren? En had het kunnen voorkomen wor-

laten uitbranden. De Innovation en het straatblok erachter

den? Bij het verklaren van een ramp moet steeds een be-

brandden volledig uit.

langrijk onderscheid gemaakt worden tussen enerzijds de

De hele interventie was de grootste en meest intensieve die

plotse, onverwachte gebeurtenis en anderzijds de rampza-

de Brusselse brandweermannen ooit hadden meegemaakt.

lige, dodelijke gevolgen van die gebeurtenis. Vuurontwikke-

hoe dat was gebeurd, wist niemand. Getuigen hadden wel gezien hoe de eerste vlammen uit het vals plafond kwamen. Vooral tl-lampen, die gemonteerd waren in die plafons, waren volgens de experts problematisch, aangezien er aan de aansluitingen van die lampen, vuurspetters konden ontstaan.

“Waar de brand was begonnen, wist men snel te achterhalen, maar pas na 3 jaar zouden de gerechtelijke experts, alle drie ingenieurs, naar buiten komen met hun volledige bevindingen.” ling is ongetwijfeld het begin geweest van de brand in de

Maar een vonkje maakt nog geen brand. De onderzoekers

Innovation, maar niet elk brandje leidt noodzakelijkerwijs tot

zouden een hypothese uitwerken waarin één element cen-

een gigantische ramp met 251 doden. In 1967 bleken er dus

traal stond: gas. Er was boven dat plafond niets dat kon ont-

twee soorten oorzaken te zijn: die van hoe het vuur is ont-

vlammen, behalve wanneer er gas in de kleine ruimte hing,

staan enerzijds, en die van hoe de brand een ramp is gewor-

zo oordeelden de onderzoekers. Zo een enorm en snel in-

den anderzijds.

ferno kon alleen maar mogelijk zijn mits een zekere hoeveelheid gas, en dit afkomstig van gaslekken, verspreid over het

Het vuur was nog niet geblust of mensen op straat of thuis

hele grootwarenhuis. Om dit te staven, gingen de experts

vroegen zich af waar die vlammen ineens vandaan kwamen.

hun licht opsteken in de mijnsector. Zij hadden namelijk er-

Hoe was de brand mogelijk geweest? Kwaad opzet werd

varing met gas in kleine ruimtes. In de mijnschachten kon-

niet uitgesloten. Zoals gezegd was het Amerikaanse week in

den zich kleine, onopvallende gaslagen tegen de bovenkant

de Innovation. De dagen voordien waren er meerdere pro-

van een mijnschacht vormen. Ze hingen boven de hoofden

testacties geweest. De actievoerders maakten deel uit van

van de mijnwerkers en werden daarom ‘kronen’ genoemd.

communistische groeperingen, die de US Parade zagen als

Wanneer de gaslagen in contact kwamen met vuur, zo-

een daad van Amerikaans imperialisme temidden de Vietna-

als bijvoorbeeld van een mijnlamp, kon er een ontploffing

moorlog. Er werd duchtig gespeculeerd over de mogelijk-

of ontvlamming ontstaan. De vergelijking met de Inno was

heid van een aanslag. Dat vermoeden werd nog eens be-

ontstellend. Het gas dat door de leidingen van de Innovation

vestigd door een reeks bommeldingen die, in het land, kort

liep was identitiek hetzelfde soort gas als in de koolmijnen,

na de ramp, bijna allemaal aan communisten toegeschre-

namelijk stadsgas. En de ruimte tussen het vals en echt pla-

ven werden. De mogelijkheid van kwaad opzet en vergel-

fond was wat betreft luchtsamenstelling, grootte en isole-

ding voor de Amerikaanse actie werden serieus genomen

ment vergelijkbaar met mijnschachten.

en waren topprioriteit in de eerste week van het gerechtelijk

Een vonkje van een TL-lamp in de Inno kon dus op een zelf-

onderzoek. Terwijl experts in de ruïne naar bewijsmateriaal

de manier ontvlamd zijn als een mijnlamp in een met gas

zochten en foto’s maakten, deed de politie tientallen huis-

gevulde mijnschacht. Maar om een inferno te veroorzaken

zoekingen bij leden van communistische bewegingen en

was ook luchtcirculatie nodig, iets dat normaal niet aanwe-

linkse studenten. Dat leverde echter niets op. Er is nooit een

zig is tussen de plafonds. Die circulatie was volgens de ex-

bewijs van brandstichting gevonden. Toch bleef de aanslag-

perts toch mogelijk, omdat de platen van het plafond door

hypothese tot op vandaag populair als een soort conspiracy

hitte vervormd konden geraken en daardoor lucht en zelfs

theory, ondanks het gebrek aan bewijzen.

gas konden doorlaten. Ook het stof boven dat vals plafond

Meer plausibel en wetenschappelijk gefundeerd is de tech-

heeft volgens brandweerexperts het vuur sterk gevoed.

nische oorzaak. Waar de brand was begonnen, wist men snel te achterhalen, maar pas na 3 jaar zouden de gerech-

Vaak wordt beweerd dat men nooit de oorzaak van de brand

telijke experts, alle drie ingenieurs, naar buiten komen met

in de Innovation heeft kunnen vinden of dat het hier ‘maar’

hun volledige bevindingen. Op basis van het samenbrengen

om een hypothese gaat. De realiteit is echter dat deze hy-

van getuigenissen kon men het begin van de brandhaard vrij

pothese goed gefundeerd, getest en onderzocht is. De ex-

snel lokaliseren in de opslagplaats voor kinderkledij, maar

perts ontdekten een perfect storm, waarbij de samenloop

van allerlei ongelukkige factoren noodzakelijkerwijs leidden

gasflessen geplaatst. Bovendien werden in de jaren ’60 voor

tot de zware brand die zich voordeed. Materiële bewijzen

het eerst veel kunststoffen zoals plastic en nylon verkocht,

vinden voor die hypothese was in de verwoeste Innovation

twee gevaarlijke en giftige stoffen. De brandweermannen

onmogelijk, maar de geteste hypothese van de experts toont

van de Innovation organiseerden regelmatig oefeningen om

duidelijk de oorzaken van de brand in de Innovation met een

het grootwarenhuis te kunnen evacueren en het personeel

aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid.

bewust te maken van brand. Er waren ook boekjes voor het personeel, waarin stond wat ze moesten doen, maar die informatie bleek bij sommige personeelsleden niet goed ge-

OORZAKEN VAN DE RAMP: RISICO’S IN DE INNOVATION

kend te zijn. Ook de ernst van die oefeningen werd niet altijd beseft. Maar de brandweermannen van de Innovation waren zelf ook niet onbesproken na de brand. “Echte” brandweer-

Misschien nog belangrijker is hoe de brand is kunnen uit-

mannen vonden dat ze te oud waren en uit fierheid te lang

groeien tot een ramp. Dat had natuurlijk alles te maken met

hadden gewacht om de brandweer van de stad te roepen en

de tijd en plaats waar het gebeurde. De brand vond plaats op

zo kostbare tijd hadden verspild.

de middag, het drukste moment in de Nieuwstraat in die tijd. In het grootwarenhuis waren bovendien een aantal risico’s aanwezig. Gevaren, zeg maar, die niet meteen merkbaar waren en niet rechtstreeks tot een ramp konden leiden, maar in combinatie met een brand, dodelijke gevolgen konden hebben. Veel van die risico’s hadden te maken met brandveiligheid.

“De architectuur van de Innovation, de oude historische straatjes en de organisatie … of het gebrek aan organisatie van de hulpverlening, droegen bij aan de ramp.”

Het is niet zo dat er absoluut niet aan brandpreventie in de Inno werd gedaan. Brandblussers en brandslangen waren

De architectuur van de Innovation heeft ook een grote rol

er bijvoorbeeld voldoende, sprinklers waren er echter niet.

gespeeld in het verergeren van de brand. Om het in de na

De Bon Marché, naast de Innovation, was wel voorzien van

de brand pijnlijke en haast profetische woorden van Horta

sprinklers, net als alle andere Inno-filialen in België. Enkel in

te zeggen: de winkel was een ‘kooi’. Evacuatiewegen wa-

de Nieuwstraat werden ze niet geïnstalleerd. Ook een twee-

ren schaars, werden vaak versperd door allerlei koopwaar

voudig brandalarm was aanwezig, maar de werking ervan

en bovendien maakten de vele uitbreidingen van het ge-

was verre van ideaal. Het signaal voor het personeel werd

bouw een onlogisch en onoverzichtelijk geheel. De meest

door veel personeelsleden niet opgemerkt omdat het quasi

schrijnende situatie deed zich voor aan de voorkant, aan de

gelijkaardig was aan het belsignaal van de middagpauze. De

Nieuwstraat. Daar waren de gevels van de originele gebou-

grote sirene, die kort na het personeelsignaal in werking was

wen verscholen achter een aluminiumfaçade. De panelen

gezet, bleek dan weer defect te zijn. Rookdetectie was er

van die façade konden echter niet opengemaakt worden, in

nauwelijks. Veel versieringen, onder andere van de Ameri-

tegenstelling tot wat de stad had voorgeschreven. Tiental-

kaanse week, waren van karton. In de kelders stonden grote

len mensen kwamen zo vast te zitten en stierven ter plekke.

mazouttanks die bij hitte konden ontploffen en overal waren

De bouwmaterialen van de verschillende gebouwen waren verder niet brandveilig. Het Hortagedeelte was volledig in metaal en glas gebouwd en ook de bijbouw op de hoek van de Dambord- en Koolstraat, waarin het restaurant gevestigd was, steunde op een metalen constructie. Het metaal boog door de hitte, wat leidde tot twee dramatische instortingen. Toch was het de centrale hal die tijdens de brand het meest bepalend is geweest. De grote ruimte veranderde na de instorting van de koepel in een gigantische schoorsteen. Aanvankelijk was de instorting een zegen. De giftige rook kon tijdelijk weg langs de hal en maakte het voor veel mensen mogelijk om te overleven. Maar nadien wakkerden de grote ruimte en de luchtcirculatie het vuur enkel nog maar aan. De afdeling kinderkledij, waar de brand is begonnen, lag net naast het atrium. Van daaruit kon het vuur makkelijk naar alle

verdiepingen uitbreiden. De omgeving was ook een belangrijk element bij de ramp. De Innovation was gelegen in het midden van een oude, his-

HET INNO-EFFECT: DE BRAND IN DE INNOVATION ALS ACCELERATOR VAN BRANDVEILIGHEID

torische wijk met veel kleine straatjes, verzadigd door autoverkeer. Die situatie was des te problematischer tijdens de

Zeer snel na de brand ontstond er een publiek debat in Bel-

brand. Grote ladder- en bluswagens van de brandweer kon-

gië over deze risico’s en brandveiligheid en brandpreven-

den niet manoeuvreren in de kleine straatjes. Ze konden hun

tie in het algemeen. Experts riepen op om te leren uit de

bocht niet maken of werden gehinderd door geparkeerde

brand, en zij stonden niet alleen. Veel journalisten en bur-

wagens, die dan weggesleept moesten worden. Ten slotte

gers mengden zich actief in het debat. De ondertoon was

was er de coördinatie van de hulpverlening, of beter gezegd

frustratie. De brand in de Innovation was immers niet de

het gebrek daaraan. Zoals gezegd verliep de hulpverlening

eerste zware brand in België geweest. De jaren ’60 in het

redelijk chaotisch en zonder centraal commando. Er wa-

bijzonder zagen een sterke toename in het aantal dodelij-

ren veel hulporganisaties ter plekke: de brandweer, politie,

ke branden. Er moesten dus maatregelen genomen worden

rijkswacht, Civiele Bescherming, het Rode Kruis en het leger.

om de brandrisico’s terug te dringen, maar ondanks alles

De samenwerking tussen die diensten verliep over het alge-

bleef politieke actie uit. Bovendien hadden de verzekeringen

meen niet zo goed. Zo bleken er spanningen geweest te zijn

er ook genoeg van. Het toegenomen aantal branden leidde

tussen commandant Misbaer en het Rode Kruis, maar ook

tot meer tussenkomsten voor hen. De verzekeringspremies

tussen de brandweerkorpsen zelf verliep de samenwerking

gingen daarom na de brand snel naar omhoog. Sommige

moeilijk. In Brussel waren er 5 verschillende korpsen (Brus-

verzekeringsmaatschappijen beëindigden hun contracten

sel, Schaarbeek, Molenbeek, Anderlecht en Elsene), elk met

met grootwarenhuizen of trokken zelfs volledig weg uit de

een eigen brandweercommandant, werkwijze, cultuur en,

Belgische verzekeringsmarkt.

niet onbelangrijk, trots. Ook het materiaal verschilde onderling erg van elkaar. Het meest emblematische voorbeeld zijn de koppelstukken van de brandweerslangen. Elk brandweerkorps had een eigen soort tussenstuk, dat niet compatibel was met de koppelstukken van andere korpsen. Al deze elementen zijn risico’s die reeds voor de brand aan-

“De politieke verandering om brandrisico’s meer te reguleren en te uniformiseren op een nationaal niveau was al een decennium eerder ingezet, maar was vastgelopen.”

wezig waren, maar die pas tijdens de brand zware gevolgen hebben gehad. Ze hebben niet allemaal rechtstreeks tot

Politici, en meer bepaald de bevoegde ministers van Bin-

meer doden geleid, maar hebben wel elk op een of andere

nenlandse Zaken (Herman Vanderpoorten), Arbeid en Te-

manier van de brand in de Innovation een ramp in de Nieuw-

werkstelling (Léon Servais) en Openbare Werken (Jos De

straat gemaakt.

Saeger), stonden na de brand onder grote druk. De brand en de problematiek van brandveiligheid stonden bovenaan op de agenda van de eerstvolgende plenaire zitting van de Kamer. De regering kreeg de volle lading. In de loop van de jaren ’60 waren naar aanleiding van enkele rampen al wetten aangenomen in verband met brandveiligheid en bouwvoorschriften. Maar die wetten waren in 1967 nog niet uitgevoerd en omgezet in Koninklijke Besluiten, tot ergernis van politici, experts, journalisten en burgers. Deze wetten waren nochtans een eerste aanzet geweest tot het centraliseren van brandveiligheid op het nationale niveau, weg van de steden, gemeenten en provincies. Toch werden de brandweer en de meeste preventiemaatregelen in 1967 nog steeds op gemeentelijk en provinciaal niveau geregeld. Zo ontstond tijdens de discussie een bevoegdheidsconflict. De regering verweet de stad Brussel dat zij verantwoordelijk waren voor de preventie. Burgemeester Lucien Cooremans wees er echter op dat gebouwen met elektrische installaties of motoren,

zoals grootwarenhuizen, provinciaal geregeld moesten worden en niet zijn bevoegdheid waren. Op vlak van controle was de zaak ook onduidelijk. De problematiek van de aluminiumpanelen had zo bijvoorbeeld kunnen voorkomen worden, maar er was onduidelijkheid of ofwel de politie ofwel de brandweer de panelen had moeten controleren. De politieke verandering om brandrisico’s meer te reguleren en te uniformiseren op een nationaal niveau was al een decennium eerder ingezet, maar was vastgelopen. Door de brand in de Innovation kwam alles echter in een stroomversnelling. De druk van onderuit, van de publieke opinie, experts en verzekeringen, zorgde ervoor dat een politiek van brandveiligheid niet meer kon uitgesteld worden. De zaak was nu te prangend geworden. De dramatische ramp was nu voor nationale politici een opportuniteit geworden om een

Op vlak van brandpreventie had de brand in de Innovation

herhaling te voorkomen en om voor een mentaliteitswijzi-

misschien wel de grootste impact door het aanpassen van

ging te zorgen. Een eerste reactie van politici was om zoge-

artikel 52 van het ARAB (Algemeen Reglement voor Arbeids-

zegde daadkracht te tonen en commissies op te richten. Kort

bescherming). Dat artikel regelde de nationale regelgeving

erna was de eerste politieke actie al zichtbaar. Veel van het

rond brandpreventie, maar was voor de brand uiterst sum-

voorbereidend werk was voor de brand immers al gedaan en

mier en lacuneus. Zoals reeds is gezegd, zorgde een indeling

kon nu uitgevoerd worden.

in gebouwen aan de hand van de installaties die er aanwezig

De eerste actie met betrekking tot brandbestrijding kwam er

waren voor lastige bevoegdheidsconflicten. De reglemen-

op 8 november 1967. De brandweer werd gereorganiseerd

tering moest vooral strenger en duidelijker worden, iets wat

en sommige korpsen werden omgevormd tot gemeentelijke

men ook al voor de brand was beginnen uittekenen. Auto-

groepscentra, die instonden voor de brandweerdiensten van

matisch werd er tevergeefs gekeken naar Binnenlandse Zaken

andere, kleinere gemeenten. Korpsen in grote steden moes-

om actie te ondernemen, maar uiteindelijk nam Arbeid en Te-

ten ook verplicht met beroepsbrandweerlui werken, niet

werkstelling het initiatief en werd artikel 52 van het ARAB uit-

met vrijwilligers. Een fusie van de korpsen in Brussel kwam

voerig herschreven. Dat reglement was in principe alleen van

er pas op 26 juli 1971 bij de oprichting van de Brusselse ag-

toepassing voor de werkvloer, maar omdat de werkomgeving

glomeratie. Die werd bevoegd voor de brandweer en dus

van de werknemers in openbare gebouwen meteen ook van

vielen alle Brusselse gemeenten nu onder één brandweer-

toepassing is op de klanten, was dat een manier om alsnog de

korps, bijgenaamd de ‘agglo’. De oorspronkelijke comman-

brandpreventie in België te reguleren. Op 10 mei 1968 werd

dant van Schaarbeek, Van Gompel, kwam aan het hoofd te

het nieuwe artikel gepubliceerd. Veel problemen van tijdens

staan, maar de Brusselse kazerne op het Vossenplein bleef

de brand werden integraal overgenomen in de reglemente-

voorlopig de hoofdkazerne, tot de hele brandweer door

ring. Op elke pagina wordt expliciet verwezen naar groot-

plaatsgebrek verhuisde naar de Helihavenlaan. Voor de

warenhuizen. Muren, trappen en plafonds moesten brand-

brandweermannen van toen was het aanpassen om plots

werend zijn, net als de deuren in winkels die opslagplaatsen

met allerlei verschillende korpsen, elk met een eigen werk-

van verkoopruimtes scheiden. Trappen moesten gebouwd

wijze, cultuur en fierheid, onder één dak te moeten func-

worden in afgesloten, brandwerende trappenhallen. Afhanke-

tioneren. De ‘agglo’ maakte ook een eind aan de beruchte

lijk van de capaciteit van de ruimte en de verdieping waar de

materiaalproblemen en de verschillende tussenstukken van

ruimte lag, werd bepaald hoeveel nooduitgangen er per ruim-

de brandslangen. Op 24 mei 1968 werd verder nog eens de

te moesten zijn en hoe breed die trappen of gangen moe-

Interministeriële Commissie voor Preventie van Brand op-

ten zijn. Ruimtes met een capaciteit van honderd personen

gericht, om advies te geven aan de verschillende bevoegde

moeten voortaan bijvoorbeeld twee nooduitgangen hebben;

ministeries en zo preventie nationaal te kunnen coördineren.

ruimtes van vijfhonderd personen zelfs drie nooduitgangen.

In 1972 werd het Rode Kruis officieel erkend als hulporgani-

Evacuatiewegen moesten vrij zijn van obstakels. Trappen en

satie. Door het Rode Kruis onder meer met de brandweer op

ladders aan de buitenkant van het gebouw, alsook duidelijke

gelijke voet te plaatsen, wilde men de samenwerking tussen

signalering van de uitwegen in groen en wit, werden verplicht.

beide bevorderen.

Er moest gecontroleerd worden op gaslekken en gasflessen

mochten niet zomaar meer rondslingeren. Decoratiemateriaal moest verplicht brandwerend zijn en het werd verboden om op eender welke manier vuur te maken in opslaglokalen. Bovendien moesten er genoeg brandblusapparaten en sprinklers geïnstalleerd worden. Ook brandalarmen en personeelsinstructie werden voorgeschreven. Een apart bijgaand KB schreef de verlichting van de nooduitgangen op een apart elektriciteitsnet voor. De controle van dit alles werd duidelijker en transparanter gemaakt. Ze moest gebeuren op het lokale niveau en opgevolgd worden door de brandweer en de burgemeester.

“ De regelgeving van België behoorde aan het begin van de jaren ‘70 tot de beste van Europa.” Al deze regels werden bovendien verder geconcretiseerd in

Koning Boudewijn wordt rondgeleid door de brandweer.

NBN’s. De NBN 713-020 legde de vereiste brandweerstand en brandreactie vast. De NBN 713-010 kwam dan weer in na-

troles. Sprinklers werden daarbij door de verzekeraars gezien

volging van de hele heisa over de hoge gebouwen in België.

als de ultieme preventiemaatregel. Om nog meer in te zetten

De brand in de Innovation had immers ook veel vragen doen

op preventie, omarmden verzekeringsmaatschappijen de

rijzen over de brandveiligheid van de nieuwe hoogbouw in

NVBB (Nationale Vereniging voor Beveiliging tegen Brand,

Brussel. Er kwamen ook nog gelijkaardige NBN’s voor an-

vandaag ANPI). Die vereniging hield zich reeds voor 1967 be-

dere gebouwen, zoals scholen. Bovendien moest men atria

zig met brandpreventie, maar in 1967 beslisten maatschap-

en centrale hallen veiliger te maken door ofwel sprinklers of

pijen om de vereniging te financieren. Met die financiering

compartimentering te voorzien. Al deze regels en NBN’s wa-

kon ANPI informeren, opleiden, preventiebezoeken doen en

ren een revolutie in de politiek van brandveiligheid in België.

onderzoek verrichten naar brandveilige oplossingen.

De veel bekritiseerde achterstand werd zo ruimschoots inge-

Niet alleen op nationaal politiek vlak, maar ook voor de In-

haald en de regelgeving van België behoorde aan het begin

novation zelf begon een nieuw hoofdstuk. Werken aan een

van de jaren ‘70 tot de beste van Europa. De nieuwe regel-

nieuw grootwarenhuis startten nog hetzelfde jaar. De directie

geving ging ook gepaard met een voorzichtige mentaliteits-

koos voor een modern ogend gebouw. Net als de Innovati-

wijziging. De herinnering aan de Innovation, gecombineerd

on zagen ook lokale politici in de brand en de daaropvolgen-

met enkele latere rampen, leidde bijvoorbeeld in 1979 tot de

de heropbouw een opportuniteit. De stad wilde immers iets

wet op de objectieve aansprakelijkheid. Die voorzag niet al-

doen aan de verouderde wijk met smalle straatjes. Die waren

leen nieuwe maatregelen voor brandveiligheid, maar schiep

een groot probleem gebleken bij de brand, maar het paste

vooral voor eens en voor altijd duidelijkheid over het schuld-

ook goed in de serie van stedenbouwkundige vernieuwingen

vraagstuk na een ramp: de eigenaar van het pand waarin het

die Brussel onderging tijdens de jaren ’60 en ’70, zoals bij-

voorval gebeurt, is dus steeds aansprakelijk. Sinds de brand in

voorbeeld in de Noordwijk. De stad wilde bredere straten, met

de Innovation is brandveiligheid een vaak terugkerend punt

veel ruimte voor autocirculatie en parkeerplaats, en moderne

op de politieke agenda. In de jaren ’90, maar ook in 2014, wer-

gebouwen. Dat viel samen met de wil van de Inno om haar

den bijvoorbeeld nieuwe maatregelen genomen en werden

winkel naar achter uitbreiden. De Innovation en lokale politici

de NBN’s van na 1967 herhaaldelijk geactualiseerd.

werden partners. De oude Dambordstraat werd enkele me-

Niet alleen de politiek, maar ook de verzekeringen onder-

ters verschoven, maar de Inno moest wel een grote parkeer-

namen resoluut actie om de risico’s van brand in te perken.

garage toevoegen aan het gebouw om de buurt toegankelijk

Verzekeringsmaatschappijen beseften na de brand dat ze

te maken en handelaars in de buurt tevreden te stellen. Ook

een grote invloed konden hebben op het terugdringen van

de Nieuwstraat zelf zou ingrijpend veranderen. Op 3 maart

brandgevaar. Zo werkten ze systemen uit waarbij ze gevaar-

1975 gaf de stad de goedkeuring voor de heraanleg en het

lijke gebouwen, die weinig aan preventie deden, bestraften

autovrij maken van de winkelstraat. Het was een antwoord op

met hoge premies en veilige gebouwen beloonden. De ho-

een discussie die al van ver voor 1967 werd gevoerd, maar de

gere premies lieten toe om meer geld te besteden aan con-

rampzalige chaos op 22 mei had bijgedragen tot eerst een

parkeerverbod en nadien een volledig verbod voor auto’s in

brandveiligheid en preventie waren al aanwezig voor de

de straat. Op die manier zou de brand in de Innovation leiden

gebeurtenissen van 22 mei. Debatten hadden al plaatsge-

tot een enorme transformatie van de hele wijk.

vonden, werkgroepen en commissies waren begonnen en

Op 11 maart 1970 opende de nieuwe Innovation plechtig

enkele wetsvoorstellen waren goedgekeurd. Maar de nood

haar deuren. Het gebouw staat er vandaag nog steeds, al-

om dat alles om te zetten in concrete reglementering was

leen is de naam nu ‘Galeria Inno’. Het nieuwe grootwaren-

uitgedoofd geraakt. Tot 22 mei. Vanaf dan werd de brand

huis oogt niet alleen modern, maar het is ook uitgerust met

een opportuniteit om eindelijk iets te doen aan de groeiende

alle mogelijke preventiemaatregelen. De structuur is volledig

risico’s van dodelijke branden in België. Politici, vooral op het

in gewapend beton. Er zijn brandwerende trapkokers, deu-

nationale, maar ook op het lokale niveau, konden moeilijk

ren, bekleding, plafonds en versiering. In tegenstelling tot

anders. De druk was te groot geworden. Uiteindelijk zou de

de oude centrale hal is de nieuwe Inno volledig gecompar-

impact van de brand in de Innovation zeer breed en groot

timenteerd. Overal in het warenhuis zijn sprinklers aange-

worden: gaande van de onmiddellijke dramatische impact

bracht en er was een gesofisticeerd branddetectiesysteem.

tot de weerslag op de wetgeving, reglementering, verzeke-

Dat veiligheidssysteem was ook gelinkt aan de airconditio-

ringen, hulpdiensten, de wijk rond de Nieuwstraat en de In-

ning, waardoor de luchtstromen in het warenhuis voortaan

novation zelf. De drama’s die zich hadden afgespeeld waren

beter gecontroleerd konden worden. Deze en nog vele an-

nodig om meer dan ooit mensen te doen beseffen wat de

dere maatregelen waren duidelijk geënt op de drama’s van

risico’s van brand waren. Tot dusver heeft een dergelijk zwa-

3 jaar eerder. De Innovation had eigenhandig geleerd uit de

re en dodelijke brand België nooit meer getroffen, maar als

brand, maar werd natuurlijk ook gedwongen door de nieu-

de gebeurtenissen van 22 mei 1967 ons net iets leren, dan is

we reglementering die er intussen was.

het dat zulke rampen zich voordoen wanneer men het niet verwacht en dat er steeds optimale preventie nodig is om het onvoorzienbare te voorzien.

CONCLUSIE Ivo Devijver, Directeur Opleidingscentrum De brand in de Innovation betekende een belangrijk keer-

Brandweer Brussel

punt in de Belgische geschiedenis, vooral dan wat betreft

Siegfried Evers, Historicus, auteur ‘De brand

brandbestrijding en brandpreventie. Veel van de ideeën over

in de Innovation’ bij Witsands Uitgeverij.

DE GESCHIEDENIS VAN DE RAMP DIE BELGIË VERANDERDE ‘De brand in de Innovation’ is het allereerste diepgaande historische onderzoek naar de achtergronden en de impact van de brand. De auteur van dit boek kreeg als eerste onderzoeker toegang tot het gerechtelijk dossier over de ramp. Hij bestudeerde twee jaar lang alle beschikbare archieven en sprak langdurig met tientallen bevoorrechte getuigen. Met dat materiaal in de hand biedt hij voor het eerst een antwoord op de vraag wat de wetenschappelijk vastgestelde oorzaak was van de brand. Wat gebeurde er precies op 22 mei 1967? Hoe zag de Innovation er eigenlijk uit voor de brand? Wie was verantwoordelijk voor de ramp? Hoe verliepen de reddingswerken en welke mensen speelden daarbij een belangrijke rol? En wat was de politieke impact achteraf? Historicus Siegfried Evens studeerde summa cum laude af op zijn onderzoek naar de Innovation. Deze bewerking van zijn masterproef verschijnt vijftig jaar na de brand en is het meest complete en gedetailleerde boek over die onvergetelijke ramp, die ons land zo grondig veranderde. Geïllustreerd met tientallen unieke en zeldzame foto’s. Het boek is o.a. verkrijgbaar bij Standaard Boekhandel. Online bestellen gaat via de website van Witsand (http://www.witsand.be/store/p92/De_brand_in_de_Innovation.html) of de website van het boek: www.innovation1967.be

VRAAG UIT HET VELD In de mailbox van Brandweervereniging Vlaanderen krijgen we allerlei vragen. Er zitten regelmatig vragen bij waarvan we vermoeden dat deze bij nog meer brandweerlieden leven. Heb je zelf een vraag waarvan je vermoedt dat meerdere collega’s in het antwoord geïnteresseerd kunnen zijn? Laat het ons weten!

EDUCATIEF VERLOF ONDER DE LOEP! De brandweeropleidingen worden mee opgenomen in de lijst van opleidingen die in aanmerking komen voor Betaald Educatief Verlof. Als werknemer kun je dan een aanvraag indienen voor educatief verlof. Op die manier kan je tijd vrijmaken omeen brandweeropleiding te volgen. Je krijgt hiervoor dus extra betaald verlof (bovenop het verlof waarop je al recht had).

Educatief verlof nu ook voor delta-opleiding en FOROP2 Het Vlaams Gewest heeft de bestaande erkenningen voor educatief verlof verlengd. Er zijn daarnaast ook twee nieuwe erkenningen bijgekomen, met name deze voor de opleiding FOROP2 en de delta-opleiding voor B02. Brandweervrijwilligers die voor hun hoofdberoep werkzaam zijn in de privé-sector, kunnen dit jaar ook weer via hun werkgever gebruik maken van het Betaald Educatief Verlof.

Voor welke brandweeropleidingen? Educatief verlof kan je nemen om de volgende brandweeropleidingen te volgen in een van de erkende provinciale brandweerscholen. Het aantal uren dat wordt vermeld is het maximum aantal uren dat je kan opnemen in uren educatief verlof. Opleiding

Aantal uren

cursus Brandweerman (B01) deel 1

100 u.

cursus Brandweerman (B01) deel 2: brand / IGS

35 u.

cursus Brandweerman (B01) deel 2: hulpverlening

41 u.

cursus Brandweerman (B01) deel 2: levensreddende handelingen & praktijk

36 u.

cursus Sergeant (M01) brandbestrijding

118 u.

cursus Sergeant (M01) brandpreventie 1 (PREV 1)

40 u.

cursus Sergeant (M01) opleiding (FOROP 1)

40 u.

cursus Kapitein (Off 2) brandpreventie 2 (PREV 2)

80 u.

WERDEN 21/03/2017 ook TOEGEVOEGD: delta-opleiding voor B02 FOROP 2

Let wel, het recht op educatief verlof wordt bepaald op basis van de effectief gevolgde lesuren en ook beperkt tot het maximum aantal uren. De afwezigheden komen niet in aanmerking. Voor elke gevolgde module of opleiding wordt per trimester een getuigschrift van nauwgezetheid afgeleverd door de school. Per attest wordt gekeken of het aantal uren ongewettigde afwezigheid minder dan 10% bedraagt van het aantal werkelijk gegeven lesuren in dat trimester.

Wat met afstandsonderwijs? In de nieuwe brandweeropleidingen kan je theorielessen via afstandsonderwijs volgen. Afstandsonderwijs geeft echter geen recht op Betaalde Educatief Verlof. De wetgeving voor Betaald Educatief Verlof is immers gebaseerd op aanwezigheid in de lessen. Alleen eventuele contacturen (dit zijn verplichte aanwezigheidsmomenten in de school) kunnen recht geven op Betaald Educatief Verlof indien ze deel uitmaken van een opleiding die tot de wettelijk vastgelegde opleidingscategorieën behoort én voor zover het over minstens 32 contacturen per schooljaar gaat.

Regels voor het educatief verlof en de aanvraag ervan Zowel de hulpverleningszone als de vrijwillige brandweerman moet een paar dingen in acht nemen, instructies die ook vermeld staan in de omzendbrief. • Als brandweervrijwilliger moet je de toestemming vragen aan de zonecommandant of zijn afgevaardigde, wil je een brandweeropleiding volgen • Enkel voor het aantal effectief gevolgde aantal opleidingsuren, vermeld op de getuigschriften, krijg je als brandweervrijwilliger betaald educatief verlof. • De hulpverleningszone betaalt het inschrijvingsgeld van de brandweeropleiding • De brandweervrijwilliger ontvangt voor de effectief gevolgde lesuren gewoon zijn loon van de werkgever. De hulpverleningszone betaalt de lesuren niet, om zo dubbel betaalde uren te vermijden • De brandweervrijwilliger bezorgt een kopie van het getuigschrift van regelmatige inschrijving voor educatief verlof en een kopie van het getuigschrift nauwgezetheid (wordt geleverd door de brandweerschool) aan de hulpverleningszone.

Werk je in de openbare sector? Op dit moment is het nog niet mogelijk om voor brandweeropleidingen educatief verlof aan te vragen als je voor de overheid (Vlaams, federaal …) werkt. Het kabinet van Binnenlandse Zaken (minister Jambon) heeft wel laten weten dat zij er werk van zullen maken om dit ook voor ambtenaren te voorzien. Ook op Vlaams niveau zijn er contacten met het kabinet van Geert Bourgeois. Werknemers van de Federale Overheidsdiensten hebben wel mogelijkheid om dienstvrijstelling aan te vragen. Net als bij het educatief verlof, is dit begrensd tot 120 uur per jaar. Uit het KB Verloven (art. 70): “Een dienstvrijstelling wordt toegekend door de voorzitter van het directiecomité of zijn afgevaardigde om opleidingsactiviteiten buiten de federale overheid bij te wonen. De dienstvrijstelling kan maximum 120 uren per jaar bedragen. De dienstvrijstelling kan volledig of gedeeltelijk worden geweigerd om dienstredenen of wanneer de opleiding niet overeenstemt met de gewenste ontwikkeling voor de ambtenaar.”

Meer weten over het Betaald Educatief Verlof en de te volgen aanvraagprocedure? Surf naar de website van Werk en Sociale Economie (http://bit.ly/2sxBUTp). U vindt er ook een lijst van veelgestelde vragen. Meer informatie kan je terugvinden • op de website van BVV: brandweervlaanderen.be bij ‘Dossiers > Vorming & Opleiding’ • op de website van Werk en Sociale Economie: werk.be bij ‘Online Diensten’

Nieuwste generatie brandweerhelm van Rosenbauer:

de Heros-Titan

▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪

Nieuw type helmschaal met zeer laag gewicht Ergonomisch gevormde helmschaal Eenvoudige instelling voor een perfecte balans Vernieuwde draaiknop voor het vastzetten van de helm op het hoofd Instelbare maskeradapters, verstelbaar in hoogte en langsrichting Demonteren van het binnenwerk op eenvoudige wijze voor reiniging Vernieuwde atex helmlamp met geïntegreerde montage Mogelijkheid om warmtebeeldcamera te monteren op de helm Verbeterd vizier, optische klasse I Gewicht helm, vizier, neklap ca. 1,3 kg

www.rosenbauer.com

www.facebook.com/rosenbauergroup

Fire Technics NV Solvaylaan 6, B-8400 OOSTENDE / België / Belgique Phone: +32 59 34 03 40, Fax: +32 59 34 03 41 info@firetechnics.be

Partner van Rosenbauer.

AZIATISCHE HOORNAARS Wespenflash

De voorzitter van de Koninklijke Oudenaardse Bijentelers laat ons weten dat de Aziatische hoornaar recentelijk in de Vlaamse Ardennen is waargenomen. Vorig jaar is er een nest waargenomen en vernietigd in Doornik. Waarschijnlijk is dat een van de jonge koninginnen uit Doornik die toen ontsnapte. Aziatische hoornaars vallen, in groep, bijenvolken aan en kunnen die op een paar uur tijd volledig vernietigen. Bij de vaststelling van een nest dient het nest onmiddellijk vernietigd te worden, zoniet zullen alle honingbijen in de streek ten onder gaan aan hun roofzucht.

PROBLEMATIEK Doordat de Aziatische hoornaar op insecten jaagt, heeft ze

DE AZIATISCHE HOORNAAR VS. DE EUROPESE HOORNAAR

een potentiële impact op de biodiversiteit.

De Aziatische hoornaar kan verward worden met de in-

Naast een impact op de biodiversiteit, zorgt de Aziatische

heemse (Europese) hoornaar. Deze laatste is iets groter en

hoornaar ook voor een negatieve impact op de imkerij door

heeft kenmerkende rode poten, veel rood in de kop en op

op bijen te jagen. Enerzijds kunnen ze bijenpopulaties redu-

het borststuk en een uitgebreide gele of oranje tekening op

ceren door roofzucht, anderzijds zorgen ze ervoor, tijdens

het achterlijf. De inheemse hoornaar is, in tegenstelling tot

de jacht rond bijennesten, dat de bijen minder uitvliegen en

de Aziatische, ook ‘s nachts actief.

dus minder bestuiven. Ook de mens kan hinder ondervinden

Daarnaast kan de Aziatische hoornaar ook verward worden

door de Aziatische hoornaar. Hoewel de Aziatische hoornaar

met de middelste wesp, voornamelijk met de koninginnen

tegenover mensen weinig agressief is, zijn de steken pijnlijk

van deze soort. Deze koninginnen zijn echter kleiner, hebben

en potentieel gevaarlijk voor mensen die allergische reacties

een opvallende gele tekening op het borststuk en missen

vertonen op bijen- of wespensteken.

de karakteristieke gekleurde poten en donkere borsttekening. Meer info kan je terugvinden op: http://www.ecopedia.

BESCHRIJVING

be/6772/dieren/Aziatische_hoornaar

De Aziatische hoornaar heeft een kenmerkende zwarte kop met een geel-oranje gezicht. Het borststuk is volledig donkerbruin of zwart, fluwelig, afgeboord met een smalle, gele band. Alleen het vierde achterlijfsegment is geel-oranje gekleurd. De poten zijn bruin met kenmerkende gele uiteinden. Werksters zijn tot 25 mm groot, koninginnen iets groter (tot 30 mm). De zomernesten zijn groot (tot 80 cm diameter) en bolvor-

Het agentschap Natuur en Bos vraagt de verdelging van nesten van de Aziatische hoornaars te melden. Wanneer het bij verdelging vermoedelijk om Aziatische hoornaars zou gaan, kunt u contact opnemen met Bram D’hondt, 0492-15 66 75, bram.dhondt@vlaanderen.be, www.natuurenbos.be

mig, met een kenmerkende opening aan de zijkant van het nest. Deze nesten zijn meestal te vinden in hoge bomen in

Succes!

stedelijke en landelijke omgeving. Soms worden ze in menselijke constructies gebouwd.

BRANDWEER ZONE ANTWERPEN KIJKT VOORUIT! Oude gewoontes en procedures ombouwen naar de toekomst OUDE GEWOONTES EN PROCEDURES

tijdens een opleidingsdag. Zo kon de onderofficier fungeren als trainer binnen zijn eigen ploeg. Hiervoor kregen ze kar-

Soms moet je oude gewoontes en procedures met een kri-

ren met oefenmateriaal en een presentatie ter beschikking.

tisch oog bekijken en ze in vraag durven stellen. Dit is iets

Langzaam maar zeker raakten de procedures ingeburgerd.

wat wij in het brandweermilieu niet gewoon zijn. Waarom

Nieuwe procedures en materialen betekenden ook dat de

zouden we iets veranderen? Wij doen dat al jaren zo en het

autopompen aangepast dienden te worden. De 2e Cie post

gaat goed …

Noord, onder leiding van sgt. Cornelis, heeft zich hiermee bezig gehouden en bouwde alle autopompen om. Een nieu-

Brand en brandweer zijn echter een steeds in evolutie. Stil-

we indeling waar we trots op zijn en die overgenomen is

staan bestaat niet: het is ‘voorbijgestoken worden’ en dus

door vele posten over het hele land.

achteruitgaan of oude procedures en gewoontes aanpassen aan de branden van de toekomst.

HOGEDRUK OF BUNDELS? Binnen brandweerzone Antwerpen zijn we tot de vaststelling gekomen dat onze aflegprocedures verouderd waren.

Binnen ons korps gebruiken wij vandaag de dag in 90% van

Zo was er onder andere sprake van een basisuitruk (2 au-

onze brandinterventies de hogedruk als 1e aanvalslijn. Dit

topompen en ladderwagen of hoogtewerker) met 18 per-

omdat het een gewoonte is, een hogedruk snel ontplooid

sonen. Vandaag de dag bestaat die basisuitruk uit 15 of 16

en gemakkelijk is, wij er veel ervaring mee hebben …

brandweerlieden. Daarvoor zijn heel wat mentale ‘knopjes’

Tijdens de overgangsfase naar bundels en cassettes bestond

omgedraaid, en nu plukken we daar de vruchten van.

onder de manschappen de vrees dat de hogedruk van de wagen ging. Daar is echter nooit sprake van geweest en dit zal ook niet gebeuren, want een hogedruk is en blijft een

UPDATE AFLEGSYSTEEM

nuttig instrument bij bepaalde interventies. De steeds moeilijker wordende branden, complexere ge-

Het oude aflegsysteem had dringend nood aan een update.

bouwen en de intrede van steeds meer nieuwe en jonge on-

De specifieke eisen van het korps en een moderne manier

derofficieren zorgen er echter voor dat we, sneller dan in het

van brandbestrijding, daarmee diende rekening gehouden te

verleden, grijpen naar de bundels en cassettes.

worden. In een korps met 650 pompiers, verdeeld over 4 ploegen in

TAAKVERDELING

7 posten iets aanpassen, gaat niet van vandaag op morgen. Daarom zijn we begonnen bij de rekruten en de onderoffi-

De taakverdeling van de manschapen op de autopompen

cieren.

heeft ook een update gekregen. Nu zal iedereen, met uit-

De rekruten zagen de nieuwe procedures tijdens hun ba-

zondering van de chauffeur, ademlucht omhangen tijdens

sisopleiding en de onderofficieren maakten hiermee kennis

het aanrijden.

De 1e autopomp ter plaatse zal, zo snel mogelijk, één aan-

SMOKESTOPPER EN DEURCONTROLE

valslijn afleggen tot waar nodig. Hiervoor zal de volledige bezetting ingezet worden. De primaire taak van de 2e auto-

Elke autopomp binnen onze zone is uitgerust met een smo-

pomp ter plaatse, is voeding voorzien voor de 1e autopomp.

kestopper. Bij ieder aflegbevel wordt deze meegenomen en

Daarna kunnen ze een nieuwe taak krijgen.

indien nodig geplaatst. Vanaf de aanvang van de interventie trachten we de deur-

Taakverdeling 1e autopomp ter plaatse:

controle in te bouwen, dit om te vermijden dat we in een

› Bevelvoerder: verkenning/ bepalen inzet/ bevelen geven

nadelig stromingspad terechtkomen op weg naar de vuur-

en ondersteunen manschappen met WBC › Chauffeur: pompbediening/ koppelen en begeleiden slangen/ verdeelstuk openen/ opbouw voeding …

haard. Indien mogelijk worden zoveel mogelijk deuren gesloten of zo veel mogelijk dicht gehouden. Dit is in functie van antiventilatie (aanvoer van lucht naar brand tegengaan).

› Korporaal: straalpijpdrager

Bijkomend willen we de rookverspreiding doorheen het ge-

› Nr 2: samen met korporaal “aanvalsploeg”/ neemt steeds

bouw beperken. Samen met de deurcontrole plaatsen wij de

Halligan-tool en bijl mee

smokestopper zo dicht mogelijk bij de brand.

› Nr. 5 + Nr. 6: opbouwen aanvalslijn, slangenmanagement uitvoeren (doorgeven, begeleiden en goed leggen van

De smokestopper is een soort “gordijn”, gemaakt uit het ma-

slangen, zodat aanvalsploeg vlot kan vorderen). Bijkomend

teriaal waaruit een branddeken vervaardigd is. Men plaatst

zullen ze “deurcontrole” uitvoeren gekoppeld aan het ge-

de smokestopper in een deuropening, zodat deze afgesloten

bruik van de smokestopper.

wordt. Door middel van een simpel kliksysteem wordt er-

De smokstopper en zijn draagtas

voor gezorgd dat het gordijn aangepast kan worden aan de

De smokestopper geplaatst in een deuropening

MEERWAARDE BEVESTIGD

breedte van de deur, waarna het vastgezet wordt. Hoe meer we met de smokestopper werken en oefenen, Aan de bovenkant zit de smokestopper vast in de deurope-

hoe meer wij overtuigd worden van de absolute meerwaar-

ning en aan de onderkant hangt deze los. Hierdoor kunnen

de. Van een simpel potje op vuur met rookontwikkeling in

we nog vlot vorderen en kan de smokestopper in combinatie

een rijhuis, tot een vol ontwikkelende kamerbrand op het

met een overdrukventilator gebruikt worden.

20e, de smokestopper stelt ons niet teleur.

In het buitenland, vooral in Duitsland, heeft de smokestop-

In het artikel “Smoke Stopper 1.0 versie 04/05/2015” dat in

per zijn intrede reeds ruime tijd geleden gedaan. In België

het verleden reeds verscheen in dit vakblad, geeft ook kpt

heeft de smokestopper nog een lange weg af te leggen.

Karel Lambert meer info over de smokestopper.

De smokestopper zit in een handige draagtas (foto 1) en kan over de schouder of het ademluchttoestel gedragen worden. Op foto 2 is de smokestopper geplaatst in de deurope-

SPRONGEN VOORUIT

ning. Het is belangrijk dat de smokestopper goed aansluit op alle deurstijlen (links, rechts en boven) en dat hij voldoende

Voor onze organisatie waren en zijn dit enorme sprongen. Er

opgespannen en vergrendeld is.

werd en wordt tot op vandaag nog steeds veel gevraagd van de manschappen, maar van dit alles plukken we iedere dag, de vruchten. Brandweer Zone Antwerpen kijkt vooruit en zal

WAAROM EEN SMOKESTOPPER PLAATSEN ?

dit blijven doen in de toekomst!

› uitstroom van rookgassen verminderen › aanvoer van zuurstof verminderen

BRONNEN

Door het plaatsen van de smokestopper, zorgen we voor

[1] Foto’s: http://www.vigilidelfuococles.it/ventilazione.html

een veiligere werksituatie voor onszelf. We gaan de rookver-

[2] Info: eigen inbreng en gesprekken met lt. Hans De

spreiding in het gebouw tegen en kunnen zo vluchtwegen

Bondt, maj. Dirk Verschueren en adj. Eddy van Camp

rookvrij houden/maken. En de aanvoer van zuurstof naar de

[3] Dank aan zonecommandant BZA Bert Brugghemans,

brand wordt tegengegaan (= antiventilatie).

communicatiedienst BZA, lt. Hein Vandenberghe Zone 1

In het begin dacht men dat het plaatsen veel tijd in beslag

en Marleen Laumen

zou nemen. Na wat oefening blijkt dat de smokestopper installeren, gemiddeld 20 sec in beslag neemt. De seconden

Bart Gielen

die we zo “verliezen”, wegen echter niet op tegen de voor-

sergeant 1e Compagnie Post Zuid

delen die we hebben tijdens het werken wanneer de smo-

bart.gielen@brandweerzone.antwerpen.be

kestopper geplaatst is.

Emergency vehicles, special vehicles and equipment for fire fighting, police and medical intervention.

Somati Vehicles NV • Industrielaan 17a (Zuid III) • 9320 Erembodegem

T +32 53 83 16 16 • F +32 53 84 06 86 • info@somativehicles.be • www.somativehicles.com

vehicles Somati VEHiCLES heeft meer dan 40 jaar ervaring in binnen- en buitenland in het leveren en onderhoud van brandweermaterialen, brandweervoertuigen, politievoertuigen en utilitaire voertuigen, evenals ziekenwagens en MUG voertuigen zowel voor brandweer als de meest gerenommeerde ziekenhuizen. Het ontwerpen van de wagen gebeurt in nauwe samenwerking met de eindklant. Hierbij heeft deze steeds inspraak in de gebruikte materialen, indeling en montagemogelijkheden. Alvorens de productie te starten, kan men de wagen in een 3D tekening bekijken.

www.somativehicles.com Industrielaan 17A (Zuid III) I B-9320 Erembodegem tel +32 (0)53 83 16 16 I fax +32 (0)53 84 06 86 info@somativehicles.be

Somati VEHiCLES is ISO 9001:2015 9001:2008 gecertificeerd waardoor wij een perfecte afhandeling en after-service kunnen garanderen.

advertentie_brandweerman_4.pdf

12/04/13

14:14

NT HYBRID STRONGEST AND MOST VERSATILE RESCUE LIFTING VOOR ELKBAG PROBLEEM

DE 20% MORE CAPACITY

14 TON CAPACITEIT

BESTE OPLOSSING Connect for maximum lifting capacity height ARC CAPABILITY

AFSTAND Stability OP center

BEDIENBAAR

We zijn er trots op de pionier te zijn in High Performance Rescue Bags. De NT Bag werd meer dan 20 jaar geleden ontwikkeld en is nog KOPPELBARE HEFKUSSENS VOOR MEER KRACHT ENsteeds HOOGTEonovertroffen. Het ontwerp van de NT-hybrid is de drijvende kracht achter de vele functies en mogelijkheden. Probeer en vergelijk! VOLLEDIGE INTEGRATIE VAN VERSCHILLENDE PRODUKTEN

PA R T O F

BRABO Brandbeveiliging NV BRABO Brandbeveiliging NV Toekomstlaan 1A, B-2170 Merksem T + 32(0)3/645.48.05 | W www.brabo.be Toekomstlaan 1A, B-2170 Merksem T +32 (0)3/645.48.05 F + 32 (0)3/645.39.62 H E AV Y R E S C U E S Y S T E M E info@brabo.be E www.brabo.be TM

WWW.RESQTEC.COM

sinds 1913

www.brabo.be

BRABO Brandbeveiliging NV Toekomstlaan 1A, B-2170 Merksem T +32 (0)3/645.48.05 F + 32 (0)3/645.39.62 E info@brabo.be - www.brabo.be

TIPS & TRICKS A MBUL ANCE In deze rubriek stellen we een nieuwe tip of trick voor die je als hulpverlener-ambulancier kan toepassen. Het gaat om kleine handigheidjes die je niet meteen leert in de opleiding. Ze komen tot stand door jarenlange ervaring van collegaâ&#x20AC;&#x2122;s.

HOE EEN ZITTEND PERSOON, LATEN RECHTSTAAN ZONDER ZIJN ARMEN TE GEBRUIKEN 1 2

Plaats het opgerolde deken onder de oksels van het slachtoffer. Zorg ervoor dat de uiteinden van de deken even lang zijn.

Rol het deken overhoeks op 3 4

Neem de deken stevig vast. In de rug van het slachtoffer, neem je het deken aan de onderkant vast. Voordeel: bij deze techniek is er heel weinig kracht nodig om minder mobiele of zwaardere personen recht te trekken.

Plaats vooraan de handen tegen de oksels met een bovengreep. De benen van de persoon plooi je zo dicht mogelijk en plaats zijn voeten recht. Duw de persoon lichtjes naar achteren. Trek de persoon in een hoek van 45Â° schuin naar boven. Auteur: Juan Herrero - HVZ Fluvia - Post Kortrijk

50 JAAR TKIB

Technische Kommissie Industriële Brandbestrijding Het TKIB groepeert de brandweerdiensten van industriële bedrijven. Deze bijzondere brandweerafdelingen specialiseren zich in de bedrijfsgebonden risico’s waar zij in hun bedrijf mee te maken hebben. Zij staan in voor de eerstelijnsbestrijding van incidenten, zijn contactpersoon voor de openbare brandweer wanneer die in bijstand opgeroepen worden. Sommige bedrijfsbrandweerdiensten beschermen woongebieden wanneer zij in woonkernen gelegen zijn en werken zo nauw samen met de openbare brandweerdienst. Momenteel telt TKIB 55 leden.

Walter Meyvis: “Toen mijn voorganger, Gert Van Bortel, naar

Het TKIB was geboren en stond toen nog voor “Technische

Ludwigshafen vertrok, belde hij mij dat hij nog wat kaften

commissie voor brandbestrijding in de petro-, petrochemi-

had staan van het TKIB. Toen ik die ging afhalen bij Tom En-

sche en chemische industrie”.

gels bleek het over een tiental mappen te gaan met verslagen van het TKIB. Ik moet toegeven dat ik niet de tijd genomen heb om alles door te nemen maar de 1st map bevatte toch wel wat interessante informatie waarvan ik er een paar wil delen. Op donderdag 12 januari 1967 om 20.30 u werd, op initiatief van enkele personen uit de petro- en petrochemische nijverheid, een vergadering bijeengeroepen van al de personen die belast zijn met de organisatie en de leiding van de brandbestrijding in de petro-, de petrochemische en chemische bedrijven. De vergadering had plaats in taverne ‘Memlinc’ op de Keyserlei te Antwerpen. Het betrof medewerkers van de veiligheidsdiensten van RBP, Esso, Polysar, Albatros en Petrochim. Bedrijven als BASF, Bayer, Monsanto en SIBP werden uitgenodigd voor de volgende vergadering.

De vereniging had als doelstelling: › uitwisseling van opgedane ervaring met “gebezigd” brandweermaterieel en de daarbij aangewende brandweertechniek › bespreking en gedachtenuitwisseling over nieuw materieel › gezamenlijk oplossingen zoeken voor heersende moeilijkheden inzake brandveiligheid en brandbestrijding › vermoedelijke oorzaken achterhalen van rampen en branden › regelmatig contact onderhouden met de stedelijke en gemeentelijke brandweerdiensten › constructeurs of verkopers uitnodigen om een of ander technisch punt te komen toelichten. Een heel lange periode is het secretariaat gevestigd bij ElecIn het jaar 1970 zien we dat verschillende bekende spelers

trabel in Doel. Leo De Witte was daar de drijvende kracht.

(Agfa Gevaert, Chevron, Ford tractor, General motors, Jans-

Nadien is dit bij Gert Van Bortel terecht gekomen en onder-

sen Pharmaceutica, Amoco, Unioin carbide …) zich aan het

tussen is het secretariaat gevestigd bij Arlanxeo te Zwijnd-

clubje aansloten.

recht onder leiding van Dre Hollanders.

De benaming was ondertussen al gewijzigd tot “Technische

Ondertussen zitten we ook al aan de 264ste vergadering.

Kommissie voor industriële brandbestrijding”. Men was ook

Wat duidelijk opvalt is dat door de overvolle agenda’s het

al gestart met het opstarten van afspraken rond onderlinge

steeds moeilijker wordt om een deftige groep bijeen te krij-

hulpverlening.

gen. Afhankelijk van de behandelde thema’s kan dit aantal ook nog eens variëren.

Begin 1972 wordt de benaming gewijzigd in “Afdeling van technici voor industriële brandvoorkoming en brandbestrij-

De oorspronkelijke doelstellingen zijn zeker nog steeds van

ding” (ATIB). Bedrijven als Atlas Copco, Ebes, URS, Solvay en

toepassing op de huidige vereniging. Op een informele ma-

Gamatex hebben zich ondertussen ook aangesloten. Uit de

nier door ervaringsuitwisseling tussen de leden, samen met

verslagen van toen kan afgeleid worden dat bekende thema’s

de officiële brandweer, op de hoogte blijven van recente

toen reeds aan bod kwamen: automatische blusinstallaties,

evoluties op gebied van brandveiligheid.

kwaliteit brandweerslangen, inhoud cursussen brandweer, omgang met gevaarlijke stoffen, training brandweerploeg …

Sinds de nieuwe statuten van de BVV maakt het TKIB ook deel uit van het bestuur en de algemene vergadering. Dit

Op de vergadering van 2 april 1973 kwam er echter een spe-

met dank aan Chris Addiers. Een aantal leden zijn ook actief

ciaal thema aan bod: een toelichting van Dhr Van Langenho-

betrokken bij de uitbouw van de industriële oefenplaat bij

ve over de explosiekracht van TNT.

Campus Vesta. Op die manier proberen wij ons steentje bij te dragen.”

Vanaf 27 april 1973 staat dan terug de afkorting TKIB op de verslagen en is dat is gebleven tot vandaag. In die tijd slaagde men erin om 10 keer per jaar samen te komen. Op 7 september 1981 organiseerde het TKIB zelfs een congres te Genk met volgende thema’s:

Het bestuur (Dre Hollanders/Robby Testard/Mike Fierens/Walter Meyvis) wensen alle leden te bedanken voor hun bijdrage doorheen de jaren en roepen nieuwe leden op om zich te melden (info@tkib.be).

› Adembescherming in de industrie (Dhr Paradis) › De schuimmiddelen (Kapitein Demuys - Brandweer Antwerpen) › Rekenmethode voor het schatten van brandgevaar (Dhr E. de Smet)

Walter Meyvis Chief Fire Department Covestro NV

SENIORENRAAD EN ZORGVERSTREKKERS ALS MINI-BRANDPREVENTIEADVISEURS Door onze eigen netwerken aan te spreken kunnen we bijna 4 miljoen Belgen bereiken. Wanneer we aan onze familieleden, vrienden, buren, kennissen … het belang aantonen van het hebben van voldoende rookmelders en het bespreken van een vluchtplan, is een eerste belangrijke stap op het vlak van brandveiligheid gezet.

Laat ons van onze andere brandweeractiviteiten gebruik

‘NERGENS BETER DAN THUIS’

maken om zoveel mogelijk burgers te bereiken! In een eerder artikel haalde ik reeds het voorbeeld van de wespenver-

OCMW Aarschot organiseerde samen met HVZ Oost

delgingen aan. Deze en andere interventies bieden ons de

Vlaams-Brabant en IGO, een dienstverlenende interge-

opportuniteit om in te spelen op prangende vragen rond

meentelijke vereniging het project ‘Nergens beter dan thuis’.

brandveiligheid.

Elke inwoner van Aarschot die in 2017 80 jaar wordt en nog thuis woont, krijgt tijdens de week van zijn of haar verjaar-

Op deze manier kunnen we zorgen voor een daling van het

dag een bezoek van een vrijwilliger van de seniorenraad.

aantal slachtoffers door woningbranden en gaan we ook als

Deze vrijwilligers werden opgeleid over de werking en het

brandweer echt voor meer brandveiligheid.

belang van rookmelders en een vluchtplan en mogen zich mini-brandpreventieadviseurs of rookmeldersambassadeurs

Om onze boodschap maximaal te verspreiden is het ook van

noemen.

belang dat we op zoek gaan naar partners, buiten de brand-

Na de gelukwensen installeert de

weerwereld, die onze missie mee ondersteunen en willen

vrijwilliger een gratis rookmelder bij

uitdragen. We willen immers iedereen bereiken. Doel is dat

de jarige. Uiteraard is dit een rook-

we deze partners opleiden tot ‘mini-brandpreventieadvi-

melder met een 10-jarige onver-

seurs’. Ik geef twee goede praktijken mee.

vangbare batterij. Er werd gekozen om de rookmelder op te hangen in

de omgeving van de keuken. Een pot op het vuur kan immers al snel vergeten worden. Uiteraard weet je als brandweerman/-vrouw dat één rookmelder onvoldoende is. Deze boodschap wordt meegegeven aan de senioren en, indien gewenst, kunnen zij bijkomende rookmelders via het OCMW aankopen. Deze kunnen kosteloos geïnstalleerd worden door een medewerker van IGO. Naast het plaatsen van de rookmelders letten de vrijwilligers ook op eventuele nooden zorgbehoeften van de jarige. Elke jarige kan ook nog steeds een gratis en vrijblijvend bezoek van een brandpreventieadviseur aanvragen, net zoals elke andere inwoner van de zone. Dit thuisproject is in januari kleinschalig opgestart en wil in een latere fase alle ouderen aanzetten tot veilig wonen, in ruime zin. voor een brandveiliger leven mee naar huis en kunnen ze

VILLA VANILLA

deze delen met familie en vrienden. Zo worden weer heel wat mensen bereikt.

Via een infosessie over brandveiligheid in maart werden de

Ik ben er van overtuigd dat elke brandweerzone gelijkaardi-

4 bewoners van Villa Vanilla - een woonproject van vzw Al-

ge initiatieven kent en doe dan ook een warme oproep om

vinnenberg, een organisatie voor volwassen personen met

deze te delen! In Nederland worden voorbeeldprojecten ge-

een mentale handicap - opgeleid tot mini-brandpreventie-

deeld via www.brandpreventieweek.nl. Hopelijk kunnen we

adviseurs. Ze gingen na de sessie op zoek naar mogelijke

hier in de nabije toekomst ook op inzetten en wie weet zelfs

brandrisico’s in hun woning en controleerden of deze vol-

de brandpreventieweken in Vlaanderen en Nederland samen

doende veilig is. Het was aangenaam om te zien hoe de 4

organiseren. We spreken immers dezelfde taal en brandvei-

bewoners hun taak ter harte namen: elektrische toestellen

ligheid stopt niet aan de grens.

werden uitgeschakeld, rookmelders getest en het vluchtplan ingeoefend. Spontaan vertelden ze dat ze nu hetzelfde gin-

Samen met alle brandweerzones en partnerorganisaties

gen doen bij hun ouders en familie.

kunnen we zorgen dat elke burger onze brandveilige bood-

Dit project zal nog een vervolg kennen: het begeleidend

schap hoort en ons doel bereiken: een drastische daling van

personeel van vzw Alvinnenberg, dat hun cliënten onder-

het aantal doden en gewonden door brand.

steunt bij zelfstandig wonen, wordt gevormd tot mini-brandpreventieadviseurs. Zij kunnen nagaan of de woonsituatie

Tim Renders

(privé-studio’s en appartementen) brandveilig is, of er vol-

Brandpreventieadviseur

doende rookmelders zijn geplaatst en of er een afgesproken

HVZ Oost Vlaams-Brabant

vluchtplan is. Uiteraard nemen de personeelsleden de tips

tim.renders@hvzoost.be

Vliegveld Twenthe

18 & 19 april 2018

‘Dé beurs voor de veiligheidssector’

www.exporic.nl

ZOUTTABLETTEN IN INTERVENTIEVOERTUIGEN ZONE 1 Aan uitdroging bij interventies door massaal vochtverlies wordt binnen de brandweer weinig tot geen aandacht geschonken. Wanneer een brandweermens alleen water drinkt na veel vochtverlies zal hij nog meer zouten verliezen waardoor hij niet klaar zal zijn voor een nieuwe zware interventie. Vocht, natrium en andere elektrolyten die je na een zware inspanning verliest, moeten opnieuw worden aangevuld door te drinken. Binnenkort komen er naast flessenwater ook bruistabletten met elektrolyten (zouten) in de eerste autopompen, de duikerswagen en het klimteam van Zone 1. Deze zouttabletten kunnen aan de flessen toegevoegd worden na een zware inspanning waarbij veel vocht verloren werd en dus ook zouten. Het zijn caloriearme bruistabletten die natrium en andere elektrolyten bevatten in een correcte verhouding.

Praktisch: › het is de bedoeling om deze zouttabletten enkel te gebruiken bij interventies › los 1 bruistablet op in 1 liter water bij matig vochtverlies, 2 bruistabletten in 1 liter water bij overmatig vochtverlies Het is de bedoeling dat er altijd minimum 1 vol buisje (met 15 bruistabletten) in de bak met de flessen water blijft of aangevuld wordt. Met dank aan sgt. Frédéric Vandenbussche Zone 1 Post Brugge frederic.vandenbussche@zone1.be

HULPVERLENINGSZONE ZUID-OOST INVESTEERT IN PROTECTIEVESTEN Zone Zuid-Oost heeft geĂŻnvesteerd in bijkomende beschermingsmiddelen voor de medewerkers. Er werd gekozen voor een vest met kogel-, steek- en priemwerende beschermingseigenschappen; de niveaus zijn voor kogelwering HG1/A, voor steekwering KR2 en voor priemwering SP2. De richtlijnen inzake (eigen) veiligheid - zoals die gelden bij de brandweer en de ziekenwagendienst - blijven van kracht. De vest wordt op initiatief van de individuele gebruiker gedragen. Het is aangewezen dat het team dezelfde keuze maakt inzake uniformiteit en uitstraling. De vest wordt bovendien gedragen op uitdrukkelijk bevel van de onderofficier of wachtofficier; een dergelijk bevel kan gegeven worden bij bijvoorbeeld bijstand politie verlichting of hoogtewerker, wapenvertoon â&#x20AC;Ś De gebruiker van de vest moet ervan bewust zijn dat dit beschermingsmiddel geen andere aanpak vraagt van een incident. De aanpak blijft zoals aangeleerd, de protectievest geeft enkel bijkomende bescherming mocht het fout lopen. De protectievest wordt gedragen boven de T-shirt, polo, sweater, fleece of hemd doch onder de parka/ interventiejas. Meer informatie bij sgt. Kris Segerink - Zone Zuid-Oost kris.segerink@zonezuidoost.be

NIMBUS HOGE DRUK SNIJ- en BLUSUNITS

NIMBUS N300-60 DS Autonome snijblus-unit met geluidsgedempte dieselmotor. Hier in actie bij een test op scheepsstaalplaat 7mm. Perforatietijd: +/- 26 seconden

Toekomstgericht, efficiënt, veilig en eenvoudig in gebruik en onderhoud Zien is geloven: onze demobus staat voor u klaar. Voor meer informatie of een afspraak graag een seintje op info@vanassche-fire.be Leverbaar in de versies: • N300-60 DS met dieselmotor - 300 bar - 60 l/min • N300-30 P met benzinemotor - 300 bar - 30 l/min • N300-60 H met hydraulische aandrijving voor inbouw en aandrijving via de voertuigmotor VANASSCHE FFE NV | Brugsesteenweg 8 | B-8531 HARELBEKE | Tel. +32 (0) 56 710 130 | info@vanassche-fire.be | www.vanassche-fi re.be 65

BRANDWEERCONGRES MET BEURS

WATER: VRIEND éN VIJAND

21 OKTOBER 2017 • 9–17 UUR

Locatie: Bloso Herentals • Vorselaarsebaan 60 • 2200 Herentals Een organisatie van Brandweervereniging Vlaanderen