De brandweer(m/v) 560 - 2017 by BrandweerVereniging Vlaanderen

#17 The Non-Negotiables

2300 Turnhout Masspost Erkenningsnr. P 106052

#27 Brandweercongres 2017 Meten is weten #32

560

september-oktober 2017 93e jaargang

Tijdschrift toelating gesloten verpakking verschijnt 5 x per jaar ISSN 1374-5867

nr. 559 - 93e jaargang · ISSN 1374-5867

INHOUD #01 Brandpunt

COLOFON

#02 BVV info

Alle correspondentie en adreswijzigingen Brandweervereniging Vlaanderen Heide 230, 3920 Lommel secretariaat@brandweervlaanderen.be

#03 To do in brandweerland!

Website BVV www.brandweervlaanderen.be

#07 MSisters

Redactie redactie@brandweervlaanderen.be Verantwoordelijke uitgever V.U. Marc Ceyssens Kerkenblookstraat 22 b1, 3550 Heusden-Zolder Facturatie Kol. Jan Jorissen Norbert Neeckxlaan 21, 3920 Lommel schatbewaarder@brandweervlaanderen.be Technische realisatie EVM Print, De Koninckstraat 40 b17, 1080 Brussel 02 240 44 11, info@evmprint.be Contactpersoon advertenties Martijn Wouters martijn.wouters@brandweervlaanderen.be 0473 819158 Abonnementen Jaarabonnement: € 36,30 (incl. btw en verzending)

#04 Netwerk Brandweer #11 Nudging in crisissituaties: een duwtje in de rug …

#17 The Non-Negotiables #27 Brandweercongres 2017 #32 Meten is weten #36 Voorstel procedure takelen voertuig uit het water

#40 Brandweertesten in Oostkamp

Oplage 12.500 ex.

#45 Tips & Tricks Ambulance

Teksten voor volgende nummers moeten ons bereiken: - Nr. 561 voor 28 oktober 2017

#47 Rookmelders for Life 2017

Coverfoto fotograaf: Studio Fie Vormgeving Arti·Tude 0495 47 05 58

#RFL17

#49 Brandweer in Zuid-Afrika #52 She’s a life saver #54 Nieuwe brandweervoertuigen #56 Ledenvoordeel

BRANDPUNT Collega’s, Er staat weer een sterk congres voor de deur! Een behoorlijk nat congres ook! Want ‘water’, dat gaan we niet uit de weg! Een pompier die niet van water houdt, zit wellicht niet in zijn ideale job, denk ik dan.

#11

Wanneer we aan water denken, dan komt blussen spontaan als eerste in gedachte. En vervolgens alle mogelijke blustechnieken. Maar daarna komt ook water als een dreiging naar boven: hevige regenvallen en overstromingen zijn echte rampen voor gezinnen die er het slachtoffer van worden.

#17

#27

We nemen jullie mee door een divers landschap van gebruik, nut, gevaar en kennis rond water. Want als de dijken breken, dan zijn apocalyptische scenario’s plots heel dichtbij. En we kiezen er ook bewust voor om water symbolisch aan te wenden: het water aan de lippen hebben, gaat over iets anders dan een glaasje water … We luisteren naar de lessen die in Nederland geleerd zijn (en die ze nog aan het leren zijn) met cdt Fred Heerink (verantwoordelijk portefeuille Mens en bedrijfsorganisatie, waaronder alle acties vallen die genomen worden voor vrijwillige brandweerlieden). Want ook wij kennen organisatorische moeilijkheden rond de inzet van vrijwilligers. Heel belangrijk is dan ook de menselijke benadering die cdt Heerink hanteert. Daar waar de brandweerhervorming met een schaalvergroting tot een betere efficiëntie geleid heeft in Nederland, moest er ook erkend worden dat er tegelijk een grotere afstand tot de werkvloer ontstaan is. Gevolg is een vermindering van de betrokkenheid en de persoonlijke benadering, waar wij (Nederland én België) de prijs voor betalen. Willen we verder pompen of gaan we verzuipen? Nederlandse nuchterheid aan het woord, dat kunnen we zeker gebruiken … bijna een must voor iedereen!

#36

#49

Marc Ceyssens Voorzitter BVV

BVV-INFO GEMEENTEN BRANDWEER WESTHOEK VERKOPEN ROOKMELDERS Brandweer Westhoek zet volop in op het belang van rookmelders. De

NIEUW NUMMER 1722 UIT DE STARTBLOKKEN

18 gemeenten van de zone hebben gezamenlijk beslist om vanaf sep-

Het nummer 1722, waar mensen terecht

tember rookmelders te verkopen aan hun inwoners.

kunnen voor niet-dringende interventies

Tot op heden waren de inwoners van de zone Westhoek aangewezen

van de brandweer tijdens een storm of voor

op een doe-het-zelfzaak om rookmelders aan te schaffen. Door rook-

wateroverlast, is sinds de lancering van 1

melders ook aan te bieden in de gemeentehuizen zelf, zal de drempel

augustus al twee keer geactiveerd.

voor veel mensen een stuk lager liggen.

Op dinsdag 15 augustus werd het voor het

Daarnaast hebben mensen veel vragen bij het aantal rookmelders en

eerst geactiveerd naar aanleiding van het

in welke ruimtes ze deze best plaatsen. Het gemeentepersoneel dat zal

voorspelde onweer. Later, op 12 septem-

instaan voor de verkoop, krijgt daarom van de zone een basisopleiding.

ber, werd naar aanleiding van hevige wind

Op die manier kan men de inwoners correct informeren over de wer-

en regenval het nummer een tweede keer

king en de plaatsing van de rookmelders.

opengesteld. Bij de eerste activering in augustus kreeg het nummer al een tachtigtal

Stickers huisdieren

oproepen binnen. De tweede keer waren

Brandweer Westhoek is zeer actief. De zone verkoopt sinds kort ook

dit al meer dan 300 oproepen op 24 uur tijd.

stickers die het leven van huisdieren kunnen redden in geval van brand.

Het nieuwe nummer moet ervoor zorgen

Met een sticker kunnen eigenaars van huisdieren

dat het nummer 112 niet overbelast geraakt,

gemakkelijk aangeven hoeveel dieren er gehouden

en vrij blijft voor echte noodoproepen. Na

worden in een woning. Op die manier zien brand-

het noodweer is het gebruikelijk dat het

weerploegen in een oogopslag dat er huisdieren

nummer 1722 wordt gedeactiveerd.

aanwezig kunnen zijn en met hoeveel dieren ze re-

De zones bekijken momenteel op welke

kening kunnen houden. De stickers zijn te koop in

manier men beter kan aansluiten in de in-

de verschillende gemeentehuizen en kosten 4 euro

formatiestroom rond het (de)activeren van

per stuk.

het nummer.

(bron: brandweerwesthoek.be en HLN)

SPECTACULAIRE BILLENKARRACE IN CITADELPARK IN GENT De vriendenkring van Brandweerzone Centrum organiseerde op 16 september zijn allereerste Billenkarrace door het Citadelpark in Gent. De teams waren samengesteld twee personen en waren afkomstig van Asse, Denderleeuw, Gavere, Gent, Lebbeke, Ruiselede en West-Rozebeke. Vanuit sommige posten waren verschillende teams aanwezig. Een mooie mengeling van beroeps, vrijwilligers en administratieve medewerkers! And the winner is … Post West-Rozebeke! Proficiat aan het team ‘dulle pompiers’ en aan de organisatoren!

TO DO IN BRANDWEERLAND! ‘FLAWED SITUATIONAL AWARENESS – THE STEALTH KILLER OF FIRST RESPONDERS’ DOOR DR. RICHARD GASAWAY Op 25 oktober 2017 zal Dr Richard Gaseway de resultaten van zijn intensieve onderzoek naar problemen die opduiken tijdens het beslissingsmakingsproces bij first responders evenals naar ‘flawed situational awareness’ komen voorstellen. De resultaten van zijn intensief onderzoek naar problemen die opduiken tijdens het beslissingsmakingsproces bij first responders en naar ‘flawed situational awareness’, komen aan bod. Op basis van honderden rapporten, case studies, … ging hij op zoek naar de barrières die first responders tegenkomen tijdens incidenten en die situational awareness kunnen verhinderen, het beslissingsmakingsproces bemoeilijken en zo gevaarlijke situaties creëren voor zowel de first responders als de betrokken burgers. Het programma wordt aangeboden aan alle Belgische brandweerofficieren. De voertaal is Engels, er zal geen vertaling worden voorzien. Er wordt geen inschrijvingsgeld gevraagd. Tijdens de middagpauze zullen broodjes worden aangeboden.

CPS-STUDIEDAG: DE CROWD ONDER CONTROLE? TOOLS VOOR EEN VEILIG EVENEMENTENBEHEER Het Centre for Policing and Security organiseert op 9 november een studiedag rond het beheersen van risico’s bij mas-

Het KCCE erkent deze dag voor 6u voortgezette opleiding.

Praktische info: › Datum: 25 oktober 2017 › Start en einde: 9u tot 16u › Locatie: Noorderlaan 69 te 2030 Antwerpen › Inschrijven tot 22 september 2017. Er kunnen maximaal 100 personen deelnemen.

sa-evenementen. Tijdens deze evenementen worden vaak een grote massa mensen bij elkaar gebracht. Dit in goede banen leiden, vraagt een goede voorbereiding en coördinatie. Hoe meer volk, hoe groter de kans dat er ook wel eens iets fout kan gaan, vandaar dat een goede risico-inschatting en risicobeheersing meer en meer een pertinente rol is gaan spelen bij evenementenbeheer. Voor informatie en inschrijvingen, ga naar http://www.politiestudies.be

NATIONAAL CONGRES FIRE SAFETY & SCIENCE - IFV NEDERLAND Het IFV en de Stichting Fellow FSE organiseren dit jaar, voor de tiende keer, het Nationaal Congres Fire Safety & Science (FSS). Sprekers uit binnen- en buitenland verzorgen twee dagen lang presentaties en workshops op het terrein van Fire Safety Engineering en innoverende brandbestrijding. Meer info op deze website www.ifv.be Voor wie? U houdt zich in de private sector of de overheidssector bezig met Fire Safety Engineering, risicobeheersing, brandpreventie, brandonderzoek of (innoverende) brandbestrijding? Dan is dit congres voor u! Wanneer? 8 en 9 november 2017

Op 4 juli hebben alle 20 Vlaamse hulpverleningszones beslist om samen met de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) het Netwerk Brandweer op te richten. Netwerk Brandweer heeft als voornaamste doelstelling de hulpverleningszones op een meer structurele manier te laten samenwerken.

De hoofdmoot (80%) van de problemen waarmee de zones

namens hun zone. Op dit moment zijn reeds gesprekken aan

geconfronteerd worden zijn gemeenschappelijk en het is

de gang met de Brandweervereniging Vlaanderen voor een

op die 80% dat Netwerk Brandweer zich gaat concentreren.

sterke samenwerking tussen beiden. Ook met de Vereniging

Netwerk Brandweer wil ook de stem van ‘dé Brandweer’ va-

Vlaamse Brandweervrijwilligers zullen binnenkort gesprek-

ker laten klinken in het maatschappelijk debat. Wanneer het

ken gestart worden. Het is de bedoeling om samen met deze

gaat over de brandveiligheid van flatgebouwen, verkeersvei-

twee partners te komen tot een solide samenwerking zodat

ligheid, mobiliteit, productnormeringen, ruimtelijke orde-

we werkelijk kunnen spreken namens ‘dé Brandweer’.

ning, zelfs het Internet of Things, moet ook de brandweer hierin zijn bijdrage kunnen leveren.

IS DIT EEN VERHAAL VAN ALLEEN ZONECOMMANDANTEN?

IS DIT EEN VERHAAL VAN ALLEEN BRANDWEER? Ook niet. De steden en gemeenten spelen nog steeds een belangrijke rol binnen de brandweer. De ervaringen van Ne-

Verre van. Elke zonecommandant zal hier uiteraard zijn rol

derland heeft ons geleerd om de band tussen het lokale be-

in moeten spelen maar de input wordt gegeven door de

leid en de zones te behouden. Hier zal onder andere de VVSG

brandweermannen en –vrouwen op het terrein via netwer-

een belangrijke rol spelen. Maar het Netwerk zal ook verder

ken over de verschillende zones heen. De leden in deze

kijken naar andere overheden, onderwijsinstellingen, bedri-

netwerken zullen gemandateerd worden om te spreken

jfsleven, belangenorganisaties en zo voort.

WAAR STAAN WE OP DIT MOMENT?

leningszone Noord-Limburg. Het Bureau wordt geleid door burgemeester Kristof Hendrickx, tevens voorzitter van Hulp-

Tijdens de opstart van 4 juli werd een Bureau aangesteld

verleningszone Taxandria.

dat als opdracht heeft om de werking van het Netwerk te

Het is de bedoeling dat dit bureau, in overleg met de Raad van

concretiseren. Dit Bureau bestaat uit de zonecommandan-

Zonecommandanten, een huishoudelijk reglement, een per-

ten van Brandweer Zone Antwerpen, Brandweer Zone Kem-

soneels- en financieel plan en een beleidsplan zal opmaken

pen, Hulpverleningszone Centrum, Hulpverleningszones

dat opnieuw zal voorgelegd worden aan de Brandweerraad

West-Vlaanderen 1, Hulpverleningszone Fluvia en Hulpver-

in november, dewelke samengesteld is uit alle zonecommandanten en de voorzitters van de zoneraden. Na goedkeuring door deze laatste zullen deze documenten bezorgd worden aan alle zoneraden voor definitieve goedkeuring.

VOORBEREIDENDE FASE We zitten op dit moment vooral in een voorbereidende fase maar misschien, als tipje van de sluier, kunnen we nu al zeggen dat het Bureau zal voorstellen om de komende twee jaar te werken aan memoranda voor de verschillende verkiezingscampagnes die in aantocht zijn, te starten met kennisopbouw door de opmaak van brandweerstatistieken, leerzame branden en de bezorgdheid rond de toekomst en werving van brandweervrijwilligers. Daarnaast zetten de zones vooral sterk in op meer en betere preventiecampagnes.

BRANDWEER 2030 In 2019 wil het Netwerk een beleidsplan opstellen voor 2019-2024. Hiervoor zal zij starten met het opmaken van een visietekst Brandweer 2030. Duidelijke afspraken rond de doelstellingen en de werking van het Netwerk zijn noodzakelijk om een formeel mandaat te krijgen voor het Netwerk om namens alle 20 Vlaamse hulpverleningszones te kunnen spreken. Fotograaf Warre St-Germain

Nieuwste generatie brandweerhelm van Rosenbauer:

de Heros-Titan

▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪

Nieuw type helmschaal met zeer laag gewicht Ergonomisch gevormde helmschaal Eenvoudige instelling voor een perfecte balans Vernieuwde draaiknop voor het vastzetten van de helm op het hoofd Instelbare maskeradapters, verstelbaar in hoogte en langsrichting Demonteren van het binnenwerk op eenvoudige wijze voor reiniging Vernieuwde atex helmlamp met geïntegreerde montage Mogelijkheid om warmtebeeldcamera te monteren op de helm Verbeterd vizier, optische klasse I Gewicht helm, vizier, neklap ca. 1,3 kg

www.rosenbauer.com

www.facebook.com/rosenbauergroup

Fire Technics NV Solvaylaan 6, B-8400 OOSTENDE / België / Belgique Phone: +32 59 34 03 40, Fax: +32 59 34 03 41 info@firetechnics.be

Partner van Rosenbauer.

Foto: Studio Fie

MSisters INLEIDING

10 kg. Met deze uitdaging willen we geld inzamelen die we dan gaan storten aan de MS Liga, om zo ook andere mensen

Leen en Lies Pieters, twee zussen met MS, gaan de uitdaging

met MS verder te kunnen helpen.”

aan om de Mont Ventoux te beklimmen. Multiple Sclerose

En ze vertelt verder: “Goed zot, we weten het. We doen dit

of kortweg MS is een aandoening van het centrale zenuw-

omdat we zo dankbaar zijn dat we nog mogen genieten van

stelsel.

een goede gezondheid. We blijven doen wat we graag doen,

Leen is actief als vrijwillige ambulancier en brandweervrouw

namelijk de uitdagingen opzoeken.”

in Zone Centrum post Merelbeke. Ze besloot dat de ziekte

Eerst hebben we ons moeten inschrijven voor de beklim-

haar leven niet zal bepalen. Uiteraard was de diagnose een enorme domper maar ze is voluit gegaan om brandweervrouw te worden en dat is gelukt in 2013, na alles een jaar te moeten uitstellen door een opstoot. Intussen werkt Leen ook als beroepsambulancier bij het AZ Nikolaas en draait daar 12 uren shiften. Omdat ze nog steeds vrijwilliger is bij de brandweer vragen de mensen wel eens hoe ze dat in godsnaam allemaal blijft combineren, maar zolang ze zich goed voelt, wil ze alles blijven doen waar ze gelukkig mee is. MS mag en zal haar leven niet bepalen. De twee zussen vinden uiteraard veel steun bij elkaar.

HET AVONTUUR Leen Pieters: “Omdat we graag uitdagingen opzoeken, besloten we deel te nemen aan de derde editie van ‘Composair goes MS’.” Met de steun van de luchtmacht gaan de ‘MSisters’ de Mont Ventoux beklimmen, samen met 56 andere MS-patiënten. We zijn beide in fysiek goede conditie, dus is dit het ideale moment om hier voluit voor te gaan. Daarom dat ikzelf de beklimming zal doen in volledige brandweeroutfit, ‘een goede 20 kg extra bagage’. Ook Lies zal extra gewicht mee naar boven dragen en doet dit met een speciale gewichtsvest van

Foto: Yoni Proost

ming. Er zijn verschillende avonden voorbijgegaan waar we als zussen samen zaten om te het project te bespreken (en te aperitieven, en te sneukelen …). En dan was het nadenken over hoe we dit alles bekend zouden maken. Om te beginnen hebben we onze vrienden aangesproken. Velen daarvan waren hierover zeer enthousiast en wisten ons te overtuigen dat we dit niet lokaal moesten houden maar dat hier veel meer in zat. Na wat opzoekwerk en contacten leggen zijn we ondertussen reeds verschenen in enkele kranten en magazines. Ook lokale nieuwszenders zijn geïnteresseerd in ons verhaal. Uiteraard zijn we ook de verschillende brandweerposten en zones dankbaar voor de steun en de aandacht, dit door onze posts op facebook te delen of ons artikel op hun website te plaatsen.

VOORBEREIDING We zijn gestart met oefenwandelingen, eerst zonder gewichten. Gewoon rond de kerktoren, maar ook in de Ardennen. Het parcours dat we gaan afleggen is 15 km, daarop hebben we ons dan ook gebaseerd. Toen dat vlotjes begon

Foto: Yoni Proost

te gaan, konden we de gewichten opbouwen. Zo ben ik dan gestart met het stappen met perslucht. Eenmaal dat dit volledig ok zat kwam de volledige brandweer-

rug, hiervoor zoek ik momenteel nog wel verder naar een

kledij erbij. Wanneer je voor een langere periode een pers-

oplossing.

luchtfles draagt, krijg je drukwonden aan de schouders en

Er werd mij ook opgelegd om geen beklimming te doen met brandweerlaarzen. Deze zouden niet de nodige steun bieden die nodig is voor deze beklimming. Maar dat was sowieso niet het plan. Er worden hiervoor deftige wandelschoenen gebruikt. Om mezelf niet onnodig verder te belasten worden alle voorzieningen (eten, drank …) gedragen door mensen van de luchtmacht. Tijdens de beklimming zullen we voldoende moeten blijven drinken om de top te behalen.

GO FUND ME! Momenteel hebben we de € 2 300 overschreden en kunnen we alleen maar hopen dat dit bedrag nog ‘veel’ groter wordt. Dit bedrag gaat integraal naar de MS-liga. We gaan er sowieso volledig voor, we steunen elkaar door dik en dun. Als zussen is er natuurlijk een gezonde onderlinge competitie. En al moeten we naar boven kruipen, boven zullen we geraken!” Wil je meer informatie over dit alles? Dan kan je terecht op onze website: http://www.msisterstothetop.be Auteur: Lies en Leen Pieters - leen.pieters@gmail.com Foto: Yoni Proost

Met dank aan fotograaf Yoni Proost

Emergency vehicles, special vehicles and equipment for fire fighting, police and medical intervention.

Somati Vehicles NV • Industrielaan 17a (Zuid III) • 9320 Erembodegem

T +32 53 83 16 16 • F +32 53 84 06 86 • info@somativehicles.be • www.somativehicles.com

vehicles Somati VEHiCLES heeft meer dan 40 jaar ervaring in binnen- en buitenland in het leveren en onderhoud van brandweermaterialen, brandweervoertuigen, politievoertuigen en utilitaire voertuigen, evenals ziekenwagens en MUG voertuigen zowel voor brandweer als de meest gerenommeerde ziekenhuizen. Het ontwerpen van de wagen gebeurt in nauwe samenwerking met de eindklant. Hierbij heeft deze steeds inspraak in de gebruikte materialen, indeling en montagemogelijkheden. Alvorens de productie te starten, kan men de wagen in een 3D tekening bekijken.

www.somativehicles.com Industrielaan 17A (Zuid III) I B-9320 Erembodegem tel +32 (0)53 83 16 16 I fax +32 (0)53 84 06 86 info@somativehicles.be

Somati VEHiCLES is ISO 9001:2015 9001:2008 gecertificeerd waardoor wij een perfecte afhandeling en after-service kunnen garanderen.

NUDGING IN CRISISSITUATIES: EEN DUWTJE IN DE RUG... De recente geschiedenis leert ons dat we enkele ingrijpende gebeurtenissen achter de rug hebben in ons land. Grote branden, terroristische aanslagen in Brussel en Zaventem, het vrijkomen van gevaarlijke producten in Gistel … Hoe divers de incidenten ook tot stand komen en verlopen, er is steeds een gemeenschappelijke factor aanwezig: de inwoners willen informatie en de overheid is verplicht om deze te geven.

Het KB-noodplanning van 16 februari 2006 beschrijft de ta-

gedrag van mensen willen beïnvloeden. Daarom is het nuttig

ken van de verschillende disciplines. De directeur Informatie

om te onderzoeken of burgers geneigd zijn om de richtlijnen

(Dir-Info) is verantwoordelijk voor de organisatie van de in-

op te volgen, en of ze hun gedrag willen aanpassen door cri-

formatie. Een relatief jonge discipline in de noodplanning is

siscommunicatie. In dit artikel wil ik een samenvatting bren-

de informatiediscipline of D5.

gen van mijn recent experimenteel onderzoek naar het gebruik van gedragsinzichten in crisissituaties om burgers een

Overheden kunnen zich tijdens crissisen en incidenten laten

(klein) duwtje in de rug te geven om adviezen op te volgen

bijstaan door een federaal netwerk van communicatiespe-

tijdens een crisis.

cialisten. In de praktijk kan de bevoegde overheid rekenen op een team van vrijwillige, professionele communicatoren met ervaring in noodplanning, team D5 (verwijzend naar de

COMMUNICATIE

vijfde discipline binnen de hulpverleningsketen). Opdrachten van D5 worden uitgevoerd door de bevoegde overheid (bur-

Met communicatie worden boodschappen uitgewisseld met

gemeester, gouverneur of minister).

de intentie om anderen te beïnvloeden. Communicatiewetenschappen zijn een vrij recent en veelzijdig onderzoeks-

Tijdens crisissituaties communiceren overheden met infor-

domein. Toch zijn de grondvesten van communicatie reeds

matie en richtlijnen voor de bevolking. Inzetten op commu-

gelegd in de vierde eeuw voor Christus in het werk ‘Retorica’

nicatie van richtlijnen aan de inwoners betekent dat we het

door Aristoteles.

De moderne communicatieconcepten zijn sinds 1948, met

Het spreekt voor zich dat, voor overheden, hun inwoners

de formule van Laswell, aan een opmars begonnen. Laswell

hierin centraal staan. Goede communicatie vertrekt uit het

ontwikkelde een lineair communicatieschema bestaande uit

beeld dat mensen hebben over het incident. Dit beeld ont-

5 bouwstenen:

wikkelen mensen door hun persoonlijk referentiekader, hun eigen waarden en normen. Overheden dienen dit beeld aan Wie (zender)

te spreken door de beschikbare informatie te ordenen. Het is aan het communicatieteam om een grondige omgevingsanalyse uit te voeren om het beeld van mensen betrokken bij de crisis (incidentbestrijding) af te stemmen op het beeld van

Zegt wat (boodschap)

mensen buiten de crisis (betrokken burgers).

GEDRAG VAN MENSEN Welk kanaal (medium)

Door de jaren heen is er al heel wat onderzoek verricht naar het gedrag van mensen. Afgelopen eeuw zijn er verschillende inzichten ontstaan. Tot voor 1980 beschreef men de

Tegen wie (ontvanger)

mens als een rationeel wezen: het gedrag van de mens was het resultaat van kennis en bewuste keuzes. Pas vanaf 1980 kwam men tot de vaststelling dat emoties een zeer belangrijke invloed hebben op het ontstaan van gedrag bij mensen. Nog eens 10 jaar later werd het onderzoek

Met welk effect (effect)

uitgebreid met neurowetenschappelijke inzichten. Hierdoor is men te weten gekomen dat mensen oordelen door naar hun emoties te luisteren. Emoties laten mensen een bepaald

Ondanks nieuwe communicatietechnologie in onze com-

gedrag stellen. Om burgers dus bepaald gedrag te laten

plexe samenleving is deze formule wel de ruggengraat van

stellen tijdens crisissituaties, is het belangrijk om rekening

communicatie gebleven. Een dergelijk lineair communica-

te houden met hun gevoelens.

tiemodel houdt geen rekening met feedback van de ontvanger, die op zijn beurt dan weer zender kan worden. We kunnen wel stellen dat het klassieke zender - ontvanger model van communicatie niet leidt tot aanpassing van het gedrag van mensen (Marynissen, 2013). Deze manier van communiceren is bijvoorbeeld geschikt om aan burgers mee te delen wanneer de huisvuilophaling in hun gemeente zal plaatsvinden. In crisissituaties hebben we nood aan een ander model. Een model dat rekening houdt met het persoonlijk referentiekader van burgers. We vinden drie belangrijke richtingen in crisiscommunicatie. Een eerste richt zich op het imago van een bedrijf of organisatie: een bedrijf kan tijdens een crisis zo accuraat mogelijk communiceren over een incident of de gevolgen ervan, een crisis ontkennen of gevolgen minimaliseren â&#x20AC;Ś. Soms tracht men de complexiteit van een crisis begrijpbaar te maken. De vorm van crisiscommunicatie die overheden nodig hebben richt zich op het publiek. Deze communicatie heeft als doel de weerbaarheid van de burger tijdens en na crisissituaties te verhogen.

GEDRAGSINZICHTEN

woedt. Alle deelnemers vertrokken van eenzelfde beschrijving over het incident. De crisisboodschappen werden tel-

De meeste gedragsinzichten zijn ontstaan in de commer-

kens aangeboden door de gemeentelijke website.

ciële wereld. Toch zijn er enkele universele principes die mensen aanzetten tot het aanpassen van hun gedrag zeer

Er werd gewerkt in drie groepen. Een controlegroep (COG)

nuttig voor onze doelstellingen binnen crisiscommunicatie

kreeg op drie momenten een klassiek crisisbericht te lezen.

(Cialdini, 2007).

Een klassiek crisisbericht bevat de volgende drie elementen

Heb je er ooit al over nagedacht waarom je op restaurant

kortweg IBS genoemd:

een snoepje aangeboden krijgt bij de rekening? Juist, dit is

› Information: Informatie over het incident (I)

een gedragsinzicht. Mensen voelen zich verplicht om iets

› Behaviour: beschrijving van het gevraagde gedrag (B)

terug te doen, als hen eerst iets gegeven werd. Een simpel

› Sensemaking: uitleg waarom bepaald gedrag gewenst is

snoepje aanbieden zorgt voor een verhoging van 4% van de

(geeft betekenis) (S)

fooi … Dit noemt men een nudge of een duwtje in de rug. Door

Het experiment verliep in drie momenten (updates) waarop

gebruik te maken van de inzichten in het menselijk gedrag

informatie gegeven werd. Er waren drie groepen die elk een

kan men voorspellen hoe iemand zal reageren en kan men

eigen volgorde of scenario kregen:

ervoor zorgen dat ze in een bepaalde richting gestuurd wor-

› Een controlegroep (COG)

den.

› Experimentgroep 1 (EXG1) kreeg op de drie momenten

Als overheidsinstelling is het belangrijk om te stellen dat

een aangepaste crisisboodschap met nudge op de ge-

burgers nog steeds een vrije keuze behouden en dat deze

dragscomponent (B).

inzichten enkel gebruikt zullen worden als de burger /maat-

› De tweede experimentgroep (EXG2) kreeg op het eerste

schappij er beter van kan worden. De campagnes rond

moment een klassieke boodschap zoals de controlegroep.

gezondere voeding en meer bewegen zijn hier sprekende

Op het tweede en derde moment kreeg EXG2 dezelfde

voorbeelden van.

berichten als EXG1.

Een ander voorbeeld van nudging of gedragsinzicht is de opt-out regeling bij bv. orgaandonatie. In België is iedereen

Scenario

orgaandonor tenzij je je hier uitdrukkelijk tegen verzet. De standaardkeuze is dus donor zijn, maar je kan kosteloos en heel eenvoudig kiezen om dit niet te doen. In ons land stellen we vast dat 85% van de bevolking orgaandonor is, in Nederland is dit amper 40%.

Controlegroep (COG) IBS

ONDERZOEK

Experimentgroep 1 (EXG1) IB+S

Experimentgroep 2 (EXG2) IBS

Scenario update 1

In mijn experimentele studie onderzocht ik of we gedragsinzichten kunnen gebruiken in crisiscommunicatie of WPCC (Marynissen et al, 2015). Dit communicatieproces wordt door de overheid toegepast tijdens crisissituaties.

Controlegroep (COG) IBS

Door omgevingsanalyse bepaalt men de informatienoden

Experimentgroep 1 (EXG1) IB+S

Experimentgroep 2 (EXG2) IBS+

Scenario update 2

bij de burger. Vanuit deze analyse tracht men het beeld van de burger en het crisisteam over het incident gelijk te stellen. Tevens wil men het gedrag van de burger in bepaalde banen te leiden.

Controlegroep (COG) IBS

Experimentgroep 1 (EXG1) IB+S

Experimentgroep 2 (EXG2) IBS+

In het experimenteel onderzoek werden de deelnemers, via een vragenlijst, bevraagd over een crisissituatie. Iedere deel-

In totaal namen 512 mensen deel aan dit onderzoek. He-

nemer kreeg dezelfde vragen aangeboden. In het scenario

laas werkte niet iedereen alle vragen af en werden er 353

werd beschreven dat in je gemeente een industriebrand

mensen opgenomen in dit onderzoek. De controlegroep,

experimentele groep 1 en experimentele groep 2 bestonden uit respectievelijk 120, 119 en 114 mensen. Dit zijn representatieve groepen, wat betekent dat ze geschikt zijn om een beeld te scheppen over hoe burgers zullen reageren op een gelijkaardige situatie. Het onderzoek richtte zich vooral naar het opvolgen van advies en het verantwoordelijkheidsgevoel dat mensen tegenover zichzelf of tegenover anderen hadden.

RESULTATEN

DE ESSENTIE

Advies opvolgen

Dit onderzoek is een eerste aanzet om gedragsinzichten toe

Het experiment spreekt over intentioneel gedrag omdat de

te passen tijdens crisissituaties. Deze verkennende studie

vraag gesteld wordt om ramen en deuren te sluiten. Een

geeft aan dat er mogelijkheden zijn om mensen een duwtje

antwoord geven door een simpele muisklik is net iets an-

in de goede richting te geven. We kunnen deze vorm van

ders dan in reële omstandigheden een raam te sluiten. Het

strategische communicatie hanteren om mensen aan te zet-

is dus een kunstmatige aanpak en meet niet het effectief

ten tot een beter bewustzijn van preventiemaatregelen om

gedrag. Bovendien kregen deelnemers in het experiment

brand te voorkomen in hun eigen woning. Als in jouw straat

enkel berichtgeving van 1 gemeentelijke website. In de re-

al jouw naaste buren rookmelders geplaatst hebben, waar-

aliteit gaan mensen op zoek naar bijkomende informatie via

om zou jij het dan niet doen?

online-media, ontvangen ze informatie via de radio en zien

Volgens mij ligt hier de weg open om op verstaanbare, trans-

ze beelden tijdens nieuwsberichten op televisie, social me-

parante weg te communiceren met de inwoners. De mees-

dia of websites. Toch kunnen we stellen dat het gebruik van

te mensen weten wat ze moeten doen, meestal hebben ze

gedragsinzichten het (intentioneel) gedrag van mensen zal

echter een duwtje in de goede richting nodig om hen te

beïnvloeden.

overtuigen om hun gedrag te veranderen.

Verantwoordelijk voor mezelf Mensen vertonen meer verantwoordelijkheidsgevoel naar

LITERATUURLIJST

zichzelf als men gedragsinzichten of nudging toepast. Dit is een belangrijke conclusie omdat we op deze manier een bewijs hebben dat overheden en hulpdiensten moeten inzetten op gedragsinzichten om de zelfredzaamheid van mensen te stimuleren. Net dat duwtje in de rug kan mensen aanzetten

› Cialdini, R. B. (2007). Influence : the psychology of persuasion (Rev. ed.) New York : Collins. › Marynissen, H. (2013). Waarom communicatie niet werkt. Ad rem, 4, 2.

om zich meer verantwoordelijk voor zichzelf te gaan voe-

› Marynissen, H., Pieters, S., Mertens, P., Ramacker, B. en

len. Strategisch communiceren om de zelfredzaamheid van

Brugghemans, B. (2015). Het Werkproces Crisiscommuni-

burgers te verhogen, zal bijdragen tot een efficiëntere ver-

catie. Naar een verdere professionalisering van de com-

deling van de werklast bij hulpdiensten tijdens crisissituaties

municatiediscipline. In E. Devroe, et al. (Eds.), Zicht op first

zoals stormschade, wateroverlast …

responders. Handboek bij het beheer van evenementen en noodsituaties in Nederland en België. Antwerpen -

Verantwoordelijk voor anderen

Apeldoorn: Maklu (pp. 267-288).

Mensen voelen zich minder verantwoordelijk voor anderen naarmate de crisis langer duurt. Door mensen te bevragen

Het volledige onderzoek kan je raadplegen via volgende link:

op drie verschillende momenten zien we de trend dat de

http://bit.ly/2vA47tW

verantwoordelijkheid naar anderen afneemt en dat men zich meer verantwoordelijk voelt voor zichzelf. Uit dit onderzoek moeten we vaststellen dat gedragsinzichten mensen niet

Auteur: Kpt. Dimi Vercammen

gaan aanzetten om een kijkje te nemen bij de buren of hen

Brandweer Zone Antwerpen

te gaan helpen bij een crisissituatie.

Twitter: @dimivercammen

HOLMATRO TELESCOOPRAMMEN De nieuwe 5000-serie telescooprammen Lichter en ergonomischer dan ooit, met nog meer kracht.

Functies & voordelen: • Nieuwe bedieningshandgreep • Geïntegreerde ledverlichting • Geïntegreerde laserpointer in ramkop • Verbeterde prestatie • Ergonomische draagbeugel • Lichtgewicht

Specificaties

TR 5340 LP

TR 5350 LP

TR 5370 LP

uitgerust met

CORE

720 / 72

plunjer (kN/t)

217 / 22,1

231 / 23,6

max. spreidkracht 2 plunjer (kN/t)

101 / 10,3

111 / 11,3

ingetrokken lengte (mm)

335

560

635

uitgetrokken lengte (mm)

610

1285

1510

gewicht (kg)

9,2

14,6

16,9

280x109x335

280x109x560

281x109x635

max. werkdruk (bar/Mpa) max. spreidkracht 1

ste de

afmetingen (LxBxH)

Doet uw brandweerhelm dat?

MAXIMAAL COMFORT

Innovatief binnenwerk ontwerp zonder drukpunten op het hoofd. Eenvoudige aanpassing. Stabiele pasvorm Optimale krachtverdeling om hoofdpijn te vermijden.

VOLLEDIGE GEZICHT BESCHERMING

2 maten met ergonomische daaiwiel instelling. 21 cm diepte beschermt zowel het kin- als het nekgebied. Geen optische vervorming (klasse 1).

VEILIGHEIDSBRIL MET DUBBEL DRAAISYSTEEM

Aanpassingssysteem voor een optimale pasvorm voor alle gelaatsvormen ter voorkoming van letsel, ook voor brildragers. Kan worden vervangen in minder dan 10 seconden!

MODULAIR ONTWERP

Geeft tot 70% tijdbesparing in onderhoudsprocedures. Modulaire ontwerp zorgt voor snelle inspectie, schoonmaak en vervanging van onderdelen. Vizieren kunnen in enkele seconden worden uitgewisseld!

GEÏNTEGREERDE VERLICHTINGSMODULE 2

LED'S verlichten uw kijkrichting. Geen verblinding en perfecte gewichtsverdeling. Afgesloten ontwerp voorkomt verstrikkingsrisico.

RUIMTELIJK INTERIEUR

Biedt ruimte voor communicatie headsets en gehoorbescherming.

De Gallet F1 XF doet het!

Neem nu contact met ons op voor een demonstratie en gratis gebruikerstest Info.be@MSAsafety.com • referentie: XF gratis test

MSAsafety.com

THE NONNEGOTIABLES 1 INLEIDING

openbare weg … Het is begrijpelijk dat sommigen door de bomen het bos niet meer zien. Het is de taak van brandkeer de International Fire

weerscholen en lesgevers om zaken voldoende helder uit te

Instructor’s Workshop door. Ditmaal kwam de groep samen

In januari 2017 ging voor de 10

leggen opdat de belangrijke zaken zeker blijven hangen. De

in Hong Kong om nieuwe ideeën uit te wisselen. Eén van de

scholen moeten daar voldoende ambitieus in durven zijn. Zij

presentaties ging dieper in op het model strategie – tactiek

moeten de nieuwe inzichten uitdragen ook al weten ze dat

– techniek uit het vorige artikel. De Australiër John McDo-

de implementatie wel nog even op zich kan laten wachten.

nough had het over de verschillende technische keuzes die gemaakt worden. Hij hield een pleidooi voor moderne

Sommige nieuwe evoluties bieden kleine voordelen en ma-

brandbestrijding waarbij voldoende ruimte is om outside of

ken de zaken gemakkelijker. Andere evoluties zijn echte,

the box te denken maar hij gaf ook aan dat er een aantal za-

cruciale verbeteringen. Deze laatste categorie maakt brand-

ken zijn die hij bij elke binnenaanval wil zien terugkeren. Dit

bestrijding veiliger en efficiënter. Branden in gebouwen met

noemt hij de non-negiotables, letterlijk de zaken waarover

kleine ruimtes zoals woningen, appartementen, hotels, rust-

niet kan onderhandeld worden.

huizen, kleinere kantoren … komen vrij vaak voor. Bij dergelijke branden bestaat er een recept dat meestal kan gevolgd worden. Dit is niet het geval voor gebouwen zoals sporthal-

2 BINNENBRANDBESTRIJDING

len, cinemacomplexen, industriële gebouwen … Daar zal out of the box moeten gedacht en gewerkt worden.

In de afgelopen 15 jaar zijn de ideeën over binnenbrandbestrijding radicaal geëvolueerd. De mensen die in deze perio-

In situaties waarin dat niet het geval is, zijn er dus een aan-

de zijn ingestroomd bij de brandweer hebben veel van deze

tal zaken die niet optioneel zijn. Bij een binnenaanval in een

zaken geleerd op de schoolbanken. Dit is echter niet het ge-

woning, kantoor … zou de aanvalsploeg de volgende zaken

val voor de mensen met een langere staat van dienst. Voor

altijd moeten doen:

hen is er erg veel veranderd en deze evolutie blijft voortdu-

1. Blijf laag

ren.

2. Controleer de stroming

Naast brandbestrijding moeten brandweerlui de evoluties

3. Koel de rookgassen

bijhouden op vlak van technische hulpverlening, inciden-

4. Gooi zo snel mogelijk water op het vuur

ten met gevaarlijke stoffen, beveiliging van incidenten op de

5. Gebruik de warmtebeeldcamera

3 THE NON-NEGOTIABLES

genlijk de vraag stellen of ze nog doorgaan met hun binnenaanval. Hun kledij zal dan al veel meer warmte geabsorbeerd

3.1 Blijf laag

hebben dan de ploeg die dicht tegen de grond gebleven is.

In het verleden werd brandweerlui aangeleerd om recht-

Een tweede reden om laag bij de grond te blijven tijdens de

opstaand een brandend gebouw binnen te gaan. Tijdens

binnenaanval betreft de zichtbaarheid. De temperatuur is

de lessen persoonlijke bescherming werd immers rechtop-

lager onder de rooklaag dan erin. De zichtbaarheid is ook

staand gevorderd. Dergelijke vorderingstechnieken worden

beter onder de rooklaag. Zelfs als de volledige ruimte gevuld

in het buitenland glimlachend de ademlucht salsa of fire-

is met rook, is er onderaan dikwijls een (iets) betere zicht-

fighting kung fu genoemd. Rechtopstaand vorderen in een

baarheid. De rook is er soms minder dik waardoor een lamp

ruimte waar rook aanwezig is, heeft immers een heleboel

dicht bij de grond een beter effect heeft. Doordat de rook er

nadelen. Het is beter om laag te blijven. Laag blijven wordt

minder dicht is, zullen de vlammen ook sneller opgemerkt

dan gedefinieerd als continu minstens met één knie contact

worden dan hogerop in de rooklaag. Als laatste is het ook zo

houden met de grond.

dat de verbeterde zichtbaarheid dicht bij de grond een beetje inzicht verstrekt in de indeling van de ruimte. Waar staan

De overgang van rechtopstaand vorderen naar vorderen

de meubelen? Langs waar kan de ploeg het snelst vorderen?

dicht bij de grond kwam in België voor eerst op de voorgrond

Dit inzicht is er veel minder als men rechtstaat.

bij de eerste opleidingen omtrent binnenbrandbestrijding. Er werd terecht aangehaald dat de temperatuur in de rooklaag

Slachtoffers liggen meestal op de grond of dicht erbij (bv. Op

veel hoger is dan eronder. Een aanvalsploeg moet dus laag

een bed of op een zetel). Zelden zullen slachtoffers aange-

blijven om zo weinig mogelijk energie te absorberen, om zo

troffen worden op anderhalve meter hoogte. Een rechtop-

weinig mogelijk op te warmen. Sommige collega’s halen aan

staande ploeg zit met de ogen en de handen simpelweg op

dat het dikwijls nog niet warm is als ze binnenkomen en dat

de verkeerde hoogte om slachtoffers te zoeken. Dicht bij de

ze dus perfect kunnen rechtstaan in de rook. Ze negeren dan

grond zal dit veel efficiënter gaan. Het is gemakkelijk om te

echter het feit dat het op een bepaald moment warm kan

voelen in een bed of in een zetel. Een brandweerploeg die

worden. Op dat moment zullen ze op de knieën gedwongen

laag zit, heeft hiervoor de correcte hoogte. Het is ook ge-

worden door de hitte. Als dat gebeurt, moeten ze zichzelf ei-

makkelijk om onder voorwerpen (zoals bv een tafel te voe-

Kijk onder meubels Voel over een grotere oppervlakte Meer contactpunten

EENVOUDIGER ZOEKEN

Vallen van lagere hoogte

BETERE ZICHTBAARHEID

MINDER HITTE

Vermijd blessures

Herken neergekomen elektriciteitsbedrading Vermijd hindernissen

STABIELER

Vermijd schade aan adembescherming

Zie verder

GEBRUIK (ZAK)LAMP Bepaal locatie VERMIJD VALKUILEN

Vermijd dikke rook

Herken gaten of trappen Verminder de dode ruimte van de WBC Figuur 1 Verschillende argumenten om laag bij de grond te blijven bij een binneninzet. (Figuur: John McDonough) 18

len). Rechtstaand is dat allemaal iets minder makkelijk. De

tie naar lichtgewicht houten constructies (zie vorig artikel)

kans wordt kleiner dat een ploeg rakelings langs een slacht-

zouden er echter kunnen toe leiden dat dit risico toeneemt.

offer passeert zonder het opgemerkt te hebben. Natuurlijk is het belangrijk dat een goede zoektechniek gebruikt wordt.

Rechtstaand zijn er slechts twee contactpunten met de

Door wijde cirkels te maken met de benen is het mogelijk

grond: de twee voeten. Een brandweermens die dicht bij de

om snel een behoorlijke oppervlakte uit te kammen op zoek

grond zit, heeft meestal minstens één voet en een volledig

naar slachtoffers.

onderbeen als contactoppervlak met de grond. Dit laatste is veel stabieler. Als er moet gevorderd worden en gewerkt

Bij het gebruik van een warmtebeeldcamera is er een blinde

worden met een straalpijp, dan heeft men te maken met al-

zone. Hetgeen zich dicht bij de grond bevindt, onmiddellijk

lerlei reactiekrachten. Het is niet zo eenvoudig om die recht-

voor de brandweerman, is niet zichtbaar op het scherm. Hoe

staand te beheersen in een omgeving waar de zichtbaarheid

hoger de camera gehouden wordt, hoe groter deze zone

nul bedraagt. Dicht bij de grond lukt dat beter. Indien een

wordt. Ook hier is er dus een voordeel aan het laag bij de

brandweermens zijn evenwicht verliest, dan zijn de gevolgen

grond blijven.

minder erg dicht bij de grond dan rechtstaand. In het eerste geval, zal de brandweermens omrollen of kan hij zich-

Tijdens het rechtopstaand vorderen was er sprake van een

zelf rechthouden door gewoon een hand te strekken. In het

steunbeen en een tastbeen. Het tastbeen diende de vloer

tweede geval zal hij echt een val maken. In een met rook

af te tasten vooraleer het gewicht te verplaatsen. Dit om

gevulde omgeving is dit geen prettig vooruitzicht.

te vermijden dat een brandweermens doorheen een gat in de vloer viel. Ook dit zal beter gaan als men dicht tegen de

3.2 Controleer de stroming

grond zit. Door laag te blijven, ligt het zwaartepunt van het lichaam lager. De afstand tot de vloer is veel kleiner dan bij

In de afgelopen jaren is er steeds meer aandacht gegaan naar

iemand die rechtstaat. Hierdoor neemt de kans af dat een

het controleren van de stromingen bij brand. In Noord-Ame-

brandweermens met zijn voet in een gat trapt, zijn evenwicht

rika is dit belangrijker dan bij ons. Daar hebben ze namelijk de

verliest en voorover valt in het gat of in een trap. In België

gewoonte om standaard ramen te breken voor horizontale

komt het nu niet veel voor dat brandweerlui doorheen een

ventilatie. Bij een brandstof gecontroleerde brand zorgt dat

gat in de vloer vallen of dat de vloer het begeeft. De evolu-

voor de afvoer van rookgassen terwijl de brand niet groeit.

Ventilatie gecontroleerde brand Richting

Behoud en bewaak vensters

Sterkte

Sluit deuren

WIND

BEPERK VENTILATIE

ROOK

PROFIEL

Dichtheid

Veilige zones

Hoogte Snelheid Kleur

Indeling interieur DEURPROCEDURE Deur controle

Grootte van de openingen Vluchtplaatsen

Type deur Deur forceren?

Figuur 2 Verschillende redenen waarom het stromingspad onder controle moet gehouden worden door de brandweer. (Figuur: John McDonough) 19

Vroeger waren heel wat branden brandstof gecontroleerd bij

Als de deuropening 90 cm is en de deur staat volledig open,

aankomst van de brandweer. Branden evolueerden immers

dan zal het 10 keer harder branden dan in een situatie waar-

veel minder snel. Tegenwoordig ontwikkelen branden zich

bij iemand de deuropening manueel beperkt tot 9cm. Een

enorm snel. Indien er ventilatie genoeg is bij een woning-

tien keer grotere opening betekent tien keer meer lucht naar

brand, treedt flashover op binnen de twee à vier minuten.

binnen. Dit betekent op zich dat het tien keer harder gaat

Dikwijls is er echter geen lucht genoeg. Als de woning af-

branden.

gesloten is, zal de brand ventilatie gecontroleerd worden vóór flashover. We spreken dan van een onder geventileerd

De introductie van de zogenaamde door man staat in België

brandverloop. Als er dan ramen worden ingegooid, dan zal

nog maar in zijn kinderschoenen. De Belgische brandweer

het brandvermogen snel stijgen en zal er (ventilatie geïndu-

werkt met duo’s. Dikwijls worden de twee duo’s op de au-

ceerde) flashover optreden.

topomp nog beschouwd als de aanvalsploeg en de waterploeg. Deze visie is echter achterhaald. De eerste ploeg blijft

In Europa worden zelden ramen gebroken maar het besef

meestal de aanvalsploeg maar de tweede ploeg moet flexi-

is doorgedrongen dat het openen van een deur hetzelfde

bel kunnen ingezet worden.

effect heeft. Ook een deur is een opening waarlangs lucht kan binnentreden. Het is bij moderne brandbestrijding be-

In een moderne brandweerorganisatie waarbij voertuigen ter

langrijk dat de stroming onder controle gehouden wordt. Dit

plaatse komen uit verschillende posten kan een bevelvoer-

kan door iemand achter te laten bij de deur. Deze zal de deur

der er perfect voor kiezen om de twee duo’s in te zetten voor

dan zo dicht mogelijk houden. Hij zal daar ook zorgen dat

de aanval. Hij kan dan drie mensen inzetten op het vorderen

er voldoende slang mee naar binnen komt en dat de deur

van de slang terwijl de vierde aan de deur blijft zitten om

geen wrijvingspunt wordt. Als de deur de enige opening is,

de stroming te controleren. Het tweede duo wordt dan op-

zal hij of zij daardoor de intensiteit van de brand beperken.

gesplitst. Zelf kan de bevelvoerder ook meehelpen met het vorderen van de slang dicht bij de aanvalsploeg. Hierdoor wordt de slang afgelegd door vijf mensen. Dit zal zorgen

Figuur 3 Een brandweerman voert de functie door man uit. Hij houdt de deur zo gesloten mogelijk en zorgt voor een vlotte passage van de slang doorheen de deur. (Foto: Ed Hartin)

voor een veel snellere afleg. Aangezien brand tegenwoordig razendsnel evolueert is dit een groot voordeel. Het is wel belangrijk dat de bevelvoerder in contact blijft met de chauffeur buiten zodat hij naar buiten kan komen voor overleg als de commandowagen of de tweede autopomp aankomt. Er is een tweede methode om de stroming te controleren. De Duitser Michael Reick vond hiervoor de rookstopper uit. Dit eenvoudige toestel laat toe om de deuropening af te sluiten met een soort van branddeken. Het kan door één brandweerman geplaatst worden in de deuropening. Indien het een duwdeur betreft, dan kan dit zelfs vooraleer de deur geopend wordt. Geoefende brandweerlui kunnen dit zelfs doen op de tast in een met rook gevulde ruimte. De rookstopper zorgt ervoor dat de uitstroom van rook, en dus van hete gassen, stopt. Hij beschermt dus de aanpalende ruimten tegen de gevolgen van de brand. De rookstopper doet dat beter dan een door man. Bij deze laatste blijft er immers continu rook ontsnappen. Naast het stoppen van de rook, stopt de rookstopper ook het grootste gedeelte van de luchtstroom. Enkel onderaan de rookstopper kan er nog een beetje lucht naar binnen. In België heeft Antwerpen als vooruitstrevende zone de rookstopper in gebruik genomen. Ook brandweer Brussel is ermee aan de slag en verschillende andere zones zullen volgen in de nabije toekomst. Het grote voordeel van de rookstopper is dat er geen man mee

verloren is. Een bevelvoerder kan er dus perfect voor kiezen

De stroming controleren betekent in elk geval dat er een

om bij een appartementsbrand zijn twee duo’s mee naar bin-

goede deurprocedure moet gevolgd worden. Gelukkig is

nen te nemen. Het tweede duo kan de rookstopper plaatsen.

de deurprocedure in België al jarenlang goed ingeburgerd.

Nadat het eerste duo aan de aanval begonnen is, kan het

Hoewel er aan de officiële deurprocedure wel wat mag ge-

tweede duo een search & rescue opdracht uitvoeren.

schaafd worden, heeft de Belgische brandweer op dat vlak al zeer goed werk geleverd.

Een bijkomend voordeel van het controleren van de stroming is dat de snelheid van de rookgassen beperkt wordt.

Forcible entry, het forceren van een gesloten deur, is wel een

Zeker bij onder geventileerde branden zal de rooklaag tot

punt dat nog aandacht verdient. Immers, ook als de deur ge-

tegen de grond zitten. Dit betekent dat de brandweerlui in

forceerd wordt, dient de stroming gecontroleerd te worden.

de rooklaag zitten. De rooklaag geeft dan warmte af aan de

Dit kan met behulp van een bandlus. Door een bandlus aan

brandweerlui. Hoe sneller dit gebeurt, hoe korter de brand-

de deur te bevestigen, kan de deur terug bijna helemaal dicht

weerlui kunnen werken in die omgeving. Wanneer hun kledij

getrokken worden zodra ze opengebroken is. Dit vermijdt

begint te verzadigen, moeten ze immers naar buiten om te

dat een brandweerploeg er niet meer in slaagt om de deur

vermijden dat ze zouden verbranden. De snelheid waarmee

te sluiten nadat ze uit het slot springt. Nadien kan de bandlus

warmte wordt overgedragen van de rooklaag naar de brand-

gebruikt worden door de brandweermens aan de deur om

weerlui neemt toe als de temperatuur van de rook stijgt. De

de stroming te controleren. Een andere mogelijkheid is dat

warmteoverdracht neemt echter ook sterk toe als de snel-

de deur tegenaan gehouden wordt totdat de rookstopper

heid van de rookstroming toeneemt. Het beperken van de

geplaatst is.

stromingssnelheid kan dus een belangrijk voordeel opleveren voor de brandweerlui.

3.3 Koel de rookgassen Gaskoeling deed onder de naam “3D-techniek” zijn intrede

Figuur 4 Bij deze brand heeft de ploeg een rookstopper geplaatst. Hierdoor wordt de uitstroom van rookgassen naar de gang beperkt. Zodra de aanvalsploeg voorbij de deur is, valt het gordijn terug op zijn plaats en stopt de uitstroom bijna volledig. Hierdoor wordt een extra bescherming van de bewoners in de rest van het gebouw gerealiseerd. (Foto: Lukas Derkits / Fire Department Wiener Neudorf, Austria)

in België in de eerste helft van de jaren 2000. Geleidelijk aan werd het voor iedereen duidelijk dat bij een vordering tijdens een binnenaanval aandacht besteed moet worden aan het koelen van de rookgassen. De vraag is niet “moet ik koelen?”, de vraag is “hoeveel moet ik koelen?”. Wat is het gevolg als er aan gaskoeling gedaan wordt als het niet nodig is? In praktijk zal er dan een beetje water op de grond liggen en zullen er waterdruppels aan het plafond en de muren hangen. Omwille van de rookschade zullen deze ruimtes toch opnieuw moeten geschilderd worden. Het onnodig gaskoelen heeft dus niet echt nadelige gevolgen. Wat is het gevolg als er niet aan gaskoeling gedaan wordt wanneer het wel nodig is? In dat geval kan er rollover optreden in de rooklaag, flashover in de ruimte en kan de aanvalsploeg om het leven komen. Er zijn dus grote gevolgen verbonden aan het niet koelen van de gassen als dit nodig is. Het is dus belangrijk om voldoende aandacht te besteden aan het koelen van de rookgassen. Dit gebeurt in realiteit best met lange pulsen. De kegelhoek bedraagt dan 30-40°. De straalpijp wordt dan twee à drie seconden geopend. De straalpijp kan in de verte of in de hoogte gericht worden, afhankelijk waar de gassen zijn die gekoeld moeten worden. Het is belangrijk dat brandweerlui een beeld hebben van hoe ver en hoe hoog ze hun druppels kunnen werpen. Dit bepaalt immers de zone die gekoeld kan worden.

Vergelijk informatie Laat gassen samentrekken Verplaats zuurstof

Vorderen? Terugtrekken?

koel gassen onder zelfontbrandingstemperatuur

Lengte van de slang Snelheid

CONTROLEER TEMPERATUUR

CreĂŤer veilige zones

Gemak waarmee bewogen wordt

Inertiseer gassen

Communicatie

VERANDER GASSEN

SLANGENMANAGEMENT

DEBIET

TOEPASSING

Duur

Kegelhoek

Hoeveelheid

Instelling straalpijp

Druppelgrootte

Hoek van de straalpijp

Afstand

Richting

Figuur 5 Het koelen van rookgassen is belangrijk. (Figuur: John McDonough)

Het debiet hoeft niet te hoog te zijn. Een debiet van 200 liter

De bedoeling van gaskoeling is dat de temperatuur van de

per minuut volstaat voor het koelen van rookgassen. Het is

rookgassen naar beneden gaat. Vandaar komt ook de naam.

belangrijk om een goede straalpijp te hebben die in staat is

Een lagere rooklaagtemperatuur betekent minder warmte-

om fijne druppels te vormen. Hiervoor is dan weer voldoen-

overdracht (via straling en via convectie). Dit zal de situatie

de druk nodig. Moderne straalpijpen vragen vaak zes Ă zeven

veiliger maken. Het optreden van flashover wordt er immers

bar ingangsdruk. Indien gewerkt wordt met een stijgleiding

door afgeremd. De waterdruppels zullen zich omzetten

is dit vaak een probleem.

in stoom. Hierdoor wordt de menging in de rooklaag be-

Figuur 6 De lange puls is de meest aangewezen methode om gassen te koelen. (Figuur: Geert Vandamme) 22

ĂŻnvloedt. De rooklaag wordt er minder brandbaar door. Dit

3.4 Gooi zo snel mogelijk water op het vuur

doet de kans op rollover afnemen. Tenslotte neemt ook de stromingssnelheid van de rookgassen af. Inde rooklaag

In grote delen van de wereld is de binnenaanval al jarenlang

is er een sterke stroming van de brand naar buiten toe. De

de standaardmethode om een binnenbrand aan te pakken.

rookgassen komen door het gaskoelen even tot stilstand om

Sedert de invoering van het persluchttoestel is het mogelijk

daarna terug op gang te komen. Zoals eerder aangehaald

om een met rook gevulde ruimte te betreden, op zoek te

neemt de convectieve warmteoverdracht af bij tragere stro-

gaan naar de brand en die te blussen.

ming. Doordat de temperatuur van de rookgassen sterk afneemt,

Deze methode wordt beschouwd als superieur ten opzich-

nemen ze in volume af. De afname in volume wordt echter

te van de standaardmethode die daarvoor gebruikt werd:

gecompenseerd door de uitzetting van het water tot stoom.

Van buiten naar binnen spuiten totdat de brand stopt. Deze

Omwille van deze uitzetting is het belangrijk om het debiet

tweede methode hield in dat er soms tienduizenden liters

te beperken bij rookgaskoeling. Bij hogere debieten zullen

water door raamopeningen naar binnen werden gespoten.

een deel van de druppels doorheen de rooklaag vliegen en

Het was de bedoeling om de brand te verzuipen. Deze me-

verdampen tegen de wanden. De wanden zullen dan koelen

thode was niet efficiĂŤnt en dikwijls was de waterschade gro-

maar de wanden zullen niet krimpen. De uitzetting van het

ter dan de brandschade.

water tot stoom wordt dan niet gecompenseerd door een krimping van rookgassen. Dit leidt tot turbulentie en het kan

Een 40-tal jaar geleden begon de overschakeling van de

leiden tot thermische inversie. De hete rookgassen worden

buitenaanval naar de binnenaanval. Hiermee raakte de bui-

dan tegen de grond geduwd en dat is waar de brandweerlui

tenaanval wat in de vergetelheid. In heel wat organisaties

zitten.

groeide het idee dat professionele brandbestrijding enkel de

Als laatste biedt rookgaskoeling ook informatie over de tem-

binnenaanval kan en dat de buitenaanval voor amateurs is.

peratuur van de rooklaag. Wanneer het water verdampt in de rooklaag, is er een sissend geluid te horen. Dit geluid kan

Onderzoek in de VS toonde aan dat er een mengvorm mo-

gebruikt worden om te evalueren hoe effectief het water is.

gelijk is. Indien de brandhaard bereikbaar is van buiten, dan is

Het is ook een teken dat weergeeft hoe warm het is boven

het best dat er eerst van buitenaf aangevallen wordt om het

de brandweerlui. Gaskoelen is dus eigenlijk ook een vorm

vermogen van de brand te verminderen. Hiervoor bestaan in

van temperatuurcheck.

de VS verschillende namen: Hit it hard from the yard, Soften

Volontwikkelde brand Risico op backdraft Brandbestrijding van op afstand

Beheersing Snelheid

INDIRECTE AANVAL

Brand in ontwikkelingsfase

Wrijvingspunten

Brand in dooffase

Communicatie

DIRECTE AANVAL

SLANGENMANAGEMENT

NABLUSSING

TOEPASSING

Hot spots

Watertoevoer

Branduitbreiding Gebruik warmtebeeldcamera

Debiet BUITENAANVAL

Straalpijptechniek

Figuur 7 Blussen kan gebeuren op verschillende manieren. Hoe sneller, hoe beter. (Figuur: John McDonough) 23

the target … Bij de aankomst ter plaatse wordt eerste gepro-

gezamenlijke verwachting ontstaat over hoe de ploeg bij

beerd om de brand van buitenaf neer te slaan om vervolgens

aankomst zal werken. Het is belangrijk dat zowel de brand-

over te gaan tot de binnenaanval. Deze tactiek wordt transi-

weerlui, de onderofficieren als de officieren op dezelfde

tional attack genoemd.

golflengte zitten.

3.5 Gebruik de warmtebeeldcamera

Als laatste is er een belangrijke rol weggelegd voor onderofficieren en officieren. Zij moeten ervoor zorgen dat de

In de afgelopen 10 jaar is de warmtebeeldcamera (WBC) ge-

mensen op de werkvloer de vooropgezette werkmethode

meengoed geworden in de brandweer. Tegenwoordig heeft

ook effectief toepassen. Doorheen opleiding wordt aan ie-

elke autopomp één of meerdere warmtebeeldcamera’s. Het

dereen uitgelegd wat er van hen verwacht wordt. Tijdens de

is natuurlijk wel de bedoeling dat die camera’s gebruikt wor-

interventies moeten leidinggevenden er ook voor zorgen dat

den en niet in de wagen blijven liggen.

iedereen ook doet wat er verwacht wordt. Dit is enkel moge-

Een duo dat een binnenaanval inzet moet eigenlijk een WBC

lijk als er in de kazerne voldoende aandacht besteed wordt

meenemen naar binnen. De camera kan dienen bij het zoe-

aan dit thema. (Onder)officieren moeten continu uitdragen

ken van de brand. Het is echter ook handig om tegelijker-

welke houding en welke werkmethodes ze verwachten van

tijd te kijken of er slachtoffers aanwezig zijn. Als laatste kan

de groep.

de camera ook gebruikt worden om de effectiviteit van de straalpijp te evalueren en bij te sturen. Dit gaat zowel over de effectiviteit van de rookgaskoeling als over de directe aanval

5 BEDANKING

op de brandhaard. In beide gevallen kan de WBC een grote meerwaarde zijn.

Dit artikel is gebaseerd op de ideeën van John McDonough. John is een Australische officier die een 20-tal kazernes aanstuurt in het drukste deel van Sydney. Ik ontmoette hem voor

4 RANDVOORWAARDEN

het eerst in Duitsland in 2009 op een cursus 3D Firefighting, naar het gelijknamige boek waarvan hij co-auteur is. Sedert

Het invoeren van de non-negotiables zal in de meeste or-

2009 is John voor mij een mentor en een vriend geweest en

ganisaties niet van een leien dakje gaan. Zoiets vraagt heel

een voortdurende bron van inspiratie. Hij blijft maar komen

wat energie. Verschillende voorwaarden moeten vervuld zijn

met ideeën en vernieuwende concepten om brandbestrij-

opdat brandweermensen deze vijf minimumeisen altijd zou-

ding efficiënter en veiliger te maken. Dit is het 38ste artikel in

den toepassen.

deze reeks en zonder hem was deze reeks niet wat ze ge-

Eerst en vooral is er de opleiding van de mensen. Indien de

weest is. Een eerbetoon lijkt op zijn plaats.

brandweer wil dat haar mensen op een goede manier werken, dan zal de brandweer moeten zorgen voor een goede opleiding en goede trainingen. Dit gaat zowel over theorie,

6 BRONNEN

koude als warme praktijk. Het is belangrijk dat brandweerlui hun werkomgeving begrijpen. Vervolgens moeten ze de verschillende competenties eerst koud en vervolgens warm inoefenen. Enkel op die manier kunnen we als maatschappij verwachten dat onze brandweermensen de juiste handelingen gaan stellen.

[1] McDonough John (2017) The non-negotiables, presentatie op IFIW 2017 te Hong Kong [2] McDonough John (2009-2017) persoonlijke communicatie [3] Nieling Hans (2017) De ademluchtsalsa, CFBT-blog van het IFV

Vervolgens is het nodig dat er in een korps afspraken ge-

[4] McDonough John (2017) Non-negotiables, training for

maakt zijn hierover. Een eenvoudig voorbeeld zou kunnen

shared expectations, Training resources C plt ME3, New

zijn: Indien we geconfronteerd worden met een brand die

South Wales Fire and Rescue Service

uitslaand is door een bereikbare opening, dan is transitional attack onze standaard tactiek. Het is belangrijk dat de vijf minimum eisen verwerkt worden in de verschillende SOP’s en richtlijnen die in gebruik zijn in de brandweerorganisatie. SOP’s zorgen ervoor dat er een

Karel Lambert

Speel niet met vuur.

Promat biedt efﬁciënte en eenvoudig te plaatsen oplossingen voor brandveilige compartimentering, passieve brandbescherming van draagstructuren en technische installaties en het afdichten van doorvoeringen. Daarnaast zĳn er ook architectonische oplossingen met brandwerend glas en brandwerende glazen deuren ‘op maat’. info@promat.be | www.promat.be

724158_Adv_Branding1_De Brandweer_200x141_NL.indd 1

07/04/2017 12:10

Samurai® Sentai Workwear biedt de ultieme bescherming tegen hitte en vlammen, gecombineerd met het comfort en ademend vermogen van Gore® Pyrad ™ technologie. De jas neemt geen vocht op en blijft steeds laag in gewicht. Industrieel wassen kan op 60°C.

Contacteer ons voor meer info over Sentai Workwear | 03 460 04 60 | info@vdp.com | www.vdp.com

BRANDWEERCONGRES 2017

WATER: VRIEND éN VIJAND

DE INSCHRIJVINGEN ZIJN GEOPEND! 1 dag 4 thema’s 12 workshops Te veel water Te weinig water Vervuild water Hoe water gebruiken Zwembadtrainingen Het water aan de lippen van vrijwilligers Werken in team Dodelijk water Zonder water geen leven Beursstanden met topmaterieel Life demo’s

BRANDWEERCONGRES 2017

Track Wateroverlast

11:15 12:15 Keuzesessie 1: INTEGRAAL WATERBELEID Na een kleine introductie wordt ingegaan op de praktische aspecten: welke info wordt door de Vlaamse waterbeheerders ter beschikking gesteld (waterinfo.be). Ook wil men aangeven hoe de brandweer op basis van terreinkennis en haar aanwezigheid kan bijdragen tot hoogkwalitatieve kaarten. › Wie is wie in het integraal waterbeleid? (John Emery, VMM) › Portaalsite van de Vlaamse Overheid (Kris Cauwenberghs en Leen Boeckx (Waterbouwkundig Laboratorium) › Hoe kan de brandweer bijdragen tot hoogkwalitatieve kaarten? (Bram Vogels, VMM)

14:00 15:00 Keuzesessie 5: STRATEGISCHE AANPAK ‘WATER EN EVACUATIE’

gebieden is Nederland nog steeds kwetsbaar voor overvloedig water. Hoe klein het risico ook is, als het gebeurt, dan zullen de gevolgen voor de maatschappij en de vitale infrastructuur groot zijn. Ontwrichting van het maatschappelijk leven in delen van Nederland is daarbij niet ondenkbaar. Waterveiligheid en de rol van burgers bij het verkleinen van de maatschappelijke effecten staan daarom hoog op de veiligheidsagenda. Deze workshop gaat over de opzet en resultaten van het landelijk strategische project “Water en Evacuatie” dat de afgelopen jaren in Nederland is uitgevoerd met veel betrokken partijen. Lilian Weber-Teuben is afdelingshoofd in de sector Operationele Voorbereiding bij de brandweer/veiligheidsregio Hollands Midden.

Track Redding op water

11:30 12:30 Keuzesessie 2: WATERLIJKEN, BERGEN VAN SLACHTOFFERS Als brandweer worden we regelmatig geconfronteerd met menselijke resten in het water. Dit is één van de minder leuke kanten van ons werk, maar zeker één waar wij voor de oplossing zorgen. Het is ook een aparte materie, waar vaak veel vragen rond zijn en waarop we een beter antwoord willen geven. We willen onze bergingen zo efficiënt mogelijk doen en ons voorbereiden op wat we gaan vinden. Daarom brengen we de kennis van een aantal specialisten samen (Alain Remue, politiediensten, enz.) en reiken tips en tricks aan. Sgt. Cedric Trooskens (Brandweer Zone Antwerpen)

11:00 15:00 DOORLOPENDE PRAKTISCHE WORKSHOPs IN HET ZWEMBAD 60% van Nederland zou regelmatig onder water staan zonder dijken en duinen. Hevige neerslag, hoogwater en stormvloed kunnen leiden tot een (dreigende) overstroming. Ondanks alle inspanning van de overheid ten aanzien van dijkverhoging, dijkverzwaring en het aanleggen van overloop28

Redding met boot Deze workshop ‘redding met boot’ gaat door in het zwembad en is ook toegankelijk voor niet-duikers. Ontdek aan den lijve hoe het is om met behulp van een rubberen boot reddingen uit te voeren op het water. Kan je een persoon aan boord halen, zonder de boot te laten kapseizen?

BRANDWEERCONGRES 2017

Luc Deweerdt (Brandweerzone Rivierenland) is brandweerman in post Mechelen (zone Rivierenland) en instructeur aan Campus Vesta.

› Het correct gebruik van PBM’s tijdens interventies langs en in het water › Reddingstechnieken vanaf de oever (Talk-Reach-Throw) › Reddingstechnieken in het water met behulp van een rescue sled Sioen

14:15 15:15 Keuzesessie 6: MIRG - MARITIEME INCIDENTEN Duiken: nettentraining De gelijkenissen tussen de inzet van een brandweerman/-vrouw in een brandend gebouw en een interventieduiker bij een duikinterventie zijn groot. Het gaat telkens om het uitvoeren van een moeilijke taak in risicovolle omstandigheden. Beiden maken gebruik van ademlucht en een (volgelaats)masker, zijn ingesnoerd in een zware, belastende uitrusting en begeven zich in een vijandige omgeving waar de zichtbaarheid vaak tot nul herleid wordt. Deze workshop gaat dieper in op het risico dat de nachtmerrie van iedere duiker is: verstrikt geraken … Technical Diving Antwerp Demo door Sioen

Een brandweerman kan een aantal basis waterreddingstechnieken toepassen vanaf de oever die een laag risiconiveau inhouden voor de hulpverlener. De demo bevat delen die ook aan bod komen tijdens de opleidingsmodules “Water Rescue First Responder” en “Water Rescue Technician”. (Erkend door KCCE als voortgezette opleiding). Volgende elementen zullen aan bod komen:

MIRG staat voor ‘Maritieme Incidenten Respons Group’, of simpelweg: interventies bij incidenten met grote schepen. Schepen met gevaarlijke lading brengen vaak grote risico’s met zich mee. Wat kan je op het water doen als er zich een (brand)incident voordoet? Welke vaardigheden, kennis en materieel heb je nodig? Hoe kom je op de plaats van het incident? Kpt. Tom Van Damme (Brandweer Zone Antwerpen)

Track Het water aan de lippen …

11:15 12:30 Keuzesessie 3 en 14:00 15:15 Keuzesessie 7: TOEKOMST VAN DE VRIJWILLIGE BRANDWEER Bij de brandweerhervorming in Nederland kunnen we nu twee grote trends uittekenen. De eerste was de schaalvergroting en de kwaliteitsverbetering van materieel en organisatie. Dit was noodzakelijk en is goed verlopen. De tweede trend is dat net door de schaalvergroting, er een grotere afstand met de werkvloer ontstond. En daarmee gepaard gaande een gevoel van verlies aan betrokkenheid, vooral met onze vrijwillige brandweerlieden. Daar hebben we ons de laatste jaren sterk op gericht. Hoe betrekken we onze vrijwilligers terug bij de organisatie? Deze kennis willen we met jullie delen. Regiocommandant Fred Heerink, Brandweer Nederland, Directeur Veiligheidsregio Drenthe

BRANDWEERCONGRES 2017

Track Bluswater

14:15 15:15 Keuzesessie 8b: BLUSWATEROPVANG BEDRIJVEN Doelgroep: preventionisten Aan de hand van een case, wordt ingegaan op het aspect bluswateropvang op een industriĂŤle site en adviesverlening rond specifieke brandveiligheidsaspecten. In het bijzonder wordt dieper ingegaan op de strategie rond compartimentering, brandlastberekening, blusmiddelen (draagbare/mobiele blussers, haspels) inclusief bluswatervoorziening en opvang van gecontamineerd bluswater. We kijken daarbij naar de toepassing en interpretatie van de Basisnormen, Vlarem, lokale regels en NFPA (Amerikaanse normen opgelegd door moederbedrijf). Arne Inghelbrecht (FESG) & Martial Deplanche (Arcadis)

11:30 12:30 Keuzesessie 4: BLUSTECHNIEKEN, BLUSWATER BIJ WONINGBRAND Interactieve sessie - maximum 25 deelnemers. Elke brandweerman leest de artikels van Karel Lambert in het vakblad. Er zijn al veel inzichten aangereikt over bluswater, blustechnieken bij woningbrand. Laten we deze kennis samenbrengen in een workshop en ervaringen uitwisselen! Kpt. Karel Lambert (Brandweer Brussel)

14:15 15:15 Keuzesessie 8a: BLUSWATERTRANSPORT BIJ HEIDEBRAND & CARTOGRAFIE

Brandweer Zone Rand heeft de Kalmthoutse heide op haar grondgebied. Maar hoe brengt men het water op de plaats waar men het wil hebben? Om hoeveel water gaat het dan? Hoe kunnen kaarten ons helpen om de heidebranden efficiĂŤnt te lijf te gaan? Maj. Erik Janssen (Brandweer Zone Rand) 30

Track Werken in team 09:00 12:00 Workshop INSIGHTS: WERKEN IN TEAM 13:00 16:00 Workshop Insights: WERKEN IN TEAM Praktische workshop - maximaal 25 deelnemers per sessie Sommige mensen liggen elkaar beter dan andere. Voor sommige teamleden is samenwerken vanzelfsprekend, anderen hebben het hiermee moeilijker. De uitdaging is om een manier te vinden om iedereen individueel aan te sturen. Je teamleden beter leren kennen is sleutel tot meer werkplezier en hogere persoonlijke ontwikkeling, maar zorgt er tevens voor dat je eigen team, waarvoor je verantwoordelijk bent beter zal functioneren. Yann Van den Branden (Sqan bvba)

advertentie_brandweerman_4.pdf

12/04/13

14:14

NT HYBRID STRONGEST AND MOST VERSATILE RESCUE LIFTING VOOR ELKBAG PROBLEEM

DE 20% MORE CAPACITY

14 TON CAPACITEIT

BESTE OPLOSSING Connect for maximum lifting capacity height ARC CAPABILITY

AFSTAND Stability OP center

BEDIENBAAR

We zijn er trots op de pionier te zijn in High Performance Rescue Bags. De NT Bag werd meer dan 20 jaar geleden ontwikkeld en is nog KOPPELBARE HEFKUSSENS VOOR MEER KRACHT ENsteeds HOOGTEonovertroffen. Het ontwerp van de NT-hybrid is de drijvende kracht achter de vele functies en mogelijkheden. Probeer en vergelijk! VOLLEDIGE INTEGRATIE VAN VERSCHILLENDE PRODUKTEN

PA R T O F

BRABO Brandbeveiliging NV BRABO Brandbeveiliging NV Toekomstlaan 1A, B-2170 Merksem T + 32(0)3/645.48.05 | W www.brabo.be Toekomstlaan 1A, B-2170 Merksem T +32 (0)3/645.48.05 F + 32 (0)3/645.39.62 H E AV Y R E S C U E S Y S T E M E info@brabo.be E www.brabo.be TM

WWW.RESQTEC.COM

sinds 1913

www.brabo.be

BRABO Brandbeveiliging NV Toekomstlaan 1A, B-2170 Merksem T +32 (0)3/645.48.05 F + 32 (0)3/645.39.62 E info@brabo.be - www.brabo.be

Foto: Kaat Nuyttens

METEN IS WETEN In Vlaanderen is de grote meerderheid vrijwilliger. Bewust, met grote inzet en toewijding. Met welk doel zet men zich in bij de brandweer? Snelst adequate hulp bieden wanneer het nodig is (SAH)? Maar welke aspecten houdt ‘SAH’ eigenlijk in?

› Hulp: in al zijn aspecten, hulp bieden aan de beschermde gemeenten en steden › Adequaat, dus getraind en goed opgeleid. Meer en beter oefenen … maar daarover gaat dit artikel niet … › Snel: snelheid van uitrukken, maar vooral kunnen uitruk-

moeilijker. En niet enkel in de kleinste posten. Een uitruk met minimum 6 man lukt dan niet meer en zo komt het gedeelte “snelste” binnen SAH in het gedrang. Een belangrijk aspect voor de inzet en hulpverlening waar we allemaal voor verantwoordelijk zijn …

ken met een volledige bemanning (autopomp 6 personen) … En dit is het thema van dit artikel!

Knelpunten kennen Mensen zetten zich gerichter in als ze op de hoogte zijn én

Daar knelt in sommige posten het schoentje. Op bepaalde

betrokken worden bij de werking van een organisatie. Om

momenten en zeker overdag wordt effectief uitrukken soms

de beschikbaarheid van de posten te verbeteren, heeft HVZ Fluvia een dashboard uitgewerkt per post, voor alle posten in de zone. Het concrete doel? Objectief vaststellen waar de knelpunten zitten binnen de post en met de post/het team op deze momenten, door maximaal ingebeld te zijn, de beschikbaarheid verbeteren.

Steekproef ieder uur De zonale uitrukcomputer controleert op uurbasis een eerste uitruk van volledig bemande autompomp: onderofficier (OOFF), chauffeur C, 4 brandweermannen AB (adembeFoto: Kaat Nuyttens

scherming). Indien men niet zou kunnen uitrukken worden de details gelogd en op kwartaalbasis verwerkt.

MOMENTEN & FUNCTIES TE KORT - POST D LAATSTE 3 M. (APR-JUN ‘17) Detail van welke momenten er geen uitruk kon plaatsvinden. Op de slechtse tijdstippen waren 4 brandweerlieden tekort voor een uitruk van 6 man. (bv tijdens een opleidingsmoment)

5 4 3 2 1 0

1 24 10 13 14 16 17 20 22 24 25 27 28 29 30 11 2 21 15 19 18 2 6 9 24 10 13 1 14 16 7 20 23 27 29 30 36 1 11 12 21 5 15 1 89 2 4 10 13 14 16 17 20 22 23 24 27 28 29 30 3 6 11 21 15 7 8 19 18 26 9

za zo di ma do vr zo ma do za ma di do vr za zo di wo vr za wo di wo zo di do wo za zo di wo za di za ma di wo za do vr zo vr ma do di vr zo za di wo vr za di do vr za di wo do vr za di zo wo do wo do ma zo ma vr

8:28 15:30 7:28 18:18 11:59 16:18 6:55 14:00 13:50 19:06 20:30 18:44 15:43 17:10 11:11 19:16 11:29 17:19 8:08 17:14 16:18 6:20 10:46 7:56 16:02 10:26 18:32 14:43 13:32 16:57 10:02 17:06 14:32 7:10 7:23 9:02 16:05 13:11 12:25 21:44 17:23 14:34 9:45 16:49 13:00 13:52 14:31 19:02 13:41 12:45 7:56 16:02 11:29 11:16 9:03 10:16

Aantal personen tekort

Namen van posten en personen zijn vervangen door willekeurige letters en cijfers.

Aantal personen tekort

■ AB te kort ■ OOFF te kort ■ AB (werkuren) te kort ■ OOFF (werkuren) te kort

■ AB te kort

Samenvatting van onbeschikbaarheden op dagbasis

■ OOFF te kort

Voor post D is de zaterdag de moeilijkste periode, vooral rond 11 en 16h. Dit door tekort van vooral brandweermensen en in mindere mate onderofficieren. Donderdagavond is ook een aandachtspunt.

12 10

■ AB (werkuren) te kort

■ OOFF (werkuren) te kort

6 4 2 0 7 9 11 13 15 17 6 8 10 12 14 16 18 6 8 10 12 14 16 18 6 8 10 12 14 16 18 20 22 7 9 11 13 15 17 19 9 11 13 15 17 19 21 10 12 14 16 18

Maandag

Dinsdag

Woensdag

Functies post D laatste 3 maand

Donderdag

Vrijdag

Verdeling post D laatste 3 maand

12; 2%

Zaterdag

Zondag

Per dag post D laatste 3 maand 140

36%

120 100

58,3; 98%

64%

■

12 keer (of 2%) van de tekorten was te wijten aan tekort aan brandweerlieden.

■

O-OFF BW AB

■ ■

36% van de onbeschikbaarheden valt buiten de “werkuren”.

Buiten werkuren Werkuren (werkuren = 7h-18h)

De donderdag en de zaterdag zijn de zwakste momenten qua onbeschikbaarheden.

■ OOFF (werk)

■ OOFF

■ AB (werk)

20 0 ma di wo do vr za zo

■ AB

Evolutie post D (gem. 12,6%) De evolutie per maand qua onbeschikbaarheden We streven naar een onbeschikbaarheid van 0%. De pieken zijn er bv. door vakantieperiodes of opleidingstrajecten. Hier is voor post D het langdurig gemiddeld 12,6%.

30% 20% 10% 0% 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 2015 2016 2017

De vergelijking van de verschillende posten binnen zone en zonaal beeld.

DASHBOARD ONBESCHIKBAARHEDEN ‘GEEN UITRUK AUTOPOMP’ PER POST ZONE FLUVIA ROLLEND JAAR (JUN 2016 - 2017) Namen van posten en personen zijn vervangen door willekeurige letters en cijfers.

Landurige gem. postonbeschikbaarheid

Top 10 posten ‘Geen chauffeur C’

40% 35%

34,5%

30%

500

Post D komt hier in terug met de langdurige onbeschikbaarheid van 12,6%.

25,6%

25%

Welke posten zijn meest kritisch wat betreft chauffeurs. Dit kan verholpen worden door extra en gerichte opleidingen tot chauffeur te voorzien in deze posten.

600

400

20%

300

13,5% 12,6% 13,7%

15% 10%

200 6,3% 5,5%

3,4% 4,3% 4,1% 3,9% 2,5% 3,1% 2,6% 2,9%

100

1,4% 1,4% 1,8%

0 Post A Post B Post D Post N Post E Post M Post I Post L Post C Post H Post P

Post R

Post Q

Post P

Post O

Post N

Post M

Post L

Post K

Post J

Post I

Post H

Post G

Post F

Post E

Post D

Post C

Post B

Post A

Verdeling per dag, per uur, per functie In de zone zijn vooral weekdagen rond de middag kritisch qua onbeschikbaarheden. De zondag vormt het minst een probleem.

700 600 500 400 300 200 100

0 0 3 6 9 12 15 18 21 0 3 6 9 12 15 18 21 0 3 6 9 12 15 18 21 0 3 6 9 12 15 18 21 0 3 6 9 12 15 18 21 0 3 6 9 12 15 18 21 0 3 6 9 12 15 18 21

Maandag ■

OOFF (werk)

■

OOFF

Dinsdag ■

AB (werk)

■

Woensdag

Donderdag

Vrijdag

Zaterdag

Evolutie zonaal/maand (figuur 6)

Zondag

Kantooruren = 7h45-17h30

Verdeling functies

14%

4.205; 14%

12% 10% 8%

25.602; 86%

6% 4% 2% 0% 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 2015 2016 2017

De zone evolueert positief met de onbeschikbaarheden. Daarmee ook de reden om dit grondig te bekijken en op te blijven opvolgen.

■ ■

O-OFF BW AB

14% van de onbeschikbaarheden is te wijten aan tekort van onderofficieren.

(On)Beschikbaarheid van voorbeeld post D: wanneer en waardoor kon er geen autopomp met 6 man uitrukken?

uitmaakt in de keten. De postoverste heeft nu ook objectieve data, bijvoorbeeld om mee te nemen in een beslissing bij meerdere kandidaten voor een zelfde opleiding.

Deze tabellen geven ons zicht op de reden waardoor er geen compleet team kon uitrukken: ontbreken er onderof-

Effect? (Figuur 6)

ficieren, chauffeurs, brandweer(m/v) … Hier komt duidelijk

De eerste feedback van enkele postverantwoordelijken en

naar voor dat brandweeropdrachten een teaminzet vragen.

brandweermannen is positief. Het continu monitoren en

Het is immers onbespreekbaar om de veiligheid van de aan-

verbeteren van de werking van de posten zorgt voor een ver-

gemelde operationelen op de helling te zetten door onvol-

der inzicht en bewustwording. Doel is het verbeteren van de

doende bemanning. De oproep gaat dan naar een naburige

beschikbaarheid op lange termijn en hulp te kunnen bieden

post, waarbij aan de ‘S’-component van de SAH niet voldaan

waar nodig. Ken je jouw beschikbaarheid? En besef je hoe

wordt, dit ten nadele van de burgers en bedrijven.

belangrijk je bent voor je post? Deming Circel of PDCA-Cyclus (Plan Do Check Act)

(On)Beschikbaarheid per persoon Naast de postbeschikbaarheid krijgen we met dit dashboard zicht op de beschikbaarheid per persoon. We nemen hier

4. Bijsturen toekomstige beschikbaarheden

1. Geregistreerde beschikbaarheden (in- en uitbellen)

3. Delen info (persoonlijk & op postniveau)

2. Verwerking & analyse

de beschikbaarheid op voor de laatste 2 kwartalen om de evolutie te zien (figuur 12). Voor sommigen een ontnuchtering, voor andere een bevestiging van dagelijks in-en uitbelgedrag. Het delen en bespreekbaar maken van deze vaststellingen onder collega’s zorgt al voor een natuurlijke bijsturing. Iedere brandweerman/-vrouw wordt zich bewust

Auteur: Kpt. Thomas Tomme – HVZ Fluvia

van het belang van de eigen inzet en van de schakel die hij/zij

thomas.tomme@hvzfluvia.be

HVZ Fluvia post D - Beschikbaarheid per persoon (Q2-2017) Met 33 personen, bedraagt de gemiddelde beschikbaarheid 30% (- 4% t.o.v. Q1-2017)

■ ■

vorig kwartaal huidig kwartaal

100%

90%

87%

80%

77%

75%

70%

60%

59%

57%

55%

53%

51%

52% 49%

50% 45%

44% 39%

40%

38% 33%

30%

20%

10%

20%

10%

28%

27%

16%

6% 0%

0% 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33

Figuur 12 - Namen van personen werden vervangen door willekeurige cijfers. 35

Foto 4

HULPVERLENINGSZONE 1 Voorstel procedure takelen voertuig uit water

Het takelen van een voertuig vanuit het water gebeurd meestal nadat de personen uit het voertuig zijn bevrijd. In functie van de veiligheid van onze brandweerduikers, wenst Zone 1 de procedure regelmatig in te oefenen met een externe dienst (ADB). In bepaalde omstandigheden kan het echter zijn dat het voertuig met inzittenden getakeld zal moeten worden (niet kunnen openen van de deuren, een voertuig met vensters in gelaagd glas, geknelde inzittenden … ). Hieronder een aantal richtlijnen.

Veiligheid › De duiker blijft steeds aangelijnd! Het voertuig wordt verbonden met de kade d.m.v. een andere touw. › Radiocommunicatie met een volgelaatsmasker (foto 1) is sterk aanbevolen! › Er staat steeds een veiligheidsduiker paraat. › Er wordt nooit getakeld terwijl zich nog een duiker in de omgeving van het voertuig of de kabel bevindt.

Begeleiding takeldienst › Wanneer de takeldienst ter plaatse komt worden ze opgevangen door de brandweer. De exacte plaats van waar het voertuig zich bevindt wordt hen meegedeeld.

Foto 1

Foto 3

â&#x20AC;ş Zorg voor voldoende ruimte zodat de kraanwagen van de takeldienst loodrecht (foto 2) op de positie van het voertuig kan geplaatst worden. Op die manier wordt de afstand tot het voertuig zo kort mogelijk gehouden.

Foto 7

Foto 2

Bandlussen bevestigen aan voertuig onder water Scenario 1: Het voertuig staat op zâ&#x20AC;&#x2122;n wielen 1. Open de deur en draai vensters naar beneden, breek vensters met centerpons of ander middel

Foto 8

2. Breng een sterke bandlus door de vensters en bevestig de twee lussen met bv een sikkel bovenaan het voertuig (foto 3) 3. Maak een touwverbinding tussen de kabelhaak en de sikkel 4. Trek de kabelhaak via het touw naar de sikkel. Vraag voldoende kabel (foto 7 en 8)

5. Bevestig de kabelhaak aan de sikkel 6. De duiker komt naar boven en neemt afstand van het voertuig en de kabel 7. Het voertuig wordt langzaam getakeld tot het meeste water weggelopen is

Scenario 2: Het voertuig ligt op z’n dak 1. De bandlussen worden door de wielen gestoken aan dezelfde wielas (dus vooraan of achteraan het voertuig) (foto 4). Opmerking: indien dat niet lukt mag de bandlus rond de veerpoot gelegd worden. Bij aluminium velgen lukt dat meestal wel, bij stalen velgen meestal niet (foto 5). Opmerking: De bandlus wordt best niet rond het wiel gelegd, omdat de scherpe randen deze kunnen doorsnijden tijdens het takelen (foto 6). 2. Bevestig beide uiteinden van de bandlussen aan bv. een sikkel 3. tot 7. Volg de instructies van scenario 1

Foto 6

Scenario 3: Het voertuig ligt op z’n zijkant 1. Aangezien het hier meestal niet mogelijk is om de bandlussen aan de wielen van éénzelfde wielas te bevestigen, kunnen de wielen aan één zijde van het voertuig vastgelegd worden 2. Beide bandlussen aan elkaar vastmaken met bv. een sikkel … 3. tot 7. Volg de instructies van scenario 1

Auteur: Frederik Vandenbussche HVZ Zone 1 Fotograaf: Marc Deceur

Foto 5

Light up your safety terreinverlichting | mobiele licht- en cameramasten

technics BEERSE

GR technics bvba Beemdenstraat 7 b1 2340 Beerse - BelgiĂŤ

14 61.99.75 info@gr-technics.be +32(0)

www.gr-technics.be ÂŽ

Alle interventie verlichting 100% LED ACCU | 240 V | 24 V

BRANDWEERTESTEN

Een organisatie van Universiteit Gent en het KCCE Van 13 tot 16 juli te Oostkamp organiseerde kapt. Karel Lambert samen met de Universiteit Gent en het KCCE acht experimenten om te bepalen hoe snel brandweermensen een ruimte kunnen doorzoeken om slachtoffers te redden en hoe lang het duurt om een vordering te doen.

Er namen 86 brandweerlui uit België deel aan de testen. Zij vertegenwoordigden 11 zones: Zone 1, Midwest, Westhoek, Noord-Limburg, Antwerpen, Oost, Kempen, Rand, Brussel, Vlaamse Ardennen en Waasland. Ook enkele Nederlandse brandweermensen namen deel aan de testen. Een 50-tal vrijwilligers zijn één tot vier dagen komen meehelpen om alles vorm te geven. Zone 1, BW Brussel, de gemeente Oostkamp en Ikea zorgden voor logistieke steun. Financiële steun kwam van CFBT-BE.

Inschrijfbalie waar iedereen een enquête krijgt, van drank voorzien wordt en waar de info verwerkt wordt

Bovenaanzicht van de verschillende proeven.

Kantoorruimte met slachtoffer. Alles is afgetekend op de vloer zodat alles na elke test alles opnieuw op zijn plaats kan gezet worden. Op die manier krijgt iedereen exact dezelfde situatie voorgeschoteld.

Tussen de verschillende proeven zijn rustpauzes voorzien opdat een ploeg in dezelfde conditie aan elke proef begint. 41

Tijdens de test worden heel wat gegevens genoteerd door de begeleiders.

Wouter BingĂŠ (links op de foto) van Brandweer Nevele zorgde voor voldoende cameraâ&#x20AC;&#x2122;s (rechts op de foto) om alle experimenten continu te filmen.

Autopomp en ademluchtcontainer van zone 1 bij de experimenten buiten

Twee brandweerlui doorzoeken een slaapkamer

Ook Nederlandse medewerkers dragen hun steentje bij â&#x20AC;Ś

Doorzoeken van dezelfde slaapkamer (afmetingen) met dezelfde meubelen op dezelfde plaats en hetzelfde slachtoffer (ook op dezelfde plaats), deze keer met een straalpijp

Wolf Lambert, de barman van dienst, voorziet iedereen van (fris)drank

Iedereen krijgt voor de aanvang van elke test een gestandaardiseerde briefing

Rookgaskoelen en vorderen

Er waren ook lege ruimtes te doorzoeken â&#x20AC;Ś Rookgaskoelen en zoeken naar een slachtoffer

Evacuatie van een slachtoffer Centralisatie van filmbeelden

Karel Lambert Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Nathalie Van Moorter, Rob Meyer, Steve De Blauwe

Gezellige drukte tussen de testen door 44

TIPS & TRICKS A MBUL ANCE In deze rubriek stellen we een nieuwe tip of trick voor die je als hulpverlener-ambulancier kan toepassen. Het gaat om kleine handigheidjes die je niet meteen leert in de opleiding. Ze komen tot stand door jarenlange ervaring van collega’s.

TECHNIEK OM EEN ZITTEND PERSOON OP TE TILLEN ZONDER ZIJN ARMEN TE GEBRUIKEN. DEZE TECHNIEK KAN OOK GEBRUIKT WORDEN VANUIT EEN BAD OF EEN ZETEL. 1

Plaats het opgerolde deken onder de oksels van het slachtoffer. Zorg ervoor dat de uiteinden van de deken even lang zijn.

Rol het deken overhoeks op 3

Zorg dat het deken niet kruist: Breng het deken vanuit de linkeroksel van het slachtoffer naar de linkerknie van het slachtoffer naar buiten toe. Het voordeel van deze techniek is dat je weinig kracht nodig hebt om minder mobiele en zware personen op te tillen.

De hulpverleners plaatsen één voet in bad (of zo dicht mogelijk bij het slachtoffer), tillen de patiënt op en plaatsen deze op de boord van het bad. Nadien Herpositioneren de ambulanciers zich. De patiënt kan vervolgens verplaatst worden naar bv. de stoel voor verdere evacuatie. Het verschil vorige techniek is dat ambulancier 1 achter de rug van de patiënt staat en ambulancier 2 voor de voeten van de patiënt plaatsneemt. De handen van ambulancier 2 komen tot tegen de knieën van het slachtoffer. Auteur: Juan Herrero - HVZ Fluvia - Post Kortrijk

Pub_anpibenorbosec_vs06_Layout 1 19/10/16 10:25 Page 1

ANPI en BENOR slaan de handen in elkaar om branden te bestrijden! Het merk BENOR verklaart dat een product beantwoordt aan een referentie voor technische kwaliteit als dit bevestigd werd door alle partijen die betrokken waren bij het op de markt brengen ervan. Het is eigendom van het Bureau voor Normalisatie (NBN), een organisatie van openbaar belang, onder toezicht van het Ministerie van Economische Zaken. Het merk BENOR dekt systematisch alle relevante eigenschappen van het product voor de toepassing en het concrete gebruik ervan door de gebruiker, zowel openbaar als privĂŠ. De vermelde prestaties beantwoorden dan ook aan de kwaliteitsverwachtingen van de betrokken sector en de klanten ervan. Een veilige waarde voor het merk BOSEC!

BENOR, kwaiteit in vertrouwen!

www.benor.be

ANPI werkt voor brandbescherming hoofdzakelijk samen met de kwaliteitsmerken BOSEC en BENOR.

BOSEC, een door BELAC erkend merk, dekt alle domeinen van brandpreventie: passieve bescherming, actieve bescherming en de organisatie van brandpreventie. BOSEC is dan ook vooral een kwaliteitsmerk op het vlak van SERVICE, gebaseerd op zijn eigen productmerk en op het merk BENOR. BOSEC, de kwaliteitsreferentie op het vlak van geĂŻntegreerde en integrale brandbescherming.

www.anpi.be - www.bosec.be

Vermijd verrassingen en eis producten en diensten van de merken BENOR of BOSEC. Er zijn heel wat producten op de markt om u te beschermen tegen brand of om brand te voorkomen. Die producten zijn echter niet allemaal even kwaliteitsvol. Daarom besloten ANPI en BENOR de handen in elkaar te slaan en u te helpen om de beste keuze te maken voor de volgende producten: brandwerende dekens, brandveilige vuilnisbakken en slangenwagens (brandweerslangen en -aansluitingen). Vanaf 17 september 2016 zullen alle aanvragen die ingediend worden voor de certificatie van brandwerende dekens, brandveilige vuilnisbakken en slangenwagens (brandweerslangen en -aansluitingen) en brandkasten daarom voortaan een unieke BENOR-certificatie moeten doorlopen.

ROOKMELDERS FOR LIFE 2017 #RFL17 Het plaatsen van voldoende rookmelders en een afgesproken vluchtplan, redden levens. Hiervan moet ik jou als brandweerman/-vrouw niet meer overtuigen. We hebben immers een voorbeeldfunctie en zijn de partner bij uitstek om iedereen hiervan bewust te maken.

Brandveiligheid stopt niet als onze werktijd erop zit en is niet

25 euro per stuk of 5 stuks voor 112 euro. Dit globale bedrag

enkel onze verantwoordelijkheid. Het is de verantwoorde-

is een bewuste en symbolische keuze: op deze manier wordt

lijkheid van iedereen. Daarom ben ik zeer blij dat het buurt-

het Europees noodnummer 112 in de kijker gezet.

comité Den Brand uit Puurs zich wil inzetten om rookmel-

De aankoop van de rookmelders gebeurt via het E-loket van

ders te promoten. Het comité zocht een goede actie voor

de gemeente Puurs en het buurtcomité plaatst de rook-

Music for Life van Studio Brussel en het resultaat mag er zijn:

melders waar er vraag naar is. Deze combinatie is bijzon-

‘Rookmelders for Life’.

der efficiënt: men is er zeker van dat de rookmelders correct geplaatst worden en niet in de verpakking blijven. Bij

In de eerste plaats wil het buurtcomité de buurtbewoners

de plaatsing kan men een vrije bijdrage voor het goede doel

zo veel mogelijk aanzetten tot het aankopen en plaatsen van

geven. Indien men geen plaatsing wenst, kan men de rook-

rookmelders in Puurs. De rookmelders worden verkocht aan

melders afhalen in de bibliotheek van Puurs. Uiteraard is er gekozen voor een type rookmelder met een 10-jarige niet-verwisselbare batterij. Er zijn immers nog heel wat mensen die niet weten dat elke rookmelder na 10 jaar dient vervangen te worden. Dergelijk model voorkomt dat de levensduur overschreden wordt en dat er rookmelders zonder batterijen hangen. De opbrengst van de actie gaat naar vzw Oscare, nazorg- en onderzoekscentrum voor brandwonden en littekens. De activiteiten van deze non-profit organisatie zijn georganiseerd rond vier grote pijlers: nazorg, onderzoek, opleiding en preventie. Meer info vind je op www.oscare.be.

App 112 BE Dringend hulp nodig? Bel de noodcentrales nu ook via app.

1 app, 3 hulpdiensten

Lokalisatie

Je kan in de app makkelijk de hulpdienst kiezen die je nodig hebt.

De noodcentrales kunnen zien waar je bent.

Extra info

Contactgegevens

De noodcentrales weten waar je woont.

De noodcentrales weten meteen of je bijvoorbeeld doof bent, je een hartpatiënt bent of je allergisch bent aan bepaalde medicatie.

Chat

Dimi Vercammen, vrijwilliger in het buurtcomité Den Brand en tevens kapitein bij Brandweer Zone Antwerpen en vrijwil-

....

Als je niet kan spreken of horen, activeren de noodcentrales de mogelijkheid om berichtjes te sturen.

liger in Rivierenland, is de initiatiefnemer en drijvende kracht

Alarm Ben je bewusteloos gevallen en vinden de hulpdiensten je niet, dan kunnen de noodcentrales je GSM laten rinkelen.

Gratis De app is gratis, net zoals de noodnummers.

achter dit project. De samenwerking tussen het buurtcomité en de gemeente Puurs is een inspiratie voor alle brandweermannen en -vrouwen, voor gemeenten, buurtcomités, verenigingen …

Download Ga naar de App of Play Store, en zoek naar “112 BE”, download en installeer de app op je onthaalscherm.

Op 18 mei ging het project van start. In de bibliotheek werd een eerste infosessie georganiseerd, die in het najaar herhaald zal worden. Schepen Hilde Van der Poorten verwelkomde de aanwezigen en Dimi Vercammen lichtte het project toe. Koen Maertens, directeur vzw Oscare en ikzelf gaven de nodige info over brandveiligheid in de privéwoning en rookmelders. Je kan het buurtcomité volgen op Facebook via @PuursDen-

 Voornaam

brand.

 Achternaam

Ik kijk alvast uit naar het vervolg van ‘Rookmelders for Life’.

Voldoende rookmelders en een afgesproken vluchtplan zijn

 Geboortedatum  Telefoonnummer  Adres  Met wie kunnen wij contact

opnemen bij een noodgeval?

immers de sleutels tot succes om te komen tot een drasti-

 Ik ben doof, slechthorend

sche daling van het aantal doden en gewonden door brand.

of heb een spraakstoornis.

Bovendien wordt door de actie de vzw Oscare financieel gesteund en kunnen zij hun activiteiten verder uitbouwen. Hopelijk volgen andere gemeenten dit inspirerend initiatief en zetten ze zo het belang van voldoende rookmelders in de kijker. Dit kan door het aanbieden of verkopen van rookmelders, het organiseren van infosessies, het plaatsen van een artikel in het gemeenteblad of het ondersteunen van goede praktijken, zoals hierboven beschreven. Op die manier kun-

Bel Gebruik de app als je dringend hulp nodig hebt van brandweer, ambulance of politie in België.

nen we in de toekomst zelfs komen tot echte ‘rookmeldersgemeenten’. Dit zou in ieder geval een zeer mooi en nuttig kwaliteitslabel zijn. Tim Renders - Brandpreventieadviseur HVZ Oost Vlaams-Brabant - tim.renders@hvzoost.be

www.112.be

Registreer Vul je naam, je contactgegevens en extra info in.

Dat brandweermensen graag een stapje in de wereld zetten is bekend. Naast hulp bieden aan korpsen in andere landen, door materieel te bezorgen of er les te gaan geven, maken sommigen gebruik van hun vakantie om brandweerdiensten in het buitenland te bezoeken. Ronny Vanden Bempt (HVZ Vlaams-Brabant West Post Asse) reisde naar Zuid-Afrika en bracht ons volgende reportage mee:

BRANDWEER IN ZUID-AFRIKA Winter in België, meer redenen hadden we met enkele vrien-

BRANDWEER KAAPSTAD

den niet nodig om het vliegtuig op te stappen naar de andere kant van de evenaar. Op 13 uur vliegen van hier kwamen

De brandweer van Kaapstad is een mastodont: meer dan

we terecht in de aangename hitte van Kaapstad, Zuid-Afrika.

duizend personeelsleden verdeeld over 30 posten. De

Onze witte huurauto zag eerder geel van al het zand, want er

brandweer heeft geen ambulancedienst, maar ze hebben

heerste al enkele maanden een immense droogte in de regio

wel wagens met paramedici aan boord voor interventies met

en de auto’s mogen van de regering niet gewassen worden.

ongevallen: Rescue Vehicles. De manschappen zijn duidelijk

Even de goede kant van de auto zoeken (het stuur staat daar

goed getraind (Een delegatie mag dit jaar zelfs meedoen aan

aan de andere kant), airco op en gaspedaal naar beneden:

de finale van de World Rescue Challenge in Roemenië voor

tien dagen cruisen langs Kaap de Goede Hoop en de Garden

extricatie-teams). Ze werken er al jarenlang in het systeem

Route. Ik ga het hier niet hebben over de struisvogels, nijlpaarden, giraffen, springbokken of olifanten. Elke brandweerman heeft immers al door dat we hier de perfecte mix hadden voor een lelijke brand: felle wind, 30°C in de schaduw en een maandenlange droogte. En inderdaad, de spuitgasten hadden hun werk. Terwijl wij op een strandterrasje een locale verfrissend drankje nuttigden om af te koelen, hadden we zicht op een wildfire. Iets later hoorden we in het nieuws dat, net ten zuiden van Kaapstad, de grote township Imizamo Yethu in vlammen opging: 3 doden, 3500 huizen afgebrand en 15000 mensen dakloos. Niet direct te vergelijken met situaties die we thuis meemaken …

PRIORITEITEN STELLEN van de zonewerking: de dertig posten vormen samen één geheel en wagens veranderen gemakkelijk van plaats. Het

Maar goed, ik was afgeweken bij de onze drankjes op het

zijn allemaal beroepsmensen die in 24u diensten werken.

terrasje aan zee. Aan de overkant woedde een kleine, maar snel oprukkende wildfire. Mensen probeerden duidelijk zelf

Gelukkig hadden we hun hoofdpost Goodwood Fire Station

water uit de zee te halen om te blussen. Het heeft effectief

enkele dagen voor de brand kunnen bezoeken, of we had-

twee uur geduurd vooraleer de lokale brandweer aankwam.

den voor een lege kazerne gestaan. Brandweerman Swane-

De dag erna begreep ik waarom, want toen bezochten we

poel heeft ons alle hoekjes van de post laten zien: de garage

de hoofdpost van de regio Bitou, ten oosten van Cape Town.

met een fameuze CP-OPS-toerbus (aangekocht ten tijde van

Deze post, gelegen in het kuststadje Plettenberg, was wél

het WK voetbal), de immense Bronto Skylift van 37m, de oe-

een cultuurschok: mijn eigen huis is bijna even groot. Blijk-

fentoren, de dispatch die de volledige disaster management,

baar waren er op dat moment nog twee andere branden en

brandweer- en ambulancediensten regelt voor een regio,

dus gaven ze prioriteit aan die branden waar slachtoffers of

even groot als Vlaams-Brabant en Brussel samen en goed

huizen bij betrokken waren.

voor een kleine vier miljoen inwoners. Hij toonde ons de ontspanningsruimtes, compleet met typisch Zuid-Afrikaanse

In deze regio is het roeien met de riemen die ze hebben. Ze

braai en het buitenzwembad. We zagen de waslokalen en

werken dagelijks 8 uur en voor de rest zijn ze thuis standby.

ademluchtlokalen, zeer vergelijkbaar met wat we hier ken-

Ze hebben in totaal 11 wagens, waarvan maar zeven opera-

nen. Alleen voor de specifieke procedures voor decontami-

tioneel, voor een regio even groot als Zone Vlaams-Brabant

natie van kledij wachten ze nog even af tot ons geëxperi-

West. Een kleine 50 000 inwoners worden beschermd door

menteer wat duidelijkheid oplevert.

de 23 professionele brandweermannen en gele mannen.

De zones bij ons die dicht bij de taalgrens liggen, kunnen erover meespreken: soms ontstaan er wel wat communicatieproblemen doordat mensen slecht of geen Nederlands kunnen. Meestal kunnen we ons wel redden met Frans of Engels. In Zuid-Afrika zijn er echter maar liefst 11 officiële talen! In de townships wordt er soms alleen maar Zulu of Xhosa (met klakkende geluidjes) gesproken. Eén taal verstaan wij ook als we echt ons best doen: Afrikaans. Al moet ik toegeven dat enkele drankjes de taalbarrière een pak omlaag brengen.

Deze vrijwilligers doen geen binnenbranden, ze zijn enkel opgeleid om de vele wildfires te blussen. De senior (~onderofficier) van dienst neemt de noodoproepen op en dispatcht de juiste mensen en wagens.

WILDFIRES Toen we op een maandag de post bezochten, was senior firefighter Adriaan Swanepoel bezig al het materiaal van het drukke weekend op te ruimen. Deze keer geen oproepen, dus hadden we de tijd om wat rond te kijken. De slangen lagen te drogen op het chassis van een tankwagen (foto nr..). De tank was gedemonteerd omdat er roest was vastgesteld, dat waren ze dus zelf aan het herstellen. Het is duidelijk dat je

ting te veranderen, ben je snel verrast. Zeker als je weet dat

in deze post meer moet kunnen dan alleen maar blussen. We

ze zo’n branden soms met slechts drie mannen aanpakken.

zagen enkele verbrande slangen liggen. Dat gebeurt blijk-

Het vaakst rukken ze uit met hun jeeps met daarop een klei-

baar wel vaker: bij wildfires moeten ze vaak meer dan 200

ne pomp en twee hogedrukhaspels gemonteerd.

meter slang uitrollen, daar hebben ze speciaal een kleinere diameter van 25cm voor, anders zou de slang helemaal niet

Tekst en foto’s: Ronny Vanden Bempt

meer handelbaar zijn. Als het vuurt dan beslist om van rich-

Zone Vlaams-Brabant West Post Asse

De dispatch van de regio Kaapstad was bij de eerste ter wereld om over te stappen naar het EPIC-systeem. De zes veiligheidsdiensten (zoals politie, verkeer, brandweer, ziekenwagens …) zitten samen, gebruiken live landkaarten en beelden van 200 bestuurbare camera’s. Vaak zijn er 30 wagens tegelijk op de baan. Er zijn 50 tot 150 oproepen per dag. De responsetijd is maximum 11 minuten, wat gezien het terrein soms een zware onderneming is. In de wagens staan tablets voor statussen.

In de

van 6 juni 2017 verscheen een artikel met als titel ‘She’s a life saver’. We namen contact op met

en kregen

toelating om het artikel ook in ‘De brandweer[m/v]’ te plaatsen. In deze uitgave maken we kennis met Barbara, een brandweervrouw. Met dank aan de redactie van Flair!

SHE’S A LIFE SAVER Deze dappere dames maakten van levens redden hun beroep

Barbara en Ashley hebben een wel heel bijzondere roeping: levens redden. Een job die veel voldoening geeft, maar emotioneel ook heel zwaar kan zijn.

‘Tijdens een interventie bij een zwaar ongeval redden mijn

Paraat staan moet je altijd, in goede en in slechte gevallen.

team en ik een man uit een autowrak. Hij was er niet goed

Wat je ook tegenkomt, je moet een knop kunnen omdraaien.

aan toe, belandde op intensieve zorgen en liep heel wat

Nu ik sinds januari stagiair-sergeant ben, is het mijn taak om

breuken op. Toch is hij erdoor gekomen. Het mooiste van

bij aankomst de situatie te evalueren en te bepalen hoe we

al? Na zijn revalidatie is hij begonnen aan een opleiding als

te werk zullen gaan. In eerste instantie is er dan geen plaats

brandweerman. Hij was zo onder de indruk van de passie en

voor emoties, maar er moet worden gefocust op de job. Dat

de opoffering die hij had ervaren bij ons brandweerteam dat

is op termijn een soort automatisme geworden, al raakt ook

hem had geholpen, dat hij daar ook deel van wil uitmaken.

mijn emmertje uiteraard weleens vol. Dan voel ik absoluut

Een mooier compliment kan ik volgens mij niet krijgen. Die

de behoefte om te gaan praten met de slachtoffers of om-

passie, die overtuiging, de drang om mensen te willen hel-

staanders. Ook wanneer een interventie afgerond is en de

pen, dat is waarvoor ik het doe.’

slachtoffers weggevoerd zijn, laat een zaak je natuurlijk niet altijd helemaal los. Dan informeren we bij de ambulanciers

“ Barbara (29) gaat letterlijk door het vuur om mensen te helpen als brandweervrouw” BETER BLUSSEN DAN FEESTEN

of de mensen in het ziekenhuis hoe alles uiteindelijk is afgelopen. Dat maakt ons menselijk en ik vermoed dat ik daar als vrouw nog net een tikkeltje meer behoefte aan heb dan veel van mijn mannelijke collega’s.’

“ Zelfs tijdens een feestje moeten we soms halsoverkop vertrekken.”

‘Zelfs op het verjaardagspartijtje van mijn eigen kinderen meld ik me standby. Dat begrijpt mijn omgeving niet altijd.

KINDEREN EN COLLEGA’S

Hoe ik daarover denk? Iemand moet het doen. Als iedere brandweerman of -vrouw liever op een feestje zit, is er nie-

‘Ik prijs me gelukkig dat ik nog nooit kinderen of collega’s uit

mand om mensen in nood te helpen. Daar zou ik zelf niet blij

een noodsituatie heb moeten redden. Hoe ik daarmee zou

van worden als ik in de problemen zat. Bij de brandweer zijn,

omgaan, kan ik niet goed inschatten. Toch lopen ook andere

is gewoon mijn leven. Net zoals het geloof bij priesters, is

interventies niet altijd van een leien dakje. Zo vergeet ik nooit

mensen redden mijn roeping. Als je die overtuiging niet hebt,

mijn eerste dodelijke ongeval. Een man was met zijn auto

hou je de job niet vol. Je kan niet kiezen welke interventies

tegen een boom aan geknald. Toen we aankwamen, was hij

je wel of niet aanneemt of als iemand je hulp nodig heeft.

amper nog te herkennen. Toen moesten we met een bang

hart de berm controleren om te kijken of zijn kinderen niet

weg naar een zwaar ongeval. Dankzij die teamspirit en de

bij hem waren, of er niet nog andere slachtoffers waren. Op

ingesteldheid om in elke situatie klaar te staan om hulp te

zo’n moment voel je je compleet machteloos. En hoewel ik

bieden, is het helemaal goed gekomen met dat slachtoffer.

mezelf zeker niet als held of als life saver zou omschrijven, is

Dan bespreken we in team de hele situatie en mogen we

het in deze job uiteraard wel je doel om mensen te redden.

best trots zijn op het werk dat we leveren.’

Daar helpt de ongelooflijke groepsspirit wel bij. Elke interventie benaderen we als een team. Zelfs als we tijdens een

Tekst: Elien Geboers

personeelsfeestje een oproep krijgen. Ook dat herinner ik

Foto’s: Thomas Vanhaute

me nog perfect. Het ene moment staan we met alle collega’s te lachen, vijf minuten later zijn we met de grootste ernst op

hebt, hou je de job niet

Volgende editie: Ashley

‘Zelfs tijdens een feestje moeten53 we

NIEUWE BRANDWEERVOERTUIGEN

LEDENVOORDELEN DREAMLAND – DREAMBABY

De sportcentra van Sportoase bieden de leden van BVV een voordeel op de verschillende abonnementen: 30% korting op alle jaarabonnementen, 3-maand abonnementen

Fitness

10-beurtenkaart

voor

Dankzij de samenwerking met ColliShop Professional en

groepslessen (vb Spinning) van Sportoase en een ver-

Brandweer vereniging Vlaanderen genieten brandweerzo-

laagde instap van € 25,00 i.p.v. € 80,00.

ne’s en vriendenkringen van de brandweer exclusieve voor-

30% korting op jaarabonnementen voor het zwemmen

delen bij DreamLand en Dreambaby met de Businesskaart!

De korting is geldig voor de fitnessactiviteiten, de

De kaart staat ter beschikking van de hulpverleningszones,

zwembadfaciliteiten en de groepslessen in alle Spor-

de posten en de vriendengroepen van de brandweer en

toase sportcentra.

dient na gebruik terugbezorgd te worden aan het secretari-

De korting is enkel

aat of de postoverste. Er is een kaart voorzien per post.

geldig voor u als

Wil u als zone of vriendenkring ter gelegenheid van sinter-

BVV-lid (geen

klaas, een geboorte, communies of een Barbara-feest een

gezinsleden). De

geschenk op kindermaat geven, dan kan u in de Dreamland

korting geldt ook

en Dreambaby-winkels terecht.

niet voor losse

Met de Businesskaart geniet u het hele jaar het voordelig-

beurten (enkel voor

ste tarief voor alle aankopen in DreamLand- of Dreamba-

beurtenkaarten of

by-winkels. De korting wordt verrekend zodra u de kaart aan

abonnementen).

de kassa aanbiedt. De speciale acties zijn te raadplegen op

U kunt de korting

www.businesskaart.be

bekomen door het presenteren van Meer informatie over

uw lidkaart met

de businesskaart?

identiteitskaart

aan de kassa.

en ga naar de leden-

De kortingsactie

voordelen.

loopt tot 31

Brandweer vereniging Vlaanderen heeft een overeenko mst met Sportoase!

Sportoase zet haar samenwerking met BVV energiek verder! *Deze aanbieding loopt tot 31/08/2018. Geldig op jaarabonnementen 3 maand abonnement , en en 10 beurtenkaar ten groepslessen.

augustus 2018.

ELVIS & KRESSE Omdat ze niet kunnen worden afgebroken of verbrand, eindigen brandweerslangen na een leven lang actief branden blussen op een grote afvalberg. Elvis & Kresse vond een manier om ze te gebruiken, en wel in de vorm van tassen, riemen, portefeuilles, iPhone-hoesjes, manchetknopen, en nog veel meer. BVV-leden krijgen 20% korting bij het vermelden van de code die je op de pagina van de ledenvoordelen vindt.

for more than 100 years

scania, saving lives Scania heeft een uitgebreid aanbod aan brandweervoertuigen, in te zetten bij elke (nood)situatie. Veilig, sterk en robuust, onze brandweerwagens bezitten alle kwaliteiten die u nodig heeft om levens te redden. En dit met een ervaring van meer dan 100 jaar.

Er kan ook besteld worden uit het raamcontract van de Federale Overheidsdienst Binnenlandse zaken. Tankwagens: > 8000 l : Markt F.O.D.BiZa II/ MAT/A26-297-12 perceel 1 of 2 > 12000 : Markt F.O.D.BiZa II/ MAT/A26-297-12 perceel 3 Haakarmvoertuigen: > Zonder kraan: Markt F.O.D.BiZa II/ MAT/A26-329-13 perceel 1 > Met kraan: Markt F.O.D.BiZa II/ MAT/A26-329-13 perceel 2

Voor meer info, contacteer Koen Lefebvre. Mobile: +32 473 533 974 | E-mail: koen.lefebvre@scania.com

BRANDWEERCONGRES MET BEURS

WATER: VRIEND éN VIJAND

21 OKTOBER 2017 • 9–17 UUR

Locatie: Bloso Herentals • Vorselaarsebaan 60 • 2200 Herentals Een organisatie van Brandweervereniging Vlaanderen