BRUZZ - editie 1873 (17-01-2024)

0 017Mjanuari A A N D 2024 2024

‘Spandoeken weg’

Vrije meningsuiting onder druk 14

De koningskwestie in de KVS

Vincent Stuer schrijft politiek theater 32

Achter tralies

Lesgeven in de gevangenis 36

‘Ik toon het echte straatleven’ Sacha Lepez maakt naam als binks.de.bxl op Instagram

W E E K B L A D # 1 8 7 3 , E E N U I TG AV E VA N V L A A M S - B R U S S E L S E M E D I A V Z W, F L AG E Y P L E I N 1 8 - 1 0 5 0 , E L S E N E - A FG I F T E K A N TO O R A N T W E R P E N X P 3 0 3 1 5 3

17 januari 2024 | 3

in verzen 21 Brussel vastleggen Lisette Ma Neza: de nieuwe Brusselse stadsdichter

en 29 Moerassen goudgele irissen Waarom is een waterplant het symbool van Brussel?

265.000 37 Nog euro te kort

Cinema Nova zoekt geld via nieuw voorjaarsprogramma 05

EDITO

06

COVERSTORY Sacha Lepez, de man achter Instagram-account binks.de.bxl

10

IN BEELD Ivan Put

12

IN DE KIJKER Onenigheid over inboedel Legermuseum

13

BEELDCOLUMN Kim Duchateau

14

SAMENLEVING De dunne grens tussen vrije meningsuiting en publieke orde

20

BIJGEDACHTE Hoe de MR zichzelf in de voet schiet

23

BEESTIG BRUSSEL De barmsijs, klimaatvluchteling uit het noorden

24

ECONOMIE Hoe de Brusselse regering de logistieke sector wil vergroenen

28

COLUMN Brussel bekert

30

DE SLAAPKAMER van Lucie

32

REXIT! Politicus en schrijver Vincent Stuer bewerkt het koningsdrama voor de planken van de KVS

36

COLUMN Monsieur Tom

37

SELECT

Eat & Drink Chapeau Blanc De vijf inzichten Ann Tuts

Moraalfilosoof Patrick Loobuyck: “Een Palestijnse vlag in een grootstad, waar ook joodse mensen wonen, kan provocerend zijn.”

TOT

S I T A R G

UR U T N O M

*

Bezoek jouw Grandoptical opticien in Brussel of maak een afspraak!

laatste dagen!

-50% KOP MER N* RE MONTU

SOLDEN VAN 3 TOT EN MET 31 JANUARI 2024

*Voorwaarden op grandoptical.be

JUSQU’À

ONTURE

M

* E T RATUI

G

Visitez votre opticien GrandOptical à Bruxelles ou prenez rendez-vous ! *Conditions sur grandoptical.be

derniers jours !

-50%

S ONTURE M S E L * SUR QUE R A M E D

SOLDES DU 3 AU 31 JANVIER 2024

17 januari 2024 | 5

COLOFON BRUZZ Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 ABONNEMENTEN Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België: 29 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393 van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 35 euro per jaar.

OPLAGE 55.000 exemplaren.

ADVERTEREN? Marlies De Deygere 02-650.10.81 marlies.dedeygere@bruzz.be DISTRIBUTIE Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE Dirk De Clippeleir COÖRDINATOR MAGAZINE Maarten Goethals ART DIRECTOR Heleen Rodiers VORMGEVING Ruth Plaizier EINDREDACTIE Elien Haentjens, Kurt Snoekx WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER Johan Baeten, Eva Christiaens, Luana Difficile, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Sophie Soukias, Steven Van Garsse, Tom Zonderman (redacteurs); Michaël Bellon, Annelies Bontjes, Felix Demeester, Tom Peeters, Tom Peeters, Kevin Ruelens, Niels Ruëll, Bram Van Renterghem, Michel Verlinden (medewerkers) VERTALING Frédérique Beuzon, Gregory Blauwers, Sam De Ryck, George Holmer, Laura Jones FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE Bart Dewaele, Kim, Ivan Put, Saskia Vanderstichele VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Koen Cypers Flageyplein 18, 1050 Elsene.

BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt bij Printing Partners Paal-Beringen en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie

MELD NIEUWS Zelf nieuws gespot?

Tips zijn altijd welkom via: BRUZZ.be/meldnieuws Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be

VOER UW EVENEMENT IN OP ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR ENTER YOUR EVENT ON www.extranet.brussels

WWW.BRUZZ.BE

Brussels is capital Brussel, dat ben jij en ik. Het is je buurvrouw en de buurtwinkel. Het is de metrobestuurster en de leerkracht, maar evengoed de man zonder papieren die je tegenkomt in het station op weg naar huis of café. Wij allemaal maken de stad.

In 2024 staat Brussel op een kruispunt. Na dit verkiezingsjaar weet Brussel misschien eindelijk zijn gigantisch potentieel waar te maken.

Als dat gebeurt, staat BRUZZ op de eerste rij om hierover te berichten.

Maar evengoed zal BRUZZ er zijn om de kritische massa een stem te geven als dat gigantisch potentieel weer maar eens onderbenut blijft.

Brussel bougeert en wij bougeren mee.

Daarom meten we ons vanaf vandaag een nieuw jasje aan. We introduceren een nieuwe huisstijl over alle platformen heen: alle digitale en sociale kanalen, televisie, radio en print - het magazine krijgt bijvoorbeeld een aantal nieuwe rubrieken. Verfrissend, maar met samenhang én herkenbaar. Met onze typisch Brusselse touch. Én met een nieuwe baseline.

Want Brussel is niet alleen onze hoofdstad en het terrein waar BRUZZ opereert, Brussel is voor iedereen van kapitaal belang. Van Abattoir en Bozar tot Zinnema, van het gemeentehuis tot het epicentrum van de Vlaamse, Belgische en Europese macht. Op de Brusselse pleintjes oefenen de Doku’s van morgen hun eerste dribbels en sprinten nieuwe Cynthia’s tegen hun klasgenootjes. Hier klopt het koele financiële hart van ons land en brengt de

Grootste Spaghettislag Ter Wereld tegelijk jong en oud warm aan tafel.

Wij bij BRUZZ hebben de ambitie om alle verhalen in dat kapitale Brussel uit te spitten. Met onze nieuwe baseline nemen we dan ook een uitdrukkelijk en vastbera-

“Met onze nieuwe baseline nemen we een uitdrukkelijk en vastberaden standpunt in”

den standpunt in. We bekrachtigen onze journalistieke identiteit en maatschappelijke betrokkenheid. We belichten alles wat er in Brussel speelt. Elke donkere en rauwe kant, maar ook elk lichtpuntje. Alle tegenstellingen en weerhaken, telkens vertrekkend vanuit het menselijk kapitaal dat onze stad rijk is. Brussels is capital.

Het gesprek

Sacha Lepez, drijvende kracht achter Instagramaccount binks.de.bxl

“Ik toon wat er in Brussel gebeurt, ook het politiegeweld” Met cross-overs tussen hedendaagse zwanze en de brute Brusselse werkelijkheid op straat bereikt de negentienjarige Sacha Lepez, de man achter het immens populaire Instagramaccount binks.de.bxl, vlotjes twaalfduizend volgers. “Ik publiceer wat jij en ik op straat kunnen zien.

Dit is levende media.” door Johan Baeten foto’s Saskia Vanderstichele

Je publiceerde al meer dan 1.400 berichten, nog gezwegen over je dagelijkse stories. Is er volgens jou een allesomvattende post die Brussel het best karakteriseert?

SACHA LEPEZ: Brussel is te divers om in één beeld te vatten. In mijn content keren wel motieven terug. Vooral het straatleven in sommige hardere wijken en de vele uitingen van Brusselse folie. Natuurlijk zijn er posts die het steeds beter doen dan andere. De vuurwerkvideo’s van oudejaarsnacht, bijvoorbeeld.

In de weken voor oudejaarsavond regende het vuurwerkvideo’s op jouw pagina en die van soortgelijke accounts. Hits je daarmee de gemoederen niet op?

LEPEZ: Daar voel ik me niet verantwoordelijk voor. Ik heb verschillende video’s

ontvangen die ik weigerde te publiceren.

Wanneer ik wel een video online gooi, is dat met de insteek: ‘Kijk wat er gebeurt in de stad’. Niet met de boodschap: ‘Kopieer dit gedrag.’ Op oudejaarsavond heb ik mijn volgers in een livefeed aangemaand om niet alles kapot te maken. Les gars, ne cassez pas tout. Zal iedereen daar oor naar hebben? Nee. Maar die boodschap uitdragen is wel belangrijk.

Het kan bijna niet anders dan dat je zelf in Brussel bent opgegroeid.

LEPEZ: In Ukkel. Ik heb een kalme jeugd gehad en woon al mijn hele leven in dezelfde buurt. Mijn vader heeft een job in een kledingwinkel in het centrum, mijn moeder is niet meer aan het werk. Het is

▼

Z

wart geklede hooligans die met stoelen gooien op een Brussels plein, een politiewagen die een wagen klemrijdt, een auto die op klaarlichte dag in lichterlaaie staat, een vrouw die in een metrostation een barbecue aansteekt: door de vele filmpjes die hij spontaan toegestuurd krijgt, laat het Instagramaccount binks.de.bxl een realiteit van Brussel zien die zowel choqueert als fascineert, die bijwijlen ruw en right in your face is, maar met zijn Brussels getinte variaties op memes soms ook om te lachen is. Achter het project zit Sacha Lepez, een negentienjarige jongere uit Ukkel. Voor het eerst spreekt hij over zijn doel en werkwijze: “Een echte politieblunder zal ik publiceren. Maar als de politie iets goed doet, post ik het ook.”

17 januari 2024 | 7

BIO • 19 jaar • Woont in Ukkel • Richt op 15-jarige leeftijd de Instagrampagina binks.de.bxl op • Bereikt maandelijks 20.000 accounts • Studeert Sportcoaching aan de Haute École Léonard de Vinci

▼

Het gesprek Sacha Lepez, oprichter binks.de.bxl

niet zo dat ik in een moeilijke sociale context ben opgegroeid.

De jongeren in de video’s die je publiceert, of jouw doelpubliek, soms wel.

LEPEZ: Het doelpubliek zijn jongeren in de brede zin. Mijn content is over de jaren heen ook wel gediversifieerd. In het begin focuste ik vooral op gamins de la rue. Nu zijn het meer en meer ‘carousels’: dat zijn posts met verschillende foto’s of video’s, waarin een – vaak humoristische – lijn zit.

Zoals de ‘Herken een …’, met associaties van een bepaald clichéfiguur zoals de bobo of een fille à papa met bepaalde concepten, voorwerpen of Brusselse plekken.

Heeft die evolutie voor een diverser publiek gezorgd?

LEPEZ: Na de video’s van La Boum (een illegaal festival in Ter Kamerenbos tijdens de coronacrisis, red.) is de pagina ook beginnen leven bij jongeren uit Ukkel en Woluwe. Af en toe krijg ik zelfs van veertigers of vijftigers te horen dat ze de content weten te smaken.

Zit er een bepaald doel achter de pagina?

LEPEZ: Ik wil via humor en actualiteit jongeren samenbrengen, een natuurlijk gemeenschapsgevoel creëren. Een tijdje geleden maakte ik bijvoorbeeld discussiegroepen aan op Instagram over thema’s zoals sport of boksen. Volgers konden met elkaar praten en daar zijn vriendschappen en zelfs relaties uit ontstaan. Mensen verenigen is nu eenmaal veel sterker dan individuele volgers tellen. De bedoeling is ook om meer en meer evenementen te organiseren, om een ‘echte’ dimensie toe te voegen aan het sociale mediakanaal.

Wat voor evenementen?

LEPEZ: Ik heb gevraagd waar volgers op zoek

naar zijn. Uiteenlopende dingen, zo blijkt: van inzamelacties voor daklozen tot bokssparring en straatfitness. Het heeft ervoor gezorgd dat mensen opnieuw meer begonnen trainen of nieuwe sportpartners vonden.

De ‘binks’, dus.

LEPEZ: Eigenlijk verwijst die naam naar het Franse slangwoord voor ‘gebouw’. Ik ben de pagina rond 2019 gestart met het posten van foto’s van Brusselse gebouwen. Volgers konden raden welk gebouw er te zien was.

Daarna ben je snel overgeschakeld op filmpjes uit het leven op straat. Daarin duikt de politie vaak op.

LEPEZ: Ik geef weer wat er in Brussel gebeurt, dus daar horen ook politie-interventies bij. Maar ik wil de politie niet zomaar associëren met geweld. Ik wil tonen dat er ook good cops zijn. Het kan dan gaan over filmpjes van een flik die een duif redt of agenten die met jongeren voetballen. Het is belangrijk om een bepaald evenwicht te illustreren.

Je bedoelt: de problemen tussen jongeren en de politie komen van twee kanten?

LEPEZ: Er zijn agenten die met een vooringenomen idee in hun hoofd zitten, en denken dat bepaalde jongeren per definitie uit zijn op misdaad. Omgekeerd heb je jongeren die denken dat elke flik geweld zal gebruiken tegen hen. Die interne ideeën lokken verkeerde handelingen uit.

Versterk je die ideeën niet door filmpjes zonder al te veel context te verspreiden?

LEPEZ: Ik denk van niet. Je moet weten dat ik zelden post als mensen me zogenaamde “politieblunders” sturen die geen echte politieblunders zijn. Als er een echte politieblunder is, zal ik die publiceren. Als de politie iets goed doet, zal ik het ook publiceren. Ik denk dus niet dat ik deze vooroordelen versterk, of in ieder geval hoop ik dat ik mensen net op andere gedachten kan brengen.

Het is wel content die scoort: politiegeweld, straatgevechten of vuurwerk. Twijfel je nooit aan een video? En of je die wel hóeft te verspreiden?

LEPEZ: Ik blijf altijd neutraal en geef mijn eigen mening niet mee wanneer ik een video publiceer. Het is natuurlijk wel subjectief, omdat ik zelf bepaal welke

“Jongeren zijn via levende media op zoek naar een gemeenschapsgevoel”

content interessant is en kan werken bij het publiek. Maar ikzelf en andere soortgelijke accounts spelen tegelijkertijd wel een rol in de beïnvloeding van mensen.

Op welke manier?

LEPEZ: Je hebt bijvoorbeeld accounts die duidelijk oproepen om geweld te gebruiken tegen de politie. Maar met het beeld van een jongerenkanaal als het mijne dat geweld tegen de politie zou willen aanmoedigen, probeer ik net te breken. Er zijn pagina’s die verder gaan dan ik. Ik wil net de kloof tussen politie en jongeren verkleinen. Ik heb helemaal niets tegen de politie – integendeel: ik hou van de politie.

Leg uit.

LEPEZ: Veel mensen zeggen het tegenovergestelde, misschien door slechte ervaringen. Maar voor mij is de politie geen sociale groep: elk individu en dus ook elke politieagent is anders. Zonder de politie zou de stad letterlijk in chaos verkeren. Je moet het individu losmaken van zijn uniform. Ik hou net zoveel van de politie als van ieder ander. Ik hou van mensen en ik heb geen vooroordelen over de uniformen die ze dragen.

Heb je al eens de vraag gekregen om een post te verwijderen? Van de politie, bijvoorbeeld?

LEPEZ: Ik zit ook op Telegram, en naar aanleiding van content die daarin verschijnt, is de vraag wel al eens gesteld.

In die groep kunnen alle leden posten wat ze willen. Het gebeurt dus wel dat ik sommige, gevoeligere content voor

17 januari 2024 | 9

Sacha Lepez: “Bij veel Brusselse jongeren leeft het besef dat Brussel een atypische stad is, en daarop wil ik inspelen.”

je op die manier betrouwbaar naar jongeren toe. Niet alleen omdat de meeste volgers weten dat ik zelf een tiener en niet iemand in een kostuum ben, maar ook omdat ik geen draai geef aan de werkelijkheid.

Je deelt op je stories vaak ook urgent nieuws.

Zoals recent nog de man die uitwerpselen over een metroreiziger wierp. Of wanneer er ergens een grote politieaanwezigheid gesignaleerd is.

“Filmpjes zonder context zorgen ervoor dat ik betrouwbaar blijf”

Telegram bewaar. Dat kunnen bijvoorbeeld beelden zijn waarop lichaamsresten te zien zijn.

Waarom? Sommige video’s kunnen het al ietwat besmeurde imago van de stad toch alleen nog maar verder schaden?

LEPEZ: Dat kan. Maar ik publiceer wel wat jij en ik op straat kunnen zien. Laat me benadrukken dat ik met de pagina meer wil zijn dan een kanaal met schokkende video’s. Jongeren hebben nood aan media die levend zijn. Veel jongeren zijn op zoek naar dat gemeenschapsgevoel.

kanaal sneller onthouden. Er zit dus wel een commerciële reden achter. Maar mijn identiteit onthullen, maakt het ook allemaal persoonlijker.

Is je account een reactie op de klassieke media? Verdraaien die het nieuws te veel?

LEPEZ: Ik ben er dagelijks urenlang mee bezig.

Als ik nieuws in realtime wil brengen, ben ik gedwongen om regelmatig naar mijn Instagramberichten te kijken omdat ik er video’s krijg van gebeurtenissen die zich direct voor iemands ogen afspelen. De meeste media volg ik niet en ik volg dus ook niet alle actua, maar belangrijke events die leven bij de volgers krijgen wel een plek op de pagina.

Toch blijft de inslag veelal humoristisch.

LEPEZ: Er leeft bij veel Brusselse jongeren wel het besef dat Brussel een atypische stad is, en daarop wil ik inspelen. Maar als ik de draak steek met de ‘zombies’ die buiten aan het Zuidstation ronddwalen, betekent dat niet dat ik niet besef dat er in Brussel veel problemen zijn op het vlak van onveiligheid of armoede die aangepakt moeten worden.

Hoe wil je de pagina in de toekomst doen evolueren?

LEPEZ: Ja en nee. Media doen natuurlijk meer hun journalistiek werk wanneer er bijvoorbeeld een video van politiegeweld opduikt, maar in de authenticiteit die verscholen zit in het delen van filmpjes zonder context, komt net de ondubbelzinnige waarheid naar boven. Bovendien blijf

LEPEZ: Ik speel met het idee om straatinterviews te doen. Het zou sowieso entertainend moeten zijn, niet journalistiek. Filmen op allerlei evenementen in de stad: de positieve kanten benadrukken en een goed humeur verspreiden. Ik wil plezier maken. Ik zie de pagina niet ontwikkelen in een nieuwssite met allerlei verschillende soorten content.

EN DIRECT DE LA RUE

LIVE FROM THE STREETS

FR Sacha Lepez d’Uccle, 19 ans, gère le compte Instagram binks.de.bxl, qui atteint les 12 000 followers, à l’intention des jeunes Bruxellois. Il montre ce que « toi et moi voyons en rue » : cela peut aller de la violence brutale à des scènes humoristiques. « Je pourrais tout aussi bien publier une vraie bavure policière qu’une bonne action émanant de la police. Il faut pouvoir séparer l’individu de son uniforme. »

EN Nineteen-year-old Sacha Lepez from Ukkel/ Uccle runs the Instagram account binks.de.bxl, with easily 12,000 followers, for the young people of Brussels. He says he shows what “you and I see happening on the streets”, from brutal violence to humorous scenes. “If the police makes a mistake, I will publish that. And if the police do something right, I will show that too. You have to detach the individual from his uniform.”

De content heeft vaak een nogal mannelijke bijtoon.

LEPEZ: Ik gok dat de verdeling tussen mijn volgers ongeveer 70 procent mannelijk en 30 procent vrouwelijk is. Ik ga mijn posts niet aanpassen met het oog op een meer gelijke verdeling.

Een andere, bij Brusselse jongeren bekende pagina – drare.bx – wou BRUZZ niet te woord staan. Jij wel. Waarom?

LEPEZ: Ik denk dat het belangrijk is dat mensen weten welk gezicht erachter zit.

Het heeft ook te maken met een soort herkenning bij de volgers. Zo wordt mijn

In beeld door Ivan Put

8,72 meter Zaterdagavond vond het Belgisch Kampioenschap Kerstboomgooien plaats in Oudergem. Een jonge traditie die acht jaar geleden begon, maar die elke editie steeds meer deelnemers trekt.

Dit jaar deden 33 groepen mee in de teamcompetitie, en wat het individuele werpen betreft, schreven zich 538 mensen in, waarvan 232 kinderen. De kampioen, Alexandre Rossini, won met een worp van 8,72 meter. Het record staat op 10,77 meter, in 2019 gegooid door Andy Hannon. MG

In de kijker

Bescherming inboedel Legermuseum ‘Aantal vliegtuigen zal verminderen’

De Raad van State oordeelt dat de collecties van het Legermuseum geen integraal deel uitmaken van het gebouw. Het gewest vreest nu een inboedelverhuis richting Vlaanderen.

Terug naar 2017. Het Legermuseum is net opgegaan in het War Heritage Institute (WHI), dat verschillende sites in België beheert. Bij enkele verenigingen zorgt dat voor angstzweet met een communautair geurtje. Ze vrezen dat minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA) en het WHI het museum willen plunderen ten voordele van de andere gewesten en vooral stukken naar Vlaanderen zullen versluizen. Dat de kanonnen aan de ingang in Vlaanderen gerestaureerd worden en een C-130 naar Melsbroek vertrekt, versterkt die indruk alleen maar. Het buurtcomité MontgomeryTervuren lanceert daarop een petitie die eist dat de collecties van het Legermuseum op de Jubelparksite blijven.

Het WHI mag dat dan wel ontkennen, de petitie raakt duidelijk een gevoelige snaar.

Op korte tijd tekenen 28.000 mensen de tekst en de teller staat vandaag zelfs op 36.000.

“Het gaat om meer dan zomaar een vrees, er bestaat een lange lijst van stukken die ondertussen niet meer in Brussel zijn,”

vertelt Charles Six van het buurtcomité MontgomeryTervuren.

De Brusselse regering is niet ongevoelig voor de petitie en beslist uiteindelijk om de twee zalen in de vorm van een gebogen galerij te beschermen.

Het gaat om de zogenaamde ‘historische’ en ‘technische’ zaal. Die laatste legt zich vooral toe op historische vuurwapens.

Geen Stocletpaleis

De demarche van de Brusselse regering valt op haar beurt in slechte aarde bij de federale overheid, die naar de Raad van State trekt. In een eerste advies geeft de auditeur de Brusselse regering gelijk. Maar het uiteindelijke arrest van afgelopen december annuleert de bescherming, bericht de RTBF. Dat blijkt ook uit het arrest dat we inkeken.

De redenering? Een beschermingsprocedure valt niet te verzoenen met het beheer van een museumcollectie, die moet kunnen evolueren. De Raad argumenteert daarbij dat de collecties nu eenmaal geen integraal deel uitmaken van het gebouw, dat pas in 1932 tot

© SASKIA VANDERSTICHELE

Legermuseum werd omgevormd. Anders gesteld: de kanonnen en uniformen zijn ontworpen om gebruikt te worden, niet om in het museum te staan en dat is een fundamenteel verschil met een dossier als het Stocletpaleis, waar de inboedel wél deel uitmaakt van het gesamtkunstwerk en dus ook kan worden beschermd.

Het buurtcomité MontgomeryTervuren reageert teleurgesteld op het arrest. “Het gaat om een politiek gemotiveerd arrest,” vindt Charles Six. Het comité vreest dat de annulering van de bescherming nu de deur openzet voor een publiekprivate samenwerking in de grote Bordiauhal van het museum. Op de achtergrond speelt ook het project om het Jubelpark tegen 2030 om te

vormen tot het belangrijkste podium voor de viering van tweehonderd jaar België, denkt Six. “Nu hebben ze de handen vrij en kan de federale overheid doen wat ze wil met het museum.”

Het comité overweegt alvast om opnieuw te mobiliseren en zo een nieuwe klasseringsprocedure af te dwingen.

Samenzitten met defensieminister

Het kabinet van Brussels staatssecretaris van Erfgoed Ans Persoons (Vooruit. brussels) blijft in een reactie op de vlakte. “We zullen het arrest van de Raad van State analyseren. Het belangrijkste voor ons is sowieso dat het Legermuseum een integraal onderdeel blijft van de Jubelparksite. We zullen

Cartoon door Kim

36.000

mensen tekenden de petitie voor het behoud van de collecties in het Legermuseum

6.000

stukken telt de collectie van het Legermuseum vandaag

daarover nog samenzitten met de minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS).”

De directeur van het Legermuseum zelf is ronduit opgetogen over het arrest. “De tegenstanders spreken over een politiek gemotiveerd arrest, maar ik heb eerder de indruk dat de klassering een politieke zet was,” zegt Michel Jaupart.

“De beslissing van de Raad van State maakt het nu mogelijk om die historische zalen te herdenken. Dat is nodig want in de loop der jaren is de historische zaal helemaal dichtgeslibd. De collectie is gestart met circa 900 stukken, maar groeide geleidelijk aan tot 6.000 omdat er geen echt depot was en het museum zelf als stockageruimte diende. Als we de expo verlichten, maken we de geschiedenis begrijpelijker.”

Dat er een project voor een publiek-private samenwerking in de Bordiauhal is, ontkent Jaupart. “We zijn bezig met een algemene denkoefening over de toekomst van het museum.

Verschillende scenario’s liggen op tafel, maar een beslissing is er nog niet.”

Wat wel al duidelijk is: het aantal vliegtuigen in de grote vliegtuighal – ruim honderd zal verminderen. Heel wat van die toestellen hebben immers niet meteen iets te maken met het leger. “In de jaren 1970 zijn het vooral vrijwilligers van een luchtvaartmuseum die toestellen verzameld hebben,” weet Jaupart. “Op die manier moeten we een deel van onze echte legercollectie, onze corebusiness, in het depot houden. Het is dus logisch dat de burgertoestellen een andere bestemming krijgen.”

Minister Dedonder laat weten dat ze “zal blijven investeren in alle sites van het WHI. Voor wat betreft het museum in het Jubelpark, werkt het WHI samen met de andere musea om een breder publiek te kunnen aantrekken.”

Samenleving

De dunne grens tussen vrije meningsuiting en publieke orde

17 januari 2024 | 15

‘Haatspraak blijft een beetje feeling’ Een spandoek met een steunbetuiging aan de Palestijnse zaak moest vorige week verdwijnen uit de Anspachlaan, ondertussen mag een Palestijnse vlag in Anderlecht luchtig blijven wapperen. Dreigt de willekeur? En hoe vrij is de publieke ruimte nog? “Je kan niet van elke burger verwachten dat hij de grens kent tussen politiezones en hun verschillende regels.” door Eva Christiaens foto’s Bart Dewaele

Op een dak aan het Poelaertplein hangt een banner met de boodschap ‘From Bxl to Gaza. Free Palestine’.

Samenleving De dunne grens tussen vrije meningsuiting en publieke orde

“

E

lk kind dat vandaag sterft in Gaza zou nog leven als menselijkheid belangrijker was dan Kerstmis vieren.” Tijdens de kerstvakantie hing een wit doek met deze boodschap in het Engels aan de gevel van huisnummer 178 in de Anspachlaan. Het pand waar vzw Growfunding kantoren heeft, al was het doek niet van hen. “We weten niet wie het heeft opgehangen en zijn er zelf amper geweest door de feestdagen. Toch is de politie onze coworkingruimte binnengevallen,” zegt directeur Frederik Lamote. Vorige maandag kwamen volgens getuigen drie politiewagens, twee brandweerwagens en een ambulance ter plaatse om het doek van de gevel te verwijderen. Daar zijn ook videobeelden van. “Ik vind dat een beetje overdreven. Ze hadden ons ook gewoon rustig kunnen vragen om die banner weg te halen,” vindt Lamote.

De politiezone Brussel-HoofdstadElsene verantwoordt de actie op basis van het algemeen politiereglement. Daarin staat dat elke vlag of spandoek zonder toelating van de gemeente in principe verboden is. Dat geldt overigens ook voor doeken of ander linnen die buitenshuis hangen te drogen. Gevraagd naar de precieze klacht over dit bewuste doek, komt er geen reactie.

Het verhaal doet denken aan een ander incident, net voor Kerstmis. Toen zong een groepje van acht personen aangepaste kerstliederen in de Sint-Katelijnestraat in het centrum. “Jingle bombs, jingle bombs,” was een van hun nieuwe songteksten. “Het

gebeurde heel vredig en beheerst, maar op een bepaald moment kwam de politie tussen met meer agenten dan dat er zangers waren,” meldde een buurtbewoner toen aan BRUZZ. De lokale politie bevestigde meteen dat ze de identiteitskaarten van de aanwezige zangers had gecontroleerd.

“Het ging om een spontane actie die niet was aangevraagd en dus niet was toegelaten op de openbare weg,” zei woordvoerster Ilse Van de keere van de zone BrusselHoofdstad-Elsene toen. Het koor zou volgens haar ook pamfletten hebben uitgedeeld. De leden zijn wel niet beboet of opgepakt.

De centrale politiezone trad de laatste weken wel vaker kordaat op tegen vlaggen, spandoeken of protesten. Zo is al aan actievoerders gevraagd om hun Palestijnse vlag of keffiyeh - ook gekend als de Arafat-sjaal - op te bergen bij eerdere betogingen. “Dat kan op het einde van een betoging of actie gevraagd worden als onderdeel van de ontbinding, zodat het duidelijk is dat deze voorbij is,” reageert de politie. Maar volgens getuigenissen, onder meer op sociale media, gebeurt het ook vooraf aan betogingen en zelfs bij gewone voorbijgangers.

“Ik liep onlangs met een vriendin door de voetgangerszone en zij droeg een keffiyeh. De politie heeft ons daarop aangesproken, gevraagd of we gingen betogen en gezegd dat we die moesten uitdoen,” vertelt Fatima, een lid van Brussels Against Genocide. Die groep burgers bundelt en deelt informatie over protestacties rond de Gaza-oorlog in

Fatima (Brussels Against Genocide): “Wij voeren actie waar de politiek het niet doet.

Daar dient de publieke ruimte toch voor?”

Brussel, vooral via Instagram.

De Brusselse politie geeft geen bijkomende commentaar op deze getuigenissen, maar zegt alleen dat elke actie omtrent de Gaza-oorlog “op gepaste wijze omkaderd wordt”.

“Er wordt publiek geld gebruikt in een poging om ons te censureren,” klaagt Fatima, die haar familienaam liever niet deelt. “Terwijl wij als burgers net actie voeren waar de politiek het niet doet. Daar dient de publieke ruimte toch voor?”

Oproepen tot haat

De rol van de stad als plaats voor protest is gekend. Alleen al in Brussel-Stad vinden jaarlijks zo’n duizend manifestaties plaats.

“De gemeentewet voorziet dat de burgemeester instaat voor de veiligheid en rust.

In die zin snap ik wat de politieagenten hier willen doen. Mocht een spandoek echt tot hevig protest leiden of de overheid denkt dat de situatie kan ontsporen, dan mag een burgemeester ingrijpen,” zegt mensenrechtenprofessor Koen Lemmens (KU Leuven), gespecialiseerd in vrijheid van meningsuiting. “Al kan je je afvragen of dat de juiste manier van werken is. De gemeentewet is nog altijd ondergeschikt aan de grondwet en het Europees mensenrechtenverdrag.”

Vrije meningsuiting blijft dus verregaand in ons land, tenzij er sprake is van duidelijke discriminatie, negationisme of oproepen tot haat. “Zelfs in zo’n geval is het niet aan de politie om te bepalen of een spandoek discriminerend is of aanzet tot geweld, maar aan een rechter,” zegt Lemmens. Zelfs als zo’n verbod wel kan, zoals bij betogingen, is de rechter streng. Zo werd burgemeester Philippe Close (PS) vorig jaar teruggefloten door de Raad van State toen hij een manifestatie van het Vlaams Belang verbood.

De Brusselse politie kan niet uitleggen wie de opdracht heeft gegeven om het bewuste doek in de Anspachlaan te verwijderen. Midden december was al een ander, kritisch spandoek boven het McDonald’s-restaurant in de voetgangerszone weggehaald. Vorige week werden pro-Palestijnse tags op het logo van het Belgisch EU-voorzitterschap aan de Kunstberg weggewassen. En volgens Brussels Against Genocide is ook al aangedrongen om de banner op een dak aan het Poelaertplein, met de boodschap ‘From Bxl to Gaza. Free Palestine’, op te bergen.

Dat kon de politie niet bevestigen.

Moraalfilosoof Loobuyck: “De overheid moet de veiligheid garanderen op zo’n manier dat mensen hun vrijheid van mening kunnen gebruiken.”

Ook een banner die oproept tot menselijkheid aan de gevel van Ancienne Belgique, weliswaar in hun eigen huisstijl, hangt al bijna drie maanden probleemloos buiten. Voor gevelreclame geldt in de Stad Brussel dan weer een verplichte reclametaks. En een spandoek mag nooit het verkeer in de war sturen. Ook dat kan een verbod op bepaalde banners motiveren. “Zo beland je natuurlijk in een grijze zone. De ene kan zeggen dat het niets met vrije meningsuiting te maken heeft, maar met de niet-naleving van bestuurlijke voorschriften, de andere omgekeerd,” zegt Koen Lemmens. “Het blijft aan een rechter om te bepalen wat doorslaggevend is, en of dat allemaal proportioneel is.”

In elk geval lijkt de aanpak van zijn politiediensten te verschillen van die van de rest van Brussel. In Anderlecht wappert bijvoorbeeld al enkele weken een Palestijnse vlag op de Albert I-square, niet ver van het gemeentehuis. “Wij hebben de burgemeester (Fabrice Cumps van PS, red.) gevraagd wat we ermee moesten doen. Het was zijn beslissing om de vlag te laten hangen,” zegt woordvoerster Sarah Frederickx van de politiezone Brussel-Zuid.

“Als vlaggen, banners of protesten niet oproepen tot haat of discriminatie, zullen we die niet verwijderen. Dat is nog niet gebeurd.” Ook in Molenbeek is eind december een spontane protestactie getolereerd met instemming van de burgemeester.

Burgerlijke ongehoorzaamheid

Het moet gezegd dat het gros van de protesten over de Gaza-oorlog in het centrum van de stad plaatsvinden, en dus niet in gemeentes als Anderlecht of Molenbeek. Volgens Brussels Against Genocide zijn wel degelijk enkele spandoeken in Vorst en Sint-Gillis, beide deel van politiezone Brussel-Zuid, van balkons gehaald. “Maar vooral in de Stad Brussel is de politie sinds de start van de oorlog zeer gewelddadig,” vindt Fatima van de burgerbeweging. “Ze hebben me eens gevraagd of ik niet liever thuis thee zou drinken dan te betogen. Met oudejaarsavond hebben ze een Palestijnse vlag uit mijn handen getrokken. Dat deed me echt pijn, en de vlag ben ik kwijt,” vertelt ze.

“Je kan niet van elke burger verwachten dat die de grens kent tussen politiezones

en overal de verschillende regels kent. Dat zorgt voor problemen met rechtszekerheid en gelijke behandeling,” zegt moraalfilosoof Patrick Loobuyck (UAntwerpen). “Natuurlijk kan een Palestijnse vlag of sjaal in een grootstad, waar ook joodse mensen wonen, provocerend zijn. Omgekeerd kan een Israëlische vlag mosliminwoners schofferen. We moeten daarin niet naïef zijn: het conflict is al in zekere mate aanwezig in onze samenleving.” Een verschil met de oorlog in Oekraïne, benadrukt Loobuyck.

“Daar leefde veel meer een pensée unique.

Iedereen was het min of meer eens dat Rusland de slechterik was.”

Het is echter opletten dat die bezorgdheid niet overslaat in censuur, zegt de filosoof. “Voor een verbod heb je zeer goede argumenten nodig. Je moet kunnen aantonen dat je de publieke orde niet zou

“Een Palestijnse vlag of sjaal in een grootstad, waar ook joodse mensen wonen, kan provocerend zijn.

Omgekeerd kan een Israëlische vlag mosliminwoners schofferen” Patrick Loobuyck

Moraalfilosoof UAntwerpen

Samenleving De dunne grens tussen vrije meningsuiting en publieke orde

© BRUZZ

In het politiereglement staat dat elke vlag of spandoek zonder toelating van de gemeente in principe verboden is.

kunnen handhaven. En dat is nu net jouw taak als overheid: de veiligheid garanderen op zo’n manier dat mensen hun vrijheid van mening kunnen gebruiken,” zegt Loobuyck. “Ik vermoed dat men zich vaak verstopt achter het argument dat een actie niet is aangevraagd, dat een spandoek daar niet hoort of mag hangen.”

Dat was ook de uitleg bij de arrestatie van dichteres Hind Eljadid, toen die deze maand zes uur in een Mechelse politiecel belandde. Ze had pro-Palestijnse slogans geroepen op het podium van een Vlaams-Europees feest, zonder betogingsaanvraag. “Als overheid moet je die burgerlijke ongehoorzaamheid begrijpen,” vindt Loobuyck. “Al is het voor activisten evengoed part of the game dat ze erop worden aangesproken.”

Eljadids aanhouding kreeg snel forse kritiek. De Liga voor Mensenrechten noemde hem disproportioneel en in een opiniestuk in De Standaard stelde schrijfster Rachida Lamrabet openlijk de vraag naar racisme. “Zou een witte dichteres ook in de gevangenis zijn gegooid?” vroeg ze, verwijzend naar zangeres Laura Tesoro die zonder gevolg met de Palestijnse vlag had kunnen zwaaien. Volgens Loobuyck ontbreekt vooral een duidelijke uitleg vanwege de overheid. “Alleen al het feit dat mensen het gevoel hebben dat er een inconsequentie is, is geen goede zaak,” zegt

hij. “Ook al is het beleid niet artificieel: van zodra het zo lijkt, is de overheid het aan ons verplicht om goed uit te leggen waar de lijn ligt.”

‘Actievoerders zijn geen gekken’

In Brussel-Stad blijft die uitleg voorlopig uit. Noch de politie, noch burgemeester Close wil bijkomende toelichting geven bij de feiten van de voorbije weken. “We zullen hier niet meer dieper op ingaan,” besluiten ze in een gezamenlijk antwoord.

De politiezone Brussel-Zuid wil dat wel, al bekijken ook zij geval per geval, zegt woordvoerster Sarah Frederickx. “Er is geen heel duidelijk kader van wat wel of

niet mag. Haatspraak blijft een beetje feeling en uiteindelijk is het aan de rechter om erover te oordelen,” zegt Frederickx. “Er is bijvoorbeeld een groot verschil tussen pro-Palestijnse boodschappen of uitdrukkelijke steunbetuigingen aan Hamas. Dat is een terroristische organisatie, dus wie die verheerlijkt, roept wel degelijk op tot haat en geweld.” In zo’n geval zou de politiezone banners wel verwijderen, zegt Frederickx. Hetzelfde geldt voor antisemitische opschriften, oproepen tot brandstichting of verbanning van joden.

“Nog los daarvan zien wij soms tags, vlaggen of posters die voor buitenstaanders niet altijd zichtbaar zijn, maar voor ons wel een signaalfunctie hebben,” legt Frederickx uit, die geen buurten of milieus bij naam wil noemen. “Dat kan een teken zijn dat iemand aan het radicaliseren is. We doen dus vooral aan informatiegaring wanneer we dan iemands identiteit controleren. Pas als het problematisch wordt, melden wij dat aan de lokale integrale veiligheidscel en aan het parket.”

Volgens Fatima van Brussels Against Genocide is de groep verontwaardigde burgers nu al erg breed en divers. “Het gaat om mensen uit politieke kringen, academici, kunstenaars, mensen uit het sociaal werk of de mentale gezondheidssector,” zegt Fatima, die zelf als psychologe werkt met vluchtelingen. “De overheid moet stoppen met alle actievoerders als gekken te beschouwen. Wij zijn net enorm geëngageerd. We vertolken de stem van Palestijnen die je nu niet hoort, maar die wel in Brussel in kraakpanden of Fedasil-hotels wonen.” Ze is zeker dat er nog acties zullen volgen, zegt ze. “Zolang de politiek niet zelf om een staakt-het-vuren vraagt, blijven wij op straat komen.”

GAZA DANS L’ESPACE PUBLIC

GAZA IN THE PUBLIC SPACE

FR Une banderole soutenant la cause palestinienne a dû être retirée la semaine passée boulevard Anspach, alors qu’un drapeau palestinien à Anderlecht continue de flotter au vent. Quelle liberté dans l’espace public ? « Si une banderole fait naître de vives protestations ou si les autorités estiment que la situation peut dégénérer, le bourgmestre peut intervenir », dit Koen Lemmens, professeur de droits humains (KU Leuven) et spécialiste de la liberté d’expression.

EN A banner supporting the Palestinian cause had to be taken down from Anspachlaan/boulevard Anspach last week, whereas a Palestinian flag is allowed to continue flying in Anderlecht.

How free is public space today? “If a banner leads to violent protest, or the authorities think the situation could derail, then a mayor is allowed to intervene,” says human rights professor Koen Lemmens (KU Leuven), who specialises in freedom of expression.

ADVERTENTIE

Generatie Ervaring Oud is niet out

g Zaterda ri 27 janua 13.30u

Onze gasten Jan Denys

Kristien Hemmerechts Politiezone Noord

Ouderen tellen niet meer mee?

Wij weten dat ze een belangrijke rol spelen binnen onze maatschappij!

Op zaterdag 27 januari belichten we het belang van 55-plussers in Brussel.

Hopelijk tot dan!

Bianca Debaets Brussels parlementslid

Benjamin Dalle Vlaams minister van Brussel

Brigitte Grouwels

Voorzitter senioren cd&v Brussel

Waar:

Brussels Parlement Lombardstraat 69 1000 Brussel

Inschrijven & meer info: Foto cc: Jef Van Eynde

Brussels is

BRUZZ draait Belgisch tijdens De Week van de Belgische Muziek Mét live sessies van onder meer Movulango, Yung Mavu & K1D, Reinel Bakole, Aili, Stace en meer. Vanaf maandag op BRUZZ radio, BRUZZ tv, BRUZZ Youtube & BRUZZ.be

www.cdenv.brussels/agenda

hot

Bijgedachte

De mobiliteitsvisie van MR: op de rem staan en klagen dat het niet sneller gaat

Bram Van Renterghem Elke week neemt een BRUZZ-redacteur het nieuws op de korrel

“De MR is vol goesting aan de verkiezingscampagne begonnen, met mobiliteit als een van de hoofdthema’s.

Maar de consistentie is ver te zoeken”

Wij Vlamingen kunnen niet speechen. Dat was de conclusie op de persbank in The Egg, nadat het daverend applaus voor David Leisterh op de nieuwjaarsconferentie van MR Brussel eindelijk wegstierf. De gewestelijke lijsttrekker had net een vurige Obama-speech gehouden, tien minuten lang en uit het blote hoofd, over wat er allemaal misliep in Brussel.

Hij was begeesterend, charismatisch en grappig: zijn anekdote over de denkbeeldige Britse ondernemer die na de Brexit in de Europese hoofdstad nog zaken wil komen doen, maar bij de aanblik van de straten rond het Zuidstation meteen rechtsomkeer maakt, ontlokte gelach en applaus. De 500 MR-leden hadden net een tornado aan plastic zakken en snoepwikkels moeten trotseren om The Egg binnen te geraken. Hij had zijn voorbeeld niet beter kunnen kiezen.

Wetstraat, waarvoor een rijstrook werd opgeofferd. Ook andere fietspaden kwamen volgens de liberalen ‘te plots’, en MR-schepenen gingen nog liever op de Rooseveltlaan liggen dan er een versmalling van de rijstroken toe te staan.

Echter, ook in Kopenhagen is de ruimte voor fietsers vaak teruggewonnen op de auto. Ook dat ging niet zonder slag of stoot, maar alle partijen trokken er aan hetzelfde zeel en het gebeurde. Hetzelfde met de parkeerplaatsen. MR houdt elke vermindering tegen, terwijl Kopenhagen al járen parkeerplaatsen schrapt. Dit jaar gaat het zelfs om 600 van de 1.050 publieke parkeerplaatsen in het historische centrum, “om het verkeer met 45 à 60 procent te doen afnemen.”

Een circulatieplan zoals GoodMove

Kopenhagen

Maar Leisterh heeft niet alleen klachten, hij heeft ook een droom, die hij in het BRUZZ-praatprogramma À la Carte verder uit de doeken deed. Die droom heet Kopenhagen. “Vijfentwintig jaar geleden had die stad dezelfde problemen als Brussel – werkloosheid, onveiligheid, een gebrekkige mobiliteit. En kijk nu.” Vooral op dat laatste ging hij door. “Hun mobiliteitsplan is echt gelukt. Met veel openbaar vervoer, veel plaats voor fietsers en ook plaats voor wagens.”

Des te vreemder is het dat net die MR alle Kopenhagenachtige maatregelen in Brussel afwijst, vertraagt of tegenwerkt. Dat gebeurde bij het fietspad op de

David Leisterh (MR) heeft een droom, en die heet Kopenhagen. © BART DEWAELE

heeft de Deense hoofdstad niet, al kwam een Deense delegatie wel op studiebezoek in Gent.

En omdat de stad meer middenklassengezinnen met wagen weet aan te trekken, overweegt men er nu opnieuw

15 september 2024 | 21

Kort gesprek Lisette Ma Neza, kersvers stadsdichteres

het rekeningrijden, dit met ruggensteun van de liberale minister van Mobiliteit Thomas Danielsen. Een test met 2.200 automobilisten is intussen bezig. En in België?

Daar kant de MR zich tegen SmartMove, is het niet gewestelijk dan wel federaal.

Onbetaalbaar

zo mooi en zo echt mogelijk. Zelfs als het lelijk is.

Lisette Ma Neza, een Nederlandse filmmaker en slampoëet die al jaren in Brussel woont, mag zich de eerste officiële stadsdichter van Brussel noemen.

Deel van de opdracht is om de Brusselse diversiteit en meertaligheid te vertolken. Hoe wil u dat doen?

Ik vind het een uitdaging om meer in het Frans te gaan schrijven. Al blijft Brussel veel meer dan Frans, Nederlands en Engels. Het is ook Arabisch, Lingala en ga zo maar door. Het kan interessant zijn om mensen met hun moedertaal aan de slag te laten gaan. Ik denk ook aan een massale vertaling van een van mijn gedichten.

U zal de komende twee jaar negentien gedichten schrijven over Brussel. Hoe wil u dat aanpakken?

Ik heb allerlei ideeën, maar eigenlijk wil ik vooral goed luisteren en kijken naar de stad. Vanuit wat ik zie en ervaar, wat er leeft en anderen mij vertellen, wil ik reageren met een project. Ik zie de negentien gedichten dus als negentien projecten. Dat kan ook in samenwerking met anderen.

Welke rol heeft poëzie nog in de stad?

Het kan een dialoog voeren. Denk maar aan opschriften als ‘Laisse les filles tranquilles’, die we een hele tijd zagen opduiken in de publieke ruimte. Je leest dat en reageert erop. Nu ben ik niet van plan om overal graffiti te spuiten, maar poëzie is wel een manier om in dialoog te gaan met elkaar. Brussel is al langer verweven in mijn kunst. Nu stort ik me daar nog veel meer in. Dat lijkt me alleen maar verrijkend. EC

Weet u al in welke vorm?

Voor het eerste project, dat op 21 maart moet verschijnen, denk ik aan iets muzikaals. Ik krijg heel wat ruimte voor experiment. Ik zie het echt als een gesprek. Ik wil op pad gaan, want Brussel blijft een stad waar je doorheen moet wandelen om nieuwe dingen te ontdekken. Is dat op een basketbalveld, in een vereniging, een kapperszaak of snackbar? Er zijn allerlei plekken waar je kleine, mooie verbindingen kan maken. Zo laat ik de inspiratie op me af komen. Daarnaast vind ik het interessant dat Brussel de Europese hoofdstad is. Ook dat verhaal wil ik brengen.

U bent stadsdichter in het kader van Brussel2030, de campagne om Europese culturele hoofdstad te worden. Zal u nog vrij genoeg van de politiek kunnen werken?

Daar heb ik eerlijk gezegd niet over nagedacht. Ik ben geen verkozen politica, ik blijf een vrije kunstenaar. Ik ga ervan uit dat men daarop vertrouwt.

Een dichter is een literaire stem met een eigen stempel en gedachtegoed. Ik wil sowieso mijn ogen en oren openen voor verhalen van kwetsbare groepen.

Mijn enige rol is om die stad te vertalen,

© IVAN PUT

Voor een eengemaakt gewestelijk mobiliteitsbeleid moet je evenmin bij de MR zijn. De afgelopen jaren blokkeerden MR-burgemeesters Boris Dilliès (Ukkel), Vincent De Wolf (Etterbeek) en gewezen burgemeester Dominique Dufourny (Elsene) respectievelijk het autovrije Ter Kamerenbos, het tweerichtingsfietspad op de Tervurenlaan en de tram langs de Elsensesteenweg. In À la Carte zei Leisterh met die blokkeringsmacht komaf te willen maken, maar op de vraag wat er dan moet veranderen, kwam geen antwoord.

Wat de MR dan wel wil, is onbetaalbaar. Zo willen ze onder de Louizalaan één doorlopende tunnel, met veertien inritten per rijrichting.

Zoiets kost honderden miljoenen euro’s, terwijl diezelfde MR al jaren – terecht – de onhoudbare Brusselse begroting aanklaagt.

Mobiliteit is een van dé thema’s waarmee MR terecht naar de kiezer trekt: Brussel staat in de top tien van filehoofdsteden wereldwijd.

Toch ogen de concrete voorstellen waarmee het dat doet mager en ondoordacht.

Terwijl het eigenlijk heel simpel is. Voor een vlotter verkeer moet het aantal auto’s naar omlaag. Moeten mensen de bus, tram, metro, fiets of step op, en moet daar plaats voor gemaakt worden. Zoniet blijven we elkaar voor de wielen rijden. Dát hebben ze in Kopenhagen alvast goed begrepen.

‘Ik ben geen verkozen politica, ik blijf een vrije kunstenaar’

KOOP JE TICKET

IN DE MIVB-APP

17 januari 2024 | 23

Beestig Brussel

Barmsijs Invasie van de klimaatvluchteling uit het noorden De sneeuwval in het hoge noorden zorgt dit jaar voor een bescheiden invasie van kleine, sociale wintergasten: de barmsijzen. door Kris Hendrickx

Koud, vindt u? Wat dacht u dan van de -43° Celsius in het noorden van Zweden, de koudste meting in het land van de afgelopen 25 jaar? Grote delen van Scandinavië raakten bovendien bedekt onder een dikke laag sneeuw. De situatie was er zo ernstig dat verschillende overheden hun burgers aanmaanden om zo weinig mogelijk te reizen.

Voor heel wat vogels zijn die extreme weersomstandigheden slecht nieuws omdat ze amper nog aan voedsel raken.

Het reisadvies van de Scandinavische overheden slaan ze dan ook zonder pardon in de wind. Zo valt in Brussel de voorbije weken het aantal barmsijzen op.

Aanvankelijk waren er vooral waarnemingen aan de vallei van de Vogelzangbeek in Anderlecht. Ondertussen werden er ook heel wat exemplaren gespot op het terrein van Schaarbeek-Vorming, in Oudergem, Watermaal-Bosvoorde en Vorst.

Eén constante daarbij: er zijn steevast elzen of berken in de buurt, waarvan de vogels de zaden eten. Barmsijzen zijn erg sociale dieren, waardoor ze meestal in groep blijven.

Dé barmsijs bestaat eigenlijk niet.

Kenners onderscheiden verschillende soorten, met de grote en de kleine barmsijs als meest voorkomende. Het verschil zit hem een beetje in de grootte van het dier – 12 à 13 centimeter, maar vooral in het verenkleed, dat bruiner oogt bij de kleine barmsijs. Onderscheiden doen ze zich vooral door hun felrode ‘pet’ boven op de kop.

“Vogelspotters die ernaar op zoek gaan, vinden elk jaar wel een aantal exemplaren, maar dit jaar zijn het er echt veel,” weet bioloog Olivier Beck van Leefmilieu Brussel. “De weersomstandigheden in het noorden zijn dan ook erg ex-

treem. Het zijn trouwens minder de lage temperaturen dan de sneeuwlaag die een echt probleem vormen. Zonder voedsel moeten ze wel naar het zuiden afzakken.”

De gedrongen barmsijzen zijn niet meteen vliegkunstenaars zoals bijvoorbeeld zwaluwen. Toch zijn ze bereid om erg grote afstanden af te leggen. Zo werd er ooit een geringde grote barm-

Eigenschappen • Kleine barmsijzen meten twaalf centimeter, grote eerder dertien centimeter.

• De vogels hebben een felrode vlek op hun voorhoofd. In het broedseizoen komt daar bij de mannetjes een rode zweem over de borst bij.

• Het meest voorkomende geluid is een knetterend ‘tret-tret-tret’ afgewisseld met een nasale ‘tjuuuhj’.

sijs aangetroffen in Den Haag, die helemaal overgevlogen was van Noord-OostChina, zo’n 8.000 kilometer verder.

Olivier Beck: “Ik hoorde een vogelkenner ooit uitleggen dat je verschillende types van reizigers hebt onder vogels: hinkers, stappers en springers. Die laatste kunnen heel grote afstanden afleggen per dag, de eerste doen het met heel veel verschillende korte etappes en de stappers zitten daar tussenin. Barmsijzen behoren duidelijk tot de categorie van de hinkende vogels.”

Een beetje vogelliefhebber houdt ondertussen ook uitkijk naar andere wintergasten, zoals de wondermooie pestvogel. In Brussel werd die vooralsnog niet waargenomen.

Reeks nalezen?

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/beestigbrussel

Economie

Hoe de Brusselse regering de logistieke sector wil vergroenen

Spoor, water én weg verzekeren toekomst

De kade zal dubbel zo lang worden en er komt een tweede havenkraan.

17 januari 2024 | 25

Tegen de zomer zal de voorhaven terug aangesloten zijn op het spoornet. Dat vormt het startschot van de logistieke herontwikkeling van dit stuk van de haven. Voor het eerst sinds lang komen spoor, water en weg er terug samen. Al zijn er nog stevig wat obstakels weg te werken. door Steven Van Garsse foto’s Ivan Put

O

p 12 juli heeft de haven, na maanden onderhandelen, een concessie uitgereikt voor een periode van twintig jaar aan Van Moer Logistics voor de uitbating van de containerterminal in de voorhaven.

In die ambitieuze concessie verbindt Van Moer Logistics zich ertoe op tien jaar de containertrafiek via de waterweg van 57.000 TEU (Twenty-foot Equivalent Unit of de maat van één container, red.) naar 132.000 TEU of van 500.000 naar 1 miljoen ton goederen te brengen. Dat zijn meteen een pak minder vrachtwagens die over onze wegen denderen.

Van Moer bouwt momenteel op de site een nieuwe opslagplaats. De haven verlengt de kade, die dubbel zo lang zal worden, en voorziet een tweede havenkraan. Dat verhoogt niet alleen de capaciteit voor de gewone overslag, maar kan ook gebruikt worden voor overslag van grotere boten die steeds meer ingeburgerd raken, maar die niet altijd verder kunnen varen richting Charleroi - naar kleinere schepen.

Kers op de taart wordt de aansluiting van de voorhaven op het spoornet waar Alain Maron (Ecolo), bevoegd minister van de Haven, hemel en aarde voor heeft bewogen. Eind 2018 reed de laatste goederentrein de haven binnen. Nadien raakte de spoorlijn in onbruik. Na een ingewikkeld juridisch dispuut tot bij het Europees Hof van Justitie start Infrabel binnenkort met het opnieuw gebruiksklaar maken van de spoorlijn. Die zal de containerterminal in de voorhaven aantakken op lijn 26 aan Schaarbeek-Vorming. Infrabel investeert hiervoor 3,6 miljoen euro.

Daarmee kunnen containers van boten rechtstreeks op de treinen worden gezet. In de toekomst zou de trein ook opnieuw kunnen worden gebruikt voor bijvoorbeeld de maalderij van Ceres, die verbonden is met diezelfde sporen.

Win-win

Met Van Moer Logistics krijgt de haven er alvast een belangrijke logistieke speler bij.

Al toen de concessie werd uitgeschreven, in de herfst van 2022, toonde Jo Van Moer van het gelijknamige bedrijf zich uitermate enthousiast, en zei hij in de pers vast van plan te zijn om de concessie binnen te halen. Van Moer, een groeibedrijf in de Belgische logistiek, en genomineerd door EY en De Tijd als Onderneming van het Jaar 2023, had al een poot binnen in Brussel. Het huurt een grote opslagplaats, vlak langs de containerterminal. Nadien nam Van Moer Trimodal Terminal Brussels over, en mocht het zelf de containerterminal uitbaten.

Nu gaat Van Moer een gloednieuw magazijn van 16.500 vierkante meter bouwen op een terrein dat het in concessie heeft gekregen. Bovenop de opslagplaats komt nog 10.500 vierkante meter logistieke ruimte voor stadsdistributie. Ook zal Van Moer de nieuwe havenkraan uitbaten, wat de containertrafiek in de haven kan verdubbelen.

Dat Van Moer zijn zinnen op Brussel heeft gezet, past binnen de expansie van zijn binnenvaarttak, een van de meer winstgevende activiteiten van het logistieke bedrijf. Van Moer startte in 2011 met de verwerving van een terminal in Grimbergen, heeft nu acht terreinen gelegen naast binnenwateren en ook negen binnenvaartschepen in haar portefeuille. Een terminal overnemen in Brussel, tien kilometer verder, heeft veel voordelen om het vervoer per schip te optimaliseren en zo weinig mogelijk met lege schepen te moeten varen.

De komst van Van Moer naar Brussel is geen toeval. “Het is een strategische investering die volledig in onze visie past,” zegt Nick Jolley COO Port & Intermodal Logistics bij Van Moer Logistics. “Een magazijn, met daarnaast een waterweg, is een exacte kopie van waar we eerder in Vlaanderen al succes mee boekten.”

Van Moer heeft tegelijk ervaring met multimodale logistiek, onder meer door de aanleg van een treinverbinding in het Antwerpse havengebied. “Ook voor de haven is het een opportuniteit,” zegt Anthony Callens, hoofd strategie van de

Economie Hoe de Brusselse regering de logistieke sector wil vergroenen

Professor Michael Dooms: “Je moet weten wat je wil. Als je een logistieke ontwikkeling rond de haven wil en voor een circulaire economie kiest, moet je het vrachtvervoer ook een plek geven.”

Haven. “De logistieke activiteiten kunnen nu door één operator worden uitgevoerd, terwijl die vroeger versnipperd waren over verschillende bedrijven. Daardoor kunnen we meer logistieke diensten aanbieden.”

Belangrijker in dit hele verhaal is het contract dat Van Moer kon binnenhalen met biergigant AB Inbev. Die brengt 10.000 TEU vanuit haar brouwerijen in Leuven en Hoegaarden naar Brussel. Vandaag komen die containers via vrachtwagens naar Brussel, en gaan ze vervolgens per boot naar Antwerpen, en nadien de rest van de wereld. Als het spoor volledig operationeel is, zullen ze via de trein naar de haven kunnen komen. Daarna kunnen ze met één kraanbeweging op de boot worden gezet.

Dat zijn duizenden vrachtwagens op de weg uitgespaard.

Scepsis

Over de heringebruikname van dat spoor is hard gebikkeld, maar nu brengt Infrabel alles in gereedheid. In juli 2024 zouden de lintjes moeten worden doorgeknipt. “Dat is sneller dan verwacht,” geeft Jolley toe. “We willen eerst inzetten op containervervoer via de trein tussen de haven van Brussel

en die van Antwerpen, in een tweede fase kan er ook internationaal gekeken worden.”

De concessie die Van Moer sloot met de Haven voorziet dat tegen 2032 12.000 TEU van het containervervoer via de trein moet worden getransporteerd.

Toch klinkt hier en daar scepsis over de rentabiliteit van het goederenvervoer via de trein. Sommigen noemen de nieuwe treinaansluiting vooral een ‘symbool’.

Containervervoer met de trein zou duur zijn, niet flexibel en weinig zinvol over korte afstanden. Bij de Haven zijn ze daar niet van overtuigd. Anthony Callens: “Het is meer een kwestie van volume dan van afstand. Er moeten inderdaad redelijk wat volumes getransporteerd worden om het rendabel te maken, maar afstand speelt vandaag minder. Er openen zich vele opportuniteiten. De treinen kunnen in de toekomst wel degelijk lange trajecten maken.”

Volgens havenbaas Gert Van der Eeken wordt het vrachtvervoer via het spoor steeds competitiever. “Er zijn de congestieproblemen aan de ring rond Antwerpen, en de stijgende brandstofprijzen,” zegt hij. “Tot slot is het voor veel bedrijven steeds belangrijker om te kunnen uitpakken met

hun zero-emissiebeleid.” Niet alleen naar de gebruikers toe, maar ook naar investeerders of naar de Europese Unie die daar steeds strenger op toekijkt. Het is wellicht een van de redenen waarom AB Inbev expliciet voor transport via de waterweg en trein kiest.

Dromen over expansie

Jolley leidt ons rond op de site van Van Moer Logistics. We zien het magazijn met honderden paletten vol (lege) bierflesjes en biervaten die van AB Inbev komen. We zien hoe containers van boten worden gehaald, en nadien op vrachtwagens worden gezet.

En er is de kade in aanbouw voor de tweede containerterminal. De sporen van Infrabel liggen er al.

De combinatie van trein, water en weg op één plek in de hoofdstad doet dromen van meer. De Haven van Brussel en perspective.brussels voeren momenteel een studie uit over de ontwikkeling van het nabijgelegen gebied Schaarbeek-Vorming, een gigantisch ongebruikt gebied aan de overkant van de Vilvoordselaan. In het meest verregaande scenario wordt de Vilvoordselaan, die nu langs de magazijnen ligt, maar tevens een niet onbelangrijke

17 januari 2024 | 27

verkeersader is om Brussel in en uit te rijden, enkele kilometers in zuidelijke richting omgelegd op Schaarbeek-Vorming, om terug uit te komen aan de Albertbrug.

Op de vrijgekomen plaats kan dan een nieuwe spoorbundel komen, pal op de Vilvoordselaan.

Voor professor logistiek Michael Dooms (VUB), die mee aan de studie werkt, is dat een logisch plan, omdat het heel wat technische obstakels uit de weg ruimt om goederentransport via het spoor te faciliteren. Zo is er een ideale lengte voor de wachtsporen voor een goederentrein. “Die bedraagt 700 meter. Dat is bepaald in een federale kaart om het spoorvervoer in ons land te bevorderen,” zegt Dooms. De Vilvoordselaan kan die lengte makkelijk bieden.

“Zo krijg je een competitief spoorproduct met bovendien de perfecte combinatie van een waterweg, voldoende plaats voor de containers en een lange spoorbundel. Op Schaarbeek-Vorming komt er dan ruimte vrij voor andere logistieke activiteiten, die niet langer gehinderd zijn door het autoverkeer op de Vilvoordselaan,” legt Dooms uit.

Uiteenlopende belangen

Of het ooit zo ver komt, is verre van zeker. Bij de Haven van Brussel, dat mee aan de studie werkt, zien ze voor- en nadelen. Havenbaas Gert Van Der Eeken: “Je zou het Europees Centrum van Groenten en Fruit aan Van Praet en Mabru naar Schaarbeek-Vorming kunnen verhuizen. De import van fruit en groenten kunnen dan ook via het spoor of het water verlopen. Dat zou een grote winst zijn, want nu komen die goederen per vrachtwagen toe. De site die vrijkomt, kan woongebied worden.”

Wat minder in het voordeel spreekt van dit project zijn de kostprijs en de tijd. Het vergt enorme investeringen vanuit de overheid die jaren kunnen duren. “We kunnen beter pragmatisch zijn en tegelijk naar andere oplossingen zoeken om Schaarbeek-Vorming beter aan te sluiten op de waterweg,” zegt Anthony Callens.

De vraag blijft of een goederentrein die de Vilvoordselaan zal kruisen – en dat kan in principe al vanaf juli 2024, niet veel hinder zal veroorzaken op deze verkeersas.

De Haven relativeert alvast de impact. “We spreken in het huidige scenario van twee goederentransporten per week,” zegt Callens. “Zelfs in een groeiscenario met vijf transporten per week zal dit de mobiliteit niet substantieel hinderen.”

Tenslotte is er het gevecht om de vrije ruimte in Brussel. Niet alleen de logistie-

ke bedrijven in Brussel hebben hun oog laten vallen op Schaarbeek-Vorming. Ook andere stedelijke operatoren zijn op zoek naar extra ruimte. Zo gebruikt Net Brussel dit deel van Schaarbeek-Vorming (tijdelijk) als parkeerplaats voor zijn vuilkarren, of heeft de MIVB zopas een bouwaanvraag ingediend voor de bouw van een (tijdelijk) depot voor elektrische bussen. Pal op de plek waar de haven potentieel ziet voor een multimodaal logistiek platform.

Ecolo-Groen wil op de site graag een natuur- en recreatiegebied van zes hectare waarbij een zijarm van de Zenne aan de oppervlakte wordt gebracht, met wadi’s en andere overstromingsplekken.

Over deze moeilijke keuzes, met uiteenlopende belangen, zal de volgende

1 mln

ton goederen moet over tien jaar passeren door de haven.

Vandaag is dat 500.000 ton.

6 ha

van Schaarbeek-Vorming wil Ecolo-Groen omvormen tot natuurgebied met wadi’s

Brusselse regering knopen moeten doorhakken. De studies over de ontwikkeling van Schaarbeek-Vorming zouden over enkele weken aan de Brusselse regering worden voorgesteld. Voor Dooms is daarbij de vraag cruciaal of de Brusselse haven mee een rol wil spelen in de Europese economie. “Als je van tel wil zijn in de globale en Europese waardeketens, en je wil ook de werkgelegenheid en de investeringen die ermee gepaard gaan, dan staat daar iets tegenover. Dan moet je er een plaats aan geven, en zorgen voor goede infrastructuur.”

Het verklaart waarom er zoveel discussie is over de heraanleg van het stuk A12 dat langs het Koninklijk Domein ligt.

Die is in principe beslecht, maar de vergunning wordt door de havenbedrijven aangevochten, hoewel de werken al begonnen zijn. De Vuurkruisenlaan wordt een wandelboulevard. Het noordelijke verkeer naar en van de haven zal via de Van Praetlaan moeten passeren. Daar gaat het aantal rijstroken van drie naar één (twee om Brussel buiten te rijden, en één om binnen te rijden, red.). Volgens de effectenstudie zou dat geen extra files mogen opleveren.

Toch vraagt ook Michael Dooms zich af of de versmalling een goed idee is, net op een moment dat er grote logistieke ontwikkelingen in de pijplijn zitten op een boogscheut van Van Praet. “Je moet weten wat je wil. Als je een logistieke ontwikkeling rond de haven wil en voor een circulaire economie kiest, dan kan je het vrachtvervoer over de weg niet wegdenken. Je moet dat een plaats geven.

Zeker in de wetenschap dat het wegtransport in een ijltempo zal vergroenen. In september heb ik in Los Angeles de eerste elektrische trucks gezien. Die komen eraan.”

L’AVANT-PORT DU FUTUR

THE OUTPORT OF THE FUTURE

FR D’ici l’été, l’avant-port de Bruxelles sera à nouveau relié au réseau ferroviaire. Il s’agit d’une première phase dans le redéveloppement logistique de cette partie du port. Cela faisait longtemps que les voies ferrées, maritimes et routières n’étaient plus réunies. En déplaçant le transport de marchandises des camions vers les navires et les trains, on baisse le taux de particules fines. Mais pour un transbordement complet, d’autres investissements sont nécessaires. L’espace est là : l’ancienne gare de triage Schaerbeek-Formation. Au niveau de son aménagement, des décisions doivent encore être prises.

EN The outport of Brussels will be reconnected to the rail network by the summer and that marks the start of the logistical redevelopment of this part of the port. Rail, water, and road will join up there again for the first time in years. The benefits for the city should not be underestimated because shifting cargo from lorries to ships and trains will reduce particulate matter emissions. Substantial investments are still needed to make transhipment truly efficient. There is space at the former marshalling yard at the old shunting yard in Schaarbeek/ Schaerbeek but the design still has to be decided.

Meer Bruzz

© NATHAN MBOUEBE

BRUZZ GAAT BELGISCH Maak tijdens de Week van de Belgische Muziek kans op AB-tickets en luister live naar Yung Mavu & K1D, Reinel Bakole, Aili en Movulango bij BRUZZ. Vanaf 21 januari op BRUZZ radio

ONDERGRONDS De dodencrypte in Laken, het riolenmuseum: elke dinsdag van januari neemt BRUZZ-reporter Toon Hendrikx de kijker mee ondergronds.

BRUZZ 24 en daarna op BRUZZ.be

BRUZZKET De basisschool De Wemelweide in Watermaal-Bosvoorde organiseert een crowdfunding voor een nieuwe speelplaats.

Ontdek alle avonturen van de Brusselse jeugd op Bruzzket.be

Randje buitenspel Deze week Royale Union Saint-Gilloise

BRUSSEL BEKERT — Na een periode van vijf maanden waarin het wedstrijden regende in zowel binnen- als buitenland, brak een periode van droogte aan: de winterstop. Dit betekent 22 dagen wachten op de volgende wedstrijd, en hoewel het de kortste dagen van het jaar zijn, voelt deze periode een stuk langer aan. Een verslaafde probeert zich dan te laven aan wat softdrugs zoals transfergeruchten en oefenwedstrijden, maar die komen in de verste verte niet in de buurt van het echte werk.

En dan plots... Geen geleidelijke terugkeer, maar meteen een shot van vijf wedstrijden in twee weken, met drie Brusselse derby’s als extase.

Beginnen doen we op 17 januari met Union-Anderlecht in de Beker van België. De laatste cupmatch au Duden tegen Anderlecht dateert van 11 februari 2021. COVID-19 had het land, en al haar voetbalsupporters, toen nog in zijn macht. Buiten wat paarse vuurpijlen die vanuit het park het veld op werden gegooid, was het een match zonder supporters. Nu zal het stadion helemaal vollopen.

Ondanks haar belachelijke sponsornaam -excuseer: Croky Cup - blijft de Beker van België een speciale beleving. De weg ernaartoe voelt misschien even familiair als bij een competitiematch, eenmaal in het stadion voelt een supporter de elektriciteit in de lucht hangen. Een alles-of-nietsmatch, zonder herkansing, leidt tot een soortgelijke gemoedstoestand achteraf. Hoewel la butte altijd sfeervol is, komt er meer dan anders stress naar boven. Dat zorgt dan weer voor geroezemoes, gefluit en gezever, ten koste van de anders eindeloze gezangen.

In elk geval zullen we de hartslag na de match even moeten laten zakken. Als winnaars wordt het hierbij opletten voor een kater, als verliezers zal deze helaas onafwendbaar zijn. Er is slechts één zekerheid: donderdagochtend zal voor velen te vroeg komen. Anderzijds: tes wel nen derby, tedoemme.

En een derby speel je niet, die win je! Een obligaat zinnetje dat tijdens de kleedkamerspeech van elke derby in ieders oor wordt gebruld. Je kunt je afvragen of dit bij spelers, die nog maar vijf maanden in België wonen, doordringt. Waar het bij spelers en staf wat geforceerd kan overkomen, is het gevoel bij de aanhang allerminst gespeeld. De euforie na zo’n winst, die gepaard gaat met het jennen van vriend en vijand, kent geen gelijke. Zelfs na zeven derbywinsten op rij voor Union: wennen doet het niet. Zo wordt het tegen de stadsgenoot opnieuw een gekkenhuis, mét een uitgelaten uitvak, en dat hoort ook zo. Het gebruik van pyrotechnisch materiaal zorgt dan meestal voor de illusie dat het park, en haar beschermde bomen, even in lichterlaaie staat. De gedachte alleen al aan de openingsminuut geeft iedere fan keekebisj.

Soit, un bon match pour tout le monde, quoi. (KR/FD)

Met Union, RWDM en Anderlecht telt Brussel drie voetbalteams in eerste klasse. In ‘Randje buitenspel’, een nieuwe column, focust BRUZZ beurtelings op het wel en wee van de traditieclubs uit de drie buurgemeenten. Union mag de reeks aftrappen, volgende week komt RWDM aan de beurt.

Big City

© PHOTONEWS

Waarom is de iris het symbool van Brussel?

Luana Difficile zoekt elke week een antwoord op een lezersvraag, deze week van Arnout uit Jette.

Ook een vraag?

Stel je vraag en stem op bruzz.be Bekijk en lees antwoorden op bruzz.be/bigcity

Bij de oprichting van het Brussels Gewest viel het oog op de iris als embleem. Die keuze zou terug te voeren zijn tot een gebeurtenis in de elfde eeuw.

De legende gaat dat de strijders van de hertogen van Brabant toen een overwinning te danken hadden aan de iris.

Doordat die bloemen in de streek volop bloeiden in ondiepe stukken van het moeras, wisten ze waar hun paarden konden galopperen, en waar niet. De vijand had dit niet door. Maar is dit heroïsche verhaal de reden dat de iris duizend jaar later nog steeds het symbool is van onze stad?

“Het is mooi meegenomen als het ontstaan van een stad gekoppeld kan worden aan een heldhaftig verhaal met sterke symbolen,” vertelt historicus Roel Jacobs. “Zeker omdat Brussel doorheen de eeuwen steeds aan belang bleef winnen.

Maar in al het materiaal dat ik las over het ontstaan van Brussel en haar geschiedenis, vond ik niets terug over de iris als symbool van de stad.”

Dat gebeurde officieel pas eeuwen later bij het ontstaan van het Brussels Gewest in

1989. De iris leek toen perfect geknipt als logo en volgens Jacobs is ze symbolisch ook erg sterk. “Eigenlijk is het ontstaan van Brussel niet per se toe te schrijven aan een dapper personage of een belangrijk religieus iemand, maar wel aan haar bewoners. De eerste tekenen van de stad ontstonden langs de Zenne, een wispelturige rivier die elke winter uit haar oevers trad.

Wanneer het water opnieuw daalde, veranderde de stroming.

Daardoor konden de bewoners van de regio er moeilijk iets opbouwen. Ze namen dus zelf het heft in handen om dammen en bruggen te bouwen, en zo de rivier in te tomen. Het is in die tijd dat de iris er in groten getale bloeide. Daarom is het een mooie verwijzing naar de roots van de stad. Bovendien is iets moois dat uit een moeras bloeit ook gewoon een krachtig statement.”

Hardnekkige bloem

Een kronkelende, gele bloem op een blauwe achtergrond: zo zag het eerste logo van het Brussels Gewest eruit. De kleuren verwijzen naar Brussel als Euro-

pese hoofdstad. Het zijn zelfs de Brusselaars zelf die het ontwerp via een referendum gekozen hebben.

Dat logo hield het net geen twintig jaar vol. In 2012 besliste het Gewest om het oude logo te vervangen door een strakker en moderner design. De iris wordt nu afgebeeld als een hartje met twee blaadjes errond. Het werd meteen ook verwerkt in het logo van alle Brusselse overheidsdiensten zoals de MIVB, parking. brussels, Villo of urban.brussels.

De Brusselaars zelf bleken sterker gehecht aan het originele logo dan gedacht. Zelfs na twaalf jaar blijft dat hier en daar opduiken. In voetbalkringen die het in hun logo verwerken, als embleem op scoutsuniformen, bij Brusselse ontwerpers van kleren of juwelen zoals Ksaar of Souris, verwerkt in stickers of getatoeëerd op de armen van fiere inwoners. Het lijkt wel alsof de oude tekening sinds de afschaffing ervan een sterk symbool is geworden om te dragen, als je je trots over de stad wil uiten. Zo blijft die oude iris nog steeds bloeien. Net zoals die hardnekkige bloem in het moeras.

De slaapkamer

Lucie

Lucie is elf en woont in Schaarbeek. Ze houdt van muziek: “Ik luister het liefst naar actieve muziek, zoals die van Stromae. Te langzame liedjes vind ik saai.”

17 januari 2024 | 31

‘Dieren zijn zo schattig, ik zou ze niet graag spuitjes geven’ Elke week gaat BRUZZ op bezoek bij een kind in Brussel in zijn of haar slaapkamer. Deze keer is dat bij Lucie (11) die met haar broer, zus en ouders in Schaarbeek woont. “Ik hou van toneel spelen, want dan kan ik steeds een ander persoon zijn.” door Annelies Bontjes foto Saskia Vanderstichele

Ik zie een poster van Stromae. Ben je fan?

“Jaaaa! We zijn vorig jaar met het hele gezin naar zijn concert geweest, we zijn alle vijf fan. Ik luister veel naar muziek, het liefst actieve muziek. Te langzame liedjes vind ik saai.”

Wat hangt er zoal op je muur?

“Dat zijn herinneringen: foto’s met vriendinnen, vliegtickets van onze vakantie naar Valencia en een boekje van de scouts.”

Hoe is het om bij de scouts te zijn?

“Ik zit bij de Franstalige scouts in Schaarbeek. Veel van mijn vriendinnen doen het ook. Ik vind het dus heel leuk.”

trapezes. Je leert salto’s, radslagen, handstand en flikflak.

Ik turn ook. Dat is iets professioneler. Daar leer ik oefeningen op de ongelijke leggers, de balk en de sprong.”

Wat wil je later worden?

“Dat verandert vaak. Vroeger wilde ik wetenschapper worden, nu eerder actrice of dokter.”

En wat voor soort dokter dan?

“Huisdokter. Het lijkt me super om mensen te kunnen helpen en over veel dingen iets te weten.”

Wat lijkt je fijn aan actrice zijn?

Heb je nog meer hobby’s?

“Dat je steeds in een andere rol kan kruipen en een ander persoon kan zijn.”

Dat zijn er veel!

Je moeder vertelde dat ze dacht dat je graag dierenarts wilde worden.

“Acro, tekenen, turnen, dansen, piano spelen en toneel.”

“Ik heb elke dag een hobby behalve op maandag en zaterdag. Ik verveel me redelijk snel als ik niks te doen heb. Dan ben ik een beetje irritant.”

Wat doe je dan?

“Meestal zoek ik zelf alsnog iets om te doen. Als ik echt niets weet, ga ik aan andere mensen vragen: ‘Wat kan ik doen? Wat kan ik doen’”

Ik zie dat je veel knuffels hebt.

“Ja, die zijn allemaal van vroeger.

Zonder mijn knuffels kan ik niet slapen.”

Wat is acro?

“Dat is een sport met doeken waar je in kunt hangen of met

“Ik speel graag met dieren. Als ik dierenarts zou worden, dan zou dat zijn om meer bij dieren te kunnen zijn. Maar ik zou ze niet graag opereren of spuitjes geven.”

Als huisarts moet je ook veel spuitjes geven.

“Ja, maar dat vind ik minder erg.

Dieren zijn zo schattig, met mensen vind ik dat anders.”

Hoe is het om in Schaarbeek te wonen?

“Hier zijn veel dingen dicht bij elkaar. Er is een zwembad, het Josafatpark en al mijn vriendinnen wonen dichtbij. Dat maakt het leuk.”

Is er ook iets dat je minder leuk vindt?

“Dat er soms vuile straten zijn.

Ik vind dat mensen meer liefde aan de planeet moeten geven en de natuur beter moeten verzorgen.”

Als jij burgemeester was, hoe zou je daar dan voor zorgen?

“Mensen moeten meer liefde aan de planeet geven”

“Ik zou de straten vaker opruimen en een soort hotels bouwen voor arme mensen.

Daar krijgen ze dan eten en een slaapkamer.”

Zijn er veel arme mensen in Schaarbeek?

“Ja, in de metrostations. Ik vind het erg dat ze daar slapen terwijl andere mensen gewoon in een huis kunnen slapen.”

Is er iets in je eigen leven dat je zou willen veranderen?

“Nee, ik denk het niet. Tot nu toe ben ik gelukkig.”

Reeks nalezen?

Lees de hele reeks op www.BRUZZKet.be/slaapkamer

‘J’AIME LES ANIMAUX’

‘ANIMALS ARE CUTE’

FR Lucie, onze ans, habite à Schaerbeek avec son frère, sa sœur et ses parents. Elle a beaucoup de hobbies car elle s’ennuie facilement. Elle aime les animaux mais ne voudrait pas les opérer ou leur faire des piqûres. Elle veut plutôt devenir médecin de famille, ou actrice. « Je veux pouvoir aider les gens rapidement et savoir beaucoup de choses. »

EN Lucie (11) lives with her brother, sister, and parents in Schaarbeek/ Schaerbeek. She has lots of hobbies because she gets bored quickly. She loves animals but would not like to operate on them or give them injections. She would much rather become a GP or an actress. “I want to be able to help people quickly and know something about many things,” she says.

▼

Het triumviraat achter Rexit!: (van links naar rechts) Valentijn Dhaenens, Bruno Vanden Broecke en Vincent Stuer.

17 januari 2024 | 33

Theater Het politieke theater van Vincent Stuer

‘De koningskwestie ís theater, dat hoef je er niet eens van te maken’ In Rexit! vertolken Valentijn Dhaenens en Bruno Vanden Broecke de rollen van koning Leopold III en minister Paul-Henri Spaak, antagonisten tijdens de Tweede Wereldoorlog en de koningskwestie. Voor de tekst en de inzichten bij dit cruciale koningsdrama zorgt Vincent Stuer, die recent zelf bij een koningsdrama betrokken was. door Michaël Bellon foto’s Saskia Vanderstichele

I

n het gesprek dat volgt, zal Vincent Stuer helder uitleggen waarom een stuk over het conflict tussen koning Leopold III en zijn minister van Buitenlandse Zaken Paul-Henri Spaak ook vandaag relevant is. Stuer studeerde politieke wetenschappen, en heeft als politicus én toneelschrijver een vrij uniek profiel. Meer dan de helft van zijn politieke carrière was hij woordvoerder en speechschrijver, onder meer voor Karel De Gucht en voor voormalig voorzitter van de Europese Commissie José Manuel Barroso.

Vandaag werkt hij voor de liberale Renewfractie in het Europees Parlement. Ook schreef hij voor en mét Valentijn Dhaenens en de KVS de politieke theatermonoloog Onbezongen, die bekroond werd op het Edinburgh Festival Fringe. En recent verscheen zijn geschiedkundige boek Hoogmoed, over fascist én verzetsman Frantz Van Dorpe. Dat boek loopt van de jaren 1930 tot aan de koningskwestie, die begon met de fatale tweespalt tussen

koning Leopold III, die tijdens Wereldoorlog II in het bezette België bleef, en zijn regering, die naar Londen uitweek. Ze eindigde toen Leopold III in 1950 tot aftreden gedwongen werd. In Rexit! wordt de koningskwestie een koningsdrama in de vorm van een dialoog tussen de starre, plichtbewuste koning en zijn beweeglijke, visionaire minister.

De vorige keer dat u in het nieuws zat, was toen u afscheid nam van Open Vld, nadat u het niet haalde als kandidaat-voorzitter en nadien kandidaat-Europarlementslid voor die partij.

VINCENT STUER: Als overtuigde liberaaldemocraat heb ik iedereen die progressief en liberaal is proberen te verenigen om in te beuken op het status quo in deze toch wel dramatische politieke tijden. Uiteindelijk ook door mijzelf kandidaat te stellen.

Maar omdat ik daar nergens mee geraakt ben, moet ik nu iets anders gaan doen. Om mensen de politiek te doen begrijpen, en

jonge mensen bij de politiek te houden moet je niet zeggen wat ze moeten denken.

Je moet ze zelf aan het denken zetten. Dat is wat ik probeer te doen, door via een zijweg over politiek te spreken in opiniestukken, boeken en theaterteksten. Aan de aandacht van media en publiek merk ik dat daar veel interesse in is. Velen zijn gedesillusioneerd door de partijpolitiek, maar willen de politiek wel begrijpen. Dat ik op vrij jonge leeftijd al als woordvoerder in de cockpit van de politiek terechtkwam, versterkt de politieke verhalen die ik wil blijven schrijven.

Hoe bent u tot het schrijven van theaterteksten gekomen?

STUER: Ik was speechschrijver voor Barroso toen ik Valentijns monoloog DegrotemonD zag. Een verbluffende voorstelling over de macht van retoriek, op basis van historische speeches. Ik had nooit theater geschreven, maar heb Valentijn voorgesteld om in het verlengde daarvan samen iets te

Theater Het politieke theater van Vincent Stuer

maken rond de drang naar macht. Over de psychologie van politici dus.

Ik ben nog altijd bijzonder dankbaar dat ik Onbezongen heb mogen maken. Ik kon er mijn inzichten en anekdotes over de politiek in kwijt, gebaseerd op bestaande speeches en figuren, en Valentijn heeft daar vanuit zijn sterke interesses nog veel aan toegevoegd. Ik heb de tekst in 2D afgeleverd, hij heeft er iets in 3D van gemaakt. Want het zijn uiteindelijk de acteurs en regisseurs die ergens theater van maken. Dat was ook met Rexit! het geval. Hoe Valentijn en Bruno ‒ als spelende acteurs die elkaar al 30 jaar kennen, maar ook als intellectueel gedreven theatermakers ‒ binnen mijn ideeën en de historische krijtlijnen nog een dimensie toevoegen, vind ik ongelofelijk fascinerend. In de politiek gebeurt vaak niets met je ideeën, tenzij in een vorm waarin je niets meer herkent.

“Anders dan in het theater gebeurt in de politiek vaak niets met je ideeën, tenzij in een vorm waarin je niets meer herkent” Onbezongen was een politieke monoloog.

Hoogmoed raakte al aan de koningskwestie.

Hoe belandde u bij deze dialoog tussen Leopold III en Spaak?

STUER: Ik had Hoogmoed net afgewerkt op het moment dat Valentijn en Bruno samen hun stuk Jonathan aan het spelen waren. Tijdens het schrijven van het boek had het mij verbaasd dat ik al mijn hele volwassen leven met geschiedenis bezig was en toch maar weinig wist over de koningskwestie, waar enorm veel kanten

aan zitten. Hoogmoed gaat over Frantz Van Dorpe, die zeer autoritair en zelfs fascistisch was, en die droomde van een autoritaire monarchie. Dat idee is dus meegegaan van de jaren 1930 tot 1950, óók onder zeer salonfähige figuren. Wat botst met de aanname dat het verzet integraal aan de goede kant stond, en dat iedereen na de oorlog voor de democratie koos. Dat er ook een tegenbeweging was, maakt het verhaal relevant voor het heden, waarin opnieuw veel mensen zich afvragen of we niet beter teruggaan naar een regime waarin één iemand zegt hoe het moet, en wij ons afsluiten van een bang makende wereld.

U zag in de koningskwestie ook theater?

Vincent Stuer (rechts): “Hoe Valentijn en Bruno binnen mijn ideeen en de historische krijtlijnen nog een dimensie toevoegen, vind ik ongelofelijk fascinerend.”

STUER: Het hele verhaal is theater ‒ dat hoef je er niet eens van te maken! Een groot deel van de voorstelling bestaat uit een echt gebeurde dialoog tussen Leopold III en Paul-Henri Spaak, die aan het begin van de oorlog minister van Buitenlandse Zaken was. Die gesprekken verliepen in heel theatrale omstandigheden. In de nacht van 25 mei 1940 in het kasteel van Wijnendale, en tien jaar later, in 1950, in het Kasteel van Laken. Het materiaal dat je daarover vindt in het standaardboek over de koningskwestie van Jan Velaers en Herman Van Goethem, maar ook in andere boeken en biografieën van Leopold III, is schitterend. Maar met de theatrale, persoonlijke en psychologische kant is nooit iets spannends gedaan, terwijl daar in een ander land allang een televisiereeks over zou zijn gemaakt. De koningskwestie is existentieel geworden voor die twee mannen én voor het land. Rond hun vijfendertigste waren zij de twee hoogste politieke verantwoordelijken in België, op een moment dat meer en meer duidelijk werd dat er een nieuwe wereld aankwam.

Ze waren zeer hecht in de aanloop naar de oorlog, maar maakten, elk met de beste bedoelingen, een tegenovergestelde keuze in 1940. Een keuze die leidde tot een scheiding, tot de ondergang van een van hen, en bijna tot een burgeroorlog.

17 januari 2024 | 35

Waaruit bestonden die verschillende keuzes?

En op welke manier leidden ze tot een nieuw België in een nieuwe wereld?

STUER: Aan het begin van de oorlog was Leopold III als koning ook grondwettelijk militair bevelhebber. Hij nam die rol zo letterlijk dat hij zich vanaf het moment dat de oorlog uitbarstte, volledig afsloot van de regering en alle beslissingen zelf nam. Ook de beslissing om te capituleren. Dat is op zich niet zo controversieel, omdat hij inderdaad aan het hoofd van het leger stond en omdat de capitulatie onvermijdelijk was.

Maar toen de regering weer haar rol opeiste, barstte de bom. Leopold III besliste tegen de regering in om in het bezette België te blijven. Terwijl de redenering van Spaak was dat België ook na de capitulatie nog verplichtingen had, door de regering eerst vanuit Frankrijk en daarna vanuit Londen de geallieerden te laten steunen. Waar de koning op het moment dat hij zich gevangen liet nemen nog populair was bij het volk, dat dacht dat de oorlog op die manier achter de rug was, ontstond bij de gevluchte regering de indruk dat Leopold III gebleven was om een collaborerend regime te leiden.

Toen de oorlog bleef duren en het bezettingsregime steeds brutaler werd, viel de koning van zijn voetstuk. Terwijl Spaak, door zijn keuze om België te laten aansluiten bij de geallieerden, aan populariteit won.

Naast de keuze tussen democratie en een sterke leider, is ook de verleiding om zich terug te trekken uit de wereldproblematiek vandaag relevant. Paul-Henri Spaak symboliseert in die zin het inclusieve Europese project.

STUER: Zonder de figuur van Spaak zou dit

stuk een proces van Leopold III geworden zijn, maar ons interesseerde iets anders.

Niet toevallig staan we vandaag aan het begin van het Belgische voorzitterschap van de Europese Unie. De standaardlezing van de koningskwestie is, zeker in Vlaanderen, nochtans een communautaire lezing. De Vlaamse beweging zag het als een moment waarop de Vlamingen de meerderheid hadden en toch het onderspit moesten delven (bij de volksraadpleging stemde een meerderheid van de Vlamingen en Belgen voor een naoorlogse terugkeer van koning Leopold III, maar de meeste Walen en Brusselaars waren tegen, en de hevige oproer zou in 1951 tot de troonsafstand van Leopold III leiden, red.). Maar we wilden het breder zien, want het verschil in psychologie tussen Leopold III en Spaak hing ook

Vincent Stuer: “Dat ik op vrij jonge leeftijd al als woordvoerder in de cockpit van de politiek terechtkwam, versterkt de politieke verhalen die ik wil blijven schrijven.”

samen met een verschil in wereldbeeld.

Leopold III is de ultieme autoritaire en conservatieve figuur met een vast hiërarchisch wereldbeeld. Maar zijn visie op de monarchie en de maatschappij bleek na de oorlog achterhaald.

Wie Paul-Henri Spaak was, zal de gemiddelde Vlaming misschien nauwelijks weten, maar ik kom hem elke dag tegen. Ik werk in het Paul-Henri Spaak-gebouw in het Europees Parlement, dat voor een stuk zijn erfenis is. Spaak was het voorbeeld van een beweeglijke raspoliticus die veel bochten en ook veel fouten maakte, maar die dat ook toegaf, en die zag vanwaar de wind kwam. Zijn tijd in Londen bevestigde hem dat er een nieuwe wereld aankwam, waarin hij enthousiast is gaan opereren.

Hij was daar karakterieel toe in staat, want hij was progressief van nature. In plaats van zich terug te trekken uit een wereld die sneller ging draaien, wilde hij mee evolueren, en zag hij een totaal veranderende rol voor een land als België. Hij is niet alleen premier geweest, maar ook grondlegger van de Benelux, de Raad van Europa, de Europese Gemeenschap en de NAVO, waar hij secretaris-generaal van werd. Die verschillende houdingen en keuzes zijn inderdaad zeer relevant voor ons tijdsgewricht, waarin we opnieuw met dat soort zaken worstelen. Hoe blijf je overeind, als de wereld sneller draait dan we willen?

LE THÉÂTRE POLITIQUE DE VINCENT STUER

TITEL THE POLITICAL SAMENVATTING THEATRE OF VINCENT STUER

Rexit! is te zien van 19 tot en met 31/1 in de KVS BOL, www.kvs.be

FR Dans Rexit !, Valentijn Dhaenens et Bruno Vanden Broecke interprètent les rôles du roi Léopold III et du ministre Paul-Henri Spaak, antagonistes pendant la Seconde Guerre mondiale et la Question royale.

Vincent Stuer, ancien rédacteur des discours de Karel De Gucht et de José Manuel Barroso, signe le texte de ce drame. « Je suis fasciné par la façon dont Valentijn et Bruno ajoutent une dimension à mes idées et aux grandes lignes de l’histoire. En politique, vos idées sont rarement exploitées, si ce n’est sous une forme qui ne ressemble plus à rien. »

EN Bodytekst samenvatting EN In Rexit!, Valentijn Dhaenens and Bruno Vanden Broecke play King Leopold III and Minister Paul-Henri Spaak, antagonists during World War II and the “Royal Question”. Vincent Stuer, former speechwriter for Karel De Gucht and José Manuel Barroso, provides the text for this royal drama. “ Valentijn and Bruno add another dimension within my ideas and the historical chalk lines, which I find incredibly fascinating. In politics, your ideas rarely lead to something, or they end up being turned into something which you no longer recognise at all.”

Column

door Tom Peeters

Monsieur Tom

Tom Peeters geeft Nederlandse les aan gedetineerden in de nieuwe gevangenis van Haren. Tweewekelijks schrijft hij over het leven achter de muur en in de klas.

“Ik kreeg kosteloos advies over wat te doen na een ontsnapping”

Het is geen straf om les te geven in het gevangenisdorp van Haren. Integendeel: het is een geschenk dat ik, journalist en zij-instromer in het onderwijs, twee namiddagen per week hartelijk omarm.

Nadat ik mijn smartphone heb achtergelaten in een kluis aan de gevangenisdeur, is mijn wereld de volgende vier uur heerlijk helder verkleind tot de gedetineerden T., S., M., Y., B., W. en ons lesboek Nederlands voor dummies.

Mijn studenten zitten vast voor zaken waar ik me als gewone burger niets bij kan voorstellen: diefstallen, overvallen, drugshandel, huiselijk geweld. Ze woonden in werelden die mij onbekend zijn, tenzij uit gangsterfilms of true crimedocumentaires. Toch koester ik onze momenten samen, in ons klaslokaal met zicht op een van de wandelkoeren van de gevangenis met zijn voetbalen basketveld, zitmeubels en groene plekjes. Samen houden we de grote, boze wereld veilig buiten de gevangenismuren.

Berucht plein

“De winters zijn hier aangenamer dan de zomers, omdat de dagen dan korter zijn.” T. is mijn trouwste cursist. Hij

draagt een andere trainingsbroek dan tijdens de vorige les en heeft zijn baardje keurig laten bijwerken. Tot nu toe miste hij slechts twee lessen, eentje omdat hij ziek in zijn celbed lag en een tweede omdat hij naar eigen zeggen een afspraak had in een groot ziekenhuis aan de andere kant van de stad. Hoe hij daar was geraakt, wilde ik weten.

Ambulance? Politiecombi? Hij schudde het hoofd. “Alleen.

Zonder begeleiders.”

Ik schrok, maar probeerde het niet te laten merken. Had T. onlangs niet verteld over zijn ontsnapping uit een andere Belgische gevangenis een aantal jaar geleden? Het was een spectaculair verhaal. T. deelde het met een intonatie die net zo goed trots als schaamte kon verhullen.

Terwijl we in het pauzelokaal steunden tegen de parelwitte eettafel en het gevangenisplein achter het geluiddempende raam zich vulde met namiddagwandelaars, kreeg ik kosteloos advies over wat te doen na een ontsnapping.

“Eerste regel, monsieur Tom, ga nooit naar je familie. Twee: koop geen gsm. De politie heeft je meteen te pakken.”

Of het nu ingezetenen van het gevangenisdorp van

Brussels is

Haren zijn of voorbeeldburgers zoals u en ik: mensen hebben de neiging om hun ervaringen te overdrijven en verhalen uit te vergroten.

Maar het ontsnappingsverhaal van T. stemt voor 98 procent overeen met de berichtgeving erover destijds in de kranten. Daarom geloof ik mijn cursist wanneer hij tijdens lespauzes vertelt over zijn jeugd op en rond een berucht plein in een achterstandswijk van Anderlecht. In gedachten zie ik ‘zijn’ woontoren, de pleinen en straten waar hij zijn eerste feiten pleegde, op zoek naar de snelste weg naar financieel gemak.

Als recidivist kent T. de ins en outs van de gevangenis. Hij had dus kunnen weten dat de zomers er harder zijn dan de winters. Toch pleegde hij nieuwe feiten, maar nu voor het laatst, zo maakt hij zich sterk. Hij koestert de hoop dat het leren van Nederlands hem dehors een betere kans op werk biedt. Tenzij hij zichzelf snel weer in de problemen brengt, zeg ik uitdagend. T. schudt van non. “Ik heb geleerd uit mijn fouten, monsieur Tom.”

Reeks nalezen?

Wie alle columns van BRUZZ wil herlezen, kan de teksten terugvinden op BRUZZ.be/column

hot

Uw gids door de culturele agenda

17 > 23/1

Nog geen champagne voor de Supernovacampagne Voor 31 maart moet Cinema Nova 794.000 euro ophalen om te kunnen blijven bestaan. De sterke start van de Supernova-campagne maakt duidelijk dat dat géén naïeve droom is van de alternatieve stadsbioscoop, maar een gedurfd, sterk plan. Een rijk ‘Einde huur’-programma moet de voorspelde winterdip beëindigen. door Niels Ruëll foto’s Ivan Put

Cinema Vindt Cinema Nova een toekomst?

V

olgende dinsdag viert Cinema Nova haar 27e verjaardag. Al 27 jaar zorgt de geëngageerde, alternatieve, bijna volledig op vrijwilligers steunende, hyper-Brusselse bioscoop in de Schildknaapstraat voor een uniek aanbod. Van het soort waarmee een stad zich onderscheidt van het kleine grut. Barbie en Oppenheimer draaien ze overal.

Of er ook een 28e verjaardag komt, hangt van u af. Of toch van de vraag of de nieuw opgerichte coöperatie Supernova Coop voor 31 maart 794.000 euro kan ophalen. Met dat geld kan een al onderhandelde erfpachtovereenkomst van 68 jaar betaald en afgesloten worden en kunnen dringende renovatiewerken worden bekostigd. Via een privéoproep kon de coöperatie al 300.000 euro ophalen. Eind oktober werd een publieke oproep gelanceerd om de resterende 494.000 euro bijeen te brengen.

Bezoekers, sympathisanten, filmlui, stadsliefhebbers, BRUZZ-lezers, bedrijven en verenigingen kunnen ‘steunaandelen’ van 50 euro of investeringsaandelen voor 1.000 euro kopen. Daar krijgen ze helemaal niets voor terug. Tenzij de onbetaalbare wetenschap dat ze zullen hebben bijgedragen aan het voortbestaan van de unieke, niet-commerciële, op haar onafhankelijkheid gestelde bioscoop met een culturele missie en een uitgesproken engagement voor de stad. Of dat ze hebben meegeschreven aan het sprookje van een cinefiele vrijwilligersorganisatie die overheden, het culturele veld maar vooral de bikkelharde

vastgoedmarkt te slim af is. Als het plan lukt, kan Cinema Nova tot in 2092 een cinefiele, urbanistische, rebelse enclave zijn tussen de Grote Markt, het Muntplein, de Koninklijke Sint-Hubertusgalerijen en het De Brouckèreplein in, zonder zich ook maar iets te moeten aantrekken van onbetaalbare huurprijzen.

Collectief eigendom

En het is aan het lukken om de eigen gemeenschap en de stedeling te overtuigen om coöperant te worden en zo van de filmzaal ‒ de muren, niet het gebouw of de grond ‒ collectief eigendom te maken. Na elf weken stond de teller van de Supernova-campagne op 529.000 euro of 67 procent van het beoogde bedrag.

Na een bijzonder veelbelovende start

met een nadruk op de vele bioscopen die Brussel ooit rijk was, of de vastgoedmarkt, die wonen in Brussel bemoeilijkt voor niet zo rijke mensen. Daarnaast is er nog een cluster van films waarin de filmzaal een belangrijke sociale en culturele ontmoetingsplek is, zoals Serbis van de Filipijnse festivallieveling Brillante Mendoza, de klucht The smallest show on earth van Basil Dearden, of de horrorfilms Popcorn van Mark Herrier en Matinee van Gremlinsregisseur Joe Dante.

Cinema Nova heeft ook al 27 jaar een boon voor films waarin voor plekken wordt gestreden. In Be kind rewind (2008) van de vindingrijke Franse knutselaar Michel Gondry wissen malloten Jack Black en Mos Def per ongeluk alle videotapes in hun buurtvideotheek en trachten dat goed te

27 jaar na de oprichting is Cinema Nova nog steeds een eigenzinnige, cruciale, perfect tweetalige speler in de Brusselse culturele wereld kwam zoals verwacht en gebruikelijk een terugval. Een nieuw offensief moet komaf maken met die winterdip en de zoektocht naar de resterende 265.000 euro boosten.

Denk aan een postercampagne, lezingen, debatten, een collectieve tentoonstelling, rondleidingen, infoavonden en filmpjes die stadsbioscopen in het hele land bereid zijn te vertonen. In het creëren van evenementen en het feestelijk verrijken van een filmprogramma is Cinema Nova altijd al een crack geweest ‒ het zomerse openluchtfestival PleinOPENair is daar maar een van vele voorbeelden van.

Het programma kreeg de naam ‘Einde huur’ en bestaat uiteraard ook uit een hoop filmvertoningen rond relevante thematische assen. De geschiedenis van de filmtechniek is er een van. Cinema Nova sprong in de bres voor analoge film toen digitaal aan zijn opmars begon, en vertoont tot op vandaag het liefst films op hun originele drager. Andere assen zijn het heden en verleden van de bioscoopzalen,

maken door zelf remakes van de meest gevraagde videoklassiekers te maken.

Uiteraard krijgt ook een van de grootste en meest emblematische successen van Cinema Nova een plaats: het van de vergetelheid geredde Le chantier des gosses van Jean Harlez. Dit neorealistische, schalkse kleinood katapulteert je terug naar de Marollen van midden jaren 1950, waar bengels met katapulten zich niet zomaar laten verjagen van het braakland onder het Justitiepaleis.

Toekomst voor cinefielen

Het ‘Einde huur’-programma bestaat ook uit een focus op het werk van Kleber Mendonça Filho, een Braziliaanse regisseur die in de jaren 2010 furore maakte in het festival- en arthousecircuit. Bekend en bekroond is zijn Bacarau, een prettig gestoorde, anti-imperialistische mix van een western, een politieke allegorie, een etnologisch portret en een invasiefilm met gore horrortaferelen, toefjes magisch

realisme en psychedelica.

In maart palmt naar goede gewoonte het spraakmakende genrefilmfestival Offscreen Cinema Nova in. Het ‘Einde huur’-programma sluit op 23 februari af met een gala-avond. Gala D-37, genoemd naar het aantal dagen dat er dan nog rest om het geld bijeen te krijgen, belooft veel cabaret.

Het is een knipoog naar 1907, toen een werkplaatswinkel voor stoommachines, garnituren en interieurontwerp werd omgebouwd tot theater en café-concertzaal La Maison du Rire. In 1936 werd het pand omgetoverd tot de modernistische bioscoop Studio Arenberg.

Ondanks een grote reddingsoperatie werd het huurcontract van de historische bioscoop in 1987 niet verlengd. Tien jaar later bleek de nieuwe eigenaar, Kredietbank, het plan om er kantoorruimte van te maken nog niet te hebben uitgevoerd. Een bende cinefielen op zoek naar een ongebruikte zaal om onafhankelijke, niet-commerciële maar waardevolle films te delen, kreeg de toestemming om de zaal twee jaar gratis te gebruiken. De rest is geschiedenis.

27 jaar later is Cinema Nova nog steeds een eigenzinnige, cruciale, perfect tweetalige speler in de Brusselse culturele wereld.

Het heeft nu het stoute plan en de mogelijkheid om er via de coöperatie voor te zorgen dat het tot 2092 ongestoord Cinema Nova kan blijven, hoe extreem hoog de huurprijzen ook mogen oplopen in hartje Brussel.

Het ‘Einde huur’-filmprogramma loopt nog tot en met 25/2, www.nova-cinema.org, meer info over de coöperatie: www.supernova.coop

UN AVENIR SE DESSINE-T-IL POUR LE CINÉMA NOVA ?

IS THERE A FUTURE FOR CINEMA NOVA?

FR Le Cinéma Nova a besoin de réunir 794 000 euros d’ici le 31 mars pour continuer à exister en toute tranquillité. Le bon démarrage de la campagne Supernova démontre qu’il ne s’agit pas d’un rêve naïf pour cette salle de cinéma unique. Une riche programmation de « Fin de bail » devrait donner un coup de fouet à la collecte des 265 000 euros restants.

EN Cinema Nova needs to raise 794,000 euro by 31 March to be able to carry on without any worries. Their Supernova campaign has set off to a great start and it is clear that this quirky city cinema might just about make it. A loaded “End of Tenancy” programme should help with the search for the remaining €265,000 euro.

MARIA-BOODSCHAPLYCEUM

OPENDEUR MOMENTEN Kom langs voor een rondleiding en ontmoet de leerkrachten!

Vrijdag 26 januari 17u - 20u Zaterdag 27 januari 14u - 17u jven t Inschrim n ur ome e d n e p o

Moutraat 22, 1000 Brussel www.mabobrussel.be | info@mabobrussel.be Maria-Boodschaplyceum | mabo.brussel

Select Aanraders van de week

Pop & Jazz

fotobijschrift Alex Deforce &zwartopwit Charlotte Jacobs

Expo

fotobijschrift Robin Vanbesien: zwartopwit Holding rehearsals

Film

fotobijschrift Poor things zwartopwit

Straks is nu

Poëtisch protest

Gek en geniaal

Onder de banier Kwart voor straks laten de Brusselse kunstenaar Alex Deforce en de naar Brooklyn uitgeweken muzikante Charlotte Jacobs hun dichterlijke zielen samenvloeien in een bedding van muziek en poëzie. “Eelt op de pixels / Van te veel teveel tekort / Te kort door bochten,” debiteert Deforce in de titeltrack tegen een gordijn van experimentele, bijwijlen etherische klanken.

Voor wie zijn goede voornemens niet in het ijle wil laten verdampen.

Het oeuvre van de Brusselse kunstenaar Robin Vanbesien opent de ogen en oren voor een essentiële meerstemmigheid. Dat geldt ook voor de audiovisuele werken die hij in een solo in La Loge onderbrengt. Holding rehearsals delft diep in het vaak eenzijdig gepresenteerde migratieverhaal, en trekt aan de hand van hoorzittingen een poëtische ruimte van zorg, solidariteit en collectieve strijd op, die de officiële narratieven van politie en staat countert.

De gek-geniale Griekse regisseur Yorgos Lanthimos en de Amerikaanse actrice Emma Stone waren na The favourite nog niet op elkaar uitgekeken en bekokstoofden een nog geschiftere kostuumfilm. Wie het met de Gouden Leeuw bekroonde Poor things beschrijft, gebruikt best de woorden seks, sciencefiction, Frankenstein, sardonisch, absurd en kurkdroog. Stone speelt een door een gekke wetenschapper gecreëerde vrouw die almaar geiler én zelfbewuster wordt.

ALEX DEFORCE & CHARLOTTE JACOBS 18/1, 19.00, Ancienne Belgique, www.abconcerts.be

ROBIN VANBESIEN: HOLDING REHEARSALS 18/1 > 7/4, La Loge, www.la-loge.be

POOR THINGS dir.: Yorgos Lanthimos, act.: Emma Stone, Willem Dafoe, Mark Ruffalo

Weg in het wormgat

Speelvogel

Buon appetito

De Brusselse geluidskunstenaar Aymeric de Tapol maakt beslist geen hapklaar radiovoer, maar wie zich in zijn tintelende, uit minimale ambient, drones en verdoofde elektronica opgetrokken klanklandschappen onderdompelt, ontdekt een wormgat naar een andere dimensie. Een universum waar tijd en ruimte gebannen lijken, een niemandsland om eindeloos in weg te zinken, los van aardse verlokkingen, verlangens en valkuilen.

Zie het als een manier om het werk en de eigen geest fris te houden: aanhoudend en ongeremd de dingen in vraag stellen. 27 jaar nadat de Brusselse kunstenaar Vincent Geyskens in de selectie van de Prijs Jonge Belgische Schilderkunst opdook, voert hij nog steeds onderzoek naar wat het zo vaak doodverklaarde medium van de schilderkunst vermag. De speelvogel voert zijn nieuwste kunsten op bij Nosbaum Reding.

In Cinematek kan je de komende weken lezingen bijwonen over de roemrijke Italiaanse cinema van de jaren 1970. Nog beter is dat er ook succulente klassiekers worden geserveerd, zoals Amarcord van Federico Fellini, Novecento van Bernardo Bertolucci met Robert De Niro en Gérard Depardieu, of Una giornata particolare van Ettore Scola met Sophia Loren en Marcello Mastroianni. Buon appetito!

AYMERIC DE TAPOL 19/1, 19.00, Beursschouwburg, www.beursschouwburg.be

VINCENT GEYSKENS: PAR CONTRE 18/1 > 2/3, Nosbaum Reding Brussels, www.nosbaumreding.com

ITALIAANSE CINEMA IN DE JAREN 1970 17/1 > 28/2, Cinematek, www.cinematek.be

Richting het firmament

Stof tot nadenken

Droomscenario

De ster van Sarah Kinsley stijgt langzaam maar zeker naar de hoogste toppen van het popfirmament. Op haar recente ep Ascension legt de vanuit New York opererende artieste onvermoede links bloot tussen de klassieke pianopartijen van Chopin en Debussy, en de exuberante pop van ABBA en Lorde. In 2021 ging de Chinees-Amerikaanse viraal op TikTok, binnenkort verleidt ze ook in reallife de grootste publieken. (TZ)

Textielwerk werd door koppige poortwachters lang uit de kunsten geweerd. Gelukkig is daar de laatste jaren flink verandering in gekomen. Ook in Brussel, waar sinds 2015 Erika Schillebeeckx en Justine de Moriamé mee aan de boom schudden. Als KRJST Studio maken de alumni van La Cambre geweven en geborduurde werken die het vertrouwde koppelen aan het complexe, en het tactiele aan het emotionele. (KS)

Maakt de kou creatief? Wel als je de Polarise Nordic Film Nights mag geloven. Het filmevenement opent met Paradise is burning, een Zweedse, in Venetië bekroonde coming-of-agefilm over twee zusjes die voor zichzelf zorgen. Ook de slotfilm is veelbelovend. De Noor Kristoffer Borgli vroeg Nicolas Cage om in het satirische Dream scenario een vermorste professor biologie te spelen die plots in ieders dromen opduikt. (NR)

SARAH KINSLEY 18/1, 19.30, Botanique, www.botanique.be

KRJST STUDIO 21/1 > 3/3, Galerie DYS, www.galeriedys.com

POLARISE NORDIC FILM NIGHTS 20/1 > 1/2, Cinema Galeries, galeries.be

© XX

30 SEPTEMBER 2022

Klein onderhoud Salome Reda over de beestenboel in Die Walküre

‘Onze dieren zijn volwaardige acteurs’ Een imposant charolais-rund in Moses und Aron, Japanse makaken voor Orestea, honden, geiten en zelfs een albino-ezel. Wanneer Romeo Castellucci theater maakt, komt er al eens een dierentuin bij kijken. Soms zelfs met protest en censuur tot gevolg. Er zijn intussen filosofische essays gewijd aan het faunagebruik van de regisseur. Zelf lichtte hij in 2000 zijn visie al toe in een wetenschappelijk artikel: “Elk theaterwerk dat ik onderneem (…) beweegt naar zijn eigen specifieke dierlijkheid toe,” schrijft hij daarin. “Een goede voorstelling zou zichzelf moeten samenvatten in een beeld, het beeld van een organisme, van een dier.”

Het hoeft dus niet te verbazen dat er ook in Die Walküre weer een beestenboel van de partij is. Zonder voor de première een tip van de sluier te lichten – ook dat is vintage Castellucci – geeft dierenbegeleider Salome Reda een woordje uitleg bij haar werk. “Het allerbelangrijkste is dat onze dieren zich op hun gemak voelen. Dat ze ontspannen en sereen aan de voorstelling kunnen beginnen. Het is een heel stresserende omgeving, met veel luide geluiden, onbekende gezichten en onverwachte bewegingen.

Daarom hebben we de voorbije maanden – want zo lang zijn we hier al mee bezig – vooral gewerkt op manieren om de dieren onmiddellijk kalm te krijgen.

Door hen op relaxte momenten te conditioneren met korte signalen die we dan ook in de hectiek van de opera kunnen gebruiken. De acteurs en zangers zijn trouwens al vroeg in dat proces betrokken. Elke positieve ervaring, elke fijne interactie die de dieren hebben, dient op die manier als een bouwsteen om ze klaar te krijgen voor het podium.”

Al blijven onvoorspelbaarheden volgens Reda zeker mogelijk. “De dieren die we voor Die Walküre gebruiken, zijn niet gecastreerd. Gelukkig heeft dat niet voor problemen gezorgd. (Lacht) Anderzijds merk je bij dieren ook heel goed wanneer ze het commando te veel hebben gekregen, zeker wanneer het stressniveau stijgt in aanloop naar de première. Gelukkig krijg ik op dat vlak van de regisseur wel echt de teugels in handen. Als het niet meer gaat, is het meteen stage exit, côté cour. Castellucci heeft helemaal begrepen dat de dieren geen accessoires zijn. Het zijn volwaardige acteurs. Uiteraard niet de hoofdrolspelers, maar ze dienen evenmin als decoratie in de achtergrond.”

JASPER CROONEN

Romeo Castellucci’s bewerking van Die Walküre van Richard Wagner is van 21/1 tot en met 11/2 te zien in De Munt, www.lamonnaiedemunt.be

|

41

BEURSSCHOUWBURG

V.U. Beursschouwburg vzw, KBO BE0414042520 – RPR Brussel, hello@beursschouwburg.be

JAN FEB MAR APR MAY 2024

CAN YOU IMAGINE?

BEURSSCHOUWBURG.BE

CAN YOU IMAGINE ?

Artisjok Records AliA b2b XL Regular Bass Toast Bruno x Soet x Moene Shy One Alex Reynolds Costanza Spina Elton Panamby Endi Tupja Jota Mombacs a Mlondi Dubazane Myriam Lefkowitz nadjim bigou-fathi So' nia Vaz Borges Filipa Ce' sar soto labor Artistory Code Rouge The Kitchen Ba^ tard ' Castelie Yalombo Lilonge Cinenova L. Franklin Gilliam Onyeka Igwe S. Pearl Sharp Sarah Lesoye Clarice Gargard Heleen Debeuckelaere Recognition

Dame Area Dis Mon Nom Eden Tinto Collins Eva Giolo Katja Mater Maaike Neuville Rebecca Jane Arthur Sirah Foighel Brutmann Eitan Efrat Evan Ifekoya ' Eclats Festival Fatsabbats Farida Amadou Gloom Club gone icon Instar It Takes A City Joshua Serafin Keira Greene Khadija El Kharraz Alami Kwart Voor Straks Le' a Morin leop4rdi Loraine Furter Lucie Benichou My Porny Valentine Milo| Slayers MONTAGE Mostafa Derkaoui

Mustapha Bandini Nobody `s Indiscipline Piffy Promesses x Isengard Lilo Donna Candy Nonchalante' Partners Tommy Moisi Vinesset Rosie Sommers Micha Goldberg Sara Leghissa Sebastiano Lorenza Pala schiev School of Love senna JMB SPACEBABYMADCHA Sophie Guisset Thank Us Later Volta

© SASKIA VANDERSTICHELE

Select Wat te doen deze week

30 SEPTEMBER 2022

|

Eat & Drink Chapeau Blanc ••• Wayezstraat 200, Anderlecht, 02-377.72.19, chapeaublanc.be, wo > zo 11.30 > 14.30 & 18.30 > 22.00

Chapeau Blanc, een meer dan honderd jaar oude brasserie, wordt nieuw leven ingeblazen door een groep Anderlechtse vrienden. We willen geloven in dit project, ook al staat nog niet alles op punt. ”Zeventig procent van de horeca doet het niet goed.” Dat zei Ludivine de Magnanville, voorzitster van de Brusselse horecafederatie, onlangs tegen de pers. De gezondheidscrisis heeft de sector een zware klap toegebracht.

Chapeau Blanc is daar een bewijs van: dit Anderlechtse instituut uit 1890 dreigde in januari 2023 voorgoed te sluiten. Op de valreep werd het gered door zestien partners, die vooral uit de lokale gemeenschap kwamen ‒ een mooi verhaal. Dankzij dit burgerproject herleeft de plek aan het Dapperheidsplein.

Wanneer we op een zondagavond in Chapeau Blanc binnenstappen, vallen meteen de goede sfeer, het warme onthaal en de attente bediening op. Het mooie Brusselse brasseriedecor is al even charmant, met zijn overvloedige houten lambrisering, pluchen bankjes en art-nouveauvormen.

De kaart focust op Belgische klassiekers: vol-au-vent (19 euro), américain minute (18 euro), spaghetti met bolognesesaus (19 euro) en gehaktballetjes in tomatensaus (16 euro). De prijzen blijven betaalbaar, een uitdaging tegenwoordig. Leuke details: er staat Zinnebir (5 euro) op de kaart, en de gerechten worden geserveerd op ‘Copenhague’-borden van Royal Boch.

Minder enthousiast zijn we over de weinig originele wijnkaart en over het brood, dat nochtans van de uitstekende

Anderlechtse bakker Kiekebich komt. Het zachte kruim doet vermoeden dat het brood werd ontdooid.

En ook de keuken is niet altijd even geslaagd. De textuur van de frietjes, te gepureerd, stelde teleur, al zat de smaak wel goed. Ook spijtig: de garnalenkroket (8 euro) had te weinig textuur.

We kunnen daarentegen niet anders dan applaudisseren voor de intense smaak van de fondue van gerijpte Brugge Oud (7 euro) en voor de suggestie in bistrostijl: een heerlijke Baskische bloedworst ‒ van Christian Parra? ‒ geserveerd met gekaramelliseerde peer en krieltjes.

Ondanks de makkelijk te verhelpen minpuntjes komen we dus graag terug naar Chapeau Blanc. Al was het maar voor de Brusselse nostalgie die hier zo zorgvuldig wordt gecultiveerd. MICHEL VERLINDEN

Cirque de Pékin

Film naar keuze

Steamboat Bill Jr.

5X2 TICKETS, Vorst Nationaal, 1/2

5X2 TICKETS, UGC-bioscopen

5X2 TICKETS, CC Westrand, 30/1

Na tien jaar keren de atleten en acrobaten van het Cirque de Pékin eindelijk terug naar België. Mail ‘Cirque’

Met onze vouchers voor UGC De Brouckère en UGC Gulden Vlies kies je zelf een film uit hun aanbod. Mail ‘UGC’

BL!NDMAN (sax) begeleidt live het gewaagde gestuntel van stillefilmheld Buster Keaton. Mail ‘Steamboat’

Win

Tickets

43

De vijf inzichten Ann Tuts

‘Kneed ’s avonds je eigen voeten’ In Tristero’s bewerking van Annie Bakers bekroonde toneelstuk Circle mirror transformation speelt Ann Tuts een verwaaide dramadocente wier theatercursus ontaardt in groepstherapie.

Tuts’ eigen tips voor een gezonde geest in een gezond lichaam vind je hier. door Michaël Bellon

Soms zijn fysieke tips handiger dan filosofische inzichten Op zich is het misschien ook al een inzicht om eerst eens naar het lichaam te kijken in plaats van naar de geest.

Bijvoorbeeld: koester de basis. En dat bedoel ik letterlijk.

Kneed ’s avonds je eigen voeten, die verdienen na twaalf uur verticaliteit en zwaartekracht wel een goeie massage.

Experimenteer met smaak Probeer jezelf eens te verrassen door met smaken aan de slag te gaan: voeg iets pikants bij iets zuurs of mix iets bitters met iets zoets. Nuance is de katalysator. Proef de revelatie.

Observeer regelmatig je ademhaling Ervaar hoe een tragere en diepere adem zich vanzelf installeert, je meer zuurstof geeft en je concentratie verscherpt.

Plooi je lijf dagelijks dubbel Plooi jezelf niet figuurlijk dubbel, maar letterlijk: laat je hoofd hangen en kijk tussen je knieën door hoe alles er ondersteboven uitziet. Het is zalig om te ondervinden hoeveel deugd dat doet aan de hersenen.

Neem voor deze fysieke tips je tijd Probeer geen tijd te winnen, maar laat de tijd winnen.

Tijdverlies kan uiteindelijk vruchtbaar blijken te zijn. De beste inzichten komen vaak wanneer we maar wat aan het rondlummelen zijn. © MIRIAM DEVRIENDT

Tristero speelt Annie Bakers Circle mirror transformation van 17 tot en met 20/1 in de Kaaistudio’s, kaaitheater.be

Brussels is capital

BRUZZ staat op met een gloednieuwe baseline: Brussels is capital.

Voortaan vaart BRUZZ onder een nieuwe vlag die onze koers verduidelijkt en bevestigt. ‘Brussels is capital’ staat symbool voor de niet aflatende focus van BRUZZ op wat er in Brussel speelt en gebeurt. BRUZZ meer dan ooit een dynamisch mediaplatform met een vastberaden standpunt: Brussel is van kapitaal belang.

Beleef Brussel voluit Idelest verror apici occuptate. Met ut voluptat quam qui officit eum que ium im fugia quam, sequam fugiam arcillitibus simoluptis mossequ atecatur, omnis

Journalist Artsenkrant • Als kracht achter ons magazine breng jij niet alleen nieuwsfeiten en primeurs, maar verken je ook nieuwe invalshoeken met pakkende reportages, interviews en achtergrondartikelen.

• Je schrijft scherpe commentaren en opinieartikelen die de lezers aan het denken zetten.

• Als sector-expert verzamel, verwerk en check je alle informatie, waardoor jouw verslagen niet alleen ‘must-reads’ zijn, maar de lezer ook een overzicht en inzicht bieden.

SURF NAAR MIJNTOEKOMSTBIJROULARTA.BE

DB108332A4

KOM NAAR DE INFOBEURS voor zij-instromers op 24/01 van 14 tot 19 uur.

Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel www.leerkrachtBXL.be

DB108256A4

VACATURE

SEIZOENSMEDEWERKER Provinciedomein Huizingen Zoek je een job...  voor 6 maanden, van april tot eind september?  in een groene werkomgeving?  met veel variatie?  waarbij je dagelijks in contact staat met mensen?  waarbij je samenwerkt met fijne collega’s?

Kom werken als seizoensmedewerker in het provinciedomein van Huizingen!

Solliciteer via website tot 21 januari https://vlaamsbrabant.cvw.io

DB619873H9

DB108257A4

Bij welk bedrijf pas jij het best? Doe de test!

h

t ar

voor de zor g?

ji j o o k

ee

n

regiotalent.be

Surf je mee op de vacaturegolf van Lokaal bestuur Hoeilaart?

Heb

Wil je:

Word onze collega! hoeilaart.be/vacatures

- werkuren en weekends waarbij we rekening houden met je thuissituatie, - gratis met het openbaar vervoer naar je werk, - en nog veel meer?

DB107641L3