BRUZZ - editie 1877 (14-02-2024) by bruzz.be

00 MAAND 2024 14 februari 2024

‘Minder blabla’

Jongeren in de politiek 14

Menselijke resten

De begraafplaats onder Bospark 29

‘Speurders ruiken niets’ Cannabis telen in appartement 23

‘Het moeras zoekt altijd een weg’ Grote werven verzanden in Brusselse ondergrond

BRUZZ zoekt een hoofdredacteur 04 WEEKBLAD #1877, EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW, FLAGEYPLEIN 18 - 1050, ELSENE - AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

CINEMA ARCHIEF MUSEUM RESTAURATIE EDUCATIE

Hollywood klopt regelmatig bij ons aan.

PUBLIREPORTAGE CINEMATEK 1/3 VERLEDEN

LEXICON

Bij de oprichting in 1938 had CINEMATEK slechts enkele films in zijn bezit. Daar kwam door de Eerste Wereldoorlog verandering in. De Amerikaanse way of life werd een fenomeen in Europa en kopieën van Amerikaanse films vonden hun weg naar Brussel. Op dat moment werd film door het grote publiek gezien als populistisch tijdverdrijf, maar de jonge Jacques Ledoux (zie foto rechtsboven) ziet er de waarde van in. Hij besluit de kopieën bij te houden in een archief. Vandaag, 85 jaar later, telt de collectie van CINEMATEK maar liefst 260.000 afdrukken en 80.000 filmkopieën. Tomas Leyers, conservator bij CINEMATEK, licht toe: “Ledoux beperkte zich niet tot het bewaren van Amerikaanse of Belgische films, maar toonde interesse voor negatieven wereldwijd. Op dat vlak was hij een echte visionair.”

GEEN SINECURE

Het archiveren van filmnegatieven is geen sinecure. Tot 1950 bevat 35mm-filmpellicule nitraat, een licht- en zélfontvlambare

België is een filmland met een rijke geschiedenis. Het kloppend hart daarvan ligt in Brussel-centrum, waar CINEMATEK een centrale rol speelt. Sinds 1938 vertoont, bewaart en restaureert CINEMATEK films uit binnen- én buitenland. Maar er is meer. Oprichter Jacques Ledoux vat het alvast mooi samen: ‘action speaks louder than words’. Hoog tijd om het licht te laten schijnen op wat CINEMATEK juist allemaal doet. TEKST alinepeeters.com • VORMGEVING monoeil.be

stof die om deze reden werd vervangen door acetaat en later door polyester. “Al deze verschillende pellicules vragen om andere conservatiemethoden. Met een team van ongeveer 25 mensen controleren wij voortdurend de bewaaromstandigheden”, legt Tomas uit. “Oude filmkopieën zijn log, zwaar en produceren een indringende zure geur als ze vergaan. De conservatie is dus best uitdagend. Maar als je weet dat slechts 4% van de films gedigitaliseerd is, vooral broodnodig.”

Citizen Kane (1941) kreeg dankzij CINEMATEK een nieuw leven.

ALLEN NAAR CINEMATEK! Wist je dat CINEMATEK ook een klein museum herbergt? In de Wunderkammer wordt de voorgeschiedenis van film tot leven gewekt door verschillende interactieve vitrines, terwijl tijdelijke expo’s actuele thema’s uitlichten. Je kan dit alles gratis bezoeken, ook zonder filmticket.

WARNER BROS

De exhaustieve filmcollectie zet Brussel ook op de kaart. Wekelijks krijgt CINEMATEK aanvragen, vaak vanuit het buitenland. Zo kwam ooit Warner Bros. aankloppen bij CINEMATEK voor een negatief van de film ‘Citizen Kane’ die door een grote brand, veroorzaakt door nitraat, in Hollywood werd verwoest. “Zonder het negatief uit ons archief zou het veel moeilijker zijn geweest om de film te restaureren. Terwijl de film van regisseur Orson Welles nog altijd een van de meest bekeken films is. We vragen hier geen exuberante bedragen voor. In ruil krijgen we een digitale kopie. Een zogenaamde gentlemen’s agreement”, besluit Tomas.

Baron Hortastraat 9 1000 Brussel cinematek.be € 6 per ticket (€ 3 met korting en gratis met Cinevillepas)

VISIONAIR

Pellicule is afgeleid van het Franse woord voor filmstrook en bestaat uit individuele frames die samen een filmstrip vormen. Het gebruikelijke formaat is 35 mm breed met perforatiegaten aan de zijkanten. CINEMATEK is een van de weinige zalen in Europa die regelmatig pellicule-films vertoont onder live begeleiding van een pianist.

14 februari 2024 | 3

blijven 06 ‘Brussel verdedigen’

In gesprek met Défi-burgemeester Olivier Maingain

en 28 Geluk seniorenvoetbal

RWDM-watcher Guy Dermul over een manke defensie

Stern: 32 Norbert Joods en geniaal

De KVS wekt vermoorde pianist tot leven 05

EDITO

IN BEELD Saskia Vanderstichele

IN DE KIJKER Evere groeit, SintGillis krimpt

BEELDCOLUMN Kim Duchateau

POLITIEK Jonge Brusselse politici over hun ambities

BIJGEDACHTE Onduidelijke staatsstructuur ondermijnt vertrouwen in politiek

KORT GESPREK Onderzoeker Rob Heyman meet de liefde

BOTANISCH BRUSSEL De cannabisplant groeit in menig Brussels appartement

COVERSTORY Hoe het Brusselse moeras vaak roet in het eten gooit bij werken

BIG CITY Waarom liggen er menselijke resten onder het Bospark in Anderlecht?

DE SLAAPKAMER van Mouad

COLUMN Zonder bewaking naar de les

SELECT Theatercollectief buren op de schoenenboerderij

Klein onderhoud Wauter

Mannaert

Eat & Drink Kline De vĳf inzichten Serge Aimé Coulibaly

Voor deze vier jongeren staat de politiek niet ver van hun bed: zij komen met veel ambitie op bij de volgende verkiezingen.

ZOEKT HOOFDREDACTEUR (x/v/m)

BRUZZ WERFT AAN (in de overlap)

BRUZZ werft aan

Ben je gebeten door media en nieuws? Ben je een ervaren teamleader? Ken je Brussel door en door? Gaat je hart sneller slaan bij de gedachte om de toekomst van de Vlaams-Brusselse Media, BRUZZ, mee vorm te geven? Contacteer ons! www.bruzz.be/hoofredacteur

14 februari 2024 | 5

COLOFON BRUZZ Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 ABONNEMENTEN Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Rest van België: 29 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393 van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 35 euro per jaar. OPLAGE 55.000 exemplaren.

Neofieten

“Religie, mobiliteit, inspraak: dé onderwerpen van de campagne”

Verkiezingen geven een democratie zuurstof. De scherpe inhoudelijke debatten tijdens een campagne, beleidsmakers ter verantwoording roepen, de nieuwe gezichten op de stembanken … Die vervelling (van ideeën en volksvertegenwoordigers) verveelt nooit. Daarom laat BRUZZ ook vier jonge politici aan het woord die het parlement met de kenmerkende ijver van een neofiet willen bestormen, en die bruisen van de ambitie. De meesten staan op een haalbare plaats tijdens de gewestverkiezingen van 9 juni, en kunnen dus binnenkort hun ideeën omzetten naar de praktijk. De echte test voor hun talent en politiek instinct (p. 14). In die zin vormt het uitgebreide interview met Olivier Maingain, de ouderdomsdeken van Défi, een goede aanvulling. Ooit een communautaire scherpslijper moet hij vandaag vaststellen dat taalperikelen tussen Nederlandstaligen en Franstaligen veel minder het debat domineren. Spelen wel een rol: onderwerpen als religie, mobiliteit, inspraak, bestuurlijke efficiëntie (p. 6). Verkiezingen schudden niet alleen de politieke kaarten opnieuw, de uitslag bepaalt ook wie voortaan tot het verleden hoort, en wie de toekomst mag vormgeven. En de toekomst staat op de poorten te kloppen om binnen te mogen.

FR Les élections donnent de l’oxygène à la démocratie. Les débats vifs sur le contenu pendant la campagne, le fait de demander aux politiciens de justifier leurs agissements, les nouveaux visages sur les listes électorales. La mue (des idées et des représentant.e.s du peuple) n’ennuie jamais. C’est pour cette raison que BRUZZ donne la parole à quatre jeunes politicien.ne.s qui comptent bien assaillir le Parlement avec le zèle caractéristique du néophyte pétillant d’ambition. La plupart ont leurs chances lors des élections régionales du 9 juin et pourront donc bientôt peut-être transformer leurs idées dans la pratique. Ce sera le vrai test de leur talent et de leur instinct politique (p. 4). En ce sens, la longue interview d’Olivier Maingain, doyen de Défi, vient complémenter cela. Jadis le trublion communautaire, il doit constater qu’aujourd’hui, la question linguistique entre néerlandophones et francophones domine bien moins souvent le débat. Les thèmes pertinents de nos jours sont des sujets comme la religion, la mobilité, la participation et l’efficacité de la gestion (p. 6). Les élections permettent non seulement de redistribuer les cartes politiques, mais les résultats déterminent aussi qui appartient au passé, et qui peut donner forme au futur. Et ce futur attend impatiemment à la porte de pouvoir entrer.

EN Elections provide oxygen to a democracy. That becomes clear when you witness the sharp debates on policy during the campaign, when you see politicians being held to account, and when you spot new faces on the voting benches... This shedding (of ideas and representatives of the people) is never boring. That is why BRUZZ gives the word to four young politicians who want their entrance into parliament to be marked by the characteristic zeal of a novice brimming with ambition. Most of them have a decent chance in the regional elections on 9 June, so they will soon be able to put their ideas into practice, the real test of their talent and political instincts (see page 14). In this sense, the extensive interview with Olivier Maingain, the age-old dean of Défi, is a good addition. Once a sharpshooter on communitarian issues, he now notes how the relationship between Dutch- and French-speakers has slid down the agenda. So what is important? Topics like religion, mobility, participation, and administrative efficiency (see page 6). Elections not only reshuffle the political cards, the result also determines who has to go, and who gets to shape the future. And that future is impatiently knocking at the gates asking to be allowed in.

Maarten Goethals Coördinator Magazine

ADVERTEREN? Marlies De Deygere 02-650.10.81 marlies.dedeygere@bruzz.be DISTRIBUTIE Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE Dirk De Clippeleir COÖRDINATOR MAGAZINE Maarten Goethals ARTDIRECTOR Heleen Rodiers VORMGEVING Ruth Plaizier EINDREDACTIE Karen De Becker, Kurt Snoekx WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER Eva Christiaens, Luana Difficile, Kris Hendrickx, Sophie Soukias, Steven Van Garsse, Tom Zonderman (redacteurs); Michaël Bellon, Annelies Bontjes, Jill Claes, Guy Dermul, Andy Furniere, Tom Peeters, Niels Ruëll, Bram Van Renterghem, Michel Verlinden (medewerkers) VERTALING Frédérique Beuzon, Gregory Blauwers, Sam De Ryck, George Holmer FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE Bart Dewaele, Kim, Delphine Frantzen, Ivan Put, Saskia Vanderstichele VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Koen Cypers Flageyplein 18, 1050 Elsene. BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt bij Printing Partners Paal-Beringen en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie

MELD NIEUWS Zelf nieuws gespot? Tips zijn altijd welkom via: BRUZZ.be/meldnieuws Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be

VOER UW EVENEMENT IN OP ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR ENTER YOUR EVENT ON www.extranet.brussels

WWW.BRUZZ.BE

Het gesprek

Olivier Maingain, nog altijd de schoonmoeder van Déﬁ

‘Het gezag van de staat herstellen, dat is prioritair’ Olivier Maingain is al vier jaar geen voorzitter meer van Défi, maar het debat schuwen doet hij niet. “Aan Nederlandstaligen vraag ik: kies niet het slechtste voor Brussel. Kies niet de N-VA.” door Bram Van Renterghem foto’s Saskia Vanderstichele

U had vorige maand vergelijkbare kritiek op Bernard Clerfayt, lijsttrekker voor de gewestverkiezingen en tegelijk kandidaat-burgemeester is voor Schaarbeek.

OLIVIER MAINGAIN: “Je moet nu een duidelijke keuze maken,” zei ik tegen Bernard. “Als je gewestelijk wil opkomen, prima. Maar laat dan Cécile Jodogne, die nota bene waarnemend burgemeester is, de gemeentelijst trekken.” Duidelijke keuzes maken onze partij sterker.

Hoeveel geeft u de huidige gewestregering? Op 10.

MAINGAIN: 6,5. Met de gezondheidscrisis, het conﬂict in Oekraïne, de energiecrisis en de aanslag op de Zweedse voetbalsupporters hebben we een moeilijke periode gekend. In die context besturen is niet makkelijk, maar Brussel heeft zich laten gelden. Wat moeilijker liep, is de samenwerking met de groenen. Ecolo en Groen volgen niet de logica van een verzoenend bestuur. Ze zijn radicaal in hun doelen en vinden dat je die enkel op hun manier kan bereiken. Zo ontstaan er blokkades, gewestelijk én lokaal. Ik ken weinig burgemeesters die nog willen besturen met de groenen. Als ze kunnen, doen ze verder zonder.

Kunt u een voorbeeld geven van dat radicalisme?

MAINGAIN: Als je een ﬁetsbox wil plaatsen, moet dat van Groen per deﬁnitie in de plaats van een parkeerplaats komen. Anders krijg je geen gewestelijke subsidies. Maar als je erg brede stoepen of vrije ruimte hebt, dan moet je mensen toch niet lastigvallen om ze lastig te vallen? Het zijn

die kleine dingen die na verloop van tijd de samenhang van een bestuursploeg ondermijnen.

Wat is nu het unieke verkoopargument van Défi? Destijds waren het de spanningen tussen Frans- en Nederlandstaligen waarop de partij zich profileerde. Maar die zijn nu minder sterk.

MAINGAIN: En daar ben ik blij om. De vorming van het Gewest heeft rust gebracht in de relaties tussen Brusselaars. De meeste partijen aan Vlaamse kant hebben vandaag begrepen dat het ook in hun belang is om Brussel te verdedigen.

Is dat geen probleem voor uw partij? Hoe profileert u zich bijvoorbeeld ten opzichte van de MR?

MAINGAIN: Kijk naar wie op de lijst van MR of Déﬁ komt te staan. Bij MR: Olivier Willocx, de baas van de Brusselse werkgevers, iemand die zich bekommert om de grote bedrijven, maar minder om kleine zelfstandigen en handelaars. Op onze lijst: Ludivine de Magnanville, voormalig voorzitter van de Federatie Horeca Brussel. Dát is het hele verschil. MR is meer bezorgd

▼

ver zijn ambities kan de vroegere Déﬁ-voorzitter kort zijn: het enige wat hij wil is nog eens zes jaar burgemeester van Sint-Lambrechts-Woluwe zijn. Zijn naam zal niet te vinden zijn op een gewestelijke of federale lijst. “Ik wil de kiezers niet misleiden,” zegt Olivier Maingain (65). “Die willen geen politieke stoelendans. De kwestie rond Charles Michel (MR) was daarin heel onthullend. De bevolking smaakte het niet dat hij de erg belangrijke functie (voorzitter van de Europese Raad, red.) niet eert die hem was toevertrouwd.”

14 februari 2024 | 7

BIO • Geboren in Brussel-Stad uit een Vlaamse moeder en een Waalse vader • Studeerde rechten • Van 1995 tot eind 2019 voorzitter van FDF/Défi • Van 1991 tot 2019 lid van de Kamer • Sinds 2006 burgemeester van Sint-Lambrechts-Woluwe

▼

Het gesprek Olivier Maingain

om het imago van Brussel dan om zijn burgers. Terwijl dat bij mij net omgekeerd is.

Staan ook op de MR-lijst: Ariane de Lobkowicz, Sadik Köksal, Filiz Güles ...

MAINGAIN: (Knikt) Voormalige leden van onze partij. Dat hoort bij de politiek. Mocht ik nu opnieuw partijvoorzitter zijn, dan zou ik geen leden meer aanvaarden die op minder dan zes maanden voor de verkiezingen van andere partijen komen. Of leden die twee, drie of zelfs vier keer veranderen van partij. Dat zijn mensen die altijd het laatste paard zoeken dat hen aan een zitje kan helpen. Eh bien, dat moeten we verbieden.

De reden waarom mevrouw De Lobkowicz van partij veranderde, is wel interessant. Ze zei dat Défi, in tegenstelling tot de MR, niet strikt genoeg was in het verbieden van het onverdoofd slachten. En ze zei dat u het was die de parlementsleden instrueerde om tegen zo’n verbod te stemmen. MAINGAIN: De echte reden van haar overstap is dat ze niet langer geloofde bij ons een kans te maken om verkozen te worden. En over de inhoud: ik heb toen gezegd dat het dierenleed bij onverdoofd slachten ondraaglijk is, en dat we daar uiteraard een einde aan moeten maken. Maar dan samen met de vertegenwoordigers van de geloofsgemeenschappen, net omdat die traditie daar heel sterk staat. Nu: het probleem is opgelost. Vanaf 2028 is er geen slachthuis meer in Brussel.

Een ander discussiepunt is een hoofddoek toelaten aan het loket, waar nu in Anderlecht veel rond te doen is.

MAINGAIN: (Snel) Daar moeten we standvastig in zijn, maar dat is iets helemaal anders dan het ritueel slachten, wat een religieuze

aangelegenheid is waarbij de staat zich niet te moeien heeft. Argumenten tegen zijn argumenten van dierenwelzijn, niet die van ‘laïcité’. Daartegenover staat dat religie zich ook niet moet moeien met de overheid. Religie moet niet eisen dat we, zoals in Canada, zogenaamde ‘redelijke aanpassingen’ doorvoeren, aanpassingen die ik onredelijk noem. Want zo accepteren we stukje bij beetje dat het geloof het openbaar bestuur binnenkomt. Tot men op een bepaald moment niet langer abortus wil accepteren of geen darwinisme wil onderwijzen.

Hoeveel zetels hoopt u met Défi in het Brussels parlement te halen? Bij de laatste verkiezingen waren dat er tien.

MAINGAIN: Opnieuw tien zetels halen zou niet slecht zijn. Misschien worden het er meer, minder zou een mislukking zijn. Het is niet meer aan mij om te bepalen met welke campagne we dat resultaat moeten proberen te behalen. Maar wat ik

“Ik ken weinig burgemeesters die verder willen besturen met de groenen. Als ze zonder kunnen, zullen ze dat doen”

merk, is dat heel veel mensen het gezag van de staat willen herstellen. Mensen hebben het gevoel dat er tegenwoordig krachten zijn die verband houden met misdaad, met nationalisme, met de mafﬁa, met radicale religieuze krachten ... die het gezag van de staat ondermijnen. Dat gezag herstellen, is prioritair. Als ik een slogan voor mijn partij zou moeten bedenken dan is dat ‘La volonté de l’État juste’, de wil van de rechtvaardige staat.

Aan de Nederlandstalige kant is het niet ondenkbaar ...

MAINGAIN: ...dat de N-VA in de regering komt. Dat zou de regering verlammen en permanente spanning veroorzaken. Omdat de N-VA, wat men er ook van zegt, niet in het belang van Brussel werkt. Dat is mijn diepste overtuiging. De N-VA erkent Brussel niet als volwaardig gewest. Ze willen het confederalisme, dat Brussel door Vlaanderen en Wallonië bestuurd wordt. Exact het tegenovergestelde dus van Brussel als volwaardig gewest. Daarbij stelt de N-VA het belang van de Brusselaars niet voorop. De wet verbiedt ons niet om in het parlement of in de regering via meerderheid te stemmen, dus zonder de N-VA. Maar ik geef toe dat het niet eenvoudig is, en dat er soms een dubbele meerderheid nodig is. Al geloof ik dat de Vlaamse partijen die al meebestuurd hebben er alles aan zullen doen om te voorkomen dat de N-VA Brussel verlamt. Dat is in ieder geval de oproep die ik aan hen doe én

14 februari 2024 | 9

Olivier Maingain: “Religie moet zich niet moeien met de overheid. Religie moet niet vertellen hoe we de publieke zaak moeten beheren anders komt het moment dat men zal zeggen dat abortus niet langer kan.”

een efﬁciënt beleid. Wel, laat de grote projecten bij het Gewest, dat dan ook alles op zich neemt, en niet zoals nu het praktische beheer half op de gemeente afschuift. Omgekeerd moet de gedelegeerd ambtenaar van het Gewest zich niet bezighouden met een veranda van een rijwoning. Laat de gemeente dat doen.

Is het niet nog makkelijker als stedenbouw volledig onder het Gewest valt? Dat is simpel en duidelijk, iedereen weet waarnaartoe.

MAINGAIN: Het Gewest is niet in staat om al die vergunningsaanvragen af te handelen. Het zal ook nooit kunnen wat lokale

“Politici die twee, drie of zelfs vier keer veranderen van partij? Dat moeten we verbieden”

aan de Nederlandstalige kiezers: kies niet het slechtste voor Brussel.

U bent de verbindingsofficier tussen Brussel en Wallonië. Het rapport wordt medio maart gepubliceerd. Wat is de belangrijkste conclusie?

MAINGAIN: De uitgesproken wens van het middenveld om de sterke band tussen Brussel en Wallonië te behouden. Het België van de vier regio’s (met een kleinere of onbestaande rol voor de gemeenschappen, red.) is geen geliefd scenario. Een splitsing van onderwijs, crèches, cultuur enzovoort, zou erg kostelijk zijn én de arbeidsmobiliteit tussen Brussel en Wallonië beperken. Zo’n ‘ultraregionalisering’ zou dom zijn.

Tegelijk wil Défi Brussel versterken?

MAINGAIN: Natuurlijk. Door een betere taakverdeling tussen gemeenten en Gewest. Vandaag is het soms onduidelijk wie wat doet. Neem bijvoorbeeld stedenbouw. Nu ondermijnt het gependel tussen gemeenten en Gewest

mandatarissen doen: de betrokken bewoners ontmoeten. Mensen willen met een politiek mandataris praten. Niet met een ambtenaar die nog honderden andere dossiers beheert. Hetzelfde met netheid. Dat moet gemeentepolitiek zijn. Als een burger mij aanspreekt op een sluikstort op de (gewestelijke) De Broquevillelaan, dan moet ik naar Net Brussel bellen en krijg ik te horen: “Ja, meneer de burgemees-

ter. We hebben een planning, maar we hebben niet voldoende personeel. We bekijken nog wanneer we kunnen langsgaan.” Dat is het. Als een gemeentelijke straat er vuil bij ligt, gaan we langs en maken we die schoon.

En mobiliteit?

MAINGAIN: Hetzelfde. Het Gewest wil dropzones. Wel, de gemeenten weten waar ze die moeten plaatsen. De dagelijkse concrete zaken worden door de gemeente afgehandeld. De grote doelstellingen zijn gewestelijk.

Zoals met het fietspad op de Tervurenlaan? Door verzet van Etterbeek en Sint-PietersWoluwe, is het fietspad er na vijf jaar nog altijd niet. Dat is toch ontmoedigend? MAINGAIN: Ja en nee. Het is niet dat die gemeenten géén ﬁetspad willen. Ze willen het in een andere vorm. Dat is participatieve democratie.

Tot slot: u wordt weleens verweten een schoonmoeder te zijn voor uw partij en in het bijzonder voor huidig voorzitter François De Smet. Hoe is uw relatie met hem?

MAINGAIN: François is iemand die een frisse blik op de politiek meebracht, wat erg nuttig is. Maar ik zeg hem altijd: luister naar onze lokale vertegenwoordigers. Daar heeft hij geen ervaring mee. En dat moet hij leren. Hij is meteen federaal parlementslid geworden, maar moet zo dicht mogelijk bij de burgers staan, hun verhalen aanhoren over het einde van de maand en wat hen dagelijks bezighoudt. Want we moeten niet alleen maar grote toespraken houden. We moeten die ook vertalen in precieze en concrete maatregelen die de burgers aanspreken. Dat maakt dat mensen ons vertrouwen.

UN HOMME AVEC UNE OPINION

A MAN WITH AN OPINION

FR L’ancien président de Défi, Olivier Maingain, a une opinion forte au sujet de tout. Pour lui, le problème de la gestion efficace ne se situe pas au niveau des communes mais de la Région, il est impossible de régner avec Ecolo et Groen, la N-Va représente le pire pour Bruxelles et la laïcité signifie qu’il faut autoriser l’abattage rituel sans étourdissement, même s’il faut essayer de le bannir. « Mais lorsqu’il s’agit de signes idéologiques, nous devons tenir bon. »

EN Former Défi president Olivier Maingain has strong opinions on pretty much everything. Such as how the issue of inefficient governance is not one of the municipalities but of the region, how it is impossible to work with Ecolo and Groen, how N-VA is bad news for Brussels, and how laïcité means allowing ritual slaughter, although you should try to eliminate it. “But when it comes to religious symbols, then we have to be firm.”

In beeld door Saskia Vanderstichele Ivan Put

Kunst kopen Kunst tegen een betaalbare prijs aanbieden: dat vormde de idee achter Affordable Art Fair, een beurs die tot zondag liep in Thurn & Taxis en zeshonderd artiesten in contact bracht met duizenden bezoekers. De beurs in Brussel kent ook een pendant in Hamburg, Amsterdam en New York, en hoopt het cliché te ontkrachten dat alleen diepe portemonnees kunst in huis kunnen halen. (MG)

In de kijker

Aantal inwoners van gewest geteld Evere groeit, Sint-Gillis krimpt

Evere en Brussel-Stad kregen er de voorbije tien jaar een pak inwoners bij. In diezelfde tijdspanne kromp de bevolking van SintGillis en Sint-Joost. “De huishoudens zijn kleiner geworden.” 1.244.015. Zoveel inwoners telde het Brussels gewest op 1 januari van dit jaar, een lichte stijging tegenover een jaar eerder. Het cijfer komt uit de database van het rijksregister en zal in juni nog een correctie ondergaan, maar het is wel een indicatie van hoe het aantal Brusselaars evolueert. Over tien jaar bekeken, kwamen er net geen 90.000 inwoners bij in het gewest. Signiﬁcant, maar veel minder dan de demograﬁsche explosie van de jaren ervoor. De cijfers van de voorbije tien jaar tonen vooral markante verschillen tussen gemeenten. De sterkste groeier blijkt Evere (+19 procent), dat er ruim 7.000 inwoners bijkreeg. Brussel-Stad (+16 procent), Sint-Lambrechts-Woluwe (+14 procent) en Anderlecht (+10 procent) volgen. Aan de andere zijde van het spectrum zitten onder meer Watermaal-Bosvoorde (+3 procent) en Schaarbeek (status quo). En met SintGillis en Sint-Joost (beide -2 procent) zijn er zelfs twee

gemeenten die hun inwonersaantal zagen krimpen. Wat verklaart die grote verschillen? “De belangrijkste factor is het woningenbestand,” legt demograaf Patrick Deboosere (VUB) uit. “Nieuwbouw of leegstand die weer in gebruik wordt genomen, weegt normaal het zwaarst door. In het geval van Evere zie je dat ook heel goed in het straatbeeld. Er is echt veel gebouwd. Ook Sint-Lambrechts-Woluwe en de stad Brussel kregen er wijken bij.”

Kantoren worden huizen

Waarnemend burgemeester van Evere Ridouane Chahid (PS) bevestigt dat. “Onder meer in de Maquiswijk zijn er veel woningen bijgekomen. Maar daarnaast hebben we ook veel kantoren omgevormd tot woningen, bijvoorbeeld rond de Kolonel Bourgstraat en in de Genèvewijk nabij de Leopold III-laan.” De kantoren waarop Chahid doelt maken deel uit van het Brusselse kantorenpark in de tweede kroon. Die burelen, vaak met een slechte aansluiting op

In de Genèvewijk in Evere werden kantoren omgevormd tot woningen. ©BART DEWAELE

het openbaar vervoer, werden de voorbije jaren steeds minder populair en staan vaak leeg. Nieuwe inwoners brachten ook nieuwe uitdagingen mee, merkte Chahid. “Onze gemeentediensten moesten meegroeien, we hebben nieuwe voorzieningen zoals scholen en sportinfrastructuur moeten bouwen. We proberen er nu ook op te letten dat er nog groene ruimten overblijven voor de inwoners.” Dat nieuwe wijken tot meer inwoners leiden, is logisch. Maar hoe kan het dat sommige gemeenten hun inwonersaantal zagen afnemen? “De cijfers vertellen ons dat de gezinnen in Sint-Gillis, Sint-Joost en Schaarbeek kleiner geworden zijn, zonder daarom per se een kleinere woning te hebben,” zegt demograaf Jean-Pierre

Hermia van het Brussels Instituut voor de Statistiek (Bisa). Schepen van Stedelijke Herwaardering Willem Stevens (Vooruit.brussels) herkent de evolutie in zijn Sint-Gillis. “We zien steeds meer gezinsverdunning, waarbij één ouder bijvoorbeeld met één of twee kinderen in een appartement woont. We hebben ook een bijzonder hoog aantal éénpersoonshuishouden, die zijn goed voor circa 60 procent van alle woningen.”

Zes namen op de bel

De schepen benadrukt dat de gemeente de woonkwaliteit hoog in het vaandel draagt. “Waar je vroeger zes namen op de bel zag bij een huis, zijn dat er nu vaak maar drie meer. We letten daarop als we steden-

Cartoon door Kim

bouwkundige vergunningen uitreiken.” Ook de opkomst van Airbnb speelt een rol, daar is SintJoosts burgemeester Emir Kir (onafhankelijk) vast van overtuigd. “Net als Sint-Gillis hebben we er heel veel en dat is allemaal woonruimte die verdwijnt voor de Brusselaars. De wetgeving daarrond is veel te laks.” De burgemeester pleit daarnaast voor meer verdichting. “We moeten in de hoogte durven te bouwen, dat is de toekomst van de stad. Maar als een particulier een paar verdiepingen hoger wil gaan om zijn gezin te herbergen, ligt het Gewest al snel dwars.” Demograaf Deboosere wijst op nog een andere factor. “De gemeenten die nu krimpen waren ook de dichtstbevolkte van Brussel en zelfs België. “Daar zat niet veel rek meer op de groei en er is ook amper ruimte voor nieuwbouw. Als er zich dan wat hogere inkomens vestigen, is het niet zo verwonderlijk dat het bevolkingsaantal wat terugloopt.”

1.244.015 is het aantal inwoners dat het Brussels gewest telde op 1 januari 2024

88.849 inwoners kwamen er de voorbije tien jaar bij in het hele gewest

Ommeland

De cijfers van het rijksregister bieden ook een kijk op de evoluties in het Brusselse ommeland. Daar valt het op hoe ook verschillende rijke gemeenten in het zuidoosten het afgelopen jaar – een beetje – minder bewoners telden. Dat is het geval voor Kraainem, Overijse en Sint-Genesius-Rode. Over een termijn van tien jaar springt vooral de lichte krimp in Linkebeek in het oog. De grootste groeiers zitten duidelijk in het noorden en westen. Zo kreeg Vilvoorde er bijvoorbeeld 13 procent inwoners bij in tien jaar. “Het noorden kent meer migratie en natuurlijke aangroei,” analyseert Deboosere. “In het zuiden heb je een rijkere en verouderende bevolking, met bijvoorbeeld senioren die vaak in een groot gezinshuis blijven wonen.” KRIS HENDRICKX

Politiek

Jong geweld wil Brussels parlement veroveren

14 februari 2024 | 15

‘Minder blabla, meer beleid’ Hoe kijken de jonge kandidaten van vier Brusselse lijsten naar de politiek van vandaag? En hoe hopen ze de harten te veroveren van de kiezers? BRUZZ sprak met Emile Luhahi, Imane Belguenani, Karlien Dekens en Ilyas Mouani, vier politici in spe. “Vandaag is politiek oud en blank, en niet herkenbaar voor veel jongeren.” door Steven Van Garsse foto’s Saskia Vanderstichele

Politiek Jong geweld wil Brussels parlement veroveren

olitieke partijen moeten het hebben van ervaring, maar ook van verjonging. Het juiste evenwicht vinden is niet altijd even makkelijk. En toch. Je kan er moeilijk omheen: de komende verkiezingen waait er een ware verjongingsgolf door de Vlaamse lijsten, met ook veel Brusselaars met buitenlandse roots. De Nederlandstalige partijen volgen daarmee de richting die Franstalige partijen in Brussel al langer ingezet hebben. BRUZZ wilde weten wie die nieuwkomers zijn, wat hun verwachtingen zijn van de politiek, hun dromen, maar ook hoe ze aankijken tegen de groeiende kloof tussen de burger en het parlement. Groen-kandidaat Emile Luhahi draagt een T-shirt van La Haine, een ﬁlm uit de jaren 1990 die vertelt hoe politiegeweld structureel aanwezig is in onze westerse maatschappij. Zijn interesse voor die ﬁlm is geen toeval. De ongelijkheid in Brussel, de jongeren die niet gehoord worden. Het zijn thema’s waaruit hij zijn politieke engagement haalt. “Jongeren zijn de rode draad in wat ik doe. Ik kom uit de Germinalbuurt in Evere, een sociale wijk. Ik heb er veel gezien. Ik ben opgegroeid in een eenoudergezin. Later ben ik voor Tada (ToekomstATELIERdelAvenir, red.) gaan werken, nadien bij Capital. Het is waar ik voor wil opkomen: de jongeren helpen om hun potentieel maximaal te ontwikkelen.” “Ik geloof daarbij sterk in het rolmodel. Iemand naar wie je kan opkijken. Neem nu

Sadiq Khan, burgemeester van Londen. Hij is een echte bruggenbouwer. Of Alexandria Ocasio Cortez in New York. Dat zijn politici voor wie ik veel respect heb.” Ook Vooruit zet een jeugdwerker uit Brussel prominent op de lijst. Ilyas Mouani, oprichter van de vzw Nakama. “Ik ben geboren en getogen in Brussel,” zegt hij. “Ik groeide op met mijn moeder en mijn zus in de Modelwijk in Laken. Via de Nederlandstalige organisaties Foyer, JES en Atletiek Molenbeek ben ik in het jeugdwerk beland. Vandaag werk ik voor Kinepolis. Ik ben getrouwd en ben sinds kort vader.” Ook hij vindt dat de politiek baat heeft bij meer jongeren in het parlement. Aan de andere kant van het politieke spectrum staat Karlien Dekens, die opkomt voor de N-VA. Zoals velen in Brussel is ze na haar studies blijven plakken in de hoofdstad. Haar interesse in de (Brusselse) politiek komt niet helemaal uit de lucht gevallen. Haar grootouders waren fervente Volksunie-aanhangers uit Schaarbeek, die er de lokettenkwestie hebben meegemaakt. “Ik heb die verhalen vaak gehoord, en begreep hoe belangrijk de plaats van het Nederlands is in Brussel.” Wat haar drijft om in de politiek te stappen? Dekens: “De plaats van de jonge vrouw in de stad. Het is niet altijd makkelijk om dag en nacht veilig te zijn. Ik wil niet moeten nadenken of ik een kort rokje kan dragen of niet, of een topje met spaghettibandjes. En of ik dat kleine straatje wel kan nemen, zelfs al is dat de

N-VA WIE Karlien Dekens (27),

studeerde communicatie (Erasmushogeschool) en haalde een master pr in Londen. Werkt voor een beursgenoteerd bedrijf gespecialiseerd in zorgvastgoed. Woont in de Dansaertwijk

PLAATS Vierde op de gewestlijst INTERESSES Veiligheid, taalstrijd

kortste weg. Vrouwen moeten veilig kunnen zijn in de stad, en dat is nu niet het geval.” “De focus zou meer moeten liggen op de daders. Het is goed dat er aandacht is voor de slachtoffers, maar veel vrouwen dienen geen klacht in, omdat ze vrezen dat die niet au sérieux wordt genomen. Te veel vrouwen die iets meemaken denken: is het mijn fout? Nee, dat is het niet. We mogen ons kleden zoals we willen. We zijn in een vrij land.” En dan is er Open VLD. Die zet Imane – spreek uit als Imène – Belguenani op twee, een expliciete keuze is dat voor vernieuwing en verjonging. Op minister Sven Gatz na wordt de hele ploeg vernieuwd. Voormalig boegbeeld Guy Vanhengel zal zelfs niet op de lijst staan. Nochtans is het precies Vanhengel die Belguenani de politiek inloodste. “Ik ben sinds mijn vijftiende in de politiek geïnteresseerd. Ik las vaak BRUZZ. En er was toen één minister die een progressief grootstedelijke visie had, en dat was Guy Vanhengel. Hij had begrepen dat je via het onderwijs de mensen vooruit kan helpen, mensen kan emanciperen. Hij is uiteindelijk diegene die me voor de Brusselse Open VLD heeft doen kiezen.”

Bijles geven

“We zullen de mensen moeten uitleggen dat we voorstander zijn van confederalisme omdat we geloven dat dat voor de Brusselaar beter is,” beseft Karlien Dekens.

Ook Mouani is door een oudgediende de politiek in gebracht. “Het was Pascal Smet die me overtuigd heeft. Ik heb lang getwijfeld. Niet zozeer om voor Vooruit te kiezen, maar wel of ik in de politiek zou stappen. Weinig jongeren zijn erin geïnteresseerd. Het staat echt ver van ons bed. Je komt niet vaak politici op straat tegen. Ik zou egoïstisch kunnen zijn en mijn onderneming

GROEN

OPEN VLD

WIE Emile Luhahi (34), studeerde

leerkracht geschiedenis (Erasmushogeschool), was jeugdwerker en is sinds april vorig jaar politiek ondersteuner bij Groen. Woont in Evere

WIE Imane Belguenani (29), studeerde psychologie (VUB), werkt op het kabinet van Gwendolyn Rutten rond inburgering. Verhuist binnenkort van Vorst naar Schaarbeek

PLAATS Tweede op de gewestlijst

INTERESSES Jeugd,

INTERESSES Ondernemer-

dekolonisatie, werk en mobiliteit

schap, jeugdwerkloosheid

Voor Emile Luhahi zijn jongeren de rode draad in alles wat hij doet. “Ik geloof daarbij sterk in het rolmodel. Iemand naar wie je kan opkijken. Neem nu Sadiq Khan, burgemeester van Londen. Hij is een echte bruggenbouwer.”

verder uitbouwen, en veel geld verdienen, maar ik wil de jongeren niet achterlaten. Ik kijk ook naar mijn eigen parcours. Het is dankzij het jeugdwerk dat ik op het goede pad ben gekomen. Dat heeft me gered. Soms moet je achteruit kijken om vooruit te willen. Het is niet de slogan van Vooruit, maar zo zie ik het wel.” Het valt op: Imane Belguenani, Ilyas Mouani en Emile Luhahi : ze zijn alle drie kind van het Nederlandstalige onderwijs in Brussel. Ze begrepen dat ze, door voor dat onderwijs te kiezen, mede voor kwaliteit kiezen. En vandaag zijn ze meertalig. Ze belichamen een nieuwe generatie Vlaamse politici in Brussel. Voor Imane Belguenani is dat wat Brussel is: een stad van meertaligheid. “Ik ben zelf opgegroeid in het Nederlands, het Frans en het Arabisch. Ik ben geen uitzondering. De helft van de kinderen groeit op in een meertalig gezin.” Imane Belguenani heeft veel bijles gegeven aan kinderen die het thuis niet breed hadden. “Dat past bij mijn wil om mensen vooruit te helpen,” zegt ze, “bij mijn sociale engagement. Daarom ben ik psychologie gaan studeren. Daarom ben ik in de politiek gestapt. Ik wil impact hebben. Daar kan ik het verschil maken voor een grote groep mensen.” Ook bij Karlien Dekens lopen het persoonlijke en het politieke engagement door elkaar. Ze geeft al zes jaar bijles aan kinderen van een Marokkaans gezin. Onlangs heeft de moeder zich ingeschreven in het Huis van het Nederlands. “Dat geeft natuurlijk voldoening,” zegt Dekens. “Het zegt tegelijk veel over de kwaliteit van

Imane Belguenani noemt Brussel iets unieks. “In Vlaanderen spreekt men over ‘de Brusselse jongeren’ als een verloren generatie zonder identiteit, maar klopt helemaal niet. Ze voelen zich Brussels.”

ons onderwijs. En hoe belangrijk Nederlands is op de arbeidsmarkt.” Impact willen hebben. Dat hebben de vier jonge politici gemeen. Allemaal willen ze, vanuit hun eigen ideaal, de stad vooruit helpen. En toch hangt er vandaag een donkere schaduw boven de politiek. Het vertrouwen in onze politici staat op een laag pitje. Radicale partijen, zowel links als rechts, hebben de wind in de zeilen. In Europa, in onze buurlanden en ook bij ons. Karlien Dekens: “Dat is inderdaad niet zo hoopgevend. Er wordt ruzie gemaakt, waardoor kerntaken achterwege blijven. De sociale media staan voorop, de onderwerpen waar mensen echt mee bezig staan op het achterplan. Maar het maakt me niet pessimistisch. Dan kijk ik naar de Brusselse parlementsleden van mijn partij, en dan geloof ik: dit komt in orde. Ze hebben dossierkennis, ze werken hard. Het is dus wel mogelijk.” Imane Belguenani gelooft sowieso dat het in Brussel anders is dan in Vlaanderen of onze buurlanden. “Ik merk dat in mijn omgeving. Er is wel nog geloof in de politiek. We leven in een superdiverse stad. Het is al een samenleving die geleerd heeft om met verschillen om te gaan. Dat geeft Brussel iets unieks. In Vlaanderen spreekt men over ‘de Brusselse jongeren’ als een verloren generatie zonder identiteit, maar klopt helemaal niet. Ze voelen zich Brussels.”

“Als we niks doen, zal er niets veranderen,” beaamt Ilyas Mouani. “Daarom kies ik voor de politiek. Ik zeg niet dat ík Brussel zal veranderen, maar ik wil wel verandering brengen. Vandaag is politiek oud en blank, en niet herkenbaar voor veel jongeren. Vroeger werden jongeren achteraan op de lijst gezet. Dat is gelukkig veranderd.”

Geen kostuum

Dat gelooft Emile Luhahi van Groen eveneens: herkenbaarheid kan helpen om de kloof tussen burger en politiek te dichten: “Het maakt een hemelsbreed verschil als jongeren zich kunnen herkennen in de persoon die hen vertegenwoordigt. En verder is er misschien ook wat pedagogie nodig. Veel mensen, en zeker jongeren, denken dat politiek in de achterkamers wordt gevoerd, terwijl heel veel openbaar is. Alle zittingen van het parlement zijn gewoon online volgen. Als we de jongeren daarop kunnen wijzen, kan het vertrouwen misschien snel terugkomen.” Ook Imane Belguenani ziet transparantie en een zeker pragmatisme als oplossingen om de kloof tussen burger en politiek te dichten. “Als we op zoek gaan naar concrete oplossingen, en we niet in het parlement zitten om een mooie parlé te geven, staan we al een heel stuk verder. En verder moet er representativiteit zijn. We moeten een weerspiegeling zijn van onze stad. Zodat mensen zich herkennen in het parlement.”

VOORUIT WIE Ilyas Mouani (26), facility

manager bij Kinepolis waar hij het gebouw en de security beheert. Woont in Laken

PLAATS Derde op de gewestlijst INTERESSES Jeugd, openbare

ruimte

Open VLD nationaal zit slecht in zijn vel, en de peilingen zijn abominabel. Voor iemand die erin wil geloven kan dat best frustrerend zijn. Imane Belguenani: “Natuurlijk straalt dat af op de lokale afdelingen, maar ik hoop dat we in Brussel ons eigen grootstedelijke verhaal kunnen vertellen. Ik focus op de Brusselaar. We dragen onze eigen stempel.”

Van deur tot deur

“Als we niks doen, zal er niets veranderen,” zegt Ilyas Mouani. “Daarom kies ik voor de politiek. Ik zeg niet dat ík Brussel zal veranderen, maar ik wil wel verandering brengen.”

Maar wat is voor de jonge kandidaten dan een goed politicus? Karlien Dekens: “Een goed politicus is voor mij iemand die waarachtig is, en die meent wat die zegt. Die met overtuiging spreekt. Pas dan kan een politicus geloofwaardig zijn. Sommige politici proberen met elk klein puntje uit te blinken, in plaats van over de partijgrenzen heen samen te werken. We willen toch allemaal een betere stad.” Luhahi “Een goed politicus voor mij is iemand die met de voeten op de grond staat.” Mouani: “Iemand die zichzelf blijft. Ik ben zelf niet van plan om nu plots een kostuum te gaan dragen, snap je? Ik wil dicht bij de mensen staan. Een politicus doet ook wat hij zegt. Of anders gezegd: een politicus moet niet veel zeggen, maar vooral veel doen.” “Hij of zij hoeft daarom geen specialist te zijn,” oordeelt Luhahi. Ik geloof ook dat wie te lang in de politiek zit, vervreemd raakt van de politiek. Bij Groen is een politiek mandaat niet voor het leven. Je kan maar twee legislaturen parlementslid zijn. Tegelijk is het een privilege om in het parlement te zitten. Na mijn mandaat hoop ik dat te kunnen bereiken: dat ik de stem van die jongeren uit quartiers zowel binnen mijn eigen partij als binnen het parlement mee kan laten gelden.”

Conner Rousseau

Wie ervoor kiest om lid te worden van een partij, moet er soms ook de shitstorm bijnemen waarin die partij belandt. Neem nu Conner Rousseau (Vooruit), die lelijke dingen zei over Molenbeek en racistisch uit de hoek kwam. Mouani: “Ik was een van de

eersten om die uitspraken op de korrel te nemen. Ik heb Conner ontmoet en uitgelegd dat Molenbeek niet is zoals hij het ziet.” Good Move was dan weer een moeilijk moment voor Groen. Hoe zou Luhahi, die zelf zegt meer voeling te hebben met wat er in de wijken leeft, dat aanpakken? “Ik geloof wel dat de communicatie anders kon. Er is overleg geweest, maar niet iedereen is bereikt. Er is bij dit soort plannen heel veel uitleg nodig, en dan is er veel mogelijk. Moeilijke beslissingen hebben verder ook tijd nodig om hun nut te bewijzen. Kijk naar de voetgangerszone.” Bij N-VA is het in Brussel dan weer niet altijd makkelijk om het confederale model uit te leggen, waarbij Brusselaars zouden moeten kiezen voor de Franse of Vlaamse Gemeenschap. Karlien Dekens: “Dat wordt inderdaad een van onze uitdagingen in de komende campagne. We zullen de mensen moeten uitleggen dat we voorstander zijn van confederalisme omdat we geloven dat dat voor de Brusselaar beter is.”

Tot slot willen we nog weten hoe de jonge politici campagne zullen voeren. Emile Luhahi: “Ik zal mijn netwerken aanspreken via het jeugdwerk, via de vzw’s waar ik actief ben, en de sportactiviteiten waar ik aan deelneem. Maar net zo goed ga ik van deur tot deur. En daarnaast zullen ook de sociale media hun rol spelen.” “Op straat, via de media. Zichtbaar zijn op het terrein en duidelijk uitleggen waar Vooruit voor staat,” zegt Ilyas Mouani. “En dan is er Instagram. Ik heb onlangs een video gepost, die 10.000 keer bekeken is. Dus met dat netwerk zit het wel goed.” “Ik wil tonen dat we er, met de andere parlementsleden, samen voor gaan,” stelt Karlien Dekens. “Ik geloof dat als mensen telkens weer dat enthousiaste groepje N-VA’ers zien, we verder aan onze bekendheid kunnen werken. Dat mensen zien dat het tof is bij ons. Want waar het tof is, willen de mensen ook zijn.” “Ik heb de campagne in 2019 meegemaakt, achter de schermen,” geeft Imane Belguenani aan. “Ik ken het klappen van de zweep. Ik heb een netwerk opgebouwd, waarop ik kan steunen, en om de jongeren te bereiken, geloof ik dat de sociale media het best kunnen werken. En of ik de markt zal afdweilen? Minder. Mensen willen hun groenten kopen, hé. Die laat ik liever gerust (lacht).”

JEUNES ET ENGAGÉS

YOUNG AND DRIVEN

FR Comment les jeunes candidat.e.s de quatre listes bruxelloises espèrent-ils gagner le cœur des électeur.ice.s ? Emile Luhahi, Imane Belguenani, Karlien Dekens et Ilyas Mouani nous parlent de leur passé et de leur avenir, de ce qu’ils attendent de la politique et de la manière dont ils pensent pouvoir combler le fossé creusé entre les citoyens et le parlement.

EN How do the young candidates from four Brussels lists intend to win the hearts of voters? BRUZZ spoke to Emile Luhahi, Imane Belguenani, Karlien Dekens, and Ilyas Mouani, four budding and spirited politicians. They talk about their past and future, what they expect from politics and how they think they’ll close the growing gap between citizens and parliament.

ic on ph

ur Ho

m Sy

vr 23.02.24 20:00

a reimagined musical salon experience FRI 01.03

BRUSSELS PHILHARMONIC AN ATELIER PRODUCTION CONDUCTOR REINHARD GOEBELMUSIC BY HÄNDEL, TELEMANN, BACH PRESENTS

TOUR & TAXIS

Sibelius 5 & Kobekina plays Elgar

James Feddeck, DIRIGENT Anastasia Kobekina, CELLO

BRUSSELS

INFO & TICKETS N A T I O N A L O R C H E S T R A . B E

TICKETS: BRUSSELSPHILHARMONIC.BE

BELGIAN NATIONAL ORCHESTRA IN PERMANENT RESIDENCE AT

WITH THE SUPPORT OF BESIDE TAX SHELTER AND THE BELGIAN TAX SHELTER V.U. GUNTHER BROUCKE · ONTWERP LIESBET LUTIN · FOTO © MARCEL LENNARTZ

Opendeurdag

I AL

I T * KW A L I T E

* M

KKENHEID*

From the New World

09.03 BRUSSELS PHILHARMONIC YOEL LEVI 10.03 CONDUCTOR

PRESENTS

A BUCKET LIST CONCERT OTTO DEROLEZ

CONCERTMASTER

TICKETS: BRUSSELSPHILHARMONIC.BE WITH THE SUPPORT OF BESIDE TAX SHELTER AND THE BELGIAN TAX SHELTER

V.U. GUNTHER BROUCKE · ONTWERP LIESBET LUTIN · FOTO © MARC PENNARTZ

FLAGEY BRUSSELS Jean-Baptiste Verbeyststraat 26 - 1090 Jette NMBS: Lijn Aalst - Brussel / Lijn Dendermonde - Brussel Fietssnelweg F212 MIVB: Bus 13, 14, 53, 88 - Tram 19, 51, 93, 9

O LO

IING

LIJK*OPENH

*PROFE

26 februari 2024 van 16u30 t.e.m. 21u

Bijgedachte

Onduidelijke staatsstructuur ondermijnt vertrouwen in politiek

Steven Van Garsse Elke week neemt een BRUZZ-redacteur het nieuws op de korrel

“Volgens een Oeso-rapport zijn de Brusselse gemeenten onvoldoende uitgerust voor stedelijke uitdagingen”

Een rapport van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso) vorige week loog er niet om. De Brusselse gemeenten zijn onvoldoende uitgerust om de stedelijke uitdagingen aan te gaan. Ze worstelen met ﬁnanciële problemen, de bevoegdheidsverdeling tussen gemeenten en Gewest is onduidelijk en de Conferentie van burgemeesters is hoogst ontransparant. De instelling zegt daarmee in propere termen wat iedereen al langer weet: de Brusselse baronieën hebben te veel macht en maken een slagkrachtig gewest onmogelijk. De Oeso waarschuwt dat dat op termijn het vertrouwen van de bevolking in de politiek kan ondermijnen. Het is voor Vooruit, dat het rapport onder voormalig staatssecretaris Pascal Smet bestelde, de ideale binnenkopper om zijn stadshervorming uit te doeken te doen. Maandag stelde de partij haar ‘Pact voor Brussel’ voor: een volledige fusie van de gemeenten met het Gewest, met garanties voor de Nederlandstaligen. Vooruit staat niet alleen. Ook CD&V sprong dit weekend op de kar van de Brusselse stadshervorming. Benjamin Dalle wil de politiezones fuseren, intercommunales gewestelijk maken en bevoegdheden van gemeenten naar Gewest overhevelen. Ook dit weekend mocht Cieltje Van Achter (N-VA) in La Libre uit de doeken doen hoe ze de hoofdstad institutioneel wil hervormen, met onder meer de fusie van de zes politiezones als strijdpunt.

En daarmee is de agenda gezet voor de komende verkiezingen. En toch kan het niets anders dan een diepe geeuw ontlokken. Hoe zeer de Nederlandstalige partijen ook gelijk hebben, het is een geweldige déja vù. Bijvoorbeeld naar 2019. Er was toen een partij, One.brussels, die er zelfs haar hele campagne en partijnaam rond heeft gebouwd. Ze stapte in de regering, kreeg enkele beloftes in het regeerakkoord rond een mogelijke stadshervorming, maar vijf jaar later, nu die partij verveld is tot Vooruit, is daar niets van in huis gekomen. Hoe geloofwaardig is het dan om hier veel lawaai rond maken.

Brusselse lasagne

Ook CD&V en N-VA kunnen best even in eigen boezem kijken. In de federale Zweedse regering hadden de Nederlandstaligen een meerderheid. Er waren kansen te over om een fusie van de zes Brusselse

Verschillende Brusselse kopstukken lieten zich de voorbije dagen uit over de hervorming van Brussel.

politiezones op de agenda te zetten. Jan Jambon (N-VA) was minister van Binnenlandse Zaken, maar hij verbrandde er liever zijn handen niet aan. En daarmee is veel gezegd. Voor een echte Brusselse stadshervorming zijn drie zaken nodig: een federale beslissing, een akkoord met de Franstaligen en vooral de echte wil om er iets aan te doen. En dan nog. Zelfs de zesde staatshervorming, die wel degelijk van plan was om de ‘Brusselse lasagne’ eens stevig aan te pakken, heeft op dat vlak een muis gebaard: er is wat geschoven met de straatvegers (van Gewest naar de gemeenten of was het nu omgekeerd?) en het aantal socialehuisvestingsmaatschappijen is van 32 naar 16 gereduceerd. Proﬁciat. Het is tot slot nog maar de

Kort gesprek Onderzoeker Rob Heyman

15 september 2024 | 21 14 februari 2024 | 21

‘Met een camera meten hoeveel mensen knuffelen’

vraag of de Brusselaar er echt wakker van ligt. Die ziet veel andere problemen opdoemen, en wie het hierboven vermelde Oeso-rapport goed leest, ziet ook dat de Oeso zich vooral dáár zorgen over maakt: de acute huisvestingscrisis, de ﬁles, de kloof tussen arm en rijk, en Brussel dat in ijltempo op een budgettaire catastrofe afstevent.

Een echt gesprek

Over enkele weken zullen we de resultaten horen van ‘De Toekomsten (sic) van Brussel’, het rapport dat Bernard Clerfayt (Déﬁ) bestelde over de institutionele hervorming van de hoofdstad. Het zou de basis kunnen vormen voor een echt gesprek tussen Franstaligen en Nederlandstaligen over hoe Brussel eenvoudiger kan, maar sta ons toe hier met enig scepticisme naar te kijken. Olivier Maingain (Déﬁ) zet in een interview in dit magazine (p. 6) alvast de hakken in het zand. En dus zit er niets anders op dan beleid te voeren, en nog eens beleid te voeren. Binnen het huidige carcan. Zo goed en zo kwaad als het kan. Dat is waar politici per slot van rekening voor verkozen zijn.

Kan je liefde meten op straat? Het kunstproject ‘The Falling City’ zoekt de ethische grenzen op van camera’s in de stad. Rob Heyman, onderzoeker bij Kenniscentrum Data & Maatschappij, legt uit.

Kunt u een voorbeeld geven?

Liefde meten met een bewakingscamera, is dat nodig?

Is zoiets meten niet sowieso risicovol? Bijvoorbeeld in landen waar homoseksuele koppels nog niet hand in hand mogen lopen.

Die discussie willen wij voeren. Er wordt vandaag al artificiële intelligentie gebruikt om mensen te herkennen die met een geweer op straat lopen, want dat is gevaarlijk. ANPR-camera’s werken met artificiële intelligentie om nummerplaten te herkennen. En als je iemand wil opsporen, volstaat het om enkele orders zoals gele trui, rode pet en zwarte rugzak in te voeren. Dan vinden onze veiligheidsdiensten meteen alle livebeelden van personen in die categorie. Alleen weten we niet wat die camera’s nog allemaal kunnen meten. Veiligheid lijkt misschien iets voor experten, maar liefde is iets dat iedereen kent. We gebruiken dat om het debat open te trekken.

Hoe zal artificiële intelligentie liefde dan herkennen?

Het algoritme wordt nu getraind op drie zaken: knuffelen, elkaar een hand geven en kussen. We laten acteurs dat op verschillende manieren doen, zodat de camera het na een tijdje kan herkennen. In het najaar willen we tijdelijk een camera in een Brusselse straat hangen, als volgende stap. Dat is deels een artistieke vraag, want is er nog veel liefde in de Brusselse straten? Maar voor mij als onderzoeker is de vraag breder. Artificiële intelligentie blijft willekeurig en altijd afhankelijk van wie de algoritmes bepaalt. Ik vraag me af wat we zullen missen of net verkeerdelijk als liefde beschouwen.

Wat als een persoon op straat een boeket bloemen aan iemand anders geeft of de deur voor iemand openhoudt? Is dat dan geen liefde? Omgekeerd kunnen er ook valse positieven ontstaan. Twee mensen die elkaar de hand schudden op een zakelijke manier, kunnen door het algoritme als liefdevol worden beschouwd. En wie weet lijkt een politieagent die iemand fouilleert plots wel te knuffelen.

Zeker, maar ook die discussie willen we. We starten deze week met een ethische evaluatiesessie in Muntpunt. Iedereen die mee na wil denken, is welkom. Is het wel een goed idee om liefde te meten in de stad en waar moeten we voorzichtig over zijn? We vragen dat aan een zo breed mogelijk publiek. Want bij uitbreiding gaat het ook over andere thema’s, zoals veiligheid. EC ‘The Falling City’ is een project van kunstencentrum Gluon, databedrijf Radix, de Liga voor Mensenrechten en VUB. Op 15 februari vindt een publieke workshop plaats in Muntpunt.

ZWORNTURF (Jozef Dumoulin – Dré Pallemaerts – Frank Deruytter) KAU Unfinished Business aki Eric Thielemans & Billy Hart Dishwasher_ BXL x LDN Interplay ft. Binker Golding, Stéphane Galland & Bram De Looze Bodies Indrė Jurgelevičiūtė & Tsubasa Hori & many more!

#BRIGHTFESTIVAL

www.brightfestival.brussels

Botanisch Brussel

14 februari 2024 | 23

Cannabisplant Brusselse appartementen ideaal voor wiettelers Wiettelers in Brussel kiezen steeds vaker voor appartementen met kwaliteitsvolle ventilatiesystemen om cannabis te kweken. “Soms staan speurders in de gang zonder iets te ruiken.” door Andy Furniere

gang, zonder iets te ruiken,” zegt de hoofdinspecteur. “Pas als de agenten de kweekruimte betreden, worden ze de geur gewaar.” De speurders van Brussel-Zuid vinden dergelijke plantages overal in hun zone. “Zowel in woningen in de buurt van het Zuidstation als in een mooiere wijk zoals Hoog-Vorst bijvoorbeeld. De verhuurders van die woningen handelden vaak te goeder trouw en blijven dan achter met veel schade, die ze moeilijk vergoed kunnen krijgen. Denk bijvoorbeeld aan waterschade, grote geboorde gaten en schimmel op de muren. De criminelen tappen vaak ook elektriciteit af, met de nodige gevolgen voor energieleveranciers en Sibelga.” Of zoiets bestaat als een typische ‘Brusselse cannabissoort’ weet de hoofdinspecteur niet. Wel wordt zogenaamde Cali-wiet steeds vaker aangetroffen, waarbij Cali een referentie is naar Californië. De drug wordt om zijn ‘onovertroffen kwaliteit’ sterk gewaardeerd bij telers en gebruikers, zo zeggen gespecialiseerde sites. “Wat we daarnaast ook duidelijk zien, is dat het gehalte aan THC (de belangrijkste psychoactieve stof in cannabis, red.) blijft stijgen.” Dat zorgt voor een sterker high-gevoel.

Eigenschappen • Vooral de bloemtoppen van vrouwelijke cannabisplanten bevatten roesopwekkende stoffen • De belangrijkste roesopwekkende stof is THC of delta-9-tetrahydrocannabinol. Andere belangrijke stoffen zijn cannabidiol (CBD) en cannabinol (CBN)

De popgroep Doe Maar beschrijft de cannabisplant in hun klassieker ‘Nederwiet’ als een ‘groene, mooie, welriekende, g r o t e en sterke, ja een nuttige plant’. Maar in België is het in de eerste plaats een illegale plant. In tegenstelling tot wat soms wordt gedacht, is één enkel exemplaar kweken voor persoonlijk gebruik verboden – al wordt zo’n inbreuk niet altijd vervolgd op parketniveau. Maar ontdekkingen van cannabisplantages door de politie zijn zowat schering en inslag. Eind januari nog stootte de politie – na een oproep voor inbraak – op een woning in Ukkel, met vier kweekruimtes en enkele honderden planten. Wat opvalt, is dat er in de laatste jaren meer plantages worden aangetroffen in gewone huizen en appartementen, zo bevestigt de hoofdinspecteur van de sectie drugs van de politiezone Brussel-Zuid, die liever anoniem wenst te blijven. “Door de professionalisering van de kweekmethodes kunnen telers op een kleine oppervlakte een aanzienlijke opbrengst genereren, waardoor ze minder op zoek moeten naar grootschalige industriële panden. Ze slagen er meer en meer in om de groei van de planten te optimaliseren door het gebruik van betere groeilampen, kweekschema’s en groeimiddelen.” Door kwaliteitsvolle ventilatiesystemen te gebruiken, vermijden telers bovendien beter dat de geur van de planten argwaan opwekt bij omwonenden. “Soms staan speurders aan de voordeur, en zelfs in de

Reeks nalezen? Lees de hele reeks op BRUZZ.be/beestigbrussel

Stedenbouw

Grote werven extra moeilijk door Brusselse ondergrond

De vloek van het moeras De Brusselse metrowerken liggen al op twee plaatsen stil: aan het Zuidpaleis en nu ook aan het Noordstation. Twee keer wordt daarbij naar dezelfde boosdoener gekeken: de onvoorspelbare Brusselse ondergrond. “Het moeras zal altijd een weg zoeken.” door Kris Hendrickx illustraties Delphine Frantzen

e schrijven februari 2022 als de eerste alarmsignalen afgaan ter hoogte van het Zuidpaleis. Het nieuwe metrostation Toots Thielemans moet daar verbonden worden met het station Anneessens, een tunneltje van luttele 120 meter is dat. Alleen blijken de steunpilaren voor het bouwwerk niet recht, maar schuin de grond in te gaan, waardoor de tunnel niet waterdicht zou worden. Hoe dat kan? De samenstelling van de ondergrond, ooit een bedding van de Zenne, blijkt er anders dan de proefboringen hadden voorspeld, klinkt het. De MIVB en de aannemer beginnen daarop aan een rondje zwartepieten over wie dat had kunnen weten. Want – en we citeren een sarcastische voorzitter van de lokale handelsvereniging, die ook architect is – “Wie had nu kunnen denken dat een tunnel in een voormalige rivierbedding moeilijkheden zou opleveren?” De gevolgen van de tegenslag zijn niet min. De tunnelwerf ligt nu al twee jaar

stil en het nieuwe plan betekent dat een groot deel van het monumentale Zuidpaleis wordt afgebroken. Wellicht beginnen die werkzaamheden pas midden 2025. De meerprijs? Minstens tientallen miljoenen. Februari 2024. Bouwheer Beliris werkt aan het Noordstation aan een andere korte tunnel, die de twee delen van de toekomstige metro moet verbinden: de omgevormde premetrolijn tussen Albert en Noord enerzijds en de nieuwe metrotunnel naar Schaarbeek en Evere anderzijds. De verbindingstunnel gaat daarbij onder de spoordijk voor de treinen. Alweer krijgt de dekselse Brusselse ondergrond de schuld. Tegen alle voorspellingen in bevindt zich een soort ondergronds zwembad onder de spoordijk, leert navraag bij Beliris. De zijmuren van dat zwembad worden gevormd door de steunmuren van de spoordijk en de bodem door een onverwachte en ondoordringbare kleilaag. En de waterkraan, dat is het regenwater dat via de spoordijk het ‘zwembad’ insijpelt. De bouwheer installeert extra grote pompen, maar het blijft dweilen met de kraan open. Het

gevolg: de werkzaamheden liggen stil sinds april. Een beslissing over een alternatief zal nog ‘enkele maanden’ duren.

De wegzakkende stad

Hoe is het mogelijk dat de Brusselse ondergrond vandaag nog steeds voor verrassingen zorgt? “Je moet beseffen dat de Zenne ooit één grote kilometersbrede waterpartij was, die de vallei heeft uitgegraven,” vertelt geoloog Xavier Devleeschouwer (Belgische geologische Dienst). “Die rivier heeft erg divers materiaal afgezet. De oudere afzettingen zijn vooral grotere stukken grind, maar later, als de rivier krimpt en minder snel stroomt, komen er vooral zand- en kleilagen bij, die zich vermengen met dat grind. Die latere lagen zijn maar enkele duizenden jaren oud. We hebben in heel het Brussels gewest gegevens van tienduizend boringen. Dat lijkt veel, maar in zo’n rivierbed, met onvoorspelbare afzettingen is dat eigenlijk heel weinig. Wat er tussen die boringen zit, kan je vaak echt niet zeggen.”

Stedenbouw Grote werven extra moeilijk door Brusselse ondergrond

Zijn collega-geoloog Mathieu Agniel (Leefmilieu Brussel) wijst erop dat de grondwaterlaag in die vallei vaak erg ondiep zit, soms maar enkele meters onder de aarde. “Dat betekent dat je het niveau van het grondwater voor veel werkzaamheden moet verlagen via pompen. Maar daardoor drogen die zachte klei- en ook turﬂagen uit en worden ze ineengedrukt. Ook dat is een onzekerheid waar een ingenieur rekening mee moet houden. Eigenlijk is het nooit echt een goed idee om in zo’n omgeving te bouwen.” Die uitdrogende kleilagen zorgen er trouwens voor dat het Brusselse centrum lange tijd wegzakt, vooral tijdens de industriële revolutie. “Pas in de jaren 1960 en 1970, als de industrie, die het water wegpompt, wegtrekt, stopt die trend,” vertelt Devleeschouwer. “Sindsdien stijgt het niveau weer wat, in de jaren 1990 met verschillende millimeters per jaar.” Terug naar de rivier. Die verschrompelde in de loop van tienduizenden jaren van een machtige watervlakte tot een bescheiden stroompje in een moerassig gebied. “Het was een rivier in een erg trage vallei, met veel meanders, die ook nog eens jaarlijks overstroomde,” vertelt historicus Roel Jacobs. “Geen wonder dus dat de ondergrond daar onvoorspelbaar is.” Dat natte weidenlandschap met de kronkelende Zenne bestaat vandaag nog, net ten zuiden van Brussel, in Beersel. “In mijn eerste les over Brussel neem ik mijn studenten daar mee naartoe, daar zie je in welk landschap Brussel ontstond. De kerk en de dorpskern staan er ook op de heuvel, hoog en droog. In de natte gebieden werd oorspronkelijk niet gebouwd, dat kon alleen maar problemen geven. De buurt van de Stalingradlaan, waar nu die metroproblemen opduiken, werd daarom

lange tijd als bleekweide gebruikt. Het stadhuis is dan weer een ander verhaal, dat is gebouwd op een zandrug en staat dus stabieler.” Toen aan het einde van de negentiende eeuw de eerste plannen voor de Brusselse metro worden uitgewerkt, vermijden die trouwens wijselijk de bovenste aardlagen met zachte rivierafzettingen. Het plan van Alphonse Müllender uit 1893 leidt de metrotunnel door de oudere en stabielere lagen daaronder. En ook het tracé van de Noord-Zuidtreintunnel kiest voor een omweg langs de hogere en stabiele heuvels van de vallei.

Marais Wiels

De vloek van het moeras treft niet enkel metrotunnels. Onlangs mocht ook de Erasmushogeschool nog ondervinden dat je niet ongestraft op moerasgrond bouwt. Toen de instelling haar campus Kanal bouwde nabij de Dansaertstraat, bleken de geplande funderingen onvoldoende wegens … instabiliteit in de ondergrond. “Samen met de aannemer hebben we dan voor een andere techniek moeten kiezen, waarbij we dieper de grond ingingen,” vertelt woordvoerster Dorien Brouwer. “En ja, dat heeft extra kosten en vertraging veroorzaakt.” In de Noordwijk, nog steeds in de Zennevallei, moesten de WTC-torens dan weer erg diep verankerd worden, om niet weg te zinken in de moerasgrond. “De pijlers gaan er een zestigtal meter diep,” zegt Mathieu Agniel, “tot op een stabiele zandlaag.” Wie moeras zegt, denkt vandaag wellicht aan het Marais Wiels, de volgelopen bouwput in Vorst, die uitgroeide tot een nieuw stedelijk moeras, met bijhorende fauna en ﬂora. Dat de

“In de natte gebieden van Brussel werd oorspronkelijk niet gebouwd. De buurt van de Stalingradlaan werd daarom lange tijd als bleekweide gebruikt” Roel Jacobs

Historicus

bouwput volliep, is het gevolg van een fout bij de stilgelegde werken, vertelt Agniel. “Toen men pijlers in de grond heeft geboord, is er een waterdichte kleilaag geperforeerd waaronder een waterlaag onder druk zat. Het gevolg is dat dat waterreservoir zich via die pijler een weg naar boven heeft gezocht. Het mag er nu wel mooi uit zien, eigenlijk is het jammer dat het zover gekomen is. Zo’n afgesloten waterreserve blijft beter in de ondergrond. De nieuwe toestand zorgt ook voor een heel vochtige bodem rond het moeras, wat bijvoorbeeld tot problemen kan leiden met kelders.” De historische rivierbedding is dus een soort aaneenschakeling van hinderlagen voor wie er absoluut de diepte in wil. Maar dat is niet alles. “In de zestiende eeuw was het hele watersysteem in het centrum eigenlijk al artiﬁcieel,” vertelt historicus Jacobs. “Het moest vooral dienen om de watermolens in de stad te bedienen.” Ook geoloog Agniel benadrukt hoezeer de menselijke factor in de Brusselse ondergrond nog eens tot een extra laag van onzekerheid leidt. “We schuiven nu al eeuwen met aardmassa’s in de stad, die lang niet altijd van ter plaatse komen.

14 februari 2024 | 27

Neem nu de oude grachten rond de stadsmuur, die zijn gedempt met materialen waarvan we de samenstelling eigenlijk amper kennen.”

Ode aan de ondergrond

Niet iedereen vindt de bouwwoede in de vallei vanzelfsprekend. Verschillende wetenschappers en kunstenaars hebben vragen bij de manier waarop de Brusselse rivierbedding bedwongen wordt. Zo vindt op 23 en 24 februari Swamp Sacriﬁces plaats. De tweedaagse in onder meer Kanal-Centre Pompidou zet het Brusselse moeras centraal via workshops, een concert en presentaties. “Lang geleden was het moeras net een plek voor rituelen, voor contact met de goden,” zegt landschapsarchitect en kunstenaar Wouter De Raeve, die de tweedaagse samen met danseres Paula Almiron organiseert. “Naarmate de stad groeide, hebben we er steeds meer een productivistische functie aan opgedrongen, die het water ook heeft vervuild. Maar het moeras blijft zich manifesteren, of we dat nu willen of niet. Je ziet dat bij heel ingrijpende problemen van de metrowerken, maar ook in de vele kleine verhalen in

de vallei. In de Noordwijk werd niet lang geleden het nieuwe buurthuis De Harmonie afgewerkt. Puik werk, alleen bleek de kelder met de technische installaties onder water te staan.” Met Swamp Sacriﬁces willen De Raeve en Almiron op zoek gaan naar een nieuwe verhouding met het Brusselse moeras. “Vandaag gaan mensen kleren kopen om een innerlijke leegte te vullen,” stelt De Raeve vast. “In de stad hebben we nood

aan plekken waar je niets moet doen of consumeren, waar er plaats is voor het transcendentale. Het water kan zo’n plek zijn, het doet iets met de mens.” Swamp Sacriﬁces is niet de enige plek waar vraagtekens worden geplaatst bij onze omgang met de ondergrond. “De doorsneestadsbewoner weet gewoon niet wat er zich onder zijn voeten afspeelt,” zegt stadsplanner Lucile Pujol. In het kader van het BMA Label van de bouwmeester doet ze onderzoek naar de verhouding tussen de Brusselaar en de ondergrond. “Enkel als er eens probleem opduikt, houdt die ons even bezig. Maar de wereld onder ons is er de hele tijd. Verder zien we de ondergrond vooral als een onuitputtelijke reserve aan grondstoffen. We halen er materialen uit voor kantoorgebouwen die minder dan dertig jaar blijven staan. Dat kan je niet volhouden met een ondergrond die zich op een heel ander ritme ontwikkelt, over duizenden en miljoenen jaren.” Eigenlijk zijn we al decennia bezig met het verstoppen van de ondergrond, vindt Nadia Casabella (ULB). De architecte was betrokken bij onderzoeksproject Superterram, dat focust op de bovenste levende grondlagen en daar ook burgers bij betrekt. “We hebben de stad zodanig toegeplaveid, dat we er ook niet meer mee bezig zijn, al zeker niet gewone burgers. Het lijkt wel alsof je enkel als expert nog belangstelling mag hebben voor de bodem. Maar de ondergrond gaat ons allemaal aan. Onze bodem is een enorme watertank, als we het water erin laten tenminste. De veerkracht van de stad hangt af van hoe we met de ondergrond omgaan, de toekomst van onze kinderen ook.”

LA MALÉDICTION DU MARAIS

THE CURSE OF THE SWAMP

FR Au Palais du Midi, et désormais à la Gare du Nord. Les travaux du métro bruxellois sont déjà à l’arrêt. Deux fois, on pointe le même coupable : l’imprévisible sous-sol bruxellois. Plus on construit en aval de la vallée de la Senne, plus on risque d’avoir un sous-sol argileux et instable, résultat des dépôts d’une rivière qui coulait autrefois sur des kilomètres. Au fil des ans, le lit a été asséché et remblayé, mais l’eau se venge régulièrement. Beaucoup d’artistes et de scientifiques s’interrogent sur notre relation avec ce sous-sol marécageux.

EN It has happened at the Zuidpaleis/Palais du Midi and now it is happening at the North Station. The metro works in Brussels have already stopped in two places because of the unpredictable underground. The deeper you dig in the Zenne/Senne Valley, the more likely you are to have clay-like and unstable subsoil, a result of the deposits of a river that was once miles wide. Over time, the bed was drained and built on, but the water takes its regular revenge. Many artists and scientists are questioning the way we deal with our swampy underground.

Meer BRUZZ

Randje buitenspel RWDM-WATCHER GUY DERMUL

LEVE DE VAKANTIE! Van rollerskaten en gamen tot zelfs winterduiken. Vervelen is geen optie met de vakantietips van BRUZZKet. Meer op BRUZZKet.be

TOURNÉE GÉNÉRALE In een nieuwe tv-reeks belichten we elke dinsdag verhalen uit de Brusselse bruine kroegen. Elke dinsdag in BRUZZ 24 en op BRUZZ.be

LUC NILIS Onze Anderlecht-podcast ontvangt met Luc Nilis de man met de beste traptechniek ooit. Luister naar Radio Radzinski op BRUZZ.be en in je favoriete podcast-app

SENIORENVOETBAL — Cláudio Caçapa, de trainer van RWDM, werd bedankt voor bewezen diensten. Met 1 op 21 is de ploeg de zwakste van de eerste klasse in 2024. De tweede klasse wenkt. Een defensie zo lek als een zeef, een onbeholpen aanvalslinie, geen enkele progressie in het geleverde spel, niets doet beterschap verhopen. Graag een ervaren eersteklassetrainer die de ploeg uit het slop dirigeert, want enkel het broodnodige geluk zal de club niet kunnen redden. Geluk. Over die dwangneurose worden blaadjes en boekjes volgeschreven, maar het blijft een flou begrip. Vier nieuwe verdedigers daarentegen maken geluk concreet, dusdanig dat het ongelukkige woord overbodig wordt. Geluk hoort tot de categorie van mistwoorden zoals hoop. Hoop is de wortel die je de ezel voorhoudt. Alleen, op het voetbal ben jij de ezel zelf. De supporter is iemand die per definitie teert op geluk en hoop, maar met een efficiënte verdediging hoef je niet te hopen of geluk te hebben. Tevens, beste voorzitter, mister Textor, kan de supporter het niet laten te hopen dat er op termijn mits wat geluk toch iets zou terechtkomen van uw bevlogen missionstatement, de wortel die u ons voorhield. De recente transfers zijn voornamelijk gehuurde rekruten uit uw clusterclubs, die einde seizoen weer een terugvlucht richting thuishaven nemen. Ze laten in Molenbeek niets constructiefs achter voor de toekomst van de club. De lokale verankering is totaal zoek. U ging voornamelijk inzetten op jonge beloftevolle Belgische spelers, maar die zie je steeds verdwijnen naar gelijkwaardige concurrerende clubs. Over jonkies gesproken. In de laatste thuismatch voor de winterstop tegen Club Brugge werden de RWDM-spelers bij aantreden niet zoals gewoonlijk door jeugdspelertjes gechaperonneerd, maar door senioren. Geen grap. Achteraf leken die wel verdwaald gesukkeld in de toen nog slome defensie. 6 cartouchen om de rood-zwart-witte oren. De uitstekende lijnkeeper Defourny, nickname ‘The Wall’, werd toen met een serieus gat in die muur geconfronteerd. Ook de christelijke staatssecretaris voor Asiel en Migratie wil een solide muur, eentje die Europa verzegelt. “Met een deur,” humaniseert ze snel, die evenwel gesloten dient te blijven voor armeluizen. Dat die, weliswaar zonder oorlog toch noodlijdend zijn, doet er voor haar even niet toe: deurke dicht. Geluk en hoop verbannen, ter verdediging van Fort Europa. Maar op het voetbal denk je 105 minuten lang niet aan zulke aberraties, niemand zal het plezier vergallen. Zelfs bij een afstraffing zal de supporter het zingen niet verleren. ‘Oh Molenbeek, la la la Capitale’ kelen ze, op de tonen van Annie Cordy’s Cho Ka Ka O, wat in het stadion weergalmt als de eufonische echo in de wat ongelukkig naar de Brusseles vernoemde tunnel. GUY DERMUL

Met Union, RWDM en Anderlecht telt Brussel drie voetbalteams in eerste klasse. In ‘Randje buitenspel’, een nieuwe column, focust BRUZZ beurtelings op het wel en wee van de traditieclubs uit de drie buurgemeenten. Volgende week is het de beurt aan Anderlecht.

Big City

Waarom liggen er menselijke resten onder het Bospark in Anderlecht?

Luana Difficile zoekt elke week een antwoord op een lezersvraag, deze week van Stephane uit Merchtem.

Ook een vraag?

Stel je vraag en stem op bruzz.be Bekijk en lees antwoorden op BRUZZ.be/bigcity

Het Anderlechtse Bospark of Parc Forestier wordt in de volksmond ook wel ‘Parc des Squelettes’ genoemd. Die lugubere bijnaam heeft het niet zomaar gekregen. Het kerkhof van Anderlecht bevond zich initieel nabij de Sint-Pieter-en-Sint-Guidokerk. Door de eeuwen heen doken steeds meer epidemieën op, zoals de pest en cholera. Daarom werd een nieuwe plek gezocht om overledenen te begraven, verder verwijderd van de dorpskern, om zo snel verspreidende besmettingen tegen te gaan. Zo kwam er in 1863 iets verderop een nieuwe gemeentelijke begraafplaats, gelegen aan het latere Rustplein en het huidige Bospark. Net geen honderd jaar lang werden daar de overleden Anderlechtenaren begraven. Door de aanhoudende bevolkingsgroei raakte de begraafplaats alsmaar voller met duizenden graftombes dicht naast elkaar. In 1953 moest de gemeente onvermijdelijk op zoek naar een

nieuwe plek om haar Anderlechtenaren te begraven. De gemeente kocht gronden op tegen de grens van Anderlecht en Sint-Pieters-Leeuw. Die plek werd begraafplaats Vogelenzang, de huidige rustplaats van Anderlecht. Maar wat met de oude graven? Welgestelde families die voor een eeuwige grafconcessie betaalden, konden ervoor kiezen om de grafzerken van hun geliefden te laten verhuizen naar de nieuwe begraafplaats. De gemeente hing afﬁches op met de verhuisaankondiging en verrassend veel reactie volgde.

1.250 kisten

Maar liefst 1.250 grafkisten met menselijke resten, en delicate grafzerken dienden verhuisd te worden. Met man en macht groef de gemeente de kisten, of wat ervan overbleef, op, en ontmantelde de grafmonumenten die soms tot drie verdiepingen hoog waren. Vrachtwagens brachten die naar de nieuwe Vogelenzang-begraafplek. De massale verhuizing duurde ongeveer tien jaar.

Nabestaanden die niet het geld hadden om zich een eeuwige concessie te veroorloven, hadden pech. Sommige overledenen werden zonder instemming van familie ontgraven en gecremeerd. Grafzerken werden afgebroken tot puin. Jaren later, in 1968, werd de verlaten weide omgebouwd tot een park, het huidige Bospark. Sommige overledenen liggen op de dag van vandaag nog steeds onder het park. Zoals de vader van Rosine, vertelt Rina Govers in de podcast ‘Ondergrond’. Ze maakte een audiodocumentaire over dit ongehoorde verhaal van Anderlecht. Als Rosine haar overleden vader wil herdenken, probeert ze in het Bospark, aan de hand van een herkenningspunt van twee bomen, te lokaliseren waar het graf van haar vader ongeveer stond. Ze vindt de plek, maar het grafmonument zelf moet ze aan haar verbeelding overlaten. (JIC/LD) Beluister de podcast van Rina Govers: https://podcasters.spotify. com/pod/show/rina-govers

De slaapkamer

Mouad

Mouad is vijftien en woont in Neder-Over-Heembeek. Brussel vindt hij leuk: “Hier is altijd iets te doen. Zeker in vergelijking met Grimbergen, waar ik op school zit. Daar is echt niks.”

14 februari 2024 | 31

‘Ik zou graag al wat ouder zijn’ Elke week gaat BRUZZ op bezoek bij een kind in Brussel in zijn of haar slaapkamer. Deze keer is dat bij Mouad (15) die met twee broers en zijn ouders in Neder-Over-Heembeek woont. “Het is leuk als de hele zaal lacht om mijn grap.” door Annelies Bontjes foto Saskia Vanderstichele

Ik zie een Koran liggen, lees je die?

Ja, ik lees de tekst hardop in het Arabisch en dan lees ik de Franse vertaling die ernaast staat om het te begrijpen. Ik wil alles leren over de islam, dan word ik een beter persoon.

Wat heb je al geleerd?

Ik heb een verhaal gelezen over de profeet Mohammed die werd bekogeld met stenen. Hij kwam thuis met bloed op zijn benen, maar hij werd niet boos, hij bleef kalm. Vroeger was ik heel impulsief, nu weet ik hoe ik moet reageren in conﬂicten. Zelfs als de ander fout is, moet je rustig blijven.

Wanneer lees je de Koran?

Als ik van school kom en ik merk dat ik gewoon zit te scrollen op Instagram. Dan leg ik mijn telefoon weg en ga ik lezen.

Wat is je lievelingseten?

Een goede mitraillette met veel frieten.

Wat is er leuk aan theater?

Ik heb er veel van geleerd, zoals praten voor een groep mensen. Het is leuk als de hele zaal lacht om mijn grap. Het is ook een goed project voor de buurt. Vroeger zagen mensen ons als jongeren die op straat hangen en niks doen. Nu tonen we aan de rest van de wereld dat we heel creatief zijn.

Weet je al wat je later wilt worden?

Veel mensen stellen me die vraag. Ik weet het nog niet. Ik wil alle opties openhouden.

Je hebt oudere broers. Hoe is het om de jongste te zijn?

Je spreekt Nederlands, Frans en Arabisch. Ken je nog meer talen?

Ik krijg veel spullen, want alles wat zij niet meer nodig hebben, gaat naar mij. En dankzij mijn broers heb ik veel voorbeelden. Zij leren me wat goed en slecht is.

Vind je het leuk om talen te leren?

Vind je het leuk om in Brussel te wonen?

Een beetje Engels.

Dat niet. Maar ik vind het belangrijk. Zonder communicatie kom je nergens. Als je meer talen spreekt, kun je met meer mensen praten.

Wat zijn je hobby’s?

Ik hou van koken en eten, en ik zit op theater.

Is er iets dat je graag kookt?

Ik bak elk jaar pannenkoeken die ik verkoop op de jaarmarkt hier. Het geld spaar ik of ik koop er eten van.

Ja, want er is altijd wat te doen. Zeker in vergelijking met Grimbergen, waar ik op school zit. Daar is echt niks.

Wat zou je veranderen als jij de baas was in Neder-Over-Heembeek? De tramconstructie! Ik weet niet waarom ze hier een tram willen aanleggen. De tram passeert door smalle straten, dat is een heel slecht idee. Zo is er geen plek meer voor auto’s.

Het is toch juist goed als er minder auto’s in de stad zijn? Dat is beter voor het klimaat.

Zeker, maar ik denk dat er ergere dingen voor het klimaat zijn dan auto’s. En ik hou van auto’s. Het is mijn droom om een auto te hebben.

Zijn er andere dingen dan het klimaat waar je je zorgen over maakt?

“Ik wil alles leren over de islam, dan word ik een beter persoon”

Jongeren. Ik vind dat kinderen op te jonge leeftijd een gsm krijgen. Als je een kind wilt leren ﬁetsen, dan ga je naar het park, daar neem je de tijd voor. Een gsm krijgen ze gewoon zo cadeau. ‘Voilà, doe ermee wat je wilt.’

Is er iets in je eigen leven dat je zou willen veranderen?

Ik zou ouder willen zijn. Veel mensen nemen mij niet serieus omdat ik vijftien ben. En als ik ouder ben, kan ik mijn rijbewijs halen.

Reeks nalezen?

Lees de hele reeks op www.BRUZZKet.be/slaapkamer

« J’AI HÂTE DE GRANDIR »

‘I WOULD LIKE TO BE OLDER’

FR Mouad, 15 ans, vit avec ses deux grands frères et ses parents à NederOver-Heembeek. Il fait du théâtre et aime cuisiner et manger – rien de tel qu’une bonne mitraillette. Il s’en remet au coran pour savoir comment être une meilleure personne. « J’ai hâte de grandir pour qu’on me prenne plus au sérieux. »

EN Mouad is 15 and lives with his two older brothers and parents in NederOver-Heembeek. He dabbles in theatre and loves cooking and eating, and most of all a decent “mitraillette”. He reads the Quran a lot to understand how to become a better person. “I would like to be older so that people would take me seriously,” he says.

▼

De jonge pianist Norbert Stern belandde in 1933 in Brussel en werd in 1944 gedeporteerd naar Auschwitz-Birkenau.

14 februari 2024 | 33

Muziektheater Roger Peltzman doet zijn door nazi’s vermoorde oom herleven in de KVS

‘Dit verhaal moet nog duizend jaar verteld worden’ Niemand speelde Chopin en Schumann zo virtuoos als Norbert Stern, een Pools-Duitse Jood die in 1933 in Brussel verzeild raakte. Hij zou ongetwijfeld zijn uitgegroeid tot een wereldster, maar de nazi’s beslisten er anders over. Zijn neef Roger Peltzman brengt hem tachtig jaar na zijn dood weer tot leven in de KVS. door Tom Zonderman

“

k ga koperpoets meenemen naar België,” vertelt Roger Peltzman me via Zoom vanuit zijn ﬂat in Washington Heights, New York. “Dan kan ik de stolpersteine van mijn oom en zijn familie oppoetsen, die zijn helemaal zwart geworden.” De ‘struikelstenen’ bevinden zich in de Emile de Becolaan in Elsene en zijn gedenkkasseien ter ere van Norbert Stern en zijn ouders, die daar in 1944 door de nazi’s in hun schuilplaats op zolder werden opgepakt en gedeporteerd naar Auschwitz-Birkenau. Roger Peltzmans moeder Beatrice wist te ontkomen via het badkamerraam. De Pools-Joodse familie Stern was in 1933 in Brussel beland, nadat ze Berlijn ontvlucht was voor de opkomende dreiging van de extreemrechtse NSDAP. Zoon Norbert Stern speelde piano en ging studeren aan het Koninklijk Conservatorium, waar hij grote indruk maakte. “Op zijn

veertiende won hij de jaarlijkse pianowedstrijd van het conservatorium,” glundert Peltzman. “Maar dat was zo beschamend voor de oudere studenten dat de jury hem uiteindelijk op de tweede plaats liet eindigen. Ik heb een papiertje waarop zijn naam op die eerste plek is doorgeschrapt.” Het jaar daarop prijkte Sterns naam wél helemaal bovenaan, dankzij zijn briljante uitvoering van de Symphonische Etüden van Robert Schumann, een behoorlijk uitdagend stuk. Zijn leraar zag in hem de volgende Arthur Rubinstein, de legendarische vertolker van Chopin. Stern kreeg zelfs een medaille uit handen van Koning Leopold III, omdat hij unaniem was verkozen tot beste pianist van het conservatorium.

Bluespianist

Tijdens de oorlogsjaren bleef Norbert Stern studeren aan het conservatorium, tot hem

in 1942 samen met andere Joodse studenten de toegang tot het conservatorium werd ontzegd door de bezetter. In een brief aan zijn naar de VS uitgeweken broer schrijft vader Mayer Stern hoe ze honger lijden in Brussel en de huur niet meer kunnen betalen. Hij hoopt om ook de oversteek te kunnen maken. “Ik weet dat Norbert, wiens vooruitgang sinds kort aantoont dat hij een volwassen kunstenaar is, onmiddellijk succes zou hebben en een groot inkomen zou opleveren,” leest de brief. “Hij is vandaag ontegensprekelijk de beste van heel België. Wat zijn kunstenaarschap en zijn techniek betreft, komt niemand bij hem in de buurt. De mensen ontdekken nu dat hij ‘het’ volledig heeft.” Niet veel later kregen alle Joden in Brussel het bevel om zich aan te melden op een treinstation om te gaan ‘werken’ in Duitsland. De familie Stern doorzag die gruwelijke misleiding en liet valse

Muziektheater Roger Peltzman doet zijn door nazi’s vermoorde oom herleven in de KVS

identiteitsdocumenten aanmaken. De familie dook onder. Tevergeefs. In 1944 werden de Sterns gesnapt en gedeporteerd. Vader en moeder werden in het concentratiekamp onmiddellijk vergast, Norbert Stern stierf na een paar dagen dwangarbeid en ziekte. Hij was 21 jaar. “Mijn moeder is na de oorlog naar de VS geëmigreerd en heeft daar een nieuw leven opgebouwd,” vertelt Peltzman. “Ze heeft mij en mijn twee broers haar verhaal verteld toen we nog kids waren, als zesjarige uk was ik meteen mijn onschuld kwijt. Naarmate ik ouder werd, wilde ik steeds meer over het leven van mijn familieleden weten.” Peltzman trok naar Auschwitz, kwam zo in de Kazerne Dossin in Mechelen terecht, en begon het leven van zijn grootouders en oom bij elkaar te puzzelen. Omdat hij zelf piano gestudeerd had en lesgaf aan de Third Street Music School in New York, greep het verhaal van het

“Met Dedication wil ik mensen net herinneren aan wat we delen: menselijkheid” Roger Peltzman

Pianist en neef van Norbert Stern

gesmoorde talent van zijn oom hem bijzonder hard aan. “Ik dacht lang dat ik een bluespianist was, ik droomde van een rock-’n-rollleven,” vertelt Peltzman. “Tot ik de klassieke muziek ontdekte en daar verliefd op werd. Vanaf dan begon ik muzikale ‘gesprekken’ te voeren met mijn oom. Zeker wanneer ik Chopin speelde. Het was alsof hij me aanwijzingen gaf. Ik was een belabberde pianist, door hem

Roger Peltzman: “Er blijven niet veel overlevers van de Holocaust meer over. Met hen sterven ook hun verhalen. Ik zie het als mijn verantwoordelijkheid om die levend te houden.”

ben ik beter geworden.” Langzaamaan rijpte het idee om het verhaal van zijn oom in een voorstelling te gieten. “Een hele klus,” zegt Peltzman. “Ik heb er vier jaar aan gewerkt. Ik heb wel honderd kladversies.” Dedication heet de voorstelling toepasselijk, een woord dat zowel zijn toewijding voor zijn geliefde instrument vervat als het eerbetoon aan zijn familie.

Tweedegeneratietrauma

Roger Peltzmans toewijding kreeg een boost toen hij in 2010, kort na het overlijden van zijn moeder, een telefoontje kreeg van een 85-jarige vrouw uit Brussel. “Via een overlijdensbericht in The New York Times was ze mij op het spoor gekomen. Ze vertelde me hoe mijn oom af en toe wegglipte uit hun schuilplaats om bij hen op de Steinway te komen spelen. Ze had die piano nog steeds. Ik nam onmiddellijk het vliegtuig om haar op te zoeken en op die piano te spelen.” De oude vrouw in kwestie heette Ghislaine Hennessey. Nadat hij Chopins wiegeliedje Berceuse had gespeeld op dezelfde piano waar zijn oom had plaatsgenomen tijdens de oorlogsjaren, toonde ze Peltzman ook de plek waar zijn moeder, haar broer en hun ouders zich schuilhielden tijdens de oorlogsjaren. “Mijn leven is gekleurd door dat soort gekke ‘toevalligheden’,” vertelt Peltzman. “Ik heb hier thuis een mooie piano staan, een dure Mason & Hamlin die ik gewonnen heb bij een wedstrijd. Zonder die piano zou ik nooit geraakt zijn waar ik nu ben. Het is alsof mijn oom me daarnaartoe heeft geleid.” Op een bepaald moment was Peltzman op zoek naar een opnamestudio in het VK om een album in te blikken. “Via een blog nodigde een kerel me uit om in Brussel te komen opnemen. Dat bleek in het conservatorium te zijn, de plek waar mijn oom al die prijzen had gewonnen.” Peltzman trad intussen ook op in de Kazerne Dossin, waar er een ﬁlm gewijd is aan het wedervaren van zijn familie en een

14 februari 2024 | 35

arrestatiebevel voor zijn moeder tegen de muur prijkt. “Ze wisten niet wat er met haar gebeurd was na de oorlog, tot ik het hun vertelde. De mensen van Dossin hebben mij ontzettend goed geholpen. Ze zijn begaan met elk van de 26.000 gevangenen die vandaar zijn getransporteerd naar concentratiekampen.” “The past is never dead. It’s not even past,” schreef de Amerikaanse schrijver William Faulkner ooit neer in zijn boek Requiem for a nun. Het zinnetje duikt ook op in de voorstelling van Roger Peltzman. “Dedication is heel erg therapeutisch gebleken voor mij. Dit stuk gaat eigenlijk over second-generation trauma. Ik voelde mijn hele leven lang een duisternis in mijn achterhoofd lonken. Door meer te weten te komen over mijn familie, en door om te gaan met dat trauma, ben ik mijn eigen leven beter beginnen te begrijpen. Het heeft me meer rust gegeven. Er blijven niet veel overlevers van de Holocaust meer over. Met hen sterven ook de verhalen. Ik beschouw het als mijn verantwoordelijkheid om die verhalen levend te houden. Dat ik dat kan doen, maakt mij gelukkig.” Vroeger waren zijn grootouders en oom verre verwanten die hij nooit had gekend. “Ik had er geen connectie mee, maar door die voorstelling te maken en zoveel onderzoek te doen, voel ik me nu heel close met hen. Ik heb het gevoel dat ik hen op een manier weer tot leven heb gebracht. Ze zijn niet meer gewoon vermoord en vergeten.”

Een leven in een kartonnen doos

Er zijn mensen die Norbert Stern hebben horen spelen, zoals Ghislaine Hennesey. Of Suzanne Vromen, professor emeritus in de sociologie aan het New Yorkse Bard College en zelf een oorlogsvluchteling uit België. “Voor haar boek Hidden children of the Holocaust: Belgian nuns and their daring rescue of young Jews from the Nazis had ze mijn moeder geïnterviewd,” vertelt Peltzman. “Daarna ben ik ook met haar in contact geraakt. Ze zei me dat ze als klein meisje mijn oom hoorde spelen bij hen thuis, op zijn Bechstein-piano. Ze zei dat het haar leven veranderde.” Dat soort beschrijvingen maken Norbert Stern een klein beetje tastbaar, want opnames zijn er helaas niet overgebleven, ondanks de concerten die hij speelde voor het NIR (Belgisch Nationaal Instituut voor Radio-omroep), dat destijds in het Flageygebouw was gehuisvest. “Wellicht zijn ze verloren gegaan tijdens de oorlog,” denkt

Roger Peltzman: “Ik was een belabberde pianist, door in het verhaal van mijn oom te duiken ben ik beter geworden.”

Peltzman. “Maar er moet nog iets bestaan. Als ik de tijd en het geld vind, ga ik ernaar op zoek. Die opnames zijn de heilige graal.” Plots zwaait hij met de medaille die Norbert Stern kreeg van de koning. “Dankzij mijn moeder is die niet verloren gegaan. Voor ze naar hun schuilplaats trokken, heeft ze, als vijftienjarige nota bene, de tegenwoordigheid van geest gehad om een doos met spullen naar haar beste vriendin te brengen. Daar zaten honderden foto’s in, Norberts metronoom, zijn teﬁlin (gebedsriem, red.), hun Joodse paspoorten, het trouwcertiﬁcaat van mijn grootouders. Na de oorlog is mijn moeder teruggekeerd om die doos op te pikken. Heel veel Joden hebben niets kunnen achterlaten. Toen ik de Kazerne Dossin bezocht, gaven ze me wat er in de zakken zat van mijn grootouders en van Norbert toen ze gearresteerd werden. Ik heb hun valse ID’s vastgehad. Ook dat is heel zeldzaam.”

Peltzman voerde Dedication de voorbije twee jaar al een keer of vijftig op, onder meer in New York en in Londen. Nu komt hij er voor het eerst ook mee naar Brussel en Berlijn. Heeft zijn stuk een andere betekenis gekregen sinds het PalestijnsIsraëlische conﬂict? “Sinds 7 oktober krijg ik die vraag regelmatig, maar mijn voorstelling overstijgt dat. Dit is een verhaal dat nog duizend jaar verteld moet worden. Het is tijdloos. Kijk naar AfroAmerikanen, Roma, Armenen, als je vergeet dat al deze mensen ooit het slachtoffer waren van vervolging, ben je slecht bezig. Ik veroordeel Hamas, maar ik vind het net zo goed verachtelijk wat Netanyahu doet. Met Dedication wil ik mensen net herinneren aan wat we delen: menselijkheid.”

UN GÉNIE DU PIANO

TITEL A GENIUS SAMENVATTING OF A PIANIST

FR En 1944, à l’âge de 21 ans, Norbert Stern fut déporté avec ses parents à Auschwitz-Birkenau, un voyage auquel il ne survivra pas. Stern avait laissé une impression forte en tant que pianiste à Bruxelles, virtuose de Chopin et Schumann et vainqueur de différents concours au conservatoire à un jeune âge. Ces performances lui ont même valu une médaille des mains de Léopold II et il a joué pour la radio nationale. Son neveu Roger Peltzman, pianiste lui aussi, a plongé dans les archives et a ressuscité son oncle quatre-vingt-huit ans après sa mort à travers le spectacle Dedication.

EN ENBodytekst In 1944, the samenvatting then 21-year-old Norbert Stern was deported from Brussels with his parents to Auschwitz-Birkenau and he never came back. In Brussels, Stern had made a great impression as a pianist, playing Chopin and Schumann with virtuosity and winning competitions at the conservatory from a young age. He even received a medal from King Leopold III for his achievements and performed on national radio. With the performance Dedication, his nephew Roger Peltzman, himself a pianist, has delved into the archives and brought his uncle back to life eighty years after his death.

Roger Peltzmans Dedication is te zien op 20 en 21/2 in de KVS BOX, kvs.be

Column

door Tom Peeters

Zonder bewaking naar de les

Tom Peeters geeft Nederlandse les aan gedetineerden in de nieuwe gevangenis van Haren. Tweewekelijks schrijft hij over het leven achter de muur en in de klas.

“Een bewaker vroeg me ooit of ik de gevangene was”

“Misschien is de gevangenis van Haren wel iets voor jou?” De directeur van mijn school staat bekend om zijn aparte gevoel voor humor, maar nu is hij doodserieus. CVO Lethas stuurt al jaren leerkrachten Nederlands naar de Brusselse gevangenissen. De samenwerking kwam tot stilstand door de coronapandemie. Haren biedt nieuwe mogelijkheden. Maar waarom ik: een zijinstromer zonder veel klaservaring? “Je lijkt me iemand met levenservaring. En het helpt dat je een man bent, hoewel het me spijt om dat te moeten zeggen.” Na tien seconden nadenken zeg ik ja. In die tien seconden razen de meest opwindende gedachten door mijn hoofd. Nooit zag ik een gevangene van dichtbij. Wat zullen mijn studenten dragen? Zal ik hen de hele tijd tot kalmte moeten aanmanen? En hoe voelt dat nu écht: het gevoel van afzondering en beperking dat zou bestaan binnen de muren van een gevangenis? Tussen diezelfde beelden in mijn hoofd: kunst en cinema. Bij mijn enige bezoek aan een

Belgische gevangenis was het gebouw leeggemaakt en waren de cellen gevuld met werken van Luc Tuymans en Stephan Vanﬂeteren. Ik denk ook aan de beste gevangenisﬁlm ooit, The Shawshank Redemption, en de enige twee dingen die het personage van Morgan Freeman op de been hielden: hoop en de poster van Rita Hayworth in zijn cel. De realiteit valt minder spectaculair uit dan mijn fantasie, zo blijkt na zes maanden. De gedetineerden komen in hun eigen kleren en zonder bewaking naar de les. Net als alle dorpsbewoners hebben ze een badge waarmee sommige deuren vanzelf opengaan. Hoewel het badgesysteem bijdraagt aan het streven naar gelijkheid in het gevangenisdorp is het niet altijd in één oogopslag duidelijk wie de vaste bewoners van de Witloofstraat zijn. Het komt weleens voor dat een bewaker nieuwe gedetineerden en personeelsleden door elkaar haalt. “Êtes-vous un détenu?” vroeg een bewaker me eens. De studenten kunnen best tegen een grapje over hun

Brussels is

situatie. “Vinden jullie het erg als de les vijf minuten uitloopt? Nee, waarschijnlijk niet. Wat hebben jullie anders te doen?” Op slechte dagen maak je zo’n grap beter niet. Maar die zijn snel te herkennen. Het gevoel van slachtofferschap is dan sterk aanwezig in de klas. Iedereen behalve hun leraar lijkt op dat moment verantwoordelijk voor hun situatie. In onze schoolklassen op het Rouppeplein spoelen studenten van over de hele wereld aan. Ze komen uit Oekraïne, Marokko, Gaza, India, Burundi of Kameroen en tonen de moed om een uitdagende taal als het Nederlands te leren. Hoewel het volwassenen zijn, maakt de nieuw aangeleerde taal hen net zo kwetsbaar en onzeker als kleine kinderen. Gedetineerden zijn net zo. Alleen omdat je de moed hebt gehad om een juwelier te overvallen, auto’s te stelen of drugs te verhandelen, wil dat nog niet zeggen dat je niet doodnerveus kunt zijn voor een tussentijdse evaluatie of mondeling eindexamen.

Reeks nalezen?

Wie alle columns van BRUZZ wil herlezen, kan de teksten terugvinden op BRUZZ.be/column

ice

Uw Uwgids gidsdoor doorde deculturele cultureleagenda agenda

xx 14>>xx/x 20/2

‘Schoenen bepalen je identiteit of geluk niet’ Oshin Albrecht en Melissa Mabesoone van theatercollectief buren groeiden op in respectievelijk een schoenenwinkel aan de Belgische kust en een boerderij in Zeeuws-Vlaanderen. Met die erfenis proberen ze in shoe/farm op hun eigenzinnige wijze de puzzel van hun eigen passies en (kunst)praktijken te leggen. door Michaël Bellon

Theater Buren op de schoenenboerderij

at ze nog vaak dat gevoel hebben van vroeger, toen ze als kind met een kameraadje aan het spelen waren in een heel eigen fantasiewereld. En dat ze daar dus hun beroep van hebben kunnen maken. Oshin Albrecht en Melissa Mabesoone van buren zijn in opperbeste stemming, terwijl ze de laatste hand leggen aan de eerste ‘fase’ van hun nieuwe voorstellingsproject shoe/farm – waar ze later nog een uitgebreide versie van willen maken. Zo zijn ze nog bezig de liedjes te repeteren. Want bij hun karakteristieke kleurrijke, architecturale performances hoort behalve uitgekiende beelden, objecten, taal, licht, kostuums, rollenspelen, humor en verbeelding ook muziek. “Vanaf het moment dat we begonnen samen te werken, wilden we het ons permitteren om ook van alles te doen dat we nog niet konden,” vertelt Oshin Albrecht. “Voor en tijdens het maakproces hebben we ook de neiging om bij wijze van onderzoek heel veel materiaal te verzamelen: objecten, maar ook teksten, ideeën en beelden. Zo beschikken we over een groot archief, waarmee we tijdens het creatieproces beginnen te puzzelen en te construeren, zodat zich uit onze associaties narratieven vormen, en het geheel een eigen logica en systeem krijgt.” Buren ontleende zijn naam aan Heideggers essay Bauen Wohnen Denken, en nodigt uit tot een theatrale en ﬁlosoﬁsche benadering van concepten als bouwen, bewonen, huiselijkheid en ruimtelijkheid. Voor Albrecht en Mabesoone is ‘buren’ een werkwoord, dat hun onderzoek naar de verhouding tussen de mens en zijn omgeving omschrijft. Sinds de oprichting in 2012 legde hun werk tussen theater en beeldende kunst een heel parcours af langs theaters, musea en festivals. In Brussel waren onder meer

Workspacebrussels, VROOM, La Bellone (Buren by buren), en Bâtard en de Beursschouwburg (Blue skies forever) partners. Buren is ook onderdeel van het Europese programma Feminist Futures, en sinds 2023 artist in residence bij het Kaaitheater.

Klompen en glazen muiltjes

Shoe/farm – prelude, dat in première gaat tijdens het festival It Takes a City, bouwt inhoudelijk voort op de vorige creatie Spare time work, over werk en vrije tijd. Albrecht is dochter van ouders die een schoenenwinkel aan de Belgische kust uitbaatten, terwijl Mabesoone opgroeide in een boerderij in Zeeuws-Vlaanderen. Twee zelfstandige familiebedrijfjes dus, maar ook twee heel speciﬁeke werkomgevingen die in dit stuk samenkomen, zich vermengen en ruimte bieden voor nieuwe bespiegelingen over menselijke

“Toen ik merkte dat het werk op de boerderij nooit af kon zijn, ben ik mijn eigen werk gaan creëren” Melissa Mabesoone

verhoudingen, en de evolutie van pre-industriële samenleving tot internetshopping. Melissa Mabesoone: “Je zou kunnen zeggen dat het eerste deel meer over de farm en de familierollen gaat, en het tweede deel over de verhouding van verkoper, klant en product. Ook de manier waarop je de theaterzaal beleeft, verschilt: het eerste deel van de performance benadrukt het landschappelijke aspect van zaal en scène. Het tweede deel is meer show, en speelt met de nabijheid van het publiek, als waren het toeristen of passanten.” Zien we dan ook schoenen en blauwe overalls in de voorstelling? Albrecht: “Er komen wel wat klompen bij te pas, ja. Ook glazen muiltjes leggen via Assepoester de link tussen schoenen en labeur. Spelen met schoenen is interessant om snel van persona te veranderen en in de rollen te stappen van de lastige klant, het personeel of de baas, en het te hebben over werkdruk, de verheerlijking van het boerderijleven of consumentisme en kapitalisme.”

14 februari 2024 | 39

mannen terugkwamen van de aardappeloogst, maar evengoed moesten ze ook aan de lopende band gaan staan of met de tractor rijden.”

More in store

Oshin Albrecht (foto links) en Melissa Mabesoone: “Het heeft iets engs en bevrijdends om onze eigen geschiedenis door de buren-molen te halen.”

Met name West-Vlamingen staan bekend om hun sterke werkethos, maar ondertussen zijn we allemaal hardwerkende mensen die op de duur niet meer weten hoe je niet werkt. Mabesoone: “Ik herinner me heel goed het moment waarop ik als kind plots besefte dat het werk op de boerderij eigenlijk nooit af kon zijn. Daarvoor had ik altijd het idee dat we hard werkten om er ooit mee klaar te zijn. Dat kwam wel even binnen, dus besloot ik maar mijn eigen werk te gaan creëren. Zo werkt dat verleden van het werk van onze ouders door in ons eigen werk. Wij hebben niet hun speciﬁeke passie overgenomen, maar wel het gegeven van die passie zelf.” Zit er net als in vorige stukken ook een gendercomponent in shoe/farm? Albrecht: “We spelen bij momenten met seksualisering, genderrollen en machtsverhoudingen, soms zijn die clichématig, dan weer ambigu. Er is in de voorstelling een moment van huiselijk geweld binnen de

familie, en we spelen met het seksistische idee dat vrouwelijke verkoopsters beter zijn voor de verkoop.” Mabesoone: “Op de boerderij moesten de vrouwen er dan weer voor zorgen dat het eten klaarstond als de

“Dit stuk is het meest expliciet persoonlijke stuk dat we tot nu toe hebben gemaakt,” geeft Mabesoone toe. “Het heeft iets engs, maar tegelijk iets bevrijdends om die persoonlijke geschiedenis door de buren-molen te halen, met verbeelding open te trekken op een veel ruimer sociaal en politiek plan en er iets nieuws van te maken. Je zou het natuurlijk kunnen zien als een kritiek op de omgeving waaruit je voortkomt, maar je kan het net zo goed beschouwen als een eerbetoon.” “Hoe hard je je soms ook wilt loskoppelen van je achtergrond en je familie, je blijft er op een bepaalde manier toch aan verbonden. Het feit dat wij met onze fantasie iets nieuws hebben kunnen maken van die erfenis, vind ik wel heel mooi. Die ambiguïteit zit ook in de valse belofte van het consumentisme: een nieuw paar schoenen zal je identiteit of geluk niet bepalen, maar soms kan het je wel even heel gelukkig maken.” “In de voorstelling komt een zinnetje terug,” haakt Albrecht in. “‘I’ve got so much more in store, I’m gonna ﬁnd what you’re looking for.’ In die belofte zit een grote illusie, maar tegelijk een heel mooie wens, ook naar ons publiek toe.” Buren speelt shoe/farm – prelude op 16 en 17/2 in BRONKS, ittakesacity.brussels

LE COLLECTIF BUREN ALLIE FERME ET CHAUSSURES

THEATRE COLLECTIVE BUREN ON THE SHOE FARM

FR Oshin Albrecht et Melissa Mabesoone du collectif de théâtre Buren ont grandi dans un magasin de chaussures à la côte belge et dans une ferme en Flandre zélandaise. Cet héritage, elles le relient de façon originale à leur pratique artistique dans shoe/farm. « Cela a quelque chose d’effrayant mais également de libérateur de passer notre histoire personnelle à la moulinette Buren et d’en faire quelque chose de nouveau », explique Mabesoone. « On pourrait le voir comme une critique de notre environnement d’origine, mais en réalité, on le met aussi à l’honneur. »

EN Oshin Albrecht and Melissa Mabesoone of theatre collective buren spent their childhoods in a shoe shop on the Belgian coast and a farm in Zeeuws-Vlaanderen respectively. In shoe/farm, they relate that background to their current (artistic) practice in their own idiosyncratic way. “There is something scary, but at the same time liberating, about putting our personal history through the buren mill and turning it into something new,” Mabesoone says. “You could see it as a critique of the world from which we have originated, but it is just as much a tribute.”

Select Aanraders van de week

Pop

fotobijschrift A. Savage zwartopwit

Expo

fotobijschrift Bye bye humans zwartopwit

Film

fotobijschrift All of us strangers zwartopwit

In vuur en vlam

Toekomstperspectief

Melancholische popsong

Het afgelopen decennium bekampte Andrew Savage samen met zijn kornuiten van Parquet Courts doeltreffend de verwrongen visie dat indierock schielijk aan zijn einde gekomen was. Solo, en met een afgekorte voornaam, laat de Amerikaanse singersongwriter zijn hersenspinsels wat dichter aanschurken bij een hedendaagse versie van wat je kampvuurfolk zou kunnen noemen, zoals zijn recentste album Several songs about fire mooi illustreerde. Maar dat levert niet minder gensters op.

Kunstenfestival Pilar ASAP pookt graag in de hete brij van het heden. Dat leverde al levendige programma’s op rond onder meer fluïditeit, de publieke ruimte en seks. De nieuwe posthuman edition richt de blik op een toekomst waar tactiele en digitale werkelijkheid, mens en machine steeds meer met elkaar verstrengeld raken. De tentoonstelling Bye bye humans doet dat met werken van Amanda E. Metzger, Jannes Snyers, Michaela Armani, en Quinten Vanagt & Cesar Vromman.

Een scenarist keert voor het eerst terug naar zijn ouderlijke huis. Zijn vader en moeder zien er nog even jong uit als toen ze omkwamen in een ongeluk, ruim dertig jaar eerder. Deze intieme spookfilm van Andrew Haigh (Weekend, 45 years) doet niet huiveren maar huilen. Acteurs Andrew Scott (de hot priest in de serie Fleabag) en Paul Mescal (Aftersun) zorgen er mee voor dat de film niet aanvoelt als een nachtmerrie, maar als een melancholische popsong.

A. SAVAGE 16/2, Botanique, botanique.be

BYE BYE HUMANS 15/2 > 15/3, Pilar, pilar.brussels

Sneeuwengel

Het zit in de familie

Vroooaarrr

Popsterren zijn steeds meer alleskunners. Reneé Rapp brak door als actrice, ze maakte indruk in de coming-of-agereeks The sex lives of college girls, speelde in de Broadway-versie van Mean girls en is nu te zien in de remake van de gelijknamige film, waarvoor ze ook meewerkte aan de soundtrack. Vorig jaar debuteerde de Amerikaanse met Snow angel, een album waarop ze heftig uithaalt op scherpe, poppy rocksongs in de stijl van Olivia Rodrigo.

Léon Spilliaert ruilde al in 1946 het tijdelijke voor het eeuwige, maar ruim drie kwarteeuwen na zijn heengaan valt er nog steeds nooit eerder getoond werk te tonen. Dat heeft vooral te maken met de herkomst van de 21 carrière-overspannende werken op papier die bij Patrick Derom te zien zijn. Die zijn altijd in de familie gebleven en werden nu door Spilliaerts kleinzoon Johan van Rossum aangereikt voor een tentoonstelling.

Je moet geen petrolhead zijn om interesse te hebben in het bewogen levensverhaal van de Enzo die van Ferrari het meest illustere (race)automerk maakte. Toch niet als Michael Mann de regie op zich neemt. De Amerikaanse stilist achter topfilms als Miami vice koos voor Adam Driver in de driver’s seat. De Star wars-acteur spreekt, net als in House of Gucci, Engels met een Italiaans accent dat pijn doet aan de oren.

LÉON SPILLIAERT. DWALEN DOOR DE STILTE 15/2 > 13/4, Patrick Derom Gallery, patrickderomgallery.com

FERRARI US, dir.: Michael Mann, act.: Adam Driver, Penélope Cruz

Synthpopbommetjes

Satellite of love

Nick Caves wilde jaren

Ze zullen voor eeuwig verbonden zijn aan hun eightieshit ‘Enola Gay’, maar OMD (Orchestral Manoeuvres in the Dark) brengt nog steeds nieuwe albums uit. Niet dat Andy McCluskey en Paul Humphreys op Bauhaus staircase het warme water uitvinden, het duo gaat gewoon verder alsof de jaren 1980 nooit gestopt zijn met het droppen van synthpopbommetjes vol tintelende elektronica, glinsterende melodieën en pulserende drumcomputers. (TZ)

Wiels is niet alleen een tentoonstellingstempel. Voor aanstormende kunstenaars is het met zijn internationale residentiewerking ook een vrijhaven, waar gewerkt, gereflecteerd en getoond kan worden. Sinds begin februari reikt die ruggensteun ook voorbij het einde van een residentie. Met Affiliate opende Wiels een plek in het stadscentrum waar alumni hun nieuwe werken kunnen tonen. Lore D Selys mag de satellietruimte feestelijk openen. (KS)

Om te zien hoe Nick Cave het ervan afbrengt als keramiekkunstenaar moet je in april naar Xavier Hufkens. Nu al spelen de bioscopen een documentaire over zijn wilde beginjaren en de opkomst en ondergang van zijn Australische postpunkband The Birthday Party. De opzwepende muziekfilm katapulteert je terug naar de vroege jaren 1980 en ruikt naar zweet, verschaald bier en sigaretten. Ja, dat is een compliment. (NR)

OMD 15/2, Koninklijk Circus, cirque-royal-bruxelles.be

LORE D SELYS > 2/3, Affiliate, wiels.org

RENEÉ RAPP 20/2, Ancienne Belgique, abconcerts.be

ALL OF US STRANGERS UK, dir.: Andrew Haigh, act.: Andrew Scott, Paul Mescal

MUTINY IN HEAVEN: THE BIRTHDAY PARTY AU, dir.: Ian White

Klein onderhoud

Stripmaker Wauter Mannaert vat De queeste aan

‘Wat erven we, wat geven we door?’ Na zijn reeks rond Yasmina – de kokkerellende heldin die hij introduceerde in het met de Willy Vandersteenprijs bekroonde Yasmina en de aardappeleters – start de Brusselse striptekenaar Wauter Mannaert met een nieuwe trilogie: De queeste. In het eerste deel, De dame van het verdwenen meer, vat hoofdpersonage Pelli zijn zoektocht naar het zogenaamde ‘speurende beest’ aan in het gezelschap van de mysterieuze dame uit de titel. Het scenario werd geschreven door Fransman Frédéric Maupomé, maar het oorspronkelijke idee voor het verhaal komt van Mannaert zelf. Hij werd geïnspireerd door het verhaal van Pellinore in het boek Arthur, koning voor eens en altijd van T.H. White. “Dat is een dolkomische vertelling van een bijziende ridder die met zijn jachthond achter een middeleeuws monster aan zit, maar voortdurend verstrikt raakt in het struikgewas,” vertelt Mannaert vanuit het groepsatelier De Geslepen Potloden in Schaarbeek. “Die grappige queeste staat ook voor iets ernstigers, de zoektocht naar jezelf. Daarnaast was het voor mij cruciaal dat het een opdracht is die van generatie op generatie doorgegeven wordt.” Mannaert, die een zoontje van zeven heeft, zat al een tijd met het verlangen om te werken rond dat gegeven van familiale overlevering. De trigger was de overstroming van een familiehuisje in Wallonië, dat nog gebouwd werd door zijn grootvader. “Het huisje vormde in mijn kindertijd de ideale setting voor vakanties. Nu zijn we het weer aan het opbouwen. Het zette me aan het denken: wat erven we en wat geven we door aan volgende generaties?” De queeste gaat ook breder over de wereld die we nalaten. Daarvoor verplaatste Mannaert de middeleeuwse vertelling naar de realiteit van vandaag, waarbij problemen als vervuiling en dierenwelzijn op een speelse manier, met humor worden aangekaart. “Ik wou reﬂecteren over de huidige maatschappij, waarbij de ecologische problematiek een grote rol speelt, maar zonder te doemdenken. Ik teken geen postapocalyptische wereld, ik zoek graag de positieve insteek.” Zoontje Manu heeft het boek nog niet van a tot z gelezen, maar lang zal dat waarschijnlijk niet meer duren. “Hij is stripverslaafd,” knikt Mannaert, “hij leest zelfs al stappend.” Blijkbaar wordt de liefde voor strips dus ook van generatie op generatie doorgegeven. ANDY FURNIERE

De queeste 1: De dame van het verdwenen meer verschijnt op 14/2 bij Le Lombard, boeklancering in Grafik op 25/2, grafik.brussels

Bezorgd over je afhankelijkheid? Alcohol, drugs, pillen...?

Select Aanraders van de week

Podium

Les Mybalés & Ester Nadal: Le vide

Praten helpt! Ben je ook al eens tot het besef gekomen dat je misschien een probleem hebt met afhankelijkheid? Alcohol, drugs, pillen, gokken…? Je wil er wel van af maar je weet niet goed hoe? Je wil er iets aan veranderen. Vooral voor jezelf maar ook voor je omgeving. Voor een nieuw leven, vrij van afhankelijkheid?

Het kan! Praat er eens over, met ons. Dat kan alvast je eerste overwinning zijn!

Wanneer? Elke eerste en derde woensdag van de maand van 20 u. tot 22 u. De precieze data vindt u op onze website: www.sosnuchterheid.org/brussel

Waar? huisvandeMens Brussel: Sainctelettesquare 17, 1000 Brussel (ingang via Akenkaai 1, naast het Kaaitheater)

Meer info: 0488 980 683 Info en tele fonisc opvang he

09 330

35 25

7/7 da van 6 to gen t 22 u.

Een nuchtere kijk op het leven

Classic & Jazz

Oan Kim & The Dirty Jazz

De leegte gedanst

Morsige melange

Na een eerste ontmoeting via Zoom, begonnen de Barcelonese theatermaker Ester Nadal en de dansende Brusselse tweelingzussen Nathalie en Doris Bokongo Nkumu alias Les Mybalés aan de uitdaging om een dansvoorstelling te maken over de leegte waarin ze alle drie terechtkwamen door de coronaperiode. De leegte die ontstaat wanneer mensen door een grote gebeurtenis uit hun routines worden weggerukt.

Zoals Radiohead wel eens flirt(te) met jazz, zo kleurt Oan Kim zijn jazzsongs met indierockvibes van de Britse band. Op zijn titelloze debuut met het kwintet The Dirty Jazz etaleert de Frans-Koreaanse duizendpoot met verve zijn veelzijdigheid. Eerst en vooral als multi-instrumentalist, maar vooral ook als zanger en begenadigd songschrijver. Kim is een laatbloeier, maar dat geeft hem de kans om te plukken uit al zijn invloeden, van Thelonious Monk over Duke Ellington tot Thom Yorke en Wong Kar-wai.

LES MYBALÉS & ESTER NADAL: LE VIDE 15 > 17/2, KVS BOX, kvs.be

OAN KIM & THE DIRTY JAZZ 16/2, Flagey, flagey.be

Buiten categorie

Met twee woorden

De Brusselse Lila Magnin creëerde zelf haar eigen dans- en lichaamstaal. De dansvoorstelling die ze op het nieuwe, tweejaarlijkse podiumkunstenfestival It Takes a City presenteert heet Azad – behalve de naam van Magnins overgrootmoeder ook een woord dat ‘vrij’ betekent. Het onderzoek naar de complexiteit van vrouwelijkheid mondt uit in vormen en bewegingen die categorieen, genres en genders doen vervloeien.

Baritonsaxofonist Bo van der Werf en toetsenist en elektronicawizard Jozef Dumoulin zijn diepgeworteld in de Belgische jazzscene. Hun met twee woorden sprekende gezamenlijke vrucht Speaking kindly is geen makkelijke hap, maar een uitdagende mix van jazz, hedendaagse klassiek, musique concrète en elektronica die zich een weg baant tussen het minimalisme van Erik Satie en het experiment van John Cage.

LILA MAGNIN: AZAD 16 & 17/2, Kunstenwerkplaats Pianofabriek, ittakesacity.brussels

BO VAN DER WERF & JOZEF DUMOULIN 16/2, Jazz Station, jazzstation.be

Wrijving

In de ban van Bach

In haar nieuwe performance zoekt Sophia Rodriguez, die circus, dans en theater studeerde in Venezuela, Cuba en Zwitserland en in haar werk het fysieke, de stem en improvisatie inzet, verbinding in de frictie: “Als we onoverbrugbare verschillen tegen elkaar aan wrijven, creëert dat een enorme hitte in geest en lichaam. Onze pantsers branden af en een vitaliserend vocht vloeit in onze manier van denken.” (MB)

Bach blijft boeien. Het Franse Ensemble Alia Mens is een nieuw baken in de oude muziek dat met de cantates van de Duitse componist aan de slag gaat. Het gezelschap vindt een ideale sparringpartner in de jonge Franse contratenor Paul-Antoine BénosDjian om de dualiteit van de gelovige, verscheurd tussen de kwellingen van het bestaan en de hoop op eeuwige redding, te verklanken. (TZ)

SOPHIA RODRIGUEZ: FRICTION 16 & 17/2, Charleroi danse / La Raffinerie, ittakesacity.brussels

PAUL-ANTOINE BÉNOS-DJIAN & ENSEMBLE ALIA MENS 16/2, Bozar, bozar.be

Select Wat te doen deze week

30 SEPTEMBER 2022

Eat & Drink Kline ••••• Vlaamsesteenweg 162, Brussel, kline.brussels

Kline, opgericht door Nico Corbesier, een chef-kok die zijn reputatie vestigde bij Les Eleveurs in Halle, biedt alles wat je van een restaurant mag verwachten: creativiteit, sfeer, smaak en integriteit. Sinds onze memorabele vrijdagavond bij Kline spookt er één vraag door ons hoofd: waarom hebben we zo lang gewacht om de plek te ontdekken? Ach, we sussen ons met de gedachte dat het restaurant zo alle tijd had om het toppunt van zijn kunnen te bereiken. Alles aan het restaurant van Nico Corbesier beviel ons, van de inrichting tot de kaart waarvan we – het voordeel van met z’n vieren te gaan – alle deelgerechten probeerden. Dat zijn er twaalf, onderverdeeld in drie categorieën: ‘First things ﬁrst’, ‘Cold and fresh’, ‘Hot and heavy’. De betonnen inrichting is zo brutalistisch als maar kan, met aangename ruwe

Win

randen. Naar het voorbeeld van Lars von Triers Dogville, een ﬁlm waarvan de contouren met krijt zijn getekend, verplaatst Kline de esthetiek van het Dogma 95-manifest naar een restaurant. Kline verwerpt met andere woorden het spektakelkarakter van de gastronomie en misleidt gasten niet met de gebruikelijke trucjes, maar dompelt je mee onder in het transformatieproces dat koken is. Hetzelfde geldt voor de bediening, die uitpakt met haar onbeholpenheid – het met beide handen uitschenken van de Space Dream-riesling (50 euro), alsof het een baby is die wordt vastgehouden – en zo de kenmerkende arrogantie van sommeliers naar de culinaire geschiedenis verwijst. Die avond volgden de gerechten, verzorgd door tweede chef Katrien Vantomme (van Beaucoup Fish en Côté

Jardin), elkaar in een ideaal tempo op. Vanaf het moment dat Philippes zuurdesembrood (4,70 euro) op tafel kwam, met een romige boter en zout met gebrande prei, was het duidelijk dat deze maaltijd ons zou bijblijven. De eerste gang vormde de basis van een smaakconstructie, waarin planten, intensiteit en lichtheid elkaar afwisselden. We onthouden vooral de onaardse rodebietenchutney (9,70 euro) en de oesters uit de Schelde Delta (4,80 euro per stuk), op smaak gebracht met kappertjes. We genoten van een veelvoud aan smaken, zoals van de frisse groentesalade (9,80 euro), en – het hoogtepunt – de romige compositie van schorseneren, zwarte truffel en gerookte melk. Dodelijk lekker, net als de sorbet met toetsen van tijm, zout en olijfolie. MICHEL VERLINDEN

Tickets

Noah Kahan

Film naar keuze

Filmconcert

5x2 tickets, Vorst Nationaal, 26/2

5x2 tickets, UGC-bioscopen

5x2 tickets, Bozar, 7/3

Noah Kahan, grote aanjager van de heropleving van de bretellenfolk, parkeert zijn ark in Vorst Nationaal. Mail ‘Noah’

Met onze vouchers voor UGC De Brouckère en UGC Gulden Vlies kan je zelf een film uit hun aanbod kiezen. Mail ‘UGC’

Dirigent Frank Strobel en het Belgian National Orchestra begeleiden The phantom of the opera. Mail ‘Phantom’

Stuur het trefwoord, samen met je adres en telefoonnummer, naar win@bruzz.be

De vijf inzichten Serge Aimé Coulibaly

‘Houd niet vast aan wat gisteren niet bestond’ De Brussels-Burkinese choreograaf en danser Serge Aimé Coulibaly staat in de KVS met C la vie. Hier staat hij met vijf wijsheden die hij al uit dat leven puurde. door Michaël Bellon Kennis overdragen is fundamenteel Ondanks een drukke agenda geef ik les aan zowel de masteropleiding dans en choreograﬁe van het INSAS als in podiumkunstencentrum Ankata in Burkina Faso. Het is belangrijk om kennis over te dragen tussen generaties en continenten. Helaas wordt Afrikaanse studenten die in Europa willen studeren nog altijd veel in de weg gelegd. Dromen brengen ons verder Je dromen zijn voor anderen vaak onbegrijpelijk. Jij ziet iets wat alleen jij kan zien. Maar dat unieke aspect van dromen maakt dat ze er ons toe aanzetten nieuwe zaken te ontdekken en de wereld een klein beetje te veranderen. Identiteit verandert voortdurend Identiteit is een modewoord in Europa, en impliceert vaak, net als nationalisme, een terugplooien op zichzelf. Terwijl elke mens alvast het resultaat is van de ontmoeting tussen twee identiteiten. Het is een utopie om vast te houden aan wat gisteren niet bestond en morgen niet meer zal bestaan. Let op voor hypocrisie We hebben de VN en andere organisaties om te waken over mensenrechten. Maar het respect ervoor lijdt te vaak onder eigenbelang. Grote toespraken en ofﬁciële documenten verliezen dan snel aan waarde. Ik heb het over Gaza en Oekraïne, maar ook over Burkina Faso en andere landen in de Sahel, waar welzijn, mensenlevens en stabiliteit ondergeschikt zijn aan bepaalde belangen.

©SOPHIE GARCIA

Een stap is een stap Dat zei regisseur Amadou Bourou (1951-2010). Als je iets wilt bereiken, dan is de eerste steen die je legt meteen een grote stap. Tien jaar geleden was er in mijn woonplaats Bobo-Dioulasso geen plek voor cultuur, en geloofde niemand erin. Vandaag komen artiesten uit heel Afrika naar Ankata en zie je het resultaat van die eerste stap die ik zette in de achtertuin van mijn moeder. Serge Aimé Coulibaly’s nieuwe danscreatie C la vie speelt van 20 tot en met 23/2 in de KVS BOL, kvs.be

Wonen in Brussel

25.02.2024 Van Woluwevallei tot Flagey

Op zoek naar een plek in Brussel om te huren of te kopen? Fiets of rijd mee en verken woonbuurten over heel Brussel. Schrijf je in via www.woneninbrussel.be.

Etterbeek, Oudergem, St-Pieters-Woluwe, Watermaal-Bosvoorde, Elsene

10.03.2024 Van het KMI tot de Hallepoort Ukkel, Vorst, Elsene, St-Gillis

NTOU OO

Europese wijk, Etterbeek, Elsene, St-Gillis

24.03.2024 Zuidoost-Brussel

21.04.2024 Noordwest-Brussel

2024

Jette, Laken, Ganshoren

OSSEGHEM PARK

28.29.30

ACTION BRONSON FATOUMATA DIAWARA BRIHANG DISIZ STEEL PULSE NUBYA GARCIA

BRUSSELS

‘24

TYLA STIKSTOF ODUMODUBLVCK CHARLOTTE ADIGÉRY & BOLIS PUPUL ALPHA STEPPA & AWA FALL TETRA HYDRO K BUSY SIGNAL AND MANY MORE...

wonen.in.brussel

TEMS JPEGMAFIA ROMAIN VIRGO MONONEON NUBIYAN TWIST ISEO & DODOSOUND

MEET THE BRUZZ ICE DJ’S *

Luister naar ICE op BRUZZ radio (elke weekdag van 19 tot 20u) voor de nieuwste muziek en de beste partytips. En volg @BRUZZICE op Instagram voor het hotste nieuws uit de stad. Nog niet genoeg ICE? Ga naar BRUZZ.be/ICE voor het non-stop digitale ICE radiokanaal. * Ontdek de volledige programmatie van onze BRUZZ ICE DJ’s op BRUZZ.be/radioprogramma

Logistiek talent

Wij zoeken collega’s bij onze dienst Publieke Ruimte

voor het Labo?

Projectmanager

Start de chemie

Als bouwheer weet je hoe je samenwerkt met aannemers, studiebureaus, architecten, ... Je werkt mee aan het beleid en bereidt grondige adviezen voor

bij onze Douane.

Je volgt projecten op van concept tot oplevering

Projectmedewerker Je volgt verschillende soorten werken in onze gemeente op Je werkt samen met aannemers, nutsbedrijven, studiebureaus, ...

Ben jij een organisatorisch talent met een passie voor administratie? Weet jij wel van aanpakken en heb je altijd al eens in een labo willen werken? Sta je klaar voor een uitdagende rol met heel wat verantwoordelijkheden en kansen? En heb je een bachelordiploma op zak? Waar wacht je dan nog op?

Je zorgt voor een vlotte administratieve en praktische opvolging van aanvragen, reglementen, innames, ...

Scan de QR-code, ontdek alles over deze job en solliciteer vandaag nog.

Stel je kandidaat voor 4 maart 2024

Yep,

werken bij de Douane, ook dat is FOD Financiën!

Kijk voor de volledige jobbeschrijving, voorwaarden en procedure op:

www.overijse.be/jobs DB111262B4

DB110662A4

Waar sta jij voor (op)?

Zet jij je graag in voor mensen? Ben je toekomstgericht en wil je een maatschappelijk relevante job? Perfect, dan zoeken we jou! Solliciteer nu bij stad Vilvoorde, een dynamische en multiculturele stad die iedere dag in beweging is. Stad Vilvoorde maakt werk van een diversiteitsbeleid. We moedigen iedereen aan om te solliciteren ongeacht leeftijd, culturele achtergrond, beperking, seksuele oriëntatie, geslacht of genderidentiteit.

INTEGER RESPECTVOL KLANTVRIENDELIJK TOEKOMSTGERICHT

Op zoek naar een nieuwe professionele uitdaging? Of je nu administratief sterk bent, graag met je handen werkt, sociaalvoelend bent, cijfers helemaal je ding zijn of wil meebouwen aan een stad klaar voor morgen. Vind alle jobs op vilvoorde.be/vacatures

Stad Vilvoorde Grote Markt 1800 Vilvoorde t 02 255 45 11 www.vilvoorde.be

DB110874A4

Ontdek jouw job bij stad Vilvoorde

LE MAGA ZINE DES QUARTIERS DU PORT — HET MAGA ZINE VAN DE HAVENWIJKEN LE MAGA ZINE DES QUARTIERS DU PORT — HET MAGA ZINE VAN DE HAVENWIJKEN LE MAGA ZINE DES QUARTIERS DU PORT — HET MAGA ZINE VAN DE HAVENWIJKEN

Quartier Heyvaertwijk

Antoine Caramalli

Une énergie créative Een creatieve energie

Invasion de street art Street art invasie

Port Sud Faut que ça blinque Zuidhaven Schoon, schonerUn quartier

Opération propreté débordant de vitalité. Netheid op het kanaal Een wijk bruisend van leven.

Tout savoir sur le canal Alles over het kanaal D'où vient-il ? Et où va-t-il ? Waar komt het vandaan? En waar gaat het naartoe?

A ne pas manquer Quartier/Wijk Niet te missen Industrie No(o)rd Les événements Business, culture, aux alentours. sport et shopping Evenementen Business, cultuur, in de buurt. sport en shopping

Faune & flore Fauna & flora Toutes les espèces du canal Wat leeft er allemaal in en aan het kanaal?

Derichebourg Recyclage et économie circulaire Recyclage en circulaire economie

INTERVIEW

Edouard De Keyser

INTERVIEW

Tour du monde

CAPTAIN en voile depuis JERRY Bruxelles

A la Alrencontre zeilend dude nouveau wereld rond capitaine du Port vanuit Brussel Maak kennis met de nieuwe kapitein van de Haven

INTERVIEW

BC Materials Innovation et recyclage dans la construction

N°3 — 01.2024

N°1 — 05.2023

N°2 — 09.2023

Innovatie en recyclage in de bouwsector

Abonnez-vous gratuitement au magazine des quartiers du Port ! Abonneer je gratis op het magazine van de havenwijken! FR

Pour recevoir les prochains magazines 14 à votre domicile, rien de plus facile, surfez sur 14.port.brussels

Om de volgende edities van ons magazine 14 thuis te ontvangen, surf je eenvoudigweg naar 14.port.brussels

Inscrivez-vous en y intégrant votre adresse postale, et vous recevrez tous nos prochains numéros.

Schrijf je in met je postadres, en je ontvangt al onze volgende edities in je bus.

Ce magazine édité par la port de Bruxelles paraît trois fois

Dit magazine wordt uitgegeven door de Haven van Brussel en

par an. Il vous permettra de mieux connaître le Port et

verschijnt drie keer per jaar. Hierin maak je kennis met de Haven

les quartiers aux alentours des 14 kilomètres de canal

en de wijken rond het 14 kilometer lange kanaal die de Haven

que gère le Port de Bruxelles. Dans 14, on vous parle

van Brussel beheert. In 14 vertellen we je over de wijken langs de

des quartiers qui bordent la voie d’eau,

waterweg, over de economische, burgerlijke en creatieve energie

sur l’énergie économique, citoyenne et créatrice

die bruist onder de Brusselaars die er wonen of

des Bruxellois qui y résident

werken. Je zal er ook een brede waaier aan

ou y travaillent. Vous y découvrirez une foule

stedelijke, artistieke, circulaire en innovatieve

d’initiatives urbaines, artistiques, circulaires et

initiatieven ontdekken.

innovantes.