BRUZZ editie 1886 (17-04-2024)

Besparingen en belastingen

Gezocht: 1 miljard euro 24

Karper en paling

Vis eten uit het kanaal 29

‘Ik ga voor goud’

Op medaillekoers voor de Olympische Spelen en de Paralympics

•Vanaf €199.500

•1 tot 3 slaapkamers

• Unieke ligging vlakbij Brussel Centrum

• Ruime zuidgerichte terrassen

•Fantastisch zicht op het park van Scheutbos

•Hoogwaardige afwerking

Twintig jaar geleden maakte de snelste vogel ter wereld een comeback 37 ‘Waarom

Tv-reeks Zij hen wij kaart intersectionele discriminatie aan

Meer Brusselaars aan het werk krijgen: dat is een van de uitdagingen van de volgende regering. Maïmouna hoopt na afloop van haar inschakelingscontract een vaste job te vinden.

CINEMA

ARCHIEF

MUSEUM RESTAURATIE

EDUCATIE

DUURZAAMHEID

In deze driedelige reeks doken we in het filmarchief van CINEMATEK. Maar liefst 260.000 filmelementen (filmkopiëen, negatieven en digitale formaten) van meer dan 80.000 titels, waarvan veel unieke exemplaren, vonden hun weg naar Brussel. Maar de conservatie, restauratie en digitalisatie is geen sinecure. “Om de films zo goed mogelijk te bewaren, zijn opslagfaciliteiten met gecontroleerde lage temperaturen en luchtvochtigheid essentieel”, vertelt conservator Tomas Leyers. “We zitten in een oud gebouw waardoor ons energieverbruik enorm hoog is. Idealiter zetten we de warmte die vrijkomt bij de koelsystemen om in energie. Duurzaamheid vormt een essentiële pijler in de kernwaarden van CINEMATEK, maar daarvoor is een nieuw filmconserveringscentrum nodig”, aldus Tomas.

DEUREN OPEN(EN)

En dan zijn er ook alle memorabilia die CINEMATEK in bijna 100 jaar filmgeschiedenis heeft verzameld. De ambitie is er om in het filmconserveringscentrum ook een bezoekerscentrum in

We hebben de hulp van de Brusselaar nodig.

LEXICON

Raad van Bestuur

België is een filmland met een rijke geschiedenis. Het kloppend hart daarvan ligt in het prachtige Paleis voor Schone Kunsten in Brussel-centrum. Sinds 1938 vertoont, bewaart en restaureert CINEMATEK er films uit binnen- én buitenland. Maar er is meer. Oprichter Jacques Ledoux vat het alvast mooi samen: ‘action speaks louder than words’. Hoog tijd om licht te schijnen op wat CINEMATEK juist allemaal doet.

ALLEN NAAR CINEMATEK!

Het team van CINEMATEK doet via deze weg een oproep. “Hoewel donaties altijd welkom zijn, willen we vooral onze activiteiten onder de aandacht brengen. Kom dus gerust vaker langs, geniet van een film, ontdek onze Wunderkammer en deel je ervaringen.”

Onder meer Fien Troch, Luc Dardenne, Lukas Dhont en Stijn Coninx zetelen in de Raad van Bestuur van CINEMATEK. Samen met andere experten geven ze richting aan de toekomst van de instelling.

te richten, in lijn met bijvoorbeeld het Eye Filmmuseum in Amsterdam.

Freddy Malonda, coördinator publieke werking, legt uit: “Alleen al onze collectie filmposters biedt genoeg materiaal om maandelijks een boeiende tentoonstelling op te zetten.” En er is meer. Zo wordt het kantoorgebouw van CINEMATEK gesierd door een decorstuk van de film ‘Ben Hur’ uit 1959, recent geschonken door een Brusselse dame. “De levensgrote dolfijn wordt gebruikt als een teller in de beroemde wagenrace-scene. Het internet staat vol replica’s, maar wij hebben de originele”, vertelt Freddy trots. “We zouden zulke objecten graag tentoonstellen, maar de plaats en man kracht ontbreekt. We zijn in gesprek met beleidsmakers, maar hebben de hulp van de Brusselaars nodig.”

man-

Baron Hortastraat 9 1000 Brussel cinematek.be

€ 6 per ticket (€ 3 met korting en gratis met Cinevillepas)

Kasten met bobijnen uit de collectie, peliculestrook in projectieruimte van CINEMATEK, peliculespoelen in projectieruimte CINEMATEK.

TEKST alinepeeters.com • VORMGEVING monoeil.be

COLOFON

BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

ABONNEMENTEN

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80

Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België: 29 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393

van Vlaams Brusselse Media vzw

Buiten België: 35 euro per jaar.

OPLAGE

55.000 exemplaren.

ADVERTEREN?

Marlies De Deygere 02-650.10.81

marlies.dedeygere@bruzz.be

DISTRIBUTIE

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be

ALGEMENE DIRECTIE

Dirk De Clippeleir

COÖRDINATOR MAGAZINE

Maarten Goethals

ARTDIRECTOR

Heleen Rodiers

VORMGEVING

Ruth Plaizier

EINDREDACTIE

Karen De Becker, Kurt Snoekx

WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER

Eva Christiaens, Luana Difficile, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Sophie Soukias, Steven Van Garsse, Tom Zonderman (redacteurs); Michaël Bellon, Annelies Bontjes, Jasper Croonen, Charlotte De Cort, Guy Dermul, Andy Furniere, Elien Haentjens, Tom Peeters, Niels Ruëll, Freya Van Nieuwenhuysen, Bram Van Renterghem, Michel Verlinden (medewerkers)

VERTALING

Frédérique Beuzon, Gregory Blauwers, Sam De Ryck, Aurélien Garcia, George Holmer

FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE

Bart Dewaele, Kim, Delphine Frantzen, Ivan Put, Saskia Vanderstichele

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Koen Cypers

Flageyplein 18, 1050 Elsene. BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt bij

Printing Partners

Paal-Beringen

en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie

MELD NIEUWS

Zelf nieuws gespot?

Tips zijn altijd welkom via: BRUZZ.be/meldnieuws

Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be

VOER UW EVENEMENT IN OP ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR ENTER YOUR EVENT ON www.extranet.brussels

WWW.BRUZZ.BE

Maarten Goethals Coördinator Magazine

Talent

De volgende Brusselse regering moet op zoek naar 1 miljard op een budget van 6 miljard euro. Hoe? Via de bekende recepten: besparingen, belastingen, de herfinanciering van het gewest, of via efficiënter werkende structuren (p. 24). Enkel afgaand op de begroting kan een buitenstaander al snel de indruk krijgen dat Brussel niet werkt, of toch heel gebrekkig. Maar Brussel is zoveel meer dan cijfertjes in het rood. Neem Lionel Jadot. Drukte als designer zijn stempel op tal van Brusselse horecazaken (ijssalon Gaston onder meer) en staat deze week in Milaan op de grootste meubelbeurs van de wereld (p. 6).

“Het kan: een Brusselaar die een medaille wint op de Olympische Spelen”

FR Le prochain gouvernement bruxellois devra trouver 1 milliard d’euros, sur un budget total de 6 milliards. Comment ? Via les recettes classiques : économies, impôts, refinancement de la Région, ou via des structures plus efficaces (p. 24). Conclusion, Bruxelles ne fonctionne pas, ou du moins pas bien. Mais Bruxelles, c’est bien plus que des chiffres dans le rouge. On a Lionel Jadot, par exemple. En tant que designer, il a marqué de nombreux établissements horeca bruxellois (comme le glacier Gaston) et cette semaine, il est à Milan pour un des plus grands salons du meuble du monde (p. 6). En août, Maxime Blieck, alias Madmax, pourra représenter la Belgique à 25 ans lors de la première édition des JO reprenant le breakdance comme discipline olympique. Et Léa Bakeyula, la femme en chaise roulante en couverture de ce magazine, tentera de remporter la médaille d’or du sprint aux Jeux paralympiques (p. 32). Moins spectaculaire peut-être, mais pas moins important : ne ratez pas notre article sur ‘les sous’, avec de nouveaux Bruxellois qui travaillent dur pour trouver un emploi (p. 16). Comme l’a dit Jacques Brel, le talent n’est rien de plus que l’envie de faire quelque chose. Vu ainsi, Bruxelles regorge, malgré Bruxelles, de talent et d’envie.

In augustus allicht mag de 25-jarige Maxime Blieck, beter bekend als b-girl Madmax, de Belgische driekleur dan weer verdedigen op de Olympische Spelen in de allereerste editie met breakdance als discipline. En Léa Bayekula, de vrouw in de rolstoel op de cover van het magazine, zal sprinten voor goud tijdens de Paralympics (p. 32).

En voor wie het minder spectaculair wil, maar daarom niet minder onbelangrijk: lees zeker het stuk over ‘de centen’, waar nieuwe Brusselaars hard werken om een job te vinden (p. 16). Talent, zei Jacques Brel ooit, is niet meer dan de goesting om iets te doen. Zo bekeken zit Brussel, ondanks Brussel, vol talent met goesting.

EN The next Brussels government must look for 1 billion euro in a budget of 6 billion euro. How? With more of the same: savings, taxes, refinancing the Region, or through making things more efficient (see page 24). Looking at the budget, an outsider might easily conclude that Brussels is not working, or at least very badly. But Brussels is so much more than the deficit. Take Lionel Jadot. As a designer, he has left his mark on numerous Brussels hotels and restaurants (ice cream parlour Gaston is one of them) and this week he is in Milan at the world’s biggest furniture fair (see page 6). Then, in August, 25-year-old Maxime Blieck, better known as B-girl Madmax, will hopefully fly the Belgian tricolour at the Olympic Games in the very first edition with breakdance as a discipline. Léa Bayekula, the woman in the wheelchair on the cover of the magazine, will sprint for gold at the Paralympics (see page 32). Those who want something less spectacular but none the less important must make sure to read the piece on “the pennies”, about new Brussels residents that are working hard to find a job (p. 16). Talent, Jacques Brel once said, is nothing more than the desire to do something. Looking at it like that Brussels is, despite Brussels, full of talent with desire.

Lionel Jadot, artistieke duizendpoot en promotor van Belgisch design

Het gesprek

‘Ik

transformeer stukken asfalt tot meubilair’

Hij drukte zijn stempel op Brusselse plekken zoals The Jam Hotel, foodmarket Wolf, ijsjessalon Gaston en Café Flora, en hij staat momenteel in Milaan op de grootste meubelbeurs ter wereld. Wie is Lionel Jadot? “Ik droom ervan om alle asfalt te verwijderen, en te vervangen door gras en bloemen.”

door Elien Haentjens foto’s Bart Dewaele

Midden april verzamelt de wereld in Milaan voor de 62e editie van het Salone del Mobile, de grootste meubelbeurs ter wereld. Een van de eyecatchers op het bijhorende stadsfestival is Baranzate Ateliers, waar een zestigtal Belgische designstudio’s een week lang hun werk tonen. Drijvende kracht is de Brusselse ontwerper Lionel Jadot, die vijf jaar geleden in eigen land al Zaventem Ateliers oprichtte. Daarvoor transformeerde hij een voormalige papierfabriek in een 25-tal ateliers. Meer dan louter als een gedeelde werkplek functioneert Zaventem Ateliers als een collectief dat in wisselende constellaties samen aan projecten werkt. Het grootste wapenfeit tot nu toe is Mix Brussels, dat zowat de helft van het voormalige hoofdkantoor van verzekeraar Royale Belge in Watermaal-Bosvoorde inpalmt. Amper een maand geleden sleepte dat project twee awards in de wacht op de prestigieuze vastgoedbeurs MIPIM in Cannes: die voor ‘beste renovatie’ en die voor ‘beste gemengd gebruik’. Met respect voor de originele architectuur van René Stapels en Pierre Dufau uit 1967 kwam er onder meer een magistrale ronde trappenhal in het gebouw. Jadot nam de inrichting van de 140 hotelkamers, 40 studio’s, drie restaurants, coworkingruimte en het sport- en wellnesscentrum voor zijn rekening.

Wat is het belang van de MIPIM-bekroning?

LIONEL JADOT: Dankzij de awards hebben heel wat mensen uit de vastgoedsector het project ontdekt. Niet alleen in eigen land,

BIO

• Geboren in 1969 in Brussel

• Autodidactisch ontwerper, kunstenaar, filmmaker en avonturier

• Zesde generatie in de meubelmakersfamilie Van Hamme

• Richt in 2003 zijn eigen studio op en in 2019 Zaventem Ateliers

• Ontwierp onder meer Gaston, The Jam Hotel, Wolf en Café Flora

“Brussel vindt zichzelf elke dag opnieuw uit, en dat is goed”

maar ook op internationaal niveau. De awards geven een sterke, dynamische uitstraling aan Brussel en België. Wat vooral gewaardeerd werd door de jury, is de energie die het project uitstraalt. Die is het resultaat van een doordachte samenwerking tussen de verschillende teams. Dat het project van bij de start slim en consequent werd opgevat, maakt het uitzonderlijk.

In welke zin is het interieur van Mix Brussels beter bestand voor de toekomst?

JADOT: Vanuit een ecologisch standpunt is het belangrijk om de productie zo lokaal mogelijk te houden. Zeker als je spreekt over de enorme hoeveelheden meubilair die nodig zijn voor de inrichting van een hotel, maar ook de andere functies binnen het project van zo’n 25.000 vierkante meter. Alles voor Mix Brussels is geproduceerd in een straal van vijftig kilometer rond Brussel. Hoewel het wellicht goedkoper zou zijn om gestandaardiseerd, anoniem meubilair te importeren, ben ik radicaal tegen het gebruik van zulke producten van slechte kwaliteit die om de paar jaar moeten worden vervangen.

Doordat elk stuk specifiek voor de context van Mix Brussels is ontworpen,

maakt het integraal deel uit van het DNA van het hotel. Het zal nooit vervelen of aan vervanging toe zijn. En mocht het toch ooit slecht aflopen met het hotel, dan kan je het meubilair veilen, zodat het een nieuwe thuis vindt.

Was het eenvoudig om de opdrachtgever te overtuigen van die filosofie?

JADOT: Aangezien we al eerder samenwerkten, kenden we elkaar. Tegelijk blijft het budget in dit soort projecten een cruciale factor. Door alle mogelijke tussenpersonen te vermijden en de ontwerpers rechtstreeks voor de opdrachtgever te laten werken, konden we de financiën onder controle houden. Zelf noem ik deze manier van werken graag de ‘realistische cirkel’. Die is ecologischer, stimuleert de lokale economie en laat reparatie toe. Terwijl zuiderse landen vaak nog een sterkere ambachtsgemeenschap hebben, zijn we die in het noorden verloren. Met Zaventem Ateliers wilde ik een antwoord bieden op dat hiaat.

In welke zin stimuleert dit project de lokale economie?

JADOT: De inrichting van een hotel vraagt om een enorme hoeveelheid aan meubilair. Zo kreeg de ene ontwerper de

Van links naar rechts: Foodmarket Wolf en Café Flora, twee ontwerpen van Lionel Jadot.

Het Mix Brussels-project in het voormalige hoofdkantoor van verzekeraar Royale Belge in Watermaal-Bosvoorde. Ook de hotelkamers zijn een ontwerp van Jadot.

opdracht om 35 tafels te produceren, terwijl een andere studio 400 lampen creëerde. In totaal werkten er zo 52 meestal kleine designstudio’s mee aan het project. Voor elk van die vooral Brusselse studio’s betekende Mix Brussels een enorme stimulans. Verschillende ontwerpers namen extra mensen aan, en creëerden zo op hun beurt werkgelegenheid. Bovendien communiceert het hotel over de ontwerpers, waardoor gasten eventueel zelf ook een stuk kunnen bestellen. Mix Brussels fungeert als een levendige vitrine voor Belgisch design.

Wat betekent dit project voor Zaventem Ateliers?

JADOT: Hoewel we al vaker samenwerkten aan opdrachten, is Mix Brussels het eerste project waar echt alle studio’s in betrokken zijn. Het toont dat het mogelijk is om met lokale designstudio’s te werken, en zo productie in een stadsomgeving te houden.

Tegelijk toont Zaventem Ateliers hoe het individu en het collectief elkaar kunnen versterken. Hoewel alle studio’s zelfstandige entiteiten zijn, konden ze aan dit project meewerken dankzij de overkoe-

pelende structuur. Voor die alternatieve manier van zaken doen ontvingen we in januari de Henry van de Velde Award voor bedrijf van Flanders DC. Die institutionele erkenning bevestigde voor mij de zin van dit initiatief.

Van over de hele wereld zakken architecten, galeristen en journalisten af naar Zaventem Ateliers. Wat maakt die plek zo krachtig? JADOT: Het gebouw an sich, een voormalige papierfabriek die ik toevallig spotte terwijl ik op de Brusselse Ring reed, is al charmant. Maar de ontwerpers tillen het samen naar een hoger niveau. Je zou Zaventem Ateliers als een 21e-eeuwse gilde kunnen zien. Hoewel alle ontwerpers een sterke persoonlijkheid hebben, en de interne discussies echte rollercoasters kunnen zijn, delen we – net als in een familie – een sterke gemeenschappelijke grond en respect voor elkaar. Ik vermoed dat die eerlijkheid, die pure manier van werken en gedeelde creatieve energie onze projecten een vleugje aanstekelijke magie geeft.

Toen ik op mijn achttiende als zesde generatie in het meubelbedrijf van de familie aan de slag ging, merkte ik zelf hoe moeilijk het kan zijn om als onafhankelijke design- en ambachtsstudio je brood te verdienen. Zaventem Ateliers geeft ons de mogelijkheid om samen aan internationale beurzen in Parijs, Milaan of Mexico deel te

© SASKIA VANDERSTICHELE

© SASKIA VANDERSTICHELE

Het gesprek Lionel Jadot, artistieke duizendpoot

nemen, om samen te werken aan grotere projecten en om contacten en ervaringen te delen. Tegelijk is niemand verplicht om mee te doen, en kan iedereen zelfstandig gewoon zijn eigen praktijk verder ontwikkelen.

Als interieurarchitect drukte u uw stempel op Verschillende Brusselse plekken zoals The Jam Hotel, foodmarket Wolf, ijsjessalon Gaston en Café Flora. De rode draad is de eclectische mix van materialen en vormen. Waar komt die fascinatie voor reststromen vandaan?

JADOT: Van jongs af aan speelde en creëerde ik met de overschotten die ik vond in het familiebedrijf. Zo ontwikkelde ik een bijzondere fascinatie voor vormen en materialen. Mijn atelier is één grote verzamelplek voor wat ik onderweg vind. Net zoals bij de surrealisten is het een automatisme geworden om dingen spontaan met elkaar te combineren. Tegelijk ben ik ervan overtuigd dat het opnieuw leven geven aan materialen en objecten die al bestaan, volgens de filosofie van het adhoc-isme, perfect past binnen een duurzame toekomstvisie.

Hoe vertaalt u die visie in uw meubilair?

JADOT: Zowel in Milaan als bij Objects With Narratives op de Brusselse Zavel toon ik nieuwe stukken uit mijn Lost Highway-serie. Die titel kan je vrij letterlijk nemen. Ik transformeer stukken asfalt tot meubilair. Daarmee kaart ik onder meer de ingebouwde veroudering

van asfalt aan. Net zoals bij veel andere producten begrijp ik niet waarom iemand ooit besliste om het veel kwalitatievere beton in te ruilen voor asfalt.

Daarnaast fascineert het me hoe je de inherente waarde die mensen aan het materiaal hechten compleet kan veranderen door het 75 centimeter hoger te plaatsen en te voorzien van een laagje vernis. Als iconoclast ken ik geen grenzen op het vlak van materialen. Daarnaast wil ik via de meubels vragen stellen bij de hoeveelheid plaats die auto’s in onze gebouwde omgeving inpalmen. Vanuit een gecombineerde fascinatie voor archeologie en sciencefiction droom ik ervan om alle asfalt te verwijderen, en te vervangen door gras en bloemen.

Met Baranzate Ateliers zet u uw schouders onder de promotie van Belgisch design.

‘JE TRANSFORME L’ASPHALTE EN MEUBLES’

FR Il a laissé son empreinte sur le Jam Hotel, le food-market Wolf, le glacier Gaston et le Café Flora, et actuellement, il est à Milan au plus grand salon du meuble du monde. Qui exactement est Lionel

Waarom scheert dat vandaag zulke hoge toppen?

JADOT: Door in verschillende Europese landen, maar ook in de Verenigde Staten te werken, besef ik dat België vaak sterk avant-gardistisch is. Niet enkel ontwerpers, ook projectontwikkelaars en bouwbedrijven pionieren hier door tweedehandse materialen opnieuw te gebruiken, en de Brusselse regering zet die geest met haar beleid rond circulair bouwen extra kracht bij.

Brussel is een dynamische stad als het op circulariteit aankomt. Rotor DC zet al jaren de toon, maar ook tal van andere professionele projecten zien het levenslicht. Zo ontwierp ik samen met Bel Albatros meubels uit het plaatmateriaal dat ze creëren uit het gerecupereerde plastic van de Brusselaars, en werkt het jonge collectief Duplex Studio aan een radicaal en intelligent systeem om reststromen opnieuw te integreren in een industriële meubelproductie.

Brussel vindt zichzelf elke dag opnieuw uit, en dat is goed. Zelf hoop ik ooit een ondernemer te overtuigen om letterlijk al het materiaal van een gebouw te recupereren, en een nieuw leven te geven binnen datzelfde project.

Wat de Belgische artistieke scene ook sterk maakt, is dat iedereen zich hier vrij voelt om een eigen pad te kiezen. Die artistieke rijkdom verleent Mix Brussels haar kracht. De keuze voor lokaal talent zorgt voor een verankering in de culturele scene, en maakt van het project een plek die je – wars van alle internettrends – nergens anders vindt. Mix Brussels fungeert als een vlaggenschip voor Belgisch design. Hotels zouden wereldwijd de perfecte woordvoerders van de creatieve scene kunnen worden.

‘I TRANSFORM PIECES OF ASPHALT INTO FURNITURE’

Jadot ? « Je rêve d’enlever tout l’asphalte du monde et de le remplacer par des pelouses et des fleurs. »

Jadot est la force motrice derrière Baranzate

Ateliers, un festival en marge du Salon du meuble à Milan où 60 studios belges présentent leur travail.

EN Lionel Jadot has left his mark on Brussels landmarks like the Jam Hotel, food market Wolf, ice cream parlour Gaston, and Café Flora, and now he is in Milan for the world’s biggest furniture fair. There, the designer who in 2019 set up Zaventem Ateliers, is the driving force behind Baranzate Ateliers, where 60 Belgian studios are showing off their work. “My dream is to remove all the asphalt and to replace it with grass and flowers.”

Auto Controle & Techniek NV

In beeld door Bart Dewaele

Kleuren en krullen

Elk doet zijn ding, maar toch vormt het eindresultaat één vloeiend, in elkaar overlopend geheel: zo luidt de filosofie achter de participatieve schildertechniek, waarbij het blad van een tafel een soort canvas vormt voor allerhande figuren, vormen, kleuren en artistieke krullen. De mannen op de foto zijn aalmoezeniers actief in de gevangenis van Sint-Gillis en probeerden zaterdag voor het eerst de techniek uit in Les Ateliers pARTage, in kader van het Parcours d’Artistes. De twee waren bijzonder enthousiast en willen de methode nu met gevangenen uitproberen. MG

Gestegen kosten maken Brusselse restaurants wanhopig ‘We zijn murw’

Met Bonsoir Clara sluit in korte tijd het zoveelste Brusselse restaurant met naam en faam. “Als er niets gebeurt, heeft Brussel straks alleen nog junkfood,” waarschuwen de restauranthouders.

Restaurant Bonsoir Clara, al bijna dertig jaar een vaste waarde in de Dansaertstraat, is sinds enkele weken dicht. ‘Over te geven’, zo staat te lezen op het raam. Het is niet het eerste eethuis in Brussel dat er dit jaar het bijltje bij neerlegt.

Dante in Ukkel, Le Fontainas en Les Filles hielden het eerder al voor bekeken.

En er staan nog meer restaurants op omvallen, zo blijkt uit een petitie die onlangs gelanceerd werd door een honderdtal zelfstandige

Brusselse restaurants. “We zijn murw. We willen duurzame kwaliteitsproducten serveren voor een eerlijke prijs, maar dat lukt niet meer,” schrijven ze. “Doordat we eerst te maken kregen met corona en daarna met een forse stijging van de kosten van personeel, energie, huur en levensmiddelen is het voor ons niet meer houdbaar. Velen kunnen zichzelf niet meer uitbetalen. Elke week sluiten er zaken. Ons beroep is in gevaar.”

Wat is er aan de hand? “De restauranthouders zijn het zat.

Velen zitten weliswaar opnieuw vol, maar ze verdienen amper iets,” legt Matthieu Léonard, de nieuwe voorzitter van de Brusselse horecafederatie, uit. Het grootste probleem volgens hem zijn de loonlasten. “De lonen zijn enorm gestegen door de inflatie en indexering, achttien procent in anderhalf jaar. En daarbovenop komen dan de zware patronale lasten. En dat terwijl het in de horeca aartsmoeilijk is om personeel te vinden.”

Geen ontbijt meer

De gestegen kosten volledig doorrekenen aan de klant durven of willen de meeste restaurants niet, aldus Léonard. “Velen vragen nog steeds 18 of 20 euro voor een américain frites, terwijl zo’n gerecht, als je alles optelt, 28 tot 30 euro zou moeten kosten. Gevolg is dat veel patrons, nadat ze het personeel en de producten betaald hebben, zo goed als niets overhouden.”

Thomas Cherdo, die al elf jaar samen met twee vennoten buurtbistro Le Dillens in

Sint-Gillis openhoudt, ligt mee aan de basis van de petitie. “Met onze frigo’s en koude kamers verbruiken wij behoorlijk wat elektriciteit,” vertelt hij. “Onze jaarlijkse energiefactuur ging omhoog van 8.000 naar 22.000 euro. De prijs van veel levensmiddelen, zoals zuivel, steeg met dertig procent. En dan zijn er de personeelskosten. Door de hoge sociale bijdragen zijn we van elf naar drie vaste medewerkers gegaan en werken we nu hoofdzakelijk met studenten. Ik voer een legertje van veertig studenten aan, niet allemaal even gekwalificeerd. Bovendien is hun uurloon door de inflatie in twee jaar gestegen van 12 naar 14,5 euro.”

Alle extra kosten afwentelen op het cliënteel is moeilijk, zegt Cherdo. “We hebben al twintig procent klanten minder, enerzijds door de hevige concurrentie in Sint-Gillis en anderzijds door de veranderde consumptiegewoontes. Voor corona hadden we echt een publiek dat ’s ochtends voor het werk hier kwam ontbijten. Door het vele telewerk zijn we die mensen kwijt.”

Voor Cherdo moeten de sociale lasten en ook de btw van 21 procent op drank dringend naar beneden. Anders ziet hij geen uitweg. “We hebben al een jaar geen btw en RSZ betaald. We krijgen boetes en er is een afbetalingsplan. Het is

© SASKIA VANDERSTICHELE

3.000 handtekeningen verzamelden restaurantuitbaters met een petitie om de overheid de wacht aan te zeggen

wachten tot we voor de rechtbank gedaagd worden.”

Sterrenchef

Niet alleen de bistro’s en brasseries in Brussel hebben het heel lastig, ook voor de sterrenrestaurants zijn het benarde tijden. Chef Christophe Hardiquest, die de petitie mee ondersteunt, ruilde vorig jaar zijn tweesterrenrestaurant Bon Bon in Sint-Pieters-Woluwe in voor een kleinere zaak, Menssa, die ondertussen ook een ster heeft. “Mijn zaak zit goed vol, ik werk zestien uur per dag, maar het levert amper iets op,” brandt hij los. “Dat knaagt aan de moraal.” Vorig jaar sloot Hardiquest af met verlies en dit jaar boekte hij alleen in maart “een kleine winst”. “Je hebt een beetje marge nodig, om te investeren en als reserve ingeval van tegenslag. Maar dat lukt door de stijging van de kosten en alle lasten nog nauwelijks. Het is niet meer rendabel. Ik vraag respect. Laat ons leven.”

Hij laakt de oneerlijke concurrentie in de sector. “Ik doe alles in het wit. Geen envelopkes voor mijn twaalf medewerkers. Ik betaal elke maand 30.000 euro sociale bijdragen en ook nog eens 20.000 euro btw. Helaas werkt niet iedereen zo. Maar waar zijn de controles? Ik zie ze niet.”

Met de petitie, die ondertussen al ruim drieduizend keer werd ondertekend, hoopt de Brusselse restaurantsector de overheid wakker te schudden. “Als er niets gebeurt, heb je hier straks geen fijne restaurants meer en blijven alleen de junkfoodzaken over,” zo klinkt het.

22.000 euro bedroeg de energiefactuur van buurtbistro Le Dillens in Sint-Gillis vorig jaar

“Goedkope ketens en restaurantgroepen zullen het nog wel redden dankzij de schaalvoordelen,” zegt Matthieu Léonard van de Horecafederatie. “Het zijn de kleinere, onafhankelijke, artisanale en lokale restaurants die ten onder gaan aan de kosten en de lasten.”

BETTINA HUBO

Brussel kiest

De centen

Naar aanleiding van de verkiezingen van 9 juni 2024 focust BRUZZ de komende weken in zes afleveringen op de grootste uitdagingen van Brussel. Te beginnen met: de centen. Check ook de debatten met politici en experts over de thema’s online, op televisie en op radio deze week.

Meer mensen aan het werk is goed voor de financiën

Brussel is een van de Europese regio’s die het meeste rijkdom creëren. Maar de Brusselaars zelf profiteren daar niet optimaal van. Het gewest kampt met een hardnekkige werkloosheid, die leidt tot een verarming van de bevolking. “Dat jongeren hun weg niet vinden naar de arbeidsmarkt is rampzalig.”

door Bettina Hubo foto’s Saskia Vanderstichele

Dinsdagnamiddag in BelFood, de biowinkel van atelier

Groot Eiland aan de Henegouwkaai. Maïmouna, 23, snijdt achter de kaastoog een stuk geitenkaas af voor een klant. Ze heeft vandaag ook al de bulkproducten aangevuld en straks zit ze achter de kassa. In de afgelopen maanden heeft ze stap voor stap alle aspecten van het verkoopvak geleerd. Haar inschakelingscontract bij Groot Eiland duurt tot november en na afloop hoopt ze vurig om een baan te vinden.

Dat is haar de afgelopen twee jaar op eigen kracht niet gelukt. Maïmouna verhuisde in 2022 vanuit het Afrikaanse Guinee naar Brussel om zich hier te herenigen met haar man. Ze spreekt Frans en een beetje Engels, haar Guinese diploma van de middelbare school is niet erkend. “Hoewel ik een cursus verkoop volgde, kon ik nergens terecht. Zelfs een stage bij Hema lukte niet,” zegt

ze. “Zonder werkervaring is het echt moeilijk.”

Wat verderop in restaurant BelMundo, ook van Groot Eiland, is Mansour net klaar met zijn werkdag in de keuken. Mansour, ook 23, kwam vijf jaar geleden vanuit Syrië naar Brussel. Hij kende alleen Arabisch, ondertussen spreekt hij ook een mondje Nederlands. “Maar schrijven gaat me zowel in het Arabisch als in het Nederlands niet goed af. Ik ging alleen tussen mijn zevende en veertiende naar school en heb daar weinig opgestoken.”

Preisoep en risotto

Via alternerend leren werd hij na zijn aankomst eerst naar het schildersvak geloodst. “Maar ik hou eigenlijk niet van schilderen,” vertelt hij. Daarom switchte hij naar een traject als keukenmedewerker. Zijn werkervaringscontract bij Groot Eiland is bijna afgelopen. “Ik kon al wat koken, maar heb nu ook geleerd om

bijvoorbeeld risotto, champignonsaus en preisoep te maken.” Mansour mikt op een job in de horeca, met als ultieme droom: barista worden.

Maïmouna en Mansour zijn twee van de vele Brusselaars op zoek naar een baan. Hun korte scholing en niet-Europese roots maakt die zoektocht voor hen extra lastig.

Brussel telt momenteel ruim 90.000 werkzoekenden. De werkloosheidsgraad schommelt rond de 15 procent, dat is maar een fractie lager dan in het begin

Maïmouna leert het verkoopvak via een inschakelingscontract bij BelFood. “Zonder werkervaring is het moeilijk om een job te vinden.”

van de legislatuur. Uitschieters zijn de gemeenten Molenbeek en Sint-Joost, met percentages boven de 21 procent.

Goed nieuws is dat er op de uitdijende Brusselse arbeidsmarkt ook meer werkenden zijn bijgekomen. De werkgelegenheidsgraad in Brussel is gestegen tot 66,5 procent. Daarmee is Brussel weliswaar Wallonië voorbijgestoken, maar er is nog een lange weg te gaan om het streefdoel te halen dat de federale overheid inzake werkgelegenheid vooropstelt: tachtig procent van de 20-64-jarigen aan het werk

zetten tegen 2030. “In Vlaanderen komt dat doel stilaan in zicht. In Brussel is nog veel marge voor verbetering,” zegt René Konings, directeur van ondernemersorganisatie Voka Metropolitan.

Hoge jeugdwerkloosheid

Problematisch is ook dat de Brusselse jeugdwerkloosheid opnieuw piekt. Terwijl die aan het begin van deze legislatuur gezakt was tot 21 procent, komt het cijfer nu in de buurt van de 28 procent. “Dit is alarmerend,” vindt Hassan Al Hilou,

initiatiefnemer van jongerenorganisatie Capital. “Brussel is een gewest met veel potentieel, maar tal van jongeren raken niet aan een job, terwijl de arbeidsmarkt smeekt om arbeidskrachten.”

Dat is onder meer een gevolg van de mismatch op de arbeidsmarkt. Brussel is hoofdzakelijk een diensteneconomie met vooral banen voor hooggeschoolden, terwijl ruim zestig procent van de Brusselse werklozen geen diploma van het secundair onderwijs heeft of geen in België erkend diploma, en bijna een op de

Brussel kiest: de centen

vijf bij arbeidsbemiddelaar Actiris ingeschreven werkzoekenden Frans noch Nederlands spreekt.

“Daardoor hebben we nu in Brussel, net als in Vlaanderen, een soort war for talent,” zegt Jan De Brabanter, secretaris-generaal van de Brusselse ondernemingsorganisatie Beci. “Zelfs bepaalde laagopgeleide profielen zijn moeilijk te vinden.” Zo moest bakkerij Maes in Ganshoren vorig jaar tijdens de eindejaarsperiode sluiten omdat er geen patissier te vinden was.

Door de mismatch zoeken de Brusselse werkgevers ook buiten Brussel naar personeel. Nog steeds wordt bijna de helft van de ongeveer achthonderdduizend banen in het gewest uitgeoefend door pendelaars. Zo verdwijnt een niet onbelangrijk deel van de Brusselse rijkdom naar Vlaanderen en Wallonië.

Behalve de jeugdwerkloosheid blijft ook de langdurige werkloosheid zorgwekkend. Bijna de helft van het Brusselse werklozenbestand is meer dan twee jaar werkloos. Zowel het Rekenhof als de Oeso wees recentelijk met de vinger naar het activeringsbeleid van Actiris. Te weinig aanklampend, zo luidde het. “Als je weet dat er tussen een eerste en tweede gesprek met de Actiris-consulent soms negen maanden zit, kan je je vragen stellen,” zegt Hassan Al Hilou.

Uit recente cijfers blijkt ook dat Actiris maar een op de vijf werkzoekenden controleert op hun beschikbaarheid. En geldelijke sancties voor werkonwilligen zijn zeldzaam. Vorig jaar waren er 332 tijdelijke schorsingen en 38 definitieve, op een totaal van zo’n zestigduizend uitkeringsgerechtigde werklozen. In Vlaanderen, waar de sanctieprocedure minder omslachtig is dan in Brussel, werd een op de negen werkzoekenden met een uitkering bestraft omdat ze te weinig inspanningen leverden om werk te zoeken.

Brussels minister van Werk Bernard Clerfayt (Défi) ziet sancties niet als een prioriteit. Hij wil de werkzoekenden vooral verplichten tot een vorming, aangepast aan hun talenten en interesses, eerder dan hen te dwingen een job tegen hun zin aan te nemen.

Voor ondernemersorganisaties Beci en Voka moet de activering beter en het werkloosheidssysteem strenger. “Actiris heeft een budget van bijna 800 miljoen, maar krijgt relatief weinig mensen aan het werk,” meent De Brabanter. “Wij hopen op een krachtdadige regering die de arbeidsmarkt beter activeert. Werkzoekenden moeten verplicht worden om vacatures die voorhanden zijn te aanvaarden, er zijn veel te veel weigeringen.”

Bij Voka luidt het dat werken meer moet lonen dan niet werken. “Nu is het voor sommigen interessanter om inactief te blijven omdat je dan ook veel sociale voordelen krijgt,” zegt René Konings, die pleit voor een beperking van de werkloosheidsuitkeringen tot twee jaar. “Zo prikkel je mensen om werk te gaan zoeken.”

Monopolie Actiris doorbreken

Voor Hassan Al Hilou is sanctioneren symptoombestrijding. Hij vindt dat met name de jeugdwerkloosheid dringend een vernieuwende aanpak nodigt heeft en hekelt het ‘monopolie’ van arbeidsbemiddelaar Actiris, die in zijn ogen te groot geworden is en sense of urgency mist. “Jongeren vinden hun weg vaak niet naar Actiris. Naar ons komen ze wel, ze vertrouwen ons. Bij Actiris worden ze soms gepusht naar een opleiding waar ze geen zin in hebben en die hen niet meteen zicht geeft op werk, terwijl dat is wat ze willen.”

Hij vraagt zich dan ook af waarom Actiris het volledige budget voor arbeidsbemiddeling moet krijgen. “Waarom niet

“Werkzoekenden moeten verplicht worden om vacatures die voorhanden zijn te aanvaarden, er zijn veel te veel weigeringen”

Jan De Brabanter

Secretaris-generaal Beci

andere actoren uit de privé erbij betrekken? Je kan bedrijven inschakelen voor opleiding. En als bedrijven, uitzendkantoren of jeugdorganisaties jongeren aan een duurzame job helpen, waarom hen dan niet een deel van het budget geven?”

Risico op armoede

De hoge werkloosheid in Brussel is nadelig voor de economische dynamiek van het gewest, maar heeft ook andere gevolgen. Ruim een kwart van de inwoners van Brussel loopt een risico op armoede en dat risico treft zoals verwacht vooral niet-werkenden. Hoewel in Brussel een vijfde van de totale Belgische welvaart (of bbp) gecreëerd wordt, ligt het gemiddelde netto-inkomen er 21,1 procent onder het Belgische gemiddelde. In Sint-Joost is dat dik 45 procent.

Dat heeft volgens VUB-hoogleraar Herman Matthijs een negatieve impact op de toch al belabberde openbare

financiën van het Brussels Gewest, dat intussen aankijkt tegen een schuld van ruim dertien miljard euro (zie ook p. 24). “Onder meer door de grote werkloosheid zakt de fiscale capaciteit van Brussel al

Mansour doet werkervaring op in de keuken van BelMundo. Zijn ultieme droom? Barista worden.

66,5 %

De werkgelegenheidsgraad in Brussel is weliswaar gestegen tot 66,5 %, maar Brussel heeft nog een lange weg te gaan om het federale streefdoel van 80 % te halen.

45,3 %

De langdurige werkloosheid in Brussel is zorgwekkend. 45,3 % van alle werkzoekenden zit al meer dan twee jaar zonder werk.

21,1 %

In Brussel ligt het gemiddeld netto-inkomen 21,1 % onder het Belgische gemiddelde. In Sint-Joost-ten-Node is dat zelfs dik 45 %.

jaren. In het Brussels gewest wordt vandaag nog slechts acht procent van de personenbelasting geïnd, terwijl elf procent van de Belgische bevolking er woont. Vlaanderen, goed voor 57 procent van de Belgische bevolking en 65 procent van de personenbelasting, doet het een stuk beter.”

Brussel en Wallonië, de gewesten waarvan het aandeel in de opbrengst van de personenbelasting lager ligt dan het bevolkingsaandeel, krijgen al jaren een flinke compensatie van de federale overheid via het solidariteitsmechanisme van de bijzondere financieringswet, gaat Matthijs verder. “Voor dit jaar is dat 478 miljoen euro. Maar die compensatie wordt vanaf nu lineair afgebouwd. In 2033 komt er nog nul euro.”

En dat terwijl Brussel door zijn armere bevolking een heleboel extra sociale kosten heeft. Matthijs: “Dat gaat om sociale huisvesting en OCMW-kosten, maar ook bijvoorbeeld om de sociale tarieven van Vivaqua. Die worden door het Gewest betaald.”

Voor Matthijs is er dan ook maar één conclusie “Er moet dringend meer volk aan het werk in Brussel.”

Activering werklozen: ideeën vliegen over en weer

De werkzaamheidsgraad in het Brussels gewest is deze legislatuur weliswaar gestegen tot 66,5 procent, maar daarmee is het federale streefdoel van tachtig procent tegen 2030 nog lang niet in zicht. Een groot contrast met Vlaanderen, waar 76,8 procent van de 20-64-jarigen aan de slag is.

Meer mensen aan het werk is niet alleen een must voor de economische dynamiek, het is ook de beste manier om de overheidsfinanciën weerbaar te maken.

Brussel telt ruim negentigduizend werkzoekenden, van wie een groot aantal langdurige. Huidig Brussels minister van Werk Bernard Clerfayt (Défi) wil hen vooral opleiden volgens hun talenten en interesses,

eerder dan hen te verplichten een job tegen hun zin aan te nemen. Met de verkiezingen op komst is de discussie over de activering weer opgelaaid. Hoe kordaat moet die gebeuren? Het is een ideologische discussie met aan de ene kant PS, PVDA-PTB en de ecologisten en aan de andere kant MR, Les Engagés en de meeste Vlaamse partijen.

Aanklampen

Voor dat laatste kamp moet het Brusselse activeringsbeleid in de volgende legislatuur strenger en efficiënter: werkzoekenden zouden door Actiris aangeklampt moeten worden, sneller gevormd en bij werkweigering gesanctioneerd. PS, groenen en PVDA-PTB wijzen

die hardere aanpak af. Zij willen de werklozen vooral niet met de vinger wijzen. Voor hen ligt de oplossing in duurzame, aantrekkelijke jobs, niet in verplichte banen of sancties. Zij verzetten zich ook tegen het idee om de werkloosheidsuitkering te beperken in de tijd, een voorstel dat na 9 juni op de federale onderhandelingstafel zou kunnen belanden, aangezien steeds meer rechtse en centrumpartijen zich erachter scharen. Zelfs Vooruit is niet meer tegen. Het moge duidelijk zijn: werk wordt een belangrijk verkiezingsthema. De voorstellen vliegen in het rond.

Zo wil MR de gewesten responsabiliseren door hen extra federale middelen te geven als ze meer

werklozen aan een baan helpen, en omgekeerd.

De PS ijvert dan weer voor een 32-uren werkweek (met loonbehoud). Intussen lanceren zowat alle partijen, elk volgens hun overtuiging, recepten om het financiële verschil tussen werken en niet-werken te vergroten.

Analyse

Bettina Hubo BRUZZ-redacteur

De goede krakers versus de slechte eigenaar: zo simpel is het niet

Bram Van Renterghem

Elke week neemt een

BRUZZ-redacteur het nieuws op de korrel

“Welk voorbeeld geeft

Doulkeridis aan de burger door dit vonnis naast zich neer te leggen?”

Al sinds eind januari bezet het krakerscollectief Rockin’ Squat een oud rusthuis op de Kroonlaan, net naast de hoge Gray-Kroonbrug. Ze huisvesten er tachtig sans-papiers, onder wie dertig kinderen. Afgelopen vrijdag verspreidde het krakerscollectief een filmpje, waarin te zien is hoe enkele mannen morrelen aan een deur, een slaapkamer binnenstappen en een banner, die buitenhangt, proberen weg te halen. Iemand van het collectief kadert in het filmpje uitvoerig de enkele seconden aan beeld: “De eigenaar van het gebouw en vier uit de kluiten gewassen, gemaskerde mannen zijn onaangekondigd binnengegaan, hebben enkele deuren ingebeukt en sloten geforceerd, dit terwijl er kinderen aanwezig waren in de kamers. Dit is pure intimidatie, bedoeld om de bewoners, die nu bang zijn, weg te jagen.” Gemaskerde mannen of ingebeukte deuren zijn evenwel niet te zien op beeld. Omdat de krakers het opnemen voor een groep kwetsbare mensen, oogsten ze veel sympathie. Omgekeerd wordt de eigenaar voortdurend gediaboliseerd. Op de banner die hij wilde weghalen, stond zijn naam met daarnaast het woord ‘huisjesmelker’. Zo simpel is dat allemaal niet. Om te beginnen hebben de krakers onrechtmatig het pand betreden door een ruit in te gooien en van binnenuit de poort open te breken. Via leegstandbeheerder Interim Vastgoedbeheerder was het pand bewoond door één persoon, die zich niet meer veilig voelde en is weggetrok-

ken. Bovendien is kraken sinds 2017 ook gewoon strafbaar. Een vrederechter oordeelde daar op 4 maart ook zo over: het pand moest ontruimd worden. Die uitzetting vond plaats op 19 maart, maar op vraag van Elsens burgemeester Christos Doulkeridis (Ecolo) bleef de politie van de zone Brussel Hoofdstad-Elsene weg, en verleende die de deurwaarder geen assistentie. Zijn argument: daags voordien

was er een deal beklonken tussen het collectief, de burgemeester en Fedasil. Dat agentschap huurt het gebouw sinds eind vorig jaar om er een asielcentrum voor 360 asielzoekers van te maken. De sans-papiers konden blijven tot 7 juli, de laatste dag van het (Franstalige) schooljaar. Maar: de eigenaar was niet bij die deal betrokken en ging er niet mee akkoord. De achterliggende reden is minstens ten

De Elsense burgemeester Christos Doulkeridis (Ecolo).

© BELGA

dele financieel: zolang Fedasil niet met de omvorming van het pand kan beginnen, betaalt het niet de huurprijs van 109.000 euro per maand. De eigenaar trok naar de rechtbank van eerste aanleg. Die gaf hem gelijk en vorderde een dwangsom van 5.000 euro per dag dat de politiezone Brussel Hoofdstad Elsene weigert de gerechtsdeurwaarder assistentie te verlenen. De uitzetting was gepland op 3 april, maar weer verhinderde een grote menigte, gemobiliseerd door de krakers, en een weifelende burgemeester de uitzetting. “Het is onmogelijk om de uitzetting te organiseren zonder disproportioneel geweld te gebruiken,” zei de burgemeester.

Stokken in de wielen

Twee keer hebben burgemeester en een krakerscollectief het vonnis van een rechtbank genegeerd. Dat terwijl er meerdere andere opvanglocaties aan het krakerscollectief werden voorgesteld, maar die plekken vonden ze “te ver van de scholen van de kinderen”. Dat een krakerscollectief dat doet, valt ergens nog te begrijpen, al wringt het ook. Immers: het pand is bedoeld voor de opvang van asielzoekers, mensen die wel formeel recht hebben op opvang, terwijl sans-papiers eigenlijk het land uit moeten: ook kwetsbare mensen moeten de wet respecteren.

Maar dat een burgemeester hierin meegaat, is nog veel kwalijker. Welk signaal geeft hij hiermee aan de burger? Dat je kan kiezen wanneer je de wet volgt? Meer zelfs: Ecolo is de eerste partij om staatssecretaris Nicole de Moor (CD&V) te verwijten dat ze niet genoeg opvang creëert. Nu ze een pand voor 360 asielzoekers klaar wil maken, is het net diezelfde partij die haar stokken in de wielen steekt. Het is het een, of het ander.

Kort gesprek

Oumoul Kairy Diallo brengt met Ras El Hanout de talen Peul en Darija naar het theater

‘We willen de talen van onze ouders niet vergeten’

Met To write my life verruimt het Molenbeekse gezelschap Ras El Hanout nog maar eens de horizon van het theater. Coschrijver en -actrice Oumoul Kairy Diallo geeft in haar debuut de talen Peul en Darija een plek op het podium.

To write my life, dat je samen met Hafsa Aqqal en Mohamed Salim Haouach schreef, draait om het onwaarschijnlijke lot van de Amerikaanse slaaf Omar Ibn Saïd. Waarom wilden jullie een stuk aan hem wijden?

De figuur van Omar Ibn Saïd fascineerde ons. Hij was een jonge geleerde die in de achttiende eeuw werd geboren in Futa Toro (het huidige Senegal, red.) en met geweld naar de Verenigde Staten werd gevoerd om er slaaf te worden. Het uitzonderlijke aan zijn verhaal is dat hij het zelf heeft neergeschreven. Er bestaan wel getuigenissen van slaven uit die tijd, maar die zijn zelden door henzelf geschreven, en al zeker niet in het Arabisch. Wij wilden dit buitengewone leven onder de aandacht brengen. Ook omdat het niet verteld wordt op school, maar het wel verdient om bestudeerd te worden. Omar Ibn Saïd beschrijft in zijn manuscripten niet alleen zijn leven als slaaf, hij blikt ook terug op zijn jeugd en geeft een inkijk in het leven in Senegal vóór de kolonisatie. De geschiedenis van Afrikaanse landen is enorm, en toch hebben we de neiging om die te laten beginnen met de Europeanen.

Omar Ibn Saïd schreef zijn getuigenis neer in het Arabisch. Hoe hebben jullie die taalkwestie vertaald naar het podium?

In To write my life worden vijf talen gesproken, boventitels zijn er in het Nederlands en het Frans. Het was voor ons ook een gelegenheid om ons onze moedertalen opnieuw toe te eigenen en over onze persoonlijke geschiedenissen te praten. Aan het begin van zijn

manuscript legt Omar Ibn Saïd uit dat hij niet zeker weet of hij zijn verhaal wel kan vertellen, omdat hij vreest dat hij zijn taal is vergeten. Met dat gevoel kunnen Hafsa en ik ons identificeren. We willen de talen van onze ouders – voor Hafsa het Darija, een Marokkaans-Arabisch dialect, en voor mij, als iemand van Guineese afkomst, het Peul – niet vergeten. Toch worden we als kinderen van immigranten aangemoedigd om die talen links te laten liggen of om ons gebruik ervan op zijn minst te beperken tot de huiselijke sfeer.

Terwijl jullie net willen dat die talen ook op een podium kunnen bestaan? Absoluut. Door Darija of Peul te spreken op een podium laat je een theaterpubliek culturen ontdekken die weinig zichtbaar zijn. Tegelijk maak je zo het theater ook toegankelijk voor een nieuw publiek, dat zijn talen kan vieren buiten de vier muren van zijn huis. Want die talen zijn springlevend in Brussel, op elke straathoek kan je Darija horen. Er is dus geen reden om het niet te spreken in het theater. SOS

To write my life speelt van 19 tot en met 21/4 in L’Épicerie, ras-el-hanout.be

Brusselkiest.be

Alle partijen, programma’s en kandidaten voor Brussel handig gebundeld met nieuws over de verkiezingen, achtergrond, analyses en duiding.

VOLGENDE WEEK

Dossier ‘De Buren’

Brussel is diverser dan ooit. Met daarbij uitdagingen rond taal, samenleven en inburgering. Hoe bouw je een stad waarin alle buren zich goed voelen? Hoe ver reikt de solidariteit voor nieuwkomers? En bestaat er zoiets als een ‘Brusselse identiteit’?

Je leest er alles over, volgende week in het dossier 'De Buren'.

Slechtvalk Brussel is favoriete stad van de snelste vogel ter wereld

Onlangs werden de eerste slechtvalkjongen van het jaar geboren in Ukkel, live op camera. De slechtvalk maakte twintig jaar geleden een succesvolle comeback in Brussel, onder meer door nestkasten. Maar nu is het tijd om die weg te halen. door Andy Furniere

Twee weken geleden floepten de camera’s weer aan bij drie slechtvalknesten in Brussel. Zo is live te volgen hoe drie koppels broeden in de Sint-Michiel- en Sint-Goedelekathedraal, de Sint-Jobkerk in Ukkel en de klokkentoren van het historische gebouw van de Université Libre de Bruxelles (ULB). Ondertussen zijn de eerste jongen van dit jaar geboren, in Ukkel.

“Ieder jaar weer ben ik blij verrast over het enthousiasme voor ons project,” zegt Didier Vangeluwe van Valken voor Iedereen, het initiatief van het Instituut voor Natuurwetenschappen dat dit project organiseert. De slechtvalk is dan ook al duizenden jaren een emblematische vogel. Hij werd al vereerd in het oude Egypte, waar hij werd gesymboliseerd door de god Horus. In de middeleeuwen kregen de vogels extra prestige door de valkerij.

Het was Vangeluwe die twintig jaar geleden de terugkeer van de slechtvalkkoppels in Brussel vaststelde, na decennia afwezigheid. “De populatie in België begon vanaf midden de jaren 1940 sterk af te nemen door besmetting met DDT en andere insecticiden. Na een laatste waarneming van een broedend paar eind jaren 1960 duurde het bijna dertig jaar, tot 1996, voor er weer jongen werden geboren in ons land.” Voor Brussel duurde het tot maart 2004: Vangeluwe kon nauwelijks zijn ogen geloven toen hij door zijn telescoop een koppel spotte hoog in de Sint-Michiel- en Sint-Goedelekathedraal.

Brussel was toen de eerste stad in het land waar de roofvogels weer broedden en zelfs een van de eerste in Europa. Ook vandaag behoudt ze de status van favoriete stad van slechtvalken. In totaal zijn er twaalf tot vijftien koppels, heel wat meer dan in Gent en Antwerpen, maar ook veel meer dan in het grotere Parijs.

Ze zitten bijvoorbeeld eveneens in de Onze-Lieve-Vrouwekerk in Laken, de SintAntoniuskerk in Etterbeek en in de gemeentehui-

• Onzegrootsteinheemse valkwordtbestempeldals ‘de snelstevogel ter wereld’. Wanneerhijzich van hoogop eenprooistort,haalthij tot 389 kmperuur.

• Vanaf het tweedelevensjaar zijn ze geslachtsrijpengaan eenlangdurendepaarbandaan.

• Eindmaartleggen ze normaal drie tot viereieren,die uitkomennaeenbroedtijd van ongeveer32dagen.Natwee tot driemaandenzijndejongen volledigzelfstandig.

zen van Sint-Pieters-Woluwe, Schaarbeek en Sint-Gillis. Ze vestigen zich soms ook op moderne gebouwen, zoals de IT Tower aan de Louizalaan. Slechtvalken broeden op grote hoogte (in de natuur op rotswanden en kliffen), waar ze veilig zitten en vanwaar ze gemakkelijk op prooien kunnen jagen.

“Slechtvalken leven niet in, maar boven de stad,” zegt Vangeluwe. “Ze vangen hun prooien, andere vogels, altijd in de vlucht. Daarom hebben ze geen last van het stadsgewoel.”

Slechtvalken zijn opportunisten met een eclectische appetijt. Bij het koppel in de ekathedraal is vastgesteld dat ze zo’n 66 vogelsoorten op het menu hebben staan, van pimpelmeesjes tot parkieten. “Er is zelfs één soort die nooit door Brusselse ornithologen is gespot, maar wel door slechtvalken is gevangen: de kanoet of kanoetstrandloper.”

Het is moeilijk om te zeggen waarom ze vooral Brussel verkiezen. “Ze vinden hier veel oude gebouwen waar ze zich kunnen nestelen,” zegt Vangeluwe. “De Brusselaars hebben ze met open armen ontvangen, onder meer door nestkasten te bouwen.” Tijd om daarmee te stoppen, vindt Vangeluwe. “We hebben weer een gezonde populatie. Als een nestlocatie vrijkomt, wordt die snel door een ander koppel ingenomen. Het is tijd om de wilde natuur in evenwicht te laten en enkel van een afstand te monitoren.”

Wat andere roofvogels betreft, doen ook sperwers het hier goed. “Omdat ook zij prooien vangen in vlucht, al is het dan op lage hoogte, in tuinen en parken bijvoorbeeld. Soorten die vooral naar kleine zoogdieren op de grond jagen, zoals buizerds, hebben het te moeilijk in de steeds drukkere stedelijke omgeving.” Vangeluwe merkt ook een afname van torenvalken, mogelijk door de afname van mussen, een van hun favoriete prooien – die nu wel aan een comeback bezig zijn.

Reeks nalezen?

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/beestigbrussel

Volgende regering moet gat dichtrijden met belastingen en besparingen

De zoektocht naar

1.000.000.000

euro

Rode cijfers: het is iets waar politici in een verkiezingscampagne liever niet over spreken. Ze zijn immers synoniem met belasten of besparen.

BRUZZ gaat het debat aan en vraagt aan de lijsttrekkers van de vijf Nederlandstalige beleidspartijen hoe zij Brussel uit het financiële moeras zien klauteren.

door Steven Van Garsse illustraties Delphine Frantzen

Twee cijfers tonen in welke hachelijke financiële situatie het Brussels Gewest is beland na vijf jaar regeerwerk van Vervoort III. Het jaarlijkse begrotingstekort loopt op tot 1 miljard euro, op zo’n 6 miljard euro aan inkomsten. En er is een schuld van 13 miljard euro.

Dat is ook het ratingagentschap Standard and Poor’s niet ontgaan. Dat verlaagde eind maart de rating naar AAnaar A+. Dat heeft pijnlijke gevolgen voor de leningen die Brussel kan aangaan. De heel goedkope rentes behoorden al tot het verleden, met een slechte rating zullen die rentes alleen maar stijgen. En de rentelasten zijn al fenomenaal hoog.

En er doemen nog meer donderwolken op. Vanaf 2025 wordt het solidariteitsmechanisme, voorzien in de Bijzondere Financieringswet, afgebouwd. Dat loopt tegen 2033 op tot 500 miljoen euro aan extra inkomsten die Brussel zal mislopen. Tegelijk zijn de uitdagingen waar Brussel tegenaan kijkt kolossaal, zoals de

armoede en de werkloosheid, de veiligheid en de transitie naar een klimaatneutrale stad.

Alle lijsttrekkers van de Nederlandstalige beleidspartijen beseffen dat het vijf voor twaalf is, bij de vraag wat ze in juli, bij de regeringsvorming, op tafel zullen leggen. “Een begrotingsevenwicht zoeken zal de hele legislatuur beheersen,” zegt Ans Persoons (Vooruit).

“We staan voor een heel moeilijke periode,” beaamt Elke Van den Brandt (Groen). “Brussel bestaat nu 35 jaar en staat op eigen benen, maar om die autonomie te behouden, moeten we tonen dat we geloofwaardig zijn, en dat betekent ook dat we de centen op orde moeten krijgen.”

CD&V heeft, als enige, een becijferde oefening gedaan om die bewuste één miljard euro te ‘vinden’. Lijsttrekker

Benjamin Dalle: “Alle partijen moeten kleur bekennen. We kunnen niet naar de kiezer trekken en zeggen dat er geen probleem is. De rentelasten bedragen 5,9 procent. Daarmee zit Brussel op het

niveau van Griekenland. Als we niets doen, dan belandt Brussel op het niveau van Senegal.”

De politici weten ook dat het gepaard zal gaan met onpopulaire maatregelen, dat er protest zal zijn, en weinig overschot om echt beleid te kunnen voeren. Voor Sven Gatz, lijsttrekker voor Open VLD, is daarom het regeerakkoord cruciaal. “Het is een oefening die in het begin van de legislatuur moet worden gedaan. En als dat lukt, dan krijg je naar het eind toch beleidsruimte,” zegt Gatz, die onderstreept dat hij al eerder, als Vlaams minister, het mes in de uitgaven heeft moeten zetten. “Alleen zal het nu nog zwaarder zijn.”

Om het miljard te vinden zijn er geen mirakeloplossingen. Er kan bespaard worden, er kunnen extra belastingen komen, er kan hervormd worden of er kan naar de federale overheid worden gekeken voor een herfinanciering.

▼ Dalle vast dat het personeelsbestand van het Gewest in één legislatuur met zeventien procent is toegenomen. “En dat is gerekend zonder de consultants,” zegt Dalle. “We stellen voor om dat totale personeelsbestand te plafonneren. Dat levert 50 miljoen euro op. Door de kabinetten in te krimpen kunnen we nog eens 10 miljoen euro besparen.” Ook prestigeprojecten als Kanal, het museum van Le Chat of een nieuw hockeystadion moeten herbekeken worden.

Eerst het BESPAREN . Ook de linkse partijen beseffen dat er gesnoeid zal moeten worden. Ans Persoons: “Ik heb dat al gedaan, door exportsubsidies te schrappen (een maatregel die nadien deels is teruggeschroefd, red.). Er zál gesnoeid moeten worden maar onder twee voorwaarden: de groei mag niet stilvallen en de besparingen moeten rechtvaardig zijn. De kansarmen mogen niet de dupe zijn.”

Voor Groen is het back to basics. “We moeten weer naar de kerntaken,” zegt Elke Van den Brandt. “Van sommige investeringen moeten we ons afvragen of we ze moeten doen, dan wel of we ze aan andere partners overlaten.” Voor Groen mag alvast aan het openbaar vervoer niet worden geraakt.

Gatz bekijkt het stoïcijnser. “Je zal zien dat elke partij met zijn no-go’s komt aanzetten. Dingen waar voor hen niet aan getornd mag worden. Dat zal natuurlijk niet gaan.” Voor Open VLD moeten de strategische investeringen worden afgebouwd en moet er voor 600 miljoen euro aan besparingen gevonden worden op de lopende uitgaven. “Dat kan door tien procent in de uitgaven te schrappen. Ik besef dat dat jobs kan kosten. Maar gezien de economische situatie (met tekorten op de arbeidsmarkt, red.) is dat niet onoverkomelijk.”

CD&V is geen voorstander van dat soort kaasschaaf. Er moet vooral gesnoeid worden waar het kan. Zo stelt

Voor N-VA zal het er eerst op aankomen om de begroting in haar volledigheid te kunnen inkijken, zegt Cieltje Van Achter. “We hebben vandaag geen enkele informatie over welke investeringen al beslist is en welke niet. Wat ligt vast, waar is nog marge? We weten het niet. Vervolgens willen we voor elke uitgave weten wat de return on investment is. De inschakelingscontracten bijvoorbeeld. Daarover heeft het Planbureau aangetoond dat die niet tot meer werkgelegenheid leiden. Dan moet je zulke uitgaven niet doen.”

Als besparen niet de nodige honderden miljoenen oplevert, dan kunnen er ook extra BELASTINGEN komen. De heilige graal voor zowel Vooruit als Open VLD is Smart Move, het Brusselse rekeningrijden. Volgens Sven Gatz kan dat 250 à 400 miljoen euro in kas brengen. “Dat geld komt

“Tien procent in de uitgaven schrappen, dat zal jobs kosten”

Sven Gatz Lijsttrekker Open VLD

voornamelijk van de pendelaar. De Brusselaar blijft grotendeels gespaard (omdat de vaste autobelasting naar 0 euro gaat, red.).”

Ans Persoons: “Smart Move combineert duurzaamheid en extra inkomsten. Dat moet er komen, maar wel in akkoord met Vlaanderen en Wallonië.” Ook Groen is voorstander van Smart Move. “Niet zozeer als fiscaal instrument. Het moeten vooral dienen om onze mobiliteit te sturen, om het duurzamer te maken, niet om geld in het laatje te krijgen,” zegt Van den Brandt.

Vooruit kijkt verder nog naar de registratierechten voor de tweede woning en de achterpoortjes in de erfbelasting. Ook voor Groen kunnen er extra inkomsten gehaald worden bij eigenaars van meerdere woningen. Van den Brandt: “De sterkste schouders mogen een stukje solidariteit betonen.”

CD&V kijkt dan weer naar de personenbelasting. Dalle: “Weinigen weten dat, maar sinds er een fiscale autonomie is op de personenbelasting, heeft Brussel die verlaagd. Het idee was, begrijpelijk, om meer mensen aan het werk krijgen. Die strategie heeft niet gewerkt. Ik stel voor, hoe moeilijk dat ook is, om die weer op het niveau van de rest van het land te brengen.” Die operatie zal volgens Dalle 50 miljoen euro opleveren. “De mensen zullen dat nauwelijks voelen. Je kan die belasting ook progressief maken om de werkloosheidsval te vermijden,” aldus Dalle.

En dan zijn er HERVORMINGEN die geld kunnen opleveren. Een eengemaakt Brussel blijft voor Ans Persoons een strijdpunt. “Deze financiële situatie is een momentum,” zegt ze. “Stap 1 is dat we binnen het Gewest intern orde op zaken stellen, en dat we agentschappen die met hetzelfde bezig zijn, rond ruimtelijke planning of huisvesting, bij elkaar

“Door de kabinetten in te krimpen kan Brussel nog eens 10 miljoen euro besparen”

Benjamin Dalle Lijsttrekker CD&V

voegen. Daarna moeten we kijken naar gemeenten en Gewest. Gedeelde bevoegdheden moeten tot het verleden behoren.”

Ook Van den Brandt gelooft dat hervormen noodzakelijk is. “Er is te veel versnipperd beleid, er zijn te veel agentschappen, en dan de negentien gemeenten en de zes politiezones, de twee gemeenschappen, drie gemeenschapscommissies. Die luxe kunnen we ons niet meer permitteren. Te veel dingen zijn dubbelop.”

Volgens Persoons kan door een oefening in efficiëntiewinst tien procent bespaard worden. “Het totale budget van Brussel –Gewest en gemeenten samen – is 15 miljard,” rekent ze voor. “Door te fuseren kan dat, via efficiëntiewinst, 1,5 miljard opleveren.”

Dalle wuift dat cijfer weg. “We hebben zelf een berekening gemaakt. Meer coherentie tussen gemeenten en Gewest levert inderdaad efficiëntiewinst op, maar niet meer dan 100 miljoen euro.”

Gatz is dan weer eerder sceptisch over snelle institutionele hervormingen. “Ik ben daar principieel niet tegen, maar daar zie je ten vroegste in 2030 het effect van, terwijl we nu al moeten ingrijpen. Ik heb met Optiris ook naar efficiëntiewinst gestreefd. Je hoopt dan op 60 miljoen euro, maar het is meer in de richting van 20 à 30 miljoen euro. Dat is iets, maar niet voldoende.”

Van den Brandt vindt verder ook dat de arbeidsmarkt hervormd moet worden. “We moeten inzetten op activering en de stad aantrekkelijker maken, zodat wie kan bijdragen aan het fiscale draagvlak hier ook wil wonen en werken.”

CD&V berekende wat een activering aan extra inkomsten kan opleveren. Dalle: “Het is wat ons betreft prioriteit nummer één. Meer mensen aan het werk, betekent meer personenbelasting en minder

sociale uitgaven. Als je 50.000 mensen activeert, levert dat Brussel 150 miljoen euro op.”

N-VA tot slot zet in op haar confederale model. Dat staat voor een stadshervorming, zoals die al deels is geschetst, maar ook responsabilisering. Van Achter: “We moeten de regio’s verantwoordelijk maken, zodat die, als er meer werkgelegenheid is, daar ook voor worden beloond.”

Over HERFINANCIEREN is de situatie duidelijk. Geen enkele partij ziet daar op korte termijn heil in. Ze zijn allemaal van oordeel dat Brussel structureel ondergefi-

nancierd is, volgens de bekende riedel dat twintig procent van de rijkdom in ons land geproduceerd wordt in een gewest met tien procent van de bevolking. “De welvaart die hier gecreëerd wordt, moet terug naar Brussel kunnen vloeien,” zegt Persoons.

Maar er is bij alle partijen ook het inzicht dat Brussel eerst intern orde op zaken moet stellen, voor er bij de federale overheid kan worden aangeklopt. “Ik zie trouwens niet meteen een staatshervorming komen,” voegt Gatz daaraan toe.

Voor metro 3 wordt een uitzondering gemaakt. Daar vinden bijvoorbeeld Groen en Vooruit het logisch dat er voor werken van dergelijke omvang, met bovenregionale impact, extra steun moet komen van buitenaf. CD&V is van mening dat er eerst een kosten-batenanalyse moet komen over die metro. “Is die 4,7 miljard euro nog in verhouding tot de baten? Dat is een belangrijke vraag.”

CD&V oordeelt wel dat een bijdrage van de federale regering niet moet worden uitgesloten. “Als de activering van Brusselse werklozen echt op gang komt, komt er ook veel geld in de federale kas. Wij vinden dat een stuk daarvan terug naar Brussel mag vloeien,” zegt Dalle. N-VA stelt tot slot voor om de federale vennootschapsbelasting te regionaliseren. Dat levert Brussel tussen de 2,7 en 4,4 miljard euro op per jaar. “Dat is een herfinanciering op zich,” zegt Van Achter. Maar omdat dat de fiscale concurrentie tussen de gewesten kan aanzwengelen, is daar bij weinig partijen veel animo voor.

À LA RECHERCHE DU MILLIARD

FR Pendant une campagne électorale, les politiciens préfèrent ne pas parler des chiffres dans le rouge. Après tout, ils sont synonymes de taxes ou d’économies. BRUZZ a demandé aux têtes de liste des cinq partis néerlandophones de nous dire comment, selon eux, Bruxelles pourrait sortir du marasme financier. Deux chiffres expriment la précarité financière dans laquelle se trouve la Région bruxelloise après cinq ans de règne de Vervoort III : le déficit budgétaire annuel, qui s’élève à 1 milliard d’euros pour des rentrées d’environ 6 milliards d’euros. Et la dette qui s’élève à 13 milliards.

WANTED: 1,000,000,000 EURO

EN During an election campaign, politicians would rather not talk about deficits, all because the word is synonymous with higher taxes and more cuts. BRUZZ asked the top names of the five Dutchspeaking parties how they think they can get Brussels’ finances back in the black. There are two numbers that tell the story of the precarious financial situation of the Brussels Region after five years of Vervoort III’s reign. The annual budget deficit has risen to 1 billion euro, on some 6 billion euro in revenue. And the debt has risen to a whopping 13 billion euro.

KETPORTRET

BRUZZKet zet Lotta in de kijker. Ze speelt mee in de documentaire ‘Buitenbeentjes’ van Ketnet.

Meer op BRUZZKet en op TikTok

RADIO RADZINSKI

In de BRUZZ-podcast over RSCA bespreken Rein, Pico en Godfried elke twee weken de paars-witte voetbalactualiteit.

Beluister alle afleveringen via BRUZZ.be/radzinski

Randje buitenspel

RWDM-WATCHER GUY DERMUL

BRUSSEL KIEST

Twee kandidaten voor de komende verkiezingen gaan in debat over hun plannen. Deze week: de centen

Elke donderdag en vrijdag na BRUZZ 24 op BRUZZ tv en op brusselkiest.be

HANDTASTELIJKHEDEN ‘Qui ne saute pas n’est pas Bruxellois,’ wordt in alle drie de Brusselse clubs gezongen en gesprongen, zowel bij Union Saint Gilloise, BCBG Anderlecht als bij RWDM. Bij die laatste wordt er de laatste twee matchen niet gezongen, noch gesprongen, gezien er een stadionverbod is uitgevaardigd. Het gevolg van een paar heethoofden, overjaarse pubers die het katapulteren van voetzoekers richting spelers als een heldendaad zien. Daardoor worden duizenden onverzettelijke supporters gedwongen thuis in hun living voor het beeldscherm te staan zingen/springen, wat niet hetzelfde beoogde effect bewerkstelligt. Wie voor het eerst deze meezinger/springer in de Brusselse stadions deed weerklinken is mij onbekend. In ieder geval is het vrij uniek gezien de rest van het zangrepertoire zowat overal in de Europese stadions hetzelfde is.

In Brazilië gaat het er olijker aan toe. In Rio de Janeiro bijvoorbeeld heeft elke stadswijk haar eigen supportersclub met bijhorende uiterst persoonlijke liederen. Tijdens een match krijg je bijgevolg tegelijkertijd diverse aanmoedigingsgezangen te horen. Hetzelfde gegeven bij de tegenstander. Een hallucinante potpourri, een auditieve heksenketel, muzikaal complex en wonderbaarlijk poëtisch. Ondanks de business-link met Botafogo, club uit diezelfde miljoenenstad die ook in de portefeuille zit van onze geldschieter John Textor, zijn we in stoïcijns België veraf van zo’n Braziliaanse euforische vrolijkheid. Desalniettemin en ondanks de lamentabele positie waarin de club zich momenteel bevindt, heeft RWDM in zijn lange geschiedenis steeds de existentiële turbulenties weten te doorstaan en beschikt het traditioneel over de geestigste, luidste en hechtste supportersgilde te lande. Droefenis alom dat ze in deze spannende afvallingsrace niet eens aanwezig mag zijn. De bestraffing schiet trouwens haar doel voorbij. Bij het betreden van het stadion moet je door een dubbele fouilleringsmuur, één van stewards, één van gardevils, het belet niet dat het gewraakte vuurwerkspeelgoed toch binnenraakt. Het is bedenkelijk dat zulke vernederende fouilles noch in Sint-Gillis noch in Anderlecht gebeuren, hetzelfde grondgebied nochtans. In Molenbeek waan je je bij binnenkomst in een soort detentiecentrum en lijkt men zijn trouwe publiek al meteen met een onbehaaglijk gevoel weer uit het stadion te willen verjagen. Bangmakerij vermomd als professionalisering. De tempel als oord des verderf, in plaats van gewijde grond ter verering van de voetbalsupporter. Ondanks het lege stadion kon de ploeg eindelijk nog eens deugddoend winnen zodat de afgrond naar tweede klasse voorlopig vermeden wordt. Maar zelfs daar kan men zingen/springen dat men Bruxellois is en hoeft men hopelijk die denigrerende handtastelijkheden niet langer te ondergaan, zelfs niet in Molenbeek. GD

Met Union, RWDM en Anderlecht telt Brussel drie voetbalteams in eerste klasse. In ‘Randje buitenspel’, een nieuwe column, focust BRUZZ beurtelings op het wel en wee van de traditieclubs uit de drie buurgemeenten. Volgende week komt Anderlecht aan de beurt.

Kan je Brusselse vissen eten?

Luana Difficile zoekt elke week een antwoord op een lezersvraag, deze week van Myriam uit Laken.

Brussel telt best veel vijvers en wie vijvers zegt, zegt vis. In onze Brusselse wateren zwemmen er heel wat verschillende soorten vis rond. De baars, de snoek, de karper, de paling, de giebel, de bittervoorn en de stekelbaars, om er maar enkele te noemen. Het spreekt dus voor zich dat er soms mensen te zien zijn die een hengeltje uitslaan in de Brusselse vijvers.

Van de middeleeuwen tot de achttiende eeuw was vis kweken in een visvijver een zeer winstgevende activiteit, omdat de katholieke kerk tot tweehonderd vastendagen oplegde. Tijdens die vastendagen mocht er geen vlees gegeten worden, maar wel vis. Een kleine erfenis uit die periode dragen we tot op de dag van vandaag nog mee: denk maar aan vrijdag visdag.

Ook een vraag?

Stel je vraag en stem op BRUZZ.be

Bekijk en lees antwoorden op BRUZZ.be/bigcity

Op het einde van de achttiende eeuw, toen de religieuze verbodsbepalingen op voedsel al fel waren afgezwakt en stilstaand water als ongezond werd beschouwd, beslisten veel visvijver-eigenaars hun vijvers droog te leggen en om te vormen

tot weiden om er vee of gewassen op te kweken. Al werd er wel nog stevig gevist. Niet om te consumeren maar wel in de vorm van wedstrijden. Om het snelst, om het grootst en om het meest.

Hengelen als hobby

Ook nu lijkt vissen nog altijd een populaire bezigheid. Elk jaar genieten bijna duizend vissers van die hobby in onze vijvers en in ons kanaal. Behalve in het kanaal kan je vissen in acht vijvers (drie regionaal, vijf gemeentelijk). Wie wil vissen, moet wel een aantal regels volgen. Zo zijn er toegestane periodes, zones waar gevist mag worden, en visvergunningen of visverlof in het jargon. En op sommige beschermde soorten, zoals de bittervoorn, mag nooit gevist worden.

Over het algemeen wordt de waterkwaliteit van Brussel beoordeeld als ‘middelmatig’ tot ‘goed’. Toch is er een uitzondering: het Brusselse gedeelte van de Zenne herbergt geen vis door de slechte biologische kwaliteit van het water.

Wie gaat vissen, volgt best de adviezen van de lokale autoriteiten op. Die zelf gevangen Brusselse vis ook eten? Toch maar niet. Bioloog Olivier Beck, verantwoordelijke Soortenbeleid bij Leefmilieu Brussel: “Er is geen verbod op het eten van vis uit de Brusselse wateren, maar als je je gezond verstand gebruikt dan weet je dat je ze beter niet eet.” De Vlaamse overheid raadt de consumptie van zelf gevangen vis uit de Vlaamse wateren trouwens af, omdat vissen in de binnenwateren vervuilende stoffen kunnen bevatten.

Wil je toch een echte Brusselse schone op je bord? Dat kan dankzij Brussels Aquaponic Farm, een duurzame aquacultuur-boerderij op de Abbatoir-site, die duurzame groenten, kruiden én vis kweekt. Sinds 2021 kweken ze de regenboogzalmforel. Die zijn antibioticavrij en gedijen goed in het grondwater. De regenboogzalmforel kan dus de Brusselse protagonist zijn op jouw vrijdag visdag.

FREYA VAN NIEUWENHUYSEN/ LUANA DIFFICILE

© PHOTONEWS

Dhriti

Dhriti is twaalf en woont in Sint-Pieters-Woluwe. Wiskunde vindt ze leuk: “Je leert er altijd nieuwe dingen mee. Het is een vak dat je altijd en overal nodig hebt.”

‘Zonder mijn zusje kan ik niet leven’

Elke week gaat BRUZZ op bezoek bij een kind in Brussel in zijn of haar slaapkamer. Deze keer is dat bij Dhriti (12) die met haar ouders en zusje in Sint-Pieters-Woluwe woont. “In Brussel zie je een mengeling van mensen op straat.” door Annelies Bontjes foto Saskia Vanderstichele

Wat heb je een mooie jurk aan! Ja, een traditionele jurk uit India. We dragen ze meestal op feesten of andere speciale gelegenheden.

Op wat voor feesten?

Bijvoorbeeld op Divali, dat is het feest van het licht. En laatst was het Holi, dat is het feest van kleuren. In India is er elke twee maanden wel een feest.

Hoe lang woon je al in Brussel? Bijna twee jaar.

Wat is het grootste verschil tussen Brussel en Bangalore, waar je eerst woonde?

In Bangalore zijn er overal mensen. Er zijn veel hoge appartementsgebouwen en er is weinig groen. Hier is het rustiger op straat en er zijn veel bomen en ook andere soorten bomen, zoals de berk.

Woon je graag in Brussel?

Ja. Hier zijn veel verschillende mensen uit verschillende landen. Het is een mengsel. In dezelfde straat zie je Indiase mensen, Belgische mensen, Spaanse mensen.

Zijn er dingen uit India die je mist?

Mijn beste vrienden, mijn school en mijn familie. Maar ik woon hier graag. Ik heb nieuwe beste vrienden gemaakt, ik ben blij met mijn school en ik heb ook hier familie.

Ik heb gehoord dat jij vaak De Slaapkamer leest? Dat klopt. Ik oefen Nederlanders door De Slaapkamer te lezen.

Dus je hebt in twee jaar vloeiend Nederlands leren spreken? Dat is echt heel knap.

Ja, ik ben daar zelf ook heel blij mee. Mijn vrienden hier zeiden: je moet altijd Nederlands praten. Zo heb ik het snel geleerd.

Welke talen spreek je nog meer? Engels, Frans, Hindi en nog twee andere Indiase talen.

Is taal je lievelingsvak op school? Ja, taal en wiskunde.

Wat vind je leuk aan wiskunde? Dat is gewoon iets dat ik heel interessant vind omdat je altijd nieuwe dingen leert. Wiskunde is een vak dat je altijd en overal nodig hebt, dus het is belangrijk om het goed te kunnen.

Wat zijn je hobby’s? Ik zie mooie tekeningen hangen.

Ik ben begonnen met tekeningen tijdens Covid. Ik mocht niet naar school, verveelde me en besloot een tekening te maken. Ik heb dat geleerd via YouTube.

Weet je al wat je wilt worden?

Dat is een moeilijke vraag, want ik vind dat ik nog een beetje jong ben. Ik weet niet waar ik over twintig jaar goed of niet goed in ben. Ik wil wel veel studeren.

Als jij de baas was in Brussel, wat zou je dan veranderen?

Ik zou meer fietspaden maken, want nu gebeuren er soms ongelukken. En meer bomen en meer autovrije zondagen.

Wat is je grootste wens?

Dat ik een goede toekomst heb. Een goede toekomst, een goede job, een goede familie.

Maak je je weleens ergens zorgen over?

Over mijn toetsen. Dan denk ik: heb ik hard genoeg gestudeerd?

Studeer je veel?

Elke dag na school eerst twee uur en daarna ga ik pas spelen.

Ik zie een groot bed, slaap je daar alleen in?

Nee, ik slaap met mijn zusje.

Hoe is dat?

Het is heel leuk met haar. Soms praten we in bed of luisteren we naar een luisterboek.

Hebben jullie nooit ruzie?

Soms vechten we wel, maar een minuut later zijn we aan het spelen. Laatst was ze drie dagen weg en toen was het zo stil in huis. Ik kan niet leven zonder haar. Ze kent mijn grootste geheimen en ik die van haar.

Reeks nalezen?

Lees de hele reeks op www.BRUZZKet.be/slaapkamer

‘J’ADORE MA PETITE SŒUR’

FR Dhriti, 12 ans, habite à WoluweSaint-Pierre. Elle aime Bruxelles, les rues ici sont bien plus calmes qu’à Bangalore. Pendant la pandémie, elle a appris à dessiner grâce à des tutoriels YouTube. Elle ne sait pas encore ce qu’elle veut devenir plus tard, mais elle adore sa famille. « Je ne peux pas vivre sans ma petite sœur. »

“In India is er elke twee maanden wel een of ander feest”

‘I LOVE MY LITTLE SISTER’

EN Dhriti (12) lives in Sint-PietersWoluwe/Woluwe-Saint-Pierre with her sister and parents. She enjoys living here and says it is a lot quieter than Bangalore. During the pandemic, she taught herself to draw with YouTube videos. She does not yet know what she wants to be later, but she adores her family. “I love my little sister.”

'Ik zet mijn zinnen al op Parijs'

Over honderd dagen starten de Olympische Spelen op een boogscheut van Brussel, maar voor sommige sporters ligt Parijs al dichterbij dan voor andere. Wie is al zeker van een ticket en wie mag de komende weken dromen van kwalificatie? Drie Brusselaars om aan te moedigen.

door Eva Christiaens foto’s Bart Dewaele

“Ik voel dat ik als breaker veel kan doen”

Maxime Blieck

B-girl met een strijdplaats

“Ik beschouw het echt als studeren voor een examen.” In het trainingslokaal van breaker Maxime Blieck, beter bekend als b-girl Madmax, hangen grote affiches aan de muur met haar wedstrijdplanning en de opbouw van haar komende battles. “In het breaken moet je bepaalde technische criteria halen, maar de jury kijkt ook naar creativiteit. Wie komt met nieuwe moves, die duidelijk en verfijnd kan uitvoeren en zijn ronde logisch opbouwt, haalt meer punten. Vergelijk het met een boek schrijven: dat moet ook vlot lezen.”

Op de planning staan moves als flare boeda, travel baloo en de Bruce Lee knee slide, lezen we, en de 25-jarige Blieck spreekt snel en enthousiast met woorden als dope en fresh. “Als je er fresh uitziet, maak je een betere indruk op de jury,” zegt ze. Haar haren

liet ze onlangs blauw verven bij een Japanse kapper en op haar tanden kleven glitters.

Maar wie haar wil aanmoedigen voor haar Olympische droom, zal vooral termen als toprocks, footworks, powermoves en freezes moeten kennen. “Onze bewegingen zijn meer fysiek en technisch dan bij veel andere dansstijlen en ook onze manier van trainen is bijna sport. Wij drillen alles,” legt Blieck uit. Daarom is breaking dit jaar voor het eerst een Olympische discipline. “Ik ben regelmatig in Parijs en als ik aan Place de la Concorde passeer, denk ik al hoe nice het zou zijn om er te staan,” lacht ze breed. Op dat plein vinden op 9 en 10 augustus de breaking battles plaats. “Het kan zeker in mijn voordeel spelen dat ik de stad al zo goed ken.”

Haar ticket voor Parijs is nog niet binnen. Daarvoor moet ze zich de komende maanden bij de beste zeven b-girls ter wereld plaatsen tijdens de Olympische kwalificaties in Shanghai in mei en Boedapest in juni. “Het wordt spannend,” geeft ze toe, want er dingen nog veertig vrouwen mee naar zo’n ticket. “Ik eindig op wereldkampioenschappen gemiddeld als negende. Er zijn zeven tot tien plaatsen te verdelen (afhankelijk van de score van bepaalde landen, zoals gastland Frankrijk, die zeker mogen aantreden, red.). Tegelijkertijd is het een voordeel om zo kort voor de Spelen tegen de absolute wereldtop te kunnen battelen. Raak ik door die line-up, dan ben ik goed voorbereid op Parijs.”

Trainen doet Blieck onder meer in gemeenschapscentrum De Kriekelaar,

vlak bij haar huis in Schaarbeek. “Ik geef hier soms workshops of showcases voor jongeren, dat is fijn,” vertelt ze. In Gent traint ze in de Sport Vlaanderen topsporthal tussen Olympische roeiers en turners als Nina Derwael. Verder is ze zo goed als elk weekend in het buitenland voor wedstrijden, pas nog in Seattle. “In het breaken is er elke maand wel ergens een wereldkampioenschap.” Die reizen kan ze maken dankzij steun van Danssport Vlaanderen en Sport Vlaanderen, waar ze in 2020 als eerste danser ooit een vast contract kreeg. Ook het BOIC ondersteunt haar met coaches en trainingen. “Ik voel dat ik als atlete veel kan doen. Nu gaat al mijn aandacht naar de competities, maar ik zet mijn zinnen al op Parijs. Manifest,” lacht ze.

“Aparte aandacht voor de Paralympische Spelen is er weinig”

Léa Bayekula

Vooral tevreden zijn van zichzelf, dat neemt para-atlete Léa Bayekula zich voor in Parijs. De sprintster uit Ukkel wacht nog op haar officiële kwalificatie voor de Paralympische Spelen eind augustus.

Die tickets worden in juni verdeeld, na de laatste stages en toernooien om de juiste tijden te halen, maar Bayekula maakt grote kans met enkele sterke tijden.

Zowel op de 100, 400, 800 als 1.500 meter sprint behoort ze momenteel tot de wereldtop in haar klasse.

“Ik train twee keer per dag,” zegt Bayekula, na een paar stevige rondjes op de atletiekpiste in het Fallonstadion in Sint-LambrechtsWoluwe. Daar begon ze als achttienjarige te sprinten bij atletiekclub Royal White Star, intussen elf jaar geleden. Daarvoor had ze drie jaar vooral gebasket. “De laatste twee jaar is atletiek mijn voltijdse job.” De Brusselse studeerde grafisch ontwerp aan kunsthogeschool Le 75. Ze komt uit een gezin van zes kinderen waar zij en haar

tweelingzus Simone de oudste zijn.

Bayekula is geboren met spina bifida ofwel open rug. “Ik ben ermee opgegroeid, dus ik ken het leven niet anders en heb geen speciale band met mijn handicap,” vertelt ze. “De ernst van spina bifida varieert ook. Sommige mensen zullen nooit kunnen lopen, maar ik heb geluk dat ik op jonge leeftijd een beetje heb leren wandelen. Zo red ik me wel. Beetje bij beetje worden restaurants en andere zaken in Brussel ook meer toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Ik geniet zeker van uitgaan met vriendinnen, gewoon ergens naartoe rijden en iets gaan eten.”

Maar dat is niet waar het in Parijs om draait. Bayekula wil er starten op haar vier vaste sprintnummers. “Ik weet niet of ik over vier jaar nog eens de kans krijg om deel te nemen, ik wil me dus

alleen op dit jaar richten. Ik zal geven wat ik kan, net zoals je doet bij een examen waarvoor je goed hebt gestudeerd,” zegt ze. Vooruitlopen op medaillekansen wil ze niet. “Ik geef wat ik kan en zie de juiste score daarna wel.”

In en rond het Fallonstadion wordt ze in elk geval al meer en meer aangesproken. “'Dat is dat meisje dat zo snel kan sprinten,' zeggen mensen dan als ze me herkennen. Ik vind dat leuk,” zegt Bayekula. “Het toont dat ze appreciëren dat ik in mijn rolstoel sport. We spreken nu ook vooral over ‘de Spelen’ of rekenen de paralympiërs mee bij het Belgisch Olympisch Team, wat ons beter integreert, maar aparte aandacht voor de Paralympische Spelen is er weinig. Toch wil ik er zelf geen eigen campagne rond voeren. Ik denk dat ik al genoeg toon met mijn sport.”

Sprintser op wielen

“Mijn resultaten spreken voor zich”

Vasile Usturoi

Gebeten op goud

“Rondje lopen?” Vasile Usturoi (27) staat klaar voor zijn dagelijkse looptraining in het Elisabethpark. Het lichtgewicht van 57 kilogram oogt vinnig als een veertje, maar klappen wil je er niet van krijgen. Usturoi sleepte als eerste Belgische bokser sinds 1992 een ticket in de wacht voor de Olympische Spelen deze zomer. Bij de vrouwen wist ook de West-Vlaamse Oshin Derieuw dat klaar te spelen.

“Ik ga voor goud, natuurlijk,” zegt hij. “Dat is een hoge ambitie, maar mijn kansen liggen goed. Ik heb de wereldkampioen bij de jeugd al eens verslagen (in 2022, een Oezbeek, red.),” vertelt hij. Twee jaar geleden haalde hij als eerste Belg in 71 jaar de Europese titel. En in Parijs zullen maar zestien andere boksers in zijn gewichtsklasse aantreden. Bij een goede loting kan hij dan snel doorstoten. “Maar, boks is onvoorspelbaar. Je kan van iedereen winnen en van iedereen verliezen. Ik moet vooral goed kunnen trainen,” zegt Usturoi.

Dat doet hij elke avond in Merksem bij Antwerpen, in de club van nationaal bokscoach Hubert Firens. Later volgen het Europees kampioenschap in Servië en een trainingsstage in Thailand. Tussendoor loopt Usturoi los in de buurt van de basiliek van Koekelberg of in het Laarbeekbos. Voor spiertraining vind je hem bij Stadium

Kinetix in Schaarbeek. Usturoi woonde daar tien jaar vlakbij, maar verhuisde een dik jaar geleden naar Ganshoren. Een echtscheiding bracht hem terug naar het ouderlijke huis.

“Ik ben mijn ex-vrouw wel enorm dankbaar, want dankzij haar ben ik tot Belg genaturaliseerd,” vertelt hij. Het gezin Usturoi kwam veertien jaar geleden uit Roemenië naar ons land. “Ik heb een kappersopleiding gevolgd, maar stopte met school toen ik zestien was,” vertelt hij. Hij trainde toen al vier jaar bij de Brussels Boxing Academy en werd er opgepikt door het Belgische team. Vooral zijn explosiviteit en stootsnelheid waren coach Firens daar opgevallen. Usturoi had zijn basistechniek in Roemenië geleerd. “Sinds mijn achttiende lukt het me om prijzengeld te winnen. Intussen kan ik daarvan leven,” zegt hij. Echte naamsbekendheid heeft hij nog niet. Om geld in te zamelen voor zijn trainingen, is hij een crowdfunding gestart. “Ik hoop natuurlijk op zichtbaarheid en steun van supporters, maar er komt verder geen grote campagne. Mijn resultaten spreken voor zich,” vindt Usturoi. “Ik kijk nu vooral uit naar de sfeer in Parijs, die wordt zeker fantastisch. En dan trainen, focussen en niet te veel eten.” Pas na de Spelen mag hij weer boven 57 kilogram gaan. “Dan eet ik het liefst pasta bij een Brusselse Italiaan.”

Brusselaars aan de start

• ULB-studenteSarahChaâri isalsenigeBelgische taekwondoka zeker van eenticketnaarParijs. Dat maakte het BOICvorigemaand bekend.Chaârimaaktkansop eenmedailleentraintindeclub van Brusselstaekwondocoach JaouadAchab.

• Sprintster CynthiaBolingo uitUkkelliepvorigjaareen toptijdopde400meter(50.69), goedgenoegvooreenticket naarParijs. Het BOICheeft dat nognietofficieelgemaakt. Bijde atleten wachtenverder DelphineNkansa,diein Brusseltraint,deAnderlechtse YanlaNdjip-Nyemeck, 400-meterloopsterCamilleLaus endebroersBorléenogophun selectie.

• De mannelijke hockeyploeg Red Lions telt meerdereBrusselaars,onder wiedoelmanVincentVanasch uitEvere,VictorWegnezuit Molenbeeken Tom Boonuit Ukkel.De Red Lionshaaldeneen goudenmedaillebijdevorige Spelen van 2021inTokio.

• Bijde vrouwelijke hockeyploeg Red PanthersstaandeBrusselse AmbreBallenghienenAlexia t’Serstevensmeeop het veld.

• Turnster Maellyse BrassartuitUkkelmaakt grote kansopkwalificatie.De selectiegymnastenwordt pasbekendgemaaktna het Europeeskampioenschap,begin meiinItalië.

• Golfer ThomasDetryuit Ukkelmiktopeengouden medailleinParijs, zei hijalin anderepers,maarwachtnogop officiëlekwalificatie.

• In het judo heeftde31-jarige TomaNikiforovuitSchaarbeek altweejaargeen grote medaille meergehaald.Zijnkwalificatie voordeSpeleninParijsisnog onzekerenwellichtzijnlaatste Olympischekans.

• Rolstoelwielrenner MaximeHordies,dispatcherbij deBrusselsebrandweer,neemt zo goedalszekerdeelaande ParalympischeSpelen.

White savior complex

Charlotte De Cort is een Brusselse scenarist en regisseur. Ze schrijft met filmische flair over haar ervaringen in de stad die haar inspiratie leveren voor nieuwe filmcreaties.

“Iemand zonder papieren in mijn huis te slapen leggen?

Plots

ben ik minder zeker”

In mijn huis ligt een verweerde voetbal. Helemaal uit Ghana afkomstig.

Een tijdje geleden overviel mij de plotse noodzaak om even weg te vluchten van alles en iedereen in Brussel, dus besloot ik nogal impulsief om een vriend in Berlijn te bezoeken – die andere hoofdstad, in dat land met de omgekeerde Belgische vlag.

Me goed geamuseerd. Als ik wil terugkeren, zet ik mijn rit op BlaBlaCar, een app die toelaat om reizigers gratis of tegen een kleine vergoeding mee te nemen naar de richting die ik toch uit moet: Brussel, de hoofdstad van dat land met de omgekeerde Duitse vlag. Ik doe het wel vaker, waarbij sommige passagiers dan op de achterbank slapen, andere vertellen ronduit over hun leven en liefdes.

Deze keer krijg ik een speciaal verzoek: of ik het zie zitten om iemand mee te nemen ‘zonder papieren’.

Tuurlijk, zegt mijn white savior complex. Dus even later stapt Melvin de wagen in: een achttienjarige jongen uit Ghana. Over zijn schouder hangt een kleine rugzak, onder zijn arm houdt hij zijn belangrijkste bezit vast: een voetbal.

Melvin, zo leer ik tijdens de zeven uur durende rit, is dj en zijn lievelingsgerecht is Waakye (een soort rijstschotel). Hij vroeg of ik ‘Africa’ van Jahmiel wilde opleggen. Mijn slechte boxen knetteren, maar met de ramen open en de wind op kop, blijkt het de perfecte soundtrack.

Melvin jaagt een droom na: hij wil, behalve dj, eigenlijk vooral profvoetballer worden. Maar om dat te realiseren, moest hij zijn geboorteplek verlaten.

Jahmiel: “Mama Africa, mi miss yuh so much.”

Vastberadenheid

Hij is al enkele weken onderweg naar Brussel. Slapen zou hij doen in Klein Kasteeltje, het aanmeldcentrum langs het kanaal. Als ik bel, blijkt het niet mogelijk om zo laat op de avond nog aan te melden, en dan nog eens op een zondag. Dus begin ik, vanachter het stuur, het ene na het andere telefoontje te plegen.

Maar het Crisismeldpunt is voor minderjarigen, blijkbaar. En de daklozencentra blijken stuk voor stuk volzet, en voor een hostel moet Melvin over een identiteitskaart beschikken. Melvin in huis nemen

vind ik de allerlaatste optie, al voel ik me daar toch ongemakkelijk bij. Alsof ik tegen een innerlijke grens stoot. Tot zo ver mijn white savior complex

Uiteindelijk bel ik aan bij een opvanghuis in de Marollen, waar mijn passagier een bed vindt voor een week. Ik geef hem al mijn eten, een paar slippers, mijn adres en een gsm-lader (koop mijn schuldgevoel af). Hij geeft mij in ruil zijn bal.

“Hou die goed bij, die bal is mijn leven.”

In mijn huis ligt een verweerde voetbal. Helemaal uit Ghana afkomstig. Tot enkele dagen terug: de bel gaat, een onbekende jongeman staat aan de deur, en komt in naam van Melvin de bal ophalen. Melvin blijkt ondertussen doorgereisd naar Wallonië.

Jahmiel zingt niet alleen over gemis, maar ook over wat in de plaats komt van dat gemis: vastberadenheid. De vastberadenheid om ooit eens op een veld te staan van een Europese voetbalploeg, bijvoorbeeld. Hoe kleuren van de vlag staan, maakt niet uit.

“Don’t lose your way.”

Reeks nalezen?

Wie alle columns van BRUZZ wil herlezen, kan de teksten terugvinden op BRUZZ.be/column

‘Het feminisme is te lang belachelijk gemaakt’

Voor de VRT Canvas-reeks Zij hen wij volgden drie Brusselse documentairemakers zeven getuigen in hun persoonlijke strijd tegen ongelijkheid. Vijf woensdagen op rij kaarten ze discriminatie aan op het snijvlak van afkomst, gender, seksualiteit, religie en klasse. “Helaas overleven sommige karikaturen nog steeds.”

door Tom Peeters foto’s Ivan Put

Wat begon als een idee om televisiekijkers nieuwe rolmodellen aan te reiken in een steeds diversere maatschappij is uitgegroeid tot een reeks die intersectioneel denken op de kaart moet helpen zetten. Die relatief nieuwe term werd eind jaren 1980 gelanceerd toen de feministische AfroAmerikaanse juriste Kimberlé Crenshaw een vonnis bekritiseerde dat claimde dat discriminatie op basis van geslacht én huidskleur los van elkaar stonden, terwijl ze op elkaar inspeelden. De tijden zijn veranderd, maar met een migratieachtergrond sta je nog steeds vaak onder aan de sociale ladder, en als je geen hetero of cisgender bent, een job hebt in een omgeving waarin machopraat gedijt, of moeder wordt in een sector waar dat professionele zelfmoord lijkt, zijn er nog altijd veel obstakels. In Zij hen wij getuigen zes vrouwen en één non-binaire persoon over hun strijd op een aantal van die assen.

Met de Brusselse cultuurprogrammator Fatima-Zohra Ait El Maâti, model Hanne Gaby Odiele, huishoudhulp en vakbondsafgevaardigde Mieke Van Hove, ruimtevaartchef Angelique Van Ombergen, muzikante en moeder Charlotte Adigéry, genderwetenschapster Kaouthar Darmoni en e-sportjournaliste Eefje ‘Sjokz’ Depoortere is de cast fris genoeg om alle assen empathisch aan te snijden. “Het idee om op zoek te gaan naar nieuwe rolmodellen werd ons aangereikt door filmmaker Tim De Keersmaecker, vroeger onze docent aan het RITCS,” zegt Heleen Declercq, een van de drie regisseurs van Zij hen wij. “Maar de visies en ervaringen van onze getuigen waren zoveel boeiender als we ze in een ruimer perspectief plaatsten.”

“Alle zeven zijn ze een doelwit van discriminatie of onderdrukking geweest,”

zegt Zaïde Bil, een documentairemaakster met Surinaams-Nederlandse roots die al tien jaar in België woont. “Precies omdat ze zich ergens op dat spectrum van intersectioneel denken bevinden.” Die assen zichtbaar maken was de betrachting en is de verdienste van de docureeks.

Opvallende statistieken

“We willen inspireren, niet met de vinger wijzen,” benadrukt Declercq. “Dat doen we door de mensen achter het activisme te tonen. Niet al onze getuigen identificeren zich als activist, maar ze kunnen die knop ook niet uitzetten, zoals ze ook niet zomaar van kleur, geslacht, geaardheid of afkomst kunnen veranderen. Soms voelden we hun vermoeidheid, omdat ze de hele tijd moeten strijden voor zaken die voor anderen vanzelfsprekend zijn.”

Tussen de getuigenissen zitten elke aflevering ook enkele opvallende statistieken, die de anekdotiek ver overstijgen. “Mij vielen vooral de vele uren op die vrouwen dagelijks aan onbetaalde zorg besteden, en moeders aan borstvoeding,” zegt Bil. “Of hoeveel kinderen er met een variatie in geslachtskenmerken geboren worden,” zegt Sam Peeters, de oudste van de drie regisseurs. “Volgens VN-cijfers is dat 1,7 procent, of één op de zestig. Er zijn net zoveel roodharigen. Ook het hoge percentage vrouwen dat met online haat te maken krijgt, pakte me. Ik ben er nu nog gevoeliger voor, omdat ik tijdens het maken van de reeks papa ben geworden van een meisje.” Peeters benadrukt dat ze niet op zoek zijn gegaan naar typische rolmodellen, die het toevallig ver geschopt hebben. “Eefje Depoortere wordt vaak met virtuele haatspraak geconfronteerd en heeft zelfs getwijfeld om zich uit te spreken, want voor haters is dat olie op het vuur. Anderzijds is er de trots van huishoudhulp Mieke

“Soms voelden we de vermoeidheid van de getuigen, omdat ze de hele tijd moeten strijden voor zaken die voor anderen vanzelfsprekend zijn”

Heleen Declercq Regisseur Zij hen wij

Van Hove, die ervoor strijdt dat ook de volgende generatie de job zonder kopzorgen kan voortzetten. De sterkte ligt niet bij één getuigenis, maar bij de hele mand. Zo stelde Heleen tijdens het maakproces Charlotte Adigéry voor. Zij heeft veel racisme ervaren dat tegelijkertijd seksistisch was. Als 14-jarig meisje werd haar bijvoorbeeld op straat gevraagd hoeveel ‘het’ kost.”

Slopend engagement

Een pluspunt is dat de reeks spanningsvelden ontmijnt tussen generaties. Zo gaat Fatima-Zohra Ait El Maâti, die in Brussel safe spaces bouwt voor slachtoffers van (seksueel) geweld, in gesprek met haar vader. Een conversatie van Kaouthar Darmoni met haar zoon bewijst dat er al stenen verlegd zijn. Bil: “Zo willen we de herkenbaarheid verhogen. Van feministische strijders over bezorgde vaders tot kinderen die in een veel diversere omgeving zijn opgegroeid: iedereen mag zich aangesproken voelen.”

Gevraagd naar hun definitie van feminisme klinkt het zowat in koor: de strijd voor gendergelijk(waardig)heid. “We zijn allemaal aanhangers van intersectioneel feminisme,” legt Peeters uit. “Maar we begrijpen ook het voorbehoud van sommigen. Charlotte zegt achter de strijd te staan, maar vraagt zich tegelijk af of ze die stempel wel wil. Fatima-Zohra voelt zich dan weer niet altijd even welkom in de

Heleen Declercq, Zaïde Bil en Sam Peeters, de regisseurs van Zij hen wij: “Hopelijk kan deze reeks meer mensen de ogen openen.”

feministische beweging, omdat die vaak hoogopgeleid en wit is. Maar het feminisme is ook te lang belachelijk gemaakt: aanhangers werden gereduceerd tot kwade vrouwen die hun benen niet scheren of geen man kunnen krijgen. Helaas overleven die karikaturen nog steeds. Omdat de term zo gevoelig ligt, hebben we ze bewust vermeden in de eerste afleveringen.”

Hoe slopend het engagement van de getuigen kan zijn, toont Hanne Gaby Odiele. “Die wilde na hun activisme eigenlijk gewoon weer model zijn,” vervolgt Peeters. “Maar omdat Hanne bewustwording heel

UNE SÉRIE TÉLÉ ABORDE LA DISCRIMINATION INTERSECTIONNELLE

FR Dans la série VRT Canvas Zij hen wij, Heleen Declercq, Zaïde Bil et Sam Peeters suivent sept témoins – dont la musicienne Charlotte Adigéry et la mannequin Hanne Gaby Odiele – dans leur lutte contre la discrimination intersectionnelle, soit la discrimination au croisement de l’origine, du genre, de la sexualité, de la religion et de la classe sociale. « Pour inspirer », dit Declercq. « Pour augmenter le sentiment de reconnaissance », ajoute Bil. « Des activistes féministes aux pères inquiets, tout le monde peut se sentir touché par le sujet. »

belangrijk vindt, wilde die toch meewerken. Het in de steigers helpen zetten van een expertisecentrum voor intersekse personen was ook het doel van een screening die we organiseerden in de Senaat.”

Luiers op de rider

Andere impactscreenings vonden plaats bij het ABVV voor een publiek van huishoudhulpen en in de AB, die meteen aangaf zijn werking toegankelijker te willen maken voor ouders. Bil: “Artiesten zetten de gekste dingen op hun rider (verlanglijst voor een optreden, red.), maar als ze luiers vragen, wordt er moeilijk over gedaan.”Volgens Peeters is dat vaak een gevolg van onwetendheid. “Een zeer conservatieve kennis van me was gevloerd door Hannes verhaal over de intersekse-operaties die kinderen moeten ondergaan. Hopelijk kan deze reeks meer mensen de ogen openen.”

“We merken dat dat het beste lukt als ze zich inleven in onze getuigen. Daarom vonden we het belangrijk om hen in hun vertrouwde omgeving te portretteren,” zegt Bil, voor ze haar collega’s voor de foto meeneemt naar de Fatima Mernissi-brug. “Die is genoemd naar een Marokkaanse feministe die haar leven wijdde aan de vrijheden van Noord-Afrikaanse vrouwen. Toen we Fatima-Zohra en Kaouthar filmden, viel haar naam geregeld als voorbeeld dat je perfect feminist én moslima kan zijn, en dat mannen mee mogen werken aan de strijd.”

Zij hen wij is vanaf 17/4 vijf woensdagen op rij te bekijken op VRT Canvas en VRT Max, zijhenwij.be

THE TV SERIES SHE THEY US DEALS WITH INTERSECTIONAL DISCRIMINATION

EN For the VRT Canvas series She They Us, the Brussels documentary makers Heleen Declercq, Zaïde Bil, and Sam Peeters followed seven people – including musician Charlotte Adigéry and model Hanne Gaby Odiele – in their struggle against intersectional discrimination, discrimination at the intersection of origin, gender, sexuality, religion, and class. “To inspire,” Declercq says. “We want to increase the sense of recognition,” Bil adds. “From feminist warriors to concerned fathers, everyone should feel like this concerns them.”

Pop & JazzExpo Film

Het godenkind is terug

Anderhalf decennium geleden werd Gabriel Ríos gebombardeerd tot het nieuwe godenkind van de belpop, een status die hij eerder met dubbele gevoelens omhelsde. Zijn gesmaakte indiepop ruilde hij na een tussenstop in New York van langsom meer in voor de latin vibes van zijn geboorteland Puerto Rico. Op zijn vorige album keerde hij onder meer samen met Devendra Banhart traditionals binnenstebuiten, op zijn nieuwe plaat graaft hij nog wat dieper in die roots.

GABRIEL RÍOS 19/4, Ancienne Belgique, abconcerts.be

Disruptieve doop

Bozar wijdt zijn gerenoveerde Terarkenzaal in met Disruptive Harmonies, een driedelige concertreeks rond avant-gardemuziek. Die wordt ingevuld door de hoofdstedelijke wereldpunks Avalanche Kaito, de Amerikaanse elektronicavernieuwer Jlin en de Brusselse bassiste Farida Amadou. Die laatste krijgt carte blanche, en kleurt die in met een tweeluik waarin ook saxofoniste Zoh Amba, drummer Chris Corsano en draaitafelwizard Mariam Rezaei figureren.

DISRUPTIVE HARMONIES 18 > 20/4, Bozar, bozar.be

BBB

Eddy de Pretto werd in 2018 ingehaald als de (zoveelste) nieuwe Jacques Brel, anderen zagen hem als het Franse antwoord op Stromae. De chansonnier groeide op in de asgrauwe banlieues rond Parijs, betonnen troosteloosheid die hij omzette in poëzie geënt op drie b’s: Brel, Barbara en Booba. Zes jaar en een paar albums later klinkt zijn parler-vrai wat minder verrassend, maar hij zingt nog steeds recht uit het hart. (TZ)

EDDY DE PRETTO 23/4, Koninklijk Circus, cirque-royal-bruxelles.be

Kriebel

Precies tien jaar geleden botsten we bij Hectoliter al op de fantastische schilderijen van Delphine Somers. De kriebel die we toen ervoeren, blijkt er vandaag niet naast te zijn geweest. Het werk van de Brusselse trekt steeds meer de aandacht – zie ook Popcorn in het MIMA – en die zal na haar solo A woman John called Mary niet gaan liggen. Daarin trekt ze het aloude fabuleren rond de ongetemde natuur via de figuur van Maria Magdalena naar een bewust, kritisch heden.

DELPHINE SOMERS: A WOMAN JOHN CALLED MARY 20/4 > 19/5, Kusseneers Gallery, kusseneers.com

Stilte voor de storm

Net voor de mastodont van de hedendaagse kunst Art Brussels in de stad aanmeert en een hele rist galeries, musea, stichtingen, ateliers en alternatieve kunstruimtes in zijn maalstroom meesleurt, richt Antica Brussels even de schijnwerpers op wat minder contemporaine schone kunsten. In Thurn & Taxis kan je je laven aan een eclectisch geheel van schilderijen, meubels, sculpturen en objecten uit de haute époque

ANTICA BRUSSELS FINE ART FAIR 18 > 21/4, Thurn & Taxis, antica.be

Dubbeltje op zijn kant

Kunst in de openbare ruimte is een waagstuk. Aan de ene kant is er niets mooiers dan onverhoedse ontroering, aan de andere kant ligt er vaak zielloosheid op de loer. De biënnale WAW! poogt met een vijfde editie in Sint-Pieters-Woluwe, Oudergem en Sint-Lambrechts-Woluwe, én met werk van onder meer Claude Cattelain, Léa Belooussovitch en Maëlle Dufour, het dubbeltje naar de juiste kant te laten vallen. (KS)

BIENNALE WAW! 20/4 > 23/6, verschillende locaties, whalll.be

Oorlog in Amerika

Enkele maanden voor de presidentsverkiezingen beeldt Civil War Amerika’s grootste nachtmerrie akelig geloofwaardig uit: een tweede burgeroorlog. Alex Garland, de regisseur-scenarist van Annihilation en Ex machina, choqueert met beelden van zelfmoordaanslagen, massagraven, lynchpartijen en vluchtelingenstromen.

Kirsten Dunst gidst je door de gitzwarte ellende als ervaren oorlogsfotografe

Confronterende cinema.

CIVIL WAR US,dir.: Alex Garland, act.: Kirsten Dunst, Cailee Spaeny, Wagner Moura

Vrouw met baard

Tot in de eerste helft van de twintigste eeuw hadden veel kermissen en circussen een freakshow. Een vaste waarde daarin was de vrouw met de baard. Nadia Tereszkiewicz, de rijzende ster van de Franse cinema, speelt er een in een kostuumdrama van Stéphanie Di Giusto (La danseuse). Zij ziet haar niet als een slachtoffer van wreedheden, maar als een heldin, op zoek naar een spannend leven en aanvaarding van haar ongewone uiterlijk.

ROSALIE FR,dir.: Stéphanie Di Giusto, act.: Nadia Tereszkiewicz, Benoît Magimel

De speelvogel in Akerman

Je hoeft niet gewoon te geloven dat Chantal Akerman, een baken in de Europese avant-garde, ook speels, kleurrijk en poppy uit de hoek kon komen. Je kan het zien en horen. In de Gulden Vliesgalerij van 40 jaar geleden fladdert de liefde als een ongrijpbare vlinder langs Delphine Seyrig, Lio en anderen. Palace herneemt de musical Golden Eighties en koppelt er een expo aan van foto’s van de filmopnames. Een tijdreis. (NR)

GOLDEN EIGHTIES 17/4 & EXPO SETFOTO’S > 23/6, Palace, cinema-palace.be

Civil War Delphine Somers: A woman John called Mary Gabriel Ríos

Klein onderhoud

Jazzbassiste Louise van den Heuvel debuteert met Sonic Hug

‘Dit is echt een troostplaat’

“In Nederland noemen ze ons ‘reserve-Belgen’,” zegt Louise van den Heuvel met een kleine grinnik. De Brusselse jazzbassiste groeide op in Maastricht, maar maakte de oversteek naar België om haar studies te bekronen met een master. Eerst in Gent, waar ze het vernieuwende jazztrio Dishwasher_ mee in gang zwierde, daarna in Brussel. “Ik vond het tijd om iets nieuws, iets groters te ontdekken,” vertelt ze.

De uitgeweken Zuid-Nederlandse ontmoette er drummende jazzrot Stéphane Galland, die haar uitnodigde om zijn Rhythm Hunters te vervoegen. Niet veel later bracht ze met Lander Gyselinck en Zwangere Guy hun Pourriture noble live tot leven. Drie jaar geleden leerde Van den Heuvel toetsenist Hendrik Lasure kennen in de buik van een ‘walvis’ op het kanaal tussen Brussel en Gent. Met hem (en blazer Sam Comerford en drummer Daniel Jonkers) deelt ze nu gulle jazzknuffels uit als Sonic Hug, dat eerder deze maand titelloos debuteerde met een prachtplaat.

Van den Heuvel pikte de basgitaar op dankzij Flea van de Red Hot Chili Peppers (ze roemt nog steeds zijn energie en zijn focus), later luisterde ze veel naar Jaco Pastorius en Joni Mitchell. De lyriek van die laatste ontwaar je ook in Van den Heuvels tedere melodieën bij Sonic Hug. “Dishwasher_ is heel dansbaar op een manier, met Sonic Hug wil ik verhalender te werk gaan,” zegt ze. “Deze plaat gaat over het oproepen van nostalgische herinneringen. Bij mijzelf, maar ook bij de luisteraar. Dingen waarvan je niet zeker bent of ze echt gebeurd zijn, maar die wel warmte kunnen bieden in moeilijke tijden.”

We leggen ons vandaag zelf veel complexiteit op, vindt Van den Heuvel. “En dan ben je al eens geneigd om te hunkeren naar een kindertijd waarin alles veel simpeler en mooier was.” In het nummer ‘Blauwe velden’ is dat een wei vol bloemen, een herinnering van toen ze drie was. ”Ik heb die plek zelfs gezocht op Google Maps, maar niet teruggevonden.”

“Hold me closer, I feel lonely,” zingt Van den Heuvel met tedere stem in de albumopener ‘Hold me’. “Dat zingen was nieuw en spannend. Ik heb niet echt een zangstem, maar Hendrik heeft me doen beseffen dat je een ongeschoolde, rauwe stem ook heel mooi kan vastleggen.” Ze vertolkt alleszins prima het warmdekentjesgevoel van deze muziek. Van den Heuvel knikt. “Dit is echt een troostplaat.” TOM ZONDERMAN

Het titelloze debuut van Sonic Hug is nu uit bij W.E.R.F. Records, de band speelt op 19/4 live in Flagey, flagey.be

racethrough Brussels

Select Aanraders van de week

PodiumKlassiek

Iets rots in Sprookjesland

Voor Billy’s violence onderzocht en herschreef Victor Afung Lauwers van Needcompany de gewelddadige tragedies van William ‘Billy’ Shakespeare. Nu dook hij in de komedies voor een nieuwe theatertekst. Die speelt zich af in Sprookjesland en wordt geregisseerd door Jan Lauwers en gespeeld door de cast van Billy’s violence. In CC Strombeek mag Needcompany ook het festival Wunderkammer samenstellen.

Sterrenspel

In het voetbal blijven de internationale grootmachten pogingen ondernemen om een Super League te vormen. In de klassieke muziek noemen we zo’n topverbond gewoon de Koningin Elisabeth Muziekkapel. Naar goede gewoonte toont die crème de la crème zich op het jaarlijkse galaconcert in Bozar. Wie maar geen genoeg kan krijgen van de sterren van morgen, krijgt een dag later een herkansing in het MIM.

bxltour.be 16.06 2024

NEEDCOMPANY: BILLY’S JOY 19 & 20/4 & WUNDERKAMMER X NEEDCOMPANY 20/4, CC Strombeek, kaaitheater.be

Vingerwijzingen

Met It’s like a finger pointing a way to the moon presenteert choreografe Moya Michael een multidisciplinaire performance, gebaseerd op haar ervaringen en culturele ontmoetingen in Namibië, Zuid-Afrika en Arizona. Voor de begeleidende muziek inspireerde Simon Thierrée zich op de muziek uit die culturen, de visuals zijn van Victoire Karera Kampire, die onlangs nog een prijs won op het Brussels Art Film Festival.

MOYA MICHAEL: IT’S LIKE A FINGER

Achter de schermen

Elk jaar geeft workspacebrussels tijdens zijn Open Studios een inkijk in zijn residentieprogramma. Een weekend lang kan je een tiental projecten ontdekken van Brusselse en andere kunstenaars. Het programma bestaat uit toonmomenten, een workshop, een wandeling, gesprekken en een party, die onder meer inzoomen op de Zenne, chronische ziekte, het geheugen en het precaire bestaan van freelancedansers. (MB)

WORKSPACEBRUSSELS: OPEN STUDIOS 20 & 21/4, Kaaistudio’s, workspacebrussels.be

MUSIC CHAPEL GALA CONCERT 2024 17/4, Bozar, bozar.be & MIDDAGCONCERTEN 18/4, MIM, lunchconcerts-brussels.be

Eigen klankband

De trouwe Cinematek-bezoeker kent pianist Noah Vanden Abeele als klankband bij menige stille filmclassic. In GC De Zeyp speelt hij eigen muziek van op zijn album Horizon. Het zijn composities waarvoor hij “terugkeert naar zijn roots.” Logischerwijs vertakken die wortels zich ook naar de bioscoop. Van de in de sfeer van Dune badende synths waarop opener ‘The night’ steunt tot de zimmeriaanse grandeur van sluitstuk ‘Dragons’.

NOAH VANDEN ABEELE 19/4, GC De Zeyp, dezeyp.be

In de naam van de planeet

Guillaume Dufays middeleeuwse Messe

L’homme armé, Bachs Mis in si klein, Mozarts iconische Requiem … Voor componisten is de mis al eeuwenlang een beproefde formule. Ook vandaag vallen toondichters nog steeds terug op de succesvolle structuur, al kaarten ze er vaak wat wereldlijkere problemen mee aan. Sarah Kirkland Snider draagt haar Mass for the endangered op aan wie en wat bedreigd wordt door de klimaatverandering. Amen! (JC)

MASS FOR THE ENDANGERED 23/4, Flagey, flagey.be

POINTING A WAY TO THE MOON 19 > 25/4, KVS BOX, kvs.be

Music Chapel gala concert 2024

Needcompany: Billy’s joy

Eat & Drink Win Tickets

Kitsune •••

Brussel heeft iets nieuws te bieden: een volledig veganistische hamburgertent. Kitsune heeft creativiteit te over, maar de teugels mogen wat strakker worden aangehaald.

Laten we, uitzonderlijk, eens beginnen met een minpuntje: de nonchalance die heerst bij Kitsune. We zijn geen muggenzifters, maar het was op zijn minst opmerkelijk te noemen dat op zaterdagmiddag omstreeks 13.00 uur geen van de drie medewerkers een platgetrapte friet opraapte die midden in de gang naar de zaal lag.

No big deal? Oké, dat klopt. Maar voeg aan die kleine ergernis nog een toonbank boordevol frietbakjes en een wijd openstaande toiletdeur in de achterste ruimte toe, en je krijgt een slordige indruk, die niet past bij het eten dat op deze plek wordt bereid. Want wat je op je bord krijgt,

Balkan Trafik

5x2 tickets, De Brouckèreplein, 26 & 27/4

Balkan Trafik zet een weekend lang het De Brouckèreplein op stelten met het beste uit de Balkan. Mail ‘Balkan’

verleidt met inventieve recepten, die resulteren in ware smaakexplosies.

Voor de zekerheid proefden we maar liefst drie hamburgers. En die waren allemaal de moeite waard. Onze favoriet was zonder enige twijfel de B*Con Smash Burger (12 euro), een mals broodje met ersatzbacon op basis van sojabladeren, dat werd geserveerd met Japanse Kewpiemayonaise, barbecuesaus, vegan cheddar, komkommerpickles en een overheerlijke falafel van aduki-bonen.

Op de tweede plaats prijkt de Korean Fried Mushroom (13 euro), die qua smaak het interessantst was. Dat komt door de toevoeging van de gochujang-saus en een kimchi slaw met zowel Koreaanse als Amerikaanse invloeden. Het enige probleem was dat de kimchi slaw erg koud was en voor een bijna ijzige toets zorgde,

Flesh can’t can’t not’t ...

5x2 tickets, GC De Kriekelaar, 27/4

Mario Barrantes Espinoza breit een vurige hybride voorstelling met muziek, tekst, dans en sculptuur. Mail ‘Flesh’

Stuur het trefwoord, samen met je adres en telefoonnummer, naar win@bruzz.be

wat het kauwen soms wat minder aangenaam maakte.

Tot slot blonk de Double Smash (12 euro) uit in eerlijkheid. Met zijn mix van ketchup en mayonaise komt hij misschien wel het dichtst in de buurt van een hamburger zoals je die kent van een fastfoodrestaurant.

En de frietjes? Die waren knapperig en gekruid met de Japanse smaakmaker furikake (3,50 euro). Om de drie burgers door te spoelen gingen we voor een verfrissende Mermaid White IPA (5 euro). We waardeerden ook dat de rekening uitnodigt om met het hele gezin te komen: 50 euro voor drie personen, en je keert zeker niet met honger naar huis terug.

TEKST: MICHEL VERLINDEN

FOTO: SASKIA VANDERSTICHELE

Film naar keuze

5x2 tickets, UGC-bioscopen

Met onze vouchers voor UGC De Brouckère en UGC Gulden Vlies kan je zelf een film uit hun aanbod kiezen. Mail ‘UGC’

Korte Beenhouwersstraat 25, Brussel, Instagram: kitsune.burgers

‘Symbolische acties zijn niet nodig’

Na vijf jaar neemt Decoratelier afscheid van de Manchesterstraat. Met een drie weken durend multidisciplinair festival in samenwerking met zijn artistieke netwerk, én met vijf inzichten die oprichter Jozef Wouters kreeg door er te werken.

door Michaël Bellon

Een goede conciërge is belangrijker dan een goed gebouw

De toewijding waarmee onze conciërges Barry Ahmad Talib en Zohir Boumelha de oude poort van Decoratelier in de verkrotte huizen aan de straatkant gebruiken, is een bron van inspiratie. In hun handen wordt onze façade een instrument dat mensen verwelkomt.

Goede bouwers zijn belangrijker dan een goed ontwerp

De eerste dag van een bouwperiode sta ik meestal met een onaffe tekening een ruimte te schetsen op de binnenkoer van Decoratelier. Soms meer met mijn handen dan met woorden. Het ontwerp is dan slechts een voorwendsel om te kunnen beginnen. Doordat onze ploeg zo goed is, ontstaat het ontwerp al bouwend. Haar beslissingen geven het ontwerp vorm. Zo’n bouwperiode is als een dans van mensen, materiaal en machines.

Zoek mentoren die jonger zijn dan jij

Als deel van Decoratelier hebben Vesara Molla, Camille Thiry, Vincent Focquet en Marie Umuhoza mij de laatste jaren gecoacht en vragen gesteld waar ik zelf nooit op zou komen. Ik wens iedereen zulke goede jonge gidsen toe.

Werk met wat er al is

Door te werken met wat er is, en je niet te verliezen in het aansleuren van wat er niet is, ontdek je vaak dat alles wat je nodig had er van in het begin al was. Een verhuizing naar een nieuwe buurt en een nieuw gebouw betekent in de eerste plaats leren zien wat daar al is. Daarom moeten we Decoratelier zoals we het kennen nu even stoppen: zodat onze werking zich kan vormen naar het nieuwe gebouw en niet omgekeerd.

Boycot Israël

Organisaties die iets willen betekenen in het licht van de genocide en hongersnood in Gaza hangen best geen gedichten of witte vlaggen uit. Symbolische acties zijn niet nodig. Door je aan te sluiten bij de BDS-beweging (Boycott, Divestment, Sanctions) neem je een positie in die Israël en zijn bondgenoten daadwerkelijk onder druk zet.

It For Now, het festival waarmee Decoratelier de Manchesterstraat uitwuift, loopt van 17/4 tot en met 4/5, damagedgoods.be, Instagram: decoratelier_brussels

Studiedag

Dinsdag 28 mei

VUB campus Elsene lokaal D.0.07

Pleinlaan, 2, 1050 Brussel

Door de immense uitbreiding van de massamedia wordt onze visie op de werkelijkheid en de manier waarop we een mening vormen steeds diepgaander beïnvloed en gestuurd. Meer dan ooit zijn betrouwbare informatie en kritische media onmisbaar voor de ontwikkeling van autonome en vrij denkende mensen. Het is van wezenlijk belang om mensen weerbaarder te maken tegen desinformatie, nepnieuws en propaganda.Tijdens deze studiedag staan we niet alleen stil bij de onderliggende mechanismen van deze vormen van berichtgeving, maar ook bij het feit dat die eventueel kunnen leiden tot éénzijdige meningsvorming, polarisatie, extremisme of isolatie.

OMGAANMETNEPNIEUWS

KRITISCHE MEDIA

BETROUWBAREINFORMATIE

Programma & inschrijvingen: www.vrijzinnigbrussel.be/zelf-meedoen/activiteiten/

Nieuw in centrum!het

De Zennestraal

Een oase om te leren, te groeien en te stralen in het hart van Brussel!

De Hoofdstedelijke Basisschool De Zennestraal opende haar deuren op 1 september 2023 in de vijfhoek van Brussel. Onze school startte met drie klassen en zal geleidelijk aan uitgroeien tot een voltallige basisschool.

We zijn een kleinschalige, familiale school met aandacht voor de eigenheid van elk kind. We vormen een verlengstuk van de thuisomgeving en zien onze ouders als belangrijke partners om samen school mee te maken.

We werken vanuit een ontwikkelingsgerichte bril, we doen sterke ervaringen op met onze kinderen en gaan hiermee verder aan de slag in onze klassen.

Als school maken we duurzame keuzes en zetten we meertaligheid in als troef! We groeien geleidelijk aan verder uit en zoeken enthousiaste collega’s om ons fantastisch team te versterken!

De Zennestraal

Zennestraat 82, 1000 Brussel sec.dezennestraal@brucity.education dezennestraal.brussel.be dezennestraal

Vacature: medewerker groen- en reinigingsdienst (E1-E3 of D1-D3) en poetshulp in gemeentescholen/gemeentelijke gebouwen (E1-E3)

Gemeente Zemst

Gemeente Zemst is op zoek een medewerker groen- en reinigingsdienst (E1-E3 en D1-D3) en naar een poetshulp voor de gemeentescholen en gemeentelijke gebouwen.

Medewerker groen- en reinigingsdienst (E1-E3 of D1-D3)

Je maakt deel uit van het technische team dat de wegen en het openbare groen beheert. Je zorgt ervoor dat de burgers gebruik kunnen maken van verzorgde en veilige infrastructuur. Dit alles doe je met grote aandacht voor de geldende veiligheidsvoorschriften.

Meer concreet hebben we twee functies...

Als medewerker groen sta je in voor onkruidbestrijding, snoeien, maaien en aanplanten van het openbare groen.

Als operator/chauffeur van een borstelveegmachine ben je geheel zelfstandig verantwoordelijk voor het schoonhouden van de openbare ruimte. Aan de hand van een kaart onderhoud je jouw werkgebied. Op deze kaart kan jij precies zien in welke straten jij de stoepen, goten en bestratingen moet vegen.

Poetshulp in gemeentescholen en gemeentelijke gebouwen (E1-E3)

Als medewerker van het poetsteam sta je mee in voor de netheid en de hygiëne in onze gemeentescholen of gemeentelijke gebouwen..

Concreet...

Flexibiliteit is je grootste troef! De schoolgebouwen en gemeentelijke gebouwen worden grotendeels gepoetst voor en na de lesuren/kantooruren.

Je maakt deel uit van een poetsteam dat instaat voor het onderhoud van de scholen of gemeentelijke gebouwen.

Je stelt je collegiaal op, je hebt zin voor orde en netheid en je kan zelfstandig je taken afwerken.

Interesse in één van deze vacatures? Solliciteer dan via de website van Gemeente Zemst www.zemst.be/vacatures-bij-zemst

ClusterMens

Onbepaaldeduur•contractueel B1-B3•voltijds

Hebjijeenhartvoorklantgerichtedienstverlening?Wiljegraagindirectcontactstaan metonzeinwonersenvooreenvlotteafhandeling vanadministratieveprocedureszorgen? BURGERZAKEN

ClusterMens

SAMENLEVINGSCOACH SOCIALEZAKEN DESKUNDIGE

DESKUNDIGE FINANCIËLEZAKEN

Cluster Internezaken

Onbepaaldeduur•contractueel B1-B3•voltijds

Benjijgebetendoorcijfersenwilje,onderleiding vandefinancieeldirecteur,instaanvooreen correcteboekhoudingenhetontwerpvanonder anderedejaarrekeningenhetmeerjarenplan?

Onbepaaldeduur•contractueel B1-B3•halftijds

Benjijeensociaalgeëngageerdeprofessional meteenpassievoordiversiteit?Wiljeeencruciale rolspeleninhetbevorderenvaninclusie?

ADMINISTRATIEF MEDEWERKER FACILITAIREZAKEN

Cluster Internezaken

Onbepaaldeduur•contractueel C1-C3•voltijds

Wiljijgraagmeeverantwoordelijkzijnvoor defacilitairewerkingvanhetlokaalbestuuren bijdragentothetbeheervandegebouwen?

ClusterMens

MEDEWERKERPROGRAMMATIE ENEVENEMENTEN VRIJETIJD

Onbepaaldeduur•contractueel C1-C3•voltijds

Benjijeencreatieveduizendpootmeteenpassie voordeorganisatievanevenementen?Wilje eensleutelrolspeleninhetcreërenvan onvergetelijkeervaringenvooronzeinwoners?

Bezorg voorwoensdag24april2024 om12uur jouwsollicitatiebrief,eenrecentcveneenkopie vanjouwdiploma:

BIJVOORKEURVIAE-MAIL: vacatures@kampenhout.be

PERPOST: t.a.v.teamPersoneelszaken

Dorpsstraat9,1910Kampenhout

VIAPERSOONLIJKEAFGIFTE: teamPersoneelszaken

Dorpsstraat9, 1910Kampenhout

DB117044D4

DB619785H9

OOIT EUROPA IN ÉÉN DAG WILLEN BEZOEKEN?

Bezoek de Europese instellingen op 4 mei, neem deel aan interactieve activiteiten en leer alles over de Europese verkiezingen.

Opendeurdag - 4 mei - 10:00 - 18:00 europeday.europa.eu