BRUZZ Select - Oktober 2024

Page 1


‘Julie zwijgt’: het oorverdovende debuut van regisseur Leonardo Van Dijl

Bozar pumps up the volume with ‘Love Is Louder’

L’âme derrière le maillot de foot

Ahilan Ratnamohanfusionne mode et football dans un défilé 100% bruxellois

Stephan Vanfleteren ATELIER

Onthecover

24Football x Fashion,undéfilé pourremettre les scoresà zéro

Stories

10Leonardo Van Dijl doorbreekt destilte met Julie zwijgt

28 Why isGenZsoobsessedwith Cigarettes After Sex?

34 With Love Is Louder,Bozar stirsupthepassion

40Samira El Mouzghibati soignesafamille avec le cinéma

Everymonth

04The secret life of Bona Léa

08Bruxelles parle IlyasMettioui

16Portret MissAngel

18WTF? Queen of thenight

18Wide Vercnocke Centrumrat vertraagt

22In the picture MarkManders

31Eyecatcher Edouard Van Praet

43Ogenblik Jong

44Eat & Drink 5xStoofvlees

46Streetlife Amber

Picksofthemonth

06Made in Brussels

14Music

20Theatre & Dance

32Art & Literature

38Film

Cover:

COLOFON

22

46

Mens sana in corpore sano

NL/ Voetbal,tennis,gewichtheffen:je zouhaastdenken dat we onzefocus verlegdhebben van cultuurnaarsport. Nietsisminderwaar. Het tennisiseen alibiomeenballetje te slaanmet Leonardo Van Dijl,diezichmetzijnfilm Julie zwijgt opwerptalsdenieuwejonge god van deBelgischecinema.Samen metAhilanRatnamohandoorprikken we desteedsinnigerebandtussenmodeen voetbal.Enmet dj BonaLéaduiken we degymin.Ommaar te zeggen:ookin oktoberiscultuurgoedvoorlichaamen geest.

FR/ Foot,tennis,haltérophilie:on pourraitcroirequenoussommes devenusunmagazinesportif.Maisil n’en estrien.Letennisn’estqu’un prétextepouréchanger avec Leonardo Van Dijl,qui, avec Julie se tait,s’affirme commelenouveauchampionducinéma belge. Avec AhilanRatnamohan,on explorelesliensétroitsentrefootballet mode.Alorsque DJ BonaLéanousfait pénétrerl’universdelamusculation.En cemoisd’octobre,lacultureprometde nourrircorpsetesprit.

EN/ Withallthefootball,tennis,and weightliftinginthisissue, you wouldbe forgiven for thinkingthat we have started to coversportsinsteadofculture. Nothingcouldbefurtherfromthetruth. Tennisishereanalibi for aback-andforthwithLeonardo Van Dijl,who,with hisfilm Julie Keeps Quiet,presents himselfasthe new young god ofBelgian cinema. We exploretheincreasingly intimatebondbetweenfashionand footballtogetherwithAhilanRatnamohan,and we hitthegymwith DJ Bona Léa.Cultureisgood for bodyandmindin Octobertoo.

BRUZZ Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 ABONNEMENTEN Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Rest van België: 29 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393 van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 35 euro per jaar OPLAGE 46.000 exemplaren ADVERTEREN? Sacha Devos en Angela Mngongo, 02-650.10.81, sacha.devos@brusselmedia.be, angela.mngongo@brusselmedia.be DISTRIBUTIE Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE Dirk De Clippeleir COÖRDINATOR SELECT Tom Zonderman ART DIRECTOR Heleen Rodiers EINDREDACTIE Kurt Snoekx, Sophie Soukias WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER Heleen Rodiers, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Tom Zonderman (redacteurs); Nicolas Alsteen, Gilles Bechet, Michaël Bellon, Andy Furniere, Elien Haentjens, Tom Peeters, Niels Ruëll, Michel Verlinden (medewerkers) VERTALING Frédérique Beuzon, Aurélien Garcia, George Holmer, Laura Jones FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE Agneskena, Ivan Put, Heleen Rodiers, Sophie Soukias, Saskia Vanderstichele, Wide Vercnocke VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Koen Cypers, Flageyplein 18, 1050 Elsene.

BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw wordt gedrukt bij Printing Partners Paal-Beringen en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie October2024 10

The secret life of Bona Léa

‘Liften geeft je het idee dat niets onmogelijk is’

NL Als dj weet de Brusselse Bona Léa hoe ze mensen in hogere sferen moet brengen. In de fitnessclub helpt ze al deadliftend en chest pressend ook gewichten de hoogte in.

Om de dansvloer te laten daveren op een eclectische mix van afroritmes, broken beats en tropische bastonen, is Bona Léa meestal te vinden in haar dj-booth. Maar de medestichter van collectief Bloom Hill, smaakmaker van Kiosk Radio en drijvende kracht achter de Jabanè Sessions zit de laatste drie jaar ook drie à vier keer per week in het krachthonk.

“Ik doe inderdaad veel dingen,” bevestigt Bona Léa. “Ik wil bijleren en probeer graag nieuwe dingen uit. Recent heb ik veel keramiekworkshops gedaan, gehaakt, gedrumd … Ik heb ook veel planten thuis, ik waag me aan nail art … Ik doe het allemaal.”

Maar haar meest in het oog springende extracurriculaire bezigheid, die ze al langer uitoefent, is gewichtheffen. Hoe is dat dan gekomen? “Wel, ik ben graag in beweging, maar ik ben nooit zo’n grote sporter geweest. Badminton, dansen, rolschaatsen of zelfs basket waren fijn, maar ik bleef het niet doen. Tot ik bij fitness uitkwam. Ik kende een coach, Joelle Yossa, met wie ik had gestudeerd, en toen ik haar opzocht, klikte het meteen tussen ons. Dat hielp om me te motiveren. Joelle kent veel onafhankelijke fitnessclubs waar je met gewichten aan de slag kan, en dus hoef ik niet in mijn eentje naar de Basic-Fit.”

Toen ze begon, vond ze vijf kilo veel. Ondertussen doet Bona Léa squats, en deadlift en chest presst ze dat het een aard heeft. “Hoeveel gewicht je heft, hangt van de oefening af,” specificeert Bona Léa. “Maar het is wel een uitdaging om steeds zwaardere gewichten te kunnen heffen. Bij de chest presses zit ik aan 25 kilo, bij de deadlift aan 70.” Wat voor gevoel geeft het als je dan de sportzaal uitloopt? En wat draagt het trotseren van de zwaartekracht bij aan leven en werk? Bona Léa: “Alles wordt makkelijker: werken, rennen of zelfs de trap oplopen. Je krijgt vertrouwen in je lichaam, wat het kan bereiken en hoe het kan vooruitgaan. Voelen dat je lichaam in vorm is, geeft een goed gevoel. En je krijgt ook op creatief vlak het idee dat niets onmogelijk is.”

Bona Léa checkt op Instagram ook andere vrouwelijke gewichtheffers, die het beeld bijstellen dat je daarvoor een fenomenaal en stereotiep sportlijf moet hebben. Zelf wil ze ook nog een tijdje voortgaan met liften. Met haar muziek kon Bona Léa al figuurlijk mensen optillen. Nu kan ze dat dus ook letterlijk.

In het kader van het Abrupt Festival draait Bona Léa op 11/10 in Reset, abrupt.brussels

Made in Brussels Capital craftsmanship

The connecting power of textile

EN With the show Future Generation, Margot Van den Berghe’s two-year residency at MAD Brussels comes to an end. In her series Palimpsest, she gives used textiles a new life.

Text Elien Haentjens

When the then 18-year-old Margot Van den Berghe, almost by accident, discovered Textile Design studies, the pieces of the puzzle immediately fell into place. “I was doing sculpture and painting in secondary school at Sint-Lucas, and in my spare time I did sewing. The independent viewpoint that they take of textiles at Ghent’s LUCA School of Arts helped me bring all these passions together.”

Wherein lies the power of textile?

MARGOT VAN DEN BERGHE: Its tactile nature invites us to touch, and makes the medium more accessible. Literally everyone cherishes a memory of a certain fabric. That is something that I feel very strongly. My grandmother was always sewing, and she regularly mended our clothes. I probably also inherited that attitude of not throwing anything away, and giving fabrics a second life from her.

How does that translate into your work?

VAN DEN BERGHE: For my series Palimpsest, I create a nuanced patchwork from surplus textiles, on which I embroider geometric patterns using recycled threads. The title refers to the reuse of parchment. Once a text was no longer needed, the precious parchment was scraped and reused.

Has the residency influenced your work?

VAN DEN BERGHE: Even though I work with textiles, it was the first time that I was mostly surrounded by designers. They like to share insights from their practice, look for concrete solutions, and are more open to collaborations which I found inspiring. It’s fascinating how textiles can be both autonomous and applied.

What will the future bring?

VAN DEN BERGHE: I would like to do some residencies abroad, and I would absolutely like to collaborate more with other artists or designers. The connecting power of textile fascinates me. I explore those possibilities together with people with dementia in workshops on recycling at Huis Perrekes in Geel. Even small actions bring them to life.

Margot Van den Berghe’s work is part of Future Generation (> 16/11) at MAD Brussels, mad.brussels; Instagram: margotvandenberghe

Passer l’éponge

FR/ Design for Resilience est une marque de textile saine, écologique, accessible à tous qui associe textile écoresponsable et production industrielle tournée notamment vers les tissus d’entretien pour la maison. Compostable, lavable et naturellement anti-bactérienne, cette éponge vaisselle en chanvre aide à rendre le matériel de cuisine plus propre tout en préservant la planète. (GB)

DESIGN FOR RESILIENCE Éponge vaisselle La Résiliente, 24,45 €, designforresilience.be

Adventurous drinking

EN/ In the Tipsy Tribe brewstillery, founded by an American-Turkish couple, brewing and distillation are done with passion and a local and sustainable philosophy. Settled in Koekelberg, in a space which possibly used to be a place of worship, their batches are adventurous: beer with distilled lemon and lime, Japanese IPA or Ecuadorian chocolate and strawberry tea-flavoured stout. (GB)

TIPSY

Dots everywhere

EN/ Drinking your first coffee of the day from a blue-dotted, deep-green glazed coffee cup by Ziziramics is enjoying it with style. Behind the brand is Živa Šekoranja, a part-time self-taught ceramist and part-time architect. Ten years ago, she left Ljubljana for Brussels. In 2023, she opened her own pottery studio in Etterbeek. At Ziziramics, besides coffee cups, you will find bowls, platters, vases, and flowerpot holders. But be quick, availability is limited, and her clay art is high in demand. (HR)

ZIZIRAMICS Coffee cups, 32 euro per cup, Instagram: ziziramics

Art deco

NL/ Het Belgische designlabel Zangra opent een flagshipstore in Brussel.Het label dat is vernoemd naar een lied van Jacques Brel maakt furore met verfijnde verlichting en interieurdecoratie met een knipoog naar vintage design. Alles is lokaal geproduceerd met duurzame materialen zoals porselein. In het oog springt de nieuwe art-decocollectie in zachte snoepkleuren. (HR)

ZANGRA Roze porseleinen tafel- of wandlicht Cedric, 149 euro, zangra.com

Le soleil sur la main

FR/ Passer une bague au doigt, c’est souvent le début d’une longue histoire, mais derrière chaque bague, il y a aussi une histoire. Chloé Ucedo, par exemple, est passée de l’architecture à la bijouterie. Ses bagues, tout en volumes évoquent des constructions modernistes épurées ou des palazzos. (GB)

UCEDO Shield, citrine lemon montée en clos escortée par 12 colonnes doriques, 1227 € Instagram: ucedo_ucedo_ucedo_ucedo_ucedo

TRIBE Jetteset, Brussels craft gin for 35,99 euro per bottle, tipsytribe.be

Bruxelles raconte

‘Si vous voyez apparaître des coupes mulet dans votre rue, attendez-vous à une hausse des loyers dans les mois à venir’

SOPHIE

On aime sa ville comme on aime le soleil : c’est beau, mais on finit par s’y brûler. Alors, dès que l’été pointe le bout de son nez, l’envie d’ailleurs se fait sentir. Cette année, j’ai eu la chance de partir en quête de liberté. En Lozère, je me suis débarrassé de mes rancœurs (et d’une partie de mon honneur) dans des fêtes de villages. J’ai soigné les blessures d’une rupture mal cicatrisée en me plongeant dans le sel de la Camargue. Sur la Playa Blanca de Tanger, j’ai retrouvé l’enfant en moi (il est compliqué ce gamin).

Je m’étais imaginé revenir transformé, lumineux, comme Ulysse rentrant au pays des vertes années. Mais en fait, j’ai atterri rue Verte (qui n’a de vert que le nom). Et là, surprise : les soucis que j’avais laissés à Bruxelles étaient toujours là, à m’attendre comme de vieux potes. Ces vacances étaient-elles plus une fuite qu’une avancée ? Parce que j’ai vite réalisé que ma grande transformation intérieure n’était pas si flagrante.

Bruxelles, elle non plus, n’a pas tant changé : les travaux lancés au printemps ne sont pas achevés, toujours pas de nouvelle ligne de métro, et toujours pas de gouvernement. Mais vu les résultats des élections, est-ce vraiment si urgent ? Si rien n’a fondamentalement changé, quelque chose, pourtant, a fait irruption. Il suffit d’ouvrir les yeux. La rentrée coïncide avec le grand come-back du mulet dans la capitale, cette coupe de cheveux à nuque longue qu’on croyait enterrée. Mais qu’est-ce qui s’est passé dans les salons de coiffure cet été ? Mais ça va aller ou quoi ? (t’as la ref ?)

Le « mulet’24 » n’est plus la coupe rustique d’antan. Finis les coups de tondeuse rouillée, à l’arrache dans une grange. Le mulet d’aujourd’hui s’est embourgeoisé. Il est propret, surtout vers le parvis de St Gilles, même s’il commence à déborder sur Schaerbeek, voire Anderlecht. Et ça m’inquiète un peu. Parce que le mulet, ce n’est pas juste une question de mode. C’est aussi un signal : il annonce la gentrification. Si vous en voyez apparaître dans votre rue, attendez-vous à une hausse des loyers dans les mois à venir. Et vu que j’habite l’un des quartiers schaerbeekois encore accessibles, je vois se rajouter une nouvelle préoccupation à celles qui ne m’ont jamais quitté. Vais-je devoir déménager ?

SAVOIR CE QU’ON VEUT

Là tout de suite, dans mon quartier en voie de gentrification, je suis assis dans la salle d’attente de mon coiffeur. Je me pose trop de questions, comme d’habitude. Du coup pour me calmer, je me repasse les vacances en tête. Je suis un peu dur avec moi-même. Ce n’était pas une fuite que de passer ces semaines loin d’ici. S’occuper, regarder ailleurs, ce n’est pas forcément une fuite. C’est changer d’axe.

Le coiffeur me demande ce que je veux. Je pense à la liberté, au lâcher-prise. Vous me direz qu’il y a mieux que le mulet comme symbole de liberté, mais il faut bien commencer quelque part. J’hésite donc à sauter le pas et rejoindre cette vague capillaire. Le coiffeur répète sa question. « Face à la peur, il faut bouger. » (j’ai lu ça sur une étiquette de Yogi Tea). Alors je me lève. Je lui dis que je veux un mulet. Je lui explique : « Cette coupe pour moi, c’est un petit geste pour reprendre le contrôle. » Il me regarde comme si j’étais fou. Vu que ça ne prend pas, je rajoute : « Parfois, de petits changements suffisent pour casser la paralysie » (j’ai lu ça dans Psychologies Magazine). Il sourit et me tape dans la main. C’est parti. La tondeuse vrombit, mon cerveau carbure. Une fois terminé, je regrette, évidemment. Je me suis fait gentrifier moi-même. Mais « Pas le temps pour les regrets. Les erreurs n’appartiennent qu’à nous-même », disait Lunatic. Je paye mon erreur, et j’entame ma rentrée faite de contradictions. Elles sont à l’image de cette ville que j’adore. Je rentre chez moi avec des mèches qui me chatouillent le haut du dos. Et je me dis que malgré tout, je suis bien heureux de vivre dans cette commune qui, depuis longtemps déjà, avait choisi le mulet pour emblème, ou était-ce un âne ?

ILYAS METTIOUI est auteur et metteur en scène. En alternance avec Nina Vandeweghe, il se raconte dans sa ville, naviguant entre réalité et fiction.

Discover our Agenda

SEPTEMBER

SAT 28 SEP

TRIPLE BILL

Adia Vanheerentals, Jeugdbrand & Carlos Giffoni

SUN 29 SEP

KETCLUB: Puggy

OCTOBER

WED 02 OCT

Jaune Toujours

THU 03 OCT Loverman

THU 03 OCT

BOOK PRESENTATION & CONCERTS

Black Metal Rainbows

SAT 05 OCT

Sonic Pieces 15 years: Sylvain Chauveau, Cisser Mæhl , Erik K Skodvin + more

SUN 06 OCT

IAMDDB

SUN 06 OCT Ill Considered

WED 09 OCT Bolis Pupul

THU 10 OCT Cat Burns

FRI 11 OCT

Rapsalon: Extince, Zwart Licht, Leblanco, NOELL3, Ella John, Nnelg, Bob uit Zuid

SAT 12 OCT Emmy d’Arc

SUN 13 OCT Baloji presents ‘AUGURE’

Miss Angel

19

Yalla.Worldwide invites Issam

21 OCT El Khat FRI 25 OCT

W.E.R.F. records presents SPOOK + Trance Plantations + Helena Casella THU 31 OCT

Victoria Canal NOVEMBER

WED 06 NOV Kokoroko THU 07 NOV Kofi Stone FRI 08 NOV Darrell Cole

WED 13 NOV Youssef Swatt’s 13/14/15 NOV Fifty Lab

Leonardo Van Dijl doorbreekt de stilte met ‘Julie zwijgt’

‘Brussel wijst je erop dat je niet het centrum van de wereld bent’

NL Julie zwijgt verovert na het Festival van Cannes en voor de Oscars ook de filmzalen. De debuterende regisseur Leonardo Van Dijl over grensoverschrijdend gedrag, tennis en zijn Brussel. “Mijn film is één grote aanmoediging: let’s talk.”

Tekst Niels Ruëll Foto Sophie Soukias

Een wereldpremiére en twee prijzen op de Semaine de la Critique in Cannes, een selectie als Belgische inzending voor de Oscars, en onderweg de steun van de Japanse toptennisster en voormalige nummer één van de wereld Naomi Osaka en haar productiehuis Hana Kuma. De debuutfilm van regisseur en coscenarist

Leonardo Van Dijl mag dan wel Julie zwijgt heten, de film spreekt voor zich.

Het internationale succes zorgt ervoor dat Leonardo Van Dijl, die in normale tijden een uur of zes per week op de tennisbaan te vinden is, nauwelijks nog kans heeft om te spelen. “Nu kom ik aan een uur of zes tennis als ik de voorbije vijf maanden bij elkaar optel,” vertelt de 32-jarige in Brussel aangespoelde West-Vlaming tussen twee verre reizen door. Polen, Melbourne, Toronto,

Straatsburg, Bordeaux, Hamburg, New York, Londen: overal mag hij spreken over Julie zwijgt

Die zwijgende Julie is een vijftienjarige tenniskampioene uit het Brusselse, die langs alle kanten onder druk wordt gezet om haar mond open te doen over haar coach. Die is door haar topclub geschorst na een incident met een voorgangster. Veelzeggend is dat de coach zelf bijna volledig buiten beeld blijft. “Ik heb een film gemaakt over het dilemma spreken of zwijgen,” zegt Van Dijl. “Tegelijk vond ik het ook belangrijk om een veel positiever verhaal te vertellen, en op een coach (de jongeman die de coaching overneemt, red.) te focussen die het wel goed doet. Want in het debat over grensoverschrijdend gedrag vergeten we soms dat er ook veel goede coaches zijn die wel goed omgaan met hun machtsfunctie.”

Hoeveel verschillende soorten stilte kende je voor je aan dit project begon en hoeveel ken je er nu?

LEONARDO VAN DIJL: Een pak meer. De voornaamste stilte die ik heb leren kennen, is die van mensen die eigenlijk ergens over willen praten, maar wachten tot jij een vraag stelt. Daar was ik me vroeger veel minder van bewust. Ik merk het vooral bij mannen. Mannen hebben het meest moeite om over bepaalde onderwerpen te spreken. Ik probeer erop te letten om écht te luisteren wanneer dat nodig is, om het signaal op te vangen wanneer iemand wil spreken maar een vraag nodig heeft om te beginnen. Ik merk dat Julie zwijgt voor velen een incentive is om na te denken over hun zwijgen. Door de identificatie met de zwijgende Julie, voelen ze zich gezien.

Waarom gaan mannen meer gebukt onder dat zwijgen?

VAN DIJL: Er heerst een zwijgcultuur bij mannen, een ‘echte man’ zet van zich af en staat sterk in zijn schoenen. Dat geldt ook voor Julie, ze wil een ‘echte atleet’ worden en een ‘echte atleet’ is geconditioneerd om door te zetten. Spreken impliceert in die zin opgeven, want ze wil niet als een slachtoffer bekeken worden.

Neem je het op voor Julies zwijgen?

VAN DIJL: Dat zou ik zo niet zeggen. Het is een dilemma. To be or not to be To speak or not to speak. Wat ze ook doet, ze verliest iets. Elke keuze is eigenlijk de verkeerde. Zowel zwijgen als praten heeft consequenties.

Zwijgen lijkt op korte termijn de veilige keuze. Maar het inciting incident is een meisje dat zweeg en uiteindelijk zelfmoord heeft gepleegd. Het is gewoon een heel lastige situatie waar geen goede oplossing voor bestaat. En dus moet je ze als maatschappij eigenlijk voorkomen.

Hoe kan je vermijden dat een coach van een jonge, ambitieuze sporter, die zijn of haar fysieke grenzen voortdurend wil verleggen, zijn of haar invloed en macht niet misbruikt?

VAN DIJL: We kunnen léren om erover te babbelen. Hoe kunnen we beter communiceren met elkaar? Hoe kunnen we beter luisteren? De juiste vragen stellen? We kunnen samen tot iets veiligers en iets constructiefs komen.

Wanneer een onderzoek begint, is het meestal al te laat. Het onheil is al geschied. Je moet niet wachten totdat er iets ergs gebeurt. We hebben samengewerkt met Sportieq: Centrum Ethiek in de Sport. Je kan grensoverschrijdend gedrag preventief aanpakken. Je kan met een vlaggensysteem werken dat atleten én coaches beschermt. Een rode vlag voor wat ontoelaatbaar is, een

oranje voor iets wat anders moet. Je kan regelmatig inchecken bij mensen en vragen of alles oké is. Probeer te detecteren.

Als er niet genoeg aandacht wordt besteed aan het beleid, kom je in het Wilde Westen terecht. Dan is er chaos en kan je op cowboys botsen die zich nergens iets van aantrekken. Wantoestanden melden moet laagdrempelig worden gemaakt. Zodra je ergens mee zit of een vraag hebt, moet je die kwijt kunnen. Hoe meer duidelijkheid, hoe makkelijker je opspoort wanneer iemand écht over de schreef gaat. Mijn film is eigenlijk één grote aanmoediging: let’s talk

Leonardo Van Dijl

— Is scenarist en filmregisseur (32)

— Won in 2015 een VAF Wildcard met zijn eindwerk aan LUCA, kortfilm Stephanie werd in 2020 geselecteerd voor Cannes

— Regisseerde videoclips voor Oscar and the Wolf en Warhola en werkte voor modehuizen als Dries Van Noten, Dior en Prada

— Debuutfilm Julie zwijgt triomfeerde in Cannes en is de Belgische inzending voor de Oscars

Schrik je van het grote enthousiasme voor je film?

VAN DIJL: Cannes was een trip. Op vrijdag

werkte ik de film nog af, op maandag zat ik op het vliegtuig. Misschien is het maar goed dat je het allemaal niet te bewust meemaakt. Ik dacht dat Julie zwijgt tot twee kampen zou leiden. They’ll love it or they’ll hate it. Maar dat was niet zo. They really liked it. Ik heb geluk gehad. Het eerste festival dat we aanspraken, hapte meteen toe. Dat geeft rust. Ik merk dat de pers, ook in België, Julie zwijgt zeer genegen is. We krijgen heel veel aandacht. Soms ervaar ik een soort van gêne. Ik gun het de andere films even hard. Want het is géén competitie. Een goede Vlaamse film is goed voor alle Vlaamse films. Toen zowel Close als De acht bergen uitkwamen, kreeg je een heel interessante vibe. Je stuwt elkaar omhoog. Ik wens élke maker een publiek en een platform toe.

Julie ambieert topsport en werkt zich te ple er. Hoe ambitieus was jij in het middelbaar?

VAN DIJL: Ik was erg nieuwsgierig en verdiepte me gretig in film, muziek en theater. Na de film Almost famous wou ik journalist worden. Ik kom uit Harelbeke. Kortrijk had best veel te bieden op het vlak van cultuur. Ik ben wel blij met waar ik ben opgegroeid. Ik was vrijwilliger in De Kreun, interviewde bands en publiceerde in Vice Magazine en Gonzo

Waarom koos je uiteindelijk voor film?

VAN DIJL: Ik vond alles interessant, maar ik was nergens écht goed in, niet in muziek, niet in schrijven, en totaal niet in acteren. Maar in film moet je net van alles samenbrengen. En ik monteerde graag eigen filmpjes.

De filmscholen lokten je naar Brussel. Je had na je studies kunnen terugkeren naar West-Vlaanderen, maar je bleef hier wonen. VAN DIJL: Het was geen liefde op het eerste gezicht, maar het werd wel grote liefde. Ik kon de knop omdraaien. Het unieke van Brussel is volgens mij: als jij voor de stad kiest, dan kiest de stad voor jou. En dan ben je een Brusselaar. Dat is niet zo in Parijs, een Belg zal nooit een Parisien zijn.

Tessa Van den Broeck als tenniskampioene Julie in Julie zwijgt. “Ze staat voor een dilemma,” vertelt
Leonardo Van Dijl. “To be or not to be To speak or not to speak. Elke keuze is eigenlijk de verkeerde.”

Brussel is een zalige stad om in te leven. Er zijn zoveel lagen, zoveel gemeenschappen, culturen. Er is op cultureel vlak altijd wel iets te doen. En het is een meltingpot. Ik voel me hier een wereldburger. Brussel heeft me veel meer open-minded gemaakt. Gevoelig voor alle kanten van een verhaal. Brussel heeft me op een andere manier naar het leven leren kijken.

Hoe veranderde de stad je kijk op de wereld?

VAN DIJL: Brussel is gewoon superinternationaal. Voor sommige mensen is Molenbeek een hellhole. Als je in Brussel woont, weet je beter. Ik vind dat de stad een minder xenofoob persoon van mij heeft gemaakt. Niet dat ik bewust racistisch was. Brussel wijst je er gewoon op dat je niet het centrum van de wereld bent. Ik vind het goed dat ik daaraan herinnerd word, zo wil ik in het leven staan. Durf ook te kijken naar het verhaal van een ander. Kijk rond je. Kijk niet alleen naar wat je niet hebt, kijk ook naar wat je wel hebt.

Julie zwijgt is filmisch ijzersterk. Nicolas Karakatsanis is een geweldige cinematograaf, maar geen vrijblijvende. Was het een evidentie om met de Brusselse topper scheep te gaan?

VAN DIJL: Ik heb niet voor hem gekozen. Hij heeft voor het project gekozen. De acteursstaking in Amerika stelde een filmopname uit. Ik had geen DoP. Hij vond het script goed en bood zich aan. Ik ben een supergrote fan van zijn werk. Hij stelde zich zoals iedereen volledig ten dienste van de film. Hij overtuigde me om op 35 millimeter te draaien en niet op 16 millimeter of digitaal. Niet alleen maar om het mooie patine. Dat is niet genoeg. Does it make sense for Julie?

We wilden dat het log was. Grote bobijnen. Een grote camera die je pas verplaatst als er een plan achter zit. Het moet een keuze zijn. Pellicule is ook duur, dus je moet goed nadenken voor je draait. Het is arbeiden, een offer dat je brengt omdat je Julie zwijgt zo belangrijk vindt.

Je hebt jaren moeten knokken voor je debuutfilm. In afwachting heb je duizend dingen gedaan: figuratieregie, productieassistentie, styling, andere behind the scenes-dingen. Had je wat aan de reclamefilms of videoclips die je regisseerde voor Oscar and the Wolf, Warhola en Clouseau?

VAN DIJL: De deuren gingen niet vanzelf open, nee. Soms teerde ik, zoals een atleet, op passie, discipline en doorzettingsvermogen. Passie is tegelijk je grote sterkte en je

Leonardo Van Dijl: “Tijdens het debat over grensoverschrijdend gedrag, vergeten we soms dat er ook veel coaches zijn die wel goed omgaan met hun machtsfunctie.”
“Je moet niet wachten totdat er iets ergs gebeurt. Je kan grensoverschrijdend gedrag preventief aanpakken. Leren spreken en luisteren. De juiste vragen stellen”

zwakke plek, omdat je zo grenzeloos bent. Je wilt op een set staan, je wilt met je handen bezig zijn. Die videoclips waren zeer welgekomen. Liever dat dan achter mijn laptop te zitten. Maar op een gegeven moment had ik het er ook wel mee gehad. Al heb ik onlangs nog een videoclip gedraaid voor Oliver Symons (van de groep Bazart, red.), maar met een andere insteek. Die videoclips zijn tof, maar het is niet hetzelfde als film. In een videoclip moet ik een muzikant dienen. In een film kan ik een personage dienen. Fictie is het enige wat mij

L’ÉCHO

verder heeft gebracht in het leven. Voor de rest was het altijd wat slabakken. Dat was geen carrière.

De droom is gerealiseerd. En nu?

VAN DIJL: Een tweede film maken. Zo snel als maar kan. Ik maak me geen illusies. Elke film is herbeginnen. Het zal niet per se gemakkelijker worden. Maar ik heb er nu van geproefd en het smaakt naar meer. Ik zag Julie zwijgt als mijn Olympische Spelen. Ik heb alles gegeven voor de film, en gelukkig geeft de film veel terug.

RETENTISSANT DE ‘JULIE SE TAIT’

FR/ Deux prix à la Semaine de la Critique de Cannes, une sélection pour représenter la Belgique aux Oscars, et entretemps, le soutien de la joueuse de tennis japonaise Naomi Osaka et de sa maison de production Hana Kuma. Le premier film de Leonardo Van Dijl a beau s’intituler Julie se tait, il parle de lui-même.

‘JULIE

KEEPS QUIET’ SHOUTS OUT FROM THE SCREEN

EN/ A world première and two wins at the Semaine de la Critique in Cannes, the pick as the Belgian entry for the Oscars, and the support from Japanese top tennis player Naomi Osaka. Leonardo Van Dijl’s debut film may be called Julie Keeps Quiet, the film certainly shouts out from the screen.

Picks of the month Music

Volta 3.0

NL/ Na passages in Elsene en Kuregem strijkt muziekcentrum

Volta neer in de Osseghemstraat in Molenbeek. Op hun derde locatie wordt 3.000 vierkante meter van het vroegere hoofdkantoor van Delhaize ingepalmd, en daar hoort een stevig openingsfeestje bij. Op de housewarming spelen drie voormalige residenten. De Belgisch-Kameroense rapper, producer and multi-instrumentalist

Joram Kunde Boumkwo, kortweg Kunde, mag als eerste het podium op. Op het album Dandelion koppelde hij eerder dit jaar de zoektocht naar zijn identiteit aan een aanstekelijke mix van hiphop, jazz, spoken word en field recordings. Daarna is het de beurt aan de

Antwerpse keytarist en elektronicatovenaar

Adriaan Van de Velde, die na zijn onderonsjes met drummer Lander Gyselinck (als Lander & Adriaan) opnieuw als Pomrad opduikt. Een soloset van Arne Nuyts alias Echofarmer sluit het liveluik af, waarna respectievelijk

Gucc Imane en JINRO de nacht induiken achter de decks. Na de openingsparty, waarvan de ticketopbrengsten naar de verbouwingen gaan, zou er wekelijks één concertavond plaatsvinden in de kleine concertzaal (voor 300 bezoekers). Vanaf februari wordt er opgeschaald, in 2025 opent een tweede, grotere concertzaal voor 450 à 500 bezoekers. (TP)

VOLTA OPENING PARTY 4/10, Volta, volta.brussels

Supergroup

EN/ SuperJazzClub is a six-member Ghanaian collective that was formed in 2018 and is made up of DJs, producers, and directors. They blend their different backgrounds into metropolitan R&B that is kept fresh with influences from hip hop, dub, funk, and psychedelic 1960s pop. Quite the change from the Afrobeats that engulfed us in recent years. (TZ)

SUPERJAZZCLUB 7/10, Botanique, botanique.be

Spraakwatervallen

NL/ Het kapsalon werd in 2003 voor het eerst besteld in een Rotterdamse pitazaak. Het Rapsalon, een nieuw festival rond Nederlandstalige hiphop, koppelt de eerste generatie nederhoppers – Extince was met ‘Spraakwater’ (1995) de eerste rappende noorderbuur in de hitparade – aan het jonge geweld van onder meer Bob Uit Zuid, Nnelg, Ella John en Leblanco, een Antwerpenaar met roots in de Bijlmer. (TP) RAPSALON 11/10, Ancienne Belgique, abconcerts.be

Groteske Cohen

NL/ Wie James De Graef het voorbije jaar de liefde zag bedrijven met zijn muzikale alter ego Loverman weet dat een concert van dit Brusselse godenkind garant staat voor een even unieke als ontregelende trip. Verwacht je dus ook nu aan de diepste bariton sinds Leonard Cohen, grotesk drama, onvoorspelbare cliffhangers, warmhartige meezingmomenten en een gelaagde visie op de liefde. (TZ) LOVERMAN 3/10, Ancienne Belgique, abconcerts.be

Les 30 glorieuses

FR/ Considérée comme l’une des meilleures années de l’histoire du rap, 1994 marque notamment la naissance du mythique Illmatic, le premier album de Nas. Fer de lance du hip-hop new-yorkais, ce dernier s’est constamment renouvelé. Fidèle au poste, Nas rejoue l’intégralité de son album culte à l’occasion des 30 ans du précieux objet. (NAL)

NAS 28/10, Cirque Royal, cirque-royal-bruxelles.be

A new skin

EN/ This year, Nuits Sonores sheds its skin to become Abrupt. Under that new banner, this four-day event aims to be a metropolitan lab for “innovative music, dialogue, and social debate.” A busy programme that the organisers have filled with lectures, conferences, and cutting-edge concerts by Laurel Halo, Chief Adjuah, Bolis Pupul, Mika Oki, and more. (TZ)

ABRUPT FESTIVAL 9 > 13/10, various venues, abrupt.brussels

L’empire contre-attaque

FR/ Aperçue à l’affiche des dernières éditions des festivals Coachella et Primavera Sound, la formation parisienne transpose les codes du funk et de la French touch dans des morceaux polyglottes. En français, en espagnol, en italien ou en anglais, L’Impératrice règne sous les boules-à-facettes du monde entier. (NAL)

L’IMPÉRATRICE 25/10, Ancienne Belgique, abconcerts.be

Nocturnal melancholy

EN/ After her breakthrough record Vulture Prince and the jazzy outing Love in Exile, Arooj Aftab dives into the night. Night Reign exudes melancholy, often drenched in love poetry, in English and Urdu. With that typically oriental touch full of mystery. As if the Pakistani-American singer wants to share the secrets of Lahore, the city where she grew up, with us. (TP)

AROOJ AFTAB 16/10, Bozar, bozar.be

Coup de cœur

Nicolas Alsteen écrit sur la musique

Un ami qui vous veut du bien

Nous vivons dans une époque hyperconnectée : un monde dans lequel le fil d’actualité Facebook se déroule à l’infini. Un monde où les reels Insta défilent en flux continu. Un monde où l’on swipe compulsivement sur TikTok. Dans ce monde-là, toute l’information est à portée de main, quelque part au bout de nos petits doigts agités. Cette sensation d’omniscience se renforce encore au contact des plateformes de streaming. Dès qu’une bonne chanson voit le jour, les algorithmes, en bons soldats de l’ère digitale, se chargent de nous avertir.

LA VRAIE VIE

Dans ces conditions, impossible de louper une sortie indispensable. C’est ce que je pensais. Jusqu’à cet été... Lorsqu’un ami canadien, de passage à Bruxelles pour quelques jours, a brusquement interrompu notre partie de ping-pong pour me faire écouter l’un de ses coups de cœur. Il s’appelle Rogê. Il vit entre Rio de Janeiro et Los Angeles. Je ne connais ni son nom ni sa voix. Mais dès les premières notes, j’entrevois ses influences : la bossa nova, le tropicalisme, la samba, Caetano Veloso, Marcos Valle, Jorge Ben. Tout ça me parle. Très très fort. Mais comment cet album (Curyman), produit par Tom Brenneck (Menahan Street Band, El Michels Affair) et arrangé par le légendaire Arthur Verocai, a-t-il pu m’échapper ? Après coup, j’apprends qu’il est sorti au printemps 2023 et qu’à l’heure des réseaux sociaux, les potes restent (encore et toujours) une valeur sûre. Se voir et communiquer sans écran interposé : une authenticité retrouvée, une liberté inégalée. À l’image de la musique de Rogê. Un personnage à découvrir dans la vraie vie, sur la scène de l’AB.

ROGÊ 30/10, Ancienne Belgique, abconcerts.be

‘Ik ben geen eenzaat, maar ik kan goed alleen zijn’

NL Je kan haar kennen als een van de vragenstellers in De slimste mens ter wereld, maar nu wil Miss Angel vooral de schijnwerpers richten op wat ze het beste kan: rappen. Met haar debuut Miss’Understood onder de arm daalt de Antwerpse engel deze maand neer in de AB.

Tekst Tom Zonderman

“If I go up, ain’t no comin’ down,” rapt Angela Agyei alias Miss Angel op haar langverwachte debuutalbum, zes jaar nadat ze haar neus aan het venster stak met haar single ‘Ghetto supahstar’. De Antwerpse artieste is ambitieus, België is haar te klein, zegt ze vastberaden. Maar die internationale doorbraak is vooralsnog een droom. De zelfverklaarde ‘Money making mami’ is een selfmade woman. Haar album betaalde ze zelf, ze is haar eigen manager. Dat impliceert grenzen aan het haalbare.

“Ik kan je verzekeren dat het héél hard knokken is. Je werkt met andere mensen, er zijn features, je moet alles en iedereen op één lijn krijgen. Mensen beseffen niet hoeveel tijd, energie en geld je in het maken van een album stopt. Ze zien enkel de glamour, niet het bloed, het zweet en de tranen. Letterlijk. Ik heb ontzettend veel kleine jobs gedaan om rond te komen. Een tijdje heb ik geprobeerd om enkel van de opbrengsten van mijn shows te leven, dat lukte ook en dat was zalig. Maar om mijn album te bekostigen, ben ik weer beginnen te werken. Het is niet anders.”

“Fuck you, pay me, I want all my money,”

klinkt het niet verwonderlijk in de track ‘FU pay me’. “Ik ben niet de enige artiest die niet tijdig betaald wordt. Dat mocht ook eens gezegd worden.” Maar haar stoere statement gaat uiteraard verder dan de letterlijke betekenis. Eigenlijk zegt ze: “Don’t fuck with me. I’m here to stay.” “Ik ben een vrouw, zwart. Ik heb me niet altijd gerespecteerd gevoeld, ook al hebben we de Lil’ Kims en zo gehad back in the days. Soms voel ik me ook gewoon de check mark van de diversiteit.”

DANSEN TOT JE NEERVALT

In de videoclip van ‘FU pay me’ oogt de Antwerpse net zo onbevreesd. Maar het is vooral haar vader die de aandacht opeist met een korte cameo. “Hij was makkelijk te overtuigen,” lacht Miss Angel. “Ik wilde hem in die clip om ook dat deel van mijn leven een beetje aandacht te geven. Mijn vader is priester in Brussel, niet veel mensen kennen zijn verhaal.”

Haar vader is ook te horen in ‘Intro: dad’s prayer’. “Toen ik een periode doormaakte waarin het me allemaal wat te veel werd, had hij me per voicemail een gebed gestuurd. Dat vond ik heel mooi. Ik heb niet altijd evenveel contact met hem gehad, maar hij heeft mij altijd gesteund. Ondertussen heb ik het geaccepteerd dat hij er niet altijd is. Als ik hem wil zien, bel ik hem gewoon.”

Zelf is ze ook gelovig, zegt ze. “De Bijbel ligt op mijn nachtkastje, ik probeer er zo vaak mogelijk in te lezen. Mijn geloof brengt mij tot rust, ik put er vertrouwen uit. Naar de kerk ga ik wel niet genoeg, ik vind altijd excuses. Dat is zonde. De kerken zijn leeg vandaag, terwijl het net omgekeerd zou moeten zijn. Het probleem is dat we te veel andere verleidingen hebben.”

Miss Angel groeide op in een gescheiden gezin op Linkeroever, een plek die ze “schattig” noemt en roemt om het groen en de sociale cohesie. Mensen zien Linkeroever misschien als een dorp, beseft ze, maar ook ’t Stad beschouwt ze als “klein en gezellig.” “Ik

mis wel een beetje de drukte van vijf jaar geleden, er lijken minder dingen te gebeuren. De buzz is weg. Dan moet ik er maar zelf voor zorgen.” (Lacht)

Aanvankelijk dacht de rapster dat ze het als danseres zou maken. Ze danste zich de pleuris, terwijl haar ouders zich afvroegen of ze daar wel iets mee zou bereiken. “Ik legde mezelf zoveel druk op, dat ik een burn-out kreeg. Al kon ik dat toen, op mijn 18e of 19e, niet benoemen. Ik wilde mijn ouders niet teleurstellen. Ik was geen geweldige student zoals mijn oudere zus, maar ik wilde geen nietsnut zijn en wilde koste wat het kost iets bereiken. Maar plots wist ik niet meer wat ik wilde aanvangen met mijn leven.”

SAFESPACEN MET JE KAT

De redding lag in de rap. Met de vrouwelijke dancecrew Navitas richtte ze samen met gelijkgezinden Female Takeover op, een collectief met danseressen, muzikanten, slam poets en kunstenaars. Op hun eerste event deed Miss Angel er haar ding als danseres, maar ze ontdekte ook haar stem. “Slammen was niet meteen iets voor mij, ik had een beat nodig. Er kon iemand beatboxen en zo ben ik er ingerold. Heel onschuldig.”

Dankzij heel veel doorzettingsvermogen en een flinke dosis healing power van the Lord is er nu Miss’Understood. “Ik heb mij vaak misbegrepen gevoeld als tiener, en nu soms nog. Als ik ergens zat te chillen, vroegen mensen meteen: ‘Ça va met u?’ Of ze dachten dat ik boos was als ik iets in een bepaalde toon zei. Mensen wilden graag in mijn buurt zijn, maar ze waren soms ook snel weer weg. Dat bracht me in de war. Dus trek ik me iets meer terug dan vroeger. Ik ben geen eenzaat, maar ik kan wel heel goed alleen zijn. In mijn safespace, met mijn kat.” (Lacht)

Miss Angel stelt haar debuut Miss’Understood voor op 18/10 in de Ancienne Belgique, abconcerts.be

Miss Angel debuteert met Miss’Understood: “Ik heb mij heel vaak misbegrepen gevoeld. Als ik ergens zat te chillen, vroegen mensen meteen: ‘Ça va met u?’”

WTF?

Whitney en niet Freddie is de echte Queen of the Night

Zou No Way Sis opnieuw samenkomen nu Oasis ook weer met veel bombarie de hort opgaat? De coverband had er eind jaren 1990 de brui aan gegeven, toen het met de albums en de roem van de rockgoden uit Manchester steil bergafwaarts begon te gaan. Ook al had Noel Gallagher de populaire tributeact in zijn typische mythologiserende stijl “de tweede beste band in de wereld genoemd.”

Het is er sowieso het moment voor, vandaag worden we om de oren geslagen met coverbands, van Björn Again over Proxy Music en Brit Floyd tot Fake That en The Rolling Clones. Redenen zat om die hang naar eerbetonen te verklaren: de originele leden zijn geveld door ouderdom, drugs of ziekte, kunnen niet meer door één deur of de artiest in kwestie is ronduit onbetaalbaar geworden. En dus doen verstokte fans het maar wat graag met een surrogaat. Bovendien doen covergroepen niet moeilijk, ze spelen zonder zaniken de grootste hits van de artiesten die ze salueren.

De filosofie ‘beter een goeie kopie dan een slap origineel’ zorgt ervoor dat het deze maand coverbands regent in het Koninklijk Circus. Van The Philip Glass Ensemble kan je nog zeggen dat het geen kopie is, al doet zijn originele bezieler niet meer mee. Mr. Bowie moet David Bowie doen vergeten, die tot afgrijzen van elke muziekliefhebber 2016 inluidde als ‘the year the music died’. We wensen Milan Devinne, een Tsjechische rebel rebel met Duitse roots die The Thin White Duke reanimeert, veel succes. Levin was blijkbaar ook “de enige Tsjech die te zien was in de film Bohemian rhapsody,” leest de bio op zijn website. Wat ons brengt bij One Vision of Queen, dat ook naar Brussel afzakt. Volgens de aankondiging is Marc Martel “dé reïncarnatie van Freddie Mercury’s stem.” Helaas niet van de snor, en dat is toch wel sneu, maar gezichtsbeharing kan je niet faken. Bij tributeacts is het nochtans de kunst

om je held zo dicht mogelijk te benaderen, of ermee te versmelten. Misschien kan Gary Mullen dat beter dan Marc Martel, want hij komt deze maand naar het Koninklijk Circus met One Night of Queen, mét knevel. “De meest authentieke, volmaakte en indrukwekkende Queen tribute show ooit,” zegt de website. Je kan nooit genoeg superlatieven gebruiken. Bovendien is Mullen “écht de reïncarnatie en vocale en fysieke dubbelganger van Freddie Mercury.” Brian May, de grijs gekrulde gitarist van Queen, is fan van Martel, maar vindt dat Mullen dé waardige erfgenaam is van Freddie Mercury. Dat Mullen en Martel het zelf uitvechten, wij kijken vooral uit naar die andere Queen, Whitney Houston, die met het naar een van haar hits vernoemde Queen of the Night ook een eerbetoon in Brussel te beurt valt. Houston, die sinds ze in 2012 niet meer op deze aardkloot rondloopt wegens naast haar enorme zangtalent ook een enorme zin voor zelfdestructie, wordt er weer tot leven gewekt door “sensationele zangers.” Zoveel vocale virtuositeit kan je nu eenmaal niet vatten in één persoon. Benieuwd of zij ‘I wanna dance with somebody’, ‘I’m every woman’ en ‘I will always love you’ met evenveel panache kunnen brengen als ‘The Voice’, zoals Houston werd gedoopt. “I’ve got the stuff that you want / I’ve got the thing that you need / I’ve got more than enough / To make you drop to your knees / ’Cause I’m the queen of the night,” zong de betreurde Amerikaanse in ‘Queen of the night’. Wie kan haar ongelijk geven? Freddie Mercury en Whitney Houston waren zowat de twee strafste zangers van de jaren 1980. Maar er kan er maar één de echte Queen zijn. Sorry, Freddie. TOM ZONDERMAN

One Night of Queen: 5/10, One Vision of Queen: 11/10, Queen of the Night: 25/10, Koninklijk Circus, cirque-royal-bruxelles.be

long long TotalCount(long long n)

// To keep number of 1 at right vector<int> right;

// Total answer long long ans = 0;

// Total 1 int one = 0;

while (n != 0) {

// If bit is set if (n & 1) { one++; }

// Else the total number of one // till now is right for current 0 else { right.push_back(one); }}}

>>= 1;

// If bit is set if (n & 1) { one++; }

// Else the total number of one // till now is right for current 0 else { right.push_back(one); } n >>= 1; } for (auto x : right) {

// Number of one’s at left = // total-right int left = one - x;

// Adding to answer the // contribution of current 0 ans += (left * x); }

// Drivers code

n >>= 1; }}} for (auto x : right) { // Number of one’s at left = // total-right int left = one - x;

// Adding to answer the // contribution of current 0 ans += (left * x); } return ans; } // Drivers code int main() { // Given number long long n = 21;

// Calling function cout << TotalCount(n) << endl; return 0;

// Else the total number of one // till now is right for current 0 else { right.push_back(one); } n >>= 1; } for (auto x : right) { int main()

// To keep number of 1 at right vector<int> right; // Total answer long long ans = 0;

// Total 1 int one = 0; while (n != 0) {

// If bit is set if (n & 1) { one++; }

MAD Brussels presents an exhibition on Brussels’ future creatives 27.09.24 — 16.11.24 more info on mad.brussels

Kasbah Kosmic © Pietro Barbarossa

Picks of the month Theatre & Dance

Chaud, la liberté

FR/ Depuis sa création, le Festival des Libertés nous invite à fêter la liberté dans un réjouissant mélange de genres où se complètent films, documentaires, théâtre, musique et débats. Pour les perles cinématographiques de cette 23e édition, on retient Queendom (voir photo), le combat de Gena Marvin, une artiste queer de 21 ans qui défie par ses performances radicales les lois anti-LGBTQ+ de Vladimir Poutine. Avec l’avènement des armes autonomes et de la guerre robotique, Flash Wars montre comme l’IA transforme le champ de bataille de demain. Tomorrow’s Freedom dresse le portrait du leader palestinien emprisonné Marwan Barghouti à travers les yeux de sa famille. En théâtre, après Pour un temps sois peu,

Laurène Marx revient dans un autre registre avec une confession entre naïveté et brutalité sur les traumas d’enfance et l’inertie du système psychiatrique (Je vis dans une maison qui n’existe pas). Avec sa Lettre aux absents, le rwandais Dorcy Rugamba écrit une lettre à ceux qui ne sont plus. Côté musique, on peut s’attendre à un programme qui fait bouger, avec notamment Eliades

Ochoa du Buena Vista social club, Arthur Teboul & Baptiste Trotignon où le chanteur de Feu !

Chatterton revisite les standards de la chanson française. Sans oublier MC Solaar, qui n’a rien perdu de son flow, ou encore le double concert de Bagarre et Acid Arab. (GB)

FESTIVAL DES LIBERTÉS 10 > 19/9, Théâtre National, theatrenational.be

Technofolk

NL/ In Disquiet danste Lisa Vereertbrugghen nog alleen op techno. In While we are here onderzoekt de choreografe het verlangen om samen te dansen, en combineert ze hardcorerave en volksdans tot technofolk die de traditie van collectieve lichamelijkheid bevreemdend viert en ontwricht. (MB)

LISA VEREERTBRUGGHEN: WHILE WE ARE HERE 23 > 25/10, Les Halles, halles.be

Sortir de terre

FR/ On ne présente plus la mort. Clément Thirion la danse dans un spectacle hypnotique où la beauté et l’horreur se superposent avec une exigence quasi mystique. Dans une polyphonie de voix, d’images et de mouvements, un autre monde s’ouvre à nous. (GB)

CLÉMENT THIRION: DANSE MACABRE 8 > 19/10, Théâtre Varia, varia.be

Sex workers speak their mind EN/ A lot of things are said about sex workers. But they rarely have their own say. In this festival entirely devoted to them, they tell about themselves and show their pride in snappy films, concerts, performances, and meetings. (GB)

SNAP! FESTIVAL 18 & 19/10, Les Halles, halles.be

Gatverdamme

NL/ Nona Demey Gallagher en Lieselot Siddiki haalden het TheaterFestival met dit feministische stuk van Valerie Solanas, die in 1968 Andy Warhol neerschoot. Met Sophia Bauer, Bavo Buys, Lucas van der Vegt en Lucie Plasschaert verzamelden ze een jonge succescast rond zich. (MB)

LIESELOT SIDDIKI & NONA DEMEY GALLAGHER: UP YOUR ASS 18 & 19/10, KVS BOX, kvs.be

Fais-moi une place

FR/ 4211 kilomètres, c’est la distance qui sépare Téhéran de Paris. Entre la violence du déracinement, le poids de l’héritage et la quête de l’identité, une famille d’exilés iraniens cherche sa place entre deux mondes, entre des choix impossibles et goûte encore mieux le prix de la liberté. (GB)

AÏLA NAVIDI : 4211 KM 1 > 19/10, Théâtre de Poche, poche.be

Lettergrepig

NL/ Kotomi Nishiwaki en Ondine Cloez ontmoetten elkaar in 2000 tijdens hun opleiding aan P.A.R.T.S. Vanuit hun gemeenschappelijke interesse in poëzie en vertalen vertrekken ze van de oude Japanse 31-lettergrepige dichtvorm tanka om een gesprek te beginnen over woorden, geluid, het verleden, het geheugen, vertalingen en misverstanden. (MB)

KOTOMI NISHIWAKI & ONDINE CLOEZ: THE FIRST WORD OF THE FIRST POEM OF THE FIRST COLLECTION IS BASKET 11 > 19/10, Atelier 210, atelier210.be

Less is more

EN/ Choreographer Wim Vandekeybus and his company Ultima Vez usually go for abundance, but this time they will dive into emptiness. With a completely different approach to dance, sound, and set design, they search for new perspectives, new forms of perception, to see and hear what we missed before this new vision. (MB)

ULTIMA VEZ: VOID 23 > 31/10, KVS BOL, kvs.be

Coup de cœur

Gilles Bechet writes about theatre, dance, and art

In mother’s arms

At 15 years old, Mohamed Toukabri left Tunis to follow a training course in the Académie Internationale de la Danse in Paris. For his mother Latifa, the heartbreak that followed was reminiscent of that of her parents when she left Tunisia to find a job in Italy, when she was 18. After a dancing career which led him, among other places, to P.A.R.T.S., Jan Lauwers’ Needcompany, and choreographer Sidi Larbi Cherkaoui, the dancer reunites with his mother on stage in a symbiotic show. In The Power (of) The Fragile, Mohamed talks to his mother about his world, takes her on a tour of the stage which also has its own borders, shows her the essentials of the dancing language, while Latifa tells about her path and the dreams she had before she became a mother.

TENDERNESS AND CANDOUR

There is a lot of love and humour in their exchanges. Two worlds, two life experiences are meeting each other on the stage, strange but at the same time familiar. Latifa, who never danced on stage but always dreamed about it, follows her son’s footsteps with a juvenile enthusiasm which is also a reward for their long-awaited reconnection. From choreography to storytelling, boundaries are blurred. From Stravinsky to Chic, bodies are saying what words cannot express. Mohamed’s care and attention for his mother is largely compensating for Latifa’s lack of experience. At the turn of a gesture, of a languishing moment, the filial bond reappears. At a certain point, as if a loop is being closed, the mother is no longer bearing the child, it is the child who bears the mother.

Les Tanneurs, lestanneurs.be

MOHAMED TOUKABRI: THE POWER (OF) THE FRAGILE 8 > 12/10, Théâtre

Visual artist Mark Manders

A house with infinite rooms

you dictate what people think. With objects, it’s only thoughts you’re touching, and you leave a lot more open,” he explained to the newspaper De Morgen

After thirty years at Zeno X Gallery in Antwerp, which closed last year, the Dutch-Belgian artist Mark Manders is now represented by Xavier Hufkens in Brussels. To celebrate, a big solo exhibition is taking over all four floors of the gallery. Visual artist Mark Manders grew up in the Dutch village of Volkel, but has been living in Ronse in the province of East Flanders for ages. For decades, he has been working on a single, still ongoing self-portrait: his Self-Portrait as a Building, a unique project including countless sculptures, installations, publications, drawings, and architectural plans.

His oeuvre can be seen as a house under construction, with more and more rooms constantly being added to it. This fictional construction is built not so much with the material of his own personal history, but rather with his very own bricks, which can take a different form in everyone’s head. Originally, he wanted to sculpt with words and become a writer. Until he was convinced that he would express himself better with physical images. “With language,

NOTHING IS WHAT IT SEEMS

Walking through Manders’ sprawling building, you stumble upon a lot of seemingly everyday objects, which you would find in any other house. There are tables, chairs, mugs, pencils, boards, newspapers, a piece of thread. But nothing is what it seems. The wooden board is actually made of bronze, the mugs are epoxy resin imitations. Manders printed the newspapers himself, with words arranged in a random order. Dates are nowhere to be seen, as his creations have to be completely timeless. Even the “inhabitants” of his building are impossible to assign to a time period. Animals are everywhere, like the many dogs, and the curious fox with a leash on its belly, with a mouse wedged in between. The most famous inhabitants are the crumbling, cracked female statues, which seem to refer to classical antiquity or artists like Giorgio de Chirico and Constantin Brancusi. One of these sculptures, a monumental reclining head, or Tilted Head, stood in a Central Park entrance in New York for almost a year in 2019.

A nice demonstration of Manders’ love of blurring the boundaries between reality and imagination is the appearance of the so-called “skiapode” (shadow foot), in the many spaces of his work. A fantasy creature with one leg and a giant foot, serving as an umbrella against the sun. Besides images of this bizarre figure, he also wrote a Wikipedia-like page, extensively documenting the myth, without allowing you, as a reader, to decipher what is fact or fiction.

Mark Manders’ first exhibition at Xavier Hufkens will run from 25/10 to 21/12, xavierhufkens.com

Mark Manders is most known for his timeless, crumbling, cracked female statues. One of these sculptures, Tilted Head, stood in a Central Park entrance in New York for almost a year in 2019.

Mode & design

Dans les Marolles, un défilé chorégraphié tacle la planète football

La jeune Sille Beloul porte un maillot signé Julie Menuge. La designeuse bruxelloise s’est fait un nom avec ses patchworks colorés, mêlant différents registres de motifs.

‘Le monde du football gagnerait à être un peu plus créatif ’

FR Avec leurs followers par millions, les superstars du football n’ont jamais été autant courtisées par la fashion sphère. Dans un monde où l’industrie de la mode compte parmi les plus polluantes, le metteur en scène et ex-joueur professionnel Ahilan Ratnamohan propose une alternative à cette frénésie. Soit un défilé de mode 100% bruxellois, upcyclé et imprégné de la culture du ballon rond.

Texte et photos Sophie Soukias

Début septembre, dans le quartier des Marolles. Le nouveau parc des Brigittines, inauguré en juin 2023, baigne dans le soleil, dévoilant sa piste de pétanque, son terrain multisport et sa plaine de jeux au design futuriste. À quelques pas, un bâtiment moderne en briques rouges s’anime : c’est le point de rencontre des participants au défilé Football x Fashion Qu’ils soient professionnels, joueurs de rue, freestylers ou compétiteurs en salle, tous partagent une passion commune pour le football et pour la mode. Dans un mois, lors de la deuxième édition de Art + People (version remastérisée de la Nuit Blanche), ils défileront ensemble sur l’aire sportive du parc. Mais pour l’heure, il s’agit de leur trouver une tenue.

QUESTION DE VIBE

Derrière des portants métalliques, cinq créatrices et créateurs bruxellois (Julie Menuge, Fernando Miró, Maria Cubillos, Kwalé Hakiza et Noureddine Zouagui ) sont prêts à leur faire essayer des pièces uniques,

conçues spécialement pour l’événement. Au départ, très peu de consignes : s’inspirer de l’univers du football et utiliser des matériaux 100 % upcyclés. En plus d’être élégants, les vêtements doivent permettre aux modèles de défiler avec la même agilité qu’exige un match sur le terrain.

Ce fashion show hors du commun, on le doit à Ahilan Ratnamohan, véritable joueur polyvalent dont les multiples vies ne cessent de dialoguer. D’abord étudiant en cinéma à la University of Technology de Sydney, où il se rêve designer. Il accède par la suite au terrain du football professionnel, dribblant à travers différentes villes d’Europe. Avant de marquer un tournant en devenant artiste performeur à Anvers.

Après des prestations remarquées lors de la Nuit Blanche (Klapping) et au Kunstenfestivaldesarts (Une traduction infidèle), l’artiste inclassable refait son entrée à Bruxelles avec un défilé haute couture embrassant l’univers du football dans ses moindres recoins.

Plus qu’un hommage, ce projet pénètre la culture du ballon rond dans toute sa

complexité : des mouvements des corps en pleine action, aux fumigènes brûlants des supporters, en passant par le design des maillots et le bling bling (pas toujours reluisant) qui habille ce sport. «J’ai tenu à ce que les modèles soient exclusivement des footballeurs. Je ne voulais pas de mannequins prétendant incarner des joueurs, la vibe n’aurait pas été juste », précise le metteur en scène.

Pour trouver ses modèles , il a frappé aux portes des clubs de la capitale. Mais peu se sont ouvertes. Le football est un monde à part, difficile d’accès. « Par nature, ce milieu est centré sur la performance et l’entraînement. Il y a peu de place pour autre chose. Et moi, j’arrive avec un projet créatif qui, aux yeux d’un entraîneur, semble sans intérêt.» Pourtant, Ahilan Ratnamohan en est persuadé, le foot peut autant inspirer l’art, que l’art peut inspirer le foot.

«La mode encourage le footballeur à penser outside the box. Le football est un monde très normatif et ça n’est pas quelque chose de spécialement positif. Je suis persuadé qu’en infusant un peu de créativité

aux entraînements, cela pourrait canaliser un autre type d’énergie, voire résoudre certains problèmes sur le terrain pendant les matchs.»

LA MÉTHODE MBAPPÉ

Certes, aujourd’hui, football et fashion sphères sont comme deux faces d’une même pièce. Les marques s’arrachent les vedettes du ballon rond, s’infiltrant dans leurs succes stories étalées sur les réseaux sociaux. Dans son édition estivale, la revue française d’enquêtes et grands reportages XXI, décortiquait le « système Mbappé » et le talent hors pair «d’un des sportifs français

les plus suivis au monde » pour se faire courtiser par les Dior et LVMH. Tout en restant maître de son image et de son récit personnel.

« Je trouve formidable que de plus en plus de footballeurs s’intéressent à la mode », explique Ahilan Ratnamohan. « Cela dit, ce qui les motive reste souvent d’ordre financier. Pourtant, les stars du football ont un véritable pouvoir d’influence. Bien qu’on ne puisse jamais le prouver, il est possible que Kylian Mbappé ait influencé les dernières élections françaises en s’opposant publiquement à l’extrême droite. Ce type d’impact pourrait aller encore plus loin :

« Je serais ravi qu’un jour, une star du football belge ou international porte une de mes créations »

imaginez si ces icônes mettaient en avant des marques écoresponsables ou bousculaient les normes en portant des tenues non conventionnelles. »

Le metteur en scène exprime son admiration pour des footballeurs tels que l’Espagnol Héctor Bellerín, l’Australien Jackson Irvine ou encore le Français Paul Pogba, qui se distinguent non seulement par leur talent, mais aussi par leur style unique, en rupture avec les normes établies. «Le revers de la médaille, c’est que dès qu’ils jouent moins bien, la vague de critiques est proportionnelle à leur audace.»

Pour Ahilan Ratnamohan, le football est avant tout une histoire d’amour. Un amour sans limites pour un sport où chaque dribble, chaque saut, chaque coup de tête évoque les mouvements d’une danse gracieuse, une chorégraphie éphémère, digne d’être portée sur les planches d’un théâtre. « C’est une beauté fugace, qui disparaît en un clin d’œil. Ensuite, il faut affronter le côté obscur du football : le népotisme, l’agressivité, l’ultracapitalisme. Mais malgré tout, le jeu en vaut la chandelle. »

CARTES À DÉFILER

Même son de cloche du côté de Sadek, joueur depuis quatre ans à l’U.Africa FC. Bruxelles et pour qui la participation en tant que mannequin au projet Football x Fashion était une évidence. « Le football fait battre mon cœur, et la mode est mon moyen d’expression favori. Chaque pièce, qu’il s’agisse du design, des textures ou des couleurs, me permet de me révéler tel que je suis. » Cette passion remonte à son enfance, influencée par sa mère, qui lui expliquait toujours ses choix vestimentaires.

Lors du défilé Football x Fashion, Sadek portera une salopette customisée par le styliste et directeur artistique Noureddine Zouagui, réalisée à partir de cartons rouges et jaunes récupérés auprès d’arbitres. « Ce projet m’a séduit par la grande liberté qu’il nous offrait », confie le designer marocain basé à Bruxelles. Passionné de football « comme tout le monde », Noureddine Zouagui maîtrisait l’art de l’upcycling bien avant que cela devienne une tendance. Dans les années 2000, à Casablanca, il créait déjà des pièces uniques à partir de vêtements de seconde main. « Je ne trouvais pas ce que je voulais pour m’habiller, alors j’ai commencé à créer mes propres tenues. » Repéré par la scène musicale marocaine, ses créations ont vite intégré la scène rap locale. Aujourd’hui, il continue d’explorer sa créativité dans

« Je me sens comme un gladiateur » dit Dialito, qui défilera le 5 octobre dans une tenue designée par Kwalé Hakiza.

l’upcycling, tout en travaillant sur une nouvelle marque inspirée des traditions marocaines, qu’il décline dans une esthétique futuriste. « Bruxelles est une ville multiculturelle avec une forte présence marocaine. Cela m’inspire énormément. »

LE POING LEVÉ

Julie Menuge, designeuse bruxelloise, excelle également dans l’art de transformer de vieux vêtements en haute couture. Une pratique qu’elle considère comme « un acte de résistance et de poésie face à la production de masse globalisée du monde de la fast fashion.» Arrivée à Bruxelles en 2002 pour étudier à La Cambre, elle a exercé ses talents pour des maisons telles que Jean-Paul Gautier avant de se faire un nom en ouvrant une boutique dans les Marolles. Pour le défilé Football x Fashion, la designeuse a fidèlement préservé sa signature en adoptant le patchwork. Elle a minutieusement déconstruit des maillots et shorts de football pour les réassembler avec des tissus vintage ou du quotidien, choisis pour leur texture proche de celle des tenues sportives. Parmi ses créations, un maillot rose orné de bandes de tissus fantaisistes et multicolores, assorti à des chaussettes noires réimaginées dans un style tout aussi audacieux et flashy.

C’est la jeune Sille Beloul qui aura l’honneur de porter ces pièces uniques lors du défilé chorégraphié. Passionnée aussi bien par le ballon rond que par les tendances de la mode, elle évolue au sein de l’équipe Fémina Wild Star Woluwé. « J’ai déjà eu l’occasion de participer à un défilé de mode, et j’avais très envie de revivre cette expérience. »

LES NOUVEAUX GLADIATEURS

Dialito n’en est pas à son premier défilé non plus. Collaborateur régulier du designer bruxellois Kwalé Hakiza, qui l’a entraîné dans l’aventure Football x Fashion, il s’est lancé avec enthousiasme. Originaire d’Abidjan, en Côte d’Ivoire, Dialito a grandi avec un ballon rond entre les pieds avant d’intégrer un centre de formation, jusqu’à ce que les aléas de la vie brisent son rêve de devenir professionnel. « Je n’ai pas de regrets, on essaie de voir la vie du bon côté », confie-t-il en terminant d’enfiler un ensemble deux pièces conçu à partir d’un maillot rayé noir et orange. Le haut, rembourré au niveau des épaules, est prolongé d’une large jupe fendue. « Je me sens comme un gladiateur. Ça me plaît bien. » Pour Kwalé Hakiza, le créateur de cette

aux arbitres.

tenue, la connexion entre le terrain de foot et l’arène antique est évidente. « Les footballeurs, ce sont un peu nos gladiateurs modernes. Ils sont des références, des icônes dans notre société. » Kwalé Hakiza, diplômé des ateliers de Saint-Luc, privilégie les designs fluides qui dévoilent des parties du ventre, des bras et des jambes. Comme beaucoup des créations présentées lors du défilé, ses pièces s’adaptent au corps de celles et ceux qui les portent, peu importe leur genre. « Je refuse de considérer mes mannequins comme de simples porte-manteaux. J’aime leur donner une véritable place, apprendre à connaître leur sensibilité et collaborer avec eux pour qu’ils s’approprient le vêtement. »

VOETBALGEKKE MODE

Si Kwalé Hakiza consomme avec modération le football, la culture du ballon rond s’est toujours imposée en toile de fond. « Ma mère ne rate aucun match. Elle connaît tous les joueurs, leurs transferts. Si on regarde quelque chose à la télé et qu’un match va commencer, on doit changer de chaîne. »

S’il suit des footballeurs, c’est surtout à travers les réseaux sociaux ou les magazines de mode. « Aujourd’hui, on ne cloisonne plus les footballeurs à leur identité d’athlète. Ce sont des ambassadeurs. Je serais ravi qu’un jour, une star du football belge ou international porte une de mes créations. » Le défilé Football x Fashion dans les Marolles promet d’être un avant-goût de ce rêve en devenir.

NL/ Nooit eerder werden de supersterren van het voetbal zo het hof gemaakt door de modewereld, een van de meest vervuilende industrieën. Regisseur Ahilan Ratnamohan formuleert een antwoord op die waanzin in de vorm van een modedefilé dat 100% Brussels, geüpcycled en voetbalgek is.

FASHION MEETS FOOTBALL

EN/ Never before have football superstars been that much coveted by the fashion sphere. In a world where the fashion industry is among the dirtiest polluters, director Ahilan Ratnamohan’s answer to this frenzy is a 100% Brussels fashion show, upcycled and infused with football culture.

Pour habiller le mannequin-footballeur Sadek, le créateur Noureddine Zouagui a imaginé une salopette brodée de cartons rouges et jaunes empruntés

Music

Why is Gen Z so obsessed with Cigarettes After Sex?

No smoke without fire

EN The Cigarettes After Sex concert at Vorst Nationaal/Forest National sold out in minutes. Without being played on the radio or releasing a single video and, above all, without communicating on social media, the US band is ultra-popular with Generation Z. We pulled out our lighters for an illuminating look at this phenomenon.

Formed in 2008 around the lone voice of Greg Gonzalez, Cigarettes After Sex is the official receptacle for the singer’s heartaches. Love, desire, disillusionment, and melancholy are invariably woven into his songs: dreamy and ethereal tunes whose languid melancholy evokes the exploits of both Beach House and Julee Cruise and reflects the influence of Mazzy Star and the late Françoise Hardy.

Guitar in hand, with a heavy heart, the brooding Greg Gonzalez releases his expired emotions alongside the bassist Randall Miller and the drummer Jacob Tomsky. Together, they recorded three singles with relative but moderate success: “K.”, “Apocalypse”, and “Sweet”, all from the trio’s first album released in 2017. Since then, dead silence. Cigarettes After Sex tracks struggled to make it onto the airwaves. Meanwhile, the band’s albums multiplied (and blended together) without making waves.

Released on the quiet this summer, X’s, the band’s third attempt at a discography as refined as it is monotonous, illustrates what the media reception has been like for Cigarettes After Sex: not one word written about the band on the influential website Pitchfork, and only a small column, accompanied by a scathing 5/10, in the magazine Uncut

In France, the writers of Rolling Stone were kinder, with a score of 3/5. Nonetheless, the article about the new album by Cigarettes After Sex highlighted the project’s stagnation: “Greg Gonzalez opts for repeti-

tion, or at least familiarity, this time telling a love story from A to Z.”

STADIUM TOUR

The limited enthusiasm of the French media did not stop the trio from filling the Accor Arena in under 24 hours. It is the same story in Belgium: all the tickets that went on sale for the concert at Vorst Nationaal/Forest National were gone within minutes. This phenomenon is not limited to Brussels and Paris. It is a global shock wave. India, South Korea, Australia, Greece, Thailand, Germany, South Africa, and Hong Kong: all the biggest venues in the world are welcoming Cigarettes After Sex for sold-out concerts.

In Jakarta, Indonesia, the band is even scheduled to perform at Beach City International Stadium, a venue with a capacity of 20,000. “When I was a kid, I was a Queen superfan,” Greg Gonzalez confided during one of his rare interviews. “I had the cassette tape of their concert in Wembley. We haven’t played there yet. But after filling a venue like Madison Square Garden in New York, now I’m thinking anything is possible.”

So, who goes to see the band in concert? To make sense of the (large) Cigarettes After Sex fanbase, we must turn to Generation Z: people born between 1997 and 2010. Strangely, the project carried by the androgynous voice of Greg Gonzalez sidesteps all the current rules for achieving stardom. Rarely played on the radio, stingy with interviews, the trio has not produced a single music video and never appears on the covers of albums. Add to that an almost ghost-like

presence on social media, where black and white visuals are pos(t)ed once in a blue moon. In the age of the cult of personality and all things digital, the triumph of Cigarettes After Sex is undoubtedly an anomaly.

DISTRESS SIGNAL

Regarding the band’s timeline, it was at the peak of COVID that the trio’s popularity first began to take off. A tailor-made soundtrack to the melancholy of a world at standstill, the music of Cigarettes After Sex undeniably crystallised the doubts and the emotional distress of a generation weaned on crises of all kinds (climate, health, economic, and political).

The wars in Ukraine and Gaza, stress at school, prejudice against minorities, and the emergence of a parallel life on social media also darken daily life for Generation Z, already seriously unsettled by the blunders of previous generations. In England, in the 18-24 age group, one in three young people now say that they suffer from a “common” mental health issue, such as depression or an anxiety disorder. That number rose from just one in four in 2000, according to the journalist James Tapper, in an article published in The Guardian last spring.

HAPPY TO BE UNHAPPY

In that context, the music of Cigarettes After Sex became like a safe haven. Played on a

loop during the lockdown, the band’s songs are now achieving dizzying numbers, with 25 million listeners per month on Spotify and nearly 7 billion views on TikTok.

Lizzy Szabo, the curator of many Spotify playlists, reacted to those numbers in an article about the phenomenon in the men’s magazine GQ. “On our streaming platform, 75% of Cigarettes After Sex listeners are members of Generation Z,” she says. “Many listeners go on Spotify to listen to music in response to an emotion or a situation, rather than for an artist or a genre. Songs by Cigarettes After Sex have become mainstays of playlists entitled ‘Sad Indie’ or ‘When You Need a Good Cry’. It’s introspective music,” she explains. “You can apply it to your life or simply allow it to be the soundtrack to whatever you are doing.”

Thus, the melancholy romanticism of Cigarettes After Sex fuels the passions of a generation that is tossed about between its first emotional upheavals and the trials of an epoque that is severely deranged. That may not change the minds of those who think that the music of Cigarettes After Sex has little to offer. The fact remains that the US band’s songs provide enough glamour and gloom for the fans to be happy to be unhappy.

Cigarettes After Sex are playing Vorst Nationaal/Forest National on 29/10, vorst-nationaal.be, forest-national.be

CIGARETTES AFTER SEX: WAAR ROOK IS, IS VUUR

NL/ Het concert van Cigarettes After Sex in Vorst Nationaal was in geen tijd uitverkocht. En ook elders kan de Amerikaanse band bogen op een toegewijde schare fans onder de leden van generatie Z. Een blik op het fenomeen dat de wereld veroverde zonder radiohits, muziekvideo’s of zelfs maar een aanwezigheid op sociale media.

CIGARETTES AFTER SEX : PAS DE FUMÉE SANS FEU

FR/ Le concert de Cigarettes After Sex à Forest National a très vite affiché complet. Et ailleurs aussi, le groupe américain bénéficie d’un gros fan club au sein de la génération Z. Un regard sur le phénomène qui a conquis le monde sans hits à la radio, ni clips vidéo, ni même être présent sur les réseaux sociaux.

kaaitheater.be @kaaitheater

Eyecatcher

Edouard Van Praet

Au

bal masqué

Libre comme l’air, Edouard Van Praet est insaisissable. Difficile, en effet, de l’enfermer dans une case ou de l’assigner à un style musical définitif. Ambassadeur autoproclamé d’un genre qui n’existe pas (le « jungian indie-pop-punk-electro-rock-paper-scissors »), le dandy bruxellois brouille volontiers les pistes, naviguant indifféremment des guitares aux synthés, de la trance-gabber à la complainte du crooner. Arrivé à la musique via le piano, passé par le rap et le dubstep, il éprouve une révélation mystique le jour de ses 17 ans, lorsqu’il découvre la voix de Jim Morrison. Les Doors, et le titre ‘The Soft Parade’ en particulier, l’amènent au psychédélisme, le poussant à voyager en musique et par l’esprit. Ce grand trip est le moteur créatif d’Edouard Van Praet qui, sans trop se poser de questions, suit d’abord ses intuitions.

Le chanteur délivre aujourd’hui Mascarades, un premier album aussi imprévisible qu’une playlist Spotify lancée en mode aléatoire. Au menu, il y a des éléments entendus chez Ween, chez Tom Waits ou Vive La Fête!, mais aussi chez Underworld, ELOI ou Frank Sinatra. Les douze chansons gravées sur ce disque passent ainsi du coq à l’âne, du jour au lendemain et du soir au matin en un rien de temps. Agitateur au grand cœur, Edouard Van Praet embarque des milliers d’émotions à bord de ses chansons.

Sensations garanties.

Origine : Bruxelles Âge : 28 ans Études : Psychologie, à l’Université catholique de Louvain

Diplômé en psychologie, Edouard Van Praet s’est d’abord frotté aux réalités du monde hospitalier avant de se consacrer pleinement à la musique. Ce parcours formateur transparaît, ici et là, dans les coulisses d’un disque aux tendances schizophrènes. Peuplés de personnages aux humeurs variables, les morceaux de Mascarades se jouent des masques et des mensonges, interrogeant les relations qui unissent le vrai et le faux. L’apparence et les ressentis, l’illusion et la perception percolent par ailleurs au cœur de cet album traversé de récits fictifs. À moins qu’ils ne soient plus vrais que nature...

Vous le connaissez peut-être pour ses concerts euphoriques et ses prestations incendiaires

Mais saviez-vous qu’il envisageait autrefois de devenir écrivain ? Instagram evp_music

Edouard van Praet chante en anglais et en français. Parfait bilingue, il jongle avec les mots et les expressions, s’approprient les figures de style et les espaces sémantiques propres à ses deux modes d’expression. Rejeton d’une maman francophone et d’un père anglophone, l’artiste s’est construit un royaume imaginaire à la jonction du pavé bruxellois et des lointains rivages de Terre-Neuve. De la Belgique au Canada, sa musique prend le meilleur des deux mondes : le second degré, la générosité et une audace saupoudrée d’une pincée de je-m’en-foutisme. Aussi à l’aise au contact de la scène québécoise (Les Louanges ou Hubert Lenoir) qu’en compagnie de ses compatriotes (Frankie Traandruppel ou Nicolas Michaux), Edouard Van Praet renouvelle les codes de la chanson française par un prisme typiquement anglo-saxon. NICOLAS ALSTEEN

26/10, Botanique, botanique.be

Picks of the month Art & Literature

Women in design

EN/ Women have always made modern design. But their traces were often erased, either just because they were women or because their creator husbands were catching all of the light. Two exhibitions at the Design Museum Brussels are turning the spotlight on these women. Here We Are!, conceived by the Vitra Design Museum, is doing so by presenting the works of 80 women designers. From the pioneers to the modernists, from those who colourfully rode the second feminist wave to contemporary creators pushing the boundaries of their discipline. The history of feminine design is inseparable from the history of feminism and of women’s struggle to break away from the roles to which they were assigned.

Untold Stories focuses on Belgium, with works by more than 50 women designers and creators, active between 1880 and 1980. The creations put on display here come from over 40 collections, and many of them are unsigned and have never been shown to the public before.

A few famous names appear alongside anonymous figures operating in the background of domestic or colonial industrial contexts. More than the work of individual pioneers, this show’s narration favours the collaborations, networks, and material culture underlying the productions of these women creators. (GB) HERE WE ARE! WOMEN IN DESIGN 1900-TODAY 16/10 > 9/3 & UNTOLD STORIES – WOMEN DESIGNERS IN BELGIUM, 1880-1980 16/10 > 13/4, Design Museum Brussels, designmuseum.brussels

Woordengloed

NL/ In drie weken tijd dreef de Eritrees-Ethiopisch-Brits-Brusselse Sulaiman Addonia aan de Vijvers van Elsene de eerste versie van De zieners uit zijn lijf. De rauwe, erotische woordengloed over kolonialisme en intergenerationeel trauma wordt bij Passa Porta de wereld en de hemel in geprezen. (KS)

MEET THE AUTHOR: SULAIMAN ADDONIA 10/10, Passa Porta, passaporta.be

À la pointe du pinceau

FR/ C’est l’artiste américaine Emily Mae Smith qui s’invite au Musée Magritte. Son personnage pinceau dialogue avec l’homme au chapeau du maître des lieux. Les deux artistes partagent un sens de l’image et de l’étrangeté. (GB)

EMILY MAE SMITH X RENÉ MAGRITTE 11/10 > 2/3, Musée Magritte, musee-magritte-museum.be

Remembering James Baldwin

EN/ In 2024, James Baldwin would have turned 100. As a way of remembering the Black American writer and Civil Rights activist, Passa Porta will broadcast A Kind of Home, Caryl Phillips’ radio play on Baldwin’s move to Paris as a young writer, and the hatred he could not escape, even in that safe haven. A panel will then discuss Baldwin’s immense legacy. (KS)

JAMES BALDWIN AT 100 21/10, Passa Porta, passaporta.be

Tussen muze en museum

NL/ Ach, volstond de influistering van de muze maar. Meestal is er echter wat meer nodig om een kunstwerk te doen ontstaan. De KMSKB gunnen je middels schetsen, maquettes en ontwerpen een blik in de ateliers van eenvoudigweg noest werkende lui als Rogier van der Weyden, Rembrandt, Magritte, Constantin Meunier, Rik Wouters en Anne Bonnet. (KS)

DRAFTS. FROM RUBENS TO KHNOPFF 11/10 > 16/2, KMSKB, fine-arts-museum.be

Fais-moi un dessin

FR/ Le dessin peut être simple, ou complexe, sombre ou lumineux, c’est l’ADN de l’art. Plus de 50 galeries belges et internationales établies ou émergentes, se rassemblent dans l’espace magnifique de la Gare Maritime pour mettre le dessin à l’honneur, qu’il soit contemporain, moderne ou ancien. (GB)

ART ON PAPER 3 > 6/10, Gare Maritime, artonpaper.be

Brieven aan big brother

NL/ 75 jaar nadat George Orwell zijn waarschuwing aan de vrije mens vatte in 1984, blinken we nog steeds uit in wegwuiven. Uitgeverij Klein vroeg jonge stemmen als Jens Meijen, Moya De Feyter en Yousra Benfquih om een rappelletje in de vorm van enkele Verboden brieven over totalitarisme, fake news en een naar het afvoerputje tollende planeet. (KS)

VERBODEN BRIEVEN: 40 JAAR NA 1984 8/10, Muntpunt, muntpunt.be

Be our guest

EN/ After a few months of renovations, the Centrale for Contemporary Art reopens its doors in grand style. The exhibition Hosting will show 353 works from 250 Brussels artists of all generations and disciplines around the themes of hospitality and territory. (KS)

HOSTING 10/10 > 9/2, Centrale for Contemporary Art, centrale.brussels

Coup de cœur

Kurt Snoekx secrétaire de rédaction

Le maître et Martel

Jusque fin novembre, le Centre Pompidou met en avant la bande dessinée. Avec l’expo La BD à tous les étages, le temple de l’art parisien fait entrer le monde de la BD, autrefois dénigré, au sein des sacro-saints beaux-arts. Hors les murs du Centre Pompidou, il existe depuis quinze ans un autre sanctuaire du monde merveilleux de la bande dessinée dans la ville des Lumières. La Galerie Martel, qui s’est forgé petit à petit une solide réputation en tant que vitrine pour de grands noms tels que Joost Swarte, Emil Ferris, Charles Burns, Daniel Clowes, Brecht Evens, Chris Ware, Simon Hanselmann, Lorenzo Mattotti et Art Spiegelman. Et les trois fleurons de la maison d’édition bruxelloise Frémok, Thierry Van Hasselt, Dominique Goblet et Éric Lambé, font aussi partie de la maison.

NOBLESSE OBLIGE

Fin octobre, ce dernier, Éric Lambé, sera le premier artiste à être exposé à la toute nouvelle adresse bruxelloise de la fameuse Galerie Martel. À bon droit, selon le Centre Pompidou, qui a ajouté son œuvre à sa collection permanente. À juste titre, selon Casterman qui, pour l’ouvrage Antipodes, tout juste sorti des presses, a eu la riche idée d’associer le Bruxellois et David B., bédéiste français connu pour son incontournable L’Ascension du Haut Mal. Et à raison, selon moi. Je porte toujours la marque indélébile gravée dans mon esprit par Éric Lambé en 2012 avec Le fils du roi, un livre et une larme, tout en encre noire et bleue. Tout comme le sentiment d’euphorie qui m’a gagné en 2017, quand il a remporté un Fauve d’Or avec Philippe de Pierpont pour leur bouleversant et émouvant Paysage après la bataille Un maître pour baptiser Martel. Noblesse oblige.

ÉRIC LAMBÉ ouverture de la Galerie Martel fin octobre, galeriemartel.com

Bozar sings of love

than the algorithm

EN For Love Is Louder, Bozar selected works about love by eighty Belgian and international artists, all created between the Summer of Love in 1967 and now. These works are not just about romantic love, they also challenge the dominance of the traditional couple or nuclear family, and can have political impact. Love is louder. But louder than what? Four participating artists formulate a passionate answer.

‘Love is far greater than romantic love. It’s also about friends, family, or even people you don’t know’

Dubois (1990)

“Love is louder than fear. To me, fear – just as hate, sadness, and anger related to fear and insecurity – are pretty much the opposite of love. Fear prevents you from moving, and connection is not possible if you cannot move. Connecting, in turn, is what love does for me. I’m talking about a connection with the other that is far greater than love in a romantic relationship. It’s also about friends, family, or even people you don’t know. In their diversity, human beings are so beautiful and interesting.”

“I have always been very fascinated by children who looked different or approached things differently, even as a child. Humanity in all its facets, with its different looks, insides, colours, and cultures remains an important source of inspiration for me. For some, those differences are a source of fear, but I am someone who likes to challenge and question my fears. Love means gently questioning yourself and daring to look at your dark sides in order to become a better person.”

“In my works in the exhibition, smartphones and social media feature prominently among real naked bodies. Because I too – as a woman, as a person, and as an artist – am sensitive to the insecurities that social media brings. But at the same time, it was, and it still is, a source of inspiration. We always want to show our best side and only the positive. But we also need to love the less attractive parts of ourselves. Be kind to ourselves.”

“I really needed to get this unhealthy relationship with social media off my chest. Preferably with humour and with room for the viewer’s interpretation. The naked figures in my work are about self-love, but they also help break the taboo around

female sexuality, and are about intimacy and vulnerability. For me, nudity is the purest form of being.”

Joëlle Dubois is showing three paintings from her colourful oeuvre, in which smartphone and social media wriggle themselves in between free-flowing naked bodies.

‘Love is about making someone else happy, realising the joy of having someone in your life’
Lara Gasparotto (1989) Liège-based photographer

“I’m improvising here but love is stronger than the sacrifices we have to make for it. For example, the love for a child is stronger than anything we do for that child. The same applies to friendship. My photos in the exhibition belong to the section on friendship, which plays an important role in my life. The two photos I have selected each show a group of friends. One (Laissez les enfants libres) during the COVID-19 pandemic on a slag heap in Liège. The other (Nous endormis) years ago on the shores of a lake. They show young people for whom everything is still possible, during one of those interludes in life that at the time you don’t realise could well be one of the happiest. The photos are ambiguous because you could also think the people portraited are lovers. In my opinion, friendship does not get the place and attention in society it deserves, compared to romantic love.”

“I am no expert, but the patriarchal society and Catholicism have long compartmentalised people and spread an exclusive idea of love. Women serving men, the family coming first... We need to improve the status of friendship. Friendship makes you grow and overcome obstacles. Friendship is a force of light. It is that family of friends that in part

Love Is Louder carries the name of two artworks by Sam Durant, an electric sign and a drawing with a slogan that caught the American multimedia artist’s eye during a demonstration.

has made me the photographer that I am. Love is about making someone else happy, realising the joy of having someone in your life, and being grateful that there are people who love us. Enjoying the sense of safety and security that that offers.”

“Love for me is also the feeling of being happy that someone or something exists. I photograph that which I love. People, but nature too. I think that that is something that is apparent in my photographs. And that I wouldn’t be able to take these photos otherwise.”

At Bozar, Lara Gasparotto will show two photographs in which friendship looks suspiciously like love.

‘Our quest for love is stronger than the commercial objectives of the apps’

Brussels-based videographer

“The first thought that comes to mind is: love is louder than algorithms. The dating profiles I interpret cover the whole range from the innocent teenager to the rogue grazer trying to abuse loners on dating apps. But there is also a more analytical character, based on specialists such as a personal data analyst I spoke to, and a love coach who helps people who aren’t very good at self-marketing create their dating profiles. The hopes of people looking for a sweetheart are confronted with the limitations inherent in algorithms devised by computer science engineers, with their own vision of love and attraction. A profile on these apps is given a rating and someone with ‘980’ is more likely to be matched with a ‘975’ than with a ‘710’. Dating apps reflect users’ average reactions too. If they find a certain characteristic unattractive, the rating of everyone with that characteristic will be lower.”

“For example, a woman in her 50s who has studied is considered less attractive. Because the creators of dating apps are young American computer scientists, but also because users prefer to meet women younger than 40. The result, of course, is that users start pretending to be different from what they are. Dating apps also collect data from the user as a consumer. That too has little to do with love. Love as a cover for data-brokers. On top of that, our human brain is not yet adapted to the speed and harshness with which the algorithm presents profile after profile. Being ghosted can hurt. It is as if we are still too old-fashioned to follow the speed of the machine. It is fascinating and frightening that even specialists no longer always know

exactly how those algorithms evolve and function. And yet: love is louder. Our quest for love is stronger than the commercial objectives of the apps.”

In her 2022 video Our Cold Love, Ariane Loze, in her chameleonic manner, portrays numerous characters who bend to the profiles they think they can use to score love on a dating app.

‘Love is stronger than the pigeonholes of gender, orientation, or social class’

(1990)

“Love is stronger than the pigeonholes of gender, orientation, or social class. I made two murals about unorthodox love, of two places that are important to me. One place is Prague’s Belvedere, where Emperor Rudolf II imprisoned himself having been dethroned by his radical Catholic brother. As a queer person, he received the lovers and mistresses in that beautiful building overlooking the city and made love to them while literally looking at the stars. In other words, a romantic and historical place, but also a place that is about ‘looking’. In my search for a second place where love is not disturbed by issues of gender and orientation – but for people who are less privileged – I ended up with the cherry orchards, such as in Schaarbeek/Schaerbeek, where fairs and harvest festivals used to be held and which were also associated with the first loves of the working class who disappeared into the bushes to enjoy love with whoever.”

“Those two places show an alternative history of desire. They hang opposite each other just in front of the entrance to the exhibition, in the part of Bozar open to everyone, and form a passage where you can also sit down for a while. As if you are in an outdoor space, just before entering the exhibition space. Apart from love, watching, imagination, and liberation from all sorts of scary norms, time also plays an important role. Because when you fall in love with someone, somehow you are given more time. Love can widen your time, just as when you read a book that allows you to ‘experience’ a whole new extra life. It also allows you to look back. Back to that special point when you were together and everything felt so and so. So love is also stronger than time. And something similar applies to art.”

Kasper Bosmans made new work for Love Is Louder. He will present two large murals intended to get visitors in the mood before they enter the exhibition.

LOVE IS LOUDER: BOZAR BEZINGT DE LIEFDE

NL/ Voor Love is louder selecteerde Bozar werk van 80 Belgische en internationale artiesten over de liefde. Schilderijen, sculpturen, films en installaties van onder meer Marina Abramović & Ulay, Yoko Ono & John Lennon, Louise Bourgeois en Tracey Emin, gemaakt tussen de Summer of Love van 1967 en nu.

LOVE IS LOUDER: BOZAR CHANTE L’AMOUR

FR/ Dans le cadre de Love is louder, Bozar a sélectionné des œuvres sur l’amour de 80 artistes de Belgique et d’ailleurs. Peintures, sculptures, films et installations, signés par Marina Abramović & Ulay, Yoko Ono et John Lennon ou encore Louise Bourgeois et Tracey Emin, et réalisés entre 1967 et aujourd’hui.

Picks of the month Film

The Joker sings Brel

EN/ Compared to his clownish arch enemy, Batman is a pretty dull grump. With the Joker, you never know what is going to happen. In Tim Burton’s Batman, Jack Nicholson turned him into a narcissistic, brightly painted master criminal. Heath Ledger played him as a terrorist with a penchant for chaos and anarchy in Christopher Nolan’s The Dark Knight and was posthumously awarded an Oscar for his sensational portrayal. Joaquin Phoenix was equally amazing and won an Oscar with his variation. In the winner of the Golden Lion Joker, the villain is not a nemesis of Batman but an emaciated, mentally unstable outcast and a frequently abused loner who radicalises and only ends up being adored after sensational murders.

The public loved the film and Phoenix. That made a sequel a given.

In the audacious Joker: Folie à Deux, the Joker is trapped in Arkham Asylum and bumps into Harley Quinn, played by Lady Gaga, while on a singing course. For the first time, he gets a taste of love and finds that more important than his high-profile court case. That Phoenix at one point does a cover of “If You Go Away”, the English version of Jacques Brel’s “Ne me quitte pas”, shows us three things. The nearly two-and-a-half-hour-long Joker: Folie à Deux is, if anything, a musical. The relationship between Joker and Harley Quinn is turbulent. And Brel is world heritage. (NR)

JOKER: FOLIE À DEUX

US, dir.: Todd Phillips, act.: Joaquin Phoenix, Lady Gaga, Brendan Gleeson, release: 2/10

Wie laatst lacht ...

NL/ Dat Dimitri Verhulst goed kan schrijven, bewees het verfilmde De helaasheid der dingen. Of hij ook goed kan regisseren, komen we straks te weten. In zijn debuutfilm Waarom Wettelen stuurt een ongebruikelijk testament een bonte groep vrienden en familie op een absurde tocht door Vlaanderen. (NR)

WAAROM WETTELEN BE, dir.: Dimitri Verhulst, act.: Peter Van den Begin, Tom Vermeir, release: 23/10

For me... Formidable FR/ Avec des chansons comme ‘La Bohème’, ‘Que c’est triste Venise’ et ‘Désormais’, Charles Aznavour a gravé son nom au Panthéon de la musique (française). Le rôle du chansonnier aux racines arméniennes est interprété par Tahar Rahim, qu’on a vu dans Napoléon, The Serpent et Un prophète Formidable. (NR)

MONSIEUR AZNAVOUR FR, dir. : Grand Corps Malade, Mehdi Idir, act. : Tahar Rahim, Camille Moutawakil, sortie : 23/10

A Golden Palm for all sex workers

EN/ On impulse, a young sex worker from Brooklyn marries the son of a Russian oligarch. The oligarch is not amused.

Director Sean Baker (The Florida Project, Red Rocket) won the Golden Palm with this black comedy with crackling dialogue and absurd traits, and dedicated it to all sex workers. (NR)

ANORA US, dir.: Sean Baker, act.: Mikey Madison, Mark Eidelshtein, Yura Borisov, release: 30/10

Un peu plus de Miller ?

FR/ Photographe pionnière, mannequin, mère, reporter de guerre, muse de Man Ray : Lee Miller était tout cela à la fois mais aussi l’une des premières à photographier l’horreur indicible des camps de concentration. Elle a vécu plus qu’il n’en faut pour faire une série, mais la réalisatrice Ellen Kuras et l’excellente actrice Kate Winslet s’en tiennent à un film. (NR)

LEE UK, dir. : Ellen Kuras, act. : Kate Winslet, Marion Cotillard, Andrea Riseborough, sortie : 9/10

Ozon empoisonné

FR/ François Ozon filme plus vite que son ombre. Mais on ne va pas s’en plaindre car ce n’est jamais mauvais. Cette fois-ci, il se frotte aux polars réalistes de Georges Simenon et aux fantômes. Une retraitée esseulée cuisine des champignons qu’elle a cueillis elle-même. À ses risques et périls. (NR)

QUAND VIENT L’AUTOMNE FR, dir. : François Ozon, act. : Hélène Vincent, Josiane Balasko, sortie : 9/10

Eeuwig jong

NL/ Filem’On blaast in de herfstvakantie achttien kaarsjes uit! Maar het Internationaal Filmfestival voor Jong Publiek neemt zich voor om altijd een beetje kind te blijven. Op het menu geen taart, maar 130 kortfilms, fictiefilms, animatieprenten en documentaires op een bedje van workshops, stages en filmconcerten. (NR)

FILEM’ON 23/10 > 6/11, verschillende locaties, filemon.be

Who taught Trump how to be Trump?

EN/ How do you become Donald Trump? By, as a young and wealthy property magnate, listening closely to the unscrupulous lawyer Roy Cohn. That’s what Ali Abbasi’s biopic asserts at least. With Border, he already made a film about a troll, with Holy Spider, one about a religiously insane psychopath. (NR)

THE APPRENTICE US, dir.: Ali Abbasi, act.: Sebastian Stan, Jeremy Strong, Maria Bakalova, release: 16/10

Coup de cœur

Niels Ruëll schrijft over film

En Troch heeft Fien gelijk

“Ga ik op mijn tachtigste tevreden zijn wanneer ik mijn hele leven koppig mijn zin heb gedaan maar er niemand naar mijn films is komen kijken? Ik denk van niet,” vertelde Fien Troch vorig jaar in BRUZZ. De Brusselse cineaste is er best trots op dat ze voor velen een referentie is. “Maar ik ben tot de conclusie gekomen dat ik niet mijn hele leven op de achtergrond wil blijven. De regisseur die iedereen wel respecteert, maar die in de coulissen moet blijven wanneer de anderen het podium opstappen.” Het is een raadsel waarom de Brusselse niet tien keer bekender is, honderd keer meer prijzen gewonnen heeft en duizend keer meer bioscoopbezoekers heeft bereikt.

JE EIGEN GELUK

Troch heeft al vijf langspeelfilms geregisseerd waarmee de pers het keer op keer hoog op had. Ze denkt in film, vindt zichzelf telkens opnieuw uit en heeft niettemin een eigen signatuur. Niet veel vertellers kunnen zo verhelderend, onsentimenteel en toch empathisch tonen hoe de wereld krom trekt wanneer een kind er niet meer is. Of hoe kinderen en jongeren krom trekken omdat ze er wel nog zijn, maar het nare gevoel hebben gekregen te veel te zijn. Naar aanleiding van de zestiende editie van Elles Tournent/Dames Draaien toont Cinematek nog eens al haar films: de kortfilms, debuut Een ander zijn geluk, Unspoken met Emmanuelle Devos, het meesterlijke Kid, het in Venetië bekroonde Home en het onheilige Holly. Ga ze allemaal bekijken. Je doet er jezelf een plezier mee.

RETROSPECTIEVE FIEN TROCH 30/9 > 5/10, Cinematek, cinematek.be & ELLES TOURNENT/DAMES DRAAIEN 1 > 6/10, verschillende locaties, ellestournent-damesdraaien.org

Cinéma

Samira El Mouzghibati refuse d’avouer sa famille vaincue

‘Désormais, je ne suis plus en colère’

FR Cadette d’un clan de cinq sœurs, la Bruxelloise Samira El Mouzghibati s’en remet au cinéma documentaire pour sauver sa famille, au bord de l’implosion. Après avoir fait sensation en festival, Les Miennes sort dans nos salles. «Je n’aurais jamais pensé que ma mère accepterait de faire un film avec moi.»

Texte & photo Sophie Soukias

Enceinte, Samira El Mouzghibati se rêve aux côtés d’un petit garçon. Quand on lui annonce que c’est une fille qui grandit dans son ventre, elle reste sans voix. Plus encore, une immense culpabilité la ronge : pourquoi ne se réjouit-elle pas de cette naissance prochaine ? Pourquoi est-elle incapable de projeter sa fille dans une vie heureuse ? « Moi qui me voyais comme une femme libérée, il était clair que j’avais un sérieux problème.»

Pour comprendre, elle se tourne, instinctivement, vers les femmes de sa lignée : ses quatre sœurs à qui elle voue un amour sans limites, et sa maman, yuma en rifain, tenue à distance par la sororie depuis le mariage forcé de l’aînée, à l’âge de 17 ans. « Je suis la petite dernière, je n’ai pas la même relation avec ma mère que mes sœurs, mais j’ai toujours senti une douleur énorme dans l’air. »

Pour affronter les démons familiaux, Samira El Mouzghibati n’est pas seule. Elle est armée d’une caméra. Un objet sacré dont elle découvrait la puissance à l’âge de 17 ans. Du temps où, alors qu’elle était en plein décrochage scolaire, elle avait trouvé un peu de réconfort au sein des maisons de quartier de Molenbeek. « Ces espaces me faisaient voir d’autres possibles que ce que l’école projetait sur moi. Et qui se résumait, en substance, à devenir secrétaire ou à me cacher en tant qu’opératrice téléphonique si je restais voilée. L’école a d’ailleurs eu raison de mon foulard. Je l’ai retiré comme un constat d’échec. »

LA RÉVÉLATION

Dans le quartier Maritime, l’animateur Karim Amezian organise des ateliers de prise de parole pour les jeunes. Les interventions au micro sont filmées. « Un jour, Karim m’a proposé de passer derrière la caméra. J’ai fait un gros plan sur un visage et ce fut la révélation. »

S’ensuivent à l’INSAS des études de montage – « Je ne me sentais pas légitime

de me lancer dans la réalisation. » Sur les bancs de cette école de cinéma très sélective, la jeune femme s’accroche, alors que tout autour d’elle lui rappelle sa différence. « 80% des élèves avaient fait une prépa en France. Ils citaient Jean-Luc Godard alors que mes références à moi, c’était le Kinépolis. Il m’arrivait d’être envahie de tristesse sans savoir pourquoi. Mais je tenais bon. Je voulais faire du cinéma coûte que coûte. »

Quand elle se lance à 30 ans dans la réalisation d’un premier film, c’est parce qu’elle est rattrapée par son passé familial. Mais aussi parce qu’elle est prête. « J’avais réconcilié mon amour du cinéma avec la femme amazigh/rifaine, belge, croyante et issue de la classe ouvrière que je suis. D’autre part, je voulais oser parler de ce qui fait mal. Et montrer à ma communauté un cinéma qui n’était pas forcément formaté pour plaire. »

FIN HOLLYWOODIENNE

Les Miennes, acclamé au BRIFF (prix du meilleur montage) et doublement récompensé aux Visions du Réel en Suisse, est aussi bien une ode au pouvoir du cinéma qu’à ses limites. Lorsque Samira El Mouzghibati réunit sœurs et parents pour annoncer son envie de leur consacrer un film, son cœur est rempli d’un espoir démesuré. Un espoir à la hauteur de la colère qui la consume. « Je suis en colère contre moi-même, contre mes parents, contre ma mère qui nous reproche de ne pas partager sa vision stricte de l’islam. »

L’amour n’est-il pas censé être inconditionnel ?

En épluchant les films de famille et en s’équipant d’une caméra (Victoire Bonin au cadrage), la réalisatrice n’a qu’une idée en tête : ouvrir les yeux de sa mère, transformer profondément les relations familiales. « Je fantasmais une fin hollywoodienne où tout le monde finissait par se comprendre. »

Dans la famille de Samira, la caméra est accueillie avec un étrange soulagement. À la surprise générale, yuma, sa maman, s’empare de cet espace d’expression singulier. «Je n’en revenais pas que ma mère était en train de faire un film avec moi. Voilà qu’elle s’assumait à l’écran, alors que l’écran représente pour elle le diable dans nos foyers. »

Émue par le mouvement que sa maman opère en son sens, Samira baisse la garde et entreprend de faire un pas vers elle. Ce déplacement la mène jusque dans la région natale de ses parents, dans les montagnes du Rif, au Maroc. Un pays où ses sœurs et elle s’étaient depuis longtemps gardées de remettre les pieds. Sur la terre de ses ancêtres, sa mère est métamorphosée. Elle n’est plus cette femme timorée, repliée sur elle-même et sur ses croyances. Blaguant en rifain au milieu de femmes qui lui ressemblent, gravissant les collines d’oliviers centenaires: elle rayonne. Pour la réalisatrice, le puzzle se met en place. « Ma mère, c’est une femme exilée qui a dû se construire une force de guerre, basée sur la rigueur et les rituels. Ses moments de prière sont des espaces qui lui appartiennent à elle seule. J’ai compris que ce qu’elle a essayé de nous transmettre, c’est ce qui lui avait permis de survivre. Je suis forcée d’interpréter son acharnement à faire de nous l’une des siennes, comme un geste d’amour. » Pas de fin à l’eau de rose pour autant. Le cinéma n’a pas le pouvoir de guérir nos blessures. Mais il peut nous aider à vivre avec. « Je n’ai pas changé ma mère. J’ai déplacé le regard que je portais sur elle. »

Les Miennes de Samira El Mouzghibati sort le 9/10 (avant-première le 2/10 au Galeries).

DE KRACHT VAN DE CAMERA

NL/ Als jongste van vijf kinderen greep de Brusselse Samira El Mouzghibati naar documentairecinema om haar familie te redden van de implosie. Na een zegetocht langs de filmfestivals komt Les miennes nu uit in de Brusselse zalen. “Ik had nooit gedacht dat mijn moeder een film met me zou willen maken.”

THE POWER OF THE CAMERA

EN/ The youngest of five siblings, Brussels-based Samira El Mouzghibati turned to documentary filmmaking to save her family, on the verge of implosion. After a successful run in the festivals, Les miennes now comes to the Brussels cinemas. “I never thought my mother would agree to make a movie with me.”

Ogenblik

Fotograaf Heleen Rodiers staat met haar analoge camera een ogenblik stil bij een plek in de stad

Jong. Van Rogier naar De Brouckère neem ik steevast de weg van de minste weerstand. Dat zijn de straatjes die niet Nieuwstraat heten en waar je gebouwen tegenkomt die geboekstaafd staan als jong erfgoed. Zoals de parking van de Inno, of het ASLK-gebouw op de hoek van de Warmoesberg en de Kreupelenstraat. Er zijn werken aan de gang. Het voormalige bankgebouw, gerealiseerd tussen 1969 en 1974 naar een ontwerp van Marcel Lambrichs, is aan renovatie toe. Niet de leeftijd maar de herbestemming zit er voor iets tussen. De betonnen omgekeerde ‘Y’-vormen spiegelen in de geparkeerde, blinkende patserbak. Vijftig jaar jong wordt vereeuwigd op de gevoelige plaat.

Eat & Drink 5 x Stoofvlees

NL Wat past er beter bij het herfstseizoen dan een troostrijk bord traditioneel stoofvlees. Vijf adressen om je aan te verwarmen.

Tekst Michel Verlinden Foto's Saskia Vanderstichele

1. Beeldenstormer

Op 30 augustus jongstleden werd de wedstrijd om het 'Beste Stoofvlees van Brussel 2024' beslecht. De verdiende winnaar werd Brasserie Ommegang, zowel de jury als het publiek prees de klassieke versie van de traditional op basis van onder meer rundvlees en bruin bier.

Nu is het leuke aan traditionele gerechten dat elke familie er haar eigen variant van maakt. Meer nog, wat zich als een traditie in de cultuur heeft ingesleten, nodigt als vanzelf uit tot allerlei herinterpretaties. Dat stoofvlees volop leeft, bewijst Bar Recyclart, een plek die bekendstaat om haar focus op de sociale economie en inclusiviteit, en op de menukaart dus ook veganistische, vegetarische en halalopties integreert. In de keuken staat een chef-kok van Marokkaanse afkomst: Imane El Bakali – proef zeker ook zijn couscous met een uitstekende tfaya.

Toen we op een middag bij Bar Recyclart binnenstapten, viel ons oog onmiddellijk op de ruime bierselectie van de hand van horecacoördinator Bérivan Güzel. De jonge

vrouw heeft voor originele bieren gekozen die zeker een omweg waard zijn en die gaan van de IPA Chaotique (5 euro) van Tipsy Tribe, een brouwerij in Jette, tot de uitstekende Acid Junk (5 euro) van NovaBirra in Eigenbrakel. Dit adres zou op de radar moeten staan van elke zichzelf respecterende beer geek. En als je geen zin hebt in alcohol, kan je altijd de Mix Maison Bissap (4,2 euro) proberen, een verfrissende hibiscusdrank met gember. Over naar het stoofvlees? Dat werd royaal geserveerd met een zachte aardappelpuree en appelmoes. Het halalrundvlees was heerlijk mals, je proefde duidelijk de zoetzure toetsen die zo typerend zijn voor dit gerecht. Het

geheel was mooi op smaak gebracht met gember, rozemarijn, tijm en laurier. Superlekker. Wat deze versie zo bijzonder maakt, is dat Imane El Bakali geen bier gebruikt, maar het vlees urenlang laat marineren in ... Fritz-Kola. Een briljant idee dat een overheerlijk resultaat oplevert.

Als dessert is de cheesecake met baklava (6,50 euro) zeer aanbevelenswaardig. De combinatie van de zure smaak van de plattekaas met de pistachenoten is verrukkelijk.

Manchesterstraat 13-15, Molenbeek, recyclart.be

BAR RECYCLART

3. Royaal

De frietjes van Patatak worden dan wel in plantaardige olie gebakken, ze zijn er niet minder lekker om. Het goede nieuws is dat deze heerlijk krokante frietjes ook gecombineerd kunnen worden met een portie stoofvlees. Wat dat stoofvlees speciaal maakt? Het gebruik van Rodenbach-bier, een lange suddertijd en de betaalbaarheid: je betaalt 10,50 euro voor een royale portie zonder franjes.

PATATAK ••••

Beursstraat 34, Brussel & Sint-Gillisvoorplein 31, Sint-Gillis, patatak.be

4. Nostalgie

Gevestigd in het pand van het oude Scheltema gaat Bouillon Bruxelles prat op een mooi en nostalgisch decor vol houtwerk. Het is dan ook geen verrassing dat ze hier een klassieker als stoofvlees serveren. Hun versie met rundvlees en wortelen (18,80 euro) houdt zich makkelijk staande. We houden van de krokante frietjes, gebakken in rundervet, die als bijgerecht geserveerd worden.

BOUILLON BRUXELLES •••

Predikherenstraat 7-9, Brussel, bouillonbruxelles.com

2. Down-under

Na zijn tijd in Australië is Milan La Roche uitgegroeid tot een van de meest inventieve chefs van de hoofdstad. De man achter St Kilda in Ukkel en Tuck Shop in Sint-Gillis is ook verantwoordelijk voor het menu van het Manneken Pis Café. Met veel talent geeft hij Belgische klassiekers een verrassende twist. Zijn heerlijke stoofvlees van runderwangen met Duvel, krieltjes en kruidenmayonaise (19,50 euro) is een schot in de roos.

MANNEKEN PIS CAFÉ ••••

Lievevrouwbroersstraat 31-33, Brussel, mannekenpiscafe.com

5. Chic

Le Marmiton, sinds 1979 te vinden in de Koninklijke Sint-Hubertusgalerijen, straalt elegantie uit met zijn bakstenen muren en comfortabele zitplekken. Hier kan je terecht voor verzorgde gerechten, zoals het fraai gepresenteerde stoofvlees met bruine Leffe (23,50 euro). Probeer als dessert zeker de lekkere dame blanche.

LE MARMITON •••

Koninginnegalerij 38, Brussel, lemarmiton.be

Streetlife

La photographe Agneskena parcourt les rues de Bruxelles en quête des reines et rois de la mode

Amber (28)

« C’est difficile de qualifier mon style vestimentaire, mais les couches et les bottes reviennent souvent. Ça me donne littéralement l’impression d’être droite dans mes bottes. Plus de la moitié de mes habits est de seconde main. On peut avoir un coup de foudre pour un vêtement que quelqu’un d’autre ne porte plus. Je ne suis pas moins exigeante pour autant : le vêtement doit être confortable ou flatteur, sinon ça ne sert à rien. La bonne tenue, c’est comme une bonne dose de caféine, ça donne du peps à ta journée ou à ton humeur. »

EXPO → 12/01/2025 BY VISUAL

ACTRESS B2B SKEE MASK

AGNESKENA ALIA

ASTRID SONNE

BASSVICTIM

BOLIS PUPUL

BONA LÉA

CCL B2B SHED

CHIEF ADJUAH (FKA CHRISTIAN SCOTT)

DASHA RUSH

DJ ANDERSON DO PARAISO DJ DIAKI

DJ TRAVELLA

EHUA B2B MANKIYAN

ELISABETH KLINCK

ERYKAH

FAFI ABDEL NOUR

B2B FAIS LE BEAU

GABRIELLE KWARTENG

GGUUSSTT

HADONE (LIVE)

HERTON JAKOJAKO KAFIM

KEVIN RICHARD MARTIN & KMRU

KODE9 PRESENTS " ESCAPOLOGY " (LIVE A/V)

KODE9 PRESENTS " HISTORY OF HYPERDUB SET " LANARK ARTEFAX (LIVE A/V)

Een digitale beleving die je onderdompelt in klank en licht.

9 — 13 OCT 2 4

LAUREL HALO PRESENTS " ATLAS " WITH LEILA BORDREUIL

LORENZO SENNI

MARCEL DETTMANN

MARIE-JULIE MARTYRX

MAXIME DENUC

MOSES YOOFEE TRIO NEK NEW YORK NMSS NVST

O’SIMMIE B2B

YOOTH YOOTH PHANOM PLUS44KALIGULA PÖ

RADIO HITO

SARA DZIRI B2B

ZOUZIBABE

SKYH1 & MIKA OKI (LIVE A/V)

TRATRATRAX W/ BITTER BABE B2B NYKSAN, MAOUPA MAZZOCCHETTI & SIMO CELL

UNOS B2B AZO

VAN BOOM (LIVE)

VARG2 TM

VICTOR DE ROO WUTANGU XAXALXE ZULI

ABRUPT.BRUSSELS

Raising Voices

OPERA & DANCE BATTLES / CONCERTS GUIDED TOURS / TALKS / WORKSHOPS 17 — 22.10.2024

With KRIS DEFOORT, CLARON MCFADDEN, ISH AIT HAMOU, LANDER GYSELINCK, NICOLAS THYS, SINGING MOLENBEEK, JAN MICHIELS, YOUNG BELGIAN STRINGS, LET’S ZING ENSEMBLE, SHOLEH REZAZADEH, MM ACADEMY, EQUINOX, REMUA, INTERPLAY, LA MONNAIE BRASS QUINTET, KWAMÉ RYAN, BRUSSELS VOCAL PROJECT, CHŒUR CASSANDRA KOOR, BRUSSELS ACADEMY

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.