Markus Schaden TRACK-22. Książki fotograficzne o konfliktach
Quadratum Nigrum (Mateusz Okoński, Jakub Skoczek, Jakub Woynarowski) Fiat Lux
Paweł Szypulski Ciało obce
17.05–14.06.2015
Quadratum Nigrum (Mateusz Okoński, Jakub Skoczek, Jakub Woynarowski) Fiat Lux „To, do czego byliśmy już przyzwyczajeni, odpływa coraz dalej i dalej… Zarysy rzeczy pogrążają się coraz głębiej i głębiej – z każdym krokiem znika świat materialnych pojęć – wszystko, co kochaliśmy i czym żyliśmy. Żadnych obrazów rzeczywistości – żadnych wyimaginowanych przedmiotów – nic poza pustynią! Tę pustkę ożywia jednak przenikający wszystko duch doznań nieprzedmiotowych”. K. Malewicz, Świat bezprzedmiotowy, przeł. S. Fijałkowski, Gdańsk 2006, s. 66.
Die Wüste aber ist erfüllt vom Geiste der gegenstandslosen Empfindung, der alles durchdringt”. K. Malewitsch, Die gegenstandslose Welt, Bauhausbücher, tom 11, Monachium 1927, s. 66. „Id, cui nos iam assuefacti sumus, magis magisque procul abnatat… Rerum lineamenta magis magisque alte se immergunt – cum quoque passu materialium notionum mundus evanescit – Omnia, quae amavimus et quibus viximus. Nullae realitatis imagines – nullae res propositae opinione fictae – nihil praeter solitudinem! Attamen motionum caecorum animi spiritus, qui omnia penetrat, id vacuum ad vitam revocat”. K. Malewicz, Mundus caecus
„Das Gewohnte bleibt immer weiter und weiter zurück… Immer tiefer und tiefer versinken die Umrisse des Gegenständlichen; und so geht es Schritt um Schritt, bis schließlich die Welt der gegenständlichen Begriffe – alles was wir geliebt hatten – und wovon wir lebten unsichtbar wird. Keine Ebenbilder der Wirklichkeit – keine ideellen Vorstellungen – nichts als eine Wüste!
W projekcie Fiat Lux, podobnie jak w poprzednich Quadratum Nigrum (2010), Mundus Subterraneus (2012) i Civitas munita (2013), autorzy wystawy śledzą związki łączące modernistyczną awangardę i sztukę dawną. Wprowadzając nas w mit „modernizmu hermetycznego”, artyści wskazują na alternatywną genealogię sztuki nowoczesnej, a w szczególności jej bezprzedmiotowych wątków.
Miejsce, w którym z pierwotnego chaosu wyłania się nowy porządek. Stworzony przez artystów suprematystyczny rytuał, choć stanowiący narracyjną oś wystawy, nie jest w pełni dostępny odbiorcom. Ujawnia się jedynie poprzez dźwięki, słowa oraz strukturę podstawowych geometrycznych form i biblijnych liczb o symbolicznym znaczeniu. Pozornie chłodny język matematyki staje się narzędziem ułatwiającym poznawanie i opisywanie rzeczywistości. Wstępujemy w niepokojącą, tajemniczą i oddziałującą na zmysły przestrzeń abstrakcyjnych doznań. Tytułowa biblijna sentencja Fiat Lux, pochodząca z łacińskiej Wulgaty i oznaczająca dosłownie „Niech stanie się światłość” (Rdz, 1,3), odsyła do pierwszej fazy procesu genezyjskiego (Harmonia Nascentis Mundi). Do narodzin i opisania wszechświata odwołuje się także Utriusque Cosmi… Historia (1617) siedemnastowiecznego myśliciela Roberta Fludda. Zamieszczoną w traktacie grafikę przedstawiającą czarny kwadrat otoczony czterokrotnie powtórzoną sentencją „Et sic in infinitum”, sprowadzającą nieskończoność materii do geometrycznej formy, członkowie Quadratum Nigrum traktują jako zapowiedź słynnego Czarnego kwadratu na białym tle (1915) Kazimierza Malewicza, obrazu będącego jedną z ikon sztuki abstrakcyjnej.
Jakub Woynarowski – ukończył studia na Wydziale Grafiki i w Międzywydziałowej Pracowni Intermediów Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Wykładowca w Pracowni Rysunku Narracyjnego na macierzystej uczelni. Artysta, designer i niezależny kurator. Autor projektów z pogranicza teorii i praktyki wizualnej. Współautor publikacji Wunderkamera. Kino Terry’ego Gilliama (2011) i Corpus Delicti (2013), autor komiksów The Story of Gardens (2010), Nietoty i Martwy sezon (2014), współkurator projektu CSW Zamek Wawelski. Współpracuje także z Korporacją Ha!art jako redaktor serii Literatura wizualna. Autor projektu instalacji w Pawilonie Polskim na 14. Biennale Architektury w Wenecji. Otrzymał Paszport „Polityki” za rok 2014 w kategorii sztuk wizualnych. Program wydarzeń towarzyszących:
Mateusz Okoński – absolwent Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, wykładowca na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Kurator i animator kultury, projektant wystaw, autor i reżyser spektakli wizualnych. Założył i jako kierownik artystyczny prowadził galerię Małopolskiego Instytutu Kultury – Zbiornik Kultury. Jego prace były pokazywane m.in. podczas kilku edycji Festiwalu ArtBoom w Krakowie i w ramach wystawy Czeski Papież w Meet Factory w Pradze. Działa także jako członek Grupy Strupek.
21.05.2015 (czwartek), godz. 14 / Spotkanie z Fluddem – Quadratum Nigrum 27.05.2015 (środa), godz. 16 / Oprowadzanie dla seniorów – Anna Lebensztejn 30.05.2015 (sobota), godz. 13 / Oprowadzanie – Quadratum Nigrum 3.06.2015 (środa), godz. 17 / Msza święta jako totalne dzieło sztuki. Dyskusja – Tomasz Biłka i Paweł Rojek 6.06.2015 (sobota), godz. 11 / Warsztaty Małego Klubu Bunkra Sztuki – Mateusz Okoński 9.06.2015 (wtorek), godz. 18 / Wykład – Małgorzata Smorąg-Różycka 13.06.2015 (sobota) / Dzień Otwarty Dzień Otwarty to nie tylko bezpłatny wstęp na wystawę, ale i szereg wydarzeń poszerzających ją o interdyscyplinarny kontekst. W tym dniu w Galerii będzie również możliwe zakupienie wydanej w limitowanej edycji i sygnowanej przez artystów płyty winylowej z nagraniem mszy suprematystycznej. godz. 13 / Spacer – Piotr Krasny godz. 17 / Oprowadzanie – DJ Czarny Latawiec
Jakub Skoczek – studiował na Wydziale Form Przemysłowych i w Międzywydziałowej Pracowni Intermediów Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie oraz Pracowni Papieru i Książki na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Technologii w Brnie. Asystent w pracowni Obrazowania Cyfrowego na Wydziale Grafiki krakowskiej ASP. Swoje prace prezentował m.in. w ramach Miesiąca Fotografii w Krakowie, Festiwalu ArtBoom, projektów Zbiornika Kultury i Orbis Pictus.
wernisaż: 16.05.2015 (sobota), godz. 16 17.05–14.06.2015 kuratorka: Anna Lebensztejn koordynatorka: Jolanta Zawiślak konsultacja i opracowanie muzyczne: Maciej Koczur, Michał Jakub Papara miejsce: parter
Tajemnica. Sanktuarium. Ciemność. Początek. Czarny kwadrat. „Et sic in infinitum”. Galeria jako świątynia sztuki bezprzedmiotowej.
„Искусство вышло к полной беспредметности (…) Искусство вышло к пустыне, в которой нет ничего, кроме ощущения пустыни (…) Все, что мы любили, все исчезло (…) все дальше и дальше уходили предметы, все глубже и глубже в синеве далей скрывались очертания жизни (…) откуда уже исчезли все контуры вещей, все то, что любили и чем жили, не стало образов, не стало представлений и взамен разверзлась пустыня, в которой затерялось сознание, подсознание и представление о пространстве (…) беспредметность Искусства есть искусство чистых ощущений (…) живущее само по себе, в своем виде, имеющее свою жизнь”. К. Малевич, Супрематизм, w: Собрание сочинений в пяти томах, tom 2: Статьи и теоретические сочинения, опубликованные в Германии, Польше и на Украине. 1924–1930, Moskwa 1998, s. 105–107.
Ślady hipotetycznego rytuału zarysowują dwie instalacje: wizualna i dźwiękowa. W pierwszej sakralnym obiektem jest kobierzec inspirowany inną grafiką genezyjską z dzieła Fludda. Nieskończoność i narodziny świata zostają splecione w schemat składający się z kół, kwadratów i prostokątów. Druga stanowi emanację rytuału suprematystycznej mszy, wprawiającej w drżenie posady modernistycznego gmachu instytucji. Trójjęzyczny tekst mszy, wywodzący się z Malewiczowskiego Świata bezprzedmiotowego, napisany po łacinie, rosyjsku i niemiecku, tworzy eklektyczną „nowoczesną liturgię” inspirowaną tradycjami Kościołów zachodniego, wschodniego i reformowanego.
Quadratum Nigrum – grupa artystyczna powstała w 2010 roku, współtworzona przez Mateusza Okońskiego, Jakuba Skoczka i Jakuba Woynarowskiego. QN to wielbiciele teorii spiskowych, szczelin i pęknięć w historii, którzy sięgając po klasyczne dzieła awangardy i inspiracje z odległej przeszłości, łączą je w nowe, nierzadko zaskakujące konfiguracje.