Wymiary utopii

KURAK / LIBEL

WYMIARY UTOPII

DIMENSIONS OF UTOPIA

SOYONS RÉALISTES, DEMANDONS L’IMP O S S I B L E !

Bądźmy realistami, żądajmy niemożliwego!

Let’s be realistic, demand the impossible!

ERNESTO CHE GUEVARA

CZY JOSEPH BEUYS JEST OSTATNIM ARTYSTĄ, KTÓRY DOPUSZCZA MYŚLENIE UTOPIJNE W SZTUCE, A OSKAR HANSEN OSTATNIM ARCHITEKTEM NOWEJ RZECZYWISTOŚCI SPOŁECZNEJ? CO SIĘ STAŁO Z REWOLUCYJNYM PODEJŚCIEM DO RZECZYWISTEJ ZMIANY STATUS QUO? Wymiary utopii to nasz pomysł na zdiagnozowanie źródeł niechęci do emancypacyjnego myślenia oraz do prób poszukiwania współczesnych działań enfant terrible, które mogłyby wyzwolić w nas potrzebę zmiany.

Ten trzyletni projekt (2012–2014) jest przeglądem wystaw, działań i wydarzeń, które w swoim założeniu mają badać potencjał rewolucyjny i dekonstrukcyjny współczesnych artystów i artystek wizualnych. To próba odnalezienia powodów porażki nowoczesnych utopii oraz analiza źródeł niechęci współczesnych społeczeństw do poruszania się na grząskim gruncie nietrwałych teorii i myśli politycznych.

DO CZEGO SĄ NAM DZIŚ POTRZEBNE UTOPIE? _________________________________________________ _________________________________________________ _________________________________________________ _________________________________________________

UCZESTNICY TEGOROCZNEJ EDYCJI PROJEKTU WYMIARY UTOPII TO MACIEJ KURAK I MARIUSZ LIBEL. Artyści wzięli na warsztat dwa aspekty pojęcia „utopia”.

Pierwszy z twórców proponuje refleksję nad utopią miejsca – namysł nad ideą white cube, przestrzenią popularną w kontekście modernistycznej sztuki i konsumpcyjnego komfortu kolekcjonerów. Instalacja site specific jest pretekstem do zaobserwowania ruchu i dziania się sztuki wewnątrz instytucji, warunków umożliwiających jej zaistnienie we wnętrzach. Zestawiając ze sobą dwie rzeczywistości – idealną, bez skazy i nieładu, teoretycznie neutralną oraz ułomną, podatną na ciągłą zmianę dokonującą się pod wpływem czasu i działań człowieka, brudną i niedbałą – zadaje pytanie o to, która przestrzeń jest nam bardziej potrzebna; dzięki której przestrzeni sztuka stanie się bardziej żywa, a przez to bardziej skuteczna. Czy utopią jest zatem galeria bez problemów finansowych realizująca program na najwyższym poziomie, a przy tym wywołująca społeczną zmianę poprzez wyraźną rewolucyjną działalność, która kłóci się z wiodącymi programami politycznymi i społecznymi?

CZY MOŻNA MIEĆ CIASTKO I ZJEŚĆ CIASTKO? ________________________________________________ ________________________________________________

MACIEJ KURAK

Majstersztyk, 2012

Urodzony w 1972 roku. Członek grupy artystycznej Wunderteam. Wraz z Maxem Skorwidrem współtworzy Galerię Niewielką.

Prodziekan Wydziału Grafiki Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Jest laureatem Grand Prix w konkursie Spojrzenia – Nagroda Fundacji Deutsche Bank (2005) oraz nagrody Paszport Polityki (2009). W 2010 roku był Ambasadorem Poznania Miasta-Gospodarza UEFA EURO 2012. Koordynuje projekt Poznań Galeria EURO, który jest skierowany do młodych artystów, mających pomysł na zagospodarowanie przestrzeni miejskiej.

MARIUSZ LIBEL Urodzony w 1978 roku. Reprezentant urban artu. Współzałożyciel Twożywa (1998–2011) – grupy złożonej z chłopaków okrzykniętych „moralistami ery konsumpcji”, atakującej miejską przestrzeń wyrazistymi i rozpoznawalnymi komunikatami wizualnymi w formie wlepek, szablonów, billboardów, wielkopowierzchniowych murali oraz plakatów; współpracowali z wydawnictwami przy projektach druków (m.in. z Wydawnictwem Krytyki Politycznej), tworzyli ilustracje prasowe („Gazeta Wyborcza”) oraz projekty netartowe. Obecnie Libel działa w pojedynkę, tworząc projekty z pogranicza poezji konceptualnej, ilustracji, murali, plakatów i akcji społecznych, realizując takie prace jak Morowe Panny (2012, dla Muzeum Powstania Warszawskiego), Ziemial (2011). Współtwórca projektu czy.sciec.pl, w którym funkcjonuje pod pseudonimem surdabs.

Nic się nie bać, 2012

Drugi artysta zaprezentuje bogate spektrum komunikatów, które są uwikłane w codzienność, wynikają z niej, a równocześnie stają się dystopią, ukazując pesymistyczną wizję bez szans na jakąkolwiek poprawę. Libel, podobnie jak Kurak, jest niechętny instytucjom kultury, traktując je jak miejsca tłumiące i wyciszające oddziaływanie sztuki i aktywność artysty, zamykające przed przypadkowym widzem i niepotrzebnie usakralniające przekaz. Ważne są dla niego zarówno brutalność ulicy, jak i bezpośredni kontakt z miejscem i lokalną społecznością, reakcja na to, co wydaje się stanowić istotę funkcjonowania grup społecznych. Zatem odpowiedź na to, co według niego jest błędne, konieczne do ponownego rozpatrzenia i podjęcia refleksji nad problematycznością pewnych zachowań (m.in. konsumpcyjnych, dewocyjnych, patriarchalnych).

W takim rozumieniu Wyższe dobro może pełnić rolę pomostu niezbędnego do nawiązania relacji pomiędzy felerną rzeczywistością a projektami w formie murali i komunikatów słownych, które kierują nas w określone rejony niepokoju i wstydu społecznego.

CO MNIE ZAWSTYDZA? ________________________ _________________________________________________ _________________________________________________ _________________________________________________

UTOPIJNA przestrzeń otwarta

KREATYWNOŚĆ NIE JEST ZAREZERWOWANA JEDYNIE DLA TYCH, KTÓRZY DZIAŁAJĄ W OBRĘBIE TRADYCYJNYCH SZTUK, A NAWET I WŚRÓD NICH NIE OGRANICZA SIĘ DO TWORZENIA SZTUKI. U WSZYSTKICH LUDZI WYSTĘPUJE POTENCJAŁ KREATYWNOŚCI, KTÓRY JEST PRZESŁONIĘTY PRZEZ AGRESJĘ KONKURENCYJNOŚCI I SUKCESU. Joseph Beuys

W Galerii – poza dwiema wystawami realizowanymi w ramach projektu – odbędą się również działania kontekstualne. Jakub Woynarowski* (premiera: 14.07.2013) przygotował dla nas wirtualny diagram Outopos skalujący nasze utopie i śledzący ewolucję tego pojęcia (więcej na www.bunkier.art.pl/outopos). Marcin Doktor Polak i Marcin Szafrański (12–14.07.2013) przeprowadzą ekspresową rewolucję budowlaną, uroczyście zakończoną symboliczną destrukcją ponowoczesnej bastylii. Michał Frydrych* w dniu finisażu wystawy (08.09.2013) zaprezentuje swoją najnowszą rzeźbę językową Powrót do przyszłości, która tylko formalnie pojawi się w holu Galerii. Tuż przed odsłonięciem pracy odbędą się otwarte warsztaty dla dużych i małych w formie wspólnych przekładańców tekstowo-wizualnych.

Ponadto w Utopijnej Przestrzeni Otwartej, specjalnie do tego celu zniekształconej przez kolektyw artystyczny Palce lizać (Dominika Wilczyńska i Barbara Nawrocka), będzie można zdiagnozować własne nastawienie do utopijnej rzeczywistości. Wykonując serię ćwiczeń, tworząc własny alfabet, grając w Grę z partycypacją, będziemy mogli/mogły zbadać, czy jesteśmy utopijno-odporni/ utopijno-odporne czy raczej mamy naturę rewolucjonisty/rewolucjonistki.

WITAMY! WYOBRAŹ SOBIE, ŻE JESTEŚ W PRZESTRZENI MIEJSKIEJ. ZAPRASZAMY DO GRY. RZUĆ DWIEMA KOSTKAMI. SUMA OCZEK ZAPROWADZI CIĘ DO KONKRETNEGO ZADANIA. WEŹ UDZIAŁ I WSPÓŁTWÓRZ TO MIEJSCE. ZMIENIAJ JE I ULEPSZAJ RAZEM Z NAMI! zaprasza kolektyw Palce Lizać

* W ramach projektu Będzie się Dzieło! Rozbudowa Kolekcji Bunkra Sztuki.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

… TRZEBA być enfant terrible, ROBIĆ TAK ZWANE UTOPIJNE PROJEKTY, żeby już dzisiaj budziły i budowały świadomość społeczną,

PO TO, ŻEBY JUTRO BYŁY RZECZYWISTOŚCIĄ .

OSKAR HANSEN

… ONE MUST be the enfant terrible, CARRY OUT SOCALLED UTOPIAN PROJECTS so that they awake and develop social consciousness here and now,

SO THAT TOMORROW THEY MAY BECOME REALITY. OSKAR HANSEN

Additionally, in our Utopian Open Space, especially for the occasion put out of shape by the Palce Lizać collective (Dominika Wilczyńska and Barbara Nawrocka), viewers will have an opportunity to assess their own attitude to utopian reality. Performing a series of exercises, creating our own alphabet or taking part in urban or situational games, we will be able to find out whether we are immune to utopia or whether it is in our nature to become a revolutionary.

WELCOME! THAT YOU ARE IN AN URBAN SPACE. HAVE A GO AT OUR GAME. THROW TWO DICE. THE TOTAL OF THE POINTS SCORED ON BOTH WILL LEAD YOU TO A SPECIFIC TASK. TAKE PART IN THE GAME TO BECOME A CO-AUTHOR OF THE SPACE. TOGETHER WITH US, TRANSFORM AND IMPROVE IT! IMAGINE

The Palce Lizać collective welcomes you!

UTOPIAN open space

CREATIVITY IS NOT RESERVED FOR THOSE WORKING WITHIN THE TRADITIONAL ARTS, AND EVEN FOR THEM, IT IS NOT LIMITED TO CREATING ART. EVERYBODY HAS CREATIVE POTENTIAL, OBSCURED BY THE AGGRESSION OF COMPETITIVENESS AND SUCCESS. Joseph Beuys

Apart from the two exhibitions organised as part of the project, contextual events will also take place at the Gallery. Jakub Woynarowski* (premiere: 14 July) has prepared for us the virtual diagram Outopos, scaling down our utopias and tracing the evolution of the concept (more at www.bunkier.art.pl/outopos). Marcin Doktor Polak and Marcin Szafrański (12–14 July) will conduct a speed construction revolution, culminating in a symbolic destruction of a postmodern bastion. On the day of the finnisage of the exhibitions (8 September), Michał Frydrych* present to Bunkier audiences his latest language sculpture Back to the Future, which will only nominally appear in the Gallery’s foyer. Just before the unveiling of the work, open workshops for children and adults will take place, with joint participation in textual and visual tasks. * A part of the project There Will Be Artction! Enhancement of the Bunkier Sztuki Collection. Part-financed from the funds of the Minister of Culture and National Heritage.

Do Not Be Afraid, 2012

Libel will be presenting a rich spectrum of messages, embroiled in daily life and stemming from it, which at the same time become dystopian, demonstrating a pessimist vision without any chance of improvement. Like Kurak, Libel is not favourably disposed towards cultural institutions, treating them as places that stifle and muffle down the impact of art and the vitality of the artist, institutions that unduly sanctify the message of art while making it inaccessible to a casual viewer. The brutality of the street matters to him.

He is a person for whom what matters is direct rapport with a place and the local people, a direct reaction to what appears to be the essence of the functioning of social groups. In other words, getting a reaction to what the artist views as wrong, in need of reconsideration in order to reflect on the problems thrown up by specific ways of behaving, whether involving consumerism, religion or patriarchy. In this take, ‘a higher good’ can function as a bridge, indispensable to put the flawed reality and the artist’s projects in the form of murals and verbal messages that direct us to the specific destinations of social disquiet and shame.

WHAT MAKES ME ASHAMED? __________________ _________________________________________________ _________________________________________________

MARIUSZ LIBEL Born in 1978. Urban artist. Co-founder of Twożywo (1998– 2011) – a group of guys acclaimed as the ‘moralists of the consumerist era’, who attack urban space with distinctive and explicit visual messages in the form of stickers, templates, billboards, large-format murals and posters. They have collaborated with publishers on printing projects (including Krytyka Polityczna), produced illustrations for the press (Gazeta Wyborcza) and Internet art. Currently, Libel works on his own, creating posters which are borderline conceptual poetry, illustrations, murals and social action, producing such works as Morowe Panny (2012, for the Museum of the Warsaw Rising) and Ziemial (2011). Co-founder of the project czy.sciec.pl, in which he is known as surdabs.

MACIEJ KURAK

Masterpiece, 2012

Born in 1972. A member of the art group Wunderteam. Together with Max Skorwider he has created the Galeria Niewielka. Deputy Dean of the Graphics Department of the University of Fine Arts in Poznań. Received the Grand Prix in the Views competition of the Deutsche Bank Foundation and the Paszport Polityki award (2009). In 2010, he was the Ambassador of Poznań the City Host of EUFA EURO 2012.

Co-ordinator of the project Poznań Galeria EURO, directed at young artists with ideas for using urban space.

MACIEJ KURAK AND MARIUSZ LIBEL ARE PARTICIPANTS IN THIS YEAR’S EDITION OF DIMENSIONS OF UTOPIA. The artists have taken on board two aspects of the concept of ‘utopia’. Kurak proposes reflection on the utopia of a space – the concept of a ‘white cube’, popular space in the context of modernist art and the consumerist comfort of collectors. A site-specific installation is a pretext for observing motion, action and the conditions that make it possible for art to happen inside an institution. Juxtaposing two realities – the one a theoretically neutral ideal, unblemished and free of disorder with one flawed, tarnished and casual, susceptible to constant transformation taking place with the passing of time and human activities – he poses the question which of these two spaces we need more; which of them will make art more vital, and thus more effective? Thus, is it a utopia – a gallery without financial problems but implementing a high quality programme, while at the same time triggering distinct social change via pronounced revolutionary activity, which is at odds with leading political and social programmes?

CAN YOU HAVE YOUR CAKE AND EAT IT? ____ ______________________________________________ ______________________________________________

WAS JOSEPH BEUYS THE LAST ARTIST TO ALLOW UTOPIAN THINKING IN ART; WAS OSKAR HANSEN THE LAST ARCHITECT OF THE NEW SOCIAL REALITY? WHAT HAS BECOME OF THE REVOLUTIONARY STANCE TOWARDS AN ACTUAL CHANGE OF THE STATUS QUO? Dimensions of Utopia is our idea for identifying the sources of the reluctance to think in an emancipated way as well as for trying to find a contemporary enfant terrible, who would liberate our need for change.

This three-year project (2012–2014) is a retrospective of exhibitions, actions and events, which aim to examine the revolutionary and de-constructive potential of contemporary visual artists. It is an attempt to discover the reason for the failure of modern utopias and to analyse the sources of the reluctance of contemporary societies to operate on the slippery ground of impermeable theories and political thought.

WHAT DO WE NEED UTOPIAS FOR TODAY? _____ _________________________________________________ _________________________________________________ _________________________________________________ _________________________________________________

WHEN THE U T O P I A N IMAGINATION GOES TO SLEEP, MONSTERS BREED. Gdy wyobraźnia utopijna śpi, rodzą się potwory.

MARTIN JAY

WYMIARY UTOPII

DIMENSIONS OF UTOPIA

16.07–08.09.2013 Maciej Kurak Już!

Now! Mariusz Libel Wyższe dobro A Higher Good Jakub Woynarowski Outopos Michał Frydrych Powrót do przyszłości Back to the Future Marcin Doktor Polak, Marcin Szafrański Budować, mieszkać, myśleć Building, Dwelling, Thinking kolektyw Palce lizać Palce Lizać collective Gra z partycypacją Playing with Participation Lidia Krawczyk kuratorka curator Karolina Vyšata kuratorka curator działań kontekstualnych of contextual activities Jakub Orłowski muzyka: Wyższe dobro music: A Higher Good Emilia Obrzut Obszar Roboczy projekt design Karolina Więckowska korekta proof-reading Anda MacBride tłumaczenie translation Galeria Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki Piotr Cypryański dyrektor

Specjalne podziękowania

Bunkier Sztuki Gallery of Contemporary Art director

With special thanks to

Wojtek Kubiak, Sylwia Bobeł, Barbara Iwańska, Justyna Janikowska, Paulina Jawień, Ewelina Jończyk, Anna Kaseja, Aleksandra Kaleta, Emilia Kina, Dominika Kurtyka, Natalia Legutko, Joanna Miernik, Asia Olec, Katarzyna Olma, Ania Przybycin, Marta Szpunar, Karolina Ziółkowska