Buonissimo Sicilia

www.buonissimo.be

4

€ SICILIA

Mysterieus eiland, rijke geschiedenis

ENNIO MORRICONE Topcomponist met muzikale erfenis

HEDWIG ZEEDIJK Onze correspondente in Rome

©

Nr. 02/2014 € 4,95

95

Vakantie in een agriturismo Bij Italissima vind je meer dan 1000 karakteristieke vakantiehuizen om bij weg te dromen.

Bekijk het scherp geprijsde aanbod, boek eenvoudig online of bel ons voor advies.

T +31 (0)348 43 46 49 • E info@italissima.be • www.italissima.be

Beste Buonissimo-lezer, Onze voorjaarseditie van Buonissimo magazine focust zich voor een belangrijk stuk op Sicilië. Ontdek met ons de vele schitterende facetten van dit unieke eiland.

Intussen zetten we met Taste Italy de ingeslagen weg verder. Ons ledenaantal groeit gestaag aan, mensen vinden ons meer en meer via facebook, en het aantal interessante contacten dat we elke week weer leggen, stijgt zienderogen.

Maar alles kan natuurlijk altijd beter. Daarom vragen wij u, lezer, om uw hulp. Laat ons via email of facebook weten wat u van ons magazine vindt. Sinds kort hebben wij op onze facebook een module toegevoegd waarmee u uw mening kan geven over Buonissimo. Gewoon surfen naar www.facebook.com/passionegusto en rechts onder de omslagfoto vindt u het blokje recensies. U kunt hierin een tekstje kwijt en klikken op het aantal sterren dat u ons waard vindt. Dank alvast voor uw hulp.

Er zijn intussen weer tal van nieuwe redenen om lid te worden van Taste Italy. Onze eerste Taste Italy-reis naar Italië, bijvoorbeeld, levert u als lid meteen een korting van liefst € 125. Alleen deze korting levert u reeds een veelvoud op van uw lidgeld! Meer voordelen vindt u op www.taste-italy.be onder “ledenvoordelen”.

Vergeet tenslotte niet om regelmatig een kijkje te nemen op www.taste-italy.be in onze activiteitenkalender. Noteer nu al met stip in uw agenda “Ciao Tongeren”, de Italiaanse dag van de stad Tongeren op zondag 4 mei waarvan Taste Italy partner is.

Volgende editie najaar 2014 Thema: Abruzzo

Het Taste Italy team

Mi Piace TASTE-ITALY

COLOFON

Buonissimo is een uitgave van Taste Italy vzw (V.U.) - L.Van Bauwelstraat 8 bus 1 - B-2222 Heist-op-den-Berg.

Jaarabonnement enkel mogelijk als lid van vzw Taste Italy - België: € 25/jaar. Nederland: € 30/jaar • verschijnt tweemaal (maa en okt) Hoofdredactie Steven Van Raemdonck Art Director & Design Gabriele Pellegrini Grafische vormgeving Eva Nowosielska-Falconieri Publiciteit Dirk Michiels Werkten mee aan dit nummer Marc Vandenbon, Luc Bosmans, Bart Tordeurs, Dorinda Dekeyser, Catherine Duprès, Michaël Van Raemdonck,

Steven Van Raemdonck, Dirk Michiels, Erik Cajot, Koen Branckaerts, Hedwig Zeedijk, Saskia Balmaekers, Joffrey Van Landewyck, James Hobson, Charles Wailly, Bart Vandenbergh, Aldo Penna, Carine Cuypers, Gabriele Pellegrini, Nadja Verjans Fotografie & cover Luc Bosmans, Dirk Huijbrechts & Shutterstock Digital Marketing Marco Caforio, Gabriele Pellegrini Websites magazine: www.buonissimo.be • vereniging: www.taste-italy.be Contact Fax 03/248 68 88 info@taste-italy.be (vereniging) • info@buonissimo.be (magazine) De in Buonissimo geplaatste advertenties zijn de uitsluitende verantwoordelijkheid van de opdrachtgever, bemiddelaar of adverteerder. Buonissimo streeft naar een zo groot mogelijke betrouwbaarheid van de opgenomen informatie. De redactie kan in geen geval en op geen enkele wijze hiervoor aansprakelijk gesteld worden. Buonissimo en Passione e Gusto zijn merknamen van Abbey Street bvba uitgebaat door Taste Italy vzw. ©2014. Alle rechten voorbehouden.

TASTE ITALY

2

contenuto

Cultura • Gastronomia • Arte • Design • Cucina Italiana • Moda

04 Ennio Morricone

16 Taormina

De muzikale nalatenschap van supercomponist …

Parel van de Siciliaanse oostkust …

20 Moord en doodslag tussen de olijfbomen

“Montalbano sono” Andrea Camilleri …

24 Manfredi Rizzuto

Siciliaanse passie in Antwerpen …

26 Luigi Pirandello

Eroi italiani – Siciliani …

28 La dolce Sicilia 08 Hedwig Zeedijk

Van onze corresspondente in Rome …

De zoete verleiding van het eiland

32 Ricetti siciliani

Caponata, pasta alla norma, cannoli …

36 Griekse goden

In het land van lava

12 Sicilia

Mysterieus eiland tussen oost en west …

40 Palermo, Aldo Penna

Tra mistero e riscatto …

42 Vini Siciliani

Kwarteeuw Italiaanse authenticiteit …

44 Presto ma non troppo (seconda parte)

Met Ottorino Respighi dwars door Rome

contenuto 46 Pedalare in Romagna

72 Pino Caprioli

Fietsend in Cervia en naar Ravenna

De man die slow food introduceerde in Leuven

49 Guardare ma non toccare

75 Albergo diffuso

Lamborghini Aventador Roadster …

Origineel hotelconcept …

76 Expo Milano 2015 Enit

78 Libri italiani 80 Collage Mugello 82 Chi Siamo Taste Italy vzw … wie zijn wij?

50 Milano eccellenza

Tra arte e design

52 Gusti Pungitore & Pina Castellucco

Il trionfo …

54 Genua la Superba

Neen, Dante heeft geen gelijk! …

58 Carnevale di Venezia

60 ITALIA

De eerste volkeren, het begin, voor de Romeinen alles veroverd hebben.

64 75 Jaar Academia Belgica 67 Stile di vita

Taste Italy stelt u de nieuwste lifestyle voor …

68 Als een feniks uit zijn as

Wederopstanding van een vintage Vespa

84 Vantaggi Soci Ledenvoordelen 86 Concorso fotografico Mooie foto’s worden beloond …

87 Gezocht Taste Italy vzw is steeds op zoek naar …

88 Appuntamenti Agenda april, mei, juni, juli en september 90 Scoprire Ontdekkingen …

92 Viaggare insieme Met Taste Italy op reis altijd in jullie voordeel …

96 Column Nederlandstaligen in Italië …

TASTE ITALY

4

Reis la storia

Als één hedendaags componist het etiket “legendarisch” opgekleefd mag krijgen, is het wel Ennio Morricone. Op 11 april komt Ennio Morricone met een 160-koppig symfonisch orkest en indrukwekkend polyfonisch koor naar Paleis 12 op de Heizel. De vijfentachtigjarige (!) maestro zal er een persoonlijke ‘best of’ uit zijn carrière ten gehore brengen: een concert om duimen en vingers bij af te likken.

De muzikale nalatenschap van supercomponist

ENNIO MORRICONE M

orricone, geboren in Rome in 1928, componeerde de afgelopen 50 jaar de soundtracks voor meer dan 500 films. Een aantal van die composities overstijgen ruimschoots hun functioneel doel in de film. Een greep uit zijn meesterwerken zijn de muzikale thema’s van ‘A Fistful of dollars’, ‘The Good, the Bad and the Ugly’, ‘For a few dollars more’, ‘Once upon a time in the West’, ‘Bugsy’, The Mission’, ‘The Untouchables’, ‘Cinema Paradiso’ en ‘Inglourious Bastards’.

Dat Ennio Morricone wereldwijde adoratie geniet, spreekt uit de talloze muziekprijzen die hij in ontvangst mocht nemen. Op zijn nachtkastje prijken Grammy Awards, Golden Globes en Bafta’s. Hij kreeg in 2007 een Academy Honorary Award voor zijn uitstekende bijdrage aan de muziek voor film en is de enige componist die ooit een Lifetime Contribution Oscar ontvangen heeft.

Opvallend is het brede muzikale palet dat Morricone bestrijkt. Zijn muziek bevat elementen uit de klassieke muziek, jazz, pop, rock, avant-garde en Italiaanse volksmuziek. Dankzij zijn ingenieuze arrangementen en uniek gebruik van bepaalde instrumenten, verhoogt hij het cinematografisch genot bij het bekijken van talloze filmklassiekers.

Hij wordt op handen gedragen door muzieklegendes als Quincy Jones, door filmregisseurs die zweren bij zijn muziek, zoals Martin Scorsese en Quentin Tarantino, ja zelfs relatief jonge popgroepen zoals Muse en The Divine Comedy belijden hun geloof in de grote Italiaanse maestro.

Recent won Morricone op de European Film Awards de prijs “Best Composer” voor zijn compositie van “La migliore offerta” van de Siciliaanse regisseur Giuseppe Tornatore. Na een eerdere nominatie in 2005 voor “Fateless” is dit de eerste keer dat hij deze onderscheiding effectief in de wacht sleept.

TASTE ITALY

6

MUSICA

Je kan moeilijk in woorden vatten welke enorme bijdrage aan de sfeer de muziek van Morricone levert

Je kan moeilijk in woorden vatten welke enorme bijdrage aan de sfeer van een spaghettiwestern als For A Few Dollars More (1965) Morricones muziek levert. Het bekende fluitdeuntje dat doorheen de film de verschijning van Charles Bronson begeleidt, is melancholisch en huiveringwekkend tegelijk. Het is en blijft de beste optie om zijn muziek te beluisteren, zonder beeld als het moet, mét als het even kan.

Op de vraag of hij ooit zal stoppen met componeren, relativeerde de Italiaanse maestro: “Nee. Muziek maken is mijn werk. Bovendien blijven ze mij maar vragen. En goed, vijfhonderd soundtracks lijkt veel. Maar in vergelijking met wat Mozart en Bach allemaal hebben gemaakt, ben ik nog niet eens begonnen”.

Wij gunnen Ennio Morricone nog een lang en gezond leven. Toch beschouwt Buonissimo het concert op 11 april in Paleis 12 van de Heizel als een unieke kans om – misschien wel voor het laatst in België – Ennio Morricone zijn ‘50 years of music’ tot leven te zien wekken. Wees er bij!

Tickets en info via greenhousetalent.be Steven Van Raemdonck

TASTE ITALY

8

EDITORIALE

VAN ONZE CORRESPONDENTE IN ROME Interview met Hedwig Zeedijk, journaliste in Rome Als u de actualiteitenprogramma’s een beetje volgt, kan het niet anders of de naam Hedwig Zeedijk doet bij u een belletje rinkelen. Is er iets gebeurd in Italië dat het lokale nieuws overstijgt, zal zij het in keurig Nederlands, met licht Nederlands accent, bij u in de huiskamer brengen, via tv of radio. Zeedijk werkt intussen sinds 1998 voor het persbureau ANP in Nederland en voor de Vlaamse openbare radio- en TV-omroep VRT. Tijd voor een interview met deze markante persoonlijkheid die haar leven doorbrengt in Eeuwige Stad Rome. Waarvoor we haar benijden...

H

edwig Zeedijk bracht haar jeugd door in Tilburg. Ze kwam ook regelmatig in België. Haar moeder is immers afkomstig uit Wijnegem bij Antwerpen. Ze volgde een opleiding journalistiek in haar geboortestad Tilburg, maar bleef tegelijk veel contact onderhouden met haar familie in België.

Precies omwille van die duidelijke link met ons land liep ze haar eerste stage in Brussel bij de krant De Morgen. We schrijven 1992, een moeilijke periode voor de politiek links georiënteerde krant. Wel is het een leuke tijd voor de jonge redactie, met veel vrijheid en de mogelijkheid voor eigen initiatief. Haar mentor is journalist Douglas De Coninck.

Voor een tweede stage in haar opleiding kiest Hedwig voor de eigen heimat. Ze heeft immers intussen diverse baantjes in Tilburg, in een platenzaak en een discotheek, en wil deze niet zomaar laten vallen.

Ze belandt bij de Nederlandse radiozender Omroep Brabant, logisch gezien haar specialisatie in radiowerk. Haar werkplaats is thuishaven Tilburg. Als freelancer gaat ze aan de slag, maar ze blijft intussen haar baantjes houden en start een universitaire studie.

Ze krijgt dan de mogelijkheid in de schoot geworpen om in het buitenland, meer bepaald in het pas bevrijde Bosnië, aan de slag te gaan als vrijwilliger van een vredesorganisatie, die iemand zoeken voor het opzetten van een lokaal radiostation. Bedoeling is programma’s te maken voor en door jongeren. Ze neemt deze uitdaging aan en verkast naar Tuzla, in het noordoosten van Bosnië-Herzegovina. Door deze keuze ziet ze zich wel verplicht een einde te maken aan haar universitaire studies, die ze nooit zal afmaken.

(Associazione Recreativa Culturale Italiana) die een mediaproject rond racisme op de plank hebben liggen, waar een boek en een film mee gemoeid zijn. Met steun van de EU gaat ze voor zes maand aan de slag en belandt ze uiteindelijk in de stad waar we ze vandaag nog steeds terugvinden: Rome.

Hedwig vond dit een uitstekende kans om de taal beter te leren, en tegelijk te bekijken of ze zich in de Italiaanse samenleving zou thuis voelen. Stiekem hoopte ze ook opnieuw journalistiek werk op haar weg te vinden. En dat blijkt te lukken, want in de negen maanden die ze voor ARCI werkt, combineert ze dit met werk als freelance journalist.

De journalistieke microbe blijft Zeedijk ook in haar tijdelijke zuiderse thuisland bekruipen, en al snel combineert ze het vrijwilligerswerk met freelance journalistenwerk als correspondent voor haar eerdere stageplaatsen Omroep Brabant en De Morgen. Dit werk doet ze slechts voor een korte periode, namelijk 3,5 maand, waarna ze door de directie van Omroep Brabant dringend verzocht wordt te solliciteren naar een baan als eindredacteur.

Zoals het in het leven soms gaat, bood zich begin 1998 een onverwachte opportuniteit aan toen toenmalig correspondent voor o.a. de VRT Jan van der Putten verhuisde naar standplaats China. Zeedijk bood zich bij VRT spontaan aan met de vraag of er iemand gezocht werd ter vervanging. Deze vraag wordt bevestigend geantwoord. Tegelijk klopte ze ook aan bij het Nederlands persbureau ANP. Zij zijn op zoek naar iemand die Nederlands nieuws vanuit het buitenland kan bewerken. ANP en VRT waren haar eerste werkgevers in Italië, en tot op vandaag werkt ze nog steeds voor beiden.

Ze gaat hierop in, keert naar Nederland terug om de aangeboden functie van eindredacteur voor de provinciale nieuwsprogramma’s op te nemen, een vaste baan met een proeftijd van één jaar. Het werk in de hoofdstudio in Eindhoven blijkt een leuke baan, maar … niet direct wat ze zichzelf als 25-jarige lang ziet doen. De journalistenmicrobe steekt weer de kop op, en in haar gedachten ziet ze zichzelf het eenjarig contract niet verlengen.

Hedwig woonde eerst vier jaar alleen in Rome, op verschillende adressen. De vriend bleef een vriend en werd intussen haar echtgenoot, met wie ze twee kinderen heeft. Zij betrekken het ouderlijk huis van haar echtgenoot in de buurt van Cinecittà aan de randweg rond Rome. Op het dakterras van hun huis heeft ze haar studio van waaruit ze werkt. Met de scooter staat ze op een half uurtje in hartje Rome.

De liefde brengt haar dan terug op het goede spoor. Als 19-jarige had ze op vakantie in Portugal een Italiaanse jongen leren kennen, uit Rome, met wie ze ijverig correspondeerde. Op gezette tijden zagen ze mekaar ook, in Italië of in Nederland, al was er geen sprake van een vaste relatie.

Haar onduidelijke relatie en de knagende onzekerheid over het werk als eindredacteur brachten Hedwig ertoe haar stoute schoenen aan te trekken. In maart besluit ze een “probeer” vakantie in Italië in te lassen om met zichzelf in het reine te komen. Stoppen met corresponderen of een heuse relatie aangaan? Werken in Nederland of journalistieke paden in het buitenland betreden?

Hoe gaat Hedwig Zeedijk in de praktijk te werk? Wekelijks maakt ze een planning op van de items die de Italiaanse actualiteit beheersen en stuurt deze door naar haar werkgevers. Jarenlange journalistieke feeling heeft er voor gezorgd dat ze zelf goed kan in schatten welke verhalen het meeste kans hebben op aandacht in de Belgische en Nederlandse media.

Soms pikken redacties zelf bepaalde items uit. De paus, de maffia en Berlusconi zijn sowieso toppers, naast actuele zaken zoals destijds de Costa Concordia of de aardbeving in L’Aquila.

Ze maakt haar jaarcontract bij Omroep Brabant als eindredacteur af om vervolgens in te gaan op een aanbod van de vrijwilligersvereniging ARCI

Soms bieden interessante feiten zich op dagbasis aan. “Als een Danilo Di Luca beweert dat 90% van de renners gedopeerd de Giro rijden, kun je er donder op zeggen dat met name wielergekke Belgische media geïnteresseerd zijn’, aldus Zeedijk.

TASTE ITALY

10

Reis la storia

Dan blijkt ook dat Nederland en België andere accenten leggen. De paus is eerder “hot” bij ons, en ze volgt dan ook de nachtmis, de Via Crucis of de pauselijke zegen Urbi et Orbi enkel voor de VRT. Het heeft eveneens te maken met de houding die beide landen aannemen tegenover Italië, zo meent Zeedijk. “Waar Belgen enigszins lijken op de Italianen wat cultuur betreft, zullen Nederlanders eerder de draak steken met de Italianen en hen niet al te ernstig nemen”, zo meent ze.

naar medewerker op de ambassade, iets wat ik niet over mijn hart zou kunnen krijgen. Maar zeg nooit nooit, misschien denk ik hier anders over binnen enkele jaren. Ik ben hierin zelf al flexibeler geworden en hanteer een ‘carpe diem’. Italianen zijn zeer goed in het regelen van hun problemen op het moment dat ze zich voordoen, en dat heb ik intussen een beetje van hen overgenomen. Waarbij ik intussen te weet ben gekomen, dat familie en vrienden uiterst belangrijk zijn in mijn leven”.

Leven in Italië levert een dubbel gevoel op tegenover haar nieuwe tweede natie. “Ik kan me blauw ergeren aan de bureaucratie en, als nuchtere Nederlandse, aan de inefficiëntie van bijvoorbeeld het overheidsapparaat. Anderzijds leeft men hier kwalitatiever, en wordt plaats en tijd gemaakt voor lekker eten met familie en vrienden, iets wat ik me graag eigen heb gemaakt”, aldus Zeedijk. Op persoonlijk vlak heeft ze snel moeten vaststellen dat Italianen lichtgeraakt en snel beledigd zijn. Als nieuwkomer merkt men dit niet onmiddellijk op, na enkele jaren wel.

“Het kan gebeuren in families dat bijvoorbeeld twee broers na een ruzie om een futiliteit elkaar jarenlang niet zien, tot ze op de duur uit trots niet meer de eerste stap naar verzoening willen zetten”, stelt ze.

Steven Van Raemdonck

De lage landen laten haar niet helemaal los. Een keer of twee-drie komt ze over voor familie en vrienden, en omgekeerd komen ook haar ouders regelmatig naar Rome. Haar beide jongere broers hebben een schuur in de buurt van L’Aquila verbouwd tot vakantiehuis en deze dient als uitvalsbasis voor familiereünies. Wat ze het meeste mist van Nederland?

Na enig nadenken zegt ze: “Kleine afstanden met de fiets kunnen doen om even snel aan te wippen bij vrienden, dat kan makkelijk bij ons. Hier in Rome breng je veel tijd door in de auto of op de scooter. Vrienden ontmoeten betekent dan ook goed op voorhand plannen maken”.

Op de vraag of ze van plan is nog lang door te gaan als journaliste en correspondente in Italië antwoordt Zeedijk: “De passie voor journalistiek blijft nog steeds bestaan. Het liefst wil ik doorgaan. Ik zou niet weten wat ik anders zou doen. Een collega maakte recent de overstap van journalist

VANAF ONZE OKTOBER-UITGAVE: COLUMN VAN HEDWIG ZEEDIJK IN BUONISSIMO! Wanneer onze volgende Buonissimo van de drukpers rolt, zal deze een column bevatten van de hand van Hedwig Zeedijk, waarin ze telkens een aspect van de Italiaanse samenleving vanuit haar persoonlijk standpunt zal beschrijven. Over de typische karaktertrekken van de Italianen, over verschillen in volksaard, ... dingen die ze als ‘vreemdeling’ in Italië beter en sneller opmerkt dan de Italianen zelf. Een uitstekende reden om Buonissimo magazine verder in huis te halen!

Fotografie: www.pureproduct.be

SINCE 2006

Headliners op de originele, seizoengebonden menukaart van Sud et Sol zijn Marco Caforio’s heerlijke Italiaans-mediterrane gerechten met truffel, schelp- en schaal-dieren, kreeft, vlees…

Om nog niet te spreken van zijn verrassende pasta’s. Marco zorgde ook voor een kleine, maar met zorg samengestelde wijnkaart waarin elke selectie ook per glas te krijgen is.

In het nieuwe interieur met zijn frisse wit en strakke lijnen hangt zoals altijd die ongedwongen, zuiderse sfeer waar gasten graag voor terugkeren. Dat de prijzen hier bovendien even zacht kunnen zijn als een Italiaanse zomeravond, dat is dan mooi meegenomen. Voor de velen die deze streek bezoeken: Sud et Sol ligt in Sint-Truiden centrum, aan de Grote Markt.

Plankstraat 2 | 3800 Sint-Truiden | Tel: 011 – 68.66.60 | info@sudetsol.be | www.sudetsol.be

TASTE ITALY

12

Reis la storia

Sicilia

Mysterieus eiland tussen oost en west

Sicilië is een mysterieus eiland met een verbazingwekkende schoonheid en een grote culturele rijkdom. Maar het staat ook bekend als een wereld op zich, een klein continent in de Middellandse Zee dat door een roerige geschiedenis is afgescheiden van het alledaagse Europese leven. Het resultaat?

Een bijzonder ambigue samenleving en een betoverende bestemming met ontelbare genoegens op het gebied van kunst, architectuur, gastronomie en festiviteiten.

D

rie hoogtepunten kenmerken de opmerkelijke kunst en architectuur in Sicilië: de Griekse tempels, de barok en de decoraties van de Arabieren en de Normandiërs. De meeste tempels op het eiland zijn Dorisch. Deze sobere, maar grootse stijl vond zijn oorsprong op het schiereiland Peleponnesos en onderscheidt zich door licht gecanneleerde, enigszins toelopende zuilen zonder voetstuk en door een relatief onversierd entablement. De Siciliaanse tempels vertonen een opvallende onderlinge gelijkenis. Ze zijn doorgaans omgeven door zuilengangen met aan de voorzijde zes zuilen.

Eenzelfde gelijkvormigheid is te vinden in de theaters, die net als de tempels een sacrale en een culturele functie hadden. De beste voorbeelden zijn de theaters in Taormina, Siracusa, Tindari en Segesta. De Arabieren en de Normandiërs hebben hun kundigheid en verbeelding op decoratief vlak overgedragen. Het gebruik van gekleurde keramiek bijvoorbeeld, en de hoefijzerbogen, de geometrische patronen en arabesken, prachtig uitgesneden en beschilderde houten plafonds, en de verfijnde honingraatmotieven van de stalactietgewelven.

TASTE ITALY

14

Reis la storia

Kleurenpalet op tafel De onnoemelijk vele Siciliaanse levensmiddelen, specerijen en geuren weerspiegelen hoe het eiland altijd een smeltkroes van uiteenlopende culturen en volkeren is geweest. Grieken, Arabieren, Spanjaarden en Normandiërs hebben er allemaal hun culinaire sporen achtergelaten. Zo zijn de Arabische ‘panelle’ of gefrituurde koekjes inmiddels een typisch tussendoortje in Palermo en de Normandische stokvis een uitgesproken lekkernij in Messina. De gastronomie in Sicilië lijkt op een kleurenpalet met zowel sterke schakeringen als genuanceerde tinten. Ze is een puzzel met veel suggestieve en vaak niet te plaatsen stukjes.

Gastronomische kennismaking Brood is een ritueel op Sicilië. Het van ‘grano duro’ (semolinameel) gebakken brood is vast en goudkleurig. Een typische vorm is gevlochten brood, bestrooid met sesamzaad. Zelfs in hoofdgerechten wordt brood gebruikt, denk bijvoorbeeld aan ‘mollica’, gekruide en geroosterde broodkruimels als alternatief voor de kaas op pasta. Smul eveneens van ‘sfincione’ dat eruit­ ziet als een pizza met een dikke korst en ‘focaccia’, dun gebakken lagen deeg gevuld met groenten, worst, ricotta of tomaat.

Rijst wordt in Sicilië op andere manieren bereid en gebruikt dan in Noord-Italië, maar is net zo wijdverspreid. De eerste gastronomische kennismaking met het eiland is vaak ‘arancine’, rijstballetjes met een vulling van vleessaus en erwten of van ham en kaas. Vis komt uiteraard in veel bereidingen en variëteiten op tafel.

Vooral tonijn, maar ook sardienen en ansjovis zijn overal verkrijgbaar. De zwaardvis vervult een traditionele rol en geliefd in de omgeving van Trapani is de ‘cuscusu’, een heerlijke Italiaanse versie van couscous.

In de arme Siciliaanse keuken komt het eenpans­ gerecht veelvuldig op tafel. Verschillende soorten pasta worden in combinatie met lokale producten uitgewerkt tot een complete maaltijd. Dat is het geval met de ‘pasta con le sarde’, een gerecht dat zich vanuit Palermo over het eiland heeft verspreid, met de groentepasta’s uit het binnenland en met de ovenpasta’s uit Messina. Ook zijn er varianten die bulken van de culturele echo’s zoals de ‘pasta alla Norma’ uit Catania, bereid met tomaat, aubergine en gezouten ricotta.

Geurige en bonte zoetigheden Lekkerbekken komen aan hun trekken door de patisserie, die op Sicilië deel uitmaakt van de dagelijkse eetgewoonten. De geur ervan is overal net zo aanwezig als die van krachtige kruiden waaronder rozemarijn, wilde venkel en oregano. Zoetigheden zoals de bonte ‘frutta martorana’, dat is uitgedacht in het gelijknamige klooster in Palermo, ‘pignoccata’ of zoete meelballetjes, de amandelpudding ‘blanco mangiare’ en de traditionele ‘gelo di mellone’ (gelei van watermeloen) smelten als boter op de tong.

Fonkelende godendranken Ooit blonk Sicilië uit in het produceren van gigantische hoeveelheden naamloze tafel- en mengwijn. Tegenwoordig zijn er veel gepassioneerde wijnmakers die de bijzonder gunstige omstandigheden ten volle benutten en hoogstaande kwaliteitswijn maken. De wijnproductie op het eiland onderging een sterke evolutie. Een aantal grote, onafhankelijke producenten heeft de kwaliteit spectaculair weten op te krikken.

Opvallend is dat ze doorgaans geen gebruik maken van DOC’s. Corvo, Regaleali en Tenuta di Donnafugata zijn de bekendste namen voor rode, witte en rosé wijn. Een bedrijf als het dynamische Planeta heeft op korte tijd een plaats in de wereldtop ingenomen met de Cerasuolo di Vittoria. De rode wijnen van West- en Midden-Sicilië hebben meestal de druivensoort ‘nero d’avola’ als basis en de beste witte wijn is gemaakt van de ansonicadruif.

In het oostelijke deel van het eiland is er een aantal wijnbedrijven die wel DOC’s op de markt brengen.

Droge en zoete Marsala’s, van de eenvoudige ‘fine’ tot de meer dan tien jaar gerijpte ‘vergine’, bieden een rijkdom aan kracht, diepte en complexiteit. Van de kleinere eilanden voor de Siciliaanse kust komen zoeten wijnen voort die tot de grootste van Italië behoren.

De Moscato di Pantelleria is zonder meer een fonkelende godendrank en heeft net als de Malvasia delle Lipari een ongeëvenaarde smaak.

Naast de op het eiland verbouwde wijn is water de belangrijkste drank. Een ware delicatesse is ‘latte di mandorla’ (amandelmelk) en versgeperst sinaasappelen citroensap. En voor het drinken van een espresso of een ‘caffè’ in een bar, mag je elke Siciliaan zelfs in het midden van de nacht wakker maken.

Heidense en katholieke tradities Sicilië gaat prat op zijn ontelbare festivals en feesten waarin de vele elementen van de heidense en katholieke tradities van het eiland, de veelzijdige geschiedenis, de gastronomie en het Siciliaanse temperament in al hun facetten tot uiting komen. Voor de eiland­ bewoners is de paasweek, de ‘settimana santa’, het belangrijkste religieuze feest van het jaar dat op allerlei manieren wordt gevierd. Andere hoogtepunten op de kalender zijn Maria-Hemelvaart wanneer heel Italië op zijn kop staat, de Madonnabedevaarten in september en carnaval, dat in bijna elke plaats op Sicilië wordt gevierd.

Erik Cajot

TASTE ITALY

16

SICILIA

Taormina Parel van de Siciliaanse oostkust „Dica la verità e nient’altro che la verità”, zegt Lorenzo me als ik hem vraag hoe ik Taormina zal beschrijven. Hij heeft gelijk: de stad heeft twee zijden. Taormina draagt terecht de naam „parel van de oostkust” en biedt één van de mooiste vergezichten van het hele eiland. Tegelijk wordt het helaas, net als Venetië in het hoogseizoen, overspoeld door duizenden dagjestoeristen.

O

ndanks die drukte is Taormina toch meer dan een snel bezoekje waard. Ik verblijf een hele week in het hotel van Lorenzo om de stad beter te leren kennen. En laat me verleiden door Guy de Maupassant die reeds in 1885 schreef „Als iemand slechts één enkele dag op Sicilië zou verblijven en je zou vragen: wat moet ik bezoeken?

Dan zou ik zonder aarzeling antwoorden: Taormina”.

Al sinds de oudheid steken kunstenaars de loftrompet over de bloemenstad Taormina. Onder anderen Goethe en D.H. Lawrence waren erg gecharmeerd door de stad. De Europese adel overwinterde graag in het zachte klimaat, zoals de Duitse keizer Wilhelm II en de Oostenrijkse keizerin Elisabeth van Oostenrijk-Hongarije. In de twintigste eeuw kwamen veel filmsterren hier verpozen zoals Greta Garbo, Marlene Dietrich, Cary Grant en Elizabeth Taylor.

Maar de beroemdheden kwamen hier niet enkel voor het milde klimaat.

Taormina was ook een eiland van tolerantie. Ongehuwd samenwonen en homoseksualiteit werd er in de 19de eeuw probleemloos geaccepteerd en aangemoedigd door het kunstenaarswereldje. Arme herders en boerenjongens uit de streek werden naakt geschilderd, gefotografeerd,

bezongen en bewierookt. En menigeen belandde uiteindelijk ook in het bed van de kunstenaar. In 1936 marcheerden de troepen van Mussolini de stad binnen en verbanden de foto’s en schilderijen als verwerpelijke pornografie. Daardoor gingen de meeste werken verloren.

Taormina is altijd al de lieveling geweest van de rijke Engelse hogere klasse. De excentrieke schatrijke Florence Trevelyan creëerde een exotische tuin in de jaren 20 van vorige eeuw. Ze was een fervent ornitholoog en bouwde in haar tuin met zicht op zee verschillende bizarre observatieposten in pagodestijl. Ze schonk de tuin aan de stad Taormina die het omvormde tot openbaar stadspark. Het is heerlijk wandelen in de Giardino Pubblico langs de mozaïekpaden die de verschillende delen van de tuin verbinden. Er groeien en bloeien tal van exotische planten en het is tevens een prima plek om de hitte van de zomer even te ontvluchten.

Geschiedenis Aan de voet van de Monte Tauro ontwikkelde Taormina zich tot een buitenpost van Naxos. In 403 v.C. werden de Grieken uit de kolonie in Naxos verjaagd en vestigden ze zich in Taoromenion. De Romeinen stelden er later een garnizoen op en gaven de vestiging de naam Tauromenium.

Piazza IX aprile, Taormina

In de negende eeuw werd Taormina de hoofdstad van Byzantijns Sicilië en werd in 902 door de Arabieren als laatste bolwerk verwoest en meteen daarna weer heropgebouwd. In 1078 werd de stad ingenomen door de Normandische graaf Roger de Hauteville. Onder de Normandische bezetting kende Taormina een lange periode van welvaart en voorspoed: een invloed die vandaag de dag nog steeds goed zichtbaar is in de stad.

Veel rijk gedecoreerde paleizen in de stad herinneren aan de Spaanse periode toen de stad tot het Aragonese kamp behoorde. Tijdens de opstand van Messina tegen de Spanjaarden werd de stad in 1676 bestormd door de Fransen.

Toeristen vergelijken de stad vandaag wel eens met het mondaine SaintTropez: stijlvol maar onwerkelijk. Lorenzo zegt met enig sarcasme: „Taormina kent geen misdaad want de mafia geniet hier ook van vakantie”. Het zegt veel over de enorme aantrekkingskracht van de stad. Zelfs het drukbezochte Cefalù aan de noordkust van het eiland trekt minder bezoekers dan Taormina.

Op wandel in de stad Ik ondervind dat de stad in feite maar twee echt drukke plaatsen kent: de verkeersvrije winkelstraat Corso Umberto die de stad dwarst van de Porta Messina tot de Porta Catania en het indrukwekkende Teatro Greco (Grieks theater) dat uitgehouwen is uit de heuvel met zicht op de Etna.

Bezoek het theater vroeg wanneer het net opengaat en de dagjestoeristen nog niet zijn gearriveerd en wandel de Corso af na zonsondergang wanneer de meeste toeristen de stad alweer hebben verlaten. De rest van de stad kun je best wel op je gemak overdag bekijken.

De Piazza IX Aprile ligt ongeveer halverwege de Corso en biedt een schitterend uitzicht over de baai en de Etna. De cafés op het plein zijn vermaard maar duur. Er staan een klokkentoren en twee kerkjes op het plein: de Sant’ Agostino die verbouwd werd tot stadsbibliotheek en kunstgalerij en de zachtroze San Giuseppe met een mooi rococo-interieur.

Wat verderop bevindt zich de duomo gewijd aan San Nicolo di Bari. Dit gebouw uit de dertiende eeuw heeft een robuuste gevel met kantelen en onderging grondige verbouwingen tijdens de vijftiende en zestiende eeuw. De zes roze zuilen in het kerkschip zouden afkomstig zijn uit het Grieks theater. De kerk is van latere barokke versieringen ontdaan en heeft een eenvoudig interieur. Het hele jaar komt er veel publiek naar de klassieke concerten die hier georganiseerd worden.

Op het kerkplein staat een fraaie barokke fontein uit 1635 - de „quattro fontane” - met zeepaardjes, engeltjes en een centaur, het symbool van de stad. Na zonsondergang ontmoeten de inwoners van de stad elkaar op het plein en zitten de oudjes gezellig naast elkaar te keuvelen.

Piazza Duomo met fontein in barokstijl

TASTE ITALY

18

Reis la storia

Teatro greco, Taormina

Duomo, detail gevel

Enkele paleizen trekken de aandacht in het centrum: het Spaans-gotische Palazzo Ciampoli (nu een hotel) met een gekanteelde Aragonese gevel en vensters met verticale raamstijlen; het Palazzo dei Duchi di Santo Stefano, het voormalige hertogelijk paleis met zijn Arabisch-Normandisch gotische vensters, kroonlijsten van lava en fries van Arabisch houten inlegwerk; het Palazzo Corvaja met Catalaans-gotisch portaal en vensters, ooit het Siciliaanse parlementsgebouw, nu expositieruimte en toeristisch bureau en tenslotte het Palazzo Badia Vecchia, een torenpaleis uit de veertiende eeuw met mooie dubbele ramen in gotisch-Chiaramontaanse stijl met friezen en arabesken dat nu dienst doet als archeologisch museum.

Het lager gelegen klooster van de dominicanen (nu een hotel) was tijdens de tweede wereldoorlog het hoofdkwartier van de Duitse maarschalk Kesselring. Gelukkig bleef het gebouw redelijk ongeschonden ondanks de bombardementen van de geallieerden. De cellen en kloostergangen zijn omgebouwd tot luxueuze hotelkamers.

De publiekstrekker van de stad is het Teatro Greco. Hoewel van oorsprong Grieks, is het in feite een Romeins theater. Het gebouw heeft een diameter van 109 meter met een capaciteit van 10.000 toeschouwers.

Tijdens de beginjaren werden er enkel toneel gespeeld maar later (waarschijnlijk onder keizer Augustus) werd het grondig omgebouwd tot een echt amfitheater. Het orkestgedeelte werd veranderd in een arena voor wilde dieren en gladiatorengevechten. De Romeinen bouwden een scena (dubbel portiek met zuilen en beelden achter het podium). Daardoor verdween deels het schitterend natuurlijk panorama met zicht op de zee en de Etna waar de Grieken zo dol op waren.

Het verval van het theater werd ingezet met de belegering van de Vandalen en nadien met het verval van het Romeinse Rijk. Jammer genoeg werden latere renovaties niet altijd deskundig uitgevoerd en werden bijvoorbeeld de granieten zuilen met Korinthische kapitelen in de negentiende eeuw op een verkeerde plaats teruggezet.

Sinds de jaren vijftig wordt het theater omwille van de uitstekende akoestiek en de schitterende ligging gebruikt voor allerlei evenementen van theater tot concerten, prijsuitreikingen, opera en ballet. Sinds 1983 is het de thuishaven van Taormina Arte met het vermaarde filmfestival.

Maar Taormina kent nog meer antieke monumenten. De Naumachie was oorspronkelijk een waterreservoir dat werd verbouwd tot een Grieks nymphaeum (monument voor bronnimfen) en een Romeinse sportzaal.

Het Odeon is een klein Romeins theater uit de tweede eeuw deels verborgen onder de Santa Caterinakerk.

Beach Taormina

Uitstapjes buiten de stad

Tradities

Enkele uitstapjes die je te voet kan maken vanuit het centrum van de stad: via een steil pad naar het bouwvallige middeleeuwse castello op de Monte Tauro langsheen het Santuario della Madonna della Rocca en langsheen de Via Leonardo da Vinci naar het hoger gelegen gehucht Castelmola. Best vermoeiend en te vermijden tijdens de ergste hitte.

Castelmola ligt op een hoge rotspiek (531 meter) en wordt beschermd door een kasteel. Buiten het hoogseizoen een rustig plaatsje met een grandioos zicht op de zee en de Etna. De plaats is beroemd vanwege de vino di mandorla, een wijn van amandelen.

Daarnaast is een uitstap naar het natuurreservaat op het eilandje Isola Bella en de onderwatergrotten zeker de moeite waard. De lager gelegen kust is eenvoudig te bereiken met de auto of met de (betalende) kabelbaan.

Wie graag eens een echt traditioneel Siciliaans feest wil meemaken moet zeker tijdens de paasweek de stad aandoen. Op Goede Vrijdag gaat de heilige Processione dei Misteri door de Corso Umberto. Een indrukwekkende stoet waarbij duizenden Sicilianen present zijn.

Wie tijdens de maanden mei en juni door de stad wandelt, ziet hier en daar kleine altaren opgesteld versierd met tekeningen en bloemen vanwege het Festa del Corpus Domini. De katholieke tradities worden hier net zoals op het hele eiland nog door jong en oud in ere gehouden.

Besluit Op de laatste dag aan de ontbijttafel met een overweldigend uitzicht op een prachtige zonsopgang boven zee overdenk ik mijn verblijf in Taormina. Het authentieke SiciliĂŤ heb ik hier niet helemaal gevonden, maar toch heb ik genoten van de stad.

Is Taormina dan meer dan een half dagbezoek waard? Zeker wel. De stad komt tot rust bij zonsondergang, je voelt je er altijd veilig (de misdaadcijfers behoren tot de laagste van het eiland), je kunt er lekker eten en uitgebreid winkelen, het uitzicht is schitterend, het theater indrukwekkend en het is een prima uitvalsbasis voor uitstapjes. De keerzijde van het drukke dagtoerisme neem je erbij‌

Tekst en foto’s: Bart Tordeurs

TASTE ITALY

20

SICILIA

Moord en doodslag tussen de olijfbomen “Montalbano sono” “Montalbano sono”. In deze woorden zit de essentie van misdaadauteur Andrea Camilleri vervat. De avonturen van commissaris Salvo Montalbano in Vigata, een denkbeeldig stadje aan de kust van Sicilië, zijn in 31 boeken te lezen, die stuk voor een stuk een deel van de Siciliaanse identiteit blootleggen.

T

och begon Camilleri zijn lange carrière – hij is ondertussen 88 jaar – niet meteen als crimi-auteur. Op het einde van de Tweede Wereldoorlog gaf hij enkele kortverhalen en gedichten uit, later schreef hij scenario’s en werkte hij mee aan producties van de RAI. Als docent aan de filmacademie Silvio d’Amico in Rome begeleidde hij jonge regisseurs. In 1992 publiceerde Andrea Camilleri “La stagione della caccia”, een bestseller die hem onmiddellijk op de literaire kaart zette in Italië. Maar het is pas twee jaar later, de auteur is dan 69, dat hij met “La forma delle cose” het personage Salvo Montalbano uittekent en de basis legt voor het internationale succes van de volgende decennia.

Onmiskenbaar Siciliaans, eigenzinnig, raadselachtig, humoristisch, zelfzeker, atheïst en bovenal “buona forchetta”*, politiecommissaris Mon­ talbano is allesbehalve de doorsnee sbirro (flik). Flegmatisch, onverstoorbaar in een gesprek met het hoofd van de lokale maffiaclan, begripvol tegenover de zus van een perverse verdachte, collegiaal tegenover zijn adjunct en vrouwenversierder Mimì maar tegelijk onzeker in de relatie met Livia, zijn vriendin uit Genova met wie hij een latrelatie heeft die wordt bepaald door haar drukke agenda en het vliegschema van Alitalia.

Salvo Montalbano ademt de Siciliaanse ziel uit, net zoals die andere grote Siciliaanse misdaadauteur, Leonardo Sciascia. Een passionele moord, een fraudezaak, een vergeldingsactie of een ontvoering zijn evenveel aanleidingen om na te denken over de zin van het bestaan en over de rol *een flinke eter

TASTE ITALY

22

SICILIA

van de mens in de maatschappij. Goeden en slechten zijn niet zomaar toevallig wat ze zijn. Bij Andrea Camilleri is ieder personage de beste vertegenwoordiger van een categorie mensen en verdient in die hoedanigheid respect. Zijn politiecommissaris vernedert de verdachten niet maar laat zich evenmin uit het lood slaan door het machtsvertoon van de maffia. De intriges zijn zo onlosmakelijk verbonden met de olijfbomen, de vijgen, de zee en de zon dat het ondenkbaar is dat ze zich ergens anders zouden afspelen.

werk bepalen. Het liefst stopt Montalbano ’s middags voor een portie “triglie fritte”, gefrituurde zeebarbeel, in de trattoria “San Calogero”.

Maar de commissaris gaat even goed helemaal op in een bord pasta met vongole of gefrituurde inktvisjes. De talrijke recepten uit de verhalen zijn inmiddels makkelijk te vinden op het internet en duiken met enige regelmaat op in culinaire en andere tijdschriften. Zonder twijfel passen ze mooi in de Slow Food filosofie: lokale ingrediënten gebruiken, de tijd nemen om een maaltijd te bereiden en, vooral, om ervan te genieten. In En dan is er nog de typische taal die het boek “Gli Arancini di MontalBij Andrea Camilleri is ieder persoje vanaf bladzijde intrigeert. Camilleri bano” verkiest de commissaris de nage de beste vertegenwoordiger van arancini (gefrituurde rijstballetjes) doorspekt de beschrijvingen en diaeen categorie mensen en verdient in logen met leenwoorden uit het Sicilizelfs boven een romantisch weekaans, wat enig engagement van de lezer endje Parijs met zijn vriendin. Dat die hoedanigheid respect vraagt. Wie een telefoontje pleegt naar op 31 december in Vigata de zon het politiecommissariaat krijgt gegaranvolop schijnt en Montalbano zoals deerd het meest authentieke personage aan de lijn, Catarella. In een steeds de dag kan beginnen met een duik in de zee zou er ook wat mee mengeling van Italiaans, Siciliaans en burocratees maakt hij zich, in de te maken kunnen hebben. eerste plaats voor zijn overste, compleet onverstaanbaar. Ook voor wie het Italiaans machtig is, blijft het soms raden naar de betekenis. Je houdt In 1999, na het overweldigende succes van de eerste romans, startte de best een goed verklarend woordenboek binnen handbereik, althans als Rai met de productie van de reeks “Il Commissario Montalbano”, met je de originele versie leest… In vertaling blijft het jammer genoeg gissen in de hoofdrol Luca Zingaretti. Een schot in de roos: de serie heeft er naar de gevoelswaarde van sommige woorden en uitdrukkingen. Camil- ondertussen negen seizoenen opzitten en was in meer dan 15 landen leri’s taalgebruik draagt in grote mate bij tot de typische sfeerschepping te zien. De productie zorgde voor een opflakkering van het toerisme in in zijn boeken. De schrijver zelf mag Sicilië al lang hebben omgeruild Zuid-Sicilië. De ‘Montalbano Tour’ brengt je langs alle herkenbare plekvoor een stekje in de hoofdstad, de geuren, geluiden en smaken van jes uit de televisiereeks: Ragusa, Modica en Noto. Als je toevallig in Vigata zijn levensecht. Vigata bestaat alleen in het hoofd van de schrij- de regio bent en na de barokke pracht nog niet genoeg hebt gezien kan ver, een herinnering aan het rustige plekje Porto Empedocle waar hij zijn je eens gaan kijken naar het politiecommissariaat van Vigata ofwel het jeugd doorbracht. Porto Empedocle, een stadje van 6.000 zielen, ligt in gemeentehuis van Scicli. de provincie Agrigento en is de geboorteplaats van een ander monument uit de Italiaanse literatuur, Luigi Pirandello. Lees meer over deze auteur Via de boeken en de reeks is Montalbano een belangrijk exportproduct verderop. Je kunt er de boot nemen naar Lampedusa of Linosa, maar geworden van Sicilië en hopelijk van de Siciliaanse identiteit. De typivan mysterieuze vrouwelijke personages of de stadsintriges is er nu geen sche woordvolgorde van het Siciliaans – eerst predicaat en vervolgens sprake. het onderwerp – gaat op die manier de wereld rond. “Montalbano ben ik”, zegt de commissaris herhaaldelijk, en daar kunnen we alleen maar Een constante factor in het leven van Salvo Montalbano is de Siciliaan- blij om zijn. Felici siamo. se keuken. Net zoals bij detective Pepe Carvalho uit de boeken van Manuel Vázquez Montalbán, aan wie het personage Salvo Montalbano een hommage is, zijn het de maaltijden die de cadans van het speur- Dorinda Dekeyser

Een panaromische zwembad * een groot terras * wijnbar * restaurant Workshop koken met eigen streekgerechten * eigen productie olijfolie ‘extra vergine’

Relax

* Natuur * Gastronomie

Contrada Susafa * 90028 Polizzi Generosa * +39 338 960 8713 * info@masseriasusafa.com * www.masseriasusafa.com

TASTE ITALY

24

Gastronomia

Manfredi’s keuken is sterk beïnvloed door de cultuur en gastronomie van Sicilië.

Zijn echte kookpassie is daarbij sterk gelinkt met de (her) ontdekking van zijn eigen achtergrond

g Fino en Finozuid, Antwerpen

MANFREDI RIZZUTO Siciliaanse passie in Antwerpen Manfredi Rizzuto werd 34 jaar geleden geboren in de hoofdstad van Sicilië, Palermo.

De liefde voor gastronomie werd er als het ware ingelepeld van kindsbeen af door zijn familie. De verhalen die Manfredi te horen kreeg over zijn familie, maakten bij hem grote gevoelens van verbondenheid met zijn familie en zijn streek los. “Het was een plezier mijn mamma bezig te zien in de keuken”, zo vertelt Manfredi. “Zij is immers een uitstekende kok, en vertelde dat ook haar moeder dat was”.

In wezen is Manfredi Rizzuto landbouwer, het beroep dat zijn familie al meer dan 200 jaar uitoefent op Sicilië. In het jaar 2000 besloot de familie de bijgebouwen van de boerderij om te vormen tot wat vandaag een schitterende country resort is, Masseria Susafa. Daar begon zijn eigenlijke tocht door de gastronomie. “Mijn moeder stond aan het hoofd van de keuken, en bereidde een eerlijke, traditionele keuken gebaseerd op eenvoudige seizoensproducten die met liefde, passie en kennis werden bij mekaar gevoegd”, aldus Manfredi.

Op die manier ontdekte Manfredi Rizzuto tal van oude Siciliaanse recepten die bij grootmoeder op tafel kwamen. Deze werden eerst nagemaakt, daarna herwerkt een aangepast naar een moderne variant. De rest van het verhaal is de passie om de opgedane kennis met anderen te delen. Die passie bracht hem zo’n twee jaar geleden naar België, meer bepaald Antwerpen.

Manfredi’s keuken is sterk beïnvloed door de cultuur en gastronomie van Sicilië. Zijn echte kookpassie is daarbij sterk gelinkt met de (her)ontdekking van zijn eigen achter­ grond, zoals bijvoorbeeld de typische, populaire “street food” uit zijn geboortestad Palermo. Daar dicteren trattorie, cafés en straatkiosken het ritme van de dag in het dagelijkse stadslandschap.

Vandaag hebben wij het geluk dat we in Antwerpen van Manfredi’s passie kunnen genieten, en nog wel op twee plaatsen. Met zijn vrienden Stefano en Massimo startte hij het verfijnde restaurant Fino op in het noorden van Antwerpen, maar ook de afhaalzaak vol Siciliaanse specialiteiten, Finozuid, in het zuiden van dezelfde stad. Genieten toegestaan...

Fino, Sint-Aldegondiskaai 50, 2000 Antwerpen. 0468/17 29 00 Ma-vr 12 - 14u30 en 18u30 - 22u30. Za 18u30 - 22u30. Zo gesloten Finozuid, Kasteelstraat 57, 2000 Antwerpen Ma-za 17u30 - 22u30. Zo gesloten

TASTE ITALY

26

SICILIA

Luigi Pirandello (1867-1936)

Eroi italiani – Sicilia

Buste van de auteur, Palermo

i Geboortehuis van Pirandello

L

uigi Pirandello nasce il 28 giugno 1867 a Girgenti (odierna Agrigento) da Stefano e Caterina Ricci-Gramitto, entrambi di sentimenti liberali e antiborbonici (il padre aveva partecipato all’impresa dei Mille). Compie gli studi classici a Palermo, per poi trasferirsi a Roma e a Bonn dove si laurea in Filologia Romanza.

Nel 1889 aveva già pubblicato la raccolta di versi “Mal giocondo” e nel ‘91 il libro di liriche “Pasqua di Gea”. Nel 1894 sposa a Girgenti Maria Antonietta Portulano dalla quale avrà tre figli; sono gli anni in cui la sua attività di scrittore comincia a farsi intensa: pubblica “Amori senza amore” (novelle), traduce le “Elegie romane” di Goethe e inizia a insegnare Letteratura Italiana all’Istituto Superiore di Magistero di Roma. Il merito che alcuni critici hanno attribuito a Pirandello è quello di aver saputo registrare, lungo l’arco di una vasta carriera letteraria, i passaggi fondamentali della storia e della società italiana dal Risorgimento fino alle crisi più diffuse interne alla cultura, al teatro e alla realtà sociale del mondo occidentale.

Il fu “Mattia Pascal”(romanzo del 1904) è il punto di avvio attraverso cui, oltre a scardinare i meccanismi narrativi veristi, Pirandello coglie in pieno il dramma dell’uomo novecentesco, così intensamente scandagliato anche dalla letteratura europea contemporanea e successiva.

modo, Questa sera si recita a soggetto e con l’Enrico IV) l’oggetto del teatro diventa il teatro stesso; siamo di fronte a quello che i critici hanno definito il “metateatro”: “messa in scena della finzione che denuncia l’esistenza di un codice e ne svela il carattere convenzionale” (Angelini).

Fra i molti altri drammi ricordiamo La vita che ti diedi, Come tu mi vuoi, Vestire gli ignudi, Non si sa come, e infine le opere in cui, all’abbandono della “poetica dell’umorismo”, subentra la proposizione di contenuti ideologici e di analisi psicologiche ormai lontanissime da ogni tentazioPirandello ha segnato un percorso ne naturalistica; stiamo parlando dei “tre miti”: quello sociale (La nuova vasto e interessantissimo non del tutcolonia), quello religioso (Lazzaro) e to alieno dalle alchimie della fisica quello sull’arte (I giganti della monmoderna. tagna) scritti alla fine degli anni venti e all’inizio degli anni trenta.

Vasta e articolata è la produzione dello scrittore siciliano. I suoi scritti, novelle e romanzi, si ispirano prevalentemente all’ambiente borghese che sarà poi ulteriormente scandagliato e definito, in ogni suo dettaglio, nelle opere teatrali a cui Pirandello giunge relativamente tardi. I temi delle sue novelle costituiscono, di fatto, una sorta di efficace laboratorio che in larga parte verrà riproposto nelle opere teatrali (il passaggio dalle novelle al teatro avviene in modo naturale per la stringatezza dei dialoghi e per l’efficacia delle situazioni mentre la “poetica dell’umorismo” si trasformava in “drammaturgia dell’umorismo”); così nel giro di pochi anni, dal 1916 in poi, appaiono sulle scene “Pensaci Giacomino”, “Liolà”, “Così è (se vi pare)”, “Ma non è una cosa seria”, “Il Piacere dell’onestà”, “Il gioco delle parti”, “Tutto per bene”, “L’uomo la bestia la virtù” per poi arrivare ai “Sei personaggi in cerca d’autore” del 1921 che consacrano Pirandello drammaturgo di fama mondiale (il dramma venne rappresentato nel 1922 a Londra e a New York e nel 1923 a Parigi).

Dal crollo delle consuetudini di verosimiglianza del teatro tradizionale alla crisi del dramma rappresentato nella sua impossibilità, fino al teatro dei nuovi miti, Pirandello ha segnato un percorso vasto e interessantissimo non del tutto alieno, come è stato più volte osservato, dalle alchimie della fisica moderna. Alcuni degli esiti teatrali più recenti, come il teatro dell’assurdo da Jonesco a Beckett, non possono essere valutati senza tenere conto delle esperienze pirandelliane.

Se il primo teatro pirandelliano rappresentava in vari casi una “teatralizzazione della vita”, con i Sei personaggi (ma anche con Ciascuno a suo

Bron: biografieonline.it

Della sua attività bisogna ricordare che fu il fondatore nel 1925 di un Teatro dell’Arte a Roma che propose nuovi autori al pubblico italiano. Nel 1929 fu nominato Accademico d’Italia e nel 1934 organizzò un convegno internazionale a cui parteciparono i più importanti esponenti dei teatro come Copeau, Reinhardt, Tairov. Nello stesso anno otteneva il Nobel per la Letteratura e due anni dopo moriva per una congestione polmonare.

TASTE ITALY

28

sicilia

De hoofdstad van SiciliĂŤ, Palermo

Cannoli, Siciliaanse lekkernijen

La dolce Sicilia de zoete verleiding van het eiland

Helemaal onder aan de Italiaanse laars, als een soort bal op de punt van een voetbalschoen, ligt Sicilië. Het eiland, omgeven door de Middellandse Zee, is een wereld op zich: qua taal, cultuur en geschiedenis zul je dan ook heel wat verschillen ervaren in vergelijking met het Italiaanse vasteland. Naast de vele culturele bezienswaardigheden kun je er genieten van het langzame Italiaanse leven en een heerlijke lokale keuken, met vooral verleidelijke dolci – zoete tussendoortjes die je het beste van Sicilië doen ervaren!

Ta k e the ca nn o l i !

Wie aan Sicilië denkt, denkt niet alleen meteen aan lekker eten maar ook aan de maffia. Soms blijken die twee wonderwel samen te gaan. Heb je The Godfather gezien? Herinner je je dan nog de uitspraak ‘Leave the gun. Take the cannoli.’? Deze knapperige rolletjes gevuld met gezoete ricotta zijn een typisch Siciliaanse specialiteit.

De cannoli zouden zijn ‘bedacht’ door de Romeinen. Zij waren een van de eersten die de gewoonte aannamen om na het diner nog wat zoete deegwaren te nuttigen. Zo waren de tubus farinarius dulcissimo edulio ex lacte factus Cicero’s favoriete nagerecht. Deze tubi farinari, deegrolletjes, zijn in feite niets anders dan de cannoli siciliani die de eilandbewoners nu maken. Let wel: Cicero waarschuwde al dat het vullen pas op het laatste moment moet gebeuren, vlak voor het opdienen. Bij een aantal pasticcerie op Sicilië houdt men deze waarschuwing nog altijd in het achterhoofd: als je daar een cannolo bestelt, is het gebruikelijk om niet te vragen ‘Mi rassi ’n cannolu?’ (‘Wil je me een cannolo geven?’), maar ‘Mi inchissi ’n cannolu?’ (‘Wil je een cannolo voor me vullen?’).

Goed om te weten voor je bezoek aan het eiland!

K leu r r i jk e ku n s t

Een andere lekkernij die je zeker moet proeven tijdens een bezoek aan Sicilië, is cassata - zoet gebak van cake, ricotta, marsepein, gekonfijte vruchtjes en slagroom. Het woord cassata zou volgens de ene Siciliaan een afgeleide zijn van caseum, Latijn voor kaas (vanwege de ricotta), terwijl het volgens een andere Siciliaan afstamt van het Arabische qas’at, kom (vanwege de vorm van de taart). Een derde zegt dat het allebei onzin is, maar dat dát ook niet belangrijk is. Het is de smaak die telt – en de aanblik. Veel cassata’s zijn kunstwerkjes op zich!

Dat geldt ook voor het marsepeinen fruit dat je op veel plekken op Sicilië tegenkomt. De traditie om met marsepein verschillende vruchten te maken, zou zijn ontstaan in een klooster. Ter ere van een bezoek van de bisschop wilden de kloosterlingen de sinaasappelbomen – die geen vrucht meer droegen – toch laten doorbuigen onder het gewicht van de appeltjes van oranje. Sindsdien worden er niet alleen marsepeinen sinaasappeltjes gemaakt, maar vind je in vele pasticcerie op het eiland ook citroenen, bananen, vijgen, peren en aardbeien van marsepein.

Da morire!

De b e s te ba nk e tba k k e r s

Voor de lekkerste kleinere koekjes tip ik drie adressen, alle drie een waar Luilekkerland. Wie zijn buik letterlijk of figuurlijk vol heeft van de grote cannoli, brengt een bezoek aan Pasticceria Amato (what’s in a name – amato betekent geliefd in het Italiaans) in Palermo.

TASTE ITALY

30

sicilia

Hier maken ze de zogenaamde sigarette alle ricotta, die wel wat weg hebben van cannoli maar dankzij het dunne deeg en hun kleinere formaat veel minder zwaar zijn.

Bij Pasticceria Chantilly in Modica genoot ik van impanatigghi (gevulde amandelkoekjes naar traditioneel recept) en mustazzoli. Mustazzoli zijn koekjes waarvan zowel de vorm als de ingrediënten van Siciliaans dorp tot Siciliaans dorp kunnen verschillen. Veel gebruikte ingrediënten zijn bijvoorbeeld stukjes sinaasappel, bittere cacao, citroen, amandelen en honing.

De lekkerste amandelkoekjes bakt Maria Grammatico, in haar bakkerij in het hooggelegen Erice, in de buurt van Trapani. Geen wonder als je weet dat ze het recept voor deze koekjes al heel jong kreeg ingefluisterd, in het klooster waar ze haar jeugd doorbracht. Ze maakt er tal van verschillende soorten amandelkoekjes mee, van cuscinetti, ‘kussentjes’, tot sospiri, ‘zuchten’. Zuchten van genot uiteraard!

Zo e te r da n zo e t

De Sicilianen genieten niet alleen tussendoor van een beetje zoetigheid, ze starten hun dag zelfs zoeter dan zoet! Nu is het in Italië vrij normaal om de dag zoet te beginnen, met een cappuccino en een brioche in een koffiebar, maar op Sicilië spannen ze de kroon. Hier beginnen ze de dag gerust met een bekertje granita (schaafijs met een smaakje) of met – ja, echt! – een broodje ijs.

Hoewel je mij mag wakker maken voor een lekker Italiaans ijsje, keek ik de eerste keer vreemd op toen ik een man in pak al voor half acht ‘s ochtends een broodje ijs zag eten. Ik wreef de slaap uit mijn ogen, kneep mezelf in mijn arm en keek nog eens goed. Een broodje ijs? De Siciliaan zag mijn ongelovige blik en grijnsde. ‘Lekker hoor, een broodje ijs! Zeker als ontbijt!’ Alleen al de gedachte aan de combinatie van klef brood en heerlijk romig ijs deed me eerlijk gezegd gruwelen. Maar als blogger moet je wel eens grenzen overschrijden, dus ik besloot me dapper aan een broodje ijs te wagen. De barista gaf er meteen uitleg bij: ‘Een broodje ijs maak je altijd met een brioche, een zoet broodje. En nooit met sorbetijs!’ In het ochtendzonnetje nam ik een voorzichtige hap van mijn broodje ijs.

Zowel de barista als de Siciliaan die zijn broodje ijs inmiddels bijna op had, keken me met opgetrokken wenkbrauwen aan, maar ik kon met mijn mond vol weinig verstaanbaars uitbrengen. Want die Sicilianen hebben helemaal gelijk! Er is geen beter ontbijt denkbaar dan een broodje ijs! Het zachte briochedeeg combineert eigenlijk nog wel beter met het romige ijs dan een knapperig hoorntje. Zeker bestellen als start van een Siciliaanse zomerochtend!

N o g me e r i j s !

IJsliefhebbers pakken hun koffers overigens beter net na de hete zomermaanden. In september vindt in Cefalù namelijk het Sherbeth Festival plaats. Het stadje staat dan vier dagen lang in het teken van ijs. Er zijn tal van smaken te proeven, van ‘gewone’ chocolade en vanille tot bijzondere smaken als vijgen/ricotta-ijs of rozemarijnijs. Tijdens het festival vindt ook de Internationale IJswedstrijd Procopio de’ Coltelli plaats. De competitie draagt de naam van de Siciliaanse chef Francesco Procopio Cutò, die ook wel ‘de vader van de gelato’ wordt genoemd. Hij nam de ijskoude lekkernij van Sicilië mee naar Frankrijk, toen hij daar in 1686 Café Le Procope opende – zo gaat het verhaal. Gelukkig bleef er genoeg kennis van het ijsbereiden achter op het eiland, iets waar elke bezoeker nog heerlijk van mee kan genieten!

Saskia Balmaekers (1980) studeerde Vrijetijdwetenschappen aan de Universiteit van Tilburg. Nu werkt ze als schrijver, journalist, redacteur en vertaler. In 2010 startte ze met het dagelijkse Italiëblog Ciaotutti.nl, waarvoor ze vaak in Italië is om de leukste, bijzonderste en lekkerste verhalen te ontdekken. foto’s: Ornella Bonomini | Marco Mayer | Brent Hofacker | Michele Ranchetti | Matej Kastelic - 123rf.nl

BERE RESPONSABILMENTE

LIMONCELLO D’AUTORE DAL 1890

A D S Group | villa m a ssa b e lux@ a d sg rou p.eu | Cu stomer Ser vi ce : T 0 2 5 8 8 5 1 2 3 (FR) - 0 2 5 8 8 5 1 2 4 (NL)

TASTE ITALY

32

CUCINA ITALIANA

Caponata

r Niveau: makkelijk Personen: 8 Tijd: ca. 50 min. + wachttijd Streekgerecht SiciliĂŤ 1,5 kg aubergine 500 g rijpe tomaten 100 g ui 40 g bleekselderij, gebruik het zachte gedeelte uit het hart 40 g rozijnen 40 g pijnboompitten 20-25 groene olijven 4 el azijn kappertjes basilicum suiker extravergine olijfolie zout Benodigdheden: keukenpapier

{

Caponata

Snijd de aubergine in blokjes. Leg de blokjes in een vergiet, bestrooi ze met zout en laat ca. 30 minuten staan met een gewicht erop. Knijp overtollig vocht zachtjes uit de blokjes. Bak de aubergineblokjes in kleine porties in ruime olijfolie in de koekenpan. Laat ze uitlekken en leg ze op keukenpapier.

Was de tomaten en snijd ze in stukjes. Snipper de ui en fruit hem in 2-3 el olie glazig. Voeg de tomaten, wat basilicumblaadjes en wat zout toe. Doe een deksel op de pan en kook de tomaten tot saus (ca. 20 minuten).

Ontpit de olijven en snijd ze in stukjes. Snijd de bleekselderij in stukjes. Fruit de bleekselderij, 2 el kappertjes en de olijven 2-3 minuten in 2-3 el olie in de koekenpan. Voeg de tomaten en de aubergine toe. Laat 1-2 minuten al roerend op smaak komen. Voeg de pijnboompitten en de rozijnen toe. Blus af met de azijn en voeg 1 el suiker toe. Gaar de caponata ca. 3 minuten verder. Zet het vuur uit en laat afkoelen. Serveer de caponata koud met sneetjes brood.

r Cuscus di pesce Couscous met vis

Niveau: gemiddeld Personen: 4-6 Tijd: ca. 50 min.

Streekgerecht SiciliĂŤ 1,2 kg verse vis naar keuze, schoongemaakt 300 g couscous, voorgekookt 2 knoflooktenen 1 rijpe tomaat 1 grote ui laurier peterselie kaneelpoeder kruidnagelpoeder nootmuskaat extravergine olijfolie zout en peper

{ Hak de knoflook met een bosje peterselie fijn. Snijd de tomaat in stukjes. Snipper de ui en fruit hem met 1 laurierblad in een half glas olie glazig. Voeg na 1-2 minuten het knoflookhaksel en de tomaat toe. Voeg na ca. 2 minuten de vissen in stukken toe. Leg de vissen in een enkele laag in de pan.

Schenk er 2 l water bij, voeg zout en peper toe en laat het geheel ca. 20 minuten koken. Neem de vis uit de pan en zeef de bouillon. Leg de vis op een ondiepe schaal. Schenk er een beetje bouillon over en houd de vis warm.

Schenk de resterende bouillon over de couscous en voeg zout, peper, een beetje kaneel en een beetje kruidnagelpoeder toe. Roer door. Laat de couscous staan tot hij al het vocht heeft opgenomen en schep de couscous op de schaal bij de vis.

TASTE ITALY

34

CUCINA ITALIANA

r

Pasta alla Norma

Niveau: makkelijk Personen: 6 Tijd: ca. 1 uur.

Streekgerecht SiciliĂŤ

Pasta

800 g rijpe trostomaten 500 g spaghetti 120 g ricotta salata* 2 aubergines knoflook extravergine olijfolie zout

Snijd de aubergines in plakken van 8-10 mm dik. Leg de plakken in een vergiet en bestrooi elke laag met zout. Zet een bord met gewicht op de aubergines en laat ze ca. 1 uur rusten. Snijd de trostomaten kruislings in. Blancheer ze ca. 10 seconden in kokend water, pel ze en snijd het vruchtvlees in blokjes. Fruit 3 ongepelde knoflooktenen 2-3 minuten in 4 el extravergine olijfolie. Voeg de tomaten en wat zout toe en kook ze ca. 40 minuten.

Leg de plakken aubergine op een theedoek en dep ze droog, druk de doek wat aan met de handpalm.

Verhit in een ruime koekenpan 500 ml extravergine olijfolie en frituur per portie de plakken aubergine.

Laat de gefrituurde plakken op keukenpapier uitlekken.

Kook de spaghetti beetgaar en roer de tomatensaus en de geraspte ricotta salata erdoorheen. Maak af met de aubergine. Serveer meteen. *Ricotta salata is gezouten, gedroogde en gerijpte ricotta. Vervang eventueel door geraspte pecorino.

{

r Cannoli siciliani Siciliaanse cannoli

Niveau: gemiddeld Personen: 8 Tijd: ca. 50 minuten Streekgerecht Sicilië Cannoli: 120 g bloem 35 ml marsala 25 ml witte wijn 15 g suiker 15 g boter gemalen koffie cacao olie om te frituren eiwit zout Vulling: 700 g (schapen)ricotta 350 g poedersuiker 100 g gekonfijte sinaasappelschil 100 g pure chocolade oranjebloesemwater

{

Materialen: cannoli-buisjes* (2 cm Ø)

Cannoli: Meng in een kom de bloem, 5 g cacao, 5 g gemalen koffie, de suiker, de zachte boter in stukjes, de marsala, de wijn en een snufje zout. Kneed de ingrediënten tot een deeg. Wikkel het deeg in vershoudfolie en laat het ca. 2 uur rusten. Rol het deeg uit (ca. 3 mm) en snijd 16 cirkels (9 cm Ø) uit het vel deeg. Rol de cirkels iets uit tot een ovaal. Rol elke ovaal om een buisje. Kwast de uiteinden daarbij in met eiwit en leg ze lichtjes over elkaar heen. Frituur de cannoli 3-4 minuten in voldoende hete olie. Laat uitlekken op keukenpapier en verwijder de buisjes.

Vulling: Meng in een kom de ricotta met de poedersuiker, de in blokjes gesneden sinaasappelschil, de verbrokkelde chocolade en 2 el oranjebloesemwater. Vul de afgekoelde cannoli met de vulling en serveer er 2 per persoon. *Cannoli-buisjes zijn verkrijgbaar bij gespecialiseerde kookwinkels. U kunt ook zelf buisjes maken door een metalen pijp of bijvoorbeeld een bezemsteel in stukken van ca. 15 cm lang te zagen.

TASTE ITALY

36

SICILIA

Griekse goden

in het land van lava Net zoals het rode supporterslegioen in juni een Belgische enclave in Brazilië zal vormen om de Rode Duivels aan te moedigen op het WK, zo was Sicilië een stukje Griekenland nog vóór de Griekse beschaving tot haar echte hoogtepunt moest komen. Terwijl onze voorouders hier in de lage landen nog in primitieve hutten huisden (en dat deden ze nog lang daarna!), verkenden de Grieken de uiterste grenzen van de Middellandse Zee. Al vanaf de 8e eeuw v. Chr. vormde Sicilië samen met zuidelijk Italië Magna Graecia, ofte ‘Groot Griekenland’. Schattingen van het inwonersaantal in de Griekse bloeitijd lopen tot 5 miljoen, exact het aantal inwoners dat het eiland vandaag telt. We nemen je mee op een ‘ronde van Griekenland’ door Sicilië.

Syracuse, voorgevel duomo

W

einig gebouwen die beter de geschiedenis van Sicilië personaliseren dan de Duomo van Syracuse. Al in 734 v. Chr. als Griekse kolonie gesticht, begonnen de Syracusanen met de constructie in de zesde eeuw voor Christus: oorspronkelijk een monumentale tempel voor Athena, de Griekse godin van de wijsheid en de beredeneerde oorlogsvoering, werd hij goed 1000 jaar later met muren tussen de zuilen verbouwd tot een Byzantijnse kathedraal en dat zie je nog prachtig aan de binnen- en buitenzijde. In de 7e eeuw deed hij onder de moslims dienst als moskee. Daarna volgden de Normandiërs en sinds de 18e eeuw vormt een barokgevel de huidige façade.

In het aanschijn van al deze geschiedenis hoor je je gewoon nietig te voelen. Als je niet zo into geschiedenis bent, dan zorgen de afmetingen van de Griekse zuilen daar wel voor: ze zijn ruim 8 m hoog en op het dikste punt zowat twee meter in doorsnede. De officiële benaming – Santa Maria del Piliero of Santa Maria delle Colonne, hetgeen betekent: Heilige Maria van de Zuil(en) – is dus niet uit de lucht gegrepen. De Romeinse advocaat-politicus Cicero roemde deze voormalige tempel van Athena destijds nog om haar schoonheid. Het was hier op Sicilië dat Cicero het tot de rijzende ster van de advocatuur schopte in een zaak tegen de corrupte provinciegouverneur Verres en diens advocaat Hortensius, de Jef Vermassen van die tijd. En dat brengt ons bij een ander aspect van Sicilië: ook de uitspraak ‘in Sicilië schijnt elke dag de zon’ is aan zijn lippen ontsproten.

Sommige van de best bewaarde Griekse tempels van het Middellandse Zeegebied vind je in het zuidwesten van Sicilië

Minstens even prachtig is het Piazza Duomo als je terug naar buiten stapt. Ken ik niet, zegt u? Grote kans dat u er verliefd op geworden bent bij het zien van de film Malèna. Vandaar is het nog een halve kilometer stappen naar de resten van de tempel voor Apollo, eveneens op Ortigia, het eilandje aan de kust van Syracuse waar de Grieken destijds eerst voet aan wal zetten.

TASTE ITALY

38

SICILIA Agrigento, tempel van Juno

Het immense Griekse amfitheater van Syracuse maakt ondanks de vervallen staat veel indruk. De Grieken hebben het rechtstreeks uitgehouwen uit de rotshelling. Het bood aan de toeschouwers - naast de toneelvoorstelling - een fantastisch zicht op de zee. Zoals de in de meeste antieke theaters op Sicilië worden er nog steeds voorstellingen gespeeld, een ervaring die je zeker eens moet proberen mee te pikken.

Aan de achterzijde van het amfitheater komt nog altijd stromend water toe via het 35 km lange Romeinse aquaduct.

Syracuse, Grieks amfitheater

Een verborgen pareltje is Tindari in het noordoosten. De Griekse en Romeinse overblijfselen rusten er op een heuvel met een fenomenaal uitzicht over de Tyrreense Zee. Wandelend doorheen de te midden van olijfbomen gelegen ruïnes, stuit je op wat je niet in de drukke, toeristische hotspots zult vinden: rust! Wanneer een kudde geiten in de omgeving zich al bellend aankondigt, weet je niet voor welk zicht te kiezen: ofwel het Grieks-Romeinse theater, de Romeinse mozaïeken en de nog overeind staande bogen van de basilica, ofwel het uitzicht op het aparte zandstrand beneden je en de vulkanisch gevormde Eolische eilanden, waaronder de nog actieve vulkaan Stromboli.

Als je even genoeg hebt van de kleine dorpjes maar toch wat cultuur wil, kun je je slag slaan in Taormina. Deze mondaine stad, ook wel eens het Saint-Tropez van Sicilië gedoopt, trekt verliefde koppeltjes, shopaholics en tóch ook cultuurliefhebbers vanuit alle windrichtingen. Sommige van de chique hotels bieden een prachtig uitzicht over het strand of, beter nog, een zonsopgang boven de zee. Tegen de avond loopt het centrum vol met flanerende mensen. Taormina is dan ook een van de duurste plekken op Sicilië. Vanaf de hoogste zitjes in het oorspronkelijk Griekse theater heb je een geweldig zicht op de majestueuze Etna die van hieruit het eiland lijkt te domineren. Volgens de Griekse mythologie was deze berg de smidse van Hephaistos, de kreupele god van het vuur. Aardbevingen en uitbarstingen waren het gevolg van de activiteiten in zijn werkplaats.

Ook Odysseus, a.k.a. ‘Niemand’, zou vanaf deze berg belaagd geweest zijn door cyclopen die hete brokstukken naar beneden gooiden.

Sommige van de best bewaarde Griekse tempels van het Middellandse Zeegebied vind je niet eens in Griekenland, maar in het zuidwesten van Sicilië. De zogenaamde tempelvallei van Agrigento (destijds Akragas) is eigenlijk een heuvelkam, die over zijn hele lengte is volgebouwd met Griekse tempels. Ze zijn gebouwd in de vijfde eeuw v. Chr. en staan, gedeeltelijk gerestaureerd, sinds 1997 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Het is een romantische plek, onder meer doordat de tempels prachtig zijn verlicht bij avond. Goed bewaard is de tempel van Juno, maar vooral die van Concordia. Weer een van de zovele heiligdommen uit de Oudheid die hun bewaring danken aan hun recyclage tot christelijke kerk, wat binnenin nog goed te zien is aan de bogen. In de Griekse tijd was het een hoogtepunt van de sobere Dorische architectuur. Zuilen rijzen zonder voetstuk rechtstreeks op uit een podium dat, in tegenstelling tot Romeinse tempels, aan alle kanten van trappen is voorzien. Ze kreunen onder een onversierde draagbalk (architraaf) met daarop de fries: een balk waarop drie verticale groeven telkens worden afgewisseld met vierkante beeldhouwreliëfjes, die als een soort stripverhaal lezen.

Oorspronkelijk werden deze tempels in hout opgetrokken, met boven op de zuilen dwarsbalken in de breedte en daarboven in de lengte. Omdat het zo’n heilig gebouw betrof, werd dat identiek nagebootst toen de Grieken in steen begonnen te bouwen, tot zelfs stenen regendruppeltjes die aan de fries hangen toe. Met het blote oog zul je het niet zien, maar de zuilen hellen een beetje scheef naar binnen, omdat ze anders door gezichtsbedrog naar buiten zouden lijken te staan. Het podium is in het midden enkele centimeters hoger dan aan de zijkanten om dezelfde reden. Nu hebben ze de kleur van de steen, maar vroeger was het bovengedeelte gekleurd, vooral in rood en blauw.

Je moet de parel van Agrigento bezoeken in de laatste uren voor zonsondergang. De oranje verkleuring van de stenen zal voor lange tijd op je netvlies gebrand staan en dan krijg je nog maar een glimp van waarom de Griekse dichter Pindaros Akragas in de vijfde eeuw v. Chr. de ‘mooiste stad der stervelingen’ noemde. Iets verder op de heuvelrug staat de tempel voor Hercules waarvan er weer 8 zuilen overeind staan, als het gebit van een oude man. Struikel voor de tempel van Zeus niet over het beeld van Telamon die als een slapende reus op de grond lijkt te zonnebaden. Het is een van 38 dezelfde beelden die, verscholen in de openingen tussen de zuilen met hun armen boven het hoofd geplooid, het dak mee leken te dragen. De iconische tempel voor Castor en Pollux, geboren uit het slippertje van Zeus met Leda, sluit de rij. In de jaren 1800 werd één hoek met architraaf, fries en een stukje van het dak boven de zuilen terug rechtop gezet, als een dwarsdoorsnede van een tempel uit een schoolboek.

In het zuidwesten van Sicilië laat het tempelveld van Selinunte (Selinous) en dan vooral de kolossale tempel E een onuitwisbare indruk na. Op nog geen kilometer afstand van elkaar vind je de zeer imposante resten van zeven tempels terug, gaande van een stylobaat (podium) vol puin tot een bijna volledig gereconstrueerd exemplaar. Ze worden aangeduid met letters omdat niet zeker is aan welke godheid ze waren gewijd. Vanuit de lucht is duidelijk te zien dat de zuilen van de tem-

pels als dominosteentjes op hun zij gevallen zijn, een herinnering aan hun verwoesting door een aardbeving tijdens de Middeleeuwen. Dat is ook duidelijk merkbaar bij Tempel G, volgens de laatste inzichten aan Apollo gewijd. Dat dit een kolos van tempel is geweest, bewijst de oppervlakte van 113 x 54m, met zuilen van 16 m hoog. Ook de kapitelen, de kopstukken van de zuil, zijn reusachtig: de echinus (vierkante draagplaat van een Dorisch kapiteel) meet 4 bij 4 meter! Er is dan ook meer dan een halve eeuw aan deze tempel gewerkt. In 409 v. Chr. werd het tragische Selinunte echter belegerd door Carthago, dat een coalitie had gevormd met het naburige Segesta. Na de nederlaag werden de 15.000 inwoners als slaaf verkocht, een klap die het nooit meer echt te boven kwam. Toen de Romeinen in de derde eeuw v. Chr. in oorlog waren met de vader van Hannibal, verkozen de Carthagers de stad met de grond gelijk te maken, nog liever dan haar over te dragen aan de Romeinen.

De stichting van Segesta, aartsvijand van Selinunte, wordt in legendes toegeschreven aan de Trojanen die hier strandden op hun vlucht uit de verwoeste stad. Ze waren slechts de eersten van een lange reeks overheersers die ook de rest van Sicilië onder de voet liepen: Feniciërs, Grieken, Romeinen, Vandalen, Arabieren, Normandiërs, Spanjaarden.

Ook de staat van de bekende tempel is waarschijnlijk een gevolg van een van deze veroveringen. Met de komst van Carthago in 409 v. Chr. lieten de Grieken deze schitterend bewaarde tempel destijds onafgewerkt achter. Daardoor hebben de 36 zuilen geen cannelures of groeven en is hij binnenin nog helemaal open. Aan de zijkant van het podium hebben ze niet eens de uitstulpingen weggehakt waaraan de touwen werden gebonden om de blokken te kunnen verslepen. Op een goede kilometer in vogelvlucht ligt op de nabijgelegen heuvel een Grieks theater met een uitzicht om u tegen te zeggen. Het zoveelste voorbeeld van het feit dat de oude Grieken meesters waren in het inbedden van hun bouwwerken in de natuur. Als je in de halfronde orchestra staat en een muntje laat vallen, is dat op eender welke plaats in de tribune hoorbaar.

Segesta heeft onbedoeld ook de basis gelegd voor de ondergang van het grote Athene. Het was in een slepend conflict beland met de machtige stadstaat Selinous, omdat Selinous aanspraak maakte op het land dat aan Segesta toebehoorde. Bij een van deze conflicten riep Segesta de hulp in van Athene, gedurende een periode van wapenstilstand tijdens

Selinunte, tempel E

de beruchte Peloponnesische Oorlog tussen Sparta en Athene, op het toppunt van haar macht. De Atheense leider Alcibiades overtuigt de Atheners, aangetrokken door de overvloed aan graan en rijkdommen van Sicilië, om op imperialistisch avontuur te trekken richting het land van de Etna. De expeditie naar Sicilië duurt uiteindelijk twee jaar en eindigt in 413 v. Chr. onverwacht: Athene rouwt om minstens 7000 zwaarbewapende hoplieten, maar het verlies van haar vloot met 25.000 ervaren zeelieden is niet minder dan een catastrofe voor Athene. Een decennium later verliest Athene dan ook het pleit met aartsvijand Sparta en moet de grootste vernedering uit haar geschiedenis tolereren: de democratie, zo vermaard dat ze onze geschiedenisboeken gehaald heeft, wordt vervangen door een dictatuur van Spartaanse marionetten.

Zo past het verleden van Sicilië ook letterlijk in de geschiedenis van het grote Griekenland. Maar daar hoef je niet eens naartoe om de Griekse cultuur te leren kennen.

Koen Branckaerts

TASTE ITALY

40

in italiano

i

PALERMO tra mistero e riscatto

C

hi arriva in volo a Palermo non può non restare impressionato dal paesaggio. L’asprezza delle montagne, la varietà della vegetazione, il blu cobalto di un mare custode di segreti. Se vi si giunge dai centri ordinati del Nord Europa colpirà la confusione: delle strade, dei mercati, del traffico e il calore della gente che la abita. Dove un tempo c’erano giardini di aranci e limoni oggi sorgono periferie senza storia, ma appena il taxi si immetterà lungo viale della Libertà, scorrere le facciate dei palazzi somiglierà a sfogliare un libro di storia. E la storia con i suoi chiaroscuri contiene una parte rivelata e una oscura e inconfessata. Sì, Palermo è una città di misteri antichi e moderni. Chi furono i Beati Paoli, la setta che si riuniva nei passaggi sotterranei ed esercitava una giustizia contrapposta a quella del potere legale? E come nacque la mafia? Perché gli autodafé (manifestazioni religiose in cui venivano bruciati davanti a un pubblico immenso i colpevoli di eresia) si originavano spesso come vendetta e spoliazione di ricchezza? E perché la Sicilia fu ultima a liberarsi, cento anni dopo la Spagna, dell’Inquisizione? Come mai tra fine 800 e primi 900, Palermo fu centro di grandi opifici industriali scomparsi poi nella seconda parte del secolo scorso?

Queste domande, spesso senza risposta, si pongono i siciliani e i visitatori che si muovono tra le vie e i palazzi di una Sicilia che porta sulla propria pelle i segni dei popoli che l’hanno dominata e delle civiltà che l’hanno trasformata, mutano a loro volta.

Palermo felicissima, la città dove trascorse l’infanzia e l’adolescenza Federico II, sede del più antico Parlamento d’Europa e oggi dell’Assemblea regionale siciliana fa da sfondo al romanzo Il Palazzo dei Re.

Aldo Penna De leefwereld van de Siciliaanse auteur Aldo Penna, auteur van het boek “Il silenzio imperfetto” (de onvolmaakte stilte) is sterk verweven met zijn directle leefomgeving, met name de stad Palermo,waar hij woont en werkt. Hij voelt zich sterk verbonden met de Siciliaanse antimaffiabeweging, en dat vertaalt zich in zijn werk. Hoofdpersonage van zijn boek is onderzoeksjournalist Gaetano Flores die de links die er bestaan tussen politiek en maffia aan de kaak wil stellen. Van zijn hoofdpersonage bestaat zelfs een facebookprofiel.

“La biblioteca si affacciava su una delle principali vie storiche di Palermo, l’antica via Toledo, delimitata da una grande porta monumentale dedicata alla visita di Carlo V e al suo ingresso in città dopo la battaglia di Tunisi e, dalla parte opposta, quasi sul mare, da un’altra porta chiamata Felice in onore di un viceré che seppe manifestare indipendenza verso il sovrano di allora.

Volgendo lo sguardo ora verso l’alto in direzione di Porta Nuova, ora verso il mare, vedeva racchiusi tra le estremità di una via, lo spirito e l’essenza di un popolo, oscillante tra genuflessione e riscatto, omaggio al potente e orgogliosa affermazione di sé”.

Porta Nuova, Palermo

Un passo del libro che come una fotografia opera un fermo immagine su un tratto fondamentale della Sicilia: la ribellione e l’acquiescenza al potere. Se i Vespri furono il moto medioevale che portò alla cacciata dei francesi, per lunghi secoli gli spagnoli regnarono indisturbati. Occorre arrivare a Garibaldi e alla cacciata dei Borboni per trovare un cambiamento altrettanto radicale.

E nel romanzo, sospeso tra fatti reali e percorsi verosimili, una Palermo ancora davvero da scoprire cerca il suo riscatto. Un potere legale combutta con i criminali, un giornalista indipendente non si rassegna, l’evidenza nasconde la menzogna, e il riscatto dal percorso che la tradizione vorrebbe immutabile arriva attraverso il sacrificio liberatorio. E anche se il presente appare oscuro, la luce della liberazione è l’orizzonte verso cui speditamente marciamo.

ALDO PENNA PERSOONLIJK ONTMOETEN Van 21 tot 28 september trekt Margherita Mazzocchi’s leesclub uit Bonheiden naar Palermo voor een persoonlijke ontmoeting met de auteur n.a.v.zijn nieuw boek “Il palazzo dei Re”. Deze reis staat open voor alle geinteresseerden, en bevat excursies, cursussen, een diner in Aldo Penna’s restaurant, en nog veel meer.

Wie informatie wil over deze reis, kan contact opnemen met Margherita via margherita.mazzocchi @ macomar.com

Porta Felice, Palermo

TASTE ITALY

42

VINI

Vini Siciliani

De landbouw, samen met de visserij zijn steeds de belangrijkste bezigheden geweest van de Sicilianen en hun veroveraars.

Onder een zon die jaarlijks 6 tot 8 maanden schijnt en een vruchtbare terroir van meestal vulkanische oorsprong , met verschillende microklimaten en hoogteverschillen, valleien, plateau’s en stranden, biedt Sicilië de mogelijkheden voor het kweken van verschillende gewassen.

Het was dan ook om die redenen dat de oude Grieken verscheidene kolonies stichtten op het eiland. Ze kwamen rond 500 voor Christus aan op de zuidoostkust tussen Syracusa, Naxos en Taormina en begonnen met het kweken van hun favoriete planten : olijfbomen en wijnstokken.

Sicilië is altijd een interessante regio geweest voor de wijnbouw, met meer dan 100.000 hectaren aan wijngaarden. Waar vroeger vooral kwantiteit belangrijk was - men produceerde er ooit meer dan in gelijk welke andere Italiaanse regio - heeft de oenologie en de wijncultuur de laatste jaren zeer grote stappen voorwaarts gemaakt. Zo brengt Sicilië vandaag werkelijk zeer mooie en interessante lokale wijnen voort. Tegenwoordig heeft Sicilië trouwens een 23-tal DOC’s!

Typisch Siciliaanse witte druivenvariëteiten zijn Carricante, Catarratto, Inzolia en Grillo. In rood vinden we vooral Nero d’Avola (Calabrese), Nerello Mascalese, Nerello Capuccio en Perricone. Uiteraard vind je er ook enkele internationale cepages* terug : Cabernet Sauvignon, Syrah, Merlot en Sauvignon Blanc.

Eén van de gekendste wijnen uit Sicilië is ongetwijfeld de Marsala, die uit het Westelijke deel van het eiland komt. Iedereen kent dit als de zoete wijn die zeker niet mag ontbreken in een heerlijke zabaglione.

De valleien onder Palermo waren destijds ontegensprekelijk verbonden met het voortbrengen van vele hectoliters wijn met meestal een hoog alcoholpercentage. De nieuwe generatie wijnmakers hebben nu vooral ontdekt dat door het toepassen van moderne groeitechnieken en technologieën ze in staat zijn om traditionele wijnen te maken met een moderne stijl en van wereldklasse. Ook de Marsala is hierdoor terug aan een opmars bezig.

w

Door gebruik te maken van de autochtone druivenrassen geeft men de mogelijkheid aan wijnliefhebbers om verrassende en compleet nieuwe dingen te ontdekken, vooral de Nero d’Avola in purezza, die een donkere, rood fruit overheersende wijn geeft, met toetsen van bessen, kruidnagel en soms vanille, maar die ook een fantastisch resultaat geeft in blends met de Perricone en de Nerello Mascalese.

Ook de witte druivenrasssen, die vooral frisheid, mineraliteit en delicaat fruit teweegbrengen, zijn ideaal bij de hoge temperaturen op het eiland en de vele Mediterraanse visgerechten.

De regio rond de Etna is momenteel aan een flinke opmars bezig. Door een klimaat dat afwijkt van de rest van Sicilië, een langere rijpingstijd en druivensoorten van hoge kwaliteit, voorspelt men dat de Etna-wijnen in de toekomst zullen vernoemd worden in één adem met Barolo en Brunello, als de wijnbouwers blijven focussen op de expressie van dit terroir. Zowel Barolo- als Etna-wijnen moeten het hebben van hoger gelegen wijngaarden, maar waar de Barolo van de Nebbiolo-druif wordt gemaakt, worden er op de Etna de autochtone Nerello Mascalese en Nerello Capuccio gebruikt.

Dankzij de zanderige, vulkanische bodem van de Etna, kon de Phylloxeraluis, die de meeste Europese wijngaarden verwoestte in de 19e eeuw, niet overleven op de vulkaan. Daardoor dienden deze autochtone druivensoorten niet geënt te worden op Amerikaanse druivenstokken en behielden ze hun originaliteit. Deze 70-jarige stokken geven lage opbrengst, maar met hun hoge concentraties en rijkelijk fruit zijn ze in staat om zeer krachtige wijnen voort te brengen. In witte Etna-wijnen vinden we vooral fruitige wijnen met een hoge mineraliteit, gemaakt van de Carricante en Catarratto.

Joffrey Van Landewyck Joffrey Van Landewyck is zaakvoerder van wijnimporteur Innamorato del Vino uit Baal-Tremelo.

*cepage: betekent letterlijk druivenras, maar in de oenologie bedoelt men met deze term dat een wijn voor het grootste deel van één druivenras is gemaakt.

SPREZZATURA - FIRENZE

Schetsen en notities

Heerlijk, deze prachtige schetsen van Carine Cuypers uit haar boek “Sprezzatura – Firenze”, een schetsboek vol op locatie gemaakte schetsen, tekeningen en aquarellen van de prachtige kunststad Firenze. Dit voorbeeld laat je watertanden bij wat de rest van het boek te bieden heeft.

“Sprezzatura”

door Carine Cuypers

Meer info op www.caracarina.be.

Of beter nog: bestel het aan onze speciale ledenprijs.

Kijk achteraan in dit magazine bij onze ledenvoordelen!

TASTE ITALY

44

MUSICA

Presto ma non troppo Met Ottorino Respighi dwars door Rome (deel 2/3)

Ottorino Respighi is een minder bekend Italiaans componist die desondanks fantastische muziek geschreven heeft. Hij wordt het meest gewaardeerd voor zijn Romeinse Trilogie, een reeks van drie werken geschreven in en over Rome. In de vorige editie begonnen we met Fontane di Roma, waarin vier bekende en minder bekende fonteinen uit de stad muzikaal bezongen werden. Nu gaan we verder met Pini di Roma. In een derde deel tenslotte zullen de Feste Romane aan bod komen.

Pini di Roma In dit vierdelig werk begint de componist stilaan op dreef te komen.

Zeven jaar na Fontane di Roma wordt voor dit werk een symfonisch orkest gevraagd, uitgebreid met een heleboel slagwerk. Behalve het tweede deel zijn de overige drie zeer vrolijke en levendige partijen, waarbij het vierde zelfs bijna bombastisch klinkt. Pini di Roma beschrijft de typische Italiaanse cipres (Cupressus sempervirens L.) die terug te vinden is in heel het Middellandse Zeegebied. Als u er zich niet iets bij kunt voorstellen: beeld u even een typisch Toscaans landschap in. Ziet u die lange ranke bomen daar in de verte, die Toscane nu net Toscane maken?

Dat zijn Italiaanse cipressen! Behalve de decoratieve eigenschappen heeft deze conifeer nog veel meer te bieden. Door de kaarsrechte groei en het duurzame hout is het erg gewild in de houtverwerkende industrie.

Houtsnijwerk evenals meubels zijn een belangrijke bestemming, maar ook staken in wijngaarden zijn vaak van cipressenhout gemaakt omdat dit zeer goed bestand is tegen rot.

I pini di Villa Borghese Viale Pietro Canonica, 00197 Roma Met een oppervlakte van 80 hectaren is de Villa Borghese een grote groene vlek in het hartje van Rome. De Romeinen komen hier graag samen om een babbeltje te doen of de laatste roddels met elkaar te delen. Onderwijl kan hun kroost zich zonder veel gevaren amuseren in het uitgestrekte park. Dat is ook wat je in de muziek kunt horen: kinderen die dansend en zingend zich vermaken in, onder of rond de vele bomen en paviljoenen die het domein bezit.

Meer dan 300 jaar lang was dit stuk land van de familie Borghese, die er wijngaarden op hield, maar het was toen veel bescheidener in oppervlakte dan het nu is. De laatste gebiedsuitbreiding vond plaats aan het begin van de 17de eeuw. In 1901 werd het park staatsbezit en niet veel later werd het opengesteld voor het grote publiek.

In dit park kan men de eerder besproken Villa Medici terugvinden, maar er zijn zoveel meer kunstwerken te ontdekken in dit park. Alleen al de toegangspoorten zijn op sommige plaatsen gewoon majestueus te noemen. Vele musea zijn ondergebracht in de vroegere paleizen die hier gebouwd zijn en de bijhorende pagodes zijn een oase van rust. Er is geen enkel probleem om dit park tot in de kleinste hoekjes te verkennen in een aannemelijke tijdspanne: op verschillende locaties worden fietsen verhuurd waardoor verplaatsingen een fluitje van een cent worden. Wel oppassen als u toch verkiest te voet te gaan: fietsende Romeinen zijn even grote helden op de weg als hun auto rijdende collega’s.

Pini presso una catacomba Macaber en sereen, daar vat je dit deel goed mee samen. Tijdens een heldere nacht stijgt een luguber deuntje op uit één van de vele catacomben die Rome rijk is, terwijl de zacht ruisende cipressen de enige getuigen zijn van het bijna jammerende wijsje.

Rome telt meer dan veertig catacomben, waarvan sommige nog maar recent zijn ontdekt. Het zijn de eerste Christenen die deze tunnels uit de zachte tufsteen hebben uitgehakt. Het was hun enige manier om hun doden op een menswaardige manier te begraven, immers zij werden door

I pini van Villa Borghese

de Romeinen vervolgt omdat ze zich niet aan het geldende polytheïstische systeem hielden. Sommige gangen zijn kilometers lang, bepaalde complexen tellen zelfs meerdere verdiepingen boven elkaar. Een aantal catacomben zijn opengesteld voor het grote publiek en zijn terug te vinden langs de Via Appia. Voorbeelden zijn de catacombe van Sint-Agnes, Sint-Calixtus en Priscilla.

I pini dei Gianicolo Passegiata di Gianicolo, 00165 Roma Van macaber en sereen naar romantiek: Respighi beschrijft hier op een ongeëvenaarde manier een avondlijk tafereel bovenop de Janiculum, een van de vele heuvels die Rome telt. Een klarinet brengt hier een melodie aan die gewoon alles zegt. Wanneer u dit hoort moet u zichzelf inbeelden bovenop deze heuvel te staan tijdens een prachtige avond, een enkele krekel tsjirpend in de bomen achter u. Een zwoel briesje strijkt langs uw gezicht terwijl u neerkijkt op de flonkerende lichtjes van de bruisende stad onder u. Naar mijn mening is dit het meest gepassioneerde werk van de ganse Romeinse Trilogie. Ik raad u dan ook ten zeerste aan wanneer u in Rome bent en de setting is zoals hierboven beschreven is, naar dit werk te luisteren bovenop de heuvel. Ik garandeer u daarmee een onvergetelijke ervaring.

I pini van Villa Borghese

Via Appia vanaf de toren van Porta San Sebastiano

Er is echter nog veel meer op deze heuvel te zien. Op weg naar de top staan langs de straatkant en in aparte kleine parkjes marmeren bustes van schilders, dichters, schrijvers, componisten, ...U kan er niet naast kijken want het is een hele legermacht aan beelden die daar tentoongesteld zijn. Ook de vuurtoren van Rome is de moeite waard voor een kleine tussenstop. Deze toren werd ontworpen door architect Manfredo Manfredi en gebouwd in 1911. Het monument herdenkt de Italiaanse vrijwilligers die deelnamen aan de Anglo-Franse blokkade in Argentinië van 1845 tot 1850. Deze toren komt u vrij vroeg op uw pad tegen als u vanuit het noorden aan de klim begint.

I pini della Via Appia Via Appia Antica, 00179 Roma Tijd voor politiek, hoewel Respighi dit zo nooit bedoeld heeft. Hij heeft nooit enig voordeel gehad bij het profileren van politici omdat het hem gewoon voor geen meter interesseerde. Toch is net dit gebeurd, ten tijde van het fascisme. Het laatste deel van Pini di Roma was Mussolini’s favoriet en hij heeft dit volgens sommigen in zijn tijd gek gedraaid. In deze spetterende finale marcheerden oorspronkelijk grote legioenen soldaten trots op de Via Appia, op weg naar nieuwe, onbekende oorden om te onderwerpen aan de wet van Rome. Hiermee is meteen duidelijk waarom Mussolini hier zo verknocht aan was. De interpretatie van oprukkende legioenen werd echter al snel geherdefinieerd tot een fascistische parade en werd door de propagandadiensten verder verheerlijkt en misbruikt.

Vandaag zijn de parades gelukkig weer vervangen door de Romeinse legers en is de naam van deze compositie in ere hersteld.

Michaël Van Raemdonck De bekende semaforo (vuurtoren) op de Gianicolo

TASTE ITALY

46

VIAGGIO

PEDALARE IN ROMAGNA Fietsend in Cervia en naar Ravenna

Pedalare in Romagna … letterlijk vertaald “trappen in Romagna”. Iets wat ik al altijd wilde doen sinds ik in de regio Emilia-Romagna enkele jaren geleden neerstreek. Maar welke fietsroute zou ik eerst kiezen: fanatiek wielrennen door de bergen, rustiek fietsen door de glooiende heuvels tussen de wijngaarden van charme- naar gourmethotel, dus van restaurant naar restaurant, of bijna hetzelfde doen maar dan door het vlakke land bij de kust?

I

k besloot eerst maar eens op de kaart te kijken. Kijk, daar heb je de Via Emilia, die kaarsrechte oude Romeinse Consulaire weg die van Rimini via Bologna naar Milaan loopt. Ten westen ervan de bergen en de heuvels, dus het lekker eten met de goede wijnen en ten oosten ervan eigenlijk bijna hetzelfde maar wel het vlakke land. Wat een dilemma. Met de blik op mijn redelijk gegroeide buikje, ontstaan doordat ik al jaren verblijf in de bakermat van “de buik” van de Italiaanse keuken, koos ik als nuchtere Nederlander voor de vlakte.

Maar wat nu? Moest ik nu die tocht alleen afleggen? Alleen is zo saai. Ik had een idee. Laat ik eens die Belgische gourmet- en voedingsliefhebber vragen of hij mee wil fietsen. Hij stemde toe. Maar laat het geval zich nou voordoen, dat die persoon sportief is, een heuse getrainde fietsliefhebber.

Ok, dacht ik, dat zal wel wat worden.

We verkozen dus om de vlaktes van het kustgebied maar eens te verkennen met als standplaats Cervia. Met de vriendelijkste hulp en sponsoring van de medewerkers van de gemeente Cervia, kregen we 2 mountainbikes en een slaapplek in een leuke B&B toegewezen. We stippelden 2 routes uit, een in en rondom het stadje Cervia zelf en een tweede route om van Cervia naar Ravenna te fietsen.

Nu zou je denken dat de Adriatische Kust, bij velen bekend als een notoire toeristische massabestemming, niet bepaald een gebied zou kunnen zijn om rustig te gaan fietsen. Niets is minder waar: het is gewoon een kwestie van de juiste plekken te vinden. Een van de rustigste gebieden ligt ten oosten van de hoofdstad van de regio Bologna, rondom de kunststeden Ferrara en Ravenna, met als zuidelijkste plek de badplaats Cervia.

Maar waarom precies Cervia? Achter het pittoreske vissersstadje schuilen nog enkele andere bezienswaardigheden en plekjes die jammer genoeg aan het oog van de meeste vakantiegangers ontsnappen.

Cervia is niet alleen een typische Italiaanse badplaats want het heeft echt meer te bieden dan een uitgestrekt strand: een oud interessant centrum, een nog gezellige werkende vissershaven, veel groene dromerige weggetjes en natuurlijk leuke hotels (zie www.cerviaturismo.it) om te logeren en bijzondere restaurants om lekker te eten, vooral vis (zie www.turismo.comunecervia.it). Breng ook een bezoek aan Piazza Pisacane, het kleinere plein in het centrum van Cervia waar tal van klei-

ne winkeltjes, onder de koele platanen gelegen, alle lokale producten verkopen zoals het zout, honing, salami’s, lokale wijnen, de bekende bedrukte stoffen en andere leuke souvenirs. Aan de rand van Cervia liggen de zoutpannen waar sinds Etruskische tijden zeezout wordt gewonnen.

Een bezoek aan het zoutmuseum bij de oude zoutpakhuizen en de 300 jaar oude waaktoren Torre San Michele, waar u na uw bezoek een zakje zeezout meekrijgt na het geven van een kleine donatie, zijn een must.

Cervia bestaat uit enkele andere deelgemeenten. Zo is er het mondaine Milano Marittima met de rustieke lanen en de verkoelende bossen. Fiets ook eens een keer door de Pineta (de pijnboombossen) richting Pinarella en Tagliata. Een paradox bijna, een badplaats aan de Adriatische kust voorzien van alle hotels en toeristische attracties met daarnaast een gebied waar de natuur op haar best is met veel waterpartijen, bossen en allerlei prachtige flora en fauna.

Interessant als bezoeker is het natuurpark rondom de delta van de rivier de Po (Parco del Delta del Po, zie www.parcodeltapo.it). Cervia, met de zoutpannen is het meest zuidelijke punt van dit park. De zoutpannen zijn tegenwoordig niet langer alleen in gebruik voor de productie van zeezout, maar zijn een beschermd natuurgebied waar talloze vogels leven, inclusief flamengo’s.

TASTE ITALY

48

VIAGGIO

Na ons verblijf in Cervia was het tijd om de route uit te stippelen naar Ravenna, de oude hoofdstad van het Westromeinse Rijk waar de laatste Romeinse Keizer werd afgezet. De fietstocht van Cervia naar Ravenna is een ware belevenis. Het eerste deel brengt ons door de heerlijk ruikende en koele pijnboombossen van Milano Marittima, door het platteland van de Lidi di Savio en Classe om uiteindelijk aan te komen in het hart van het Parco del Delta del Po. Een weelde aan flora en fauna, moerassen, rietvelden, bossen en uitgestrekte vlaktes. Werkelijk prachtig en een ware ervaring. De fietstocht is gemakkelijk, maar het is wel raadzaam om vooraf goed je route uit te stippelen.

Het bijzonderste ligt op het einde van de fietstocht. Ineens reden we de oude culturele stad Ravenna in, met alle prachtige monumenten en kerken … We rijden langs de tombe van de Vader des Vaderslands, de beroemde dichter Dante Alighieri. Na de bezoeken aan de diverse musea met de prachtige Romeinse en Byzantijnse mozaïken, is het tijd om een glas wijn en een piadina te eten in een van de beroemdste wijnhuizen van Romagna, de de Ca’ de Ven (www.cadeven.it).

Hoog tijd om terug te keren … nee, niet op de fiets, maar gewoon met de boemeltrein van Ravenna naar Cervia en wel in 20 minuten!

Gelogeerd bij Romagna Antica (www.romagnantica.it), een sfeervolle B&B in een oude villa aan de vissershaven in Cervia.

Ga eens vis eten bij de Circolo Pescatori (www.circolopescatoricervia.it) vooral op woensdagavond. Dan is er feest, veel folklore met muziek uit het gebied, vissersgezangen en dansende locals.

Ook de moeite waard om te gaan eten is de Casa delle Aie (www.lacasadelleaie.it), een typisch restaurant uit Romagna waar men versgemaakte pasta kan eten met gegrild vlees.

Vraag info over waar te overnachten (hotels, B&B’s, appartementen, campings enz.) bij de toeristische dienst van Cervia. Kijk op www.turismo.comunecervia.it en www.cerviaturismo.it of email naar info@cerviaturismo.it

Tekst: James Hobson en Charles Wailly Foto’s Gemeente Cervia en Charles Wailly.

Fietsen kunnen overal in Cervia gehuurd worden. De meeste hotels hebben fietsen ter beschikking. De gemeente Cervia biedt gratis fietsen aan bij het station. Voor meer informatie en tips over overnachtingen, restaurants, activiteiten en meer gedetailleerde beschrijvingen van de fietsroutes, kijk op www.buonissimo.be

CUCINA I TA L I A N A LA

3 nummers slechts €9,95 De Italiaanse keuken in huis La Cucina Italiana brengt u de geheimen van de échte Italiaanse keuken. Zuivere producten, liefde voor ingrediënten en aandacht voor de bereiding, daar draait het om. Puur genieten!

Kijk voor meer informatie op:

www.cucinait.nl/actie

Guardare ma non toccare…

Lamborghini Aventador Roadster lp700-4

I

s het ontwerpen van een wagen kunst of niet? Wij zijn geneigd te zeggen van ”neen” als we een blik werpen op de gemiddelde, middelmatig getekende wagen voor Jan met de pet. Maar de vertwijfeling slaat toe bij het aanschouwen van deze roadsterversie van de reeds in 2011 ontworpen Lamborghini Aventador. Hoewel het merk uit Sant’Agata Bolognese intussen tot de Duitse VW-groep behoort, kwam dit juweeltje van Lamborghini wel degelijk tot stand in Italië onder leiding van Hoofd Design Filippo Perini. Voor dit ontwerp liet hij zich naar verluidt inspireren door de F-22 en F-35 gevechtsvliegtuigen, door de B2 stealth bommenwerpers en door … een glimmende, groenzwart gekleurde keversoort.

Stijlelementen zijn de twee zwart-glimmende verwijderbare dakpanelen die de structuur stijfheid biedt in afwezigheid van een dak. Of de twee rollbars, voor het onwaarschijnlijke geval je over kop zou gaan. Merk het gebruik op van de zeshoek als geometrische figuur, bijna een eerbetoon aan het zesde element, carbon. Aan de uitlaten, bijvoorbeeld, maar ook bij de vuldop voor de brandstoftank en tot in het interieur toe, in het beschermklepje tegen accidenteel drukken op de start/stopknop. Met een prijskaartje van ruim € 350.000 niet direct een alledaags autootje.

Guardare ma non toccare …

Steven Van Raemdonck

TASTE ITALY

50

in Italiano

i

Milano, eccellenze tra arte e design

M

ilano, la città del design e delle nuove tecnologie, dell’arte e della moda. Sembra che tutti gli aspetti della vita si siano dati appuntamento qui per dare libero sfogo a una creatività innata e a un desiderio di innovazione. Capitale non solo del business e dell’economia, Milano è soprattutto luogo della creatività in cui design e moda sono parte integrante della sua storia, del presente e dello scenario futuro. Dalla moda all’architettura, dalla grande editoria fino all’industria dello spettacolo e della comunicazione, a Milano tutto si evolve, cresce e si trasforma in realtà dinamiche.

Da secoli crocevia del sapere, il capoluogo lombardo continua la lunga tradizione nell’importante ruolo giocato a livello europeo e internazionale come centro universitario, di ricerca e formazione. Sede di prestigiose facoltà accademiche in tutte le discipline, Milano ospita migliaia di studenti provenienti da tutta Italia e da numerosi Paesi stranieri.

La città vanta una lunga tradizione come polo delle arti che nel corso dei secoli ha formato grandi artisti, musicisti, designer, stilisti e ha costituito un’importante culla di nuove tendenze, tecniche, strumenti, diventando nel tempo un luogo di riferimento.

Lees meer over NABA en Domus Academy: www.domusacademy.com en www.naba.it.

Nel quartiere dei Navigli, cuore della vita notturna e del rito dell’aperitivo, hanno sede due tra le più importanti Accademie al mondo: NABA – Nuova Accademia di Belle Arti Milano e Domus Academy, il cui campus, di notevole pregio architettonico, accoglie più di 3000 studenti proCapitale mondiale dell’eccellenza del design, Milano ospita annual- venienti da oltre 70 paesi stranieri. mente il Salone Internazionale del Mobile, il più importante punto di Il campus, dotato di un’eccellente infrastruttura telematica, comprenriferimento a livello mondiale de laboratori di computer grafica, per gli operatori del settore caediting video, modellazione 2D Sede di prestigiose facoltà accademiche sa-arredo. La città è anche una e 3D, sound design, oltre a ladelle quattro capitali mondiali boratori sartoriali, di incisione, Milano ospita migliaia di studenti da tutta della moda e ospita la Settimana modellistica, pittura e illuminoItalia e da numerosi Paesi stranieri. della Moda, curata dalla Camera tecnica.

Nazionale della Moda Italiana.

Qui gli studenti sono in contatto Per quattro settimane l’anno, in con architetti, stilisti, designer e corrispondenza delle sfilate internazionali, eventi e spettacoli dedicati aziende di livello mondiale, e possono beneficiare a 360° del panorama alla moda, si susseguono in tutte le zone della città. Sede delle princi- artistico e culturale della città. pali case di moda italiane ospita anche gli showroom dei più importanti Tra questi banchi si è seduto un lungo elenco di personaggi eccellenti brand stranieri, concentrati nel Quadrilatero della moda, un luogo ma- che oggi calcano i principali palchi del mondo, firmano oggetti di desigico e allo stesso tempo concreto, dove i sogni proposti dalle sfilate più gn in mostra nei più famosi musei o disegnano gli abiti che sfilano sulle prestigiose diventano realtà. Non a caso Milano è stata incoronata la più prestigiose passerelle. città europea con gli abitanti dal look più trendy.

Le due scuole offrono diplomi accademici di primo e secondo livello, equipollenti ai diplomi di laurea, e master post-universitari nei campi Rinomata anche per la vivace vita notturna, Milano è ricca di eventi del design, della moda, della comunicazione e delle arti visive. mondani spesso intrecciati a manifestazioni internazionali. È qui che sono nati o sono stati importati vari riti del tempo libero, che hanno fatto Oltre a essi NABA e Domus Academy offrono anche numerosi corsi della “movida” milanese una delle più conosciute ed emulate in Italia brevi avanzati per professionisti, designer e studenti che desiderano e non solo. Per diventare la prima ambasciatrice dell’Italia nel mondo e esplorare nuove attività professionali. Le due istituzioni partecipano mettersi al servizio della crescita del Paese, Milano, da Maggio a Otto- attivamente anche alla vita culturale della città, grazie a un intenso bre 2015, ospiterà l’Expo 2015 – Nutrire il Pianeta, Energia per la Vita. programma di progetti ed eventi.

Uno straordinario evento universale che darà visibilità alla tradizione, alla creatività e all’innovazione nel settore dell’alimentazione italiana e È qui che si forma la prossima generazione di protagonisti del design e milanese, raccogliendo tematiche già sviluppate dalle precedenti edi- dell’innovazione. zioni e riproponendole alla luce dei nuovi scenari globali, al centro dei quali c’è il tema del diritto a una alimentazione sana, sicura e sufficiente per tutto il pianeta.

Contacteer ITALSTUDIO voor informatie over een cursus of opleiding aan NABA of Domus Academy, zie www.italstudio.be.

TASTE ITALY

52

Gastronomia

“Inmiddels heeft Il Trionfo enorm veel vaste klanten, niet alleen uit België maar ook uit de omliggende landen. Gusti kookt authentiek Italiaans, maar gebruikt daarvoor vaak plaatselijke producten.”

g IL TRIONFO, KNOKKE

GUSTI PUNGITORE & PINA CASTELLUCCO Praten met Gusti Pungitore is luisteren naar een man met passie voor zijn vak. Dat heeft hij overgeërfd van mamma Pina, met wie hij sinds negen jaar de keuken van Il Trionfo runt. De grootouders van Gusti kwamen na WOII toe in Beringen om er in de mijn te werken.

Zijn ouders zijn hier geboren. De grootouders langs vaders kant hadden een hotel voor gastarbeiders met een zeer lekkere keuken.

In 1974 namen zijn ouders de zaak over.

Op zeker moment werd de zaak echter verkocht wegens ernstige gezondheidsproblemen van vader. Moeder bleef doorkoken voor de Italiaanse gemeenschap. En in ’t weekend kwamen ze naar Knokke. Toen zegden ze (aanvankelijk bedoeld als grap): “als we ooit terugkeren in de horeca is het in Knokke”. En de droom kwam uit: in oktober 1990 opende Il Trionfo haar deuren.

Aanvankelijk liepen de zaken moeilijk. Ze waren in die periode hier namelijk nog niet klaar voor de echte Italiaanse keuken. Gusti Pungitore: “We moesten wat inbinden, integreerden stilaan Italiaanse specialiteiten in de suggesties. De grote boom kwam er in 2002 met de erkenning van authentieke Italiaanse keuken. Zo konden we groeien naar de keuken die we echt wilden. Ondertussen kregen we mooie vermeldingen in zowat alle belangrijke gidsen.” Inmiddels heeft Il Trionfo enorm veel vaste klanten, niet alleen uit België maar ook uit de omliggende landen. Gusti kookt authentiek Italiaans, maar gebruikt daarvoor vaak plaatselijke producten. “Om te beginnen zitten we hier aan de Noordzee, hier vind je dus het beste wat er is op de wereld qua vis”. Maar ook zijn aardappelen komen uit de plaatselijke Polders: gecombineerd met producten uit Italië geeft dat de beste match. De vitello tonnato wordt gemaakt met kalfsvlees uit België, want ook dat behoort tot het beste wat er te vinden is.

Binnenkort is het april, aspergetijd. Gusti kookt die op z’n Italiaans, maar de asperges komen uit Spitsbroek, net over de grens in Nederland. Betere asperges kan je volgens Gusti niet vinden (sorry voor Mechelen). “Verder kunnen we rekenen op heel goede leveranciers. Aan de hand van hun suggesties bespreek ik wekelijks het menu met mijn ouders. Mijn uitgangspunt is: geef nooit een gerecht door dat je zelf niet zou eten”.

Het allerbelangrijkste voor een goeie gang van zaken is de wisselwerking tussen zaal en keuken. Als dat niet gesmeerd loopt, kan je het vergeten. “Om te beginnen is het een groot voorrecht om alle

dagen naast zo’n grote madam als mijn moeder te mogen staan. Zij is en blijft de chef, want dat ben je voor het leven. Verder kan ik – zowel professioneel als privé – voor honderd procent rekenen op mijn vrouw Ann-Severine. Mijn vader Antonio is een wandelende wijnencylopedie. Mijn zus Gemma (’s avonds in de zaal), Monica (keuken) en Ilse (zaal) maken ons team compleet.” Gusti wijst op de hechte band in de familie: “Niet alleen werken we samen, het klikt zo goed dat we bovendien ook nog eens onze vrije tijd samen doorbrengen.”

Tot slot ontvouwt Gusti ingrijpende toekomstplannen. Eerlang opent Il Trionfo een nieuwe locatie op 450 meter van de huidige vestiging, op de hoek van de Paul Parmentierlaan en de Bayauxlaan (het vroegere postkantoor).

Il Trionfo, Zeedijk 580 Rubensplein, 8300 Knokke. Tel. 050 60 40 80. www.iltrionfo.be Sluitingsdagen: dinsdag en woensdag (van 15/11 tot 31/3 ook op donderdag).

Fontein op Piazza De Ferrari, Genua

TASTE ITALY

54

CITTA

GENUA, LA SUPERBA Neen, Dante heeft geen gelijk!

Samen met Venetië, Pisa en Amalfi vormde Genua de vier historische Maritieme Republieken (le repubbliche marinare). Vanaf de 10de eeuw controleerden ze in wisselende machtsverhouding de Italiaanse zeehandel. Waar de eerste drie hun mercantiele rol hebben vervangen door het toerisme, blijft Genua nog steeds de belangrijkste haven van het schiereiland. Daardoor raken haar toeristische troeven op de achter­grond. Dat is jammer want de stad heeft de bezoeker heel wat te bieden. Sinds vorig jaar heeft Ilja Leonard Pfeijffer een nieuwe roman onder de titel: “La Superba”. Toevallig, nou ja, de bijnaam van Genua.

Het verhaal speelt zich dan ook volledig af in de schichtige historische steegjes van deze wereldstad.

Middeleeuws centrum De titel La Superba, ‘de trotse’, werd de stad toebedeeld door Petrarca al reserveert Pfeijffer deze naam voor het mooiste meisje van Genua dat in een van de vele typische bars werkt in en rond de Piazza delle Erbe.

Bar Berto, waar de leidingen van de tapkranen uit het plafond komen, is zo’n voorbeeld. Zo zijn we onmiddellijk beland in het middeleeuws centrum dat zich in de vorm van een antiek theater rond de oude haven heeft opgebouwd. Het is een wirwar van smalle steegjes, caruggi, soms amper een meter breed maar vele verdiepingen hoog.

Alleen als je plots op een pleintje botst maakt de zon een kans. Zoals op de Piazza San Giorgio waar de gelijknamige kerk zich boven op de winkels bevindt, wellicht op de plaats van een vroegere Romeinse tempel. Het symbool van Sint-Joris, een wit veld met een rood kruis, is sinds 1109 het wapenschild en valt dan ook overal te bewonderen, vaak fier gedragen door 2 griffioenen. Bezoek dit middeleeuwse labyrint gedurende de dag terwijl alle winkels nog open zijn. Het is een zeer levendig centrum en je kunt er heerlijk en relatief goedkoop tafelen zoals in de Sottoripa waar de vis als het ware rechtstreeks vanuit het water over de straat uw bord is binnen gesprongen. ’s Nachts is deze buurt eerder het terrein van het duistere nachtleven en de dealers. De Via della Maddalena en de Via San Lorenzo fungeren dan zowat als de aders die door dit oude stadsgedeelte heen lopen.

De titel “La Superba” werd de stad Genua toebedeeld door Petrarca. Het middeleeuws centrum is een wirwar van smalle steegjes, caruggi.

Kathedraal van San Lorenzo, Genua

Prachtige paleizen Iets hogerop vinden we de rijkere stad waarvan vooral de Via Garibaldi in het oog springt. Hier bouwde de elite zijn renaissancepaleizen.

Sommige daarvan werden omgebouwd tot musea en staan vandaag open voor het publiek, zoals het Palazzo Rosso, Doria, Tursi en Bianco met de pinacotheek. We vinden er werken van de allergrootste meesters, van Memling tot Gerard David en van Caravaggio tot Rubens. Ze getuigen van het toenmalige drukke handelsverkeer tussen de lage landen en noord ItaliĂŤ. Ook de Via Balbi herbergt een pareltje: het Palazzo Stefano Balbi, beter bekend als het Palazzo Reale. Het interieur werd ingericht als een soort van mini-Versailles met als blikvanger de Galleria degli Specchi of de Spiegelzaal.

Zoals elke Italiaanse stad barst ook Genua van de kerken. Blikvanger is de gotische kathedraal San Lorenzo met de opvallende horizontale wit-zwarte structuur die aan de duomo van Siena doet denken. Daarnaast is ook de SS Annunziata met haar weelderige interieur een must en in de doolhof van de middeleeuwse steegjes ontdekken we nog pareltjes zoals de San Mateo en de San Donato. Shoppen doe je dan weer in de Via XX Settembre die begint aan de Piazza De Ferrari. Rond dit plein, getooid met een enorme fontein, vind je ook het Palazzo Ducale en het Teatro Carlo Felice. De winkelstraat brengt je onder andere naar de levendige Mercato Orientale die elke werkdag open is, zowel in de voor- als in de namiddag. Met uiteraard een lange Italiaanse middagpauze.

Genua en het water Vanaf het water wordt het zicht op de stad jammer genoeg gedegradeerd door de Sopraelevata, een soort van mini-autostrade die als een lange brug volledig tussen het water en de stadsrand loopt. Daarom richten

TASTE ITALY

56

Reis la storia

Piazza Acquaverde, monument Columbus

we onze blik op de haven, sinds eeuwen de bron van alle rijkdom van de stad. Hier heeft de locale architect Renzo Piano zich mogen uitleven. Hij creëerde een pracht van een wandelruimte op de oude kaden met als blikvanger de Bigo, een meerarmige kraan. Er is eveneens een panoramische lift voorzien. Verderop liggen nog een piratenschip en het befaamde Aquarium. Daarrond vinden we dan talloze restaurantjes, bars, winkeltjes en uiteraard de alomtegenwoordige straatmarkt van de illegale migranten. Maar wat je echt niet mag missen is het Museo del Mare. Zonder twijfel een van de interessantste in zijn soort dat we ooit hebben mogen aanschouwen. Vooral de afdeling rond de Italiaanse migratie naar Amerika, of La Merica zoals de Genuezen het noemden, loont meer dan de moeite.

Nu we het toch even over Amerika hebben: bijna waren we nog vergeten te vermelden dat Genua ook de thuishaven is van Christoffel Colombus.

Eigenaardig dat een Genuees, weliswaar in Spaanse dienst, er medeverantwoordelijk voor was dat de wereldhandel zich in de 16de eeuw verplaatste van de Middellandse Zee naar de oceanen. Even opmerkelijk is dat zijn thuisstad als enige Italiaanse haven deze ommekeer toen wist te overleven en er nu nog steeds de vruchten van plukt.

Wie van een mooi panorama over de stad wil genieten kan aan de westkant van de Via Garibaldi de lift nemen naar het Castelletto. Een leuk

alternatief is de Balbi-Dogali-lift die je naar het Castello D’Albertis brengt. De cabine rijdt eerst 236 meter horizontaal om pas daarna 70 meter loodrecht te stijgen. Een eigenaardige gewaarwording! Ook vanaf de Villetta Di Negro, een aardig park vlakbij de Piazza Corvetto, heb je een heerlijk uitzicht over de havenstad. Eveneens aan te raden is de sightseeingbus die vertrekt vanaf de haven (Piazza Caricamento). In een uurtje doorkruist hij de volledige stad en er zijn 8 stopplaatsen. Een ticket blijft 24 uur geldig zodat je de tijd kunt nemen om elke wijk rustig te bezoeken. Je neemt gewoon de volgende bus om je rondreis verder te zetten.

In Italië hebben we ons al vaker laten inspireren door Dante maar ditmaal kunnen we een van de grondleggers van de Italiaanse literatuur geen gelijk geven als hij schrijft: “Ahi Genovesi, perchè non siete voi del mondo spersi?” (Genuezen, waarom zijn jullie niet van de aarde weggeveegd?). Dante baseerde zich op de misdadige edelman Branca Doria die hij in de hel situeerde. Maar Dante is nooit in Genua geweest. Wij gelukkig wel.

Marc Vandenbon Auteur van “Innemend Italië”

Nieuw in Antwerpen:

ENOTECA SAVINI

Recent opende een nieuwe enoteca in Antwerpen: Enoteca Savini.

Susanna Zerbinati en haar man Luca besloten eind vorig jaar de grote stap te wagen, en verlieten hun geboortestreek Emilia Romagna voor hun grote droom. Bij Enoteca Savini vind je een uitgelezen keuze producten uit de regio van hun herkomst: natuurlijk wijnen, maar ook olijfolie en andere voedingsproducten. Zij profileren zich als “Italian wine bar & coffee”, en je kan er terecht voor kleine keuken.

Enoteca Savini, Grote Hondstraat 5, 2018 Antwerpen.

Di-za 10-22 u. Zo 10-14 u.

Italian Winebar & Coffee E n o te c a S a v i n i , G ro te H o n d s t r a a t 5 , 2 0 1 8 A n t we r p e n .

D i -z a 1 0 - 2 2 u . Zo 1 0 - 1 4 u .

0488 47 00 83 find us on facebook.com

Prachtige vakantiehuizen in het échte Italië

C C rr ee aa zz ii oo nn ee Il gusto d’Italia in Belgio Il gusto d’Italia in Belgio

Creazione www.creazione.be www.creazione.be

In v o er & dis t r ibu t ie v a n k o f f ie, w ijn en olijf olie ui t I t alië In dis v adn ’ kI&otfafhie, w ijn t nI te.b aliëe G rvoooer t ha&ndel, ol ir a ec ai n enB inolijf ci roeaui zio I l tgrkibu ulein st ie thaondel ef ol@golie G r o o t ha ndel, k lein ha ndel & h o r ec a in f o @ c r ea zio n e.b e

huisitalie.com info@huisitalie.com

0496/39.38.32

www.creazione.be In v o er & dis t r ibu t ie v a n k o f f ie, w ijn en olijf olie ui t I t alië G r o o t ha ndel, k lein ha ndel & h o r ec a in f o @ c r ea zio n e.b e

TASTE ITALY

58

EVENTI

Carnevale di Venezia

Op Vastenavond, ook Vette Dinsdag genoemd, werden alle producten die vet bevatten opgegeten om ze niet te laten bederven. “Carne vale� betekent immers afscheid nemen van het vlees voor 40 dagen vasten.

Het is tegelijkertijd de laatste kans om eens goed uit de bol te gaan. En hoe kun je dat beter doen dan door jezelf onherkenbaar te maken en gemaskerd te feesten?

D

it van oorsprong heidens feest werd door de Katholieke kerk als een traditie ingesteld. Het duurt van zondag tot dinsdagavond voor Aswoensdag. Het wordt nog over heel de wereld gevierd, zij het dat door het verdwijnen van de vasten ook het carnaval minder intens wordt beleefd. In België denk je onmiddellijk aan Aalst of Binche, en wereldwijd zijn Rio de Janeiro en Venetië het bekendst.

In Venezia is het carnaval vrij recent terug in voege gekomen. Pas in 1979 besloot de overheid het carnaval na bijna 200 jaar verbod terug in te voeren. De eerste vermelding van Carnevale dateert echter al van de twaalfde eeuw. Het dragen van maskers was toen geen specifieke gewoonte rond carnaval. Het was veeleer ingevoerd om de sociale ongelijkheid te verdoezelen. Door gemaskerd door de straten en steegjes te lopen, kon men immers geen onderscheid maken tussen adel en het ‘gewone’ volk.

Zo droeg men vrijwel de hele periode tussen Kerstmis tot Pasen maskers, met alle voor- en nadelen vandien. Het waren uiteindelijk de Oostenrijkers die het dragen van maskers en het vieren van carnaval verboden omdat individuele identificatie zo goed als onmogelijk geworden was.

Het Carnevale di Venezia is veel meer ingetogen dan de braspartijen van de lage landen. Het duurt ook veel langer. Tot voor enkele jaren duurde het tien dagen. Gezien het grote bezoekersaantal - men spreekt van drie miljoen per jaar - werd het nog meer gespreid in de tijd en is ook het weekend daarvoor al bezaaid met allerlei activiteiten.

Tien dagen voor Aswoensdag, wordt het officiële startschot gegeven op het San Marcoplein. Om klokslag 12 uur zweeft een Italiaanse schone in engelenpak van de bijna 100 meter hoge campanile naar beneden, waar de Doge van dienst haar opvangt en zo de festiviteiten officieel opent. Wees gerust, ze doet dat goed beveiligd langs een stalen kabel.

Dit evenement, dat met Italiaanse flair wordt becommentarieerd, lokt tot 100 000 mensen naar de Piazza.

Wil je ooit het Carnevale ter plaatse beleven, boek dan dit openingsweekend: het scheelt een stuk in je portemonnee. Plan een lang weekend van vrijdag tot dinsdag, dan kun je zowel van de rust als van het levendige gebeuren genieten. Op zaterdag beginnen de meeste bezoekers toe te stromen en loopt ongeveer de helft daarvan gemaskerd op straat. Bovendien kun je dan heel wat schitterende foto’s maken van de ‘die hards’ die elk jaar in schitterende kostuums en dito maskers naar de Dogenstad afzakken om zich te laten bewonderen en fotograferen. De plek bij uitstek is San Giorgio Maggiore, de kerk van Palladio die je van de Piazzetta kan bewonderen. Merkwaardige vaststelling: deze carnavalgangers komen voor het merendeel uit Frankrijk en niet uit Venetië of uit Italië.

Het meest gespotte masker is de bautà, een eenvoudig, meestal wit masker.

Het bedekt het hele aangezicht, en is bekend van de opera Don Giovanni of de film “Eyes wide shut” van Stanley Kubrick en met Tom Cruise – de maskers voor deze film werden trouwens in Venetië vervaardigd. Met een driepuntige hoed en een zwarte cape, ben je helemaal klaar voor het carnaval.

Daarnaast komen de maskers van de Commedia dell’Arte veelvuldig aan bod. De keuze is onuitputtelijk, getuige de vele winkels en ‘laboratoria’ waar de originele exemplaren uit papier-maché worden gemaakt. Een van de opvallendste maskers is dat van de pestdokter. De lange neus is er niet zo maar voor de versiering: ten tijde van de pest werden in het uiteinde van de neus kruiden verbrand die ontsmettend werkten, en zo de drager van het masker min of meer tegen de infectie beschermden.

Venetië zou Venetië niet zijn, mocht Carnevale niet aangegrepen worden om een culinaire specialiteit naar voor te schuiven. Bij de warme bakker (pasticcerie) kan je terecht voor fritelle. Deze in olie gefrituurde lekkernijen kun je vinden met chocola, met pudding of met slagroom. Lekker gesuikerd, maar bomvol calorieën. Niet erg als je daarna toch 40 dagen gaat vasten...

Wie wat dieper in de beugel wil tasten, kan terecht op een van de besloten gemaskerde banketten of bals in een exclusief palazzo. Prijzen variëren van 250 tot 500 euro per persoon, masker of kostuum niet inbegrepen.

Om de extra drukte in goede banen te leiden, breidt ACTV het openbaar vervoer uit met een aantal speciale lijnen, die aangepaste carnavaleske namen krijgen: Arlecchino, Brighella, Colombina en Pantalone.

Bovendien vaart ook de vaporetto dell’arte, een luxueuzere lijn, die een beperkte aantal haltes van het Canal Grande aandoet. Hiervoor koop je wel afzonderlijke (duurdere) tickets, of betaal je een supplement op je abonnement. Je zit niet alleen comfortabeler in die vaporetto, op digitale schermen krijg je live info over de musea waar je voorbij vaart en je krijgt een uitgebreid informatiepakket.

Wapen je dus tegen de drukte, maar een bezoek aan de Dogenstad tijdens het carnaval voegt een plus toe aan de toch al mooiste stad van de wereld. Buon divertimento.

Tekst en foto’s: © Luc Bosmans – bosmans.luc@skynet.be Aanbevolen websites: http://www.carnevale.venezia.it/info_venezia.php (It-Eng) http://nl.wikipedia.org/wiki/Carnaval_van_Veneti%C3%AB (Nl) http://en.wikipedia.org/wiki/Carnival_of_Venice (Uitgebreider in het Eng) http://www.actv.it/homepagead1/vaporettodellarte (Vaporetto dell’arte, It-Eng)

TASTE ITALY

60

STORIA

ITALIĂ‹

(deel 2)

De eerste volkeren, het begin, voor de Romeinen alles veroverd hebben.

De zon strekt haar weldadige warmtestralen uit over de mensheid. De Italiaanse weerberichten spreken van de eerste sporen van de lente. Te Rome op de Via dei Fori Imperiali verschijnen buitenlandse toeristen in korte broek en witte benen. Half februari is juist gepasseerd. De harten van San Valentino zijn klaar om opgeborgen te worden. Of net niet. De lentekriebels komen eraan.

De seizoenen staan klaar om elkaar af te wisselen.

Romeins amfitheater, Gubbio, stad van de Umbri

D

eze verandering is waarschijnlijk nergens zo duidelijk op te merken als in “Italy”. Waar de contrasten tussen winter en zomer bijzonder groot kunnen zijn. De smeltende wintersneeuw onthult groene hellingen en hoogvlakten. Glooiende heuvels tonen hun kwetsbaarheid door massa’s wegspoelende aarde onder invloed van hevige lente- of herfstregens. De zogenaamde “bombe d’acqua” teisteren de laatste tijd Italië steeds meer en meer. Ze veroorzaken heuse Danteske infernotaferelen met bruine modderstromen die hun weg zoeken naar onderliggende valleien en expresswegen die tot kolkende stromen herleid worden.

Resultaat: de zogenaamde “alluvioni”, overstromingen met aanslibbing zorgen voor bijzonder alarmerende situaties. Een paar weken terug bedreigden Arno en Tiber nog Toscane en Lazio. Dat terwijl binnenkort onder de hete zomerzon zonnebloemvelden vrolijk zullen deinen, fonteinen zullen klateren en verwoestijning de Italiaanse landschappen bedreigt.

Van contrasten gesproken.

Maar de lente is er en de natuur herleeft. Het graan en de papavers beginnen te groeien. De reuzenzonnebrillen op de Romeinse terrassen van Italiaanse schoonheden eveneens. Botticelli begrijpen? Dit begint met het observeren van het Italiaanse stadsleven en de bella figura onder invloed van de lentestralen. Maar alleen Botticelli is er in geslaagd het thema van de Italiaanse Primavera op zo’n onvergankelijke manier in zijn schilderij te kunnen vatten. Want het is meer dan een wisseling in seizoenen. Het is een manier van leven dat met een grote vorm van levensfilosofie en wijsheid gepaard gaat. Botticelli is er immers in geslaagd om op een onvergankelijke manier precies de vergankelijkheid en de nostalgie van schoonheid en natuur te benadrukken. Niets lijkt te blijven.

En toch … Hetzelfde komen we tegen met het fenomeen “Pompeji”.

Deze Romeinse stad was volledig ten onder gegaan door de uitbarsting van de Vesuvius in 79 na Christus. Toch is de stad voorbestemd voor de eeuwigheid. Door de herontdekking ervan en de unieke toestand van conservatie van een Romeinse stad. En zo zien we maar: alles vervalt en vergaat. Maar alles keert ook terug.

Dit is het verhaal van de seizoenen, de cycli, leven en dood, hoop, het rad der fortuin. Na lente en zomer, sterft de natuur in de herfst en de winter. Wat blijkt? Dit is het oeroude Griekse mythologische verhaal van Demeter, de graangodin en haar dochter Persephone. Deze mythe staat in nauw verband met het Griekse Sicilië en Zuid-Italië. Nabij Enna in het hart van Sicilië zou Demeter afgedaald zijn naar de wereld van de doden. Haar dochter Persephone was immers geschaakt door de god van de onderwereld, Hades. Demeter kreeg het gedaan van Hades om gedurende de helft van het jaar haar dochter naast zich te hebben, in de wereld van de levenden. Hades gaf zijn akkoord en dochterlief Persephone mocht jaarlijks terug even mee met mama, langs de toegang te Enna. Dan herleeft mama Demeter. De grassen schieten de lucht in.

Hoogvlaktes van Colfiorito, reeds in de prehistorie bewoond.

TASTE ITALY

62

STORIA

Santo Stefano di Sessanio, Abruzzen, op de weg naar de Campo Imperatore. Belangrijke Apennijnenhoogvlakte voor de schapen en de transumanza.

Egnazia, Puglia. Archeologische site met antieke graven van de Italische Messapen, bloeiende beschaving voor de verovering door de Romeinen.

De natuur is blij. De vogels fluiten. Dan moet men even bedenken dat Sicilië lange tijd de graanschuur voor Rome was en dat voor de komst van Rome Sicilië de Griekse kolonisten had aangetrokken. Resultaat: Sicilië werd de bakermat van de Griekse cultuur samen met Griekenland zelf. Steden als Syracuse en Agrigento deden niet onder voor Athene. Het verhaal van de lente en de vruchtbaarheid is wat we tegenkomen bij het Christelijke Paasfeest. Pasen wordt nog steeds op een bijzonder passionele manier gevierd op Sicilië. Terwijl in gans Italië overal in tabaccheria’s en bars reuzengrote druk versierde chocolade-eieren op de toog verschijnen.

Dit is niks anders dan de Ver Sacrum van de oude Italische volkeren.

Vele eeuwen voor Christus leefde immers op het Italiaanse schiereiland dit oeroude ritueel. Het is de traditie van de zogenaamde heilige lente.

De Italische volkeren zoals de Umbri, Piceni, Sabijnen, Samnieten enz. leefden lang voor Christus voor een groot deel in de Apennijnenbergen en heuvels. Ze leefden in nauw contact met de natuur. Hun leven volgde letterlijk het ritme van de seizoenswisselingen.

Indrukwekkende polygonale muren van Amelia, sterk staaltje van megalithische verdedigingskunst uit de 5de-4de eeuw v.C. van Italisch-Umbrische makelij.

Wanneer de sneeuw begon te smelten en de zon alles begon op te warmen, maakten de herders zich klaar om hun schapenkudden en runderen terug te brengen naar de hooggelegen weiden. Dit noemde men de transumanza. Het gebruik om jaarlijks de kudden te verplaatsen gaat terug tot in de mist der tijden. Tot in de vorige eeuw waren er plaatsen waar jaarlijks massa’s schapen gedreven werden langs eeuwenoude schapentrajecten. Dit was een jaarlijks terugkerend beeld. Als je even spreekt met de ouderen in de Abruzzen zullen ze zich levendig dit fenomeen herinneren en beschrijven. Het is wat men noemt een horizontale transhumance. Dit is niet de verticale seizoensverhuis van in de Alpen waar men in één en dezelfde vallei in de winter beneden verblijft en in de zomer naar boven trekt. De aloude Italiaanse transumanza bestond precies uit reizen die weken konden duren en die van de ene regio naar de andere trokken, bijvoorbeeld van de Pugliese Tavoliere naar de Abruzzese Campo Imperatore. De schapen waren belangrijk voor de wol. De runderen voor het vlees en de huiden. Een oud woord van deze Italische volkeren klonk in het Oskisch als “Viteliù” en betekende jong rund of kalf. Het is een mogelijke hypothese voor het woord “Italië”. De Osken zijn samen met de Samnieten oude Italische volkeren die leefden in de Apennijnen. In ieder geval kunnen we onmiddellijk de link leggen naar de grote traditie van de lederbewerking op het Italiaanse schiereiland.

Diezelfde volkeren geraakten eveneens geconfronteerd met de beperkingen van een groeiende bevolking en de natuur die tekort schoot. Men kon niet aan iedereen een rozengeuren toekomst bieden. Daarom werd er in gevallen van aankomende hongersnood besloten dat een deel van de bevolking moest vertrekken. Een aantal jongeren werden aangesteld en ze moesten onder begeleiding van bijzondere ritussen de weide wereld intrekken. Op zoek naar een betere toekomst, naar een nieuw begin.

Ergens anders. Het lijkt wel het verhaal van volksverhuizingen en emigraties die de geschiedenis van de mensheid tot op heden kleurt. Van de Goten of Longobarden die op het einde van het Romeinse Rijk en de vroege middeleeuwen door de vruchtbare Italiaanse valleien waren aangetrokken, of de Italiaanse emigranten die precies hun land moesten verlaten in de loop van de 19de en 20ste eeuw door schrijnende armoe-

de, of de Afrikaanse vluchtelingen die vandaag hopeloos op Lampedusa terecht komen.

De Ver Sacrum moest een oplossing voor lokale drama’s bieden. De groepen die moesten vertrekken werden volgens de verhalen begeleid door een dier met goddelijke allures. Ze volgden zo een hert of een vogel.

Waar deze halt hield, daar hield de groep jongeren halt. Het verhaal vindt misschien wel het meest weerklank bij de oude Piceni. Nu nog steeds is il Piceno een streek in het zuiden van de Marken en het noorden van de Abruzzen. Ascoli Piceno is met zijn Middeleeuwse en Romeinse resten één van de prachtigste stadjes van de Marken. De naam verwijst naar het oude Italische volk van de Piceni. Deze naam zou afgeleid zijn van een vogel, de Picus, de picchio, de specht die volgens de traditie aan de god Mars gewijd was. Deze heilige vogel bracht inderdaad een volk op zoek naar een beter leven, naar hier, il Piceno.

Als men voorbij de legende wilt klauteren en echt in aanraking wenst te komen met de Piceni, dan volstaat het om het archeologische museum te Ancona te bezoeken. Dit is één van de meest fantastische en tegelijkertijd onbekende archeologische musea van Italië. De zalen die mekaar opvolgen met prachtig vaatwerk en vondsten van voor de komst van de Romeinen is uniek. Het toont de rijkdom aan van de Adriatische kant van Italië waar de Adriatische Zee als in een uitgestrekte badkuip de beide oevers van de Adria aanraakt. Het doet vooral onze ogen opengaan. Niet alleen Grieken en Etrusken hebben rijkdom en glorie gegeven aan het Italiaanse schiereiland, ook de lokale Italische volkeren.

Volgende keer borduren we verder op het ritme der tijden en seizoenen in deze lang vervlogen eeuwen voor Christus. We zullen laveren tussen Samnieten, Latijnen, Grieken en Etrusken, archeologische sites, historische veldslagen, tempels, steden en necropolen. Een oneindig maar o zo boeiend verhaal.

Catherine Duprès, historica www.linguacultura.be

TASTE ITALY

64

CULTURA

75 JAAR ACADEMIA BELGICA Slechts weinig mensen kennen de Academia Belgica te Rome. Nochtans viert deze Belgische instelling in 2014 haar 75e verjaardag. Ze werd immers ingewijd in 1939 dankzij de bruidsschat van prinses Marie-JosĂŠ, echtgenote van Umberto II, die in 1944 gedurende 33 dagen koning van ItaliĂŤ was.

Academia Belgica, bibliotheek

I

n de Valle Guilia, op een terrein waar in 1911 een internationale tentoonstelling had plaats gevonden, bood Italië, dat zich op de internationale kaart wilde zetten als natie, aan andere naties land aan in erfpacht, op voorwaarde dat zij op de gronden een gebouw zouden oprichten dat studenten, wetenschappers en kunstenaars van elke natie zou huizen.

In de via Omero, ten noorden van de Villa Borghese, ontstonden zo een aantal academies van voornamelijk maar niet uitsluitend Europese landen. De Academia Belgica heeft vandaag als buur het instituut van Nederland, en even verderop dat van Zweden en Denemarken. Recenter van datum als buur is de Egyptische academie. Het Belgische gebouw werd opgetrokken in toenmalige modernistische stijl. De lijnen van het gebouw zelf werden uitgetekend door de Italiaan Cipriani, terwijl Jean Hendrickx het interieur een art déco look gaf.

De eerste voorzitter van de Raad van Beheer Franz Cumont, een godsdiensthistoricus en archeoloog die pendelde tussen Parijs en Rome, leidde tal van archeologische projecten, en was de eerste om opgravingen te leiden in Dura Europos op Syrisch grondgebied. Hij schonk bij testament zijn persoonlijke bibliotheek aan de Academia Belgica. De bib van de Academia, die intussen ruim 70.000 volumes telt, werd verder gestoffeerd met de nalatenschappen van Henri Pirenne en Pierre Bautier. Naast de gerenommeerde bibliotheek telt de Academia, die naar goede Belgische gewoonte een Latijnse naam kreeg om taalproblemen te vermijden, een concertzaal van ruim 100 plaatsen, een conferentiezaal en een aantal kantoren en appartementen.

Borstbeeld van Franz Cumont, eerste voorzitter van de Academia

Doelstelling van de Academia was van bij de aanvang de bevordering van culturele, wetenschappelijke en artistieke samenwerking tussen Italië en België. Concreet betekent dit dat de Academia voortdurend personen voor zekere periode huisvest: auteurs, archeologen, kunstenaars, taalkundigen, musici, meer in het bijzonder beloftevolle studenten op al deze terreinen. Daarnaast worden regelmatig tentoonstellingen en concerten georganiseerd. Binnen de beperkte budgettaire mogelijkheden wordt steeds gezocht naar creatieve partnerships maar ook naar externe mecenassen die bepaalde projecten genegen zijn.

Hoewel de Academia een uitstekende reputatie geniet in Italië, is ze in België zelf minder bekend. Huidig directeur Wouter Bracke wil in zijn ambtstermijn van vier jaar hiervan werk maken en zette daarom een feestprogramma op poten voor de 75e verjaardag.

Hierin zal plaats zijn voor een colloquium gehouden te Brussel, waar het Hof ongetwijfeld en de politieke wereld hopelijk op aanwezig zal zijn. Een jazzconcert in samenwerking met de conservatoria van Brussel, Antwerpen en Gent, twee colloquia in Rome, net als twee kleinere tentoonstellingen rond hedendaagse kunst samen met de Antwerpse Academie vervolledigen het programma.

Om in contact te komen of te blijven kan je je abonneren op de nieuwsbrief van de Academia Belgica via de website of aansluiten bij de recent opgerichte facebookgemeenschap.

www. academiabelgica.it of “Academia Belgica” intikken in facebook

TASTE ITALY

66

ZONDAG

4 MEI WINKEL

TONGEREN Van 13u00 tot 18u00:

ITALIAANSE MARKT ANIMATIE door een Italiaanse barbier, een snel- en karikatuurtekenaar, Italiaanse ‘carabinieri’, ... enz.

OPTREDENS: TAMORRA, THE INVISIBLES ORCHESTRA DI CORSO ITALIANA makkelijk parkeren kan in parking

13.00 - S OPEN 17.00 U !

UR

p Nieuw: Limoncello Villa Massa

“Diesel Social Kitchen” van Scavolini De Diesel Social Kitchen is resultaat van de samenwerking tussen de Italiaanse keukendesigner Scavolini en fashion designer Diesel. De hedendaagse keuken is van alle comfort voorzien en fungeert als ontmoetingsplek. De keuken is makkelijk aanpasbaar door het modulaire karakter. De Misfits, klein los meubilair zoals serveerwagens, tafeltjes en opbergelementen, werd ontworpen als vrolijk kleur- of mobiel accent bij de nieuwe keukenlijn.

De beste citroenen vind je in de “Ovale di Sorrento”: een gebied met zes gemeenten op het schiereiland Sorrento en het eiland Capri. Deze citroensoort is erkend als product met beschermde herkomst (IGP), en wordt in de gemeente Piano di Sorrento gebruikt voor een intens smakende, ambachtelijke limoncello: Limoncello Villa Massa. De bomen van Villa Massa worden op organische wijze tegen ziektes en ongedierte beschermd, waardoor de schil onbehandeld blijft. Limoncello wordt immers enkel van de zeste gemaakt. Limoncello Villa Massa is erkend als een authentiek regionaal product.

www.antwerpen.scavolinistore.net

Red Carpet collectie van Roberto Cavalli eyewear Roberto Cavalli’s kleren belichaamden altijd al dromen van glamour en verleiding.

Nu stelt hij Red Carpet voor, een exclusieve collectie zonnebrillen geïnspireerd door de fascinatie voor de wereld van de sterren.

Monturen met fijne Swarovski kristallen en sprankelende dieren designs, gemaakt volgens verfijnd vakmanschap. Elk model van de Red Carpet collectie wordt aangeboden in een mooie goudkleurige doos en is beschikbaar voor het nieuwe lente/ zomer seizoen 2014.

“Casa Mia” snelkookpot van Lagostina De Casa Mia snelkookpot van Lagostina grijpt terug naar het design van de allereerste snelkookpot. De Casa Mia wordt gemaakt in een limited edition in twee formaten (5 of 7 l). De voornaamste troeven van de snelkookpot: kortere bereidingstijd, behoud van smaak en gezondere gerechten omdat de voedingswaarde van de levensmiddelen intact blijft. Geleverd met snelkookdeksel met handig openingsmechanisme en 6 veiligheidssystemen én met gewoon deksel.

Filippo Berio in nieuw kleedje De olijfolie van Filippo Berio gaat terug tot 1867.

Geproduceerd in Lucca was Filippo Berio reeds in 1900 het meest geëxporteerde Italiaanse product. Vandaag kent het merk een restyling in een zwart-goud gekleurde verpakking met een donkere glazen fles die de kwaliteit van de olijfolie waarborgt. Filippo Berio is nu ook in een milieuen gebruiksvriendelijke PET-fles verkrijgbaar.

Verkrijgbaar in de grootdistributie.

TASTE ITALY

68

LA STRADA

Als een feniks uit zijn as Wederopstanding van een vintage Vespa Bart Vandenbergh heeft een boeiende hobby: hij restaureert authentieke Vespa’s in hun vroegere glorie. Daarbij koppelt hij het nuttige aan het aangename: hij zoekt zijn Vespa’s immers steeds in Italië zelf. Door de betere klimatologische omstandigheden is het framework van de Italiaanse “oldtimer” Vespa’s immers beter dan wat men bij ons aantreft. Een boeiende wederopbouw in een aantal foto’s.

D

e restauratie zelf vindt eveneens plaats in Italië. Het frame wordt gespoten in een professioneel koetswerkbedrijf, en de motoren worden onder handen genomen door een voormalig mechanieker met 35 jaren op de teller in de legendarische Piaggio-fabriek te Pontedera, even ten oosten van Pisa.

Een restauratie gebeurt uiterst grondig. De Vespa wordt tot de laatste vijs uit elkaar gehaald, en daarna door de “lattoniere” (blikslager) voorbereid om naar de “carrozzeria” te gaan. Daar krijgt de Vespa de originele grondlaag van Max Mayer, gevolgd door twee toplagen, steeds met respect voor de originele kleurcodes van dat type en jaar. Op de foto’s zie je een Vespa 50 L (Lusso) van 1969 in de kleur Giallo Positano.

Zijn er onderdelen stuk of ontbrekend, zorgt Bart in de mate van het mogelijke voor originele vervangers. Onderdelen gevoelig voor slijtage worden steeds vervangen. Terwijl het kader de beste zorgen krijgt bij de carrosserie, worden waar nodig nieuwe stukken besteld, bijvoorbeeld voor de motor. Alles wordt samengebracht voor de minutieuze assemblage van de Vespa. Deze restauratie is handwerk: er gaan dan ook snel enkele maanden over.

Wie een vintage Vespa wil, kan terecht bij Bart met zijn specifieke wensen. Heeft hij al een exemplaar dat restauratie behoeft, is ook dat bespreekbaar. De prijs is zeer gevarieerd want afhankelijk van de wensen, de zeldzaamheid, het gewenste niveau van afwerking en vraag en aanbod op dat ogenblik.

Bart Vandenbergh kan u bereiken via barttcf@skynet.be Steven Van Raemdonck

TASTE ITALY

70

BREVI

Courgetten-venkelsoep met gnocchi

Ingredienti: 1 ui | 30 g olijfolie | 500 g courgette | 150 g venkel | 700 g groentenbouillon of water met 2 blokjes groentenbouillon | 200 g verse gnocchi | peper en zout | 50 g mascarpone | fijngesneden bieslook | roze peperbolletjes

Preparazione • Pel de ui en snijd in vier. Doe in de mengbeker en hak 3 sec. / snel 5. Spatel naar beneden, voeg de olie toe en stoof 4 min. / 100°C / snel 1.

• Snijd de courgette met de schil in stukjes. Snijd de venkel grof. Doe samen met de helft van de bouillon in de mengbeker en kook 12 min. / 100°C / snel 1.

• Mix de soep 40 sec. / snel 8.

• Voeg de rest van de bouillon en de verse gnocchi toe. Kook 6 min. / 100°C / snel 1 / . Breng op smaak met peper en zout.

• Werk de soep af met een toefje mascarpone, bieslook en enkele geplette roze peperbolletjes.

Pasta con le sarde

Ingredienti: 500 g verse sardines | peper en zout | 1 ui | 300 g venkel | olijfolie | 4 ansjovisjes op olie | 600 g passata | 100 g witte wijn | 100 g water | 1 el rozijnen + extra | 1 el pijnboompitten + extra | enkele safraandraadjes | 400 g maccheroni | 2 el broodkruim

Preparazione • Maak de sardines schoon, ontschub en verwijder de graat.

Houd 4 sardines apart. Snijd de rest in stukken, kruid alle vis met peper en zout en houd koel.

• Pel de ui en snijd in vier, verwijder het venkelgroen en houd apart, snijd de venkel grof en doe samen met de ui in de meng­ beker. Hak 3 sec. / snel 5. Spatel naar beneden, voeg een scheutje olijfolie toe en stoof 6 min. / 100°C / snel 1 / .

• Voeg de in stukken gesneden sardines toe, samen met de ansjovis, de passata, de wijn, de rozijnen en de pijnboompitten. Kruid flink af met peper en zout. Schik de 4 apart gehouden sardines in de bovenste varomaschaal, zet op de . Neem de beker en stoom 15 min. / Varoma / snel 2 / varomaschaal van de beker en houd warm.

• Doe de saffraandraadjes, het water, het broodkruim en de maccheroni in de beker en kook 13 min. / 100°C / snel 1 / .

• Breng op smaak met peper en zout en serveer in diepe borden. Schik de gestoomde sardines op de pasta en werk af met venkelgroen, pijnboompitten en rozijnen.

Semplice e deliziosa!

infomerciale

Semplice e deliziosa

Giovanni & Bimby

Het gemak waarmee de Italiaanse keuken van oudsher met slechts enkele ingrediënten pure en gezonde gerechten op tafel zet boeit me al jaren. De eenvoud van veel Italiaanse piatti zijn een ode aan het product en als Thermomix advisor herken ik die filosofie. De Thermomix, in Italië superpopulair en bekend als de Bimby, is een multifunctioneel kooktoestel dat moeiteloos weegt, stoomt, kookt, hakt, mixt, kneedt, klopt, verpulvert en nog veel meer. Daarom wordt het ook wel eens ‘de kleinste keuken van de wereld’ genoemd, en elke topchef heeft er één of meerdere staan. In mijn dagdagelijkse keuken is Bimby mijn persoonlijke sous-chef. Ik kook dus nooit alleen.

Koken met de Bimby is puur, goedkoop, snel en gemakkelijk: gewoon de ingrediënten klaarleggen en de receptuur volgen. In iets meer dan 20 minuten maak je bijvoorbeeld de Courgetten-venkelsoep met gnocchi die voor 6 personen als soep kan worden geserveerd of voor 4 personen als lunch.

Eens je de Bimby leert kennen, kan je met je eigen creativiteit aan de slag om zelf recepten te ontwikkelen met wat je in je koelkast en voorraadkast liggen hebt. Voor het recept van de Pasta con le sarde (4 personen) liet ik me inspireren door een traditioneel Siciliaans gerecht dat door de koks van het Griekse leger na de landing in de haven van Mazara in 827 werd klaargemaakt met alle ingrediënten die ze maar konden vinden.

Giovanni

Jan Van Wassenhove | Sint-Lucasstraat 6 | 9700 Oudenaarde | T 0475 78 11 20 | jan@kokenmetthermomix.be | www.kokenmetthermomix.be | www.thermomixteam.be

TASTE ITALY

72

Gastronomia

De zuiderse toets zit niet alleen in de ingrediĂŤnten, maar ook in de filosofie.

We zoeken naar traditionele recepten en kwaliteit, voor betaalbare prijzen.�

g La Officina Clandestina, Leuven

Pino Caprioli De man die slow food introduceerde in Leuven Hij komt uit Midden-Italië, uit een klein dorpje ergens tussen de Abruzzen en Lazio, maar woont al bijna dertig jaar in België. Vorig jaar opende hij in een zijstraatje van de Naamsestraat zijn vierde restaurant. In de “Officina Clandestina” vind je overheerlijke broodjes en eerlijke dagschotels die zo weggelopen lijken uit de authentieke keuken van la mamma. Maak kennis met Giuseppe Caprioli, beter bekend als Pino.

Zijn nieuwe zaak is ondergebracht in een oude zetterij aan de Sint-Antoniusberg, waar vroeger het Staatsblad gemaakt werd. “ ’s Middags serveren we vooral bijzondere broodjes”, aldus Pino. “Geen kant-en-klare of industriële sandwiches, wel ciabatta belegd met olijfolie, Italiaanse ham- en salamispecialiteiten, streekkazen en groente. We hebben ook een paar slaatjes en dagschotels op de kaart. ’s Avonds presenteren we een menu met traditionele Italiaanse gerechten.”

Her en der is de stempel van het zuiden van de laars voelbaar. Pino beaamt: “Mijn vrouw Carla komt uit Napels. Die zuiderse toets zit niet alleen in de ingrediënten, maar ook in de filosofie. We zoeken naar traditionele recepten en kwaliteit, voor betaalbare prijzen.” Wie wil, kan hen ook vragen als kok aan huis.

“We werken enkel met zorgvuldig geselecteerde leveranciers uit Italië, kleine producenten die aandacht hebben voor hun producten.”

Slow Food Pino kwam naar ons land uit liefde. “Mijn eerste vrouw was inderdaad Belgisch”, vertelt hij. “Toen ik haar leerde kennen, werkte ik als ambtenaar. Ik was op dat moment actief in de politiek, ik was lid van de communistische partij. Maar het waren moeilijke tijden in Italië toen, met het terrorisme en de aanslagen van de jaren tachtig. Dus heb ik mijn hart gevolgd en ben ik naar België verhuisd. Ik ben een winkeltje met Italiaanse producten begonnen en daarna heb ik La Casa Italiana geopend. Dat was ongeveer de eerste trattoria van Leuven, waar enkel simpele pastagerechten geserveerd werden. Daarna volgde Aglio & Rosmarino, waar ik traditionele gerechten uit de volkskeuken bereidde en omdat ik altijd veel belang gehecht heb aan duurzaamheid en authenticiteit, kwam ik op het idee om iets met slow food te doen. Zo is Rossi geboren. Dat was niet makkelijk werken, maar het is ons gelukt er een van de drukst bezochte restaurants van Leuven van te maken. Maar na tien jaar was ik toe aan iets anders. Dat is Officina Clandestina geworden.”

Max B. Brouns

Officina Clandestina, Sint-Antoniusberg 6 in 3000 Leuven, www.officinaclandestina.be

TASTE ITALY

74

Dit is het verhaal van een ontmoeting en een internationale uitwisseling. Het resultaat van de creativiteit en vindingrijkheid van drie Italiaanse chefs met een totaal verschillende achtergrond. Samen hebben ze maar een doel voor ogen: inspireren en gastronomisch laten genieten van verrassende maar altijd tongstrelende combinaties die voortvloeien uit hun culinair bondgenootschap.

Italiaanse topchefs schonken Leuven een “Settimana delle Stelle” Heeft u het ook op tv gezien of gelezen in kranten of tijdschriften?

Guiseppe Caprioli, bijgenaamd Pino, heeft Leuven een week lang een sterren - restaurant cadeau gedaan door chefs met twee Michelin sterren naar zijn “Officina Clandestina” te halen. De sterren in de keuken waren tijdens de hele week de gebroeders Sandro en Maurizio Serva van La Trota in Rieti. Ze brachten met hun innovatieve gerechten samen met Pino hulde aan de edele kunst van de gastronomie. Er werden met Vini Licata, Bru en ook de Brouwerij Lindemans gepassioneerde partners gevonden om deze Pop-up een smaakvolle hoogvlieger te maken.

La Trota: twee broers, een dubbel talent

Een week voor de opening van het unieke Pop-Up **, reisden we af naar Rieti en woonden de veelomvattende voorbereidingen bij van dit ambitieuze concept, tijdens de laatste besprekingen met Pino, diens vrouw Carla en de fratelli Serva. La Trota ligt aan een helder riviertje in de provincie Rieti. Het twee-sterrenrestaurant is gegroeid uit het familiale eetcafé dat la mamma 47 jaar geleden openhield. Later kwam vader, die busschauffeur was mee aan het fornuis staan en daarna groeide het restaurant steeds sterker omdat de aanstekelijke passie voor regionale producten en gastronomie oversloeg naar hun twee zonen. Tot in de wijde omtrek genieten beide broers een ijzersterke reputatie. Hun handelsmerk? Hernieuwde interpretaties van eeuwenoude recepten en soms ludieke creaties. Riviervis in al zijn vormen en soorten neemt een belangrijke plaats in op het menu – iets wat je niet al te vaak tegenkomt - maar je kunt er net zo goed genieten van hun experimentele creaties op basis van vlees of groente. Sandro Serva legt uit: “We vertrekken vanuit de traditie maar stoppen die in een modern kleedje. Daartoe spelen we met texturen, smaken en temperaturen om tot verrassende presentaties te komen die altijd – en dat vinden we echt essentieel - trouw blijven aan onze roots.” Zijn broer Maurizio treedt hem bij: “Je keuken mag nog zo groots en verfijnd zijn, als je niet echt en spontaan werkt, je passie en je visie niet uitdraagt – niet alleen aan het fornuis, maar ook in de zaal – heeft je restaurant geen ziel.” De broers vertellen erbij dat zijn grotendeels autodidacten zijn; ze hebben geen opleiding genoten bij befaamde chefs maar ze hebben alles geleerd van la mamma, uit receptenboeken maar vooral door veel te proeven en te experimenteren in de keuken. Ze kunnen daardoor extra trots zijn dat nu sommige van hun bereidingen zijn opgenomen in de beste kokschool van de streek. Maurizio heeft als sommelier voor zijn wijnkaart uiterst fijne wijnen van minder voorkomende druiven geselecteerd.

En wat zegt de Michelin gids himself? “Het heeft lange jaren van hard labeur gekost om de gasten te overtuigen van de heerlijke troeven die zoetwatervis kan bieden. Maar het loonde de moeite, want La Trota staat nu bekend om zijn schitterende menu van karper, zeelt, rivierkreeft, paling, snoek en natuurlijk forel.” (Max B. Brouns) La Trota, Via Sorgente Santa Susanna, 33 02010 Rivodutri Rieti, Italië.

Tel.: +39 0746 685078, www.latrota.com

Laguna Een van de meest aangename manieren van reizen blijft de auto. Het gevoel van vrijheid te vertrekken en te stoppen waar en wanneer je wil, geven de reis haast een even intens vakantiegevoel als de aankomst ter bestemming. Je ziet de Italiaanse landschappen geleidelijk veranderen vanuit je comfortabele privé salon met je eigen muziek die je vergezelt. Niets is meer bevorderlijk voor het absoluut vrijheidsgevoel als in de auto stappen om 1500 km te rijden, met of zonder tussenstops. De voorbereidingen van het Pop-Up star event in Leuven gaven ons een perfect excuus om weer achter het stuur te kruipen met op het einde van de rit een degustatie in het tweesterrenrestaurant La Trota in Rieti, bij de sympathieke gebroeders en topchefs Serva.

Voor deze trip kozen we een Renault Laguna Sport 2.0, een coupé die zich echt wel kan meten met de Italiaanse elegantie.

De auto geeft inderdaad steeds het gevoel van een sportieve weglegging, met zeer comfortable ruggesteun in de leren zetels.

Op de goede Franse wegen zijn jammer genoeg te veel snelheidsbeperkingen om veel plezier te beleven aan de prestaties van “hun” sportieve Lugana. Maar de vele mooie en bochtige bergwegen in Italië maken dat allemaal goed. De Laguna heeft stevige versnellingen onder de pedalen, al dient het gezegd dat hij niet echt gebouwd is om zich te meten met de kleine Italiaanse sportwagens in de uitoefening van hun nationale nerveuze spel van bumperkleven en zigzaggen.

Renault Laguna Sport 2.0 Wat ons beviel: We hadden een en ander mee te nemen uit de keuken van La Trota, dus de vrij grote koffer en de neerklapbare achterzetels kwamen goed van pas. Naast een zeer elegante is het ook een practische auto waar je je valiezen in kwijt kan. Over de hele afstand was het gemiddeld gebruik 6,8 liter. Wat ons minder beviel : de bediening van de cruisecontrol. (Max B. Brouns)

Origineel hotelconcept:

DE “ALBERGO DIFFUSO” Wat is eigenlijk het fenomeen Albergo Diffuso? Letterlijk vertaald betekent het “verspreid hotel”.

de hotelgasten het ontbijt in het hoofdgebouw van het hotel, maar soms ook elders en zelfs in de kamer of het appartement indien ze dat wensen.

Dit verblijfconcept houdt in dat de kamers van het hotel niet altijd in het hoofdgebouw van het hotel gelegen zijn, maar verspreid over een dorp in allerlei gebouwen. Dat geldt zowel voor slaapkamers als voor appartementen want een Albergo Diffuso biedt meestal beide mogelijkheden van accommodaties aan. In de praktijk kan het voorkomen dat kamer of appartement gelegen is in het hoofdgebouw van het hotel, misschien in een dependence of zelfs elders in het dorp, bijvoorbeeld in een toren, een cottage, of in een oud palazzo.

Alle Alberghi Diffusi hebben een restaurant waar men kan lunchen of dineren. Het zijn niet alleen charmehotels maar ook gourmethotels die Slow Food en lokale producten hoog in het vaandel dragen. De meeste Alberghi Diffusi vindt men in oude middeleeuwse dorpen, burchten, kastelen, buitenverblijven of andere sfeervolle plaatsen. Kortom, plekken om te genieten van het echte Italiaanse leven in een Slow Life context.

Het gehele dorp en alle bewoners vormen dus het hotel. Misschien is het zo dat de buren geen gewone hotelgasten zijn maar dorpsbewoners die een praatje maken met de hotelgast, een glas wijn of kopje koffie koffie aanbieden of zelfs de hotelgast te eten uitnodigen.

De gasten kunnen te allen tijde gebruik maken van de faciliteiten van het hoofdgebouw zoals het restaurant, de tuin, het terras, de bibliotheek, de zitkamer en alle andere comfort dat een hotel biedt. Meestal nuttigen

Italië kent inmiddels zo’n 70 Alberghi Diffusi verspreid over het gehele land. De keuze van de redactie viel op een aantal Alberghi Diffusi, waarvan een in Toscane (Locanda Senio), een in Emilia – Romagna (Al Vecchio Convento), een in Umbrië (Malvarina) en een in de regio Marche (Locanda la Diligenza). Voor meer informatie over deze selectie Alberghi Diffusi kan u emailen naar james@buonissimo.be. In België wordt dit product aangeboden door Transeurope.

James Hobson

4x authentiek logeren in het échte Italië Al Vecchio Convento - Emilia Romagana

Ontdek de magie van onze Alberghi Diffusi exclusief in de brochure van Transeurope, uw specialist in charmehotels.

Boekbaar bij uw reisagent of op onze website www.transeurope.com Antica Locanda La Diligenza - De Marken

advertentie-buonissimo.indd 1

Locandia Senio - Toscane

Malvarina- Umbrië

20/02/14 12:08

TASTE ITALY

76

STILE DI VITA

Sig.Montini, presidente ENIT

EXPO MILANO 2015 Van 1 mei tot 31 oktober 2015 zal Milaan de Wereldtentoonstelling herbergen. Het gekozen thema is “De planeet voeden. Energie voor het leven”. Expo Milano 2015 wil zich richten op de dringende voedselproblemen. Vandaag lijden meer dan één miljard mensen in de wereld aan voedseltekort of zwaarlijvigheid, terwijl in 2050 de wereldbevolking meer dan 9 miljard mensen zal tellen. Deskundigen van over de hele wereld zullen samenwerken om dit thema volgens verschillende invalshoeken te ontwikkelen: de economische, wetenschappelijke, culturele en sociale.

De deelnemende landen zullen concrete oplossingen voorstellen voor belangrijke uitdagingen. Hoe men aan iedereen het recht op gezonde, veilige en voldoende voeding kan geven, bijvoorbeeld. Of hoe de ecologische, economische en sociale duurzaamheid van de voedselketen kan gegarandeerd blijven, of smaak en voedselcultuur te behouden.

Het doel van de Wereldtentoonstelling van Milaan is aan de wereld gemotiveerde richtlijnen te bezorgen om deze uitdagingen het hoofd te bieden.

De landenpaviljoenen zullen op een oppervlakte van ongeveer een miljoen vierkante meter langs de as van Rho-Fiera en Malpensa tot stand komen. De Exposite wordt gebouwd in een strategisch gebied, rijk aan infrastructuren: vlakbij twee snelwegen, niet ver van de luchthavens Linate en Malpensa, en verbonden met Milaan en omgeving via een hogesnelheidstrein en de metro.

Tijdens de zes maanden van de tentoonstelling zullen meer dan 20 miljoen bezoekers, bedrijven en internationale organisaties uit meer dan 130 landen afzakken naar Milaan om aan de Wereldtentoonstelling en aan de duizenden geplande evenementen (culturele shows en concerten) deel te nemen. Op dit ogenblik is het aantal officiële deelnemers aan Expo Milano 2015 gestegen tot 141.

Expo Milano 2015 zal een materiële erfenis nalaten: de Expo-site zal een Smart city worden, een district waar technologie en energie op een slimme en duurzame manier worden gebruikt.

Vele internationale bedrijven hebben al op dit project ingezet: Telecom Italia, Cisco, Accenture, Enel, Intesa SanPaolo, Finmeccanica, Came, Fiat-Chrysler, Coop, illycaffè, Eutelsat, Fiera Milano, Samsung Electronics Italia en Eni hebben zich als eersten gemeld als partners van dit event om hun expertise te delen.

Expo 2015 S.p.A. – Press Office ufficiostampa@expo2015.org pressoffice@expo2015.org T +39 02 89459 400 Via Rovello, 2 - 20121 Milano - Italy www.expo2015.org

Tempo: 30 minuti di prepa-

Risi e bisi

razion + 1ora e 30 minuti di cottura Dosi: 4 persone Difficoltà: Facile

Ingredienti:

Tempo: 35 minuti Dosi: 4 persone Difficoltà: Media

Cotoletta alla milanese

• 350 gr. di riso (Vialone nano) • 1 kg di piselli con baccello • 60 gr burro • 130 cl di brodo vegetale • 40 gr di Grana Padano grattugiato • 1 cipolla • 50 gr di pancetta fresca • 30 gr di prezzemolo tritato • Pepe nero qb • Sale qb • Olio Extravergine di oliva qb

Ingredienti: • • • • • • • •

4 costolette di vitello 2 uova pangrattato 100gr di burro 1 limone 1 ciuffetto di prezzemolo sale pepe

Preparazione 1. Sgranare tutti i piselli, tenendo da parte i baccelli, lavateli sotto acqua corrente e scolateli.

2. Immergere i baccelli in una casseruola di brodo vegetale e lasciate cuocere per 60 minuti. Al termine della cottura, frullare i baccelli senza toglierli dal brodo fino a ottenere una purea 3. Passare la purea al setaccio e pressarla per eliminare la parte troppo fibrosa dei baccelli, tenendo al caldo i succhi che ne fuoriusciranno.

4. Far sciogliere in una pentola metà del burro e far appassire la cipolla tritata per 10-15 minuti a fuoco basso.

5. Aggiungete la pancetta e il prezzemolo tritati. Dopo 2-3 minuti aggiunte i piselli e un cucchiaio d’olio.

Aggiungete due mestoli di brodo vegetale e successivamente il brodo preparato precedentemente con i baccelli. Infine aggiungere il riso e portare tutto ad ebollizione.

6. Quando il preparato avrà raggiunto la consistenza di una minestra, non troppo brodosa, spegnete il fuoco e mantecate il riso con la parte rimanente di burro e formaggio grattugiato. Servite ben caldo.

Buon Appetito

Preparazione 1. Sbattere le uova in un piatto ed aggiungere del pepe.

2. Incidere le cotolette lungo il bordo per evitare che si arriccino durante la cottura.

3. Intingere le cotolette nell’uovo e passarle nel pangrattato 4. In una padella sciogliere il burro. Attendere che quest’ultimo assuma un colore scuro, dopodichè friggervi le cotolette girandole una sola volta a metà cottura (6-8 minuti per lato).

5. Togliere le cotolette dalla padella, salarle e servirle insieme ad alcuni spicchi di limone, prezzemolo e qualche cucchiaio di burro di cottura.

Buon appetito.

TASTE ITALY

78

LIBRI

i

Amiche mie – SIlvia Ballestra

La fragile bellezza del giorno – Giorgio Montefoschi

Sofia, Carla, Norma e Vera: donne in prima linea sulla frontiera della vita che corre veloce. I figli frequentano le stesse scuole milanesi, così la mattina prima del lavoro le quattro amiche condividono un caffè al bar Golden Palomino - una vera istituzione -, parlano di sé, di quello che succede intorno.

Ernesto è un sessantenne. Da poco ha perso la moglie, il grande amore della sua vita. Gli sono rimasti due figli, entrambi sposati, e due nipoti. Ernesto è un romanziere di successo. Ma ciò che gli è capitato è definitivo, inammissibile, gli ha tolto il gusto della scrittura, la voglia di raccontare gli altri, le altre vite. Segue le vicende dei figli e dei nipoti, così complicate e vorticose come tutte le esistenze di oggi, ma qualcosa di insanabile se ne sta annidato dentro di lui. Una brace. Fino a quando Ernesto conosce un’amica di sua nuora. Una donna giovane e sensuale che inaspettatamente riaccende in lui un senso delle cose che fino a quel momento si era assopito.

Sofia è un po’ fissata con il cibo, con i pasti che ogni giorno diventano il campo su cui misurare la propria ansia di perfezione e le proprie nevrosi; Carla è angosciata dalla precarietà di un lavoro che non si è mai concretizzato, dal rapporto difficile con il marito (la cui carriera va a gonfie vele) e dal fatto di ritrovarsi intrappolata negli spazi e nei riti domestici; Norma, invece, è reduce da una separazione dolorosa, e si trova a fronteggiare i molti paradossi dell¿essere di nuovo single a quarant’anni e con i figli al seguito; infine Vera, una donna che porta il mondo sulle spalle e non si ferma mai, la breadwinner di una famiglia in cui il marito ha perso il lavoro: sarà proprio lui, rovinato dalle slot, a sparigliare le carte in modo drammatico e inaspettato.

Questo momento di crisi unisce le amiche e le costringe a confrontarsi. Ciascuna di loro darà del dramma di Vera la sua interpretazione, in quel coro femminile di riflessioni autonome e concentriche che, piano piano, conferisce senso alla realtà, anche quella più dura, rendendola pensabile e visibile, come in un caleidoscopio.

Con una lingua vivace eppure sorvegliatissima, con una voce ironica e appassionata, Silvia Ballestra costruisce un¿indagine serrata intorno ai grandi temi della vita contemporanea: la famiglia con le sue complesse dinamiche relazionali, il cibo, il lavoro - che per le donne è una sfida quando c’è e quando, troppe volte, manca -, il lutto, la politica, i figli da crescere, le battaglie, i tradimenti, l’amore che nonostante tutto a volte resiste come i funghi nell’aiuola di Marcovaldo. Ne esce un affresco intenso e lontano da stereotipi e ideologie, al tempo stesso caustico e struggente: Sofia, Carla, Norma e Vera dissezionano spietatamente le nostre ipocrisie ma soprattutto ci restituiscono il calore di tutte coloro che non smettono di voler capire, nutrire, camminare.

Càpita, è in fondo solo uno dei mutamenti dello stare al mondo.

Ma qui c’è qualcosa di più. C’è uno scrittore che si è impedito di scrivere, un uomo che si è impedito di amare. E l’amore torna a bussare alla porta, buttando all’aria ogni impedimento.

Come gestire allora l’opposizione fra il ricordo e l’onda della vita che conosce soltanto il presente? È questa la storia che ci racconta Giorgio Montefoschi nel suo nuovo romanzo, forse il suo più intimo e universale, tutto proteso a cogliere le intermittenze del cuore, quelle che ci costringono a sfidare, ogni volta di più, il tempo.

PIOLA.LIBRI, Franklinstraat 66-68 - 1000 Brussel Tel +32 (0)2 736 93 91 www.piolalibri.be - info@piolalibri.be

Lentedegustatie

NIEUWE ITALIAANSE EUROMUNTEN IN 2014 Voor de verzamelaars onder ons: in de loop van dit jaar brengt Italië twee nieuwe euromunten in omloop. De munten hebben een comme­ moratief karakter. Dat geldt zo voor de twee geplande Italiaanse munten van 2014. De eerste Italiaanse munt heeft als thema “200 jaar stichting van de Carabinieri”. Op de munt een beeldhouwwerk van Antonio Berti, dat de carabinieri voorstelt tijdens een sneeuwstorm.

De tweede herdenkingsmunt voor 2014 draagt de beeltenis van Galileo Galilei. Hij werd geboren in 1564 en men viert dit jaar dan ook zijn 450ste verjaardag. Beide munten worden geslagen met een oplage van 6,5 miljoen stuks.

26 & 27 april 2014

bere.bene Italiaanse kwaliteitswijnen

Onze wijnbouwers uit Sicilië, Emilia-Romagna, Toscana, Puglia, Le Marche, Piemonte en de Veneto zijn speciaal aanwezig om hun heerlijke kwaliteitswijnen te laten proeven.

Plaats: Chiro-lokaal, Boomlaarstraat 72 - Lier Van 12.00 tot 18.00uur - Inkom gratis Alle info op www.berebene.be

DIRIGENT CLAUDIO ABBADIO OVERLEDEN

In Bologna is dirigent Claudio Abbado overleden. Hij werd 80 jaar oud. Abbado dirigeerde tijdens zijn indrukwekkende carrière de New York Philharmonic en de Wiener Philharmoniker, samen met Herbert von Karajan. Voor zijn prestaties in de muziekwereld kreeg hij in 1997 een Grammy Award voor een cd met muziek van Paul Hindemith.

Zeer recent nog, in augustus van vorig jaar werd hij door president Napolitano tot Senatore a Vita benoemd. Hij is slechts de tweede dirigent ooit die deze eer te beurt viel.

TASTE ITALY

80

Reis la storia

sesamo.net

EEN HEERLIJKE VAKANTIE IN DE MUGELLO HET GOEDE LEVEN IN EEN ANDER DEEL VAN TOSCANE

Ufficio Turismo - Via P. Togliatti, 45 50032 Borgo San Lorenzo (FI) tel. 055 84527185/6 - fax 055 84527183 turismo@uc-mugello.fi.it www.mugellotoscana.it

De Mugello, in de provincie van Florence.

Een nog onbekend deel van Toscane, net ten oosten en niet ver van Florence gelegen.

Per auto zeer goed bereikbaar en zelfs binnen 30 minuten per trein van het centrum van Florence. Een ideale plek om op vakantie te gaan en toch niet ver te zijn van alle prachtige bezienswaardigheden die Toscane heeft.

Wist u dat de familie De’ Medici daar ook oorspronkelijk vandaan kwam? Een paar van hun oude paleizen en villa’s zijn recentelijk op de werelderfgoedlijst van UNESCO geplaatst.

De Mugello, een nog ongerept deel van Toscane waar de natuur nog “heer en meester” is. De natuurparken met

de bossen en zelfs wouden hoog in de bergen, de glooiende heuvels, oneindige valleien en pittoreske dorpen.

Een ideale plek om ook en vooral te sporten, zeker voor de paard-, de golf-, de fiets- en wandelliefhebbers. Een gebied waar u zeker ook de gastronomisch kunt genieten.

De Alto Mugello met de dorpjes Firenzuola, Palazzuolo sul Senio en Marradi.

Net iets verder gelegen maar ook goed bereikbaar per auto en zelfs met de trein een uur vanuit het centrum van Florence. Dit deel van de Mugello grenst aan Emilia Romagna dus u kunt ook genieten van alles wat die regio aan te bieden heeft. Helemaal een ideale plek om op vakantie te gaan!

Voor meer informatie over het gebied, zie www.mugellotoscana.it of www.buonissimo.be

TASTE ITALY

82

Taste Italy

CHI SIAMO NOI Taste Italy vzw... wie zijn wij?

Taste Italy vzw wil Italië en alles wat Italiaans is promoten in het Nederlandstalig gebied.

Daartoe brengen we alle liefhebbers van de Italiaanse “way of life” samen, en laten hen proeven van het allerbeste uit Italië, letterlijk zowel als figuurlijk.

Taste Italy draagt zijn boodschap uit via het eigen magazine, Buonissimo, en via eigen Italiaanse events, die veelal onder de naam “Passione e Gusto” doorgaan.

Daarnaast steunt Taste Italy graag initiatieven die als thema Italië hebben, zoals voordrachten, workshops, productvoorstellingen en culturele initiatieven, voor zover Italië als thema centraal staat. Een voorbeeld hiervan is de Italiaanse Dag “Ciao Tongeren”, waarvan Taste Italy officieel partner is.

Buonissimo, ons magazine Buonissimo, het magazine dat je op dit eigenste ogenblik vasthoudt, is de trots van Taste Italy vzw. Ons ledenblad verschijnt tweemaal per jaar, in voor- en najaar. Buonissimo houdt je op de hoogte van de activiteiten van Taste Italy vzw.

Elk magazine bevat reportages over allerhande met Italië gelinkte onderwerpen. Zo komt in deze uitgave het eiland Sicilië uitgebreid aan bod. Voor een deel nemen wij artikels in de Itali-

Wie zijn wij

aanse taal op: nuttig voor wie Italiaans studeert of wil leren kennen. Door zijn mooie vormgeving is Buonissimo een tijdschrift dat perfect op je salontafel past of dat je met plezier cadeau geeft aan een vriend(in).

Alle leden van TasteItaly krijgen Buonissimo magazine thuisgestuurd. Je kunt Buonissimo ook als losse uitgave kopen in de krantenkiosk en bij een selecte groep verdeelpunten, vermeld op onze website.

Onze activiteiten Taste Italy vzw organiseert op jaarbasis een aantal activiteiten waarbij onze leden steeds een streepje voor hebben. Op het programma: voordrachten, presentaties en workshops, maar evenzeer netwerkavonden of informatiesessies met als thema Italië.

Passione e Gusto tenslotte is ons eigen Italië-event.

Blijf op de hoogte van onze recentste activiteiten via de activiteiten­kalender op onze website www.taste-italy.be.

Ledenvoordelen Het hele jaar door verzamelen wij voordelen voor onze leden.

Het gaat om kortingen op boeken, evenementen, enzovoort of over directe voordelen bij een aantal bedrijven. De meeste voordelen krijg je op eenvoudig vertoon van je lidkaart.

JA, ik word nu lid van Taste Italy vzw. Ik stort 25 euro (30 euro als ik in Nederland woon) op IBAN BE36 6528 2999 0181, BIC HBKABE22 van vzw Taste Italy, L.Van Bauwelstraat 8 B-2222 Wiekevorst.

Ik vermeld in de mededeling “lid 2013 + mijn naam en adres”. Ik ontvang mijn persoonlijke lidkaart die me voordelen geeft en twee nummers van Buonissimo magazine per jaar. Via mail blijf ik op de hoogte van Taste Italy’s voordelen en word ik uitgenodigd voor Taste Italy’s activiteiten.

Geslacht m/v

Naam

Voornaam

Straat/nr/bus

Postcode

Telefoonnummer

Gemeente

Geboortedatum

Ik knip deze bon uit of kopieer hem en stuur ingevuld terug naar vzw Taste Italy, L.Van Bauwelstraat 8 B-2222 Wiekevorst, fax naar 03/248 68 88 of scan in email naar info@taste-italy.be

©

©

Ons nieuwste initiatief is een reis naar Napels (3-10 mei), georganiseerd door Emozioni in samenwerking met Taste Italy.

Als lid krijg je op deze reis een korting van liefst € 125, vele malen de waarde van je jaarlijks lidgeld!

Bent u ook zo’n echte Italië-fanaat?

Wilt u genieten van alle voordelen als lid van Taste Italy vzw?

Wilt u Buonissimo magazine thuisgestuurd krijgen?

Word vandaag nog lid door overschrijving van 25 euro (30 euro indien u in Nederland woont) op rekeningnummer BE50 8804 2699 1118, BIC HBKABE22 van vzw Taste Italy. Schrijf u in via onze website www.taste-italy.be/lid-worden of gebruik onderstaande coupon.

Uw lidgeld biedt u: • tweemaal per jaar (voorjaar-najaar) het nieuwe Buonissimo magazine, formaat A4, 100 pagina’s, bij u thuis in de bus • extra voordelen op de door Taste Italy georganiseerde activiteiten • onze electronische nieuwsbrief met berichten over alles wat Italiaans is • exclusieve invitaties voor Italiaanse activiteiten, netwerkavonden, enzomeer

Gezocht Taste Italy vzw is steeds op zoek naar: • Mensen met passie voor Italië die een scherpe pen hebben en met kennis van zaken over Italië kunnen schrijven.

• Handelaars die ons magazine Buonissimo mee willen helpen verspreiden • Restauranthouders die graag met ons een netwerkavond inrichten • Al wie een passie heeft voor Italië en daarrond bepaalde ideeën heeft waaraan Taste Italy een bijdrage kan leveren.

Lezersbrieven Schrijf ons wat je vindt van ons magazine. De interessantste reacties plaatsen wij in een volgende uitgave. Je kunt ook een recensie schrijven op onze facebookpagina www.facebook. com/passionegusto.

Geef een Taste Italy-lidmaatschap cadeau!

Wil je man of vrouw, vriend of vriendin een waardevol Italië-cadeau schenken? Dan is het Taste Italy lidmaatschap dé gouden tip! Wij sturen, indien gewenst, het eerste nummer mét lidkaart naar jouw adres als schenker, zodat je dit op passende wijze kunt schenken. Neem hiervoor contact op via info@ buonissimo.be

TASTE ITALY

84

TASTE ITALY

Vantaggi soci

Ledenvoordelen

Reis Reis naar Napels (zat 3/5 tot zat 10/5)

Ontdek 2000 jaar geschiedenis in en rond Napels – ( Begeleide groepsreis ) Napels staat bekend om zijn ontelbare kerken en kapellen, de voetbalgekte en Diego Maradona, de vulkaan Vesuvius, de Romeinse stad Pompeï, de majestueuze opera en tal van andere bezienswaardigheden, zoals het Nationaal Museum en de Spaanse wijk. Maar Napels is ook de stad van de onnavolgbare Napolitanen. Zij houden van drinken, eten, dansen en zingen. De inwoners zijn bijzonder fier op en trouw aan hun tradities. De golf van Napels is een levensecht schilderij waar je nooit genoeg van krijgt!

Geplande bezoeken tijdens deze rondreis:

Pompeï – Amalfitaanse Kust (Sorrento en Amalfi) – boottocht naar Capri (met onder meer I Faraglioni, Villa Jovis en Axel Munthe) – Reggia di Caserta – tempels van Paestum – mozzarellaboerderij met een typische lunch.

Geplande bezoeken in Napels:

het kartuizerklooster in San Martino en shoppen in Vomero – het Museo di Capodimonte – het Museo Nazionale of de Duomo di San Gennaro – de kerk Gesù Nuovo, San Lorenzo en Maggiore – Castello, Galleria, Palazzo Reale, Quartieri Spagnoli tijdens een wandeltocht in het oude stadsgedeelte.

Inbegrepen: vliegreis heen en terug – autocar ter plaatse gedurende acht dagen – zeven overnachtingen in een viersterrenhotel met zwembad, halfpension, wijn (0,25 l) en water (0,50 l) aan tafel – rondleiding en lunch in een mozzarellaboerderij – overzetboot naar Capri – toegang tot musea in Capodimonte, Pompeï, San Martino en Cappela San Severo – gidsen in drie musea – Nederlandstalige begeleider voor de volledige duur van het verblijf – één pizzalunch – bezoek aan Napels by night.

>

Van zaterdag 3 mei tot zaterdag 10 mei 2014.

Normale prijs: 1385 euro.

Gunstprijs voor leden van Taste Italy: slechts 1260 euro!

Bovenstaande prijzen gelden per persoon, op basis van een tweepersoonskamer.

Meer informatie en boeking via info@taste-italy.be

Korting op activiteiten Sportieve fietsvakantie in de Abruzzen

vesparoute.com

De Abruzzen zijn het paradijs voor wielertoeristen en mountainbikers. U vindt er een grote verscheidenheid aan parcours met verschillende moeilijkheidsgraden. De routes voeren je langs de prachtige natuur en de mooiste plekjes in de streek.

Verken romantisch met zijn twee of met familie en vrienden, per Vespa het mooiste van Limburg (Haspengouw, Midden Limburg & Limburgse Kempen). Al snorrend op je Vespa ontdek je de idyllische vergezichten en kom je tot rust van de pure nostalgie van de Vespa. Vesparoute heeft arrangementen met heerlijke Middagpicknick, Kastelendiner en/of overnachting.

Wielerliefhebbers fietsen afwisselend op routes langs de zee en fietspaden door groene vlaktes of door de heuvels tot aan het berglandschap van de Apennijnen. Zowel bij de onverharde paden als op de weg is er een keuze uit gemakkelijke paden langs rivieren en door weiden en bossen, of iets moeilijkere routes met spectaculaire beklimmingen en adembenemende afdalingen.

De verkeersluwe en goed onderhouden paden vormen een ideaal trainingsparcours en laten u de pracht van de parken en natuurreservaten ontdekken. De Abruzzen vormen een uitgestrekte groene oase. Deze streek biedt bovendien niet alleen natuurpracht: u kunt er fietsen langs burchten, kastelen, kerken en monumenten, door betoverende middeleeuwse dorpjes zoals Civitella, Campli en Castelli in het Parco del Gran Sasso e dei Monti della Laga. U verblijft in het uitstekende viersterrenhotel Meripol in Alba Adriatica. Dit hotel telt 54 kamers en dompelt u onder in een luxueuze sfeer.

Familietradities maken van Meripol een warm en gastvrij hotel waar iedereen zich meteen welkom en thuis voelt. Dit hotel komt onmiddellijk uit op de promenade. Tussen de promenade en het strand kunt u wandelen in het verfrissende pijnbomenbos. Bijna alle kamers hebben zeezicht.

Bovendien heeft dit hotel een overheerlijke keuken waar u als gast zeer snel het gevoel krijgt dat u echt op vakantie bent. Van hieruit kunt u lange wandelingen maken langs het strand of op de promenade waar u een drankje kunt nuttigen in een gezellige bar. prijzen op aanvraag voor > speciale individueel of voor clubverband Meer informatie en boeking via info@taste-italy.be

GRATIS gps bij Vespahuur

Voor ieders budget! Vanuit elke vertrekplaats kun je meerdere routes ondernemen met routekaart of GPS. Unieke manier van ontdekking – All-in prijs – Marktleider in Vespaverhuur in België – GPS routes voor de Taste Italy leden biedt > Ledenvoordeel: vesparoute.com een gratis GPS aan ter waarde van 10,00 euro, bij elke reservatie. Deze gratis GPS (Garmin) bevat ingestelde routes in Sint-Truiden, Genk en Bocholt. U verkrijgt dit voordeel op eenvoudig vertoon van uw lidkaart.

©

Korting op boeken

Korting op taalreizen Taalreis naar Sardinië

“Le Marche, ongekend mooi”

“Sprezzatura”

De lezer wordt in verschillende routes doorheen Le Marche geloodst. In dit eerste deel komen de noordelijk gelegen provincies, Pesaro-Urbino en Ancona, aan bod.

Het vrijwel onvertaalbare woord SPREZZATURA is het Italiaanse lievelingswoord van italofiel Carine Cuypers (auteur van boeken over Italië zoals DE MAGIE VAN ROME). De term duidt op een verfijnde levenskunst volgens de juiste mix van natuurlijkheid, flegma en nonchalance. Misschien wel het beste synoniem voor het Italiëgevoel… Het werd de titel van haar schetsboek: een splinterbom van indrukken en levenslust. Eigenzinnig, origineel en subliem! Alle schetsen, tekeningen en aquarellen werden op de locatie gemaakt en geven een buitengewoon beeld van de kunststad Firenze.

door Evert de Rooi

Uitgeverij Edicola Publishing bv, Deventer 2014

> Prijs: € 19.95 Ledenvoordeelprijs: € 14,95

door Carine Cuypers

Uitgeverij Caracarina

> Prijs: € 24.95 Ledenvoordeelprijs: € 19,95 “Voorbij Toscane: de San Lorenzo Anekdotes” door Frederik H.Swart

De auteur besloot zo’n 14 jaar geleden met zijn partner en een beperkte Italiaanse woordenschat naar Italië te trekken om een b&b uit te baten.

Hij neemt u mee in zijn reis vol worstelingen met de taal, hilarische toestanden en hoog oplopende zuiderse emoties.

Uitgeverij Edicola Publishing bv, Deventer 2014

> Prijs: € 17,95 Ledenvoordeelprijs: € 14,95 Voor beide boeken van Edicola, stort het bedrag op rekening IBAN : NL 79 RABO 0171 6580 78 (BIC: RABO NL 2U) met vermelding titel van het boek + uw adresgegevens. Er zijn GEEN verzendkosten!

Bestellen: stuur een email naar caracarina@skynet.be met vermelding Sprezzatura Buonissimo. Vermeld je naam, adresgegevens en hoeveel exemplaren je wil bestellen (en eventueel voor wie het gesigneerd moet worden). Je ontvangt vervolgens een email met de betalingsmodaliteiten. Deze aanbieding is uitsluitend geldig voor verzendingen in België en zolang de voorraad strekt.

Studiolingua organiseert cursussen Italiaans in een prachtige locatie op Sardinië. Wie het nuttige met het aangename wil verenigen tijdens de vakantie, kan in het zuiden van het eiland in de maanden juli en augustus een zomercursus Italiaans volgen. De lessen worden in de ochtend gegeven in een luxueuze villa met een zwembad, op 15 km van Cagliari en in de buurt van de mooiste stranden van de zuidkust. Met mogelijkheid voor extra excursies naar de hoofdstad Cagliari, de oude ruïnes van Nora, de in de bronstijd gebouwde stenen toren (nuraghi), de hemelse stranden van Chia maar ook de mogelijkheid om een echte Sardijnse BBQ of een workshop malloreddus maken (typische pasta) te beleven…

We bieden een cursus Italiaans van 1, 2, 3 of 4 weken, in de maanden juli en augustus, in een zeer intieme sfeer en in kleine groepen (max 5 cursisten per groep), met keuze tussen accommodatie in een eenpersoonskamer, in een kamer voor 2 personen of in een studio voor maximaal 3 personen. U kan ook zelf voor de accommodatie zorgen en alleen gebruik maken van de cursus.

De prijs voor de cursus bedraagt euro 290 per persoon per week. Prijzen voor de accommodatie op aanvraag beschikbaar (minimaal euro 35,- en maximaal euro 75,- per kamer per nacht, afhankelijk van type accommodatie).

Taste Italy leden ge> Ledenvoordeelprijs: nieten van een speciale korting van -40 € en betalen slechts € 250 per week per persoon ipv € 290! Aanbieding geldig voor boekingen gemaakt tot en met 31.05.2014 op cursussen die zullen plaatsvinden tussen 7 juli en 29 augustus 2014.

Meer info en boeking: mail naar info@studiolingua.nl

TASTE ITALY

86

TASTE ITALY

Concorso fotografico Via facebook vroegen wij aan onze fans om hun favoriete foto’s over Italië te bekijken, en de foto uit te kiezen die voor de maker ervan het beste zijn Italië-gevoel weergaf. We beloofden toen de mooiste (naar ons gevoel) af te drukken in onze lenteuitgave. Belofte maakt schuld: hier zijn ze! De allermooiste is voor ons de foto van André De Grauwe. Hij wint een Italiaans kookboek. Proficiat André!

1

Andre De Grauwe

Tom Hufkens

Ann Freriks

Anne Coen

Bruno Lardenoit

©

Ge zo cht

UW MENING OVER ONS MAGAZINE Alles kan natuurlijk altijd beter. Daarom vragen wij u, lezer van Buonissimo, om uw hulp. Laat ons via email of facebook weten wat u van ons magazine vindt. Sinds kort hebben wij op onze facebook een module toegevoegd waarmee u uw mening kan geven over Buonissimo.

Gewoon surfen naar www.facebook.com/passionegusto en rechts onder de omslagfoto vindt u het blokje recensies. U kunt hierin een tekstje kwijt en klikken op het aantal sterren dat u ons waard vindt. Dank alvast voor uw hulp.

NETWERKAVOND TASTE ITALY@...

Taste Italy vzw is steeds op zoek naar:

Een Taste Italy netwerkavond wordt opgezet met een driedubbel doel rond kennismaking. Ten eerste brengt het mensen samen die eenzelfde passie delen voor Italie. Daarnaast is het een uitstekende manier om mensen te laten kennismaken met een restaurant en zijn keuken waarmee ze voorheen nooit zijn in contact gekomen. Tenslotte is het de uitgelezen manier om lid te worden van Taste Italy, want op zo’n netwerkavond zijn er altijd wel leuke extra’s.

•

•

•

•

Kent u een Italiaans restaurant waarvan u denkt dat het meer dan waard is om ontdekt te worden door meer mensen? Of hebt u zelf een restaurant waarmee u zo’n avond wil organiseren? Laat het ons weten via info@taste-italy.be.

Kortom, “Tutto Italia”, alles wat interessant is om te melden in het magazine Buonissimo. Aarzel niet en neem contact met ons op: info@taste-italy.be of +32 (0) 495 30 19 92

Mensen met passie voor Italië die een scherpe pen hebben en met kennis van zaken over Italië kunnen schrijven.

Handelaars die ons magazine Buonissimo mee willen helpen verspreiden.

Restauranthouders die graag met ons een netwerkavond inrichten.

Al wie een passie heeft voor Italië en met Taste Italy een samenwerking wil opzetten

Wij nemen spoedig contact op. ©

TASTE ITALY

88

TASTE ITALY

Appuntamenti

Activiteiten

a

April Vrij 25 april Giorno della Liberazione & Notte Siciliana – Antwerpen

Speciale Siciliaanse avond georganiseerd door Finozuid in samenwerking met Taste Italy. Proef van heerlijke Siciliaanse gerechten en word voordelig lid van Taste Italy vzw. Voor onze leden is er een speciaal deelnametarief voor deze avond.

26 april-1 mei Festa dell’Antiquariato – Impruneta (Toscana)

Uiteraard is Taste Italy aanwezig met een eigen stand, waar de bezoeker ons kan vinden met een speciaal aanbod voor Buonissimo magazine, speciale condities voor ons lidmaatschap én een extraatje ter plaatse voor onze bestaande leden.

Op het programma dit jaar staan optredens van de bigband The Invisibles en het duo Tamorra. Het straatorkest Orchestra di Corso Italiana zorgt voor mobiele muzikale noten in de straten en op de pleinen. Carabinieri Pietro e Peppino houden een wakend oogje in het zeil. Designatore Jill portretteert je van je mooiste kant, en de heren onder ons kunnen zich onder handen laten nemen door een Italiaanse barbier.

Antiekmarkt in de straten van Impruneta.

Tot 27 april Edvard Munch – Genova (Liguria)

Retrospectieve in het Palazzo Ducale in Genua

De Italiaanse markt met meer dan 50 standen biedt voor ieder wat wils: eet- en drinkstanden, luxeartikelen, demonstraties, Vespa’s, Italiaanse wagens en nog veel meer. Vergeet voor zondag 4 mei geen Italiaanse knoop in je zakdoek te leggen!

Tot 4 mei Il Veronese e i Bassano – Torino (Piemonte)

Grote Venetiaanse artiesten in het Palazzo Ducale van Turijn

Mei

18 mei Corsa d’Epoca – Edegem ©

Zon 4 mei Ciao Tongeren – Tongeren

Op zondag 4 mei 2014 organiseert de stad Tongeren voor de vierde maal een Italiaanse dag. Elk jaar wordt een thema gekozen. Vorig jaar was het event gekoppeld aan de tentoonstelling rond de Etrusken. Dit jaar werd eenvoudig gekozen voor de titel ‘Ciao Tongeren’.

aanzien van deze organisatie. Was deze samenwerking vorig jaar een ‘last minute’ beslissing, dan werd voor editie 2014 niet over één nacht ijs gegaan. Taste Italy’s rol zal erin bestaan om extra standhouders bij dit event te betrekken, advies te geven inzake promotie en communicatie en vooral zelf de promotionele kar van dit event mee te trekken.

ZONDAG

4 MEI

Recreatieve rondrit met roadbook. Vertrek in Edegem.

Info via 0499 77 77 93 of via corsa.depoca@yahoo.be

Zat 17 en zon 18 mei

WINKEL

TONGEREN

13.00 -

S OPE

17.00 UURN!

ITALIAANSE MARKT ANIMATIE door een Italiaanse barbier, een snel- en karikatuurtekenaar, Italiaanse ‘carabinieri’, ... enz.

OPTREDENS: TAMORRA, THE INVISIBLES ORCHESTRA DI CORSO ITALIANA makkelijk parkeren kan in parking

Het succes van vorige editie staat nog vers in het geheugen gegrift. Het schitterende weer – zowat de enige behoorlijke dag van het voorjaar 2013 - een enthousiaste menigte Italiaanse standhouders en Italiaanse sfeermuziek zorgden toen voor een onvergetelijke ambiance. Met 44.000 passanten werd een recordaantal bezoekers geteld in het centrum van Tongeren.

Tong5618_CiaoTongeren_A4.indd 1

Opendeur E-Talia – Lebbeke

Opendeurdag met proeverijen van online shop E-Talia uit Lebbeke. Taste Italy is aanwezig met speciale condities om lid te worden van onze vereniging.

Van 13u00 tot 18u00:

©

Zon 18 mei

13/03/14 08:35

Als promotor van Italië en de Italiaanse cultuur was het een logische stap dat Taste Italy zich als partner zou opstellen ten

Italiaanse Dag – Terheijden (NL)

Opendeur met een Italiaans tintje bij binnen-en buitenzonwering Sun Express Zonwering Inspiration Center op de Bredaseweg 31 in Terheijden. De hele showroom en het omliggend terrein wordt omgevormd tot één Italiaans festijn.

Met allerlei kraampjes vol Italiaanse specialiteiten, Italiaanse koffie, pizza, en natuurlijk Italiaanse auto’s, moto’s en Vespa’s,

©

zowel oude als nieuwe. Kom mee genieten van de gezellige Italiaanse sfeer. Gratis inkom. Taste Italy steunt dit initiatief en zal zelf aanwezig zijn voor de promotie van zijn activiteiten.

22 mei-24 mei Festa medievale – Serravalle Pistoiese (Toscana) Meer info http://www.fieramedievaleallarocca.it/

Tot 25 mei Vermeer in Bologna

Retrospectieve rond de Nederlandse schilder Vermeer

Juni Zon 1 juni Vespa-happening – Aalst

Jaarlijks Vespatreffen te Aalst. Meer info www.facebook.com/ vespahappening

6-9 juni Giostra del Archidado – Cortona (Toscana)

15-17 juni Ferie delle Messi – San Gimignano (Toscana)

Historische optocht, middeleeuws tornooi en spelen ter ere van de oogst.

Din 17 juni Palio di San Ranieri – Pisa (Toscana) Historische regatta langs de Arnorivier.

24 juni Festa di San Giovanni, Calcio storico – Firenze (Toscana)

Historische voetbalwedstrijd, historische rondgang door het stadscentrum.

Juli, september Tot 6 juli The splendor of Italian courts: the House of Este – Ferrara, Modena (Emilia Romagna)

Kruisboogcompetitie, vendelzwaaien, middeleeuwse avond.

Tentoonstelling rond barok en renaissance uit de collectie van het huis van Este.

7-8 juni

14 september

Antiekmarkt – Arrezzo (Toscana)

Il primo giorno italiano – Izegem

Antiekmarkt op de Piazza Grande en omliggende straten.

Italiaanse dag met rondrit van Italiaanse wagens. Meer info johanlievensmartine@skynet.be

12-15 juni Vespa World Days – Mantova (Lombardia)

Vorig jaar werd deze grootse Vespahappening georganiseerd in België, dit jaar in Mantua.

Meer info http://www.vespaworlddays2014.it

Zon 22 juni Driving Experience Days – Boom

Jaarlijkse opendeur van Garage De Linde uit Aartselaar met ruime mogelijkheden voor proefritten. Taste Italy organsieert ter plaatse een Italiaanse markt met tal van exposanten met Italiaanse producten. Meer info via www.taste-italy.be

Zat 27 en zon 28 september Italia@Chevetogne

Tweede editie van dit Italiaanse totaalspektakel op het gekende Domaine Provincial de Chevetogne. Met Vespa en Fiat 500 bijeenkomst, Italiaanse muziek, Venetiaanse grime, enzomeer.

Meer informatie over dit event op de website van organisator covadis.be

TASTE ITALY

90

TASTE ITALY

Scoprire

In de spots

Boom, de Schorre

Hasselt, Dai Cugini

Zandhoven, avond bere.bene

Lier, Abarth Works Museum

Sint-Niklaas, Passione e Gusto

Oudenaarde, Colosseo

Š

Antwerpen, Vakantiesalon

Hasselt, Modemuseum

Leuven, Radiohuis

TASTE ITALY

92

TASTE ITALY

Napoli • Sicilia • Toscana • Piemonte • Abruzzo

Viaggiare insieme Al lid van Taste Italy? Doe je voordeel met je lidmaatschap en ga mee op reis naar Napels, Piemonte, Toscanië of de Abruzzen aan een heel speciale prijs! Ben je nog geen lid van Taste Italy? Sluit je nu aan en ontvang het zesmaandelijkse glossy magazine Buonissimo naast tal van andere voordelen, een heel jaar lang!

Ontdek Napels, de parel van de Mezzogiorno Beleef acht zinderende dagen in en rond Napels, de verleidelijkste stad van de Mezzogiorno. Je maakt er kennis met het trotste volk ter wereld. De bakermat van de pizza is een hotspot voor smulpapen waar je met volle teugen kunt genieten.

Zin om je koffers te pakken? Stuur een email naar info@taste-italy.be met vermelding Napels en kom alles te weten over deze unieke achtdaagse begeleidegroepsreis naar Napels Dankzij je lidmaatschap van Taste Italy ontdek je de parel van de Mezzogiorno aan de gunstprijs van slechts 1260 – euro!

Boek NU via info@taste-italy.be.

Sicilië doorkruisen en beleven in 8 dagen Voor ons is Sicilië een onontdekt continent, een regio waar je nooit moe zult worden van het enorm gevarieerd landschap. Elke kilometer is weer anders.

Reis mee met deze unieke achtdaagse begeleide groepsreis naar Sicilie.

Dankzij je lidmaatschap van Taste Italy kan dit supervoordelig.

Voor meer informatie stuur een email naar info@taste-italy.be met vermelding Sicilie.

©

Ontdek een ander Toscane met Steven Steven Seré van traiteur Culinesse is verliefd op Toscanië, wie niet … Hij leert ons PieveVecchia en zijn adembenemende regio in het zuiden van Toscane helemaal anders kennen. Dit plekje is authentiek en een echte aanrader. Kijk op www.traiteurculinesse.be/ ontdek-steven-in-toscanie/ of stuur een email naar info@taste-italy.be met vermelding Toscane.

Abruzzen, het paradijs voor fietsfanaten Ben je eerder sportief aangelegd? Dan spreekt een avontuurlijke fietsvakantie in de Abruzzen je ongetwijfeld aan. De groenste regio van Europa met de hoogste bergen van de Appenijnen is een paradijs voor wielertoeristen en mountainbikers.

Vraag naar het individuele of groepsprogramma en boek de vakantie van je dromen. Zie verder op pag 86 of email naar info@taste-italy.be met vermedling Abruzzo voor meer informatie.

GIAMBA ontmoet Tonino in Le Langhe GIAMBA houdt van Piemonte, slow food & wine … We ontdekken samen met Giamba ‘le Langhe’ via de landelijke agriturismo La-Contea (www.La-Contea.it). Gastronomie en wijn wordt hier dagelijks geserveerd. De reis heeft een historische meerwaarde met bezienswaardigheden zoals de Slow Food-universiteit, het stadje Bra, wijnhuizen om van te genieten. Dit allemaal in een uniek begeleid cultureel programma voor jou en je partner, samen met chefkok GIAMBA. Stuur een email naar info@taste-italy.be met vermelding Giamba voor meer info.

TASTE ITALY

94

Reis la storia

www.emozioni.be

100% ITALIA

TASTE ITALY

96

COLUMN

Nederlandstaligen in Italie / Dianne Michiels

In deze column stellen we u elke editie een Nederlandstalige voor die op een gegeven moment besloten heeft haar of zijn leven in Italië verder te zetten: uit passie, voor het werk, voor de liefde,… Het gaat om “gewone” mensen, niet iemand die gekozen heeft voor Italië voor het openen van een toeristische zaak.

Vandaag gaat het om Dianne Michiels.

Dianne is afkomstig uit Breendonk-Puurs. Als studente volgde zij de richting archeologie. In de hoedanigheid van studente kwam ze terecht in Italië, waar ze gebruik kon maken van de gastvrijheid van de Academia Belgica in Rome, waarover elders in dit tijdschrift bericht wordt. Na haar studies, meer bepaald in 1982, kon ze bij dezelfde Academia terecht als administratief verantwoordelijke.

Tot vandaag,op haar 63e, beheert Dianne de admini­ stratie van de Academia Belgica. Dit werk houdt ondermeer in dat ze verantwoordelijk is voor de boekhouding en het economaat, maar bijvoorbeeld evenzeer voor de kamerreservaties. Immers, dit Belgisch instituut in Rome blijft zijn accommodatie ter beschikking stellen van academici, studenten en kunstenaars.

Dianne kende weinig aanpassingsproblemen toen ze de stap zette naar Italië. Ze kende immers al een behoorlijk woord Italiaans. Bovendien ondervond ze nooit echt praktische problemen op gebied van het aanvaard worden in haar nieuwe omgeving. Tot op vandaag blijft ze worstelen met een tweeledig gevoel ten aanzien van haar nieuwe thuisland, die je het makkelijkst met een soort haat-liefdeverhouding zou kunnen vergelijken.

Aan de ene kant is er het betere klimaat, dat veel goed maakt van het gemis op andere vlakken. Ook het werk voor de Academia, waarmee ze tal van interessante contacten kon leren kennen, bevalt Dianne uitermate.

De keerzijde van de medaille ligt wat complexer. Volgens haar ligt de levenskwaliteit in België op een hoger peil, en dat geldt zeker voor een gezin met kinderen.

Vrijetijdsbestedingen zijn duurder in Italië dan in ons land. Vaak stelt Dianne vast dat vele van de voordelen waarmee Italië geassocieerd wordt bij ons, niet binnen de mogelijkheden van de gemiddelde Italiaan liggen.

Een zwembeurt kost al gauw € 10 per persoon, wat een uitstapje met het gemiddelde gezin tot een dure aangelegenheid maakt. Ook verblijfsvakantie is een dure zaak. Zijzelf trekt reeds jaren naar de bergen in... Oostenrijk, omwille van het gevoelig goedkopere kostenplaatje. Een factor die Dianne bezig houdt, is een zekere ongerustheid over het doorbrengen van de “oude dag” in een land waar de zorg voor ouderen eerder op een laag pitje staat. Ze vindt dat de Italianen op dit ogenblik niet zo best bezig zijn met hun land, hun natuur en hun cultureel erfgoed.

Toch is Dianne Michiels verre van negatief over haar nieuwe vaderland, Italië. De Italiaans keuken is lekker én zeer betaalbaar voor iedereen. Aan de Italiaanse pizzeria’s kunnen geen andere ter wereld tippen. De zomerse zaterdagavonden in Italië zou ze zeker missen.

Of ze nog plannen heeft om terug te keren naar ons land? Zeg nooit nooit, zo stelt Dianne, al acht ze zelf de kans eerder klein, ook al omdat ze niet verwacht haar echtgenoot ooit zo ver te krijgen. Anderzijds relativeert ze voldoende om te beseffen dat ze haar geboorteland mogelijk enigszins idealiseert. De toekomst zal uitwijzen waar we Dianne zullen terugvinden...

Steven Van Raemdonck

ONKLOPBARE CONDITIES OP ONZE STOCKWAGENS TOT 31 MAART.

N I E U W E

Airco, radio/CD/MP3, lederen interieur, 16” lichtmetalen velgen, verchroomde afwerking, Blue&me, achteruitrijsensoren.

De ruimte van een monovolume en de beweeglijkheid van een stadswagen, cargo box, koffer van 400 l, zonder problemen op elk wegtype dankzij Traction+ systeem, achterbank inklapbaar, verstelbaar en inschuifbaar.

ONTDEK DE 500 FAMILIE VANAF 9.4904 En de 500L FAMILIE VANAF 11.3004 tot 4.500 4 VOORDEEL

(1)

(2)

(3)

3,9-6,4 L / 100 KM,

90 -149 G / KM.

(1) Prijs geldig op de versie Fiat 500 Pop 1.2 69 pk, alle premies reeds inbegrepen. (2) Prijs geldig op de versie 500L Pop 1.4 95 pk, alle premies reeds inbegrepen. (3) Totaal voordeel geldig op de Fiat 500L familie, met aftrek van alle premies. Aanbod geldig tot 31 maart 2014 in het deelnemende netwerk.

Adverteerder: Fiat Group Automobiles Belgium. Niet-contractuele foto’s. Milieu-informatie K.B. 19.03.04: www.fiat.be.

simply more