สาขาวิชานิเทศศาสตร์ บรู ณาการ คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้
โดย โดย อาจารย์ อาจารย์ณ ณฏฏัั ฐพงษ์ ฐพงษ์ สายพิ สายพิณ ณ
CA 115 : Development of Integrated Creative Thinking
การคิดเชิงบูรณาการ หมายถึง ? ความสามารถในการเชื่อมโยง มุมมอง
ข้ อมูล
แกนหลัก
ข่ าวสาร
แนวคิด
ที่แยกส่วนหรื อมีความแตกต่างกัน ให้ เข้ ากับเรื่ องที่เป็ นแกนหลักได้ อย่างเหมาะสม ส่งผลให้ เรื่ องที่เป็ นแกนหลักนัน้ สมบูรณ์และมีเอกภาพ
CA 115 : Development of Integrated Creative Thinking
บูรณาการ หมายถึง ? การทําสิ่งที่บกพร่ องให้ สมบูรณ์ โดยการเพิ่มเติมส่ วนที่ยังขาดอยู่เข้ าไป หรื อเป็ นการนําส่ วนประกอบย่ อย มารวมกันตัง้ แต่ สองสิ่งขึน้ ไป เพื่อให้ เป็ นส่ วนหนึ่ง ของส่ วนทัง้ หมดที่ใหญ่ กว่ า
CA 115 : Development of Integrated Creative Thinking
หลักการคิดเชิงบูรณาการ
ตัง้ “แกนหลัก”
หาความสัมพันธ์ เชื่อมโยง กับแกนหลัก
วิพากษ์ เพื่อให้ เกิด การบูรณาการ ครบถ้ วน
CA 115 : Development of Integrated Creative Thinking
ภาวะบูรณาการ = กงล้ อ ดุมล้ อ = แนวคิด ที่เป็ นแกนหลัก ซี่ล้อ = ส่วนประกอบย่อย ที่เชื่อมเข้ ากับแกน กงล้ อ = การประสาน เชื่อมโยงแนวคิดต่างๆ เข้ า
CA 115 : Development of Integrated Creative Thinking
เหตุใดจึงต้ องคิดเชิงบูรณาการ • เมื่อมีปัญหาเกิดขึ ้นเรามักแก้ ปัญหาโดย
ใช้ การเลียนแบบเหตุการณ์ในอดีต • เพื่อช่วยลดความผิดพลาดจากการคิด “ไม่ครบ” • กรอบความคิดหรื อมุมมองของเรามีข้อจํากัด • การตอบสนองความต้ องการเฉพาะหน้ า
CA 115 : Development of Integrated Creative Thinking
กระบวนการคิดเชิงบูรณาการ 3 ขัน้ ตอน ถอด กรอบ คลุม กรอบ
ขยาย กรอบ
CA 115 : Development of Integrated Creative Thinking
กระบวนการคิดเชิงบูรณาการ 3 ขัน้ ตอน
ถอด กรอบ
กรอบ ทําให้ เรามองสิ่งนันด้ ้ วยความเคยชิน
เช่น กรอบจากทฤษฎี, ความเชื่อ,ประสบการณ์
CA 115 : Development of Integrated Creative Thinking
กระบวนการคิดเชิงบูรณาการ 3 ขัน้ ตอน การขยายขอบเขตการคิด เป็ นการขยายมุมมอง 5 ด้ าน ได้ แก่
1. มององค์รวม
ขยาย กรอบ
2. มองสหวิทยาการ 3. มองอย่างอุปนัย 4. มองประสานขัวตรงข้ ้ าม 5. มองทุกฝ่ ายชนะ
CA 115 : Development of Integrated Creative Thinking
อุปนัย - นิรนัย • อุปนัย (Inductive) (ย่ อย -> ใหญ่ )
การใช้ ความจริ งจากส่วนย่อยนําไปสรุปความจริ งของ ส่วนรวม หรื อ เรี ยกว่าเป็ นการสรุปผลทัว่ ไปซึง่ มาจาก การทดลอง • นิรนัย (Deductive) (ใหญ่ -> ย่ อย) การใช้ ความจริ งที่เป็ นที่ยอมรับโดยทัว่ ไป เพื่อนําไปสู่ ข้ อสรุปใดๆ
CA 115 : Development of Integrated Creative Thinking
การให้ เหตุผลแบบอุปนัย (Inductive) เป็ นวิธีการสรุปผลมาจากการค้ นหาความจริงจากการสังเกตหรื อการทดลอง หลายครัง้ จากกรณียอ่ ยๆ แล้ วนํามาสรุปเป็ นความรู้แบบทัว่ ไป ดังนันข้ ้ อสรุปจะ เชื่อถือได้ มากน้ อยเพียงใดนันขึ ้ ้นอยูก่ บั ลักษณะของข้ อมูล วิธีการให้ เหตุผล แบบอุปนัยนัน้ ไม่ จาํ เป็ นต้ องถูกต้ องทุกครั ง้ โดยอาศัยหลักฐานและ ข้ อเท็จจริงที่นํามาอ้ างซึง่ ได้ แก่ 1. จํานวนข้ อมูล เช่น อาการท้ องเสียจากการกินอาหารที่ร้านใดร้ านหนึง่ 2. ข้ อมูล เช่น ถ้ าอยากรู้วา่ คนไทยชอบกินข้ าวเจ้ าหรื อข้ าวเหนียวมากกว่า กัน หากถามจากคนที่อาศัยอยู่ในภาคเหนือหรือภาค-อีสาน คําตอบที่ตอบว่า ชอบกินข้ าวเหนียวอาจจะมีมากกว่าชอบกินข้ าวจ้ าว แต่ถ้าถามคนที่อาศัยอยูใ่ น ภาคกลางหรื อภาคใต้ คําตอบอาจจะเป็ นในลักษณะตรงกันข้ าม
CA 115 : Development of Integrated Creative Thinking
การให้ เหตุผลแบบนิรนัย (Deductive) การให้ เหตุผลแบบนิรนัยเป็ นการนําความรู้พื ้นฐานซึง่ อาจเป็ นความเชื่อ ข้ อตกลง กฎ หรื อบทนิยาม ซึง่ เป็ นสิง่ ที่ร้ ูมาก่อน และยอมรับว่าเป็ นความจริงเพื่อ หาเหตุผลนําไปสูข่ ้ อสรุป เป็ นการอ้ างเหตุผลที่มีข้อสรุปตามเนื ้อหาสาระที่อยู่ ภายในขอบเขตของข้ ออ้ างที่กําหนด ตัวอย่ างที่ 1
เหตุ 1.วันที่มีฝนตกทังวั ้ นจะมีท้องฟ้ามืดครึม้ ทุกวัน 2. วันนี ้ท้ องฟ้ามืดครึม้ ผล วันนี ้ฝนตกทังวั ้ น
ตัวอย่ างที่ 2
ข้ อสรุปนี้เป็ นการสรุปทีส่ มเหตุสมผล
เหตุ 1. เรื อทุกลําลอยนํ ้าได้ ผล
2. ถังนํ ้าลอยนํ ้าได้ ถังนํ ้าเป็ นเรื อ
ข้ อสรุปนี้เป็ นการสรุปทีไ่ ม่ สมเหตุสมผล
CA 115 : Development of Integrated Creative Thinking
อุปนัย - นิรนัย การให้ เหตุผลแบบอุปนัย จะให้ ความน่าจะเป็ น แต่ การให้ เหตุผลแบบนิรนัย จะให้ ความแน่นอน
CA 115 : Development of Integrated Creative Thinking
กระบวนการคิดเชิงบูรณาการ 3 ขัน้ ตอน เหมือนการต่อจิ๊กซอว์
คลุมกรอบ
ความคิดขยาย ออกไปกว้ างๆ สุดท้ ายต้ องเชื่อมโยงเป็ นภาพที่สมบูรณ์ เพียงภาพเดียวให้ กลายเป็ น
“กรอบความคิดใหม่ ”
CA 115 : Development of Integrated Creative Thinking
กระบวนการคิดเชิงบูรณาการ 3 ขัน้ ตอน ถอด กรอบ คลุม กรอบ
ขยาย กรอบ
CA 115 : Development of Integrated Creative Thinking
MIND MAP
CA 115 : Development of Integrated Creative Thinking
CA 115 : Development of Integrated Creative Thinking
CA 115 : Development of Integrated Creative Thinking
CA 115 : Development of Integrated Creative Thinking
ตัวอย่ าง สมมติทา่ นเป็ นผู้ที่รับผิดชอบในการพิจารณาอนุมตั ิ การก่อสร้ างเขื่อน นักวิชาการและบุคคลจํานวนหนึง่ ที่มี ส่วนได้ สว่ นเสียกับการสร้ างเขื่อนแสดงความคิดเห็น มุมมองส่วนหนึง่ มีความขัดแย้ งกัน ทังเห็ ้ นด้ วยและไม่เห็นด้ วย ท่านจะตัดสินใจอย่างไรจึงจะเป็ นผลดีที่สดุ ต่อทุกฝ่ าย และต้ องพิจารณาเรื่ องดังกล่าวด้ วยใจที่เป็ นกลาง และเพื่อประโยชน์สงู สุดของประเทศ
CA 115 : Development of Integrated Creative Thinking
นักชลประทาน
• เขื่อนช่ วยกักเก็บนํา้ ทําให้ มีนํา้ ดิบเพียงพอ ตลอดปี และป้องกันนํา้ ท่ วมในฤดูนํา้ หลากได้
นักอุทกวิทยา
• ปริมาณนํา้ มีเพียงพอสําหรั บการกักเก็บเพื่อ ผลิตไฟฟ้า
นักภูมศิ าสตร์
• พืน้ ที่ก่อสร้ างเป็ นร่ องเขาลึกและแคบ เหมาะ สําหรั บการสร้ างเขื่อนผลิตไฟฟ้า
นักธรณีวิทยา
• โครงสร้ างทางธรณีวิทยาแข็งแรง และเป็ นพืน้ ที่ ปลอดจากแผ่ นดินไหว
วิศวกร
• ด้ วยเทคโนโลยีในปั จจุบนั เราสามารถก่ อสร้ าง เขื่อนที่มีกาํ ลังการผลิตไฟฟ้า...เมกะวัตต์
CA 115 : Development of Integrated Creative Thinking
ชาวนา
• เขื่อนทําให้ สามารถปลูกข้ าวได้ ถงึ ปี ละ 2 ครัง้
ชาวประมงเหนือเขื่อน
• การสร้ างเขื่อนช่ วยให้ มีแหล่ งจับปลามากขึน้
ชาวประมงท้ ายเขื่อน
• การสร้ างเขื่อนทําให้ จาํ นวนปลาในแหล่ งนํา้ ตาม ธรรมชาติลดลง
เจ้ าของบริษัททัวร์
• เขื่อนจะกลายเป็ นแหล่ งท่ องเที่ยวแห่ งใหม่ ท่ ี สร้ างรายได้ ให้ คนในท้ องถิ่น
นักเศรษฐศาสตร์
• เขื่อนแห่ งนีจ้ ะช่ วยให้ เราสามารถขยายการ ลงทุนขนาดใหญ่ ได้
CA 115 : Development of Integrated Creative Thinking
วนกร
• การสร้ างเขื่อนจะทําให้ สูญเสียพืน้ ที่ป่าและสัตว์ ป่ าจํานวนมหาศาล
นักสาธารณสุข
• การกักเก็บนํา้ เหนือเขื่อนอาจจะทําให้ เกิดโรค จากพยาธิชนิดหนึ่ง
นักชีววิทยา
• การสร้ างเขื่อนจะทําให้ แหล่ งความหลากหลาย ทางชีวภาพถูกทําลาย
นักอนุรักษ์ ธรรมชาติ นักโบราณคดี
• การสร้ างเขื่อนเป็ นการทําลายระบบ นิเวศน์ วิทยา • เขื่อนทําให้ แหล่ งโบราณคดีท่ สี าํ คัญจมอยู่ใต้ ท้ องนํา้
CA 115 : Development of Integrated Creative Thinking
นักมนุษยวิทยา
• การสร้ างเขื่อนทําลายวัฒนธรรม ภูมปิ ั ญญา และวิถีชีวติ ของชุมชน
นักการเมือง
• การต่ อต้ านการสร้ างเขื่อนจะส่ งผลกระทบต่ อ เสถียรภาพของรัฐบาล
ผู้ใช้ ไฟฟ้า
• รั ฐจําเป็ นต้ องสร้ างเขื่อนผลิตไฟฟ้าเพราะความ ต้ องการใช้ ไฟฟ้าเพิ่มขึน้ อย่ างรวดเร็ว
ชาวบ้ านที่ได้ รับ ผลกระทบ
• การสร้ างเขื่อนทําให้ ไม่ มีท่ อี ยู่อาศัยและที่ดนิ ทํากิน
CA 115 : Development of Integrated Creative Thinking
ท่านจะตัดสินใจอย่างไรจึงจะเป็ นผลดีที่สดุ ต่อทุกฝ่ าย และต้ องพิจารณาเรื่ องดังกล่าวด้ วยใจที่เป็ นกลาง และเพื่อประโยชน์สงู สุดของประเทศ
คําตอบของท่านคือ ?