Terug naar de basis: Boer en Bodem
Een zoektocht naar een nieuw boerenbestaan
Initiatief van: Daan Mulders MSc Samen met: Het Campina Collectief In opdracht van: Het Huis van de Brabantse Kempen Stadregio Turnhout
Kempen Het Brabantse landschap wordt verdeeld in een Stedelijk landschap, een Natuurlandschap en een Agrarisch landschap. In het verbinden van deze tot nu toe strikt gescheiden landschappen zit de kern van de opgave.* Het agrarische landschap is van oudsher de verbinding tussen het domein van de mens en die van de natuur. Met kunstgrepen proberen de boeren die positie weer in te nemen. Veel boeren willen vooral boer zijn. Met deze studie verkent de mogelijkheid om de boeren intrinsiek die verbindende rol terug te geven.
*uit: Brabantstad, IABR
Stad en Natuur Gemeenten hebben vaak gronden gereserveerd voor stedelijke uitbreidingen. Deze uitbreidingen leggen druk op het open (agrarische)landschap. Voor het realiseren van een robuust natuurlandschap moeten bestaande natuurlandschappen met elkaar verbonden zijn. De vorming van deze ecologische hoofdstructuur claimt ruimte van het boerenland.
Traditie en Losse Pacht Het boerenbedrijf is vaak een familiebedrijf met een lange historie. Boeren hebben daarom vaak een emotionele verbinding met de grond die ze bezitten. Nieuwe initiatieven waarin eigen grond ingezet moet worden, stuiten op weerstand. Boeren pachten extra grond voor het runnen van hun bedrijf. Die extra grond is eigendom van boeren die gestopt zijn, particulieren die het zien al belegging of van overheden. Boeren die deze grond in losse pacht deze grond korte tijd in bruikleen krijgen, investeren niet in deze grond. Uitputting van de bodem is het resultaat.
Aanvoer en Afzet Verder intensiveren adviseren banken als boeren voor noodzakelijke investeringen financiering zoeken. Meer productie op dezelfde grond realiseren vraagt om specialisatie. Noodzakelijke kennis bevindt zich voor een deel bij toeleveranciers van materiaal en materieel. Grote supermarkten controleren het grootste deel van de afzetmarkt. Zo sterk zelfs dat zij de prijs van de producten bepalen. Dit resulteert in weinig marge voor de boeren.
Terug naar de basis: Lanbouwrotatie
Gemene gronden met aandacht voor verbetering van de kwaliteit van de bodem en de opbrengst
Rotatie Gewassen en Begrazing Het roteren van gewassen is bijna zo oud als het boerenbedrijf zelf.. Dit voorstel baseert zich op een herwaardering van dat idee. De variatie in verschillende agrarische bedrijven in de Kempen maken het mogelijke om gronden te delen op zo’n manier dat de water- en bodemkwaliteit verbetert wordt en de oogst kwalitatief hoogwaardiger is.
*idee van Farmland LP, californiĂŤ, VS
Melkvee en akkerbouw Uitgangspunt voor een Kempisch model is de boer met melkkoeien. De grootste grondgebonden agrarische bedrijven in de regio. Een klein boerenbedrijf met 50 koeien heeft 150 ha grond nodig. Een mag wettelijk 1 op 3 seizoenen rooigewassen telen op zijn grond. 1 op 9 is wenselijk uitgaande van de draagkracht van de grond. 1op 6 is nu een haalbare mogelijkheid. Voor het telen op 30ha benut de boer uiteindelijk 180ha. In deze verhoudingen zouden twee bestaande boeren bedrijven hun huidige productie op peil houden.
Niet grondgebonden veehouderijen Andere dieren kunnen ook grazen en scharrelen. Zij leveren op die manier ook een bijdrage aan de verbetering van de bodemkwaliteit. Varkens en kippen zijn belangrijk voor het sluiten van de kringloop. Hun voer is een reststroomproduct.
Collectief irrigatiesysteem Water langer in het gebied houden. Watersysteem is nu otworpen op een zo snel mogelijke afvoer van water waardoor de zandgronden snel droog zijn. Boomteelt benutten als filter voor voedselrijk kanaalwater.*
* idee Brabantstad, IABR
Mobiele stallen
Lokale afzet Het collectieviseren van landbouwmanagement biedt kansen om lokale afzet op een rendabele manier zelf te organiseren.
Stand van Zaken 23-7-2015 Systeem transitie vergt tijd en een toegewijde alliantie die een bijdrage willen leveren in een pilotproject. Begin Oktober moet deze alliantie vorm hebben.
? ?