� s st oasnon bul sn u s uzz b � r “kentsel art�külasyon”
kentsel mart�külasyon ekânı ol arak
�stanbul
�stanbul sonsuz
44
�aps culture & space network . kültür ve mekân buluşmal arı m a ka le s e ç k � s � . t a s a r ı m a t ö ly e le r � . f � k � r y a r ı ş m a s ı . s e m p o z y u m | ko lo k y u m | s e rg �
IAPS-CS Network* Kültür ve Mekân Buluşmaları serisinin dördüncüsü, “Sonsuz bir ‘Artikülasyon Mekânı’ Olarak İstanbul” başlığı altında Özyeğin Üniversitesi 10. Yıl Etkinlikleri çerçevesinde ÖzÜ - Mimarlık ve Tasarım Fakültesi tarafından gerçekleştirilecektir. Eylül 2018 - Şubat 2019 tarihleri arasında devam edecek olan 4. Buluşma, makale seçkisi, tasarım atölyeleri, ulusal öğrenci fikir yarışması, sempozyum/kolokyum/sergi/ödül töreni gibi birbiriyle ilişkili bir dizi etkinlikten oluşmaktadır. Anahtar Kelimeler: İstanbul, palimpsest kent, kentsel artikülasyon, rastlantısallık, kendiliğindenlik ve eklemlenebilirlik 2
sonsuz bir “kentsel artikülasyon” mekânı olarak istanbul
“Sonsuz bir Kentsel Artikülasyon Mekanı olarak İstanbul” ana teması (EK.01’de verilmektedir) altında gerçekleşecek olan IAPS-CS Network Kültür ve Mekan Tasarım Atölyesi 4, İstanbul’un çoklu yapısı bağlamında söylem, eylem, inşa ve ifşa üzerine artiküle edilen kent sorgusunu ortaya koymayı amaçlar. Atölye çalışmaları, • • • • • •
Kenti zihnin merkezine almak, tasarımın yapım-bozum-yeniden yapım döngüsünde ortaya nasıl bir bütünü ya da parçayı koyar? Değişen ve dönüşen İstanbul’un sonsuz katmanları bu zamansal kesişim noktaları üzerinden, nasıl alternatif yaşam senaryoları üretebilir? İstanbul’a dair alternatif, önerme, manifesto ve diyalog olanakları neler olabilir? Artiküle edilen kent ne söyler, bugünün mimarlığının dili nedir? Nasıl okunur? Mimarlık bugün neyi, nasıl inşa eder? Mimari kendini kentin öngörülemeyen hali ile nasıl ilişkilendirir? Kent nasıl tepki verir, mimarlık nasıl müdahale eder, yer ne söyler, toplum ne okur? Sonsuz bir kentsel artikülasyon mekanı olarak İstanbul’da yeni yaşam biçimleri üzerine oluşturulacak bir dizin, içinde hangi “yeni” kavramları barındırır?
gibi sorular üzerine yeni bir zihinsel inşa süreci ortaya koymayı hedefler. Bu kapsamda IAPS-CS Kültür ve Mekan Tasarım Atölyesi 4 mimarlık, tasarım, güzel sanatlar fakülteleri lisans öğrencilerini 17-20 Ocak 2019 tarihleri arasında çeşitli seminer, film gösterimleri ve farklı atölye çalışmaları ile katılımcılarını kentsel artikülasyonların sınırları ve olasılıkları üzerine önerme, manifesto ve diyalog olanaklarını tartışmaya ve üretmeye davet etmektedir. sonsuz bir “kentsel artikülasyon” mekânı olarak istanbul
3
Atölye konularının ilanı: 19 Ekim 2018 Katılımcılar için son başvuru tarihi: 23 Kasım 2018 Atölye: 17-20 Ocak 2019 Sunum ve Sergi: 11-16 Şubat 2019 Kültür ve Mekan Öğrenci Buluşmaları 4 (Sempozyum, Kolokyum, Sergi, ödül töreni): 16 Şubat 2019
Atölye Yürütücüleri • • • • • • •
Nagehan Açimuz, Seçil Mungan, Melis Keskin Demet Mutman, Bastian Lange, Ayşenur Tuğçe Öztürk Ali Kemal Terlemez, Orkan Zeynel Güzelci Alayca Erözçelik, Metin Çavuş İhsan Oturmak, Seda Oturmak, Feyza Sayman Gökçe Ketizmen Önal, Arzu Varol Ayşe Okudan, Güher Gürcan Tan
IAPS-CS Network KÜLTÜR VE MEKAN ÖGRENCİ BULUŞMALARI çerçevesindeki Tasarım Atölyeleri lisans ve yüksek lisans öğrencileri için 2012 yılından beri düzenlenmektedir. (Bir ‘palimpsest’ kent olarak İstanbul ve kusurluluk, 2012) (Bir ‘palimpsest ‘kent olarak İstanbul’da gelecek artık eskisi gibi olmayacak, 2014), (Bir ‘palimpsest’ kent olarak istanbul ve sonsuz tasarım katmanları, 2016)
4
sonsuz bir “kentsel artikülasyon” mekânı olarak istanbul
SONUÇ ÜRÜN: Paftalar 2xA1 (format ayrıca belirtilecektir) + kısa film + model + alternatif sunum teknikleri üzerine tartışılacaktır.
ÖDÜL: Katılımcılar arasında yapılan oylama sonucunda en başarılı görülen çalışma ekibi üyelerine Sarı Lale Kart ödülü verilecektir. (Jürinin uygun görmesi halinde seçilen çalışmalara Jüri Özel Ödülü olarak yıllık İstanbul Art News aboneliği verilecektir.)
Atölye Katılımcıları için Katılım Koşulları Tasarım Atölyesi, Mimarlık ve Tasarım Fakültelerinin Bölümlerinden (Mimarlık, İç Mimarlık, Şehir ve Bölge Planlama, Peyzaj Mimarlığı, Endüstri Ürünleri Tasarımı, İletişim Tasarımı, Grafik Tasarım gibi...) okuyan lisans öğrencilerinin bireysel ya da ekip olarak katılımına açıktır. Oluşturulan/ önerilen ekipler psikoloji, sosyoloji gibi alanlardan üyeler/ öğrenciler olarak oluşturulabilir. 2018 yılı içerisinde mezun olmuş olan öğrenciler de katılabilirler. Atölyelere katılmak isteyen öğrencilerin 23 Kasım 2018 tarihine kadar https://goo.gl/forms/MR96VvlddhGuS4co2 adresindeki çevrimiçi formu doldurmaları gerekmektedir. Atölye Gruplarının her birine en çok 10 öğrenci kabul edilecektir. Katılım Ücreti: Katılım ücreti 75TL’dir ve Alico Turizm adına Garanti Bankası TR23 0006 2000 7130 0006 2966 98 IBAN Numaralı hesabına yatırılacaktır. Açıklama kısmına IAPS-CS Etkinlikleri-Atölye katılım ücreti yazılmalı, ayrıca Ad-Soyad ve T.C. kimlik numarası bilgileri eksiksiz olarak belirtilmelidir. Ücretin yatırıldığına dair makbuz veya yatırıldığını gösterir bir belge (ATM makbuzu, internet bankacılığı çıktısı vb.) atölye sırasında koordinasyon ekibine elden teslim edilecektir. sonsuz bir “kentsel artikülasyon” mekânı olarak istanbul
5
İç|güdüsel Mimari Atölyesi Yürütücüler: İhsan Oturmak, Seda Oturmak, Feyza Sayman İçgüdüsellik, günümüz pratiklerinden oldukça uzak kalmış bir kavram. Planlanmış ve tasarlanmış olanın, kendiliğindenliğe yer bırakmadığı bir bağlamda evrilen kentler içinde, kanıksanmış toplumsal gerçeklikler ile doğadan koparılmış bir kentselliğe şahit oluyoruz. İçgüdüsel Mimari Atölyesi, alışılmış öğrenme ve öğretme pratiklerinden vazgeçerek, ilkel inşa ve düzenleme güdüsünü kolektif biçimde üretime dökmeyi amaçlıyor. Bu bağlamda ilk kez karşılaşılması umulan doğadan, işlenmemiş malzemelerin sanatsal ve pratik yönlerini keşfederek arkeoloji, mimari ve yerleştirme arasında bir iletişim kurulması hedeflenmekte. Atölye ürünü olarak ortaya konması öngörülen, eklemlenme metodu ile kamusal alana yapılabilecek bir yerleştirmenin toplumun rutini üzerindeki etkisi araştırılacak konulardan biri. Post-modern üzerine primitif eklemlenmeler olarak nitelendirilecek, ölçüsüz, uyumsuz ama işlevsel özelliklere sahip olacak bir müdahalenin, toplumda bir engel, bir barikat olarak mı algılanacağı yoksa toplumun adapte olabilme yetisinin mi öne çıkacağı atölyenin cevaplamaya çalıştığı sorular arasında. Üretim yapılırken eş zamanlı olarak İstanbul’a yapılmış ve yapılmakta olan müdahalelerin sonuçlarının da irdelenmesi, bunların toplum üzerindeki yan etki diyebileceğimiz durumlarının ortaya konması amaçlanıyor. Bu yolla yapılan çalışmanın kentsel ölçekte de izlerinin aranması, mekansal müdahale ile kentsel müdahale ilişkisinin sorgulanması hedefleniyor.
sonsuz bir “kentsel artikülasyon” mekânı olarak istanbul
7
Bir Tramvay Yolculuğunda Kültür Ve İletişim Altyapısının Görsel Artikülasyonu Yürütücüler: Alayça Erözçelik, Metin Çavuş İletişim tasarımı, endüstri ürünleri tasarımı ve mimarlık lisans öğrencilerinin katılımına açık olan bu atölyede İstanbul’un farklı iletişim altyapıları ve bu altyapıların aynı tramvay güzergâhı üzerinde birbirine nasıl eklemlendiği araştırılacaktır. Fotoğraf, ses, video ve çizim tekniklerinin seçenek olarak kullanılabileceği saha çalışmasında, Fındıklı-Sultanahmet tramvay durakları arasında artikülasyonu sağlayan hiyerarşi, bütünlük, denge, düzen, ritim, doku ve ölçek kavramları aranacaktır. Kentin görsel zenginlik ve kavramsal çeşitlilik açısından yetkin olan bu bölgesinde kent, özgünlük ve değer kavramları sorgulanacaktır. Saha çalışmasından elde edilen görsel/işitsel veriler, stüdyo ortamında kişi ve grup çalışmaları olarak bir araya getirilecektir.
sonsuz bir “kentsel artikülasyon” mekânı olarak istanbul
9
bir autopoiesis sistem olarak İstanbul/Galata Yürütücüler: Gökce Ketizmen Önal, Arzu İl Varol Ben bir tek dev saniye içinde hem fevkalade hem korkunç olan milyonlarca eylem gördüm; hiçbiri de beni, hepsi mekânda aynı noktayı kapladıkları halde, birbirlerini gölgelememeleri, örtmemeleri kadar etkilemedi. Gözlerimin yakaladığı şey eşzamanlıydı, ama şimdi yazacaklarım zaman içinde sıralanacaklar, çünkü dil sıralayıcıdır.” Jorge Luis Borges, Alef ** Coğrafi bir büyüklük olarak kent eşzamanlı mekânsallıkları içerir. Farklı zaman ve mekânların eş zamanlı biraradalığında, özne ve nesnelerin hesaplanamayan karmaşık ilişkileri bağlamında çok yönlü bir “oluş” içindedir. Oysa dil ardışık bir dizilimi zorunlu kılar ve dil bilimden devşirilmiş artikülasyon kavramı kaçınılmaz olarak bu ardışık ilişkiyi barındırır. Kenti oluşturan ve farklılaşarak çoğalan fiziksel, zihinsel ve toplumsal mekânsallıklar arasındaki çok yönlü ve katmanlı ilişkiyi okuyabilmek için “artikülasyon” kavramını içerdiği tek yönlü ilişkiden arındırmak gerekir. Kentler; hiçbir zaman tamamlanmayacak, ideal ve tam olmayacak, bitmez tükenmez “oluş”lardır. Bu oluş hali `autopoiesis` bir sistem gibi sürekli kendini yeniden üretme peşindedir. Kentin sürekli kendini yeniden üreten yapısını `autopoiesis` bir sistem olarak ele almak, kentin “oluş” halindeki çok yönlü artikülasyonun kavranmasında yenilikçi bir çerçeve oluşturur. Bu atölye kapsamında, kentin kendi kendini üretme eğiliminin sürekli olduğu “autopoiesis” bir sistem olarak nasıl ele alındığı ve “oluş” halini çoğaltan bir dinamik olarak kentsel artikülasyonun sistem içinde nasıl bir rol oynadığı sorularına odaklanılmaktadır.
sonsuz bir “kentsel artikülasyon” mekânı olarak istanbul
11
urban encounters / kentsel rastlaşmalar…çarpışmalar…buluşmalar Yürütücüler: Demet Mutman, Bastian Lange, Ayşenur Tuğçe Öztürk Küresel ekonomi ve geleneksel değerler arasında kentler kimlik, tarihsellik, sosyal doku, kültür ve politikalar üzerinden yeniden inşa ediliyor. Böylesi bir biçimlenme esnasında örneğin İstanbul sürekli olarak fiziksel, sosyal, ekonomik, kültürel ve politik boyutların çoklu katmanları arasında parçalanıyor, eğilip bükülüyor, artıyor çoğalıyor, eksiliyor ve sürükleniyor. Kentli, sürekli kayan ve değişen katmanlar arasında kendine yer bulmaya çalışıyor. Kentin bu sürüklenme hali içerisinde uzun veya daha kısa süreden beri ‘İstanbullu’ olan kent paydaşları, gezginleri, zorunlu misafirleri uzun ve/veya kısa süreli kentsel karşılaşmalara, paylaşımlara, rastlaşma ve etkileşimlere maruz kalıyor. Kent ve kentsel etkileşim iç içe geçmiş, uç uca eklemlenmiş, birbiri üzerinde çeşitlenmiş ya da birbirinden tümüyle yalıtılmış ilişkileri, bu tür rastlaşmaları ya da çarpışmaları tetikliyor. Her geçen gün, kente katılan her yeni gelen katman veya yeni kentli ile değişen kentsel deneyim, kentsel mekandaki rastlaşmaların karakterini çeşitlendiriyor; kentsel mekanın bir tür toplumsal buluşma, örtüşme, çatışma ve üretme olasılıklarını arttırıyor. Atölye bu anlamda dönüşen kent ve değişen toplumun etkileşim, buluşma, örtüşme ve ayrışma pratiklerine odaklanır. Gündelik yaşam pratikleri içerisindeki kentsel rastlaşma deneyimlerini, bu ‘yer’lerin ve ‘yerli’lerin sınır ve potansiyellerini Fatih’in kentsel mekanları üzerinden okumayı hedefler. Mekanın, toplumun ve mekânsal buluşmaların kısıt ve potansiyellerini gözlem, görüşme, inceleme, haritalama, video, fotoğraf ve ses kayıtları yoluyla belgelemeyi amaçlar. Kolektif bir kentsel mekana dair sorguyu, kentsel paylaşımın olasılıkları üzerine bir kentsel aramayı ortaya koyarak atölye kentsel mekanı bir çatışma, çözüm, işbirliği ve birlikte tasarlama potansiyeli olarak yeniden kurgulayacaktır.
sonsuz bir “kentsel artikülasyon” mekânı olarak istanbul
13
Atölye Cadde: Bağdat Caddesi Üzerine Soyutlamalar Yürütücüler: Orkan Zeynel Güzelci - Ali Kemal Terlemez “Artikülasyon” kavramı atölye çalıştay kapsamında; mimari anlamda kent içerisindeki uyum, harmoni, akışkanlık, farklılık, karmaşıklık gibi kavramların bir araya gelişi sonucunda ortaya çıkan bir durum olarak ele alınacaktır. Atölye çalışmasında, 2000 yılı sonrasında Bağdat Caddesi ve Çevresi’nde gerçekleşen beklenmedik ve hızlı değişimin çevresinde yarattığı fiziksel etkinin görselleştirilerek bir farkındalık yaratılması hedeflenmektedir. Bağdat Caddesi Aksı’nda belirlenecek bir zaman aralığında ortaya çeşitli mimari tipoloji, üslup ve yerleşim özellikleri tartışılacak ve günümüzde geldiği durum ortaya konmaya çalışılacaktır. Çalıştay kapsamında Bağdat Caddesi’nin kendisinin yanı sıra kuzey ve güney paralellerinde yer alan yapı adaları da ele alınacaktır. Çalışmada tüm Bağdat Caddesi’ni ele almak yerine, yapılan analizler sonucunda “artikülasyon” bakımından farklılaşmış ve seçilen mahallerler, yapı adaları ve parsellere odaklanılacaktır. Alan gezisinde yapılan eskiz ve fotoğraflama sonrasında ortaya çıkan veriler soyutlanarak veri heykellerine dönüştürülecektir. Mahalle veya yapı adası ölçeğinde tespit edilebilecek artikülasyonlar daha küçük ölçekli ve kompakt bir biçimde artikülasyonu ifade edebilecek formlarda (soyut kompozisyonlarla) tekrar sunulacaktır. Kentsel dönüşümün kent üzerinde yarattığı etkilerin tasarım disiplinlerinde eğitim gören katılımcılar tarafından yeniden düşünülmesi ve farkedilmesinin yanı sıra katılımcıların kenti analitik bakış açısıyla kodlayarak tekrar ele alması beklenmektedir.
sonsuz bir “kentsel artikülasyon” mekânı olarak istanbul
15
KENT ‘HAL’İ Yürütücüler: Ayşe Okudan & Güher Tan Kentler, geçmişten günümüze pek çok farklı bakış açısıyla araştırılmış, kimi zaman bir makine, kimi zaman canlı bir organizma kimi zaman ise bir sistem olarak ele alınmıştır. Bugün kent, artık içinde öngürülemeyeni de barındıran bir mesele olarak görülmeye başlanmıştır; Tschumi’nin ele alışıyla Olay Şehirler/Event Cities olasılıklara ve anlık oluşumlara kapı açar. Kentte eklemlenme, zamanın doğası içerisinde gerçekleşen bir olgudur. Tek bir eklemlenme, fiziksel ve mekansal değişimlerin yanında, tıpkı bir kelebek etkisi gibi, sonsuz olasılıkta potansiyel eklemlenmeler oluşturacaktır. Eklemlenmeye, noktasal bir müdahalenin ötesinde, zamana yayılmış eklemlenmeler ağı olarak bakmak, onun olgusal yanının kaotik düzenini anlamayı kolaylaştıracaktır. Bu, bir eklenmeyi değerlendirirken, onu var eden/sebep olan eklenmeler ile onun var edeceği/sebep olacağı eklemlenmelerin bütünleşik ilişkisi zaman düzleminde karşımıza çıkacaktır. Gıdanın üretim ve tüketimi son 10-15 yıldır kentleşmekte ve kentin bir meselesi haline gelmektedir. Bu bağlamda gıdanın kentsel artikülasyonün tetikliyecilerinden olduğunu söylemek yanlış olmaz. Bir kentsel artikülasyon mekanı olan ve kapanlarla geçmişi Osmanlı’ya kadar dayanan İstanbul’daki hallerin ve dolayısla üretim-tüketim ağlarının, eklemlenme hallerini ve potansiyellerini araşırmak, hem kır-kent hem de üretim-tüketim ilişkisine dair keşifler yaparak ağsal yapısal ilişkileri deşifre etmeye olanak tanıyacaktır. Bu amaçla atölye çalışması için Ataşehir Meyve ve Sebze Hali’nde keşfe çıkılacak, bir sonsuz kentsel artikülasyon mekanı olan İstanbul, gıda ağları ekseninde araştırılacaktır. Bir arayüz mekanı olan Hal’in zaman içindeki dönüşümü ve barındırdığı potansiyel eklemlenmeler sorgulanacaktır.
sonsuz bir “kentsel artikülasyon” mekânı olarak istanbul
17
geçici proje:alternatif sözlük_istanbul Yürütücüler: Nagehan Açımuz İşbakan/Seçil Mungan/Melis Keskin Atölye, “sözlük” ün tanımını yeniden yaparken, güncel pratiklerle yeni bir sözlük oluşturmanın alternatif yollarını arar. İstanbul’u yeniden okumak ve yorumlamak üzerinden oluşturulacak atipik sözlük için farkli araçlar ve yöntemler tartışmaya açılacaktır.
sonsuz bir “kentsel artikülasyon” mekânı olarak istanbul
19
Etkinlik Mekânları Atölyeler @ ÖzÜ - X Özyeğin Üniversitesi Kampüsü
lhane
o karak
kak
duatepe so
si cadde
20 sonsuz bir “kentsel artikülasyon” mekânı olarak istanbul
Buluşmalar @ TAK Kadıköy
Etkinlik İletişim Adresleri IAPS https://iaps-association.org/ IAPS-CS Network https://www.iaps-culturespace.com/ https://www.facebook.com/Iapscultureandspacenetwork/ Etkinlikler hakkında ayrıntılı bilgi için: iapscultureandspacenetwork@gmail.com sonsuz bir “kentsel artikülasyon” mekânı olarak istanbul
21
Kültür Ve Mekân Toplantıları Dizisi Yayınları
*daha önce yapılmış çalışmalar hakkında aşağıda verilen kaynaklardan bilgi edinebilirsiniz. •
Almaç, B., Gümrü, B., Günöz, Ö., Şen, İ., Şoher, Ş., Turgut,H. Bir “palimpsest” Kent Olarak İstanbul ve Kusurluluk:Bir Tasarım Atolyesi ve Öğrenci Yarışması”, s: 98-103, Arredamento, Eylül 2013, S:2013/09, Boyut Yayıncılık, İstanbul. • Turgut, H. “Istanbul as a palimpsest city and imperfection ” A/Z Dergisi, Bahar-2013, Volume 10-sayı:1, ITU Journal of the Faculty of Architecture, Istanbul, http://www.az.itu.edu.tr/issue.htm • Turgut, H., Cantürk, E. “Design Workshops as a tool for Informal Architectural Design Education ”, Open House International Journal., Vol.40, No: 2, 2015, pp:87-96 England. • Turgut, H., Çelikcan, C. Bir “palimpsest” Kent Olarak İstanbul’da Gelecek Artık Eskisi Gibi Değil, s: 66-75, YAPI, Temmuz 2015, S:404, Yem Yayın, İstanbul. • Turgut, H., Atıcı, M. İstanbul’u Düşlemek : Bir Ulusal Öğrenci Yarışması Deneyimi, Değerlendirmesi, s: 76-89, YAPI, Eylül 2015, S:406, Yem Yayın, İstanbul. • Turgut, H., Akbalık, E. Dosya:”Bir Palimpsest Kent Olarak İstanbul’da Gelecek Artık Eskisi Gibi Değil,Yazarlar.Duygu Yarımbaş, Tuba Özkan, Emre Özdemir, Zeynep Tarçın Turgay Editör: Hülya Turgut, Esra Akbalık Mimarlık, OcakŞubat 2017, S:393,sayfa:40-57, Yapı- Endüstri merkezi, İstanbul. IAPS-CS Kultur ve Mekan Buluşmaları yarışma dizisinden • 2012- BULUŞMA1/ YARIŞMA 1– “Urban Implant / ‘Kentsel Ek’im +” http:// kulturmekanatolyeleri.tumblr.com/
•
2014-BULUŞMA2/ YARIŞMA 2 – “Imagining Istanbul/ İstanbulu Düşlemek” http://www.arkitera.com/etiket/41466/istanbulu-duslemek---imagining-istanbul-ulusalogrenci-fikir-yarismasi, http://iksvakademi-iapscsbe.tumblr.com/
•
2016-BULUŞMA3 / YARIŞMA 3 -“Bir palimpsest kent olarak Istanbul’da sonsuz tasarım katmanları ” http://www.arkitera.com/etiket/60444/bir-palimpsest-kentolarak-istanbul-ve-sonsuz-tasarim-katmanlari
22 sonsuz bir “kentsel artikülasyon” mekânı olarak istanbul
Sponsorlar Ana Sponsor
Mekân Sponsorları
Ödül Sponsorları
İletişim Sponsorları
sonsuz bir “kentsel artikülasyon” mekânı olarak istanbul
23
Danışma Kurulu
Tony Craig, IAPS, Yönetim Kurulu Başkanı Peter Kellett, Newcastle University, School of Architecture, GB, IAPS-CS Network Eş Koordinatörü
Bilim ve Organizasyon Kurulu
Orhan Hacıhasanoğlu, ÖZÜ, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi, IAPS-CS network kurucu üyesi Hülya Turgut, ÖZÜ, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi, IAPS-CS Network Koordinatörü Alper Ünlü, ÖZÜ, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi, IAPS-CS Network Kurucu Üyesi Nagehan Açımuz İşbakan, ÖZÜ, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi, Na-Md Mimarlık Nevşet Gül Çanakçıoğlu, ÖZÜ, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Demet Mutman, ÖZÜ, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi
Görsel Tasarım
Ümit Ceren Bayazitoğlu, IAAC, Institute for Advanced Architecture of Catalonia
Raportörler
İrem Bayraktar, ÖZÜ, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Hande Tunç, ÖZÜ, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Özge Özkuvancı, ÖZÜ, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Ezgi Çiçek, ÖZÜ, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Pelin Günay, ÖZÜ, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi
* EK.01
ana tema
IAPS - Culture & Space Network - 4. Kültür ve Mekan Buluşmaları, enformel faaliyetler ile formel mimarlık eğitiminin desteklenmesi amacıyla genç tasarımcıları, kente dair düşünce üretenleri, akademisyenleri, lisans ve lisansüstü öğrencilerini ‘Palimpsest’1 bir kent olan İstanbul’un hızlı değişim ve dönüşümlerden geçmeye devam eden, çok katmanlı ve örüntülü yapısını irdeleyerek yorumlamaya davet ediyor. Yazınsal, etkileşimsel ve deneyimsel olarak bu bilimsel araştırma sürecine dahil olup, deneyimleme imkânı elde edecek katılımcıların İstanbul’u kentin ‘artiküle edilebilen hali’ üzerinden sorgulamaları bekleniyor. Karmaşık bir ağlar sistemi ile birbirine bağlı ve sürekli bir etkileşim içinde olan İstanbul, “palimpsest” bir kent olarak giderek değişen, eskinin üzerine yan yana / üst üste / iç içe eklemlenen, örülen yeni katmanlarla geleceğe aktarılıyor. Her gün, birbirinden farklı biçimlerde kendini şekillendiren kentler geçmişin, bugünün ve geleceğin izlerini biriktiriyor. Çok katmanlı yapısıyla İstanbul, geçmişten geleceğe çeşitli önermelerin üretilip tartışılmasına, tüketilip yeniden inşasına sahne oluyor. Bu noktada da, ‘kentsel palimpsest’, ‘palimpsest kimlik’ ve ‘mimarlıkta palimpsest’ kavramlarını irdelemek önem kazanıyor. Palimpsest kavramı bu bağlamda bir metafor olarak geçmiş, bugün ve gelecek izlerinin üst üste okunmasının mümkün olduğu mekanlar ve kentler (Turgut, 2018)2 için kullanılarak çok boyutlu okumalara da olanak tanıyor. IAPS-CS Network, Kültür ve Mekan Buluşmaları 4 Aktivitelerinin ana odağını ‘kentsel artikülasyon’ kavramının her yönüyle İstanbul bağlamında sorgulaması ve tartışması oluşturuyor. Bu noktada kentsel artikülasyonun rastlantısallık, kendiliğindenlik ve eklemlenebilirlik kavramları ile ilişkileri de önemli görülüyor. Kentle ilişkili olarak artiküle edilme ya da edilebilme durumu bir araya gelebilen, eklemlenebilen, değişip dönüşebilen anlamları ile kendine bir karşılık buluyor. 26 sonsuz bir “kentsel artikülasyon” mekânı olarak istanbul
Fahrelnissa Zeid, “My Hell” (1951), (Raad bin Zeid / Istanbul Museum of Modern Art)
Kent araştırmalarında bir analoji olarak ele alınan artikülasyon kavramı; Fransızca articular kökünden türeyen “bir parçayı diğerine bağlamak, bir şeye eklemlenme eylemi; iki parça arasındaki bağlantı/ilişki”3 anlamına gelmektedir. Bu kavramın sanat ve mimaride kullanılma biçimi ise genellikle çeşitli ölçeklerdeki kütlelerin birbirleriyle olan ilişkisi, pozisyonu veya dispozisyonu ile ilgilidir. Fahrelnissa Zeid’in, zihinsel birikimini yansıtan Ortadoğu ve Avrupa’dan etkilenerek türlü figüratif biçimlerin bir araya gelmesi ve uç uca eklenmesiyle oluşmuş “My Hell” isimli eseri, artikülasyon kavramını anlatan en iyi örneklerden biri olarak kabul edilmektedir.
sonsuz bir “kentsel artikülasyon” mekânı olarak istanbul
27
Artikülasyon her ne kadar kavramsal olarak bir bütün veya küme dahilindeki parçaların kusursuz ve ahenkli bir biçimde eklemlenerek bir zincir oluşturması, düzene katılması anlamına gelse de, kent çalışmaları bağlamında tartışıldığında bu ilişki çok daha fazla çatışmayı içerisinde barındıran bir zeminde ele alınmaktadır. Bir kentin mevcut fiziksel, sosyal, politik, ekonomik ve çevresel tüm dinamikleri, artikülasyonu gerçekleştiren veya bunu tetikleyen aktörleri ve zaman faktörü, kente yeni bir parça daha ekleme ihtimalini de içinde barındırır. Her yeni ihtimal, aynı zamanda yeni bir ayrışma, bozukluk, dönüşüm ve çatışmanın da ihtimalidir. Müdahalenin kent üzerinde nasıl bir etki bırakacağı ve var olanla nasıl bir ilişki kurgulayacağı sorgulanırken, kentin yalnızca fiziksel bir yapılı çevre bütününden oluştuğu değil aynı zamanda yaşayan bir varlık olduğu, sosyal ve kültürel bir değeri de barındırdığı unutulmamalıdır. İstanbul’a yapılan doğrudan, dolaylı, istemli, istemsiz tüm müdahaleler İstanbul’u “kentsel” artikülasyon kavramının çalışma alanı haline getirir. Defalarca artiküle edilen ya da bozulan bir kentsel gerçeklik çerçevesinde irdelenen İstanbul’un iç içe geçen, kimi zaman eklemlenen ya da ayrılıp çoğalarak ortaya çıkardığı tüm parçaları, yeni birleşim ve oluşumlara olanak veren yapısı, kenti sonsuz bir tasarımın odağı kılmaktadır. Bir tür çokluk ortamı olarak kent sonsuza uzanan sarmal bir döngüde eklenerek çoğalır, artiküle olur. Bu özelliğiyle de kent çok katmanlı ve boyutlu yapısıyla, kolektif kentsel ve mekansal deneyim ve üretimlerinin elde edilmesine yönelik önemli bir çalışma alanını da tanımlamaktadır. Bu noktada tema kente ilişkin rastlantısal ve ansızın ya da planlı ve sistematik biçimde beliren durum ve oluşumların süreç içinde tüketip, ürettiği yeni yaşam biçimlerini, buradaki dönüşen zihinsel süreçleri irdelerken, ‘İstanbul’un sonsuz kez artiküle edilebilen halini’ çeşitli kavramlar üzerinden tartışmaya açmaktadır. Kentin tıpkı Fahrelnissa Zeid’in eserindeki gibi parçaların irili, ufaklı, uyumlu ya da uyumsuz biçimde bir araya gelişleri üzerinden irdelenmesi bu anlamda önemli bulunmaktadır. 28 sonsuz bir “kentsel artikülasyon” mekânı olarak istanbul
Sonsuz bir ‘kentsel artikülasyon’ örneği olarak İstanbul’un çok katmanlı ve boyutlu yapısı ile “tasarım” arasındaki yakın ilişkinin ele alınacağı IAPS Culture & Space Network - Kültür ve Mekan Buluşmaları 4. aktivitelerine aşağıda belirtilen kavramların yol gösterici olacağı beklenmektedir.
Katılım Koşulları Etkinlikler, Mimarlık ve Tasarım Fakültelerinin Bölümlerinden (Mimarlık, İç Mimarlık, Şehir ve Bölge Planlama, Peyzaj Mimarlığı, Endüstri Ürünleri Tasarımı, İletişim Tasarımı, Grafik Tasarım gibi...) mezun genç araştırmacılar ve öğrencilerin (lisans, yüksek lisans ve doktora) bireysel ya da ekip olarak katılımına açıktır. Oluşturulan/ önerilen ekipler psikoloji, sosyoloji, gibi alanlardan ortak ya da danışmanlar alarak oluşturulabilir. sonsuz bir “kentsel artikülasyon” mekânı olarak istanbul
29
ANA SPONSOR
MEKÂN SPONSORLARI
ÖDÜL SPONSORLARI
İLETİŞİM SPONSORLARI