Businesscontact 2 - Zomer 2015

missionair magazine voor ondernemers en zakenmensen zomer 2015

I N T E RV I E W

www.cbmc.nl

Gerrie ter Hoek: God was voor de zondag, de rest van de week voor de zaak

Je kunt alleen iets nieuws zien als je oude standpunten loslaat

Het lijkt erop dat er een noodzakelijk lijden zit aan mens-zijn 1

16 • BEDRIJVIG BusinessContact is het magazine van CBMC Nederland en verschijnt vier keer per jaar.

CBMC is een missionaire beweging van en voor ondernemers en zakenmensen in Nederland. De missie van CBMC is: ondernemers en zakenmensen helpen Jezus Christus te vinden, te volgen en te verkondigen. Door het hele land zijn er rond de negentig plaatselijke CBMC-teams actief (zie pagina 43).

03 • overdenking 04 • interview - gerrie ter hoek 11 • cbmc actueel 13 • bestuurswoord 15 • column - wilma veen 16 • bedrijvig - co-creatie 22 • team uitgelicht - belgië

I NI N T EHROVUI EDW

24 • cbmc & mensen - ronald kuyper 31 • uitzicht - omhoog vallen 36 • verdieping - gezonde werkrelaties 42 • column - ron van der spoel 43 • contactpunten locale teams

30 • UITZICHT

Redactieadres Postbus 315, 3880 AH Putten 0341-356147 redactie@cbmc.nl www.cbmc.nl Hoofdredactie Kirsten Roordink-Hagg Eindredactie Leonard van der Plas Redactie Jeannette Coppoolse - journalist Wim Kater - redacteur Loes Grooters - corrector Wessel van Houdt - journalist Annelies Luken - corrector Aan dit nummer werkten mee Wim Kater, Gerrie en Gerrit ter Hoek, Klaas Zijlstra, Wilma Veen, Gerrit Grievink, team België, Ronald Kuyper, Evert Jan Ouweneel, Astrid van Os, Tjeerd Boersma, Thimo Kooiman en Ron van der Spoel.

Ontwerp & vormgeving Kirsten Roordink-Hagg Fotografie Daniël van de Sluis, Maarten de Graaf en Kirsten Roordink-Hagg Realisatie, druk en distributie Grafisch centrum Stichting De Hoop Administratie-ondersteuning Anke Jurg-Regelink, ajurg@cbmc.nl Informatie over het lidmaatschap CBMC info@cbmc.nl, 0341-356147 Advertentieverkoop Gerard van Barneveld, adverteren@cbmc.nl

36 • WERKRELATIES

Oplage 1400 exemplaren Abonnement Een abonnement op BusinessContact kost €24,50 per jaar.

Hiermee steunt u tevens de missie van de vereniging.

Leden kunnen een abonnement cadeau doen voor €15,Adres wijzigen?

U kunt dit zelf aanpassen door met uw e-mailadres in te loggen op cbmcinside.nl

@CBMCnl 2

www.facebook.com/cbmcnederland

Verwachting!(?)

Op het moment van schrijven ben ik precies drie maanden werkzaam voor CBMC. Een periode waarin de eerste kennismaking met deze mooie vereniging van start is gegaan. Ik ben dankbaar om te zien wat God geeft, gedaan heeft en gaat doen!

We hebben een goede God die leeft. In deze periode na Pasen echoot de triomfstoot na: Hij is opgestaan, Hij leeft! Lukas heeft alles met precisie onderzocht en opgeschreven: Hij heeft zichzelf, nadat hij geleden had, ook levend aan hen vertoond, met veel onmiskenbare bewijzen, veertig dagen lang (Handelingen 1:3).

Het was 1 november 2014, toen ik via een advertentie CBMC voor het eerst leerde kennen. Ik weet nog hoe mijn hart geraakt werd bij het lezen van de missie: Jezus Christus Vinden, Volgen en Verkondigen in het bedrijfsleven. En het raakt me elke keer weer: we willen Jezus centraal stellen en hem alleen. Alles draait om hem, maar dat kan alleen, als we vol zijn van hem.

O VI N ER NG TD E RE VNI KE IW

Na drie maanden heb ik mijn eerste beeld gevormd, waar het nodige over valt te zeggen. Eén ding is zeker: God gebruikt CBMC om mensen, jou dus..., dichter bij zijn vaderhart te brengen. Het raakt me, om te horen en te zien hoe de teambijeenkomsten, cursussen, trainingen, onderlinge relaties - ja, hoe God werkt door onze vereniging heen.

En tegelijk zie ik nog zo veel mogelijkheden om meer met elkaar in contact te komen, om te bemoedigen, samen God te aanbidden en samen méér te verwachten van God! Wat zijn de sleutels? Ze liggen in de bijbelgedeeltes die gaan over de periode tussen Pasen en Pinksteren: Lukas 24:49, Handelingen 1:3-5, 8 en 14 (Pak je even je Bijbel erbij?).

Jezus sprak met zijn discipelen over het koninkrijk van God, veertig dagen lang! Ik was er graag bij geweest. En elke keer weer horen we deze woorden: ‘Geest’, ‘Kracht’ en ‘wacht’. En wacht (Grieks: perimenein) betekent niet afwachten, maar met verwachting uitzien naar wat God gaat doen! Zie je de parallel al? Een team van discipelen heeft geluisterd naar Jezus. Hij legde de focus op de zaken van het koninkrijk. Vervolgens zien we (Handelingen 1:14) hoe ze vurig en eensgezind zich toewijden aan gebed. In Nederland zijn ongeveer honderd teams, waar de Bijbel opengaat, waar handen worden gevouwen… Broeders en zusters, als honderd teams met vurigheid en eensgezindheid zich gaan toewijden aan gebed, met verwachting, dat Gods Geest werkt en gaat werken, dán zál Gods Geest gaan werken met KRACHT (Grieks: dunamis). In de afgelopen maanden heb ik het zelf een aantal keren gezién binnen CBMC, maar ik verwacht méér van onze God! Waarom?

Omdat hij het heeft beloofd. Omdat hij ons gezegend heeft met álle geestelijke zegen (Efeziërs 1:3). Omdat hij doet wat hij belooft en zegt (1 Tessalonicenzen 5:24). Laat je niet intimideren door stemmen, nieuws, angst, zonden, ervaringen en visies: Maar je zult de kracht van de Heilige Geest ontvangen, die over je komen zal; en je zult mijn getuigen zijn. Halleluja!

WIM KATER DIRECTEUR CBMC NEDERLAND

3

CBMC Twente teamlid Gerrie ter Hoek:

“Je werkte gewoon hard en hoopte dat God het zou zegenen.”

TEKST: JEANNETTE COPPOOLSE BEELD: DANIËL VAN DE SLUIS

I N T E RV I E W Ze vindt zichzelf als Twentenaar eigenlijk te nuchter voor een interview in BusinessContact. Ze twijfelt of ze wel een ‘goed verhaal’ heeft. Want wanneer je de verhalen van anderen leest, steken zij er maar bleekjes bij af, vindt Gerrie wanneer ze zelf benaderd wordt voor een interview. Toch stemt ze in met een gesprek.

Ze doet dit samen met haar man Gerrit. Het wordt een nuchter, realistisch gesprek, maar ook ontwapenend. Over hun bedrijf, zichzelf en God. Voorheen drie losse onderwerpen, maar sinds kort staan deze met elkaar in relatie.

4

5

I N T E RV I E W

In een gloednieuw strak pand met de hybride Porsche voor de deur worden we ontvangen door Gerrie ter Hoek. Ze draagt een zwart jurkje en lijkt in eerste instantie, net als haar kleding, een tikkeltje zakelijk en afstandelijk. Maar op haar zakelijk zwarte jurk draagt deze Twentse dame een rood vestje, waaronder een warm mens schuilgaat. Op weg naar het directiekantoor lopen we langs de open werkvloer waar allemaal machines staan. Deze werkvloer wordt omgeven door glazen wanden met daarachter diverse kantoren.

Iedereen ziet elkaar. Er is een open werksfeer in het gebouw. Op het directiekantoor wacht Gerrit ons op.

Met een ferme handdruk en een Twents accent, net als bij Gerrie overigens, worden we welkom geheten.

Onder het genot van een kop koffie - die besteld wordt bij de secretaresse - steken we van wal. Gerrit neemt als eerste het woord en vertelt hoe 25 jaar geleden hun bedrijf Ter Hoek Vonkerosie in Rijssen is begonnen.

Zelfstandig ondernemerschap I N T E RV I E W

Gerrie en Gerrit ter Hoek waren een getrouwd stel met de vierde op komst toen Gerrit besloot een grote stap te nemen wat betreft zijn carrière. Van nature waren ze beiden geen ondernemers, zo dachten ze. Maar toch besloot Gerrit, na jarenlang in loondienst te zijn geweest, om voor zichzelf te beginnen. Het idee van zelfstandig ondernemerschap ontstaat al tijdens zijn loondiensttijd, als hij met een bepaalde machine moet werken die een andere techniek heeft dan de andere machines. Deze, volgens hem, unieke techniek intrigeert hem en hij besluit zich erin te verdiepen. De banken echter zien het idee van zelfstandig ondernemerschap niet zitten en durven het niet aan om financieel garant te staan. Gelukkig ziet een importeur van machines wel heil in het plan van Gerrit en zo kunnen ze deze zeer kostbare vonkmachine, die duurder is dan hun huis zelf, van de importeur leasen. Gerrie werkt vanaf het begin mee in het bedrijf en heeft tevens de zorg

“Dat zijn wij helemaal niet gewend”

voor vier kinderen. Je zou denken: best druk, maar dat Gerrie heel nuchter is, blijkt wel uit haar ‘droge’ antwoord: “Daar groei je in, hè. Je krijgt ze niet alle vier tegelijk. En de kinderen werden er ook zelfstandig van.

Soms moest ik post wegbrengen voor het werk en dan zei ik: ‘Jongens, ik heb de aardappelen op staan. Over twintig minuten gaat het kookwekkertje af en dan moet je de aardappelen afgieten en dan is het eten klaar.’ En wanneer ik dan terugkwam, stond het eten op tafel.”

Samen

Gerrie vervolgt hun verhaal en vertelt over haar rol binnen het bedrijf: “We hebben heel bewust gekozen om dit met z’n tweeën te gaan doen. Als je geen feeling hebt met wat je man doet, dan groei je heel snel uit elkaar. En dat was het mij niet waard. We hebben geen moment gedacht: moeten we het wel doen of niet? Ik tekende mee voor het leasen van die machine en we gingen ervoor. Ik ben niet zozeer van het technische dan wel van het sociale aspect met het personeel en met de klanten. Dat vind ik leuk om te doen.” Achter hun huis, in een schuurtje van drie bij tien meter begon het avontuur van Ter Hoek Vonkerosie. Na een jaar kwam er een machine bij en werd het schuurtje te klein. De familie Ter Hoek verhuisde naar het industrieterrein. Gerrit: “We lieten een pand bouwen met een woning erbij. We hadden zo’n 200 vierkante meter. Dat was een echte balzaal en we dachten: die krijgen we nooit vol, hè. Maar uiteindelijk stonden er tien machines en was het helemaal vol. Toen hebben we de elfde machine bij de buurman in de schuur gezet, maar dat was ook zo zonde als die machine daar stond te niksen.

Dus hebben wij het snoer over het dak gelegd en ook die machine aangesloten.” Gerrie knikt instemmend en lacht. “Maar ja, als er één in de schuur van de buurman past, dan ook twee of drie. Uiteindelijk hebben we elk jaar gemiddeld een man en een machine erbij genomen. En nu 25 jaar verder hebben we 30 machines en 30 mensen in dienst en hebben we een nieuw pand met een oppervlakte van 2000 vierkante meter!”

Glimlachend voegt hij eraan toe: “We zijn nu een écht bedrijf en uitgegroeid tot Europees marktleider.”

Zondag geloof

Hun zakelijk succes hebben ze nooit zo in relatie gezien met hun geloof. Geloof en werk stonden los van elkaar.

Alhoewel geloof en God hen met de paplepel werd ingegoten, betrokken ze het niet op hun dagelijks leven. Gerrie: “Je werkte gewoon hard en hoopte dat God het zou zegenen.” Het beeld dat ze meekregen van God was er een van straf en toorn. Je moest vooral

6

“God was voor de zondag en de rest van de week was

I N T E RV I E W

voor de zaak”

7

I N T E RV I E W

ontzag hebben voor God en je woorden over hem wikken en wegen, want je kon immers het verkeerde zeggen en daar werd je dan op afgerekend. Genade was voor een paar mensen weggelegd en dat moest je ook nog verdienen. Gerrie zegt met zachte stem: “Ik denk wel eens: hoe is het mogelijk dat er zo’n verschil in opvatting zit. Je hebt dezelfde Bijbel, dezelfde uitleg, maar toch de nadruk op andere dingen.” Beiden praten met gepaste voorzichtigheid en met respect over de zware gezindte waar ze uit komen. Gerrit verwoordt het niet als goed of fout, maar als ‘anders’. “We leerden dat alles wat je deed met God te maken had, maar in de praktijk waren de zaken en de kerk toch wel van elkaar gescheiden.” Kortom, God was voor de zondag en de rest van de week was voor de zaak. En ook al werd het niet zo gezegd in de kerk, Gerrie en Gerrit beamen dat het wel zo voelde in hun eigen leven. Gerrie: “Eigenlijk nam je zelf de beslissingen en later dacht je: oh ja, Here, is het wel goed wat ik heb besloten? Nu denk ik: dat is niet goed, hè?!”

Alphacursus

En dan komen ze in aanraking met de Alphacursus.

Gerries ogen beginnen te stralen wanneer ze terugdenkt aan deze periode: “Eigenlijk is het heel mooi gegaan. Ik ging met mijn dochter mee naar de Alphacursus in hun gemeente en ik vond dat zo waardevol. Het geloof was er allemaal wel ingegoten, maar ik hoorde daar dingen waarvan mijn ogen opengingen. Ik dacht: mag ik dat echt zo zien? Ik hoorde bijvoorbeeld dat je stille tijd met God mag hebben. Dat werd nooit genoemd in onze kringen. Of dat je aan het avondmaal mag gaan, zonder dat je een heel verhaal moet kunnen vertellen over wat je allemaal hebt meegemaakt. En wanneer je dat niet kunt, dat je dan niet mocht aangaan. De Bijbel werd op zo’n andere manier uitgelegd, dat ik dacht: wow, dat

8

heb ik nooit geweten!” Het hart van de nuchtere Twentenaarse stroomt over. Haar stem heeft een voortdurende toon van verbazing wanneer ze vertelt: “Het bidden voor elkaar, dat kennen wij helemaal niet. De eerste keer op de Alphacursus dacht ik: wat moet ik zeggen? Ik dacht bij mezelf:” - ze slaakt een kreet – “Waaaaaah! Ik zeg even niets. Dat zijn wij helemaal niet gewend!”

CBMC Twente

Gerrie, vol van alles wat ze geleerd heeft op de Alphacursus, nodigt Gerrit uit om er samen met haar een te gaan volgen, maar hij ziet het niet zitten. Totdat ze drie weken later ineens een uitnodiging krijgen voor de BusinessAlpha. Gerrie wrijft genoeglijk in haar handen en zegt lachend: “Ik zei: Gerrit, jij moet mee.” Gerrit vult glimlachend aan: “Nou, dat noemen wij geen toeval, hè.” En bij de BusinessAlpha krijgen ze weer bevestigd dat er ook een andere manier van geloven is dan ze hun hele leven in Rijssen hebben gehoord en gezien.

Gerrie: “Het kon ook anders. Dat was echt een openbaring voor ons!” Hun ontdekkingstocht om geloof ook handen en voeten te geven, komt in een stroomversnelling, want na deze cursus wil de kern doorgaan met deze bijeenkomsten. Dit verlangen betekent uiteindelijk de geboorte van CBMC Twente. Gerrie: “Dit is nu het vierde jaar op rij dat we de CBMC-bijeenkomsten hier bij ons hebben. Doordat we het aanboden hier te doen, werd ik al snel gevraagd of ik in het team wilde.”

Twijfel

Ondanks het enorme plezier dat Gerrie heeft in de CBMC-bijeenkomsten en het deelnemen aan het Team Twente, vertelt ze heel eerlijk dat ze ook haar twijfelmomenten heeft gehad. Gerrie: “Op een gegeven moment stopte een dame uit het team en dat wilde ik eigenlijk

ook. Ik had een gevoel van: altijd dat gedoe en je moet overal achteraan. Tot de keer daarop iemand tegen mij zei in de kleine gespreksgroepen: hier heeft God tot mij gesproken.’ Toen dacht ik: wow, ik mag hier niet mee stoppen. God heeft dit op mijn pad gebracht. Zo heb ik dat echt gevoeld. Ook toen ik vorige week een mailtje kreeg van iemand.” De afzender had hen gezien bij Transformed, een Evangelische jongerenbeweging van Twente, gevestigd in Rijssen. Gerrie en Gerrit waren er op uitnodiging van een aantal jongeren die ze sponsoren. Gerrie: “Dus die persoon zegt: ‘Jullie komen toch ook van een zware richting?’ Enfin, hij had allemaal vragen en twijfels. Vragen als: mag dit en kan dit allemaal zo? Dus ik vertelde dat wij ook vragen hadden, want zo’n avond is heel anders dan wat wij gewend zijn. Toen vertelde hij dat hij naar voren was gegaan met zijn vrouw, omdat ‘de Geest hen trok’. Dat is toch geweldig om te horen. Na dat telefoongesprek dacht ik: kijk!

Daarom moet ik dit doen.”

Van massaal naar persoonlijk

Hun proces van verandering is nog steeds volop gaande en je proeft in hun woorden de diepte en zwaarte van de enorme verandering waar ze doorheen gaan. Elke keer is er weer een nieuwe ontdekking van wie God is en hoe hij werkt in hun leven. Gerrie: “Ik ben God echt anders gaan zien. Als Vader en iemand bij wie je mag schuilen.

Dat is het tegenovergestelde van toornig en straffend. Ik mag nu echt met alle dingen naar hem toe gaan. En dat wisten we wel, daar zijn we mee opgegroeid, maar toch is het nooit echt op die manier uitgesproken.

Bijvoorbeeld dat ik zelf de beslissing mag maken of ik voor hem kies. Dat is anders dan waar we vandaan komen.” Gerrit vult direct aan: “Maar zij spreken ook de waarheid, hoor! Daar is geen speld tussen te krijgen.

Alleen je moest je aan de regels houden. Er was heel

veel wetticisme.” Gerrie: “In de beslissingen die we nemen, betrekken we nu God. Dat vind ik heel mooi: dat we onze vragen bij hem neer mogen leggen en zijn stem mogen verstaan. En dat hij er voor je wil zijn.” Wanneer gevraagd wordt of het nu persoonlijker is geworden dat God Gerrie kent, terwijl het voorheen de grote God was die de groep kende, antwoordt Gerrie: “Ik denk dat je dat goed verwoordt, dat het echt meer persoonlijk is en eigenlijk is dat best eng. Voorheen viel je niet op in de massa. Een enkele keer gaan we wel eens terug als een kindje wordt gedoopt en dan betrap ik mezelf wel eens op dat gevoel van lekker vertrouwd opgaan in de massa.

Maar het is passief, je valt niet op in die kerk; er passen wel tweeduizend mensen in. Maar je moet werkzaam zijn met je geloof en dat waren we niet.” Weer vult Gerrit uiterst zorgvuldig aan: “Dat lag aan onszelf, hoor! Niet aan de kerk.”

Vrij mens

Wanneer ik haar vraag of ze zich een vrijer mens voelt, hoeft ze niet lang na te denken. Een volmondig ‘ja’ is het antwoord. Gerrit beaamt het door te zeggen: “Als je ineens de dingen mag zeggen zoals ze zijn en niet zoals ze moeten ‘volgens de regeltjes’, dan word je ineens een vrijer mens. Zeg het maar tegen God zoals je het voelt.”

Lachend: “Je kop gaat er heus niet af, hoor.” Maar hoe weten ze dat nú zo zeker? Gerrit begint te lachen en kijkt naar Gerrie die op vurige toon zegt: “Omdat hij dat zegt: kom bij me zoals je bent! Dat is het. Meer hoef je niet!

We hebben God zo te kort gedaan door hem in het verleden niet te betrekken in onze beslissingen. Daar sta ik nu heel anders in.”

9

I N T E RV I E W

“Ik hoorde daar dingen waarvan mijn ogen opengingen”

ADVERTENTIES

Kom naar de trainingsdag en geef een Alpha – Business Mensen op je werk over Jezus vertellen? Alpha – Business geeft zakenmensen en ondernemers een vrijblijvende kennismaking met het christelijk geloof.

Volg 12 september de track van Alpha – Business op de trainingsdag in Veenendaal.

Aanmelden: alphanederland.org/evenementen

w w w.k rc accou n ta n t s.n l ron dw eg 13 8091 x a w e z ep t [038] 444 62 44

Online-cursus over Jezus - voor ondernemers cursus.ikzoekgod.nl/waaromjezusbiz

em ail: in fo@k rc accou n ta n t s.n l

WWW.KLAAS-ZIJLSTRA.NL

Hollandse Skiweek met CBMC-ers

26 december - 2 januari

Hollandse Skiweken en CBMC organiseren samen een skiweek voor onder andere christelijke ondernemers en zakenmensen.

Al meer dan 25 jaar worden de ‘Hollandse skiweken’ georganiseerd in hotel Seeblick in Zwitserland.

Sportieve maar zeker ook ontspannen weken waar in vaak nieuwe contacten en vriendschappen worden gelegd.

Speciaal aan deze skiweek voor ondernemers en zakenmensen is vooral de onderlinge ontmoeting en de voor deze doelgroep aansprekende spreker. Leuk voor het hele gezin. Er worden programma’s georganiseerd voor elke leeftijd!

Wanneer? 26 december 2015 - 2 januari 2016 Waar? Zwitserland Spreker? Wim Hoddenbagh

Een aantal CBMC-ers die met hun gezin met veel plezier aan de Hollandse Skiweken hebben deelgenomen, hebben het initiatief opgepakt een samenwerking aan te gaan.

www.hollandseskiweken.nl

We verwelkomen de volgende nieuwe leden:

Inspiratie voor aan je kantoormuur

CBMC heeft prachtige posters met quotes die opening geven tot een goed gesprek. Voor maar 12,95 euro (inclusief verzendkosten) bij jou thuis of op het bedrijf.

Bram van der Boom • Enschede Jacob Freeke • Veenedaal Gabriëlle Dik-Agteres • Voorthuizen Doeke Hellema • Hallum Annet van Prooijen • Zwolle

Nieuwe landschappen en perspectieven worden niet gezien door verre reizen, maar door te kijken met andere ogen.

kijken • kirstenhagg.nl

Ontmoeten is elkaar zichtbaar maken en verschillen waarderen.

ontmoeten • kirstenhagg.nl

ACTUEEL

cbmcinside.nl/webwinkel

NIEUW RTT ZAKENVROUWEN Rotterdam & omgeving!

Recent is een nieuw Ronde Tafel Team (RTT) voor zakenvrouwen Rotterdam & omgeving opgericht.Heb je interesse, meld je aan!

Kern van een RTT: vanuit jouw professie bespreek je met elkaar dilemma’s en uitdagingen binnen de context van werk en leven.

Onderwerpen worden belicht vanuit onze christelijke identiteit.

Bijeenkomsten vinden eens per zes weken plaats, van 16.00 - 19.15 uur.

Locatie wordt in onderling overleg bepaald.

12

“De kracht van een RTT is dat je samen met andere ambitieuze christenzakenvrouwen onderwerpen bespreekt die je als uitdaging of knelpunt ervaart in jouw zakelijke context. Het is een mix van ontmoeting, diepgang, professionaliteit en geloof!’ - een RTT-zakenvrouw.

Voor meer informatie: info@cbmc.nl

CBMC tot zegen voor Nederland

BESTUUR

We mogen steeds meer ervaren dat onze vereniging in een behoefte voorziet bij ondernemers. CBMC is als vereniging uniek, omdat die zich richt op evangelisatie op de werkvloer. Werkgevers en werknemers zijn een groot deel van hun tijd bezig in hun bedrijven en daar is heel veel te doen voor het koninkrijk van God.

TEKST: KLAAS ZIJLSTRA BEELD: KIRSTEN ROORDINK-HAGG

In deze tijd van onzekerheid en spanningen wereldwijd zijn nogal wat mensen anders gaan denken en beseffen dat er veel veranderd is ten opzichte van een aantal jaren geleden. Velen beseffen dat er ‘meer’ moet zijn en zijn op zoek. Wij en onze vereniging kunnen hier van betekenis zijn voor mensen die niet met het evangelie in aanraking komen of in de kerk niet de juiste aansluiting vinden.

Persoonlijk ervaar ik dat veel ondernemers behoefte aan contact hebben met ondernemers om ervaringen uit te wisselen en elkaar te versterken. Dit geldt zowel voor christen- als niet-christenondernemers. Ik zie op verschillende plekken in ons land de teams groeien waar ondernemers samenkomen om zich te versterken, te groeien en samen God te zoeken. Wat we hier van God en elkaar leren, spiegelen we af op onze bedrijven en daarbuiten. Vaak zonder te praten over het evangelie stralen we iets af, zodat onze omgeving iets aan ons merkt wat hen nieuwsgierig en hongerig maakt.

Er is binnen CBMC het afgelopen half jaar veel gebeurd en er is veel gaande om in de nabije toekomst meer van betekenis willen zijn voor God en mensen. Onze nieuwe directeur Wim Kater heeft een frisse kijk op zaken en is zeer gepassioneerd. Het viel hem op hoe onbekend CBMC eigenlijk is en hij zit vol ideeën om op creatieve wijze aan de slag te gaan binnen de vereniging.

Wij als bestuur zijn hier heel dankbaar voor en ervaren zegen als wij zien hoe onze vereniging in beweging is.

We hebben grote verwachting van de toekomst waarin we als christenen samen iets mogen doen voor Gods koninkrijk en van betekenis mogen zijn voor onze naasten.

Mijn gebed is dat CBMC een verschil mag maken voor mensen in Nederland, dat zij meer positieve bekendheid mag krijgen en dat we daar handen en voeten aan mogen geven.

13

ADVERTENTIES

ProMissie gelooft in duurzame relaties Raad en daad bij complexe vraagstukken.

Vertrouwenspersoon voor ondernemers, DGA’s, overdragers, opvolgers en ondernemende families. Advies, klankbord, procesbegeleiding en leerplatform voor MKB en familiebedrijf. Hart voor de zaak en mensen met elkaar verbinden.

• familiebedrijf • ondernemersadvies • waardebepaling • aankoop/verkoop • bedrijfsoverdracht

www.promissie.nl

V2adv_alg_165x61.indd 2

03-04-14 11:05

VERZEKERINGEN * HYPOTHEKEN * FINANCIERINGEN * SPAREN Vrijblijvend advies

Jager Assurantiën B.V. Vestiging Telefoon E-mail

Westerhaar Hoofdweg 152a (0546) 65 96 51 info@jagerassurantien.nl

Website

www.jagerassurantien.nl

Vriezenveen Oosteinde 15 (0546) 56 92 94 mail@jagerassurantien.nl

Weekend van zeven dagen Mijn tassen staan nog gepakt. Ik ben net thuis vanuit Italië en Londen. De was draait, de eerste laag van een nieuw schilderij ligt te drogen, mijn zoon vergeet bijna zijn pianoles, de koelkast is leeg, mijn mailbox vol. Help, in een dag zit maar 24 uur.

Kijk, laten we eerlijk zijn. Ik hou van mijn werk. Echt. Ik hou ervan om hard te werken. Schilderen, ideeën genereren, plannen uitwerken, schrijven, illustreren en lezingen geven. I love it, maar een weekend van zeven dagen… tja, daar is ook niets mis mee. Zelfs voor iemand, zoals ik, die de baan van haar dromen heeft. Semler gooit allereerst het traditionele weekend overboord. Zó jaren ’90. En van die autoritaire kostschoolmentaliteit in onze bedrijfsvoering moeten we toch ook eens af.

Ja? En dan? Semco heeft geen organigram. Er is geen ondernemingsplan of bedrijfsstrategie, geen tweejaren- of vijfjarenplan, geen doel of mission statement, geen begroting voor de lange termijn. Vaak heeft de onderneming niet eens een vaste directeur. Er zijn geen onderdirecteuren of hoofdfunctionarissen voor informatietechnologie of projecten.

Er is geen afdeling Human Resources. Er zijn geen carrièreplannen, geen taakomschrijvingen of arbeidscontracten. Er is niemand die rapporten of declaraties goedkeurt. Supervisie van of toezicht op personeel komt zeer zelden voor. Als je bij Semco komt werken heb je geen eigen kantoor, geen officiële titel en geen visitekaartje. Dat geloof je toch niet! Een beetje ondernemer heeft op z’n minst een goed vormgegeven visitekaartje. Om een rondleiding te krijgen door dit bedrijf was er een wachtlijst van 17 maanden voor de tweewekelijkse rondleiding, waarbij in elke tour 35 bedrijfseenheden werden bezocht. En waarom?

Omdat dit bedrijf als geheime sleutel ‘waarom’ vragen stelt. Bij alles.

Niet één keer maar minstens drie keer. Waarom een eigen kantoor?

Waarom niet op dinsdag naar de bioscoop? Waarom niet op zaterdag je mails beantwoorden? Waarom? Waarom? Waarom? Omdat Semco alles anders doet dan wat gangbaar is. Daarom dus.

COLUMN

Waarom niet gewoon een dag van 48 uur. Op het vliegveld in Londen zag in een kiosk het boek ‘Weekend van zeven dagen’ liggen en ik was gelijk verkocht. Hoe doe je dat? Ricardo Semler, de grootste aandeelhouder van de onderneming Semco, schreef dit boek. Semco heeft drieduizend man in dienst en een jaaromzet van 160 miljoen dollar. Een enorme groei, unieke niches, stijgende winsten, sterk gemotiveerd personeel, gering verloop, uiteenlopende product- en servicegebieden.

WILMA VEEN WWW.WILMAVEEN.NL

Jezus was ook zo. Hij schreef in het zand bij een blinde die niet zag wat hij schreef. Hij liet de beste wijn aan het einde van de bruiloft schenken.

Hij schenkt vergeving, wanneer wij straf verdienen. Hij houdt van ons, terwijl hij al onze gedachten kent. Jezus werd gevangen om ons vrijheid te schenken. Laten we vanaf vandaag elke dag vieren in zijn vrijheid alsof het weekend is. Geen zeven dagen, maar alle dagen, waarin rust en liefde van God ons hart vervullen mag en wij los mogen laten wat ons soms zo krampachtig vast houdt. Op naar een dag die niet 24 uur, niet 48 uur, maar eeuwig duren mag!

15

BEDRIJVIG

Co-creatie als nieuwe

Naomi is ons derde kleinkind. Ze is pas enkele maanden oud en veel weet ik nog niet van haar. EĂŠn ding weet ik nu al wel.

Als alles goed gaat, komt er binnenkort een moment dat ze mij tegemoet zal lopen. Stapje voor stapje. Daar ben ik nu al van overtuigd. Als ze met de instelling van een gemiddelde manager of een volwassene was geboren, was ik daar nog niet zo zeker van geweest.

TEKST: GERRIT GRIEVINK BEELD: RATCH0013

Volwassenen en doorgewinterde managers hebben nogal eens de neiging om er de brui aan te geven als nieuwe initiatieven niet direct aanslaan. En terecht, toch?

Shareholders houden er niet van als investeringen niet snel het gewenste rendement opleveren. Maar ook familiebedrijven of zelfstandige ondernemers blijven graag volgens vertrouwde concepten werken. Meestal adviseren accountants dat je bij tegenwind risicomijdend gedrag moet vertonen. En dat is dan precies datgene wat een peuter niet doet. Die blijft volharden in het zoeken naar nieuwe vaardigheden en mogelijkheden. Net zo lang tot het gewenste resultaat bereikt is.

Het is jammer dat we dat kinderlijke doorzettingsvermogen bij het ouder worden meestal kwijtraken. En helaas geldt dat niet alleen voor ons doorzettingsvermogen, maar ook voor onze creativiteit. Want juist die grenzeloze fantasie van een kind zou een ondernemer goed van pas kunnen komen bij zijn zoektocht naar onderscheidend vermogen en innovatieve oplossingen. Vooral in deze nieuwe tijd, waar oude

17

BEDRIJVIG

ondernemerskwaliteit

wetten steeds minder gelden en behaalde resultaten vanuit het verleden allang geen garantie meer zijn voor de toekomst.

Ratio belemmert onze creativiteit

Ondernemers hebben de gewoonte om nieuwe informatie en ontwikkelingen te toetsen aan wat ze al weten.

En dat is een perfecte methode om te blijven steken in waar je al bent. De oplossing is dat we onszelf en anderen vaker moeten dwingen om anders naar dingen te kijken. En op voorhand niet te veel nadenken over wat we er zelf van vinden.

Laat nieuwe marktontwikkelingen en potentiële kansen maar eens onbevangen binnenkomen. Zonder er al

BEDRIJVIG

Nu de groei niet meer vanzelf komt, wordt weer zichtbaar waar het werkelijk om gaat direct een oordeel over te vormen. Laat alles wat je hoort en ziet eenvoudig in je rechterhersenhelft tot rijping komen en daarna komt er als vanzelf verrassende inspiratie uit dit verwerkingsproces. Want informatie die relevant voor de onderneming is, zal op het juiste moment onverwacht weer opduiken.

Wie bevooroordeeld reageert op veranderende marktomstandigheden, is de creativiteit die ervan uitgaat al aan het beperken. Overigens is dit geen eigenzinnige wijsheid van de auteur van dit artikel, maar een praktische constatering van gerenommeerde hersenonderzoekers. Die hebben geconcludeerd dat ons creatieve potentieel veel groter blijkt te zijn dan ons denkende verstand.

Neuromarketeer Martin de Munnick zegt hierover ook enkele zinnige dingen in zijn boek, namelijk over de koopknop in ons brein. Ook hij constateert dat emotie in het ondernemerschap een minstens zo grote rol speelt als de ratio. En dat we daar als ondernemers en leiders ons voordeel mee kunnen doen. Maar dan moeten we die andere hersenhelft wel de ruimte en de tijd geven. Meestal doen we dat alleen als we er echt in geloven of als we wanhopig zijn.

18

In de hectiek van alledag ervaren we dit rijpingsproces niet als werken. We laten het niet toe in onze dagelijkse agenda. Hoe vaak zeggen we dat we nu even geen tijd hebben voor de volgende inspirerende ontmoeting, omdat er nog zo veel werk ligt? We leven met het paradigma dat stress dé manier is om prestaties te leveren.

Maar daarmee gaan we voorbij aan de essentie en relevantie van inspiratie die nodig is voor het succes van morgen.

De wereld om ons heen verandert momenteel snel.

Sommigen spreken nog steeds van een economische recessie, maar ik denk dat er definitief een nieuw tijdperk is aangebroken. Dat het oude economische model heeft plaatsgemaakt voor een nieuwe manier van zakendoen en samenwerken. In het hoofdkantoor van Sligro Food Groep hing lange tijd een spandoek aan de gevel met daarop de tekst: ‘Het is geen crisis. Het is de nieuwe realiteit.’ Topman Koen Slippens liet dit spandoek ophangen, omdat hij beseft dat de wereld een stuk aantrekkelijker wordt als je als onderneming deze omslag in denken kunt maken.

Nu de groei niet meer vanzelf komt, wordt weer zichtbaar waar het werkelijk om gaat en waarmee je je als ondernemer echt kunt onderscheiden. Dat het bestaansrecht van je dienst of product niet vanzelfsprekend is, maar dat je ergens waarde moet toevoegen om nog relevant te zijn. Originaliteit en vooruitkijken zijn daarbij belangrijker dan historie en ervaring. Onze auto’s hebben immers een heel grote voorruit en maar een kleine achteruitkijkspiegel. Nog nooit was historische kennis zo weinig relevant voor de toekomst van ondernemingen als in het huidige tijdperk. Een bekende trainer en inspirator zei ooit in een lezing: ‘Als de wereld om ons heen snel verandert, zul je meer moeten letten op de context dan op de content. Alleen dan kun je erachter komen welke nieuwe antwoorden in de toekomst nodig zijn.’

Niet meer, maar beter

Dat de context van de dingen steeds belangrijker wordt, zien we om ons heen waar de reële wereld en de virtuele wereld steeds meer ineen smelten. De koppeling van menselijke hersenen aan computernetwerken zorgt voor een omslagpunt in de menselijke geschiedenis. De comfortzone van ervaring en routine waaruit we in het verleden konden handelen, is er gewoon niet meer!

Internet en social media hebben alles op z’n kop gezet en technologische ontwikkelingen zoals Google Glass

en Autographer voegen een nieuwe dimensie toe aan onze tot dusver beperkte mogelijkheden. Met 3D-printen wordt het mogelijk om ieder product met een oplage van één als maatwerk aan te bieden en met de nieuwe dienst van Netflix is films of series op tv kijken ineens wel heel erg ouderwets.

De kenniseconomie maakt plaats voor een inspiratieeconomie, waarbij het gezamenlijk bedenken van oplossingen steeds belangrijker wordt. Het collectieve brein kan veel meer dan het huidige slimme individu. Durf als ondernemer of leider toe te geven, dat je het ook niet weet, zodat anderen kunnen meedenken over de oplossing. Co-creatie door nieuwe verbindingen of nooit vermoede samenwerkingen, wordt de nieuwe sleutel tot succes. Wie had ooit gedacht een Mercedes te kunnen kopen met een Renaultmotor?

Ontwikkel collectieve intelligentie

Je kunt alleen iets nieuws zien als je bereid bent oude standpunten los te laten. Daarom is de constatering en conclusie van een team veel objectiever dan de mening van een individu. Deze nieuwe werkelijkheid is goed nieuws voor netwerkorganisaties zoals CBMC, want daarmee wordt netwerken en kennis delen voor bijvoorbeeld zzp’ers belangrijker dan ooit. Verderop zullen we ontdekken dat de christelijke identiteit van deze organisatie daar nog een extra dimensie aan toevoegt. Door het leggen van nieuwe verbindingen kunnen bedrijven collectieve intelligentie ontwikkelen. En die is hard nodig om binnen de steeds complexere en uitdagender marktomstandigheden succesvol en onderscheidend te kunnen zijn.

Continuïteit voor een onderneming betekent soms dat een rups op termijn moet veranderen in een vlinder om relevant te blijven. Dit is een nieuw en onomkeerbaar

19

BEDRIJVIG

Bovendien hecht de jonge generatie veel minder aan bezit. We hoeven niet te bezitten. Als het er maar is als we het nodig hebben. In de nieuwe sharingeconomie kun je spijkerbroeken leasen, op zoek gaan op internet welke buurman een boormachine of een motorzaag voor je heeft en via Thuisafgehaald.nl eet je gewoon wat ook bij anderen op tafel staat. En door Spotify kreeg de concurrentie van de cd-industrie ineens een geheel ander gezicht. In Duitsland heeft BMW zelfs een experiment waarbij het bedrijf geen auto’s meer verkoopt, maar uitleent aan mensen die er tijdelijk gebruik van willen maken. We hoeven niet méér, maar we willen wel beter!

ADVERTENTIES

Beter drukwerk

van ontwerp tot verzending

S CHUIT EM A N A C C O U N TA N T S & A D V I S E U R S

De Hoop Grafisch Centrum Perfecte kwaliteit, van ontwerp tot en met verzending

Accountancy Fiscale dienstverlening HRM

Maatschappelijk verantwoord ondernemen Leerwerkbedrijf voor GGZ cliënten van De Hoop Milieubewust drukwerk

Provincialeweg 86

Corporate Consultancy

3329 KP Dordrecht

Telefoon 078 - 6111 333

Fax 078 - 6111 334

grafischcentrum@dehoop.com

De Hoop www.schuiteman.com

www.dehoopgrafischcentrum.nl

executive search * e-assessments * organisatiecoaching

AUTOMATISEREN MET OOG VOOR VEILIGHEID TOSCH.NL KOOLHOVENSTRAAT 4 • 3772 MT BARNEVELD TEL: 0342-425200 • INFO@TOSCH.NL

*

* Tosch-ad-130x95.indd 1

Adviseurs in Pensioen en Verzuim kundig en bij u in de buurt

Releva is onderdeel van TimHamoen bv en VABU MKB Vestiging Urk Wijk 8-31 8321 GC Urk

Postadres Postbus 50020 9200 LA Drachten

T: 0512-570250 E: info@releva.nl IBAN: NL86ABNA0544397932AFM 12015713 BTW: NL8535.24.579.B01 KvK 59493127

25/03/2014 20:07

Wederkerig belang

Er is echter een belangrijke voorwaarde voor succes bij deze visie. De samenwerking moet wel gebaseerd zijn op wederkerigheid. Nog te vaak zie ik samenwerkingsmodellen die eruit zien als het verdienmodel uit de fabel van de kip en het varken. Ook zij constateerden dat co-creatie tot nieuwe marktkansen kan leiden.

Alleen toen het concept voor de verkoop van bacon & eggs werd uitgerold, bleek het varken toch al snel meer te moeten investeren dan de kip.

In de nieuwe economie gaat het dan ook om meer dan alleen persoonlijk en geldelijk gewin. Dit in tegenstelling tot hetgeen al decennia lang gepreekt wordt door economiegoeroes. Het gaat niet langer om me, myself and I. We kunnen juist boven onszelf uitstijgen als we Bijbelse principes hanteren en meer rekening gaan houden met het uitdagend ‘eigenbelang’ van de ander. Een goede verstandhouding en de juiste balans tussen geven en nemen, is niet alleen een gezonde basis voor een succesvolle samenwerking, maar ook een garantie voor een goede nachtrust. Als we bovendien begrippen als ‘dankbaarheid’ en ‘vertrouwen’ in onze handelsrelaties centraal durven stellen, zullen er ook in deze onvoorspelbare en zorgelijke wereld door ondernemingen relevante innovatieve producten en diensten gerealiseerd worden. Als ondernemer met een christelijke levensvisie moet deze uitdagende vorm van co-creatie niet zo moeilijk zijn. Toch?

Gerrit Grievink (55) is opa van Lieke, Lize en Naomi en algemeen directeur/eigenaar van Focusplaza, een intermediair tussen handel en industrie met meer dan 250 leden in verschillende branches. www.focusplaza.nl.

21

BEDRIJVIG

proces in de zoektocht naar toegevoegde waarde in de keten. Geen gemakkelijk proces overigens. Net als bij de vlinder is voor de moderne ondernemer contact maken met het onbekende nu belangrijker dan het nadenken over het bekende. Je hebt daarbij wel een cultuur en een voedingsbodem nodig om dat tot bloei te laten komen. In een klimaat waar ondernemingen steeds meer veranderen in organisaties met regels, procedures en protocollen is doorgaans weinig ruimte voor ondernemerschap op basis van creativiteit en samenwerking.

Praat daarom na vandaag eens niet met de mensen die je kent, maar ga de ontmoeting aan met anderen en vraag in hoeverre ze het eens zijn met de constatering dat je succesvoller kunt samenwerken, als je elkaar kent en begrijpt. Dat betekent niet dat je per se iemands diepste geheimen moet kennen, maar oprechte interesse en regelmatig contact geven vaak al nieuwe inzichten. Opdrachten of orders gaan namelijk niet altijd naar de beste of de goedkoopste, maar vaak naar een partij waarbij het onderbuik gevoel klopt en die over de juiste argumenten en drijfveren beschikt.

Team uitgelicht

Handvatten van Bijbelse principes In deze rubriek komen lokale CBMC–teams aan het woord die vertellen hoe zij de missie en kernwaarden van CBMC gestalte geven.

CBMC-TEAM

We hopen hiermee andere teams te inspireren en samen te werken aan een goede invulling van de CBMC missie: Zakenmensen helpen om Jezus Christus te Vinden, te Volgen en te Verkondigen.

De kernwaarden van CBMC zijn evangelisatie en discipelschap door: • Gebed • Toepassen van Bijbelse principes • Leven uit een intieme omgang met Jezus Christus • Het aannemen van een dienende houding • Het ontwikkelen van leiderschap en teambuilding

22

Vlak over de grens bij Breda komt het enige Belgische team van CBMC bij elkaar. Na een aantal ondernemersavonden in Hoogstraten is een groep van acht mensen BusinessAlpha gaan volgen. Inmiddels komen zij maandelijks bij elkaar om te ontdekken wat hen nou eigenlijk drijft.

TEKST: WESSEL VAN HOUDT BEELD: MAARTEN DE GRAAF

Het is stil in de burelen van Van der Velden Beton in Meer, een dorp naast Hoogstraten. Aandachtig luisteren zes mannen naar het verhaal van Jan van der Velden. Hij geeft een presentatie over het boek ‘Van weten naar doen’ van Ken Blanchard. In dat boek vertelt de Amerikaanse zakenman over de oorzaken van het feit dat veel medewerkers wel weten wat ze moeten doen, maar het niet doen.

“In 2013 zijn we gestart met een aantal avonden voor ondernemers”, vertelt Jan. “Daarvoor reed ik al met enige regelmaat naar Goes voor bijeenkomsten van CBMC. Samen met Wouter Droppers hebben we gekeken of we ook niet iets in Hoogstraten konden opzetten. De meeste mensen hier zijn katholiek en komen maar een keer of tien in hun leven in de kerk. Zeker ondernemers doen hier weinig met het geloof. Wij wilden hen laten zien dat je als ondernemer veel kunt leren uit de Bijbel.”

Voordat Jan begint over het boek van Blanchard leest hij eerst uit Lucas 13 over de gelijkenis van de vijgenboom die geen vrucht draagt. De wijngaardenier vraagt de eigenaar om uitstel van omhakken, omdat hij denkt dat door het omspitten van de grond en het geven van mest de boom alsnog tot bloei kan komen. “Het ondersteunen van mensen in een bedrijf laat vaak te wensen over. Wat zegt de Bijbel hierover?”, vraagt Jan. “Dat je mensen meer tijd moet geven en meer in ze moet investeren”, zegt Dominique van der Velden. Arthur Rodenburg vervolgt: “Je moet niet blijven modderen als iemand niet presteert. Je moet kijken naar de omgevingsfactoren en voldoende ondersteuning en gereedschappen aanbieden. Maar ook een nieuwe deadline stellen.”

STAANDE VAN LINKS NAAR RECHTS: CIS VAN APEREN - LUC KINSCHOTS - DOMINIQUE VAN DER VELDEN. ZITTEND VAN LINKS NAAR RECHTS: GERT VAN DER VELDEN - ARTHUR RODENBURG - JAN VAN DER VELDEN - KRIS LAURYSSEN. NIET AANWEZIG: LIESBET ROMBOUTS EN CYNTHIA VAN LOO.

Op de ondernemersavonden in Goes kwamen tot wel 25 ondernemers af. “We hielden geen Bijbelstudie, maar gingen vooral in op de dagelijkse praktijk. Onderwerpen als balans in leven en werk of gezonde ambities werden behandeld. Er zat een aantal ondernemers uit de Evangelische Gemeente, maar ook een aantal niet-christelijke ondernemers. We reikten ze handvatten aan die afgeleid zijn van Bijbelse principes. Zaken waar ze in de dagelijkse praktijk iets aan hebben. Met acht jonge ondernemers zijn we in het najaar van 2014 met BusinessAlpha gestart”, vertelt Jan. Die BusinessAlpha is inmiddels afgelopen. Maar hoe pas je nu toe wat je geleerd hebt? Daarom gaat Jan verder met de groep jonge ondernemers. “Mijn bedoeling is om vanuit die groep meer bewogenheid te krijgen, zodat zij de kar gaan trekken. We gaan door met de ondernemersavonden voor iedereen. Daarnaast komen we als team bij elkaar om te delen en te groeien. Mijn verlangen is om uit te kunnen dragen naar de jongens hoe een leven met Christus is. Ik hoop dat het geloof zich daarna

vermenigvuldigt vanuit de groep. Dat de jongeren gaan delen.”

“De omgevingsfactoren moeten in orde zijn om een werknemer tot bloei te laten komen. Het aanbieden van een cursus kan daarbij helpen. Maar een cursus heeft alleen zin als je de stof herhaalt. Als er geen follow-up is, vallen mensen terug in oude gewoonten. Kijk naar de BusinessAlpha. Wie weet nog wat we besproken hebben?”, vraagt Jan. “Eén goede mop”, grapt Arthur. Toch zijn ze allen enthousiast over de bijeenkomsten. “Dit is investeren in jezelf en in je omgeving”, vult Arthur aan.

“Het is een soort gratis opleiding, eerst voor jezelf en daarna voor je omgeving. Met deze bijeenkomst wordt BusinessAlpha weer aangehaald, krijgen wij onze follow-up. Zo kan het zich als een olievlek verspreiden.

Mensen in mijn omgeving zeggen dat ik, sinds ik de BusinessAlpha heb gevolgd ben gegroeid als persoon. Ik heb er een ander bewustzijn door gekregen. Gezien dat het perfect mogelijk is om als christen zaken te doen.”

“Dit is investeren in jezelf en in je omgeving” 23

CBMC-TEAM

BELGIË

MENSEN

24

Ronald Kuyper

I NMTEENR SV EI N EW

Leren om met anderen de diepte in te gaan

TEKST: WESSEL VAN HOUDT BEELD: MAARTEN DE GRAAF

Zakendoen en christen-zijn waren voor Ronald Kuyper (50 jaar) twee aparte werelden. Door zijn omgeving leerde hij te vertrouwen op zijn eigen handigheid. Hij zocht naar mannen in zijn directe werkomgeving aan wie hij zich kon optrekken wat betreft het vormgeven van je christen-zijn in de praktijk. Nog steeds ontmoet hij graag mannen met wie hij de diepte in kan. Vroeger was hij te veel gefixeerd op een rolmodel, maar zo wil hij het niet meer noemen. Gewoon transparant zijn in handel en wandel. “Ik ben wel eens jaloers op de gesprekken die mijn vrouw met haar vriendinnen heeft. Die gaan zo makkelijk de diepte in met elkaar.”

25

Zoektocht

MENSEN

Sinds tien jaar werkt Ronald Kuyper voor zichzelf. Vanuit Houten detacheert hij met Fixx-It ICT-personeel. Toch duurde het even voordat hij hiertoe kwam. “In het begin van mijn loopbaan ben ik veel aan het zoeken geweest.

Ik ben aan veel opleidingen begonnen, maar maakte de meeste niet af. Uiteindelijk kwam ik op de IVA terecht, een opleiding voor de automotive. Even werkte ik nog als autoverkoper en daarna ging ik aan de slag bij een leasemaatschappij. Na een aantal jaren in de binnenen buitendienst werd ik gevraagd door een zakenrelatie in de ICT om voor hem te komen werken. Ik was een beetje uitgekeken op auto’s; dat is toch een beetje een kunstje dat je steeds moet herhalen. Dat ICT-bedrijf kwam op het juiste moment. Zij hadden er vertrouwen in dat ik als accountmanager aan de slag kon met detacheren van ICT-personeel. Ik voelde me gevleid. Later ben ik dat voor mezelf gaan doen.”

Bevestiging

Dat vertrouwen heeft Ronald, zelf vader van drie, vroeger wel eens gemist. “Mijn vader heeft nooit letterlijk gezegd dat ik iets niet kon, maar met zijn non-verbale houding deed hij dat wel. Het was bij hem al snel: ga maar aan de kant, ik kan het beter. Door dat gebrek aan mannelijke bevestiging probeerde ik, achteraf bezien, jarenlang die bevestiging uit andere zaken te halen. Op een gegeven moment kocht ik een mooie oude Maserati.

Dat gaf even een ‘kickbeleving’. Ik zag het zo dat God mij had gezegend, waardoor ik een dure auto kon kopen.

Het voelde als een stukje bewijs. Maar later ontmaskerde ik dat als compensatiegedrag: geeft deze auto mij nu de voldoening waar ik naar op zoek ben?”

Eigen handigheid

“Het christen-zijn kreeg bij mij pas verder vorm tijdens de tien jaar dat ik mijn eigen bedrijf runde”, zegt Ronald.

26

“Mijn vader en ook mijn ooms waren rasverkopers, ondanks dat ze niet als zakenlui werkzaam waren. Het ICT-bedrijf waarvoor ik werkte, probeerde wat slinks - in de marge - meer te verdienen. Ik deed dat in het begin ook. Allemaal op jezelf gericht. Zo had ik dat nou eenmaal geleerd. Totdat ik over dat gemanoeuvreer in gesprek kwam met iemand die ik had ingezet. Ik kon haar niet uitleggen waarom ik iets op een bepaalde manier had gedaan en ze was teleurgesteld. Ik ben er op teruggekomen en heb het rechtgezet. Dat grijze gebied wil ik nu vermijden en het gewoon ‘straight’ doen. Er zijn genoeg bedrijven die kunstjes uithalen. Ik hoef het niet in het grijze gebied te verdienen. Soms krijgen we na een paar jaar nog premies terug van een gedetacheerde medewerker. Simpel om in je eigen zak te stoppen, maar we maken het over aan degene om wie het gaat. Daar komen mijn medewerkers op kantoor zelf mee. Ik ben blij dat zij ook die normen en waarden hanteren. Als mensen slim handelen vóór jou, kunnen ze ook slim handelen tégen jou. Dat vertrouwen op eigen handigheid doe ik niet meer. Ik wil het goed geregeld hebben.”

Diepgang

Door dat verlangen naar gelijkgestemden in het zakenleven kwam Ronald in 2008 bij CBMC in Houten terecht.

“Ik ging ernaartoe omdat ik het zelf nodig had. Het proces dat God me van binnenuit verandert, was al een tijdje gaande. Maar ik zocht bemoediging en diepgang.

De hoop om gevoed te worden was een drijfveer om mij bij CBMC aan te sluiten. En daarbij is het natuurlijk ook mooi als je een ander kunt voeden. Toch merk ik dat mannen moeite kunnen hebben om transparant te zijn.

Ze willen vaak onafhankelijk overkomen. Als mijn vrouw met vriendinnen praat, gaat het in een klap de diepte in. Mannen hebben dat minder. Vrouwen durven zich kwetsbaar op te stellen. Ik mis dat soort

gesprekken soms. Bijvoorbeeld als je praat over christen-zijn: dat je niet de ‘standaard’ antwoorden uit de Bijbel krijgt, maar hoe het christen-zijn voor jezelf is. Je kunt dan Bijbelverzen citeren, maar die ken ik ook. Ga het nu maar eens doen. Soms krijg ik als reactie dat ze het mooi vinden dat ik open durf te zijn. Maar zelf doen ze dat vaak niet. Ik denk dat dat door onzekerheid komt.

Doordat mannen niet open durven te zijn, lijkt het alsof het bij hen op rolletjes loopt.”

Prikkels tegengaan

“Vier jaar geleden verhuisden mijn vrouw en ik naar Vorden. Ik had hier vroeger al een paar jaar gewoond.

Als ik hier in de buurt moest zijn voor mijn werk, ging ik er vaak een rondje hardlopen. Ik ben graag in de natuur.

Toen wij ons aan het oriënteren waren, kwam het huis dat aan het begin van mijn hardlooprondje staat, te koop. Daar wonen wij inmiddels, midden in de natuur.

Dat geeft stilte en rust. Ik ben snel afgeleid en wilde de prikkels tegengaan. Daarom ben ik nu ook weer overgestapt op een oude Nokia. Mijn iPhone ligt op de zaak in Houten. Ik mis soms alleen de agendafunctie, maar het geeft verder veel rust. Het is gezellig dat veel mensen je een berichtje sturen. Maar je pakt je telefoon er wel steeds weer bij. De hele dag komen er geluidjes uit dat ding. Als je niet binnen een half uur op een appje reageert, krijg je een nieuw bericht met de vraag of je soms te druk bent om te reageren.”

“De stilte moet je zoeken. Die is hier wel, maar je neemt de drukte zo mee. Met je smartphone en laptop ben je hier net zo goed bereikbaar. Ik vind het briljante en prachtige techniek, maar ik weet niet of het een vooruitgang is. Het is niet goed voor creatieve processen als je steeds weer wordt afgeleid. Je gaat daardoor over op automatische processen - bij mij werkt dat tenminste zo. Ik vind niet dat je altijd overal bereikbaar hoeft te

zijn en wil het anderen niet opleggen. Maar je moet zelf organiseren dat je niet altijd bereikbaar bent, zodat er niet altijd prikkels op je afkomen. Je wilt soms eerst nadenken voordat je op een mailtje reageert. Als ik thuis ben, kies ik zelf voor de momenten waarop ik mijn mail check op de computer. Dan heb ik ook alle tijd om daar goed over na te denken en op te antwoorden”, vertelt Ronald.

Afleiding door prikkels

Het minimaliseren van prikkels - het doet Ronald goed.

Ook in zijn geloof. “Je wordt zo snel afgeleid. Zeker mannen zijn gevoelig voor begeerte. Dat is een grote valkuil. Je auto, huis, spullen en macht. Ik merk soms ook dat ik een mooie oude auto zie rijden en diezelfde avond alweer zit te kijken op de autosites om daarover te dromen. Soms zelfs zonder dat ik het door heb. Ik weet bij voorbaat al dat ik hem niet ga kopen en dat mijn vrouw er sowieso geen voorstander van is. Dan vind ik dat zo dom van mezelf en denk ik: ‘Ik zou daar toch geen tijd meer aan besteden?’ Maar toch moet ik er zelf weer even mee worstelen. Door die prikkels word ik afgeleid van waar het werkelijk om draait in dit leven.”

Nieuwe oefening

“Ieder mens is op zoek naar vreugde, vrede en voldoening. Die thema’s vind je ook aan het eind van Psalm 4.

Maar die tevredenheid krijg ik niet door een mooie auto te kopen, want daarmee zet je je eigen behoeften voorop. Het is een uitdaging om het niet in die dingen te zoeken, maar om te doen wat God van mij vraagt. Om te worden hoe hij mij hebben wil. God gaat een steeds diepere relatie met je aan. Maar om daar in mee te gaan, moet je wel keuzes maken. Het kost mij mijn ego en mijn zelfgerichte dromen. Die dromen waren niet juist, maar je moet er wel afscheid van nemen, om rouwen haast. Ik heb er diep over nagedacht of ik die kostprijs

27

MENSEN

“Mannen vinden het mooi dat ik open durf te zijn, maar durven dat zelf vaak niet”

“Om prikkels tegen te gaan ben ik overgestap op een oude Nokia”

MENSEN

“Van mannen als Jesaja, die vraagt om hem te zenden, kunnen we niet genoeg hebben”

Alles valt weg

“Het aannemen van die identiteit heeft consequenties”, vervolgt hij. “Ik word daar vaak bij stilgezet als ik aan mijn zus denk. Ik was er bij toen zij in 2009 van de dokter te horen kreeg dat ze niet meer lang te leven had. Het was een heel onrealistisch moment. Zij kreeg een slechtnieuwsgesprek en ik kon gewoon weer de kamer uitlopen en dingen gaan doen die ik belangrijk vond.

Toen ze hoorde dat ze nog maar een paar weken te leven had, zei ze: “Dan heb ik me dus voor niks om van alles druk gemaakt.” Als je de dood in de ogen kijkt, valt alles weg. Dan blijft er maar één ding over. Ik confronteer mezelf daar regelmatig even mee. Dat heb ik nodig om me weer bewust te worden van waar het om draait.

Het gaat ons uiteindelijk allemaal eens overkomen.”

Uitstrekken naar de Vader

Ronald: “Ik moet me daar regelmatig aan spiegelen.

Door prikkels uit de wereld doe je vaak weer de dingen die niet belangrijk zijn. Uiteindelijk wil ik altijd weer bij de bron uitkomen. Maar hoe meer prikkels, hoe moeilijker het is om Gods stem te horen. Er komen steeds weer stemmen uit de wereld binnen. Dan sluit ik mij af en ga ik bewust de confrontatie aan met de onrust in mij. Als ik op een avond alles heb gedaan wat ik moet doen, een rondje hardlopen en wat lezen, ik kan eigenlijk niets meer doen - dat zijn de momenten dat het heel verleidelijk is om tv te kijken of je mobiel erbij te pakken. Ik probeer dan om in de stilte te kijken wat er naar boven

komt. Een smartphone, laptop en tv zijn niet voor handen. Die confrontatie te zoeken en dat oké te vinden geven mij de indruk dat ik verder kom. Want door de onrust doe ik dingen die ik vooraf eigenlijk niet wilde doen en waar ik mijn tijd niet meer aan wil geven. Ik denk dat het eigenlijk een diep verlangen is om te worden als de Vader, zoals zo treffend beschreven in ‘Eindelijk thuis’ van Henri Nouwen. Daar strek ik mij naar uit.”

Jesaja

“Momenteel ben ik bezig met het afsluiten van de cursus GVL, Geestelijk Visionair Leiderschap. Op de dagen in Putten wordt de theorie behandeld. Dat gaat de diepte in en ik kom daar altijd bemoedigd vandaan. In de groep ga je met elkaar in gesprek over hoe je mag handelen en wat je tegenkomt op de leidinggevende plek waar God je gesteld heeft. Het verlangen om authentiek en transparant te zijn en je bestemming te ontdekken, waren mijn drijfveren om deze cursus te gaan doen. Ik mag zelf meer richting geven en het voortouw nemen. Dat vind ik mooi, al is het soms moeilijk wanneer je zelf even minder kunt uitdelen. Maar wel heel noodzakelijk. Een man als Jesaja die aan God vraagt om hem te zenden – dat vind ik geweldig! Van dat soort mannen kunnen we er niet genoeg hebben.”

Handen en voeten

“Als ik terugkijk en mijn worstelingen overpeins, vraag ik me wel eens af waarom ik zo’n langzame leerling ben.

Ik ben blij dat de discipelen ook even tijd nodig hadden, ook niet gelijk alles begrepen en er niet meteen naar handelden. Over mijn worstelingen wil ik met mannen in gesprek zonder goedkope antwoorden. Nu in ons kleine CBMC-team in Vorden bespreken wij die dingen wel. Maar het duurt wel even voordat je zo’n vertrouwensband hebt opgebouwd. In Putten bij de GVL leer ik veel. Ik ben soms een beetje beschaamd, omdat ik er vooral iets kwam halen. Maar als je iets niet hebt, kun je het ook niet geven. Ik wil graag iets geven. Nu leer ik hoe ik daar vorm aan kan geven.”

29

MENSEN

wil betalen. Het antwoord is ‘ja’, maar ik moet mijzelf er wel mee blijven confronteren dat dit mijn eigen besluit is. En soms heb ik het daar weer even moeilijk mee.

Vooral als het niet zo goed met me gaat, kijk ik wat anders tegen die dingen aan. Dan ga ik als het ware die strijd weer aan. Net als Jacob. Ik weet vooraf dat ik verlies, ik wil ook niet eens winnen. Het is een circulaire relatie, het komt steeds weer terug. Ik krijg er steeds weer een nieuwe oefening in. Daardoor weet ik ook dat ik er iets mee moet doen. Het blijft een zoektocht naar je echte identiteit en een niet weer terugkomen op eerder genomen beslissingen”, zegt Ronald.

CBMC training

Geestelijk Visionair Leiderschap Leven als leerling van Jezus Christus In deze training willen we samen groeien als leerling van Jezus. Uitgangspunt van de cursus is dat er maar één leider is en dat is onze Heer Jezus. Hoe werkt zijn leiderschap in ons leven en hoe werkt hij door ons heen? Hoe kunnen wij leerling van Jezus zijn en leider voor de mensen om ons heen? Wat betekenen we voor onze gezinnen, vrienden, collega’s en zakelijke relaties? Hoe kunnen we werken aan nieuwe leerling leiders voor de toekomst? We leren denken vanuit vruchtdragen in plaats vanuit succes en glorie.

Thema’s die aan de orde komen zijn o.a.: • Wie ben ik en hoe leef ik?

• Identiteit en potentieel • Inzicht in vaardigheid en leiderschap • Ontwikkelen van visie en komen tot verandering Deze karaktertraining duurt twee jaar. Per seizoen volg je drie trainingsdagen, in totaal dus zes.

Tussen de dagen door zijn er bijeenkomsten, waarin je met een drietal cursisten en een mentor samenkomt.

Kosten: € 645,- (niet-leden betalen € 795,-) per jaar.

Trainers: Huib Jongenburger en Wouter Droppers.

www.gvltraining.nl

1 oktober 2015 start nieuwe training

Voor wie?

• je bent christen • je bent leider in het zakenleven • je wilt je relatie met Jezus centraal stellen in je leven

t op he l e e n Ouwe istelijke n a J t Ever ij ons - chr en? ft e e Wat h Wat wil h - meegev hart? enmensen zak

Omhoog vallen

TEKST: EVERT JAN OUWENEEL BEELD: UNSPLASH BEELD:

•

•

•

•

•

•

In het begin is het huwelijk een samenwerkingsproject waar je vol goede moed aan begint. Na twintig jaar denk je: hoe is het mogelijk dat die ander het met mij weet vol te houden.

In het begin koppel je je waardigheid aan de prestaties die je neerzet en de waardering die je daarmee oogst. Tig tegenvallers later denk je: wat ben ik eigenlijk waard als niemand kijkt?

In het begin koester je de gedachte dat je aan het roer staat van je eigen leven. Op latere leeftijd koester je de gedachte dat er iemand Anders over jouw leven waakt.

In het begin verlang je ernaar iets van God te zien.

Op latere leeftijd put je troost uit de gedachte dat God jou ziet.

In het begin zie je graag voor jezelf een grote rol weggelegd in het verbeteren van deze wereld. Op latere leeftijd herhaal je graag het einde van de Bijbel: “Kom Heer Jezus”.

In het begin ben je nog onder de indruk van je eigen ‘vrije wil’: zélf kunnen beslissen en zélf verantwoordelijk voor iets zijn. Op latere leeftijd ben je vooral onder de indruk van Gods vaderlijke geduld tegenover al die verkeerde keuzes die je maakte.

Als je jong bent, kan bovenstaande opsomming behoorlijk lamlending klinken. En het is inderdaad een uitdaging om in het verwerken van de teleurstellingen in je leven de levensvreugde niet te verliezen. Maar het bijzondere is, dat in deze teleurstellingen een nieuwe schoonheid kan opbloeien: de schoonheid van een mens die zichzelf en zijn naasten kan omarmen vanuit een dieper besef van Gods ontfermende liefde. Dat is het proces van ‘omhoog vallen’, waarover ik het hier wil hebben.

Privéverlossingsplan

De uitdrukking ‘omhoog vallen’ heb ik uit het boek Falling Upward (2011) van de Amerikaanse priester Richard Rohr. Hij spreekt over twee reizen die wij in ons leven maken.

De eerste reis omschrijft hij als een zoektocht naar een ‘container’: waarmee identificeer ik mij? Dit is de fase waarin wij van alles verzamelen: een opleiding, een eigen kledingstijl, een culturele, etnische en seksuele identiteit, een bepaald geloof, kerkelijke gemeenschap, werk, inkomen, huwelijk, gezin enzovoort.

De tweede reis is een zoektocht naar ‘content’: waar gaat het eigenlijk om? In deze fase stuiten wij op de betrekkelijkheid van onze eigen ‘container’ en merken wij dat er een hoop ruis zit in ons leven: zaken die een

31

UITZICHT

Dit is mijn verhaal en misschien ook jouw verhaal. In het eerste deel van mijn leven was ik hard aan het verzamelen: kennis, vaardigheden, overtuigingen, een levenspartner, kinderen, werk, huisje, boompje... Alles wat niet klopte, dacht ik nog wel weg te kunnen werken. Maar nu ben ik begin veertig en langzaam maar zeker wordt duidelijk dat niet álles (vervol)maakbaar is. Met sommige zaken moet ik gewoon zien te leven. Allereerst met mijzelf.

Langzaam begin ik te ontdekken hoe zeer het leven één grote uitdrukking van genade is.

Ergens zal het ons duidelijk moeten worden dat wij slechts een van de velen zijn T IU N ITTEZRI VCI H EW

hoop energie kosten, maar geen blijvende waarde hebben. De nieuwe vraag luidt: wat doet er écht toe?

De een kan al op tienjarige leeftijd aan de tweede levensfase beginnen, de ander komt er pas op zijn zeventigste aan toe. Maar allemaal beginnen wij in die eerste levensfase, waarin wij moeten zien uit te vogelen wie wij zijn en waar wij (voor) staan.

Een gezonde ‘container’ is een stabiel en onbetwijfeld huis van waaruit je de wereld kunt verkennen. Een ongezonde ‘container’ kan aanvoelen als een gevangenis (wanneer ons iets wordt aangepraat of opgelegd) of omgekeerd als drijfzand (wanneer niemand ons ‘wegwijs’ maakt in het leven of iets ‘voorleeft’).

Ieder kind en iedere jongvolwassene heeft er baat bij met een heldere identiteit en heldere overtuigingen het leven tegemoet te treden. Wie echter zijn eigen ‘container’ als superieur beschouwt aan die van anderen, zegt Rohr, zal maar moeilijk op de tweede reis belanden. Zo iemand is vooral bezig zijn eigen container te verdedigen en te promoten.

Om in de tweede fase terecht te komen, zal ons ‘privéverlossingsplan’ (de gedachte dat ik het centrum van de kosmos ben, de beste ben, weet wat ik moet weten, kan wat ik moet kunnen) uit elkaar moeten vallen. Ergens zal het ons duidelijk moeten worden dat wij slechts een van de

32

velen zijn, en bovendien een feilbaar en kwetsbaar wezen in een gebroken en soms zelfs vijandige wereld. Pas dan leren wij het verschil kennen tussen wat echt is en wat niet, wat essentieel is en wat niet, wat duurzaam is en wat niet, wat kostbaar is en wat niet.

Noodzakelijk lijden

In Johannes 21:18 zegt Jezus tegen Petrus: “Toen je jong was deed je zelf je gordel om en ging je waarheen je wilde, maar wanneer je oud wordt zal een ander je handen grijpen, je je gordel omdoen en je brengen waar je niet naartoe wilt.”

Ik hoor hier iets doorklinken van de eerste en tweede fase in ons leven. In het begin koester je de gedachte dat je het leven onder controle hebt. Maar dan komt de dag waarop je ineens beseft dat je op een plaats bent uitgekomen waar je helemaal niet naartoe wilde. En de vraag rijst: is het allemaal misgegaan of heeft een Ánder mij hier gebracht? De overweldigende waarde van de tweede levensfase is, dat wij het laatste kunnen gaan ontdekken.

Geestelijk gezien kan het juist meezitten wanneer het tegenzit; wanneer wij, zoals dat heet, ‘onszelf tegenkomen’. Ons ego kan dan een toontje lager gaan zingen. Er kan een nieuwe openheid ontstaan voor de gedachte dat Gód iets probeert te maken van ons leven. Ineens kan het

‘U weet alle dingen’

Zo kan mij juist in het ouder worden en in de gebrokenheid van het leven iets heel moois overkomen: ik leer omhoog te vallen naar God. Er is niets mis met het leren vertrouwen op onze eigen vermogens in de eerste fase, zodat wij een bestaan kunnen opbouwen en verantwoordelijkheid kunnen nemen voor de dingen die van ons afhangen. Maar er komt een moment waarop wij zijn uitgekomen bij het ‘As good as it gets’. Vanaf dat moment kan alleen dit ons nog verder omhoog laten groeien: een liefde die rijk is aan barmhartigheid en een overgave die zegt dat God ons leven mag bepalen.

Bij Petrus komen wij een transformatie tegen die hier sterk aan doet denken. In de evangeliën is hij degene die zich als eerste wil bewijzen voor zijn meester. Hij heeft het lef uit de boot te stappen en over het water te lopen. Hij durft zelfs zijn meester te corrigeren, wanneer deze wat al te sombere voorspellingen over zijn komende lijden doet.

Maar dan komt Petrus zichzelf tegen, wanneer hij zijn eigen angsten niet de baas is en uitgerekend diegene verloochent die hij het meeste bemint. Wanneer Jezus hem dan vraagt: “Hou je van mij?”, kan Petrus niet meer terugvallen op welke vorm van kracht of eigendunk dan ook. Het enige wat hij dan nog kan zeggen is: “Heer, u

33

T IU N ITTEZRI VCI H EW

tot mij doordringen, dat er Iemand is die meer in mij gelooft dan ik in mijzelf, die mij beter kent dan ik mijzelf, en die mij meer liefheeft dan ik in staat ben mijzelf lief te hebben.

Het lijkt erop dat er een ‘noodzakelijk lijden’ zit aan mens-zijn, een lijden dat bestaat uit falen en afwijzing.

Wat begint met een volstrekt egocentrisch leven als zuigeling moet geleidelijk aan worden omgebogen tot een leven dat zich weet te voegen in de vaak onbeheersbare gang der dingen en naar de wegen en wijsheid van de Allerhoogste.

Het noodzakelijke lijden helpt mij om te leren leven met: • mijzelf: vrede hebben met mijn eigen geestelijke, fysieke en mentale beperkingen.

• mijn verleden: dat wat ik niet herschrijven kan, maar wel in genade kan omarmen.

• de mensen om mij heen: een nieuwe mildheid en diepere waardering voor huwelijk en gezin, voor vriendschap, kerkgenoten enzovoort.

• onzekerheid en afhankelijkheid: meer loslaten, liefdevoller en verdraagzamer zijn.

• het niet hoeven oplossen van een probleem als oplossing op een dieper niveau.

ADVERTENTIES

Save your body, increase your efficiency.

For more information visit www.movexx.nl

Wie niet durft te dromen, slaapt alleen maar.

www.lansigt.nl

Dromen zijn de brandstof voor groei. Daar dragen wij graag aan bij.

Neem contact op met één van onze medewerkers (T 088 - Lansigt).

Vestigingen Alphen aan den Rijn • Gouda • Ridderkerk

change black into withe

Juist wanneer ons ‘privéverlossingsplan’ uit elkaar begint te vallen, breekt het moment aan waarop wij de waarheid en waarde kunnen gaan proeven van wat Paulus in Filippenzen 4:7 schrijft: “Laat de Heer uw vreugde blijven; ik zeg u nogmaals: wees altijd verheugd.

Laat iedereen u kennen als vriendelijke mensen. De Heer is nabij. Wees over niets bezorgd, maar vraag God wat u nodig hebt en dank hem in al uw gebeden. Dan zal de vrede van God, die alle verstand te boven gaat, uw hart en gedachten in Christus Jezus bewaren.”

Mogen wij allemaal omhoog vallen naar God.

Plan B

Voor de falende mens is er plan B, Goddank. En plan B luidt dat wij ons mogen vastklampen aan het woord van de Heer: “mijn genade is jou genoeg” (2 Korintiërs 12:810). Nu kan de mildheid van God ons openbreken, onze felle oordelen en veroordelingen afbreken en ons vullen met een barmhartigheid die de genade van de Allerhoogste weerspiegelt. Nu kunnen wij eindelijk volmaakt worden “zoals onze hemelse Vader volmaakt is” (Matteüs 5:48). Vriendelijker, geduldiger, liefdevollere, mooiere mensen worden. Wat een mislukking leek te zijn, blijkt bij nader inzien de volwassenwording van de omhoog vallende mens te zijn!

Evert Jan Ouweneel is cultuurfilosoof. Hij bekleedt een internationale functie binnen World Vision, een christelijke hulp- en ontwikkelingsorganisatie.

Zie ook www.evertjanouweneel.nl.

35

UITZICHT

weet alle dingen” (Johannes 21:17).

Dat is de wijsheid die tot ons door begint te dringen wanneer wij ouder worden: er valt niets te bewijzen tegenover de Allerhoogste. Het is zoals God tegen Samuel zegt in 1 Samuel 16:7: “de mens kijkt naar het uiterlijk, maar de HEER kijkt naar het hart”.

Jezus herstelt Petrus in zijn bediening, niet op basis van zijn daden maar op basis van zijn hart. Een gebroken hart. En precies dat is de troost die wij mogen ontdekken: ons verlangen naar God, naar zijn helende aanwezigheid, is al goed genoeg voor God om ons in ere te herstellen en door ons heen te werken.

VERDIEPING

36

‘Wat wil je nou van me, man?’

VERDIEPING

Er is weinig voor nodig om ruzie te krijgen met een ander, maar veel om een conflict op te lossen. Hoe ontstaan conflicten, hoe voorkom je ze, hoe ga je ermee om en hoe krijgen we de werkrelatie in het team weer gezond?

TEKST: TJEERD BOERSMA EN THIMO KOOIMAN BEELD: JESADAPHORN

Wat wil je nou van me, man?’ De vraag knalt door de ruimte. De ergernis is bijna tastbaar. Het is de zoveelste hatelijke opmerking in dit leidersteam deze ochtend. Ze vliegen heen en weer. Directie en teamleiders van deze onderneming lijken recht tegenover elkaar te staan. Van de geplande sessie om samen naar de toekomst te kijken, komt niets terecht. Zo’n beetje ten einde raad zetten we na de lunch een flip-over in het midden van de zaal en vragen: ‘Wie heeft er hier eigenlijk een conflict met wie?’ Wat blijkt? In dit team van twaalf personen zijn er zes langlopende conflicten. Tja, logisch dat ze dan samen de toekomst niet in kunnen...

Schurkengedrag

Naar ons idee en onze ervaring ontstaan de meeste conflicten door een ‘onschuldig- anders-zijn’ van de ander, en maar weinig conflicten door echt schurkengedrag en kwade opzet. Doordat iedereen uniek en dus anders is, is er ook niemand die ik helemaal begrijp. Dat levert spanningen op - niet te voorkomen en heel normaal. In elk team, gezin, relatie heb je te dealen met die spanning. Een spanning die je ook nodig hebt om te kunnen genieten van elkaar en vooruitgang te boeken, want een volkomen spanningsloze relatie is zo dood als een pier!

Maar die spanning kan twee kanten opgaan: het kan leiden tot meer begrip, of meer onbegrip.

37

Enorme bosbrand

De gevolgen van een conflict kunnen erg groot zijn: voor de betrokkenen zelf, maar ook voor de omgeving. In Marcus 3:24 en 25 staat al dat innerlijke verdeeldheid een gemeenschap en zelfs een koninkrijk te gronde kan richten. Het bedrijf van het begin van dit verhaal is na niet al te lange tijd failliet gegaan. Toeval?

VERDIEPING

Daarnaast hebben mensen, als het conflict enigszins is geëscaleerd, de haast onbedwingbare neiging om er met anderen over te praten. Te roddelen. Dat maakt dat het conflict zich verspreidt en als een woekerend gezwel gezonde cellen vernietigt.

Jakobus 3 wijdt bijna een heel hoofdstuk aan de tong: die vervloekt net zo makkelijk als dat ze zegent, en uit dezelfde mond. Het is als een vlam die een enorme bosbrand kan veroorzaken. Jakobus reikt ons een sleutel aan als hij het heeft over ‘wijze zachtmoedigheid’. Het woord dat daar gebruikt wordt, werd ook gebruikt voor een wild dier dat getemd was. Zoals een paard dat na veel inspanning heeft geleerd het bit te verdragen.

‘Zachtmoedigheid’ is dus niet soft – je hoeft niet over je heen te laten lopen. Het herbergt iets van grote kracht in zich, maar een kracht die niet meer ongecontroleerd alle kanten op vliegt. Het leert ons tot tien tellen, geeft controle en –van God gegeven – zelfbeheersing en verdraagzaamheid. Die ‘wijze zachtmoedigheid’ is echt iets dat we met vallen en opstaan mogen leren. Zie het maar als een mooie opdracht om daarin te groeien!

Persoonlijk én als team.

Griepje

Hoe staan we er eigenlijk voor in Nederland, als het gaat om gezondheid van werkrelaties? Volgens ons hebben we een licht griepje. We spreken in ons werk veel mensen en hebben een diepe beleving dat er best veel dingen misgaan in de communicatie, dat het MT dingen goed bedoelt maar beroerd uitwerkt, enzovoort. Het is soms flink schrikken als het gaat om conflict- of dialoogvaardigheden van mensen. ‘Stel nou … eerst eens een vraag aan je werknemer’, denken we dan. De griep is niet altijd makkelijk te bestrijden. Vaak is een pilletje voldoende, maar bij sommige teams is een infuus meer op z’n plaats! Het gaat eigenlijk om drie stappen die je als team moet zetten. Er moet bewustwording plaatsvinden dat we dit probleem samen hebben gecreëerd.

Vervolgens moet ieder daarin zijn eigen verantwoordelijkheid nemen in plaats van te wijzen naar anderen. En ten slotte moet er op de lacunes getraind of gecoacht worden.

38

Factoren

Hieronder zijn een aantal factoren uitgewerkt die naar onze overtuiging de conflicten helpen voorkomen en de gezondheid van de werkrelatie binnen teams in belangrijke mate helpen opbouwen.

1. Vertrouwen. Vertrouwen is in belangrijke mate bepalend voor goede communicatie, goede prestatie en de energie van organisaties/teams.

Vertrouwen is de brug waarover alle communicatie verloopt. Of niet. Wanneer er vertrouwen is, dan is de ander veel beter in staat om te begrijpen wat je bedoelt. Ook ben je bereid om harder te werken om de communicatie te laten slagen. Bij afwezigheid van vertrouwen gaan mensen op hun kennis bouwen en sluiten ze hun deuren. Omdat vertrouwen een breed woord is, is het goed om te zoeken naar een gemeenschappelijke taal in een team om erover te spreken.

Vertrouwen is ook bepalend voor de winst. Een boute bewering? Onderzoek van dertien jaar looptijd (1998 -2010) naar de honderd beste bedrijven uit het tijdschrift Fortune toont dit aan. Organisaties waar veel vertrouwen heerst, presteren maar liefst 288% beter (aandelenprijs + dividend) dan organisaties waar weinig vertrouwen heerst..

Vertrouwen is ook belangrijk voor de betrokkenheid en innovatiekracht binnen teams. Volgens onderzoek was ‘vertrouwen’ tussen mensen, dat hen in staat stelde om vrijelijk ideeën uit te wisselen, de belangrijkste factor bij het onderscheiden van succesvolle innovators. Als vertrouwen binnen een organisatie met 10 procent toeneemt, dan heeft dit hetzelfde effect op de medewerkerstevredenheid als een salarisverhoging van 36 procent.

2. Het hebben van conflictvaardigheden is een van de belangrijkste dingen om succesvol samen te kunnen werken in een team. Kun je belangen op tafel krijgen zonder dat er intriges ontstaan? Zoals gezegd is er bijna nooit kwade opzet bij conflicten, en ontstaan ze door het onschuldig ‘anders zijn’. Maar durf je te zeggen wat belangrijk is voor je? Slechte teams gaan conflicten uit de weg, goede teams zoeken de wrijving bewust en speels op om te groeien.

3. Dialoog kan een doel zijn (zodat mensen zich gehoord voelen) of een middel (om bijvoorbeeld de

betrokkenheid bij beslissingen te vergroten). Dialoog gaat verder dan een goed gesprek hebben of een discussie voeren.

Bij een dialoog onderzoek je de verschillen en kijk je hoe die je kunnen verrijken met nieuwe inzichten. Bij een ‘gewoon’ gesprek wissel je vaak alleen informatie uit, zonder die stap voorwaarts te zetten. Bij dialoog gaat het ook om houding en intentie.

4. Leiderschap heeft een belangrijke invloed op de mate van betrokkenheid (bevlogenheid) en motivatie van medewerkers. Is een leidinggevende benaderbaar? Hoe helder is hij naar zijn medewerkers in het overbrengen van de visie en strategie? Het helpt enorm als je op belangrijke momenten op de kist klimt in de kantine en de mensen die ‘stip op de horizon’ schetst en daarbij ook laat zien hoe je daar wilt komen met z’n allen. Ook al zijn het alleen de eerste stappen, het inspireert je medewerkers en schept duidelijkheid!

Gemiddeld genomen is dat een grote behoefte van medewerkers.

5. Samenwerking bepaalt of we de gezamenlijke doelen kunnen bereiken. Hebben mensen een bereidheid om elkaar te helpen als ze een hulpvraag stellen? Hoe zijn de omgangsvormen? Wordt de verantwoordelijkheid samen gedragen?

6. Het kennen, begrijpen en accepteren van jezelf en de ander zijn belangrijke bouwstenen voor een cultuur van begrip.

Onderlinge verschillen zijn helder en dit inzicht wordt vooral gebruikt om elkaar aan te vullen.

7. Een van de belangrijkste factoren die een positieve werkrelatie beïnvloedt is het hebben van voldoende autonomie.

Mensen die in de organisatie een eigen plaats kunnen innemen en in staat zijn om de inrichting van hun werkzaamheden zelf in te vullen, ontwikkelen eerder gezonde werkrelaties met anderen.

Op de zaak

Als je naar deze factoren kijkt, waar zijn jullie dan goed in ‘op de zaak’? Wat is de kracht van je team, je organisatie? Als je het weet, dan heb je een parel te pakken. Koester het, ontwikkel het verder en merk wat het doet voor de continuïteit en het plezier in je onderneming. Aan de andere kant helpt een check aan de hand van de genoemde factoren je ook om scherp te krijgen waar de belangrijkste ontwikkelpunten binnen je bedrijf zijn. Pak het aan, bespreek het, zoek samen de oorzaken en vertaal het samen naar praktische verbeteringen. Het komt daarna ook op discipline aan. Alleen zeggen dat je iets anders wilt, werkt niet en een keer iets anders doen zet te weinig zoden aan de dijk. Bepaalde patronen hebben

39

VERDIEPING

Klim op de kist in je kantine en schets mensen die ‘stip op de horizon’

ADVERTENTIES

EEN SLIMME KEUZE. Barneveld Coevorden Veenendaal Zwolle

Roordink

www.roordink.nl

201304012-165x61 cbmc2.indd 1

9-4-2013 22:53:21

Daag ons uit! Wij zijn er klaar voor.

Een full-service communicatiebureau gevestigd in hartje Barneveld! Strategische en creatieve communicatie, waarbij de 5C’s centraal staan: communicatie- en marketingadvies, creatieve concepting, creatie, campagnemanagement en coaching.

Roordink

Torenplein 3ª, 3772 CX Barneveld | 0342 40 34 90

www.krbcommunicatie.nl

Het aanpakken van de conflicten voorkwam niet dat het bedrijf in het begin van dit verhaal failliet ging. Het zorgde er wel voor dat sommige relaties werden hersteld en anderen vertrokken. Het bedrijf heeft een doorstart gemaakt en na veel geploeter (maar wel met een gezonde binnenkant) schrijft het nu zwarte cijfers!

VERDIEPING

er jaren over gedaan om in te slijten. Mag het ook even duren voor je nieuwe patronen hebt ontwikkeld? Geef jezelf en de anderen de tijd!

Pak het aan, bespreek het, zoek samen de oorzaken en vertaal het samen naar praktische verbeteringen

Wat wil je nou van me?

Beste ondernemer, zakenmens. Wat willen we nou van je? We hebben niet zo veel te beïnvloeden en te bepalen. Wat overblijft, is onze passie en ons verlangen om iets te laten zien van hoe je gericht kunt werken aan het gezond krijgen en houden van de werkrelaties binnen je onderneming. Door zelf signalen en onderzoek serieus te nemen rondom wat goed en wat misgaat in je team of bedrijf en anderen die verantwoordelijkheid te láten nemen en eigenaarschap te geven voor de ontwikkeling ervan. Door te focussen op de factoren die ertoe doen.

Gedragen door de genoemde ‘wijze zachtmoedigheid’ van Jakobus en een van Jezus gekregen vergevingsgezinde houding: dát is de weg om tot je ware bestemming te komen. En die van je bedrijf!

Succes!

Tjeerd Boersma en Thimo Kooiman zijn oprichters van GezondeWerkrelatie.nl Zij werken samen met organisaties aan het gezond houden en gezond maken van werkrelaties.

Ze begeleiden bedrijven en instellingen bij het oplossen van verstoringen in de werkrelatie en het voorkomen daarvan en functioneren daarbij als (team)coach, trainer, procesbegeleider en/of mediator.

41

Het beste leiderschap is gedeeld leiderschap Toen ik eens aan een Iraakse pastor vroeg wat de beste plek voor een herder is: voor de kudde uit lopen om duidelijk richting te geven of juist achter de kudde lopen, om te zien of alle schapen nog mee kunnen komen en er niemand afdwaalt, gaf hij zonder aarzelen antwoord.

Op zich is die vraag zo gek nog niet. Je hebt vele verschillende stijlen van leidinggeven in bedrijven, organisaties en kerken. Sommige leiders lopen het liefst voorop. Zij zijn visionairs, weten wat ze willen en brengen hun organisatie echt stappen verder. Het zijn doelgerichte mannen en vrouwen, met hart voor hun product of dienst en geloof in waar ze mee bezig zijn. Ik geniet altijd van zulke mensen, heb er zelf ook wel wat van. Ik herken me in zo’n herder die voor z’n kudde uit loopt om ze naar stille wateren en groene weiden te leiden.

COLUMN

De andere leiderschapsstijl lijkt meer op die van de herder die achter de kudde loopt. Zij hebben oog voor de mensen met wie ze de klus moeten klaren. Ze investeren in goed contact, weten wat er bij hun mensen speelt en wat er op de werkvloer gebeurt. Ze houden overzicht over hun bedrijf of organisatie en zien dus direct als het ergens niet lekker loopt. Ze merken het als mensen dreigen af te haken of remmend werken. Ze geven misschien niet visionair leiding, geven niet zo krachtig de doelen aan, maar houden wel iedereen binnen boord. Onmisbaar, lijkt me.

Maar welke stijl kies je voor jouw bedrijf of organisatie? Welke leiderschapsstijl past het beste in je kerk? Wat opvalt in het Evangelie en later ook in de eerste gemeenten is dat Jezus en de apostelen niet kiezen voor een leider voor of achter de groep, maar voor een gedeeld leiderschap: Jezus koos twaalf mannen om de kerk te gaan leiden, zond een grote groep discipelen er op uit om twee aan twee te evangeliseren. Paulus stelt nooit alleen een pastor aan, altijd in combinatie met oudsten en/of diakenen. In het Koninkrijk wordt voorkomen dat iemand alleen leidinggeeft. Waarom? Daar kan ik vele columns over schrijven, maar laat ik nu maar bij het begin beginnen, bij Genesis 2: het is niet goed als een mens alleen is. Dat geldt niet alleen voor het man-vrouw zijn, het geldt volgens mij voor alle gebieden van het leven. Het is een goddelijk principe dat de mens het leven en de opdrachten daarin niet alleen leidt, maar zoekt naar een hulp tegenover hem of haar. Ook als het gaat om leidinggeven. Daarom, leider, ken je stijl en zoek iemand naast je die de achterkant of de voorkant van je organisatie in de gaten heeft.

De Iraakse pastor antwoordde met een grote grijns: je hebt altijd twee pastors nodig, één voor de kudde om richting te geven en één achter de kudde om ze bij elkaar te houden!

42

DS. RON VAN DER SPOEL PASTOR/TRAINER/COACH

Groningen Haren Helmer Mansholt • info@createns.nl

Klaas Boer • klaas@boerpartners.nl

Friesland Drachten Lammert Wolters • wolters@taxiwolters.nl Heerenveen/Sneek Henk Jonker • jonker41@ziggo.nl Leeuwarden 1 Ewout van Halteren • ewoutvanhalteren@zonnet.nl

Onno Wendelaar Bonga • onnowb@ewald.nl Leeuwarden 2 Ruth de Jong • pwrdejong@hotmail.nl

Peter-Willem de Jong • pwrdejong@hotmail.nl

Jetze Lont • j.lont@lont.nl RTT 1 Friesland Andries Miedema • aj.miedema@planet.nl RTT 2 Friesland Andries Miedema • aj.miedema@planet.nl Workum Henk Brander • h.brander@burggraaff-bolsward.nl Overijssel Noord Regiovoorzitter Hil Herweijer • herweijer@zonnet.nl Kampen en omstreken Hil Herwijer • herwijer@zonnet.nl Hardenberg Rene Dircks • renedircks@gmail.com

Fred Smeding • f.smeding@home.nl Twente Almelo Harro van Pijkeren • hvpw@hotmail.com Rijssen Gerrie ter Hoek • famterhoek@gmail.com

Roel Koster • roel.koster@twente.politie.nl

Martin Heinhuis • martinheinhuis@gmail.com Gelderland Veluwe Noord en West Regiovoorzitter Jan Turkenburg • turkenburg@kliksafe.nl Apeldoorn René Petri • renepetri@petrimanagement.nl Elburg Eugene Romijnders • kantoor@romijndersadvies.nl Ermelo Anton van Buuren • a.van.buuren@wxs.nl Harderwijk Arthur Noordermeer • a.noordermeer@wuestman.nl Nijkerk RTT Michel Olij • michielolij@hotmail.com Nunspeet 1 Jan Turkenburg • nieuwewegen@gmail.com Nunspeet 2 Pieter Verdouw • info@keesverdouw.nl Putten Kees Vlot • kvlot@krbreclame.nl Vaassen/Epe Lucas Tessemaker • lucas.tessemaker@hetnet.nl Gelderland Veluwe Zuid Regiovoorzitter Maas de Bruin • maas@debruinconsultancy.com Barneveld Roel Slaa • rslaa@vanmanen.nl Kootwijkerbroek Wout Davelaar • w.davelaar@davelaaroliehandel.nl Lunteren Maas de Bruin • maas@debruinconsultancy.com Voorthuizen ‘The camels’ Evert Hein Schuiteman • ehschuiteman@solcon.nl Wekerom Henk van den Berg • hvdberg@bergtoys.com Gelderland Zuid en Oost Arnhem Jan Sterk • jsterk@buntmanagement.nl Kesteren Johan Verwoert • johanv66@xs4all.nl Winterswijk Erik Grevers • erik@grevers.biz

Ben Luesink • ben@paraklesa.nl

Aafke van Deelen • info@aafkevandeelen.nl Vorden Ronald Kuyper • ronald.kuyper@gmail.com Utrecht Baarn Cees Lugten • mclugten@xs4all.nl Breukelen/Maarssen Philip Knops • philip@sjofar.nl De Bilt Piet Hopman • piet@adbumis.nl Houten/Nieuwegein Joost ter Waal • jbdewaal@hetnet.nl Loenen a/d Vecht Max Veenstra • max@mr-transport.nl Veenendaal 1 Carel Doornenbal • carel@empas.nl Veenendaal 2 Sietze Ketelaar • sietze@dissel-development.nl Veenendaal 3 Gert de Fluiter • gert@famdefluiter.nl Veenendaal 4 Gerard van Barneveld • gvbarneveld@gmail.com Woerden Gunnar Matse • matse@ziggo.nl

Sjaak de Koning • s.de.koning@revicon.com Woudenberg Gijsbert van Sijpveld • gg.vansijpveld@hetnet.nl Noord-Holland Schiphol/Amsterdam René Enthoven • info@enmaco.nl

Robert Brinks • robert.brinks@gmail.com

Arjan Hulsbergen • hulsbergen@hpadvocaten.nl Huizen Henk Rebel • hrebel@tibrebel.nl Wim Bos • wim@wimbos.nl Weesp ‘Geloof in je Bedrijf’

Zuid-Holland midden Regiovoorzitter Boskoop Gouda Waddinxveen 1 Waddinxveen 2 Waddinxveen 3

René Gorissen • rene@renegorissen.nl René Gorissen • rene@renegorissen.nl Niek de Jong • niek@niekenesther.nl Theo Kruisman • theokruisman@yahoo.com Wilco Uitbeierse • wcuitbeijerse@gmail.com Arthur de Pater • waddinxveen@woningkeurgroep.nl

Regiovoorzitter Moerkapelle 1 Moerkapelle 2 Moerkapelle 3 Moerkapelle 4 Moerkapelle 5 Moerkapelle 6 Moerkapelle 7 Moerkapelle 8 Moerkapelle 9 Zevenhuizen Nieuwerkerk a/d IJssel

Erik Willemsen • erik@willemsenbeveiligingen.nl Piet van Ommeren • ommeren@xs4all.nl Jan Oudijk • familyoudijk@filternet.nl Aarnout Lindhout • aarnout.lindhout@hetnet.nl Jan Oosterom • jan@kwekerijlijntje.nl Bram Reijneveld • bramreijneveld@hotmail.com Bastiaan Hertog • info@hertogpolderbemalingen.nl Jan van de Knijff • janvanderknijff@live.nl Roald van Genderen • r.genderen@kpnplanet.nl Erik Willemsen • erik@willemsenbeveiligingen.nl Arno Koole • arno.koole@compaqnet.nl Fred van der Kooij • kooij@vdkbm.nl

Zuid-Holland zuid Regiovoorzitter Hardinxveld-Giessendam

Gorinchem Leerdam Rotterdam 1 Rotterdam 2 Middelharnis Dordrecht i.o.

Wilfred Veldstra • veldstra@lamsma-veldstra.nl Ab Knook • office@alpharo.nl Rieanne Knook-de Keizer • office@alpharo.nl Harry van Haaften • h.vanhaaften@vhw.nl Jos van den Berg • jos@josvandenbergctd.nl Wilfred Veldstra • veldstra@lamsma-veldstra.nl Dineke van Kooten • bmvankooten@emmauspastoraat.nl Karel van Holten • kholten.hp@wxs.nl Wilfred Veldstra • veldstra@lamsma-veldstra.nl

Noord-Brabant en Limburg

Heusden en Altena Evert van de Kamp • edwi@hetnet.nl Tilburg Henk van der Linden • lind0937@planet.nl Zeeland Goes Leendert Geelhoed • lgageelhoed@zeelandnet.nl België Noorderkempen Jan van der Velden • jan.van.der.velden@telenet.be Brancheteams RTT Food Aart Hak • aart@ifpholland.nu RTT Transport Dick van der Staaij • artoli@online.nl RTT DGA Wim Kater • wkater@cbmc.nl

Pieter van der Kwaak • pvdk@lansigt.nl Vrouwennetwerk Contact persoon Henriëtte van Dort • henriettevandort@gmail.com VNW Midden-Nederland Marie-Louise Horst-Donatz • mlhd@topview.nl.

RTT directeuren Gerrie Boeve • g.boeve@noordersluis.nl RTT Harderwijk Henriëtte van Dort • henriettevandort@gmail.com Senior Midden-Nederland Putten Friesland

Voorthuizen Terschuur Zwolle

Dirk Romeyn • midi.romeyn@chello.nl Wim Kombrink • wkombrink@solcon.nl Auke Timmermans • aukesake@upcmail.nl Gijs Roordink • groordink@roordink.nl Gert van Putten • gvanputten@zonneeifarm.nl Wim Eikelboom • wimeikelboom@planet.nl

AfterAlpha Soest Scherpenzeel Nijverdal

Kees Lugten • mclugten@xs4all.nl Gijsbert van Sijpveld • gg.vansijpveld@hetnet.nl Arjan Letink • letink@online.nl

Diversen IMPACT Netwerk Europartners

Frans van Santen • directeur@impactnetwerk.nl Wouter Droppers • wouter.droppers@europartners.org

CBMC algemeen Landelijk kantoor 0341-356147 • info@cbmc.nl cbmc.nl twitter.com/CBMCnl facebook.com/cbmcnederland

Zuid-Holland west Rijnsburg Henk Wiggers • wwp@hetnet.nl Haaglanden Frank de Mol • cbmc.haaglanden@gmail.com

Magazine uit? Geef ‘m door aan iemand die BusinessContact nog niet kent.

43

C O N TA C T

Contactpunten

Leven als leerling van Jezus Christus Hoe kunnen wij leerling van Jezus zijn en leider voor de mensen om ons heen?

Wat betekenen we voor onze gezinnen, vrienden, collega’s en zakelijke relaties?

training

Geestelijk Visionair Leiderschap Voor wie?

• je bent christen • je bent leider in het zakenleven • je wilt je relatie met Jezus centraal stellen in je leven

www.gvltraining.nl