BusinessContact 2 - 2011

juni 2011 nummer 2

Fred, Gert-Jan & Leen

vertellen i N T E RV I E W

Strijdverhalen

kernwaarden

Leiderschap

Niet wat je kunt maar wie je bent!

1

19 • CONFLICT

BusinessContact is het magazine van CBMC Nederland en verschijnt vier keer per jaar.

CBMC is de vereniging voor christen-zakenmensen in Nederland. De missie van CBMC is zakenmensen helpen Jezus Christus te vinden, te volgen en te verkondigen. Door het hele land heen zijn er meer dan negentig plaatselijke CBMC-teams actief.

Redactieadres Postbus 315, 3880 AH Putten 0341-356147, redactie@cbmc.nl, www.cbmc.nl Hoofdredactie Kirsten Hagg

03 • voorwoord 04 • interview - max en lida veenstra 13 • cbmc actueel - nieuwe ambities 14 • even voorstellen 15 • nieuwe leden

i Ni n T EhRoVuI EdW

16 • lifetime expeditions 19 • bedrijvig - bedrijfsfraude 24 • team uitgelicht - the camels 26 • cbmc & mensen - leen, fred en gert-jan 32 • verdieping - leiderschap ter discussie 38 • kernwaarden - leiderschap 44 • impact netwerk 46 • column 47 • contact

Eindredactie Leonard van der Plas Redactie Gerard Bijkerk - journalist Wouter Droppers - redacteur Lous Grooters - corrector Pieter van der Kwaak - columnist Annelies Luken - corrector Thijs Noorlandt - journalist Aan dit nummer werkten mee Max & Lida Veenstra, Henk van Vlastuin, Astrid van Os-Gies, Ard-Jan Bos, Koos Mink, Evert Hein Schuiteman, Leen van de Zande, Fred Smeding, Gert-Jan van der Vegt, Jan Willem Grievink, Anneke Dijkstra Ontwerp Puntkomma*Nijmegen & Kirsten Hagg Vormgeving Kirsten Hagg Fotografie Gerard Bijkerk, Kirsten Hagg, Thijs Noorlandt Realisatie, druk en distributie Grafisch centrum Stichting De Hoop Administratie-ondersteuning Anke Jurg-Regelink

32 • LEIDER

Informatie over het lidmaatschap CBMC info@cbmc.nl Advertentieverkoop 2e Bedrijf, 06-20912638, Elly Overeem, e.overeem@2ebedrijf.nl Abonnement Een abonnement op Business Contact kost €22,50 per jaar. Hiermee steunt u tevens de vereniging.

Leden kunnen een abonnement cadeau doen voor €12,-

2

Omgaan met

geld

In de maand april was ik te gast bij het team in Baarn. Daar werd ik bijzonder verrast door een studie over ‘christelijk zakendoen’ naar aanleiding van principes, zoals geformuleerd door John Wesley. Ik wil ze maar gewoon met jullie delen. De waarde en betekenis hiervan kan voor iedereen anders zijn, maar mij hebben ze opnieuw aan het denken gezet.

Tekst: wouter droppers

Wesley’s financiële richtlijnen:

1.Verdien zoveel als je kunt!

Geld op zich is niet slecht en kan goed gebruikt worden. Probeer er dus zo veel mogelijk van te krijgen.Wel weigerde Wesley te investeren in kwalijke zaken of zaken die het milieu of arbeidersbelangen schaden.

2. Bespaar zoveel als je kunt!

Wesley waarschuwde om niet te veel uit te geven aan bijvoorbeeld kleding, dure maaltijden.Wie zich beperkt tot noodzakelijke uitgaven, kan veel besparen. Bovendien leert de praktijk dat het aanschaffen van vele dingen alleen maar leidt tot verlangen naar nog meer, aldus Wesley.

3. Geef zoveel als je kunt!

Hij meende dat een christen in ieder geval 10% van zijn inkomen behoort weg te geven.Vooral moet echter beseft worden dat alles wat men heeft, eigendom is van God. Dit betekent dat de volle 100% naar Zijn wil gebruikt dient te worden.

Praktisch advies voor probleemsituaties

Beseffend dat er situaties zijn die aanleiding geven tot verwarring, suggereerde hij vier toetsingsvragen te stellen: 1.Wanneer ik dit bedrag uitgeef, handel ik dan als bezitter of als rentmeester van mijn Heer?

2.Welk Bijbels principe verlangt van mij dit geld op deze manier te gebruiken?

3. Kan ik afzien van deze aanschaf als een offer aan God? 4. Mag ik verwachten dat God deze uitgaaf positief zal waarderen bij de opstanding?

Mijn eigen reflectie vraagt bezinning op punt 2 van de financiële richtlijnen, bespaar zoveel als je kunt, en op de toetsingsvragen rondom deze uitgaven.

Ik vind het bijzonder radicaal en het zet me bijzonder aan het denken over mijn eigen financiële beleid. Hoe kijkt u hier tegenaan? We horen het graag op de CBMC-groep binnen Linkedin (www.linkedin.com).

3

v ioNoT rw E R VoI o EW rd

Wesley was een theoloog en prediker in de 18e eeuw. Hij had een jaarinkomen van 1400 pond, in een tijd dat men comfortabel kon leven van slechts 30 pond.Vooral zijn boeken leverden hem een ruim inkomen op.Wesley had echter geleerd rond te komen van 28 pond per jaar en besloot niet meer voor zichzelf uit te geven toen zijn inkomen steeg.

Hij hield zijn uitgavencirkel gesloten. Zo was hij in staat 1360 pond weg te geven.Wesley ging heel bewust om met zijn geld, zoals blijkt uit de volgende principes.

i N T E RV I E W

“Het is zonde je tijd om te verdienen” Max & Lida Veenstra 4

Tekst & fotografie: thijs noorlandt

Energiek en gedreven stond Max Veenstra aan het roer van menig transportbedrijf. Wie hem spreekt wordt vanzelf aangestoken door zijn

van de Nederlandse tak van GAiN (Global Aid Network). Openhartig vertelt hij over het faillissement van een bedrijf en over de wegen die God met hem ging.

van geld 5

i N T E RV I E W

enthousiasme. Tegenwoordig is hij directeur

We schrijven het jaar 1983. Max Veenstra werkt als acquisiteur in de scheepvaart en is lid van de hervormde gemeente in Loenen aan de Vecht. “Ik was een trouw kerkbezoeker, maar vooral ook een bankzitter”, begint Max zijn verhaal. “Ik was lid van de commissie werelddiaconaat. Op een vergadering opende de voorzitter met een tekst uit Jacobus, waarin staat dat geloof zonder werken een dood geloof is. Die tekst kwam bij mij keihard binnen. Er veranderde iets in de manier waarop ik in het leven stond. Daar kon ik toen niet gelijk handen en voeten aan geven. Wel bad ik het gebed van de kleine Samuël: Hier ben ik Heer, uw dienaar.”

Gods planning

i N T E RV I E W

Pas in 1993 kan hij echt aan de slag met zijn verlangen God te dienen. Een Amerikaanse hulporganisatie komt met een zeeschip naar Nederland om christelijke goede doelen gratis goederen van Nederland naar Albanië te laten versturen. “Dit was een uitgelezen kans voor mij om mijn vakkennis in te zetten”, legt Max uit. “De transportkosten waren in die tijd erg hoog. Vandaar dat ze bij mij voor de deur stonden met de vraag of ik wilde helpen. Ik herinnerde me mijn gebed van tien jaar eerder en kon niet anders dan ‘ja’ zeggen. Het paste ook perfect; ik had de juiste contacten om het schip gratis de haven in te krijgen en had verstand van schepen laden.” Wel was duidelijk dat hij voor deze eenmalige, en onbetaalde klus zijn baan moest opzeggen. “Het was een klus waar ik vier maanden fulltime mee bezig was.Toen het deksel van het schip erop ging, was dat tot de nok gevuld met de lading van 150 vrachtwagens. Er bleef helemaal niets achter, dat kan niemand plannen, alleen God.”

Belangen

Veenstra besloot samen met een christelijke compagnon een expeditiebedrijf te beginnen. “Dat bedrijf liep als de brandweer!” Zijn ogen lichten nog op als hij erover vertelt. “Ik heb er tweeënhalf jaar goed mee verdiend. Toen kwamen we erachter dat we allebei een andere focus in het leven hadden; voor mij was het bedrijf een middel en voor hem een doel. Hij wilde met het bedrijf geld

“Wie voor God werkt is niet zielig” 6

verdienen en ik wilde met het bedrijf God dienen. Dat ging niet langer samen. Daarna zat ik een aantal maanden thuis. In die periode praatte ik heel veel met mijn vader.

Praten was iets waar we daarvoor nooit veel tijd voor hadden genomen. Dat is een heel waardevolle periode geweest.”

Max valt - en dat is uitzonderlijk - even stil, als hij deze dierbare herinneringen oprakelt. Dan neemt hij een slok koffie en deelt zijn gedachten: “Veel christelijke zakenlieden zitten erg aan hun bedrijf vast. Hun bedrijf is vaak een doel en geen middel. Als ze dát gaan begrijpen, kunnen ze het gaan gebruiken zoals Gód het wil. Als je een christelijke zakenman bent, weet iedereen je te vinden.

Maar het gaat God niet om je geld. Het gaat Hem om je hart; God heeft een bedoeling met jouw leven.”

Tweede roeping

We pakken de draad van Veenstra’s levensloop weer op.

Een nieuwe uitdaging dient zich aan in de vorm van het Joods Messiaans netwerk. Deze organisatie vraagt Max om te helpen met het versturen van logistieke hulpgoederen naar Oekraïne. “Toen de vraag kwam, wist ik dat dit mijn tweede roeping was. Het schip naar Albanië was de eerste. Onderweg naar huis kwam ik mijn vader tegen op de fiets. Ik riep naar hem dat ik die avond kwam vertellen wat ik ging doen. Die dag overleed mijn vader, zonder dat ik hem nog had gesproken. Dat klinkt misschien heel verdrietig, maar ik heb hierover nooit echt verdriet gehad. Ik kon er vrede mee hebben, omdat we de periode voor zijn sterven met z’n tweeën veel tijd van God hebben gekregen.”

“Dit keer riep God mij voor een aantal jaren. In die periode hielpen we 400.000 mensen de winter door met voedsel, kleding en dekens. De focus lag hierbij op het helpen van joden, maar uiteraard kregen hun dorpsgenoten ook hulp. In 2000 stopte dit.Voor een deel omdat het beter ging met de joodse bevolking en verder omdat er heel veel joden naar Israël vertrokken.” De vraag dringt zich op of zijn roeping dan opeens voorbij was. “Ik ontdekte dat God mij voor een door Hem bepaalde periode had geroepen”, legt hij uit. “God kan mensen voor hun hele leven roepen, maar ook voor één klein moment.

Het is nooit zo dat je kunt zeggen een roeping te hebben die je hele leven geldt; God heeft een plan met ieders leven. Als dat plan is dat jij geld moet verdienen, nou, dan ben je daar mooi klaar mee. Dat is volgens mij de meest onprettige opdracht die God je kan geven. Het is zonde van je tijd om geld te verdienen!”

“Als christelijke zakenlieden gaan

bedrijf geen doel is maar een begrijpen dat een

middel, kunnen ze het gaan

zoals God het wil�

i N T E RV I E W

gebruiken

7

“Israël is Gods oogappel, door Israël

Dieptepunt i N T E RV I E W

Er breekt een moeilijke periode aan in het leven van de tot nu toe zo succesvolle transportondernemer. Max wordt directeur van transportbedrijf Welter Ertskade BV. “Dit was een bestaand bedrijf waarvan de toenmalige eigenaar me vroeg of ik het wilde overnemen.Toen ik dat had gedaan, zakte de economie in elkaar. Het ging bergafwaarts, dus heb ik nooit een stuiver verdiend met dat bedrijf. Ik ben zelf naar de rechter gestapt om de zaak te laten beëindigen; het kon het niet meer op een gezonde manier blijven draaien. Om een faillissement te voorkomen heb ik zelf het bedrijf stopgezet. Dat was een heel moeilijke beslissing, want je denkt steeds dat het de volgende maand wel beter zal gaan. In die periode heb ik heel veel gebeden en hele nachten psalmen liggen zingen.

Maar ik wist ook dat het mijn eigen stomme schuld was.

Dat was een klein dieptepuntje. Achteraf bedacht ik dat ik de beslissing om dit bedrijf over te nemen nooit aan God heb voorgelegd. Dat was niet handig. Ik had zo veel vertrouwen in mezelf dat het een inkoppertje leek. ‘Daar heb ik God niet bij nodig’, dacht ik. Of dat een valkuil voor een ondernemer is? Als iemand zegt dat dat niet zo is, liegt ‘ie!”

Afhandeling

Er werd een curator aangewezen om de afhandeling van het bedrijf in goede banen te leiden. “Die man heb ik na een paar maanden opgebeld met de vraag wat ik allemaal moest doen, zodat ik weer verder kon met mijn leven.

Hij zei:‘Mijnheer Veenstra, u hebt alles netjes afgehandeld.

Tot het laatst toe zijn de salarissen, pensioenen en belastingen betaald.’ Ik heb heel veel geld opgenomen en het

8

huis tot het maximum in de hypotheek gezet. De curator vroeg me ook waarom ik bijvoorbeeld het GAK nog had betaald; dat was volgens hem niet zo hard nodig geweest.

En ik had juist duizenden euro’s bijgeleend om die te betalen. Ik vond het geen goed getuigenis om dat niet te doen en vond het al erg genoeg dat ik failliet ging.

Uiteindelijk heb ik aan een beperkt aantal bedrijven de schulden niet kunnen betalen.” Ondertussen komt Lida, de vrouw van Max de woonkamer binnen. Ze sluit aan bij de woorden van haar man: “Dat het bedrijf failliet ging, was heel moeilijk, maar het is weer goed gekomen.

Gelukkig zitten we niet heel erg aan geld vast. De onzekerheid van wat komen gaat, was het moeilijkste.”

Nieuwe kans

“Toen dat achter de rug was, nam de toenmalige eigenaar van Mission in Relief contact met me op”, vervolgt Veenstra. “Hij had me al een tijdlang gevolgd en zei me toen dat ik zijn bedrijf maar over moest nemen. Ik antwoordde: ‘Wat denk je? Ik zit nog tot mijn nek in de schulden en ben uitgeknepen als een citroen. De bank ziet me aankomen!’ Hij vond dit geen probleem. ‘We spreken een prijs af en je ziet maar wanneer je me betaalt. Al is het over tien jaar’, was zijn reactie. In feite heb ik dat bedrijf dus van hem gekregen. Ik ben daar toen samen met een andere christen ingestapt. Dat liep zo goed, dat we in een paar jaar die schuld konden aflossen!”

Global Aid Network

In 2007 komt veel van wat de logistieke duizendpoot tot dan toe heeft gedaan, bij elkaar. Het Joods Messiaanse

netwerk waar hij in Oekraïne mee werkte, vraagt of hij wil helpen de logistieke kant te regelen voor de hulp aan arme joden in Israël. Binnen een week wordt hij ook gevraagd de Nederlandse tak van Global Aid Network (GAiN) op te zetten. “Ze vertelden erbij dat ze graag meer voor Israël wilden betekenen, maar niet goed wisten hoe. Ik dacht: ‘Dit kan geen toeval zijn, God gaat me weer gebruiken.’” Waar zijn eigen sterke band met Israël

Drie dilemma’s voor Max 1. Van al je bezigheden en functies mag je er slechts één kiezen, de rest moet je afstoten; welke kies je?

Lida kijkt naar Max: “Dan weet ik wel wat je gaat kiezen.” Max kijkt terug en tegelijk zeggen ze: “Israël”. Het dilemma raakt Max zichtbaar.

“Het doet me heel veel als ik erover denk dat ik mijn vrienden in Israël nooit meer zou zien. Ik heb een heel diepe band met ze!”

2. Je hebt veel gereisd. Als je nog één reis mag maken, waar gaat die dan heen?

Zonder twijfel gooit Max eruit: “Naar de hemel!”

3. Kies één persoon waar je nog eens een gesprek mee wilt hebben.

“Met mijn overleden vader.”

vandaan komt, weet hij niet, maar dát die band er is, staat buiten kijf. “Vorig jaar bezocht ik een tentenkamp op Haïti. Daar sprak God tot me. Hij zei: ‘Wat doe je op Haïti? Ik heb jou geroepen voor Israël’; Israël is Gods oogappel. En door Israël heen wordt de hele wereld gezegend.”

Fiftyfifty

Met zijn kenmerkende enthousiasme begint Max aan een duobaan. “Toen GAiN begon, heb ik afgesproken vijftig procent van mijn tijd aan Mission in Relief, kortweg MiR, te besteden en vijftig procent aan GAiN. Sinds begin dit jaar ben ik helemaal gestopt met MiR. Het voelde nooit helemaal lekker om de twee banen te combineren. Dit had met mezelf te maken en met mijn vertrouwen in God. Nu praat ik er makkelijk over, maar dat is achteraf altijd zo. Bij GAiN werk je op basis van een vriendenkring. Zolang ik nog vijftig procent bij MiR werkte en daar inkomsten van kreeg, was dat makkelijk. Achteraf heb ik de beslissing om helemaal voor GAiN te gaan, veel te lang uitgesteld, omdat ik de veiligheid van het geld heel prettig vond. Dit werd een spagaat die niet meer vol te houden was.” Lida vult aan: “toen Max met GAiN begon en eigenlijk twee fulltimebanen combineerde, maakten we wel een hectische tijd door. Nu zijn we in een rustiger periode gekomen.”

Vriendenkring

“Om te leven van een vriendenkring moet er een verandering in je denken plaatsvinden”, vertelt Max. “Dat proces is bij mijzelf nog steeds bezig. Het opbouwen van een vriendenkring gaat heel anders dan je denkt. Mensen die

9

i N T E RV I E W

heen wordt de hele wereld gezegend”

NOO-0035#Adv A5 lig bouwgroep.qxd:NOO-0035#Adv A5 ligg.qxd

05-03-2008

15:48

Pagina 1

A D V E R T E N T I E

Projectontwikkeling • Woningbouw • Utiliteitsbouw • Kleinbouw • Renovatie BEZOEKADRES: VAARTWEG 88, 8243 PP LELYSTAD TELEFOON: 0320 - 27 72 88

BOUWEN MET BETROKKEN MENSEN

Ondernemen tegen armoede!

Wereldwijd leven miljoenen mensen in grote armoede. Hulporganisatie Dorcas komt in actie voor de allerarmsten. Veel bedrijven steunen het werk van Dorcas financieel, met goederen, als ambassadeur of door het delen van kennis.

Voor een vakschool in Ethiopië bijvoorbeeld, zoekt Dorcas een machinebankwerker en een lasser die hun technische kennis willen delen.

Investeer voor 1 tot 3 maanden in de toekomst van kansarme jongeren!

Helpt u mee? Neem contact op met team Bedrijven van Dorcas.

www.dorcasenbedrijven.nl tel. 0228 595900 bedrijven@dorcas.nl

WEB: WWW.NOORDERSLUIS.NL E-MAIL: INFO@NOORDERSLUIS.NL

CBMC

Eens in de zes weken schuift Max aan bij het RondeTafelTeam Transport. Deelnemers zijn ondernemers uit het hele land. Snel heel diep met elkaar kunnen praten kenmerkt volgens Max deze rondetafelgroep. “Niemand hoeft zich groot te houden; het is een heel eerlijke club. We begrijpen elkaar ook goed en weten wat het voor de anderen betekent als de prijs van diesel omhoog gaat.”

Max is een trouw bezoeker van de rondetafelbijeenkomsten. Door zijn drukke agenda komt hij er minder vaak aan toe bij het team in Loenen aan te schuiven, waarvan hij al een slordige twintig jaar lid is.

Ook hier heeft hij warme woorden voor: “Uiteindelijk gaat het om kameraadschap. Met elkaar kunnen delen, zonder dat je bang bent voor roddel achter je rug om. Kameraadschap is de kern en dat is waardevol!”

11

i N T E RV I E W

“Voor evangelisatie is een bedrijf geschikter dan een stichting”

geld geven, moeten dat niet doen omdat ze ons zielig vinden; wie voor God werkt, is namelijk niet zielig. Je maakt onderdeel uit van Gods missie. Dat is mijn boodschap voor christenen in de zakenwereld. Veel van hen zijn gevangenen van hun eigen bedrijf. Ze beleven er daardoor ook geen grote vreugde aan. Het gaat erom met welk verhaal je naar mensen toe gaat. Is dat een vreugdevol verhaal of ben je eigenlijk een slaaf van je bedrijf, van geld of van succes? Voor evangelisatie is een bedrijf geschikter dan een stichting”, vervolgt Max zijn betoog. “Een stichting is een klein reservaat waar je veilig met christenen om je heen zit. Met een bedrijf kom je veel meer in contact met niet-gelovigen; zakenmensen zitten op een fantastische positie!”

Wij verz orge ook n de i t vo or

drs. G.J. (Arjan) Letink RA RAB Financieel-bedrijfskundig adviseurs voor het MKB

CBMC

Overnamebegeleiding Waarderingsrapportages Financieringsaanvragen

info@veenborgh.com T. 0548 - 620055

Planning en beheersing

an

Defero company

De adviseurs met oog voor details! ron dw eg 13 8091 xa wezep

t [ 0 3 8 ]

4 4 4 6 2 4 4

email: info@krcaccoun tan t s.nl

KRC accountants & adviseurs

in t ernet: w w w.k rc ac c ou n ta n t s.n l

ProMissie:

Uw brug bij bedrijfsoverdracht en ondernemersadvies!

www.promissie.nl MP8608_Promissie_adv_130x88.indd 1

16-12-10 15:09

Uw netwerk Ons beheer Tosch Automatisering helpt u om uw digitale infrastructuur op orde te krijgen. Onze specialisten wijzen u graag de weg naar een optimaal netwerk voor uw bedrijf. Ook leveren wij hard- en software op maat. Bij dit alles staan veiligheid en vakkundigheid bovenaan. www.tosch.nl • info@tosch.nl Pascalstraat 18 • 3771 RT Barneveld • 0342 425200

Nieuwe Ambities tekst: henk van vlastuin | fotografie: kirsten hagg

Na de Algemene Ledenvergadering beginnen we aan een nieuw CBMCjaar. In de vergadering legden we aan de leden verantwoording af over 2010. Daarnaast lichtten we de planact u eel

nen en ambities voor 2011 en de komende jaren toe. Het is fijn om te zien dat de leden de voorstellen met enthousiasme ontvingen en omarmden.

afscheid gert jan brouwer

Bestuur ververst

In de vergadering namen we afscheid van Gert Jan Brouwer en trad Wilfred Veldstra als secretaris toe tot het bestuur. Wilfred is al heel lang op diverse terreinen betrokken binnen de vereniging en we zijn dan ook blij dat hij tijd wil maken om ons te ondersteunen. In de vergadering vroegen we ook toestemming om vast een volgend bestuurslid aan te stellen. Dit, omdat we net voor de vergadering in gesprek waren met Marie-Louise Horst en het leek er al op dat ze bereid zou zijn om deel te nemen. Om niet een jaar te moeten wachten op de aanstelling door de ALV vroegen en kregen we die bevoegdheid. Inmiddels heeft ook zij haar eerste vergadering meegedraaid en zijn we enthousiast dat we weer een vrouw in ons midden hebben.

Geld voor ambities

Mooi om te zien wat het werk van CBMC voor mensen betekent

De grootste vraag voor ons als bestuur is nu hoe we om moeten gaan met alle plannen die we hebben. Al deze

13

act u eel i N T E RV I E W

zaken kosten geld en we hebben besloten om de activiteiten één voor één aan te pakken als de middelen er zijn.

Toch hebben we niet het geduld om te blijven wachten.

Daarom besloten we dan ook dat we ons als bestuursleden persoonlijk gaan inzetten om de middelen binnen te krijgen.We zijn van mening dat het geen taak van Wouter is om fondsen te werven. Soms moet het wel, maar zo’n grote actie zou hem een paar maanden kosten en dat is niet de aard van zijn aanstelling.

Hoe dan wel?

We hebben een ton nodig voor de extra medewerker, ‘Waarom Jezus’ via internet, materiaalvernieuwing, vernieuwing website en de gewone exploitatie. In totaal zijn 550 mensen lid van CBMC; wat zou het mooi zijn als iedereen € 200 overmaakt. Dan moet het redelijk eenvoudig te doen zijn. Uit ervaring weten we dat het zo niet werkt. We hebben nu het land opgedeeld onder de zes bestuursleden en gaan allemaal kijken in deze regio’s wat de beste manier is. Dus als een van ons contact met u opneemt, dan weet u wat ons doel is. Hopelijk hoeven

Even voorstellen... tekst: astrid van os

Mijn naam is Astrid van Os-Gies en sinds 1 maart werk ik twaalf uur per week bij CBMC Nederland als secretaresse/medewerker. Ik woon in Putten en kan - nadat ik mijn kinderen naar school heb gebracht - op mijn fietsje naar kantoor. Als moeder van vier kinderen van 11, 9, 7 en 5 jaar heb ik de afgelopen elf jaar niet buitenshuis gewerkt om er voor mijn gezin te zijn. Ik vind het ouderschap de meest interessante en uitdagende baan die ik ooit heb gehad.

Achtergrond Na mijn studie Communicatie aan de Hogeschool Utrecht, faculteit Economie en Management, heb ik onder andere als communicatiemedewerker gewerkt bij SOS Kinder-

14

Nieuwe leden: Ronny Morren uit Barneveld I. Knip uit Elst Cees Oudijk uit Nieuwekerk a/d ijssel Jolanda Omvlee-Tijhuis uit Apeldoorn R. Broekman uit Lunteren W.F. Sinia uit Lunteren Mevr. J.H. Klein Leetink uit Ede Harry Dorenbos uit Barneveld Jan Klomp uit Barneveld Kees Ritmeester uit Aalten Ronald Kuyper uit Vorden Jan Groenewold uit 1e Exloërmond

we niet te lang over geld te praten; we waren juist blij dat we de afgelopen jaren redelijke rust hadden op dit terrein. Maar ja… nieuwe ambities!

act u eel act iN T E RuVeel IEW

Het is echt mooi om te zien wat het werk van CBMC voor mensen betekent en dat we zien dat er levens veranderen. Prijs de Heer!

dorpen. Vanuit die ervaring heb ik, samen met anderen, twaalf jaar geleden een stichting opgericht die hulp geeft aan arme gezinnen en straatkinderen in Oekraïne. Daar besteed ik nog steeds een deel van mijn tijd aan. Daarnaast ben ik een enthousiast sporter: zwemmen, hardlopen en korfbal. Sporten is echt een uitlaatklep voor mij: ontspanning door inspanning.

Geloofsinzet In onze kerkelijke gemeente ben ik al vijf jaar betrokken bij de organisatie van themadiensten, waarbij we insteken op gasten, die we graag over Jezus willen vertellen. Daaruit voortvloeiend mag ik af en toe creatief bezig zijn in de vorm van drama/cabaret in kerk-

diensten/conferenties en op andere plekken om op die manier iets van Gods liefde te laten zien.

De stap CBMC kende ik door mijn familie en vanuit ontmoetingen in Kiev, Oekraïne. Ik vond het altijd een mooie organisatie die goed werk doet. Toen ik via via geattendeerd werd op de vacature op kantoor vond ik het leuk om te solliciteren. Hoewel het werk nog wennen is, spreekt de sfeer met collega’s op kantoor me erg aan.

In principe kunt u mij op kantoor vinden op maandagen tot 15.15 uur en dinsdagen en woensdagen tot 11.45 uur. Wellicht spreek ik u dan!

15

Aad Bos en Jolanda Oosterom over hun organisatie

Lifetime tekst: ard-jan bos

en de Negevwoestijn

Hoe is het idee van Lifetime Expeditions ontstaan?

Jolanda: “Ik ben vaak in Israël geweest en wilde zelf verdiepingsreizen organiseren; niet over de gebruikelijke toeristische thema’s, maar over de cultuur en de joodse manier van leven, die nogal verschilt van onze westerse manier van denken. Daarnaast ben ik geïnteresseerd in de rol die Israël heeft in Gods plan met deze wereld.”

w o est i jn i N T E RV I E W

Aad: “Israël is voor mij vooral gaan leven nadat ik de Negev in 2008 had bezocht. Deze woeste omgeving kent dorre vlaktes, maar ook vruchtbare oases. Voor ons was de combinatie toen snel gemaakt: het tot jezelf komen in de lege woestijn en het focussen op de toekomst in de bloeiende wildernis. De rotsformaties en eindeloze vlaktes waren inspiratie voor krachtinspanning. Al snel begon

het ondernemersbloed te kriebelen toen we contact kregen met onze huidige gids, die bijzonder veel kennis bezit over de Negevwoestijn.”

Waarom stuur je ondernemers de wildernis in?

Aad: “Je gaat tijdens een Lifetime Expedition lichamelijk tot het uiterste, waardoor vragen over je bestemming en je identiteit extra hard binnenkomen. Heel anders dan wanneer je comfortabel in een bureaustoel hangt. De Negev is een plek waar thema’s als zingeving en herstel bij elkaar komen. Door een Lifetime Expedition word je als ondernemer geconfronteerd met wie je bent tegenover jezelf, God en de mensen om je heen.”

“Ik heb de Experience ervaren als een pauzemoment in mijn leven” Jolanda: “Je staat daar in een verlaten, droge wildernis. De stilte is oorverdovend.Vanuit die positie kun je nadenken over het heden en de toekomst. De woestijn is bij uitstek het decor om als drukke ondernemer op jezelf teruggeworpen te worden.”

Het doel van een Negev-expeditie?

Jolanda: “We maken een splitsing: de Expedition en de Experience. In de Expedition gaan de fysieke remmen los: we beklimmen bergen, hiken door verlaten gebieden en rauzen door het woestijnzand met de 4x4’s. We overwinnen onze angsten en motiveren elkaar om grenzen te verleggen. In de Experience worden er topics aangereikt,

“We beklimmen bergen, hiken door verlaten gebieden en rauzen door het woestijnzand met de 4x4’s” 16

Expeditions wij in het westen emotie en ratio loskoppelen, is in de joodse traditie niet aan de orde. De woestijngids die ons gedurende de expeditie begeleidt, legt uit hoe naar Hebreeuws gebruik geest, ziel en lichaam onlosmakelijk verbonden

“Jezus ging niet voor niets regelmatig de woestijn in” zen binnen je bedrijf; iets wat je misschien normaal gesproken niet zomaar deelt. Dit alles wordt iedere dag op verschillende manieren verwerkt met andere ondernemers en de trainer. De natuur en de stilte dwingen je de waan van de dag te laten voor wat die is en je te focussen op wat er daadwerkelijk toe doet.”

Aad:“Het mooie is dat je in de Expedition door het paardrijden, 4x4-rijden en ander lichamelijk geweld geestelijke ruimte creëert voor de Experience.

Eigenlijk zou ik dit ieder jaar moeten doen, omdat het voor mij zo veel heeft betekend en omdat ik over kwesties heb nagedacht waar ik doorgaans de tijd niet voor neem: Jezus ging niet voor niets regelmatig de woestijn in.”

Kunnen jullie nog iets vertellen over de Experience?

Jolanda: “De Experience is absoluut geen Bijbelstudie in de woestenij. We houden het dicht bij onszelf en we denken na over de wezenlijke dingen die ons leven bepalen. De manier waarop

jolanda oosterom

zijn en hoe we in harmonie kunnen leven met elkaar en de schepping.”

Aad: “Dat ik overdag in de voetstappen liep van Mozes en Abraham had impact op mij. Zoiets kun je moeilijk uitleggen, maar moet je zelf ervaren. De sabbatviering en de diepe betekenis die God gaf aan deze dag vormde voor mij ook een hoogtepunt. Het is een feest waar vrienden en familie bij elkaar komen; een climax van de week en totaal niet te vergelijken met onze zondag.”

Het effect van een Lifetime Experience?

w o est i jn i N T E RV I E W

waar iedereen vervolgens persoonlijk mee aan de slag gaat. Welke plek heeft God in jouw bedrijf? Hoe beïnvloedt dit de manier waarop je leiding geeft? Ook denken we na over onderwerpen als angst om controle of respect te verlie-

aad bos

Aad:“Iedere deelnemer was binnen deze reis op zoek naar antwoorden op bepaalde vragen. Het is ontzettend waardevol gebleken om alleen en in groepsverband na te denken over issues die je als mens en ondernemer bezighouden. Ik heb de Experience ervaren als een pauzemoment in mijn leven.”

Jolanda: “We focussen op het loslaten van alles wat ons bezighoudt als ondernemers, het ervaren in de Experience en de fysieke actie in de Expedition: hoofd, hart & handen! arthur du mosch

Eind oktober staat de eerstvolgende expeditie gepland. Meer informatie?

Ga naar: www.lifetimeexpeditions.nl voor reisdata, verhalen van deelnemers en andere informatie.

17

Ervaar zelf het gemak van onze gratis haal/brengservice door het hele land bij reparatie aan uw auto Broekhuis Volvo Harderwijk Zuiderbreedte 40 3845 MC Harderwijk (T) 0341 - 75 14 00 Broekhuis Ford en Mazda Harderwijk Zuiderbreedte 42 3845 MC Harderwijk (T) 0341 - 75 14 50

www.eenbroekhuisauto.nl

Beter drukwerk

van ontwerp tot verzending

Voor een nieuwe kijk op werk en relatie!

Tabaksland 40 - 3931 RV Woudenberg - 06-49501822 contact@wimstercc.nl - www.wimstercc.nl Personal Coaching - Reintegratiecoaching Communicatietraining- Relatiecounseling Conflictbemiddeling

De Hoop Grafisch Centrum Perfecte kwaliteit, van ontwerp tot en met verzending Maatschappelijk verantwoord ondernemen Leerwerkbedrijf voor GGZ cliĂŤnten van De Hoop Milieubewust drukwerk

Provincialeweg 86

3329 KP Dordrecht

Telefoon 078 - 6111 333

Fax 078 - 6111 334

grafischcentrum@dehoop.com

De Hoop

www.dehoopgrafischcentrum.nl

De vraag werd aan mij gesteld om inzichten en ervaringen te delen over conflicten binnen organisaties. Die leest u hier, waarbij ik me beperk tot een aantal inzichten en ervaringen vooral vanuit mijn werk als interim- en verandermanager en uit mijn praktijk als counselor/coach (Mink Mazkir). En ik kom uit op wie wij ten diepste zijn en wat De Grote Rabbi en Verlosser, de Here Jezus, ons dan aanreikt.

tekst: koos mink

be d r i jv i g

Omgaan met conflicten binnen

organisaties Wie maakt er geen conflicten mee? De kranten en andere media staan er vol van. Van oorlogen tussen (groeperingen binnen) landen en conflicten tussen groepen binnen organisaties (aandeelhouders, directies, werknemers, toezicht…) tot ruzies tussen medewerkers onderling.

In de zakelijke markt, die wel eens ‘Oorlog tussen concurrenten’ genoemd wordt (1), is dit voor te stellen.

Maar zelfs in kerken en gemeenten komen conflicten nogal eens voor. Zitten wij zo in elkaar dat dit onvermijdelijk is? Dat er zelfs conflicten zijn waar de liefde wordt gepredikt?

Een conflict is een verschil van mening of een situatie van onvrede, die ontstaat uit een botsing. Oorspronkelijk komt het van het Latijnse woord ‘confligere’: tegen elkaar slaan, strijden.

Typen mensen en conflicten

Binnen organisaties of bedrijven lijken conflicten haast vanzelf te ontstaan en onvermijdelijk te zijn.

1. Jay Conrad Levinson in zijn boek “Guerilla Marketing” e.a. variaties daarop.

Het spreekt voor zich dat conflicten mede beïnvloed worden door tegenstrijdige belangen. Mijn ervaring in een veranderingsproces? Dat het belangrijk is om te zien

19

waar de belangen liggen en waar bij veranderingen eventueel conflicten te verwachten zijn. Ik kom soms situaties tegen waarin de verschillen in belangen zo verhard zijn, dat ze de organisatie(verandering) voor langere tijd verlammen.

Kijk je naar de mens, dan vallen twee typen op

1. Mensen die een hekel hebben aan conflicten of conflicten vermijden.Veel van deze mensen zijn in hun zelfbeeld afhankelijk van wat anderen van hen vinden. Zij proberen vaak de vrede te bewaren en gaan moeilijk een conflict aan.

2. Mensen die er wel van houden om iets uit te vechten.

Hier zitten mensen bij die ‘over lijken gaan’ om hun resultaten te bereiken.

(Niet) lekker in je vel

be d r i jv i g

Het wel of niet vermijden van conflicten heeft wel wat te maken met het type persoonlijkheid, maar eerder met het in de positieve of negatieve modus zitten van je persoonlijkheid. In de positieve modus kan iemand dicht bij zichzelf en vanuit een innerlijke rust en stilte in het leven staan. De aandacht is ontspannen bij wat er nu gebeurt. In de negatieve modus staat iemand vervreemd van zichzelf met angsten in het leven. Innerlijke beroeringen, vaak een gevolg van wonden uit het verleden, belemmeren een gezond reageren op de omgeving.

Twee kanten

Ter illustratie: een veel voorkomend type persoonlijkheid onder ondernemers is die van de leider, de uitdager. Dit type persoonlijkheid in de positieve modus laat het geloof los dat hij alles moet controleren. Hij kan edelmoedig, moedig, zich overgevend en vergevend zijn.

Tegelijk kan hij onafhankelijk, sterk, zelfverzekerd en leidend zijn.

Dit type in de negatieve modus probeert zichzelf te bewijzen, kan meedogenloos zijn, dictatoriaal en ook terroriserend. (2) Dat iemand in een negatieve modus meer conflicten meemaakt, spreekt voor zich.

Werkelijkheid of opvatting

Soms zie je dat gedrag ook bepaald wordt door irrationele gedachten. In dat geval is niet dat wat er gebeurt bepalend, maar hoe iemand een gebeurtenis opvat. Een 2. Omschrijvingen van Riso en Hudson in “De wijsheid van het enneagram” ISBN 978 90 6963 684 9 Persoonlijkheidstypen worden in dit artikel vereenvoudigd weergegeven.

20

voorbeeld hiervan is de manager die het absoluut noodzakelijk vindt om als manager aardig gevonden te worden door al zijn chefs en medewerkers. (3) Het ligt voor de hand hoe een dergelijke manager conflicten mijdt en zich fors in de nesten werkt.

Er valt iets te winnen

We moeten ons er dus bewust van zijn dat mentale en gedragspatronen een enorm stempel op organisaties zetten, positief en negatief. De persoon zelf lijdt en de anderen in de organisatie ook, als die persoon in een negatieve

modus zit of zich veel laat leiden door irrationele gedachten. Mogelijke gevolgen? Conflicten met veel pijn voor betrokkenen en met niet - of minder behaalde resultaten voor de organisatie. En dat, terwijl conflicten zeer nuttig kunnen zijn om zaken op te lossen en sluimerende onderstromen boven de grond te krijgen. Een goed beheerst conflict toont en bevordert ook betrokkenheid naar elkaar toe.

Wie zijn wij, wie ben ik?

Weer de vraag: zitten wij zo in elkaar dat conflicten onvermijdelijk zijn? En is het (bijna) onvermijdelijk dat conflicten pijn en verwijdering veroorzaken?

Dat we in een negatieve modus kunnen zitten of vol irrationele gedachten, heeft te maken met een beschadigd hart. We zijn verwijderd van hoe de Schepper ons ten diepste heeft gemaakt en we zijn verwijderd van de Schepper, de Vader, zelf.We lopen in meer of mindere mate met pijn rond. Het meest bepalend hierbij zijn de eerste levensjaren. “Omdat niemand uit zijn kindertijd komt zonder enige mate van narcistische beschadiging (4), kost het ons als volwassene de grootste moeite om authentiek tegenover elkaar te zijn.

Altijd bestaat de angst dat we, wanneer puntje bij paaltje komt, inderdaad leeg en waardeloos blijken te zijn. Het tragische resultaat is dat we haast nooit elkaar echt zien of ons zelf laten zien…”(5) Maar wij zijn niet waardeloos of leeg! Wij zijn Gods geliefde. Velen van ons kennen van Henry Nouwen: ‘You are the Beloved’, jij bent Zijn geliefde. Op stilteweekeinden gebruik ik dat nog wel eens. Psalm 139: “God heeft mij gevormd en ik ben ‘gans wonderbaar toebereid’ (vers 13,14). En“...de waarheid zal u vrijmaken”(Johannes 8: 32).

3. Jan Verhulst in zijn boek “Rationeel Emotief Management” 1992 4. Beschadiging door zelfzucht en gebrek aan empathie in het gezin 5. Riso en Hudson zie eerder: blz. 61

21

be d r i jv i g

In een negatieve modus zitten -en dus meer conflicten meemakenheeft te maken met een beschadigd hart

Wanneer het tot in mijn hart is ingedaald dat God de Vader en Jezus mij onvoorwaardelijk liefhebben, kan ik mijn eigen onvolkomenheid en die van de ander onder ogen zien

be d r i jv i g

Blootgeven dankzij Zijn vergeving

Deze weken las ik het boek ‘Kind aan huis’ van Brennan Manning (6). Al lezend kwam Jezus’ liefde nog dieper bij mij binnen, terwijl ik Hem al zo lang ken. God heeft mij, heeft ons, zo lief. In Christus is alles volbracht, gedenken we met Pasen. Bij Hem kan ik echt mijzelf zijn. Daar kan zonder angst mijn dubbelhartigheid besproken worden.

Ik kan en wij kunnen ons zondige hart alleen bloot geven, als wij zeker zijn van Zijn vergeving. God zal mijn gebrokenheid gebruiken tot Zijn eer. Ik beaam met Manning: “Het verzoende hart zegt dat alles dat mij is overkomen, is gebeurd om mij te maken zoals ik ben.”

(7) En wie mij kent, weet dat ik dat niet makkelijk zeg.

Waar zou mijn kracht zijn, als ik geen wonden had?

Zowel tot degenen die een zeker gevoel van eigenwaarde hebben als tot degenen die lijden onder gevoel van minderwaardigheid, spreekt de Gekruisigde: “Belijd je zonde, zodat ik Mijzelf aan jou kan openbaren als een Geliefde, een Leraar en een Vriend, zodat de angst je mag verlaten en je hart opnieuw van passie vervuld mag

6. Brennan Manning “Kind aan huis. Verlangen naar intimiteit met God.” Navigators 2001 7. Manning idem blz. 169, 170

22

zijn.” (8) De bevrijding uit chronische zelfgerichtheid begint voor hen als zij Christus toestaan om hen lief te hebben zoals ze zijn. John Cobb schreef: “De geestelijke mens kan slechts liefhebben… wanneer hij beseft dat hij een geliefde is, hoewel hij op zichzelf is gericht.Alleen als de mens merkt dat hij reeds in zondige staat is en zijn ziekte werd geaccepteerd, kan hij zijn eigen zelfgerichtheid erkennen zoals deze is; en pas dan kan hij zich psychisch naar anderen toe openstellen om hen te accepteren zoals zij zijn… Wij kunnen alleen liefhebben, omdat wij het eerst werden liefgehad.” (9) Vanuit dit perspectief en Jezus’ helende kracht kan ik mijn negatieve modus en mijn irrationele angsten overwinnen.

De ander en de liefde - bij conflicten

Wanneer het tot in mijn hart is ingedaald dat God de Vader en Jezus mij onvoorwaardelijk liefhebben, kan ik mijn eigen onvolkomenheid en die van de ander onder ogen zien. Daarnaast is het belangrijk dat ik de ander ook als volwaardig en oké zie. Juist wanneer het er in een veranderingsproces om spant, er conflicten op de loer liggen, probeer ik te voelen hoe ik mijzelf en de ander aanvoel. Het heeft mij meer dan eens gered als ik 8. Manning idem blz. 167 9. Manning idem blz. 167

Enkele weken geleden kreeg ik parallel ook nog een boekje van iemand, die een ontmoeting met mij met veel liefde had voorbereid. Het heette De hoogste gave, van Paulo Coelho, geïnspireerd door Henry Drummond en gaat over 1 Corinthiërs 13. Hierin staan veel lessen die in een conflict van groot belang zijn. Wat te denken van: “Alles bedekt zij, alles gelooft zij, alles hoopt zij, alles verdraagt zij” (vers 7).

10. Een simplistische bestseller van Thomas Harris heeft deze theorie al een tijdje geleden ten onrechte een verkeerd aanzien gegeven.

be d r i jv i g

mij bewust bedacht en inleefde: ik ben oké, jij bent oké.

(10) In feite toont dat gelijkenis met hoe Jezus de gewonde mens benaderde. Alleen ben ik ook een gewonde, net als die ander.

Als ik weet wie ik ben, de geliefde van de Vader en Christus, Zijn zoon, dan kan ik in een conflict de ander met liefde tegemoet treden. Langere tijd geleden had ik het met een lid van de Raad van Commissarissen over een zekere hopeloosheid over de mate waarin iemand maar niet veranderde en veel anderen daar onder leden.

Dit lid zei dat het goed was die ander met mildheid te benaderen. “Ik kijk altijd of ik liefheb”, zei hij. Toen begon ik in te zien dat die ander wel wilde veranderen, maar er (nog) niet toe in staat was, terwijl hij het wel probeerde.

Ik ben ook een gewonde, net als die ander

Conflicten ga ik aan, wanneer nodig. Duidelijkheid om resultaten te behalen: ja. Maar let op: heb ik de ander lief, zodat ik hem en mijzelf kan zien, zoals wij zijn?

Boodschap

Gaat u ook mee, al lerende, op de weg van de liefde en zo uitstralend van Jezus? Mensen in organisaties hebben het nodig. De grote Rabbi aan het kruis en de opgestane Koning heeft u en mij onvoorwaardelijk en intens lief, terwijl Hij als geen ander weet hoe u en ik zijn.

Koos Mink is eigenaar van Mink Mazkir en organiseert regelmatig CBMC Stilteweekenden voor mannen.

23

Team

uitgelicht tekst & fotografie: EVERT HEIN SCHUITEMAN

In deze rubriek komen lokale CBMC–teams aan het woord die vertellen hoe zij de missie en kernwaarden van CBMC gestalte geven.

u i tgel i c h t

We hopen hiermee andere teams te inspireren en samen te werken aan een goede invulling van de CBMC missie: Zakenmensen helpen om Jezus Christus te Vinden, te Volgen en te Verkondigen.

De kernwaarden van CBMC zijn evangelisatie en discipelschap door: • Gebed • Toepassen van Bijbelse principes • Leven uit een intieme omgang met Jezus Christus • Het aannemen van een dienende houding • Het ontwikkelen van leiderschap en team building

Kameel

Na de vraag van enkele jonge ondernemers in Voorthuizen hebben we eind 2008 een stuurgroep gevormd voor een nieuw CBMC team in Voorthuizen. Deze stuurgroep bestaat uit circa tien enthousiaste ondernemers en managers die wel in waren voor het organiseren van activiteiten voor ondernemers in Voorthuizen en omgeving. De naam van het team is ontstaan vanuit de gedachte dat wij als ondernemers/managers hier in het westen allemaal erg rijk zijn en dat we er elke keer weer voor moeten waken dat dat ons niet in de weg gaat staan op weg naar het Koninkrijk van God. U weet wel; die kameel en het oog van de naald...

Mix van jong en oud

Na een paar avonden samen hebben we in eerste instantie voor een startavond gekozen om te peilen hoe de belangstelling onder ondernemers en managers in Voorthuizen was. Erg blij waren we met de bijna 80 bezoekers van de startavond in mei 2009. Paul Donders en Stonewashed schotelde ons een fantastische avond voor en uit de enquete bleek dat nagenoeg alle bezoekers een waardevolle avond hadden gehad. Ook bleek uit de enquête dat er interesse was voor verschillende

24

s

v.l.n.r. Ton Veldhuizen, Johan Borren, Gerbrand van Elten, Etiènne Bruinekreeft, Teunis Ruiter, Jan Dirk Zonnenberg, Thijs Jansen, Wilfred van de Lee en Evert Hein Schuiteman. Op de foto ontbreken: Henk Morren, Hans Gijsbertsen, Erik Top, Kees Beekhuizen, Wim de Kwant, Ronny Morren, Lubbert van de Heuvel, JP Bom

bijeenkomsten. Aan de ene kant Bijbelstudie en gebed en aan de andere kant avonden waarin een bepaald thema zou worden behandeld.

Na de zomer in 2009 zijn we gestart met ontbijtteam dat om de week bij elkaar zit in de kookstudio van Jan Dirk Zonnenberg. Inmiddels is dat een groep van circa 18 mensen, waarvan er per keer gemiddeld 13 aanwezig zijn.

Een mooie mix van jong en oud met een brede kerkelijke achtergrond. Door middel van de studies ‘Carrière met God’ en ‘Geboren om te vliegen’ hebben we inmiddels veel met elkaar mogen delen en leren.

Toekomst

Daarnaast zijn we doorgegaan met het organiseren van thema-avonden waarvoor in de breedte steeds ondernemers en managers zijn uitgenodigd met meestal wel een christelijke achtergrond. Als sprekers hebben inmiddels Ron van de Spoel, Bert Konterman, Wouter Droppers, Erik Roest en Gert Hutten voor de groep gestaan.

Mooie avonden waarbij sommigen weer voor het eerst sinds lange tijd in aanraking kwamen met het evangelie.

Naast de bijdragen van de sprekers blijken ook de momenten daarna onder genot van een drankje zeer waardevol te zijn voor veel bezoekers.

Mooie avonden waarbij sommigen voor het eerst in lange tijd in aanraking kwamen met het evangelie De komende tijd hopen we door te gaan op de ingeslagen weg en ondernemers en managers te prikkelen op weg naar de eeuwigheid. Aan de ene kant om christen ondernemers toe te rusten om hun capaciteiten niet alleen in te zetten voor hun aardse doelen, maar juist ook om te getuigen van Jezus Christus, ons eeuwig doel.

Aan de andere kant willen we ook steeds meer nietchristen ondernemers proberen aan te spreken en kennis te laten maken met het Evangelie. De volgende bijeenkomsten staan gepland voor dinsdag 24 mei en dinsdag 27 september.Van harte uitgenodigd ! www.cbmccamels.nl

25

u i tgel i c h t

the camel

mensen

26

Elkaar

Fred, Leen & Gert-Jan

strijdverhalen vertellen

Op een zonnig terras tref ik ze alle drie: de vrienden Fred

tekst: gerard bijkerk

Smeding, Leen van de Zande en Gert-Jan van der Vegt.

We gaan praten over de strijd die je als ondernemer aanmensen

gaat, als je Christus wilt volgen. Het wordt een gesprek over diepgaande processen.

“We zijn het door de cursus GVL, Geestelijk Vooruitziend Leiderschap, onze war-stories of strijdverhalen gaan noemen”, zegt Leen. “Daarom willen we de foto’s op de militaire erebegraafplaats in Holten gemaakt hebben. Niet dat wij onszelf al zien als strijdhelden, maar wel dat de begraafplaats symbool staat voor dat we een leven achter ons begraven hebben. En dat we elkaar als broeders en strijdmakkers op het nieuwe leven scherphouden. Een zinvolle aanmoediging in de geestelijke strijd die blijft.”

Weet je wat jíj zou moeten doen…?

Om maar eens in militaire termen te blijven: “Hebben jullie je ook samen als vriendengroep aangemonsterd bij de cursus GVL en wat was jullie motivatie?”

“Nee, we kenden elkaar niet. Ik ben ervoor gevraagd”, zegt Fred, “en werd getriggerd door wat ik van anderen hoorde over de levensverandering die zij hadden doorgemaakt.” “Ik werd gestuurd”, lacht Gert-Jan, “gewoon een order van hogerhand. En gehoorzaam als ik ben, ging ik natuurlijk! Alleen die overgave kostte me wel een jáár. Ik heb eerst een paar keer ‘nee’ gezegd”. Leen: “Mij werd GVL aangeraden in een periode dat ik sores

had met personeel. Ik stapte erin met de houding van ‘baat het niet dan schaadt het niet’.”

Het initiatief kwam van anderen. Welke barricades moesten jullie overwinnen?

“Je gaat een onzeker traject in. Je hoort soms van anderen getuigenissen en denkt: ‘Wil ik dat wel?’ Hoe groter de verhalen hoe argwanender je wordt. Als het allemaal te mooi lijkt om waar te zijn, bouw je grotere weerstand op. Maar eigenlijk is het allemaal angst”, bekent Gert-Jan; “Wat je niet kunt overzien, heb je niet onder controle. Met die onzekerheid over je persoon kun je niet omgaan.” Leen: “Bij mij was de

27

insteek gewoon te zakelijk; ik dacht dat ik er op die manier beter van zou worden. Dan zit je eigenlijk niet te wachten op geestelijke groei. Mijn prioriteitenlijst zag er van een tot vier als volgt uit: werk, hobby, gezin en geloof.”

Geloof kwam dus als laatste en was het minst van jezelf? mensen

Leen: “Zo was het wel. Geloof had voor mij alles met de kerk en niet veel met mij te maken. Pas als geloof aan jezelf gekoppeld wordt, komt er een veranderingsproces op gang.”

Fred: “Bij mij was het juist anders om; ik was juist wél op zoek naar geestelijke groei. In de CBMC-teams had ik al wel veel geleerd over Bijbelse principes en zo, maar een verandering op een dieper niveau had ik nog niet meegemaakt. Deze cursus gaf me daarvoor de mogelijkheid. En op de zaak is een cursus beter ‘te verkopen’ als een soort managementcursus; dat wordt geaccepteerd. Ik ben namelijk in dienst van een bedrijf. Men wil dus uitleg en verantwoording over welke cursus je gaat doen. Maar daarin past geen geloof. Om discussies en gedoe te voorkomen heb ik voor de GVL gewoon vrije dagen opgenomen.

Dan valt het in je eigen tijd. Ik wilde het risico niet lopen dat de directie het niet zou accepteren. Je hebt gewoon de moed nog niet om te zeggen: ‘Door deze cursus komt er een betere Fred uit en dat is ook goed voor de zaak. Geef me de

28

gelegenheid om deze cursus te doen in plaats van een andere.’”

Herkenbaar

Leen: Ik hoefde als zelfstandig ondernemer die verantwoording niet af te leggen, maar had het cursusconcept ook nodig voor mezelf.

In het begin sta je nog zo anders in het leven. Voor mij waren personeelsleden productiemiddelen die gewoon moesten uitvoeren wat ik wilde. Pas gaandeweg veranderden zij in individuen met wie het goed samenwerken is. Je focus wordt verlegd; de winst van de zaak is niet meer nummer één. Daardoor verandert er veel. Zakelijk is het bij mij geen succesverhaal, maar ik heb er geen spijt van; het rendement van de cursus is niet commercieel, maar geestelijk. Ik ben als christen enorm gevormd en heb een heel ander perspectief in mijn leven. Dat maakt mij veel gelukkiger en als persoon veel sterker.”

Breder kijken naar rendement

Gert-Jan: “Relaties met anderen worden sowieso belangrijker. Ook die met je vrouw. Ook dat hebben we elkaar geleerd. Soms heb je daarin een klap voor je kop nodig, anders dringt het niet tot je door.

Naar een dreun van elkaar luister je beter. Vaak heb je mooie verhalen over je inzet en je kostwinnerschap om je gedrag te verdedigen. Het zijn stoere verhalen. Het draaide allemaal om ‘I am my position’, mijn

positie ben ik. Je bent bezig jezelf zo sterk mogelijk te maken in wat je kunt en bent. Dat vind jijzelf wel belangrijk, maar je vrouw kijkt daar heel anders tegenaan. Daar sta je dan niet voor open. Die ballast is nu weg. Zo’n cursus kost weinig, maar vergis je niet: het is een gevaarlijke cursus, want je investeert ermee in transformatie. Je hebt er wel lef voor nodig.” “Het vormt een leerhouding die ik absoluut niet had”, zegt Leen. “Je leert het af je te laten inpakken door een prachtige auto en zo. Het lastige is dat het in de praktijk diffuus is in plaats van zwart wit. Je geloofde echt dat je het goed deed.”

Angst voor beoordeling

Fred: “De angst om voor soft versleten te worden zat ons behoorlijk dwars. Innerlijk waren we steeds bezig met het item: ‘Denk niet dat wij mietjes zijn geworden nu we over ons gevoel nadenken en dat een duidelijke plaats geven bij onze beslissingen.’ Wij zijn echt wel kerels gebleven. We dachten dat we al echte kerels waren, maar in wezen verloren we onszelf in het oppoetsen van een buitenkant. Je hebt zelf niet door dat het compensatiegedrag is in plaats van echte kracht.”

“Vanuit die denkbeelden beoordeel je ook anderen”, vult Gert-Jan aan: “als je dat door krijgt, voel je je pas echt rot. Dan besef je pas dat je zelf een watje bent geweest in de beoordeling van anderen. In de

mensen

“Je bent bezig jezelf zo sterk mogelijk te maken in wat je kunt en bent. Dat vind jij zelf wel belangrijk, maar je vrouw kijkt daar heel anders tegenaan”

cursusperiode kreeg ik de bons op mijn werk. Wat bleef er toen weinig van mij over! En dát, terwijl ik dacht dat het in mijn leven allang niet meer om de buitenkant draaide.

Maar tóén bleek hoe hardnekkig het toch nog steeds om mijn positie ging. Er moest dus nog meer af. Ik had God en mensen om mij heen hard nodig om overeind te blijven!”

Hoe keek je dan tegen God aan? Was Hij in Zijn ontferming dan ook ‘te soft’?

Er volgt een stilte. Ik herhaal de vraag. Dan antwoordt Gert-Jan aarzelend: “Dat was Hij voor mij wel.

Van huis uit was God voor mij wel een realiteit, maar ik was het totaal niet eens met Zijn strategie. En met

het gedrag van Jezus kon ik al helemaal niets: iemand die zich liet slaan en over zich heen liet lopen! Stel je eens voor dat je Hem daarin zou moeten volgen! Met die zachtheid en liefde kon ik beslist niet uit de voeten. Naar mijn idee kun je wel een beter plan van aanpak bedenken en voor je missie een slimmere marketing opzetten dan Jezus deed.

29

Maar gaandeweg ga je ontdekken dat in die houding van Jezus echte kracht zit. En ontdek je in eigen pogingen om alles onder controle te houden meer krampachtigheid dan lef. Eerder angst, omdat je het anders zelf niet aankunt. Zulke ontdekkingen corrigeren je kijk op het leven en op jezelf. Maar je blijft worstelen met het verzet om Jezus daarin te volgen en de spannende vraag hoe je dat vorm gaat geven in je dagelijks leven. Het staat haaks op onze mindset van resultaatdenken.

Dat ligt je makkelijker dan overgave en opoffering om vrucht te dragen voor anderen.”

Verstoppertje spelen

mensen

Fred: “Geen van ons is destijds in militaire dienst geweest. Maar we speelden allemaal generaal; we dachten heer en meester te zijn over ons leven en over dat van anderen die van ons afhankelijk waren. Dat voelde als ‘kerel’. Maar dat was niet meer dan een zelfgemaakte identiteit van wat je doet en kan, wat je hebt en wat anderen van je zeggen.

Achter dat masker verstop je je dan.

Zo’n identiteit kun je wel begraven, want die is niet veel waard. Maar dan moet je daarvoor in de plaats wel een betere identiteit gevonden hebben, anders geef je die niet op. Ik ervaar het als een ingrijpen van God die ik kwijt was. Hij zei tegen mij als het ware: ‘Nu gaan we het anders doen en een andere kant op.’

Zonder dat was ik verblind verdergegaan. Door Christus hebben we geleerd sterk te zijn in afhankelijkheid en een man naar Gods hart te worden. We hebben in de GVL uitvoerig de geestelijke strijd van Efeze 6 besproken. Met die wapenrusting kun je een betere strijd voeren. Als je dat samen doet, schept dat een broederband als in de film Band of Brothers. Zo gaan wij er samen voor. Strijd leveren doe je gelukkig niet alleen.”

30

Veiligheid

“Dan is zo’n GVL-cursus mede door de begeleiding van Jan Suk een goede en veilige omgeving waar je het kunt leren ontdekken wat je ten diepste drijft en motiveert. Dan is de groep een geweldige verademing waarin je niet met elkaar als zakelijke concurrent omgaat, maar als mens, als broeder in Christus.Vanuit het geloof ligt er een extra dimensie in het feit dat het niet om ons eigen ‘ik’ moet draaien in ons leven, maar om Christus. Dat is een bijzonder perspectief dat je in seculiere cursussen natuurlijk nergens zult aantreffen, maar die wel heel wezenlijk

is voor GVL. Dat is ook de meerwaarde die deze cursus je te bieden heeft boven de algemenere zaken die het gemeen heeft met andere cursussen voor leidinggevenden.

Juist die toespitsing op Jezus Christus geeft je een geestelijke strijd die natuurlijk blijft doorgaan na de cursus. Daarom zoeken we elkaar met regelmaat op en praten we verder over onze strategie en ‘wapenfeiten’.

Wat hebben jullie begraven en wat kwam er nieuw voor terug?

“Dat is voor mij het leven ‘voor de buitenkant’”, zegt Gert-Jan. “Ik vind

“We zoeken elkaar regelmatig op om te praten over onze strategie en wapenfeiten”

31

mensen

een fantastische baan nog steeds belangrijk, evenals een mooie auto en dito huis, een geweldige vrouw en kinderen, maar het pakt je niet meer om daarmee jezelf te bevestigen en te profileren. Dus ben je er niet meer van afhankelijk.”

Leen: “Ik begroef mijn drang naar imagovorming: hoe je gezien wordt door de buitenwereld.” Gert-Jan: “In dat traject heeft Leen ons enorm meegetrokken. Hij durfde namelijk het dichtste bij zijn gevoel te blijven.”

Fred: “Ik leerde mijn onrustig zoeken naar bevestiging te begraven. Dat geeft ruimte om onafhankelijker in het leven te staan. Bijvoorbeeld tegenover mijn vader, bij wie ik minder in tel ben, omdat ik geen vrije ondernemer ben, maar - zoals hij dat noemt - een ‘loonslaaf’. Nu ik hem aandacht en waardering kan geven, gaat hij anders naar mij kijken en groeit er een band tussen ons die beter is dan ooit.”

Gert-Jan: “Ik kapte met het idee zaken te willen doen met iedereen.

Daar ben ik nu vrij van. Het kan ook alleen met wie ik wil. Daarbij bepaalt God de richting. Dan merk je dat de vrede in Christus jou die vrijheid geeft. Ik vertrouw erop dat dat mij de goede richting wijst.”

De huidige behoefte en aandacht voor leiderschap vraagt een diepere duiding. Wat is er aan de hand, dat er zo veel over leiderschap gesproken en geschreven wordt?

Hebben we een ver d i ep i ng i N T E RV I E W

gebrek aan goede leiders? Is er te veel misgegaan in het verleden? Of is het volk veranderend en niet meer in staat zichzelf te leiden? Wat is er gebeurd dat we niet meer in staat zijn om als samenleving, kerk of bedrijf goed te functioneren zonder de zogenaamde sterke leiders?

32

Leiderschap De huidige behoefte en aandacht voor leiderschap vraagt een diepere duiding. Wat is er aan de hand, dat er zo veel over leiderschap gesproken en geschreven wordt?

Hebben we een gebrek aan goede leiders? Is er te veel misgegaan in het verleden? Of is het volk veranderend en niet meer in staat zichzelf te leiden? Wat is er gebeurd dat we niet meer in staat zijn om als samenleving, kerk of bedrijf goed te functioneren zonder de zogenaamde sterke leiders?

Ik wil jullie meenemen naar twee Bijbelse geschiedenissen waar we Gods hart proeven en een diep verlangen om anders met leiding om te gaan. Het verlangen van het volk naar een koning, en Gods reactie hierop. De uitstorting van de Heilige Geest op de Pinksterdag.

In beide geschiedenissen bespeuren we Gods diepe verlangen om zelf de leidsman van mensen te zijn, waardoor aards leiderschap ter discussie komt te staan.

God zoekt naar oprechte mensen...

Mensen die Hem zoeken om wie Hij is Het verlangen naar een koning, en Gods reactie hierop staat in 1 Samuël hoofdstuk 8 en 12: Samuël was een door God geroepen rechter/profeet om het volk richting en leiding te geven. Hij werd opgevolgd door twee zonen die er een potje van maakten. Corruptie, eigenbelang en geldzucht tekenden hun bewind. Het volk lijdt onder dit

Tekst: wouter droppers

slechte bewind en vraagt om een koning.

Samuël voelt zich afgewezen, een menselijke reactie. Maar met twee van zulke zonen als opvolger kun je het niemand kwalijk nemen dat ze om nieuwe leiders vragen.

Toch ervaart God dit anders. God zegt tegen Samuël: ‘Jou verwerpen ze niet. Ze verwerpen juist Mij als hun koning.’

Wat gebeurt hier?

Voorheen werd het volk geleid door zogenaamde ‘rechters’. Het kenmerk van deze tijd was dat het volk steeds opnieuw aansluiting zocht bij de cultuur, het denken en de godsdienst van de volkeren om hen heen. Door dit te doen verspeelden ze Gods leiding en leverden zij zichzelf uit aan diezelfde volkeren. Overheersing en onderdrukking waren het gevolg. Uiteindelijk, als het lijden hen te veel werd, ze berouw hadden en de weg naar God weer zochten, kwam er bevrijding door middel van een ‘rechter’. (Richteren 2:6 – 3: 6) Samuël was zo’n rechter en profeet. Hij wees het volk de weg naar God en daarna was het God zelf die de bevrijding bewerkstelligde (1 Samuël 7: 2-17). Kenmerk van zijn leiderschap was niet zijn leiding, maar dat hij het volk terugbracht bij zijn God. Als het u werkelijk ernst is terug te keren naar de Heer, doe dan de vreemde goden weg en richt u met heel uw hart naar de Heer. Dien Hem alleen, dan zal Hij u bevrijden.

Geen leiders, maar houdingen

God zoekt naar oprechte mensen. Mensen die hem graag willen dienen. Mensen die Hem zoeken om wie Hij is. Als de mensen God als leider en koning in hun leven aanvaarden, dan zorgt God ervoor dat de mensen zich kunnen ontwikkelen en een vrij en blij leven kunnen leiden. Het gaat God niet om sterk leiderschap, maar om de houding

33

ver d i ep i ng

ter discussie

van de mensen. Willen ze God liefhebben en gehoorzaam zijn? Dit geeft de mens, het volk verantwoordelijkheid.

Wat is de vraag?

ver d i ep i ng

De vraag van het volk naar een koning is dus een heel andere vraag, dan de vraag naar goed leiderschap.

• Het is de vraag om de leiding van God in ons leven te vervangen door een aardse leider, die leiding mag geven aan ons leven. Niet Samuël, maar God wordt afgewezen.

• Het is ook de vraag om de verantwoordelijkheid van ons mensen af te nemen. De leider wordt verantwoordelijk en is plaatsvervangend verantwoordelijk.

We willen dat een koning ons bestuurt en recht over ons spreekt, voor ons uittrekt en ons voorgaat in de strijd.

• Het is ook een afleggen van onze vrijheid en hiervoor gaan we een prijs betalen(1 Sam. 8: 10-18). We worden dienstknechten, slaven van de door ons aangestelde leiders. Hij moet immers eten en er moet in zijn onderhoud worden voorzien. Daarnaast heeft hij middelen en mensen nodig om zijn taken goed te kunnen uitvoeren. In deze middelen en arbeidskrachten moeten zijn dienaren (het volk) voorzien.

• De verhoudingen worden anders en er ontstaat slavernij. Het volk wat gediend wordt, zijn ook de dienaren van de leider. De leider mag immers gehoorzaamheid vragen, anders kan hij zijn leiderschap niet uitoefenen.

Wat is goed leiderschap?

Dit type leider, het koningstype, brengt het volk niet terug bij God om zijn stem te verstaan en hieruit te leven. Deze leider verstaat Gods stem plaatsvervangend en geeft deze door aan het volk. Het volk is hiervoor bereid een prijs te betalen. Veel christelijke gemeenten willen, volgens het model van het ‘koninklijk’ leiderschap functioneren.We stellen mensen aan die ons besturen en Gods stem voor ons verstaan, maar is dit het leiderschap, zoals bedoeld?

Het kenmerk van een profeet is dat deze niet boven het volk staat als leider. De profeet spreekt om het volk bij God terug te brengen. De profeet wordt geroepen om de oorspronkelijke verhoudingen weer te herstellen, de dienst aan God weer te herstellen en God weer de ware leidsman te maken in levens van mensen. Maar ook om het volk te bevrijden van de vloek, van onderdrukking en uitbuiting. De profeet realiseert geen dromen, brengt de gemeenschap niet tot bloei volgens aardse criteria van welzijn, welvaart, rijkdom, succes, aantallen en groei. De profeet bidt voor zijn volk, roept op tot een toegewijd

34

hart aan God, vraagt ontzag voor wie God is en geeft de mens zicht op zijn eigen handelen en dat van God. Als dan de mens zich bekeert, brengt God voorspoed en zegen.

Leidinggeven aan je eigen leven

De vraag naar sterk leiderschap zit hem niet in het falen van het huidige leiderschap, maar in het falen van het volk om Gods stem te verstaan en aan zichzelf leiding te geven. De kritische vraag die wij ons moeten stellen is: “Hoe komt het dat ik geen leiding meer kan geven aan mijn eigen leven?”

Hoe groots God hierin met ons omgaat, lezen we in 1 Samuël 12: 20-25. Ze vroegen Samuël: ‘Bid voor ons, uw dienaren, tot de Heer, uw God, dat we niet hoeven te sterven. Want we hebben al zo veel verkeerd gedaan, en nu hebben we het nog erger gemaakt door om een koning te vragen.’ ‘Ook al hebt u gezondigd’,‘antwoordde Samuël, ‘u hoeft niet bang te zijn, zolang u de Heer maar trouw blijft en Hem met heel uw hart toegedaan bent.

God wil in ons komen wonen en van binnenuit ons hart veranderen Dwaal niet af om achter iets aan te lopen dat niets oplevert en niet bevrijdt, omdat het niets is.Ter wille van Zijn grote naam zal de Heer zijn volk immers niet in de steek laten, want Hij heeft zelf besloten om u tot Zijn volk te maken.

Samuël zet hierna nog eenmaal het ‘profetisch’ leiderschap in zijn juiste perspectief. Hij laat God in zijn volle glorie zien en wijst Hem aan als de oplossing. Het gaat om God en zijn relatie tot de mens en de mens in zijn relatie tot God.

Pinksteren en de Heilige Geest als leider Handelingen 2

Het persoonlijk leiderschap van God krijgt na Pinksteren een bijzondere invulling.

Het bijzondere aan deze dag is, dat iedereen God hoort spreken in zijn eigen taal. Petrus verklaart dit als volgt en citeert hierbij de profeet Joël.

‘Aan het einde der tijden’, zegt God, ‘zal ik over alle mensen mijn Geest uitgieten. Dan zullen jullie zonen en

De dagelijkse praktijk

Toch kiezen we soms als christelijke gemeenschap ook nu onze leiders, die ons moeten leiden.

We hebben geestelijken, dominees, voorgangers en anderen die Gods stem voor ons verstaan.

We luisteren en doen wat zij van ons vragen. We maken hen verantwoordelijk voor het ‘succes’ in en van de gemeente. We dienen hen met tijd, inspanning, bestuurlijke wijsheid en geld. We sturen ze op trainingen,

cursussen en ontwikkelen programma’s om hen op te leiden, zodat ze gelijk worden aan de leiders uit het bedrijfsleven en om ons heen. We introduceren het ‘koninklijk’ leiderschapstype in de kerk. Deze ‘zondeval’ is niet uniek in de geschiedenis. Lees het verhaal van Samuël en zie ook de ontwikkeling van de kerk ten tijde van keizer Constantijn ‘de grote’ in 313.

Zijn stem

Waarom zoekt de mens toch telkens weer leiders buiten God? Leiders die gangbaar zijn in onze aardse omgeving?

De ratio, de wetenschap, het bedrijfsleven en dergelijke?

Waarom zijn we niet in staat Gods stem te verstaan, terwijl de Geest toch is uitgestort over alle mensen?

Onze tijd vraagt niet om nieuwe, sterke christelijke leiders, onze tijd vraagt om nieuwe profeten en rechters.

Mensen die naast mensen staan en het volk terug kunnen brengen bij hun God. Mensen die Gods stem verstaan en die andere mensen kunnen leren om Gods stem zelfstandig te verstaan.

Onze tijd vraagt niet om nieuwe, sterke christelijke leiders, onze tijd vraagt om nieuwe profeten en rechters 35

ver d i ep i ng

dochters profeteren, jongeren zullen visioenen zien en oude mensen droomgezichten. Ja, over al Mijn dienaren en dienaressen zal Ik in die tijd Mijn Geest uitgieten, zodat ze zullen profeteren.’

God komt door de Heilige Geest wonen in ieder mens die Jezus Christus ontvangt (Handelingen 2 : 38).

Daarmee is de weg naar de Vader open voor iedereen.

Iedereen kan zelf bekend worden met datgene wat God van ons mensen vraagt. God wil zijn leiderschap direct en zeer gericht ter hand nemen. De mens wordt op een bijzondere wijze in staat gesteld om Gods stem te verstaan. God wil, net als in het Oude Testament, zelf zijn volk aansturen en in relatie met Hem brengen. Er wordt een nieuwe weg geopend om dit te realiseren. God wil in ons komen wonen en van binnenuit ons hart veranderen.

Dit stelt ons in staat om andere mensen te worden. God wil herscheppen en veranderen in ons hart. God wil zichzelf rechtstreeks aan ons bekend maken, ons beïnvloeden en ons handelen aansturen.

Iedere accountant laat u de cijfers zien, maar wie brengt uw toekomst in beeld?

Save your body, increase your efficiency.

For more information visit www.movexx.nl

Veel MKB ondernemers hebben één ding gemeen; ze kijken allemaal vooruit. Naar de toekomst. En juist Lansigt accountants en belastingadviseurs brengt die helder voor u in beeld. De Lansigt adviseur geeft namelijk inzicht in de financiële en fiscale consequenties van uw beleid. Op basis van grondige interne en externe analyses. Vanuit zijn betrokkenheid, kennis en ervaring stippelt hij samen met u een langetermijnplan uit. Zo wordt uw droom werkelijkheid! Kijk daarom snel op www.lansigt.nl

Alphen aan den Rijn • Nieuw Vennep • Gouda

E-mail: davelaarolie@solcon.nl

en beter hanteerbaar, maar wat doet met ons en met God?

Petrus verstaat Gods stem

Petrus was denk ik niet de ‘nieuwe’ leider van de eerste gemeente die plaatsvervangend Gods stem verstond en leiding gaf. Ik denk dat als mensen bij Petrus kwamen en vroegen wat te doen, hij verwees naar zijn eerste toespraak en zei: ‘Hoe hebt u Gods stem verstaan?’ Zijn Geest is immers ook uitgestort over u, als u Christus heeft aanvaard. Petrus trekt rond en verkondigt dit goede nieuws aan alle joden. ‘Keer u af van uw huidige leven en laat u dopen onder aanroeping van Jezus Christus om vergeving te krijgen voor uw zonden. Dan zal de Heilige Geest u geschonken worden, want voor u geldt deze belofte, evenals voor uw kinderen en voor allen die ver weg zijn en die de Heer, onze God, tot zich zal roepen.’(Handelingen 2:38-39)

Wegwijzers

Onze leiderschapscrisis lijkt onze persoonlijke crisis te zijn. We lossen haar niet op door betere leiders te ontwikkelen, maar door de Geest de volle ruimte te geven in ons leven. Het gaat hierbij om persoonlijke toewijding, mensen van één stuk. Radicaal toegewijd aan Christus en één God, de God van de Bijbel. We kunnen deze relatie ontwikkelen door gebed, het lezen van Gods Woord en het toepassen hiervan in ons dagelijks leven. Vanuit dit leven worden we zelf de wegwijzers voor de mensen om ons heen. Niet als leider, maar als medeleerling. De gemeenschap van christenen wil dan samen leren om Gods stem te verstaan. De gemeenschap van de heiligen heeft dan de functie om de gebrokenheid en het persoonlijk misverstaan van de Heilige Geest aan het licht te brengen. Ik besef dat dit een heel kwetsbaar systeem is en dat alles staat of valt met het zuiver en goed proberen te verstaan van Gods stem en onze innerlijke houding.

De keuze voor een goede en sterke leider is makkelijker

De christelijke strijd ligt dus niet op het terrein van goed leiderschap en goed bestuur, maar in de persoonlijke toewijding. Laatst sprak ik iemand die ’s ochtends altijd één uur vroeger was dan alle andere medewerkers. Hij deed dit om zijn leiderschap gestalte te geven. In hetzelfde gesprek klaagde hij dat hij niet toekwam aan zijn stille tijd, terwijl hij hier wel positieve ervaringen mee had. Zelfs zijn vrouw merkte dat hij zijn stille tijd niet meer hield. De oplossing lag mijns inziens voor de hand. Benut het uur dat je eerder bent. Toch was dit voor hem geen oplossing, want…

Wat zijn we bereid op te offeren voor onze persoonlijke relatie met God? Wat mag het ons kosten om zijn stem rechtstreeks te verstaan? Wat staat ons hierbij in de weg?

Het meest gehoorde argument is tijd en vermoeidheid. In het bedrijfsleven weten we als geen ander, dat geen tijd een ander woord is voor geen prioriteit. Welke prioriteit gaat voor? Waar verwachten we meer van: van onze inspanning of van Gods werk? Misschien krijgen we juist door onze gebeden/stille tijd/tijd met God meer tijd voor God en de andere belangrijke zaken in ons leven, omdat ons werk gemakkelijker gaat en we minder druk zijn met zaken die er niet echt toe doen. Misschien helpt God ons zo, dat we onze prioriteiten gaan verleggen en daardoor meer ruimte en zicht krijgen op Hem en kunnen groeien.

Misschien ontvangen we tegenslag in ons leven, maar blijkt dit achteraf nodig te zijn geweest om ons als mens meer te vormen naar het beeld en de gelijkenis van onze Heer.

Waar gaat ons hart meer naar uit: onze aardse positie of Gods vormingsproces? Bij ons in het westen ligt het christelijke lijden niet meer in het martelaarschap, maar in onze keuzes. De keuze in onze prioriteiten. Hoe ver willen we gaan voor God en het verstaan van zijn stem.Wat mag het ons kosten? Niet leiderschap of visie is ons probleem, maar het doen van de juiste dingen!

Blijf in mij, dan blijf ik in jullie. Een rank die niet aan de wijnstok blijft, kan uit zichzelf geen vrucht dragen. Zo kunnen jullie geen vrucht dragen als jullie niet in mij blijven. Ik ben de wijnstok en jullie zijn de ranken. Als iemand in mij blijft en ik in hem, zal hij veel vrucht dragen. Maar zonder mij kun je niets doen.Wie niet in mij blijft wordt weggegooid als een wijnrank en verdort; hij wordt met andere ranken verzameld, in het vuur gegooid en verbrand. Als jullie in mij blijven en mijn woorden in jullie, kun je vragen wat je wilt en het zal gebeuren. De grootheid van mijn Vader zal zichtbaar worden wanneer jullie veel vrucht dragen en mijn leerlingen zijn.

(Johannes 15: 4-8)

37

ver i ep i ng vr o udwennw

Strijd

Kernwaarde CBMC

• Leiderschap

waar d en

Je waarde als

leider zit niet in wat je kunt, maar in wie je bent!

38

Toepassen van Bijbelse principes Tekst: jan willem grievink

Broeders en zusters, met een beroep op Gods barmhartigheid vraag ik u om uzelf als een levend, heilig en God welgevallig offer in Zijn dienst te stellen, want dat is de ware eredienst voor u. U moet uzelf niet aanpassen aan deze wereld, maar veranderen door uw denken te vernieuwen, om zo te ontdekwaar d en

ken wat God van u wil en wat goed, volmaakt en Hem welgevallig is.

(Romeinen 12:1-2 e.v.)

Christelijk leiderschap

Het onderwerp ‘leiderschap’ blijft in onze Nederlandse samenleving actueel. Gebrek aan leiderschap is zo ongeveer het grootste verwijt dat je een politicus kunt maken.

En als een organisatie (of bedrijf) in zwaar weer komt, dan zetten we vraagtekens bij het leiderschap. Maar hoe zit dat dan met christelijk leiderschap? Waarin is dat anders dan ‘gewoon’ leiderschap? Is leidinggeven niet gewoon een ambacht dat voor een christen en een nietchristen hetzelfde is? Ja en nee! Voor een deel is leiderschap een ambacht en voor een deel ook niet. Het is net als bij een kunstschilder. De bron van waaruit je put, de grenzen (normen) van je onderwerpskeuze én de gerichtheid van het effect van je ambacht (de manier waarop je kijkt), kunnen zeer verschillend zijn.

Je kunt het ook iets zakelijker zeggen. Voor elk mens bestaat leven en werken uit een drieslag: je identiteit, je overtuigingen en je vaardigheden (zie het model op de volgende pagina). Juist de manier waarop die drie kenmerken op elkaar inwerken, maakt het christelijk

leiderschap anders dan gewoon leiderschap. Een christen is iemand die niet meer zelf leeft, maar het is Christus die in hem leeft.

Met deze definitie uit Galaten 2:20 heb je meteen al hét verschil tussen een gewone leider en een christenleider te pakken. Een leider die radicaal christen is, laat zichzelf leiden door de Allerhoogste en niet door zijn ego. Zijn identiteit ligt niet in zijn leiderschap, maar in zijn christen-zijn.

De vijf kenmerken voor leiderschapsselectie

Een hoofdstuk uit de Bijbel dat me vanaf het begin heeft geraakt over het onderwerp leiderschap, is Psalm 78. De psalm is een leerdicht van Asaf, die Gods handelen met Zijn volk in de geschiedenis als lesmateriaal voor ‘nu’ lijkt te presenteren. Deze psalm laat ons ook zien wat God belangrijk vindt in een leider. Vanaf vers 70 vertelt Asaf hoe God David heeft gekozen.

Hij verkoos David, zijn knecht, en nam hem weg van de schaapskooien; van achter de zogende schapen haalde

39

Het kenmerk van christelijk leiderschap Het kenmerk van christelijk leiderschap

Identiteit identiteit

Christelijk christelijk leiderschap Leiderschap

Overtuigingen overtuigingen

Vaardigheden vaardigheden

waar d en

Hij hem, om Jakob, zijn volk, te weiden, en Israël, zijn erfdeel. Deze weidde hen naar de oprechtheid van zijn hart, en leidde hen met kundige hand. (NBG ’51).

In dit Bijbelgedeelte zie je Gods kijk op leiderschap en ik denk dat Hij vandaag op dezelfde manier naar christenleiders kijkt. Dit zijn de vijf criteria.

1. Het hart

God kiest hier iemand wiens hart al heel lang op God gericht was. Hoe belangrijk dat is, kunnen we leren als de oude (zeer godvrezende) profeet Samuël een opvolger voor Saul moet gaan zalven (1 Samuël 16). Hij vergist zich, omdat hij verkeerd kijkt. Samuël was een oude, ervaren profeet die al heel lang met God leefde. Hij denkt dat ‘deze hem wel zal zijn’ als hij Eliab, de oudste zoon ziet. Dan krijgt hij van God een belangrijke les die voor ons ook geldig is: God zegt tegen Samuël dat de mens geneigd is om te kijken naar wat voor ogen is (gestalte, vaardigheden et cetera), maar dat God naar het hart kijkt (1 Samuël 16:7). Dat is de allerbelangrijkste les.

Wij hebben als christenen, ook in de kerk, snel de neiging om primair te letten op vaardigheden. Dat is gevaarlijk als het hart van die man of vrouw nog niet door God is aangeraakt.Wij kunnen niet in iemands hart kijken, als we ons maar bewust zijn dat God dit wel kan en ook wil.

Wanneer we onze onmacht aan God voorleggen, dan gaat Hij ons helpen door Zijn Geest.

2. Relatie

David had een zeer ‘onlogische’ opleiding gehad in de barre werkelijkheid op een onaantrekkelijke plek, ver van de spotlights en de businessschool. Daar had hij een relatie met God opgebouwd, in kleine dingen geleerd wat afhankelijkheid is, wat keuzes maken is en wat het is om met geloofsmoed een stap te zetten. David was zich

40

David maakte fouten die je als leider nooit zou willen maken, maar hij was ook de man die zijn fouten aan God beleed en Gods vergeving heeft geaccepteerd en ervaren

bewust van wat hij daar heeft geleerd. Je kunt in de geschiedenis van zijn strijd met Goliat lezen (1 Samuël 17:33-37) wat David aan Saul vertelde over zijn opleiding bij de schapen. Hij kende zijn lessen, ook al was hij nog jong.

3. Herder

God noemt David hier iemand die Hij de opdracht gaf om te ‘weiden’. Dat wat geweid moest worden, wordt omschreven als het volk van God (dus mensen), maar ook het erfdeel (namelijk het land Israël). Eenzelfde opdracht krijgt Petrus in Johannes 21:17. Ook daar krijgt Petrus die opdracht pas als Jezus bij hem heel diep de ‘hartsvraag’ heeft gesteld. Het gaat dus om een herderlijke rentmeestersopdracht.

waar d en 4. Corrigeerbaar

Je kunt bij David zien dat hij niet alleen een oprecht hart had, maar vooral een corrigeerbaar hart. God kon erbij komen. David maakte fouten die je als leider nooit zou willen maken, maar hij was ook de man die zijn fouten aan God beleed en Gods vergeving heeft geaccepteerd en ervaren.

5. Bekwaam

David was bekwaam. Hij was een sterke leider met geestelijke moed en een bekwaam bestuurder. David had overigens zeer veel bekwame helpers; niet alleen ‘Davids helden’, maar ook priesters, hofschrijvers, verschillende profeten en zieners.

De combinatie van deze vijf kenmerken kun je in het getekende model terug vinden. Weten wie je bent in Christus, een relatie hebben met de Allerhoogste, weten wat dit betekent voor vandaag (je laten leiden door

Gods Geest) en dan met vaardige handen aan de gang gaan - die combinatie noem ik dus christelijk leiderschap.

Je niet laten leiden door je eigen inzicht

In militaire dienst werd ik opgeleid tot piloot. Een van de lessen die ik me erg goed herinner, is het leren vertrouwen op de instrumenten en niet op je eigen inzichten.

Dat werd vooral duidelijk als je in de wolken vloog of op andere plaatsen waar je geen zicht had. Een instructeur liet me eerst op mijn gevoel vliegen door de instrumenten uit te schakelen. Ik dacht dat ik het perfect deed.

Binnen twee minuten toonde hij aan dat ik totaal de verkeerde kant op vloog en het vliegtuig niet meer horizontaal had. Een piloot moet leren op zijn instrumenten te vertrouwen, zelfs als zijn gevoel iets anders zegt. Een stevig lesje voor iemand die graag alles zelf in eigen hand wil houden en per se alles zelf wil begrijpen.

41

bouwprojecten in ontwikkelingSlanden BARNEVELD – COEVORDEN – VEENENDAAL – ZWOLLE

+

Voor elke klus hebben wij een truck of bus!

bouwt uw bedrijf mee?

Informeer bij René van Drie – 0653-982 333 Albert van de Worp – 0653-220 061

i waar N T E R VdI en EW

Barneveld 0342 - 421 421 • Coevorden 0524 - 597 300 Veenendaal 0318 - 541 041 • Zwolle 038 - 428 44 00

01101001.indd 1

www.roordink.nl

Serve naar:

www.worldServantS.nl/bedrijven

‘‘Nothing escapes his eagle eye...’’

2011.indd 1 19:49:29 06-01-2011

accountants belastingadviseurs arbeidszaken WWW.SCHUITEMAN.COM

19-4-2011 11:52:28

Leiders mogen de ‘kudde’ pas in beweging zetten als God dat wil en dan vooral op de manier die God wil en volgens de route die God aanwijst

De valkuilen voor ervaren leiders

Zelfs zeer ervaren christenleiders moeten wandelen tussen twee valkuilen. De ene valkuil is die eigen, vertrouwde, door ervaring gerijpte logica: leiders mogen de ‘kudde’ pas in beweging zetten als God dat wil en dan vooral op de manier die God wil en volgens de route die God aanwijst. Om het met een voorbeeld uit het Oude Testament te illustreren: Mozes mag het volk pas in beweging zetten als de wolkkolom in beweging komt. En dan kunnen tijdstip en koers voor zowel ratio als ervaring wel eens heel onlogisch lijken. De meest wijze man uit de Bijbel (Salomo) zegt het radicaal in Spreuken 3:5-8:

Vertrouw op de Heer met heel je hart, steun niet op eigen inzicht. Denk aan Hem bij alles wat je doet, dan baant Hij voor jou de weg. Wees niet eigenzinnig, maar heb ontzag voor de Heer en ga het kwaad uit de weg.

Het zal je sterken als een medicijn, het verkwikt je lichaam.

De tweede valkuil is het toepassen van succesvolle methoden van anderen. In het bedrijfsleven geldt de praktische waarheid ‘beter goed gejat dan slecht bedacht’.

Een succesvolle methode van bedrijf A kan ook voor bedrijf B tot succes leiden. Voor een kerk of christelijke organisatie is dat soort ‘methodiseren’ echter levensgevaarlijk, ook al spreken succesvolle methodes tot de verbeelding. Een christenleider mag nooit vergeten dat een methode pas de derde stap is in een geestelijk proces dat eraan vooraf moet gaan. Het gaat allereerst om het hart van de leiders en verankering van hun identiteit in Jezus Christus en de geestelijke rijpheid van hun motivatie en overtuigingen om iets te gaan doen. Geeft Gods Geest je deze methode of iemand anders? Als die vragen buiten beeld blijven en we implementeren zomaar een succesvol gebleken methode, dan is het een ‘dode methode’.

Het gevaar zit hierin dat die methodes soms wel lijken te werken, zelfs als Gods Geest er buiten staat. Ik heb niets tegen methodes en marketingtechnieken in kerken en christelijke organisaties, maar die mogen pas ver ná de hartsvraag in beeld komen!

Jan-Willem Grievink (1952) is directeur van ConCeption BV en FoodService Instituut Nederland en is kerndocent aan EFMI Business School, een onderdeel van de Universiteit van Groningen. Hij heeft verschillende soorten directiefuncties vervuld in seculiere bedrijven en was interim-directeur voor de Evangelische Omroep in de periode 1994-1997. Op basis van zijn ervaringen heeft hij een uitgebreid hand- en hartsboek christelijk leiderschap geschreven dat in mei 2011 verschijnt bij uitgeverij Medema.

43

waar d en

Voor een christen, zeker ook in leidinggevende posities, is dit ‘vertrouwen op Iemand die de Waarheid is’, een actuele les. Elke leider moet leren te vertrouwen op Iemand die ver boven ons verstand uitgaat. Die ‘Iemand’ is Gods Geest die in ons woont. Maar dat vereist wel een keuze van ons om Hem de ruimte te geven.

Bestemming bereikt!?

Tekst: anneke dijkstra | Fotografie: tim vickers

Wat is je bestemming? Geloof je – ongeacht de levensfase waarin je zit – dat God een bestemming voor je heeft? En als dat zo is, zit je op de goede weg? Versta je Gods stem? Of heb je je bestemming al gevonden of i mpact

bereikt?

De afgelopen maanden zijn dit vragen die mij bezighielden, voor mij persoonlijk en voor het werk van IMPACT Netwerk. Sinds 1 januari heb ik het

44

voorrecht om directeur te zijn van IMPACT Netwerk, een dynamische organisatie waar veel gebeurt en veel potentie in zit. Wat is Gods bestemming met IMPACT Netwerk? Ik geloof en ben ervan overtuigd dat er vele kansen en mogelijkheden liggen voor IMPACT, nu en in de toekomst.

Als IMPACT Netwerk kunnen en willen wij de christelijke young professionals, met elkaar verbinden en hen stimuleren in werk, relaties, kerk en samenleving en het leven als navolgers van Jezus Christus. Met als gevolg dat ze een verschil mogen maken op de plek waar ze gesteld zijn in deze maatschappij.

IMPACTNext

Om dit te bereiken biedt IMPACT Netwerk diverse netwerkbijeenkomsten en events aan. Afgelopen maart 2011 werd het IMPACTNext event georganiseerd. Hét event voor studenten en young professionals met als thema: Werken voor Go(u)d!? De Engelse hoofdspreker Tim Vickers sprak die dag op inspirerende wijze over dit thema. Vanuit zijn ruime ervaring met young professionals bij IFES gaf hij zijn visie op de relevantie van geloven in je werk. Tim hield ons een spiegel voor door onomstotelijk vast te stellen dat wij het grootste gedeelte van onze tijd doormaken op ons werk en tussen onze collega’s. Niet in de kerk, op je Bijbelkring, in je gezin, tussen je vrienden of waar dan ook. De vraag hoe je deze (werk)tijd dus besteedt aan leven met God, is vanuit deze wetenschap des te prangender. Voor de bijna-afgestudeerde en startende young professionals die in de startblokken staan van hun loopbaan zijn dit zeer relevante vragen. Met name, omdat met het starten van deze loopbaan de young professional flink in het diepe wordt gegooid zonder te kunnen leunen op vertrouwde patronen die ouders, vrienden en een studentenvereniging bieden. Hieraan gevolg geven is al een taak op zich. Daarnaast daagde Tim de deelnemers uit om één collega in gedachten te nemen en de komende tijd voor deze collega te bidden vanuit het geloof dat God werkt door gebed heen.

Netwerk

IMPACT Congres

i mpact

Ook bij het laatste event, het IMPACTcongres van 6-8 mei, gaan wij aan de gang met de vele vragen die er leven onder de young professionals.

De doelgroep van IMPACT Netwerk staat midden in het moderne leven. Dit leven kenmerkt zich door hoge normen, een scala aan leefwerelden, hoge economische en sociale mobiliteit en oneindig veel mogelijkheden.

Tijdens het congres ligt de focus op de ‘moderne vragen’ die hiermee samenhangen: de overmaat aan keuzes en mogelijkheden, de druk om authentiek te zijn, carrière te maken en het maximale uit het leven te halen. Daarnaast is de IMPACT-doelgroep ook nog christen. Niet per se makkelijk en voor sommigen zelfs een complicerende factor om naast al deze vragen ook nog eens een ‘christelijk leven’ te leven anno nu. Wat vraagt God van mij?

Sta ik wel open voor God? Doe ik wel het goede? Hoe zoek ik naar datgene wat mijn leven zin geeft? Wat voor leven is dit? Een leven dat aan elkaar hangt van compromissen of een spannende combinatie met veel mooie mogelijkheden en uitdagingen?

Rechtop en overtuigd

De Bijbel geeft antwoorden over verlossing en rust vanuit het besef dat God Heer en meester is/wil zijn in ons leven. Johannes zegt dit heel mooi in hoofdstuk 15: “...indien jij in Mij blijft en Mijn woorden in jou, vraag wat je maar wil en je zult het ontvangen. Hierin is Mijn Vader verheerlijkt: dat je veel vrucht zult dragen.” Dit biedt het perspectief dat christelijke young professionals nodig hebben om rechtop en overtuigd in het leven te staan en vruchtbaar te zijn voor anderen.

Nieuwe kijk

De congrestitel ‘Bestemming bereikt’ sloot hier naadloos op aan. Niet om daar stil te blijven staan, maar om de christelijke young professional een nieuwe kijk te bieden op een integraal leven, zondag en door de week.Wij houden onszelf een spiegel voor en kijken hoe wij dit ene leven willen leven, als christen, vriend of vriendin, collega, vader/moeder, buurman/-vrouw, leidinggevende, klant of

opdrachtgever. Vragen te over: welke keuzes horen bij een integraal leven? Hoe geef ik God daarin een plek?

Volgende stap

Naast de events dagen wij de christelijke young professional uit om na afloop van een event deel te nemen aan een IMPACT-traject. Een traject waar ze één keer per maand bij elkaar komen om met elkaar aan de slag te gaan met de vragen die er leven. Om vanuit daar tot reflectie en inzicht te komen en de stap te maken naar verandering en groei.

In dit proces mogen wij onze bestemming in Hem vinden en van daaruit onze bestemming ingaan op de plek waar wij staan in deze maatschappij.

De plek waar jij de christelijke young professional en IMPACT Netwerk haar bestemming bereikt.

45

Je bent toch

mijn broer?

Tekst: pieter van der kwaak

Toen vader het bedrijf

Uw accountant maakt u er op attent dat deze afspraken gemaakt moeten worden.

Maar ook het regelmatig doornemen van deze afspraken zijn van belang.

oprichtte, droomde hij er van dat later zijn zoons de

Sfeer besproken?

zaak zouden overnemen.

Het is heel goed als de gemaakte zakelijke afspraken met elkaar worden besproken.

Dat is een goede basis. Maar het is nog beter als compagnons ook functioneringsgesprekken met elkaar hebben. Wat doe ik goed, wat doe ik fout? Wat vinden we nu écht van onze samenwerking.

Vinden we het nog leuk met elkaar?

Die overname is gelukt maar nu is de familie uitc o l u mn

eengevallen broers

omdat

onderling

de ruzie

Principes, geld en familie

hebben gekregen.

Het aantal bedrijven dat bestaat uit samenwerkende broers is groot. Zo lang er genoeg geld wordt verdiend, worden kleine irritaties met de mantel der liefde bedekt.

Nu het er echter om spant en bedrijven minder goed lopen, wordt de sfeer wat grimmiger en zijn de broers niet meer zo lief voor elkaar.

Werkafspraken vastgelegd?

Zeker als het bedrijf groter wordt en steeds meer geprofessionaliseerd wordt, zou je verwachten dat onderlinge werkafspraken goed zijn vastgelegd.

Arbeidscontracten, managementovereenkomsten, aandeelhoudersovereenkomsten het zijn de noodzakelijke vastleggingen. Rechtshandelingen van een vennootschap richting de Directeur Groot Aandeelhouder moeten overigens ook volgens de wet schriftelijk worden vastgelegd.

Helaas kom ik in de praktijk nog vaak tegen dat dit niet is gebeurd. Hoe worden de onderlinge taken verdeeld?

Hoe ga je om met een ongelijke werkdruk? Hoe wordt de winst verdeeld? Wat nu als één van de familieleden niet goed functioneert of langdurig ziek is?

46

Je hebt principes, geld en familie. Welke van de drie is voor u het belangrijkst?

Abraham en Lot

Toen er watergebrek ontstond voor de schapen van Abraham en Lot kregen de herders onderling ruzie kregen en de sfeer op de ‘werkvloer’ kwam behoorlijk onder druk te staan.

Er waren ongetwijfeld slechts mondelinge afspraken gemaakt. Familietradities, gewoontes bepaalden voor het grootste gedeelte de basis van de samenwerking.

Toch liep het anders: “Laat er toch geen twist zijn tussen mij en u, want wij zijn mannen broeders” aldus Abraham in Genesis 13.

Daar kunnen we nog heel wat van leren!

Conclusie

Leg ook in familiebedrijven de noodzakelijke contractuele basis vast. Bespreek en evalueer regelmatig de onderlinge samenwerking. Laat het zwaarst wegen wat het zwaarste weegt: Principes, geld of familie.

Pieter van der Kwaak RA Lansigt accountants en belastingadviseurs

Contactpunten Friesland Regiovoorzitter André Vellema • andre@vellematransport.nl Drachten i.o.

André Vellema • andre@vellematransport.nl Franeker Henk Brander • h.brander@burggraaff-bolsward.nl Heerenveen/Sneek Henk Jonker • jonker41@xs4all.nl Doekele van Wieren • alie.vanwieren@hotmail.com Leeuwarden 1 André Vellema • andre@vellematransport.nl Leeuwarden 2 Nathanael Zijlstra • n.zijlstra@live.nl RTT Friesland Andries Miedema • aj.miedema@planet.nl Drenthe Meppel Bert Koetsier • bkoetsier@planet.nl Overijssel Noord Regiovoorzitters Hil Herweijer • herweijer@zonnet.nl

Eugene Romijnders • kantoor@romijndersadvies.nl IJsselmuiden

Kampen Zwolle 1 Zwolle 2 i.o.

Jos Felix • jfelix@felixaccountants.nl Michiel Mondria • info@mondria-advies.nl Gert Jan Brouwer • info@uwgesprekspartner.nl Eugène Romijnders • kantoor@romijndersadvies.nl Eugène Romijnders • kantoor@romijndersadvies.nl

Twente Almelo Hendrik Nijenhuis • inijenhuis@gmail.com Rijssen i.o.

Wouter Droppers • wdroppers@cbmc.nl Gelderland Veluwe Regiovoorzitters Harry Raaphorst • harry.raaphorst@pascalsolutions.com

Jan Turkenburg • nieuwewegen@gmail.com Apeldoorn Cees de Jong • cdj@inkoop.com Elburg Eugene Romijnders • kantoor@romijndersadvies.nl Ermelo Jan van den Berg • jan@janvandenberg-makelaar.nl

Bertil Fels • bertilfels@gmail.com Harderwijk (ochtend) Bart Brouwer • bbrouw@wxs.nl Harderwijk RTT Bart Brouwer • bbrouw@wxs.nl Nijkerk RTT Bert Markerink • markerink@solcon.nl Nunspeet 1 Jan Turkenburg • nieuwewegen@gmail.com Nunspeet 2 Hendri van Veen • hvanveenjr@optiekvanveen.nl Putten Wim Kombrink • wkombrink@solcon.nl Vaassen/Epe Lucas Tessemaker • lucas.tessemaker@hetnet.nl Gelderland Veluwe Zuid Regiovoorzitter Maas de Bruin • maas@debruinconsultancy.com Barneveld 1 Roel Slaa • rtslaa@hetnet.nl Barneveld 2 i.o. Harry Dorenbos • harry.dorenbos@versatel.nl

Jan Klomp • jnklomp@gmail.com Kootwijkerbroek Wout Davelaar • wouterdavelaar@solcon.nl Lunteren 1 Maas de Bruin • maas@debruinconsultancy.com Lunteren 2 i.o.

Wilrijk Sinia • wfsinia@gmail.com Terschuur Gert van Putten • gvanputten@zonneeifarm.nl Voorthuizen Gerard van den Top • topvoorthuizen@gmail.com Voorthuizen ‘The camels’ Evert Hein Schuiteman • ehschuiteman@solcon.nl Wekerom Henk van den Berg • hvdberg@bergtoys.com Gelderland Zuid en Oost Regiovoorzitter Niek de Bree • ndebree@solcon.nl Arnhem Peter Lengkeek • peter.lengkeek@scott-tiger.nl Dinxperlo Piet van Pelt • pietvanpelt@hetpassion.nl Doetinchem Harm Hissink • verkoop@hissink-oeken.nl Ede Henny Meijnen • info@ceasar.nl Opheusden Johan Verwoert • johanv66@xs4all.nl Winterswijk i.o. Henry Schutte • jeugd@pgwinterswijk.nl

Utrecht Amersfoort Gijsbert den Hertog • amersfoort@bizzprint.nl Baarn Cees Lugten • mclugten@xs4all.nl Breukelen/Maarssen Philip Knops • philip@sjofar.nl De Bilt Piet Hopman • piet@adbumis.nl Houten/Nieuwegein Wim Balk • w.balk@personic.nl Loenen a/d Vecht Max Veenstra • max@mr-transport.nl Driebergen/Doorn Rene Dircks • renedircks@gmail.com Veenendaal 1 Cees van Gent • ceesvangent@planet.nl Veenendaal 2 Sietze Ketelaar • sietze@dissel-development.nl Veenendaal 3 Gert de Fluiter • gdefluiter@orange.nl Veenendaal 4 i.o.

Jorrit Koops • jrekoops@gmail.com

Louis Diepeveen • ldiepeveen@pxl.nl Woudenberg Gijsbert van Sijpveld • gg.vansijpveld@hetnet.nl Noord Holland Schiphol/Amsterdam i.o. Robert Brinks • robert.brinks@gmail.com

Arjan Hulsbergen • info@hulsadvo.nl Andijk Hielko Bultsma • hbultsma@family.filternet.nl Hilversum Jan Willem Smedema • jw@castanea.nl Huizen Henk Rebel • hrebel@tibrebel.nl

Cor Heutink • cor.heutink@live.nl Zuid Holland west Rijnsburg Henk Wiggers • wwp@hetnet.nl Zuid-Holland midden Regiovoorzitter

René Gorissen • rene@renegorissen.nl

Boskoop i.o.

Gouda Oudewater Waddinxveen 1 Waddinxveen 2 Waddinxveen 3 Moerkapelle 1 Moerkapelle 2 Moerkapelle 3 Moerkapelle 4 Zevenhuizen

René Gorissen • rene@renegorissen.nl Niek de Jong • niek@niekenesther.nl Gunnar Matse • hardingetools@gmail.com Theo Kruisman • theokruisman@yahoo.com Thijs Veldhuijzen • solidplants@live.nl Cees de Jong • c.dejong@filternet.nl Piet van Ommeren • ommeren@xs4all.nl Jan Oudijk • familyoudijk@filternet.nl Arno Koole • arno.koole@compaqnet.nl Erik Willemsen • erik@willemsenbeveiligingen.nl Fred van der Kooij • kooij@vdkbm.nl

Zuid-Holland zuid Regiovoorzitter Wilfred Veldstra • veldstra@lamsma-veldstra.nl Hardinxveld-Giessendam Ab Knook • office@alpharo.nl

Rieanne Knook-de Keizer • office@alpharo.nl Gorinchem Harry van Haaften • h.vanhaaften@vhw.nl Leerdam Tamme de Vries • info@tammedevries.nl Rotterdam Wilfred Veldstra • veldstra@lamsma-veldstra.nl Puttershoek ‘Geloof in de Zaak’ Harry Vervelde • harry.vervelde@solcon.nl Noord Brabant en Limburg

Heusden en Altena Evert van de Kamp • edwi@hetnet.nl Sittard Hin Talane • h.talane@vitz.nl Tilburg Henk van der Linden • lind0937@planet.nl Uden/Veghel Erik-Jan van de Brink • ejvdbrink@udea.com Zeeland Goes i.o.

Wouter Droppers • wdroppers@cbmc.nl Brancheteams RTT Food Aart Hak • aart@ifpholland.nu RTT Transport Dick van der Staaij • artoli@wanadoo.nl RTT Internationale bedrijven Henk van Vlastuin • h.vlastuin@filternet.nl Vrouwennetwerk Contactpersoon Carine Snijder • cpsnijder@casema.nl

Maroesja Brouwer • maroesjabrouwer@yahoo.com Regio West/Leiden Joanneke Seldenrijk • jseldenrijk@jenspsychologie.nl RTT directeuren Helma Ketelaar • helma.ketelaar@ibb.nu Diversen Senior IMPACT Netwerk

Barend van Beek • bebar@solcon.nl Anneke Dijkstra • directeur@impactnetwerk.nl

Flevoland Almere Willem Rietberg • hwrietberg@ziggo.nl Zeewolde Antoinette Moraal • antoinette@moraalenpartners.nl

47

c o ntact

Groningen Haren Gert Felten • gfelten@home.nl

Bart Hof • bart@hof.nl Veenkoloniën i.o.

Jan Groenewold • jan@groenewoldtransport.eu Ten Post Klaas Boer • klaas@boerpartners.nl

de voor Kijk tuele st ac p mee da o agen c.nl .cbm w w w

Hij zal aantreden en hen als een herder weiden, bekleed met de macht van de HEER, zijn God, met de majesteit van diens verheven naam. Zij zullen veilig wonen, want Hij zal heersen tot aan de einden der aarde.

Micha 5: 3