KlasseApart Het jonge kind

NOVEMBER 2014

INFORMATIEBLAD RELATIES CED-GROEP

SP

H E I T I D E ECIALE

Spelend leren geeft goede opbrengsten Een lerende organisatie worden Kwaliteitsbeleid neerzetten Breinsleutels: anders kijken, bewuster werken

D N I K E G ET JON

INHOUD De CED-Groep traint professionals en adviseert beslissers in onderwijs en kinderopvang. En ontwikkelt innovatieve educatieve producten. Dat is wat we doen. Maar niet wat we zijn. Bij de CED-Groep zijn we van alle onderwijsmarkten thuis. We zijn innovatief en hebben een grote passie voor kansen voor kinderen. Maar voor alles zijn we trots op resultaat. Als het een professional lukt om kinderen het beste uit zichzelf te laten halen, hebben wij echt iets bereikt.

SPECIAL HET JONGE KIND 6

Opbrengstgericht werken met peuters ‘Geen lesjes maar ontwikkelruimte voor de peuter’

8

Steeds beter worden? Kies voor Kinderopvang 4.0!

Lerende organisatie

CED-Groep bereikt

Postadres: Postbus 8639

Volg ons

3009 AP Rotterdam LOCATIE MAARTENSDIJK Postadres: Postbus 25 info@cedgroep.nl

3738 ZL Maartensdijk

www.cedgroep.nl

10 Breinsleutels – Het jonge kind: Anders kijken, bewuster werken

REDACTIONEEL

Het Jonge Kind Voor deze special bezochten we verschillende instellingen voor kinderopvang. Daar wordt hard gewerkt, aan de eigen professionalisering en aan het nog beter stimuleren van de ontwikkeling van kinderen. Maar gelukkig wordt daar vooral hartstochtelijk gespeeld.

Marchien van Marle van Peuter & Co herinnert zich nog levendig de heksensoep van zand, blaadjes en water, waar zij zelf als kind graag in roerde. Haar organisatie en de CED-Groep leren pedagogisch medewerkers om opbrengstgericht te werken met peuters. Niet door middel van lesjes en toetsen; het spelen moet juist weer centraal komen te staan. Door middel van dat spel kan je de ontwikkeling van kinderen verder stimuleren.

Er wordt flink geïnvesteerd in de professionalisering van pedagogisch medewerkers en kinderopvangorganisaties, maar hoe zorg je dat het geleerde beklijft? En hoe creëer je een organisatie die zich blijft ontwikkelen? Kinderopvang 4.0 is gebaseerd op het gedachtegoed van ‘de lerende organisatie’. Organisaties krijgen weer de regie over hun eigen kwaliteit en ontwikkeling. Karin van Rijn van Versa Welzijn besefte na deze training vooral hoe belangrijk het is dat data en analyses ook goed op papier staan. ‘Dan sta je sterker,’ zegt ze, ‘bijvoorbeeld tijdens een overleg met de gemeente of een teambijeenkomst.’

Kinderopvang Mundo wil de kwaliteit verbeteren van de voorschoolse educatie in de peuterklassen, en nog beter tegemoetkomen aan de inspectie-eisen. Een scan wees uit dat de integrale aanpak en het opbrengstgericht werken wel wat verbetering konden gebruiken.

Met vereende krachten gaat het de goede kant op.

Ouarda Rezzougui, pedagogisch medewerkster bij ‘plusopvang’ Dikkertje Dap, heeft veel plezier van Breinsleutels. Nu ze de vijf ‘deuren naar de bovenkamer’ van kinderen weet te onderscheiden, ziet ze scherper wat individuele kinderen drijft en hoe ze hen verder kan helpen. Dat kan om simpele dingen gaan. Zoals onrustige kinderen eerst buiten laten rennen, en pas daarna met ze aan het werk gaan.

Laat ze maar rommelen en uitproberen, die jonge kinderen. Wat is er nou fijner dan zoiets simpels als knoeien met water en zand?

12 Kwaliteitsslag bij Mundo ‘Het einddoel staat vast, maar de weg ernaartoe nog niet’ 3

Nieuws

14 MAGiTO 14 SPOT op Gladys Nede 15 Agenda 16 De werkdag van Nicoline Stufkens

COLOFON ISSN 1571-660 jaargang 12 nummer 4, november 2014

2

KlasseApart november 2014 nummer 4

redactie Marije Berding Lonneke van Dijk Marijke Nijboer (eindredacteur) Anja de Rooij Esmeralda Sweeris Elly van der Zel

redactie-adres CED-Groep Postbus 8639 3009 AP Rotterdam klasseapart@cedgroep.nl website www.cedgroep.nl

foto voorpagina Jan van der Meijde vormgeving Pressure Line druk MediaCenter Rotterdam oplage 14.000 KlasseApart gratis ontvangen?

Mail uw adresgegevens naar: klasseapart@cedgroep.nl

N I E U W S

N I E U W S

N I E U W S

Doen Praten & Bewegen Digitaal Doen, Praten & Bewegen is een compleet

overdraagbaar. Het biedt mogelijkheden

• Handige overzichten van het geobser-

kindvolgsysteem waarmee pedagogisch

voor uitwisseling met collega’s en - het

veerde gedrag

medewerkers de ontwikkeling van 0-4-ja-

belangrijkste - geeft de mogelijkheid om de

• Handelingssuggesties om de ontwikke-

rigen volgen en stimuleren. Dat gebeurt

ontwikkeling van het kind nóg duidelijker

ling van het kind extra te stimuleren

op het gebied van motoriek, spraak/taal

met visuele weergaves in beeld te brengen.

• Grafieken op kindniveau

en sociale competentie. De vragen in

Informatie die u kunt delen met collega’s

U kunt de online tool kosteloos uitproberen.

de observatielijsten gaan over concreet

én ouders.

Hiervoor gaat u naar: www.cedgroep.nl/

observeerbaar gedrag. Er zijn handelings-

DPBdigitaal

suggesties om de ontwikkeling van een

Gaat u met Doen, Praten & Bewegen Di-

kind extra te stimuleren. Het systeem is

gitaal aan de slag, dan krijgen de pedago-

Na het invullen van uw gegevens ontvangt

nu ook digitaal beschikbaar. Dat hebben

gisch medewerkers een inlogcode voor de

u de benodigde documenten om de tool te

we geregeld op verzoek van de gebruikers

online tool. Deze bevat onder andere:

activeren. De eerste maand is de online tool

van de papieren observatielijsten. Digitaal

• Digitale observatielijsten waarin de ont-

gratis. U kunt binnen een maand kosteloos

invullen is gemakkelijk, snel en eenvoudig

wikkeling van het kind wordt bijgehouden

opzeggen.

Even denken…

Trapsgewijs

Onder de titel ‘Even denken…’ verschenen twee nieuwe uitgaven: • Even denken… Denkgesprekken met kinderen • Even denken… Vragenlijst Denkprocessen ‘Even denken… Denkgesprekken met kinderen’ is een herziene versie van het boek DGM in de praktijk, het handboek voor denkstimulerende gespreksmethodiek. Het boek bevat uitgeschreven activiteiten met suggesties voor denkvragen, die prikkelen tot nadenken en praten.

Er zijn denkvragen op vier niveaus. De vragen op de hogere niveaus doen een beroep op de taal-denkontwikkeling. Voorop staat dat de kinderen plezier beleven aan de activiteiten.

Vragenlijst Denkprocessen Ook nieuw is ‘Even denken… Vragenlijst Denkprocessen (VLDP)’. De VLDP is onlangs opnieuw uitgebracht na een normeringsonderzoek. U kunt de diagnostische toets gebruiken om de communicatievaardigheden van kinderen te testen.

Meer informatie: www.cedgroep.nl/webwinkel

Thuis aan de slag met Groeten uit…

In elke groep zit wel een kind dat opvalt door zijn gedrag. Met de technieken die

Spelenderwijs kunnen ouders een grote, posi-

Heeft u interesse in een magazine voor uw

worden aangereikt in het boek ‘Trapsge-

tieve bijdrage leveren aan de leerontwikkeling

eigen gemeente of regio? Neem contact met

wijs’ kunnen pedagogisch medewerkers

van hun kind. Daarom is er Groeten uit…! Een

ons op, dan kijken we wat we voor u kunnen

ervoor zorgen dat ook deze kinderen zich

kleurrijk magazine voor ouders en hun kinde-

betekenen. We kunnen een blad samenstel-

verder kunnen ontwikkelen. Het boek

ren uit groep 1 tot en met 4. In dit magazine

len naar uw wensen en accenten. Er is ruimte

beschrijft verschillende soorten opvallend

staan praktische ideeën, waarmee ouders

voor een voorwoord van de wethouder of bur-

gedrag: druk, opstandig en teruggetrok-

thuis een rijke taalomgeving kunnen bieden.

gemeester. Misschien heeft ook uw gemeente

ken. Dit boek is bedoeld voor pedagogisch

Afgelopen zomer verscheen Groeten uit… in

dan straks ook zijn eigen Groeten uit…

medewerkers die werken met kinderen tot

Rotterdam, Rijswijk en Dordrecht. Daarnaast

4 jaar.

heeft Ridderkerk inmiddels een eigen Groe-

Maryse Bolhuis, m.bolhuis@cedgroep.nl

Trapsgewijs kunt u bestellen in onze

ten uit…: daar gingen ze er mee aan de slag

www.cedgroep.nl/groetenuit

webwinkel (www.cedgroep.nl/webwinkel).

tijdens de Week van de Opvoeding in oktober.

KlasseApart november 2014 nummer 4

3

N I E U W S

N I E U W S

N I E U W S

Peuterstappen in 4D Peuterstappen is een vorm van opbrengst-

activiteitenaanbod passend gemaakt op basis

gericht werken, gericht op cognitieve,

van verzamelde en geanalyseerde informatie

sociaal-emotionele en motorische

over kinderen. De informatie dient als

vaardigheden aan de hand van de

uitgangspunt voor een handelingsplan,

vier D’s: data, duiden, doelen, doen.

waarbij een duidelijk en doelgericht

De focus ligt op het aanscherpen

uitgestippeld pad wordt gevolgd. Het

van doelen die bereikt moeten

boek ‘Peuterstappen’, dat kan worden

worden bij groepsactiviteiten. Het

besteld via onze webwinkel, laat zien

is de bedoeling dat alle kinderen op de juiste

hoe je kinderen doelgericht de stappen laat

wijze bij de activiteiten worden betrokken.

nemen op weg naar groep 1.

Met Peuterstappen wordt het bestaande

www.cedgroep.nl/webwinkel

Kinderopvang wordt lerende organisatie Hoe word je als kinderopvangorganisatie een

uit de wetenschappelijke literatuur leidde tot

lerende organisatie? Vanuit die vraag voerden

een handzaam boek vol tips en suggesties

Marije Boonstra van de CED-Groep en IJs-

voor managers in de kinderopvang die willen

brand Jepma van Sardes twee onderzoeken

bouwen aan een lerende organisatie: Leren-

uit bij elf kinderopvangorganisaties. Deze

derwijs: Samen werken aan pedagogische

organisaties voerden met budget van Bureau

kwaliteit in de kinderopvang. Dit boek is gratis

Kwaliteit Kinderopvang (BKK) een project uit

te downloaden via www.pedagogischkader.

om hun leercultuur te vergroten. De onder-

nl. De CED-Groep begeleidt kinderopvangor-

zoekers kwamen tot een aantal bouwstenen.

ganisaties die op weg willen naar een lerende

Een tweede onderzoek bracht in kaart hoe de

organisatie om zo de kwaliteit op de groepen

projecten een jaar later waren verankerd in

te verhogen.

de organisaties. Een combinatie van de resul-

Marla van Berge Henegouwen

taten van beide onderzoeken met bevindingen

m.vanbergehenegouwen@cedgroep.nl

FF Taal Leren Een goede taalvaardigheid is een voorwaarde voor een succesvolle schoolloopbaan. Het taalniveau van pedagogisch medewerkers moet omhoog om jonge kinderen een goede start te geven op de basisschool. De overheid heeft met alle gemeenten afspraken gemaakt over onder andere het taalniveau van pedagogisch medewerkers in VVE-instellingen. Van hen wordt verwacht dat zij in 2015 een taalbeheersing hebben op niveau 3F. Met het taalprogramma FF Taal Leren lukt dat zeker. Dit programma bestaat uit een digitale leeromgeving met e-coaching en

De Vreedzame School voor peuters en kleuters

4

enkele praktische taalpraktijkdagen. Ieder taaldomein is opgesplitst in verschillende modules. Op basis van de externe toetsuitslag werken cursisten gericht aan de vaardigheden waarop ze (te) laag scoren.

De Vreedzame School is een succesvol

Het programma bevat activiteiten (voor

Pedagogisch medewerkers kunnen dus

programma voor sociale competentie en de-

peuters) en lessen (voor groep 1 en 2), il-

werken aan taal op hun eigen moment, in

mocratisch burgerschap, ontwikkeld door de

lustraties, de handpoppen Aap en Tijger, een

hun eigen tempo en op hun eigen niveau.

CED-Groep. Er is nu ook speciaal materiaal

Vreedzame School-bal, kletskaarten voor

De digitale leeromgeving is verlevendigd

voor peuters en kleuters. Hiermee creëert u

ouders, activiteiten voor taal- en woorden-

met herkenbare filmpjes, mondelinge

een positief en moreel klimaat voor kinderen,

schatontwikkeling en tips voor kinderen met

uitleg en leuke oefenopdrachten die

professionals en ouders. U investeert in een

een specifieke ondersteuningsbehoefte. U

aansluiten bij de dagelijkse praktijk van de

positief sociaal klimaat en jonge kinderen

kunt deze activiteiten goed integreren bin-

kinderopvang en VVE. Een e-coach geeft

krijgen een stem. Kinderen leren om conflic-

nen bestaande (VVE)-programma’s. Bij De

feedback op het gemaakte werk en biedt

ten vreedzaam op te lossen en om open te

Vreedzame School staat de eigen kracht

daarbij individuele ondersteuning. Op de

staan voor verschillen. Zo voedt u kinderen

van kinderen centraal. Dat vraagt om een

taalpraktijkdagen oefenen de pedagogisch

democratisch op. De Vreedzame School voor

bepaalde houding van de leerkrachten. Het

medewerkers de vaardigheden gezamen-

peuters en kleuters bevat zes blokken: we

invoeringsprogramma bestaat daarom uit een

lijk onder leiding van een taaltrainer.

horen bij elkaar, we lossen ruzies zelf op, we

combinatie van teamtraining en coaching.

Meer weten? Constance Zijderhand,

hebben oor voor elkaar, we hebben hart voor

Meer informatie: Nicoline Stufkens,

c.zijderhand@cedgroep.nl, of kijk op

elkaar, we dragen allemaal een steentje bij,

n.stufkens@cedgroep.nl

www.cedgroep.nl/fftaalleren

en we zijn allemaal anders.

www.devreedzameschool.nl

KlasseApart november 2014 nummer 4

N I E U W S

N I E U W S

N I E U W S

Training Interactievaardigheden Voor vestigingsmanagers (of pedagogi-

de training NCKO-interactievaardigheden:

medewerkers nodig hebben in hun om-

sche) staf/beleidsmedewerkers met hbo

Werken met beelden staan de interac-

gang met kinderen, zodat zij de peda-

werk- en denkniveau, werkzaam in de kin-

tievaardigheden van de pedagogisch

gogische basisdoelen optimaal kunnen

deropvang, is er dit schooljaar de training

medewerkers centraal. Deelnemers doen

realiseren. Hierbij wordt uitgegaan van het

NCKO-module 2: Interactievaardigheden

kennis en ervaring op met het beoordelen

KNKO-onderzoek naar de pedagogische

werken met beelden. Het Nederlands Con-

van zes vaardigheden. De training geeft

kwaliteit van de opvang voor 0-4 jarigen

sortium Kinderopvang Onderzoek (NCKO)

ook praktische handvatten voor de bege-

in Nederlandse kinderdagverblijven. De

ontwikkelde een instrument om de peda-

leiding van pedagogisch medewerkers op

trainingsbijeenkomsten zijn in Rotterdam,

gogische kwaliteit van de opvang in kinder-

het punt van interactievaardigheden, met

in de middag op 12 januari, 2 februari en 9

dagverblijven voor 0-4 jarigen te meten.

gebruik van videofragmenten. Belangrijke

maart 2015.

Voor gebruik in de dagelijkse praktijk is de

begrippen zijn ‘proceskwaliteit’ en de

Meer informatie:

NCKO-Kwaliteitsmonitor ontwikkeld. In

interactievaardigheden die pedagogisch

www.cedgroep.nl/cursussen

Toetstrainingen Nederlands 3F/4F De toetsen Nederlands vormen soms een

trajecten: Lezen naar 3F, Luisteren op niveau

oefenen we ook met meerkeuzevragen, zowel

barrière voor pedagogisch medewerkers

3F en Spreken en gesprekken voeren 3F. Voor

schriftelijk als digitaal, en leren de deelne-

en hbo’ers in de kinderopvang. Sommigen

hbo’ers op de groep is er het traject Lezen en

mers hoe ze stress en examenangst de baas

worstelen met de digitale toetsing en de tijds-

luisteren 4F. De trajecten zijn afzonderlijk te

kunnen worden. De trainingen zijn bij de CED-

druk; anderen hebben last van opspelende

boeken. Eén keer per traject wordt er geoe-

Groep in Rotterdam of Maartensdijk, maar

zenuwen. Voor hen, en voor degenen die

fend met een genormeerde toets: TOA (Toets

kunnen ook op locatie worden verzorgd.

nog (net) niet geslaagd zijn en nog wat extra

Onderwijs Arbeidsmarkt). Hiernaast werken

willen oefenen, zijn de toetstrainingen van de

we met toetsvaardigheden en krijgt de cursist

Meer informatie:

CED-Groep bedoeld. Er valt te kiezen uit drie

uitleg bij de moeilijke onderdelen. Natuurlijk

Thea Brejaart, t.brejaart@cedgroep.nl

Teach Like a Champion - Het jonge kind Veel leerkrachten zijn al geïnspireerd geraakt door de 49 didactische technieken van Teach Like a Champion voor het po en so. Uit het werkveld kwamen echter geluiden dat dit boek niet op elk vlak van toepassing is voor de jongste kinderen. Het lesgeven aan jonge kinderen vraagt vaak om een andere benadering.

Daarom wordt op dit moment gewerkt aan een publicatie en trainingen voor nulgroepen en het kleuteronderwijs. Een pakket dat leerkrachten van deze jongste groepen inspireert en ondersteunt, zodat zij hun eigen vaardigheden versterken en het beste uit de kinderen halen.

De versie Teach Like a Champion - Het jonge kind is beschikbaar via onze webwinkel (www.cedgroep.nl/webwinkel).

Training volgen? Kijjk op www.cedgroep.nl/teachtrainingen Meer weten? Liesbeth Stout-Kreuk, l.kreuk@cedgroep.nl www.teachnederland.nl Teachnederland www.facebook.com/teachnederland

KlasseApart november 2014 nummer 4

5

SPECIAL HET JONGE KIND

Opbrengstgericht werken met peuters ‘Geen lesjes maar ontwikkelruimte voor de peuter’ tekst Ronald Buitelaar

keling te volgen en te stimuleren. Marchien:

Inzicht in de groep

Peuter & Co is een Rotterdamse

‘Onze peuters moeten zich voelen als Sjakie

Peuter & Co wil daar verandering in brengen.

organisatie die werk wil maken van

in de chocoladefabriek. Aan ons om ze rond

Met ondersteuning van de CED-Groep is een

te leiden.’

traject ontwikkeld waarmee in anderhalf jaar

kwalitatief goede peuterspeelzalen.

Kwaliteit verhogen

(mbo en hbo) en vijftig basisschoolleer-

met de CED-Groep een traject ont-

Dat Peuter & Co zoveel waarde hecht aan

krachten opbrengstgericht leren werken met

een gedegen opleiding heeft niet alleen te

peuters. Het scholingstraject kent een voor-

maken met de behoefte van de instelling zelf

geschiedenis die in 2012 begon. Nicolette:

werkers en leerkrachten leren hoe

aan goed gekwalificeerd personeel. Met het

‘Omdat we niet over een nacht ijs wilden gaan

zij de ontwikkeling van ‘hun’ peu-

opleidingstraject speelt Peuter & Co ook in op

hebben we eerst een pilot met een beperkt

de wens van de overheid om de kwaliteit van

aantal groepen en pedagogisch medewerkers

de sector verder te verhogen. Marchien: ‘Onze

gedraaid. Daarbij brachten we met elkaar in

Belangrijk hulpmiddel: Peuterstap-

pedagogisch medewerkers voldoen allemaal

kaart hoe er aan taal- en rekenontwikkeling

pen, een door de CED-Groep ont-

aan de taaleisen en we zijn twee jaar geleden

werd gewerkt. Vervolgens zijn de peuters

als eerste organisatie voor peuterspeelza-

op grond van de verzamelde gegevens in

len gestart met opbrengstgericht werken.

drie niveaus ingedeeld: peuters die intensief

gericht werken voor pedagogisch

Nicolette: ‘De overheid voorziet de voor- en

ondersteund moeten worden, peuters die

medewerkers.

vroegschoolse voorzieningen al een kleine

voldoende hebben aan basisondersteuning

twintig jaar van kwaliteitsimpulsen. Zo werd

en peuters die behoefte hebben aan verdiepte

vanaf 2000 het gebruik van programma’s als

ondersteuning. Ook is besproken welk aanbod

‘Waar ik als peuter heel erg blij van werd

Piramide en Puk & Ko gestimuleerd. Met

daarbij hoorde. Het viel ons daarbij op dat

was het maken van heksensoep, een vieze

succes, want de resultaten namen toe, maar

de pedagogisch medewerkers verrast waren

brij van zand, blaadjes, bloempjes en water.’

nog onvoldoende om de achterstanden in te

over het niveau dat van peuters verwacht mag

De ogen van Marchien van Marle lichten op

lopen die veel peuters hebben als ze naar de

worden en dat ze enthousiast reageerden op

als ze over de herinnering aan haar eigen

basisschool gaan. De afgelopen jaren is het

het inzicht dat ze hierdoor in de groep kregen.

peutertijd vertelt. Nicolette van de Kreeke

aanbod verder versterkt door voorschoolse

Zeker leidsters van peuters in achterstands-

knikt instemmend. Marchien en Nicolette zit-

voorzieningen als groep nul, maar ook de

situaties blijken een vertekend beeld te heb-

ten samen aan tafel om te vertellen over het

effecten daarvan zijn nog niet voldoende.’ Dát

ben van wat ze van peuters op een bepaalde

ontwikkelproject voor pedagogisch mede-

er werk aan de winkel is werd recent (2012)

leeftijd mogen verwachten.’

werkers en leerkrachten dat sinds kort van

nog eens bevestigd door onderzoek van het

start is gegaan en in totaal anderhalf jaar zal

Nederlands Consortium Kinderopvang Onder-

Cyclische werkwijze

duren. Marchien in haar functie als program-

zoek (NCKO). Marchien: ‘Daaruit bleek dat de

Dat menig pedagogisch medewerker in

maleider scholing en ontwikkeling bij Peuter

pedagogische kwaliteit ten opzichte van 2008

eerste instantie enigszins huiverig tegen het

& Co en Nicolette van de Kreeke als adviseur

wel verbeterd is, maar dat de vooruitgang van

scholingstraject en de term opbrengstgericht

van de CED-Groep. Beiden willen met het

interactievaardigheden van de peuterleidsters

werken aankeek verbaasde Marchien en Ni-

scholingstraject bereiken dat het spel weer

achterbleef bij wat eigenlijk verwacht mocht

colette niet. Marchien: ‘Iets nieuws gaan doen

centraal komt te staan in de ontwikkeling van

worden. Bovendien bleek de pedagogische

roept wel vaker weerstand op, maar die ebde

jonge kinderen. Daarnaast moet het traject

kwaliteit in groepen niet stabiel. Verbete-

in dit geval snel weg. We hebben uitgelegd dat

pedagogisch medewerkers en leerkrachten

ringen zijn nog niet duurzaam en worden

er bij opbrengstgericht werken niet aan lesjes

genoeg handvatten aanreiken om die ontwik-

onvoldoende geborgd.’

en toetsen gedacht moet worden, maar aan

wikkeld waarbij pedagogisch mede-

ters kunnen volgen en stimuleren.

wikkeld handboek over opbrengst-

6

zo’n tweehonderd pedagogisch medewerkers

Om dat doel te bereiken is samen

KlasseApart november 2014 nummer 4

KABINETSDOELEN VOORSCHOOLSE VOORZIENINGEN Het kabinet Rutte wil dat onderwijs, kinderopvang, peuterspeelzalen en voor-en vroegschoolse educatie meer op elkaar afgestemd raken en heeft daarom drie doelstellingen geformuleerd voor het huidige stelsel: versterking van de pedagogische kwaliteit, een kwaliteitskader voor alle voorschoolse voorzieningen en één financieringsstructuur voor werkende ouders.

Kwaliteitsverhoging van de voorschoolse voorzieningen moet in ieder geval bestaan uit: structurele scholing van pedagogisch medewerkers, een betere mix van mbo- en hbo-functies op de werkvloer, goede en gelijkwaardige samenwerking tussen basisscholen en voorschoolse voorzieningen, structureel volgen van de ontwikkeling van kinderen en ontwikkelingsgericht werken.

In de kring op de vestiging van Peuter & Co aan de Benthuizerstraat. foto Jan van der Meijde

GEBRUIKSCIJFERS Uit onderzoek dat bureau Buitenhek Ma-

het planmatig en doelgericht stimuleren van

proces is dat gepaard gaat met veel trial and

de ontwikkeling van het jonge kind.’ Nicolette:

error.’ Marchien: ‘Bij een peuter doet alles

‘De kinderen blijven gewoon doen wat ze

mee. Hij proeft, ruikt, raakt aan. En dat alles

altijd doen, maar de pedagogisch medewer-

met een motoriek die bij lange na nog niet op-

kers moeten leren dat ze met behulp van de

timaal functioneert. Dat daarbij wel eens iets

4D-aanpak invloed kunnen uitoefenen op het

valt of omgestoten wordt hoort er allemaal

ontwikkelingsproces. Ze moeten inzien dat ze

bij. Peuters moeten met hun grove motoriek

met hun dagelijkse observaties, gesprekken

kunnen oefenen om hun fijne motoriek te ont-

met ouders en observatielijsten al over veel

wikkelen. Daarvoor moet ruimte en gelegen-

data beschikken en ze moeten leren begrijpen

heid zijn.’ Marchien en Nicolette wijzen erop

wat die data zeggen, welke doelen zij aan de

dat het van groot belang is dat peuters voort-

hand daarvan voor de groep kunnen opstellen

durend getriggerd worden: ‘Thuis gebeurt dat

en hoe zij daar uitvoering aan kunnen geven.

niet of te weinig. Veel ouders houden er niet

Als ze die cyclische werkwijze in hun vingers

van dat het voortdurend een rommeltje is in

hebben kan een goede balans worden gevon-

huis en als dan ook het taalaanbod mager is

den tussen doelgericht werken en spelen.’

en er weinig materialen voorhanden zijn komt de ontwikkeling onvoldoende op gang.’ Waar

Grillig proces

beiden zich vooral zorgen over maken is dat

Belangrijk in dat proces is het inzicht krijgen

veel peuters steeds vaker alleen nog via het

in leerlijnen. Marchien: ‘Zowel mbo’ers als

platte vlak van bijvoorbeeld televisie of tablet

hbo’ers leren maar heel weinig over de ont-

leren. Een ontwikkeling die zij met lede ogen

wikkeling van peuters. Afgelopen jaar heeft

gadeslaan. Marchien: ‘Voor peuters is het be-

Peuter & Co zelf in scholing veel aandacht

langrijk dat ze met echte materialen werken.

besteed aan de ontwikkelingslijnen en spe-

Laat ze maar rommelen en uitproberen. Daar

lend leren met peuters. Met het boek ‘Peu-

leren ze veel van.’ ‘Net als wij vroeger’, ver-

terstappen’ van de CED-Groep krijgen ze een

zucht Nicolette, ‘urenlang knoeien met water

vervolg op deze kennis aangeboden. Tijdens

en zand. Heerlijk!’

de vijf scholingsbijeenkomsten en praktijkbegeleiding op de locatie gaan we dieper in

van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) uitvoerde, blijkt dat op dit moment 99.000 peuters naar een peuterspeelzaal gaan. SZW beschikt niet over feitelijke gegevens over het aantal kinderen in peuteropvang zonder kinderopvangtoeslag en het aantal kinderen met een combinatie van kinderopvang en peuterspeelzaalwerk. Maar op basis van ouders die wel kinderopvangtoeslag ontvangen, stelt SZW vast dat in ieder geval 122.000 peuters naar de kinderopvang gaan. Hoewel een totaal overzicht dus ontbreekt schat het ministerie in dat momenteel zo’n 85% van alle peuters gebruik maakt van een voorziening.

PEUTERSTAPPEN Peuterstappen is een door de CED-Groep ontwikkeld handboek waarmee pedagogisch medewerkers leren bepalen wat hun peuters nodig hebben. Het boek volgt de 4D-aanpak en leert leidsters dat een cyclische aanpak van opbrengstgericht werken bestaat uit het verzamelen van data, het

Meer weten?

duiden van de uitkomsten, het stellen van

Nicolette van de Kreeke

doelen en het met behulp van groepsplan-

op de toepasbaarheid ervan.’ Een van de be-

n.vandekreeke@cedgroep.nl

langrijke inzichten die de peuterleidsters ver-

www.opbrengstgerichtwerken4d.nl

werven is dat het leren van peuters een grillig

nagement & Consult dit jaar in opdracht

nen uitvoeren hiervan. www.cedgroep.nl/webwinkel

KlasseApart november 2014 nummer 4

7

SPECIAL HET JONGE KIND

Lerende organisatie

Steeds beter worden?

Kies voor kinderopvang 4.0! tekst Karin van Breugel

Er is de laatste jaren veel geld gestoken in de professionalisering van pedagogisch medewerkers en kinderopvangorganisaties. Er zijn flinke stappen gezet, maar hoe voorkom je dat alles wat geleerd is weer vervliegt? Hoe creeer je een organisatie die zich continu ontwikkelt en investeert in kwaliteit?

interessante boekjes (zie kadertje). Marla: ‘Wij denken dat veel organisaties daarnaast ook behoefte hebben aan wat meer praktische hulp.’ Bij wijze van proef organiseerde de CED-Groep daarom onlangs twee bijeenkomsten voor leidinggevenden van kinderopvangorganisaties. Centraal thema was uiteraard: hoe word ik een lerende organisatie?

‘Werken aan kwaliteit is een cyclisch proces.

Daarmee bedoel ik dat je eigenlijk permanent Karin van Rijn: ‘Als je data en analyses goed op papier staan, kom je sterker over.’ foto Jan van der Meijde

‘Je ziet dat veel kinderopvangorganisaties

bezig bent met het analyseren van data, stel-

zich laten leiden door de waan van de dag. Zij

len van doelen en monitoren van de uitvoe-

reageren ad hoc op allerlei ontwikkelingen en

ring,’ legt Marla uit. Het 4D-model van de

impulsen van buitenaf. Dat is enorm zonde,

CED-Groep is een praktisch kwaliteitsinstru-

want je wil natuurlijk liever zélf bepalen wat

ment, dat uitgebreid aan bod kwam tijdens

je doelen zijn, waar je naartoe wilt en hoe je

de bijeenkomsten. ‘Een aantal deelnemers

dat gaat aanpakken,’ zegt Marla van Berge

kende ons 4D-model al, bijvoorbeeld omdat

Henegouwen, onderwijsadviseur bij de CED-

pedagogisch medewerkers het op de groep

Groep.

gebruiken. Het was voor hen een eye-opener

Daarom ontwikkelde de CED-Groep Kinder-

dat het model óók uitstekend bruikbaar is om

opvang 4.0. Een eigentijds concept, dat ervoor

de hele organisatie te verbeteren.’

zorgt dat organisaties weer de regie krijgen

8

KlasseApart november 2014 nummer 4

over hun eigen kwaliteit en hun eigen ontwik-

Sterker staan

keling. Kinderopvang 4.0 is gebaseerd op het

Karin van Rijn werkt bij Versa Welzijn als

gedachtegoed van ‘de lerende organisatie’.

leidinggevende peuterspeelzalen en opvoe-

Een lerende organisatie werkt vanuit een hel-

dingsondersteuning in Baarn en Bussum. Zij

dere visie en is continu bezig om de kwaliteit

bezocht de bijeenkomsten samen met drie

van de bedrijfsvoering en de medewerkers te

collegaleidinggevenden. ‘We hebben onder

verbeteren. Onlangs publiceerde het Bureau

andere gekeken naar het verzamelen en ana-

Kwaliteit Kinderopvang (BKK) hierover twee

lyseren van data. Dat was voor mij echt een

Spelend leren bij Versa Welzijn. foto Jan van der Meijde

trigger! Normaal gesproken heb ik veel infor-

bijvoorbeeld een team dat de rapportage wil

stimuleren en faciliteren.’ Zij kijkt met een

matie gewoon in mijn hoofd zitten, maar ik zie

gaan verbeteren, zodat pedagogisch mede-

goed gevoel terug op de twee pilotbijeenkom-

nu hoe belangrijk het is dat data en analyses

werkers in één oogopslag de doorgaande lijn

sten. ‘De deelnemers waren heel enthousiast

ook goed op papier staan. Dan kom je sterker

zien.’ Karin benadrukt hoe belangrijk het is

en wilden er echt mee aan de slag. Maar dat

over, bijvoorbeeld tijdens een overleg met de

dat het team dat soort doelen zélf benoemt:

kan in de praktijk toch lastig zijn. Mensen in

gemeente of een teambijeenkomst.’

‘Als je iets van bovenaf oplegt, gaat het

de kinderopvang werken keihard en het lukt

Het was volgens Karin nog nooit eerder zó

absoluut niet werken.’ Zij helpt elk team wel

gewoon niet altijd om hier tijd voor te nemen.’

belangrijk om goed beslagen ten ijs te komen.

met de verdere uitwerking. Zo bespreekt ze

Daarom ondersteunt de CED-Groep organi-

‘De afgelopen jaren zijn zwaar geweest voor

tijdens het werkoverleg op de locatie hoe het

saties die een volgende stap willen zetten in

de kinderopvang. Veel subsidies werden maar

ermee staat. Samen met het team kijkt ze

hun ontwikkeling: de stap naar Kinderopvang

voor één jaar verstrekt. Daardoor waren we

wat er al gedaan is, wat de volgende stap is,

4.0. De ondersteuning is altijd maatwerk. De

erg gefocust op de korte termijn. Het maken

wanneer dat klaar moet zijn en vooral ook wie

begeleiding is gericht op de professionele or-

van langetermijnplannen bleef gewoon lig-

hiervoor verantwoordelijk is. ‘Door zo’n doel

ganisatie. Er zijn modules over onder andere

gen. Door de transitie van de jeugdzorg en de

steeds aan de orde te stellen in het werkover-

jaarplanning en borging, ontwikkeling van een

overheveling van budgetten naar de gemeen-

leg, blijft het team betrokken, hou je draag-

plan van aanpak, coachen van leidinggeven-

te, moet je verder kijken dan 2015 en 2016.

vlak en zorg je voor een goede borging.’

den, collegiale consultatie, kwaliteitsinstru-

Nu liggen er echt kansen om met een goed

Karin besteedt veel aandacht aan de commu-

menten of interne en externe communicatie.

verhaal te komen voor de langere termijn. De

nicatie met haar teams en met haar collega-

dingen die ik tijdens de bijeenkomsten heb

leidinggevenden. ‘Het is heel fijn dat ik drie

Leestips

geleerd, kan ik daar goed bij gebruiken.’

collega’s heb met een vergelijkbare functie.

- ‘Lerenderwijs. Samen werken aan peda-

We wisselen veel uit en informeren elkaar Direct aan de slag

over ontwikkelingen. Als ik ergens tegenaan

Met een aantal zaken zijn Karin en haar

loop, vraag ik hulp of advies.’

collega’s na de bijeenkomsten direct aan de

gogische kwaliteit in de kinderopvang’ www.pedagogischkader.nl - ‘Een lerende organisatie worden én blijven’ www.stichtingbkk.nl

slag gegaan. Een voorbeeld: ‘Binnen de drie

Van elkaar leren

peuterspeelzalen waaraan ik leiding geef, heb

‘Die professionele dialoog is heel waardevol,

ik een nieuw soort werkplan geïntroduceerd.

zeker in een lerende organisatie,’ zegt ook

Voorheen was dit heel algemeen. Nu gaan de

Marla van Berge Henegouwen. ‘Mensen kun-

teams heldere en concrete doelen benoe-

nen zoveel van elkaar en met elkaar leren.

men voor de korte en lange termijn. Zo is er

Dat kun je als leidinggevende niet genoeg

Meer weten?

Marla van Berge Henegouwen m.vanbergehenegouwen@cedgroep.nl www.cedgroep.nl/lerendeorganisatie

KlasseApart november 2014 nummer 4

9

SPECIAL HET JONGE KIND

Breinsleutels – Het jonge kind:

Anders

Als de kinderen onrustig zijn, gaat Ouarda Rezzougui eerst met ze naar buiten. foto Jan van der Meijde

tekst Marijke Nijboer

is behoorlijk druk. ‘Wij observeren natuurlijk

Goed kijken naar het kind, zoveel mogelijk denken vanuit hem en aan-

veel, maar de betekenis van wat we zagen

sluiten bij zijn behoefte: dat deed Ouarda Rezzougui tot op zekere hoogte

vulden we vaak zelf in,’ vertelt zij. ‘Door

wel. Breinsleutels helpt haar om deze technieken bewuster in te zetten.

Breinsleutels ga je minder vanuit je eigen perspectief kijken, en meer vanuit het kind.

Dat was een eyeopener.’

Ze geeft een voorbeeld. ‘We zitten in de kring

10

Dikkertje Dap is een ‘plusopvang’. Hier

geleerde technieken bij wijze van pilot daarna

en ik geef de kinderen een opdracht. Terwijl

komen kinderen van 0 tot 4 jaar met een

toe in haar groep onder begeleiding van een

ik praat zie ik dat een paar jongetjes onrus-

indicatie vanwege problematiek binnen het

adviseur. Haar ervaringen werden gebruikt

tig zijn. Ze letten niet op. Vroeger zou ik dan

gezin, en/of bij het kind zelf. Kinderen hebben

voor de ontwikkeling van ‘Breinsleutels – Het

zeggen: kom, nog even luisteren. Nu zie ik: ze

een stoornis in hun ontwikkeling, of dreigen

jonge kind’, een pas verschenen, praktisch

hebben behoefte aan beweging. Dus laat ik ze

die te ontwikkelen. Pedagogisch medewerk-

werkboek, bedoeld voor pedagogisch mede-

eerst even lekker buiten rennen. Daarna gaan

ster Ouarda Rezzougui bezocht twee bij-

werkers en leerkrachten in de onderbouw.

we die andere activiteit binnen doen.’ Als kin-

eenkomsten over Breinsleutels en paste de

Ouarda’s groep, kinderen van 2,5 tot vier jaar,

deren niet kunnen stilzitten, beseft Ouarda,

KlasseApart november 2014 nummer 4

kijken, bewuster werken bereik je ze toch niet. Ze combineert nu soms

dit gedaan, dat gaan we afsluiten en dan gaan

onderdelen van Breinsleutels kwamen haar

ook opdrachten met beweging. ‘Dan laat ik ze

we door naar de volgende situatie. Je neemt

bekend voor. ‘Sommige dingen deed ik ook

bijvoorbeeld pittenzakken op kleur sorteren

zo’n time timer, waar Ouarda mee werkt, of

al. Maar nu kan ik er een naam aan geven. Je

en op verschillende plekken opbergen.’

een grote zandloper, en als het bijna tijd is

bent bewuster met je werk bezig.’

ga je daarmee alle groepjes langs. Dan zeg Bovenkamer

je: kijk eens, de zandloper is bijna leeg. Dat

Etiketje

Breinsleutels definieert vijf deuren naar de

betekent dat we bijna gaan opruimen en fruit

Marije is met Ouarda eens dat Breinsleutels

‘bovenkamer’ van kinderen: het langeter-

eten.’

geen heel nieuwe uitgangspunten bevat.

‘We leggen uit waarom bepaalde dingen die

mijngeheugen, en vier executieve functies die helpen bij ingewikkelde taken zoals het ma-

Vragen stellen

je vaak al met kinderen doet, zo zinvol zijn

ken van keuzes en oplossen van problemen:

Ouarda werkt ook veel met de breinsleutel

bij het leren. En hoe je daarmee de relatie

werkgeheugen, inhibitie, flexibiliteit en plan-

‘vragen stellen’. ‘Bijvoorbeeld na het voorle-

tussen brein en leren kunt versterken. Ik

ning. Breinsleutels zijn technieken waarmee

zen. Zo checken we of het verhaal is bin-

denk dat het mensen stimuleert als ze weten

de pedagogisch medewerker of leerkracht die

nengekomen. Als ik vroeger zag dat een kind

waaróm iets goed is. Dan pakken ze het waar-

deuren kan openen, oftewel die executieve

tijdens het voorlezen met andere dingen bezig

schijnlijk beter op dan als ze het alleen doen

functies en het langetermijngeheugen kan

was, nam ik altijd aan dat het dus niet had

omdat het nu eenmaal onderdeel is van het

verbeteren.

geluisterd. Maar dat is een vooroordeel, merk

model waarmee hun organisatie werkt.’

Twee van die sleutels, waar Ouarda veel

ik, want als je zo’n kind ondervraagt, merk je

Breinsleutels is een middel om meer uit kin-

gebruik van maakt, zijn ‘herhalen’ en ‘geheu-

soms dat het verhaal wel degelijk is overge-

deren te halen in de opvang en het onderwijs.

gensteuntjes’. Aan het begin van de dag hangt

komen.’ Soms laat ze kinderen het verhaal

Voor het jonge kind zijn dezelfde ‘deuren’

ze voor elke activiteit pictogrammen klaar,

zelf afmaken. ‘Dan word ik echt verrast door

gedefinieerd als voor oudere kinderen. Marije:

in de juiste volgorde, en regelmatig verwijst

hun fantasie.’

‘Alleen hebben we ze voor de jongsten net

ze daarnaar. Veel van haar kinderen hebben

Bij sommige kinderen werkt het vragen

iets anders uitgewerkt, omdat deze deuren

moeite met veranderingen en gedijen goed bij

stellen in de groep niet. Geïnspireerd door

bij hen een stuk minder ver zijn ontwikkeld.

structuur. Ouarda gebruikt een ‘time timer’,

Breinsleutels probeerde Ouarda zo’n jongetje

Met name in de peuter- en kleutertijd worden

een klok met kleurvlakken, om de kinderen

eens op een andere manier te benaderen.

enorme ontwikkelingssprongen gemaakt, ook

te laten zien hoeveel tijd ze hebben voor een

‘Elk kind heeft bij ons een eigen diersymbool

bij die executieve functies.’

activiteit. ‘Sommige kinderen, vooral degenen

en ’s morgens oefen ik al die dieren met de

Kinderen profiteren ervan als er begrip is

met een korte aandachtsspan, vragen zelf om

kinderen. Als ik dat jongetje vroeg naar een

voor het waarom van hun gedrag. ‘Er worden

de time timer. Die willen weten waar ze aan

dierennaam, herhaalde hij alleen mijn vraag

snel etiketjes geplakt: een kind is een chaoot,

toe zijn.’

of praatte hij de andere kinderen na. Op een

of een sloddervos. Door Breinsleutels ga je

Marije Boonstra, neuropsycholoog en co-

ochtend ben ik met hem apart gaan zitten.

zien dat er achter zo’n etiketje ‘sloddervos’

auteur van ‘Breinsleutels - Het Jonge kind’,

Toen bleek dat hij alle dieren kon opnoemen.

een kind zit dat moeite heeft met plannen

denkt dat deze methode extra veel kan be-

We denken dat zijn gedrag in de groep te ma-

en organiseren. Dáárom is z’n laatje zo’n

tekenen voor kinderen met een achterstand.

ken heeft met een gebrek aan zelfvertrouwen.

puinhoop, daarom heeft hij z’n spullen niet bij

‘Die krijgen thuis doorgaans minder prikkels.

Ik heb met m’n collega afgesproken dat we

zich. Breinsleutels kan je helpen om bewus-

Bij hen zie je vaak dat die vijf deuren minder

hem voorlopig in de kring als eerste de beurt

ter te werk te gaan en anders naar kinderen

ver open staan. Zij hebben dus op die punten

geven. Hij kreeg van ons een kaart en elke

te kijken.’

wat extra’s nodig.’ Als voorbeeld noemt ze

keer als hij een goed antwoord geeft, plakken

kinderen met een stoornis in het autistisch

we daar een sticker op: een beloning voor het

spectrum. ‘Bij hen is van die vijf deuren vooral

zelf nadenken. Dat werkt prima.’

de flexibiliteit lastig. Ze hebben moeite met

Dikkertje Dap werkt vanuit de methode van

schakelen van de ene situatie naar de andere.

Freinet. Ouarda: ‘Dat betekent dat we ons

Dat ondersteun je met de breinsleutel ‘scha-

richten op de behoefte van het kind. Brein-

kelen’. Je geeft duidelijk aan: we hebben nu

sleutels sluit daar heel mooi bij aan.’ Veel

Meer weten?

Marije Boonstra m.boonstra@cedgroep.nl www.cedgroep.nl/ breinsleutelsjongekind

KlasseApart november 2014 nummer 4

11

SPECIAL HET JONGE KIND

Kwaliteitsslag bij Mundo

‘Het einddoel staat vast, maar de weg ernaartoe nog niet’ tekst Renate Mamber

Kinderopvang Mundo wil dit jaar de kwaliteit verbeteren van de voorschoolse educatie in de peuterklassen. ‘Het is een soort puzzel,’ vindt Maaike Roukens van Mundo. ‘De randen liggen er al maar de invulling kan nog op verschillende manieren worden opgebouwd.’

Mundo biedt bij alle kinderopvanglocaties

‘Er moet iemand zijn voor de kwaliteit, het

peuterklassen aan als alternatief voor de

monitoren van de resultaten, de evaluatie en

peuterspeelzaal. Peuters vanaf 2,5 jaar krij-

het opstellen van verbetermaatregelen, zodat

gen in deze klassen meer uitdagingen zodat

alles wat je inzet ook wordt geborgd,’ zegt zij.

de overgang naar de basisschool nog beter

‘Je ziet in sommige organisaties dat dit nog

verloopt. De pedagogisch medewerkers zijn

te weinig gebeurt en dan kan een investering

daarvoor vertrouwd gemaakt met Startblok-

van twee jaar zo maar weer verdwijnen.’

een scan gemaakt van de organisatie. Ze weet

ken, een methode voor de vroeg- en voor-

Die eerste stap is bij Mundo goed geregeld.

nu waar ze het zwaartepunt van het traject wil

schoolse educatie (vve).

Peuterpedagoog Maaike Roukens heeft de

leggen en hoe de taakverdeling zou moeten

Vorig seizoen legde de onderwijsinspectie

rol van interne coördinator op zich genomen.

worden. Samen met Maaike begint ze aan

de peuterklassen langs alle vve-criteria.

‘Ik heb een meewerkende en vooral ook

een nulmeting in de peuterklassen. Maaike:

Toen bleek de organisatie aan veel criteria te

overkoepelende rol,’ vertelt ze. ‘Drie dagen in

‘Het einddoel is overal hetzelfde: dat we

voldoen, maar er waren ook een paar losse

de week werk ik mee op de drie pilotlocaties

straks een goed vve-programma hebben waar

eindjes. ‘Het zat hem vooral in de integrale

in een voorbeeldfunctie en als coach. En een

peuters baat bij hebben en dat aan alle eisen

aanpak en het opbrengstgericht werken,’

dag zit ik op kantoor voor het overkoepelende

voldoet. Maar de concrete doelen per locatie

vertelt Esmeralda Sweeris, innovatie- en

gedeelte. Ik bewaak het proces en zorg voor

moeten we nog vaststellen. Met behulp van

organisatieadviseur van de CED-Groep.

de vertaling naar de werkvloer.’

de nulmeting kijken we eerst waar we staan.

Grondig

Goede vertaling

kan zijn dat een locatie verder is op het ene

Het bestuur van Mundo koos voor een gron-

Maaike en Esmeralda werken nauw samen.

punt, maar minder ver op het andere. Het is

dige aanpak. In september startte een pilot op

‘Het is fijn dat Esmeralda mij kan begeleiden

belangrijk daarbij aan te sluiten.’

drie locaties. Esmeralda zet hiervoor een tra-

op de inhoud. Ze is ervaren en heeft veel

Bij het verbeteren van de kwaliteit van de

ject uit volgens de criteria van de onderwijs-

kennis over vroeg- en voorschoolse educatie,’

voorschoolse educatie speelt kwaliteitszorg

inspectie. Een integraal vve-aanbod maakt

zegt Maaike. ‘En ik heb Maaike nodig voor

altijd een rol. Esmeralda: ‘Het is belangrijk

daar deel van uit. Het traject kan volgend

een goede vertaling naar de werkvloer,’ zegt

dat het ingezette beleid wordt geëvalueerd,

jaar worden uitgerold over de rest van de

Esmeralda. ‘Bijvoorbeeld om mijn trainingen

dat je verbeterpunten opstelt en dat alles

organisatie. Als eerste stap noemt Esmeralda

goed te kunnen samenstellen.’

wordt geborgd. Zo’n traject is altijd maatwerk

het aanstellen van een interne coördinator.

De pilot is net begonnen. Esmeralda heeft

en op de mens gericht.’

Maaike Roukens: ‘Jonge kinderen zijn net een spons, ze nemen alles op.’ foto Jan van der Meijde

Daarna maken we per locatie een plan. Het

12

KlasseApart november 2014 nummer 4

De hele puzzel

nog niet.’

De pedagogisch medewerkers die meedoen

Behalve dat de kwaliteit van de peuterklassen

aan de pilot kregen tijdens een eerste bijeen-

toeneemt, hoopt Maaike dat het traject ook het

komst meer informatie over het traject. Naast

werkplezier vergroot. ‘Dat je ziet dat kinderen

veel enthousiasme waren er ook vragen. ‘Ie-

gaan groeien. Jonge kinderen groeien zo snel.

dereen wil graag weten hoe de hele puzzel er

Ze zijn net een spons, ze nemen alles op.’

precies uit komt te zien,’ zegt Maaike. ‘Maar

‘En dat de overgang naar de basisschool echt

al staat het einddoel vast, de weg ernaartoe

soepel gaat verlopen,’ vult Esmeralda aan.

‘Dat ouders weten dat bij Mundo het onderste uit de kan wordt gehaald voor hun kind.’

Meer weten?

Esmeralda Sweeris e.sweeris@cedgroep.nl

Ad Oskam

KlasseApart november 2014 nummer 4

13

MAGiTO

SPOT Ontwikkelrecht en leerplicht Er is in stilte een spannende discussie gaande tussen

Wie ben je?

de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het

Gladys Nede, innovatie – en organisatie adviseur jonge kind. Ik werk

kabinet. De VNG pleit voor een basisaanbod van voor-

sinds twaalf jaar bij de CED-Groep.

schoolse voorzieningen voor alle peuters van 2,5 tot 4 jaar.

Met het VNG-peuterscenario krijgen al die peuters in Ne-

Waar kom je vandaan en waar ga je naar toe?

derland een basisaanbod van twee dagdelen per week in

Ik kom van huis. Ik woon in Rotterdam en ben op weg naar de Open-

een voorschoolse voorziening. Dat zou een goed begin zijn

bare Bibliotheek in Amsterdam.

om alle kinderen een meer gelijke startkans op de basisschool te geven. En het zou vooral een einde maken aan

Wat ga je daar doen?

dat onoverzichtelijke stelsel van voorschoolse voorzie-

Daar verzorg ik de Basistraining VVE plus, voor pedagogisch mede-

ningen met allemaal verschillende financieringsbronnen,

werkers uit Amsterdam. Deze training is bestemd voor pedagogisch

verschillende kwaliteitseisen en verschillende toezichtka-

medewerkers van kinderdagverblijven en peuterspeelzalen die nog niet

ders en –houders. En volgens de Algemene Rekenkamer

geschoold zijn in een door Amsterdam erkend VVE-programma.

is er voldoende geld om dit te realiseren. Doen dus zou je

Het gaat om een pilot die wordt ontwikkeld en uitgevoerd door vier

zeggen. Liever nog vandaag dan morgen. Weliswaar zijn

organisaties: het NJI, De Activiteit, Cito en de CED-Groep.

twee dagdelen nog wat mager, maar als dit de manier is

De Basistraining VVE plus bouwt voort op de recent ontwikkelde

om van de bestaande beleidsrommel af te komen en op

Basistraining VVE voor invalkrachten en pedagogisch medewerkers

weg te gaan naar een basisvoorziening: doen. We lopen

(PW3 en PW4). Deze bestaat uit trainingsbijeenkomsten in combinatie

op dit vlak toch al schrikbarend lang en ernstig achter op

met praktijkopdrachten, portfolio en individuele begeleiding op locatie.

wat zou moeten. En op wat in de ons omringende landen

In de Basistraining VVE staan dagelijkse routines centraal: hoe kun je

al lang praktijk is.

deze omzetten in betekenisvolle leersituaties? De evaluaties van de deelnemers, trainers en andere betrokkenen bij de pilots laten zien dat

Maar het kabinet is tegen. Zij willen alleen betalen voor

er een product van hoge kwaliteit ligt dat goed aansluit bij de dagelijkse

kinderen van werkende ouders en kinderen met een taal-

praktijk van peuterleidsters en pedagogisch medewerkers. De training

achterstand… Voor de resterende groep peuters moeten

draagt bij aan de bewustwording van de belangrijke rol die leidsters en

ouders zelf maar betalen. Hier gloort nu plotseling een

pedagogisch medewerkers hebben in het begeleiden en stimuleren van

onverwacht bezuinigingsvoorstel! Leerplicht, alleen voor

de ontwikkeling van jonge kinderen. De training biedt handvatten om

kinderen van werkende ouders en kinderen met een taal-

handelingsgericht én doelgericht te werken en de kinderen daadwerke-

achterstand. Voor de andere kinderen moeten de ouders

lijk verder te helpen in hun ontwikkeling.

maar zelf betalen…

Het ontwikkelrecht van peuters past volledig binnen de

Wat is je motto?

leerplicht. We laten bepaalde groepen ouders toch ook

Een goede voorbereiding is het halve werk!

niet betalen voor de basisschool? Wat vindt u van het voorstel om hen wel de portemonnee te laten trekken voor de voorschoolse voorziening?

Wat zegt u? Baarlijke nonsens?

Inderdaad.

Het is grote flauwekul!

Theo Magito is algemeen directeur/bestuurder van de CED-Groep.

14

@magitoT

KlasseApart november 2014 nummer 4

AGENDA

STUDIE(MID)DAGEN EN WORKSHOPS wo 8/4 2015

Werken met knuffels

vrij 5/6 2015

Werken in hoeken in de kinderopvang

di 10/6/2015

Drama is leuk en stimulerend

BINNENKORT

CURSUSSEN (startdatum) wo 12/11

Signaleren van ontwikkelingsproblemen

di

NCKO module 1: Kwaliteitsmonitor

25/11

wo 7/1 vrij 9 /1

Interne coach VVE Basiscursus Omgaan met opvallend gedrag bij jonge kinderen

do 27/vrij 28/za 29 november 2014, Den Bosch

vr

9/12

Intern begeleider voor kov en psz in Roermond

Beurs Kindvak

ma 12/1

NCKO module 2: Interactievaardigheden

KindVak is de vakbeurs voor professionals in de kinderopvang,

woe 14/1

Intern begeleider voor kov en psz in Rotterdam

buitenschoolse opvang en brede scholen, de zogenaamde kind-

vr

23/1

Hbo’er op de groep

pro’s. Kindpro’s zijn werkzaam in onderwijs, jeugdzorg en opvang,

do

14/1

Opbrengstgericht werken met kleuters

hebben ieder hun eigen specialiteit maar vormen gezamenlijk

wo 28/1

Het kinderbrein, motoriek en leren 0-7 jaar

het team. www.kindvak.nl Intern begeleider kinderopvang en peuterspeelzaal wo 11 maart 2015, Capelle aan den IJssel

In het primair onderwijs is de intern begeleider inmiddels

Conferentie Stimuleren van jonge kinderen, wat werkt echt?

niet meer weg te denken. Hij of zij waarborgt de zorg binnen

Velen pleiten ervoor om de ontwikkeling van jonge kinderen in de

de basisschool, legt contacten met externe organisaties en

kinderopvang en de onderbouw van het primair onderwijs planma-

ondersteunt zijn of haar collega’s in hun onderwijspraktijk aan

tig te stimuleren. Maar wat maakt dat vroegkinderlijke stimulering

zorgleerlingen.

werkt en wat werkt niet?

Steeds meer kinderopvangcentra en peuterspeelzalen hebben

www.cedgroep.nl/conferentiejongekind

ook behoefte aan een efficiënte zorgstructuur, gestructureerde aandacht voor opvallende kinderen en begeleiding van de

Kijk voor meer informatie op www.cedgroep.nl/agenda

pedagogisch medewerkers die met hen werken. Vanuit deze behoefte is in samenwerking met het veld de cursus ‘Intern Begeleider kinderopvang en peuterspeelzaal’ ontstaan.

Meer informatie: www.cedgroep.nl/iberindekov Signaleren van ontwikkelingsproblemen Tijdens de training ‘Signaleren van ontwikkelingsproblemen’ krijgt de deelnemer eerst informatie over de normale ontwikkeling van kinderen in de leeftijd van nul tot 4 jaar.

Vervolgens komt observeren, registreren en analyseren aan de orde en het opstellen van een handelingsplan. De laatste bijeenkomst gaat dieper in op het voeren van oudergesprekken over opvallende kinderen.

Meer informatie: www.cedgroep.nl/signalerenkov Interne Coach VVE Voor ervaren en VVE-gecertificeerde MBO+ medewerkers in de kinderopvang en peuterspeelzalen bieden wij de training ‘Interne coach VVE’ aan. Met deze training zijn deelnemers in staat een positieve bijdrage te leveren aan implementatie en borging van de VVE-concepten binnen de eigen organisatie.

Grote organisaties voor kinderopvang raden we aan om stafmedewerkers te trainen tot interne coach VVE. De opleiding bestaat uit zes dagen.

Meer informatie: www.cedgroep.nl/internecoachvve

Gratis cursusbrochure ontvangen? Stuur uw verzoek

Bekijk het complete aanbod op www.cedgroep.nl/cursussen

o.v.v. van Cursusbrochure KOV 2014-2015 met uw

facebook.com/cursusbureau

postadres naar cursusbureau@cedgroep.nl

@cursusced

KlasseApart november 2014 nummer 4

15

DE WERKDAG VAN NICOLINE STUFKENS Nicoline Stufkens is senior onderwijsadviseur. n.stufkens@cedgroep.nl

foto’s Jan van der Meijde

Na de observatie stel ik samen met de leidinggevende van De Driehoek aan de hand van de ‘Kijkwijzers Vreedzaam’ de opstekers en aandachtspunten op die we gezamenlijk aan de pedagogisch medewerker teruggeven.

De dag begint in Vleuten met een trainingsbijeenkomst aan pedagogisch medewerkers van Spelenderwijs Utrecht over De Vreedzame School voor Peuters.

In deze training zijn veel praktische opdrachten verwerkt.

De pedagogisch medewerkers gaan met elkaar aan de slag en vervolgens in hun eigen groep.

Ik doe in het kader van De Vreedzame School voor Peuters ook groepsbezoeken. Hier ben ik bij de Peuterspeelzaal De Driehoek in Dordrecht. Ik observeer de pedagogisch medewerker aan de hand van ‘Kijkwijzers Vreedzaam’

Terug naar Utrecht, voor een netwerkbijeenkomst voor de VVEen onderbouwcoördinatoren van de Katholieke Scholenstichting Utrecht. Hier bied ik een nulmeting met coaching on the job, met als doel dat VVE op de locaties beter kan worden geborgd.

De werkdag zit er op. Lekker op de fiets… Binnen de stad Utrecht probeer ik dat zoveel mogelijk te doen.