Allemaal Sociaal by CED-Groep

Allemaal Sociaal Over sociale competentie, waarden & normen

In deze brochure leest u over materialen voor primair onderwijs, speciaal (basis) onderwijs en voortgezet onderwijs die de sociale competentie bevorderen. Heeft u interesse in burgerschap? Hiervoor is een aparte brochure beschikbaar. Vraag hem aan via burgerschap@cedgroep.nl.

INHOUD 1

Martine van Bokkem, unitmanager Onderzoek & Ontwikkeling, CED-Groep “De vragen van scholen vormen altijd ons uitgangspunt!”

Bert Opdam, directeur van basisschool De Hoeksteen, Rotterdam “Investeren in sociale competentie levert veel op!”

Lilian van Wijk, leerkracht OBS De Wilgen, Sliedrecht “Dankzij de SCOL ben ik gerichter gaan kijken.”

Anita van Olm, leerkracht De Vogelveste (SBO), Lelystad Kinderen en… hun sociale talenten: “Ook voor het speciaal basis onderwijs!”

Marjon ten Heggeler, Taakspelbegeleider, CED-Groep Taakspel verbetert de sfeer in de klas!

Martine van Bokkem, ontwikkelaar Kinderen en... hun morele talenten, CED-Groep Kinderen en… hun morele talenten: Kinderen ontdekken hun eigen waarden

Audrey Machielsen, ontwikkelaar PH-meter, CED-Groep Leerkrachtgedrag objectief observeren met de PH-meter CED-Groep®

Marianne van Zanten, maatschappelijk deskundige Gemeentelijk Pedologisch Instituut, Amsterdam Portfolio Sociale Competentie: “Ook een handig hulpmiddel in het speciaal onderwijs!”

Froukje Joosten, onderzoeker en ontwikkelaar Kaliber Kompas, CED-Groep Het Kaliber Kompas, voor vakbekwame leraren

Begeleiding en advies / Over de CED-Groep

een groep waar de sfeer goed is en die prettig samenwerkt is effectiever dan aan een groep die net op het schoolplein de zoveelste ruzie heeft gehad."

Martine van Bokkem, unitmanager Onderzoek & Ontwikkeling, CED-Groep

"De vragen van scholen vormen altijd ons uitgangspunt!" Van leren omgaan met geld tot gezonde voeding en de strijd tegen zwaarlijvigheid. Allerlei onderwerpen vechten om een plaats in het onderwijs, met als risico dat scholen zich overbelast gaan voelen. Bovendien geeft de internationale ladder aan dat de Nederlandse onderwijsresultaten achterblijven ten opzichte van andere landen. Er is dan ook een roep om het onderwijs meer en meer te richten op de cognitieve vakken. Kwalificeren en socialiseren "Ook de CED-Groep onderstreept het belang van taal en rekenen, maar wij benadrukken dat het onderwijs officieel twee primaire basisfuncties heeft: kwalificeren ĂŠn socialiseren. Om leerlingen goed voor te bereiden op het vervolgonderwijs, de arbeidsmarkt, en op deelname aan de maatschappij. Maar ook om leerlingen optimaal te laten profiteren van het onderwijs. Rekenles geven aan

De socialiserende, pedagogische onderwijstaak staat beschreven in de kerndoelen, de eindtermen en in de wet op het onderwijs, waarin scholen verplicht worden gesteld om actief burgerschap en sociale integratie te bevorderen. Scholen zijn vrij in de manier waarop ze aandacht besteden aan sociale competentie en burgerschap. "Dat is maar goed ook, want de ene school is de andere niet. Belangrijk is dat scholen hun doelen op dit gebied laten aansluiten op wat hun leerlingen nodig hebben, passend bij hun visie. En dat scholen hun aanpak planmatig en gestructureerd vormgeven, waarbij evaluatie van de resultaten niet vergeten wordt om opbrengstgericht te kunnen werken." Inrichten van het sociale domein De CED-Groep heeft een scala aan producten en werkwijzen ontwikkeld voor het inrichten van het sociale domein. Goed onderbouwd, getoetst door mensen uit de onderwijspraktijk, en voorzien van direct bruikbare suggesties en tips. Van beleid, via werkwijzen die het handelen van de leerkracht versterken, via kant en klare materialen voor in de klas, tot (leerling)volginstrumenten om resultaten in beeld te krijgen. "Dankzij dit brede scala aan materialen kunnen we precies aansluiten bij de specifieke behoefte van de scholen. In deze brochure leest u over de ervaringen van gebruikers."

Die dubbele aanpak bleek een gouden greep: we maakten niet alleen een professionaliseringsslag, maar ontwikkelden ook een schoolbreed beleid voor sociale competentie."

Bert Opdam, directeur van basisschool De Hoeksteen, Rotterdam

"Investeren in sociale competentie levert veel op!" "Enkele jaren geleden stroomde de Rotterdamse wijk waarin onze school staat - Pendrecht â&#x20AC;&#x201C; in hoog tempo vol met mensen van allerlei nationaliteiten. Inmiddels is 75% van onze leerlingen allochtoon, met 36 nationaliteiten. Leerkrachten gaven aan dat zij door deze verschillen nauwelijks meer toekwamen aan lesgeven. Daarom zijn we expliciet aandacht gaan besteden aan het gedrag van de kinderen. Met de CED-Groep zijn we een meerjarig traject gestart met vier intervisie-groepen onder professionele begeleiding van een adviseur. De leerkrachten konden zo samen met collega's naar oplossingen zoeken. Tegelijkertijd zijn alle leerkrachten betrokken bij de opzet van een nieuw beleid rond sociale competentie.

Van schoolregels tot ouderbetrokkenheid "Het eerste jaar hebben we zes taakgroepen opgezet, zodat er op meerdere fronten kon worden gewerkt aan nieuw beleid. EĂŠn van de taakgroepen nam bijvoorbeeld alle schoolregels onder de loep om te komen tot een aantal uniforme regels. Een andere taakgroep richtte zich op de ouderbetrokkenheid, omdat ook daar een knelpunt zat. Zo hebben alle taakgroepen op onderdelen meegewerkt aan het beleid. Sociale competentie staat nu als vak op ons rooster. Voor de kennisoverdracht is het namelijk van groot belang dat de sfeer op onze school goed blijft. Al met al hebben deze inspanningen ons ontzettend veel opgeleverd. De problemen zijn grotendeels opgelost. Nu moeten we iedereen scherp zien te houden. Met name nieuwe leerkrachten denken soms dat het hier vanzelf zo rustig is. Maar dat is natuurlijk niet zo, daar moeten we permanent aan blijven werken!"

Sociale Competentie Observatie Lijst (SCOL) Wilt u de sociale competentie van uw leerlingen in kaart brengen en volgen? Maak dan kennis met de SCOL. De SCOL is een webbased softwareprogramma voor het basis- en voortgezet onderwijs. U vult de vragenlijst in voor alle leerlingen uit uw groep. Dit kost u vijf minuten per leerling. De resultaten vormen het uitgangspunt voor planmatig onderwijs aan de groep of aan een individuele leerling. Suggesties hiervoor staan in de handleiding. Naast de lijst die de leerkrachten invullen, is er de LeerlingSCOL voor bovenbouwleerlingen en leerlingen in het voortgezet onderwijs. De LeerlingSCOL meet het oordeel van de leerling over zijn eigen sociale competentie.

De SCOL voor primair onderwijs heeft een positieve beoordeling gekregen van de Commissie Testaangelegenheden Nederland (COTAN). Dit betekent dat het meetinstrument valide en betrouwbaar is en voldoet aan alle kwaliteitseisen die de COTAN vooropstelt.

Lilian van Wijk, leerkracht OBS De Wilgen, Sliedrecht

"Dankzij de SCOL ben ik gerichter gaan kijken." "In 'mijn' groep 6 probeer ik de leerlingen op een positieve manier met elkaar te laten omgaan. Met dertig jaar ervaring lukt dat natuurlijk wel. Daarom was ik nogal sceptisch toen onze school koos voor de methode Kinderen en… hun sociale talenten en de daarbij aansluitende SCOL. Inmiddels zie ik, dat ik dankzij deze observatielijst gerichter naar leerlingen ben gaan kijken. Van ieder kind kun je met je ogen dicht zo tien items van die lijst invullen. Maar er blijven toch ook altijd enkele items open die je niet zomaar kunt beantwoorden. Hoe reageert een kind bijvoorbeeld op een ruzie? Zo'n vraag maakt je extra alert op het gedrag van elk kind in leuke of vervelende situaties, bij de kapstokken, bij het binnenkomen, etc."

Aantrekkelijke werkvormen "Twee jaar geleden heeft onze school bewust gekozen voor de methode Kinderen en… hun sociale talenten, met name vanwege de praktische hanteerbaarheid hiervan. De onderwerpen sluiten goed aan bij de belevingswereld van de kinderen en er worden allerlei aantrekkelijke werkvormen gebruikt. Met behulp van de SCOL kun je nagaan welk profiel je groep heeft, en hoe de kinderen gezamenlijk scoren op acht gedragscategorieën. De groep die ik dit jaar heb, scoort relatief laag op het maken van keuzen. Daarom besteed ik daar nu extra aandacht aan. Bijvoorbeeld door het houden van kringgesprekken, zoals die in de methode staan aangegeven. Zo kun je elk leerjaar – afhankelijk van het beeld van de groep – werken aan verschillende gedragscategorieën. Al werkend met de SCOL krijg je dus een beter inzicht in de sociale processen in je groep. En door goed te observeren kun je de kinderen beter begeleiden en helpen bij het vinden van een plaats in de maatschappij. Misschien klinkt dat idealistisch, maar daar gaat het toch uiteindelijk om in het onderwijs!"

De SCOL en de methode Kinderen en… hun sociale talenten zijn gebaseerd op acht categorieën van sociaal gedrag: 1. Ervaringen delen Deelt de leerling met anderen wat hem bezighoudt, zowel de positieve als de negatieve ervaringen? Heeft hij plezier met andere leerlingen?

2. Aardig doen Benadert de leerling andere leerlingen op een positieve manier en draagt hij zorg voor anderen?

3. Samen werken en doen Kan de leerling met anderen iets tot stand brengen: overleggen, afspraken maken en ideeën inbrengen?

4. Een taak uitvoeren Hoe gaat de leerling om met opdrachten? Denk hierbij niet alleen aan schoolse taken, maar ook aan andere taken, zoals het huishouden, huiswerk maken of materiaal opruimen.

5. Jezelf presenteren Hoe beweegt de leerling zich onder de mensen; hoe gemakkelijk maakt hij zich kenbaar?

6. Een keuze maken Gaat de leerling impulsief te werk? Blijft hij bij een beslissing? Hoe gemakkelijk hakt hij een knoop door? In hoeverre beslist de leerling zelf en in hoeverre laat hij zich leiden door anderen?

7. Opkomen voor jezelf Hoe gaat de leerling om met weerstand? Kan hij voor zichzelf zorgen? Vraagt hij op tijd om hulp?

8. Omgaan met ruzie Kan de leerling een verschil van mening of een belangentegenstelling oplossen, zonder dat het leidt tot een knallende ruzie?

De SCOL is beschikbaar voor het basisonderwijs, het speciaal onderwijs en het voortgezet (speciaal) onderwijs. Kijk op www.scol.nl voor meer informatie.

Anita van Olm, leerkracht De Vogelveste (SBO), Lelystad

Kinderen en… hun sociale talenten: "Ook voor het speciaal basisonderwijs!" “Lesgeven op het sbo vind ik het allerleukste wat er is! De kinderen uit mijn groep kampen naast hun leerproblemen ook vaak met behoorlijke gedragsstoornissen. Daarom is de methode Kinderen en… hun sociale talenten voor mij echt een uitkomst. Met volle tevredenheid werk ik met deze methode. We werken heel gericht aan bepaalde thema's en vaardigheden. Hoe ga je met elkaar om? Hoe spreek je je juf aan? Of hoe los je een ruzie op? Juist bij deze kinderen moet je extra aan deze vaardigheden werken om te voorkomen dat ze later op het vmbo vastlopen door sociale problemen."

Kinderen en… hun sociale talenten Steeds meer scholen besteden proactief aandacht aan de sociale competentie van hun leerlingen door te werken met Kinderen en… hun sociale talenten. De methode gaat uit van dezelfde acht gedragscategorieën als de SCOL. Kinderen en… hun sociale talenten is ontwikkeld door de CED-Groep en wordt uitgegeven door Kwintessens Uitgevers. Aanvullende materialen Aanvullende materialen bij de lessen in de klas maken Kinderen en… hun sociale talenten compleet. Zo maakten we praatplaten voor de onderbouw waarmee sociale competentie visueel wordt. En met Het Asospel leren leerlingen uit groep 5 t/m 8 spelenderwijs sociaal gedrag herkennen, verwoorden en toepassen. Tenslotte is er het draaiboek Sociale Competentie op school en thuis wat aanknopingspunten biedt voor het organiseren van ouderbijeenkomsten sociale competentie.

Jongeren en... hun sociale talenten

Jongeren en... hun sociale talenten Projecten rond sociale competentie in de onderbouw van het voortgezet onderwijs

Voor docenten die de sociale competentie van onderbouwleerlingen willen bevorderen is er de uitgave Jongeren en… hun sociale talenten. Leerlingen in het praktijkonderwijs tot en met vwo werken aan projecten die direct aansluiten bij de acht categorieën van sociaal gedrag. Jongeren en… hun sociale talenten is ontwikkeld én wordt uitgegeven door de CED-Groep.

Taakspel: verbetert de sfeer in uw klas! Praten tijdens de uitleg, naar buiten kijken tijdens het werken, wiebelen op de stoel; in elke klas komt wel eens ongewenst gedrag voor. De oplossing? De groepsgerichte aanpak van Taakspel! Met Taakspel houden leerlingen zich beter aan klassenregels. Daardoor neemt onrustig en storend gedrag af. Leerlingen kunnen dan beter en taakgericht werken. Bovendien ontstaat er een prettiger klassenklimaat. Voor wie? De CED-Groep ontwikkelde verschillende varianten van Taakspel. Zo is er Taakspel in de klas en Taakspel op de speelplaats voor groep 3 t/m 8 van het basisonderwijs. Daarnaast is er Taakspel voor kleuters en Taakspel in de BSO. In het voortgezet onderwijs spelen de leerlingen Taakspel voor geVOrderden.

Hoe werkt Taakspel? Leerlingen spelen Taakspel in teams tijdens de gewone lessen of activiteiten. De leerkracht of docent bespreekt vooraf welke klassenregels er tijdens Taakspel gelden, bijvoorbeeld ‘Je zorgt ervoor dat alle kinderen kunnen werken’ en ‘Je bent met je taak bezig’. Leerlingen in het voortgezet onderwijs bedenken ook gedragsregels voor de docent. Om in aanmerkingen te komen voor de beloning, moeten de teams hun punten zien te behouden. De leerkracht of docent deelt tijdens het spelen van Taakspel alleen complimentjes uit en negeert negatief gedrag.

Bekijk de Taakspel-videoclip op www.taakspel.nl! Taakspel is als eerste interventie door de Erkenningscommissie Interventies van het Nederlands Jeugd Instituut erkend op niveau III, als ‘bewezen effectief’.

Marjon ten Heggeler, Taakspelbegeleider, CED-Groep

“Met Taakspel boeken we dubbele winst.” Bij Taakspel gaat het volgens Marjon ten Heggeler zowel om het gedrag van de leerlingen als om de houding van de leraar: ook die moet bereid zijn om het eigen gedrag waar nodig bij te schaven. “Met Taakspel boeken we dubbele winst. Leerlingen leren hoe ze meer taakgericht aan de slag kunnen, terwijl leraren leren hoe zij dat gedrag op een positieve manier kunnen bevorderen. Zonder mopperen en corrigeren, maar juist door het geven van complimenten.” Licentie Training en begeleiding zijn nodig om met Taakspel de beoogde effecten te behalen, zo blijkt uit de praktijk. Daarom koopt u Taakspel inclusief begeleiding. Alleen trainers met licentie mogen scholen ondersteunen bij de invoering van Taakspel. De CED-Groep traint Taakspel-trainers door heel Nederland en geeft Taakspel-licenties uit.

Martine van Bokkem, ontwikkelaar Kinderen en... hun morele talenten, CED-Groep

Kinderen en… hun morele talenten: Kinderen ontdekken hun eigen waarden Kinderen komen op allerlei plaatsen in aanraking met normen en waarden. Laat je het broertje van je vriendje ook meespelen, ook al heb je daar geen zin in? Als je iets vindt dat iemand heeft verloren, breng je dat dan terug? De overheid verlangt van scholen dat zij invulling geven aan onderwijs in waarden, normen en burgerschap. Om thema’s een vaste plek in de school te geven, werken veel scholen met de methode Kinderen en… hun morele talenten. Daarmee ontdekken leerlingen aan de hand van alledaagse dilemma’s van welke waarden en normen zij uitgaan en op welke manier ze morele afwegingen kunnen maken.

In de onderbouw begint elk project met een kort verhaal. De week daarop wordt hetzelfde verhaal opnieuw verteld, maar dan vanuit het perspectief van een ander persoon; zo leren de leerlingen zich te verplaatsen in een ander. "We hebben de verhaaltjes en de vragen gescreend op normatieve vooronderstellingen. Zo krijgen de leerlingen werkelijk de ruimte om ook met minder voor de hand liggende meningen te komen", zegt ontwikkelaar Martine van Bokkem. In de bovenbouw werken de kinderen projectmatig. "Leerlingen krijgen inzicht in situaties waarin waarden voorkomen, leren zich inleven in anderen en bepalen een eigen standpunt, waarbij ze de consequenties leren overzien."

Onderwijs Bewijs In opdracht van het Ministerie van OCW werken wij samen met de Universiteit van Amsterdam in het kader van de subsidie Onderwijs Bewijs aan een groot onderzoek naar Kinderen en… hun morele talenten. We voeren de methode landelijk in op 45 scholen. We willen hiermee zicht krijgen op de effecten van de projecten op de burgerschapscompetenties van leerlingen. Waarden De projecten van Kinderen en… hun morele talenten zijn opgebouwd rond de waarden: weldadigheid, rechtvaardigheid, betrouwbaarheid, zelfbeheersing, fatsoen, vrijheid, tolerantie en solidariteit. U kiest zelf welke waarden u aan bod laat komen.

Een praktijkvoorbeeld

Audrey Machielsen, ontwikkelaar PH-meter, CED-Groep

Leerkrachtgedrag objectief observeren met de PH-meter CED-Groep® Opbrengstgericht werken aan het gedrag van leerkrachten en leerlingen.

Na het invullen van de observatielijsten op een cluster 4 vmbo-school blijkt dat de leraren veel te weinig complimenten geven. Eén docent constateerde dat hij dacht dat hij veel complimentjes gaf. Maar uit de observatielijst bleek juist dat hij meer kritiek leverde.

De PH-meter is geschikt voor het (speciaal) basisonderwijs en (speciaal) voortgezet onderwijs. Met het instrument observeert u de volgende elementen: het hanteren en zichtbaar zijn van gedragsregels, een aantal concrete gedragsvoorwaarden, feedback op gedrag en de kwaliteit van beurten in de groep.

Soms is het nuttig de patronen in het eigen pedagogisch handelen eens onder de loep te nemen. Bijvoorbeeld als het gedrag van leerlingen je niet zint. Daarvoor ontwikkelde de CED-Groep de PH-meter (pedagogisch handelen); Een concreet instrument waarmee leerkrachtgedrag objectief wordt geobserveerd. Ontwikkelaar Audrey Machielsen: “Door het invullen van de observatielijsten krijg je in korte tijd inzicht in de interactie tussen leraar en leerling. De leraar wordt zich bewust van patronen en kwaliteiten in het eigen handelen. En dat levert concrete en werkbare verbeterpunten op.” De PH-meter is ontwikkeld door de CED-Groep en wordt gebruikt binnen begeleidingstrajecten.

Marianne van Zanten, maatschappelijk deskundige Gemeentelijk Pedologisch Instituut, Amsterdam

Portfolio Sociale Competentie: â&#x20AC;&#x153;Ook een handig hulpmiddel in het speciaal onderwijs!"

"We hebben onderzocht of het Portfolio Sociale Competentie bruikbaar is bij kinderen die naast hun psychische stoornis ook moeilijk lerend zijn. Denk bijvoorbeeld aan kinderen met een autistische stoornis. Het aanleren van sociale competentie is voor hen heel moeilijk. Zij kunnen zich namelijk niet of nauwelijks in een ander verplaatsen en vatten alles heel letterlijk op. Met behulp van het portfolio hebben we geprobeerd hen extra te ondersteunen bij het oefenen met basale sociale vaardigheden. Door te oefenen, 'bewijzen' te verzamelen en daarover na te denken, leerden leerlingen bepaalde sociale vaardigheden inderdaad in de juiste situaties toepassen. Hoe geef je bijvoorbeeld een compliment? En in welke situatie doe je dat wel of niet? Het portfolio bood zo richting en ondersteuning bij het leren. Dankzij het gebruik van de Sociale Competentie ObservatieLijst (SCOL), kregen de leerkrachten bovendien meer zicht op het sociaal functioneren van de leerling." Extern geheugen "Omdat we geen ervaring hadden met dit instrument bij deze doelgroep, hebben we de leerlingen vooral laten oefenen met vaardigheden die ze al redelijk beheersten. EĂŠn van de leerlingen maakte bijvoorbeeld een mooie strip bij het thema aardig doen en kon daar ook een goed verhaal bij vertellen. Bij een incident in de pauze kon de leerkracht de betreffende leerling nog eens naar zijn portfolio verwijzen om hem naar zijn eigen strip laten

kijken. Zo zag de leerling hoe hij ook alweer aardig kon doen in verschillende situaties. Kortom, ook voor leerlingen in het speciaal onderwijs is dit een prima instrument. Alles wat zij hebben geleerd blijft bewaard. Zo kunnen zij altijd een beroep doen op het portfolio als een soort extern geheugen!"

Portfolio Sociale Competentie Het Portfolio Sociale Competentie is een persoonlijk dossier, waarin leerlingen met ondersteuning van hun leerkracht doelen stellen op sociaal gebied en hiervoor 'bewijsstukken' verzamelen. Zodat zij kunnen laten zien hoe zij zich hebben ontwikkeld. Het Portfolio sluit aan op de SCOL en de methode Kinderen enâ&#x20AC;Ś hun sociale talenten. Leerkrachten kunnen het inzetten bij zorgleerlingen in groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs en het speciaal onderwijs, individueel of in een (klein) groepje.

Froukje Joosten, onderzoeker en ontwikkelaar Kaliber Kompas, CED-Groep

Het Kaliber Kompas, voor vakbekwame leraren Vakbekwame leraren zijn goud waard Elke leraar houdt zijn vak bij en ontwikkelt nieuwe bekwaamheden aan de hand van zijn taken in de school. Lesgeven in sociale competentie en burgerschap is één van die taken. Maar wat vraagt dat van een leraar?

“Het Kompas helpt je om goed te reflecteren wat je wel en niet beheerst, je hoeft niet bang te zijn dat je iets vergeet want er staat een totaaloverzicht in het Kompas.” Een leerkracht over Kaliber Kompas

Professionaliseren in stappen Froukje Joosten: “In het Kaliber Kompas staat een overzichtelijke opsomming van bekwaamheden die een leraar nodig heeft om goed onderwijs in sociale competentie en burgerschap te geven. In dit overzicht kan hij aanvinken wat hij al goed doet en waar nog verbetering mogelijk is. In overleg met zijn leidinggevende kiest hij een van die punten en de professionalisering die daarbij past. Dat hoeft niet altijd een dure cursus of intensieve training te zijn, soms is zelfstudie of collegiale consultatie ook een goede manier. In het Kaliber Kompas staan allerlei suggesties.”

Werken met het Kaliber Kompas sluit aan bij het werken met een POP. Er is ook een Kaliber Kompas voor taal, rekenen en ouderbetrokkenheid. Het Kaliber Kompas is ontwikkeld én wordt uitgegeven door de CED-Groep.

“Ik ben bewuster en gerichter aan het professionaliseren in plaats van hapsnap. Je maakt de stappen nu ook af, in plaats van er alleen maar aan te ruiken, doordat je jezelf een duidelijk doel stelt.” Een leerkracht over Kaliber Kompas

Begeleiding en advies Opbrengstgericht en datagestuurd werken is voor de basisvaardigheden een steeds bekender methodiek. In feite behoort elke leerkracht en docent met enige regelmatig de vooruitgang van leerlingen te toetsen. Diezelfde werkwijze toepassen op sociale competentie en gedrag is redelijk nieuw. De CED-Groep heeft hiervoor de Gedragscyclus ontwikkeld, waarmee opbrengstgericht werken aan gedrag overzichtelijk en uitvoerbaar wordt. Hiermee beantwoorden wij aan de vraag van scholen naar concrete mogelijkheden om te werken aan sociale competentie en gedrag. Onze adviseurs spreken graag een integraal plan van aanpak met u door en kunnen u ondersteunen waar wenselijk. Dit kan op het gebied van teamtrainingen tot individuele coaching van een leerkracht, van het maken van trendanalyses van gedrag tot het helpen

Over de CED-Groep

opzetten van groepshandelingsplannen. De werkwijze van de Gedragscyclus wordt beschreven in de

De CED-Groep is een landelijk actieve educatieve

brochure Stap voor stap werken aan gedrag.

dienstverlener. Onze missie is het leveren van een

Wilt u deze brochure ontvangen? Vraag hem aan

wezenlijke bijdrage aan de ontwikkeling en school-

via info@cedgroep.nl.

prestaties van kinderen en jongvolwassenen. Onze werkzaamheden bestrijken een breed terrein: van basisvaardigheden en zorg, tot sociaal-emotionele ontwikkeling en burgerschap, management- en organisatievraagstukken en onderzoek. Onze medewerkers geven ondersteuning, adviezen en trainingen en doen ontwikkelwerk of onderzoek.

Uitgave: CED-Groep - Teksten: Karin van Breugel - Vormgeving: Ton Kuijpers Vormgeving - Druk: De Swart Den Haag ÂŠ CED-Groep, Rotterdam

Alles is te leren

Meer informatie? •

Heeft u vragen, of wilt u meer weten over onze producten en begeleiding op het gebied van sociale competentie? Onze accountmanagers helpen u graag verder. Mail naar socialecompetentie@cedgroep.nl.

•

Wilt u ons relatiemagazine KlasseApart ontvangen, mail dan naar klasseapart@cedgroep.nl.

•

Op www.cedgroep.nl kunt u zich inschrijven voor één van onze digitale nieuwsbrieven. Zo blijft u op de hoogte van onderwijsnieuws.

•

Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor ons actuele cursusaanbod.

•

Producten die door de CED-Groep worden uitgegeven, bestelt u via de webwinkel: www.cedgroep.nl/webwinkel.

CED-Groep

Postadres: Postbus 8639, 3009 AP Rotterdam Bezoekadres: Dwerggras 30, Rotterdam T +31 10 4071 599