MEI 2011 JAARGANG 9 NUMMER 2
INFORMATIEBLAD RELATIES CED-GROEP
SPECIAL PROFESSIONALS VAN KALIBER Kaliber Kompas professionaliseert leerkrachten Vliegende Brigade helpt Don Bosco weer in het zadel Implementatietraject Leerlijnen brengt cultuuromslag
N I E U W S
Postbus 8639
bezoekadres:
3009 AP Rotterdam
Dwerggras 30
010 4071599
3068 PC Rotterdam
www.cedgroep.nl
SPECIAL PROFESSIONALS VAN KALIBER
info@cedgroep.nl
Redactioneel
Professionals van kaliber In de special van dit magazine laten we voorbeelden zien van wat de CED-Groep in huis heeft om mensen op scholen en instellingen voor kinderopvang uit te laten groeien tot professionals van kaliber. Allereerst is er natuurlijk Kaliber Kompas. Leerkrachten kunnen met dit instrument hun ontwikkelingsbehoefte kort, krachtig en bondig formuleren. Op pagina 8 en 9 lezen we hoe leerkrachten op de Rotterdamse Vreewijkschool aan de hand van Kaliber Kompas een ontwikkeling doormaken die het onderwijs op de school aantoonbaar ten goede komt. Door het trainen van intern begeleiders op de Don Boscoschool in Lisse werkt de ’Vliegende Brigade’ van de CED-Groep mee aan hogere scores voor taal en lezen. Resultaat: een pluim van de inspectie. Zie pagina 10 en 11 voor het hele verhaal.
6 Anne-Marie Smit en Froukje Joosten ‘Ze spreken elkaar aan en gaan bij elkaar in de klas kijken’ 8 Vreewijkschool, Rotterdam ‘Kaliber Kompas goed voor teamontwikkeling’ 10 Don Bosco, Lisse ‘Scores omhoog door compleet anders te werken’ 12 Auris College, Goes ‘Implementatietraject Leerlijnen bracht cultuuromslag’ 14 Kinderdagverblijf SKR, Ridderkerk ‘We lopen de hele dag met voelsprieten’
Teamtraining is de werkwijze die de CED-adviseur toepast op het Auris College in Goes bij het invoeren van leerlijnen. De leerlingen voelen zich meer uitgedaagd en dat heeft een meetbaar positief resultaat. Lees over deze en meer goede ervaringen op pagina 12 en 13. Pedagogisch medewerkers van het kinderdagverblijf SKR in Ridderkerk volgden een training
3 NIEUWS 4 NIEUW IN WEBWINKEL
voor het werken met Uk & Puk. Deze maakt hen bewuster van hun handelen en zij herkennen kansen die kinderen vooruit helpen in hun ontwikkeling. Lees het op pagina 14 en 15.
COLOFON
klasseApart is een drie
redactie
foto voorpagina
keer per jaar verschijnend
Willem Bijl
Jan van der Meijde
informatieblad van de
Lot Hannik
CED-Groep over (nieuwe)
Cees Hereijgens
vormgeving
diensten, producten en
Toni van Oortmerssen
Pressure Line, Rotterdam
aspecten van educatieve
Carolien Rebel
dienstverlening in de
Elly van der Zel redactie-adres
lingen en overige relaties.
CED-Groep
oplage
Postbus 8639
9500
3009 AP Rotterdam
jaargang 9
klasseapart@cedgroep.nl
5 WERELD IN GETALLEN OP BASISSCHOOL WILLIBRORD Een rekenmethode gebruiken zoals die bedoeld is 16 MAGiTO 16 CED-Groep op Talentenfestival
Jenaplan gecertificeerd!
Rekenen aan de hand van het nieuws? Dat
De Nederlandse Jenaplan Vereniging (NPJV) heeft de
kan voortaan met ‘Nieuwsrekenen’. Na een
CED-Groep erkend als onderwijsinstelling met exper-
succesvolle pilot komen er nu rekenopgaven
tise op het gebied van Jenaplanonderwijs. Het houdt
bij het wekelijks onderwerp van Nieuwsbe-
in dat Jenaplanscholen nu gebruik kunnen maken van
grip. Voor scholen die met Nieuwsbegrip werken blijkt dat een zinvolle aanvulling op het vak rekenen te zijn. Leerlingen zijn er enthousiast over! De wekelijkse opgaven zijn gemaakt voor groep 4 t/m 8 van het basisonderwijs, met een plusniveau dat ook bruikbaar is voor het voortgezet onderwijs. Vanaf 24 mei kunnen Nieuwsbegrip-klanten kosteloos met het materiaal aan de slag. Vanaf het begin van het nieuwe schooljaar is een abonnement mogelijk.
NPJV-gecertificeerde adviseurs. Zij kunnen bijvoorbeeld adviseren bij conceptontwikkeling, het werken met leerlijnen en het ritmisch weekplan. Lees meer over het begeleidingsaanbod op www.cedgroep.nl (zoekterm Jenaplan). > Marijke Erades m.erades@cedgroep.nl
Als eerste op de hoogte van acties en aanbiedingen?
> Willem van der Horst w.vanderhorst@cedgroep.nl www.nieuwsbegrip.nl
Bezoek ons op YouTube-kanaal: youtube.com/user/cedgroep. Volg ons op Twitter: twitter.com/cedgroep. Lees onze blogspot op http://1-zorgroute.blogspot.com.
Protocol dyscalculie Dit voorjaar verschijnt het protocol voor ernstige reken- en wiskundeproblemen en dyscalculie (ERWD). Om het protocol handen en voeten te geven, ontwikkelt de CED-Groep het toelichten van het protocol op scholen en voor samenwerkingsverbanden en een quickscan waarmee scholen hun rekenonderwijs kunnen doorlichten. Het complete aanbod is te vinden op www.cedgroep.nl. > Carla van Doornen c.vandoornen@cedgroep.nl
Samenspel op de bso ’Samenspel op de bso’ is een interactieve webbased spelmethode voor pedagogisch medewerkers in de buitenschoolse opvang. Op deze website staat een gevarieerd aanbod van activiteiten en spellen. Bij elke activiteit is aangegeven welk ontwikkelingsgebied bij de kinderen gestimuleerd wordt. Er is ook aandacht voor de interactievaardigheden van de pedagogisch medewerker. Bezoekers kunnen een account aanmaken om te reageren en zelf activiteiten te plaatsen. De initiatiefnemers (waaronder CED-Groep) hopen dat de database, die nu al over ruim 126 activiteiten beschikt, een grote groei gaat beleven. > www.samenspelopdebso.nl
Fototaal deel 2
druk
scholen, onderwijsinstel-
ISSN 1571-660
Nieuwsrekenen
een bijpassend en aanvullend aanbod, zoals
17 SOS Kinderdorp Meru Goos, Ouderkerk a/d IJssel
praktijk; bestemd voor
KlasseApart gratis
18 Nieuw cursusaanbod 19 AGENDA Cursussen, studiedagen, workshops en conferenties
Fototaal is een geïntegreerde, leeftijdsadequate taalmethode voor zeer moeilijk lerenden waarin foto’s van de eigen leefwereld van de kinderen een belangrijke rol spelen. Het onlangs veschenen deel 2 biedt tien boeiende projecten voor leerlingen van 6 tot 8 jaar. Er horen werkboekjes en leesboekjes bij voor het aanvankelijk lezen en ook speciaal voor deze doelgroep ontwikkelde spellen. Beide delen zijn te bestellen bij www.edu-desk.nl. De CED-Groep heeft een bijbehorend begeleidingsaanbod ontwikkeld. De delen 3 en 4 van Fototaal zijn momenteel
ontvangen?
in ontwikkeling.
website
Mail uw adresgegevens naar:
> fototaal@cedgroep.nl www.cedgroep.nl/fototaal
www.cedgroep.nl
klasseapart@cedgroep.nl
nummer 2
2
N I E U W S
inhoud
Alles is te leren
mei 2011
N I E U W S
3
N I E U W S
N I E U W S
N I E U W S
Taaltakenwijzers
Filmpjes bij Nieuwsbegrip
Hoe kun je werken aan taalvaardigheid in
Het NOS Jeugdjournaal maakt voortaan iedere week een
alle vakken? Tips en adviezen daarvoor
filmpje bij Nieuwsbegrip (‘Begrijpend lezen met het nieuws
staan in de publicatie ’Taaltakenwijzers’
van de dag’). Met een jarenlange ervaring is het Jeugdjour-
een nieuwe rekenmethode. Liefst
(werken met de referentieniveaus in
naal de ideale ontwikkelaar van beeldmateriaal. Nieuwsbe-
alle vakken). Deze publicatie komt voort
grip is dan ook erg blij met deze samenwerking.
één met digibord software en met
tekst Connie van der Zel
Basisschool Willibrord was toe aan
mogelijkheden om te differentië-
uit het project ’Elkaars taal spreken’. Hierin werken vmbo-scholen, Albeda
ren. Maar ook met aandacht voor
College, Zadkine en CED-Groep samen
de meer traditionele automatise-
om de aansluiting tussen vmbo en mbo
ringsoefeningen. Rekencoördinator
te verbeteren. Taaltakenwijzers kunt u downloaden vanaf www.cedgroep.nl.
Petra Notenboom zocht contact
> h.rutgers@cedgroep.nl
met de CED-Groep voor advies en
Leesplezier op vmbo? In opdracht van Stichting Lezen voerden CED-Groep en DUO Market Research een behoefteonderzoek uit onder vmbo-docenten Nederlands over het bevorderen van lezen. Het doel was te achterhalen op welke manier Stichting Lezen docenten kan ondersteunen bij het stimuleren van lezen en leesplezier bij hun leerlingen. Belangrijkste conclusie: bied oplossingen die weinig tijd kosten, zoals een doordachte website met allerhande bronnen en instrumenten, verhalenbundels, een magazine of producten in de trant van Nieuwsbegrip. De publicatie, met als titel ’Wie leest, heeft de wereld binnen hand bereik’ is te downloaden bij Stichting Lezen.
begeleiding.
Teach like a champion Vanaf september kunt u beschikken over de Nederlandse versie van Teach like a champion: 49 technieken om leerlingen te laten excelleren. In de Verenigde Staten uitgegroeid tot hét handboek voor de succesvolle leerkracht. De bijbehorende training zorgt ervoor dat u de technieken goed in de vingers krijgt. Daarmee kunt u de hoogst mogelijke prestaties uit uw leerlingen halen. Let op onze komende nieuwsbrieven voor meer details. Wilt u alvast meer weten? Neem contact op met projectleider Robert Jacobs, r.jacobs@cedgroep.nl.
‘Loop rond en zet puntjes achter de foute antwoorden.’ archieffoto Jan van der Meijde
’WERELD IN GETALLEN’ OP BASISSCHOOL WILLIBRORD
Een rekenmethode gebruiken zoals die bedoeld is
> www.lezen.nl
NIEUW IN WEBWINKEL
Lessen leren leren ’Lessen leren leren ZML’ zijn
Resultaten tellen
Opbrengstgericht en datagestuurd werken in de basisschool
Het team van de Willibrord koos voor ’Wereld
leerkrachten. Een maand later deed ik de
filteren en de kinderen die extra instructie
in Getallen’. Petra Notenboom vertelt over het
tweede consultatieronde alleen. Daarbij keek
nodig hebben eruit halen. Zo koppel je de
begeleidingstraject dat samen met advi-
ik vooral of die eerste ronde het beoogde ef-
extra instructie rechtstreeks aan de lesinhoud
seur Toni van Oortmerssen in gang is gezet:
fect had opgeleverd. De leerkrachten volgden
en niet aan toetsresultaten, zoals vaak ge-
‘We hebben de methode aangeschaft en de
het lesmodel al zichtbaar meer zoals dit
beurt. Andere tips zijn die van de activerende
leerkrachten zijn er op basis van de handlei-
bedoeld is.’
instructie. Haal bijvoorbeeld zes kinderen naar voren en laat ze zichzelf in drie groepjes
ding mee aan de slag gegaan. In deze periode had ik een oriënterend gesprek met Toni,
Verdieping
verdelen. Of laat de leerlingen in tweetallen
Direct aan de slag met opbrengst-
ondermeer over het niveau van de leerkrach-
De derde consultatieronde die Petra en Toni
de opdrachten voorbespreken.’
leren’ voor het ZML het didac-
gericht werken? De nieuwe uitgave
ten en de leerlingen van onze school. Daarna
weer samen uitvoerden, was een verdiepings-
tische uitgangspunt vormen.
’Resultaten tellen’ wijst u de weg.
gaf hij voorlichting aan het team. Dankzij de
slag. ‘Deze ronde was vooral bedoeld om
Blij
De lessen – uitgewerkt volgens
U kunt het boek ook gebruiken
uitprobeerfase konden we heel gericht vragen
alles uit de methode te halen wat er in zit’,
Met de derde consultatieronde eindigde het
het directe instructiemodel –
om het opbrengstgericht werken
stellen, wat de uitvoering van de methode erg
aldus Petra. ‘Toni is erg goed in het prikkelen
begeleidingstraject. ‘De leerkrachten zijn
kunnen als het ware over een
op uw school kritisch tegen het
ten goede kwam.’
en stimuleren van leerkrachten om nieuwe
blij met de keuze van de methode en met de
reguliere les gelegd worden.
licht te houden. Gebruik maken
dingen uit te proberen en meer diepgang in
intensieve begeleiding’, vertelt Petra tot slot.
Een taal- of rekenles leent zich
van data om het onderwijsleer-
Consultatie
de methode te brengen. Bijvoorbeeld, in de
‘Rekenen geef je iedere dag en leerkrachten
uitstekend om te werken aan vaardigheden rond ‘leren leren’. De
proces te versterken is één van de
De methode bevat een lesmodel dat veel
lesopbouw zit een schakelpunt, een overgang
zijn blij om te horen dat ze het goed doen.
lessen laten zien hoe een leerkracht tijdens iedere willekeurige
manieren om tot betere leerop-
oplevert, maar dat je wel goed moet leren
van instructie naar zelf werken. Toni gaf de
Daarom zal ik zelf in de toekomst de consul-
les kan werken aan doelen uit de leerlijn ‘leren leren’. Het doel
brengsten te komen. Deze nieuwe
gebruiken. Alleen de handleiding is niet
tip om dit schakelpunt als controlemoment
tatierondes blijven herhalen.’
van de lessen is het vergroten van de vaardigheden van de leer-
CED-uitgave helpt u daarbij.
voldoende. Daarom besloten Petra en Toni tot
te gebruiken en de puntjesmethode toe te
lingen op het gebied van algemene beroepsvaardigheden zoals
een aantal consultatierondes. ‘We woonden in
passen. Geef de kinderen de opdracht om een
’werkhouding’ en ’taakaanpak’. Het verwachte gevolg hiervan
alle groepen een rekenles bij’, vertelt Petra.
paar rijtjes sommen te maken. Loop rond en
‘Elke ochtend vier consultaties en op dezelfde
zet puntjes achter de foute antwoorden. Op
middag nagesprekken met de betreffende
basis van het aantal puntjes kun je de groep
lessen waarin de twaalf vaardigheden uit de leerlijn ’leren
is een succesvollere aansluiting op een werkplek. ‘Lessen leren leren ZML’ sluit aan bij de vakoverstijgende praktijklessen en de
Deze publicaties zijn te bestellen op: www.cedgroep.nl/webwinkel
Meer weten? Toni van Oortmerssen 010 4071776 t.vanoortmerssen@cedgroep.nl
taakkaarten die voor het vso zijn gemaakt. 4
5
SPECIAL Professionals van kaliber
KALIBER KOMPAS ONDERSTEUNT LEERKRACHTEN BIJ PROFESSIONALISERING
‘Ze spreken elkaar aan en gaan bij elkaar in de klas kijken’ Froukje Joosten (links) en Anne-Marie Smit: ’De leerkrachten stellen concrete suggesties erg op prijs.’ foto Jan van der Meijde
nodig hebben om de sociale competentie
uitvoeren van handelings- of scholingsadvie-
methodiek van het Kompas in te zetten voor
van hun leerlingen te bevorderen.’ Froukje:
zen geen zaak is van de individuele leerkracht
bijvoorbeeld mentoren van brugklassen of
‘Vervolgens hebben we vanuit de zeven kern-
alleen: ‘Kaliber Kompas past in het profes-
werknemers in de zorg. Alles is mogelijk.’
competenties (van Stichting Beroepskwaliteit
sionaliseringstraject van het persoonlijk
Om aan deze groeiende behoefte tegemoet te
Leraren - red.) de domeinen geconcretiseerd
ontwikkelingsplan (pop), dat in overleg met
komen ontwikkelde de CED-Groep inmiddels
tot een richtpuntenoverzicht, zeg maar de
de leidinggevende nadere invulling krijgt.
een handleiding waarmee beroepsgroepen,
doelen waar je aan wilt werken. Niet in
Juist die feedback is voor veel leerkrachten
verenigingen en andere belangstellenden zelf
algemene beschrijvingen, maar in concrete
belangrijk om zich verder te kunnen ontwik-
aan de slag kunnen om hun eigen Kaliber
gedragingen.’
kelen.’
Kompas samen te stellen.
Kennis vergroten
Zelfreflectie
Anne-Marie geeft een voorbeeld: ‘Een richt-
Onderzoek onder 31 leraren van vijf scholen
De zeven kerncompetenties
punt is bijvoorbeeld: “Ik ken de leefwereld van
voor primair onderwijs laat zien dat voor
Een leerkracht is interpersoonlijk compe-
de leerlingen en ik sluit daar in mijn lessen bij
70% van hen de gestelde doelen bereikt zijn.
tent, pedagogisch competent, vakinhou-
aan”. Als een leerkracht zichzelf op dit punt
Froukje: ‘Kaliber Kompas laat leerkrachten
delijk en didactisch competent, organi-
beoordeelt, denkt ze na over vragen als ‘ik
niet alleen werken aan de expliciet gestelde
satorisch competent, competent in het
weet wat mijn leerlingen voor en na schooltijd
doelen, maar hen tegelijkertijd nadenken over
samenwerken met collega’s, competent
doen, ik ken hun culturele achtergronden,
hun functioneren en daarover overleggen en
in het samenwerken met de omgeving en
etc.’ Op grond van de score op alle richtpun-
samenwerken met collega’s.’
competent in reflectie en ontwikkeling.
moet worden of niet. De wijze waarop kennis
Bedrijfsleven
Financiering
en vaardigheden vergroot worden kan heel
Kaliber Kompas werd oorspronkelijk ontwik-
Kaliber Kompas vloeit voort uit het Rot-
divers zijn. Het kan gaan om het lezen van
keld voor het vergroten van leerkrachtvaar-
terdams Onderwijsbeleid en is in het kader
een boek of een intervisiegesprek, maar ook
digheden bij lessen in sociale competentie en
van DeltaPlus gefinancierd door de Rotter-
om het volgen van een cursus of een leer-
burgerschap. Tegenwoordig zijn er ook richt-
damse schoolbesturen en de dienst Jeugd,
gang. De concrete suggesties voor professio-
puntenoverzichten voor andere vakgebieden,
Onderwijs en Samenleving.
nalisering die bij elk richtpunt worden gedaan
zoals rekenen, taal en ouderbetrokkenheid.
blijken door leerkrachten erg op prijs gesteld
Nieuw is dat er voor leraren in het Jenaplan-
te worden.’
onderwijs een eigen richtpuntenoverzicht is
ten kan ze beoordelen of er actie ondernomen
gemaakt. Wat de ontwikkeling van nieuwe tekst Ronald Buitelaar
Goed gekwalificeerd onderwijspersoneel is van essentieel belang voor de prestaties van kinderen. Maar hoe
Meer weten? Froukje Joosten
Verder ontwikkelen
Kompassen betreft, zien Anne-Marie en
f.joosten@cedgroep.nl
Froukje wijst erop dat het invullen van het
Froukje nog vele mogelijkheden: ‘De werk-
010 4071433
Kompas, het benoemen van richtpunten en
wijze is voor van alles te gebruiken. Zo is de
houd je als leerkracht je eigen vaardigheden op peil, zonder in cursusland te verdwalen? Kaliber Kompas van de CED-Groep geeft de antwoorden: ‘Je kunt je ontwikkelingsbehoefte kort, krachtig en bondig formuleren.’ Ad Oskam
‘Tijdens de ontwikkelfase van Kaliber Kompas
begeleiden van het gebruik ervan. Zij heeft
ons bezighielden met het ontwikkelen van
bij basisschool De Hoeksteen in Pendrecht
genoten van het enthousiasme dat onder
sociale-competentieprogramma’s, als ‘Kin-
hebben we gezien hoe motiverend het voor
leerkrachten van De Hoeksteen ontstond:
deren en hun sociale talenten’, zagen we hoe
leerkrachten is om zelf te kunnen kiezen
‘Het invullen van en conclusies trekken uit het
belangrijk de vaardigheden van leerkrachten
waarin en hoe zij zich verder willen bekwa-
Kompas werkt aanstekelijk. Concreet maken
zijn bij het stimuleren van sociale competen-
men. Belangrijk omdat je als leerkracht
helpt om actie te ondernemen. Collega’s
tie van leerlingen.’
natuurlijk zelf verantwoordelijk bent voor je
spreken elkaar aan, gaan samen boeken le-
professionalisering. Met het Kompas heb je
zen en bij elkaar in de klas kijken. Heel mooi,
Kerncompetenties
een middel in handen om je ontwikkelingsbe-
want op die manier ondersteun je elkaar en
Vanuit die gedachte werd een ontwikkelpro-
hoefte kort, krachtig en bondig te formuleren
houd je elkaar scherp.’
ject opgezet waarbij én aan sociale competenties en burgerschap bij leerlingen én aan
en kun je er op flexibele wijze aan werken.’
6
Leerkrachtvaardigheden
de professionalisering van leerkrachtvaar-
Elkaar scherp houden
Collega Froukje Joosten is als projectleider
digheden werd gewerkt. Anne-Marie: ‘We zijn
Anne-Marie Smit is ontwikkelaar van Kaliber
vanaf het begin betrokken bij de ontwikkeling
aan de hand van de methodes voor sociale
Kompas en als projectmedewerker van de
van het instrument. Zij legt uit hoe Kaliber
competentie en burgerschap nagegaan welke
CED-Groep en betrokken bij het in de praktijk
Kompas tot stand kwam: ‘In de tijd dat wij
concrete vaardigheden en kennis leraren 7
SPECIAL Professionals van kaliber
KALIBER KOMPAS GOED VOOR TEAMONTWIKKELING
‘Het enthousiasme werkt aanstekelijk’ waarbij de aanleiding van positieve aard moet
tekst Ronald Buitelaar
Hoe bereik ik dat ouders en leerkrachten weer op een constructieve wijze
zijn: ‘Ik merkte al snel dat ik daardoor een veel betere band met ouders kreeg zodat
met elkaar gaan communiceren? Dat was de opgave waarvoor directeur
slecht nieuws ook minder zwaar viel.’ Patricia
Wim Hoogerboord van de Vreewijkschool zich bij zijn aantreden gesteld
besloot tot het instellen van kijkochtenden
zag. Hij introduceerde het Kaliber Kompas en constateert al na een jaar
waarbij kinderen zelf kunnen vertellen waarmee zij bezig zijn en wat ze geleerd hebben:
opmerkelijke verbeteringen: ‘Leerkrachten nemen weer initiatief, waardoor
‘Ouders brengen hun kind ’s morgens naar
ouders zich betrokken voelen bij school en onderwijs.’
school en lopen daarom makkelijk naar binnen. Het is gewoon elke keer propvol en het gaat allemaal heel gezellig en gemoedelijk.’ Ontwikkeling doorgemaakt Het gevolg van deze en acties van andere leerkrachten is dat zowel ouders als leer-
Toen Wim Hoogerboord bijna twee jaar ge-
Dagelijks contact
krachten inmiddels een ontwikkeling hebben
leden directeur werd van de Vreewijkschool
Een ervaring waarmee Annemiek niet alleen
doorgemaakt die het onderwijs en de school
in Rotterdam, viel hem op dat er behoorlijke
stond. Collega Patricia van der Zweth (groep
ten goede zijn gekomen. Wim: ‘Ik merk dat
problemen waren met de wijze waarop de
3) kwam tot de ontdekking dat zij de ouders
leerkrachten en ouders steeds enthousiaster
school met de ouders communiceerde: ‘Het
van haar groep onvoldoende betrok bij het wel
worden. Een enthousiasme dat aansteke-
was een vanuit het verleden gegroeide situ-
en wee in de klas: ‘Bij de kleuters is er veel
lijk werkt en een olievlekwerking heeft op
atie die belemmerend werkte op de ontwikke-
dagelijks contact. In groep 3 is dat opeens
anderen.’ Patricia: ‘Voor ons is het investeren
ling van school en leerkrachten.’
over. Dan gaat de deur in veel gevallen let-
in ouders belangrijk omdat we hen hard nodig
terlijk dicht als de les begint. Precies op het
hebben om de leerlingenresultaten omhoog
Verwarring en conflicten
moment dat het echte leren begint en ouders
te krijgen. Het is daarom fantastisch dat er
Leerkracht Annemiek Bramsen (groep 4)
graag op de hoogte blijven van de ontwikke-
steeds meer ouders bereid zijn om te helpen
geeft een voorbeeld: ‘De onduidelijke wijze
lingen.’
met bijvoorbeeld het inoefenen van de tafels of het klokkijken.’
waarop er aan ouders verslag gedaan werd van de vorderingen van hun kind zorgde voor
Eigen richtpunten formuleren
veel verwarring en conflicten. Met als gevolg
De analyse die volgde op het invullen van
Tramontwikkeling
dat leerkrachten steeds vaker het contact met
het Kompas leidde tot een teambespreking
Wim ziet dan ook zeker mogelijkheden voor
ouders gingen mijden. Een ontwikkeling, die
waarbij vervolgafspraken werden gemaakt.
vervolgstappen: ‘Ik zie Kaliber Kompas voor
wij wel onderkenden, maar die we niet wisten
Wim: ‘Tijdens dat overleg werd duidelijk
ouderbetrokkenheid als een kick-off die wat
te doorbreken.’
hoe belangrijk het is om dit soort zaken
mij betreft gevolgd kan worden door Kompas-
met elkaar te delen. Het uitwisselen zorgde
sen voor andere domeinen. Ik merk namelijk
Confronterend
voor veel herkenning en de afspraak om een
dat het Kompas niet alleen goed is voor de
Als het schoolteam besluit om met behulp
training te volgen in het voeren van slecht
individuele ontwikkeling van leerkrachten,
van Kaliber Kompas te analyseren hoe
nieuws gesprekken. Daarnaast spraken we
maar ook voor de teamontwikkeling en daar-
leerkrachten met ouders omgaan, wordt de
af dat elke individuele leerkracht zijn eigen
mee voor de hele schoolontwikkeling. En dat
leerkrachten al snel duidelijk waar de schoen
richtpunten zou formuleren, waaraan gewerkt
is voor onze school van het grootste belang.’
wringt. Annemiek: ‘Ik vond het nogal con-
zou gaan worden.’
fronterend om te moeten constateren dat ik
Patricia van der Zweth: ‘Investeren in ouders is belangrijk.’ foto Jan van der Meijde
8
ouders eigenlijk alleen maar belde als ik iets
Kijkochtenden
negatiefs te melden had. Dat had ik tot dat
Voor Annemiek betekende het dat zij zichzelf
moment helemaal niet in de gaten.’
ten doel stelt om maandelijks met minimaal
Meer weten? Anne-Marie Smit a.smit@cedgroep.nl 010 4071662
twee tot drie ouders een gesprekje te voeren,
9
SPECIAL Professionals van kaliber
VLIEGENDE BRIGADE HELPT DON BOSCO WEER IN HET ZADEL
‘Scores omhoog door compleet anders te werken’
tekst Marijke Nijboer
Het stempel ’zeer zwak’ kwam vorig jaar niet helemaal onverwacht voor de Don Boscoschool in Lisse. De Vliegende Brigade verbreedde en versnelde het verbeterproces. Een jaar later wordt er compleet anders gewerkt en gaan de scores omhoog.
De sbo-school van de Aloysius Stichting had
Organisatie van de klas
Vliegende Brigade
de CED-Groep al ingeschakeld om de zorg-
Edith traint de Don Boscoschool daarnaast in
De Vliegende Brigade, een samenwerking
route te verbeteren. ‘We waren met hun hulp
het werken met het GIP-model (Groeps- en
tussen de CED-Groep, Research voor Be-
al druk bezig met het invoeren van hande-
individueel gericht pedagogisch en didactisch
leid en Oberon, helpt in opdracht van OCW
lingsgericht werken,’ vertelt intern begeleider
handelen). Dit richt zich op een goede organi-
basis- en sbo-scholen binnen een jaar van
Marianne van der Voort.
satie van de klas. De leerlingen weten wat er
het predikaat zeer zwak af. Het verbeter-
Het team leerde om het onderwijs te baseren
van hen wordt verwacht en leren zelfstandig
traject levert op elke school maatwerk.
op leerlingobservaties. De leerling- en
werken en plannen. Ze zitten in groepjes om
Deskundigen ondersteunen de school bij
groepsbesprekingen worden toegespitst op
hun sociale en emotionele ontwikkeling te
het inrichten van onderwijsarrangemen-
de onderwijsopbrengsten. Van daaruit worden
stimuleren. De leerkracht heeft zo meer tijd
ten, scholen leerkrachten in didactisch
per kind per vak de ontwikkelingsperspectie-
voor groeps- en individuele instructie.
handelen, ondersteunen de directeur of observeren in de klas om specifieke leer-
ven geformuleerd. Dat leidt tot telkens drie Weerstand
krachten verder te helpen.
In het begin was er in het team wel wat
Scholen kunnen kiezen uit verschillende
Betere instructie
weerstand tegen al die veranderingen, zegt
modules die aansluiten op de inspectie-ei-
Met het predikaat ’zeer zwak’ kwamen een
Marianne. ‘Mensen vonden dat de werk-
sen: leerstofaanbod voor taal en rekenen;
paar aanbevelingen van de inspectie mee.
druk omhoog ging.’ Willy: ‘Je noteert in
didactisch handelen; leertijd; ontwikke-
Marianne: ‘De inspectie vond dat naast de
een groepsoverzicht voor alle leerlingen de
lingsperspectief en zorgroute; kwaliteits-
zorgstructuur, ook de wijze van instructie
resultaten, stimulerende en belemmerende
zorg; leerlingvolgsysteem en zorgstruc-
moest verbeteren.’ Ook was er kritiek op de
factoren en individuele doelen. Je zet de re-
tuur; en managementondersteuning.
taalmethode van de school. Willy van der
sultaten af tegen de individuele doelen en zo
Uitgangspunt is de datagestuurde onder-
Veldt, intern begeleider en remedial teacher:
wordt duidelijk wie er bijvoorbeeld verlengde
wijsverbetering. Op basis van informatie
‘Onze methode voldeed niet meer aan de
instructie of een zorgvuldige opstart nodig
uit het leerlingvolgsysteem geven scholen
kerndoelen. De inspectie beval Taaltrapeze
hebben. Die kinderen cluster je. Het is veel
sturing aan hun onderwijs. Verbeter-
aan. Die methode is heel geschikt voor het
werk, maar het levert uiteindelijk veel op.’
trajecten starten met een nulmeting,
verschillende instructie-arrangementen.
werken met SMART-geformuleerde doelen
sbo omdat er veel aandacht wordt besteed aan de woordenschat, een zwak punt bij veel
Scores gaan omhoog
(eenvoudig en eenduidig opstellen en
sbo-leerlingen.’
Marianne: ‘Dat beginnen we nu te zien. Het
controleren van doelstellingen – red.) en
motiveert en maakt het hele proces gemak-
eindigen met een evaluatie. De Vliegende
Planmatig en doelgericht
kelijker.’ De scores voor technisch lezen en
Brigade besteedt aandacht aan de borging
In mei 2010 haalde de school de Vliegende
rekenen gaan omhoog; in de bovenbouw gaat
van verbeteringen, ook op bestuursniveau.
Brigade in huis. Edith Fintelman van de CED-
spelling beter.
De inzet is om leerkrachten, directeuren
Groep werkt met de school toe naar een meer
Dit voorjaar eindigt de begeleiding door de
en bestuurders te enthousiasmeren voor
planmatige en doelgerichte aanpak. Zij traint
Vliegende Brigade. De school heeft sinds
planmatig werken, zodat de verbetering
de intern begeleiders om een coachende rol
november 2010 weer een basisarrangement.
beklijft. De CED-Groep heeft de regie. De
aan te nemen. Marianne: ‘We verbeteren
Marianne heeft er vertrouwen in dat de verbe-
Vliegende Brigade wordt ondersteund door
onze klassenconsultaties. We leren om het
tering door zal zetten: ‘We zijn veel alerter
pedagogische centra, begeleidingsdien-
groepsgebeuren en de wijze van instructie
geworden.’ Het team heeft besloten dat ook
sten, besturenorganisaties en de AVS.
te observeren. Na afloop bespreken we met
de rekenmethode aan vervanging toe is. Willy:
de leerkracht het didactisch handelen. We
‘We gaan nu werken aan individuele leerlijnen
stellen vragen, wijzen op goede en verbeter-
en ook een volgsysteem voor de sociaal-
punten. Dat moet allemaal leiden tot meer
emotionele ontwikkeling opzetten.’
continuïteit.’
Meer weten? Edith Fintelman e.fintelman@cedgroep.nl 06 13250995 info@vliegendebrigade.com
10
De Tandem besloot om meer te variëren in de wijze van oefenen en zoveel mogelijk de dialoog met de leerlingen te zoeken. foto Jan van der Meijde
11
SPECIAL Professionals van kaliber
AURIS COLLEGE GOES BLIJ MET LEERLIJNEN
‘Implementatietraject bracht cultuuromslag’ tekst Renate Rothstegge
In opdracht van de WEC-Raad ontwikkelde de CED-Groep in samenwerking ‘De leerlingen kunnen nu veel meer dan voorheen of dan we vroeger dachten.’ foto’s archief CED-Groep
met het onderwijsveld leerlijnen voor alle clusterscholen. Het Auris College in Goes, een cluster 2 vso-school met 87 leerlingen, zocht voor het invoeren van het werken met leerlijnen hulp bij de CED-Groep. Inmiddels kijkt
aanpakken. Ze passen dat een aantal keren
men terug op een geslaagd traject.
toe en vervolgens kan de docent die vaardigheid aftekenen. De docent moet natuurlijk wel de voorwaarden voor leerlingen scheppen om
12
‘Voorheen werkten we leerlingvolgend, nu gaan we uit van de leerstof’
Marcel: ‘Het ging om circa zes bijeenkomsten van een middag per schooljaar. Het hele team was er vanaf het allereerste begin bij betrokken. Groot voordeel is dat de manier waarop
Tot enkele jaren terug werkte het Auris Col-
Team kiest vakken
Huiswerk voor docenten
op die manier te kunnen werken.’
lege nog zonder leerlijnen. Directeur Marcel
Het Auris College leidt niet op voor een
Onder begeleiding van CED-adviseur Mar
De leerlijnen en de praktische uitwerking zijn
Provoost: ‘De docenten hadden wel impliciete
diploma, maar voor aansluiting op niveau 1 of
Noordegraaf is tijdens bijeenkomsten met
zowel in een map als digitaal voor de team-
leerlijnen in hun hoofd en we waren ook druk
2 van het mbo of uitstroom naar – eventueel
het hele team gebrainstormd, zijn lesexpe-
leden beschikbaar. ‘Leren leren, communi-
met het onderwerp bezig, maar we kwamen
aangepaste – arbeid, zo vertelt Marcel. ‘We
rimenten voorgesteld, zijn video-opnamen
catieve redzaamheid en sociaal-emotionele
er zelf niet goed uit. Een algemeen pro-
zijn er voor kinderen van 1 tot 20 jaar met een
van experimenten besproken, enzovoort. ‘De
ontwikkeling zijn niet alleen vakken op het
bleem is dat er voor cluster 2 scholen weinig
communicatieve en/of auditieve beperking.
docenten kregen ook ’huiswerk’ mee, waar-
rooster geworden, de aandacht voor deze
doorgaande leerlijnen beschikbaar zijn. In
In de praktijk is zo’n 15% van onze leerlingen
onder het inschatten van de eigen leerlingen.’
leergebieden is vakoverstijgend: ieder teamlid
2008 is vanuit de Auris Groep aan een aantal
slechthorend; de rest kampt met ernstige
Tastbaar resultaat is een overzicht van het
kan iedere leerling op elk moment aanspre-
daagt ze meer uit en dat heeft meetbaar een
partijen opdracht gegeven voorstellen voor
spraak- en taalproblemen. De leerlingen heb-
omzetten van de leerlijnen in een beschrijving
ken op wat er geleerd is.’
positief resultaat. Zo weten we dat onze leer-
het invoeren van leerlijnen te doen. We kozen
ben uiteraard recht op de ’gewone’ vakken.
per doel, voorzien van de praktische werkwij-
uiteindelijk voor de CED-Groep, onder andere
Daarnaast is voor hun aandacht voor zaken
ze om dat doel te bereiken. Om een en ander
Leerlingen kunnen meer
zelfstandiger zijn dan vroeger aan het einde
vanwege hun concrete implementatie. Start-
als leren leren, communicatieve redzaamheid
te verduidelijken geeft Marcel het volgende
‘Voorheen werkten we vooral leerlingvolgend,
van het vierde jaar’, aldus Marcel.
punt van het traject was de vraag: wat willen
en de sociaal emotionele ontwikkeling van
voorbeeld. ‘Bij een doel op het eerste niveau
nu gaan we uit van de leerstof. Opvallend
we als team met en voor onze leerlingen?
het grootste belang. We besloten daarom als
– dat is het niveau waarop gewerkt wordt als
genoeg blijkt nu dat de leerlingen veel meer
Gezamenlijk gedragen
m.noordegraaf@cedgroep.nl
Daarna hielden we ons bezig met de prakti-
team ons in eerste instantie te richten op het
de kinderen op school komen – bedenken
kunnen dan voorheen of dan we vroeger
Mar Noordegraaf begeleidde het team van het
010 4071472
sche invulling daarvan.’
invoeren van leerlijnen voor die gebieden.’
en vertellen leerlingen hoe zij een taak gaan
dachten. Het werken volgens de leerlijnen
Auris College gedurende twee schooljaren.
we nu werken echt door iedereen gedragen wordt. Sommige teamleden vonden het aanvankelijk een beetje lang duren allemaal, maar je hebt die tijd nodig om er iets gezamenlijks van te maken. Zonder al die bijeenkomsten zou ongetwijfeld iedereen weer zijn eigen draai aan de leerlijnen hebben gegeven.’ Het Auris College voert inmiddels zelfstandig leerlijnen voor de overige vakken in.
lingen aan het einde van het tweede leerjaar
Meer weten? Mar Noordegraaf
13
SPECIAL Professionals van kaliber
‘We lopen de hele dag met voelsprieten’
tekst Ineke Westbroek
Toen Kinderopvang SKR in Ridderkerk twee jaar geleden een programma zocht om de pedagogische kwaliteit te verbeteren, was de keuze snel gemaakt. Het werd Uk & Puk vanwege de praktijkgerichtheid, de materialen en de mogelijkheden tot uitbreiding en verdieping van methodes om kinderen in hun ontwikkeling te stimuleren.
KINDERDAGVERBLIJF SKR RIDDERKERK ‘Vroeger was een boek een boek, nu doe je
Kinderen komen los
locatiemanagers benadrukt. Op de werkvloer
er meer mee’, noemt pedagogisch mede-
Sinds de invoering van Uk & Puk zien Anne-
zijn zij van belang in de aansturing, de coa-
werker Miranda Gibson als één van de vele
Marie en Miranda in alle activiteiten mogelijk-
ching en de facilitering in het vve-proces. Zij
voorbeelden waarom zij graag met Uk & Puk
heden om kinderen te stimuleren. Kringge-
bewaken de voortgang van vve en zijn hierin
werkt. Het programma maakt haar bewust
sprekken zijn niet meer alleen gezellig, maar
de aanspreekpunten.’
van de vele mogelijkheden om vaardigheden
geven kinderen ook de kans om te praten.
Miranda: ‘Tijdens de kindbesprekingen maakt
van kinderen aan te boren en te prikkelen.
‘De kinderen komen meer aan bod’, consta-
Gitte concreet waaraan wij moeten werken,
‘Je leest niet alleen voor, maar je stelt ook
teert Miranda, ‘we betrekken iedereen bij het
wat ons alert maakt. We lopen de hele dag
vragen over begrippen die in het verhaal
gesprek, we vragen meer, gaan uitgebreider
met voelsprieten.’
voorkomen: warm, koud, kleuren, vormen,
op zaken in. Is je moeder jarig? Is het feest?
aantallen.’ Neem het prentenboek over de
Kinderen die niet goed durven praten, zet ik
mol die wil weten wie er op zijn kop gepoept
niet meer naast me, maar tegenover me. Ik
Training Uk & Puk
heeft. Miranda gebruikt het om kinderen aan
heb ze in beeld en kan ze aan het woord laten,
Met de Uk & Puk-training traint de CED-
te spreken op rekenvaardigheden. ‘Er komen
met algemene aandacht voor hun verhaal.
Groep pedagogisch medewerkers in het
allerlei voorwerpen en aantallen in voor
Kinderen die niets durfden te zeggen, komen
werken met het programma Uk & Puk
waarop ik doorga.’
nu los.’
(CED-Groep en uitgeverij Zwijsen). Het
Signalen oppikken
Rol locatiemanager
van taal, rekenen, motoriek en sociaal-
De Uk en Puk-training van de CED-Groep,
Puk helpt kinderen over de brug, merken de
emotionele vaardigheden.
die Miranda en haar collega Anne-Marie
pedagogisch medewerkers. Zoals het meisje
Belangrijker nog dan het kunnen uitvoeren
Achterberg binnenkort afronden, maakt hen
dat alleen met haar eigen vertrouwde groepje
van de activiteiten, is de bewustwording
bewuster van hun handelen. Zij herkennen
durfde mee te doen. Anne-Marie: ‘Toen ik
van de invloed van interactie en interven-
kansen die kinderen vooruithelpen in hun
haar Puk als vriendje meegaf, voelde zij zich
ties. De centrale vraag: hoe kan ik met
ontwikkeling.
zo veilig dat ze zich wel bij dat andere groepje
mijn gedrag de brede ontwikkeling van
‘Eerst stimuleerden wij kinderen meer intuï-
durfde aan te sluiten.’
kinderen stimuleren? De training maakt
tief’, schetst Miranda, ‘De training geeft hand-
Kindobservaties zijn met Uk & Puk een stuk
pedagogisch medewerkers bewust van
reikingen en achtergrondinformatie die ons
effectiever geworden, is de ervaring van beide
eigen gedrag, eigen competenties en kwa-
duidelijk maakt hóé wij moeten stimuleren.’
collega’s en hun leidinggevende Gitte van
liteiten. Daardoor zetten zij bewust eigen
Ook Anne-Marie is zich meer bewust van haar
Leeuwen.
vaardigheden in. Zij scherpen deze vaar-
handelen: ‘Ik denk meer na over waarom ik
Anne-Marie: ‘Eerst moesten wij hele boek-
digheden aan en herkennen en creëren
iets doe. Als ik vroeger merkte dat een kind
werken invullen, maar nu zien we na een
kansen om de ontwikkeling van kinderen
moeite had met puzzelen, ging ik dat extra
observatie met de ’Zo-lijsten’ sneller waar
te stimuleren.
oefenen, maar bleef daarin hangen. Nu weet
het eventueel aan schort.’
ik dat slecht puzzelen een signaal kan zijn
‘We kunnen dat op een meer gestructu-
van problemen met rekenen en onderschei-
reerde wijze doen’, aldus Gitte, ‘omdat we de
den van vormen en kleuren. Dus doe ik meer
termijnen vastleggen en nu werken vanuit het
k.vandermeulen@cedgroep.nl
spelletjes die tot rekenen prikkelen en laat ik
theoretische kader dat in de training wordt
010 4071724
zo’n kind tekenen en kleuren.’
geboden. In de training wordt de rol van de
programma richt zich op de ontwikkeling
‘Ik herken nu eerder de kansen die kinderen vooruit helpen.’ foto Jan van der Meijde
14
Meer weten? Karin van der Meulen
15
MAGiTO
CED-Groep steunt SOS Kinderdorp Alle 350 CED-medewerkers deden vorig jaar mee aan de verkiezing van een goed doel voor de organisatie.
Passend Presteren!
Er moest een relatie zijn met de CED-filosofie: ieder kind heeft recht om zijn of haar talenten te ontplooien. De uitslag: SOS Kinderdorpen.
Om de CED’ers op de hoogte te hou-
Het onderwijs moet beter gaan pres-
den van het reilen en zeilen in Meru,
teren. Want we moeten als Nederland
stuurt de ’dorpsdirecteur’ regelmatig
internationaal bij de top-5 van de ken-
een brief. Een fragment uit de meest
niseconomieën komen. Om onze welvaart op peil te houden in de internationale
De CED-Groep is erg blij met de keuze voor
Over uitwisseling tussen donateur en kin-
concurrentieslag, lijkt dat inderdaad
het SOS Kinderdorp Meru in Kenia. Algemeen
derdorp vertelt hij: ‘In de meivakantie heeft
belangrijk.
directeur Theo Magito: ‘Het is precies wat wij
CED’er Froukje Joosten een bezoek gebracht
belangrijk vinden. In Meru wordt de meest
aan het kinderdorp Meru en de omgeving.
Dus investeren in (na)scholing van leer-
kwetsbare groep kinderen opgevangen,
Haar verslag is te lezen op www.cedgroep.nl.
krachten, voor- en vroegschoolse educa-
namelijk kinderen die er helemaal alleen voor
Verder kijken we nog hoe we onze kennis en
tie, moderne leermiddelen, enzovoorts,
staan. Je kunt als kind nog zoveel talenten
expertise kunnen inzetten voor de kinderen
enzovoorts. Zou je zeggen… toch? Of op
hebben, zonder een ’thuis’ kun je die niet
in Meru. Een idee is bijvoorbeeld om één van
zijn Amerikaans: ‘Put your money where
goed ontwikkelen en is het heel moeilijk
onze methodes in het Engels te vertalen zodat
om uit te groeien tot kansrijke volwassene.’
die in Kenia gebruikt kan worden.’
your mouth is!’ Ik merk er niks van. U? Ja, de ambitie wordt volop beleden. Strenger toetsen, zeer zwakke scholen eerder sluiten... veel verbale krachtpatserij, maar middelen? Oh ja, toch. Er komt geld vrij uit de bezuiniging op het passend onderwijs. Driehonderd miljoen bezuinigen op de zwaksten, en dan gedeeltelijk herinvesteren in de sterkeren. Zoiets als de tekorten van de topclubs in het voetbal oplossen door het jeugd- en amateurvoetbal op te heffen. Kijkt toch niemand naar op de televisie. Of een medische kliniek sluiten vanwege te veel zieken. Laat de huisartsen het maar oplossen. Rare vergelijkingen? Ja, voor een deel. Maar wie toppers alleen goed kan laten presteren ten koste van de zwakkeren, is geen knip voor zijn neus waard. De keuze is niet beter presteren of passend onderwijs, maar passend presteren!
Het bootje vullen met knikkers tot het zinkt. foto CED-Groep
CED-Groep op Talentenfestival In april organiseerde Stichting Instituut Het Centrum de tweede editie van het Talentenfestival in Ahoy Rotterdam. De CED-Groep was erbij.
recente. SOS Kinderdorp Meru heeft bewogen
tijden achter de rug. Tijdens gewelddadige rellen na de verkiezingsuitslag van 2007 raakten veel kinderen hun ouders kwijt. Gelukkig heeft de organisatie van SOS
Kinderdorpen Kenia een groot aantal van
hen kunnen herenigen met ouders of familie. Kinderen voor wie dat niet lukte, zijn
in één van de vier kinderdorpen geplaatst. Onder de nieuwkomertjes in kinderdorp
Meru bevinden zich drie broertjes en hun zusje die hun vader en moeder tijdens
een storm verloren. De kinderen werden
aanvankelijk ondergebracht bij hun oma. Maar de oude dame bleek niet in staat
voor ze te zorgen. Om aan wat geld te komen, verzuimde de oudste jongen school en ging werken. Dat bleek onvoldoende.
De kinderen raakten verwaarloosd en uit-
eindelijk werd de hulp van SOS Kinderdorpen ingeroepen. Het viel niet mee om hen
te plaatsen. Het beleid van de organisatie is om biologische broers en zussen nooit
van elkaar te scheiden. In Meru konden Tijdens het Talentenfestival hebben duizenden kinderen proefjes, workshops en activiteiten op het gebied van techniek, media en communicatie kunnen doen. Zo konden ze ervaren op welk gebied hun talenten liggen.
ze gelukkig samen opgenomen worden.
In het begin hadden ze het moeilijk. Hun nieuwe broers en zussen in het SOS-gezin verstonden hun lokale taal niet. Dankzij
De kinderen konden bij de stand van de CED-Groep uitproberen hoeveel knikkers er in een zelf gemaakt bootje van zilverpapier gaan zonder dat het bootje zinkt. Het winnende kind heeft het voor elkaar gekregen om het bootje met 226 knikkers (!) te laden voordat het begon het zinken.
het engelengeduld van hun SOS-moeder en de goede begeleiding voelden de kinderen
zich na verloop van tijd veilig en geliefd.
Ze zijn dol op hun SOS-moeder en hebben
een groot vertrouwen in haar. De kinderen Ook viel er bij de stand informatie in te winnen over alle activiteiten, producten en diensten
gaan ook met plezier naar school.
die de CED-Groep biedt als het gaat om het ontwikkelen van talenten. www.soskinderdorpen.nl Het winnende kind heeft inmiddels twee bioscoopbonnen opgestuurd gekregen. 16
17
AGENDA
CURSUSBUREAU
Trainingen, cursussen en workshops 2011-2012
STUDIEDAGEN EN WORKSHOPS
CURSUSSEN
25 mei studieochtend Aan de slag met Nieuwsbegrip Basis 25 mei studiemiddag Nieuwsbegrip invoeren als methode voor begrijpend lezen
start 6 september Dyslexiecoach po/vo
8 juni workshop Mindfulness
IN DE NIEUWE CURSUSBROCHURE VINDT U KORTE BESCHRIJVINGEN VAN CURSUSSEN, TRAININGEN, WORK-
31 augustus workshop Mindfulness
start 22 september
SHOPS, CONFERENTIES EN STUDIEDAGEN VOOR PRIMAIR EN SPECIAAL ONDERWIJS. VOOR VOORTGEZET
7 september workshop Lezen rond de Kinderboekenweek
ONDERWIJS EN KINDEROPVANG ZIJN ER APARTE BROCHURES. OP WWW.CEDGROEP.NL/CURSUSSEN VINDT
21 september studieochtend Huiselijk geweld: Meldcode en zorgstructuur po/so
U LANGERE BESCHRIJVINGEN, ACTUELE DATA EN PRIJZEN. BENT U GEÏNTERESSEERD IN EEN CURSUS, NEEM DAN VOORAL EEN KIJKJE OP DE SITE. U KUNT ZICH DAAR ONLINE INSCHRIJVEN.
De nieuwe cursusbrochure is uit!
5 oktober workshop Werken met knuffels 5 oktober workshop Gesprekken met ouders over (vermoedens van) kindermishandeling 5 oktober studieochtend Hoogbegaafdheid
start oktober SVIB, basistraining CURSUSSEN KINDEROPVANG start 8 september NCKO module 1: Kwaliteitsmonitor
10 oktober workshop Stimulerende werkvormen bij spreekvaardigheid
start 12 september Intern begeleider voor kov en psz
BINNENKORT
start oktober GriT: Groepsleidster interactie training
5 oktober studiemiddag Middelen en materialen hoogbegaafden
Specialisten in het onderwijs
Kwaliteit en zorg binnen
In verband met de invoering van
de kinderopvang
de functiemix zijn er nieuwe
Het Nederlands Consortium Kin-
post–hbo cursussen ontwikkeld
deropvang Onderzoek (NCKO) heeft
18 mei CED-Dictee
CURSUSSEN PRIMAIR EN SPECIAAL ONDERWIJS
voor de specialisten in spé. Na
een instrument ontwikkeld om de
Ieder jaar organiseert de CED-Groep het CED-dictee. De beste spellers uit
de basiscursussen voor de Intern
pedagogische kwaliteit van de op-
Rotterdam en omstreken strijden om een felbegeerde wisselbeker.
start 6 september RADslagtrainer
begeleider, de Rekenspecialist,
vang in kinderdagverblijven voor 0-4
iCoach en de Taalcoördinator zijn
jarigen te meten: de NCKO-Kwali-
20 juni Kinderopvang in de 21e eeuw
er nu ook basiscursussen voor
teitsmonitor. De CED-Groep heeft in
Op maandag 20 juni organiseert de CED-Groep een inspirerende informatie
de Leesspecialist, de Gespeciali-
samenwerking met het NCKO twee
bijeenkomst voor directieleden, pedagogen, regio- en locatiemanagers in de
start 29 september
seerd ambulant leesbegeleider,
cursussen ontwikkeld om die moni-
kinderopvang. Na de inleiding kunt u kiezen uit de volgende workshops: Inte-
Basiscursus Intern Begeleider
de Gedragsspecialist en de Zorg-
tor goed te kunnen gebruiken.
graal Kindcentrum, Inspectiekader – kwaliteit, pedagogisch kader voor bso,
coach en -coördinator vo. Het zijn
Ook is er veel vraag naar oplei-
actuele ontwikkelingen (waaronder startgroepen/groep nul) en Hoe positio-
pittige éénjarige opleidingen voor
dingsmogelijkheden voor intern
neer ik mijn instelling. Kosten € 25,- p.p.
start 20 september Taalcoördinator Plus
de leerkrachten en docenten die
begeleiders en de taaltraining voor
breder inzetbaar willen zijn en
pedagogisch medewerkers. De
start 5 september IKC Seminars 2011-2012
zich willen specialiseren. Naast
eerste cursus wordt inmiddels jaar-
CED-Groep en Stichting Brede School Nederland organiseren in 2011-2012
aandacht voor vakinhoud, vak-
lijks in vier verschillende plaatsen
een groot aantal IKC seminars. Laat u inspireren en neem deel aan seminars
didactiek en passend onderwijs
gegeven.
als Alles onder één dak’, Blikveld en fundament, Beheer en exploitatie en Samen voor ons eigen. De zestien verschillende seminars bestaan ieder uit
worden gesprekstechnieken en
start 19 september Basiscursus Leesspecialist
start 5 oktober iCoach po start 10 oktober Herzie Dyslexie start 12 oktober Rekenspecialist
begeleidingsvaardigheden ook
Advies en maatwerk
twee bijeenkomsten van drie uur; in Rotterdam, Veldhoven of Maartensdijk.
getraind. Hierdoor kan de nieuw
Vrijwel alle cursussen, trainingen
Kosten € 195,- per seminar van twee bijeenkomsten, inclusief lunch.
verworven kennis beter overdra-
en workshops zijn op maat in te
gen worden op de collega’s en
kopen voor uw school, kinderdag-
21 en 28 september Regionale Jonge Kinddagen Science 2011
profiteert de hele school van deze
verblijf, bestuur of samenwerkings-
Op 21 september (ss Rotterdam) en 28 september (Olympisch Stadion
professionalisering.
verband. Neem daarvoor contact
Amsterdam) zijn er de Regionale Jonge Kinddagen Science vol inspirerende
op met uw accountmanager van de
workshops. Deze dagen zijn speciaal bedoeld voor leerkrachten van groep 1
CED-Groep. Heeft u nog geen ac-
en 2 van de basisschool, pedagogisch medewerkers van kinderdagverblijven,
start 16 september
countmanager, dan kunt u contact
peuterspeelzalen, buitenschoolse opvang en gastouders.
Basiscursus Zorgcoach
Meer informatie: h.vandenbemt@cedgroep.nl.
start 12 oktober
Opbrengstgericht en
18
21 september workshop (H)erkennen van kindermishandeling po/so
Cursus Coaching
datagestuurd
Passend
De Inspectie van het Onderwijs gaat strenger
Daarnaast moet passend onderwijs verder
opnemen met het Cursusbureau. Wij verwij-
toezien op opbrengstgericht onderwijs. De
vorm krijgen, ondanks alle bezuinigingen.
zen u dan graag door. Ook voor adviesvragen,
CED-Groep kan u helpen bij deze uitdaging.
Deze uitdaging is ongetwijfeld nog veel
visie-ontwikkelingen en Vliegende Brigades
Conferenties begrijpend lezen
Onze cursusleiders en onderwijsadviseurs
groter. Hoe komt u als (midden)managers,
kunt u bij ons terecht.
De conferentie over begrijpend lezen van oktober 2010 was zo goed bezocht
kunnen u meer vertellen over de wijze waarop
leerkrachten en docenten zover dat u met
u door datagestuurd te werken naar bepaalde
elkaar alle kinderen met al hun verschillende
opbrengsten toe kunt werken. In de cursus-
onderwijsbehoeften passend onderwijs kunt
brochure vindt u het aanbod met cursussen
bieden? Reken maar dat u de op deze pagina
voor directies en intern begeleiders.
genoemde specialisten hard nodig heeft.
dat het Kenniscentrum Begrijpend Lezen komend schooljaar een nieuwe conferentie organiseert. Deze zal op diverse plaatsen in Nederland worden Meer weten? Lot Hannik cursusbureau@cedgroep.nl
gehouden. Lees meer op www.kcbegrijpendlezen.nl
start 13 oktober Basiscursus Bouwcoördinator start 13 oktober Basiscursus Gedragsspecialist CURSUSSEN VO, VSO EN MBO
Basiscursus Zorgcoördinator start 3 oktober Basiscursus Taalcoördinator Verder specialiseren? Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor prijzen en data.
19
Bekijk het nieuwe cursusaanbod voor het voortgezet onderwijs! www.cedgroep.nl/cursussen • Basiscursus Taalcoördinator • TVO-coach • Stimulerende werkvormen spreekvaardigheid • Taalstimulerende coachingsgesprekken • Taalstimulerende schrijfdidactiek • Werken met Woordenweb • Werken met Nieuwsbegrip • Nieuwsbegrip invoeren in het vo • De dyslexiecoach • De zorgcoördinator • Zorgcoach • Basismodule Zorgleerlingen in het vo • Verdiepingsmodule: Autisme • Huiselijk geweld; meldcode en zorgstructuur • (H)erkennen van kindermishandeling • Omgaan met (pre)pubers • Rekenspecialist