KlasseApart, mei 2012

MEI 2012 NUMMER 2

JAARGANG 10

INFORMATIEBLAD RELATIES CED-GROEP

SPECIAL PRESTATIEBOX Puntjes op de i met Prestatiebox Ambitieuze leercultuur vraagt inzet van iedereen Meerjarig traject Toptalent Erkend

inhoud Postbus 8639

bezoekadres:

3009 AP Rotterdam

Dwerggras 30

010 4071599

3068 PC Rotterdam

www.cedgroep.nl

SPECIAL PRESTATIEBOX

info@cedgroep.nl

6 Puntjes op de i met Prestatiebox ‘Winst voor leerlingen, leraren, intern begeleiders, directies én schoolbestuurders’

Redactioneel

Prestatiebox Schoolbesturen ontvangen bovenop de lumpsum een bedrag. Dit kunnen ze inzetten voor opbrengstgericht werken aan taal en rekenen, excellentie, wetenschap en techniek én voor de professionalisering van leerkrachten en schoolleiders. Deze ’Prestatiebox’ moet de prestaties van leerlingen, leerkrachten, schoolleiders en schoolbestuurders verhogen.

Vanaf schooljaar 2012-2013 kan het geld ook ingezet worden voor het versterken van de kwaliteit en de samenhang van onderdelen van cultuureducatie. We gingen langs bij Anja de Rooij en Hans Piederiet om van hen te horen wat de CED-Groep in dit verband allemaal te bieden heeft. En dat is veel! Lees het op pagina 6 en 7.

Adviseur Audrey Machielsen hielp VSO De Korenaer in Eindhoven met het koppelen van de leerlijnen sociaal gedrag en leren leren aan pedagogische standaarden. Het resultaat: aantoonbaar competente leerkrachten en meer duidelijkheid voor ouders en leerlingen

8 VSO De Korenaer, Eindhoven ‘Een ambitieuze leercultuur vraagt inzet van iedereen’ 11

Toptalent Erkend op De Aventurijn, Houten Uitdagend onderwijs voor talentvolle leerlingen

12 Wetenschap en techniek op Montessorischool, Monster ‘Prikkel kinderen om te onderzoeken en te experimenteren’

over (leer)vorderingen. (pagina 8, 9 en 10) Met het meerjarige traject TOPtalent Erkend! begeleidt de CED-Groep scholen in het vormgeven van onderwijs aan (hoog)begaafde leerlingen. De pijlers van het traject zijn: teamtraining, talentcoach, stuurgroep en inzet van ouders. We gingen kijken op basisschool De Aventurijn in Houten. (pagina 11) De Eerste Westlandse Montessorischool Monster besteedt veel aandacht aan wetenschap en techniek. Directeur Maaike Kramer vertelt over het hoe en waarom. (pagina 12 en 13)

3 Nieuws 14 Cursus spelstimulerings­ programma De Droomvogel 15 Nieuwsrekenen 16 SPOT

COLOFON

16 MAGiTO klasseApart is een drie

redactie

foto voorpagina

keer per jaar verschijnend

Willem Bijl

Jan van der Meijde

informatieblad van de

Frank Brouwer

CED-Groep over (nieuwe)

Lot Hannik

vormgeving

diensten, producten en

Cees Hereijgens

Pressure Line, Rotterdam

aspecten van educatieve

Toni van Oortmerssen

dienstverlening in de

Carolien Rebel

druk

praktijk; bestemd voor

Elly van der Zel

Goos, Ouderkerk a/d IJssel

redactie-adres

oplage

CED-Groep

10000

scholen, onderwijsinstellingen en overige relaties.

ISSN 1571-660

Postbus 8639

jaargang 10

3009 AP Rotterdam

KlasseApart gratis

nummer 2

klasseapart@cedgroep.nl

ontvangen?

Mail uw adresgegevens naar:

mei 2012 website www.cedgroep.nl

2

KlasseApart mei 2012 nummer 2

klasseapart@cedgroep.nl

27 Ontwikkelingsperspectief: toewerken naar maximale resultaten 18 Scholingsaanbod 2012/2013 19 Agenda 20 De werkdag van Marit Strikwerda

N I E U W S

N I E U W S

N I E U W S

Lespakket voor zomerscholen Komende zomervakantie organiseren verschillende scholen en gemeenten een zomerschool. Zodat leerlingen zonder zomerdip aan het nieuwe schooljaar kunnen beginnen. De makers van Nieuwsbegrip ontwikkelen een compleet lespakket voor één, twee of drie lesweken, voor leerlingen die na de vakantie starten in groep 5, 6, 7 of 8. Het thema: Lespakket voor Zomerscholen Mijn stad.

Voor een stevige start in het nieuwe schooljaar

KAMELEON

Hoe kunnen leerlingen zonder ‘zomerdip’ starten in het nieuwe schooljaar?

Met behulp van de zomerschool!

Het basispakket

Aanpassen van lessen en leskisten voor Speciaal Onderwijs op NME-centra

Het basislespakket bevat lesstof voor drie lesuren gedurende één, twee of drie lesweken. Er zijn opdrachten voor lezen, taal, VAN

D

V

N

E

MA

VA

voor een lesweek.

U kunt het pakket inzetten als totaalprogramma, maar ook gebruiken als onderdeel van uw curriculum van bijvoorbeeld 2 of 3 weken. Het thema van de lesweek: ‘Mijn stad’.

KE RS

Komende zomervakantie worden er in diverse steden zomerscholen georganiseerd. Leerlingen die naar de zomerschool gaan, krijgen één, twee of meerdere weken extra onderwijs. Zodat zij zonder ‘zomerdip’ aan het nieuwe schooljaar beginnen. Zo’n zomerschool vraagt nogal wat van de leerkrachten. Daarom ontwikkelen de makers van Nieuwsbegrip dit jaar een compleet lespakket

D

spelen in hun eigen omgeving.

KERS

VAN

teksten en rekenopgaven rond thema’s die

MA

N

lingen die na de zomer starten in groep 5, 6, 7 of 8. Leerlingen gaan aan de slag met

E

A

rekenen en sociale competentie voor leer-

Kameleon De CED-Groep heeft samen met Stichting

De voordelen van dit pakket

Veldwerk Nederland ’Kameleon’ gelan-

Het lespakket biedt de vertrouwde kwali-

Het pluspakket

teit van Nieuwsbegrip: bewezen effectief

Voor de middagen van de zomerschool is

om leerlingen verder te helpen met begrij-

er optioneel een aantrekkelijk pluspakket.

pend lezen en rekenen. Bovendien kunt u

Wij werken samen met partners die ge-

eenvoudig differentiëren met opdrachten

specialiseerd zijn in theater, media, weten-

op verschillende niveaus. Voor iedere leer-

schap en techniek, verkeer en natuur.

ling is er een portfolio.

De kosten voor het pluspakket bieden wij op offertebasis.

ceerd. Aan de hand van deze map met dvd kunt u lessen en lesmaterialen voor natuur- en milieu educatie (NME) passend maken voor leerlingen van het speciaal (basis)onderwijs. Het gaat bijvoorbeeld om het aanpassen van leskisten aan het niveau en de behoeften van leerlingen. Een ander onderdeel van Kameleon bestaat uit trai-

Kosten

ningen voor medewerkers van NME-centra

1 lesweek: € 20,- per leerling

Meer weten?

2 lesweken: € 35,- per leerling

Heeft u interesse in het zomerschoolpak-

3 lesweken: € 50,- per leerling

ket? Neem dan contact op via

U ontvangt lessen, toetsen en voor iedere

zomerschool@cedgroep.nl. Of kijk op

leerling een portfolio.

www.cedgroep.nl/zomerschool.

waarbij zij leren hoe je je kunt voorbereiden op een groep leerlingen met extra onderwijsbehoeften. Meer informatie bij Linda Jonkman, j.jonkman@cedgroep.nl.

Wijzer Onderwijs mbo

Instroomgroepen vve

Onderwijs afstemmen op de behoeften van jongeren met een stoornis is een

Bent u nieuw in uw organisatie of is er een nieuwe

moeilijke opgave. De CED-Groep heeft hiervoor de afgelopen jaren de reeks

groep gestart? En is er behoefte aan een erkende

Wijzer Onderwijs ontwikkeld. Daarvan verschijnt nu ook een mbo-versie. In

vve-cursus? Schrijf u dan in voor één van de

de bijbehorende training leert u stoornissen bij leerlingen te herkennen en

instroomgroepen vve. Deze groepen worden voor

krijgt u praktische aanwijzingen om daarop in te spelen. Binnenkort gaat

alle vve-programma’s georganiseerd en kunnen bij

een pilottraining van start. Werkt u in het mbo en wilt u (gratis) deelnemen?

voldoende belangstelling ook in uw regio plaats-

Neem contact op met Laura Meijer, l.meijer@cedgroep.nl.

vinden. Interesse? Neem contact op met Mireille

Zie ook www.wijzeronderwijs.nl.

David, m.david@cedgroep.nl.

KlasseApart mei 2012 nummer 2

3

N I E U W S

N I E U W S

N I E U W S

Vernieuwde quickscan rekenen Het protocol ERWD (Ernstige RekenWiskunde-problemen en Dyscalculie) helpt scholen met het planmatig verbeteren van hun rekenonderwijs. Daardoor krijgen ook kinderen met specifieke rekenproblemen precies wat ze nodig hebben. Het nieuwe protocol is verwerkt in de CED-quickscan rekenen voor het primair onderwijs. Bekijk alle quick­ scans voor taal, gedrag en rekenen op www. cedgroep.nl/quickscans. foto Jan Boertien

Eerste in Zwolle!

Vakbegrip.nl Vakbegrip is een webbased oefenprogramma

Zo trots als een pauw staan leerlingen en directeur Jan Hommes van de basisschool

voor mbo-studenten met een zwakke lees-

De Marsweide bij het zojuist onthulde bord ’Nieuwsbegripproof’. Samen met de de

vaardigheid en een beperkte woordenschat of

Florens Radewijnsschool en de De Gerenhof zijn zij de eerste Nieuwsbegrip-gecertifi-

een zwakke rekenvaardigheid. Voor Handel &

ceerde scholen in Zwolle. Dit werd mogelijk nadat de leerkrachten vier Masterclasses

Economie en Techniek zijn er motiverende en

Nieuwsbegrip volgden. Jan Hommes: ‘Begrijpend lezen was vroeger maar een saaie

vakgerichte teksten taallessen; voor Zorg &

aangelegenheid. Nu doen we dat met Nieuwsbegrip heel anders. Interessante teksten

Welzijn (inclusief Sport en Bewegen) reken-

uit de actualiteit, krantenberichten, Jeugdjournaal en internet worden op het digibord

lessen. Dit voorjaar krijgen de eerste lessen

heel precies geanalyseerd.’ Zie ook www.nieuwsbegrip.nl.

een plaats op vakbegrip.nl. Meer informatie bij Heleen Rutgers, h.rutgers@cedgroep.nl.

Tweede druk ’Teach’ Teach Like a Champion, 49 technieken om leerlingen te laten excelleren, is nog maar net een paar maanden uit en de eerste oplage is al uitverkocht. Het succes van dit boek bewijst dat leerkrachten behoefte hebben aan praktische technieken om hun lesgeven te verbeteren. Met Teach-technieken als Honderd procent, Goed is goed en Pepper zorgt u voor een positief klassenklimaat, hoge verwachtingen van leerlingen en meer plezier in uw lessen.

Teach Like a Champion is ook prima te gebruiken in het sbo. Momenteel werkt de CED-Groep aan een katern voor cluster 3-zml. Hierin staan specifieke voorbeelden van Teach-technieken voor het zml. De uitbreiding gaat ook in op de relatie met de CED-leerlijnen. Het katern is rond de zomervakantie gereed. Er komt ook een pilot voor een aantal cluster 4-scholen, waarbij filmers praktijkvoorbeelden vastleggen. Hou www.teachnederland.nl in de gaten voor actuele berichten. Meer informatie: Robert Jacobs, r.jacobs@cedgroep.nl.

4

KlasseApart mei 2012 nummer 2

N I E U W S

N I E U W S

Website CED-Groep nu ook op smartphone De CED-Groep lanceert een mobiele versie van haar website. De site is nu beter toegankelijk voor mobiele internetgebruikers. Bent u bijvoorbeeld onderweg naar ons en wilt u het adres controleren met uw smartphone? Of bent u nieuwsgierig naar onze agenda? Surf met uw mobiele telefoon naar m.cedgroep.nl.

Als u toch de normale website nodig heeft, dan kunt u via een link onderaan de mobiele website eenvoudig terugschakelen naar de desktopversie.

N I E U W S

NIEUW IN WEBWINKEL DUIDEN EN DOEN PO Wie in het onderwijs werkt, krijgt er mee te maken: termen als datagestuurd en opbrengstgericht werken, referentieniveaus, werken met leerlijnen, leerstandaarden en ontwikkelingsperspectieven. Wat betekenen al die termen? Wat hebben ze met elkaar te maken? En, belangrijker, wat is eigenlijk het nut ervan? In Duiden en Doen staat beschreven wat deze termen betekenen en hoe ze met elkaar samenhangen. Aan de hand van een fictieve school, basisschool De Vrijheid, legt de auteur uit hoe een school kan omgaan met al deze begrippen.

Pilotscholen gezocht Heeft uw school interesse in wetenschap en

ten in kaart brengen wat individuele leerlin-

techniek? De CED-Groep zoekt enthousi-

gen in huis hebben aan vaardigheden op het

aste scholen die willen meewerken aan het

gebied van wetenschap & techniek. U krijgt

toetsen van een quickscan en een observatie-

hiermee inzicht in de opbrengsten op groeps-

instrument aan de praktijk. De quickscan

en individueel niveau.

maakt een ‘foto’ van waar uw school staat

Geïnteresseerd? Meer informatie? Contact:

met uw wetenschap & techniekonderwijs. Met

Marjolein Gielen, 010 4071495, m.gielen@

het observatie-instrument kunnen leerkrach-

cedgroep.nl.

Duiden en Doen Werken aan kerndoelen, referentieniveaus, leerstandaarden, leerlijnen, ontwikkelingsperspectieven, leerroutes, uitstroomniveaus enzovoort enzovoort, met de leerresultaten als uitgangspunt.

versie BaO

ACTIEPAKKET KINDEROPVANG

E-magazine jeugdliteratuur

Samenspelen met baby’s en Knuffels zijn nu samen voor € 59,95 verkrijgbaar als actiepakket. Met deze aanvullende producten

In opdracht van Stichting Lezen ontwikkelt

werkingsvormen. Bent u docent Nederlands

realiseert u een aantrekkelijke doorgaande

de CED-Groep een proefaflevering voor een

en wilt u de proefaflevering ontvangen en

lijn in het activiteitenaanbod aan kinderen

e-magazine jeugdliteratuur voor vmbo-

becommentariëren? Mail dan naar Ed Olijkan,

van 0-3 jaar. De activiteiten zijn ontwik-

leerlingen. Dit magazine biedt aansprekende

e.olijkan@cedgroep.nl.

keld in samenwerking met pedagogisch werkers en bedoeld om de ontwikkeling

jeugdliteraire teksten met uitdagende ver-

van kinderen op een interactieve manier te

Hechtingsproblemen

stimuleren.

Deze producten zijn te bestellen op www.cedgroep.nl/webwinkel.

Op dit moment ontwikkelt de CED-Groep de

Wijzer Onderwijs Wijzer over Hechting

www.cedgroep.nl

map Wijzer Onderwijs: Hechtingsproblemen.

Webwinkel vernieuwd

Deze verschijnt in het najaar. Ook is er een

De webwinkel van de CED-Groep is

training in de maak over het omgaan met

vernieuwd. Het zoeken op producten

leerlingen met hechtingsproblemen. Komend

gaat gemakkelijker en de uitleg over de

schooljaar kunt u deze training op maat aan-

bestelprocedure is sterk verbeterd. Aan

vragen. Meer weten over het aanbod van Wijzer

’klantenservice’ is een rubriek met veelge-

Onderwijs? Kijk op www.wijzeronderwijs.nl.

stelde vragen toegevoegd.

KlasseApart mei 2012 nummer 2

5

SPECIAL PRESTATIEBOX

Onderwijs kan met Prestatiebox puntjes op de i zetten In het regeerakkoord is vastgelegd dat het onderwijs de komende vier jaar naast de reguliere lumpsumbekostiging ook een

tekst Ronald Buitelaar

Het kabinet stelt de komende vier jaar extra middelen beschikbaar om het

bedrag via de Prestatiebox ontvangt. Geld dat

onderwijs eigen accenten te laten zetten bij verbetering van de onderwijs-

kan worden ingezet voor onder meer taal en

kwaliteit. Deze zogenoemde Prestatiebox is bedoeld om het onderwijs te

rekenen, wetenschap en techniek, talent-

verbeteren op een wijze die aansluit bij de eigen situatie en op basis van

ontwikkeling en voor de professionalisering van leerkrachten en schoolleiders. Het doel

eigen prioriteiten.

is de prestaties van leerlingen, leerkrachten, schoolleiders en -bestuurders te verhogen.

Scholen en besturen kunnen, afhankelijk van

observatielijsten, scoringsformulieren – maar

Andere beslissingen

de specifieke situatie, zelf kiezen hoe zij het

het wordt nog nauwelijks gebruikt voor hande-

Het is een aanpak die ertoe kan leiden dat

geld het meest effectief in willen zetten.

lingsplanning.’

er op diverse niveaus andere beslissingen genomen gaan worden: ‘Als er meer inzicht

Beleidsvrijheid Hans Piederiet, directeur regionale markt Zuid-Holland en unitmanager Anja de Rooij zijn blij met de beleidsvrijheid die de inzet van de Prestatiebox met zich meebrengt: ‘Besturen en scholen kunnen op deze manier zelf bepalen aan welke aspecten van professionele ontwikkeling en verhoging van leerresultaten zij het geld willen uitgeven. Dat kan op bestuursniveau zijn, maar ook op schoolniveau.’

‘Winst voor leerlingen, leraren, intern begeleiders, directies én schoolbestuurders’

komt in de wijze waarop resultaten tot stand komen, heeft dat niet alleen gevolgen voor het lesaanbod van leerlingen, maar kunnen daar ook consequenties uit volgen voor bijvoorbeeld de begeleiding van leerkrachten, de bijscholingsbehoefte en zelfs het personeelsbeleid. Het goed leren gebruiken van data kan dus winst opleveren voor leerlingen, leraren, intern begeleiders, directies en schoolbestuurders. Als dát geen opbrengstgericht werken is!’

6

Gebruik van data

4D-aanpak

Welke keus besturen en scholen ook maken,

De 4D-aanpak (data, duiden, doelen, doen)

Hans en Anja stellen vast dat de CED-Groep

van de CED-Groep* helpt scholen om die

genoeg producten en diensten (zie kader) in

stap wel te zetten. Deze aanpak maakt het

huis heeft om hen daarbij te ondersteunen.

mogelijk om leerlingen niet op grond van de

Eén daarvan lichten ze graag nader toe.

leerstof, maar op basis van behaalde resulta-

Hans: ‘Opbrengstgericht werken en profes-

ten in een van de drie leerarrangementen in

sioneel handelen begint met het begrijpen

te delen. Hans: ‘Het voordeel daarvan is dat

en gebruiken van verzamelde data. Scholen

leraren van te voren nadenken over het aan-

hebben de beschikking over veel gegevens,

bod zodat er echt passend onderwijs verzorgd

maar gebruiken deze nog niet optimaal voor

wordt. Niet alleen voor de middenmoters

het plannen van hun onderwijs. Op leer-

en zorgleerlingen maar ook voor de meer

lingniveau zien we wel beweging, maar op

begaafde leerlingen.’ Anja: ‘We zijn op dit mo-

groeps- en schoolniveau niet of nauwelijks.’

ment bezig om deze aanpak ook te vertalen

Anja: ‘Hetzelfde zien we bij de peuters en kleu-

naar peuterspeelzalen en andere vormen van

ters. Er is veel voorhanden – video-opnamen,

voor- en vroegschoolse opvang.’

KlasseApart mei 2012 nummer 2

* Cluster Eduniek levert hetzelfde aanbod onder de naam ‘Verrassend passend’.

Meer weten?

Hans Piederiet h.piederiet@cedgroep.nl 010 4071527 Anja de Rooij a.derooij@cedgroep.nl 010 4071788

www.cedgroep.nl/prestatiebox

Hans Piederiet en Anja de Rooij: ‘Het goed leren gebruiken van data kan winst opleveren voor leerlingen, leraren, intern begeleiders, directies en schoolbestuurders.’ foto Jan van der Meijde

Succesvolle producten en diensten die aansluiten bij de Prestatiebox • Alles is data ‘De voorloper van de 4Daanpak. Geeft deelnemers inzicht in de

• Lespakket voor zomerscholen ‘Kant en klaar aanbod dat bestaat uit een

• TOPtalent Erkend! ‘Hoe komen we hoogbegaafden op het spoor en wat

wijze waarop data verzameld worden en

basispakket voor de ochtend (basisvaar-

bieden we ze aan?’ (lees meer op pa-

hoe je deze kunt analyseren. Tip: doe de

digheden en sociaal/emotioneel aan-

gina 11)

cursus met het hele team en loop per

bod) en een pluspakket (theater, media

vakgebied de data door.’

en verkeer) voor de middag. Eventueel

• Nieuwsrekenen ‘Rekenen met de

aangevuld met een training voor leer-

scholen en effectief. Wie nog beter met

krachten.’ (lees meer op pagina 3)

het programma wil leren omgaan kan

actualiteit. Qua onderwerp gekoppeld aan Nieuwsbegrip en vooral gericht

• Nieuwsbegrip (XL) ‘Zeer geliefd bij

speciale Masterclasses volgen.’

• Kaliber Kompas ‘Een effectief, krachtig

op toegepast rekenen.’ (lees meer op

en gewaardeerd middel om leerkrach-

• Ouderbetrokkenheid ‘Bevorderen van

pagina 15)

ten te voorzien van handvatten voor hun

educatief partnerschap. Bijvoorbeeld

handelen.’

met behulp van gesprekstrainingen.’

• Wetenschap en techniek ‘Biedt aanknopingspunten voor het aanleren van

• Opzetten van goede kwaliteitszorg

een wetenschappelijke/onderzoekende

‘Wees niet afhankelijk van de kracht van

houding bij begaafde leerlingen. De

een enkeling, maar zet een duurzaam

CED-Groep is regionaal steunpunt.’

en integraal systeem op dat werkt met

(lees meer op pagina 12 en 13)

aan inspectienormen gerelateerde kwaliteitskaarten.’

KlasseApart mei 2012 nummer 2

7

SPECIAL PRESTATIEBOX

‘In de leerlijn sociaal gedrag valt het vinger opsteken onder de basale competenties die een leerling moet beheersen.’ archieffoto Jan van der Meijde

8

KlasseApart mei 2012 nummer 2

De Korenaer werkt opbrengstgericht op leerling- en leerkrachtniveau tekst Ronald Buitelaar

Bij locatie Strausslaan van VSO De Korenaer in Eindhoven wordt hard gewerkt aan het planmatig en opbrengstgericht werken met leerlijnen voor de verschillende vakken en aandachtsgebieden.

Drie jaar geleden begon de school met hulp van adviseur Audrey Machielsen aan het koppelen van de leerlijnen sociaal gedrag en leren leren aan pedagogische standaarden. Het resultaat: aantoonbaar competente leerkrachten en meer duidelijkheid voor ouders en leerlingen over (leer) vorderingen. KlasseApart liet zich informeren.

De Korenaer, locatie Strausslaan in Eindho-

Zij werd gevraagd om het schoolteam bij dit

overstap te maken van veel individuele doelen

ven, is een school voor Voortgezet Speciaal

ontwikkelingsproces terzijde te staan. Audrey

voor leerlingen naar geclusterde groepsdoe-

Onderwijs, cluster 4.

herinnert zich een flinke ’worsteling’ om

len.’ Volgens Monique is het de verdienste

De school heeft zich gespecialiseerd in

het schoolteam ervan te overtuigen dat het

van Audrey dat het team na verloop van tijd

onderwijs aan leerlingen met een Au-

werken met leerlijnen voor alle betrokkenen

warm liep voor de leerlijn ontwikkeling: ‘Zij

tisme Spectrum Stoornis (ASS). Monique

meerwaarde heeft: ‘Leerkrachten waren ge-

heeft de vraagstelling echt uit het team laten

Hootsmans, zorgcoördinator en lid van

wend om met individuele handelingsplannen

komen en hen steeds zelf vervolgstappen

de stuurgroep ’leerlijnen’ legt uit welke

te werken en zagen niet direct het nut van

laten zetten.’

ontwikkeling de school heeft doorgemaakt:

een nieuwe werkwijze waarbij leerdoelen tot

‘Scholen als de onze zijn zo’n tien jaar geleden uit de grond gestampt omdat de behoefte aan onderwijsvoorzieningen voor deze jongeren enorm

‘Een ambitieuze leercultuur vraagt inzet van iedereen’

PH-meter Het is dan ook het team dat aangeeft zich eerst te willen richten op het verbeteren van het sociaal gedrag van de leerlingen,

was toegenomen. De eerste zorg bij oprichting van de school was een

ambitieniveaus geclusterd werden. Bovendien

een voorwaarde om tot leren te kunnen

onderwijsplek bieden aan leerlingen. Toen de

waren leerkrachten gewend om naar de ken-

komen. Audrey besluit de aanpak ervan op

school eenmaal met een basisonderwijsaan-

merken van leerlingen te kijken en niet direct

de resultaten van de PH-meter van de CED-

bod draaide, bleek de ontstane ruimte nodig

naar het effect van hun eigen pedagogisch

Groep te baseren, een instrument waarmee

voor verdere ontwikkeling.’

handelen.‘

pedagogisch handelen in kaart kan worden gebracht. De centrale gedachte daarachter is

Weerstand

Veel op het bordje

dat het gedrag van kinderen pas verandert als

De school besloot te gaan werken met leer-

Ook Monique kan zich nog goed voor de

het gedrag van de leerkracht verandert.

lijnen, zodat in ambitieniveaus kon worden

geest halen hoe het team drie jaar geleden

vastgelegd wat de school met haar onder-

aan de klus begon: ‘We hebben het hier over

Eyeopener

wijs wil bereiken. Een beslissing die door

leerkrachten die al heel veel op hun bordje

Het blijkt een eyeopener voor leerkrachten.

het management werd genomen en nogal

hadden. De van bovenaf opgelegde beslissing

Audrey: ‘Het lijkt voor de hand te liggen dat

wat weerstand opriep bij het onderwijzend

om leerlijnen te gaan ontwikkelen kwam daar

leerkrachten weten wat het effect is van hun

personeel.

nog eens bovenop. Wat de collega’s misschien

handelen op het gedrag van leerlingen. Toch

Audrey Machielsen is senior onderwijsad-

nog het meeste dwars zat, was het feit dat

blijkt een groot deel van hen zich daar in de

viseur bij de CED-Groep en was voorheen

ze niet goed wisten waar ze aan begonnen.

praktijk minder bewust van te zijn. Met de

zelf werkzaam in het cluster 4 onderwijs.

Daarnaast waren veel van hen huiverig om de

leerlijn sociaal gedrag en leren leren brengen KlasseApart mei 2012 nummer 2

9

SPECIAL PRESTATIEBOX

‘Vroeger zaten de gangen en de speciale time-out ruimtes vol met leerlingen die eruit gestuurd waren. Nu zijn ze leeg. Een mooier bewijs dat de aanpak werkt is er haast niet.’ foto VSO De Korenaer

we daar structuur in en oefenen leerkrachten hoe zij gewenst gedrag kunnen aanleren.

Vinger opsteken Monique geeft een concreet voorbeeld: ‘Een leerkracht spreekt met de leerlingen af dat zij hun vinger opsteken als ze iets willen vragen, maar moet keer op keer constateren dat sommige van hen zich niet aan die regel houden of dat reacties van zijn/haar kant een onbewuste beloning zijn voor verkeerd gedrag. Met als gevolg onrust en correcties.

In de leerlijn sociaal gedrag valt het vinger opsteken onder de basale competenties die een leerling moet beheersen om een bepaald

‘In drie jaar tijd zijn de gestelde ambities voor 95% behaald’

Professionele ontwikkeling

gericht werken op leerling- én leerkracht-

Het werken met leerlijnen is een werkwijze

niveau. Het gedrag van leerkrachten wordt

die bij locatie Strausslaan niet alleen gebruikt

regelmatig vergeleken met de standaarden

wordt om ambitieniveaus voor leerlingen

voor goed pedagogisch handelen en op leer-

vast te stellen en te monitoren, maar die

lingniveau blijkt dat er zowel op de gevorder-

ook ingezet wordt om zicht te krijgen en te

de, voldoende en minimum standaard groei te

houden op de professionele ontwikkeling van

zien is in de richting van de gestelde ambities.

individuele docenten en het schoolteam. Mo-

Monique: ‘In drie jaar tijd zijn de gestelde am-

nique: ‘We ontwikkelen op deze manier een

bities voor 95% behaald. Een prachtprestatie

ambitieuze leercultuur die van iedereen inzet

waar we allemaal erg trots op zijn.’

vraagt omdat er zowel voor leerlingen als vaardigheidsniveau te behalen. Als de leerling

voor leerkrachten voortdurend naar hogere

daarin slaagt kan een nieuw ambitieniveau

niveaus wordt gestreefd. Een ontwikkeling die

worden vastgesteld.’ Audrey: ‘Vroeger zaten

aantoonbare resultaten oplevert.’

de gangen en de speciale time-out ruimtes

Audrey Machielsen

vol met leerlingen die eruit gestuurd waren.

Prachtprestatie

a.machielsen@cedgroep.nl

Nu zijn ze leeg. Een mooier bewijs dat de

Audrey: ‘Het mooie aan deze werkwijze is dat

010 4071599

aanpak werkt is er haast niet.’

er een relatie gelegd wordt tussen opbrengst-

www.cedgroep.nl/prestatiebox

Ad Oskam

10

Meer weten?

KlasseApart mei 2012 nummer 2

MEERJARIG TRAJECT ’TOPTALENT ERKEND!’

Uitdagend onderwijs voor talentvolle leerlingen tekst Connie van der Zel

Met het meerjarige traject ’TOPtalent Erkend!’ begeleidt de CED– Groep scholen in het vormgeven van onderwijs aan (hoog)begaafde leerlingen. De pijlers van het traject zijn: teamtraining, talentcoach, stuurgroep en inzet van ouders.

Caroline Dupree is één van de twee talentcoaches van De Aventurijn in Houten. In september 2009 is deze basisschool gestart met TOPtalent Erkend!, ontwikkeld door cluster Eduniek. ‘Toen was er, net als op veel andere scholen, ook bij ons voor de toptalenten niet meer extra’s dan losse, projectmatige activiteiten buiten de klas’, vertelt Caroline.

‘Maar wij willen dat al onze leerlingen structureel les krijgen op het niveau dat bij ze past, ook de toptalenten. Onder begeleiding van Eduniek gingen we hiermee aan de slag. We zijn gestart met de eerste modules van de opleiding voor talentcoaches. Vrij snel daarna hadden we een studiedag voor het hele team.

Daar bepaalden we onze visie en maakten we

De Aventurijn gebruikt het kinderkwaliteitenspel om onderliggende capaciteiten van de leerling te onderscheiden. foto De Aventurijn

‘Talentcoaches motiveren en laten zien dat het loont’

een start met het formuleren van doelstel-

komen, wordt al snel door middel van een

hun kind dan de school en het is van belang

lingen, de basis voor ons beleid van onderwijs

quickscan gekeken of er mogelijk sprake is

dat zij betrokken zijn bij het lesplan. Ook de

aan begaafde en hoogbegaafde leerlingen.

van een bovengemiddelde begaafdheid. Is dat

leerlingen worden actief bij hun eigen lesplan

Stap voor stap vertaalde onze stuurgroep de

het geval, dan gaan we aan de slag met het

betrokken. Dit gebeurt aan de hand van ge-

doelstellingen in concrete handvatten. Als je

digitaal handelingsprotocol hoogbegaafdheid.

sprekken tussen de leerkracht en de leerlin-

onderwijs aan toptalent echt wil implemente-

Dit is een webbased programma met vragen

gen, begeleid door ons als talentcoaches. Een

ren en integreren in het lesaanbod, is dat voor

voor de leerkrachten, de ouders en de leer-

onderdeel van deze gesprekken is dat er ook

de leerkrachten ingrijpend. Daarom staat

lingen vanaf groep 5. Dit programma helpt bij

wat met de onderliggende capaciteiten van

het onderwerp toptalent structureel bij alle

de diagnose van begaafdheid en levert een

het kind gedaan wordt. Hiervoor zetten wij het

vergaderingen op de agenda. Daarnaast zijn

concreet plan op dat past bij de betreffende

kinderkwaliteitenspel in.’

wij, de coaches, er voor om de leerkrachten te

leerling. Hoe compact kun je het basislesma-

motiveren en te laten zien dat het loont.’

teriaal aanbieden en op welke gebieden kun je met deze leerling verbreden en verdiepen?

Meer weten?

Johan van Amersfoort

Signalering

Naast deze technische diagnose voeren we

j.vanamersfoort@eduniek.nl

Het erkennen van toptalent begint met signa-

uiteraard ook gesprekken met de ouders én

0346 219777

lering. Caroline: ‘Als de leerlingen op school

de leerlingen. Ouders zien andere dingen van

www.cedgroep.nl/prestatiebox

KlasseApart mei 2012 nummer 2

11

SPECIAL PRESTATIEBOX

WETENSCHAP EN TECHNIEK ALS MIDDEL

tekst Connie van der Zel

De Eerste Westlandse Montessorischool Monster (EWMM) besteedt veel aandacht aan wetenschap en techniek. Zo deed de school mee aan ’Verbreding Techniek Basisonderwijs’, het 100-scholentraject van ’Platform Bèta Techniek’ en werd de school ’Vindplaatsschool TalentenKracht’. Maaike Kramer is directeur van de EWMM en vertelt over het hoe en waarom.

Maaike Kramer: ‘Als montessorischool werken wij vanuit de gedachte dat elk kind van nature actief, nieuwsgierig en onderzoekend is. Dit is het uitgangspunt van ons onderwijs.

Er is ruimte voor experiment en voor de ontwikkeling van eigen ideeën. Hierbij past geen strak lesrooster maar een organische werkwijze. Vanuit deze visie integreren we wetenschap en techniek zoveel mogelijk in ons dagelijks onderwijsprogramma. Wij zien onderwijs in wetenschap en techniek ook niet al doel maar als middel. Prikkel kinderen om te onderzoeken en te experimenteren. Daar draait het om.’

Via het project Verbreding Techniek Basisonderwijs kreeg de school, naast al aanwezige uitdagende materialen, beschikking over techniektorens, wetenschapskasten en experimenteermaterialen. ‘Inmiddels hebben we ook een techniekzolder en een binnentuin met een kas,’ vervolgt Maaike trots. ‘Met dit alles zijn we een eind op weg om wetenschap en techniek te integreren in ons onderwijs,’ Landschapskaarten De inspanningen van het schoolteam zijn niet ‘We zijn al een eind op weg om wetenschap en techniek te integreren in ons onderwijs.’

12

KlasseApart mei 2012 nummer 2

ongezien gebleven. Onderzoekers, scholen

‘Prikkel kinderen om te onderzoeken en te experimenteren’ en studenten willen weten hoe je onder-

groep collega’s onder leiding van Hein vier

we de eerste stap gezet. Nu willen wij als

wijs in wetenschap en techniek organiseert

keer bij elkaar gekomen. Als resultaat van

vindplaatsschool in samenwerking met

en weten de EWMM te vinden. Zo ook het

deze zeer prikkelende bijeenkomsten is de

TalentenKracht de landschapskaarten verder

Lectoraat Kennisinfrastructuur voor Weten-

basis voor onze ’landschapskaarten’ uit de

ontwikkelen. Onze ambitie is dat niet alleen

schap en Techniek, gericht op het stimuleren

bus gekomen.’

de leerkrachten maar ook de kinderen zélf

van bètatalent. ‘Tijdens hun onderzoek is

Een landschapskaart geeft leerkrachten in-

met de landschapskaarten hun ontwikkeling

Hein van den Bemt van de CED-Groep op ons

zicht in wat een kind al heeft ontwikkeld aan

richting kunnen geven en kunnen volgen. Wij

pad gekomen’, vertelt Maaike. ‘Hij heeft ons goed geholpen met het inhoudelijk vormgeven van ons onderwijs in

vaardigheden en attitude en

zijn ervan overtuigd dat een dergelijk systeem

waar het nog in gestimu-

niet alleen voor montessorischolen, maar ook

‘Er was behoefte leerd moet worden. Maaike: aan verdieping’ ‘Deze landschapskaarten

wetenschap en techniek. Wij hadden nu wel

voor andere onderwijsvormen een bron van inspiratie kan zijn.’

vormen de basis van het

Montessori Kind Werk Dossier.’

Excellentie, Wetenschap en Techniek

al die materialen én geschoolde docenten, maar er was behoefte aan verdieping. Hoe

Vindplaatsschool

Dit programma heeft als doel de prestaties

kun je er nu voor zorgen dat wat je als school

Maaike: ‘De actuele aandacht voor weten-

van kinderen te verhogen en onderwijs in

allemaal doet op het gebied van wetenschap

schap en techniek en de programma’s die

wetenschap en techniek te stimuleren. Het

en techniek ook zichtbaar wordt, zonder het

hierop insteken, bieden ons de mogelijk-

programma loopt van 2011 tot 2016. Voor

als apart vak te zien? Om hier het antwoord

heid de landschapskaarten verder uit te

de uitvoering zijn in Nederland diverse

op te vinden zijn we met een enthousiaste

werken. In het 100-scholentraject hebben

steunpunten actief. De CED-Groep is penvoerder voor het steunpunt RRDG (Rotterdam Rijnmond, Drechtsteden, Gouda).

TalentenKracht Dit brede onderzoeksprogramma, gefaciliteerd door Platform Bèta Techniek, moet inzicht geven in cognitieve talenten van jonge kinderen, de activiteiten rond wetenschap en techniek waarbij een beroep gedaan wordt op die talenten en interventies van volwassenen die helpen om die talenten verder te ontwikkelen. Het onderzoek gebeurt op vindplaatsscholen – scholen die uitblinken in wetenschap en techniek.

Potentiële vindplaatsscholen kunnen zich aanmelden bij één van de steunpunten.

Meer weten?

Hein van den Bemt Een landschapskaart geeft leerkrachten inzicht in wat een kind al heeft ontwikkeld aan vaardigheden en attitude en waar het nog in gestimuleerd moet worden. foto’s Jan van der Meijde

h.vandenbemt@cedgroep.nl 010 4071718 www.cedgroep.nl/prestatiebox

KlasseApart mei 2012 nummer 2

13

DE DROOMVOGEL

Spel een prominente plek in de groep geven Spelidee 2: Onderzoeken

tekst Renate Rothstegge

Ga maar heel voorzichtig liggen.

Nieuw in het aanbod van de CED-Groep is een cursus bij het

Gaat het goed? Waar doet het pijn?

spelstimuleringsprogramma

Nu ga ik je onderzoeken.

voor peuters en kleuters De

Je zal snel weer beter zijn!

Droomvogel. Cursisten leren in drie bijeenkomsten hoe zij spel een prominente plek in de groep kunnen geven.

Het spelen van een doen-alsof spel stimuleert de sociaal-emotionele ontwikkeling, de creativiteit en de taalontwikkeling van kinderen. Je kan het ook een natuurlijke sociale vaardigheidstraining noemen. Speltherapeute Marlies Greve vertelt: ‘Beroepsopvoeders signaleren een toename van het aantal kinderen met een gebrekkige spelontwikkeling en met tekortschietende sociale vaardigheden.’

Doen-alsof spelen kan problemen voorkomen. Deze voor kinderen zo belangrijke manier van samenspelen komt echter steeds meer in de verdrukking. Om het tij te keren ontwikkelde Marlies Greve spelstimuleringsprogramma De Droomvogel. Het programma biedt pedagogisch medewerkers en leerkrachten handvatten voor het stimuleren van het fantasiespel van alle (jonge) kinderen.

len. Meer regie is meestal niet nodig omdat

kunnen inzetten bij kinderen met een licht

Piraatje spelen

het programma zo is opgezet dat kinderen

verstoorde spelontwikkeling.’

Belangrijk onderdeel van De Droomvogel is

(bijna) uit zichzelf met elkaar een fantasiespel

een serie speelprentenboeken. De door Sylvia

beginnen.

Drie bijeenkomsten

Molenaar gemaakte aquarellen ademen een

14

dromerige sfeer uit die veel ruimte over-

Curatieve vaardigheden

De cursus bestaat uit drie bijeenkomsten

laat voor de kinderfantasie. Enkele titels

CED-adviseur Constance Zijderhand vult

van drie uur. Cursisten krijgen huiswerk

zijn Ziekenhuisje spelen en Piraatje spelen.

aan: ‘De cursus is op de praktijk gericht en

mee waar zij per keer ongeveer vier uur

‘Leerkrachten, pedagogisch medewerkers

bestaat uit korte blokjes theorie, afgewisseld

aan kwijt zijn. Het aantal deelnemers is

en andere professionele opvoeders kunnen

met opdrachten. In de eerste bijeenkomst is

minimaal acht, maximaal vijftien. De cur-

het programma op verschillende manieren

er aandacht voor spel en spelontwikkeling in

sus wordt aangepast aan de doelgroep.

inzetten,’ stelt Marlies. ‘Meest gangbaar is

zijn algemeenheid en voor het belang van fan-

het aan de groep voorlezen van het prenten-

tasiespel voor de ontwikkeling van kinderen.

boek, gevolgd door een kort gesprek over het

Tijdens de tweede bijenkomst ligt de nadruk

onderwerp, waarbij kenmerkende woorden

op het voorkomen van problemen. We staan

terugkomen. Zo hoort bij het ziekenhuis een

dan ook stil bij het signaleren van afwijkend

c.zijderhand@cedgroep.nl

dokter, een ziekenwagen en een injectie-

spelgedrag. In de laatste bijeenkomst leren

010 4071599

naald.’ De kinderen kunnen daarna gaan spe-

cursisten curatieve vaardigheden die zij

KlasseApart mei 2012 nummer 2

Meer weten?

Constance Zijderhand

www.cedgroep.nl/cursussen

Geconcentreerd en druk overleggend zoeken de lererlingen de beste oplossingsstrategie. foto Jan van der Meijde

aanbiedt als Nieuwsbegrip. De methoden hebben hetzelfde weekthema: ‘Hartstikke upto-date, de onderwerpen staan dicht bij hun belevingswereld.’

De Hildegardisschool voerde Nieuwsrekenen dit schooljaar schoolbreed in omdat leerlingen de taal van toepassingsopgaven vaak niet begrijpen en omdat ze moeite hebben met oplossingsstrategieën.

‘Een probleem dat bij veel binnenstadsscholen speelt’, weet Dennis, ‘is dat leerlingen moeite hebben met begrijpend lezen. Ze kunnen wel rekenen, maar omdat ze de vragen

NIEUWSREKENEN

niet snappen en de juiste strategie missen, lukt het niet. Dat breekt ze op bij de Cito-

Leerlingen motiveren met actuele onderwerpen

toets.’

Pittig Dennis is blij met Nieuwsrekenen omdat het een aantrekkelijke methode is met een vaste structuur in de vorm van een stappenplan.

Dat laatste dwingt tot het goed lezen en

tekst Ineke Westbroek

begrijpen van opgaven en het verzinnen van

Rekenen op de rand van de krant. Onder dit motto brengt de CED-

oplossingsstrategieën: ‘De leerlingen gaan

Groep naast Nieuwsbegrip nu ook Nieuwsrekenen uit. Alle leerlingen

niet meer zomaar rekenen zonder te weten

kunnen deze extra toepassingsopgaven goed gebruiken. Door de actuele nieuwsonderwerpen zijn zij extra gemotiveerd.

wat ze doen.’

Hoewel het nog te vroeg is om echt resultaat te zien, bespeurt Dennis in zijn klas vooruitgang in vaardigheden om tot oplossingsstra-

De Titanic was 269 meter lang, 28 meter breed en 50 meter hoog. De Queen Mary 2 is 345 meter lang, 41 meter breed en 72 meter hoog. De lengte van een airbus A380 is 73 meter, de gemiddelde lengte van een bus 12 meter en van een auto 4 meter. Hoeveel airbussen kunnen achter elkaar in de Titanic

‘De leerlingen gaan niet meer zomaar rekenen zonder te weten wat ze doen’

tegieën te komen: ‘Als ik in de klas rondloop, merk ik dat ze verschillende manieren uitproberen en vinden.’

Het is belangrijk om daar als leerkracht voor open te staan, benadrukt Dennis: ‘Daarmee valt of staat de methode. Ik laat ze individueel of in groepen werken, maar ik zorg ervoor dat ik de hele groep erin betrek als de strategieën

en de Queen Mary 2 geparkeerd worden?

En hoeveel auto’s? En hoeveel bussen?

‘Wie hebben het ook zo gedaan?’ De helft

worden besproken. Ik wil zien hoe ze eraan

In groepjes van vier buigen leerlingen van

blijkt te hebben gekozen voor een oplossing

gekomen zijn, dat is belangrijker dan de ant-

groep 8 van de Hildegardisschool zich ijverig

vanuit de werkelijke afmetingen, de andere

woorden. Het niveau is pittig, maar wij gaan

over de opgave die hoort bij het onderwerp

helft vanuit de schaalverdeling.

voor de uitdaging!’

van de week: de Titanic. Geconcentreerd en

‘Wat goed van jullie!’, prijst Dennis, ‘het kan

druk overleggend zoeken zij de beste oplos-

op beide manieren.’

singsstrategie.

Meer weten?

Willem van der Horst

‘Hoe hebben jullie het aangepakt?’, vraagt

Belevingswereld

w.vanderhorst@cedgroep.nl

meester Dennis Westphal als zij klaar zijn. ‘De

Dennis merkt dat zijn klas plezier heeft in

010 4071487

vliegtuigen gemeten’, zegt Rana, ‘en de boten.’

Nieuwsrekenen, dat hij altijd in dezelfde week

www.nieuwsrekenen.nl

KlasseApart mei 2012 nummer 2

15

MAGiTO

De basis van basisvaardigheden?

SPOT

De prestaties in de basisvaardigheden moeten omhoog. Iedere school moet opbrengstgericht gaan werken. Referentieniveaus moeten heldere normen bieden. Leerlijnen moeten doelgericht worden geformuleerd…

Wie ben je?

Allemaal heel belangrijk, allemaal nog veel

Gerdien Griffioen

werk te doen. Allemaal zeker in het belang van

onderwijs & innovatieadviseur landelijke markten

onze leerlingen. Om iedereen het optimale uit

g.griffioen@cedgroep.nl

zichzelf te laten halen. En alstublieft met wijs-

010 4071755

heid toegepast.

Maar onderwijs is niet alleen taal/lezen en

Waar ga je naar toe?

rekenen. Onderwijs is ook opvoeden, waarbij de

Vandaag naar de Burgemeester de Wildeschool in Schagen, een school voor

ontwikkeling van de leerling als sociaal wezen

speciaal onderwijs. Ik werk daar aan een tweejarig traject opbrengstgericht

centraal staat. En wie in de samenleving om zich

werken in 4D: data duiden, doelen en doen. 4D verovert het hele land! Deze week

heen kijkt, ziet dat dit een geweldig belangrijke

reis ik van Heeze en Eindhoven, naar Zwolle en Schagen met een kofferbak vol

taak is. Voor ouders en onderwijs.

4D-materialen.

De Onderwijsraad heeft een Jaarboekje 2011

Wat ga je daar doen?

uitgebracht met als titel ’Vrijheid maakt het ver-

Ik heb er een stuurgroepvergadering waarbij we een studiedag gaan voorberei-

schil’ vol met prachtige interviews met school­

den over het verzamelen en analyseren van data in het vakoverstijgende leer-

directeuren. Een directeur van een basisschool

gebied leren-leren. Naar aanleiding van de analyse gaan zij voor de komende

in Den Helder spreekt daarin over het profiel

periode een onderwijsaanbod samenstellen in het domein ’leren reflecteren op

van zijn school als ‘sportief en ondernemend’.

het werk’. Op de studiedag gaan we aan de slag vanuit twee invalshoeken: de

Maar nog belangrijker, hij ziet zijn school als

reflectievaardigheden van de leerling en het reflectievermogen van de leraar.

een ‘kleine maatschappij’. Als een sociale leefgemeenschap waarin zijn leerlingen belangrijke

Waar ben je nu?

normen en waarden ontwikkelen. Daarom sloot

Ik ben nu op een van de landelijke weggetjes in Schagen. Het is geen straf om

hij zich zeven jaar geleden aan bij het program-

daar te rijden als het zonnetje schijnt…

ma De Vreedzame School*. In dit programma wordt gestreefd naar een gemeenschap waarin

Je motto?

iedereen zich betrokken en verantwoordelijk

Alleen een activerende, lerende leraar heeft actieve, lerende leerlingen!

voelt en op een positieve manier met elkaar omgaat. Bijvoorbeeld door de ontwikkeling van een

Meer informatie over opbrengstgericht werken is te vinden op www.cedgroep.nl/

respectvolle en tolerante houding. We moeten

opbrengstgerichtwerken.

het samen doen, is het fundament.

Een school die aan dergelijke doelstellingen werkt, doet meer dan opbrengstgericht werken.

Die geeft echt onderwijs. Om je talenten te ontplooien en goed te leren leven. Die school werkt niet alleen aan basisvaardigheden, maar legt ook de basis voor die vaardigheden. * De Vreedzame School en De Vreedzame Wijk zijn programma’s van de CED-Groep.

Theo Magito is algemeen directeur/bestuurder van de CED-Groep.

16

KlasseApart mei 2012 nummer 2

ONTWIKKELINGSPERSPECTIEF

Toewerken naar maximale resultaten tekst Marijke Nijboer

In de visie van de CED-Groep hebben leerlingen elk hun eigen ontwikkelingsperspectief. Voor de één is dat richting havo, voor de ander vmbo-kaderberoeps. Voor veruit de meeste leerlingen moet het basis-, intensieve of verdiepte arrangement passen bij hun mogelijkheden. Voor een enkeling is een individueel beschreven ontwikkelingsperspectief nodig. De CED-Groep traint intern begeleiders in de systematiek van het werken met een ontwikkelingsperspectief, zodat zij ook aanbod-op-maat kunnen ontwikkelen.

Op de Roelof Venemaschool zijn ze ermee aan de slag gegaan.

‘Je bewaakt dat leerlingen het onderwijs krijgen dat ze nodig hebben.’ archiefffoto Jan van der Meijde

‘Een pittig proces, maar het levert veel op’ ‘De meeste leerkrachten hebben hun handen

Cito-scores tegenvallen, ga je op zoek naar

volgden een training in het werken met het

al vol aan het lesgeven volgens de drie arran-

de oorzaken in je onderwijs. Je bewaakt dat

opp. Zij koppelden hun nieuwe kennis terug

gementen,’ constateert Wijnand Gijzen, senior

leerlingen het onderwijs krijgen dat ze nodig

naar hun directies en teams. De directies

adviseur van de CED-Groep. ‘Het vraagt veel

hebben. Dit alles helpt ons om elk kind zo

zorgen ervoor dat het opp een plek krijgt

één leerling daarnaast ook nog een eigen

goed mogelijk binnen een groepsgewijze

binnen het kwaliteitsbeleid. Carola heeft on-

aanbod te doen – welke doelen streef je na,

aanpak te begeleiden en het totale groeps-

dervonden dat de opp-trainingen zorgen voor

welke methodiek hanteer je en hoe organi-

niveau te verhogen. In je onderwijs richt je je

meer alertheid en een nieuwe kijk op passend

seer je het?’

gewoonlijk op de middenmoot, maar door te

onderwijs.

Een aantal vaste stappen biedt houvast bij

denken in opp’s, geef je elke leerling passend

het maken van een ontwikkelingsperspectief

onderwijs’.

Meer weten?

(opp). Wijnand: ‘Allereerst stel je het leerren-

Wijnand Gijzen

dement per vakgebied vast. Daarna benoem

Carola over de ouders: ‘Ze zijn vaak hoog

je de uitstroombestemming en kies je een

opgeleid. Hun kinderen komen al met een

leerlijn. Hieruit leid je doelen af. Wanneer je

A-score binnen. Ik vind het belangrijk dat

de onderwijsbehoeften van de leerling hebt

wij ook deze kinderen op een hoger plan til-

benoemd, stel je de methodiek en de organi-

len.’ De school groepeert leerlingen in drie

satie vast. Je monitort de voortgang en sluit

subgroepen: basis, intensief en verdiept. Pas

OPPlanner

af met een evaluatie.’

rond groep 6 wordt bepaald voor welke leer-

Eduniek heeft een ’OPPlanner’ ontwikkeld.

ling er doelen uit de leerlijn worden geschrapt

Op basis van lvs-gegevens, protectieve en

Roelof Venemaschool

omdat ze geen eindniveau 7 halen aan het

belemmerende factoren geeft het voor

Het is een pittig proces volgens Carola Tabak,

eind van de basisschool. Voor die kinderen

elke leerling een realistisch opp aan. Het

intern begeleider op basisschool Roelof

wordt een individueel opp gemaakt.

hanteren van een hoog ambitieniveau sti-

Venema in Amstelveen. Zij volgt samen met

Carola kende de vaste stappen die leiden

muleert de leerling optimaal. De OPPlan-

collega-ib’ers een opp-training. ‘Maar het

naar een opp. ‘Maar wij deden dat niet echt

ner biedt inzicht in eind- en tussendoelen,

levert ook wat op: we kunnen nu veel beter

gestructureerd. Nu we allemaal diezelfde

sturing bij de planning van het leerstofaan-

uit elk kind halen wat erin zit.’ Op haar school

stappen volgen, spreken we dezelfde taal en

bod, zicht op het verloop van de ontwikke-

gaat het opp onderdeel uitmaken van de to-

kunnen scholen met een gelijksoortige popu-

ling en op het leerrendement.

tale kwaliteitszorg: ‘Je zorgt dat de opp’s pas-

latie elkaar behulpzaam zijn.’

sen bij de talenten en je geeft een uitstroombestemming aan, van praktijkonderwijs tot

Opp-training

vwo. Op basis daarvan maak je onderwijsar-

De ib’ers van Amstelzijde, het samenwer-

rangementen voor groepen leerlingen. Als

kingsverband van de Roelof Venemaschool,

w.gijzen@cedgroep.nl 010 4071599

Meer weten?

Monique van Selow m.vanselow@eduniek.nl 0346 219777

KlasseApart mei 2012 nummer 2

17

TRAININGEN, CURSUSSEN, WORKSHOPS, CONFERENTIES

Cursusbrochure 2012-2013 is uit De nieuwe cursusbrochure geeft compacte beschrijvingen van cursussen, trainingen, workshops, conferenties en studiedagen voor po en so. Brochures voor vo, mbo en kinderopvang volgen binnenkort.

Ga naar cedgroep.nl/cursussen voor actuele data, prijzen en inschrijven.

Ook de komende jaren komt er genoeg geld beschikbaar voor nascholing. Schoolbesturen ontvangen immers de komende jaren een bedrag dat kan worden ingezet voor opbrengstgericht taal & rekenen, wetenschap & techniek, excellentie, en voor professionalisering van leerkrachten en schoolleiders. Dit bedrag komt in de Prestatiebox bovenop de lumpsumfinanciering, waar ook al geld voor professionalisering is opgenomen.

Veel nieuw aanbod In de cursusbrochure is nieuw aanbod opgenomen voor competentieverbetering van directeuren, intern begeleiders, specialisten in spé, coördinatoren en last but not least de professionals voor de groep. Voor hen zijn

Trainingen, cursussen, workshops en conferenties

er trainingen ontwikkeld bij het boek Teach like a Champion. Leuke vlotte trainingen vol eye-openers en met veel oefeningen. Voor Nieuwsrekenen is net als voor Nieuwsbe-

2012-2013

grip een training voor beginners opgezet.

Cluster Eduniek draagt ook cursussen aan: werken met de Klankkast, de Rekenkast en

po/so

de OPPlanner. Opbrengstgericht werken in 4D is een masterclass voor directieleden en intern begeleiders. Directeuren op Herhaling bestaat uit korte trainingen voor het bijslijpen van vaardigheden als coaching en communicatie.

Specialisten in spé

toren en intern begeleiders die willen groeien

Met Heutink Trainingen bijvoorbeeld de inspi-

Voor leerkrachten die specialist willen wor-

zijn er diverse mogelijkheden. Tip: schrijf

ratiesessie Mediawijsheid & Sociale Media en

den, bestond al de basiscursus tot Taalcoördi-

tijdig in – de cursussen starten vroeg in het

de Tablettraining over het gebruik van tablets

nator of Rekenspecialist. Vorig jaar zijn daar

schooljaar en zijn snel vol.

in het onderwijs. Met Stichting Brede School Nederland de opleiding tot IKC-directeur en

de Leesspecialist en de Gedragsspecialist

18

bijgekomen. Nieuw dít jaar is de basiscursus

Partners

met ZTOP Rotterdam de opleiding Trainer

Specialist Jonge kind of Specialist Weten-

Nieuw is het aanbod dat in samenwerking

Agressieregulatie.

schap en techniek. Ook voor bouwcoördina-

met partnerorganisaties wordt aangeboden.

KlasseApart mei 2012 nummer 2

AGENDA BINNENKORT 23 mei gebruikersbijeenkomst Rekenkast 20 juni studiebijeenkomst Moeilijke groepen Meer informatie op www.eduniek.nl 18 juni leerlingdebat Waterveiligheid (Hoe houden wij de voeten droog?)

Debat voor bovenbouw po en onderbouw vo.

Webinar Voor scholen die zich goed op de gevolgen van de invoering van Passend onderwijs willen voorbereiden is er de cursus Passend omgaan met verschillen in de groep. Bij de cursussen Wijzer Onderwijs is nu een speciaal pakket samengesteld rond de vier A’s: Autisme, Adhd, Agressie en Angst. Als één cursist van een school zich inschrijft voor dit aanbod, ontvangt de school ook de bijbehorende Wijzer Onderwijsmap. Daarnaast kan het hele team een webinar* over de gekozen stoornis volgen.

Keuze cursuslocatie Het aantal cursusplaatsen neemt snel toe.

Naast Rotterdam en Maartensdijk (nabij Utrecht), worden nu ook workshops verzorgd in Zwolle, Amsterdam, Eindhoven en Arnhem.

Overige locaties op aanvraag (minimaal tien deelnemers). Ook op aanvraag: het verzorgen van conferenties voor besturen of gemeenten.

Meer informatie: m.tenheggeler@cedgroep.nl.

27 juni dag voor Leidinggevenden in de kinderopvang Meer informatie op www.cedgroep.nl/conferenties 26 september conferentie Goed, beter, best - Montessori, Jenaplan, Dalton in het hier en nu Praktische workshops als: Werken met referentieniveaus, Kaliber Kompas ­Jenaplan, VVE Montessori, De Vreedzame School.

Meer informatie: a.westerhoff@cedgroep.nl 29 september AOb-congres Meesterlijk Onderwijs (professionalisering en ­nascholing). CED-adviseurs verzorgen een informatiestand en workshops.

Locatie Jaarbeurs Utrecht (MediaPlaza). najaar 2012 conferentie Teach Like a Champion/po Binnenkort meer informatie op www.cedgroep.nl Kijk voor deze conferenties/bijeenkomsten op www.cedgroep.nl/conferenties.

CURSUSSEN (startdatum) CURSUS KINDEROPVANG 13 september

Maatwerk Neem voor een incompany-training op maat contact op met de accountmanager of met het cursusbureau. * Een online seminar of webinar is een lezing, workshop, college of soortgelijke presentatie of vorm van kennisoverdracht die plaatsvindt via het internet.

Kortingsactie Maak tot 1 augustus 2012 gebruik van de kortingsbon uit de cursusbrochure. Niet ontvangen? Vraag hem aan bij cursusbureau@cedgroep.nl o.v.v. van postadres en keuze brochure(s): po/so, vo/vmbo of kov/psz.

Meer weten?

Lot Hannik cursusbureau@cedgroep.nl tel.nr.: 010 4071427 www.cedgroep.nl/cursussen

Intern begeleider kov, psz

CURSUSSEN PO en SO 5 september

Basiscursus Teach Like a Champion po

5 september

Hoe verbeter ik mijn aanvankelijk technisch leesonderwijs?

6 september

Basiscursus interne begeleiding po

7 september

Aan de slag met Fototaal so

10 september

Basiscursus Leesspecialist po

11 september

Basiscursus Gedragsspecialist po

11 september

Basiscursus Taalcoördinator po

12 september

Taakspel in de klas po

12 september

Aan de slag met Taaltrapeze so, sbo

12 september

HGW en autisme po, so

19 september

Aan de slag met Schatkist po

19 september

Aan de slag met de Klankkast po

1 oktober

iCoach: ICT, van doel naar middel po

4 oktober

De Rekenspecialist po

4 oktober

Basiscursus bouwcoördinator po

31 oktober

Automatiseren is te leren po

CURSUS VO 30 augustus

Basiscursus Teach Like a Champion vo

10 september

Taalcoördinator vo, mbo

Kijk voor het complete aanbod op www.cedgroep.nl/cursussen

KlasseApart mei 2012 nummer 2

19

DE WERKDAG VAN MARIT STRIKWERDA

foto’s Jan van der Meijde

Marit Strikwerda is adviseur dyslexie bij cluster Eduniek van de CED-Groep, m.strikwerda@eduniek.nl, 0346 219777

Mijn werkdag start op basisschool St. Jan de Doper in Utrecht.

Hier geef ik aan twee jongens uit groep 6 ongeveer een jaar lang wekelijks een dyslexiebehandeling.

Na de behandelingen snel ik met de auto naar het kantoor in Maartensdijk.

De dyslexiebehandeling is gericht op lezen en spellen. Elke week oefenen wij een tekst en worden woorden geflitst op de computer.

Daarnaast komen verschillende spellingscategorieën aan bod.

Deze categorieën oefenen we bijvoorbeeld met behulp van een klankenschema, stappenplannen en steunkaarten. Het persoonlijke en wekelijkse contact maakt het geven van de behandelingen voor mij erg leuk.

Als afsluiter van de behandeling kan een ’high five’ niet uitblijven!

Mijn werk is erg afwisselend. Ik behandel niet alleen kinderen die dyslexie hebben, maar voer ook dyslexieonderzoeken uit. Naast het lees- en spellingonderzoek doe ik een meting van de leercapaciteiten van het kind.

Vanmiddag neem ik deel aan de maandelijkse intervisiebijeenkomst van ons dyslexieteam. We bespreken onder andere een aantal specifieke casussen. Goed om te merken dat je als collega’s veel van elkaar kunnen leren!

Meer weten over dyslexiebehandeling? Kijk vanaf 1 juni op www.cedgroep.nl/dyslexie