KlasseApart mei 2017

Informatieblad relaties CED-Groep mei 2017 nummer 2 jaargang 15

Uk & Puk biedt houvast, ook aan kleine nieuwkomers Lead Like a Champion, trigger voor schoolontwikkeling Interim-directeur zorgt dat de school goed voort kan Excellent onderwijs is topsport EfficiĂŤnte lessen dankzij Teach Like a Champion

Debat geeft Nieuwsbegrip meer diepte

Inhoud

Debat geeft Nieuwsbegrip meer diepte

4 6

Elke Nieuwsbegriples wordt nu wekelijks aangevuld met drie prikkelende stellingen. Een leerkracht kan zichzelf en de groep eventueel laten trainen door het Nederlands Debat Instituut.

Dat leidt tot gestructureerde, leuke debatten, zo zag KlasseApart bij basisschool het Mozaïek.

Efficiënte lessen dankzij Teach Like a Champion

Debat als cement

De lestechnieken van onderwijsgoeroe Doug Lemov blijken goed bruikbaar. Twee docenten vertellen hoe zij met Teach Like a Champion het rendement van hun lessen verhogen.

Je kunt elk onderwerp van meerdere kanten bekijken. Dat is een waarheid als een koe, maar je zou het in deze polariserende tijden bijna vergeten. In de wereld van nu staan landen, regeringsleiders en bevolkingsgroepen tegenover elkaar. Bij gevoelige onderwerpen is de vraag in welk kamp jij staat: ben je voor of tegen?

Misschien is het nu nog wel belangrijker dan ooit om kinderen gevoel voor nuance bij te brengen. Hen te laten inzien dat het heel goed is om een mening te hebben, maar dat anderen dat recht ook hebben.

8 Uk & Puk biedt houvast, ook aan kleine nieuwkomers

Dat iedereen vanuit zijn eigen achtergrond tot een eigen standpunt komt, en dat we als mensen met verschillende meningen prima een samenleving kunnen vormen.

Hoe houd je in zo’n veelvormige klas, school, maatschappij de mensen bij elkaar? Hoe zorg je dat ze

10

samenwerken en samenleven in onderling respect? Dialoog en debat kunnen daarbij een belangrijk cement vormen. Dat ontdekte Conny Ettema, leerkracht bij het Mozaïek in Arnhem, in 2004 nadat Theo

Lead Like a Champion, trigger voor schoolontwikkeling

van Gogh was vermoord. Bij de gesprekken in de klas merkte ze dat leerlingen tamelijk eendimensionaal reageerden. Ze wilde hen leren om kwesties van meerdere kanten te bekijken en kwam op haar

De mt’s van alle vijf scholen van PCO Bunschoten volgen de training Lead Like a Champion. Schoolleider Daniëlle Hop: ‘Door de training heb ik mij ontwikkeld als onderwijskundig leider.’

zoektocht in contact met het Nederlands Debat Instituut.

Conny traint nu haar hele school in debatteren. Zij maakt wekelijks drie stellingen voor de Nieuwsbegrip-lessen en verzorgt ook debattrainingen voor andere scholen. Gebruikers van Nieuwsbegrip kunnen een masterclass volgen die de CED-Groep en het debatinstituut samen ontwikkelden.

KlasseApart zag op het Mozaïek hoe leerlingen zich inleefden in standpunten en deze met verve verdedigden, ook als ze zelf heel anders over de betreffende kwestie dachten. Een mooie oefening, zowel in uitdrukkingsvaardigheid als in inlevingsvermogen!

Kinderspeelzaal Het Vlindertje, bij AZC Harderwijk, werkt met Uk & Puk. Dat programma biedt ook kleine nieuwkomers houvast. De pop Puk zit erbij in de kring en zijn foto hangt tussen die van de kinderen op het fotobord.

Verder biedt deze KlasseApart u artikelen over het programma Uk & Puk, Lead Like a Champion,

14

Excellent organiseren, Teach Like a Champion, interim-directeurschap, de conferentie Jonge Brein en Supersterke Rekenaars. U vindt in dit nummer ook een overzicht van ons complete cursusaanbod.

Veel leesplezier!

Elvrie Croes van de CED-Groep is sinds 1 januari interim-directeur van basisschool Dynamiek in het Gelderse Terborg. Bestuurder Lucy Hermsen is blij dat de school ongestoord voort kan op de eigen koers.

18 Excellent onderwijs is topsport CED-Groep bereikt De CED-Groep traint professionals en adviseert beslissers in onderwijs en kinderopvang. En ontwikkelt innovatieve educatieve producten. Dat is wat we doen. Maar niet wat we zijn. Bij de CED-Groep zijn we van alle onderwijsmarkten thuis. We zijn innovatief en hebben een grote passie voor kansen voor kinderen.

Maar voor alles zijn we trots op resultaat. Als het een professional lukt om

Rotterdam Bezoekadres: Dwerggras 30 3068 PC Rotterdam 010 - 407 15 99 Postadres CED-Groep Postbus 8639 3009 AP Rotterdam

Volg ons

www.cedgroep.nl info@cedgroep.nl

kinderen het beste uit zichzelf te laten halen, hebben wij echt iets bereikt.

KlasseApart is een drie keer per jaar verschijnend informatieblad van de CED-Groep over (nieuwe) diensten, producten en aspecten van educatieve dienstverlening in de praktijk; bestemd voor scholen, onderwijsinstellingen en overige relaties. ISSN 1571-660, jaargang 15, nummer 2, mei 2017 redactie: Lot Hannik, Jeroen Meijboom, Marijke Nijboer (eindredacteur), Carolien Rebel, Elly van der Zel redactie-adres: CED-Groep, Postbus 8639, 3009 AP Rotterdam, klasseapart@cedgroep.nl website: www.cedgroep.nl fotografie: Jan van der Meijde vormgeving: Pressure Line druk: MediaCenter Rotterdam oplage: 12.000 KlasseApart gratis ontvangen?

Mail uw adresgegevens naar: klasseapart@cedgroep.nl 2

KlasseApart mei 2017 nummer 2

De CED-Groep helpt scholen en kinderopvangorganisaties om met het organisatiemodel Excellent Organiseren hun opbrengsten te verhogen en de kwaliteit van hun instelling duurzaam te verbeteren. Zo ook bij audiologisch centrum Kentalis in Groningen.

Interim-directeur zorgt dat de school goed voort kan

12 Nieuws 16 Conferentie Jonge Brein 17 Supersterke rekenaars

20 Nieuw professionaliseringsaanbod 22 MAGiTO, Uit de Wetenschap, @CEDGROEP 23 Agenda en cursussen 24 De werkweek van Gusta Schreiner

KlasseApart mei 2017 nummer 2

3

Masterclass en tutorial

Kinderen leren om onderwerpen van meerdere kanten te bekijken

Debatteren stimuleert leerlingen dieper na te denken.

De onderwerpen van Nieuwsbegrip lenen zich hier uitstekend voor. Daarom hebben wij samen met het debatinstituut een praktische masterclass ontwikkeld waarin deze vaardigheden worden geoefend. De masterclass wordt verzorgd door een medewerker van het debatinstituut.

Kijk voor meer informatie op: www.nieuwsbegrip.nl/trainingen.

Op Youtube is de tutorial ‘In zeven stappen debatteren met groep 7 of 8’ te zien met beelden van Conny Ettema en leerlingen van het Mozaïek.

ling. Toch gaan beide groepen enthousiast aan de slag met hun betoog. Een slagzin is de kers op de taart. Het is zaak om de leerlingen die niet aan dit debat deelnemen, tevens de jury, te overtuigen. Argumenten worden met stemwisselingen en sprekende mimiek kracht bij gezet. Van ‘misschien dat het beter is voor Nederland als de PVV meeregeert’ tot ‘maar niemand wil dat ze mee gaan regeren’.

Diederik geeft beurten en stimuleert het

Debat geeft Nieuwsbegrip meer diepte

gesprek door in korte zinnetjes aan te moedigen, samen te vatten en te complimenteren.

Nesrine, die heel overtuigend haar punt weet te maken, krijgt vandaag de symbolische prijs: de ‘debat-eend’.

Motiverend wedstrijdelement Het succes van de debatlessen bij het Mozaïek bracht Conny ertoe om ook elders debattrainingen te gaan verzorgen. Haar verbondenheid met het debatinstituut leidde tot samenwerking met Nieuwsbegrip. Mignon van Hasselt, die Nieuwsbegrip-trainingen verzorgt voor de CED-Groep: ‘Vanaf dit schooljaar voegen we telkens enkele door Conny bedachte stellingen toe aan de wekelijkse Nieuwsbegriples. Het actief met het onderwerp aan de slag gaan biedt veel

Tekst Ronald Buitelaar

‘PVV moet mee kunnen doen, dat noem ik

Vanaf dit schooljaar wordt elke Nieuwsbegriples wekelijks aangevuld

toernooi. Dat was mede de verdienste van

maakt gebruik van de opgedane kennis en

meerwaarde.’ Conny: ‘Het wedstrijdelement

pas fatsoen.’ Amira spreekt haar slagzin met

leerkracht groep 8 en debattrainer Conny Et-

verspreidt deze door middel van filmpjes die

werkt motiverend. Het debat vergroot de

overtuiging uit en heeft zichtbaar plezier

tema. Zij werkte in 2004 nog maar net bij het

bij mij in de klas zijn opgenomen.’

woordenschat, stimuleert het zelfvertrouwen

in haar spitsvondigheid. Haar leerkracht,

Mozaïek toen Theo van Gogh werd vermoord.

Diederik Derksen, geeft haar een pluim:

Bij de gesprekken in de klas merkte ze dat

De kers op de taart

‘Een vwo-docente aarzelde omdat ze opzag

‘Goed verzonnen, zeg!’ De slagzin maakt deel

leerlingen tamelijk eendimensionaal rea-

De debatten in groep zeven verlopen gestruc-

tegen de tijdsinvestering. Maar ze zette haar

uit van het debat dat groep zeven vandaag

geerden. ‘Het leek me goed hen te leren om

tureerd. Voor de klas staan stoelen in twee

twijfels opzij toen ze merkte hoe enthousiast

voert over twee stellingen: ‘Het journaal en

kwesties van meerdere kanten te bekijken.’

halve cirkels en een katheder. Diederik begint

haar leerlingen waren. Die vroegen zelf om

de krant moeten voortaan voor de helft uit

Ze kwam in contact met het debatinstituut,

met een korte uitleg op het digibord. Het

een vervolg.’

gestructureerde, ontspannen en leuke debatten. KlasseApart maakte

leuke berichten bestaan’ en ‘De PVV moet als

een instelling die streeft naar verdere ontwik-

debat heeft een strak tijdschema. De leer-

een debat mee bij groep zeven van basisschool het Mozaïek in Arnhem.

tweede grootste partij meeregeren’.

keling van de debatcultuur in Nederland.

lingen bedenken eerst individueel en daarna

Conny: ‘Hun debatformat was een eyeopener

in de groep voor- en tegenargumenten. Als

Theo van Gogh

voor me. We hebben meegedaan aan het lan-

Diederik bekendmaakt welk groepje voor en

Het Mozaïek kent een lange debattraditie en

delijk toernooi. Daarna heb ik een methode

tegen de stelling moet argumenteren, gaat

was in 2012 en 2016 zelfs winnaar van het

gemaakt die ik inmiddels toepas in de hele

er aan de ene kant van de klas een gejuich

landelijke Madurodam Basisschool Debat-

school en ook in mijn trainingen. Het instituut

op en klinkt aan de andere kant teleurstel-

met enkele prikkelende stellingen. Een extraatje waarmee groep en leerkracht dieper op het onderwerp kunnen ingaan. Een leerkracht kan zelfstandig met de stellingen aan de slag, maar kan zichzelf en de groep ook laten trainen door Stichting Nederlands Debat Instituut, samenwerkingspartner van Nieuwsbegrip. De training leidt tot

4

KlasseApart mei 2017 nummer 2

en leert kinderen kritisch denken.’ Mignon:

Meer weten?

Mignon van Hasselt Mignon.vanHasselt@cedgroep.nl www.nieuwsbegrip.nl/trainingen @nieuwsbegrip

KlasseApart mei 2017 nummer 2

5

Tekst Wybo Vons

Het klinkt nogal Amerikaans: ‘Teach Like a Champion’. Toch blijken de didactische en pedagogische technieken van onderwijsgoeroe Doug Lemov goed bruikbaar in de Nederlandse onderwijspraktijk.

Twee docenten vertellen hoe zij met Teach Like a Champion het rendement van hun lessen verhogen.

‘Het sterke van Teach is de positieve benade-

leven ingeblazen. Ik leerde zelfs enkele nieuwe

ring’, vindt Jessica Jansen, avo-docent en men-

technieken, waarmee ik mijn leseffectiviteit kon

tor aan LMC Praktijkonderwijs in Rotterdam.

verhogen.’

‘De technieken zijn gericht op het bieden van

Groot voordeel van de Teach-technieken is vol-

vertrouwen aan leerlingen en op het ervaren van

gens Rijlaarsdam dat ze bruikbaar zijn voor elke

succes. Dat geeft mij als docent een kick. Want

onderwijsvorm. ‘En ze sluiten naadloos aan bij

wat is er leuker dan leerlingen te zien stralen

de aandachtspunten van de inspectie. Ze maken

omdat ze iets kunnen of weten?’

je lessen boeiender en afwisselender en je kunt

Jansen werkt nu drie jaar in het onderwijs. De

er eenvoudig de opbrengsten van je les mee

Teach-training vormde een welkome aanvul-

meten. Ik kreeg van de inspectie het compliment

ling op haar opleiding. ‘Ik was aanvankelijk best

dat ik een ‘goede les met excellente elementen’

sceptisch. In de Amerikaanse filmpjes worden

had gegeven. Nou, bedankt Teach!’

leerlingen gedisciplineerd en gedrild. Maar toen

Gebruik de lestijd efficiënter met Teach Like a Champion 6

KlasseApart mei 2017 nummer 2

ik me de technieken eigen maakte, merkte ik dat

Direct aan de slag

je hier een eigen draai aan kunt geven en dat ze

Rijlaarsdams favoriete techniek is Een goed

echt iets opleveren.’

begin. ‘Als er een beginopdracht klaarligt, kun-

Jansen: ‘Ik had wel geleerd dat je bijvoorbeeld

nen de leerlingen direct aan de slag. Ik laat hen

consequent moet zijn voor de klas en dat je

daarbij in tweetallen kort iets van de vorige les

leerlingen actief bij de les moet betrekken. Maar

herhalen. Dat brengt rust in de klas en zorgt

hoe doe je dat? Met Teach kreeg ik daar concrete

voor inhoudelijke continuïteit. Ondertussen

handvatten voor. Hierdoor kan ik de lestijd nu

noteer ik de absenten en praat ik even met een

veel efficiënter gebruiken.’

leerling die extra aandacht nodig heeft. Na de

Jansen nam haar leerlingen mee in wat zij

eerste vijf minuten begin ik dan in alle rust en

leerde. ‘Ik heb de Teach-technieken één voor

met een goede focus aan een nieuwe les. Dat

één geïntroduceerd. Daardoor weten mijn leer-

werkt goed, zeker bij leerlingen die behoefte

lingen nu precies wat ik van hen verwacht. Het

hebben aan veel structuur.’

toepassen van de technieken is zo voor hen en

Jansen voegde de techniek Goed is goed toe

mij een uitdagend spel geworden. Dat biedt hen

aan haar repertoire. ‘Het is belangrijk om niet

structuur en zekerheid. En zelf ben ik hierdoor

meteen genoegen te nemen met het antwoord

competenter geworden.’

van een leerling. De lat mag hoog liggen en als

‘Teach helpt om leerlingen actiever bij de les te betrekken’

Onderdeel normale praktijk Jansens favoriete techniek is echter Weet niet geldt niet. ‘Vaak hebben leerlingen geen antwoord op je vraag. Ze weten het echt niet, ze hebben geen zin om te antwoorden of ze willen zich afzetten. Het is dan gemakkelijk om naar een andere leerling te gaan, zonder erop terug te komen. Met deze Teach-techniek laat je de leerling ervaren dat het niet erg is als hij het antwoord niet weet. Je stelt de vraag aan een klasgenoot en komt vervolgens terug bij de eerste leerling, die het antwoord alsnog moet geven. Ze moeten dus bij de les blijven. Maar het geeft hen ook succeservaringen.’

Voor Jansen is deze techniek onderdeel geworden van haar normale lespraktijk. Haar leerlingen weten al niet anders meer: ‘Weet niet geldt niet, juf!’

docent mag je kritisch zijn. Door dóór te vragen,

De techniek Een goed begin biedt Hans Rijlaarsdam de gelegenheid om wat individuele aandacht aan leerlingen te geven.

Automatische piloot

zet je een leerling aan tot nóg beter nadenken.’

‘Met 33 jaar ervaring twijfelde ik of de Teach-

In het praktijkonderwijs kan ze ook goed uit de

training me wel iets nieuws zou brengen,’ zegt

voeten met Stap voor stap. Hierbij verdeel je de

Hans Rijlaarsdam, kerndocent basisberoepsge-

stof in brokjes, zodat leerlingen zich deze in hun

richte leerweg op Veenoord vmbo in Rotterdam.

individuele tempo eigen kunnen maken. ‘Daarbij

‘Maar ik was snel om. Ik merkte dat ik veel op

is het ook belangrijk om iedere behaalde stap

de automatische piloot was gaan doen. Alles

als succes te zien en te vieren.’

Meer weten?

Maarten Jiskoot m.jiskoot@cedgroep.nl www.teachnederland.nl @teachnederland

wat ik al eens had uitgeprobeerd werd nieuw

KlasseApart mei 2017 nummer 2

7

Uk & Puk biedt houvast, ook aan kleine nieuwkomers

Totaalprogramma Uk & Puk is een totaalprogramma voor kinderdagverblijven en peuterspeelzalen. Aan de hand van tien thema’s wordt gewerkt aan taal- en sociaal-emotionele ontwikkeling, motorische- en zintuiglijke ontwikkeling en rekenprikkels. Aan de thema’s zijn grote en kleine groepsactiviteiten en individuele activiteiten gekoppeld. In het trainingstraject voor vve-certificering leren pedagogisch medewerkers Uk & Puk op een goede manier te gebruiken en de ontwikkelingskansen van kinderen te vergroten.

Tekst Connie van der Zel

Berna Jonker (r) en Miranda Bakker: 'Er is rust in de groep en onze eigen aanpak met Uk & Puk werkt goed.'

Hoe zet je Uk & Puk in bij een peuterspeelzaal

wel iets in zit dat je kunt toepassen’, zegt Mi-

Basis leggen

die onderdeel uitmaakt van een asielzoekers-

randa. ‘Vanwege onze doelgroep houden wij

We nemen de proef op de som. Puk wordt op

centrum? En hoe sluit je dan aan bij kinderen

het klein; we focussen op dingen die dicht bij

tafel gezet. Omar komt er bij zitten. Miranda

uit een andere wereld, met een andere taal?

de kinderen staan. Waar collega’s in andere

zegt: ‘Wat heeft Puk op zijn rug? Een tas. Wat

Voor die uitdaging stond Miranda Bakker.

speelzalen tien woorden per activiteit behan-

zit er in de tas? Een spiegel. Wat zie jij in de

Zij werkt met haar collega Berna Jonker als

delen, doen wij er maar twee. Bij het thema

spiegel? Omar! Waar is de neus van Omar?’

pedagogisch medewerker bij Kinderspeel-

‘wie ben ik’ komen de onderdelen van het

Omar zegt niet veel, maar volgt wel wat

zaal Het Vlindertje, bij het AZC Harderwijk.

gezicht aan de orde: neus, oren, ogen, mond.

Miranda zegt.

‘Alle locaties van Stichting Kinderspeelzalen

Wij beperken ons tot het benoemen van deze

Miranda: ‘Dit is nieuw, ze zijn het nog niet

Harderwijk werken met Uk & Puk en dat zou

woorden en koppelen daar de zintuigen aan:

gewend. Dat brengt mij bij een ingewikkeld

ook hier de rode draad worden’, vertelt Mi-

ruiken, horen, zien, proeven. Wij focussen

punt. Wij kunnen wel een opbouwend plan

randa. ‘In dezelfde periode dat Het Vlindertje

dus op een kleiner aanbod en we herhalen

maken, maar de uitvoering is uiterst onzeker.

openging, in november 2016, begon ik met de

veel. Daarnaast zijn routines belangrijk voor

De kinderen zijn hier gemiddeld drie maan-

training. Eerst hebben wij de kinderen kennis

deze kinderen. Ook daarbij biedt Uk & Puk

den. De gezinnen kunnen ineens vertrek-

laten maken met pop Puk. Puk zat erbij in

ondersteuning.’

ken en tegelijkertijd komen er weer nieuwe

de kring en zijn foto hing tussen die van de

Bij de training van Uk & Puk horen coaching-

asielkinderen binnen. Dan moet je je plan

kinderen op het fotobord.’

bezoeken. ‘Marla, mijn trainer en coach van

direct bijstellen. Daarbij moet je ook rekening

Miranda: ‘We hadden al snel een instroom

de CED-Groep, kwam hier in december voor

houden met kinderen die juist wat langer

van tien kinderen. Hun ouders wisten niet hoe

het eerst. Wij waren nog druk bezig met het

blijven, zodat je hen ook zo veel mogelijk kunt

een speelzaal werkt. Ze kwamen op onre-

opbouwen van de structuur; aan het uitvoe-

meegeven. Hierna gaan de kinderen als het

gelmatige tijden binnen en waren onwennig.

ren van de opdrachten van de training kwam

goed is naar een andere peuterspeelzaal en

Bovendien spraken ze geen Nederlands. We

ik niet echt toe. Ook Marla vond dat hier

dan hebben wij alvast een basis gelegd. Uk &

moesten dus eerst een duidelijke structuur

maatwerk geleverd moest worden. Vanaf dat

Puk biedt ons een prima houvast om daaraan

opzetten. Stap voor stap kwam er meer rust

moment heb ik van haar extra ondersteuning

te werken.’

en in januari konden we beginnen met acti-

gekregen, met tips voor de toepassing van

viteiten van Uk & Puk. Wij begonnen met het

het programma in deze context. Begin maart

thema ‘dit ben ik’. Ik merk dat werken met

kwam Marla terug. Zij kon zien dat we grote

het programma mij veel houvast geeft. Het

stappen hebben gezet. Er is rust in de groep

maakt je bewust van waar je mee bezig bent.’

en onze eigen aanpak met Uk & Puk werkt goed. We gaan nu, vanuit een groepsplan,

8

KlasseApart mei 2017 nummer 2

Veel herhalen

beginnen aan de individuele activiteiten van

‘De kracht van dit programma is dat er altijd

het programma.’

Meer weten?

Marla van Berge Henegouwen m.vanbergehenegouwen@cedgroep.nl www.ukpukvve.nl

KlasseApart mei 2017 nummer 2

9

Lead Like a Champion:

Trigger voor schoolontwikkeling Tekst Karin van Breugel

Een collega-directeur noemde de Lead Like a Champion-training één van de beste trainingen die ze ooit volgde. Haar enthousiasme leidde ertoe dat de mt’s van alle vijf scholen van PCO Bunschoten deze training gaan doen. ‘Door de training Lead Like a Champion heb ik mij ontwikkeld als onderwijskundig leider. Ik ben nu meer gefocust op het primaire proces’, zegt Daniëlle Hop, directeur van de Van Amerongenschool in Bunschoten.

Lead Like a Champion helpt schoolleiders om meer grip te krijgen op het primaire proces en effectiever te sturen op de ontwikkeling van school en team. Om daarin de juiste inhoudelijke keuzes te kunnen maken, wordt er gestart met een nulmeting. Daniëlle koos er bewust voor om deze door een extern bureau te laten uitvoeren. ‘Ik heb op deze school eerst zo’n twintig jaar voor de klas gestaan.

Daardoor leek het mij lastig om volledig objectief te kijken. Een extern bureau doet dat natuurlijk wel.’

Daniëlle: ‘We staan bekend als een degelijke en veilige school, waar goed onderwijs wordt gegeven. Er zijn hier geen ordeproblemen en de onderwijstijd wordt goed benut. Daardoor hebben we zelfs een gedwongen leerlingenstop. Toch bleek uit de nulmeting dat de leerkrachten behoorlijk sturend bezig zijn en dat de leerlingen te passief zijn. Dat was werkelijk een eye-opener!’

10 KlasseApart mei 2017 nummer 2

Meer kwaliteit

merk ik dat het niet ten koste van andere

De angel eruit

Om leerlingen meer te activeren, is een aan-

werkzaamheden gaat. Integendeel, ik vind

Natuurlijk moesten de leerkrachten aan-

tal betrekkelijk kleine veranderingen doorge-

dat het juist veel extra’s oplevert. Ik ben nu

vankelijk best even slikken toen ze met Lead

voerd. Zo steken de leerlingen geen vingers

echt actief in het primaire proces. Zo kan ik

aan de slag gingen. ‘Als mt hebben we een

meer in de lucht en zijn er zogenoemde

als schoolleider een bijdrage leveren aan de

filmpje gemaakt, waarmee we uitdrukten

wisbordjes geïntroduceerd, bordjes waarvan

kwaliteit van het onderwijs. Dat geeft een

dat we snappen dat niet iedereen gelijk staat

je de tekst kunt uitwissen. Er is afgesproken

heel goed gevoel.’

te juichen. Sommigen misschien wel, maar anderen zijn wellicht sceptisch of bang.

dat leerkrachten de beide ‘activeringsinstrumenten’ in eerste instantie dagelijks bij

Alles onder handbereik

De open communicatie hierover haalde de

één les toepassen. Als het aan Daniëlle ligt,

Daniëlle zegt dat de Lead-training haar heeft

angel eruit. Daar was ik blij mee, want ik heb

gebeurt dat op termijn bij alle vakken. ‘Totdat

geholpen om meer te focussen op opbreng-

absoluut niet de intentie om leerkrachten

de leerkrachten het zo in de vingers hebben,

sten en een duurzaam resultaat. ‘Als leer-

neer te halen. Dat past ook niet bij mij. Ik

dat ze niet meer zonder willen.’

kracht had ik er al een ontzettende hekel aan

heb maar één doel: dit team laten groeien en

Met behulp van klassenbezoeken en een

als we dingen met elkaar afspraken en het

bloeien. We willen kijken wat goed gaat en

kijkwijzer wordt gevolgd hoe een en ander in

vervolgens niet werd geborgd. Als directeur

waar kansen liggen om het nog beter te doen.

de praktijk uitpakt. Voorheen kwam Daniëlle

voel ik een druk om zaken wél te bewaken,

Toen de leerkrachten eenmaal die veiligheid

maar eenmaal per jaar bij de collega’s in de

maar ik wist niet zo goed hoe ik dat moest.

proefden, waren ze heel coöperatief. Er is een

klas, de ib’er iets vaker. Lead bepleit twee-

Lead heeft me hiervoor handvatten gegeven.

proces op gang gekomen, waarin we samen

wekelijkse klassenobservaties. Dat haalt

We hebben bijvoorbeeld schoolstandaarden

zoeken naar verbetering. Lead was daarbij

Daniëlle­niet, maar ze komt nu wel elke zes

geformuleerd, gebruiken een datamuur,

een geweldige trigger.’

weken in alle klassen, samen met de ib’er.

analyseren data en zetten op basis hiervan

Ook de bouwcoördinatoren doen klassenbe-

verbeteringen in. Ik kan wel zeggen dat ik op

zoeken. ‘Als je me dit twee jaar geleden had

heel veel vlakken profijt heb van de training.

voorgesteld, had ik waarschijnlijk gezegd: dat

Mijn cursusmap ligt altijd onder handbereik;

kan nooit. Maar het is gewoon een kwes-

ik pak hem er nog dikwijls bij.’

Meer weten?

Carla Versteeg c.versteeg@cedgroep.nl www.cedgroep.nl/leadlikeachampion

tie van bewust inplannen. Vreemd genoeg

KlasseApart mei 2017 nummer 2 11

Nieuws

Nieuws

Nieuw in de webwinkel

Netwerkbijeenkomst voor ikc’s De CED-Groep organiseert op verschillende plekken in het land netwerkbijeenkomsten, gericht op ikc’s in wording. De ambitie is om kennis en energie te delen en een lokale aanpak te vinden die past bij de signalen van deze tijd. Daarin kiezen wij nadrukkelijk voor inhoud,

Nieuws over Nederland in begrijpend leeslessen

dynamiek en eigenaarschap vanuit de principes van Scrum en Agile en een heldere visie op opvoeding en onderwijs. Welkom zijn alle partijen die te maken hebben met de inrichting van kindcentra, waaronder vanzelfsprekend ook vertegenwoordigers van gemeenten. www.cedgroep.nl/ikcnetwerk

Begrijpend luisteren voor de onderbouw

Nieuws over Nederland biedt begrijpend leeslessen over ‘terugkerende actualiteiten’, zoals Koningsdag, Pasen en zomer- en wintertijd. Deze

Veel scholen volgen masterclasses begrijpend lezen met

onderwerpen laten NT2-leerlingen die nog maar kort in Nederland zijn,

Nieuwsbegrip voor de leraren van groep 4 tot en met 8. De

kennismaken met Nederland en Nederlandse gebruiken. De lessen zijn

CED-Groep verzorgt ook een aanbod voor leerkrachten in de

bedoeld voor nieuwkomers in het basisonderwijs of op ISK’s, die op AVI

onderbouw (groep 1 tot en met 3), zodat er een doorgaande

E3-niveau kunnen lezen. De teksten en opdrachten zijn beschikbaar op

lijn ontstaat van begrijpend luisteren naar begrijpend lezen.

twee niveaus en sluiten aan op de reguliere Nieuwsbegriplessen.

Dit aanbod bestaat uit vier modules begrijpend luisteren: een

Nieuws over Nederland verschijnt deze zomer in de webwinkel.

standaard algemene module en drie keuzemodules met de

www.cedgroep.nl/webwinkel

onderwerpen differentiëren, woordenschat en samenvatten.

Woordenweb: digitaal oefenen met schooltaalwoorden groep 5

Centraal staat het didactisch concept ‘modelen’. De modules sluiten aan bij Nieuwsbegrip, maar u kunt ze ook volgen als uw school of instelling niet met Nieuwsbegrip werkt. www.nieuwsbegrip.nl/trainingen Waar een skill is, is een weg…

Inspiratiemiddag Nieuwsbegrip

Het gevolg, dankzij, ruim, de grootte, beschrijven,

t/m 8 Startboek groep 5

eeuwse Skillis heeft de 21e bracht tot vaardigheden terugge rdigheden: vier essentiële kernvaa ctief nemen, denkkracht, perspe erken. zelfregulering en samenw kernvaardigheden Skillis vertaalt deze r in concreet erachte te en de gedach handelen in de klas. iten en Met de concrete activite boek, kun je zo werkvormen in dit leerlingen. aan de slag met je Veel plezier!

Voor iedereen die met Nieuwsbegrip werkt, verzorgt de CED-Groep een middag met diverse workshops én een

illis oek Skgroe Startblere p 5 t/m 8 n voor

Toekomstgericht

vrolijke noot. De inspiratiemiddag is op woensdag 14 juni 2017 in ’t Veerhuis in Nieuwegein. Deelname aan de middag kost € 50,www.cedgroep.nl/inspiratiemiddag

Lisette Ligtendag •

Nieuw voor het speciaal onderwijs Dit jaar komt er voor het eerst een cursusbrochure sbo/so/vso uit. Op verzoek van de scholen voor speciaal onderwijs is er achter de schermen hard gewerkt aan het omzetten van een dertig tal trainingen voor primair of voortgezet onderwijs voor deze doelgroep. Daarnaast zijn er ook aparte trainingen en workshops ontwikkeld, bijvoorbeeld over ouderbetrokkenheid, loopbaanoriëntatie in het vso en het stimuleren van taalzwakke kinderen. De adviseurs van de unit so worden ingevlogen om deze cursussen en workshops te verzorgen. Uiteraard is al het aanbod ook op maat op school te verkrijgen.

12 KlasseApart mei 2017 nummer 2

ANDELT ‘ALS JE IEMAND BEH HIJ ZOALS HIJ IS,BLIJFT ALS JE ZOALS HIJ IS, MA AR ALS HIJ HEM BEHANDELT ZO NEN ZOU MOETEN EN KUNT HIJ ZOU ZIJN, WORDT HIJ WA ZIJN.’ MOETEN EN KUNNEN G VON GOETHE, DUITS JOHANN WOLFGAN

WETENSCHAPPER

gemengd... zomaar wat voorbeelden van schooltaalwoorden. In de klas en op school hoor je ze vaak.

Als leerkracht gebruikt u ze tijdens de instructie. Ze staan ook vaak in een tekst of een toets. Belangrijke woorden om te leren dus! Wilt u in uw klas systematisch aan de slag met schooltaalwoorden? Met het

Angelique v.d. Pluijm

9 789058 193452

Posterproject van de CED-Groep leren uw leerlingen vijf of zes schooltaalwoorden per week. Leerlingen

Startboek Skillis Waar een skill is, is een weg… Skillis heeft de 21e eeuwse vaardigheden teruggebracht tot vier essentiële kernvaardigheden: denkkracht, perspectief nemen, zelfregulering en samenwerken. Het Startboek voor groep 5 tot en met 8 geeft

kunnen de geleerde woorden oefenen met het online woordenschatspel Woordenweb. Woordenweb is nu uitgebreid met de schooltaalwoorden voor groep 5.

Aan de uitbreiding van groep 6 wordt gewerkt.

Woordenweb uitproberen? Vraag een gratis proeflicentie aan. www.cedgroep.nl/webwinkel

een duidelijk overzicht van kernvaardigheden en doelen. In de uitgave staan activiteiten die direct uit te voeren zijn in de dagelijkse praktijk. Verder biedt het boek veel werkvormen om aan de leerlingdoelen te werken. www.cedgroep.nl/webwinkel

KlasseApart mei 2017 nummer 2 13

De uitdaging van de interim-directeur:

‘Het is spannend om je school over te doen aan iemand van buiten. Gelukkig loopt het goed.’

Zorgen dat de school voort kan op de eigen koers

Spannend

Onderwijskundig leiderschap

Toen de schoolleider halverwege het schooljaar

Volgens hem is de belangrijkste taak van de

z’n vertrek aankondigde, besloot het bestuur

directeur, óók een interimmer, het onderwijs-

om tot de zomer een interim-directeur aan te

kundig leiderschap. ‘In januari, toen ik begon,

stellen. Bestuursvoorzitter Lucy Hermsen had

werden net de toetsen van het leerlingvolg-

eerder al de ervaren interimmer Elvrie Croes

systeem afgenomen. Dat vormde een mooie

ontmoet. ‘Het blijft spannend om je school over

nulmeting. Drie weken later heb je dan zicht op

te doen aan iemand van buiten’, zegt Lucy. ‘Maar

de leerprestaties van het afgelopen half jaar.

ik wist al hoe Elvrie tegen deze taak aankijkt. Ik

Ik heb met de ib’ers een schoolbrede analyse

heb met hem besproken of hij op deze plek paste

gemaakt: wat zie je, wat betekent dit voor het

en de school een stapje verder kon helpen. We

komende half jaar? Daarna hielden we groeps-

willen namelijk niet dat de school zes maanden

besprekingen: welk aanbod moeten we nu doen

stilligt; die moet voortgaan op de eigen koers.’

en hoe bewaken we de voortgang? Daarna doe ik

Daarbij wijst ze op de kernwaarden van het

klassenbezoeken. Ik vind dat je als directeur zo

schoolbestuur Pro8 (onder andere: vertrouwen,

weinig mogelijk achter je bureau moet zitten. Je

verbinding, autonomie). Die waarden gelden

moet weten wat er gebeurt binnen je klassen. Op

ook voor de relatie tussen Elvrie en het bestuur.

basis daarvan kun je het personeel aansturen.’

‘Wij moeten deze taak met vertrouwen aan hem

Lucy knikt: ‘Daar ben ik het helemaal mee eens.’

durven overlaten. Het is mooi om te zien dat het

Vanwege de tijdelijke aard van je aanwezig-

goed loopt.’

heid moet je als interim-directeur zo duidelijk

Trots toont Elvrie Croes ‘zijn’ school. De speel-

mogelijk zijn in je gedrag en uitspraken, vindt

leerpleinen met speelhoeken, klimtoestellen

Scan

Elvrie. ‘Je moet consequent zijn, doen wat je zegt

en computereilanden; de schoolbibliotheek die

Elvrie studeerde na de pedagogische academie

en vertellen waarom dingen wel en niet kunnen.’

dankzij een gulle sponsor goed is bevoorraad;

onderwijskunde. Hij was leerkracht en ib’er

Hij heeft als nieuwkomer op de Dynamiek geen

de schakelklas met Syrische nieuwkomers. De

en werd op z’n 28ste directeur van een basis-

weerstand ervaren. ‘Het team doet z’n werk;

Dynamiek (370 leerlingen, 35 teamleden) is een

school. Daarna volgden directeurschappen op

men is in gesprek met elkaar en ondersteunt

opleidingsschool voor de pabo en mbo-oplei-

andere scholen. Elvrie was in het verleden ook

elkaar. Ik krijg de ruimte om mijn rol te vervul-

dingen voor onderwijsassistent, gymdocent en

onderwijsinspecteur. Hoe begin je aan zo’n taak

len.’ Naast het onderwijskundig en zakelijk

administratief medewerker.

op een jou vrijwel onbekende school? ‘Ik heb

leiderschap is dat ook het op de hoogte houden

De algemeen bijzondere basisschool ontstond

een snelle scan gemaakt’, vertelt hij. ‘Ik heb

van de bestuurder. ‘Je moet de lagen boven en

in 2010 door het samengaan van een openbare

gesproken met de bestuurder, het management-

onder je goed informeren. Zo zorg je samen dat

en twee katholieke basisscholen. De nieuwe

team, de ouderraad en medezeggenschapsraad.

de organisatie goed werkt.’

school, een van de eerste samenwerkings-

Ik ben voorgesteld aan het team en had met de

Deze zomer neemt de nieuwe, vaste directeur

scholen in Nederland, trok in een splinternieuw

teamleden ook individuele gesprekken. Ik heb

zijn taken over. Als het goed is, zal de rijdende

multifunctioneel gebouw. De medebewoners van

me door iedereen laten adviseren over wat er

trein daarbij gewoon z’n koers vervolgen.

Kulturhus De Rietborgh zijn een consultatie-

speelt, hoe de cultuur is en wat er moet worden

bureau, peuterspeelzaal, kinderopvang en een

opgepakt.’ Hij glimlacht als hij terugdenkt aan

orthopedagogisch centrum. Met hen is er een

het rondje dat hij langs alle klassen maakte. ‘De

1 januari interim-directeur van basisschool Dynamiek in het

warme overdracht en er wordt gewerkt aan een

kinderen vroegen dingen als: bent u getrouwd?

Gelderse Terborg. Hij vertelt hoe hij op de ‘rijdende trein’ stapte.

doorgaande leerlijn. De vijfde buur is Zozijn, een

En wat is uw lievelingskleur? Het grappige is:

organisatie voor mensen met een verstande-

al stelden de teamleden iets andere vragen, zij

lijke beperking. Zij bemensen de receptie en de

reageerden net zo. De collega’s willen ook weten

cadeauwinkel in het Kulturhus.

wie jij bent als mens.’

Tekst Marijke Nijboer

Relatiemanager Elvrie Croes van de CED-Groep is sinds

Bestuursvoorzitter Lucy Hermsen is blij dat de school ongestoord kan voortgaan op de eigen koers.

14 KlasseApart mei 2017 nummer 2

Meer weten?

Elvrie Croes e.croes@cedgroep.nl @ElvrieCroes

KlasseApart mei 2017 nummer 2 15

Conferentie Het Jonge Brein

Spelen en ontdekken: goed voor de ontwikkeling

Sander, Noor, Kiki en Ruben: supersterk in rekenen Door Renate Mamber

Sander, Noor, Kiki en Ruben van de Scholenstichting Pastoor Ariëns uit Maarssen zijn de winnaars van de eerste wedstrijd Supersterke Rekenaars. De CEDGroep ontwikkelde deze online rekencompetitie voor leerlingen in groep 8 die goed zijn in rekenen en die graag een extra uitdaging aangaan.

Noor, Sander en Kiki zijn blij met hun prijs: een waardebon voor een rugzak.

Teamgenoot Ruben was op vakantie en ontving zijn prijs later.

Aan het gedrag van jonge kinderen is te zien

De winnaars ontvangen hun prijs op het kantoor

dat de ontwikkeling van hun executieve func-

van het ING Nederland fonds, de hoofdpartner

ties nog volop in ontwikkeling is. Spelen en

van de CED-Groep bij de organisatie van de

exploreren helpen de kinderhersenen daarbij.

wedstrijd.

‘Het ontwerpen van een poster voor de rugzak

betrokken te ondernemen. ‘Wij kennen het on-

Deze en andere ‘breinwetenswaardigheden’

‘De opdracht was: maak de rugzak van de toe-

vond ik het leukst’, zegt Kiki. ‘Maar ook dat er

derwijs en weten aan welke projecten behoefte

kregen bezoekers van de conferentie Het

komst’, zegt Linda Jonkman van de CED-Groep

een heel verhaal omheen zat, met veel verschil-

is’, zegt Linda. ‘Het is mooi als wij bedrijven

Jonge Brein in Rotterdam op 10 maart mee.

tegen de winnaars. ‘Jullie moesten daarvoor

lende opdrachten.’ De grootste uitdaging vonden

weten te interesseren om deze projecten te

Hanni Bijl (CED-Groep) en Karin Boon (psy-

alles doen, van begin tot eind: een rugzak

de leerlingen het samenwerken. Kiki: ‘Dat ging

steunen.’ Kirsten Ottens, directeur van het ING

choloog) verzorgden de keynote voor de ruim

ontwerpen, een stof kiezen, berekenen hoeveel

in het begin echt belabberd.’ Sander: ‘Maar later

Nederland fonds: ‘Wij steunen graag projecten

90 personeelsleden van peuterspeelzalen,

stof je nodig hebt, de btw berekenen, enzovoort.

kom je erachter wie wat goed kan en kun je

die Nederland sterker maken. En we vinden het

kinderdagverblijven en de onderbouw van

Jullie groepje had de meeste vragen goed. Het

elkaars kwaliteiten beter benutten.’

belangrijk dat scholen projecten hebben waar-

het basisonderwijs. Zij lieten de deelnemers

is zelfs drie keer voorgekomen dat jullie alle

‘We hebben deze wedstrijd echt ontwikkeld om

mee ze slimme rekenaars kunnen stimuleren,

ervaren hoe het brein informatie verwerkt en

vragen goed hadden.’

de slimste rekenaars van groep 8 de uitdaging

want die rekenaars hebben we in de toekomst

te geven die ze verdienen’, licht Linda toe. ‘Bin-

hard nodig.’

waarin het jonge brein nog verschilt van het volwassen brein. Hanni Bijl nam de theorie

Net echt

nen het onderwijs blijkt daar behoefte aan. Er

voor haar rekening en Karin lardeerde dit met

Met deze score wonnen Sander, Noor, Kiki en

zijn leerlingen die afhaken omdat de reguliere

aanvullingen en ‘magische’ oefeningen. Zij

Ruben van twintig andere teams van basisscho-

rekenmethode hen niet voldoende afwisseling

deed dit in sterke interactie met het publiek.

len uit heel Nederland. Ze vonden sommige op-

en uitdaging biedt. Deze wedstrijd houdt ze

In verschillende workshops ervoeren de deel-

gaven moeilijk, maar ook leuk. ‘Ik vond het leuk

gemotiveerd.’

nemers hoe zij met deze kennis in de praktijk

dat het veel op de praktijk leek’, vertelt Sander.

aan de slag kunnen. Zij gaven de conferentie

‘De vragen waren niet zoals in een rekenboek,

Maatschappelijk betrokken ondernemen

achteraf een uitstekende beoordeling.

maar zoals ik me voorstel dat het ook echt op

Met het project Supersterke Rekenaars helpt

www.cedgroep.nl/hetjongebrein

een kantoor gaat.’

de CED-Groep bedrijven om maatschappelijk

16 KlasseApart mei 2017 nummer 2

Meer weten?

Linda Jonkman l.jonkman@cedgroep.nl www.supersterkerekenaars.n

KlasseApart mei 2017 nummer 2 17

Workshop brengt leerkrachten op ideeën om onderwijs excellent te maken Docenten die elkaars aanpak zien, gaan leerlingen meer aanspreken op hun interesses.

Excellent onderwijs is topsport Tekst Ineke Westbroek

Hoe maak je lessen excellent en haal je het beste uit je leerlingen? Welke houding en vaardigheden van leerkrachten horen daarbij?

De CED-Groep helpt scholen en leerkrachten om het beste uit zichzelf te halen. Zo ook bij audiologisch centrum Kentalis in Groningen.

‘We zien nu dat we elkaar nodig hebben om vernieuwend bezig te zijn’

Hij hield zijn mond stijf dicht. Pogingen van aardrijkskundedocent Anna Hinkema om contact te krijgen met Tom (tweede klas vmbo) liepen op niets uit. Probeer WhatsApp, Door de uitwisseling met docenten die praktijkvakken geven, krijgen collega’s meer oog voor de artistieke talenten van leerlingen.

adviseerde een collega die een les bijwoonde.

Een schot in de roos. Via WhatsApp kan Tom wél contact maken met Anna, zodat hij kan meedoen met de les.

workshop op de verschillende locaties van

de turner als Olympisch kampioen en daarna

Sparren

Als je regelmatig met collega’s praat, geeft

bij elkaar in de klas kijken, zien we elkaars

Anna noemt het als mooi voorbeeld van de

Kentalis. De workshop biedt leerkrachten

bij zijn val tijdens de laatste Spelen. ‘Net als

Volgens Anna geldt dit ook voor docenten

dat nieuwe input en een verfrissende kijk. Zo

aanpak. Zo kom je tot andere inzichten. Je

feedback die docenten elkaar geven na obser-

handvatten en ideeën waarmee zij hun onder-

bij topsport zijn fouten op weg naar excellent

die hebben meegedaan vanuit de Dr. de

wissel ik nu ervaringen uit met een docent die

gaat een leerling bijvoorbeeld meer aanspre-

vatiebezoeken in elkaars klassen. Zij werkt

wijs kunnen verbeteren.

onderwijs nuttig’, legt adviseur Sabina Pot

Graafschool, die streeft naar het predicaat

praktijkvakken geeft. Docenten binnen deze

ken op zijn interesses en talenten.’

uit. ‘Leraren mogen net als leerlingen van

Excellente School in 2019. ‘Wij wilden als

sectie hebben weer een heel andere insteek.

op de Dr. J. de Graafschool, een vso-school voor leerlingen met een auditieve handicap

Leerzame fouten

hun fouten leren en versterken wat zij al goed

team samenwerken bij innovaties, onder

Ze zien bijvoorbeeld artistieke talenten bij

en/of spraak- en taalproblemen. ‘Door deze

Docenten benoemen hun persoonlijke excel-

doen. In de workshop leren zij om hun sterke

andere op het gebied van differentiatie binnen

leerlingen, waarin ze verder kunnen worden

observaties breng je elkaar op ideeën waar je

lentie en vertellen aan de hand van vragen-

kanten te bestendigen en zwakke punten te

lesgroepen. De workshop gaf ons ideeën om

gestimuleerd.’

anders niet snel op komt. Je leert van elkaar

lijsten waar zij naartoe willen werken. Zij

verbeteren, en dit op hun eigen locatie vorm

dit uit te diepen. Wij besloten bijvoorbeeld

Haar school heeft in vijfentwintig jaar grote

meer praktische dingen en evidence-based

bespreken dit in tweetallen, later in groepjes

te geven.’ Daarbij is de vraag: wat doe je al

om te gaan samenwerken met collega’s van

stappen vooruit gezet, vindt Anna: ‘Destijds

methodieken dan uit boeken.’

en uiteindelijk plenair. Daarbij praten zij ook

goed en hoe bouw je dat uit?

andere secties op school. Wij beseften dat

hielden we maar twee keer per jaar plenaire

De collegiale observatiebezoeken vloeien

openhartig over hun fouten. Die zijn leerzaam

De workshop pakte goed uit, constateert

we elkaar nodig hebben om vernieuwend te

bijeenkomsten. Leerlingen met moeilijkheden

voort uit de trainingsworkshop over het

en horen erbij, benadrukt de bijbehorende

Sabina. ‘Mensen worden gestimuleerd wan-

werken. Autonomie is niet altijd een voordeel;

werden al snel doorverwezen naar gedrags-

thema ‘Excellent onderwijs is topsport’. Vijf

powerpointpresentatie. Daarbij wordt Epke

neer ze die punten met elkaar bespreken en

je deelt daarbij te weinig. Het is belangrijk om

deskundigen en orthopedagogen. Nu we

adviseurs van de CED-Groep gaven deze

Zonderland als voorbeeld genomen. We zien

daarover complimenten en tips krijgen.’

van elkaar te leren en met elkaar te sparren.

regelmatig contact hebben met collega’s en

18 KlasseApart mei 2017 nummer 2

Tom is een gefingeerde naam.

Meer weten?

Sabina Pot s.pot@cedgroep.nl www.cedgroep.nl/sterkspeciaal

KlasseApart mei 2017 nummer 2 19

Professionaliseringsaanbod 2017-2018 Maak kennis met het nieuwe aanbod van de CED-Groep door een kijkje te nemen in één van de vijf nieuwe cursusbrochures. Nieuw in de reeks is de aparte brochure voor het speciaal onderwijs. In de brochures vindt u korte beschrijvingen van cursussen, trainingen, workshops, conferenties en studiedagen en een kortingsbon. Op www.cedgroep.nl/cursussen staat het complete aanbod met data en prijzen en een zoekmachine waarmee gefilterd kan worden op doelgroep, thema, vakgebied, functie en cursusplaats. Ook op cursusnummer kan worden gezocht door gebruik te maken van het algemene zoekvenster rechts bovenin.

Register Bijna al het bestaande aanbod voor po/so is nu gevalideerd door Registerleraar of het schoolleidersregister. Deze zomer werken we aan een inhaalslag voor vo en mbo en na de zomer bieden we ons nieuwe aanbod aan ter validering. Hiermee werken we er hard aan dat alle cursisten die onder de regels van Reonaliseringsaanbod voor het middelbaar

ontwikkeld. Bijvoorbeeld over Leesplezier en

gisterleraar vallen, dit schooljaar direct een

beroepsonderwijs gebundeld in één brochure.

leesmotivatie voor het s(b)o en de training

nascholingscertificaat krijgen waarmee ze in

Dit heeft geleid tot veel vragen van roc’s

Seksuele vorming in het (v)so. De nieuwe

registerleraar.nl terecht kunnen.

om trainingen op maat. Dit jaar is de trend

cursusbrochure sbo/so/vso komt in mei 2017

doorgezet en hebben we nog meer aanbod

voor het eerst uit.

Incompany of individueel De CED-Groep heeft uitgebreide mogelijkhe-

exclusief voor het beroepsonderwijs doorKinderopvang

Leren aan de hand van de actualiteit

personen: mensen die over vaardigheden

ontwikkeld. Sommige trainingen moesten

E-learning

den om samen met u uw onderwijs of kinder-

Veranderingen in de kinderopvang hebben

Nieuwsbegrip heeft een Engelse zusje: News-

beschikken om mee te kunnen bewegen in de

eerst nog worden uitgeprobeerd en daarna

De afgelopen jaren is er achter de scher-

opvang te verbeteren en leuker te maken. Wij

op dit moment veelal te maken met fusies en

wise. Newswise biedt aanvullend lesmateri-

snel veranderende samenleving. Skillis heeft

bijgesteld. Daar zijn het alleen maar betere

men hard gewerkt aan onze cEd-school. De

hopen dat ons professionaliseringsaanbod u

overnames, harmonisatie en kwaliteitseisen

aal voor begrijpend lezen voor het vak Engels,

het complexe vraagstuk met betrekking tot

trainingen van geworden; beter afgestemd op

ontwikkelde elektronische leeromgeving is

volop ideeën en inspiratie biedt om hier-

die steeds strikter zijn geworden. Je zou

met aandacht voor woordenschat. Het bestaat

toekomstgericht leren en 21e eeuwse vaar-

de doelgroep. Ook deze zijn nu beschikbaar

in die tijd op vele facetten uitgetest en wordt

mee aan de slag te gaan! Onze trainingen,

bijna vergeten dat het ook heel leuk is om in

nu twee jaar en wordt met veel enthousiasme

digheden teruggebracht tot vier kernvaar-

voor het open aanbod. Gedrag op de kaart

vanaf nu gevuld met mooi aanbod. In april

workshops en conferenties verzorgen we door

de kinderopvang te werken. Er zijn gelukkig

gebruikt in het po, vo, so en zelfs het mbo.

digheden: denkkracht, perspectief nemen,

en Differentiëren doe je zo! voor het mbo zijn

2017 zijn de eerste modules verschenen:

heel Nederland voor individuele deelnemers

heel veel lieve enthousiaste mensen werk-

Hoog tijd om hiervoor in de cursusbrochures

zelfregulering en samenwerken. Met deze

daar voorbeelden van.

Introductie Nieuwsbegrip en Introductie

en op maat op uw eigen school, instelling of

zaam in de kinderopvang die de ontwikkeling

cursussen op te nemen. Ook Sil op school

vier vaardigheden bereidt een schoolteam

Teach-technieken. Daarnaast zijn er ook cur-

academie. Wij kunnen bestuursacademies

van kinderen graag willen stimuleren door

voor de kleuters, Nieuwsrekenen en de

leerlingen beter voor op de toekomst. Inmid-

Speciaal voor speciaal onderwijs

sussen die blended zijn. Dat betekent dat ze

met ons cursusaanbod vullen, maar ook als

zelf de juiste vaardigheden te ontwikkelen.

schrijflessen bij Nieuwsbegrip Basis zijn nog

dels zijn er, naast twee boeken over dit on-

Veel van de bestaande trainingen voor po en

zowel een e-learningcomponent hebben als

intermediair dienen voor aanbod van anderen

In het professionaliseringsaanbod van de

relatief nieuw. Hierover zijn trainingen en

derwerp, diverse producten en visietrajecten

vo zijn omgebouwd naar trainingen voor het

dat er bijeenkomsten worden georganiseerd

en de inschrijving verzorgen.

CED-Groep staat plezier in werken voorop.

masterclasses ontwikkeld voor scholen en

voor scholen ontwikkeld. Ook het professio-

speciaal onderwijs, het speciaal basisonder-

op een cursuslocatie met een cursusleider

Hoe beter iedereen is uitgerust om het werk

bovenschoolse cursussen met open inschrij-

naliseringsaanbod bevat een aantal trainin-

wijs en het voortgezet speciaal onderwijs.

en collegacursisten waarmee ervaringen

Een gratis cursusbrochure ontvangen? Mail

goed te doen, hoe meer plezier iedereen er

ving voor nieuwe leerkrachten, zoals dat bij

gen die zijn gelinkt aan deze vaardigheden.

Deze trainingen verschijnen vanaf dit jaar

uitgewisseld kunnen worden. De Basiscursus

uw verzoek naar cursusbureau@cedgroep.nl

in krijgt. Lerende organisaties hebben veel te

Nieuwsbegrip, Taakspel en de Vreedzame

Nieuw is bijvoorbeeld de vervolgtraining op de

in een aparte cursusbrochure. Online was

Teach Like a Champion voor het basisonder-

bieden aan kinderen. In de cursusbrochure

School al jaren het geval is.

basiscursus Coöperatieve leerstrategieën en

dit aanbod al langer te vinden aangezien

wijs en De professional voor de klas zijn nu al

de training Eigenaarschap van leerlingen.

daar gekozen kan worden voor een filter

blended. Binnenkort volgen de Basiscursus

op schoolsoort in de zoekmachine op de

Taalcoördinator po en Psychische problemen bij leerlingen.

voor de kinderopvang wordt hier uitvoerig op ingegaan. Terug in het aanbod is de dag voor

21e eeuwse vaardigheden

de leidinggevenden, speciaal om ook voor hen

Met de schoolbrede aanpak Skillis ontwik-

Middelbaar beroepsonderwijs

cursussite. Er zijn ook nieuwe trainingen

het werkplezier te verhogen.

kelen leerlingen zich tot zelfverantwoordelijke

Vorig jaar is voor het eerst het professi-

en workshops speciaal voor deze doelgroep

20 KlasseApart mei 2017 nummer 2

Meer weten?

Lot Hannik cursusbureau@cedgroep.nl www.cedgroep.nl/cursussen /cursusbureau @cursusced

KlasseApart mei 2017 nummer 2 21

Agenda

MAGiTO Twee getallen…

Alle maatschappelijke problemen komen op kindervoeten het onderwijs binnen. Of het nu gaat over burgerschap, obesitas, kindermishandeling, klimaatcrisis of duurzaamheid, het onderwijs wordt er direct of indirect mee geconfronteerd. Scholen willen de leerlingen tot optimale prestaties brengen, maar ook bewustzijn en verantwoord gedrag bijbrengen ten aanzien van belangrijke maatschappelijke thema’s.

En dat is meestal niet eenvoudig.

Het is ook een lastig dilemma. De school is voor veel kinderen naast thuis de enige plek waar zij maatschappelijk gevormd worden. Tegelijkertijd leggen samenleving en politiek de oplossing van maatschappelijke problemen weleens te gemakkelijk op het bordje van het onderwijs.

Soms zou je die discussie over maatschappelijke opgaven weleens andersom willen zien. Dat het onderwijs een maatschappelijk probleem signaleert en zij de samenleving en politiek indringend aanspreekt op het realiseren van een oplossing.

In het rapport ‘Opgroeien zonder armoede’ signa-

UIT DE WETENSCHAP Instrument brengt taaldenken van jonge kinderen in kaart De Vragenlijst Denkprocessen (VLDP) is een instrument om het taaldenken

Di 16/05 Starten met Nieuwsbegrip Schrijven

Do 18/05 Taakspel netwerkbijeenkomst licentiehouders

van jonge kinderen (4 tot en met 6 jaar) in kaart te brengen. Het gaat hierbij

wo 17/05 Basiscursus Passend omgaan met verschillen in de klas

Ma 03/07 Taakspel voor Kleuters voor licentiehouders

om abstracte denkvaardigheden zoals bijvoorbeeld redeneren, ordenen

wo 17/05 Nieuwsbegrip: De leerkracht als rolmodel

Wo 11/10 Nieuwsbegrip: De docent als rolmodel

en categoriseren. De vragenlijst is gebaseerd op de denkstimulerende gespreksmethodiek (DGM). De grondlegger van deze methodiek, Marion Blank, constateerde in de Verenigde Staten dat er in het onderwijs veel kennisvragen worden gesteld en relatief weinig vragen die jonge kinderen aanmoedigen tot nadenken. Ze wilde, als psychologe, kinderen met een achterstand stimuleren in hun taal- en cognitieve ontwikkeling. Om te weten op welk abstractieniveau kinderen in staat zijn te denken, is een meetinstrument zoals de VLDP nodig. Dit instrument werd al tientallen

31 mei Utrecht

logopediepraktijken, maar een landelijke normering voor de scores van de

Bijeenkomst Krachtig les- en leidinggeven

kinderen ontbrak nog. Het Innovatiefonds van de CED-Groep heeft daarom

Op woensdagmiddag 31 mei 2017 organiseert de

een onderzoek gefinancierd om de VLDP te vernieuwen en te normeren.

CED-Groep de bijeenkomst Krachtig les- en leidingge-

Het onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met de logopedisten Nico-

ven. De titel zegt het al: dit programma draait om het

lette van de Kreeke en Gusta Schreiner van de CED-Groep en logopedie-

‘in hun kracht zetten’ van onderwijsprofessionals en

studenten van vier hogescholen. De VLDP is afgenomen bij meer dan 1.000

leerlingen. Kies uit diverse presentaties, waarin sterk

kinderen van dertig basisscholen uit het hele land. Een grote steekproef

en energiek onderwijs centraal staat!

was nodig om de normen te kunnen bepalen voor de drie leeftijdsgroepen.

www.cedgroep.nl/krachtig

Ook is onderzoek gedaan naar de betrouwbaarheid en validiteit van de VLDP. De wetenschappelijke verantwoording is vastgelegd. Inmiddels is de

14 juni 2017 Nieuwegein

vragenlijst te vinden in de webwinkel

Inspiratiemiddag Nieuwsbegrip

naast het boek ‘Even denken… Denkgesprekken met kinderen’.

Meer weten?

Heleen van der Stege h.vanderstege@cedgroep.nl www.cedgroep.nl/webwinkel

de 400.000 kinderen in armoede. Dat is ongeveer

@CEDGROEP

het inwoneraantal van de stad Utrecht! Concreet betekent die armoede: niet jaarlijks een week op vakantie, niet regelmatig nieuwe kleren, geen sport of verwarming in huis, niet mee op schoolreis, geen verjaardag vieren en geen geschikte kinderboeken.

De effecten laten zich raden: minder welbevinden, sociale uitsluiting, slechtere schoolprestaties en

www.cedgroep.nl/inspiratiemiddag

@MontessoriHTN

Bijeenkomst directeuren samenwerkingsverbanden

Mick Wildschut van @CEDgroep geeft informatie aan ouders

Al in het prachtige Onderwijsmuseum in Dordrecht

van kinderen in gr7 over NIO en schooladvies #Montessori

geweest en langs de geschiedenis van het onderwijs

#Houten

gewandeld? De CED-Groep nodigt u van harte uit om dit bijzondere gebouw en met elkaar, en op ontspan-

Op naar een interessante dag in Utrecht

nen wijze actuele thema’s te bespreken. U mag desge-

#taalenrekenconferentie #CEDgroep

wenst een introducé meenemen van uw organisatie.

STARTDATA CURSUSSEN HET JONGE KIND Do 01/06 Spelen in hoeken - taal kov, Rotterdam Vr 06/10 Intern begeleider kov en psz PO/SO Wo 17/05 Sociale veiligheid op De Vreedzame School Wo 31/05 Terugkomdag Heldere communicatie Wo 21/06 Grip op de groep Utrecht Wo 28/06 Grip op de groep Rotterdam Wo 28/06 Grip op de groep Den Haag Wo 20/09 Eigenaarschap van leerlingen Rotterdam Ma 25/09 Basiscursus Leesspecialist Wo 27/09 Het kinderbrein, motoriek en leren 0-7 jaar VO/MBO Do 01/06 Veiligheidsbeleid op school Di 26/09 Basiscursus Teach Like a Champion Ma 09/10 Basiscursus Taalcoördinator Wo 11/10 Omgaan met moeilijke klassen Ma 30/10 Schrijfvaardigheid en NT2 Do 02/11 Prioriteren en plannen in één dag Di 14/11 Feedback geven doe je zo!

www.cedgroep.nl/swvtop @OBSGlanerbrugzu

ving en de politiek te leggen. Met als eis: geef onze kinderen een goede basis in het leven- ban kinderarmoede uit!

Afsluiting taakspel. Groep 6 heeft de maandbeloning dik

04 oktober 2017 Utrecht

verdiend. We kozen voor een spelletjesmiddag. Gezellig!

Conferentie Motiverend leesonderwijs

fb.me/1i020Mko8

In twee plenaire lezingen en een keur aan workshops doet u in één dag volop nieuwe inzichten op over leesmotivatie. CED-Groep, Sardes, Universiteit Utrecht,

Al vele jaren zo’n 400.000 kinderen in armoede en

@goncadrmz

over 2016 een begrotingsoverschot van 2,9 miljard.

Het was een erg leuke conferentie! (Teach-techniek 'Laat

Twee getallen… en een wereld te winnen.

maar zien' op de foto) @CEDgroep #teachnederland

22 KlasseApart mei 2017 nummer 2

Deelname aan de middag kost € 50,-

@stientje

dringende opgave op het bordje van de samenle-

@magitoT

woensdag 14 juni 2017 in ’t Veerhuis in Nieuwegein.

samen met collega-directeuren kennis te maken met

besturen, leerkrachten, docenten en ouders om een

van de CED-Groep

diverse workshops én een vrolijke noot. De plenaire

14 juni Dordrecht

muziekles, geen vlees of vis om de dag, geen goede

Theo Magito is directeur-bestuurder

begrip werkt, verzorgt de CED-Groep een middag met

van het Jeugdjournaal. De inspiratiemiddag is op

Volgens het CBS leefden de afgelopen tien jaar rond

zou volstromen met onderwijsvakbonden, school-

Voor iedereen in het basisonderwijs die met Nieuws-

opening is in handen van een van de presentatoren

het aantal arme kinderen in Nederland hoog blijft.

Hoe mooi zou het zijn als het Malieveld in Den Haag

BINNENKORT

jaren gebruikt in het onderwijs, in voor- en vroegschoolse opvang (vve) en

leert de SER dat ondanks de aantrekkende economie

meer probleemgedrag.

STUDIE(MID)DAGEN EN WORKSHOPS

Bekijk het complete aanbod op www.cedgroep.nl/cursussen /cursusbureau

@cursusced

Universiteit Leiden en andere landelijke experts leveren hun bijdragen aan deze conferentie. www.cedgroep.nl/conferentiebegrijpendlezen

@EstherDubbeld Inspiratie en kennis opdoen op conferentie 'het jonge brein' van @CEDgroep in Rotterdam KlasseApart mei 2017 nummer 2 23

Gusta Schreiner

Vandaag bereid ik op kantoor een cursusmiddag voor van het Cursusbureau: Teach Like a Champion – Het jonge kind. De cursus gaat deze week van start.

Gusta Schreiner werkt als adviseur van de CED-Groep voor de units Het Jonge Kind en Primair Onderwijs. Ze coacht, traint en ondersteunt onderwijsprofessionals.

Daarnaast werkt ze mee aan de ontwikkeling van producten en aan de lessen Nieuwsbegrip.

Ik laat aan mijn nieuwe collega Mehrnaz Tajik de inhoud van de toolbox zien, die we gebruiken bij de cursus Teach Like a Champion – Het jonge kind.

Hierin zitten allerlei materialen die we bij de trainingsbijeenkomsten gebruiken.

Later op de dag evalueer ik met mijn collega Marije Berding van PR/Marketing de nieuwe Facebookgroep van Teach Like a Champion – in de praktijk. Hier kunnen leraren hun ervaringen delen en elkaar vragen stellen over het werken met Teach.

Er is nog even tijd voor een professioneel onderonsje met Teach-collega’s Margo van den Berg en DirkJan Begeman, die deze middag ook een cursus verzorgen.

Ik haal op kantoor spullen voor de training en loop nog even langs het Cursusbureau. Dit bureau verzorgt nascholing voor professionals in het onderwijs en de kinderopvang.

Op de St. Willibrordus heb ik een eindgesprek met Michelle Hoogland over het tweejarige traject Basisontwikkeling. Vve-medewerkers volgden een scholing in het vve-programma dat hun school gebruikt.

Good practice met de techniek Drempel uit Teach Like a Champion.

Dat wil zeggen: ik begroet de deelnemers van de cursus bij de deur en heet hen welkom bij deze cursus.

De Teach-middag verloopt goed. We bespreken technieken die zich richten op de betrokkenheid van de leerlingen. De deelnemers zijn zeer betrokken en gemotiveerd. Ze werken hard, wisselen ervaringen uit en doen nieuwe ideeën op.