Informatieblad relaties CED-Groep 15 mei 2018 nummer 2 jaargang 16
Lessen in democratie Rechtdoen aan verschillen Grip op de groep Klaar voor de AVG Bouwen aan een eigen academie Teach Like a Champion Het jonge kind Kwaliteit van lesgeven op het MBO
Breinbewust lesgeven
Inhoud
6
Lessen in democratie
Het team van Praktijkschool Apeldoorn werkt aan een eenduidige pedagogische aanpak. Leerlingbemiddeling maakt daar deel van uit.
4
Simpele waarden in neptijden
Breinbewust lesgeven
Wie het nieuws volgt, wordt voorzichtig. Wordt achterdochtig. Klik niet op links in mails, want waarschijnlijk dringt iemand vervolgens je computersysteem
8
Bij de training Breinbewust lesgeven leerden leerkrachten van de Bredase school De Zandberg over de executieve functies die belangrijk zijn bij het leren. Nu ontwerpen zij zelf hulpmaterialen voor het werken aan deze functies.
binnen. Plak een pleister over de camera op je beeldscherm, want voor je het weet word je gefilmd bij je doen en laten. Wees je ervan bewust dat de gegevens over jouw aanwezigheid, je uitgaven, je voorkeuren en je contacten waarschijnlijk met die van vele anderen te koop worden aangeboden. En dat de koper die gegevens gebruikt om jou te sturen bij wat je koopt en wat je stemt. Hoe bereiden we kinderen en leraren voor op een wereld vol nepnieuws en digitale valkuilen? Natuurlijk moeten we hen voorlichten over risico’s en leren om voorzichtig en kritisch te zijn.
12
Maar laten we daarbij de nadruk leggen op weerbaarheid en niet op angst. Dat kan door leerlingen op school al te laten kennismaken met onze belangrijkste waarden.
Grip op de groep
Soms krijg je je vinger niet achter het negatieve gedrag in een groep. Grip op de groep biedt concrete handvatten om van een negatieve groep een positieve groep te maken.
Vertel hen over de rechten van het kind en leer ze wat democratie inhoudt. Laat ze dat ervaren, in de klas, op school en als het kan in de buurt. Neem de ouders hierin mee. En vergroot de veiligheid door je organisatie goed voor te bereiden op de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Hoe dat kan, leest u op pagina 14.
Masterclass OGW4D
Een format maken dat niet steeds hoeft te worden bijgesteld. Blinde vlekken opsporen. Zien hoe we meer resultaat kunnen boeken. Bouwen aan duurzame verbeteringen: dat leren directeuren en ib’ers in de vernieuwde masterclass OGW4D.
Op pagina 6 en 7 beschrijven we hoe de Praktijkschool Apeldoorn leerlingen schoolt in democratische waarden met behulp van het programma Democratie kun je leren. Leerling-
Klaar voor de AVG
bemiddelaars interveniëren bij conflicten. Alle partijen, ook de bemiddelaars, leren zo dat er altijd twee kanten aan een verhaal zitten en dat je na een conflict weer naar elkaar toe kunt
Stichting Prisma in Almere is klaar voor de AVG. Mede dankzij de module e-learning, de workshop identiteitsfraude en het inhuren van een functionaris gegevensbescherming.
groeien. Zo leren kinderen dat respect voor elkaar leidt tot een prettigere wereld. Misschien is dat ons beste verweer tegen alles wat nep is: een generatie kinderen die onze democratische waarden heeft leren kennen en omarmt. Marijke Nijboer, eindredacteur
14
Teach Like a Champion - Het jonge kind
CED-Groep bereikt De CED-Groep traint professionals en adviseert beslissers in onderwijs en kinderopvang. En ontwikkelt innovatieve educatieve producten. Dat is wat we doen. Maar niet wat we zijn. Bij de CED-Groep zijn we van alle onderwijsmarkten thuis. We zijn innovatief en hebben een grote passie voor kansen voor kinderen.
Rotterdam Bezoekadres: Dwerggras 30 3068 PC Rotterdam
Volg ons
Postadres CED-Groep Postbus 8639 3009 AP Rotterdam
www.cedgroep.nl info@cedgroep.nl
Kwaliteit van lesgeven op het MBO
kinderen het beste uit zichzelf te laten halen, hebben wij echt iets bereikt.
2
KlasseApart mei 2018 nummer 2
16
Met de technieken van Doug Lemov halen leerkrachten het beste uit hun leerlingen. Specifiek voor de kleuters is er het vernieuwde boek ‘Teach Like a Champion 2.0 – Het jonge kind’ en de bijbehorende training.
Maar voor alles zijn we trots op resultaat. Als het een professional lukt om
KlasseApart is een drie keer per jaar verschijnend informatieblad van de CED-Groep over (nieuwe) diensten, producten en aspecten van educatieve dienstverlening in de praktijk; bestemd voor scholen, onderwijsinstellingen en overige relaties. ISSN 1571-660, jaargang 16, nummer 2, mei 2018 redactie: Lot Hannik, Jeroen Meijboom, Marijke Nijboer (eindredacteur), Carolien Rebel, Elly van der Zel redactie-adres: CED-Groep, Postbus 8639, 3009 AP Rotterdam, klasseapart@cedgroep.nl website: www.cedgroep.nl fotografie: Jan van der Meijde, tenzij anders vermeld vormgeving: Pressure Line druk: MediaCenter Rotterdam oplage: 14.000 KlasseApart gratis ontvangen? Mail uw adresgegevens naar: klasseapart@cedgroep.nl
Een sterke eigen academie
18
Een onderwijsleider bij Albeda kreeg hulp bij het vergroten van de leskwaliteit binnen haar team.
Bij de Stichting 15 Kindwijs bedient de Kindwijsacademie zo’n 270 leerkrachten. De CED-Groep hielp om de academie uit te bouwen tot een efficiënte aanbieder van cursussen waar veel vraag naar is.
10 Nieuws 20 Professionaliseringsaanbod 22 Hoogenkamp Uit de wetenschap @CEDGROEP 23 Agenda 24 Robotje Nao Nao verlevendigt het onderwijs
KlasseApart mei 2018 nummer 2
3
Laatbloeier? Lastpost? Brein in ontwikkeling!
Breinsleutels Het boek ‘Breinsleutels’ behandelt vijf deuren naar de ‘bovenkamer’ van kinderen: het langetermijngeheugen en vier executieve functies: werkgeheugen (waar kennis verwerkt wordt), inhibitie (rem op het gedrag), flexibiliteit en planning. Deze functies helpen bij ingewikkelde taken zoals het maken van keuzes en oplossen van problemen. Breinsleutels zijn technieken waarmee de leerkracht die deuren kan openen. Zo ondersteunt hij of zij de executieve functies en het langetermijngeheugen en krijgt de ontwikkeling hiervan een stimulans.
Breinbewust lesgeven
Wie mag naar groep 3?
Ik ging beseffen: dit hebben ze nodig, ze wil-
Leerkracht Clare Proost: ‘Bij de afweging wie
len die doelen zien.’
er rijp is voor groep 3, kijken we naar facetten
Groep 5 van Maud Slagmolen zou een muur-
als de sociaal-emotionele ontwikkeling en
krant gaan maken. Verschillende groepjes
de leesvoorwaarden. Daar zou het bewust
kregen deelopdrachten. Maud: ‘Ik riep ze
oefenen en ontwikkelen van de executieve
een voor een bij me en wat bleek: sommigen
functies een heel goede aanvulling op kun-
hadden nog niks gedaan. Ik heb samen met
nen zijn.’ Clare denkt daarbij aan de inzet
hen hun werk gestructureerd: wat moet er
van specifieke spelletjes . Sonja: ‘Bijkomend
nog gebeuren, hoe ga je dat aanpakken? De
voordeel is dat je met zo’n spelletje de hele
volgende ochtend heb ik dat voor de hele
groep bereikt.’
groep herhaald en toen ging iedereen meteen
Door de kennis over executieve functies ga
aan de slag.’ Hanni: ‘Heel goed, je hebt ze
je anders naar kinderen en hun ontwikke-
begeleid bij het leren plannen en hun werk-
Tekst Marijke Nijboer
ling kijken, zeggen de leerkrachten. Neem
geheugen ontlast. En het werkt inderdaad
Leerkrachten van KBS De Zandberg in Breda willen kinderen nog
de vage term ‘laatbloeier’. Door deze theorie
om, als iets niet lukt, te kijken welke concrete
besef je dat bepaalde executieve functies nog
stappen er nodig zijn.’
verder moeten rijpen. Hanni: ‘Datzelfde geldt
Rt’er Claudette: ‘We zijn op alle lagen met de
voor de ‘‘lastpost’’. Zo’n kind geef je taken die
executieve functies bezig: in de onder-, mid-
hem op de juiste manier aanspreken. En je
den- en bovenbouw, op individueel-, klas- en
helpt hem om vaardigheden te ontwikkelen
schoolniveau. Je hebt er elke dag wat aan,
zoals plannen en samenwerken, waarmee hij
voor ieder kind en ieder vak.’
beter ondersteunen bij het leren. Tijdens een training in Breinbewust
Vorig schooljaar gaf Hanni Bijl, adviseur van
Een aantal materialen is klaar en gaandeweg
lesgeven leerden zij over de executieve functies die belangrijk zijn bij
de CED-Groep, de leerkrachten van school-
komen er nieuwe plannen bij. Zo maakt één
bestuur INOS (28 scholen) een training over
groepje nu materiaal voor een thematische
executieve functies. Een aantal enthousias-
werkwijze.
telingen besloot vervolgens een onderzoeks-
De werkgroepjes opereren zelfstandig. Op
groep te vormen. In verschillende groepjes
gezette tijden komt Hanni langs om de vorde-
het leren. Inmiddels ontwerpen zij zelf allerlei hulpmaterialen voor het werken aan deze functies.
4
ontwikkelden de leerkrachten eigen mate-
ringen door te spreken en ideeën aan te rei-
‘Als lezen of schrijven minder goed gaat, is er
Brouwers, leerkracht van groep 6. ‘Ze worden
rialen: een vragenlijst die inzicht geeft in de
ken. Zo ook deze avond. Hanni: ‘Het is tijd om
vaak sprake van onderliggende problematiek.
gezien als druk of vervelend, maar dat heeft
ontwikkeling van executieve functies in het
je materialen te gaan delen met je collega’s,
We zagen dat steeds vaker, waarschijnlijk ook
een reden. Daar kan je heel goed op sturen,
kinderbrein; databases met suggesties voor
ouders en leerlingen. Maar ondertussen kun
omdat we zelf beter kijken’, zegt Claudette
zodat het gedrag verandert. Dat is belangrijk
een aanpak op individueel niveau en een aan-
je doorgaan met je onderzoek.’
Kops, remedial teacher van de middenbouw.
want wie niet goed in z’n vel zit, komt niet tot
pak op groepsniveau; en een checklist voor
Kinderen krijgen snel een stempel, zegt Sonja
leren.’
een rijke leeromgeving.
KlasseApart mei 2018 nummer 2
het straks in het vo beter kan doen.’ Doelen aan de muur Aan een muur in haar lokaal heeft Sonja de doelen van verschillende taallessen uitgeschreven. Zoals: ‘Ik leer wat enkelvoudige en samengestelde zinnen zijn.’ Sonja: ‘Je kijkt
Meer weten? Hanni Bijl h.bijl@cedgroep.nl www.cedgroep.nl/breinsleutels @breinsleutels
veel gerichter naar het kind.
KlasseApart mei 2018 nummer 2
5
Lessen in democratie op Praktijkschool Apeldoorn
je leren’, de vo-variant van De Vreedzame
aankunnen, maar nu we bezig zijn, zien ze dat
School, legt de school contact met adviseur
het werkt en merken ze dat het hen werk uit
Hans Scheltema. Hoewel het programma
handen neemt. Ruzies die voorheen de klas
bedoeld is voor het vmbo, vond Hans het een
in kwamen, worden nu buiten de klas door de
uitdagende gedachte om dit naar het praktijk-
leerlingbemiddelaars opgelost.’
onderwijs te ‘vertalen’. ‘Als een school bereid
‘Ik overleg graag over een oplossing’ Tekst Ronald Buitelaar
Het team van Praktijkschool Apeldoorn is gewend om de ontwikkeling van de school actief in eigen hand te nemen. Zo wordt er gewerkt aan een eenduidige pedagogische aanpak. Leerlingbemiddeling maakt daar deel van uit. De CED-Groep ondersteunde en monitorde het proces en trainde de trainers.
6
KlasseApart mei 2018 nummer 2
en in staat is om vernieuwingstrajecten zelf
Ruzie bij tafelvoetbal
ter hand te nemen, ben ik daar een groot
Sander (15) en Bayamiin (15) zijn twee van die
voorstander van. Ik had vooral met de sova-
bemiddelaars. De twee derdejaars leerlingen
werkgroep te maken. We bereidden samen
bemiddelen inmiddels respectievelijk één en
de teamscholingen voor. Zij zorgden voor de
twee jaar bij kleine conflicten en doen dat vol-
afstemming en uitvoering in de school. Ik
gens het vaste protocol. Sander: ‘Als iemand
houd de vinger aan de pols door onder andere
een conflict bij ons meldt, gaan we met de
In 2016 ontving Praktijkschool Apeldoorn uit
te monitoren wat er in de klassen gebeurt.
ruziemakers aan tafel zitten.’ Bayamiin: ‘We
handen van Monique Vogelzang, inspecteur-
Mijn inzichten besprak ik met de werkgroep.’
laten ze allebei vertellen wat er gebeurd is en overleggen met elkaar over een oplossing.
generaal van de Onderwijsinspectie, het predicaat Excellente School. De erkenning was
Scepsis sloeg om in enthousiasme
Dat vind ik het leukste gedeelte.’ Sander: ‘Ik
het sluitstuk van een meerjarig traject waarin
Hans roemt de Praktijkschool Apeldoorn
vind dat nog moeilijk. Voor mij voelt het vooral
de school handen en voeten gaf aan ‘keuze-
vanwege de keuzevrijheid voor leerlingen.
goed dat ik kan helpen. Een gesprek voeren
praktijk’. Bij deze werkwijze zijn de keuzes
‘Het team werkt vanuit de overtuiging dat er
over het conflict en zorgen dat iedereen kan
van leerlingen bepalend voor het te volgen
niet één soort praktijkschoolleerling is. Er is
uitpraten en vriendelijke taal gebruikt. Met
leer- en ontwikkelingstraject. De afgelopen
bijvoorbeeld een flinke categorie leerlingen
elkaar tot een oplossing komen vind ik nog
twee jaar is een lerarenteam sociale vaardig-
die, mits geactiveerd, prima zelfstandig uit
lastig.’ Sabhrin (14) is bijvoorbeeld al vier
heden (sova-werkgroep) aan de slag gegaan
de voeten kan.’ Dat activeren gebeurt bij de
keer bemiddeld. De laatste keer is alweer
om ook het pedagogisch handelen verder te
Praktijkschool Apeldoorn op alle vlakken. Zo
enige tijd terug. ‘Ik had ruzie bij tafelvoetbal
versterken. Groepsleerkracht Kirsten Heilen
is er leerlingbemiddeling opgezet. Leerlingen
en ging schelden.’ Na het zoveelste gesprek
is trekker van de sova-werkgroep. Jelle de
kunnen door medeleerlingen worden voorge-
met de leerlingbemiddelaars besloot Sabhrin
Jong is vakleerkracht techniek en schilderen.
dragen, of zelf solliciteren. Leraren verzorgen
dat het genoeg was: ‘Ik stop met ruziemaken.
Hij traint leerlingen tot leerlingbemiddelaar.
de uiteindelijke selectie.
Het is zonde van mijn tijd.’
Kirsten en Jelle leggen uit welke ontwikke-
Inmiddels telt de school veertien leerlingbe-
ling het sova-traject doormaakte. ‘Wij zochten
middelaars. Jelle zorgt voor hun opleiding en
een goede sova-methode, maar liepen aan
begeleiding. ‘Ze leren om conflicten volgens
tegen een probleem: basisschoolmethodes
een vast script te bespreken en maken na
sluiten wel aan bij het niveau van onze leer-
afloop een verslagje.’ Een op het niveau
lingen, maar niet bij hun interesses en het
van de praktijkschoolleerling herschreven
praktijkonderwijs.’
stappenplan biedt de leerlingen houvast. Aanvankelijk was er bij groepsleerkrachten
Vinger aan de pols
sprake van scepsis, maar Kirsten heeft dat
Als de werkgroep hoort dat de CED-Groep
in enthousiasme zien omslaan. ‘Collega’s
werkt aan het programma ‘Democratie kun
vroegen zich af of onze leerlingen dit wel
Meer weten? Hans Scheltema h.scheltema@cedgroep.nl www.cedgroep.nl/lessenindemocratie www.devreedzameschool.nl
KlasseApart mei 2018 nummer 2
7
Masterclass OGW4D
Doel: goed onderwijs dat rechtdoet aan verschillen Tekst Ineke Westbroek
Een format maken dat niet steeds hoeft te worden bijgesteld. Blinde vlekken opsporen. Zien hoe meer resultaat kan worden geboekt. Bouwen aan
Procesgericht
duurzame veranderingen door zelf te duiden en te doen. Dat leren directeuren
Pamela en Vivian zien de meerwaarde van
en ib’ers uit het basisonderwijs in de vernieuwde masterclass OGW4D*.
zo’n structuur: ‘Het geeft ruimte om het voor vraag: wat is het effect van mijn onderwijs op de leerresultaten en hoe kan ik die resultaten beïnvloeden? Hoe zorg ik voor een positief Doen wij iets niet goed? Vaak hadden direc-
effect op de leeropbrengsten?
teur Pamela Tjon Appian en Vivian Molenaar,
Aan de hand van eigen data formuleren
intern begeleider van de Rotterdamse OBS De
deelnemers aan de Masterclass OGW4D voor
Schalm, het gevoel zich in teamvergaderingen
hun school een ambitie. Op basis daarvan
te moeten verantwoorden over toetsresulta-
ontwikkelen zij passende onderwijsarrange-
ten en lesmethodes. Veel leerlingen komen op
menten, die rechtdoen aan al hun leerlingen.
De Schalm binnen met een achterstand die in
Op hun school verzamelen en analyseren zij
de laatste klassen wordt ingelopen; vaak met
vervolgens systematisch gegevens over de
hoge scores op de centrale eindcito. Pamela:
leeropbrengsten en verbinden daaraan doelen
‘Helaas lag binnen de toenmalige structuur
en verbeteracties. Omdat ook de leerkrachten
de focus op toetsresultaten onder de inspec-
deze werkwijze tijdens studiemomenten op
tienorm. Je zag vooral rode cijfers.’ Na het
school hebben geleerd, kunnen zij er in hun
volgen van de masterclass, waarin de nadruk
groep mee aan de slag.
ligt op zelf leren duiden en doen, leerden Pa-
‘Het gaat hierbij om het consequent volhou-
mela en Vivian om met het schoolteam vooral
den van heldere structuren’, omschrijft Wilma
te kijken naar de groei van leerlingen.
Peulen het werken volgens OGW4D. Directeuren en intern begeleiders leren om
Verschillen
naar aanleiding van leerlinggegevens hun
De vierdaagse masterclass leert cursisten
onderwijsconcept af te stemmen op hun eigen
om kwalitatief goed onderwijs te bieden, dat
schoolsituatie met de verschillende cate-
rechtdoet aan verschillen en toch uitvoerbaar
gorieën leerlingen en hun niveaus. Wilma:
blijft. Zij leren hun team denken en werken
‘Aan welke onderdelen van het leerproces
vanuit het effect dat hun onderwijs heeft op
kan worden gewerkt om winst te behalen?
de resultaten van leerlingen. Zij leren om de
Waar sta je, waar ga je naar toe, waaraan ga
competenties van teamleden op dit terrein
je beginnen? Wat voor soort school heb je,
te ontwikkelen en ze bouwen een ondersteu-
waarin ben je goed, wat kan beter? Aan welke
ningsstructuur op die tegemoetkomt aan de
knoppen kun je draaien op het gebied van
onderwijsbehoeften van hun leerlingen.
bijvoorbeeld leertijd, klassenmanagement of
De vier pijlers data, duiden, doelen, en doen
pedagogisch-didactisch handelen? Daarop
vormen een cyclus die antwoord geeft op de
baseer je je schoolplan.’
je leerlingen geschiktste onderwijs te ontdekken. Bij het bepalen van onze schoolstandaard gingen wij te veel uit van de landelijke- en inspectienorm. Nu baseren wij de schoolstandaard op het haalbare niveau waarop wij leerlingen willen laten uitstromen. We durven nu procesgericht te werken. Vroeger lag de nadruk op cijfertjes, opbrengsten, leerlinggedrag, volgen van het curriculum. Nu stellen we het leren centraal en hebben we zicht op leerstijlen van de kinderen. Methodes die niet werken, durven wij te vervangen door effectievere methodes. Het werkt. Ook leerlingen die net in Nederland zijn, komen echt aan leren toe en stromen uit met een advies dat hoger is dan verwacht.’ Beiden ondervinden veel steun van de begeleiding die zij na de masterclass van Wilma kregen. Vivian: ‘Zij benadrukte als eerste wat wij goed deden. Met ons type leerling kun je moeilijk aan de gemiddelde standaard voldoen. Wilma zei: ‘‘Bij hun binnenkomst begin je met schuld, maar bij uitstroom zie je winst’’.’
Meer weten? Wilma Peulen w.peulen@cedgroep.nl www.cedgroep.nl/4d
* Deze aanpak is gebaseerd op vier pijlers: data, duiden, doelen en doen. 8
KlasseApart mei 2018 nummer 2
KlasseApart mei 2018 nummer 2
9
Nieuws
Nieuws
Nieuw in de webwinkel
Anja Heikoop, directeur
Data onder de Dom
van sSprong (links) en Margéke Hoogenkamp,
Binnen scholen zijn veel gegevens beschikbaar over leerlingen,
bestuurder van de CED-
zoals toetsresultaten, doorstroomgegevens en examenresul-
Groep, ondertekenen de
taten. Ook beschikken scholen over bovenschoolse gegevens:
overeenkomst.
overstapgegevens (van po naar vo) en data over extra ondersteuning. Data onder de Dom is het resultaat van vier jaar werken aan het beantwoorden van vragen die binnen de school leven. De Utrechtse scholen werkten in dit project samen met de CED-Groep en de Universiteit Utrecht. Data onder de Dom is een aanrader voor iedereen die op zijn eigen school aan de slag wil met datagestuurd werken.
CED-Groep en sSprong slaan handen ineen
In de hoofdstukken ‘Implementatie van datagebruik in de
Van het onderwijs wordt verwacht dat het tegemoet komt aan
U kunt een exemplaar aanvragen via www.uu.nl/onderzoekin-
voor groepen 4 t/m 8 van Even denken,
de eisen die worden gesteld vanuit overheid, maatschappij en
deschool.
het Handboek voor Denkstimulerende
ouders. Die eisen leiden tot een verhoogde werkdruk. Een baan in
www.cedgroep.nl/werkenmetdata
Gespreksmethodiek
het onderwijs wordt soms als onaantrekkelijk ervaren, omdat de
Nu ook verkrijgbaar: • Even verder denken: de aanvulling
Bliksemstart: word een topleraar in100 dagen
• Teach Like a Champion zml 2.0: een aanvulling speciaal voor het zml
school’ en ‘Onderzoeksvragen’, geschreven door Brigitte van Hilst, krijgt u handzame tips om in de school een infrastructuur voor datagestuurd werken op te zetten.
eisen niet meer in evenwicht zijn met de persoonlijke ontwikkeling en het werkplezier. Schoolbesturen en directeuren willen dit
• Sil op school biedt nu, naast alle online
evenwicht graag herstellen. De CED-Groep en sSprong slaan de
Met de beschreven technieken en werkwijze,
materialen, ook een themamap met
handen ineen om het onderwijs daarbij te ondersteunen. De twee
gebaseerd op Get Better Faster van Paul Bambrick-
zes thema’s, een materialendoos met
organisaties vinden elkaar in de vorm van een samenwerking
Santoyo, zullen (her)startende leraren zich snel
o.a. dagritmekaarten, planbordkaartjes
waarin verandering, verbetering en werkplezier één doorgaande lijn
competent voelen in hun eerste cruciale maanden van
en woordkaarten bij de themamap en
vormen.
hun loopbaan als leraar.
zes prentenboeken bij de thema’s in de
www.cedgroep.nl/goedinjevel
themamap.
Elke les telt Nieuw op de markt: het boek ‘Elke les telt’ van uitgeverij Pica. Met een voorwoord van Doug Lemov, bekend van de bestseller Teach Like a Champion. Het boek gaat terug naar de basis: geef kinderen goed les en ze zullen presteren. Als ze presteren, zien ze zichzelf als succesvolle leerlingen. Het boek gaat uit van twee waarden: excellentie en groei. De CED-Groep ontwikkelde bij dit boek de workshop Elke les Telt! over wat écht belangrijk
Binnenkort verkrijgbaar: Het Nieuwsbegrip Woordenboekschrift.
Startboek Skillis groep 1 t/m 4
Een Woordenboek, en tegelijk een Woordenschrift! Hierin vinden de kinderen die met Nieuwsbegrip werken alle lastige woorden van de afgelopen jaargangen van
Skillis is dé praktische, schoolbrede aanpak
Nieuwsbegrip terug. Niet alleen handig
waarmee leerlingen zich ontwikkelen tot
om in te zoeken, maar ook handig en
initiatiefrijke en zelfverantwoordelijke personen.
leerzaam, omdat ze zelf nieuwe woorden
Klaar voor de 21e eeuw, omdat ze over
kunnen toevoegen.
vaardigheden beschikken die helpen mee te
nu ook het Startboek Skillis voor groep 1 t/m 4. Het staat vol leuke activiteiten en werkvormen.
Hoe ga je als school om met leerlingen die opgroeien tussen botsende codes van thuis, school en straat?
is voor een effectieve les. Gebaseerd op de zes principes die de basis vormen voor elk lesmodel. De workshops worden gegeven op 20 juni en 19 september 2018. Meld u snel aan! www.cedgroep.nl/elkelestelt
Onderwijswetenschapper Ilias El Hadioui ontwikkelde de filosofie van de Transformatieve School, waarbij docenten leren omgaan met straatgedrag op school. Jos van Kessel, bestuurder van de CED-Groep, en El Hadioui tekenden onlangs een overeenkomst om de filosofie van de transformatieve school gezamenlijk verder te introduceren in het onderwijs. www.cedgroep.nl/transformatief
bewegen in de snel veranderende samenleving. Na het Startboek Skillis voor groep 5 t/m 8 is er
De 'transformatieve school'
Startboek Skillis
Toekomstgericht leren voor groep 1 t/m 4
Marléone Goudswaard . Angelique v.d. Pluijm
Er is een speciale rol weggelegd voor Skilly, die
Hoe inspectie-proof is uw school?
rondrijdt in haar auto Bink. Tijdens hun avonturen komen de vier skills goed van pas.
De Inspectie van het Onderwijs ziet er op toe dat leerlingen goed
www.cedgroep.nl/skillis
onderwijs krijgen. De normen waar scholen aan moeten voldoen zijn niet gering. Hoe inspectie-proof is úw school eigenlijk? De CED-Groep
www.cedgroep.nl/webwinkel
biedt de mogelijkheid om dit eens onder de loep te nemen. Met een speciaal ontwikkelde vragenlijst kunnen schooldirecteuren eenvoudig en snel nagaan of hun school voldoet aan de gestelde normen. Op onze website vult u in vijf minuten de vragenlijst in. De resultaten worden u gelijk via de e-mail toegezonden. www.cedgroep.nl/inspectieproof
10 KlasseApart mei 2018 nummer 2
KlasseApart mei 2018 nummer 2 11
Grip op de groep
Een positieve groep heb je zelf in de hand Tekst Karin van Breugel
Elke leerkracht wil graag een positieve groep, waarin kinderen lief zijn en respectvol met elkaar omgaan. Maar soms krijg je je vinger niet achter negatief gedrag in een groep. Dat kost leerlingen en leerkrachten veel negatieve energie. Grip op de groep biedt concrete handvatten om van een negatieve groep een positieve groep te maken.
Basisschool De Klaroen, in het Utrechtse
fluitje van een cent. De leerlingen gaan in een
iets leuks van te maken. Op de Grip-training
moet je die afspraken constant herhalen,
Tienhoven, is een piepklein dorpsschooltje
rij staan, bijvoorbeeld van groot naar klein,
hebben we geleerd hoe je kunt zorgen dat
het is haast een soort mantra. Maar op een
met bijna zeventig leerlingen en een zeskop-
op huisnummer, of wat dan ook. Vervolgens
een leerling een positieve rol gaat pakken. Je
gegeven moment wéten de leerlingen het en
pig team dat plezier en energie uitstraalt.
gaan ze aan het werk met een groepsop-
kunt bijvoorbeeld de dictator de leiding geven
is het de normale routine. Daar heb je het
‘Deze school besteedt veel aandacht aan so-
dracht. Als leerkracht denk je al snel: ze
over een klein groepje en een specifieke taak
hele jaar profijt van, je hoeft niet constant
ciale vaardigheden en het tegengaan van pes-
zitten al vier jaar bij elkaar in de klas, dus ze
meegeven. Als de leerling vanuit die nieuwe
politieagentje te spelen.’
ten. Toch maakte een enquête enkele jaren
kennen elkaar wel. Maar ik merk dat het echt
rol een positieve bijdrage levert, beloon
Het team van De Klaroen is erg enthousiast
geleden duidelijk dat ouders daar anders over
heel waardevol is om tijd te nemen voor een
je dat. Uiteraard moet je een leerling wel
over Grip op de groep en heeft de training
denken’, vertelt locatieleider Gwen Caviet.
hernieuwde kennismaking. Het zorgt voor
een rol geven die bij hem of haar past. Een
inmiddels twee keer gevolgd. Ook volgend
meer wederzijds begrip en saamhorigheid.’
dictator wordt echt niet opeens een sociaal
jaar is deze training alweer ingepland. ‘Een
werker, maar misschien wel een leider of een
bewuste keus’, zegt Gwen Caviet. ‘Door die
organisator’, vertelt Brechtje.
training wordt iedereen er weer aan herin-
Patronen doorbreken
Vlnr Ruud Oostveen, Rosa van Harten, Rebecca van Dopperen, Brechtje Sierksma, Hanneke Kazius.
12 KlasseApart mei 2018 nummer 2
De school nam dit signaal serieus. In 2016
Positieve rollen
gingen een vrijwel volledig nieuw team en
Als leerkracht leer je de kinderen in die
een nieuwe schoolleider aan de slag met Grip
eerste weken ook heel goed kennen. Je ziet
Samen afspraken maken
het jaar is en waar je alert op moet zijn. Het
op de groep. Brechtje, leerkracht van groep
bijvoorbeeld naar welke rol een leerling van
Na die eerste twee weken zijn verschillende
is goed om die kennis jaarlijks even op te
7-8, legt uit: ‘Grip helpt om van je groep één
nature neigt. Grip onderscheidt positieve
korte fasen cruciaal voor het bouwen van
frissen en te verdiepen. Ik kan dit elke school
geheel te maken. Leerlingen leveren een
rollen, zoals de leider, de organisator, de
een positieve groep. Grip geeft voor elke fase
aanraden. Sinds wij met Grip werken, is er
positieve bijdrage en er gelden duidelijke
sociaal werker en de joker, en negatieve rol-
aanwijzingen wat je als leerkracht kunt doen.
nauwelijks meer sprake van negatief gedrag.’
afspraken.’
len. Voorbeelden daarvan zijn de dictator, die
Bijvoorbeeld positief geformuleerde klassen-
De Grip-aanpak is heel concreet. Zo zitten
invloed uitoefent door middel van angst, en
afspraken maken. ‘Je maakt die afspraken
alle leerlingen de eerste twee weken na de
de meeloper.
sámen met de leerlingen en zij stemmen er
vakantie dagelijks op een andere plek in de
Als leerlingen een negatieve rol pakken, moet
ook “officieel” mee in. Zo worden de regels
klas. Rebecca, leerkracht van groep 5-6: ‘In
je snel ingrijpen. ‘Want voordat je het weet,
echt van henzelf en stimuleren zij elkaar
eerste instantie dacht ik eerlijk gezegd: wat
heb je het hele jaar een “negatieve” groep.
om zich eraan te houden’, aldus Brechtje.
een gedoe… Maar in de praktijk is het een
Dan moet je heel hard werken om er elke dag
Rebecca vult aan: ‘In het begin van het jaar
nerd hoe essentieel die eerste periode in
Meer weten? Ria van der Sar r.vandersar@cedgroep.nl www.cedgroep.nl/gripopdegroep
KlasseApart mei 2018 nummer 2 13
Kindwijs bouwt sterke eigen academie
‘Wij zijn klaar voor de AVG’ Tekst Marijke Nijboer
Stichting Prisma in Almere wilde zich goed voorbereiden op de veranderende wetgeving rond privacy. Alle medewerkers volgen de module e-learning over de AVG. De gmr, directeuren en ict’ers volgden de workshop identiteitsfraude. Daarnaast huurt Prisma een Functionaris Gegevensbescherming in van de CED-Groep.
De AVG Vanaf deze maand is de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) van toepassing. De AVG stelt hoge eisen aan de beveiliging van privacygevoelige informatie over leerlingen en ouders. Schoolbesturen zijn aansprakelijk wanneer de organisatie de verplichtingen niet nakomt.
‘De nieuwe wetgeving leeft voornamelijk bij besturen en ict’ers’, zegt Martijn
Tekst Marijke Nijboer
van Dijk, beleidsme-
De pc-basisscholen op Goeree Overflakkee hebben door
dewerker ict bij
de jaren heen de kracht van gezamenlijkheid ontdekt. Ze
Prisma. ‘Voor de
vormen nu samen de Stichting Kindwijs. Die schaalvergroting
leerkrachten is het allemaal nieuw.’ De organisatie besefte dat
komt goed van pas bij de professionalisering. De
er wat moest gebeuren. Martijn: ‘We zaten
Kindwijsacademie bedient de eigen dertien scholen plus
vooral in onze maag met de verplichting om een Functionaris Gegevensbescherming aan
drie eenpitters. In totaal maken ongeveer 270 leerkrachten
te stellen. Wat voor opleiding moet zo iemand
gebruik van de professionalisering.
hebben en wat kost dat? Toen bleek dat we dat extern konden regelen, was de keuze snel gemaakt.’
De kartrekkers van de Kindwijsacademie zijn
het aanbod van het cursus- en conferentie-
aan de doelen van het Lerarenregister. En
Prisma huurde een Functionaris Gegevens-
Jos Koopman, directeur van de Eben Haëzer-
bureau. In het aanbod zitten nu cursussen
natuurlijk sluiten we ook zo goed mogelijk
bescherming in bij de CED-Groep en laat
school in Goedereede en directeur Corsti-
over meer- en hoogbegaafdheid, Skillis,
aan bij onze ontwikkelpunten en de wensen
ook de eigen medewerkers via deze organi-
aan de Jong van de School met de Bijbel in
Gedrag is een signaal, Opbrengstgericht
van de medewerkers.’
Sommelsdijk. ‘In ons strategisch beleidsplan
spelen in de onderbouw en Nieuwsbegrip. Dit
De cursussen lopen goed. Driekwart van de
is een belangrijke rol weggelegd voor het toe-
is aangevuld met aanbod van derden, zoals
medewerkers heeft zich voor een of meerde-
Foto Stichting Prisma
satie trainen. De gmr, directeuren en ict’ers volgden de workshop identiteitsfraude. ‘Dat stimuleert de bewustwording’, ervoer Martijn.
maar met die module ga je interactief door de
huidige inschrijfformulieren bepaalde dingen
werken naar een lerende organisatie’, vertelt
een BHV-cursus en een mentorcursus voor
re cursussen ingeschreven. Bij Gedrag is een
Zo duikt de cursusleider, met diens toestem-
stof heen.’ Prisma gaat in de hele organi-
vragen van ouders, die de school eigenlijk
Jos. ‘Elke twee jaar houden we een eiland-
stagebegeleiders. CED-Groep ontzorgde het
signaal waren er zelfs twee cursusgroepen.
ming, in de digitale voetsporen van een van
satie bekijken welke softwareprogramma’s
niet nodig heeft. Bijvoorbeeld hun beroep.
brede conferentie voor het pc-basisonderwijs.
bestuur verder door de folder en posters
‘De hulp van Angela bespaart ons een hoop
de cursisten. Martijn: ‘Als je de her en der
worden gebruikt, of daar persoonsgegevens
We hebben nu een nieuw formulier gemaakt,
Daar bieden we allerlei workshops aan. Aan
vorm te geven en de aanmeldingsregistratie
werk’, zegt Jos. ‘En ik zie het effect van al die
vindbare gegevens bij elkaar legt, besef je dat
bij zijn betrokken en in hoeverre die worden
gebaseerd op een voorbeeldformulier van de
het eind van de dag vragen we de mensen
op te zetten.
scholing. Collega’s komen geïnspireerd en
er veel te veel op straat ligt. Een kwaadwil-
beschermd.
CED-Groep. Ik vind dat we een aardige slag
waar ze meer over zouden willen weten. Dat
Jos: ‘Ons huidige aanbod dient de drie doelen
verrijkt van die cursussen terug. En ze delen
lende kan daar misbruik van maken. Je gaat
Het onderwerp privacy vraagt redelijk veel
hebben gemaakt.’
gaan we dan inrichten voor het tussenjaar.’
die de rode draad vormen bij alles wat we
hun kennis met de collega’s op hun school.’
begrijpen waarom privacy zo belangrijk is en
van besturen, zegt adviseur Angela Groen van
Vorig jaar ging Kindwijs op zoek naar een
doen: professionalisering, ontmoeting en
waar je alert op moet zijn.’
de CED-Groep. ‘Er moet van alles gebeuren,
partner die de academie zou kunnen onder-
inspiratie voor het onderwijsvak. We willen
steunen. Vanwege de goede ervaringen met
onze mensen zo ondersteunen dat zij inhoud
hun aanbod kwam men bij de CED-Groep
kunnen geven aan passend onderwijs, eigen-
terecht. Jos en Corstiaan maakten samen
tijdse middelen kunnen inzetten en kunnen
met adviseur Angela Groen een keuze uit
differentiëren. Het hele aanbod is gekoppeld
maar men weet vaak niet waar te beginnen. Pittig
Wij kunnen hen op dit punt ontlasten.’
Het volledige personeel gaat de module e-le-
Martijn: ‘We gaan nu nog bewuster met gege-
arning volgen. Martijn: ‘Het is pittige materie,
vens om. Wij beseften bijvoorbeeld dat onze
14 KlasseApart mei 2018 nummer 2
Meer weten? Angela Groen a.groen@cedgroep.nl www.cedgroep.nl/privacy
Meer weten? Ook hulp ontvangen bij de opzet of uitbouw van uw academie? Angela Groen, a.groen@cedgroep.nl www.cedgroep.nl/bestuursacademies
KlasseApart mei 2018 nummer 2 15
Teach Like a Champion - Het jonge kind 2.0
Structuur, plezier en resultaten voor alle kleuters Tekst Erik Ouwerkerk
Met de pedagogische en didactische technieken van de Amerikaanse onderwijsvernieuwer Doug Lemov halen leerkrachten het beste uit hun leerlingen. Specifiek voor de kleuters is er het pas vernieuwde boek ‘Teach Like a Champion 2.0 – Het jonge kind’.
Een grote groep kleuters zit in een kring.
Vingers weg
Hoge lat
lijn met het gedachtengoed van Doug Lemov.
klimaat, waarin de leerkracht meer tijd en
De leerkracht ziet wat werkt bij kleuters en
‘Weten jullie nog waar we aan gewerkt heb-
‘Met de techniek Draai en Praat krijgen alle
Tijd voor het belspel. ‘Uit het kanon van de
Volgens de grondlegger van Teach Like a
ruimte heeft voor de inhoud.
heeft die ervaring ingezet met behulp van
ben voor de vakantie?’ vraagt Jos van Dijk van
kinderen de gelegenheid om na te denken
ridders komen...’ Een snelle meid is als
Champion begint een prettig leerklimaat in
OBS De Vogelenzang in Spijkenisse. ‘Nee?
en actief mee te doen’, legt de leerkracht uit.
eerste bij de bel die tussen haar en Jaylano in
de klas met het geloof in het vermogen van
Bewustwording
Kind 2.0.’ ‘Mijn favoriete techniek? Moeilijk,
Kijk dan n og maar even naar deze foto en
‘Vandaag halen ze in korte tijd weer op wat ze
op een tafel ligt. ‘Kegels!’ roept ze overtuigd.
kinderen om te leren.
Samen met haar collega’s heeft Jos zich de
er zijn er zoveel… Ik vind de non-verbale cor-
denk goed na. Dan gaan jullie het daar in
eerder gedaan of geleerd hebben. En vingers
‘Jammer, bijna goed, het scheelt maar één
technieken van Teach Like a Champion stap
recties heel sterk. Met subtiel en kort één-
tweetallen even kort met elkaar over hebben.’
hoeven ze niet op te steken, want iedereen
letter’, reageert de juf. Dan mag Jaylano ant-
Structuur
voor stap eigen gemaakt, vertelt ze nadat
op-één contact laat je het kind in zijn waarde
Jos draait de kleine kinderen een voor een
kan de beurt krijgen. Zo betrek je iedereen
woorden. ‘Kogels’, zegt hij verheugd. De klas
Het middagprogramma zit erop. Heel rustig
haar kleuters zijn opgehaald. ‘Het slijt er op
ten opzichte van de groep en leid je niemand
naar elkaar toe.
bij de les. Mochten ze het antwoord niet
juicht, maar de juf verlangt meer van hem.
staan de kleinste leerlingen van de school op,
die manier vanzelf in. Het begeleidingstraject
af. Dat geeft zóveel rust.’
Op haar teken heeft de juf daarna weer snel
weten, dan zeg ik: “Geeft niet, luister goed,
‘En maak nu eens een hele zin met een kogel
zoeken hun rij-maatje, lopen naar de kapstok
van de CED-Groep is echt een bewustwor-
de aandacht van alle kinderen te pakken. Vin-
ik kom straks bij je terug. En dan weet jij het
en een kanon.’ Dat kan hij. ‘Dat is een mooie
en trekken hun jas aan. Een sterke groeps-
dingsproces. Steeds weer waren er mo-
gers schieten de lucht in: ze weten het weer.
ook.’’ Later weten ze het dan inderdaad, of
zin, Jaylano!’
cultuur met onder andere efficiënte routines
menten waarop ik dacht: “Ja, daar neem ik
‘Vingers naar beneden’, zegt Jos. ‘Ze kijkt een
ze krijgen gelegenheid het antwoord van een
Jos: ‘De Formulering Telt is één van de tech-
speelt een grote rol. Dat is prettig voor leraar
normaal gesproken genoegen mee, maar het
jongen aan: ‘Levi, zeg het maar.’
klasgenoot te herhalen. Op die manier heb-
nieken van Teach Like a Champion waarmee
én leerling. De lat ligt hoog, maar de kinderen
kan ook anders”. Of: "Hee, het kan nog ef-
ben ze óók een succeservaring. Dat leidt tot
de lat hoger wordt gelegd. Juíst omdat er
weten precies wat er van ze verlangd wordt.
fectiever.” Beetje bij beetje pas je vervolgens
zelfvertrouwen in de hele groep.’
meer in de kinderen zit.’ Dat is helemaal in
Dat zorgt voor rust en een prettig werk-
de technieken toe in de praktijk.’
16 KlasseApart mei 2018 nummer 2
het boek ‘Teach Like a Champion - het Jonge
Meer weten? Gusta Schreiner g.schreiner@cedgroep.nl www.teachnederland.nl @teachnederland
KlasseApart mei 2018 nummer 2 17
‘Goede docenten zijn de sleutel tot betere prestaties’
Kwaliteit van lesgeven op het mbo Tekst Connie van der Zel
Hoe kunnen we de kwaliteit van ons onderwijs verder verbeteren? Die vraag stelde Marleen Dumfries zich. Zij is onderwijsleider bij de opleidingen Maatschappelijke Zorg en Pedagogisch Medewerker van het Albeda College. Met behulp van het traject Kwaliteit van lesgeven wordt hard gewerkt aan verbetering.
Marleen: ‘Goede docenten zijn de sleutel tot
met praktische handvatten aan de slag. Neem
betere prestaties van de leerlingen. Om te
het maken van een lesplan: met een goed
kijken hoe onze docenten het doen, heb ik
voorbeeld kun je direct aan de slag. Er is ook
lesbezoeken afgelegd. Daarbij constateerde
veel geoefend met verschillende activerende
ik dat er wel wat ontwikkelpunten waren.’
didactische werkvormen en met doelgericht
Marleen ging op zoek naar een passend aan-
lesgeven. Ook daarbij kregen de docenten
bod en kwam terecht bij de CED-Groep. In het
concrete voorbeelden die ze direct konden
schooljaar 2016-2017 begon het team met het
toepassen in de klas.’
traject Kwaliteit van lesgeven.
Voor dit schooljaar heeft Marleen een ver-
Bij het intakegesprek inventariseerde Mar-
volgtraject aangevraagd. ‘Je moet zo’n proces
leen met de adviseurs de aandachtspunten.
wel blijven monitoren. Dit jaar leggen de
In het begin van het schooljaar gingen de
adviseurs weer lesbezoeken af. Bij de eerste
adviseurs bij alle docenten op lesbezoek. Op
ronde lesbezoeken is van elke docent een
basis van het intakegesprek en de obser-
individueel verslag gemaakt. Bij deze tweede
vaties maakten zij in overleg een traject op
ronde kun je dus goed zien wat de verschillen
maat voor een jaar. Er kwamen vijf trainings-
zijn. Wat gaat al beter en waar is nog aan-
bijeenkomsten voor alle docenten. Daarnaast
dacht nodig? Later in het jaar volgen er weer
is er een individueel coachingtraject gestart
nieuwe teamtrainingen voor de verdieping.
nieuwe docenten eerst bijgespijkerd worden.
Op dit moment wordt de jaarlijkse JOB-Moni-
Kwaliteit van lesgeven is een traject op maat voor docententeams binnen het vo en
voor de docenten die daar behoefte aan had-
Een onderwerp wat daar zeker terug komt is
Zij hebben inmiddels een samenvatting van
tor afgenomen, een tevredenheidsonderzoek
het mbo. Drie hoofdlijnen staan centraal:
den. Daarbij was er bijvoorbeeld aandacht
klassenmanagement; daar hebben de docen-
de training gehad en zijn klaar om mee te
onder studenten. Hierin wordt ook gevraagd
- pedagogisch handelen en goed klassenmanagement
voor ordeproblemen.
ten veel behoefte aan.’
doen aan de nieuwe ronde.
hoe de studenten de docenten ervaren.
- didactisch handelen met activerende werkvormen
Marleen: ‘Het veranderen van leerprocessen
Marleen: ‘De uitslag laat nog even op zich
- leerlingmotivatie beïnvloeden
Foto archief CED-Groep
Veel oefenen
Vervolg
op een mbo-school is een langdurig proces.
wachten, maar ik ben benieuwd of we al
Het traject bestaat uit teamtrainingen en individuele coaching. De coaching wordt
Marleen is erg te spreken over de trainin-
Over de adviseurs van de CED-Groep zegt
Bij een dergelijke cultuuromslag is het pret-
verschillen zien. Wij hebben in ieder geval wel
doorgaans ingezet als aanvullende ondersteuning of bij docenten die een coachende
gen. ‘Ze zijn interactief en afwisselend. Er is
Marleen: ‘Zij kunnen goed inschatten wat
tig dat we langere tijd kunnen samenwerken
het gevoel dat we met dit traject op de goede
rol binnen de organisatie gaan vervullen.
natuurlijk aandacht voor de theorie, maar er
nodig is. De docenten hebben zelf gevraagd
met de CED-Groep. De adviseurs kennen de
weg zitten.’
wordt vooral ook geoefend en er is ruimte om
om een vervolg.’ Dat vroeg nog wel even om
school en staan in direct contact met mij als
ervaringen uit te wisselen. De trainers reiken
wat extra inzet: vorig schooljaar zijn veel
onderwijsleider. Zij denken en doen met ons
veel praktische tools en goede voorbeelden
docenten vertrokken. Om mee te kunnen
mee. Zo kunnen we de verbetering duurzaam
aan. Na elke training kunnen de docenten
doen met de nieuwe trainingen, moesten de
maken.’
18 KlasseApart mei 2018 nummer 2
Meer weten? Albert de Bruijn a.debruijn@cedgroep.nl www.cedgroep.nl/kwaliteitvanlesgeven
KlasseApart mei 2018 nummer 2 19
Professionaliseringsaanbod 2018-2019 Op zoek naar goede professionalisering voor komend schooljaar? Bekijk het professionaliseringsaanbod 2018-2019 van de CED-Groep. Dit voorjaar zijn de nieuwe cursusbrochures weer verstuurd naar alle scholen voor po, so, vo en mbo en naar de centrale bureaus voor kinderopvang. Bekijk de brochure voor uw sector online of blader de papieren versie rustig offline door. Het professionaliseringsaanbod met open inschrijving wordt door heel Nederland verzorgd en bijna alle onderdelen zijn op maat in te kopen voor uw team of uw academie. Vroege inschrijvers bij het Cursus- en conferentiebureau krijgen korting met de voucher die in elke brochure te vinden is.
Steeds beter
Denkkracht; gesprekken met jonge kinderen is
In het professionaliseringsaanbod 2018-2019
nieuw voor de kinderopvang. Om goed voorbe-
hebben we veel nieuwe cursussen en work-
reid te zijn op de vernieuwde veiligheidseisen
shops, maar ook een groot aantal bekende
voor het bewaren van persoonsgegevens is
Instructional leader – om zelf startende
cursussen en trainingen komt dit jaar weer
er een workshop voor beleidsmedewerkers
leraren te begeleiden - is nu een complete
terug. Dat komt omdat ons cursusaanbod heel
ontwikkeld over identiteitsfraude.
doorgaande lijn verkrijgbaar. Een doorgaande
goed wordt beoordeeld. Gemiddeld krijgen
lijn vol praktische producten met boeken en
we een dikke acht. We gebruiken de evalua-
AVG en privacy
trainingen voor (startende) leerkrachten tot
ties altijd om de cursussen en trainingen te
Deze workshop over identiteitsfraude is er ook
en met concrete handvatten voor succesvolle
verbeteren en cursusleiders bij te scholen, als
voor bestuurders en managers in het onder-
schoolleiders.
dat nodig mocht blijken. Omdat we best trots
wijs, samen met een e-learningmodule ter
zijn op deze resultaten hebben we ook veel
bewustwording van de nieuwe privacy-eisen
Werkplezier
uitspraken van cursisten overgenomen bij de
die de Algemene Verordening Gegevensbe-
Het onderwijs heeft te maken met hoge eisen
beschrijvingen. Dan kunt u meteen zien wat
scherming (AVG) stelt aan iedereen die met
vanuit onderwijsbeleid en maatschappelijke
er precies gewaardeerd werd in een eerder
persoonsgegevens omgaat. Denk hierbij aan
ontwikkelingen. Dat leidt tot een verhoogde
cursusjaar.
alle informatie die over ouders, leerlingen en
werkdruk. Vertegenwoordigers uit het onder-
medewerkers wordt opgeslagen en uitgewis-
wijs en de ministers zijn in gesprek over het
cursus Speerpunten taalonderwijs voor onder-
Kwaliteit kinderopvang
seld. Met de e-learningmodule Bewustwor-
verlagen van deze werkdruk. Ondertussen
wijsassistenten is nieuw en geeft veel informa-
De wereld van de kinderopvang is volop in
ding AVG kunt u alle medewerkers tegelijk
geeft minister Slob ook aan dat scholen zelf
tie en praktische suggesties om gerichter aan
beweging. Sinds 1 januari is de Wet Innovatie
scholen over dit belangrijke onderwerp. Hoog
aan de slag kunnen om de ervaren werkdruk
het werk te gaan met leerlingen die aan het
Afgelopen schooljaar zijn de eerste modulen
geweldige kinderopvang neer te zetten. Wij
en Kwaliteit Kinderopvang (IKK) van kracht.
nodig, want alle bestuurders hebben immers
te verlagen. Om u daarmee te helpen zijn
eind van de basisschool achterblijven op het
beschikbaar gekomen en diverse trainingen
hopen dat onze cursusbrochures u ideeën en
Beroepskrachten wordt gevraagd zich doorlo-
de inspanningsverplichting alle collega’s
we een samenwerking aangegaan met een
gebied van mondelinge taal, begrijpend lezen
omgezet naar blended. De reacties van zowel
inspiratie bieden om hiermee aan de slag te
pend te professionaliseren. Het taal-, kennis-
aantoonbaar te informeren over deze nieuwe
nieuwe partner: sSprong. Zij bieden trainingen
en schrijven.
de cursisten als de cursusleiders zijn erg
gaan! Op www.cedgroep.nl/cursussen staat
en vaardighedenniveau van de medewerkers
wet. Zij zijn hoofdelijk aansprakelijk als er iets
over bevlogenheid en anders omgaan met
positief. De leeropbrengsten van de blended
het complete aanbod met data en prijzen en de
moet verder omhoog om aan de nieuwe
misgaat.
de ervaren werkdruk. Via ons Cursusbureau
Blended en e-learning
cursussen zijn nog verhoogd door de online
zoekmachine waarmee gefilterd kan worden
kunnen individuele deelnemers zich hiervoor
Maak kennis met de online leeromgeving
verwerking van de lesstof en de feedback van
op doelgroep, thema, vakgebied, functie en
inschrijven.
Bloom voor ‘high impact’ leren. In deze
cursusleider en medecursisten. De grootste
cursusplaats. Een gratis cursusbrochure
eisen te voldoen. Het kind en met name de baby staat centraler door deze wet. Met deze
Learn Like a Champion
nieuwe eisen in het achterhoofd is ons cursus-
Teach en Lead Like a Champion kent u waar-
leeromgeving kunt u e-learningmodulen ma-
winst bij de losse e-learningmodulen is vooral
ontvangen? Mail uw verzoek naar
aanbod aangescherpt en uitgebreid. Zo is de
schijnlijk al, maar kent u het nieuwe boek in
Inzet onderwijsassistenten
ken en werken aan de online component van
de tijdwinst: u hoeft niet te reizen en niet ver-
cursusbureau@cedgroep.nl.
theoretische cursus Babypedagogiek omge-
dezelfde serie? Het heet Bliksemstart, over
Het professionaliseringsaanbod voor onder-
onze blended cursussen. In de leeromgeving
vangen te worden onder schooltijd.
bouwd naar een praktische cursus Ontwikke-
hoe je een topleraar wordt in 100 dagen. Hét
wijsassistenten is flink uitgebreid. Hard nodig,
vindt u (bijna) alles wat u nodig heeft in zo’n
lingsgericht werken met baby’s en de Interne
boek voor alle startende leraren, maar ook
want door het lerarentekort krijgen zij een
cursus. De opdrachten worden online gemaakt
Samen onderwijs en opvang verbeteren
coach vve krijgt een verdieping naar hbo-
heel zinvol voor leraren die nog een goede
steeds grotere rol binnen het onderwijs. Er is
en ingeleverd. In de community kunt u met
Onderwijs geven en goede kinderopvang
niveau. Nieuw is de training Samen vooruit:
impuls kunnen gebruiken en zich in 100 dagen
professionalisering voor onderwijsassisten-
medecursisten en de trainers onderwerpen
bieden zijn mooie en veeleisende beroepen.
samen werken met ouders van jonge kinderen
willen ontwikkelen tot een topleraar. Met
ten op het gebied van (tweede) taalonderwijs,
bespreken en feedback vragen. Bij het ver-
De CED-Groep heeft uitgebreide mogelijkhe-
in de vve voor (beleids)medewerkers. Ook
dit nieuwe boek en de bijbehorende training
omgaan met opvallend gedrag en rekenen. De
nieuwde breinaanbod werken we blended.
den om samen met u excellent onderwijs en
20 KlasseApart mei 2018 nummer 2
Meer weten? Lot Hannik cursusbureau@cedgroep.nl www.cedgroep.nl/cursussen /cursusbureau @cursusced
KlasseApart mei 2018 nummer 2 21
Agenda
Hoogenkamp Passie in benarde dagen ‘Als je ons echt wilt helpen, stuur dan je collega’s naar onze scholen om voor de klas te staan!’ Met deze bijna wanhopige oproep onderstreepte een bestuurder onlangs in ons adviescollege de dagelijkse nood om de klassen bemenst te krijgen. Het lerarentekort is, zeker in de grote steden, een drama. En dat heeft alles te maken met imago. Het aanzien van leraren in het basisonderwijs is, volgens onderzoek van ROA & Ecorys (2017), de laatste tien jaar steeds verder gedaald en is nu vergelijkbaar met dat van een secretaresse, een boekhouder of een verzekeringsagent. Maar misschien nog belangrijker is het negatieve beeld dat leraren zelf van hun vak hebben en dat wij ook in het maatschappelijk debat steeds terugzien. Zonde, want wat is er nu mooier dan het leraarsberoep? Zeker, er zijn banen waar je met minder inspanning meer verdient. Maar met welke baan kun je een zo grote maatschappelijke bijdrage leveren? Gelukkig zijn er nog steeds mensen die zich niets van dat negatieve imago aantrekken, die vol enthousiasme aan de pabo beginnen en dan een start maken in het onderwijs. Ik sprak met zulke starters en ben verrast
UIT DE WETENSCHAP In 2016 is de Kennisrotonde gelanceerd door het Nationaal Regieor-
SCOL-miniconferenties
rie van OCW, de PO-Raad, VO-raad, MBO-raad en Onderwijscoöpera-
Op veler verzoek organiseren Kwintessens, de CED-
tie. De CED-Groep is actief betrokken bij de Kennisrotonde. Eén van
Groep en Rovict een nieuwe serie SCOL-miniconfe-
de medewerkers is kennismakelaar en betrokken bij het beantwoor-
renties. Kom meer te weten over het nieuwe Moni-
den van vragen.
torinstrument Sociale Veiligheid, bekijk de nieuwste functies in de SCOL en verbeter uzelf in het werken
De Kennisrotonde is bedoeld voor onderwijsprofessionals in het po,
met de SCOL. De bijeenkomsten zijn op 23 mei in
vo en mbo. Het is is een online loket voor de beantwoording van actu-
Zwolle, 4 juni in Eindhoven, 5 juni in Amsterdam en 6
ele kennisvragen uit en over het onderwijs. Dit is een snelle manier
juni in Rotterdam. Wees er op tijd bij, de bijeenkom-
om relevant wetenschappelijk onderzoek beschikbaar te maken voor
sten zijn populair!
het onderwijs.
www.cedgroep.nl/agenda
Er zijn inmiddels meer dan 350 onderwijsvragen gesteld. Een aantal
Woensdag 6 juni Utrecht
voorbeelden:
Inspiratieworkshop Teach & Brein(kennis)
• Is het waar dat gestandaardiseerde toetsen bijdragen aan het
Actief denkende en betrokken leerlingen: welke
betrouwbaar vaststellen van het beheersingsniveau op het gebied
onderwijsprofessional wil dit niet? Door Teach-tech-
van rekenen en beginnende geletterdheid in groep 1 en 2?
nieken te koppelen aan de kennis over de werking van
• Is het waar dat een adaptieve leeromgeving leerlingen voldoende feedback geeft en leidt tot hogere leerresultaten? • Wat is er bekend over de relatie tussen rekeninterventies en motivatie bij leerlingen in het praktijkonderwijs?
Hoe beïnvloed je gedrag van leerlingen op school? Dat is de hoofdvraag van de conferentie Gedrag is een vak.
@CEDGROEP
Maar tegelijk wordt zichtbaar hoezeer zij overweldigd worden door de dagelijkse complexiteit van het lesge-
dend gedrag, een veilig schoolklimaat, het beïnvloe-
@SBOMeander
vindt plaats op woensdagmiddag 12 september in
Conflicten horen bij het leven.. maar hoe los je ze op? Dat
NDC den Hommel in Utrecht.
leren wij in @VreedzameSchool !
www.cedgroep.nl/conferentiegedragpo
@Vlindernatasja
Woensdag 26 september Rotterdam
Yes! En goede inzet van Taakspel (niet zomaar volgens een
Conferentie Begrijpend lezen
of ander YouTube filmpje) kan het pedagogisch klimaat in de
Lezen en 21e eeuwse vaardigheden, dat is het thema
klas verbeteren en pestgedrag doen afnemen.
van de komende editie van de conferentie Begrijpend lezen. Volg inspirerende workshops over onder an-
Bambrick analyseerde, net als zijn collega Doug Lemov (van Teach Like a Champion), welke vaardigheden
@SylviaVeltmaat
essentieel zijn voor beginnende leraren en hoe ze die
Teach like a champion @CEDgroep in het ketelhuis
tot in de puntjes kunnen leren. Mijn collega’s hebben
Ouhrlokaal #Ulft Congres @DeBasisFluvius Leerkrachten
dat bewerkt tot een praktijkgids waarmee elke nieuwe
kunnen ontzettend veel leren van elkaar. Maak daar veel
leraar een bliksemstart kan maken in het onderwijs.
meer gebruik van. Want 100% aandacht is belang van
Dat helpt hen om vol zelfvertrouwen te blijven genieten
leerling en leerkracht. Doen!
van hun prachtige vak.
dere nieuwe media, kritisch lezen en informatievaardigheden. De conferentie vindt plaats op woensdag 26 september in Rotterdam. www.cedgroep.nl/begrijpendlezen Woensdag 31 oktober Utrecht Taalconferentie po/so Hoe zorgt u ervoor dat alle kinderen op uw school of
En zolang de schoolteams nog niet compleet zijn, zul-
@Leraar24
len wij vanuit de CED-Groep ook zelf ons steentje gaan
Beter begrijpend lezen met Nieuwsbegrip. Veel leerlingen
bijdragen. We stellen onze collega’s met ib-expertise
vinden begrijpend lezen saai en weinig uitdagend. Daarom
beschikbaar om schoolteams in nood met raad en daad
staat in Nieuwsbegrip het motiveren van leerlingen centraal.
bij te staan. Hebt u nog andere suggesties? Laat het ons weten; we gaan graag met u in gesprek over oplos-
@onderwijs
singen. Want linksom of rechtsom: wij gaan voor goed
Er is steeds meer kennis over het brein. Wat betekent
onderwijs en willen echt helpen!
kennis over het brein voor het werken met kinderen in de
22 KlasseApart mei 2018 nummer 2
Volg workshops op het gebied van: regeloverschrijden van groepsdynamiek en pesten. De conferentie
het samen.’
@MHoogenkamp
www.cedgroep.nl/teachenbrein
Conferentie Gedrag is een vak
kracht. Ik kan trots zijn op hen en op mezelf. Wij doen
dagen is bepalend voor een duurzaam vervolg. Paul
dag 6 juni in NDC den Hommel in Utrecht.
zijn online te vinden: www.kennisrotonde.nl.
mijn lessen bij de leerlingen achterlaten. Het geeft mij
voor het onderwijs? Het succes in de eerste negentig
De inspiratieworkshop vindt plaats op woensdagmid-
Woensdag 12 september Utrecht
de samenleving’; ‘Het is leuk om te zien wat voor indruk
Hoe zorgen we ervoor dat starters hun passie behouden
het brein kunt u dit bewerkstelligen!
Inmiddels is er een grote verzameling van beantwoorde vragen. Deze
nieuwe generatie kunt voorbereiden op hun toekomst in
oudercontacten…
23 mei, 4, 5 en 6 juni 2018
gaan Onderwijsonderzoek. Dit gebeurde op initiatief van het ministe-
over hun drive. Ik hoorde: ‘Een prachtig vak waarin je de
ven, de administratie, de samenwerking in het team, de
BINNENKORT
in uw klas beter worden in taal? Hoe gaat u om met taalzwakke leerlingen? Concrete antwoorden krijgt u tijdens de Taalconferentie po en so. De conferentie vindt plaats op woensdagmiddag 31 oktober in NDC den Hommel in Utrecht.
STARTDATA CURSUSSEN HET JONGE KIND Di 05/06 Spelen in hoeken - taal voor de kinderopvang Do 06/09 Intern begeleider kov en psz Vrij 07/09 Interne coach vve Ma 17/09 Denkkracht in de kinderopvang Wo 31/10 Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong Wo 14/11 Basiscursus Teach Like a Champion – Het jonge kind PO/SO Di 22/05 Aan de slag met woordenschat po Do 24/05 Job crafting in de praktijk po/so Wo 30/05 Workshop identiteitsfraude po/so Do 31/05 Werken met Nieuwsbegrip en woordenschat bao Do 31/05 Werken met Nieuwsbegrip en woordenschat so Do 31/05 Taakspel netwerkbijeenkomst Licentiehouders Wo 20/06 Grip op de groep po Wo 20/06 Elke les telt po Wo 27/06 Grip op de groep po Wo 06/09 Gedrag is een signaal bao Ma 10/09 DGM voor logopedisten, intern begeleiders en taalcoördinatoren (S1310) Do 13/09 Werken met Nieuwsbegrip in het basisonderwijs Wo 19/09 Hoe verbeter ik mijn aanvankelijk technisch leesonderwijs? po Wo 26/09 NT2 in het basisonderwijs Wo 26/09 Meidenvenijn in het basisonderwijs Di 02/10 Coöperatieve leerstrategieën po Do 04/10 Basiscursus Taalcoördinator po Do 04/10 Vernieuwde masterclass OGW 4D, bao vr 05/10 Basiscursus Gedragsspecialist po Di 09/10 Rekenspecialist po Wo 07/11 Gedrag is een signaal bao Wo 14/11 NT2 in het basisonderwijs Do 15/11 Onderwijsassistent leescompetent bao Do 15/11 In vertrouwde handen po/so Wo 21/11 NT2 voor onderwijsassistenten bao Do 10/01 Krachtig schrijfonderwijs VO/MBO Do 24/05 Werken met Nieuwsbegrip en woordenschat vo en mbo Do 27/09 Basiscursus Interne vertrouwenspersoon vo/mbo Ma 01/10 Basiscursus Taalcoördinator vo Di 09/10 Meidenvenijn in het voortgezet onderwijs Di 06/11 Antipestcoördinator in het vo Bekijk het complete aanbod op www.cedgroep.nl/cursussen /cursusbureau @cursusced
www.cedgroep.nl/taalconferentieposo
praktijk? @CEDgroep bit.ly/hetjongebrein KlasseApart mei 2018 nummer 2 23
Dansen met robotje Nao Nou Een dansje met een robot: op acht Rotterdamse basisscholen hadden kleuters die unieke ervaring. Robotje Nao Nou maakte op dinsdag 24 april een ‘Robo-tour’. Veel basisscholen scholen toonden hiervoor belangstelling. De acht gelukkige scholen waren Duo 2002, de Valentijnschool, Rotterdamse Montessorischool, CBS De Ark, OBS-Pluspunt, de Da Costa School, Paus Joannesschool en OBS De Barkentijn. In de kleuterklassen liet Nao Nou zien wat hij allemaal in huis heeft. De robot verzorgde activiteiten gekoppeld aan ‘Sil op school’ en de kleuters mochten aan het eind van de tour een dansje met hem maken, dat zij van te voren al hadden geoefend. Zo deden de kleuterleerkrachten en de kleuters een nieuwe ervaring op: werken met een robot in de klas.