KlasseApart, mei 2019

Informatieblad relaties CED-Groep

Als leren je lief is mei 2019 nummer 2 jaargang 17

Cursus Instructional leader Ambitiegericht werken met 4D Voldoen we aan de AVG? Sil op school Gedrag op de kaart Wereld vol Woorden Ben ik in Beeld Project Preventie Machtsmisbruik

Ga voor wat bij je past

Inhoud

6

Aloysius koos voor werken met 4D. ‘Met dit instrument kun je objectiveren, verantwoording afleggen en ontwikkelingsgericht en planmatig bezig zijn.’

Wat past bij ons?

4

Wie wil bijscholen of een nieuwe methode wil invoeren, kan alle kanten op. Het aanbod is overweldigend. Maar natuurlijk wil je helemaal niet alle kanten op: je wil je eigen koers

Ambitiegericht werken met 4D

Cursus Instructional leader

aanhouden. Een cursusje hier en een projectje daar zorgen voor versnippering. Het geleerde

Professionele groei gaat niet altijd in grote stappen: juist kleine technieken kunnen een leerkracht goed verder helpen.

blijft niet hangen, omdat het niet past bij de rest van je activiteiten.

Wanneer je kiest voor aanbod dat past bij je eigen koers, valt dat op z’n plek en kan het

8

bijdragen aan de verdere ontwikkeling van je school. Zo wilde een Apeldoornse basisschool

Voldoen we aan de AVG?

doelgerichter en meer beredeneerd gaan werken. De directeur: ‘Omdat alles begint in de on-

Graag of niet, organisaties móeten aan de slag met de AVG. De CED-Groep ontzorgt kinderopvang, scholen en samenwerkingsverbanden.

derbouw, gingen we eerst op zoek naar een nieuwe kleutermethode die past bij onze ontwikkelingsgerichte onderwijsvisie. In Sil op school zijn alle SLO-doelen en leerlijnen verwerkt.

Het is een mooi raamwerk, waarbij leerkrachten toch veel vrijheid houden om activiteiten zelf

10

in te vullen.’

Ook kinderdagverblijf De Schans wist waar het naar op zoek was: een ve-programma waarbij niet alle activiteiten al van a tot z vastliggen. Een van de pedagogisch coaches: ‘Omdat Ben ik in Beeld kindvolgend is, past het goed bij onze visie. Kinderen krijgen activiteiten aangeboden die aansluiten bij hun behoeftes en interesses van dat moment.’

Het klinkt logisch en dat is het ook: ga voor wat bij je past.

Sil op school

Basisschool De Marke is met Sil op school doelgerichter en meer beredeneerd gaan werken.

‘En we weten zeker dat alle doelen van SLO gedurende het jaar aan bod komen.’

Marijke Nijboer, eindredacteur

Wereld vol Woorden

Ervaren leerkrachten ontwikkelden samen met ons Wereld vol Woorden, een nieuwe methode voor taalonderwijs aan nieuwkomers.

16

Gedrag op de kaart

Soms loopt het gewoon niet in een klas. Een frisse blik van buiten kan helpen. Op het Floracollege leidde de inzet van Gedrag op de kaart tot bruikbare adviezen.

18 20 Misstanden veilig melden

De beste kansen voor ieder kind. Dat is wat stichting CED-Groep drijft. Samen met professionals in onderwijs, kinderopvang en gemeenten komen we al ruim een halve eeuw tot praktische oplossingen voor actuele vraagstukken. We ontwikkelen inspirerende leermiddelen en geven betekenisvolle professionalisering en effectieve begeleiding.

Uw praktijkkennis verbinden we met onze brede expertise en innovatiekracht. Dat levert doordacht maatwerk op, voor iedere situatie en op elk niveau. Met de CED-Groep haalt u

Rotterdam Bezoekadres: Dwerggras 30 3068 PC Rotterdam Postadres CED-Groep Postbus 8639 3009 AP Rotterdam

Volg ons

www.cedgroep.nl info@cedgroep.nl

het beste uit uzelf én uit uw leerlingen.

Als leren je lief is.

KlasseApart is een drie keer per jaar verschijnend informatieblad van de CED-Groep over (nieuwe) diensten, producten en aspecten van educatieve dienstverlening in de praktijk; bestemd voor scholen, onderwijsinstellingen en overige relaties. ISSN 1571-660, jaargang 17, nummer 2, mei 2019 redactie: Lot Hannik, Jeroen Meijboom, Marijke Nijboer (eindredacteur), Carolien Rebel, Elly van der Zel redactie-adres: CED-Groep, Postbus 8639, 3009 AP Rotterdam, klasseapart@cedgroep.nl website: www.cedgroep.nl fotografie: Jan van der Meijde, tenzij anders vermeld vormgeving: Pressure Line druk: MediaCenter Rotterdam oplage: 12.000 KlasseApart gratis ontvangen? Mail uw adresgegevens naar: klasseapart@cedgroep.nl

2

KlasseApart mei 2019 nummer 2

Vanuit het project Preventie Machtsmisbruik ondersteunt de CEDGroep instellingen bij de behandeling van klachten op het gebied van ongewenst gedrag.

14

Ben ik in Beeld

Het ve-programma Ben ik in Beeld stimuleert niet alleen de brede ontwikkeling van kinderen, maar versterkt ook de competenties van pedagogisch medewerkers.

12 Van Kessel Onze onderzoeken @CEDGROEP 13 Nieuws 22 Agenda

23 Professionaliseringsaanbod 24 Pizzapuntenparty

KlasseApart mei 2019 nummer 2

3

Cursus Instructional Leader: effectief leren coachen

In kleine stappen snel vooruit Tekst Marijke Nijboer

Tijdens de cursus Instructional Leader coachen

Professionele groei gaat niet altijd in grote stappen: juist kleine technieken

de deelnemers een leerkracht op hun eigen school. Lisette Deuring-van Dijk, leerkracht op

kunnen een leerkracht goed verder helpen. Dat ontdekten Lisette Deuring-

de Prins Willem Alexanderschool en boven-

van Dijk en Dorien Hulsebosch op de cursus Instructional Leader.

schools Teach-coördinator op De Sleutel in Rotterdam: ‘Ik merk dat leerkrachten het fijn vinden als je wat kleine technieken aanreikt die het werk net iets gemakkelijker maken. En het is heel nuttig om je daarbij te richten op een klein stukje. Wanneer je bij iemand in de klas kijkt, vallen je soms verschillende dingen op. Als je je richt op één ‘graankorrel’ en daar een periode mee aan de slag gaat, zie je snel resultaat. De collega krijgt daardoor meer zelfvertrouwen en gaat groeien.’

Deze manier van coachen is ook geschikt voor

Bliksemstart

Dorien Hulsebosch, directeur van IKC De

meer gevorderde leerkrachten. Dorien: ‘Ook

Beiden zijn positief over het boek Bliksemstart

Paradijsvogel in Vogelenzang, geeft een voor-

zij zitten soms even vast in hun ontwikkeling.

dat bij de cursus wordt gebruikt: ‘Je hoeft het

beeld. ‘Als jij zegt: “Pak allemaal je taalboek

Je krijgt tools om leerkrachten naar zichzelf

niet van a tot z te lezen, maar kunt het ook

en je pen”, check je dan ook of ze dat allemaal

te leren kijken, uitdagingen aan te gaan en

scannen op wat je op een bepaald moment

doen? Dat ga je oefenen. Het is een klein

een stap vooruit te maken.’

nodig hebt. Het boek is heel handzaam en

De cursus Instructional Leader leert

stapje, maar het effect is groot. Wanneer een-

Dorien: ‘Een eyeopener vond ik het real time

praktijkgericht.’

deelnemers om beginnende col-

tje niet doet wat jij zegt en daarmee wegkomt,

feedback geven. Je bespreekt tevoren: waar

Lisette: ‘Vaak is coachen nogal gericht op:

lega’s effectief te coachen, zodat zij

gaat een ander dat misschien ook doen.”

wil je beter in worden? En hoe zal ik jou in de

wat vind je zelf, hoe had jij dit anders kunnen

zich kunnen ontwikkelen tot goede

Lisette: ‘Je bespreekt waar je collega zelf aan

klas feedback geven? Dat vind ik heel sterk.

doen? Nu sta je erbij op de werkvloer. Een

leerkrachten. Concrete actiestappen,

wil werken. Daarna ga je bij hem of haar in de

Een juf wilde bijvoorbeeld graag de actieve

starter die het even echt niet weet, krijgt zo

‘graankorrels’, leiden in 100 dagen

klas kijken. Je maakt een stappenplan en gaat

betrokkenheid van kinderen vergroten. We

snelle tips waarmee hij of zij goed verder kan.’

tot resultaat. De cursus is gebaseerd

heel direct op die graankorrel coachen.’ De

hebben afgesproken dat als ik een kind zag

Dorien: ‘Ik heb nogal wat trainingen gedaan,

op de ideeën van Paul Bambrick van

cursist legt op film de eigen coaching vast. ‘Ik

dat niet meedeed, ik bij dat kind zou gaan

maar deze sprak mij aan omdat hij zo op de

de Amerikaanse Uncommon Schools.

vond dat heel leerzaam’, zegt Lisette, ’ook om

staan. Dan kon de leerkracht bepalen: zie ik

praktijk is gericht. Je kan meteen aan het

Deze scholen slagen erin om veel

mijn medecursisten aan het werk te zien.’

dat ook, en wat ga ik doen om het kind weer

werk. Wat doet de leerkracht, hoe reageren de

bij de les te betrekken? Zo coach je helemaal

leerlingen daar op? Daar geef je dan feedback

cesvol door te laten leren. Bambricks

Handvatten

op maat.’

op. Je hebt gedurende honderd dagen een heel

boek Bliksemstart wordt tijdens de

Dorien begeleidt op een aantal scholen

De gecoachte leerkracht bereidt een les voor.

intensief contact en ziet veel vooruitgang.’

cursus gebruikt.

leerkrachten bij het versterken van hun ba-

De coach geeft een deel van die les zoals de

sisvaardigheden. ‘Met deze werkwijze kan ik

gecoachte die zou willen geven. Dorien: ‘Dan

doelgericht coachen. Ik wil leerkrachten graag

kan de leerkracht dat ervaren. Je bent steeds

sterk en succesvol maken. Daar heb ik veel

samen bezig met hoe de perfecte uitvoering

handvatten voor gekregen. Het heeft mij als

van jouw les eruit ziet. Vervolgens ga je oefe-

schoolleider ook sterker gemaakt.’

nen, oefenen, oefenen.’

leerlingen met een achterstand suc-

Lisette van Deuring-van Dijk (l): 'Als je je richt op één ding en daar een periode mee aan de slag gaat, zie je snel resultaat.'

4

KlasseApart mei 2019 nummer 2

Meer weten?

Robert Jacobs r.jacobs@cedgroep.nl www.cedgroep.nl/instructionalleader

KlasseApart mei 2019 nummer 2

5

Ambities stellen en opbrengsten monitoren met 4D

Zo verhoog je planmatig de onderwijskwaliteit Tekst Karin van Breugel

In het nieuwe Inspectiekader zijn besturen het eerste aanspreekpunt voor de kwaliteit op hun scholen. Sommige bestuurders vinden deze nieuwe rol lastig.

Anderen zijn er juist heel gelukkig mee, zoals Hans Kelderman, bestuurder van de Aloysius Stichting. Hoe houdt hij grip op de kwaliteit en opbrengsten op álle niveaus in zijn organisatie?

Met vijftig sbo-, so- en vso-locaties in heel

inspectie zat op die lijn. Zij sprak eerst met

scholen van hun bestuur de ruimte om de 4D-

Nederland is Aloysius een groot onderwijsbe-

directeuren en kwam in laatste instantie nog

werkwijze in hun eigen tempo in te voeren.

stuur. De meeste scholen zijn solitair. Aloysius

eens bij mij. Nu is de bewijslast omgedraaid

Zij volgden daarvoor verschillende basiscur-

verzorgt daarnaast ook onderwijs in jeugdge-

en vraagt de inspectie aan mij als bestuurder

sussen en masterclasses bij de CED-Groep.

vangenissen en jeugdinstellingen. De stichting,

om uit te leggen of ik waarmaak wat ik zeg:

Afgelopen schooljaar werd besloten dat alle

die al 130 jaar bestaat, richt zich hoofdzakelijk

dat wij het best denkbare onderwijs geven.’

scholen 4D in de volle breedte moeten invoe-

op leerlingen met gedrags- en leerproblemen.

Het schoolbestuur zocht een methodiek om

ren. Elke school formuleert haar ambitieni-

‘Kinderen in hun kracht zetten, zorgen dat zij

de juiste ambities te stellen en de op-

veau en de tussendoelen voor de gevorderde

het gevoel hebben dat je er onvoorwaardelijk

brengsten te monitoren en kwam uit bij de

leerlingen, de basisgroep en de intensieve

voor hen bent en passie voor ons werk zijn de

CED-Groep. Deze begeleidt Aloysius bij het

groep. We noemen dat ambitieniveau ook

kernwaarden van onze stichting’, vertelt Hans

invoeren van de 4D-werkwijze, waarbij de D’s

wel de schoolstandaard. Die hoeft trouwens

Kelderman. ‘Aloysius is een ontwikkelingsge-

staan voor data, duiden, doelen en doen. ‘Met

niet voor elke school hetzelfde te zijn. Er zijn

richte organisatie: we zijn steeds bezig met de

4D werk je systematisch aan je kwaliteit en

bijvoorbeeld vso-scholen die uitstromen naar

verbetering van ons onderwijs. We willen ons

je opbrengsten. Wij focussen daarbij op de

arbeid of dagbesteding en vso-scholen die

werk beter dan goed doen.’

vakken en op gedrag. 4D geeft handvatten om

uitstromen naar vervolgonderwijs.

groepsgewijs onderwijs te geven en tegelijAmbitiegericht werken in 4D

kertijd goed zicht te houden op het individuele

Benchmark

Aloysius wil alles uit de leerlingen halen wat

kind.’ Het formuleren van een ambitie - de

Inmiddels is op élk niveau in de organisatie

erin zit, op elk vlak. De vraag is natuurlijk hoe

kapstok voor het organiseren van het onder-

het professionele, op resultaten gebaseerde

je weet of je dat gehaald hebt. En waar leg je

wijs - staat binnen dit model centraal.

gesprek op gang gekomen over kwaliteit en

de lat? Hans: ‘Voorheen bemoeide ik me niet

6

opbrengsten. Op schoolniveau bespreken

zo met die vraag, dat vond ik meer iets voor

Ambitie en tussendoelen

de schooldirecteuren dit met hun team en is

onze sector- en schooldirecteuren. Ook de

In eerste instantie kregen alle Aloysius-

er een speciaal datateam ingericht. De drie

KlasseApart mei 2019 nummer 2

Hans Kelderman. foto: Marieke Wijntjes

sectordirecteuren, elk verantwoordelijk voor

kunnen we recht doen aan de verschillen tus-

bezig kunt zijn. Deze werkwijze geeft elan

een bepaalde regio, voeren op hun beurt

sen kinderen, zonder te vervallen in individu-

en veel energie in de organisatie en we zien

het gesprek met de schooldirecteuren. Op

eel onderwijs. Want dat is niet te beheersen.

inmiddels ook de resultaten verbeteren. Dat

bestuursniveau wordt het gesprek gevoerd

Met de 4D-werkwijze onderscheid je niet

is voor kinderen een enorme stimulans, die

tussen college van bestuur, stafdirecteuren

alleen drie aanpakken bij één niveau, maar je

zijn hartstikke trots!’

en sectordirecteuren.

maakt ook heel helder welk leerkrachtgedrag

De CED-Groep is inmiddels gevraagd om ook

daarbij hoort. Voor leerkrachten geeft dat

benchmarks te gaan genereren, zodat data

rust, duidelijkheid en zekerheid. Zij weten wat

van alle scholen objectief met elkaar vergele-

er van hen wordt verwacht en hoe zij effectief

ken kunnen worden. Met deze sturingsinfor-

kunnen zijn.’

matie kan er nog beter worden gestuurd op maximale opbrengsten.

Trotse leerlingen én leraren Aloysius is blij met de keuze voor ambitiege-

Rust en zekerheid

richt werken met 4D. ‘We ervaren dat 4D een

Hans: ‘We verwachten van iedereen die bij

instrument is waarmee je objectiveert, grip

onze organisatie werkt commitment voor

krijgt, verantwoording kunt afleggen maar

deze ambitiegerichte manier van werken. Zo

vooral ook ontwikkelingsgericht en planmatig

Meer weten?

Hanke Geurts h.geurts@cedgroep.nl www.opbrengstgerichtwerken4d.nl

KlasseApart mei 2019 nummer 2

7

Zorgvuldig omgaan met persoonsgegevens

Voldoen we aan de AVG?

Een greep uit het AVG-aanbod van de CEDGroep, dat zowel geheel als modulair kan worden afgenomen: • Workshop Gegevensbescherming op school Medewerkers bewust maken van en leren omgaan met persoonsgegevens.

• E-learningmodule Bewustwording AVG Een actuele en toegankelijke e-learningmodule waarmee medewerkers en leerkrachten in het primair onderwijs snel en

Tekst Ronald Buitelaar

goed op de hoogte raken van de AVG.

Graag of niet, onderwijsorganisaties móeten aan de slag met de Algemene

• Functionaris Gegevensbescherming

Verordening Gegevensbescherming (AVG), die geldt sinds mei 2018. De CED-

Verplichte specialist die zelf opgeleid of aangesteld kan worden, maar ook via de

Groep ontwikkelde aanbod om scholen, besturen en samenwerkingsverbanden

CED-Groep kan worden ingehuurd.

te ontzorgen. ‘Het voordeel is dat wij niet alleen over AVG-kennis beschikken,

• Traject databescherming

maar ook het onderwijs door en door kennen. Wij kunnen écht meedenken en

Begeleiding bij de implementatie van de AVG binnen een bestuur met oa. privacy-

maatwerk leveren.’

rechten van betrokkenen, verwerkersovereenkomsten, toestemmingsverkla-

Koert Sauer is sinds enige tijd privacy officer

weg kon helpen, maar ook dat bleek tegen te

Netwerkbijeenkomsten

bij Koers VO, het samenwerkingsverband pas-

vallen. Zonder goede ondersteuning kwamen

Daarom zorgt de CED-Groep naast bege-

• Studiedag(deel) AVG

send voortgezet onderwijs in de regio Rotter-

we er niet uit.’

leiding ook voor blijvende ondersteuning.

Studiedag(delen) op maat over de AVG.

dam. Een taak die hij combineert met zijn werk

ringen en meldplicht datalekken.

Accountmanager Angela Groen: ‘Wij houden

Afgestemd op eigen wensen en behoeften van de organisatie.

als beleidsmedewerker. Hij houdt zich sinds

Mensenrechten

ons aanbod zo praktisch mogelijk en laten

2017 bezig met alles rondom AVG. ‘Afgezien

Op de zoektocht naar ondersteuning komt

medewerkers zien waar de AVG hen in hun werk raakt. Op alle niveaus: voor de klas, in

Vul op www.cedgroep.nl/avg tien vragen

hebben we nooit te maken gehad met klachten

ken over veel expertise, kennen het onderwijs

de school en bij bestuursbureaus. Toch zijn

in over privacy-onderwerpen waar u als

of problemen rond privacy. Toch heeft dit

en voeren al heel lang begeleidingstrajecten

er voortdurend nieuwe ontwikkelingen die om

school mee te maken kunt krijgen. De

onderwerp altijd mijn belangstelling gehad.

uit.’ Bij de start van het begeleidingstraject in

nieuwe antwoorden vragen. Wij kunnen in dat

resultaten krijgt u binnen enkele minuten in

Het thema sprak weinig collega’s aan, maar

maart vorig jaar beseffen de medewerkers in

geval ontzorgen door bijvoorbeeld gesprek-

uw mailbox.

inmiddels hebben we zelfs een werkgroep.’

één klap dat de AVG niet het zoveelste afvink­

ken te voeren met externe partijen. We bieden

van een gehackte website in het verre verleden Koers VO uit bij de CED-Groep. ‘Zij beschik-

protocol is, maar over basale rechten van de

ook netwerkbijeenkomsten, voor klanten voor

Als duidelijk wordt dat de AVG daadwerkelijk

mens gaat. Koert: ‘De begeleiders hadden

wie wij als externe functionaris gegevensbe-

van kracht zal worden, houden Koert en zijn

voorafgaand aan de eerste bijeenkomst en met

scherming fungeren. Tijdens zo’n bijeenkomst

collega’s eerst het bestaande privacyregle-

toestemming van de betrokkenen gecheckt

praten we mensen bij over nieuwe wet- en

ment tegen het licht. ‘Toen bleek dat we met

wat er online over hen te vinden was. Daarbij

regelgeving en kan er met en van elkaar

achterstallig onderhoud te maken hadden.

was zelfs op basis van vindbare gegevens een

geleerd worden. Dat is heel handig omdat je

We hadden een aantal zaken onvoldoende

fake account van iemand aangemaakt. Toen

daar collega’s ontmoet die met vergelijkbare

vastgelegd.’ Ondanks ondersteuning vanuit

werd voor iedereen het belang van een goede

problematieken te maken hebben en die in

organisaties als de VO-raad en PO-Raad en

aanpak duidelijk.’ Het AVG-traject was op 25

samenspraak met ons misschien wel een op-

overleg met andere samenwerkingsverban-

mei 2018 nog niet af: ‘Telkens doen zich weer

lossing bedacht hebben die jou van pas komt.’

den blijkt het aan kennis en vaardigheden te

nieuwe feiten voor of is onduidelijk wie er bij

ontbreken om echte stappen te kunnen zetten:

gegevensoverdracht verantwoordelijk is.’

Meer weten?

Angela Groen a.groen@cedgroep.nl

‘We dachten dat een goede tool ons wel op

8

KlasseApart mei 2019 nummer 2

KlasseApart mei 2019 nummer 2

9

Sil op school

krachten kiezen thema’s die hen aanspreken.

ook suggesties gedaan voor de inrichting van

Er zijn zes basisthema’s die aansluiten bij het

bijvoorbeeld de huishoek, de lees- en schrijf-

jaarritme. Bijvoorbeeld ‘welkom op school’,

hoek, rekenhoek, ontdekhoek en bouwhoek.

‘pepernoten en kerstkransjes’ en ‘op reis met

Daar kun je een betekenisvolle link leggen

Sil en Lis’. Ook is er een digitaal archief, met

met het thema. In de schrijfhoek gaan kinde-

tal van andere thema’s die aansluiten bij de

ren bijvoorbeeld woorden stempelen die bij

belevingswereld van jonge kinderen, zoals

het thema Poolreiziger horen. Die woorden

‘lente in het tuincentrum’ of ‘pleisters en zalf-

kunnen ze ook in andere hoeken gebruiken.

jes’. Elk jaar worden er drie nieuwe thema’s

En de ijsbergen met pinguïns die bij datzelfde

aan dat archief toegevoegd.

thema passen, kunnen ze in de bouwhoek bouwen’, legt Frank uit.

Begeleid spel

Doelgericht werken in de onderbouw Tekst Karin van Breugel

Sil op school is een flexibel kleuterprogramma vol variatie, bedoeld voor groep 1 en 2. Basisschool De Marke gebruikt het programma sinds dit schooljaar.

Bij elk Sil-thema horen twintig activiteiten:

Klant-en-klare materialen

vijf voor de grote kring, vijftien voor de kleine.

Met alle uitgewerkte materialen van Sil kun

Inge waardeert die aandacht voor de kleine-

je eigenlijk direct aan de slag. De voorbe-

kringactiviteiten, omdat die zich goed lenen

reiding kost weinig tijd. Een Sil-licentie stelt

om te differentiëren. ‘Hoe beter je de kleine-

leerkrachten in staat om alle materialen

kringactiviteiten afstemt op het niveau van de

eenvoudig te downloaden en printen. Vanaf

kinderen, des te groter de opbrengst. Bij elke

dit schooljaar zijn diverse materialen ook

Sil-activiteit is aangegeven hoe je kan ver-

kant-en-klaar beschikbaar. Bijvoorbeeld een

diepen of intensiveren. Zeker op onze school,

themamap, met daarin zes katernen voor

met een heel diverse leerlingenpopulatie, is

de zes basisthema’s. Ook de vrolijk vormge-

dat belangrijk.’

geven prentenboeken zijn gedrukt. Dankzij

Het is algemeen bekend dat jonge kinderen

het extra grote formaat en de stevige cover

zich door middel van spel ontwikkelen. Sil sti-

zijn ze heel geschikt voor de grote kring en

muleert het begeleide spel. Frank: ‘Er wordt

de lees- en luisterhoek. Tenslotte is er ook

goed uitgelegd hoe je het spel in de thema-

nog een kant-en-klare materialendoos met

hoek met impulsen, tips en suggesties op een

woordkaarten die passen bij de basisthema’s,

hoger niveau kunt brengen. In de trainingen

hoekkaarten en planbordkaarten.

van de CED-Groep hebben we hier gericht

‘Door Sil zijn we doelgerichter en meer beredeneerd gaan werken. En weten

Onderbouwleerkracht Frank Vergeer: 'Voor kleuters is het belangrijk om een betekenisvolle speelleeromgeving te creëren.'

Foto: Medea Huisman

we zeker dat alle (sub)doelen van de SLO gedurende het jaar aan bod komen’, vertelt schoolleider Inge Vonken.

aandacht aan besteed.’

Om de leerkrachtvaardigheden te vergroten, spelen training en groepscoaching een belangrijke rol bij de implementatie van Sil op school.

‘Vorig jaar gaf de inspectie aan dat we doel-

lingsgerichte onderwijsvisie.’

kleutergroepen werkte.

gerichter en meer beredeneerd moeten gaan

De keus viel op Sil op school. ‘In Sil zijn alle

Onderbouwleerkracht Frank Vergeer kende Sil

werken’, vertelt Inge Voncken. Zij is sinds twee

SLO-doelen en leerlijnen verwerkt. Het is

op school al uit een eerdere werkkring. Inge:

jaar schoolleider op deze Apeldoornse basis-

een heel mooi raamwerk. Toch houden de

‘We zijn op Franks oude school gaan kijken en

school. ‘Omdat alles begint in de onderbouw,

leerkrachten veel vrijheid om activiteiten zelf in

hoorden daar positieve verhalen. Het is fijn om

zijn we eerst op zoek gegaan naar een nieuwe

te vullen. Zeker onderbouwleerkrachten vinden

iemand in huis te hebben die het programma al

kleutermethode die past bij onze ontwikke-

dat heel leuk’, vertelt Inge, die zelf jarenlang in

kent. Dat versnelt de implementatie.’

10 KlasseApart mei 2019 nummer 2

Betekenisvol leren

Inrichting hoeken

Frank: ‘Voor kleuters is het belangrijk om een

In een rijke speelleeromgeving gaan kinde-

betekenisvolle speelleeromgeving te creëren,

ren spelenderwijs ontdekken, onderzoeken

waarin zaken met elkaar samenhangen.

en ontwikkelen. Het werken met thema’s is

Omdat Sil een thematisch programma is, kan

een handige aanleiding om de speelleerom-

dat goed.’

geving te vernieuwen. ‘In de themahoek

Jaarlijks komen zes thema’s aan bod, waar-

liggen allerlei materialen die met het thema

aan steeds zes weken wordt gewerkt. Leer-

te maken hebben. Bij elk Sil-thema worden

Meer weten?

Anke Oomens a.oomens@cedgroep.nl @silopschool Proefthema uitproberen of proeflicentie aanvragen?

Kijk op www.silopschool.nl

KlasseApart mei 2019 nummer 2 11

Nieuws

Van Kessel Wie heeft de regie?

UIT ONDERZOEK

In bijna elk gesprek dat ik met professionals in

Kennisrotonde

het onderwijs heb, komt deze vraag aan de orde:

De Kennisrotonde van het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek

wie heeft hier de regie? Binnen elk domein doemt

(NRO) is het online loket voor de beantwoording van actuele kennisvragen

deze vraag op, van de klas, het lerarenteam en

uit en over het onderwijs. De CED-Groep levert een actieve bijdrage aan

het bestuur tot aan de overheid. Van wie mogen

de Kennisrotonde. Een van de vragen die kennismakelaar José van der

we verwachten dat ze de regie nemen, wie doet

Hoeven de afgelopen tijd beantwoordde was:

Geen kind is hetzelfde. Als professional weet u maar al te goed

dat ook en wie laat dit na? Over het onderwerp regie wordt veel gesproken, gediscussieerd en geklaagd. Veel vertragingen en frustraties zijn het

Observeren en registreren in de kinderopvang

In de webwinkel

‘Welk verband bestaat er tussen leesmotivatie en begrijpend leesprestaties in het basisonderwijs?'

gevolg van onduidelijkheid over wie nu eigenlijk

dat elk kind zich op zijn eigen manier en in zijn eigen tempo ontwikkelt. Zeker jonge kinderen, die vaak groeisprongen laten zien. U heeft het vakmanschap in huis om aan te sluiten bij de interesses en ontwikkeling van elk kind. Met gerichte observaties

de regie moet pakken. Gaan we afwachten of

José formuleerde hierop het volgende antwoord:

pakken we het zelf op?

Leesmotivatieprogramma’s dragen bij aan motivatie en begrijpend lezen. Het meest effectief bleek een nadruk op redenen om te lezen,

Het onderwijs heeft een belangrijke bijdrage

in combinatie met het bevorderen van zelfvertrouwen (positieve

geleverd aan de emancipatie van vrouwen,

zelfevaluaties). Er werden ook positieve effecten gevonden voor het

kinderen van lagere sociaal-economische

wekken van persoonlijke of situationele interesse, aandacht voor de

afkomst en godsdienstige groeperingen. Het

autonomie van de leerling en het stimuleren van de sociale motivatie.

onderwijs heeft zich in de afgelopen decennia

CORI, een specifiek leesprogramma met een verbinding tussen lees- en

echter in een onderliggende positie laten

themagericht onderwijs, bleek daarbij zeer succesvol.

weet u precies waar elk kind staat en wat het van u nodig heeft.

De CED-Groep ontwikkelde kindvolgsysteem Doen, Praten, Bewegen en Rekenen. Dit instrument is ook gedigitaliseerd beschikbaar. Handig, want het invullen van de observatielijsten gaat nog makkelijker en na het invullen krijgt u direct een duidelijk overzicht. www.cedgroep.nl/webwinkel

aan waardering en respect en een toegenomen een roep om een sterke regie.

@CEDGROEP

Het is erg positief dat leraren zich hierbij

@abdelelkadiMOOI

duidelijk wat de effecten zijn van met name het

Vandaag zijn 11 jeugdigen officieel geïnstalleerd door @

gebrek aan waardering en de gevoelde werkdruk.

KParbhudayal als wijkmediatoren in de vreedzame wijk

Terecht; de kwaliteit van het onderwijs staat

Vrederust. Zo jong en nu al zijn het rolmodellen! Ook voor

onder druk. Het is ook positief dat professionals

mij! Trots! @_marlot

ontwikkelteams van Curriculum.nu werken aan de actualisatie van de onderwijsinhoud.

Inspirerend boek: Teach like a champion! Veel

Daarnaast zien we binnen scholen steeds meer

aantekeningen gemaakt en ideeën!

ontwikkelteams die zelf planmatig aan de slag

Maar nu eerst Kees&Co!!! Heb er helemaal zin in!

een ‘betere basisschool’ en bedenken concrete

@_Onderwijs

oplossingen voor de werkdruk binnen de school.

Wat werkt tegen pesten op de basisschool' De anti-

Protesteren en tegelijkertijd meebouwen aan de

pestprogramma´s Prima, KiVa, Alles Kidzzz en Taakspel

vernieuwing en verbetering van het onderwijs: het

helpen om binnen een jaar aspecten van pesten of

illustreert de bevlogenheid en betrokkenheid van

gedragsproblemen...

onderwijsprofessionals. Zij leveren een wezenlijke

Hoogenkamp bestuurder van de CED-Groep.

is dat van groep 7/8. En het leesniveau is verlaagd naar dat van begin groep 4. We zorgen ervoor dat de gehanteerde rekentaal en de behandelde rekenconcepten op het niveau van groep 7/8 blijven.

De contexten sluiten grotendeels aan bij de contexten uit Nieuws over Nederland, zoals Koningsdag, Valentijnsdag en

www.cedgroep.nl/webwinkel

Uk & Puk leert baby's, dreumesen en peuters nieuwe vaardigheden. Het aansluiten bij de belevingswereld van jonge kinderen. Bij elk thema zijn aansprekende, gevarieerde activiteiten uitgewerkt voor drie leeftijdsgroepen. Om aan de vraag naar kunstzinnige thema ontwikkeld: ‘Ik ben kunstenaar’. Ontvang dit gratis thema van Uk & Puk in uw mailbox! www.ukpukvve.nl/ikbenkunstenaar

gaan met onderwijsverbetering. Zij werken aan

Jos van Kessel is samen met Margéke

de bewerkingen die nodig zijn om de vragen op te lossen,

activiteiten te voldoen, heeft de CED-Groep eenmalig een nieuw

uit het primair- en voortgezet onderwijs in

onderwijs.

De opgaven zijn geschikt voor nieuwkomers: het niveau van

programma werkt met thema’s die

weerbaar en krachtig opstellen. Zij maken

Een stap voorwaarts in de emancipatie van het

eenvoudig taalniveau, maar met uitdagende rekenvragen.

Gratis thema ‘Ik ben kunstenaar’

José van der Hoeven j.vanderhoeven@cedgroep.nl

werkdruk leiden tot onrust in het onderwijs. Er is

bijdrage aan de omslag in het regie-denken.

Een serie Nieuwsrekenlessen met contexten in een

voor leerlingen en een handleiding voor leerkrachten.

Meer vragen en antwoorden vindt u op: www.kennisrotonde.nl

de emancipatie bijna tot onderwerp van de emancipatie. Gevoelens van onvrede, een gebrek

Nieuwsrekenen voor nieuwkomers

zomer- en wintertijd. De uitgave bestaat uit een opgavenboek

drukken. Van regisseur lijkt het onderwijs soms bijna afgedaald tot figurant; van aanjager van

Suus

Podcast Opvoeden in een digitaal tijdperk

@AnkeMVisser

Hoe kom je tot een IKC? Download het gratis e-book!

Wij ondersteunden de afgelopen jaren veel basisscholen, kinderopvangorganisaties en andere partijen bij de vorming van een krachtig kindcentrum. Via de onderstaande link vindt u een gratis e-book, waarin we de kennis en de ervaringen die we in het hele land opdeden, vertalen in vijf tips. We

Deelnemers aan de cursus #meidenvenijn in het

Luistertip! Leo Pauw, grondlegger van De

richten ons vooral op leidinggevenden van kindcentra (in

#basisonderwijs van de @CEDgroep ontvangen natuurlijk

Vreedzame School, vertelt in een podcast van

ontwikkeling), directeuren van een (integraal) kindercentrum

het boek van @Uitgeverij_Pica @JeugdbiebNieuws

Kennisnet over het programma en burgerschap in het digitale

of school, onderwijskundig leiders en managers in de

tijdperk. Beluister het gesprek op de website van Kennisnet.

kinderopvang.

www.kennisnet.nl > Thema Digitale geletterdheid > Podcast

www.cedgroep.nl/ikcbook

Het gaat niet goed met de vlinders in Nederland. Lees en leer er meer over bij @nieuwsbegrip: Enorme afname aantal vlinders. Met nog meer interessante weetjes op jeugdbieb.nl/ nieuwsbegrip. #bibliotheek #vlinders gedragsproblemen...

12 KlasseApart mei 2019 nummer 2

KlasseApart mei 2019 nummer 2 13

Gedrag op de kaart

gen goed aanpakt. Wat hem en veel collega’s verder bijbleef was de manier waarop Albert het belang van preventie benadrukte. Robin: ‘Hij zei: maak een plan voor grensbewaking in plaats van grensverdediging. Dus maak een plan van handelingen en afspraken waarmee je ongewenst gedrag kunt voorkomen.’

De docenten gingen na de bijeenkomsten met de praktische adviezen aan de slag en testten wat werkte en wat niet. ‘Iedere klas heeft zijn eigen aanpak nodig’, zegt Robin. ‘In de ene klas kan bijvoorbeeld een vaste groepsopstelling rust brengen, maar bij mijn mentorklas werkte dat juist averechts. Die klas was meer gebaat bij afwisseling. Je moet dus creatief zijn in je aanpak en aanvoelen wat de leerlingen nodig hebben.’

Moeilijk gedrag begrijpen en ombuigen naar werkzame sfeer

Stappen gezet De ondersteuning van de CED-Groep was met een dag observatie en twee bijeenkomsten per klas een korte interventie. Toch heeft deze volgens Wessel wat teweeggebracht.

‘Gedrag is een complex proces dat je niet in één keer kunt veranderen, maar er zijn er wel

Klassementor Robin Veerkamp (l) en zorgcoördinator Wessel Visscher. Robin kreeg als tip om zijn klas veel kleine, losse opdrachten te geven.

degelijk stappen gezet. Albert werd echt gehoord door de collega’s. Er was veel herkenning als hij aangaf waar bepaald gedrag een signaal van kan zijn. Als het begrip er is, dan scheelt dat al de helft. Het helpt docenten om op een andere manier op gedrag te reageren.

Tekst Renate Mamber

‘Elke school zit wel eens met de vraag hoe de

ik als zeer positief ervaren’, zegt Wessel. Ook

Robin. ‘Hij gaf aan waar bepaald gedrag een

Robin kreeg ook praktische tips en adviezen.

Soms lukt het zelfs de meest ervaren

sfeer in een klas te verbeteren’, zegt Wessel

klassementor Robin Veerkamp was daarover

signaal van kan zijn en stelde een mogelijke

‘Bijvoorbeeld om met deze klas niet te veel

Visscher, zorgcoördinator van het Floracol-

te spreken. ‘Juist omdat hij als vreemde in

aanpak voor. Zo ontstond er draagvlak.’

klassikaal te werken, maar veel kleine, losse

lege in Naaldwijk. ‘We hadden afgelopen jaar

de klas komt, ziet hij andere dingen dan wij.

In Robins mentorklas was geen sprake van

opdrachten te geven en te zorgen voor veel

waarom het niet loopt in een klas. Een zo’n klas, waarin ook sprake was van grens-

Hij trok conclusies waar ik niet direct op zou

grensoverschrijdend gedrag, maar was het

wisselingen, zodat de spanningsboog hoog

komen, maar die ik wel herkende.’

nuttig om preventief te kijken naar het gedrag

blijft. En om ruimte in te plannen voor onder-

van de leerlingen. ‘Albert observeerde dat in

ling contact, zodat de leerlingen dat niet zelf

Behoefte aan meer sturing

deze klas de taakgerichtheid erg laag was.

gaan opzoeken. Zulke praktische adviezen

docent niet de vinger te leggen op frisse blik van buiten kan dan verschil maken. Het Floracollege vroeg Albert

overschrijdend gedrag. We wilden de handelingsbekwaamheid van de docenten vergroten om met dit soort gedrag om te gaan.’

de Bruijn van de CED-Groep om het gedrag van leerlingen in vier klassen te observeren. Een korte interventie maakte echt al een verschil.

14 KlasseApart mei 2019 nummer 2

Na de observaties werden de klassen met

De leerlingen moesten steeds aan hun taak

kun je direct toepassen. Je creëert daarmee

Albert de Bruijn trok een dag uit om de

alle docenten besproken. Daarbij kwamen het

worden herinnerd en zelfs dan liep het vaak

duidelijkheid en structuur in de klas, waar-

klas te observeren. Daarna volgden twee

gedrag van individuele leerlingen, combina-

niet helemaal zoals je zou willen. Albert

door je veel onrust voorkomt.’

bijeenkomsten met het docententeam. Nog

ties van leerlingen en de hele groep aan de

signaleerde als onderwijsbehoefte van deze

drie andere klassen werden in het traject

orde. Zo kwam een dialoog op gang. ‘In de

klas: meer sturing van de docent en vaste

Eigen aanpak

meegenomen. ‘Albert wilde eerst observeren,

bijeenkomst beschreef Albert wat hij zag en

routines.’

Robin vond het prettig om tijdens de bijeen-

zonder al te veel informatie vooraf. Dat heb

vroeg wat anderen zien en ervaren’, vertelt

Er kwam ook bewustwording op gang. Je gaat nadenken over wat je als docent doet en welk effect dat heeft op de klas. We zijn echt in beweging gekomen.’

Meer weten?

Albert de Bruijn a.debruijn@cedgroep.nl www.cedgroep.nl/gedragopdekaart

komsten te horen dat hij als docent veel din-

KlasseApart mei 2019 nummer 2 15

Nieuwe methode voor taalles aan nieuwkomers

Welkom in een Wereld vol Woorden Tekst Connie van der Zel

Goed lesmateriaal voor taalonderwijs aan nieuwkomers bedenk je niet alleen achter je bureau, dat doe je samen met leerkrachten die daar dagelijks mee werken. De CED-Groep schakelde dan ook ervaringsdeskundigen in om mee te werken aan de ontwikkeling van de methode Wereld vol Woorden. Zoals Arie Wereld vol Woorden biedt nieuwkomers hun eerste

van den Berg, een bevlogen leerkracht die al jaren werkt met nieuwkomers

basis voor de Nederlandse taal. Het lesmateriaal is

op OSBS de Kameleon in Rotterdam.

speciaal ontwikkeld voor leerlingen van 6 tot en met 12 jaar en bestaat uit een methodische- en een thematische aanpak. In de methodische aanpak, ontwikkeld door de CED-Groep, zijn de activiteiten uit Mondeling De methode Wereld vol Woorden is vanaf

Nederlands verrijkt met de woordclusters van LOGO

schooljaar 2019-2020 beschikbaar. Arie laat

3000. De thematische aanpak wordt ontwikkeld door

alvast een eerste uitgewerkte versie zien

uitgeverij Rezulto. Van beide is het lesmateriaal vanaf

van het thema Voel je thuis. ‘Het is een lek-

schooljaar 2019-2020 verkrijgbaar.

ker overzichtelijk lesboekje waarmee je zo

www.cedgroep.nl/webwinkel

aan de slag kunt.’ Per les wordt aangegeven welke platen van LOGO 3000 bruikbaar zijn, welke woorden aan de orde komen en welke grammaticalessen van Zien is Snappen bij de les passen. Arie: ‘Verder krijg je leuke tips die je in je les kunt verwerken. Dat is handig, want wanneer je met nieuwkomers werkt, moet je vaak van alles uit de kast halen om de betekenis van de woorden goed bij hen te laten beklijven. En dan heb je ook nog te maken met niveauverschillen. Je hebt al je creativiteit dus hard nodig. Zo’n handzame, praktische methode met een logische opbouw die je fantasie prikkelt, kan je daar goed mee op weg helpen.’

Lespakket De methodische aanpak van Wereld vol Woorden is een update van Mondeling Nederlands.

Arie: ‘De lessen zijn opgebouwd rondom onderwerpen als school, wonen, naar de dokter, emoties en feesten. In Mondeling Nederlands duurt een thema een week, maar dat beviel in de praktijk niet goed. Daarom hebben we er thema’s van twee weken van gemaakt.’ Het lespakket Wereld vol Woorden zal bestaan uit twee delen. Blok A bevat lessen voor het

16 KlasseApart mei 2019 nummer 2

eerste half jaar, blok B is voor de tweede helft

'Ik ben jarig’

van het jaar. Bij de methode zitten herhaal-

Arie schreef ook mee. Hij heeft de oude modu- gefinancierd door Stichting Kinderpostzegels,

lessen en toetsen. ‘Na een jaar zijn de meeste

le Feest volgens de nieuwe inzichten geactua-

gaan samenwerken om dit voor elkaar te krij-

kinderen taalvaardig genoeg om in te stromen

liseerd en herontwikkeld tot het thema 'Ik ben

gen. Ik denk dat dit met Wereld vol Woorden

in het reguliere onderwijs', zegt Arie.

jarig'. ‘Natuurlijk heb ik ook het een en ander

uitstekend gelukt is.’

Hij werkt actief mee aan de ontwikkeling van

in de praktijk uitgeprobeerd. Onze ervaringen

het lespakket. ‘Mijn eerste taak was het kop-

zijn meegenomen in de ontwikkeling.’

pelen van het beeldmateriaal van LOGO 3000

Hij denkt dat Wereld vol Woorden zal tege-

aan de thema’s. Welke platen passen bij welk

moetkomen aan een dringende behoefte in

thema? Dat scheelt al veel zoekwerk. Verder

het werkveld. ‘Enkele jaren geleden, toen de

maak ik samen met andere leerkrachten deel

stroom nieuwkomers groeide, is op initiatief

uit van een praktijkgroep die de thema’s uit

van het Ministerie van OC&W een leskist

Mondeling Nederlands tegen het licht houdt.

ontwikkeld met veel materiaal. Daar zaten ook

Wat is nog goed bruikbaar? Wat is verouderd?

praatplaten van LOGO bij. Maar al dat losse

Wat werkt helemaal niet in de praktijk? Met

materiaal kost veel uitzoektijd. Scholen wer-

onze input gaat het ontwikkelteam aan de

ken liever met één integrale methode waarin

slag.’

alle losse ideeën zijn samengevat.'

De CED-Groep en uitgeverij Rezulto zijn,

Meer weten?

Maaike Dalhuisen wereldvolwoorden@cedgroep.nl www.cedgroep.nl/wereldvolwoorden

KlasseApart mei 2019 nummer 2 17

Ben ik in Beeld laat kinderen én pm’ers groeien Tekst Karin van Breugel

Het ve-programma Ben ik in Beeld is bij het grote publiek misschien nog niet zo bekend. Als het aan de CED-Groep ligt, gaat dat snel veranderen.

Dit programma stimuleert niet alleen de brede ontwikkeling van kinderen, maar versterkt ook de competenties van pedagogisch medewerkers (pm’ers). Kinderdagverblijf De Schans weet daar inmiddels alles van.

Ben ik in Beeld Intensieve training

• Aantrekkelijk en compleet ve-pro-

Gedurende twee jaar zijn de pedagogisch me-

gramma voor de kinderopvang

dewerkers van kinderdagverblijf De Schans getraind om met Ben ik in Beeld te werken.

Bij alle dertien trainingsbijeenkomsten was

• Stimuleert de brede ontwikkeling (taal, rekenen, motoriek, sociaal-

Milou Verwijs (l) en Sabrina Rausch

emotioneel)

pedagogisch coach Milou ook van de partij.

• Herkenbare, flexibele thema’s en

‘De training was heel intensief, maar dat had

het kind. Je ziet hoe de kinderen reageren op

Kwaliteit in stand houden

zeker meerwaarde. Je hebt die tijd echt nodig

jouw aanbod, of ze echt betrokken zijn en of je

Nu alle betrokken medewerkers zijn gecerti-

om te oefenen en dit in je vingers te krijgen.

bijvoorbeeld de goede vragen stelt.’

ficeerd, heeft de borging alle aandacht. Milou zegt daarover: ‘We hebben inmiddels bedacht

De pm’ers hebben geleerd om goed te be-

Winkeltje spelen met boodschappen in een mandje: met herkenbare thema’s wordt de ontwikkeling van kinderen gestimuleerd.

palen waar een kind op de ontwikkelingslijn

Groei

hoe we de kwaliteit gaan monitoren en sterk

zit en hoe ze het kind vervolgens een stapje

Hoewel de pm’ers inmiddels allemaal

houden. Dat nemen we ook mee in ons scho-

verder kunnen brengen.’

zijn gecertificeerd, worden er nog steeds

lingsplan.’

video-opnames gemaakt. Het filmen en de

Natuurlijk stromen er ook regelmatig nieuwe

Kinderen én professionals in beeld

bijbehorende reflectie zijn echt ingeburgerd.

medewerkers in. Niet alleen vanwege natuur-

De naam van het programma verwijst naar

Sabrina: ‘Dus ook na de training blijven de

lijk verloop maar ook omdat diverse locaties

het observeren van kinderen: heb je goed in

pm’ers zichzelf ontwikkelen. De intensiteit

aan het groeien zijn. Alle nieuwe mensen

beeld wat het kind van jou nodig heeft? Maar

van de video-opnames is wel verminderd. Nu

worden intern opgeleid. Milou volgde speciaal

Enkele jaren geleden besloot Zo Kinder-

behoeftes en interesses van dat moment.’

ook de pm’ers zélf zijn in beeld. Sabrina:

filmen zij elkaar meestal naar aanleiding van

daarvoor een train-de-trainer-opleiding bij

opvang om een nieuw ve-programma in

Sabrina Rausch, vestigingsmanager van

‘Tussen de trainingsbijeenkomsten moesten

een concrete hulpvraag.’

de CED-Groep. ‘Het is onze intentie om Ben

te voeren. Het moest in ieder geval géén

kinderdagverblijf De Schans (onderdeel van

de pm’ers elke week video-opnames maken

De pm’ers durven elkaar nu meer aan te

ik in Beeld verder uit te rollen binnen de

programma zijn waarbij alle activiteiten van

Zo Kinderopvang) vult aan: ‘Natuurlijk werk

van elkaar, gevolgd door een feedbackge-

spreken op wat ze zien. Sabrina: ‘Ze zijn an-

organisatie. Per locatie zullen we bekijken of

a tot z vastliggen. ‘De keus viel op Ben ik in

je met alle kindjes in de groep met hetzelfde

sprek met de trainer of een directe collega.

ders gaan kijken naar hun eigen handelen en

er voldoende kinderen zijn die baat hebben bij

Beeld. Omdat dit programma kindvolgend

programma, maar elk kind ontwikkelt en

In het begin vonden ze dat best spannend en

dat van collega’s. Ze ontvangen graag elkaars

dit ve-programma. Daarover gaan we ook in

is, past het goed bij onze visie’, vertelt Milou

leert op zijn eigen manier en in zijn eigen

moeilijk, maar ze hebben er veel van geleerd.

feedback. Ben ik in Beeld heeft het profes-

gesprek met gemeentes.’

Verwijs, pedagogisch coach en beleidsmede-

tempo. We vinden het belangrijk om daar

Door zo’n filmpje krijg je goed inzicht in de

sionele gesprek op gang gebracht en het

werker bij Zo Kinderopvang. ‘Kinderen krijgen

goed bij aan te sluiten. Ben ik in Beeld helpt

interactie tussen jou en de kinderen. Je gaat

professionele handelen van de medewerkers

activiteiten aangeboden die aansluiten bij hun

ons daarbij.’

zien welke gevolgen jouw handelen heeft voor

versterkt. Daar profiteert elk kind van!’

18 KlasseApart mei 2019 nummer 2

prikkelende materialen • Aandacht voor observatie en ouderbetrokkenheid • Versterkt interactievaardigheden van pm’ers • Intensieve videobegeleiding voor pm’ers • Opgenomen in de databank Effectieve Jeugdinterventies van het NJi • Bevordert soepele doorstroom naar de basisschool.

Meer weten?

Karin van der Meulen k.vandermeulen@cedgroep.nl www.benikinbeeld.org

KlasseApart mei 2019 nummer 2 19

Preventie Machtsmisbruik

Ondersteuning bij klachten over sociale veiligheid

De Jan Campertschool van Prokind Scholengroep in Spijkenisse werkt aan een veilig schoolklimaat. Dat gebeurt onder andere met behulp van observaties, leerlingbesprekingen, ouder- en kindgesprekken. Directeur Leo Zandbergen: ‘Ik ken iedereen, sta dagelijks bij de deur en doe mee aan alle activiteiten waarbij ouders betrokken zijn.’

Tekst Ineke Westbroek

Sinds enkele jaren kunnen schoolbesturen gebruikmaken van Preventie Machtsmisbruik. Externe vertrouwenspersonen van de CED-Groep ondersteunen melders bij de behandeling van klachten op het gebied van sociale veiligheid. Zij adviseren schoolbesturen en organiseren

Preventie Machtsmisbruik

netwerkbijeenkomsten voor interne contactpersonen op de scholen.

Dit aanbod bevat onder andere: • Externe vertrouwenspersonen van de CED-Groep ondersteunen melders bij de behandeling van klachten op het gebied van sociale veiligheid

Externe vertrouwenspersonen

kunnen leerkrachten, schoolleiders en

maat’, vindt zij. ‘Ouders voelen zich meestal

het programma Preventie Machtsmisbruik.

Boze ouders die eigen rechter spelen op het

ouders kwesties vertrouwelijk bespreken en

serieus genomen. Bij een conflict is vaak na

‘Interne contactpersonen van scholen binnen

schoolplein. Vermoedens van kindermishan-

veilig melden. Evp’s geven ruimte aan emotie,

een tweede gesprek de lucht weer geklaard.

hetzelfde bestuur leren van elkaar leren door

deling. Leerkrachten die zich door collega’s

brengen meldingen in kaart en adviseren

We houden regelmatig tevredenheidsonder-

ervaringen uit te wisselen over het omgaan

onheus bejegend voelen. Met dit soort zaken

leidinggevenden over oplossingen.

zoeken en zetten schoolbreed in op verbe-

met misstanden. De intervisie tijdens die bij-

kunnen ouders, leerkrachten en leerlingen

‘Emoties kunnen hoog oplopen. Ik luister

tering van de groepssfeer.’ Anita heeft al

eenkomsten is zeer waardevol, met alle tips

op school terecht bij door de CED-Groep ge-

eerst naar klagers; pas daarna stel ik vra-

verschillende bruikbare tips meegenomen

die deelnemers elkaar geven.’ Het signale-

schoolde interne contactpersonen. Bij proble-

gen’, schetst Els, ‘Vervolgens praten we over

van de door de CED-Groep georganiseerde

ren, registeren en oplossen van misstanden

men die de school niet zelf kan oplossen, kan

wat klagers willen bereiken. Hierbij zoek ik

netwerkbijeenkomsten. Hier krijgen de intern

verloopt volgens hem gestructureerder op

de hulp van een externe vertrouwenspersoon

met de melder naar een gemeenschappelijk

contactpersonen suggesties om onderwerpen

scholen die werken met Preventie Machts-

worden ingeroepen.

belang: een kind dat weer met plezier naar

rond de sociale veiligheid op school onder de

misbruik. ‘Men weet beter wie hierbij binnen

die ouders, leerlingen en medewerkers heb-

Zo iemand is Els Rietveld van de CED-Groep.

school gaat, collega’s die weer door één deur

aandacht te brengen van collega’s, leerlingen

de school welke taken op zich neemt.’

ben om vertrouwelijke kwesties te bespre-

‘Vaak blijkt de communicatie tussen ouders

kunnen. Daarna bespreken we welke route

en ouders.

De CED-Groep adviseert scholen en bestu-

ken, blijft het aantal daadwerkelijke klachten

en school verstoord’, vertelt ze. ‘Ouders voe-

hiervoor het beste kan worden gevolgd.’

ren bij het opstellen van heldere en laag-

gelukkig beperkt.

Structuur en duidelijkheid

drempelige klachtenprocedures. Zo is in de

Naast de directe ondersteuning van scholen

len zich onvoldoende gehoord of onvoldoende

• Advisering en ondersteuning van schoolbesturen op gebied van preventie machtsmisbruik • Organisatie van netwerkbijeenkomsten voor interne contactpersonen op de scholen • Training In vertrouwde handen • Basiscursus vertrouwenspersoon nieuwe stijl vo/mbo (LVV-keurmerk) • Handreiking voor scholen over het opnemen van gesprekken door ouders (gratis download).

serieus genomen. Zij vinden bijvoorbeeld het

Interne contactpersoon

Menno van Riel is bestuurder van Prokind

schoolgids en op de website van Prokind

en besturen is er de training In Vertrouwde

schooladvies te laag, of dat pesters niet hard

Anita Quartey is leerkracht op de Jan Cam-

Scholengroep, waar onder andere de Jan

duidelijk aangegeven welke route er gevolgd

Handen. Deze richt zich op interne contact­

genoeg worden aangepakt.’

pertschool in Spijkenisse en tevens intern

Campertschool onder valt. Volgens hem zit

kan worden bij eventuele problemen. Als men

personen in het primair-, speciaal- en voort-

Met externe vertrouwenspersonen (evp’s)

contactpersoon. ‘Bij ons heerst een veilig kli-

in die netwerkbijeenkomsten de kracht van

helder communiceert over de mogelijkheden

gezet onderwijs.

20 KlasseApart mei 2019 nummer 2

Meer weten?

Els Rietveld e.rietveld@cedgroep.nl www.cedgroep.nl/vertrouwenspersonen

KlasseApart mei 2019 nummer 2 21

Agenda

BINNENKORT Woensdag 12 juni Dordrecht Samenwerkingsverbandentop Informele bijeenkomst voor directeuren van samenwerkingsverbanden in het Onderwijsmuseum Dordrecht. U bespreekt samen actuele thema’s en doet inspiratie op. De middag start om 13.30 uur en we sluiten om 17.00 uur af met een borrel. www.cedgroep.nl/swvtop Dinsdag 20 augustus Summercourse Na de zomer geïnspireerd van start!

De vakantie staat voor de deur: tijd om te ontspannen en de accu weer op te laden. Onze summercourse zorgt voor een goed begin van het nieuwe schooljaar. Een dag vol leuke frisse ideeën, inspiratie, positieve energie en handige tips om het beste uit jezelf en jouw groep te halen. Neem je ook je collega’s mee? Doen! www.cedgroep.nl/summercourse

STARTDATA CURSUSSEN HET JONGE KIND Wo 22/05 Spelen in hoeken-taal voor kinderopvang Do 12/09 Pedagogisch coach kinderopvang (zie verder bij ‘Uitgelicht’) Vr 13/09 Intern begeleider voor kinderopvang PO Wo 05/06 Werken met Nieuwsbegrip en woordenschat Do 26/09 Lead Like a Champion Wo 02/10 Verdiepingscursus interne begeleiding

Professionaliseringsaanbod 2019-2020

Ma 29/10 Basiscursus interne begeleiding

Op zoek naar goede professionalisering

Ma 07/11 Onderwijsassistent leescompetent

voor komend schooljaar? Bekijk het

D0 14/11 Onderwijsassistent rekencompetent

professionaliseringsaanbod 2019-2020 van de CED-

SO

Groep. Alle scholen voor po, so, vo en mbo en de

Do 19/09 Basiscursus Interne begeleiding (zie verder bij ‘Uitgelicht’)

centrale bureaus voor kinderopvang ontvangen de

Ma 07/10 Onderwijsassistent rekencompetent

cursusbrochure dit voorjaar.

Wo 30/10 De Vreedzame school voor nieuwe leerkrachten

en onderwijsassistenten zml

Vr 01/11 Lead like a Champion

Zeer goede klantbeoordelingen

Woensdag 9 oktober 2019 Eindhoven

Wo 29/01 Eigenaarschap van leerlingen

We zoeken altijd naar mogelijkheden om ons

Conferentie begrijpend lezen

Wo 11/03 Gedrag is een signaal

professionaliseringsaanbod aan te scherpen

Tijdens de conferentie Het verhaal bij begrijpend lezen,

en te verbeteren. Daarom hechten we veel

kijken we vanuit verschillende invalshoeken naar de rol en de

PO/SO

waarde aan de evaluatie door cursisten. We

mogelijkheden van verhalen bij het onderwijs. We laten zien

Wo 22/05 Werken aan sociale veiligheid binnen Vreedzame Scholen

zijn trots dat 93 procent van de cursisten

hoe verhalen en zaakvakteksten elkaar kunnen aanvullen en

Do 06/06 Taakspel netwerkbijeenkomst licentiehouders

(zeer) tevreden is. Bijna 100 procent is zeer

welke concrete werkvormen u kunt inzetten om maximaal te

Wo 19/06 Grip op de groep

te spreken over de vaardigheden van de

profiteren van de kracht van verhalen.

Wo 04/09 Basiscursus Bouwcoördinator

cursusleider. Ook zijn zij erg positief over de

Lerarenportfolio en Schoolleidersregister

www.cedgroep.nl/conferentiebegrijpendlezen

Ma 09/09 Cognitief talent in de klas

zakelijke en persoonlijke relevantie.

Het Schoolleidersregister en het Leraren-

Di 10/09 Basiscursus Leesspecialist

portfolio zijn vormen van erkenning voor de

Wo 18/09 Speerpunten taalonderwijs voor onderwijsassistenten

Blended en e-learning

cruciale rol die schoolleiders en leerkrachten

Di 24/09 Taakspel in de klas voor leerkrachten

En steeds meer cursussen zijn blended: een

spelen waar het gaat om de kwaliteit van het

Wo 25/09 NT2 in het basisonderwijs

combinatie van online leren en face-to-face

onderwijs. Wij melden al onze cursussen voor

Wo 25-09 Antipestcoördinator bao

contact. Zo gaat geen kostbare tijd verloren

leerkrachten en docenten aan bij lerarenport-

Di 01/10 De Rekenspecialist

aan reizen en hoeft er minder vervanging ge-

folio.nl. Een greep uit deze cursussen: Basis-

Do 12/09 Pedagogisch coach kinderopvang (S8710)

Do 03/10 Basiscursus Taalcoördinator

regeld te worden. U kunt uw eigen studietijd

en verdiepingscursus Teach Like a Champion

Wilt u een positieve bijdrage leveren aan de implementatie

Ma 07/10 Taakspel netwerkbijeenkomst licentiehouders

indelen. In de community houdt u contact met

2.0, Differentiëren doe je zo, Teachcoördinator

en borging van de vve-concepten binnen uw eigen organisa-

Vr 08/10 Basiscursus Gedragsspecialist

mede-cursisten en trainers.

po en Cognitief talent in de klas. Cursussen

tie? In deze cursus ontwikkelt u uw coachingsvaardigheden

Vr 08/10 Auditorentraining

en verdiept u uw kennis van verschillende vve-concepten.

Do 10/10 Gedragsspecialist verdiepingstraject

Speciaal onderwijs

register zijn onder meer Opbrengstgericht

De cursus richt zich op ervaren en vve-gecertificeerde

Ma 11/11 Ernstige rekenproblemen en dyscalculie

Vanuit het speciaal onderwijs klinkt de roep

werken in 4D, Masterclass OGW 4D, De Betere

mbo+-medewerkers in de kinderopvang en peuterspeel-

Ma 11/11 Instructional Leader

om cursussen specifiek gericht op deze

Basisschool en Lead Like a Champion.

zalen. Binnen de cursus wordt de theorie van coachings-

Do 14/11 In vertrouwde handen

sector. Daarom hebben wij nu een aantal

vaardigheden steeds vertaald naar de praktijk van coaching

Wo 27/11 Gedrag is een signaal

cursussen die zich richten op professionals

Onderwijsassistent is goud waard

uit het speciaal onderwijs. In deze cursussen

Grote klassen, het lerarentekort, een toene-

VO/MBO

staat hun praktijk centraal. Zo is er nu ook

mende behoefte aan differentiatie en meer

taal-leesonderwijs voor onderwijsassistenten,

Do 19/09 Basiscursus Interne begeleiding (S5102)

Ma 30/09 Differentiëren doe je zo!

een aparte basiscursus Interne begeleiding

zorgleerlingen: voor veel scholen is dit de

Onderwijsassistent woordenschatcompetent

Wilt u zich specialiseren tot intern begeleider binnen het

Ma 27/01 Leidinggeven aan de vaksectie

voor het speciaal onderwijs. Nieuw is de cur-

dagelijkse realiteit. Een goede onderwijsas-

en Onderwijsassistent gedragscompetent.

sus voor leerkrachten én assistenten, waarin

sistent is dan goud waard! De CED-Groep

UITGELICHT

binnen vve-groepen.

speciaal onderwijs? In deze cursus maakt u kennis met alle

die geregistreerd zijn voor het Schooleiders-

ze samen leren hoe ze hun handelen efficiënt

helpt onderwijsassistenten al jaren om zich

Boek vroeg en ontvang korting!

inleidingen en praktijkopdrachten is er veel ruimte voor

/cursusbureau

op elkaar kunnen afstemmen. U vindt deze

op allerlei gebieden verder te professionali-

Grijp uw kans! Schrijf u vóór 1 juli 2019 in

reflectie op uw taken als ib’er. De eindopdracht voor deze

@cursusced

aspecten van de interne begeleiding. Naast theoretische

Bekijk het complete aanbod op www.cedgroep.nl/cursussen

cursussen in onze so-brochure. Uiteraard zijn

seren. Deelnemers zijn zeer positief over de

voor een van onze cursussen uit de nieuwe

cursus is het maken van een ontwikkelingsplan voor uw

leerkrachten uit het speciaal onderwijs ook

praktische bruikbaarheid van onze cursus-

cursusbrochure. Gebruik de kortingscode uit

eigen school. Dit is een blended cursus.

welkom bij onze cursussen die niet specifiek

sen en de ruime mogelijkheid tot uitwisse-

de brochure en ontvang 20% korting op de

op het speciaal onderwijs gericht zijn. Deze

ling. Speciaal voor de onderwijsassistenten

cursusprijs. Geen brochure ontvangen? Vraag

cursussen staan vermeld in de po-brochure.

ontwikkelden we onder meer: Speerpunten

deze aan via cursusbureau@cedgroep.nl.

22 KlasseApart mei 2019 nummer 2

KlasseApart mei 2019 nummer 2 23

Pizzapuntenparty Een Teach-techniek oefenen, lekker informeel met een pizzapunt erbij: op de pizzapuntenparty’s in het grand café van de CED-Groep komen veel leerkrachten af. Op 5 februari verdiepten 23 deelnemers zich in de techniek Positief inkleden.

De leerkrachten zetten taalgebruik uit het klaslokaal om in positieve instructie.

Daarbij bracht Frank nog een andere Teach-techniek in: Klare taal. Deze houdt in dat je leerlingen concreet vertelt wat ze moeten doen, waarbij je het woord ‘niet’ vermijdt.

Het is belangrijk, zegt Frank, om vanuit het ‘nu’ te reageren.

‘Laat eventuele negatieve ballast uit eerdere incidenten met leerlingen los. We kijken vooruit. We gaan nu dingen leren en groeien.’ Hij adviseert om leerlingen perspectief te bieden: ‘Als jij vandaag flink je best doet, kan je straks dát.’

‘Het gaat erom dat je in je communicatie met leerlingen steeds je verwachtingen op een positieve manier uitspreekt’, legt adviseur Frank Teunissen uit. ‘Je kunt zeggen: “Dat is niet goed, doe het maar opnieuw.” Een beter alternatief is: “Ik weet dat jij het veel beter kan. Ga het nog eens doen en laat zien dat je het kan”.’

De reactie van de deelnemers aan de pizzapuntenparty? ‘Tjonge, dit is zo logisch. Waarom doen we dit niet vaker?’