MEI 2010 JAARGANG 8 NUMMER 2
INFORMATIEBLAD RELATIES CED-GROEP
SPECIAL BSO Buitenschoolse opvang wil kwaliteitsslag maken Hoe krijg je positief gedrag in je groep? Naar betere afstemming basisschool–BSO
N I E U W S Postbus 8639
bezoekadres:
3009 AP Rotterdam
Dwerggras 30
010 4071599
3068 PC Rotterdam
www.cedgroep.nl info@cedgroep.nl
6-11
SPECIAL BSO
6 ANJA DE ROOIJ ‘Buitenschoolse opvang wil kwaliteitsslag maken’
Steuntje in rug leerlingen Een groeiende groep scholen maakt gebruik van mentoring als methodiek om leerlingen een steuntje in de rug te geven. Een mentor
Redactioneel
7 Populaire diensten en producten
Buitenschoolse opvang (BSO) Instellingen die kinderen opvangen buiten schooltijd, willen steeds meer werk maken van kwaliteit. De CED-Groep springt daarop in met gericht aanbod om de kwaliteit van de buitenschoolse opvang verder te helpen verbeteren. In de special nemen we drie voorbeelden onder de loep, waarbij de CED-Groep een rol speelt. Deze worden vooraf gegaan door een inleidend interview met unitmanager Anja de Rooij. ’Taakspel BSO’ stimuleert positief gedrag van kinderen. Door consequent de nadruk op positief gedrag te leggen, wordt het een gewoonte. Dat ondervonden de pedagogisch medewerkers van BSO Prinses Amalia. Lees over de training die zij volgden op pagina 7.
tot de buitenschoolse opvang. De Aloysiusstichting wil dit met het project ’Samen met
8 TAAKSPEL BSO Hoe krijg je positief gedrag in je groep? 9 ’SAMEN MET ANDEREN’ Kinderen met en zonder gedragsproblemen samen op BSO 10 WERKEN AAN BETERE AFSTEMMING Drempelloos van klas naar BSO 11 BSO-weetjes
anderen’ een halt toeroepen. Een professionele aanpak, met adviezen van de CED-Groep (pagina 8). Steeds vaker trekt de BSO in bij de basisschool. Die fysieke nabijheid stimuleert de onderlinge afstemming. Daarop richt zich ook de werkgroep die Mireille David van de CED-Groep vormde op basisschool De Rozenhorst (pagina 9).
COLOFON
3 NIEUWS 5 KLANT AAN HET WOORD Wijzer Onderwijs: ‘Met een cursus gaat het nog meer leven 12 SPOT Kiska Frenken
klasseApart is een drie
redactie
foto’s voor- en achterpagina
keer per jaar verschijnend
Willem Bijl
Jan van der Meijde
informatieblad van de
Lot Hannik
CED-Groep over (nieuwe)
Cees Hereijgens
vormgeving
diensten, producten en
Toni van Oortmerssen
Pressure Line, Rotterdam
aspecten van educatieve
Carolien Rebel
dienstverlening in de
Elly van der Zel
druk
12 MAGiTO Kinderen in tel 13 CED-GROEP HELPT SCHOLEN MET HANTEREN MELDCODE Elout van Soeterwoude lovend over training ’Signaleren’
Goos, Ouderkerk a/d IJssel
praktijk; bestemd voor scholen, onderwijsinstel-
redactie-adres
lingen en overige relaties.
CED-Groep
oplage
Postbus 8639
10000
ISSN 1571-660
3009 AP Rotterdam
jaargang 8
klasseapart@cedgroep.nl
14 Cursussen 2010-2011
website
Mail uw adresgegevens naar:
www.cedgroep.nl
klasseapart@cedgroep.nl
CED-Groep en Eduniek fuseren CED-Groep en Eduniek zijn van plan hun krachten te bundelen, zij ondertekenden reeds de intentieverklaring tot fusie. De klanten kunnen vanaf dat moment profiteren van een breder palet aan diensten en producten, die hen bij de realisering van hun ambities behulpzaam kunnen zijn. Het doel is een nog wezenlijker bijdrage te leveren aan de kwaliteitsverbetering van het onderwijs in Nederland. Lees meer op www. cedgroep.nl onder CED-Actueel.
aandacht geeft. Zo’n mentor kan een groot verschil maken in het succes op school. De CED-Groep, Sardes en Forum hebben onlangs op verzoek van OCW het landelijk Kennispunt Mentoring opgericht. Dit Kennispunt wil scholen informeren over mentoring, hen stimuleren gebruik te maken van deze methodiek en hen daarbij ondersteunen. Dit laatste gebeurt door netwerkvorming, het geven van workshops door het hele land en het samenstellen van ondersteunende publicaties. Ed Olijkan, e.olijkan@cedgroep.nl, www.kennispuntmentoring.nl
SOCIAAL OP STAP (SoS) Digitale hulp voor leerlingen met autisme
Een mobiele telefoon met speciale applicatie, een bijbehorende website, een serie sociale verhalen en sociale stappenplannen: ingrediënten waarmee jongeren met een autismespectrum stoornis zich beter zullen gaan bewegen in sociale situaties. Contact hebben met anderen is niet een vanzelfsprekendheid voor kinderen met een stoornis in het autismespectrum. Het Mooiste Contact Fonds van KPN (www.mooistecontactfonds.nl) wil voor deze kinderen het aangaan van sociaal contact vergemakkelijken en steunt daarom
Burgerschap in notendop
het project Sociaal op Stap (SoS). Dit is een gezamenlijk initiatief van de CED-Groep en het
Steeds meer scholen verwerken ’Burger-
bepaalde situatie moeten doen. Er zijn stappenplannen voor situaties op school, thuis, in de
schap’ in hun lessen en activiteiten. De CED-
vrije tijd en voor belangrijke gebeurtenissen als verhuizing, echtscheiding, geboorte, begrafe-
Groep heeft nu haar aanbod op dat gebied
nis, verkiezingen en demonstraties. De verwachting is dat het materiaal in de eerste helft van
samengevat in een brochure. Het gaat vooral
2011 beschikbaar komt.
om praktische producten en advies- en bege-
* De Vereniging WEC-Raad behartigt de belangen van het speciaal onderwijs.
leidingsaanbod. De gratis brochure is aan te
Annelies Asberg, a.asberg@cedgroep.nl.
Landelijk Netwerk Autisme van de WEC-raad*. Het Mooiste Contactfonds stelt de mobiele telefoons ter beschikking en bekostigt onder andere de bijbehorende applicatie en website (www.sociaalopstap.nl). Daarnaast helpen vrijwilligers van KPN de betreffende jongeren ’sociale stappenplannen’ op te stellen. Daarmee kunnen jongeren stap voor stap zien wat zij in een
vragen bij communicatie@cedgroep.nl.
NIEUW IN WEBWINKEL
Meneer, ik wil ook in die klas Van taalschakelklas tot taalprofielschool
Veel leerlingen kampen met een te grote taalachterstand bij de overgang van basisnaar vervolgonderwijs. Taalprofielklassen kunnen hiervoor een oplossing zijn. Deze publicatie legt aan de hand van voorbeelden uit hoe scholen zo’n klas kunnen opzetten. De publicatie is bedoeld voor docenten, managers en besturen. Uit het voorwoord: ‘Drie Rotterdamse vo-scholen namen in 2006 het initiatief tot de inrichting van de
15 AGENDA
KlasseApart gratis ontvangen?
nummer 2
is iemand die leerlingen op basis van eigen kennis en ervaring persoonlijk begeleidt en
Kinderen uit het speciaal onderwijs met gedragsproblemen, krijgen vaak geen toegang
2
N I E U W S
inhoud
Alles is te leren
mei 2010
N I E U W S
16 DE WERKDAG VAN Richard van den Oever
taalprofielklas. Hiermee wilden zij de ervaringen die tot dan toe waren opgedaan met het bestrijden van taalachterstand, bundelen, intensiveren en ombouwen naar de ontwikkeling van taalprofielklassen.’ www.cedgroep.nl/webwinkel
3
N I E U W S
N I E U W S
Scholen afhelpen van ’zeer zwak’
N I E U W S
Chauffeurs op cursus
In opdracht van OCW ondersteunt De CED-
De Vliegende Brigade houdt zich onder
Groep, samen met de bureaus Research
andere bezig met ondersteuning bij het
voor Beleid en Oberon, zeer zwakke
inrichten van onderwijsarrangementen,
scholen. Zij doen dit gezamenlijk onder
het scholen van leerkrachten in hun
de naam ’Vliegende Brigade’. Het doel is
didactisch handelen, het ondersteunen
De CED-Groep ontwikkelde een cursus waar-
om de scholen binnen een jaar van het
van een adjunct of directeur of het helpen
bij chauffeurs leren hoe ze moeten omgaan
inspectie-predikaat ’zeer zwak’ af te hel-
van leerkrachten met behulp van klas-
met de kinderen die ze vervoeren. Zij leren
pen. Een actieplan met op maat gemaakte
senobservaties. ‘Datagestuurde onder-
waar bepaald gedrag van leerlingen van-
modules moet de noodzakelijke verbete-
wijsverbetering’ is hierbij een belangrijk
daan kan komen en hoe zij daarmee kunnen
ring tot stand brengen. Het sluit aan bij
uitgangspunt: het nauwkeurig volgen van
omgaan. Bij de cursus horen ook illustratieve
een door het schoolbestuur opgesteld plan
de vorderingen in het onderwijsleerproces
filmpjes en een uitgebreide handleiding met
van aanpak dat gebaseerd is op de door
en de leeropbrengsten.
materialen en werkvormen. De cursus is
de Inspectie van het Onderwijs gemaakte
info@vliegendebrigade.com
landelijk verspreid onder instructeurs van
analyse.
www.vliegendebrigade.com
taxichauffeurs in Nederland. www.sociaalfondstaxi.nl
Taakspel officieel erkend
Doe ik het goed?
De Erkenningscommissie Interventies heeft
elkaar zo om zich aan de regels te houden.
catoren’. Met de in 2009 door het Rotterdams
Taakspel erkend als ’bewezen effectief’.
De Erkenningscommissie Interventies is een
Onderwijs Beleid ontwikkelde Kijkwijzer kun-
Dit door de CED-Groep ontwikkelde spel is
landelijke en onafhankelijke commissie die
nen besturen en scholen de ontwikkeling van
bedoeld voor het versterken van taakgericht
de kwaliteit en effectiviteit van interventies
hun taal- en leesbeleid analyseren. Aan de
gedrag bij kinderen, waardoor regelover-
beoordeelt voor instellingen die zich be-
tredend gedrag afneemt en een positief
De Kijkwijzer Taal (vo) is uitgebreid met ’Indi-
‘Met een cursus gaat het nog meer leven’ tekst Renate Mamber
De mappen Wijzer Onderwijs zijn al een tijd in trek bij het primair onderwijs. Ook het voortgezet onderwijs heeft deze bron van praktische tips ontdekt over hoe om te gaan met kinderen met speciale onderwijsbehoeften, zoals leerlingen met autisme of ADHD. ‘Een begeleidende cursus geeft de map nog meer inhoud’, vindt intern begeleider Ellen Voogt.
pen zijn erg praktisch, maar toch kan Van Efferen een begeleidende cursus aanbevelen.
De volgende mappen Wijzer Onderwijs zijn te
‘Als je echt op één lijn wil komen met het hele
bestellen via www.cedgroep.nl/webwinkel
team, dan werkt een begeleidende cursus
* Autisme
goed. Ook kunnen wij op school komen voor
* Autisme VO
begeleiding op maat om samen te bespreken
* Wijzer met Ouders: Autisme
wat het beste werkt op deze school. Dan gaat
* Aandachtstekort- en Gedragsstoornissen
het veel meer leven.’
(ADHD, ODD/CD) * Wijzer over Angst
Verrijking
* Aandachtstekort- en Gedragsstoornissen VO
hand van de door de CED-Groep ontwikkelde
Basisschool Ichthus in Maassluis werkt al
In ontwikkeling: Wijzer over Depressie en
zighouden met jeugdzorg. De commissie is
indicatoren kan de school nu ook vaststellen
enige jaren met de eerste map Wijzer Onder-
Protocol Schoolweigering
onderwijsklimaat wordt bevorderd. De leer-
ingesteld door (onder andere) het Nederlands
wat er al gebeurt en welke acties nog moeten
Scholen hebben steeds vaker te maken met
wijs Autisme en is ook afnemer van de andere
kracht verdeelt de leerlingen over een aantal
Jeugdinsituut. De beoordeling vindt plaats
worden ondernomen. Zowel de Kijkwijzer Taal
kinderen met autisme, ADHD of een ge-
mappen. Volgens Ellen Voogt gebruiken ze
Cursus
teams. Ieder team dat zich voldoende aan de
aan de hand van vastgestelde criteria.
als de Indicatoren bij de Kijkwijzer Taal zijn te
dragsstoornis. Voor leerkrachten is het vaak
de map op de goede manier, maar werkt
Intern begeleiders en leerkrachten hebben
klassenregels houdt, wint een kleine belo-
www.taakspel.nl
downloaden van www.rotterdamsonderwijs-
zoeken naar een goede aanpak. De mappen
het in combinatie met een cursus nog beter.
meer profijt van de mappen Wijzer Onder-
beleid.nl.
Wijzer Onderwijs bieden zeer praktische tips.
Voogt: ‘Ik vind de cursus een grote verrijking.
wijs na een begeleidende cursus. Voor po/
Je krijgt nog meer achtergrondinformatie en
so en voor vo/vso zijn aparte cursussen en
Concrete voorbeelden
up-to-date kennis. Ik vind het prettig om het
verdiepingsmodules. Ook begeleiding op
‘We hebben bij de mappen gekeken naar wat
gewoon even te horen en dat je met elkaar
maat behoort tot de mogelijkheden. Zie
nou echt werkt in de klas’, vertelt Esther van
kunt sparren. Dat geeft nog meer inhoud.’
www.cedgroep.nl/cursussen.
Efferen, projectleider Wijzer Onderwijs. ‘Er
Als voorbeeld geeft Voogt de manier waarop
ning. De leerlingen van een team stimuleren
Brede School Toolkit
4
KLANT AAN HET WOORD
wordt bijvoorbeeld vaak gezegd dat kinderen
kinderen met een aandachtstekortstoornis
De lancering van de map Aandachtstekort-
Als brede schoolcoördinator krijg je het een stuk makkelijker met de
met autisme structuur nodig hebben. Maar
tijdens de cursus aan bod kwamen. Daardoor
en Gedragsstoornissen VO is op 11 juni. Alle
Brede School Toolkit. Hiermee heb je allerlei gereedschappen in handen
hoe kun je dat in je klas handen en voeten
heeft ze een leerling met deze stoornis op
Rotterdamse v(s)o-scholen krijgen een uitno-
om activiteiten soepel in gang te zetten en op een prettige manier te
geven? We geven daarvoor heel concrete
haar school kunnen herkennen. ‘Als ik de
diging voor deze gratis middag met diverse
laten verlopen. Zo bevat de toolkit formulieren die je kunt gebruiken bij
voorbeelden.’
cursus niet had gehad, dan had ik het mis-
workshops.
organisatorische onderdelen. Dankzij subsidie van de gemeente Rotter-
Voor het primair onderwijs zijn de mappen al
schien niet gezien of veel later gezien.’
dam is de Brede School Toolkit gratis voor Rotterdamse scholen. Overige
enige jaren beschikbaar en veel intern bege-
Voogt is daarnaast erg te spreken over de do-
scholen betalen 15 euro.
leiders en leerkrachten weten ze te vinden.
centen. ‘Het is erg plezierig om les te krijgen
Eugenia Codina, 010 4071599, www.cedgroep.nl/webwinkel
Voor het voortgezet onderwijs kwamen de
van mensen die er middenin zitten. Het is hun
mappen later beschikbaar, maar ook daar
specialisme. Er staan mensen die heel veel
krijgen ze steeds meer bekendheid. De map-
praktijkervaring hebben.’
Meer weten? Esther van Efferen 010 4071508 e.vanefferen@cedgroep.nl www.wijzeronderwijs.nl
5
SPECIAL BSO
SPECIAL BSO
BSO wil kwaliteitsslag maken tekst Ronald Buitelaar
Uit een in opdracht van de CEDGroep verricht behoeftenonderzoek onder vertegenwoordigers van de buitenschoolse opvang (BSO) blijkt dat er vijf grote thema’s in de sector spelen. De rode draad: kwaliteitsverbetering. Beter opgeleid personeel, een duidelijker ’smoel’, meer inzicht in de financiële kanten, sterke behoefte aan een adequaat activiteitenaanbod en nauwere contacten met de (lokale) overheid. Een wensenlijst die naadloos lijkt aan te sluiten bij een andere actuele ontwikkeling, die van de integrale kindcentra.
betering van de opvang in de BSO. Daarnaast
terechte, kwaliteitseisen bij formuleert. Met
uitwerking die de integrale kindcentra eraan
krijgen leidinggevenden handvatten om het
divers aanbod – sport, drama en boerderij om
geven, stelt het kind en diens ontwikkeling
activiteitenboek te gebruiken bij het onder-
er maar eens een paar te noemen – van hoge
centraal. ‘
steunen van hun medewerkers. Er komt ook
kwaliteit kan de buitenschoolse opvang op
materiaal beschikbaar voor stagiairs. De ma-
die vraag inspelen. Een ontwikkeling die niet
Activiteitenboek
terialen van het project zullen overdraagbaar
alleen de branche maar ook de ontwikkeling
De Rooij constateert verheugd dat de overheid
zijn en worden gratis beschikbaar gesteld aan
van kinderen ten goede zal komen.’
de roep om kwaliteitsverbetering vanuit de
elke instelling voor buitenschoolse opvang.´ * De motie Van Aartsen/Bos houdt in het
sector beantwoordt. Bijvoorbeeld door de honorering van een recente projectaanvraag die
Gespecialiseerd aanbod
kort in dat alle basisscholen vanaf 1 januari
de CED-Groep in samenwerking met Stichting
Kwaliteitsimpulsen zoals het activiteitenboek
2007 verplicht werden om voor-, tussen- en
Dordtse Kinderopvang bij het Ministerie van
laten volgens De Rooij zien dat de sector werk
naschoolse opvang aan te bieden.
Sociale Zaken en Werkgelegenheid indiende.
maakt van kwaliteitsverbetering: ‘Het kan in
De Rooij: ‘We zijn bezig om bij het project
de buitenschoolse opvang niet alleen bewus-
’Samenspel op de BSO’ een (elektronisch)
ter en bekwamer, maar het gaat ook echt ge-
Meer weten?
activiteitenboek te ontwikkelen. Met dit boek
beuren. Ontwikkelingen als de integrale kind-
Anja de Rooij
krijgen pedagogisch medewerkers suggesties
centra tonen aan dat de maatschappij anders
a.derooij@cedgroep.nl
voor activiteiten. Daaraan gekoppelde aanwij-
begint aan te kijken tegen een combinatie van
010 4071788
zingen moeten zorgen voor een kwaliteitsver-
onderwijs en kinderopvang, maar daar wel,
Populaire diensten en producten
Anja de Rooij, unitmanager bij de CED-Groep,
Anja de Rooij: ‘De buitenschoolse opvang had geen beter moment kunnen kiezen om werk
is blij met het onderzoek: ‘We kregen al
te gaan maken van de inhoud.’ foto Jan van der Meijde
langer begeleidingsvragen vanuit de buitenschoolse opvang, maar daar zat weinig
‘Het kan bewuster en bekwamer’
lijn in. De ene keer ging het over het activiteitenaanbod, dan weer over de aanpak van prépubers en weer een andere keer over de
Portaal een cursus ’Corrigerend optreden’
moment kunnen kiezen om na jaren van
samenwerking tussen collega’s of de wijze
om de omgang met oudere en moeilijkere
investeringen in ’stenen’ werk te gaan ma-
waarop je met probleemgedrag omgaat. Om-
kinderen verder te stroomlijnen.
ken van de inhoud. Juist nu wordt er in het kader van de mogelijk te vormen integrale
dat dit onderzoek die samenhang wel geeft, kunnen we met gericht aanbod komen om de
Profilering
kindcentra overal in het land nagedacht over
kwaliteit van de buitenschoolse opvang verder
Er is ook behoefte aan een duidelijker profile-
een krachtenbundeling van kinderopvang en
te helpen verbeteren.´
ring van de buitenschoolse opvang. Er heerst
onderwijs. Een ontwikkeling die het moge-
de mening dat het huidige zwakke profiel
lijk moet gaan maken dat alle afzonderlijke
Nascholing
veroorzaakt wordt door het spanningsveld
spelers, zoals onderwijs, kinderdagverblijf,
Het door adviesbureau Het Portaal samen-
tussen de in veel gevallen slechte samenwer-
peuterspeelzaal en buitenschoolse opvang
gestelde verslag is gebaseerd op gesprek-
king tussen scholen en buitenschoolse op-
hun specifieke expertise gaan inzetten, zodat
ken met vertegenwoordigers van de buiten-
vang. Een andere factor is het vaak overtrok-
alle ontwikkelingsgebieden van een kind aan
schoolse opvang in de Rotterdamse regio.
ken verwachtingspatroon van ouders. Om de
bod kunnen komen.’
Uit het verslag komt naar voren dat er op
ontwikkeling te keren, wordt een verbeterde
dit moment sprake is van vijf hoofdthema´s.
aansluiting tussen scholen en BSO op werk-
Kind centraal
De belangrijkste zorg betreft de opleiding
vloerniveau van essentieel belang genoemd.
Volgens de Rooij is het opzetten van integrale kindcentra een logische vervolgstap
van de pedagogisch medewerkers. Zo
6
participatie en economische motieven. De
wordt vastgesteld dat de huidige scholing
Integrale kindcentra
in een ontwikkeling die zijn oorsprong vindt
onvoldoende aansluit bij de vereisten van de
De Rooij denkt dat een andere recente
in de roemruchte motie Van Aartsen/Bos*.
praktijk en dat er duidelijk behoefte is aan
ontwikkeling wat dat betreft de zo vurig
De Rooij: ‘Die motie was een antwoord op
verdere opleiding in de praktijk. Als voor-
gewenste antwoorden kan gaan geven:
verzoeken van ouders, maar werd vooral
beeld van gewenste nascholing noemt Het
‘De buitenschoolse opvang had geen beter
ingegeven door overwegingen rond arbeids-
Vitaal
Coaching leidinggevenden Er wordt nogal wat gevraagd van leiding-
aan groepsregels te houden. Met ’Taakspel
Het programma Vitaal leert je weer met
gevenden in de BSO – inspirerend leiding-
in de BSO’ hebben kinderen meer tijd en
plezier aan de slag te gaan, zonder dat je
geven, afstemmen met veel verschillende
aandacht voor hun spel of activiteit en is
snel in een negatieve spiraal terecht komt.
partijen, contracten met ouders, zorgdra-
het rustiger en gezelliger in de groep (zie
Voor medewerkers die vastlopen of dit
gen voor een voor iedereen interessant
ook het artikel op pagina 8).
dreigen te doen.
hoe kun je dat voor elkaar krijgen? De
Werken met de PH-meter
Meervoudige intelligentie
CED-Groep adviseert en coacht leidingge-
De PH-meter is een instrument om het
Deze cursus is gebaseerd op de ideeën van
venden zodat ze meer grip krijgen op hun
pedagogisch handelen in kaart te brengen.
Howard Gardner, die stelt dat iedere persoon
werkzaamheden.
De meter zet het direct waarneembaar
over acht verschillende intelligenties be-
gedrag centraal en meet daarvan een
schikt. Echter, niet bij elk kind is elke intel-
Werken met verhaalbegrip
aantal elementen. Werken met de PH-
ligentie gelijk ontwikkeld. Zo is de een beter
Wat is het belang van werken met verhalen
meter geeft inzicht in de gedragspatronen.
in tekenen en de ander beter in muziek. Bij
en verhaalbegrip? De eerste bijeenkomst
Het legt de relatie tussen het gedrag van
het inrichten van hoeken op de BSO kun je
biedt theorie en uitgangspunten en wordt
de leerkracht en de ontwikkeling van
rekening houden met deze ideeën. De cur-
er gekeken naar vragen als: Hoe maak
de basisbehoeften van de kinderen. Het
sus biedt tal van posters en opdrachtkaarten
je een goede keuze voor een verhaal dat
draagt bij aan het omgaan met gedrags-
om mee aan de slag te gaan.
afgestemd is op de doelgroep? Welke
problemen.
activiteitenaanbod, noem maar op. Maar…
Tica
vormen van interactie stimuleer je? De tweede en derde bijeenkomst zijn prak-
Omgaan met (pre)pubers
Tica is een kant en klare lessenserie
tisch van aard: verschillende vertelvormen
Stoer, brutaal gedrag en vandalisme of
waarin techniek gekoppeld is aan taal.
en ideeën voor de verwerking van de
juist stil en teruggetrokken gedrag van
De lessen kunnen onder schooltijd en in
verhalen.
kinderen die gebukt gaan onder eenzaam-
de BSO gegeven worden.
heid en onzekerheid? ’Omgaan met (pre) Taakspel
pubers’ levert inzicht in de achtergronden
Zie ook: www.cedgroep.nl/bso >
Taakspel is een positieve, groepsgerichte
van dit gedrag en handvatten om er beter
cursussen en trainingen
werkwijze om kinderen te leren zich beter
mee om te gaan.
7
SPECIAL BSO
SPECIAL BSO
TAAKSPEL OP KINDERCENTRUM PRINSES AMALIA
’SAMEN MET ANDEREN’
Hoe krijg je positief gedrag in je groep?
Kinderen met en zonder gedragsproblemen samen op BSO tekst Connie van der Zel
signaleren krijgen de deelnemers vooral in-
tekst Connie van der Zel
structie over het gebruik van de planner en de helpdesk. Tussen de bijeenkomsten voeren de
Taakspel stimuleert positief gedrag van kinderen. Door consequent de nadruk op positief gedrag te leggen, wordt het een gewoonte. Dat ondervonden de pedagogisch medewerkers van BSO Prinses Amalia.
pedagogisch medewerkers onder begeleiding praktijkopdrachten uit. Gelukt ‘De cursus is in deze pilot ook de test van de diverse producten’, aldus Schreurs. ‘Op basis van de feedback stellen we de sam-planner, de helpdesk en de cursusmap inhoudelijk bij. Pas daarna zetten we het breed uit. We
Kindercentrum Prinses Amalia in de Rotter-
hebben deze werkwijze met deze producten
damse wijk Spangen is in oktober 2009 be-
uitgeprobeerd op twee locaties van Korein
gonnen met de invoering van Taakspel BSO. De afdeling BSO vangt kinderen op van zes
Bij Korein Kinderopvang zaten de kinderen van het speciaal onderwijs eerst apart, nu nemen zij
verschillende basisscholen uit de omgeving.
deel aan de reguliere groepen. foto Korein Kinderopvang
Alle pedagogisch medewerkers zitten op dit
Na tien minuten hebben beide teams hun dagbeloning verdiend.
moment midden in het trainingstraject van de
foto Jan van der Meijde
CED-Groep. De training bestaat uit tien intervisiebijeenkomsten waarin de voortgang van
Het gele en blauwe team spelen het spel.
naar de speelmomenten, zal het gewenste
het werken met Taakspel wordt besproken.
Voordat de tijd ingaat, herhaalt Rietdijk de
effect ook daar merkbaar zijn. Ik verwacht in
Daarnaast observeert een intern begeleider
drie eetregels met de kinderen: ‘we eten
ieder geval dat op lange termijn Taakspel over
hen regelmatig en krijgen zij persoonlijke
netjes, we zijn stil en we zitten netjes.’ Na het
de hele linie zal leiden tot gedragsverande-
feedback op hoe zij het spel spelen.
startsein gaan de kinderen eten. Om de beurt
ring. En dat kan de sfeer in de groepen alleen
halen ze een boterham en eten die rustig op.
maar ten goede komen!’
Handleiding
Af en toe complimenteert Rietdijk de kinderen
Pedagogisch medewerker Jos Rietdijk vertelt
met hun goede gedrag. Slechts twee keer
Borging
over zijn ervaringen met Taakspel: ‘Sinds de
gaat het mis, het blauwe team verliest twee
Intern coördinator Erna Smit heeft tijdens de
start van de training voeren wij Taakspel BSO
fiches. Maar na tien minuten hebben beide
trainingen, intervisies en groepsbezoeken
stapsgewijs in. Bij de introductiebijeenkomst
teams hun dagbeloning verdiend.
geleidelijk de taak van de CED-begeleider overgenomen. Zij zal na afloop van de training
kregen we eerst uitgebreide instructie over
8
de inhoud van de doos en de werking van
Consequent
zorgen voor borging binnen de instelling. Per
het spel. Vervolgens hielp de begeleider ons
‘Taakspel stimuleert positief gedrag van
week heeft zij vier uur om de pedagogisch
om op basis van observaties gelijkwaardige
de kinderen op een aansprekende manier’,
medewerkers te observeren, de formulieren
teams te maken van onze groep, zodat bij-
concludeert Rietdijk. ‘Door volgens een vaste
in te vullen en de uitvoering te evalueren.
voorbeeld niet alle drukke kinderen bij elkaar
werkwijze consequent de nadruk op positief
Nieuwe pedagogisch medewerkers worden
in één team zitten. Daarna zijn we begonnen
gedrag te leggen, merk je dat dit gedrag een
nog wel door de CED-Groep getraind.
om het spel één keer per week tien minuten
gewoonte begint te worden. Ik merk bijvoor-
te spelen. Bij het uitvoeren van Taakspel is
beeld dat op dagen waarop geen Taakspel
vooral de verkorte handleiding erg handig.
gespeeld wordt, de kinderen tijdens het eten
Meer weten?
Hierin staat op een A4’tje welke stappen je
ook rustiger aan tafel zitten. Daarnaast begint
Tanja Gerritsen
moet doorlopen voor, tijdens en na het spelen
het benoemen van positief gedrag door de
t.gerritsen@cedgroep.nl
van het spel. Inmiddels spelen wij het spel
leiding al wat vanzelfsprekender te worden.
010 4071736
drie keer tien minuten in de week.’
Als we straks het Taakspel gaan uitbreiden
www.taakspel.nl
Kinderen die op het speciaal onderwijs zitten en gedragsproblemen hebben, krijgen vaak geen toegang tot de buitenschoolse opvang. De Aloysiusstichting wil dit met het project ’Samen met anderen’ een halt toeroepen.
Kinderopvang. Daar waar de kinderen van het speciaal onderwijs eerst apart zaten, merken wij nu dat de kinderen geïntegreerd raken in de reguliere groepen. De pedagogisch medewerkers hebben wel veel behoefte aan ondersteuning om dit voor elkaar te krijgen. Maar het begin is er en de ontwikkelde middelen maken het mogelijk om in de toekomst
René Schreurs is projectcoördinator bij de
een observatielijst in van een bepaald kind.
steeds meer ’speciale’ kinderen op te vangen
Aloysiusstichting en initiatiefnemer van
Op basis van de gegevens geeft het systeem
in de reguliere BSO.’
’Samen met anderen’. Hij omschrijft de ach-
een signaal af bij afwijkend gedrag. Uit de
terliggende gedachte als volgt: ‘Kinderen die
gegevens kan bijvoorbeeld blijken dat de
op het speciaal onderwijs zitten, wordt vaak
sociaal emotionele ontwikkeling van dit kind
Samen met anderen is er op gericht om
de toegang ontzegd tot de buitenschoolse
ver achter loopt bij de leeftijd. Het systeem
kinderen met ernstige gedragsproblemen
opvang (BSO), vooral vanwege hun gedrags-
genereert direct een basisadvies óf verwijst
te laten integreren in de reguliere BSO.
problemen. Ons uitgangspunt is dat deze
door naar deskundige ondersteuning via de
Het is een ontwikkelproject waarin wordt
kinderen zoveel mogelijk moeten integreren
helpdesk, het tweede digitale hulpmiddel.
onderzocht in hoeverre en met behulp van
in de reguliere voorzieningen, dus ook in de
Hier zijn antwoorden te vinden op veelgestel-
welke middelen dit mogelijk is. De pilot
reguliere opvang. Na een behoefteonderzoek
de vragen en de pedagogisch medewerkers
wordt uitgevoerd door de Aloysiusstichting
ontwikkelden wij een ondersteuningsaan-
kunnen hun eigen vraag invoeren. Deze wordt
in samenwerking met Korein Kinderop-
bod waarmee pedagogisch medewerkers
beantwoord door een deskundige. Maar naast
vang regio Weert. De afronding van de
ook met déze kinderen kunnen werken.’ Het
deze digitale adviezen kunnen de pedagogisch
cursus vindt komende maand plaats. Vanaf
samenhangend aanbod bestaat uit digitale
medewerkers ook persoonlijke begeleiding
september zijn de ontwikkelde materialen
hulpmiddelen, persoonlijke begeleiding en
van de ambulante begeleiders aanvragen.’
beschikbaar.
een cursus. Hierbij is gebruik gemaakt van inhoudelijk advies van de CED-Groep.
Cursus In de cursus, die bestaat uit vijf bijeenkom-
Meer weten?
Helpdesk
sten en een terugkombijeenkomst, komen
Lonneke van Dijk
Schreurs: ‘Het startpunt is de ’sam-planner’.
alle onderdelen van het ondersteuningsaan-
l.vandijk@cedgroep.nl
Dit is een digitaal instrument voor vroegsig-
bod samen. Naast het algemene gedeelte
010 4071502
nalering. De pedagogisch medewerker vult
over interactieve begeleiding, observeren en
www.aloysiusstichting.nl
9
SPECIAL BSO
SPECIAL BSO
BSO-weetjes
Van brede school naar IKC De CED-Groep en de Stichting Brede School
Europa betaalt mee aan scholing ‘Wij werken bij de jongere kinderen met het vve-programma Boekenpret – de BSO zou daarop kunnen aansluiten.’ foto’s De Rozenhorst
WERKEN AAN BETERE AFSTEMMING
Drempelloos van klas naar BSO
Nederland werken samen aan de ontwikkederwerpen aan bod die belangrijk zijn voor de
ling van het Integraal Kindcentrum, een soort
brede ontwikkeling van kinderen, waaronder
verdieping van het concept brede school.
sociaal-emotionele ontwikkeling en motoriek.
Zij doen dit in het samenwerkingsverband
Er is geen limiet aan het aantal deelnemers
Partner Realisering Integrale Kindcentra
BSO-instellingen kunnen de kosten voor
per instelling en er zijn geen kosten aan deze
(PRIK). De politiek stelt de noodzaak vast dat
scholing van personeel voor eenderde ver-
training verbonden. Vooralsnog kunnen Rot-
kinderen al op jonge leeftijd in aanraking ko-
goed krijgen. Dat is mogelijk vanwege een
terdamse instellingen niet deelnemen aan
men met de Nederlandse taal en dat zij zich
Europese subsidie (ESF). De CED-Groep heeft
Vversterk.
sociaal-emotionele vaardigheden eigen ma-
negen trainingen die in aanmerking komen
www.cedgroep.nl > Vvesterk
ken. Kenners voorzien rond 2015 een brede
voor deze subsidie. Daarbij zijn: Herken-
school die is uitgegroeid tot een voorziening
nen van kindermishandeling en seksueel
waar kinderen van 2,5 tot 12 jaar voor van
misbruik, Pedagogisch handelen en Omgaan
Gratis scholing!
theek. Het onderscheid tussen onderwijs en
met diversiteit. tekst Marijke Nijboer
De CED-Groep kan een brug slaan tussen basisonderwijs en BSO: ‘Wij begeleiden beide partijen en kunnen hen helpen om een gezamenlijke visie te ontwikkelen. Beide trajecten kunnen met enig overleg goed op elkaar aansluiten. We hebben ook goede contacten met de gemeenten en weten welke regelingen en subsidies van toepassing zijn.’
de klas. Directeur José Pijpers-Fila: ‘We heb-
kunnen met het vve-programma Boekenpret,
ben meegemaakt dat een kind een astmati-
waar de onderbouw van De Rozenhorst mee
sche aanval had gehad en piepend bij de BSO
werkt, door te trekken naar de BSO waar met
zat, waar men van niets wist.’
themakisten het plezier in lezen en voorlezen
Basisscholen zijn ook vanuit concurrentieoog-
aandacht kan krijgen.
punt gebaat bij een goed functionerende BSO in eigen school, zegt Pepijn Djelân, regioma-
Afstemming
nager van kinderopvang Humanitas. ‘Die kan
Zijn er wel genoeg parallellen tussen BSO en
helpen om ouders bij hun schoolkeuze over
basisschool om dagprogramma’s op elkaar
de streep te trekken.’
af te stemmen? Djelân: ‘Feitelijk streven we allemaal hetzelfde na. De sleutelwoorden zijn
Eén geheel
veiligheid, respect en het bieden van ruimte
Steeds vaker trekt de buitenschoolse opvang
Toch loopt het niet overal soepel. David:
voor ontplooiing. Als je die als uitgangs-
(BSO) in bij de basisschool. Die fysieke
‘Vaak is de ruimte al ingericht wanneer de
punt neemt, zijn er altijd overeenkomsten.’
nabijheid stimuleert de onderlinge afstem-
BSO komt en zijn er door basisschool en
David: ‘Wederzijdse afstemming is heel goed
ming. Daarop richt zich ook de werkgroep die
gemeente al afspraken gemaakt zonder de
mogelijk. In de praktijk van Humanitas en De
Mireille David, innovatie- en organisatiead-
BSO daarbij te betrekken. De school ziet de
Rozenhorst kan bijvoorbeeld de school aan-
viseur bij de CED-Groep, vormde op basis-
opvang nog als een apart verhaal. Het is voor
sluiten bij het onderwerp ’duurzaamheid’ dat
school De Rozenhorst in Rozenburg (ZH),
de kinderen duidelijker en beter wanneer het
Humanitas in het jaarplan heeft opgenomen.’
samen met Kinderopvang Humanitas. De
dagprogramma meer één geheel vormt.’
directie, regiomanager, leerkrachten en pe-
Pijpers-Fila: ‘Als we onze pedagogiek op el-
* Een pannaveld is een afgeperkt terrein voor
dagogisch medewerkers richtten gezamenlijk
kaar afstemmen en dezelfde regels hanteren,
straatvoetbal.
de BSO-ruimte in en werken aan een betere
kunnen we zorgen voor een betere doorgaan-
overdracht.
de lijn. Het zou fijn zijn als de BSO net als wij
alles terecht kunnen, van jeugdzorg tot biblio-
FCB Stichting: 030 2985350
Achttien Rotterdamse kinderdagverblijven
opvang zal steeds verder achter de horizon
www.fcbwjk.nl > trainingsaanbod
kunnen komend schooljaar een scholing voor
verdwijnen. Het Integraal Kindcentrum (IKC)
een vve-programma volgen, gefinancierd
staat voor het nieuwe brede schoolmodel.
door de Gemeente Rotterdam. Uk & Puk en
Het gaat om één gebouw, met één financiële
Ben ik in Beeld behoren onder andere tot
stroom, één aansturing en één team. De CED-
de mogelijkheden. De instelling krijgt ook
Groep en de Stichting Brede School Neder-
Pedagogisch medewerkers van peuterspeel-
een volledige vergoeding voor de kosten van
land anticipeerden op deze ontwikkeling.
zalen, kinderdagverblijven en leerkrachten
invallende pedagogisch medewerkers. Meer
Simon van der Meer
van groep 1 en 2 kunnen vanaf dit jaar aan
informatie over regeling en scholingen:
(s.vandermeer@cedgroep.nl)
de door het rijk gesubsidieerde scholing
Anja de Rooij, a.derooij@cedgroep.nl
Anja de Rooij (a.derooij@cedgroep.nl)
Versterk je werk
’Vversterk’ deelnemen. Hierbij komen alle on-
Schatjes
www.cedgroep.nl/bredeschool
strip Ad Oskam
de gedragsregels samen met de kinderen
10
Tafeltennis
gaat opstellen. Wij werken bij de jongere
De binnentuin en speelplaats van de BSO krij-
kinderen met thema’s; misschien kan de BSO
gen een pannaveldje* en tafeltennis. Daarna
daar op aansluiten, dan beklijven ze beter.
richt de werkgroep zich op een eenvoudige
Wij doen als school ook veel aan woorden-
schriftelijke overdracht. Nu gebeurt dat nog
schatontwikkeling. Dat zou de BSO ook kun-
mondeling bij het ophalen van de kinderen uit
nen oppakken.’ David: ‘Dit zou bijvoorbeeld
Meer weten? Mireille David m.david@cedgroep.nl 010 4071546
11
MAGiTO Dagelijks doorkruisen CED-adviseurs het hele land. Wie zijn zij? Waar zijn ze? Wat is hun werk?
SPOT
Kinderen in tel
CED-GROEP HELPT SCHOLEN MET HANTEREN MELDCODE
Elout van Soeterwoude lovend over training ’Signaleren’
tekst Renate Rothstegge
Over het onderwijs is veel debat en zijn er soms veel zorgen. Zijn we wel opbrengstgericht genoeg of moeten we juist opvoedkundiger werken?
Wie ben je? Kiska Frenken Innovatie- en organisatieadviseur 010 4071711/0612670179 k.frenken@cedgroep.nl
Moeten we ons meer richten op de basisvaardig-
De signalen waar de training op wijst, waren
heden of is een zorgstructuur nu juist essenti-
voor het overgrote deel al bij de teamleden
eel? Moeten we ons beperken in onze doelen of
bekend. Bijleveld: ‘Toch is het een voordeel
moeten we als school meer samenwerken met
dat we alle signalen nu duidelijk op een rij
allerlei andere instanties? Vragen die allemaal
hebben staan en dat iedereen zo op één lijn
van belang zijn, en waarbij het meestal gaat om
zit. Wij hebben een goede zorgstructuur voor
het vinden van het juiste evenwicht voor juist die
onze leerlingen. Deze werkwijze moet daarin
kinderen die op uw school zitten.
borging krijgen. Zo hou je altijd bij elke leerling de vinger aan de pols.’
Maar onderwijs is de laatste jaren ook in snel Intensief
tempo een onderdeel geworden van wat we nu
Trainer Annelies van Oudheusden van de
jeugdbeleid noemen. Zowel landelijk, provinciaal als lokaal wordt dat jeugdbeleid ontwikkeld. En
Scene uit de jeugdtheatervoorstelling ‘Weg’ over kindermishandeling.
CED-Groep benadrukt dat het uitgangspunt is
om dat jeugdbeleid op feiten te kunnen baseren,
foto Jan van der Meijde
dat een heel team, liefst ook het onderwijsondersteunend personeel, de training doet:
heeft het Verweij-Jonker instituut het databoek ’Kinderen in Tel’ opgesteld. Daarin worden de kinderrechten als basis voor het jeugdbeleid beschouwd, hetgeen tot twaalf indicatoren leidt, waarover cijfers worden gepresenteerd. Gezondheid, jeugdcriminaliteit, jeugdwerkloosheid, kinderen in achterstandswijken, kinderen
De CED-Groep en het Servicepunt Schoolmaatschappelijk Werk verzorgen samen in Rotterdam de training ’Signaleren op de basisschool’. Doel van de ééndaagse training is het verbeteren van de kwaliteit van het herkennen van problemen bij kinderen op basisscholen. Achtergrond is de ‘Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling’.
heeft. De training is vrij intensief, maar niet elk onderwerp is voor iedereen even interessant. Daarom gebruiken we veel verschillende werkvormen. Na deze training komt trouwens vaak naar voren dat leerkrachten beter toegerust zouden willen zijn voor het
in armoede... Een rijtje problemen en kansen dat tot mijmeren stemt. Juist ook vanwege het
De Elout van Soeterwoudeschool in Rotter-
plenair intermezzo, dan weer deden we op-
voeren van ‘moeilijke’ gesprekken met ou-
Waar ga je naartoe?
onderwijs. Want wat kun je betekenen als school
dam-Zuid deed de training in januari. Peter
drachten in tweetallen of met groepjes.’ Apon
ders.’ Ook voor die workshop kunnen scholen
Ik ben op weg naar jenaplanschool De Klimboom in Boskamp, iets buiten Olst in
voor sommige kinderen? Een kans op ontplooi-
Bijleveld en Ria Apon, respectievelijk direc-
vult aan: ‘Er zat vaart in en toch werd overal
bij de CED-Groep terecht.
Overijssel. Een kleine school met tachtig leerlingen.
ing, een tweede kans, een betere startpositie in
teur en intern begeleider vertellen waarom zij
de tijd voor genomen. De stof en de presenta-
de maatschappij? Er is veel wat je voor sommige
zich – met het hele team – aanmeldden. ‘Wij
tie deden precies wat ze doen moesten.’
Wat ga je daar doen?
kinderen die het tij niet van nature mee hebben,
vinden het belangrijk dat leerkrachten zoveel
De school wil graag meer weten over de spellingleerlijn van conceptscholen. Ze
kunt of moet betekenen.
mogelijk signalen van ouders en leerlingen
Checklist
geweld en kindermishandeling is een
herkennen, die er op kunnen duiden dat er
Een onderdeel dat veel indruk maakte, was
stappenplan voor iedereen die met kin-
Die opgave voor het onderwijs is misschien het
iets niet goed zit. Het kan haast niet anders of
het screenen van leerlingen. Apon: ‘Bij elke
deren werkt, ook onderwijsprofessionals.
willen hun spelling op een andere manier gaan aanbieden. Ik heb een afspraak met de directeur en een stamgroepleider.
De Rotterdamse Meldcode huiselijk
moeilijkste bij het thema kindermishandeling.
je merkt signalen niet op. Naarmate je beter
leerling moesten we ons afvragen: wat is mijn
Vanaf 2011 is een landelijke meldcode van
Waar ben je nu?
Omdat het maar zo weinig voorkomt (gemiddeld
weet waar je op moet letten, zie je minder
eerste gevoel bij dit kind? Bij een goed gevoel
kracht. Iedere school is dan verplicht een
Op de Veluwe. Ik heb nog vier minuten, dus ik kom mooi op tijd. Ik neem afslag
bij 0,72 procent van de kinderen), maar tege-
over het hoofd’, aldus Bijleveld. Apon: ‘Onder
zetten we een +, bij twijfel een +/- en bij een
meldcode te hebben en ernaar te han-
Deventer, de brug staat open, helaas... daar gaan mijn vier minuten. Na Deventer
lijkertijd zo afschuwelijk ingrijpend is voor een
de ib-ers leefde de behoefte aan een derge-
negatief gevoel een -.’ Vervolgens gingen we
delen. De CED-Groep helpt scholen – in
word ik over allerlei landweggetjes gestuurd, langs grote boerderijen, een man is
kind. Als thuis geen veilige haven is, waar kun
lijke training al geruime tijd. Problemen kun-
bij elkaar zitten om over de +/- kinderen te
2010 gratis – door middel van trainingen,
zijn paard aan het borstelen. Ik kijk op mijn TomTom... precies op de afgesproken
je als kind dan nog op rekenen? En hoe herken
nen zich bij leerlingen in elke groep voordoen.
praten. ‘De geplastificeerde checklist met
workshops en begeleiding.
tijd parkeer ik mijn auto, gelukkig gehaald!
je signalen van kindermishandeling en huiselijk
Het is dus noodzakelijk dat iedereen capabel
signalen is daarbij bijzonder handig. Het is
geweld?
is om de signalen goed te duiden.’
de bedoeling dat op den duur alle signalen in
Het team is heel goed te spreken over de
je hoofd zitten.’ Bijleveld: ‘Dit instrument is
Je motto?
12
‘Onze ervaring is dat dat het meeste effect
Je haalt het beste uit de anderen, niet door ze het vuur aan de schenen te leggen,
Op 1 januari 2011 zal de Wet Meldcode Kinder-
training en de erbij behorende map. Bijleveld:
bij ons al in praktijk omgezet. Het onderwerp
maar door het vuur in hun binnenste aan te wakkeren.
mishandeling en Huiselijk Geweld in werking tre-
‘Het was zeer afwisselend waardoor iedereen
komt ook geregeld op clustervergaderingen
(Bob Nelson)
den. Ook voor het onderwijs en de kinderopvang.
wakker en alert bleef. We kregen bijvoorbeeld
terug. Het is goed te merken dat het echt
een videofragment te zien, gevolgd door een
belangrijk is voor het hele team.’
Meer weten? Maryse Bolhuis m.bolhuis@cedgroep.nl 010 4071514 www.cedgroep.nl/meldcode
13
CURSUSBUREAU
CURSUSSEN 2010-2011
AGENDA
1-JARIGE OPLEIDINGEN (start september) De rekenspecialist
We hebben een bijzonder
Rekenspecialist niet afronden zonder zelf een
aanbod voor de kinder-
beleidsplan te schrijven en te oefenen met
opvang samengesteld. Zo
een coachingsgesprek. Bij de cursus Werken
mogelijk subsidieert u de
met (groeps)handelingsplannen moet u ook
deelname via ’BKK’, ’FCB’ of
echt twee handelingsplannen schrijven, die
’VVersterk’. We merken dat
aan alle voorwaarden voldoen voor het cur-
er veel behoefte is aan de
suscertificaat wordt uitgereikt.
opleiding Intern begeleider kov en psz en de Groeps-
We bieden ook een mooi pakket aan scholin-
leidster Interactie Training.
gen bij producten van de CED-Groep. Daarbij
Wegens groot succes hebben
zijn scholingen voor Nieuwsbegrip; Taakspel;
we ook weer opgenomen:
Wijzer Onderwijs; Taaltrapeze; Fototaal;
De deelnemers leren niet alleen hun eigen reken-
25 mei voorlichtingsbijeenkomst Wat is RADslag?
er voor nodig is om dit met de hele school te doen.
22 september workshop Meldcode huiselijk geweld
Bekende knelpunten als automatisering van het
22 september workshop Kennismaken met de PH-meter
rekenen tot 20 en de tafels van vermenigvuldiging en
27 september workshop Wat is de 1-zorgroute?
het oplossen van contextopgaven komen uitvoerig
6 oktober studiemiddag Passend omgaan met verschillen
aan bod maar ook de referentieniveaus en de richtlij-
10 oktober studiedag Aan de slag met Schatkist
nen vanuit het ministerie. De cursus wordt afgerond
13 oktober cursus Aan de slag met Nieuwsbegrip Basis
met het schrijven van een rekenbeleidsplan.
3 november workshop Maak van kinderen enthousiaste lezers Conferenties en Beurzen
InstrumenTaal; het Onderwijscontinuüm;
11 juni lancering map Aandachtstekort en Gedragsstoornissen (vo)
hoeften van kinderen? Waarmee krijg ik een
Uk en Puk; Spelen in hoeken; Werken met
RADslag; Buitengewoon; DGM; de PH-meter;
8 september conferentie Opbrengstgericht werken
betere kijk op leerlijnen? Wat zijn praktische
verhaalbegrip en Bewegen, motoriek en
Ko-Totaal; GrIT en de 1-zorgroute.
18 juni conferentie Onderwijs kleur geven: kansrijk of utopie?
oplossingen bij organisatorische problemen?
leren bij jonge kinderen.
4-6 november beurs Kindvak Alle informatie over inhoud, actuele prijzen
23 november conferentie Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling (vo) 25-29 januari beurs NOT
Waar leert u nu het meest van? Achterover
en cursusdata vindt u in de gratis cursusbro-
meer professionaliteit. We leggen deze keer
zitten en luisteren of opdrachten maken en
chure of op www.cedgroep.nl/cursussen. Hier
veel nadruk op korte cursussen en trainin-
praktijksituaties samen bespreken? En wat te
kunt u ook online inschrijven. Voor cursussen
gen van twee tot zes bijeenkomsten, zoals:
denken van samen met anderen reflecteren
op de eigen werkplek en op maat contact op-
Automatiseren is te leren; Onderwijsassistent
over videobeelden die je moet maken over je
nemen met het Cursusbureau, 010 4071427,
leescompetent en Hoe verbeter ik mijn spel-
eigen handelen? Bij al onze cursussen moet
cursusbureau@cedgroep.nl.
lingonderwijs?
u actief aan de slag. Zo kunt u de opleiding
WAT IS ER NIEUW? Een kleine greep uit het grote aanbod
BINNENKORT
onderwijs? Hoe kan je de leerresultaten bij het taalonderwijs verbeteren? U krijgt meer kennis en inzicht in veranderings- en implementatieprocessen. Aan het einde van de cursus heeft u zelf een taalbeleidsplan opgesteld voor de eigen school. Basiscursus interne begeleiding In deze cursus van acht hele dagen, leert u planmatig denken en handelen binnen de diverse vakgebieden. U leert gesprekken voeren met collega’s, hoe
26 mei Voorlichting over Nieuwsbegrip
u een groeps- en leerlingbespreking leidt en hoe u
Staat u op het punt een nieuwe methode voor begrijpend lezen te kiezen? Kom dan
kunt omgaan met weerstanden. Daarnaast wordt
naar deze gratis voorlichtingsbijeenkomst over Nieuwsbegrip en maak kennis met
veel aandacht besteed aan het maken van een
de methode en de mensen erachter. Heeft u vragen over de invoering van Nieuws-
meerjarig ontwikkelingsplan met betrekking tot
begrip als methode voor begrijpend lezen? Op deze middag zijn de onderwijsadvi-
de zorgstructuur op school en het maken van een
seurs van de CED-Groep aanwezig om al uw vragen te beantwoorden.
individueel plan en een groepsplan.
cursusbureau@cedgroep.nl Coaching voor directies en begeleiders rie en praktische tips aangeboden om voor
(start september 2010)
voor een succesvolle implementatie.
deze leerlingen tot een passend rekenaan-
• Herkennen van kindermishandeling en
• Opbrengstgericht werken voor ZML
bod te komen, rekening houdend met de
seksueel misbruik in de kinderopvang
Het Onderwijscontinuüm CED-Groep® en
referentieniveaus en/of minimumdoelen.
Een driedaagse training gericht op het
de leerlijnen zijn de basis van deze cursus.
• Motiveren is te leren
herkennen van kindermishandeling en
U leert wat datagestuurd onderwijs voor
Uitgangspunt is de motivatietheorie en die
seksueel misbruik en het vervolgens
u betekent, hoe u dit planmatig aanpakt
gaat u toepassen op een door u zelf inge-
adequaat handelen. Pedagogisch mede-
en hoe u draagvlak creëert. Afgestemd op
brachte casus. Tijdens de bijeenkomsten
werkers leren daadkrachtig te handelen en
ZML-onderwijs.
komt het oefenen van gesprekstechnieken
zich constructief en objectief op te stellen
• Video-interactie begeleiding voor de
en vaardigheden om te leren motiveren
in een situatie van kindermishandeling.
kinderopvang
veelvuldig aan bod. Ook is er terugkop-
• Aan de slag met het Onderwijs
Video-Interactie begeleiding is een middel
peling op de door u gehanteerde aanpak.
continuüm
om de communicatie tussen medewerker
Centraal staat: Wat kunt u met deze
U heeft reeds een kennismakingswork-
en kind, medewerker en ouder of tussen
leerling en hoe krijgt u hem of haar weer
shop over het Onderwijscontinüm gevolgd
medewerkers onderling te optimaliseren.
gemotiveerd?
en u wilt er nu mee aan de slag. Hoe u
Uitgaande van positieve momenten in de
• Heldere communicatie
dit planmatig aanpakt en hoe u draagvlak
communicatie wordt de medewerker on-
Geïnspireerd op de werkwijze van The
creëert komt op deze studiedag uitgebreid
dersteund bij reflectie op eigen handelen.
Work© van Byron Katie. Tijdens deze dag maakt u kennis met ’Vier vragen en een
aan bod. Tijdens de terugkomochtend
Basiscursus Taalcoördinator Welke factoren zijn van invloed op goed taal-/lees-
Pedagogisch handelen; Kennismaken met
antwoorden op zulke vragen en zorgen voor
onderwijs te verbeteren, zij krijgen ook zicht op wat
13 oktober cursus Nieuwsbegrip invoeren als methode
Hoe krijg ik meer inzicht in de onderwijsbe-
De cursussen van de CED-Groep geven u de
14
Bijeenkomsten en workshops
krijgt u feedback op het lopende traject,
(start januari 2011)
omkering’ van Byron Katie. Dit is een ver-
kunt u ervaringen met collega’s uitwis-
• Zwakke rekenaars in de bovenbouw
bluffende manier om naar jezelf te kijken
selen en krijgt u praktische aanwijzingen
U krijgt in twee woensdagmiddagen theo-
en anderen te begrijpen.
4 juni Kinderopvang in de 21e eeuw
De cursus start met kennisoverdracht en het
Dag voor leidinggevenden in de kinderopvang. Met onderwerpen als afstemming
trainen van coachingsvaardigheden gedurende drie
kinderopvang en onderwijs, kwaliteit, wet- en regelgeving, Vitaal en Enneagram.
losse dagen. Daarna gaat u in uw eigen praktijk
m.david@cedgroep.nl
aan de gang. U moet rekening houden met pittige opdrachten, leeswerk en verslaglegging. In twee
11 juni Jeugdconferentie Dyslexie
dagen, aan het eind van het schooljaar, checken we
Speciaal voor kinderen met dyslexie uit groep 7 en 8 die willen meepraten over hun
wat goed ging en wat niet, wat u wilt vasthouden,
de hulp die ze nodig hebben. Per school mogen twee leerlingen en twee begeleiders
wilt loslaten of wilt verbeteren aansluitend op uw
deelnemen. lezenschrijven@cedgroep.nl
ontwikkelde visie op coachen. U vult gedurende de cursus uw digitale portfolio.
22 september Lezen rond de Kinderboekenweek De Kinderboekenweek 2010 staat in het teken van illustraties. Motto: De Grote
iCoach
TekenTentoonstelling- beeldtaal in boeken. Centraal op de bijeenkomst staat: Hoe
Tijdens de training werken de deelnemers aan een
breng je de Kinderboekenweek op een leuke manier onder de aandacht van de
eigen onderwijsinhoudelijk concept rondom de
leerlingen? Welke lessuggesties zijn afgestemd op het onderwerp van de Kinder-
inzet van ict, het schrijven van een ict-plan en het
boekenweek 2010? Met als gastspreker Harmen van Straaten.
zelf ontwerpen en uitvoeren van ict-geïntegreerde
g.vanderhorst@cedgroep.nl
lessen. Daarnaast worden meer algemene competenties van een iCoach onder de loep genomen
Conferentie begrijpend lezen
zoals didactische vaardigheden, communicatieve
Nieuwsbegrip bestaat vijf jaar en dat moet komend najaar gevierd worden met een
eigenschappen en coachingsvaardigheden.
grote conferentie over begrijpend lezen. Datum en inhoud van de conferentie zullen in de loop van mei op www.cedgroep.nl te vinden zijn. cursusbureau@cedgroep.nl
Meer cursussen op www.cedgroep.nl/cursussen
15
De werkdag van Richard van den Oever Organisatie- en innovatieadviseur en GZ-psycholoog, r.vandenoever@cedgroep.nl
’s Morgens breng ik een bezoek aan basisschool De Klinker in Spijkenisse voor overleg met de intern begeleidster en voor onderzoek bij één van de leerlingen.
Diagnostisch onderzoek bij een leerling uit groep 4 met rekenproblemen. Zowel de technische als de inzichtelijke kant van het rekenen wordt zo in kaart gebracht.
Door middel van oefeningen en opgaven proberen we er achter te komen waardoor het rekenproces stagneert, zodat er een handelingsplan gemaakt kan worden om de problemen te verhelpen.
Overleg met de intern begeleidster van de school. Samen met één van mijn stagiaires bespreken we diverse leerlingen met leer- en/of gedragsproblemen en zoeken we naar oplossingen. Ook bespreken we groepsprocessen en schooloverstijgende zaken.
Deze middag is de derde middag en tevens afsluiting van de cursus. Na eerdere bijeenkomsten over ADHD, agressie en autisme ’s Middags ben ik op het hoofdkantoor in Rotterdam en geef ik een een cursus over psychische problemen bij leerlingen aan een groep leerkrachten van diverse basisscholen
gaat het vanmiddag over NLD (niet verbale leerstoornis, red.) en angststoornissen.