KlasseApart mei 2010

MEI 2010 JAARGANG 8 NUMMER 2

INFORMATIEBLAD RELATIES CED-GROEP

SPECIAL BSO Buitenschoolse opvang wil kwaliteitsslag maken Hoe krijg je positief gedrag in je groep?

Naar betere afstemming basisschool–BSO

N I E U W S Postbus 8639

bezoekadres:

3009 AP Rotterdam

Dwerggras 30

010 4071599

3068 PC Rotterdam

www.cedgroep.nl info@cedgroep.nl

6-11

SPECIAL BSO

6 ANJA DE ROOIJ ‘Buitenschoolse opvang wil kwaliteitsslag maken’

Steuntje in rug leerlingen Een groeiende groep scholen maakt gebruik van mentoring als methodiek om leerlingen een steuntje in de rug te geven. Een mentor

Redactioneel

7 Populaire diensten en producten

Buitenschoolse opvang (BSO) Instellingen die kinderen opvangen buiten schooltijd, willen steeds meer werk maken van kwaliteit. De CED-Groep springt daarop in met gericht aanbod om de kwaliteit van de buitenschoolse opvang verder te helpen verbeteren. In de special nemen we drie voorbeelden onder de loep, waarbij de CED-Groep een rol speelt. Deze worden vooraf gegaan door een inleidend interview met unitmanager Anja de Rooij. ’Taakspel BSO’ stimuleert positief gedrag van kinderen. Door consequent de nadruk op positief gedrag te leggen, wordt het een gewoonte. Dat ondervonden de pedagogisch medewerkers van BSO Prinses Amalia. Lees over de training die zij volgden op pagina 7.

tot de buitenschoolse opvang. De Aloysiusstichting wil dit met het project ’Samen met

8 TAAKSPEL BSO Hoe krijg je positief gedrag in je groep?

9 ’SAMEN MET ANDEREN’ Kinderen met en zonder gedragsproblemen samen op BSO 10 WERKEN AAN BETERE AFSTEMMING Drempelloos van klas naar BSO 11 BSO-weetjes

anderen’ een halt toeroepen. Een professionele aanpak, met adviezen van de CED-Groep (pagina 8).

Steeds vaker trekt de BSO in bij de basisschool. Die fysieke nabijheid stimuleert de onderlinge afstemming. Daarop richt zich ook de werkgroep die Mireille David van de CED-Groep vormde op basisschool De Rozenhorst (pagina 9).

COLOFON

3 NIEUWS 5 KLANT AAN HET WOORD Wijzer Onderwijs: ‘Met een cursus gaat het nog meer leven 12 SPOT Kiska Frenken

klasseApart is een drie

redactie

foto’s voor- en achterpagina

keer per jaar verschijnend

Willem Bijl

Jan van der Meijde

informatieblad van de

Lot Hannik

CED-Groep over (nieuwe)

Cees Hereijgens

vormgeving

diensten, producten en

Toni van Oortmerssen

Pressure Line, Rotterdam

aspecten van educatieve

Carolien Rebel

dienstverlening in de

Elly van der Zel

druk

12 MAGiTO Kinderen in tel 13 CED-GROEP HELPT SCHOLEN MET HANTEREN MELDCODE Elout van Soeterwoude lovend over training ’Signaleren’

Goos, Ouderkerk a/d IJssel

praktijk; bestemd voor scholen, onderwijsinstel-

redactie-adres

lingen en overige relaties.

CED-Groep

oplage

Postbus 8639

10000

ISSN 1571-660

3009 AP Rotterdam

jaargang 8

klasseapart@cedgroep.nl

14 Cursussen 2010-2011

website

Mail uw adresgegevens naar:

www.cedgroep.nl

klasseapart@cedgroep.nl

CED-Groep en Eduniek fuseren CED-Groep en Eduniek zijn van plan hun krachten te bundelen, zij ondertekenden reeds de intentieverklaring tot fusie. De klanten kunnen vanaf dat moment profiteren van een breder palet aan diensten en producten, die hen bij de realisering van hun ambities behulpzaam kunnen zijn. Het doel is een nog wezenlijker bijdrage te leveren aan de kwaliteitsverbetering van het onderwijs in Nederland. Lees meer op www. cedgroep.nl onder CED-Actueel.

aandacht geeft. Zo’n mentor kan een groot verschil maken in het succes op school. De CED-Groep, Sardes en Forum hebben onlangs op verzoek van OCW het landelijk Kennispunt Mentoring opgericht. Dit Kennispunt wil scholen informeren over mentoring, hen stimuleren gebruik te maken van deze methodiek en hen daarbij ondersteunen. Dit laatste gebeurt door netwerkvorming, het geven van workshops door het hele land en het samenstellen van ondersteunende publicaties.

Ed Olijkan, e.olijkan@cedgroep.nl, www.kennispuntmentoring.nl

SOCIAAL OP STAP (SoS) Digitale hulp voor leerlingen met autisme

Een mobiele telefoon met speciale applicatie, een bijbehorende website, een serie sociale verhalen en sociale stappenplannen: ingrediënten waarmee jongeren met een autismespectrum stoornis zich beter zullen gaan bewegen in sociale situaties.

Contact hebben met anderen is niet een vanzelfsprekendheid voor kinderen met een stoornis in het autismespectrum. Het Mooiste Contact Fonds van KPN (www.mooistecontactfonds.nl) wil voor deze kinderen het aangaan van sociaal contact vergemakkelijken en steunt daarom

Burgerschap in notendop

het project Sociaal op Stap (SoS). Dit is een gezamenlijk initiatief van de CED-Groep en het

Steeds meer scholen verwerken ’Burger-

bepaalde situatie moeten doen. Er zijn stappenplannen voor situaties op school, thuis, in de

schap’ in hun lessen en activiteiten. De CED-

vrije tijd en voor belangrijke gebeurtenissen als verhuizing, echtscheiding, geboorte, begrafe-

Groep heeft nu haar aanbod op dat gebied

nis, verkiezingen en demonstraties. De verwachting is dat het materiaal in de eerste helft van

samengevat in een brochure. Het gaat vooral

2011 beschikbaar komt.

om praktische producten en advies- en bege-

* De Vereniging WEC-Raad behartigt de belangen van het speciaal onderwijs.

leidingsaanbod. De gratis brochure is aan te

Annelies Asberg, a.asberg@cedgroep.nl.

Landelijk Netwerk Autisme van de WEC-raad*. Het Mooiste Contactfonds stelt de mobiele telefoons ter beschikking en bekostigt onder andere de bijbehorende applicatie en website (www.sociaalopstap.nl). Daarnaast helpen vrijwilligers van KPN de betreffende jongeren ’sociale stappenplannen’ op te stellen. Daarmee kunnen jongeren stap voor stap zien wat zij in een

vragen bij communicatie@cedgroep.nl.

NIEUW IN WEBWINKEL

Meneer, ik wil ook in die klas Van taalschakelklas tot taalprofielschool

Veel leerlingen kampen met een te grote taalachterstand bij de overgang van basisnaar vervolgonderwijs. Taalprofielklassen kunnen hiervoor een oplossing zijn. Deze publicatie legt aan de hand van voorbeelden uit hoe scholen zo’n klas kunnen opzetten. De publicatie is bedoeld voor docenten, managers en besturen. Uit het voorwoord: ‘Drie Rotterdamse vo-scholen namen in 2006 het initiatief tot de inrichting van de

15 AGENDA

KlasseApart gratis ontvangen?

nummer 2

is iemand die leerlingen op basis van eigen kennis en ervaring persoonlijk begeleidt en

Kinderen uit het speciaal onderwijs met gedragsproblemen, krijgen vaak geen toegang

2

N I E U W S

inhoud

Alles is te leren

mei 2010

N I E U W S

16 DE WERKDAG VAN Richard van den Oever

taalprofielklas. Hiermee wilden zij de ervaringen die tot dan toe waren opgedaan met het bestrijden van taalachterstand, bundelen, intensiveren en ombouwen naar de ontwikkeling van taalprofielklassen.’ www.cedgroep.nl/webwinkel

3

N I E U W S

N I E U W S

Scholen afhelpen van ’zeer zwak’

N I E U W S

Chauffeurs op cursus

In opdracht van OCW ondersteunt De CED-

De Vliegende Brigade houdt zich onder

Groep, samen met de bureaus Research

andere bezig met ondersteuning bij het

voor Beleid en Oberon, zeer zwakke

inrichten van onderwijsarrangementen,

scholen. Zij doen dit gezamenlijk onder

het scholen van leerkrachten in hun

de naam ’Vliegende Brigade’. Het doel is

didactisch handelen, het ondersteunen

De CED-Groep ontwikkelde een cursus waar-

om de scholen binnen een jaar van het

van een adjunct of directeur of het helpen

bij chauffeurs leren hoe ze moeten omgaan

inspectie-predikaat ’zeer zwak’ af te hel-

van leerkrachten met behulp van klas-

met de kinderen die ze vervoeren. Zij leren

pen. Een actieplan met op maat gemaakte

senobservaties. ‘Datagestuurde onder-

waar bepaald gedrag van leerlingen van-

modules moet de noodzakelijke verbete-

wijsverbetering’ is hierbij een belangrijk

daan kan komen en hoe zij daarmee kunnen

ring tot stand brengen. Het sluit aan bij

uitgangspunt: het nauwkeurig volgen van

omgaan. Bij de cursus horen ook illustratieve

een door het schoolbestuur opgesteld plan

de vorderingen in het onderwijsleerproces

filmpjes en een uitgebreide handleiding met

van aanpak dat gebaseerd is op de door

en de leeropbrengsten.

materialen en werkvormen. De cursus is

de Inspectie van het Onderwijs gemaakte

info@vliegendebrigade.com

landelijk verspreid onder instructeurs van

analyse.

www.vliegendebrigade.com

taxichauffeurs in Nederland. www.sociaalfondstaxi.nl

Taakspel officieel erkend

Doe ik het goed?

De Erkenningscommissie Interventies heeft

elkaar zo om zich aan de regels te houden.

catoren’. Met de in 2009 door het Rotterdams

Taakspel erkend als ’bewezen effectief’.

De Erkenningscommissie Interventies is een

Onderwijs Beleid ontwikkelde Kijkwijzer kun-

Dit door de CED-Groep ontwikkelde spel is

landelijke en onafhankelijke commissie die

nen besturen en scholen de ontwikkeling van

bedoeld voor het versterken van taakgericht

de kwaliteit en effectiviteit van interventies

hun taal- en leesbeleid analyseren. Aan de

gedrag bij kinderen, waardoor regelover-

beoordeelt voor instellingen die zich be-

tredend gedrag afneemt en een positief

De Kijkwijzer Taal (vo) is uitgebreid met ’Indi-

‘Met een cursus gaat het nog meer leven’ tekst Renate Mamber

De mappen Wijzer Onderwijs zijn al een tijd in trek bij het primair onderwijs. Ook het voortgezet onderwijs heeft deze bron van praktische tips ontdekt over hoe om te gaan met kinderen met speciale onderwijsbehoeften, zoals leerlingen met autisme of ADHD. ‘Een begeleidende cursus geeft de map nog meer inhoud’, vindt intern begeleider Ellen Voogt.

pen zijn erg praktisch, maar toch kan Van Efferen een begeleidende cursus aanbevelen.

De volgende mappen Wijzer Onderwijs zijn te

‘Als je echt op één lijn wil komen met het hele

bestellen via www.cedgroep.nl/webwinkel

team, dan werkt een begeleidende cursus

* Autisme

goed. Ook kunnen wij op school komen voor

* Autisme VO

begeleiding op maat om samen te bespreken

* Wijzer met Ouders: Autisme

wat het beste werkt op deze school. Dan gaat

* Aandachtstekort- en Gedragsstoornissen

het veel meer leven.’

(ADHD, ODD/CD) * Wijzer over Angst

Verrijking

* Aandachtstekort- en Gedragsstoornissen VO

hand van de door de CED-Groep ontwikkelde

Basisschool Ichthus in Maassluis werkt al

In ontwikkeling: Wijzer over Depressie en

zighouden met jeugdzorg. De commissie is

indicatoren kan de school nu ook vaststellen

enige jaren met de eerste map Wijzer Onder-

Protocol Schoolweigering

onderwijsklimaat wordt bevorderd. De leer-

ingesteld door (onder andere) het Nederlands

wat er al gebeurt en welke acties nog moeten

Scholen hebben steeds vaker te maken met

wijs Autisme en is ook afnemer van de andere

kracht verdeelt de leerlingen over een aantal

Jeugdinsituut. De beoordeling vindt plaats

worden ondernomen. Zowel de Kijkwijzer Taal

kinderen met autisme, ADHD of een ge-

mappen. Volgens Ellen Voogt gebruiken ze

Cursus

teams. Ieder team dat zich voldoende aan de

aan de hand van vastgestelde criteria.

als de Indicatoren bij de Kijkwijzer Taal zijn te

dragsstoornis. Voor leerkrachten is het vaak

de map op de goede manier, maar werkt

Intern begeleiders en leerkrachten hebben

klassenregels houdt, wint een kleine belo-

www.taakspel.nl

downloaden van www.rotterdamsonderwijs-

zoeken naar een goede aanpak. De mappen

het in combinatie met een cursus nog beter.

meer profijt van de mappen Wijzer Onder-

beleid.nl.

Wijzer Onderwijs bieden zeer praktische tips.

Voogt: ‘Ik vind de cursus een grote verrijking.

wijs na een begeleidende cursus. Voor po/

Je krijgt nog meer achtergrondinformatie en

so en voor vo/vso zijn aparte cursussen en

Concrete voorbeelden

up-to-date kennis. Ik vind het prettig om het

verdiepingsmodules. Ook begeleiding op

‘We hebben bij de mappen gekeken naar wat

gewoon even te horen en dat je met elkaar

maat behoort tot de mogelijkheden. Zie

nou echt werkt in de klas’, vertelt Esther van

kunt sparren. Dat geeft nog meer inhoud.’

www.cedgroep.nl/cursussen.

Efferen, projectleider Wijzer Onderwijs. ‘Er

Als voorbeeld geeft Voogt de manier waarop

ning. De leerlingen van een team stimuleren

Brede School Toolkit

4

KLANT AAN HET WOORD

wordt bijvoorbeeld vaak gezegd dat kinderen

kinderen met een aandachtstekortstoornis

De lancering van de map Aandachtstekort-

Als brede schoolcoördinator krijg je het een stuk makkelijker met de

met autisme structuur nodig hebben. Maar

tijdens de cursus aan bod kwamen. Daardoor

en Gedragsstoornissen VO is op 11 juni. Alle

Brede School Toolkit. Hiermee heb je allerlei gereedschappen in handen

hoe kun je dat in je klas handen en voeten

heeft ze een leerling met deze stoornis op

Rotterdamse v(s)o-scholen krijgen een uitno-

om activiteiten soepel in gang te zetten en op een prettige manier te

geven? We geven daarvoor heel concrete

haar school kunnen herkennen. ‘Als ik de

diging voor deze gratis middag met diverse

laten verlopen. Zo bevat de toolkit formulieren die je kunt gebruiken bij

voorbeelden.’

cursus niet had gehad, dan had ik het mis-

workshops.

organisatorische onderdelen. Dankzij subsidie van de gemeente Rotter-

Voor het primair onderwijs zijn de mappen al

schien niet gezien of veel later gezien.’

dam is de Brede School Toolkit gratis voor Rotterdamse scholen. Overige

enige jaren beschikbaar en veel intern bege-

Voogt is daarnaast erg te spreken over de do-

scholen betalen 15 euro.

leiders en leerkrachten weten ze te vinden.

centen. ‘Het is erg plezierig om les te krijgen

Eugenia Codina, 010 4071599, www.cedgroep.nl/webwinkel

Voor het voortgezet onderwijs kwamen de

van mensen die er middenin zitten. Het is hun

mappen later beschikbaar, maar ook daar

specialisme. Er staan mensen die heel veel

krijgen ze steeds meer bekendheid. De map-

praktijkervaring hebben.’

Meer weten?

Esther van Efferen 010 4071508 e.vanefferen@cedgroep.nl www.wijzeronderwijs.nl

5

SPECIAL BSO

SPECIAL BSO

BSO wil kwaliteitsslag maken tekst Ronald Buitelaar

Uit een in opdracht van de CEDGroep verricht behoeftenonderzoek onder vertegenwoordigers van de buitenschoolse opvang (BSO) blijkt dat er vijf grote thema’s in de sector spelen. De rode draad: kwaliteitsverbetering. Beter opgeleid personeel, een duidelijker ’smoel’, meer inzicht in de financiële kanten, sterke behoefte aan een adequaat activiteitenaanbod en nauwere contacten met de (lokale) overheid.

Een wensenlijst die naadloos lijkt aan te sluiten bij een andere actuele ontwikkeling, die van de integrale kindcentra.

betering van de opvang in de BSO. Daarnaast

terechte, kwaliteitseisen bij formuleert. Met

uitwerking die de integrale kindcentra eraan

krijgen leidinggevenden handvatten om het

divers aanbod – sport, drama en boerderij om

geven, stelt het kind en diens ontwikkeling

activiteitenboek te gebruiken bij het onder-

er maar eens een paar te noemen – van hoge

centraal. ‘

steunen van hun medewerkers. Er komt ook

kwaliteit kan de buitenschoolse opvang op

materiaal beschikbaar voor stagiairs. De ma-

die vraag inspelen. Een ontwikkeling die niet

Activiteitenboek

terialen van het project zullen overdraagbaar

alleen de branche maar ook de ontwikkeling

De Rooij constateert verheugd dat de overheid

zijn en worden gratis beschikbaar gesteld aan

van kinderen ten goede zal komen.’

de roep om kwaliteitsverbetering vanuit de

elke instelling voor buitenschoolse opvang.´ * De motie Van Aartsen/Bos houdt in het

sector beantwoordt. Bijvoorbeeld door de honorering van een recente projectaanvraag die

Gespecialiseerd aanbod

kort in dat alle basisscholen vanaf 1 januari

de CED-Groep in samenwerking met Stichting

Kwaliteitsimpulsen zoals het activiteitenboek

2007 verplicht werden om voor-, tussen- en

Dordtse Kinderopvang bij het Ministerie van

laten volgens De Rooij zien dat de sector werk

naschoolse opvang aan te bieden.

Sociale Zaken en Werkgelegenheid indiende.

maakt van kwaliteitsverbetering: ‘Het kan in

De Rooij: ‘We zijn bezig om bij het project

de buitenschoolse opvang niet alleen bewus-

’Samenspel op de BSO’ een (elektronisch)

ter en bekwamer, maar het gaat ook echt ge-

Meer weten?

activiteitenboek te ontwikkelen. Met dit boek

beuren. Ontwikkelingen als de integrale kind-

Anja de Rooij

krijgen pedagogisch medewerkers suggesties

centra tonen aan dat de maatschappij anders

a.derooij@cedgroep.nl

voor activiteiten. Daaraan gekoppelde aanwij-

begint aan te kijken tegen een combinatie van

010 4071788

zingen moeten zorgen voor een kwaliteitsver-

onderwijs en kinderopvang, maar daar wel,

Populaire diensten en producten

Anja de Rooij, unitmanager bij de CED-Groep,

Anja de Rooij: ‘De buitenschoolse opvang had geen beter moment kunnen kiezen om werk

is blij met het onderzoek: ‘We kregen al

te gaan maken van de inhoud.’ foto Jan van der Meijde

langer begeleidingsvragen vanuit de buitenschoolse opvang, maar daar zat weinig

‘Het kan bewuster en bekwamer’

lijn in. De ene keer ging het over het activiteitenaanbod, dan weer over de aanpak van prépubers en weer een andere keer over de

Portaal een cursus ’Corrigerend optreden’

moment kunnen kiezen om na jaren van

samenwerking tussen collega’s of de wijze

om de omgang met oudere en moeilijkere

investeringen in ’stenen’ werk te gaan ma-

waarop je met probleemgedrag omgaat. Om-

kinderen verder te stroomlijnen.

ken van de inhoud. Juist nu wordt er in het kader van de mogelijk te vormen integrale

dat dit onderzoek die samenhang wel geeft, kunnen we met gericht aanbod komen om de

Profilering

kindcentra overal in het land nagedacht over

kwaliteit van de buitenschoolse opvang verder

Er is ook behoefte aan een duidelijker profile-

een krachtenbundeling van kinderopvang en

te helpen verbeteren.´

ring van de buitenschoolse opvang. Er heerst

onderwijs. Een ontwikkeling die het moge-

de mening dat het huidige zwakke profiel

lijk moet gaan maken dat alle afzonderlijke

Nascholing

veroorzaakt wordt door het spanningsveld

spelers, zoals onderwijs, kinderdagverblijf,

Het door adviesbureau Het Portaal samen-

tussen de in veel gevallen slechte samenwer-

peuterspeelzaal en buitenschoolse opvang

gestelde verslag is gebaseerd op gesprek-

king tussen scholen en buitenschoolse op-

hun specifieke expertise gaan inzetten, zodat

ken met vertegenwoordigers van de buiten-

vang. Een andere factor is het vaak overtrok-

alle ontwikkelingsgebieden van een kind aan

schoolse opvang in de Rotterdamse regio.

ken verwachtingspatroon van ouders. Om de

bod kunnen komen.’

Uit het verslag komt naar voren dat er op

ontwikkeling te keren, wordt een verbeterde

dit moment sprake is van vijf hoofdthema´s.

aansluiting tussen scholen en BSO op werk-

Kind centraal

De belangrijkste zorg betreft de opleiding

vloerniveau van essentieel belang genoemd.

Volgens de Rooij is het opzetten van integrale kindcentra een logische vervolgstap

van de pedagogisch medewerkers. Zo

6

participatie en economische motieven. De

wordt vastgesteld dat de huidige scholing

Integrale kindcentra

in een ontwikkeling die zijn oorsprong vindt

onvoldoende aansluit bij de vereisten van de

De Rooij denkt dat een andere recente

in de roemruchte motie Van Aartsen/Bos*.

praktijk en dat er duidelijk behoefte is aan

ontwikkeling wat dat betreft de zo vurig

De Rooij: ‘Die motie was een antwoord op

verdere opleiding in de praktijk. Als voor-

gewenste antwoorden kan gaan geven:

verzoeken van ouders, maar werd vooral

beeld van gewenste nascholing noemt Het

‘De buitenschoolse opvang had geen beter

ingegeven door overwegingen rond arbeids-

Vitaal

Coaching leidinggevenden Er wordt nogal wat gevraagd van leiding-

aan groepsregels te houden. Met ’Taakspel

Het programma Vitaal leert je weer met

gevenden in de BSO – inspirerend leiding-

in de BSO’ hebben kinderen meer tijd en

plezier aan de slag te gaan, zonder dat je

geven, afstemmen met veel verschillende

aandacht voor hun spel of activiteit en is

snel in een negatieve spiraal terecht komt.

partijen, contracten met ouders, zorgdra-

het rustiger en gezelliger in de groep (zie

Voor medewerkers die vastlopen of dit

gen voor een voor iedereen interessant

ook het artikel op pagina 8).

dreigen te doen.

hoe kun je dat voor elkaar krijgen? De

Werken met de PH-meter

Meervoudige intelligentie

CED-Groep adviseert en coacht leidingge-

De PH-meter is een instrument om het

Deze cursus is gebaseerd op de ideeën van

venden zodat ze meer grip krijgen op hun

pedagogisch handelen in kaart te brengen.

Howard Gardner, die stelt dat iedere persoon

werkzaamheden.

De meter zet het direct waarneembaar

over acht verschillende intelligenties be-

gedrag centraal en meet daarvan een

schikt. Echter, niet bij elk kind is elke intel-

Werken met verhaalbegrip

aantal elementen. Werken met de PH-

ligentie gelijk ontwikkeld. Zo is de een beter

Wat is het belang van werken met verhalen

meter geeft inzicht in de gedragspatronen.

in tekenen en de ander beter in muziek. Bij

en verhaalbegrip? De eerste bijeenkomst

Het legt de relatie tussen het gedrag van

het inrichten van hoeken op de BSO kun je

biedt theorie en uitgangspunten en wordt

de leerkracht en de ontwikkeling van

rekening houden met deze ideeën. De cur-

er gekeken naar vragen als: Hoe maak

de basisbehoeften van de kinderen. Het

sus biedt tal van posters en opdrachtkaarten

je een goede keuze voor een verhaal dat

draagt bij aan het omgaan met gedrags-

om mee aan de slag te gaan.

afgestemd is op de doelgroep? Welke

problemen.

activiteitenaanbod, noem maar op. Maar…

Tica

vormen van interactie stimuleer je? De tweede en derde bijeenkomst zijn prak-

Omgaan met (pre)pubers

Tica is een kant en klare lessenserie

tisch van aard: verschillende vertelvormen

Stoer, brutaal gedrag en vandalisme of

waarin techniek gekoppeld is aan taal.

en ideeën voor de verwerking van de

juist stil en teruggetrokken gedrag van

De lessen kunnen onder schooltijd en in

verhalen.

kinderen die gebukt gaan onder eenzaam-

de BSO gegeven worden.

heid en onzekerheid? ’Omgaan met (pre) Taakspel

pubers’ levert inzicht in de achtergronden

Zie ook: www.cedgroep.nl/bso >

Taakspel is een positieve, groepsgerichte

van dit gedrag en handvatten om er beter

cursussen en trainingen

werkwijze om kinderen te leren zich beter

mee om te gaan.

7

SPECIAL BSO

SPECIAL BSO

TAAKSPEL OP KINDERCENTRUM PRINSES AMALIA

’SAMEN MET ANDEREN’

Hoe krijg je positief gedrag in je groep?

Kinderen met en zonder gedragsproblemen samen op BSO tekst Connie van der Zel

signaleren krijgen de deelnemers vooral in-

tekst Connie van der Zel

structie over het gebruik van de planner en de helpdesk. Tussen de bijeenkomsten voeren de

Taakspel stimuleert positief gedrag van kinderen. Door consequent de nadruk op positief gedrag te leggen, wordt het een gewoonte. Dat ondervonden de pedagogisch medewerkers van BSO Prinses Amalia.

pedagogisch medewerkers onder begeleiding praktijkopdrachten uit.

Gelukt ‘De cursus is in deze pilot ook de test van de diverse producten’, aldus Schreurs. ‘Op basis van de feedback stellen we de sam-planner, de helpdesk en de cursusmap inhoudelijk bij. Pas daarna zetten we het breed uit. We

Kindercentrum Prinses Amalia in de Rotter-

hebben deze werkwijze met deze producten

damse wijk Spangen is in oktober 2009 be-

uitgeprobeerd op twee locaties van Korein

gonnen met de invoering van Taakspel BSO. De afdeling BSO vangt kinderen op van zes

Bij Korein Kinderopvang zaten de kinderen van het speciaal onderwijs eerst apart, nu nemen zij

verschillende basisscholen uit de omgeving.

deel aan de reguliere groepen. foto Korein Kinderopvang

Alle pedagogisch medewerkers zitten op dit

Na tien minuten hebben beide teams hun dagbeloning verdiend.

moment midden in het trainingstraject van de

foto Jan van der Meijde

CED-Groep. De training bestaat uit tien intervisiebijeenkomsten waarin de voortgang van

Het gele en blauwe team spelen het spel.

naar de speelmomenten, zal het gewenste

het werken met Taakspel wordt besproken.

Voordat de tijd ingaat, herhaalt Rietdijk de

effect ook daar merkbaar zijn. Ik verwacht in

Daarnaast observeert een intern begeleider

drie eetregels met de kinderen: ‘we eten

ieder geval dat op lange termijn Taakspel over

hen regelmatig en krijgen zij persoonlijke

netjes, we zijn stil en we zitten netjes.’ Na het

de hele linie zal leiden tot gedragsverande-

feedback op hoe zij het spel spelen.

startsein gaan de kinderen eten. Om de beurt

ring. En dat kan de sfeer in de groepen alleen

halen ze een boterham en eten die rustig op.

maar ten goede komen!’

Handleiding

Af en toe complimenteert Rietdijk de kinderen

Pedagogisch medewerker Jos Rietdijk vertelt

met hun goede gedrag. Slechts twee keer

Borging

over zijn ervaringen met Taakspel: ‘Sinds de

gaat het mis, het blauwe team verliest twee

Intern coördinator Erna Smit heeft tijdens de

start van de training voeren wij Taakspel BSO

fiches. Maar na tien minuten hebben beide

trainingen, intervisies en groepsbezoeken

stapsgewijs in. Bij de introductiebijeenkomst

teams hun dagbeloning verdiend.

geleidelijk de taak van de CED-begeleider overgenomen. Zij zal na afloop van de training

kregen we eerst uitgebreide instructie over

8

de inhoud van de doos en de werking van

Consequent

zorgen voor borging binnen de instelling. Per

het spel. Vervolgens hielp de begeleider ons

‘Taakspel stimuleert positief gedrag van

week heeft zij vier uur om de pedagogisch

om op basis van observaties gelijkwaardige

de kinderen op een aansprekende manier’,

medewerkers te observeren, de formulieren

teams te maken van onze groep, zodat bij-

concludeert Rietdijk. ‘Door volgens een vaste

in te vullen en de uitvoering te evalueren.

voorbeeld niet alle drukke kinderen bij elkaar

werkwijze consequent de nadruk op positief

Nieuwe pedagogisch medewerkers worden

in één team zitten. Daarna zijn we begonnen

gedrag te leggen, merk je dat dit gedrag een

nog wel door de CED-Groep getraind.

om het spel één keer per week tien minuten

gewoonte begint te worden. Ik merk bijvoor-

te spelen. Bij het uitvoeren van Taakspel is

beeld dat op dagen waarop geen Taakspel

vooral de verkorte handleiding erg handig.

gespeeld wordt, de kinderen tijdens het eten

Meer weten?

Hierin staat op een A4’tje welke stappen je

ook rustiger aan tafel zitten. Daarnaast begint

Tanja Gerritsen

moet doorlopen voor, tijdens en na het spelen

het benoemen van positief gedrag door de

t.gerritsen@cedgroep.nl

van het spel. Inmiddels spelen wij het spel

leiding al wat vanzelfsprekender te worden.

010 4071736

drie keer tien minuten in de week.’

Als we straks het Taakspel gaan uitbreiden

www.taakspel.nl

Kinderen die op het speciaal onderwijs zitten en gedragsproblemen hebben, krijgen vaak geen toegang tot de buitenschoolse opvang. De Aloysiusstichting wil dit met het project ’Samen met anderen’ een halt toeroepen.

Kinderopvang. Daar waar de kinderen van het speciaal onderwijs eerst apart zaten, merken wij nu dat de kinderen geïntegreerd raken in de reguliere groepen. De pedagogisch medewerkers hebben wel veel behoefte aan ondersteuning om dit voor elkaar te krijgen.

Maar het begin is er en de ontwikkelde middelen maken het mogelijk om in de toekomst

René Schreurs is projectcoördinator bij de

een observatielijst in van een bepaald kind.

steeds meer ’speciale’ kinderen op te vangen

Aloysiusstichting en initiatiefnemer van

Op basis van de gegevens geeft het systeem

in de reguliere BSO.’

’Samen met anderen’. Hij omschrijft de ach-

een signaal af bij afwijkend gedrag. Uit de

terliggende gedachte als volgt: ‘Kinderen die

gegevens kan bijvoorbeeld blijken dat de

op het speciaal onderwijs zitten, wordt vaak

sociaal emotionele ontwikkeling van dit kind

Samen met anderen is er op gericht om

de toegang ontzegd tot de buitenschoolse

ver achter loopt bij de leeftijd. Het systeem

kinderen met ernstige gedragsproblemen

opvang (BSO), vooral vanwege hun gedrags-

genereert direct een basisadvies óf verwijst

te laten integreren in de reguliere BSO.

problemen. Ons uitgangspunt is dat deze

door naar deskundige ondersteuning via de

Het is een ontwikkelproject waarin wordt

kinderen zoveel mogelijk moeten integreren

helpdesk, het tweede digitale hulpmiddel.

onderzocht in hoeverre en met behulp van

in de reguliere voorzieningen, dus ook in de

Hier zijn antwoorden te vinden op veelgestel-

welke middelen dit mogelijk is. De pilot

reguliere opvang. Na een behoefteonderzoek

de vragen en de pedagogisch medewerkers

wordt uitgevoerd door de Aloysiusstichting

ontwikkelden wij een ondersteuningsaan-

kunnen hun eigen vraag invoeren. Deze wordt

in samenwerking met Korein Kinderop-

bod waarmee pedagogisch medewerkers

beantwoord door een deskundige. Maar naast

vang regio Weert. De afronding van de

ook met déze kinderen kunnen werken.’ Het

deze digitale adviezen kunnen de pedagogisch

cursus vindt komende maand plaats. Vanaf

samenhangend aanbod bestaat uit digitale

medewerkers ook persoonlijke begeleiding

september zijn de ontwikkelde materialen

hulpmiddelen, persoonlijke begeleiding en

van de ambulante begeleiders aanvragen.’

beschikbaar.

een cursus. Hierbij is gebruik gemaakt van inhoudelijk advies van de CED-Groep.

Cursus In de cursus, die bestaat uit vijf bijeenkom-

Meer weten?

Helpdesk

sten en een terugkombijeenkomst, komen

Lonneke van Dijk

Schreurs: ‘Het startpunt is de ’sam-planner’.

alle onderdelen van het ondersteuningsaan-

l.vandijk@cedgroep.nl

Dit is een digitaal instrument voor vroegsig-

bod samen. Naast het algemene gedeelte

010 4071502

nalering. De pedagogisch medewerker vult

over interactieve begeleiding, observeren en

www.aloysiusstichting.nl

9

SPECIAL BSO

SPECIAL BSO

BSO-weetjes

Van brede school naar IKC De CED-Groep en de Stichting Brede School

Europa betaalt mee aan scholing ‘Wij werken bij de jongere kinderen met het vve-programma Boekenpret – de BSO zou daarop kunnen aansluiten.’ foto’s De Rozenhorst

WERKEN AAN BETERE AFSTEMMING

Drempelloos van klas naar BSO

Nederland werken samen aan de ontwikkederwerpen aan bod die belangrijk zijn voor de

ling van het Integraal Kindcentrum, een soort

brede ontwikkeling van kinderen, waaronder

verdieping van het concept brede school.

sociaal-emotionele ontwikkeling en motoriek.

Zij doen dit in het samenwerkingsverband

Er is geen limiet aan het aantal deelnemers

Partner Realisering Integrale Kindcentra

BSO-instellingen kunnen de kosten voor

per instelling en er zijn geen kosten aan deze

(PRIK). De politiek stelt de noodzaak vast dat

scholing van personeel voor eenderde ver-

training verbonden. Vooralsnog kunnen Rot-

kinderen al op jonge leeftijd in aanraking ko-

goed krijgen. Dat is mogelijk vanwege een

terdamse instellingen niet deelnemen aan

men met de Nederlandse taal en dat zij zich

Europese subsidie (ESF). De CED-Groep heeft

Vversterk.

sociaal-emotionele vaardigheden eigen ma-

negen trainingen die in aanmerking komen

www.cedgroep.nl > Vvesterk

ken. Kenners voorzien rond 2015 een brede

voor deze subsidie. Daarbij zijn: Herken-

school die is uitgegroeid tot een voorziening

nen van kindermishandeling en seksueel

waar kinderen van 2,5 tot 12 jaar voor van

misbruik, Pedagogisch handelen en Omgaan

Gratis scholing!

theek. Het onderscheid tussen onderwijs en

met diversiteit. tekst Marijke Nijboer

De CED-Groep kan een brug slaan tussen basisonderwijs en BSO: ‘Wij begeleiden beide partijen en kunnen hen helpen om een gezamenlijke visie te ontwikkelen. Beide trajecten kunnen met enig overleg goed op elkaar aansluiten. We hebben ook goede contacten met de gemeenten en weten welke regelingen en subsidies van toepassing zijn.’

de klas. Directeur José Pijpers-Fila: ‘We heb-

kunnen met het vve-programma Boekenpret,

ben meegemaakt dat een kind een astmati-

waar de onderbouw van De Rozenhorst mee

sche aanval had gehad en piepend bij de BSO

werkt, door te trekken naar de BSO waar met

zat, waar men van niets wist.’

themakisten het plezier in lezen en voorlezen

Basisscholen zijn ook vanuit concurrentieoog-

aandacht kan krijgen.

punt gebaat bij een goed functionerende BSO in eigen school, zegt Pepijn Djelân, regioma-

Afstemming

nager van kinderopvang Humanitas. ‘Die kan

Zijn er wel genoeg parallellen tussen BSO en

helpen om ouders bij hun schoolkeuze over

basisschool om dagprogramma’s op elkaar

de streep te trekken.’

af te stemmen? Djelân: ‘Feitelijk streven we allemaal hetzelfde na. De sleutelwoorden zijn

Eén geheel

veiligheid, respect en het bieden van ruimte

Steeds vaker trekt de buitenschoolse opvang

Toch loopt het niet overal soepel. David:

voor ontplooiing. Als je die als uitgangs-

(BSO) in bij de basisschool. Die fysieke

‘Vaak is de ruimte al ingericht wanneer de

punt neemt, zijn er altijd overeenkomsten.’

nabijheid stimuleert de onderlinge afstem-

BSO komt en zijn er door basisschool en

David: ‘Wederzijdse afstemming is heel goed

ming. Daarop richt zich ook de werkgroep die

gemeente al afspraken gemaakt zonder de

mogelijk. In de praktijk van Humanitas en De

Mireille David, innovatie- en organisatiead-

BSO daarbij te betrekken. De school ziet de

Rozenhorst kan bijvoorbeeld de school aan-

viseur bij de CED-Groep, vormde op basis-

opvang nog als een apart verhaal. Het is voor

sluiten bij het onderwerp ’duurzaamheid’ dat

school De Rozenhorst in Rozenburg (ZH),

de kinderen duidelijker en beter wanneer het

Humanitas in het jaarplan heeft opgenomen.’

samen met Kinderopvang Humanitas. De

dagprogramma meer één geheel vormt.’

directie, regiomanager, leerkrachten en pe-

Pijpers-Fila: ‘Als we onze pedagogiek op el-

* Een pannaveld is een afgeperkt terrein voor

dagogisch medewerkers richtten gezamenlijk

kaar afstemmen en dezelfde regels hanteren,

straatvoetbal.

de BSO-ruimte in en werken aan een betere

kunnen we zorgen voor een betere doorgaan-

overdracht.

de lijn. Het zou fijn zijn als de BSO net als wij

alles terecht kunnen, van jeugdzorg tot biblio-

FCB Stichting: 030 2985350

Achttien Rotterdamse kinderdagverblijven

opvang zal steeds verder achter de horizon

www.fcbwjk.nl > trainingsaanbod

kunnen komend schooljaar een scholing voor

verdwijnen. Het Integraal Kindcentrum (IKC)

een vve-programma volgen, gefinancierd

staat voor het nieuwe brede schoolmodel.

door de Gemeente Rotterdam. Uk & Puk en

Het gaat om één gebouw, met één financiële

Ben ik in Beeld behoren onder andere tot

stroom, één aansturing en één team. De CED-

de mogelijkheden. De instelling krijgt ook

Groep en de Stichting Brede School Neder-

Pedagogisch medewerkers van peuterspeel-

een volledige vergoeding voor de kosten van

land anticipeerden op deze ontwikkeling.

zalen, kinderdagverblijven en leerkrachten

invallende pedagogisch medewerkers. Meer

Simon van der Meer

van groep 1 en 2 kunnen vanaf dit jaar aan

informatie over regeling en scholingen:

(s.vandermeer@cedgroep.nl)

de door het rijk gesubsidieerde scholing

Anja de Rooij, a.derooij@cedgroep.nl

Anja de Rooij (a.derooij@cedgroep.nl)

Versterk je werk

’Vversterk’ deelnemen. Hierbij komen alle on-

Schatjes

www.cedgroep.nl/bredeschool

strip Ad Oskam

de gedragsregels samen met de kinderen

10

Tafeltennis

gaat opstellen. Wij werken bij de jongere

De binnentuin en speelplaats van de BSO krij-

kinderen met thema’s; misschien kan de BSO

gen een pannaveldje* en tafeltennis. Daarna

daar op aansluiten, dan beklijven ze beter.

richt de werkgroep zich op een eenvoudige

Wij doen als school ook veel aan woorden-

schriftelijke overdracht. Nu gebeurt dat nog

schatontwikkeling. Dat zou de BSO ook kun-

mondeling bij het ophalen van de kinderen uit

nen oppakken.’ David: ‘Dit zou bijvoorbeeld

Meer weten?

Mireille David m.david@cedgroep.nl 010 4071546

11

MAGiTO Dagelijks doorkruisen CED-adviseurs het hele land.

Wie zijn zij? Waar zijn ze? Wat is hun werk?

SPOT

Kinderen in tel

CED-GROEP HELPT SCHOLEN MET HANTEREN MELDCODE

Elout van Soeterwoude lovend over training ’Signaleren’

tekst Renate Rothstegge

Over het onderwijs is veel debat en zijn er soms veel zorgen. Zijn we wel opbrengstgericht genoeg of moeten we juist opvoedkundiger werken?

Wie ben je?

Kiska Frenken Innovatie- en organisatieadviseur 010 4071711/0612670179 k.frenken@cedgroep.nl

Moeten we ons meer richten op de basisvaardig-

De signalen waar de training op wijst, waren

heden of is een zorgstructuur nu juist essenti-

voor het overgrote deel al bij de teamleden

eel? Moeten we ons beperken in onze doelen of

bekend. Bijleveld: ‘Toch is het een voordeel

moeten we als school meer samenwerken met

dat we alle signalen nu duidelijk op een rij

allerlei andere instanties? Vragen die allemaal

hebben staan en dat iedereen zo op één lijn

van belang zijn, en waarbij het meestal gaat om

zit. Wij hebben een goede zorgstructuur voor

het vinden van het juiste evenwicht voor juist die

onze leerlingen. Deze werkwijze moet daarin

kinderen die op uw school zitten.

borging krijgen. Zo hou je altijd bij elke leerling de vinger aan de pols.’

Maar onderwijs is de laatste jaren ook in snel Intensief

tempo een onderdeel geworden van wat we nu

Trainer Annelies van Oudheusden van de

jeugdbeleid noemen. Zowel landelijk, provinciaal als lokaal wordt dat jeugdbeleid ontwikkeld. En

Scene uit de jeugdtheatervoorstelling ‘Weg’ over kindermishandeling.

CED-Groep benadrukt dat het uitgangspunt is

om dat jeugdbeleid op feiten te kunnen baseren,

foto Jan van der Meijde

dat een heel team, liefst ook het onderwijsondersteunend personeel, de training doet:

heeft het Verweij-Jonker instituut het databoek ’Kinderen in Tel’ opgesteld. Daarin worden de kinderrechten als basis voor het jeugdbeleid beschouwd, hetgeen tot twaalf indicatoren leidt, waarover cijfers worden gepresenteerd.

Gezondheid, jeugdcriminaliteit, jeugdwerkloosheid, kinderen in achterstandswijken, kinderen

De CED-Groep en het Servicepunt Schoolmaatschappelijk Werk verzorgen samen in Rotterdam de training ’Signaleren op de basisschool’. Doel van de ééndaagse training is het verbeteren van de kwaliteit van het herkennen van problemen bij kinderen op basisscholen. Achtergrond is de ‘Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling’.

heeft. De training is vrij intensief, maar niet elk onderwerp is voor iedereen even interessant. Daarom gebruiken we veel verschillende werkvormen. Na deze training komt trouwens vaak naar voren dat leerkrachten beter toegerust zouden willen zijn voor het

in armoede... Een rijtje problemen en kansen dat tot mijmeren stemt. Juist ook vanwege het

De Elout van Soeterwoudeschool in Rotter-

plenair intermezzo, dan weer deden we op-

voeren van ‘moeilijke’ gesprekken met ou-

Waar ga je naartoe?

onderwijs. Want wat kun je betekenen als school

dam-Zuid deed de training in januari. Peter

drachten in tweetallen of met groepjes.’ Apon

ders.’ Ook voor die workshop kunnen scholen

Ik ben op weg naar jenaplanschool De Klimboom in Boskamp, iets buiten Olst in

voor sommige kinderen? Een kans op ontplooi-

Bijleveld en Ria Apon, respectievelijk direc-

vult aan: ‘Er zat vaart in en toch werd overal

bij de CED-Groep terecht.

Overijssel. Een kleine school met tachtig leerlingen.

ing, een tweede kans, een betere startpositie in

teur en intern begeleider vertellen waarom zij

de tijd voor genomen. De stof en de presenta-

de maatschappij? Er is veel wat je voor sommige

zich – met het hele team – aanmeldden. ‘Wij

tie deden precies wat ze doen moesten.’

Wat ga je daar doen?

kinderen die het tij niet van nature mee hebben,

vinden het belangrijk dat leerkrachten zoveel

De school wil graag meer weten over de spellingleerlijn van conceptscholen. Ze

kunt of moet betekenen.

mogelijk signalen van ouders en leerlingen

Checklist

geweld en kindermishandeling is een

herkennen, die er op kunnen duiden dat er

Een onderdeel dat veel indruk maakte, was

stappenplan voor iedereen die met kin-

Die opgave voor het onderwijs is misschien het

iets niet goed zit. Het kan haast niet anders of

het screenen van leerlingen. Apon: ‘Bij elke

deren werkt, ook onderwijsprofessionals.

willen hun spelling op een andere manier gaan aanbieden. Ik heb een afspraak met de directeur en een stamgroepleider.

De Rotterdamse Meldcode huiselijk

moeilijkste bij het thema kindermishandeling.

je merkt signalen niet op. Naarmate je beter

leerling moesten we ons afvragen: wat is mijn

Vanaf 2011 is een landelijke meldcode van

Waar ben je nu?

Omdat het maar zo weinig voorkomt (gemiddeld

weet waar je op moet letten, zie je minder

eerste gevoel bij dit kind? Bij een goed gevoel

kracht. Iedere school is dan verplicht een

Op de Veluwe. Ik heb nog vier minuten, dus ik kom mooi op tijd. Ik neem afslag

bij 0,72 procent van de kinderen), maar tege-

over het hoofd’, aldus Bijleveld. Apon: ‘Onder

zetten we een +, bij twijfel een +/- en bij een

meldcode te hebben en ernaar te han-

Deventer, de brug staat open, helaas... daar gaan mijn vier minuten. Na Deventer

lijkertijd zo afschuwelijk ingrijpend is voor een

de ib-ers leefde de behoefte aan een derge-

negatief gevoel een -.’ Vervolgens gingen we

delen. De CED-Groep helpt scholen – in

word ik over allerlei landweggetjes gestuurd, langs grote boerderijen, een man is

kind. Als thuis geen veilige haven is, waar kun

lijke training al geruime tijd. Problemen kun-

bij elkaar zitten om over de +/- kinderen te

2010 gratis – door middel van trainingen,

zijn paard aan het borstelen. Ik kijk op mijn TomTom... precies op de afgesproken

je als kind dan nog op rekenen? En hoe herken

nen zich bij leerlingen in elke groep voordoen.

praten. ‘De geplastificeerde checklist met

workshops en begeleiding.

tijd parkeer ik mijn auto, gelukkig gehaald!

je signalen van kindermishandeling en huiselijk

Het is dus noodzakelijk dat iedereen capabel

signalen is daarbij bijzonder handig. Het is

geweld?

is om de signalen goed te duiden.’

de bedoeling dat op den duur alle signalen in

Het team is heel goed te spreken over de

je hoofd zitten.’ Bijleveld: ‘Dit instrument is

Je motto?

12

‘Onze ervaring is dat dat het meeste effect

Je haalt het beste uit de anderen, niet door ze het vuur aan de schenen te leggen,

Op 1 januari 2011 zal de Wet Meldcode Kinder-

training en de erbij behorende map. Bijleveld:

bij ons al in praktijk omgezet. Het onderwerp

maar door het vuur in hun binnenste aan te wakkeren.

mishandeling en Huiselijk Geweld in werking tre-

‘Het was zeer afwisselend waardoor iedereen

komt ook geregeld op clustervergaderingen

(Bob Nelson)

den. Ook voor het onderwijs en de kinderopvang.

wakker en alert bleef. We kregen bijvoorbeeld

terug. Het is goed te merken dat het echt

een videofragment te zien, gevolgd door een

belangrijk is voor het hele team.’

Meer weten?

Maryse Bolhuis m.bolhuis@cedgroep.nl 010 4071514 www.cedgroep.nl/meldcode

13

CURSUSBUREAU

CURSUSSEN 2010-2011

AGENDA

1-JARIGE OPLEIDINGEN (start september) De rekenspecialist

We hebben een bijzonder

Rekenspecialist niet afronden zonder zelf een

aanbod voor de kinder-

beleidsplan te schrijven en te oefenen met

opvang samengesteld. Zo

een coachingsgesprek. Bij de cursus Werken

mogelijk subsidieert u de

met (groeps)handelingsplannen moet u ook

deelname via ’BKK’, ’FCB’ of

echt twee handelingsplannen schrijven, die

’VVersterk’. We merken dat

aan alle voorwaarden voldoen voor het cur-

er veel behoefte is aan de

suscertificaat wordt uitgereikt.

opleiding Intern begeleider kov en psz en de Groeps-

We bieden ook een mooi pakket aan scholin-

leidster Interactie Training.

gen bij producten van de CED-Groep. Daarbij

Wegens groot succes hebben

zijn scholingen voor Nieuwsbegrip; Taakspel;

we ook weer opgenomen:

Wijzer Onderwijs; Taaltrapeze; Fototaal;

De deelnemers leren niet alleen hun eigen reken-

25 mei voorlichtingsbijeenkomst Wat is RADslag?

er voor nodig is om dit met de hele school te doen.

22 september workshop Meldcode huiselijk geweld

Bekende knelpunten als automatisering van het

22 september workshop Kennismaken met de PH-meter

rekenen tot 20 en de tafels van vermenigvuldiging en

27 september workshop Wat is de 1-zorgroute?

het oplossen van contextopgaven komen uitvoerig

6 oktober studiemiddag Passend omgaan met verschillen

aan bod maar ook de referentieniveaus en de richtlij-

10 oktober studiedag Aan de slag met Schatkist

nen vanuit het ministerie. De cursus wordt afgerond

13 oktober cursus Aan de slag met Nieuwsbegrip Basis

met het schrijven van een rekenbeleidsplan.

3 november workshop Maak van kinderen enthousiaste lezers Conferenties en Beurzen

InstrumenTaal; het Onderwijscontinuüm;

11 juni lancering map Aandachtstekort en Gedragsstoornissen (vo)

hoeften van kinderen? Waarmee krijg ik een

Uk en Puk; Spelen in hoeken; Werken met

RADslag; Buitengewoon; DGM; de PH-meter;

8 september conferentie Opbrengstgericht werken

betere kijk op leerlijnen? Wat zijn praktische

verhaalbegrip en Bewegen, motoriek en

Ko-Totaal; GrIT en de 1-zorgroute.

18 juni conferentie Onderwijs kleur geven: kansrijk of utopie?

oplossingen bij organisatorische problemen?

leren bij jonge kinderen.

4-6 november beurs Kindvak Alle informatie over inhoud, actuele prijzen

23 november conferentie Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling (vo) 25-29 januari beurs NOT

Waar leert u nu het meest van? Achterover

en cursusdata vindt u in de gratis cursusbro-

meer professionaliteit. We leggen deze keer

zitten en luisteren of opdrachten maken en

chure of op www.cedgroep.nl/cursussen. Hier

veel nadruk op korte cursussen en trainin-

praktijksituaties samen bespreken? En wat te

kunt u ook online inschrijven. Voor cursussen

gen van twee tot zes bijeenkomsten, zoals:

denken van samen met anderen reflecteren

op de eigen werkplek en op maat contact op-

Automatiseren is te leren; Onderwijsassistent

over videobeelden die je moet maken over je

nemen met het Cursusbureau, 010 4071427,

leescompetent en Hoe verbeter ik mijn spel-

eigen handelen? Bij al onze cursussen moet

cursusbureau@cedgroep.nl.

lingonderwijs?

u actief aan de slag. Zo kunt u de opleiding

WAT IS ER NIEUW? Een kleine greep uit het grote aanbod

BINNENKORT

onderwijs? Hoe kan je de leerresultaten bij het taalonderwijs verbeteren? U krijgt meer kennis en inzicht in veranderings- en implementatieprocessen. Aan het einde van de cursus heeft u zelf een taalbeleidsplan opgesteld voor de eigen school.

Basiscursus interne begeleiding In deze cursus van acht hele dagen, leert u planmatig denken en handelen binnen de diverse vakgebieden. U leert gesprekken voeren met collega’s, hoe

26 mei Voorlichting over Nieuwsbegrip

u een groeps- en leerlingbespreking leidt en hoe u

Staat u op het punt een nieuwe methode voor begrijpend lezen te kiezen? Kom dan

kunt omgaan met weerstanden. Daarnaast wordt

naar deze gratis voorlichtingsbijeenkomst over Nieuwsbegrip en maak kennis met

veel aandacht besteed aan het maken van een

de methode en de mensen erachter. Heeft u vragen over de invoering van Nieuws-

meerjarig ontwikkelingsplan met betrekking tot

begrip als methode voor begrijpend lezen? Op deze middag zijn de onderwijsadvi-

de zorgstructuur op school en het maken van een

seurs van de CED-Groep aanwezig om al uw vragen te beantwoorden.

individueel plan en een groepsplan.

cursusbureau@cedgroep.nl Coaching voor directies en begeleiders rie en praktische tips aangeboden om voor

(start september 2010)

voor een succesvolle implementatie.

deze leerlingen tot een passend rekenaan-

• Herkennen van kindermishandeling en

• Opbrengstgericht werken voor ZML

bod te komen, rekening houdend met de

seksueel misbruik in de kinderopvang

Het Onderwijscontinuüm CED-Groep® en

referentieniveaus en/of minimumdoelen.

Een driedaagse training gericht op het

de leerlijnen zijn de basis van deze cursus.

• Motiveren is te leren

herkennen van kindermishandeling en

U leert wat datagestuurd onderwijs voor

Uitgangspunt is de motivatietheorie en die

seksueel misbruik en het vervolgens

u betekent, hoe u dit planmatig aanpakt

gaat u toepassen op een door u zelf inge-

adequaat handelen. Pedagogisch mede-

en hoe u draagvlak creëert. Afgestemd op

brachte casus. Tijdens de bijeenkomsten

werkers leren daadkrachtig te handelen en

ZML-onderwijs.

komt het oefenen van gesprekstechnieken

zich constructief en objectief op te stellen

• Video-interactie begeleiding voor de

en vaardigheden om te leren motiveren

in een situatie van kindermishandeling.

kinderopvang

veelvuldig aan bod. Ook is er terugkop-

• Aan de slag met het Onderwijs­

Video-Interactie begeleiding is een middel

peling op de door u gehanteerde aanpak.

continuüm

om de communicatie tussen medewerker

Centraal staat: Wat kunt u met deze

U heeft reeds een kennismakingswork-

en kind, medewerker en ouder of tussen

leerling en hoe krijgt u hem of haar weer

shop over het Onderwijscontinüm gevolgd

medewerkers onderling te optimaliseren.

gemotiveerd?

en u wilt er nu mee aan de slag. Hoe u

Uitgaande van positieve momenten in de

• Heldere communicatie

dit planmatig aanpakt en hoe u draagvlak

communicatie wordt de medewerker on-

Geïnspireerd op de werkwijze van The

creëert komt op deze studiedag uitgebreid

dersteund bij reflectie op eigen handelen.

Work© van Byron Katie. Tijdens deze dag maakt u kennis met ’Vier vragen en een

aan bod. Tijdens de terugkomochtend

Basiscursus Taalcoördinator Welke factoren zijn van invloed op goed taal-/lees-

Pedagogisch handelen; Kennismaken met

antwoorden op zulke vragen en zorgen voor

onderwijs te verbeteren, zij krijgen ook zicht op wat

13 oktober cursus Nieuwsbegrip invoeren als methode

Hoe krijg ik meer inzicht in de onderwijsbe-

De cursussen van de CED-Groep geven u de

14

Bijeenkomsten en workshops

krijgt u feedback op het lopende traject,

(start januari 2011)

omkering’ van Byron Katie. Dit is een ver-

kunt u ervaringen met collega’s uitwis-

• Zwakke rekenaars in de bovenbouw

bluffende manier om naar jezelf te kijken

selen en krijgt u praktische aanwijzingen

U krijgt in twee woensdagmiddagen theo-

en anderen te begrijpen.

4 juni Kinderopvang in de 21e eeuw

De cursus start met kennisoverdracht en het

Dag voor leidinggevenden in de kinderopvang. Met onderwerpen als afstemming

trainen van coachingsvaardigheden gedurende drie

kinderopvang en onderwijs, kwaliteit, wet- en regelgeving, Vitaal en Enneagram.

losse dagen. Daarna gaat u in uw eigen praktijk

m.david@cedgroep.nl

aan de gang. U moet rekening houden met pittige opdrachten, leeswerk en verslaglegging. In twee

11 juni Jeugdconferentie Dyslexie

dagen, aan het eind van het schooljaar, checken we

Speciaal voor kinderen met dyslexie uit groep 7 en 8 die willen meepraten over hun

wat goed ging en wat niet, wat u wilt vasthouden,

de hulp die ze nodig hebben. Per school mogen twee leerlingen en twee begeleiders

wilt loslaten of wilt verbeteren aansluitend op uw

deelnemen. lezenschrijven@cedgroep.nl

ontwikkelde visie op coachen. U vult gedurende de cursus uw digitale portfolio.

22 september Lezen rond de Kinderboekenweek De Kinderboekenweek 2010 staat in het teken van illustraties. Motto: De Grote

iCoach

TekenTentoonstelling- beeldtaal in boeken. Centraal op de bijeenkomst staat: Hoe

Tijdens de training werken de deelnemers aan een

breng je de Kinderboekenweek op een leuke manier onder de aandacht van de

eigen onderwijsinhoudelijk concept rondom de

leerlingen? Welke lessuggesties zijn afgestemd op het onderwerp van de Kinder-

inzet van ict, het schrijven van een ict-plan en het

boekenweek 2010? Met als gastspreker Harmen van Straaten.

zelf ontwerpen en uitvoeren van ict-geïntegreerde

g.vanderhorst@cedgroep.nl

lessen. Daarnaast worden meer algemene competenties van een iCoach onder de loep genomen

Conferentie begrijpend lezen

zoals didactische vaardigheden, communicatieve

Nieuwsbegrip bestaat vijf jaar en dat moet komend najaar gevierd worden met een

eigenschappen en coachingsvaardigheden.

grote conferentie over begrijpend lezen. Datum en inhoud van de conferentie zullen in de loop van mei op www.cedgroep.nl te vinden zijn. cursusbureau@cedgroep.nl

Meer cursussen op www.cedgroep.nl/cursussen

15

De werkdag van Richard van den Oever Organisatie- en innovatieadviseur en GZ-psycholoog, r.vandenoever@cedgroep.nl

’s Morgens breng ik een bezoek aan basisschool De Klinker in Spijkenisse voor overleg met de intern begeleidster en voor onderzoek bij één van de leerlingen.

Diagnostisch onderzoek bij een leerling uit groep 4 met rekenproblemen. Zowel de technische als de inzichtelijke kant van het rekenen wordt zo in kaart gebracht.

Door middel van oefeningen en opgaven proberen we er achter te komen waardoor het rekenproces stagneert, zodat er een handelingsplan gemaakt kan worden om de problemen te verhelpen.

Overleg met de intern begeleidster van de school. Samen met één van mijn stagiaires bespreken we diverse leerlingen met leer- en/of gedragsproblemen en zoeken we naar oplossingen. Ook bespreken we groepsprocessen en schooloverstijgende zaken.

Deze middag is de derde middag en tevens afsluiting van de cursus. Na eerdere bijeenkomsten over ADHD, agressie en autisme ’s Middags ben ik op het hoofdkantoor in Rotterdam en geef ik een een cursus over psychische problemen bij leerlingen aan een groep leerkrachten van diverse basisscholen

gaat het vanmiddag over NLD (niet verbale leerstoornis, red.) en angststoornissen.