KlasseApart, oktober 2014

OKTOBER 2014 NUMMER 3

JAARGANG 12

INFORMATIEBLAD RELATIES CED-GROEP

SPECIAL LEIDERSCHAP Lead Like a Champion Opbrengstgericht sturen Vernieuwing in de kinderopvang

N I E U W S

De CED-Groep traint professionals en adviseert beslissers in onderwijs en kinderopvang. En ontwikkelt innovatieve educatieve producten. Dat is wat we doen. Maar

INHOUD

SPECIAL LEIDERSCHAP

niet wat we zijn. Bij de CED-Groep zijn we van alle onderwijsmarkten thuis. We zijn innovatief en hebben een grote passie voor kansen voor kinderen. Maar voor alles zijn we trots op resultaat. Als het een professional lukt om kinderen het beste uit zichzelf te laten halen, hebben wij echt iets bereikt.

CED-Groep bereikt Postadres: Postbus 8639 3009 AP Rotterdam

Volg ons

LOCATIE MAARTENSDIJK Postadres: Postbus 25 info@cedgroep.nl

3738 ZL Maartensdijk

10 ‘Verbeterslag vraagt om versterking vakmanschap’ Leiderschap: kunnen en durven sturen

Leiderschap Opbrengstgericht werken, zorgen voor een doorgaande leerlijn, passend onderwijs waarmaken: er wordt heel wat gevraagd van onderwijsgevenden. Om dat allemaal te realiseren moeten zij goed waarnemen, de doelen scherp voor ogen houden, en natuurlijk hun tijd effectief inzetten. De ondersteuning van een sterke schoolleider is hierbij van groot belang. De training Lead Like a Champion ondersteunt schoolleiders bij de kwaliteitsverbetering.

Directeur Frank van Lier van basisschool De Borch in Rosmalen volgde deze training met zes collega’s. Dat inspireerde hem om dit schooljaar zijn planning anders aan te pakken: ‘Ik wil meer met de inhoud en de opbrengsten bezig zijn. Ik ga mijn tijd anders indelen en duidelijker prioriteiten stellen.’

Van Lier: ‘Het ging mij ook om de vervolgstap: hoe sluit je de coaching van je collega’s aan op die analyse? Ik vind dat de training daar goede suggesties voor geeft.’

Opbrengstgericht sturen kan een groot verschil maken, merkte ook het Antoniuscollege in Gouda. De 4D-aanpak (data, duiden, doelen, doen) maakte de resultaten op allerlei niveaus zichtbaar. Leraren werden ‘getriggerd’ doordat ze de effecten van het eigen handelen zagen.

Nadat de juiste gegevens waren verzameld, was de weg vrij voor analyse, beslissen of actie nodig is en vaststellen waaruit die actie moest bestaan.

En natuurlijk geldt voor de kinderopvang even zeer dat goed leiderschap het verschil kan maken.

Bij de Stichting Kinderopvang Maassluis werden locatiemanagers getraind om vernieuwingen zo in te voeren, dat pedagogisch medewerkers er goed mee verder konden. ‘Daar hebben we veel aan gehad,’ zegt beleidsmedewerker Veronica Korpel. ‘Vooral aan het terugkijken. Is iets goed gegaan of moet het juist anders? Wat goed is gegaan kan je verder uitbouwen.’

COLOFON keer per jaar verschijnend informatieblad van de CEDGroep over (nieuwe) diensten, producten en aspecten van educatieve dienstverlening in de praktijk; bestemd voor scholen, onderwijsinstellingen en overige relaties.

ISSN 1571-660 jaargang 12 nummer 3 oktober 2014

2

KlasseApart oktober 2014 nummer 3

8 ‘Ik ga duidelijker prioriteiten stellen’ Dát helpt: eerst alle belangrijke taken inplannen

www.cedgroep.nl

REDACTIONEEL

klasseApart is een drie

6 ‘Praktisch en van hoog niveau’ Lead Like a Champion helpt schoolleiders effectiever handelen

12 Vernieuwingen in de kinder­ opvang: geschikte momenten leren zien én benutten ‘De sector bestaat vooral uit doeners, die met hun hart werken‘ 3 Nieuws 14 MAGiTO

vormgeving Pressure Line

oplage 14.000 KlasseApart gratis ontvangen?

Mail uw adresgegevens naar: klasseapart@cedgroep.nl

Tijdens de Nationale Onderwijsweek 2014, begin oktober, is de OnderwijsTopTalentPrijs op een bijzondere manier hebben onderscheiden. De OnderwijsTopTalentPrijs bestaat uit

een brochure ontwikkeld over seksuele

bronzen trofee en een geldbedrag. De prijs is een initiatief van het Instituut voor Nationale

opvoeding voor ouders met kinderen van

Onderwijs Promotie (INOP) in samenwerking met OCW, AOb, Edupub en de vakbladen Didac-

0-18 jaar met een beperking. De brochure

tief en Van 12 tot 18. Elke inzending is vooraf bekeken door terzake deskundigen, waaronder

biedt ouders informatie en tips over de

algemeen directeur/bestuurder van de CED-Groep Theo Magito. Ten tijde van het maken van

seksuele ontwikkeling en opvoeding

deze KlasseApart was de winnaar nog niet bekend.

van kinderen en jongeren met een licht

Kijk voor de uitslag op www.toptalentprijs.nl

verstandelijke, auditieve, visuele of lichamelijke beperking, een stoornis in het autisme spectrum en ADHD. De brochure is tot stand gekomen met hulp van meelezende ouders uit het speciaal onderwijs en ouderorganisaties zoals BalansDigitaal. De brochure is onderdeel van het project ‘Van Kwetsbaar naar Weerbaar’, waarin de CED-Groep en Rutgers WPF samenwerken. Het project heeft als doel om seksuele voorlichting in het (voortgezet) speciaal onderwijs te verbeteren. Het project duurt tot oktober 2015.

U kunt de brochure downloaden via: www.cedgroep.nl/brochureseksueleopvoeding

even denken…

Onder de titel ‘even denken…’ verschenen twee nieuwe uitgaven: • even denken… Denkgesprekken met kinderen • even denken… Vragenlijst Denkprocessen ‘even denken… Denkgesprekken met kinderen’ is een herziene versie van het boek DGM in de praktijk, het handboek voor Denkstimulerende Gespreksmethodiek.

Het boek bevat uitgeschreven activiteiten met suggesties voor denkvragen, die prikkelen tot nadenken en

Denkgesprekken met kinderen

praten. Er zijn denkvragen op vier niveaus. De vragen op de hogere niveaus doen een beroep op de taal-denkontwikkeling. Voorop staat dat de kinderen plezier beleven aan de activiteiten.

Vragenlijst Denkprocessen Ook nieuw is ‘even denken… Vragenlijst Denkprocessen (VLDP)’. De VLDP is onlangs opnieuw uitgebracht na een normeringsonderzoek. U kunt de diagnostische toets gebruiken om de communicatievaardigheden van kinderen te testen.

Meer informatie: www.cedgroep.nl/webwinkel

16 ‘Binnen korte tijd haalden we onze ambities’

19 Agenda 20 De werkdag van Mireille David

druk MediaCenter Rotterdam redactie-adres CED-Groep Postbus 8639 3009 AP Rotterdam klasseapart@cedgroep.nl

CED-Groep in jury OnderwijsTopTalentPrijs 2014 uitgereikt aan twee studenten die zich in het kader van hun studie aan een lerarenopleiding

15 Voor één middag: kinderredactie Nieuwsbegrip

website www.cedgroep.nl foto voorpagina Jan van der Meijde

N I E U W S

Rutgers WPF en de CED-Groep hebben

14 SPOT op Ester van den Boog

18 Leren voor de toekomst redactie Frank Brouwer Lot Hannik Marijke Nijboer (eindredacteur) Carolien Rebel Elly van der Zel

Seksuele opvoeding van kinderen met een beperking

N I E U W S

Rectificatie ZML Talita Koemi heeft ons erop gewezen dat in het artikel ’Van kwetsbaar naar weerbaar’ (KlasseApart mei 2014) een belangrijk stuk zin is weggevallen. De volledige zin had moeten zijn: ’ZML Talita Koemi, die lessen seksuele vorming in de eerste leerjaren aanbiedt binnen het vak verzorging, werkt sinds dit schooljaar met de nieuwe leerlijnen.’ Hierbij onze excuses - de redactie.

NIEUW IN WEBWINKEL CED-Groep hoofdsponsor van Hét Congres

Lespakket Goed Geld

Centraal dit jaar staan leerlingen in

Goed Geld is een nieuw lespakket voor vakantiescholen. Het

het so én po die extra zorg en aandacht

lespakket is geschikt voor leerlingen die na de zomervakantie

nodig hebben. Ons thema: het verschil

naar groep 7 of 8 gaan. Omgaan met geld en het Wereld Na-

maken in de klas. Kom langs bij onze

tuur Fonds zijn de thema’s die aan bod komen. In het pakket

stand op 28 november in Papendal,

wordt gewerkt aan begrijpend lezen, rekenen, groepsvorming,

Arnhem. Bezoek onze workshops,

sociale competentie en reflectie op het eigen leerproces. Zo

bijvoorbeeld: Breinbewust lesgeven net

maken de kinderen een goede start in het nieuwe schooljaar.

de 10 Breinsleutels.

Het niveau van dit lespakket komt overeen met niveau B van Nieuwsbegrip en niveau B1 van Nieuwsrekenen.

Meer informatie op

Het pakket biedt lesstof voor tien dagdelen. Elk dagprogram-

www.cedgroep.nl/hetcongres

ma (met uitzondering van de eerste en de laatste dag) bevat lesstof voor 2,5 tot 3 uur.

Zie ook pagina 18

Meer informatie: www.cedgroep.nl/webwinkel

KlasseApart oktober 2014 nummer 3

3

N I E U W S

N I E U W S

N I E U W S

Conferentie 5 november:

Stimuleren van jonge kinderen, wat werkt nu echt?

U i t n o d i g i n g

Conferentie

Stimuleren van jonge kinderen Wat werkt nu echt? .a.

Met oeseman r. L prof. d

Woensdagmiddag 5 november 2014

N I E U W S

N I E U W S

Toetstrainingen Nederlands 3F/4F

Heel wat kinderen beginnen met een ach-

maatschappij. Wat maakt vroegkinderlijke

De toetsen Nederlands vormen soms een barrière voor pedagogisch

terstand aan het basisonderwijs, waardoor

stimulering effectief en hoe kan opbrengstge-

medewerkers en hbo’ers in de kinderopvang. Sommigen worstelen

hun schoolcarrière van het begin af aan niet

richt spelen, werken en leren hieraan bijdra-

met de digitale toetsing en de tijddruk; anderen hebben last van

optimaal verloopt. Vandaar dat veel beleids­

gen? Op deze vragen krijgt u antwoord tijdens

opspelende zenuwen. Voor hen, en voor degenen die nog (net) niet

makers en wetenschappers ervoor pleiten

de Conferentie Stimuleren van jonge kinderen.

geslaagd zijn en nog wat extra willen oefenen, zijn de toetstrainingen

om de ontwikkeling van jonge kinderen in

De conferentie, die wordt gehouden in Capelle

van de CED-Groep bedoeld. U kunt kiezen uit drie trajecten: Lezen

de kinderopvang en de onderbouw van het

aan den IJssel, is bedoeld voor mensen die

naar 3F, Luisteren op niveau 3F en Spreken en gesprekken voeren

primair onderwijs planmatig te stimuleren.

werken in de onderbouw van het po of in de

3F. Voor hbo’ers op de groep is er het traject Lezen en luisteren 4F.

Zo profiteren deze kinderen daadwerkelijk

kinderopvang.

De trajecten zijn afzonderlijk te boeken. U oefent één keer per traject

van het onderwijs dat zij ontvangen en kun-

Meer informatie en inschrijven via: www.

met een genormeerde toets: TOA (Toets Onderwijs Arbeidsmarkt).

nen zij vervolgens goed participeren in de

cedgroep.nl/conferentiejongekind

Hiernaast werken we met toetsvaardigheden en krijgt u uitleg bij de moeilijke onderdelen. Natuurlijk oefenen we ook met meerkeuzevragen, zowel schriftelijk als digitaal, en leert u hoe u stress en

Teach Like a Champion voor het jonge kind

examenangst de baas kunt worden. De trainingen vinden plaats bij de CED-Groep in Rotterdam of Maartensdijk, maar kunnen ook op locatie worden verzorgd.

Inschrijven via www.cedgroep.nl/inschrijventoets Thea Brejaart, t.brejaart@cedgroep.nl

N I E U W S

Thuis aan de slag met Groeten uit…

Spelenderwijs kunnen ouders een grote, positieve bijdrage leveren aan de leerontwikkeling van hun kind. Daarom is er Groeten uit…! Een kleurrijk magazine voor ouders en hun kinderen uit groep 1 tot en met 4. In dit magazine staan praktische ideeën, waarmee ouders thuis een rijke taalomgeving kunnen bieden. Afgelopen zomer verscheen Groeten uit… in Rotterdam, Rijswijk en Dordrecht. Daarnaast heeft Ridderkerk inmiddels een eigen Groeten uit…: daar gaan ze er mee aan de slag tijdens de Week van de Opvoeding (6 tot en met 13 oktober).

Heeft u interesse in een magazine voor uw eigen gemeente of regio? Neem contact met ons op, dan kijken we wat we voor u kunnen betekenen. We kunnen een blad samenstellen naar uw wensen en accenten. Er is ruimte voor een voorwoord van wethouder of burgemeester.

Maryse Bolhuis, m.bolhuis@cedgroep.nl www.cedgroep.nl/groetenuit

Antipestprogramma’s

Veel leerkrachten zijn al geïnspireerd geraakt door de 49 didactische technieken van Teach Like a Champion. Uit het werkveld kwamen echter geluiden

Pesten staat volop in de belangstelling. De CED-Groep vindt het belangrijk dat leerlingen leren

dat dit boek niet op elk vlak van toepassing is voor de jongste kinderen. Het

om op een positieve manier met elkaar om te gaan. Het aanleren van positief gedrag kan gaan

lesgeven aan jonge kinderen vraagt vaak om een andere benadering.

over de leerhouding (met bijvoorbeeld Taakspel) of over het stimuleren van democratisch en open burgerschap (met bijvoorbeeld De Vreedzame School).

Daarom wordt op dit moment gewerkt aan een publicatie en trainingen voor nulgroepen en het kleuteronderwijs. Dit pakket inspireert en ondersteunt

De commissie Antipestprogramma’s, onder leiding van het Nederlands Jeugdinstituut, be-

pedagogisch medewerkers en leerkrachten van deze jongste groepen, zodat

stempelde negen van de 61 beoordeelde programma’s als ‘veelbelovend’. De CED-Groep, ont-

zij hun eigen vaardigheden versterken en het beste uit de kinderen halen. De

wikkelaar van drie van deze programma’s (Taakspel, De Vreedzame School en PRIMA), heeft

versie Teach Like a Champion - het jonge kind verschijnt binnenkort.

erkende trainers voor de meeste veelbelovende programma’s, waaronder KiVa.

Liesbeth Stout-Kreuk, l.kreuk@cedgroep.nl

Maak op woensdag 29 oktober kennis met alle anti-pestprogramma’s die we in huis hebben.

Meer informatie en inschrijven: www.cedgroep.nl/antipestbijeenkomst

Teachnederland www.facebook.com/teachnederland

Foto Jan van der Meijde

Kinderopvang wordt lerende organisatie

4

Taalaanpak voor groep 7 en 8 Zijn uw talentvolle leerlingen uitgekeken op

Taal in Uitvoering bestaat uit tien modules op

Hoe word je als kinderopvangorganisatie een

Een tweede onderzoek bracht in kaart hoe de

kwaliteit in de kinderopvang. Dit boek is gratis

de gewone methode? Of wilt u leerlingen bij-

twee niveaus. Iedere module is een op zich-

lerende organisatie? Vanuit die vraag voerden

projecten een jaar later waren verankerd in

te downloaden via www.pedagogischkader.

spijkeren op het gebied van taal? Met Taal in

zelf staande lessenserie van vier à vijf les-

Marije Boonstra van de CED-Groep en IJs-

de organisaties. Een combinatie van de resul-

nl. De CED-Groep begeleidt kinderopvangor-

Uitvoering werken leerlingen van groep 7 en 8

uren. Een module bevat leerlingmateriaal en

brand Jepma van Sardes twee onderzoeken

taten van beide onderzoeken met bevindingen

ganisaties die op weg willen naar een lerende

samen aan een concrete eindopdracht waar-

een docentenhandleiding. Taal in Uitvoering

uit bij elf kinderopvangorganisaties. Deze

uit de wetenschappelijke literatuur leidde tot

organisatie om zo de kwaliteit op de groepen

voor ze een bepaalde taaltaak moeten (leren)

is bedoeld voor leerlingen in groep 7 en 8 van

organisaties voerden met budget van Bureau

een handzaam boek vol tips en suggesties

te verhogen.

uitvoeren. Zij verzamelen bijvoorbeeld tips om

het reguliere basisonderwijs. U kunt de tien

Kwaliteit Kinderopvang (BKK) een project uit

voor managers in de kinderopvang die willen

Marla van Berge Henegouwen

met geld om te gaan en maken hiervan een

modules los inzetten naast de taalmethode.

om hun leercultuur te vergroten. De onder-

bouwen aan een lerende organisatie: Leren-

m.vanbergehenegouwen@cedgroep.nl

scheurkalender.

www.cedgroep.nl/webwinkel

zoekers kwamen tot een aantal bouwstenen.

derwijs: Samen werken aan pedagogische

KlasseApart oktober 2014 nummer 3

Foto Jan van der Meijde KlasseApart oktober 2014 nummer 3

5

SPECIAL LEIDERSCHAP

Lead Like a Champion helpt schoolleiders effectiever handelen

‘Praktisch en van hoog niveau’ tekst Ronald Buitelaar

Opbrengstgericht werken en de invoering van passend onderwijs

strategie en planning. Dat is evenwichtskunst waarbij je als schoolleider goed moet weten

dat ze (te) weinig van de onderwijspraktijk

wat je prioriteiten zijn. Dat is de essentie van

effectief mogelijk te werken. Een

zien en zijn daar ook allerminst tevreden over,

je vak.’

maar vinden het moeilijk om daar verandering in te brengen. Wij adviseren om minimaal

‘Nu kan ik weer verder’

de klas raakt én een beroep doet

een keer per twee weken een kwartier tot een

Ze benadrukken dat er wordt verwacht

op de sturende kwaliteiten van de

half uur in een klas door te brengen, maar dat

dat schoolleiders die zich voor de training

lukt de meesten niet. Terwijl ze dan nog maar

inschrijven, al wel de nodige bagage hebben:

enkele procenten zien van wat er in de klas

‘We hebben weinig leesmateriaal en richten

gebeurt.’ Waarmee de twee adviseurs niet

ons vooral op de praktijk, maar veronderstel-

willen beweren dat je de ondersteuningskwa-

len wel een zeker niveau. We nemen school-

liteit moet afmeten aan het aantal klassen-

leiders niet bij de hand, maar bouwen voort

bezoeken dat een directeur doet: ‘Regelmatig

op de kennis en kunde die zij zich al eerder

kennis nemen van wat er in de klassen

meester hebben gemaakt. Het is leuk om te

gebeurt is belangrijk, maar kan eventueel

horen dat cursisten dat onderschrijven. Zo

worden uitbesteed aan een ander lid van het

horen we regelmatig de verzuchting: ‘‘Hier

managementteam, of kan een LB-taak zijn.

heb ik écht iets aan gehad. Nu kan ik weer

Belangrijker is dat de schoolleider leert zien

verder.’’ Het laat zien dat er behoefte is aan

hoe belangrijk zijn rol is in de professionali-

extra tools en hulp om die tools gericht in te

sering van het team.’

kunnen zetten. Wij zorgen dat er een voortdu-

pion ontwikkelde de CED-Groep een training die schoolleiders daarbij ondersteunt.

Lead Like a Champion is een training voor schoolleiders in het primair onderwijs1. De training is mede gebaseerd op onderzoek door de Amerikaan Paul Bambrick-Santoyo.

Hij onderzocht waar directeuren hun tijd aan besteden en kwam tot de ontdekking dat schoolleiders op succesvolle scholen aanzienlijk meer tijd besteden aan directe ondersteuning van leraren dan hun collega’s op minder succesvolle scholen.

‘Als de leraar het goud van de school is, moet alles erop gericht zijn om hem optimaal te laten functioneren,’ zeggen adviseurs2 Carla Versteeg en Carla van Doornen. Lead Like a Champion is gebaseerd op dat inzicht en geeft schoolleiders praktische handvatten om het eigen handelen en dat van leerkrachten naar een hoger plan te tillen.

Professionalisering De modulaire training begint met het bijhouden van directietijd, waarbij de schoolleider de eigen activiteiten in categorieën noteert.

Carla en Carla: ‘Uit die data blijkt onveran-

KlasseApart oktober 2014 nummer 3

concreet maken veronderstelt weloverwogen

maar weinig zicht hebben op wat er in de groepen gebeurt. Veel van hen realiseren zich

schoolleider. Met Lead Like a Cham-

6

‘De complexiteit zit in de uitvoering. Juist het

besteden aan gesprekken en regelzaken,

versterken de noodzaak om zo ontwikkeling die én de leraar voor

Carla Versteeg (links) en Carla van Doornen: ‘Alles moet er op gericht zijn de leraar optimaal te laten functioneren.’ foto Jan van der Meijde

derlijk dat de meeste schoolleiders veel tijd

rende relatie is met de praktijk van alledag, Doelen stellen

door de opdrachten op schoolniveau te laten

Tijdens de training leren de schoolleiders

uitvoeren. We beginnen met de praktijk en

onder meer hoe zij data kunnen gebruiken

plaatsen die in een theoretisch kader. Uit

om zicht te krijgen op ondersteuningsbe-

reacties blijkt dat daar waardering voor is.

hoeften van teamleden: ‘Een schoolteam is te

Men vindt de training ‘praktisch en van een

vergelijken met een groep leerlingen en kent

hoog niveau’.

meestal een normaalverdeling: het grootste gedeelte heeft een gemiddeld niveau, een klein percentage heeft extra ondersteuning nodig en een nog kleiner percentage functioneert excellent. Het is aan de schoolleider om

Meer weten?

Carla Versteeg c.versteeg@cedgroep.nl

op basis van deze kennis en in samenspraak met het team doelen te stellen en acties te plannen. Waarbij elke leraar, ook de excellente, uitgedaagd moet worden om zich verder te

Meer weten?

verbeteren.’ De adviseurs beamen dat dit vrij

Carla van Doornen

eenvoudig klinkt, maar wijzen erop dat goed

c.vandoornen@cedgroep.nl

moet worden nagedacht over de vormgeving:

1 De CED-Groep werkt aan een doorontwikkeling van Lead Like a Champion voor so, sbo en vo.

2 Carla van Doornen is senior organisatieadviseur. Carla Versteeg is projectleider Lead Like a Champion

KlasseApart oktober 2014 nummer 3

7

SPECIAL LEIDERSCHAP

Dát helpt: eerst alle belangrijke taken inplannen

‘Ik ga duidelijker prioriteiten stellen’ tekst Marijke Nijboer

Frank van Lier, directeur van basisschool De Borch in Rosmalen, wilde

Carla Versteeg: ‘Ik adviseur directeuren om

in. Dan ben je bezig met: wat wil ik, wat doe ik

in handen waarvan ik denk: yes, daar kan ik

de meest belangrijke zaken, zoals teamverga-

op dit moment en hoe vindt de beroepsvereni-

meteen mee aan de slag. We hebben bijvoor-

deringen en belangrijke activiteiten, meteen

ging dat het zou moeten zijn? Dat persoonlijk

beeld leren werken met de datamuur. Na elke

vast te leggen in hun agenda. Van oudsher

koersonderzoek is met ieder individueel

bijeenkomst krijg je praktijkopdrachten mee

‘Ik vond dat ik beter toegerust zou moeten

Lead Like a Champion gaat ervan uit dat de

doen directeuren alles wat er op hun bord

besproken. Vervolgens formuleerde iedereen

die je gaat uitvoeren met je team. Ik neem

zijn met tools en vaardigheden, om op een

directeur als onderwijskundig leider ver-

komt. Maar moet je echt alle avonden bij de

een doel vanuit zijn onderzoek en de analyse

de data van mijn school, die we op de cursus

goede manier met opbrengsten binnen de

antwoordelijk is voor de resultaten van zijn

rapportbesprekingen aanwezig zijn? Wat le-

van zijn data. Daarna kan het opbrengstge-

hebben bestudeerd, mee terug om met mijn

school aan de slag te kunnen,’ vertelt Frank

leerkrachten. Schoolleiders zouden liefst

vert dat op; past dat bij de visie van je school?

richt werken beginnen.’ Wat hem zeer beviel:

collega’s te bespreken. Ik zal mijn eigen am-

zich meer gaan richten op de op-

van Lier. Hij kaartte dit aan tijdens een functi-

elke twee weken iedere leerkracht moeten

Het werkt echt beter als je alle werkelijk

‘Iedereen werd gevraagd om de lat net iets

bitie voor onze school systematisch bespre-

brengsten van zijn school. Hij vond

oneringsgesprek met zijn bestuur. ‘De reactie

bezoeken. Dat betekent dat zij hun werkweek

belangrijke zaken voorrang geeft en vastlegt

hoger te leggen, zodat de opbrengsten uitein-

ken met mijn team. Vervolgens wil ik met alle

was: ga maar eens kijken hoe je je hier verder

nauwgezet moeten plannen. Het plannen en

in je agenda, inclusief de leerkrachtbezoeken.

delijk echt omhoog zouden gaan.’

collega’s individueel de ambities bespreken

weerklank bij zes collegadirecteuren

8

Directeur Frank van Lier: ‘Ik krijg graag instrumenten in handen waar ik meteen mee aan de slag kan.’ foto Denise Heins

die ze hebben voor een aantal vakgebie-

in kunt verdiepen, eventueel samen met col-

het stellen van prioriteiten zijn dan ook twee

Dan houd je zo’n 10% vrij voor andere dingen.’

van zijn bestuur. Gezamenlijk volgen

lega’s.’ Frank gooide een balletje op in het di-

belangrijke onderdelen van de training.

Frank: ‘Ik ga komend schooljaar mijn plan-

Sparren

den, en voor hun leerlingen in de groep van

zij de training Lead Like a Champion.

rectieoverleg, waarop zes collegadirecteuren

ning anders aanpakken. Ik wil meer met de

Frank vindt ook het ‘samen sparren’ een

komend schooljaar. Zo maken we samen een

KlasseApart oktober 2014 nummer 3

zich bij hem aansloten. Inmiddels heeft het

Eyeopener

inhoud en de opbrengsten bezig zijn. Ik ga

waardevol element van de training. ‘Het is

begin met opbrengstgericht werken. Als het

zevental al een aantal trainingsbijeenkomsten

Frank en zijn collega’s inventariseerden drie

proberen om mijn tijd wat anders in te delen;

goed om samen met collega’s te reflecte-

goed is, wordt dat op een gegeven moment

van Lead Like a Champion achter de rug.

weken lang hoe zijzelf hun werktijd besteed-

ik wil duidelijker prioriteiten gaan stellen.’

ren op je werk. We hebben bijvoorbeeld alle

zichtbaar in hogere opbrengsten.’

Frank wilde graag leren om data beter te ana-

den. Dat was een eyeopener. De directeur: ‘Ik

Tijdens een ‘persoonlijk koersonderzoek’ gaf

citogegevens van onze scholen in een format

lyseren. ‘Het ging mij ook om de vervolgstap:

ben directeur van een niet al te grote school.

elke deelnemer aan hoe hij zijn leiderschap

ingevoerd en in tweetallen bekeken. Dan

hoe sluit je de coaching van je collega’s aan

Ik heb geen administrateur, dus ik maak zelf

wil invullen, en welk professioneel gedrag

hoor je hoe de ander daarmee bezig is. Ik heb

op die analyse? Ik vind dat de training daar

heel wat kantooruurtjes. Het is goed om daar

daar bij past. Frank: ‘Daarbij bracht Carla de

prachtige dingen gehoord.’ Zelf is hij prak-

goede suggesties voor geeft.’

eens een overzicht van te zien.’ Projectleider

competenties van het schoolleidersregister

tisch ingesteld. ‘Ik krijg graag instrumenten

Meer weten?

Carla Versteeg c.versteeg@cedgroep.nl

KlasseApart oktober 2014 nummer 3

9

SPECIAL LEIDERSCHAP

Leiderschap: kunnen en durven sturen

‘Verbeterslag vraagt om versterking vakmanschap’

maken van klassen of individuele leerlingen.’

lijke arrangementen voor. Belangrijk voordeel

moeten worden. Als je daar iets aan wilt doen

Na het verzamelen van de juiste gegevens

is dat de school al eerder is gaan werken

zullen afspraken gemaakt moeten worden die

is de weg vrij voor vervolgstappen. Brigitte:

met clustervoorzitters die het opbrengstge-

voor alle vakken gelden.’

‘Analyseren wat opvalt in de informatie,

richt werken binnen de alfa, bèta en gamma

beslissen of actie nodig is en vaststellen waar

clusters stroomlijnen. Clustervoorzitter

Gemeenschappelijke taal

die actie uit moet bestaan. Oftewel de door

Arie-Willem Stek: ‘Clustering leert docenten

Volgens Brigitte en Ank ligt de sleutel tot het

aantal jaar geleden onder druk. Reden voor de schoolleiding om een

de CED-Groep ontwikkelde 4D-aanpak: data,

en secties verder te kijken dan het eigen vak

succes bij het overleg in en met de secties:

aanpak in huis te halen waarbij op elk niveau opbrengstgericht wordt

duiden, doelen, doen.’

en te denken vanuit onderwijsbehoeften van

‘Als je een inhoudelijke verbeterslag wilt ma-

leerlingen. Een belangrijke eyeopener voor

ken, moet je het vakmanschap in de secties

tekst Ronald Buitelaar

De onderwijsresultaten van het Antoniuscollege in Gouda stonden een

gestuurd. Brigitte van Hilst, adviseur bij de CED-Groep, verzorgde het

Nieuwe onderwijsdoelen

veel docenten.’ Hij geeft een voorbeeld: ‘Veel

versterken. Door een gemeenschappelijke

ondersteuningstraject en zag hoe leraren ‘getriggerd’ werden bij het zien

Normaal gesproken neemt Brigitte de tijd

van onze havo-leerlingen hebben een geringe

taal te ontwikkelen, wordt voor iedereen dui-

van de effecten van hun eigen handelen.

om naar alle opbrengsten te kijken. Het

woordenschat en ervaren daardoor proble-

delijk waar de begrenzingen van de verschil-

Antoniuscollege stelt echter meteen nieuwe

men met taal. Dat probleem doet zich niet

lende arrangementen liggen en wordt het

onderwijsdoelen op het niveau van jaarlagen

alleen bij Nederlands voor, maar bij elk vak

verbeteren van de resultaten een gezamen-

en klassen en schrijft daar onderwijsinhoude-

waarbij langere teksten gelezen en begrepen

lijke uitdaging.’ Brigitte zegt ‘weer eens’

Ank Brent werd drie jaar geleden aangesteld

wensen en zo kwamen we in contact met

tussen de cijfers voor het centraal- en het

gemerkt te hebben hoe docenten getrig-

als locatieleider van het Antoniuscollege. Zij

Brigitte van Hilst.’

schoolexamen. Indicatoren dus waar ook

gerd kunnen worden als ze merken hoeveel

de onderwijsinspectie naar kijkt. Als je écht

invloed hun handelen heeft op de resultaten

trof een school ‘in verval’ aan. ‘De sfeer was

10

De docenten kunnen in één oogopslag zien welke leerlingen extra ondersteuning nodig hebben. foto Jan van der Meijde

ongedwongen maar de onderwijskwaliteit

Juiste vragen stellen

opbrengstgericht wilt sturen heb je informatie

liet te wensen over en het leerlingenaantal

Brigitte brengt allereerst in beeld hoe de

op alle niveaus nodig. Per sectie, per vak, per

De Masterclass Opbrengstgericht sturen is bestemd voor teamleiders, sec-

dat leerlingen ook zelf verantwoording leren

liep terug.’ Oorzaak: de school had lange tijd

school op resultaten stuurt. ‘Het manage-

docent en per leerling. Voor elk niveau zijn

tieleiders en directies in het voortgezet onderwijs. De Masterclass bestaat

dragen voor hun leerproces: ‘Ontzettend mooi

vooral in ‘kansen voor leerlingen’ gedacht

mentteam maakte gebruik van een dashboard

overzichten te maken waarop je kunt sturen.

uit vier bijeenkomsten van vier uur, maar lengte en inhoud kunnen even-

om Willie Wortellampjes bij docenten te zien

en minder in ‘sturen op capaciteiten van

– Cum Laude van Magnaview - waarmee

Het gaat er alleen wel om de juiste vragen te

tueel worden uitgebreid. Aan de orde komt in ieder geval: interpretatie van

gaan branden’.

leerlingen’. Gevolg: relatief veel leerlingen

allerlei rapporten kunnen worden uitge-

stellen’. Brigitte geeft enkele voorbeelden: ‘Je

verschillende soorten data, het professionele gesprek over verhoging van de

die onderwijs volgden op een niveau dat niet

draaid. Een goed sturingsinstrument, dat

kunt over een periode van vijf jaar per vak de

resultaten van leerlingen, inzicht krijgen in succesfactoren om opbrengsten

aansloot bij hun capaciteiten. ‘Toevallig zag

echter vooral werd gebruikt om inzicht te

gemiddelde CE-cijfers in kaart brengen en die

in de klas te verhogen, en leren werken met de 4D-aanpak.

ik een bericht van de CED-Groep over een

krijgen in de ‘hoogste’ opbrengstindicatoren:

afzetten tegen het landelijk gemiddelde. Maar

www.cedgroep.nl/4d, www.opbrengstgerichtwerken4d.nl

Masterclass Opbrengstgericht sturen,’ zegt

het rendement van onder- en bovenbouw,

je kunt ook de cijfers van een docent vergelij-

Ank. ‘De inhoud ervan sloot goed aan bij onze

het gemiddelde eindcijfer en het verschil

ken met die van vakcollega’s, of overzichten

KlasseApart oktober 2014 nummer 3

van hun leerlingen en hoe belangrijk het is

Meer weten?

Brigitte van Hilst b.vanhilst@cedgroep.nl

KlasseApart oktober 2014 nummer 3

11

SPECIAL LEIDERSCHAP

Vernieuwingen in de kinderopvang: Geschikte momenten leren zien én benutten tekst Ineke Westbroek

Nieuwe programma’s en methodes, ingrijpende veranderingen door reorganisaties en dan ook nog een doorgaande lijn moeten realiseren naar de school: er komt heel wat af op leidinggevenden in de kinderopvang. De CED-Groep helpt locatiemanagers om al die vernieuwingen zo in te voeren, dat pedagogisch medewerkers er goed mee verder kunnen. Dat gebeurt met coaching en intervisiebijeenkomsten.

beeld opbrengstgericht werken te overzien en

groep en geven suggesties hoe groepsleid-

er sturing aan te geven voor peuterleidsters,

sters kunnen leren om geschikte momenten

voor wie zoiets taaie kost is.’ Daarom houdt

te benutten.’

Suze de ondersteuning zo concreet mogelijk.

‘De sector bestaat vooral uit doeners, die met hun hart werken‘

12

Pedagogisch medewerkers leren om te zien wanneer een kind toe is aan een volgende stap. foto Jan van der Meijde

‘Ik loop op de werkvloer met de leidinggeven-

Daarbij moeten ook weerstanden worden

den mee en verzamel voorbeelden waarmee

overwonnen, merkt Veronica: ’Groeps-

ik de theorie aan de praktijk kan koppelen,’

leidsters schrikken van alweer een nieuw

schetst zij. Als voorbeeld noemt zij het

programma; ze vrezen dat ze schools moeten

werken met de 4 D’s (data, duiden, doelen en

gaan lesgeven. De borging van ontwikkelings-

doen) van opbrengstgericht werken. ‘Een kind

gericht werken is een hele kluif, mede omdat

stelt een slimme vraag over een verhaaltje

het een omslag in denken vergt. Bij activitei-

en geeft daarmee aan toe te zijn aan een vol-

ten moeten groepsleidsters zich afvragen wat

gende stap. Wij leren leidinggevenden, onder

kinderen er voor hun ontwikkeling aan heb-

andere met videotrainingen, om dit soort

ben. Het is belangrijk dat locatiemanagers

momenten te herkennen en om deze kennis

duidelijk maken dat pedagogisch medewer-

door te geven aan pedagogisch medewer-

kers in grote lijnen kunnen blijven werken

kers.’ ‘Daar hebben we veel aan gehad,’ zegt

zoals ze gewend zijn, en dat je kinderen ook

Veronica Korpel. ‘Vooral aan het terugkijken.

spelenderwijs iets kunt leren. De CED-Groep

Is iets goed gegaan of moet het juist anders?

laat op een heel praktische manier zien hoe

Wat goed is gegaan, kun je verder uitbouwen.’

dit kan bij de dagelijkse activiteiten. ’ Komend jaar worden locatiemanagers en

Weerstand overwinnen

pedagogisch medewerkers geschoold in het

Als gevolg van bezuinigingen door de overheid

overbrengen van ontwikkelingsgericht wer-

kampt SKM de laatste jaren met de sluiting

ken naar collega’s in de groepen. Een goede

Tijdgebrek is een hinderpaal bij het doorvoe-

te herkennen en te benutten die geschikt zijn

coachingbijeenkomsten hoe zij samen kunnen

behoefte aan een leidinggevende die houvast

van groepen en vestigingen. Reorganisaties

zet, vindt Veronica: ‘Pedagogisch medewer-

ren van vernieuwingen in de kinderopvang.

voor het doorvoeren van vernieuwingen.’ De

zorgen voor een doorgaande lijn in het pro-

biedt. Dat is zeker zo wanneer er veranderin-

kosten veel tijd, en dat gaat ten koste van het

kers hebben soms het gevoel dat hen van bo-

Locatiemanagers hebben het druk en weten

adviseur van de CED-Groep ondersteunt hen

gramma dat zij gebruiken. Daarnaast volgen

gen moeten worden doorgevoerd. Adviseur

structureel inbedden van nieuwe ontwikkelin-

venaf van alles wordt opgelegd. Dat voorkom

vaak niet hoe ze hiervoor tijd vrij kunnen

daarin met coaching op de werkvloer. Tijdens

managers en pedagogisch medewerkers

Suze van de Pol traint leidinggevenden in

gen. ‘Ook hierbij,’ benadrukt Veronica Korpel,

je wanneer een collega het overbrengt.’

maken. Veronica Korpel, beleidsmedewer-

intervisiebijeenkomsten leren locatiema-

een opfriscursus voor het werken met hun

de kinderopvang hierin. ‘De sector bestaat

‘gaat het om het creëren van momenten om

ker bij de Stichting Kinderopvang Maassluis

nagers hoe zij pedagogisch medewerkers

programma’s.

vooral uit doeners, die niet gewend zijn aan

observatielijsten in te vullen of aan de slag

(SKM): ‘Locatiemanagers moeten allereerst

kunnen helpen bij de invoering van nieuwe

reflecteren,’ vertelt zij. ‘Ze hebben dat in hun

te gaan met kinderen die toe zijn aan een

tijd creëren voor de coaching van pedago-

methodes en het omgaan met veranderingen.

Houvast

opleiding niet geleerd. Het zijn fantastische

volgende stap. Dat kan bijvoorbeeld door een

gisch medewerkers. Vervolgens moeten zij

Leidinggevenden van scholen en kinder-

Ook als het kwaliteitssysteem op orde is

regelaars, die werken met hun hart en hun

efficiënte taakverdeling met collega’s op de

deze medewerkers leren om de momenten

opvanginstellingen leren tijdens andere

en de groepen lekker draaien, bestaat er

handen. Ook voor leidinggevenden is het

groep. De CED-adviseurs leren mij om die

knettermoeilijk om een proces van bijvoor-

momenten te herkennen. Ze kijken mee in de

KlasseApart oktober 2014 nummer 3

Meer weten?

Suze van de Pol s.vandepol@cedgroep.nl

KlasseApart oktober 2014 nummer 3

13

MAGiTO

SPOT

Voor één middag: kinderredactie Nieuwsbegrip

Passend leiderschap Bij aanvang van dit schooljaar werd de wet Passend Onderwijs van kracht. Dat was een belangrijk moment, want voortaan draagt het onderwijs in gezamenlijkheid de verantwoordelijkheid voor alle kinderen. Slimme en minder slimme kinderen, breed getalenteerde en beperkt toegeruste kinderen, kinderen met een gezond lichaam en kinderen met fysieke handicaps, enzovoort, enzovoort. Dat stelt in veel situaties extra eisen aan onderwijsgevenden.

Je moet je verdiepen in de specifieke kenmerken van een kind. En vervolgens een oplossing vinden voor het geven van dagelijks onderwijs aan de groep waarbinnen dat kind een plaats verdient. En dat allemaal met dezelfde handen, ogen en stem waarmee je vorig jaar ook onderwijs gaf.

Hoewel er natuurlijk in sommige situaties ook extra ondersteuning in de klas kan zijn. In de praktijk vormt passend onderwijs een hele opgave.

Goed bestuur kan onderwijsgevenden daarbij ondersteunen. Maar passend onderwijs is ook voor bestuurders een hele opgave. Passend onderwijs moet immers gestalte krijgen vanuit samenwerkingsverbanden (swv’s) die nu

Wie ben je?

Ester van den Boog. Ik woon in het voormalige dorp Vreeswijk, nu onderdeel van Nieuwegein. Ik werk sinds vijf jaar bij de CED-Groep als senior adviseur voor Het Jonge Kind en als accountmanager.

Waar kom je vandaan en waar ga je naartoe?

Ik kom van ons kantoor in Maartensdijk en ga naar de Peuterhof in Bunschoten- Spakenburg.

Wat ga je daar doen?

Deze avond rond ik samen met de pedagogisch medewerkers van peuterspeelzalen het Kwetternest en de Peuterhof de vve-training Puk & Ko af. Dit traject heeft anderhalf jaar geduurd. In deze laatste training staat het beredeneerd, doelgericht werken met Puk & Ko centraal. We gaan aan de slag met het doordacht opzetten van de activiteiten waarbij de pedagogisch medewerkers een aantal didactische vaardigheden inzetten die bijdragen aan hogere opbrengsten. Na dit inhoudelijke deel van de avond geven de pedagogisch medewerkers zelf een presentatie als afsluiting van de training. Ze reflecteren op hun eigen ontwikkeling, bespreken de behaalde successen en formuleren aandachtspunten voor de toekomst. Na de uitreiking van de certificaten sluiten we feestelijk af met een hapje en een drankje.

tekst Renate Mamber

Het was een 1-aprilgrap, maar honderden kinderen meldden zich ervoor aan: een baan bij de redactie van Nieuwsbegrip. Om het enthousiasme te belonen nodigde de redactie dertig kinderen uit om een middag te komen kijken en van het echte werk te proeven. Een elfjarige deelnemer: ‘Ik wil deze middag nog wel vijf keer doen.’

De 1-aprilgrap was te leuk om niet te geloven:

Alsof het ging om de toegang tot Willie

meisje. Een ander groepje zocht ondertussen

dat je als kind een dag in de week voor de

Wonka’s chocoladefabriek, zo verdrongen

op internet naar informatie over tornado’s in

redactie van Nieuwsbegrip mocht werken, je

de kinderen zich in het kenniscentrum van

Nebraska. Ook de loom-rage werd gekozen:

die dag niet naar school hoefde en dat je nog

de CED-Groep. Het team van Nieuwsbegrip

‘Zullen we er een foto van de uitvinder bij

in nogal wat swv’s ondersteuningsplannen die bol staan

betaald kreeg ook. Massaal meldden kinde-

heette hen welkom en vertelde hoe een werk-

doen?’

van de organisatorische en financiële bezweringsformules

ren zich aan.

dag op de redactie eruit ziet. ‘Weten jullie dat

waarbij de kool en de geit worden gespaard. Niet helemaal

‘Omdat ik goed ben in taal en geïnteresseerd

Nieuwsbegrip in één dag wordt gemaakt?’

Leukste middag

onbegrijpelijk, want ook samenwerken moet je leren. Dat

ben in nieuws,’ betoogde een jongen. ‘Omdat

vroeg projectleider Marianne Molendijk. ‘En

‘Het lijkt makkelijk, maar dat is het niet,’

geldt ook voor bestuurders. Maar het is wel jammer.

ik later zelf journalist wil worden,’ zei een

dat meer dan zesduizend scholen ermee

zei een jongen na afloop. ‘Leuk om te doen,

meisje. ‘Omdat ik al vanaf mijn derde het hele

werken?’

maar wel veel werk,’ verzuchtte een meisje.

een wettelijke basis hebben. Samenwerking is echter niet in alle regio’s een vanzelfsprekendheid: dikwijls is er concurrentie tussen schoolbesturen. Daar kan een strijd om bevoegdheden en middelen uit voortvloeien. Dus zie je

Want de ambitie van passend onderwijs verdient bij ieder

Wat is je motto?

Ga uit van de kracht van mensen.

‘Je moet veel doen in korte tijd.’ Een elfjarige

alfabet ken,’ stelde een andere jongen.

swv een sterke inhoudelijke en onderwijskundige visie,

14

Kinderen uit het hele land werken aan een onderwerp voor Nieuwsbegrip. foto Jan van der Meijde

Spitten en zoeken

deelnemer: ‘Ik wil deze middag nog wel vijf

waardoor onderwijsgevenden, leerlingen en ouders zich

Uit heel het land

De kinderen gingen ook zelf aan de slag.

keer doen.’ En: ‘Het was de leukste middag

gesteund voelen. Een visie die niet uitgaat van het behoud

De teleurstelling was groot toen ze hoorden

Ze kozen een onderwerp uit het nieuws en

van mijn leven.’

van bestuurlijke belangen, maar die zich richt op het

dat het een grap was, maar een middag op de

schreven daar een stukje over. In groepjes

bieden van optimaal onderwijs voor alle leerlingen. De ont-

redactie was een hele troost. De redactie se-

van vijf spitten ze kranten uit en doorzochten

www.nieuwsbegrip.nl

wikkeling van een dergelijke visie zou passend leiderschap

lecteerde daarvoor dertig kinderen. Jongens

ze het internet. ‘Ik heb hier iets over ISIS-

zijn. Een mooie ambitie voor al die nieuwe coördinatoren

en meisjes in de leeftijd van acht tot twaalf

rebellen, maar dat is vast te moeilijk,’ zei een

en directeuren van swv’s!

acht jaar kwamen uit heel het land. Sommi-

meisje. ‘Er is toch weer een wolf in Nederland

gen maakten een reis van 2,5 uur met trein en

gezien?’ suggereerde een ander.

Theo Magito is algemeen directeur/bestuurder van de

tram. ‘Mijn leerkracht kon niet,’ vertelde een

Eén groepje koos voor een reddingsoperatie

CED-Groep.

jongen uit Assen. ‘Maar gelukkig wilden mijn

voor een gewonde onderzoeker in een grot.

opa en oma mee.’

‘Hoe schrijf je speleologie?’ peinsde een

@magitoT

KlasseApart oktober 2014 nummer 3

www.facebook.com/nieuwsbegrip

Meer weten?

Marianne Molendijk m.molendijk@cedgroep.nl @nieuwsbegrip

KlasseApart oktober 2014 nummer 3

15

MONTESSORISCHOOL HELMOND WERKT OPBRENGSTGERICHT

‘Binnen korte tijd haalden we onze ambities’ tekst Renate Mamber

Montessorischool Helmond startte ruim twee jaar geleden een traject om de opbrengsten van de school te verbeteren.

Met de aanpak Opbrengstgericht werken in 4D hadden ze snel resultaat. ‘Ik vind ook belangrijk dat het werkplezier van de leerkrachten is vergroot,’ zegt directeur Jolanda Duijvestijn. ‘En het heeft veel bureaucratie weggenomen.’

Opbrengstgericht werken in 4D verloopt volgens een vast stramien: je verzamelt data uit leerlingvolgsystemen en citoscores, analyseert die, je stelt doelen en gaat daar vervolgens mee aan de slag. De focus op data en data-analyse lijkt op gespannen voet te staan met het idee van het al spelend lerende kind. Maar volgens Jolanda Duijvestijn gaan die twee elementen goed samen, ook binnen een Montessorischool. ‘Je moet heel duidelijk bij je eigen visie blijven,’ zegt ze. ‘Als je gaat vernieuwen, doe je dat vanuit die visie. Zo’n toets is gewoon een extra gegeven; een middel waarmee je naar je eigen onderwijs en

‘Het werkplezier van de leerkrachten is vergroot.’ foto’s Gerard van Hal

handelen kunt kijken. Niet meer of minder dan dat.’

‘We zijn nu proactief bezig’

Knelpunt

nog extra focussen op rekenen. Dat gebeurt

een formulier ‘kindbehoefte’. Vroeger waren

Voordat de school aan het verandertraject

Jolanda ervoer de factor tijd als het groot-

binnen de Montessorigedachte, waarbij de

we bezig met tien handelingsplannen waar-

begon, was er volgens Jolanda al een open

ste knelpunt in het traject. ‘Je moet oplet-

rekendoelen worden geplaatst binnen een

van we ons soms afvroegen of die wel iets

Positief-kritisch

houding. ‘Je moet als directeur werken aan

Joyce Kruys, die het traject begeleidt, merkte

doelen stellen.’ De school verbond vervolgens

ten dat je niet te snel gaat. Ik heb soms het

kosmisch perspectief. Dit houdt in dat steeds

opleverden. We zijn nu proactief bezig. Dat

een positief-kritische houding naar jezelf en

dat de leerkrachten ervoor open staan om

doelen aan de groepsplannen. Het team keek

jaarplan aangepast om het team meer lucht

de samenhang en het grotere verband worden

werkt plezierig en haalt een hoop druk weg.

elkaar, en zorgen dat de sfeer veilig is.’ Om-

met alle data aan de slag te gaan. Zij stelde

goed naar wat het wilde bereiken op school-

te geven. Soms moet je zeggen: laat die

getoond.

Als ik terugkijk op de afgelopen drie jaar,

dat die instelling er was, kon het team open

vervolgens samen met het team, op grond

niveau, groepsniveau en leerkrachtniveau.

teamvergadering volgende week maar zitten

over de data praten. ‘We leggen de opbreng-

van de aanwezige data, ambities vast.

Ook bij de praktische uitvoering stond Joyce

en concentreer je op de klas.’ De resultaten

Werkplezier

klaar met advies.

van de aanpak bleven niet lang uit. Jolanda:

Naast de opbrengsten ziet Jolanda nog meer

sten van de leerkrachten echt op tafel,’ vertelt

16

zie ik dat onze leerkrachten nog alerter en

Jolanda. ‘We kijken: bij jou gaat rekenen heel

Naar opbrengsten kijken

‘Joyce heeft antwoord op de vragen van leer-

‘Het leuke was dat we binnen korte tijd onze

voordelen. ‘Ik vind ook belangrijk dat het

wat beter dan bij mij, hoe is je dat gelukt?

Jolanda: ‘Wat we van Joyce hebben geleerd is

krachten,’ zegt Jolanda. ‘Ze kan heel kritisch

eerste ambities haalden. Het werkt echt. De

werkplezier van de leerkrachten is vergroot.

Leerkrachten moeten niet het gevoel krijgen

dat we nu aan de hand van onze opbrengsten

kijken naar de opbrengsten, maar ook naar je

opbrengsten gaan omhoog en dat is ook voor

De wetenschap dat ze bezig zijn met de juiste

dat ze worden afgerekend. Het gaat om colle-

kunnen zien wat een leerkracht heeft gedaan.

effectieve instructie. Haar klassenobservaties

de leerkrachten leuk om te zien.’

doelen, geeft duidelijkheid en rust. En het

giale ondersteuning: wat kan ik van jou leren

Heeft die zich vooral gericht op de zwakke

hebben dankzij haar deskundigheid kwalita-

De school richtte zich op rekenen, lezen en

levert tijd op; het heeft een hoop bureaucratie

of wat kun jij een ander leren. Dat is heel be-

leerlingen of juist op de meer begaafden?

tief veel waarde. De CED-Groep is altijd van

spelling. Op al deze punten zijn de opbreng-

in onze organisatie weggenomen. We hebben

langrijk in een lerende organisatie.’ Adviseur

Aan de hand daarvan kunnen we weer nieuwe

de nieuwste ontwikkelingen op de hoogte.’

sten verbeterd. Dit schooljaar wil het team

nu onze arrangementen, een groepsplan en

KlasseApart oktober 2014 nummer 3

deskundiger zijn geworden.’ www.opbrengstgerichtwerken4d.nl

Meer weten?

Joyce Kruys j.kruys@cedgroep.nl

KlasseApart oktober 2014 nummer 3

17

AGENDA

CURSUS- EN CONFERENTIEBUREAU CED-GROEP

21ste Eeuwse vaardigheden

Leren voor de toekomst

STUDIE(MID)DAGEN EN WORKSHOPS

OOK REN? E L R O O D ed! € 500 go je t u n e B Kijk op .nl/ groep www.ced ssen cursu

vr 31/10

Spelen in hoeken voor de kinderopvang

HET JONGE KIND

wo 12/11

Werken met Knuffels

di 28/10 NCKO module 1: Kwaliteitsmonitor wo 12/1 Signaleren van ontwikkelings­

Scholen bereiden leerlingen voor op hun

ken. Ook sociale vaardigheden zijn belangrijk,

worden teams of individuele leerkrachten op

wo 26/11

Nieuwsbegrip: omgaan met verschillen in de groep

toekomst. Op school krijgen zij als het goed is

zoals het kunnen afstemmen met anderen.

deze punten geschoold.

ma 8/12

Leerlingen met autisme in het vo en mbo

vr 12/12

Verantwoord plannen en borgen

vr 14/11 Hbo’er op de groep,

de kennis, vaardigheden en waarden mee die

problemen

ze straks nodig hebben om deel te nemen en

Vaardigheden

Onderzoek

wo 21/01

Spelen in hoeken voor kleuters

vr 21/11 Intern begeleider voor kov en psz

bij te dragen aan de maatschappij. Maar wat

In hoeverre komt uw aanbod daaraan te-

Dit begeleidingstraject sluit aan bij het advies

wo 4/02

Werken met Nieuwsbegrip en Woordenschat

do 15/1 Opbrengstgericht werken met kleuters

moet de school precies bieden? Naarmate

gemoet? De CED-Groep helpt scholen om

‘Een eigentijds curriculum’ van de Onderwijs-

de maatschappij zich ontwikkelt, verandert

op dit punt prioriteiten te stellen, het eigen

raad. Ter ondersteuning van dit advies voerde

immers ook het beeld van welke kennis,

curriculum te analyseren en desgewenst aan

de CED-Groep een onderzoek uit naar de

vaardigheden en waarden er in de toekomst

te scherpen.

toekomstbestendigheid van het curriculum.

nodig zijn.

De lesinhoud blijft op nummer één staan.

Het onderzoek ‘De jeugd heeft de toekomst.

Samen met de school kijken we welke denk-

Het onderwijs ook?’ kunt u downloaden via

Kritisch denken

en samenwerkingsvaardigheden daarnaast in

www.cedgroep.nl/onderzoekcurriculum

Na de Tweede Wereldoorlog lag de nadruk

het curriculum kunnen worden ingevlochten.

op individuele ontplooiing en mondigheid.

Ook besteden we aandacht aan de vaardig-

Nu zien we dat individuele ontwikkeling niet

heid om je te kunnen verplaatsen in een

voldoende is: de maatschappij vraagt om

ander (perspectief nemen) en het sturen van

mensen die hun eigen kwaliteiten inzetten

het eigen handelen (zelfregulatie). Verder

om gezamenlijk kennis te ontwikkelen. In de

nemen we het ICT-gebruik onder de loep en

21ste eeuw hebben mensen complexe cogni-

helpen we de school om dit beter in te zetten

tieve vaardigheden nodig, zoals kritisch den-

voor het leren voor de toekomst. Indien nodig

wo 14/1 Overgang van 1 naar 2 naar 3 BINNENKORT wo 15 oktober Roermond Conferentie Breinsleutels Herhaling van de eerdere succesvolle conferenties, gebaseerd op het boek Breinsleutels. Met welke didactische gereedschappen, waarvan onderzoek aantoont dat zij het leren effectief ondersteunen, kunt u (vanuit neurologisch oogpunt) het beste aan de slag? In het boek worden tien Breinsleutels besproken waarmee u ‘breinbewuster’ en daarom effectiever kunt lesgeven. www.cedgroep.nl/conferentiebreinsleutels

Meer weten?

Lisette Ligtendag l.ligtendag@cedgroep.nl

wo 29 oktober Maartensdijk Presentatie anti-pestprogramma’s Weet u nog niet met welk anti-pest programma u wilt werken? De CED-Groep organiseert op woensdagmiddag 29 oktober een bijeenkomst waarin u kunt kennismaken met anti-pestprogramma’s als KiVa, De Vreedzame School en Taakspel. www.cedgroep.nl/agenda

CED-GROEP HOOFDSPONSOR HÉT CONGRES 2014

wo 5 november Capelle aan den IJssel Conferentie Stimuleren van jonge kinderen, wat werkt echt?

Velen pleiten ervoor om de ontwikkeling van jonge kinderen in de kinderopvang en de onderbouw van het primair onderwijs planmatig te stimuleren. Maar wat maakt dat vroegkinderlijke stimulering al dan niet werkt? www.cedgroep.nl/conferentiejongekind do 27/vr 28/za 29 november Den Bosch

Hét Congres vindt jaarlijks plaats en gaat over

van leerlingen die meer zorg en aandacht

­CED-Groep zes presentaties:

onderwijs aan leerlingen die extra begeleiding

nodig hebben.

• Lead Like a Champion (Gerdien Griffioen)

en ondersteuning nodig hebben. Voorheen

Het inhoudelijke programma bestaat uit

• Opbrengstgericht werken in 4D – gedrag

betrof dit vooral het (v)so, en nu – in het kader

meer dan 40 presentaties binnen de thema’s

van de wet Passend Onderwijs - ook het po.

arbeidstoeleiding, gedrag & autisme, ICT,

• Copernicus (Ariane van Dijk)

De CED-Groep is hoofdsponsor van Hét

professionalisering en specialismen. Tijdens

• Ouderbetrokkenheid (Maryse Bolhuis)

Congres 2014, dat plaatsvindt op vrijdag 28

de plenaire opening, Het (a)sociale brein,

• Breinsleutels (Marald Mens)

november in Congrescentrum Papendal te

zal Margriet Sitskoorn ingaan op de relatie

• Seksuele vorming (Tim Micklinghoff)

Arnhem. Op deze dag geven we samen met de

tussen hersenen en gedrag. Hoe motive-

Daarnaast is de CED-Groep, zoals ieder jaar,

organisatoren, De Onderwijsspecialisten en

ren specifieke delen van ons brein bepaald

met een stand aanwezig op de beursvloer.

LECSO, invulling aan een actueel programma.

gedrag, bepaalde gevoelens en bepaalde

Er worden nieuw ontwikkelde expertise en

wensen?

(Audrey Machielsen)

Meer informatie over Het Congres: www.hetcongres.nl

‘good practices’ gedeeld. Daarnaast worden

18

CURSUSSEN (startdatum)

er verschillende samenwerkingsvormen

Inhoudelijke bijdrage CED-Groep

en initiatieven tussen regulier en speciaal

De CED-Groep is hoofdsponsor en levert

(basis) onderwijs gepresenteerd. Met elkaar

een belangrijke bijdrage aan de inhoude-

Informatie over CED-deelname:

verkennen we de mogelijkheden en kansen

lijke invulling. Binnen een eigen program-

Keeke Dielemans

binnen een passende leeromgeving. Hiermee

malijn, met als thema ‘Het verschil maken

www.cedgroep.nl

proberen we de ontwikkeling te stimuleren

in de klas’, verzorgen specialisten van de

k.dielemans@cedgroep.nl

KlasseApart oktober 2014 nummer 3

info@hetcongres.nl

Beurs Kindvak KindVak is de vakbeurs voor professionals in de kinderopvang, buitenschoolse opvang, brede scholen en jeugdzorg. Deze zogeheten kindpro’s hebben ieder hun eigen specialiteit, maar vormen gezamenlijk het team. www.kindvak.nl vr 28 november Arnhem Hét Congres Hét Congres is de ontmoetingsplaats voor iedereen die betrokken is bij leerlingen met een speciale onderwijsvraag. Er zijn tientallen boeiende presentaties, workshops en netwerkbijeenkomsten waarin de laatste ontwikkelingen aan bod komen. www.hetcongres.nl di 27 t/m za 31 januari Utrecht Beurs Nationale Onderwijstentoonstelling De Nationale Onderwijstentoonstelling (NOT) is de grootste vakbeurs voor professionals in het po, vo en mbo. Ruim 400 exposanten brengen u het nieuwste uit de markt.

De NOT kent de trends en na één bezoek bent u weer helemaal bij. www.not-online.nl Kijk voor meer informatie op www.cedgroep.nl/agenda.

wo 28/1 Het kinderbrein, motoriek en leren 0-7 jaar wo 28/1 Zelfstandig werken met kleuters

PO EN SO di 28/10 Basiscursus Taalcoördinator po wo 29/10 Basiscursus Passend omgaan met verschillen in de klas wo 29/10 Coöperatieve leerstrategieën do 30/10 Basiscursus Gedragspecialist wo 5/11 Basiscursus Hoogbegaafdheid do 6/11 Basiscursus Bouwcoördinator di 11/11 DGM voor logopedisten en IB’ers wo 12/11 Ernstige rekenproblemen en dyscalculie do 20/11 Herzie Dyslexie wo 26/11 Consultatieve leerlingbegeleiding voor IB’ers wo 10/12 Teachcoördinator wo 14/1 Het Lerende brein wo 21/1 Psychische problemen bij leerlingen vr 8/1

In vertrouwde handen

di 13/1

Vernieuwde Masterclass Opbrengst­ gericht werken in 4D

do 15/1 Borging van De Vreedzame School wo 4/2

Automatiseren is te leren

di 4/2

Anti-pestcoördinator

wo 11/2 Basiscursus Teach Like a Champion po, Zwolle

VO EN MBO di 28/10 Training Mentorvaardigheden B (vo) di 28/10 Begrijpend lezen in één dag vo en mbo di 4/11

Opbrengstgericht sturen in het vo

wo 5/11 Werken met Nieuwsbegrip vr 14/11 Leesexpert vo ma 17/11 Krachtig schrijfonderwijs do 20/11 Datacoach taal vo en mbo di 25/11 Basiscursus Teach Like a Champion do 5/2

Haal meer uit uw leerlingvolgsysteem

voor taal Bekijk het complete aanbod op www.cedgroep.nl/cursussen. www.facebook.com/cursusbureau @cursusced

KlasseApart oktober 2014 nummer 3

19

DE WERKDAG VAN MIREILLE DAVID Mireille David is adviseur bij de CED-Groep, werkzaam bij Het Jonge Kind. m.david@cedgroep.nl

foto’s Jan van der Meijde

Als adviseur kom ik op verschillende locaties en ik reis dan ook veel met de auto.

Mijn werkdag begint met het aanpassen van de website en afronden van de nieuwsbrief Het Jonge Kind. Deze digitale nieuwsbrief verschijnt vijf keer per jaar en lezers komen uit alle delen van het land.

Bij peuterspeelzaal Olleke Bolleke in Strijen bezoek ik de groepen en film een aantal activiteiten. Buiten maak ik een praatje met de kinderen en speel even mee in de zandbak.

Hier ontstaan leuke gesprekken!

Na afloop heb ik een overleg met de pedagogisch medewerkers en bespreken wij de groepsbezoeken.

Voor de gemeente Spijkenisse organiseer ik een vve-congres in het Carlton Oasis. Als inleider heb ik Edwin Rutten, beter bekend als ‘Ome Willem’, ingeschakeld. Op locatie neem ik het draaiboek door.

’s Middags haal ik mijn kinderen Ilan en Shana uit school op. Hun basisschool wordt door collega’s van de CED-Groep begeleid en het is dan ook bijzonder om elementen vanuit Nieuwsbegrip en Teach Like a Champion als ouder mee te maken.