SPECIALE EDITIE VOORJAAR 2012
INFORMATIEBLAD RELATIES CED-GROEP
PASSEND ONDERWIJS MET HET ONDERWIJSCONTINUÜM CED-GROEP® Passend onderwijs is onze passie.
speciale editie van KlasseApart krijgt u een
onderwijs(ondersteunings)profiel beschrij-
De afgelopen jaren hebben we handige rou-
idee van de momenten in het proces waarbij
ven tot het werken met ontwikkelings
tes uitgezet, slimme programma’s bedacht
wij voor u van betekenis kunnen zijn. Van
perspectieven.
en compacte trainingen opgezet. Scholen
passend indiceren tot het begeleiden van
Doe uw voordeel!
door het hele land profiteerden al. Met deze
leerlingen met leesproblemen. Van een
SPECIAL PASSEND ONDERWIJS Passend onderwijs vraagt om samen-
stelling horen in elkaars verlengde te liggen.
inrichting van het Onderwijscontinuüm. Als
werking en afstemming in de regio. Eén
Het Onderwijscontinuüm CED-Groep® levert
de school de opbrengsten gaat verhogen door
overkoepelend onderwijsinhoudelijk kader
dit kader (zie schema).
de versterking van het leerkrachthandelen, dan verandert ook het onderwijsprofiel van de
met één taal is daarvoor onontbeerlijk. De onderwijs(ondersteunings)profielen van de
Passend onderwijs moet ook opbrengstge-
onderwijsvoorzieningen en de indicatie
het uitgangspunt. Ze zijn onmisbaar voor de
HET ONDERWIJSCONTINUÜM
Opbrengstgericht werken in 4D: verrassend passendzijn hiervoor richt zijn. De referentieniveaus scholen, het dekkende netwerk, de speciale
Inhoud
van het samenwerkingsverband.
Proces
Toetsing / LVS
Data
Onderwijsleerproces - Leerstofaanbod in • leergebieden • kerndoelen • subdoelen • leerlijnen / tussendoelen - Klassenmanagement - Leertijd - Didactisch handelen - Pedagogisch handelen - Schoolklimaat
school. En daarmee het dekkende netwerk
Leerstandaard
Type arrangement
Gevorderd (±25%)
Talentarrangement Verdiept arrangement
Voldoende (±50%)
Basisarrangement
Minimum (±15%)
Intensief arrangement
< Minimum (±10%)
Zeer intensief arrangement Zeer intensief arr. + Zorg
Opbrengsten op groeps- en leerlingniveau
Opbrengsten op schoolniveau
Opbrengsten op regionaal niveau
Leerkracht
Directie
Bestuurder
Duiden
±25% ±75%
Vergelijken met standaarden
±90%
100%
Doen (Groepsplan) Wijs toe aan juiste arrangement, uitgaande van het ontwikkelingsperspectief, passend bij de leerroute die past bij het uitstroomprofiel dat past bij de uitstroombestemming (Verbeterplan)
Onderwijscontinuüm CED-Groep®
Aansturing groep
Doelen Aansturing onderwijsprofiel
Aansturing dekkend netwerk
PASSEND INDICEREN
Financiële prikkel houdt zorgleerling binnenboord Met de komst van Passend onderwijs is de tijd voorbij dat kinderen voor extra ondersteuning op school eerst een label opgeplakt moesten krijgen. Maar hoe stimuleer je reguliere scholen deze leerlingen een passend
bouw van een financieringssystematiek die deze denkwijze ondersteunt en stuurt erop aan dat scholen gaan nadenken: hoe komt het dat kinderen uit de wijk bij ons hun school
onderwijsaanbod te doen? Daarvoor ontwikkelde Chris Struiksma van de
niet afmaken; wat moet er in ons aanbod
CED-Groep ’Passend Indiceren’, een financieringssystematiek die boven-
verbeteren?
dien budgetoverschrijding van scholen voorkomt.
Binnenkort presenteert de CED-Groep met een overzicht van de inhoudelijke consequenties en een rekenmodule voor de financiële
Kinderen gingen tot nu toe naar het speciaal
Pilot
onderwijs op basis van stoornissen of handi-
Zestien scholen van swv Zuid-Kennemerland
caps. De rugzakjes die zij meekregen, worden
deden mee aan een pilot rond passend indice-
formeel afgeschaft, maar ze zouden best
ren. Uitgangspunt is dat scholen worden ge-
eens langs de achterdeur kunnen terugkeren.
stimuleerd om zoveel mogelijk leerlingen met
Lucas Rurup, directeur samenwerkingsver-
een ondersteuningsbehoefte binnenboord te
band (swv) Zuid-Kennemerland: ‘Een swv
houden. ‘Als swv geven wij alle basisscholen
mag via de eigen indicatiecommissie beslis-
geld per leerling. We hebben gekeken waar
sen dat de rugzak blijft.’
leerlingen die nu in het sbo en so zitten van-
Zuid-Kennemerland zal dat waarschijnlijk
daan komen. Het verwijzen zonder financiële
niet doen. ‘Wij denken meer de inclusieve
consequenties maakt plaats voor het inkopen
kant op,’ zegt Lucas. ‘Wij vinden dat kinderen
van zorg door de reguliere school die zorg-
thuisnabij goed onderwijs moeten krijgen.’
plicht heeft voor de betreffende leerling.’
Zuid-Kennemerland geeft een eigen draai
De regeling is nog niet waterdicht. Zo is het
aan het landelijke begrip ’zorgprofiel’ of
lastig om te bepalen of er scholen zijn die
’ondersteuningsprofiel’, waarmee een school
meer zorgleerlingen hebben dan andere, en
consequenties.
dus meer geld
‘Scholen gaan nadenken: hoe komt het dat kinderen bij ons hun school niet afmaken?’
zouden moeten krijgen. De scholen uit de impulsgebieden krijgen al extra ondersteuning.
omschrijft welke leerlingen zij passend
De vraag is dan ook of het swv deze scholen
onderwijs kan bieden. ‘Wij spreken van een
nog extra moet ondersteunen. Zuid-Kenne-
onderwijsprofiel. Daarin beschrijven we hoe
merland wil de nieuwe financieringswijze
onderwijs eruit ziet voor álle leerlingen. Als
stapsgewijs en op een verstandige manier
er veel taalachterstand is, moet de school
invoeren. ‘Scholen die veel hebben verwezen,
beschrijven hoe ze dat gaat aanpakken. Als er
moeten veel inkopen. Er zijn zelfs scholen die
veel hoge Citoscores zijn, moet het onderwijs-
moesten bijbetalen.’
profiel aangeven wat de school doet met leerlingen die bovengemiddeld scoren.’ Het swv
Passend indiceren is geen kant en klaar
heeft acht onderwijsconsulenten in dienst die
product, maar een denkwijze, waarbij je de
scholen ondersteunen. Alle scholen leveren
inhoudelijke kant ondersteunt door een finan-
daarvoor een deel van hun budget in.
ciële prikkel. De CED-Groep helpt swv’s bij de 2
Meer weten? Gerdien Griffioen g.griffioen@cedgroep.nl 06 12660882
KlasseApart april 2012
HET ONDERWIJS(ONDERSTEUNINGS)PROFIEL
Leerlingopbrengsten als maat voor profiel Samenwerkingsverbanden (swv’s) moeten een dekkend netwerk van onderwijsvoorzieningen inrichten. Hiermee voldoen scholen aan hun zorgplicht. Het dekkende netwerk wordt zichtbaar doordat
Opbrengst belangrijk Expertise in het omgaan met leerlingen met adhd of autisme hoort niet in die termen thuis in het profiel. Chris: ‘Passend onderwijs wil
alle scholen hun onderwijs(ondersteunings)profiel beschrijven. Dat
het onderwijs afhelpen van de gerichtheid op
geldt ook voor de speciale onderwijsvoorzieningen in de regio. Zo’n
stoornissen. Een stoornis zegt niet veel over
profiel bestaat uit twee delen: basisondersteuning en extra onder-
de behoeften die iemand heeft. De respons op instructie, ofwel de opbrengst, is veel be-
steuning. De CED-Groep ziet leerlingopbrengsten als maat voor de
langrijker: als de school goed onderwijs biedt
beschrijving van een onderwijs(ondersteunings)profiel.
en de leerling profiteert daar goed van, is dat veelzeggend. Een zwakke leerling is niet in de eerste plaats een kind met een laag IQ, maar
‘Iedere school heeft impliciet al een onderwijs(ondersteunings)profiel’ (hierna ’profiel’, red.), zegt Audrey Machielsen, senior onderwijsadviseur bij de CED-Groep. ‘Het profiel is namelijk opgebouwd uit gerealiseerde opbrengsten. Die weerspiegelen immers het onderwijsaanbod. Zo’n 90% van de leerlingen heeft voldoende aan het basis-, intensieve of verdiepte arrangement. De ove-
een leerling die meer instructie, meer structuur en meer denktijd of leertijd nodig heeft.’ De verschillen tussen scholen zijn enorm. Wat in de ene school bijvoorbeeld het basisarrangement is, is voor de andere school het zeer intensieve arrangement. Audrey: ‘Wat zou het mooi zijn als de samenwerkingsverbanden de verschillen in de basisondersteuning en de extra onder-
rige 10% krijgt
‘Passend onderwijs wil eventueel met het onderwijs afhelpen bijdragen van andere onderwijsinvan de gerichtheid op stellingen.’ Chris Struiksma, stoornissen’ een zeer intensief arrangement,
senior onder-
zoeker bij de CED-Groep, vult aan: ‘Je brengt leeropbrengsten en sociale opbrengsten van leerlingen in kaart, en ook de bestemming waar ze naar uitstromen. Als maar enkele leerlingen naar het atheneum gaan en veel meer naar vmbo-bbl, heb je kennelijk een profiel dat is toegesneden op het vmbo.’ Audrey: ‘Als de meeste leerlingen sociaal gedrag vertonen overeenkomend met hun leeftijd, is het profiel anders dan wanneer het merendeel tekorten vertoont op het gebied van sociaal gedrag en werkhouding. Het onderwijsaanbod in de basisondersteuning zal
steuning zichtbaar maken, om leerlingen een passende onderwijsplaats te kunnen bieden. Door het profiel te durven zien in termen van
opbrengsten, kan een school leerlingen op basis van data toewijzen aan het zorgvuldig samengestelde basis- en intensieve arrangement. Op deze wijze is het onderwijsprofiel niets nieuws, maar een denk- en werkwijze waarmee de school planmatig werkt, preventief signaleert en de kwaliteit van het onderwijs bewaakt. Meer weten? Audrey Machielsen a.machielsen@cedgroep.nl 06 10037438
er dan anders uitzien.’ 3
KlasseApart april 2012
1 STAP VERDER MET DE 1-ZORGROUTE
School werkt planmatig toe naar eigen ambities ’1-zorgroute’ maakt onderwijs passend aan de onderwijsbehoeften van leerlingen. Nieuwe inzichten en overheidseisen leidden onlangs tot een nieuwe versie: ’1 Stap verder met de 1-zorgroute’*. Deze is opbrengstgericht en efficiënt. CED-adviseur Wijnand Gijzen en Sandra van Sint Annaland van De Spoorzoeker over het hoe en waarom.
‘Deze omslag vraagt tijd, maar ik ben er een groot voorstander van’
‘1 Stap verder met de 1-zorgroute’ stimuleert
onvoldoende. Intern begeleider Sandra van
scholen om opbrengstgericht te zijn en meer
Sint Annaland: ‘Veel van onze leerlingen heb-
uit leerlingen te halen. Wijnand Gijzen legt
ben hoog opgeleide ouders. We hadden het
uit: ‘De school vraagt zich af: Wat is onze
idee dat we de lat niet hoog genoeg legden.’
ambitie? Welke schoolstandaard willen we
Met behulp van de 1-Stap verder met de
halen? Van de gekozen schoolstandaard leidt
1-zorgroute en het Onderwijscontinuüm hoopt
de school vervolgens de groepsstandaarden
de school de resultaten te verbeteren. Dit
af. Leerkrachten vergelijken halfjaarlijks de
schooljaar volgden kernteams trainingen in
Naar aanleiding van de specifieke onder-
opbrengsten van leerlingen in hun groep met
het werken met ’1 Stap verder’.
wijsbehoeften formuleert De Spoorzoeker
de geambieerde groepsstandaard. In een
‘Er zit nogal wat niveauverschil tussen de
subdoelen voor maximaal vijf uitzonderingen.
groepsplan wordt vastgelegd welke onderwijs-
leerkrachten,’ constateert Sandra. ‘Daarom
Daarboven komt er een groepsaanpak.
kundige maatregelen nodig zijn om de groep
nemen we als kernteams genoeg tijd voor
Over het verschil met vroeger: ‘Voorheen
beter te laten presteren.’
de informatie-overdracht. We voeren ’1 Stap
werd er veel op gevoel gedaan. De aanpak
En over het ’pasklaar’ maken: ‘Elke leerkracht
verder’ gefaseerd in en richten ons eerst op
van een leerling kon verschillen per jaar en
werkt met tenminste drie arrangementen
het vak spelling.’
per leerkracht. Nu leggen we vast wat voor
die zijn bepaald vanuit de stabiele onderwijs-
Het verdelen van de leerlingen over het basis-,
dat kind werkt en hebben we een veel betere
behoeften van deze groepen leerlingen. Met
intensieve en verdiepte arrangement is vol-
doorgaande lijn. We geven onderwijs op maat
andere woorden, elke school richt zijn eigen
gens Sandra eenvoudig. ‘Na een spellingtoets
en halen meer uit de leerlingen. Deze omslag
Onderwijscontinuüm in dat passend is voor
sorteren we de individuele niveauwaarden van
vraagt tijd, maar ik ben er een groot voorstan-
het merendeel van de leerlingen. Alleen voor
de leerlingen in de groep van hoog naar laag
der van.’
leerlingen die onvoldoende vaardigheidsgroei
en zetten een streep bij 25%, 75% en 90%.’ De
laten zien en hiaten vertonen in de leerstof-
school gaat hier flexibel mee om: wie goed
beheersing, formuleert de school specifieke
scoort maar meer instructie nodig heeft, gaat
onderwijsbehoeften. Dat is de efficiëntieslag
naar het basisarrangement. We letten ook op
van ’1 Stap verder met de 1-zorgroute’.’
of kinderen gedijen en goed in hun vel zitten.
* De nieuwe inzichten zijn opgetekend in het boekje 1 Stap verder met de 1-zorgroute. Deze publicatie is te koop via webwinkel.cedgroep.nl. Meer weten? Wijnand Gijzen
Kan een kind niet direct worden toegewezen
06 12431674
De Spoorzoeker
aan een van de drie arrangementen, dan kij-
Twitter @1zorgroute
Op de Bredase basisschool De Spoorzoeker
ken we wat er aan de hand is en waar we aan
waren de eindresultaten een paar jaar geleden
moeten werken.’ 4
Blog 1-zorgroute.blogspot.com www.1zorgroute.nl
KlasseApart april 2012
OPBRENGSTGERICHT WERKEN IN 4D: VERRASSEND PASSEND
Eenvoud concept is eyeopener! Samenwerkingsverband Houten scherpte onlangs haar visie op passend onderwijs aan: het betreft niet alleen zorgleerlingen maar álle leerlingen. Inhoudelijk kader voor de nieuwe visie werd het Onderwijscontinuüm CED-Groep®. Alle scholen van het samenwerkingsverband (swv) voerden ’Opbrengstgericht werken in 4D: Verrassend Passend’ inmiddels in. Betrokkenen leggen uit waarom. veel objectiever met ouders in gesprek zijn. Ze kunnen helder aangeven aan welke tussendoelen er in een bepaald leerjaar gewerkt wordt en wat de kinderen aan het eind van het jaar moeten kunnen en kennen. Op het moment dat een kind bepaalde tussendoelen haalt, kunnen ze samen met de ouders bepaDe scholen van Swv-Houten herbergen
Ridderspoor
len wat voor het kind de beste volgende stap
behoorlijk veel zorgleerlingen die zij zo goed
Basisschool Ridderspoor is voortvarend
is. Zo wordt de communicatie transparanter
mogelijk (passend) onderwijs willen geven.
met de invoering aan de slag gegaan. Een
en objectiever.’
Dat wordt immers van ze verwacht. Niet al-
enthousiaste directeur Ellen van der Ligt:
leen door OCW, maar zeker ook door steeds
‘De eenvoud van het concept sprak me direct
kritischer ouders. Swv-voorzitter Floris Dek-
aan. Ik vind dat leerkrachten behoorlijk
Opbrengstgericht werken met de
ker legt uit dat het onderwijs voorheen sterk
zwaar worden belast. De meesten worstelen
4DPlanner
gefocust was op het individuele kind. ‘Elk
met het time- en klassenmanagement. Dit
De laatste jaren vragen ouders en inspectie
kind kreeg bij wijze van spreken een eigen
concept stelt leerkrachten centraal en maakt
scholen in toenemende mate hun leerop-
onderwijsaanbod, vastgelegd in een individu-
het voor hen eenvoudiger.’ Ellen ligt toe: ‘Tot
brengsten inzichtelijk te maken. Scholen
eel handelingsplan. Soms hadden leerkrachten met wel tien individuele handelingsplan-
‘Leerkrachten staan centraal’
nen te maken. Zij
nu toe waren de
moeten verantwoording afleggen over hun
leerkrachten nog
handelen en over de ontwikkeling van hun
heel erg bezig
leerlingen. Met de opkomst van (digitale)
met maatwerk
leerlingvolgsystemen neemt de hoeveelheid
trajecten en
verzamelde informatie over leerlingen toe.
handelingsplan-
Om niet te verdwalen in deze gegevens-
staken op die manier heel veel energie in een
nen per leerling. Als leerkracht weet je dan
stroom is overzicht nodig. Dat overzicht
relatief klein clubje leerlingen. Dit kan ten
uiteindelijk van gekkigheid niet meer hoe je
helpt om de informatie te vertalen naar het
koste gaan van de rest van de groep.’
het allemaal moet aanpakken, wat je op welk
dagelijks handelen in de klas. Meer infor-
Swv-Houten besloot een andere koers te
moment moet doen met welke leerling. Bij
matie op www.perspectiefin4D.nl.
gaan varen: onderwijsgerichte benadering
’Opbrengstgericht werken’ onderscheid je
boven kindgerichte benadering. Floris: ‘Een
binnen je groep drie niveaus. In een groeps-
principieel ander startpunt. Bij een onder-
plan leg je vast aan welke tussendoelen je
wijsgerichte benadering kijk je welk on-
met elk niveaugroepje werkt en welk ar-
derwijs leerkrachten redelijkerwijs kunnen
rangement je aanbiedt. Het gaat dus om een
bieden. Het gaat daarbij om drie verschillende
overzichtelijke, gestructureerde en efficiënte
onderwijsarrangementen: basis, intensief en
manier van werken.’
06 5530085
verdiept. Per arrangement worden leerlijnen
Ellen verwacht dat de communicatie met
Marijke Erades
en doelen gespecificeerd. De leerkracht
ouders nu makkelijker zal worden. ‘Een heel
(overige provincies)
bepaalt per arrangement welke leerlingen dit
positieve bijkomstigheid! Door de doelgerich-
m.erades@cedgroep.nl
krijgen aangeboden.’
te manier van werken kunnen leerkrachten
06 12431594
5
Meer weten? Henny Sikken (Utrecht & regio) h.sikken@eduniek.nl
KlasseApart april 2012
ONTWIKKELINGSPERSPECTIEF
Toewerken naar maximale resultaten In de visie van de CED-Groep heeft iedere leerling zijn eigen ontwikkelingsperspectief (opp). Voor de één is dat richting havo, voor de ander vmbo-kaderberoeps. Voor veruit de meeste leerlingen moet het basis-, intensieve of verdiepte arrangement passen bij hun opp. Voor een enkeling is een individueel beschreven opp nodig. De CED-Groep traint intern begeleiders in de systematiek van het werken met een opp, zodat zij ook aanbod-op-maat kunnen ontwikkelen. Op de Roelof Venemaschool zijn ze ermee aan de slag gegaan. ‘De meeste leerkrachten hebben hun handen
tale kwaliteitszorg: ‘Je zorgt dat de opp’s pas-
Opp-training
al vol aan het lesgeven volgens de drie arran-
sen bij de talenten en je geeft een uitstroom-
De ib’ers van Amstelzijde, het samenwerkings-
gementen,’ constateert Wijnand Gijzen, senior
bestemming aan, van praktijkonderwijs tot
verband van de Roelof Venemaschool, volgden
adviseur van de CED-Groep. ‘Het vraagt veel
vwo. Op basis daarvan maak je onderwijsar-
een training in het werken met het opp. Zij
één leerling daarnaast ook nog een eigen
rangementen voor groepen leerlingen. Als
koppelden hun nieuwe kennis terug naar hun
aanbod te doen – welke doelen streef je na,
Citoscores tegenvallen, ga je op zoek naar
directies en teams. De directies zorgen ervoor
welke methodiek hanteer je en hoe organi-
de oorzaken in je onderwijs. Je bewaakt dat
dat het opp een plek krijgt binnen het kwali-
seer je het?’
leerlingen het onderwijs krijgen dat ze nodig
teitsbeleid. Carola heeft ondervonden dat de
Een aantal vaste stappen biedt houvast bij
hebben. Dit alles helpt ons om elk kind zo
opp-trainingen zorgen voor meer alertheid en
het maken van een opp. Wijnand: ‘Allereerst
goed mogelijk binnen een groepsgewijze
een nieuwe kijk op passend onderwijs.
stel je het leerrendement per vakgebied vast.
aanpak te begeleiden en het totale groeps-
Daarna benoem je de uitstroombestemming
niveau te verhogen. In je onderwijs richt je je
Meer weten?
gewoonlijk op de middenmoot, maar door te
Wijnand Gijzen
‘Een pittig proces, maar het levert veel op’
w.gijzen@cedgroep.nl
denken in opp’s, geef je elke leerling passend
06 12431674
onderwijs’. Carola over de ouders: ‘Ze zijn vaak hoog opgeleid. Hun kinderen komen al met een
OPPlanner
A-score binnen. Ik vind het belangrijk dat
Eduniek heeft een ’OPPlanner’ ontwik-
en kies je een leerlijn. Hieruit leid je doelen
wij ook deze kinderen op een hoger plan til-
keld. Op basis van lvs-gegevens, protec-
af. Wanneer je de onderwijsbehoeften van de
len.’ De school groepeert leerlingen in drie
tieve en belemmerende factoren geeft
leerling hebt benoemd, stel je de methodiek
subgroepen: basis, intensief en verdiept. Pas
het voor elke leerling een realistisch opp
en de organisatie vast. Je monitort de voort-
rond groep 6 wordt bepaald voor welke leer-
aan. Het hanteren van een hoog ambitie-
gang en sluit af met een evaluatie.’
ling er doelen uit de leerlijn worden geschrapt
niveau stimuleert de leerling optimaal.
omdat ze geen eindniveau 7 halen aan het
De OPPlanner biedt inzicht in eind- en tus-
Roelof Venemaschool
eind van de basisschool. Voor die kinderen
sendoelen, sturing bij de planning van het
Het is een pittig proces volgens Carola Tabak,
wordt een individueel opp gemaakt.
leerstofaanbod, zicht op het verloop van de
intern begeleider op basisschool Roelof
Carola kende de vaste stappen die leiden
ontwikkeling en op het leerrendement.
Venema in Amstelveen. Zij volgt samen met
naar een opp. ‘Maar wij deden dat niet echt
collega-ib’ers een opp-training. ‘Maar het
gestructureerd. Nu we allemaal diezelfde
Meer weten?
levert ook wat op: we kunnen nu veel beter
stappen volgen, spreken we dezelfde taal en
Monique van Selow
uit elk kind halen wat erin zit.’ Op haar school
kunnen scholen met een gelijksoortige popu-
m.vanselow@eduniek.nl
gaat het opp onderdeel uitmaken van de to-
latie elkaar behulpzaam zijn.’
0346 219777
6
KlasseApart april 2012
DE LEESBEHandelaaR
Stap voor stap leesproblemen te lijf De CED-Groep leidt in samenwerking met WSNS* Rotterdam-Zuid leesbehandelaars op. Deze functionarissen, vaak intern begeleiders, helpen leerlingen om hun leesproblemen zoveel mogelijk te overwinnen. Daarnaast dragen zij hun expertise over binnen hun samenwerkingsverband.
‘We formuleren samen met het kind het doel waar we naar toewerken’ Lynn kijkt onderzoekend naar letters in haar
presentaties dragen de leesbehandelaars hun
van ervaringen staan de nieuwste inzichten
boek. De negenjarige prevelt: ‘b-u-r. Búrg,’
kennis over aan teams en zorgen ze ervoor
op de agenda.
raadt ze. Te snel, want: er komen nog twee
dat oefenmateriaal op de scholen aanwezig is.
‘Hoe ging het vandaag?,’ vraagt Anneke aan
letters; er staat ’buren’. Kinderen vatten
Zo’n tien procent van alle leerlingen heeft
Lynn. ‘Goed, dacht ik’, antwoordt Lynn.
‘goed lezen’ vaak op als snel lezen. Slimme
een te zwakke leesvaardigheid. De proble-
Anneke: ‘Je ging niet te snel, he? Je las...?’
kinderen zoals Lynn zijn nog wel in staat om
men zijn meestal prima op de basisschool
Lynn: ‘Woord voor woord.’
hun zwakke lezen enigszins te compenseren
aan te pakken. WSNS-Zuid richt zich op de
en de moeilijke woorden te raden vanuit de
zwakste lezers, bij wie mogelijk sprake is
context. Zo gaan ze snel door de tekst, maar
van dyslexie. Een leesbehandeling bestaat uit
lezen veel woorden fout zodat ze die maar
maximaal dertig oefensessies. Bij voldoende
half begrijpen. Leesbehandelaar Anneke Buis
vooruitgang is er geen sprake van dyslexie.
Meer weten?
leert Lynn om die moeilijke woorden stukje
Zeven keer per schooljaar krijgen de lees
Carla Versteeg
voor stukje te veroveren.
behandelaars supervisie van een hoofdbehan-
* Weer Samen Naar School
delaar van de Leeskliniek. Naast uitwisseling
c.versteeg@cedgroep.nl 06 13251629
Succeservaring Lynn mag steeds voorspellen hoe goed ze een oefening denkt te gaan doen. Achteraf vullen ze samen met vrolijke kleuren een grafiek in, zodat Lynn kan zien hoever ze al is opgeschoten. Dat bezorgt haar een succeservaring en motiveert haar om haar best te blijven doen. ‘Wij delen de verantwoordelijkheid voor de behandeling bewust met de leerling,’ vertelt Anneke. ‘Daarom formuleren we samen het doel waar we naar toewerken. Het resultaat hangt uiteraard mede af van de hardnekkigheid van het leesprobleem. Samen met de leerling zoeken we uit welke oefeningen voor haar of hem effect hebben. Vaak zeggen kinderen na afloop: ik vind lezen nu leuk. Dat beschouw ik dan als een groot succes.’ Anneke bedient met zestien collega’s de ongeveer honderd aangesloten scholen. Naast het leesbehandelen van leerlingen adviseert ze scholen over het leesonderwijs aan deze kinderen. Door middel van workshops en
Het continuüm van basiszorg en de extra zorg bij lezen, leesproblemen en dyslexie Stap Inhoud
0 Visie en beleid t.a.v. leesonderwijs en vaststellen van schoolstandaarden 1 Voldoende effectieve leertijd, kwaliteit instructiegedrag en klassenmanagement. 2 Juiste uitvoering van effectieve methodes voor aanvankelijk en voortgezet technisch lezen. 3 Gebruik leerlingvolgsysteem (rond technisch lezen). 4 Vaststellen van risicoleerlingen (zwakste 25%). Differentiatie bij het technisch leesonderwijs. Aanpak binnen de klas. 5a Vaststellen van leerlingen met ernstige leesproblemen (zwakste 10%). Individuele instructie binnen het zeer intensieve arrangement. 5b Intensieve individuele behandeling door het SWV bij twijfel aan de kwaliteit van het basis- en/of het intensieve arrangement. 6 Vaststellen van achterstand en hardnekkigheid van het leesprobleem; vermoeden van dyslexie (± 3 à 4%). 7 Vaststellen van dyslexie op basis van psychodiagnostisch onderzoek. 8 Gespecialiseerde dyslexiebehandeling 9 Coaching van dyslectische leerlingen.
7
Het Onderwijscontinuüm CED-Groep® Basiszorg: het basisarrangement Basiszorg: basisarrangement Basiszorg: LOVS en protocollen leesproblemen en dyslexie Basiszorg: Intensief arrangement Extra zorg: Zeer intensief arrangement. Eventueel gespecialiseerde leesbegeleiding op school vanuit het samenwerkingsverband. Extra zorg: LOVS en protocollen leesproblemen en dyslexie Extra zorg: dyslexiebehandeling CED-Groep binnen gezondheidszorg Onderdeel van het zeer intensieve arrangement tijdens de behandeling KlasseApart april 2012
CONTACT
PUBLICATIES
WEBWINKEL
CED-Groep
Publicaties over opbrengstgericht werken:
In de webwinkel kunt u diverse publicaties
Postbus 8639
- Focus op Feiten, datagestuurd en op-
bestellen. Daarnaast is er veel lesmateriaal
3009 AP Rotterdam
brengstgericht werken met het Onder-
te koop (boeken, mappen, cd-roms).
010 4071599
wijscontinuüm CED-Groep®, Struiksma &
www.cedgroep.nl/webwinkel
info@cedgroep.nl www.cedgroep.nl
Rurup, 2009, CED-Groep. - Resultaten Tellen, opbrengstgericht en datagestuurd werken in de basisschool,
bezoekadres Dwerggras 30 3068 PC Rotterdam.
Van Hasselt & Ligtendag, 2011, CED-Groep. Alles is Data, werken met data in de klas, Goudswaard & Vergunst/Duijnhouwer, 2011, CED-Groep. - 1 Stap verder met de 1-zorgroute, Gijzen, 2012, CED-Groep.
COLOFON
schijnt in april 2012.
van onze e-zines: VVE en Kinderopvang, Primair Onderwijs, Speciaal (Basis) Onderwijs, Voortgezet Onderwijs of Onderwijs, Media en ICT. Mail naar communicatie@cedgroep.nl.
CURSUSSEN EN TRAININGEN
klasseApart special ’Passend onderwijs’
Afdeling Communicatie CED-Groep,
Neem een gratis abonnement op één of meer
- Duiden en Doen, Chris Struiksma, ver-
De CED-Groep verzorgt cursussen, trainin-
april 2012 samenstelling
E-ZINES
gen en workshops. Op www.cedgroep.nl/ cursussen vindt u informatie, actuele prijzen,
RELATIEMAGAZINE
data en sortering op doelgroep. Vrijwel alles
Willem Bijl, Marijke Nijboer, Jan van der
Wilt u op de hoogte blijven van nieuws uit het
Meijde (fotografie)
onderwijsveld, neem dan een gratis abonne-
vormgeving
ment op KlasseApart. Wilt u dit magazine drie
Pressure Line, Rotterdam
keer per jaar thuis of op het werk ontvangen?
druk
Stuur een mail met uw naam en adresgegevens
Goos, Ouderkerk a/d IJssel
naar klasseapart@cedgroep.nl en u krijgt ons
is ook op maat in te kopen voor uw school, kinderdagverblijf, bestuur of samenwerkingsverband. Vraag de gratis brochure aan bij cursusbureau@cedgroep.nl o.v.v.cursusbrochure 2012-2013 en uw naam en postadres.
kwartaalblad gratis via de post toegestuurd.
OVER ONS De CED-Groep traint professionals en adviseert beslissers in onderwijs en kinderopvang. En ontwikkelt innovatieve educatieve producten. Dat is wat we doen. Maar niet wat we zijn. Bij de CED-Groep zijn we van alle onderwijsmarkten thuis. We zijn innovatief en hebben een grote passie voor kansen voor kinderen. Maar voor alles zijn we trots op resultaat. Als het een professional lukt om kinderen het beste uit zichzelf te laten halen, hebben wij echt iets bereikt. CED-GROEP BEREIKT
8
KlasseApart april 2012