lezen in alle vakken opdrboek

Opmaak Lezen in alle vakken

18-07-2006

21:46

Pagina 3

Inhoudsopgave

Introductieles

5

Hoofdstuk 1 Titels, afbeeldingen en opvallende woorden

7

Hoofdstuk 2 Alinea’s en tussenkopjes

19

Hoofdstuk 3 Voorspellend lezen

27

Hoofdstuk 4 Leesdoelen en leesmanieren

33

Hoofdstuk 5 Wat heb ik geleerd?

47

Bronvermelding

55

Opmaak Lezen in alle vakken

18-07-2006

21:46

Pagina 5

INTRODUCTIELES Opdracht 1 Je krijgt de eerste opdracht van je docent. Je mag de opdracht pas lezen als de docent dit zegt. Niet praten als je de opdracht maakt.

Opdracht 2 Lees eerst de vragen. De antwoorden worden in de klas besproken. a. Wat kan je allemaal lezen? b. Waar en wanneer kan je lezen? c. Lees je alles op dezelfde manier?

- Lees je een krant op dezelfde manier als een roman?

- Hoe lees je een telefoonboek?

- En een kookboek?

- En een spoorboekje? d. Waarom lees je eigenlijk? e. Waarom lees je een verhaal? f.

Waarom lees je een aardrijkskunde- of een geschiedenisboek? g. Welke schoolboeken vind jij moeilijk?

Begrijp je nu dat lezen heel belangrijk is? Lezen doe je eigenlijk overal. En lezen doe je niet zomaar. Lezen doe je met een doel.

In de klas hangt een poster van het stappenplan lezen. De poster is een geheugensteun bij het lezen van teksten: als je even niet meer weet hoe je een stap moet doen, dan kan je hier opzoeken waar je op moet letten.

Het stappenplan lezen vind je ook achter in dit boekje, zodat je thuis (bijvoorbeeld bij het maken van je huiswerk) even kan kijken hoe je de stappen van het stappenplan lezen ook alweer moet doen.

5

Opmaak Lezen in alle vakken

STAP 1

18-07-2006

21:46

Pagina 7

Titels, afbeeldingen en opvallende woorden

HOOFDSTUK 1 Titels, afbeeldingen en opvallende woorden

In dit hoofdstuk leer je wat de buitenkant van een tekst is. En hoe de buitenkant je kan helpen bij het begrijpen van een tekst.

Opdracht 1 Boven een tekst staat - in grote en vette letters - een titel. Kijk maar naar het krantenbericht hieronder.

Roversduo bedwelmt toeristen in Amsterdam ANP AMSTERDAM Twee straatrovers hebben de afgelopen weken vijf toeristen in Amsterdam bedwelmd en beroofd van hun geld en sieraden.

De politie zei donderdag geschrokken te zijn van deze nooit eerder vertoonde vorm van straatroof.

De rovers deden zich voor als toeristen en probeerden het vertrouwen van hun slachtoffers te winnen. Na een praatje bood het tweetal hen eten of drinken met een bedwelmingsmiddel aan. Na het nuttigen werden de versufte slachtoffers bestolen.

Leer TIP

!

a. Wat is de titel van dit bericht? b. Waar gaat het bericht over? c. Lees het bericht.

Als je snel wilt weten waar een tekst over gaat, kijk dan boven de tekst naar de titel.

7

Opmaak Lezen in alle vakken

18-07-2006

STAP 1

21:46

Pagina 8

Titels, afbeeldingen en opvallende woorden

Opdracht 2 Hieronder staan vijf titels van korte berichten. Lees elke titel goed. Wat denk je dat er in de berichten zal staan?

1.

2.

Stripcentrum in Haarlem

4.

3.

Geboortegolf dankzij stroomstoring

‘Amour’ is het mooiste woord

5.

Duitser maakt bierjam

Forse daling aantal koffieshops

Opdracht 3 Hieronder staan de teksten die bij de titels van opdracht 2 horen. a. Welke titel hoort bij welke tekst?

Titel Titel Titel Titel Titel

1 2 3 4 5

hoort hoort hoort hoort hoort

bij bij bij bij bij

tekst tekst tekst tekst tekst

______ ______ ______ ______ ______ b.

a.

Een geboortegolf trekt door de Amerikaanse staat Washington.

Het aantal geboorten in de regionale ziekenhuizen is de laatste dagen met sprongen gestegen in vergelijking met vorige jaren. Ook zijn de cursussen voor aanstaande ouders volgeboekt. Wat blijkt?

Eind vorig jaar hadden de inwoners van Washington te maken met herhaaldelijke en langdurige stroomstoringen. En dat is, jawel, zo’n negen maanden geleden.

8

Bierliefhebbers in Duitsland kunnen vanaf nu genieten van bierjam op hun boterham. Een brouwer in het Duitse Koblenz heeft het product ontwikkeld. De jam bevat tussen de twee en drie procent alcohol en is verkrijgbaar in de smaken pils, bruin en export.

Behalve als broodbeleg kan de biergelei ook dienen als ingrediënt voor sauzen. De bierjam is alleen verkrijgbaar in de Duitse drankenhandels en gaat ongeveer vijf gulden per potje kosten.

Opmaak Lezen in alle vakken

STAP 1

18-07-2006

21:46

Pagina 9

Titels, afbeeldingen en opvallende woorden

c.

d.

Het aantal koffieshops is de afgelopen twee jaar flink gedaald. In de vier grote steden verdween ruim vijftien procent, in middelgrote gemeenten een kwart. In Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht liep het aantal terug van 749 naar 635. In de vijftien middelgrote gemeenten waren er eerst 306, nu nog 221.

Volgens onderzoekers wordt de daling vooral veroorzaakt door het verbod op de gecombineerde verkoop van alcohol en softdrugs.

Bovendien mag er geen reclame worden gemaakt en is de vestiging van een koffieshop vaak in strijd met plannen van de gemeente.

Amour (liefde) is volgens Franse kinderen het mooiste woord in hun taal. Dat blijkt uit een onderzoek waarbij een commissie meer dan 6.000 kinderen heeft gevraagd naar de mooiste vijf woorden.

Amour wordt op ruime afstand gevolgd door respectievelijk liberté (vrijheid), amité (vriendschap), paix (vrede) en egalité (gelijkheid). Verder lijken Franse moeders geliefder dan vaders: maman doet het met een elfde plaats royaal beter dan papa (25e).

e.

Het Nederlands Centrum voor het Beeldverhaal komt in Haarlem.

Het moet een nationaal instituut worden op het gebied van strips.

In het centrum komen een bibliotheek en een aula. De gehoorzaal wordt gebruikt voor lezingen, workshops en veilingen. Ook de Stichting Beeldverhaal Nederland en de organisatoren van de Haarlemse Stripdagen krijgen er een plaatsje. Dat alles moet er toe bijdragen dat de kwaliteit van de Nederlandse strips verbetert.

9

b. Klopte jouw voorspelling van de titels bij opdracht 2?

Opmaak Lezen in alle vakken

STAP 1

18-07-2006

21:46

Pagina 10

Titels, afbeeldingen en opvallende woorden

Opdracht 4 De volgende drie teksten missen een titel. Jij moet voor deze teksten een titel verzinnen. Om een goede titel te kunnen bedenken, moet je weten waar de teksten over gaan.

Lees de teksten vlug door. a. Bedenk waar de teksten over gaan en schrijf dan de titel op.

Weet je nog: een goede titel vertelt al een beetje waar de tekst over gaat.

Tekst 1 bij opdracht 4

Afb. 14 Verbrandingsoven

Tekst 2 bij opdracht 4

Afb. 24 Hergebruik Kringloopwinkel 1 Schillenboer 2

10

Opmaak Lezen in alle vakken

STAP 1

18-07-2006

21:46

Pagina 11

Titels, afbeeldingen en opvallende woorden

Tekst 3 bij opdracht 4

Je krijgt nu van je docent de titels die echt bij de tekst horen. b. Welke titel hoort bij welke tekst? Schrijf de goede titel in je schrift.

Tekst 1: _________________________________________________________ Tekst 2: _________________________________________________________ Tekst 3: _________________________________________________________ c.

Hoe ben je achter de juiste titel gekomen?

Naast de titel kunnen ook afbeeldingen en opvallende woorden veel zeggen over het onderwerp van de tekst.

Afbeeldingen zijn tekeningen, foto’s en plaatjes bij een tekst. Een moeilijk woord voor afbeelding is illustratie.

Opvallende woorden zijn woorden die schuin- of vetgedrukt zijn, of onderstreept.

Leer TIP

!

Als je goed kijkt naar de afbeeldingen die bij een tekst staan en als je de opvallende woorden in een tekst leest, weet je nog beter waar een tekst over gaat.

Opdracht 5 Geef antwoord op de volgende vragen ZONDER de hele tekst te lezen. a. Wat is de titel van deze tekst? b. Weet je nu al een beetje waar de tekst over gaat? c. Wat zie je op de afbeelding die bij de tekst staat? d. Als je alleen naar de afbeelding kijkt, weet je dan waar de tekst over gaat?

Zo ja, waarover? e. Bij welk vak hoort deze tekst, denk je?

11

Opmaak Lezen in alle vakken

STAP 1

18-07-2006

21:46

Pagina 12

Titels, afbeeldingen en opvallende woorden

Tekst bij opdracht 5

12