Catalogus Wijzer Onderwijs Praktische uitgaven over autisme, ADHD, ODD/CD en angst in de klas
CED-Groep, Uitgeverij
Inhoud Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Wijzer Onderwijs: Autisme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Wijzer Onderwijs: Autisme VO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Wijzer met Ouders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Wijzer Onderwijs: Aandachtstekort- en Gedragsstoornissen . . . . . . . . . . 5 Wijzer Onderwijs: Aandachtstekort- en Gedragsstoornissen VO . . . . . . . 6 Wijzer over Angst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Training en begeleiding bij Wijzer Onderwijs uitgaven . . . . . . . . . . . . . . . 9
Wijzer Onderwijs Leerlingen met een autisme spectrum stoornis, aandachtstekort- en gedragsstoornissen of angsten: wie in het onderwijs werkt, krijgt er mee te maken. In de praktijk is het lastig om tegemoet te komen aan hun onderwijsbehoeften. Daarom ontwikkelde de CED-Groep de Wijzer Onderwijs-serie. De publicaties die onder deze titel verschijnen, geven u praktische aanwijzingen en tips, zodat u kunt inspelen op de kwaliteiten en behoeften van leerlingen met stoornissen en angsten. Zij profiteren beter van het onderwijs en u voelt u zich competenter in het lesgeven.
Ondersteuning en praktische tips Samen met scholen en (ervarings)deskundigen ontwikkelden we Wijzer Onderwijsuitgaven over autisme, ADHD en ODD/CD en angst. Met de mappen en brochures van Wijzer Onderwijs verbetert u de onderwijsleersituatie voor deze groep leerlingen. De CED-Groep verzorgt ook begeleiding en scholing op deze thema’s, voor optimaal profijt.
Voor wie? Leerkrachten, docenten, intern begeleiders, zorgcoördinatoren, (ortho)pedagogen, (ambulant) schoolbegeleiders en schooldirecties: iedereen die met onderwijs te maken heeft, kan met Wijzer Onderwijs aan de slag. Professionals in het regulier onderwijs én het speciaal onderwijs kunnen profiteren van de publicaties.
www.cedgroep.nl/webwinkel
1
PO
Wijzer Onderwijs: Autisme
Tim heeft een autisme spectrum stoornis. Hij weet alles van vliegtuigen, maar vergeet iedere dag zijn agenda mee te nemen. En samenwerken kost hem veel moeite. Herkent u deze leerling?
Inspelen op behoeften Kinderen met autisme zijn vaak moeilijk te begrijpen. In de klas omgaan met deze groep leerlingen valt daarom niet mee. Hun specifieke onderwijsbehoeften en kwaliteiten vragen om een andere aanpak. Met Wijzer Onderwijs: Autisme verbetert u de onderwijsleersituatie voor deze leerlingen en daarmee vergroot u hun kans op een succesvolle schoolloopbaan.
Wijzers
Inmiddels werken ruim 1500 basisscholen met Wijzer Onderwijs: Autisme
Wijzer Onderwijs: Autisme bevat zes Wijzers (katernen): Auti-Wijzer Deze Wijzer geeft achtergrondinformatie over autisme spectrum stoornissen. Ook vindt u hier overzichten van specifieke onderwijsbehoeften van leerlingen met autisme.
Plan-Wijzer Met deze Wijzer kunt u het schoolplan, groepsplannen en individuele handelingsplannen zó opstellen dat ze aansluiten bij de behoeften van leerlingen met autisme.
Klassen-Wijzer De Klassen-Wijzer geeft een groot aantal adviezen en tips voor in de klas. U leert uw onderwijs aan te passen aan de hand van ‘ruimte’, ‘tijd’, ‘activiteit’ en ‘interactie’. Met de checklisten ziet u snel waaraan u extra aandacht kunt besteden.
Methode-Wijzer U ziet snel of een reguliere methode geschikt is voor autistische leerlingen met de MethodeWijzer. U beoordeelt de leerstof, didactische werkvormen en materialen.
Begeleidings-Wijzer Interne en externe begeleiders kunnen met de adviezen uit deze Wijzer de Klassen-Wijzer planmatig en efficiënt invoeren.
2
Reken-Wijzer Realistisch reken- en wiskundeonderwijs aan leerlingen met autisme, optimaliseert u met de Reken-Wijzer.
VO
Wijzer Onderwijs: Autisme VO
In navolging van Wijzer Onderwijs: Autisme ontwikkelde de CED-Groep Wijzer Onderwijs: Autisme VO. Want ook docenten in het voortgezet onderwijs krijgen regelmatig te maken met autistische leerlingen. Met Wijzer Onderwijs: Autisme VO stemt u lessen goed af op de behoeften van deze leerlingen. Een praktische aanpak staat centraal.
Wijzers Wijzer Onderwijs: Autisme VO bevat de volgende katernen: Auti-Wijzer De Auti-Wijzer geeft achtergrondinformatie over leerlingen met een autisme spectrum stoornis, aan de hand van praktijkvoorbeelden. Er is een apart hoofdstuk over het verloop van de stoornis bij adolescenten. De overzichtelijke samenvattingen kunt u eenvoudig binnen uw team verspreiden. Les-Wijzer Deze Wijzer bevat onder andere checklisten met adviezen en tips voor de lesorganisatie. Door duidelijkheid te creëren in ‘ruimte’, ‘tijd’, ‘activiteit’ en ‘interactie’, biedt u een optimale leeromgeving. Denk aan de aankleding van leslokalen, het lesrooster, pauzes, excursies & werkweken, stages en de communicatie met leerlingen. Methodiek-Wijzer Met de Methodiek-Wijzer staat u stil bij het individuele handelingsplan, verschillende lesmodellen binnen het voortgezet onderwijs, materialen & werkvormen, toetsen & examens en de overgang van het basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs.
Organisatie-Wijzer Met de Organisatie-Wijzer kunt u de verschillende onderdelen van Wijzer Onderwijs effectief invoeren.
Inmiddels werken ruim vijfhonderd scholen voor voortgezet onderwijs met Wijzer Onderwijs: Autisme VO.
'De puberteit is erg lastig. Vooral voor autistische jongeren. Door de informatie over autisme bij adolescenten uit deze map, lukt het mij veel beter om het onderwijs af te stemmen op wat mijn leerlingen nodig hebben.’
3
www.cedgroep.nl/webwinkel
PO en VO
Wijzer met Ouders
De ouders van Jerry vinden het moeilijk te accepteren dat hun zoon ‘anders’ is. Dat maakt een goed gesprek over zijn resultaten en gedrag op school er niet eenvoudiger op. Leerkrachten en docenten met autistische leerlingen in hun groep, krijgen ook te maken met de ouders van deze leerlingen. Met de Wijzer met Ouders hebben leerkrachten, docenten, intern begeleiders en zorgcoördinatoren een instrument in handen om gesprekken en samenwerking met ouders met vertrouwen aan te gaan.
Wijzer met Ouders bestaat uit twee delen: Het eerste deel geeft aan op welke manier u effectief gesprekken voert met ouders. In het tweede deel staan praktische tips die goed bruikbaar zijn in de thuissituatie van een kind met autisme. Wijzer met Ouders helpt u om de dialoog tussen school en ouders op gang te brengen.
‘Met de tips uit Wijzer met Ouders heb ik eindelijk een goed gesprek gevoerd met de ouders van Tommy, een leerling met een vermoeden van autisme. Ik zag daar erg tegenop. Het gesprek is erg prettig verlopen. We hebben samen duidelijke afspraken kunnen maken. Dat was zowel voor mij, als voor de ouders een grote opluchting.’
Wijzer met Ouders is een aanvulling op Wijzer Onderwijs: Autisme en Wijzer Onderwijs: Autisme VO.
4
PO
Wijzer Onderwijs: Aandachtstekorten Gedragsstoornissen
Fatima is overbeweeglijk en ongeconcentreerd. Rosalie is soms opstandig en agressief. Ook contact maken met klasgenoten vindt ze moeilijk. Kinderen met aandachtstekort- en gedragsstoornissen, zoals ADHD, ODD en CD: waarschijnlijk komt u ze in uw onderwijspraktijk ook tegen. Hoe gaat u in de klas om met deze leerlingen? Wijzer Onderwijs: Aandachtstekorten Gedragsstoornissen ondersteunt leerkrachten in hun onderwijs aan leerlingen met ADHD, ODD en CD. Met de adviezen en tips maakt u het onderwijs toegankelijker voor kinderen met deze stoornissen. U voelt zich zeker in uw handelen.
Wijzers De map bestaat uit vijf katernen (Wijzers) met onder andere achtergrondinformatie en concrete tips en adviezen. De informatie staat overzichtelijk in schema’s en checklisten, die u eenvoudig kunt verspreiden binnen uw schoolteam. De vele praktijkvoorbeelden leveren herkenbare situaties op. ADHD-Wijzer Hierin staat achtergrondinformatie over leerlingen met ADHD. Ook vindt u hier overzichten van specifieke onderwijsbehoeften. ODD/CD-Wijzer De ODD/CD-Wijzer geeft achtergrondinformatie over leerlingen met een oppositioneel opstandige gedragsstoornis (ODD) of een antisociale gedragsstoornis (CD). Hij is op dezelfde manier opgebouwd als de ADHD-Wijzer.
Methodiek-Wijzer Hiermee geeft u het onderwijs aan leerlingen met ADHD of ODD/CD vorm. De Wijzer behandelt lesmodellen, materialen, toetsen en de overgang van het basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs. Organisatie-Wijzer Bovenstaande Wijzers voert u adequaat in met de Organisatie-Wijzer. Aan bod komen onderwerpen als visie, beleid en communicatie.
Klassen-Wijzer De Klassen-Wijzer bevat tips voor in de klas op de gebieden ‘tijd’, ‘ruimte’, ‘activiteit’ en ‘sociale situaties’.
5
www.cedgroep.nl/webwinkel
VO
Wijzer Onderwijs: Aandachtstekorten Gedragsstoornissen VO Sommige leerlingen met ADHD zijn erg onrustig. Anderen hebben moeite om hun aandacht bij hun werk te houden of om hun huiswerk te plannen. En leerlingen met ODD of CD kunnen opstandig zijn of agressief op anderen reageren. Omgaan met klasgenoten levert dan moeilijkheden op. Hoe kunt u als docent omgaan met deze leerlingen? En hoe is het onderwijs op school zo te organiseren dat voor leerlingen met ADHD, ODD of CD een optimale leeromgeving ontstaat? Voor docenten in het voortgezet (speciaal) onderwijs is de uitgave Wijzer Onderwijs: Aandachtstekort- en Gedragsproblemen VO ontwikkeld*. Deze map geeft praktische tips, waarmee u een specifieke aanpak biedt aan leerlingen met ADHD, ODD of CD.
Wijzers Wijzer Onderwijs: Aandachtstekort- en Gedragsproblemen VO bestaat uit een aantal katernen, de Wijzers. ADHD-Wijzer en de ODD/CD-Wijzer De ADHD-Wijzer en de ODD/CD-Wijzer geven achtergrondinformatie over ADHD, de oppositionele gedragsstoornis (ODD) en de antisociale gedragsstoornis (CD) bij adolescenten. De theorie wordt vertaald naar de onderwijspraktijk.
Methodiek-Wijzer In de Methodiek-Wijzer staat welke onderwijsvormen en studieboeken het meest geschikt zijn voor deze doelgroep. Ook wordt beschreven op welke manier u tegemoet komt aan de onderwijsbehoeften van deze leerlingen tijdens toetsen of examens.
Les-Wijzer De Les-Wijzer geeft tips voor het lesgeven aan leerlingen met deze stoornissen in het voortgezet onderwijs. Deze tips zijn concreet en direct toe te passen in de praktijk.
Organisatie-Wijzer De Organisatie-Wijzer geeft adviezen voor het invoeren van een schoolbrede aanpak voor leerlingen met aandachtstekort- en gedragsstoornissen.
*Bestelbaar via www.cedgroep.nl/webwinkel vanaf mei 2010.
6
PO
Wijzer over Angst
Frans is zeven jaar. Hij komt regelmatig te laat op school. Ook vandaag brengt zijn moeder hem in de klas als de les al begonnen is. Frans’ moeder zegt zacht tegen de juf: ‘Hij wilde weer eens niet naar school, omdat er vanmiddag schoolzwemmen is.’ Als zijn moeder de klas uitloopt roept hij hard: ’Ik ga toch niet zwemmen!’ waarna hij zijn zwemtas wegschopt.
Omgaan met angst Hoe reageert u als leerkracht of intern begeleider op angst van een leerling? Praat u er met de leerling over? Bespreekt u zijn angsten met zijn ouders? En hoe gaat u om met een leerling die er niet over wil praten?
Vormen van angst De Wijzer over Angst geeft antwoord op deze en andere vragen over angstgevoelens bij leerlingen. De Wijzer beschrijft verschillende vormen van angst, met bijzondere aandacht voor faalangst. Het uitgangspunt van de Wijzer over Angst is de beperking die een leerling ervaart op school door zijn angst. Met de hulp van adviezen uit Wijzer over Angst kunt u rekening houden met die angsten.
Aanwijzingen U vindt in de Wijzer over Angst zowel theorie als herkenbare voorbeelden. Verder bevat de Wijzer praktische aanwijzingen over hoe u angstgevoelens op individueel-, groeps- en schoolniveau een plek kunt geven binnen de leerlingenzorg.
7
www.cedgroep.nl/webwinkel
PO en VO
Training en begeleiding bij Wijzer Onderwijs uitgaven
Wilt u de uitgaven van Wijzer Onderwijs goed inzetten op uw (speciale) basisschool? Bekijk dan het cursusaanbod van Wijzer Onderwijs, speciaal voor leerkrachten, ambulant- of intern begeleiders en remedial teachers! U volgt eerst de basismodule en kiest vervolgens uit de verdiepingsmodules. Wij verzorgen ook cursussen en trainingen op uw schoollocatie. Modules: Basismodule: Passend omgaan met verschillen in de klas Module Autisme Module ADHD Module Agressie en Gedragsstoornissen Module Angst Verdiepingsmodule Rekenen en autisme Verdiepingsmodule Autisme en seksualiteit Elke module beslaat één middag. Basismodule Tijdens deze basismodule krijgt u handvatten voor het opzetten van een groeps- en schoolaanpak, waarbij u recht doet aan individuele verschillen tussen leerlingen. Bijvoorbeeld leerlingen met ADHD, autisme, een leerprobleem of leerlingen die faalangstig zijn. Onder andere aan bod komen: • Kijken naar gedrag van leerlingen • Onderwijsbehoeften: wat heeft deze leerling nodig in de klas? • Handelingsgericht werken • Gesprekken met leerlingen
Cursussen en trainingen VO Momenteel ontwikkelen wij cursussen en trainingen voor het voortgezet onderwijs. In cursusjaar 2010-2011 kunt u deelnemen aan een basismodule Zorgleerlingen in het VO en een module over autisme.
Meer weten over ons cursusaanbod?
Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen
8
In ontwikkeling De serie Wijzer Onderwijs is nog niet compleet. Momenteel werken wij aan: • Wijzer met Ouders: Aandachtstekort- en Gedragsstoornissen • Wijzer Onderwijs: Angst en depressie (PO en VO) Wij komen graag in contact met scholen die willen meewerken in een pilot, of die willen meedenken over vervolgpublicaties. Mail daarvoor naar wijzeronderwijs@cedgroep.nl
In de media • Veer, van der K. (2008). Maak je opdracht nu eens af! Een geschikte opdracht voor kinderen met ADHD. Zorg Primair (3). • Vos, J. (2007). Bijzonder lastig? Kinderen met een stoornis in de groep. Praxisbulletin (25). • Efferen-Wiersma, van E.S. (2007). Tips voor het omgaan met autisten in het regulier VO. Toon Speziaal, jaargang 2 (5/6). • Bijl, H. (2009). Autisme en seksualiteit. Remediaal. • Hoogenboezem, H., Kelderman, H. (2009). Bange kinderen. Praxis Bulletin. • Bijl, H., Veer, van der K. (2010) Hoe vertel ik het de ouders? Gesprekken met ouders van een autistisch kind. Remediaal.
Over de CED-Groep De CED-Groep draagt al veertig jaar bij aan de kwaliteit van onderwijs en educatie. Dit vanuit de overtuiging dat ieder kind recht heeft op onderwijs dat bij hem of haar past, zodat zij zich zo goed mogelijk kunnen ontwikkelen. Onze medewerkers adviseren professionals in het onderwijs. Samen met onze klanten, van vve t/m vo/bve, ontwikkelen we bovendien lesmethodes en -programma's. U kent ons onder andere van Nieuwsbegrip, Ik & Ko en Taakspel.
Alles is te leren
Bestelinformatie Wilt u een Wijzer Onderwijs-publicatie bestellen? Dat kan eenvoudig en snel via www.cedgroep.nl/webwinkel. Kijk op www.wijzeronderwijs.nl voor meer informatie. Of neem contact op via uitgeverij@cedgroep.nl In BelgiĂŤ kunt u bestellen bij: Uitgeverij Averbode Postbus 54 B-3271 Averbode Fax: 013 780383 E-mail: bestelservice@verbode.be www.averbode.com
CED-Groep, Uitgeverij Postbus 8639 3009 AP Rotterdam Tel: 010 407 16 66 E-mail: uitgeverij@cedgroep.nl www.cedgroep.nl/webwinkel
www.cedgroep.nl Maart 2010