()17ی شوبات
کاتهوه ه د باڵو ران ه خۆپیشاند کانی ه داواکاری کۆی تر ه چ -8 9
ب ه جیاوازییه‌کانه‌وه له‌ژێر چه‌تردا کۆده‌بینه‌وه
رۆژنامه‌یه‌کی گشتی هه‌فتانه‌یه ،کۆمپانیای چه‌تر ده‌ریده‌کات
ژمار ه 49
ساڵی یهکهم
دووشهممه 2011/3/28
WWW.Chatrpress.com
(/8نهورۆزی)2711/
چه‌ند شایه‌تحاڵێک بۆ (چه‌تر) :هه‌ڕه‌شه‌ی کوشتن و ته‌قه‌مان لێکراوه
نرخ 750 :دینار
به‌رپه‌سانی هه‌ولێر :ئاگامان ل ه رووداوه‌کان نیی ه و هه‌ولێر ئارامه [ تایبه‌ت ب ه چه‌تر ] ل ه دواى سه‌رهه‌ڵدانى ناڕه‌زایه‌تییه‌کانى خه‌ڵکى هه‌رێمى کوردستان ،ش��ارى هه‌ولێر توشى دۆخێکى مه‌ترسیدار بووه و ب ه ئاشکرا هه‌ڕه‌شه‌ى کوشتن ل ه رۆژنامه‌نوسان و مامۆستایانى ئایینى ده‌کرێت و چاالکوانان ده‌ستگیرده‌کرێن ،به‌رپرسانى شاره‌که‌ش ده‌ڵێن «ئاگایان له‌و شتان ه نیی ه و هه‌ولێر ئارامه».
(هه‌نگاو هاشم) په‌یامنێرى رۆژنامه‌ى (رۆژنامه) ل ه هه‌ولێر ب ه (چه‌تر)ى وت :دواى ئه‌وه‌ى ل ه رێگه‌ى گه‌ڕانه‌وه‌ى بۆ ماڵهوه بووه ل ه پشتى سوپه‌رمارکێتى (ماجدى مۆل) ئۆتۆمبێلێکى ره‌نگى سپى جام ره‌ش دواى هێما بۆ کردنى ته‌قه‌ى لێکردووه ،دواتر ب ه خێرایى ئۆتۆمبێله‌که خۆى ونکردووه. چه‌ند رۆژێکیش دواى ئه‌م رووداوه که‌سێک به‌ناوى (ش.ش) ک ه کادیرێکى گۆڕان ه ل ه هه‌ولێر ده‌ڕه‌فێنرێت و ل ه هه‌مان شوێن ب ه چه‌ندین که‌س لێى ده‌ده‌ن. دواتریش له‌گرته‌یه‌کى ڤیدیۆى ک ه باڵوکراوهتهوه ئه‌فسه‌رێکى پۆلیس گهنجێکى هه‌ولێر ناچار ده‌کات پیاڵوه‌کانى ماچ بکات. ه�ه‌ر ل ه ش��ارى هه‌ولێر ل ه م��اوه‌ى راب���ردوو ه�ه‌ڕه‌ش� ه ل ه چه‌ندین مامۆستاى ئاینى کراوه و شایه‌تحاڵێکیش ب ه (چه‌تر)ى راگه‌یاند، پارتى ب ه جلى مه‌ده‌نیه‌و‌ه ئاسایش ب ه پاداشت ده‌نێرێت ه مزگه‌وته‌کان بۆئه‌وه‌ى ئاگادارى بارودۆخى مزگه‌وته‌کان بن. مامۆستا (ئیدریس کاریتانى) پێش نوێژ و وتارخوێنى مزگه‌وتى (الل ه اکبر) ل ه هه‌ولێر ب ه (چ�ه‌ت��ر)ى راگه‌یاند ،دواى ئ �ه‌وه‌ى ب ه ژماره‌یه‌کى نه‌ناسراو سوکایه‌تى و هه‌ره‌شه‌ى لێده‌کرێت و ئه‌و که‌سه‌ى
ئه‌حمه‌د ده‌نیز:
هه‌ڕه‌شه‌شى لێکردووه به‌ناوى ئاسایشهوه قسه‌ى کردووه ناوبراو له‌و دۆخه‌ى ئێستاى هه‌ولێر نیگه‌رانه. وتیشى :ئه‌و که‌سه‌ى هه‌ڕه‌شه‌که‌ى کردووه به‌ناوى ئاسایشهوه قسه‌ى کردووه و وتویه‌تى «ئێستا خۆت و کوڕه‌کانت ته‌واو بوون ،چونک ه ده‌تانه‌وێت خۆپیشاندان ئه‌نجام بده‌ن». سه‌ره‌ڕاى ئه‌م روداوان ه به‌رپرسانى شارى هه‌ولێر باس له‌و‌ه ده‌که‌ن «ئاگایان له‌م شتانه نیی ه و دۆخى هه‌ولێر ئارامه». (نه‌وزاد هادى) پارێزگارى هه‌ولێر ل ه لێدوانێکدا بۆ (چه‌تر) وتى: ئاگام ل ه هیچ رووداوێکى له‌م شێواز‌ه نی ه و بارى هه‌ولێر ئاساییه، هه‌رکه‌سێک شتێکى هه‌ی ه با بچێت ه پۆلیس و سکااڵ تۆمار بکات. له‌الیه‌کى تره‌و‌ه به‌ڕێوه‌به‌رى پۆلیسى هه‌ولێریش ده‌ڵێت «هه‌ولێر ئارامه و ئه‌م شتانه‌ى باس ده‌کرێت راستى تێدا نیه». (عه‌مید عه‌بدوالخالق ته‌لعه‌ت) به‌ڕێوه‌به‌رى پۆلیسى هه‌ولێر ب ه (چه‌تر)ى راگه‌یاند :ته‌ق ه ل ه هیچ که‌سێک نهکراوه و که‌س لێى نه‌دراو‌ه و هه‌ولێر ئارامه .ده‌شڵێت «تکای ه رۆژنامه‌کان به‌م شتان ه پڕمه‌که‌نه‌وه». (کاروان ساڵح) ئه‌ندامى لیژنه‌ى ناوخۆ ل ه په‌رله‌مانى کوردستان ب ه (چ�ه‌ت��ر)ى راگه‌یاند :هه‌موو ئ�ه‌و ترسه‌ى ل ه هه‌ولێر ده‌درێت ه خه‌ڵک مه‌ترسى خۆپیشاندان ه و پارتى به‌هه‌موو شێوه‌یه‌ک ده‌یه‌وێت خۆپیشاندان له‌هه‌ولێر ئه‌نجام نه‌درێت. وتیشى :به‌م دۆخه‌ى ل ه هه‌ولێر دروستکراو‌ه ده‌نگى ناڕه‌زاى زیاتر ده‌بێت و ئه‌م دۆخ ه خۆپیشاندان ه ل ه هه‌ولێر ،به‌اڵم هه‌ستى پێناکرێت. له الپه‌ڕ‌ه ( )3زانیاری زیاتر ههیه
سه‌رهه‌ڵدانه‌کانى گه‌ل فراوانتر ده‌بێت [ چه‌تر ـ باران ره‌خت ه ]
به‌رپرسى په‌یوه‌ندیه‌کانى ده‌ره‌وه‌ى (کۆما جڤاکێن کوردستان ـ که‌جه‌که) سه‌رهه‌ڵدانه‌کانى رایده‌گه‌یه‌نێت: گه‌لى باکورى کوردستان به‌رده‌وام ده‌بێت تا زیندانیانى سیاسى ئازاد نه‌کرێن ،ب��اس ل� ه س�ه‌ردان�هک�هى ئه‌ردۆغانیش دهک��ات بۆ عێراق و ده‌ڵێت په‌یوه‌ندى ب ه هه‌ڵبژارنه‌کان تورکیاو ه ههیه.
(ئه‌حمه‌د ده‌نیز) به‌رپرسى په‌یوه‌ندییه‌کانى (که‌جه‌که) به (چ�ه‌ت��ر)ى راگه‌یاند :هێزه هه‌رێمیه‌کان ه�ه‌وڵ ده‌ده‌ن په‌یوه‌ندییه‌کانی خ��ۆی��ان چڕبکه‌نه‌و‌ه و ل�ه‌م�هش��دا ده‌ترسێن له‌و سه‌رهه‌ڵدانانه‌ى که ڕوده‌دات ،چونک ه دی��م��وک��رات ن��ی��ن ،ب��ۆی �ه ل���ه‌م ب���ارودۆخ���هى رۆژهه‌اڵتى ناوه‌ڕاستدا نه‌خشه‌ى ناوچه‌ک ه ده‌گۆڕێت و گۆڕانکارییه‌کانیان خێرا ده‌چن ه پێشه‌و‌ه و پێویسته کورد یه‌کێتى نه‌ته‌وه‌یى خۆى دروست بکات ،چونکه ئێستا ده‌رفه‌ته. وتیشى :هاتنى ئه‌ردۆغان بۆ عێراق ئهوهیه، که هه‌ڵبژاردنه‌کانى تورکیا نزیک‌ه و ده‌یه‌وێت له‌م رێگه‌یه‌و‌ه بانگه‌ش‌ه بۆ خۆى بکات و ل ه رێگه‌ى په‌یوه‌ندییه‌کانى له عێراقدا ده‌یه‌وێت پارتى ئاشتى و دیموکراتى الواز بکات و له‌سه‌ر ئ �ه‌م بنه‌مایه‌ش په‌یوه‌ندى خ��ۆى ل ه هه‌رێمه‌که‌دا پێش ده‌خات. دهن��ی��ز ئ���ه‌وه‌ش���ى وت :ب��ۆی �ه هه‌ندێک میدیاکار و قه‌ره‌باڵغى له ده‌ورى خۆى دروست ده‌کات ،له‌م چوارچێوه‌یه‌شدا گه‌له‌مه‌کان ل ه باکورى کوردستان سه‌رهه‌ڵدانى ده‌ستپێکردووه و ئیتر له‌وه‌ش تێپهڕیوه که پشت به ( ) PKK ببه‌ستێت و خۆبه‌خۆ س�هره�ه‌ڵ��دان دهک��ات، گه‌لیش تا ئۆپه‌راسیۆنه‌کان و گیراوانى سیاسى و داخ��وازى زمانى کوردى و به‌ندى ()%10ى هه‌ڵبژاردنه‌کان جێبه‌جێنه‌کرێ، ئه‌وا تا دێت سه‌رهه‌ڵدان به‌رده‌وامتر و فراوانتر ده‌بێت.
کۆمه‌ڵ و پارتى یه‌کتر ب ه به‌عسیبوون تۆمه‌تبار ده‌که‌ن
به‌رپرسێکى یه‌کێتى :یه‌کێتى ئاماد ه نی ه له‌گه‌ڵ پارتى بچێت ه چاڵه‌که‌و ه [ چه‌تر ـ هانا ئازاد ]
دواى ئ���ه‌وه‌ى (ع �ه‌ل��ى باپیر) ئه‌میرى کۆمه‌ڵى ئیسالمى ره‌خنه‌ى ل ه به‌رپرسانى ه��ه‌رێ��م��ى ک��وردس��ت��ان گ���رت ل��ه ئاست جێبه‌جێنه‌کردنى داواکارى خۆپیشانده‌ران، له کاردانه‌وه‌شیاندا راگه‌یاندنه‌کانى پارتى (عه‌لى باپیر)یان ب ه په‌یوه‌ندى له‌گه‌ڵ به‌عس تۆمه‌تبار کرد و له به‌رامبه‌ریشدا کۆمه‌ڵ دۆسێى (31ى ئابى )1996یان وروژاندووه.
باڵوکردنه‌وه‌ى به‌رنامه‌یه‌کى دۆکیومێنتارى ل ه که‌ناڵى ئاسمانى ( )Zagross tvله‌سه‌ر په‌یوه‌ندییه‌کانى (عه‌لى باپیر) و حزبى به‌عس و بۆ ئ �ه‌وه‌ش زاگ���رۆس چه‌ند «به‌ڵگه‌یه‌ک»ى ب�ڵ�اوک���ردهوه ،ب��ووه ه��ۆى ت��وڕه‌ب��وون��ى کۆمه‌ڵى ئه‌م وێنه‌یه ل ه ماڵپه‌ڕی سه‌ره‌کی کۆمه‌ڵی ئیسالمیدا باڵوکراوهتهوه ()2011/3/27 ئیسالمى و ب ه توندى وه‌اڵمى راگه‌یاندنه‌کانى پارتى دهدهنهوه و چه‌ندین وێن ه و ڤیدیۆیان له‌سه‌ر ()31ى ئاب ب��وای� ه ن �ه‌ده‌چ��ووه ئه‌نجومه‌نى نوێنه‌رانى ع��ێ��راق و لیژنه‌ى ریشه‌کێشکردنى به‌عس ده‌یانگێڕایه‌وه. و په‌یوه‌ندى پارتى به بهعسهوه باڵوکردۆته‌وه. (چه‌تر) په‌یوه‌ندى ب ه چه‌ند به‌رپرسێکى بااڵ ل ه نێوانیاندا (ب��ی�لال سلێمان) ئ�ه‌ن��دام��ى مه‌کته‌بى سیاسى کۆمه‌ڵى ئیسالمى هۆکارى هێرشه‌کانى بۆ ئهوه گه‌ڕانده‌و‌ه ک ه پێشتر (چنار سه‌عد و جه‌عفه‌ر ئیمیک)ى ئه‌ندامانى سه‌رکردایه‌تى پارتى و یه‌کێتى داوایانکردوو‌ه له‌گه‌ڵ کۆمه‌ڵ و یه‌کگرتوو ل ه و مه‌کته‌بى سیاسى پارتى کرد ،به‌اڵم ئاماده نه‌بوون هیچ لێدوانێک لهمبارهیهوه بده‌ن. ئێران کۆبوونهوه ئه‌نجام بده‌ن ،به‌اڵم ئه‌وان رازى نه‌بوون. به‌رپرسێکى بااڵى یه‌کێتیش ک ه له‌به‌ر هه‌ستیارى پۆسته‌که‌ى وتیشى ،یه‌کێتى ل ه ده‌ره‌وه‌ى ئه‌م هێرشانه‌ی ه و ته‌نها پارتى ده‌ستى کردووه به‌م هێرشانه ،به‌اڵم کۆمه‌ڵى ئیسالمى بێده‌نگى ناوه‌که‌ى ئاشکرا ناکات بۆ (چه‌تر) وتى :یه‌کێتى ب ه هیچ جۆرێک له‌م هه‌ڵوێستان ه له‌گه‌ڵ پارتى نی ه و ئێستا یه‌کێتى ده‌شکێنێت و هیچى تر بێده‌نگ نابێت. (سۆران عومه‌ر) رۆژنامه‌نوس ده‌ڵێت :ئه‌گه‌ر پارتى باسى چاوه‌ڕوانى ئه‌وه‌ی ه هه‌ڵوێستى خۆى یه‌کالیى بکاته‌وه ،چونک ه به‌عسیبوونى خه‌ڵک بکات ،ئه‌ى چى ب ه ()31ى ئاب ده‌ڵێت .فشارێکى زۆر له‌الیه‌ن کادیرانمانه‌وه ههیه. به‌رپرسه‌که‌ى یه‌کێتى وتیشى ،پارتى ئه‌و کاران ه ده‌کات ناوبراو له‌لێدوانه‌که‌یدا بۆ (چه‌تر) راشیگه‌یاند ،ئه‌م ه یهکهم شتى پارتى نی ه پارتى به‌رده‌وام بوه‌ت ه مایه‌ى هێرش و هه‌ڕه‌ش ه زیان ب ه خۆى ده‌گه‌یه‌نێت ،یه‌کێتى ئاماده نی ه له‌گه‌ڵ پارتى بچێت ه چاڵه‌که‌وه ،چونک ه پارتى چاڵ بۆخۆى هه‌ڵده‌که‌نێت به‌سه‌ر هه‌موو کوردستاندا. ئ�ه‌و رۆژنامه‌نوس ه وتیشى ،ئه‌گه‌ر عه‌لى باپیر به‌عسى به‌م کارانه‌ى.
زۆرینه‌ى راپرسییه‌کى ()chatrpress.com
«هه‌رێمى کوردستان به‌ره‌و هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ى حکومه‌ت و په‌رله‌مان ده‌ڕوات» [ تایبه‌ت ب ه چه‌تر ]
ل ه راپرسیه‌کى ماڵپه‌رى (چه‌ترپرێس)دا ک ه ()1415 که‌س به‌شداریان کردووه و پرسیارى ئه‌و ه کراوه «ئایا بارودۆخى هه‌رێمى کوردستان ب �ه‌ره‌و کوێ ده‌ڕوات؟ زۆرین ه بۆچونیان وایه« :بارودۆخى هه‌رێمى کوردستان به‌ره‌و هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ى حکومه‌ت و په‌رله‌مان ده‌ڕوات».
ل ه راپرسییه‌که‌ى ()chatrpress.comدا ک ه له‌سه‌ر ئه‌م ره‌وشه‌ى هه‌رێمى کوردستان کراوه ،پرسیارى ئهوه کراوه (ئایا بارودۆخى هه‌رێمى کوردستان به‌ره‌و کوێ ده‌ڕوات؟) پاشان چوار هه‌ڵبژاردن خراوه‌ته‌ڕوو ،ئه‌وانیش (هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ى حکومه‌ت و پ�ه‌رل�ه‌م��ان ،پ��ارت��ى داواک��ان��ى خه‌ڵک په‌سه‌ند دهک���ات ،ئاساییبونه‌وه‌ى دۆخ�هک�ه ،دی��ار نییه) سه‌رئه‌نجام ( )1415هاواڵتى به‌شداریان کردووه و ( )%59.2ک ه ده‌کات ه ( )837ده‌نگ بۆچونیان وای ه «دۆخى هه‌رێمى کوردستان به‌ره‌و هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ى حکومه‌ت و په‌رله‌مان ده‌ڕوات». هه‌روه‌ها ( )18.4ک ه ده‌کات ه ( )261ده‌نگ بۆچونیان وای ه «دیار نیی ه دۆخى هه‌رێمى کوردستان به‌ره‌و کوێ ده‌ڕوات» و ( )%13.4ک ه ده‌کات ه ( )189ده‌نگ ده‌ڵێن «دۆخه‌ک ه ئاسایى ده‌سگیرکردنی گه‌نجێکی کورد ل ه خۆپیشاندانێکی ئاشتیخوازانه‌دا له‌الیه‌ن جه‌ندرمه‌کانی تورک ،ئامه‌د ( )2011/3/25دهبێتهوه».
هه‌روه‌ها ( )%9.0ک ه ده‌کات ه ( )128ده‌نگ بۆچونیان وای ه «پارتى داواکانى خه‌ڵک په‌سه‌ند ده‌کات». ماڵپه‌رى ( )www.chatrpress.comهاوشێوه‌ى رۆژنامه‌ى (چه‌تر) سه‌ر ب ه کۆمانیاى (چه‌تر)ه و سات ب ه سات له‌گه‌ڵ هه‌واڵه‌کانى کوردستان و ناوچه‌که‌دا ده‌ڕوات و ب �ه‌رده‌وام له‌سه‌ر پرس ه گه‌رمه‌کان راپرسى ئه‌نجام ده‌دات، ل ه ئێستادا ل ه شه‌و و رۆژێکدا نزیکه‌ى پێنج ه �ه‌زار که‌س سه‌ردانى ده‌که‌ن.
هەواڵ ساڵی یهکهم ژماره 49 دووشهممه 2711/1/8 - 2011/3/28
2
[ چه‌تر ـ زانیارداقوقى ] دواى ئ �ه‌وه‌ى (ئوسامه نوجێفى) سه‌رۆکى ئ �ه‌ن��ج��وم �ه‌ن��ى ن��وێ��ن �ه‌ران��ى ع��ێ��راق داواى له‌په‌رله‌مانتاران ک��رد ک ه په‌ل ه بکرێت ل ه هه‌ڵبژاردنى ئه‌نجومه‌نى پارێزگاکانى عێراق و بکرێت ه پرۆژ ه یاسا ،به‌رپرسى کۆمیسیۆنى ب��ااڵى هه‌ڵبژاردنه‌کانیش ده‌ڵێت :تا الیه‌ن ه سیاسییه‌کان رێ��ک نه‌که‌ون هه‌ڵبژاردن ل ه که‌رکوک نادیاره.
(ف �ه‌ره‌ج ح�هی��ده‌رى) سه‌رۆکى کۆمیسیۆنى بااڵى هه‌ڵبژاردنه‌کانى عێراق به (چه‌تر)ى راگه‌یاند :ئه‌وان وه‌ک کۆمیسیۆنى ب��ااڵى هه‌ڵبژاردنه‌کانى عێراق
«رێکه‌وتنى الیه‌ن ه سیاسییه‌کانى پێویسته»
داوا ده‌کرێت هه‌ڵبژاردنى ئه‌نجومه‌نى پارێزگاکان که‌رکوکیش بگرێته‌وه په‌یوه‌ندیان به بڕیارى هه‌ڵبژاردنى پارێزگاکانه‌و‌ه نیه، به‌ڵکو ئه‌و بڕیاره له‌الیه‌ن ئه‌نجومه‌نى نوێنه‌رانه‌و‌ه ئاڕاست ه ده‌کرێت. وتیشى :نورى مالکى پشتگیرى خۆى بۆ په‌له‌کردنى هه‌ڵبژاردنه‌کانى پارێزگاکانى عێراق نیشانداوه ،به‌اڵم کۆمیسیۆن هیچ ن��وس��راوى ف�ه‌رم��ى پێنه‌گه‌یشتوه، هه‌ڵبژاردنى ئه‌نجومه‌نى پارێزگاکان وه‌ک یاساى ( )2009به لیستى ک��راوه دهب��ێ��ت ،چونکه بۆ ئه‌و مه‌به‌ست‌ه ده‌بێت چه‌ند بڕگه‌یه‌کى یاسایى هه‌ڵبژاردنى پارێزگاکانى عێراق بگۆڕدرێت. حه‌یده‌رى ئه‌وه‌شى وت :یاساى هه‌ڵبژاردنى پارێزگاکان پارێزگاى که‌رکوک جیاناکاته‌وه ،ب �ه‌اڵم تا الیه‌ن ه سیاسیه‌کان رێک نه‌که‌ون ئهوه هه‌ڵبژاردنى که‌رکوک نادیاره. (فوئاد کوێخا حسێن) ئه‌ندامى ئه‌نجومه‌نى پارێزگاى که‌رکوک به (چه‌تر)ى وت :ئه‌وان وه‌ک الیه‌نى کوردى
ئاماده‌ن هه‌ڵبژاردنى ئه‌نجومه‌نى پارێزگاى که‌رکوک له‌گه‌ڵ پارێزگاکانى عێراق بکرێت ،ئێمه ئاماده‌باشیمان کردوه و داوامان له په‌رله‌مانى عێراق کردوه که‌رکوک له پارێزگاکانى ترى عێراق جیانه‌کرێته‌وه. له الیه‌کى تره‌و‌ه (محه‌مه‌د خزر جبورى) ئه‌ندامى ئه‌نجومه‌نى پارێزگاى که‌رکوک له‌سه‌ر لیستى عه‌ره‌بى رایگه‌یاند :ئێمه وه‌ک ئه‌نجومه‌نى پارێزگاى که‌رکوک له‌گه‌ڵ هه‌ڵبژاردنى ئه‌نجومه‌نى پارێزگاى که‌رکوکین، به‌اڵم ده‌بێت ئه‌نجومه‌نى نوێنه‌ران رێکه‌ون له‌سه‌ر لیژنه‌ى راستیه‌کان که وه‌ک ساڵى ( )2009پێکهێنرا. وتیشى :ئێمه پێمان باش‌ه هه‌ڵبژاردنى پارێزگاى ک�ه‌رک��وک له‌سه‌ر لیژنه‌ى راستیه‌کان پۆسته‌کانى که‌رکوک له( )%32له‌سه‌ر نه‌ته‌وه‌کانى شارهکه دابه‌ش بکرێت ،به یه‌کسانى به بێ جیاوازى. ه �هروهه��ا (ق��اس��م ب�هی��ات��ى) ئ�ه‌ن��دام��ى ئه‌نجومه‌نى پارێزگاى که‌رکوک له‌سه‌ر لیستى تورکمانى وتى:
دوای ئه‌وه‌ی رۆژى ( )3/17هه‌واڵی ئهوه باڵوبۆو‌ه که چه‌ند که‌سێکی رۆژهه‌اڵتی کوردستان له‌الیه‌ن به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی نشینگه‌ی سلێمانیهوه ده‌ستگیر ک����راون ،س�ه‌رن��وس�ه‌ر و رۆژن��ام�ه‌وان��ێ��ک��ى (چ�ه‌ت��ر) چوون‌ه به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی نشینگه‌ی سلێمانی بۆ ئه‌وه‌ی رووماڵی هه‌واڵه‌ک‌ه بکه‌ن ،به‌اڵم له کاتی وێنه‌گرتنی گیراو‌ه رۆژهه‌اڵتییه‌کان ،له‌الیه‌ن چه‌ند پاسه‌وانێکی ئه‌و نشینگه‌یه‌و‌ه هێرش ده‌کرێت‌ه سه‌ر ک���اروان س��االر و هه‌وڵی لێسه‌ندنی کامێراکه‌ی ده‌درێت و پاشان له‌گه‌ڵ یاسر گوڵی ،ده‌ست به‌سه‌ریان
ده‌که‌ن له به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی نشینگه‌ی سلێمانی بۆ ماوه‌ی دوو کاتژمێر به بیانووی وێنه‌گرتن به‌بێ مۆڵه‌ت و پاشان به‌ڕێوه‌به‌ری ئه‌و نشینگه‌ی‌ه به‌بێ فه‌رمانی دادوه‌ر به ئۆتۆمبێلی تایبه‌تی به‌ندینخان ه ده‌یانگوازنه‌و‌ه بۆ ئاسایشی سلێمانی و له‌وێش پاش وه‌رگرتنی وته‌ی هه‌ردووکیان له کاتژمێر ()9:30 خوله‌کی شه‌و ئازاد ده‌کرێن. (کاروان ساالر) سه‌رنوسه‌ری رۆژنامه‌ی (چه‌تر) رایگه‌یاند :ب �ه‌داخ �هوه ره‌ف��ت��اری به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی نشینگه‌ی سلێمانی ره‌ف��ت��ارێ��ک��ی ن��ای��اس��ای��ی و
ئێمه وه‌ک تورکمان هیچ کێشه‌یه‌کمان نیه ئه‌گه‌ر هه‌ڵبژاردنى پارێزگاکان که‌رکوش بگرێته‌وه ،به‌اڵم ده‌بێت ئه‌نجومه‌نى نوێنه‌ران چاره‌سه‌رێک بۆ ماده‌ى ( )23بدۆزێته‌وه. وتیشى :دواى ئ�ه‌وه‌ى خۆپیشاندان‌ه جه‌ماوه‌ریه‌که‌ى سه‌رتاسه‌رى عێراق کرا ،ده‌بێت ئه‌نجومه‌نى نوێنه‌ران ب ه جدى کار بۆ که‌رکوک بکه‌ن ،تا گۆڕانکارى له ئیداره‌دا بکرێت. ئه‌وه‌شى راگه‌یاند :ماده‌ى ( )23کلیلى چاره‌سه‌رى کێشه‌کانى شاره‌که‌یه ،ئه‌و بڕگانه‌ى تێیدای‌ه سودى بۆ سه‌رجه‌م دانیشتوانى شارهکه ههیه ،ئه‌وه‌ش بریتی‌ه ل ه دابه‌شکردنى سه‌رجه‌م پۆست‌ه ئیداریه‌کانى که‌رکوک ل ه ( )%32بۆ کورد و عه‌ره‌ب و تورکمان له ( )%4بۆ کلد و ئاشور و چاوخشانه‌و‌ه له لیستى ئامار و بڕگه‌ى دیک ه و نه‌هێشتنى ته‌جاوز له‌سه‌ر ماڵ و موڵکى ده‌وڵه‌ت.
سلێمانى ،دوو رۆژنامه‌وانى چه‌تر ده‌ستگیر ده‌کرێن [ چه‌ترپرێس ] به‌هۆى ئه‌وه‌ى ویستبوویان وێنه‌ى ئه‌و ک��ورد ه رۆژهه‌اڵتیان ه بگرن ک ه له‌الیه‌ن به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى نشینگه‌ى سلێمانیه‌و ه ده‌ستگیرده‌کرێن و ره‌وانه‌ى واڵتى (ئێران) دهکرێنهوه( ،کاروان ساالر) سه‌رنوسه‌رى رۆژن���ام���هى (چ��ه‌ت��ر) و (ی��اس��ر گوڵى) رۆژنامه‌وانى رۆژنامه‌ک ه بۆ ماوه‌ى نزیکه‌ى شه‌ش کاتژمێر ده‌ستگیر ده‌کرێن.
«کوشتنى پۆلیسه‌که‌ى هه‌ڵه‌بج ه ل ه ئه‌ستۆىده‌سه‌اڵته» [ هه‌ڵه‌بج ه ـ ئاسۆ موحه‌ممه‌د ] ده‌س �ه‌اڵت هێزێکى ( )480که‌سیى به‌ڕێوبه‌رایه‌تى به‌رگرى فریاکه‌وتنى هه‌ورامانیان هێنابووی‌ه ناو شار. وتیشى :من ته‌حداى ئه‌و کهسانه ده‌که‌م که ده‌ڵێن به‌شێک ل ه هاواڵتیانى هه‌ڵه‌بجه‌ى شه‌هید ک��وژران��ى پۆلیسه‌ک ه ده‌خ �ه‌ن � ه ئه‌ستۆى خۆپیشانده‌ران له مزگه‌وته‌و‌ه به ته‌کبیر هاتوونه‌ت ه ده‌سه‌اڵت و ئاماژ ه بۆ ئه‌و ه ده‌که‌ن ،خه‌ڵک دهرهوه ،نزیکترین که‌س بووین له رووداوهکهوه که‌س ته‌قه‌ى نه‌کردوو ه و ئه‌وه‌ى بینیویان ه ته‌قه‌ى له مزگه‌وته‌که‌و‌ه نه‌هاتوه‌ت‌ه دهرهوه ،راسته دواى نوێژى ک��ردوو ه ته‌نها هێزه‌کانى پۆلیس بوون و عه‌سر بوو ،به‌اڵم ئه‌و ده‌رگایه‌ى مزگه‌وته‌ک‌ه رووى ل ه کوشتنى پۆلیسه‌که‌ش ل ه ئه‌ستۆى ئه‌وانه‌ی ه شه‌قامى گشتی‌ه زیاتر له ( )20رۆژه داخراوه ،خه‌ڵکى ههڵهبجه باش ئهوه ده‌زانن. ته‌قه‌یان کردووه. ئه‌وه‌شى وت :به‌ڕێوبه‌رى پۆلیسى ههڵهبجه باس (برایم ئه‌حمه‌د) یهکێکه له‌و شایه‌تحااڵنه‌ى ک ه له ( )3/22له‌ناو بازاڕدا بووه به گولله‌ى هێزه‌کانى له‌وه‌ده‌کات ،که خۆپیشانده‌ران ته‌قه‌یان کردووه ،به‌اڵم ده‌سه‌اڵت بریندار بووه ،به (چه‌تر)ى وت :رۆژى ( )22ئه‌و ( )500مه‌تر دوور بووه له شوێنى ڕووداوهکهوه، ى مانگ وه‌ک رۆژه‌ک��ان��ى تر دواى عه‌سر چووم ئێمه نزێک بووین له ڕووداوهکهوه ئێمه ده‌مانچه‌مان بۆ ب��ازاڕ له‌و چایخانه‌یه‌ی که رۆژان �ه بۆى ده‌چم نه‌دیو‌ه به خۆپیشانده‌ر ئێمه ته‌قه‌مان بینى له پۆلیسهوه، له‌گه‌ڵ کۆمه‌ڵێک براده‌رى خۆمدا وه‌ستابووم ،کاتى هاواڵتیمان نه‌دى ته‌ق‌ه بکات. ئه‌وه‌شى خسته‌ڕوو ،له‌راستیدا نازانم ئه‌و پۆلیس‌ه ل ه به‌ربوونى نوێژى عه‌سر بوو هه‌ستم کرد ناو بازار ته‌واو نیه ،هێزێکى زۆرى تێدایه ،که‌سێک هات به‌رگى کوێو‌ه ته‌قه‌ى لێ کراوه ،به‌اڵم کوشتنى ئه‌و پۆلیس ه سه‌ربازى له‌به‌ردابوو ،یه‌ک نه‌جمه‌ى هه‌بوو هاته الم له ئه‌ستۆى ئه‌و هێزه‌ی‌ه که ئه‌و رووداوه‌ى دروست کرد. (پشکۆ حم‌ه ف �ه‌ره‌ج) باس ل �ه‌وه‌ش دهک��ات ،ک ه و ته‌وقه‌ى له‌گه‌ڵدا کردم وتى تۆ کاک برایمى ،وتم به‌ڵێ فه‌رموو ،هیچ قسه‌یه‌کى نه‌کرد و ڕۆیشت و پێشتر ئ��اگ��ادار ک��راوه‌ت �هوه ل��ه‌وه‌ى که له هه‌ڵه‌بج ه ئاماژه‌ى کرد به هێزه‌کانى ده‌وروبه‌رى خۆى ده‌ستیان خوێن ده‌ڕژێت ،وتى :پێش ئه‌وه‌ى رووداوهکه رووبدات یه‌کێک له ئه‌ندامانى هێزه‌ک‌ه له بازاڕدا به منى وت کرد به په‌الماردانم. (پشکۆ حهمه ف �ه‌ره‌ج) یه‌کێکى تره له بینه‌رى داواتان لێ ده‌که‌م بڕۆنه‌و‌ه با خوێن نه‌ڕژێت ،چونکه روداوه‌کان ده‌ڵێت :له‌و کاته‌دا ئێمه له بازاردا بووین به نیازن ئه‌مڕۆ خوێن بڕێژن له بازاڕدا.
«هێشتا تۆمارى زیاتر ل ه ( )400شه‌هیدى کیمیابارانى هه‌ڵه‌بج ه ل ه ئێرانه» [ چه‌تر ـ یادگار ره‌ئوف ] نیه ،بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ش شاندێکى کۆمه‌ڵه‌ى قوربانیان سه‌ردانى تاران ده‌که‌ن. وت��ی��ش��ى :ئێمه وه‌ک ک��ۆم �ه‌ڵ �هى ق��ورب��ان��ی��ان��ى ب��ه‌رپ��رس��ى ک��ۆم��ه‌ڵ��هى ق��ورب��ان��ی��ان��ى کیمیابارانى هه‌ڵه‌بج ه ئاماژ ه بۆ ئه‌و ه کیمیاباران چه‌ند جارێک داوامانکردوو‌ه گۆڕه‌کانى دهک��ات ،هێشتا تۆمارى زیاتر ل ه ( )400به‌هه‌شتى زه‌هرا له تاران نۆژه‌ن بکرێنه‌وه ،که زیاتر شه‌هیدى کیمیابارانى هه‌ڵه‌بجه‌ى شه‌هید له ( )70گۆڕ ده‌بن یاداشتێکمانداوه‌ت‌ه سه‌رۆکایه‌تى ل ه واڵتى ئێرانه ،هه‌روه‌ها زیاتر ل ه ( )70په‌رله‌مان بڕیاره سه‌ردانى ئه‌و گۆڕستانان‌ه بکه‌ین گۆڕ ل ه شارى تاران ه و داوامانکردوو ه نۆژه‌ن له‌گه‌ڵ نوێنه‌رێکى حکومه‌تى هه‌رێم. ئه‌وه‌شى وت :ئه‌م سه‌ردان‌ه درێژکراوه‌ى ئه‌و سه‌ردانه‌ى بکرێته‌وه. (لوقمان عه‌بدولقادر) سه‌رۆکى کۆمه‌ڵه‌ى قوربانیانى ساڵى پاره که نوێنه‌رانى ئێران له کۆنگره‌ى (سه‌فیرانى کیمیابارانى ههڵهبجه به (چ �ه‌ت��ر)ى وت :م��اوه‌ى سوڵح) له تاران به‌ڵێنیان به ئێمه‌دا بوو له‌الیه‌ن جێگرى ساڵێک‌ه له کۆنگره‌یه‌کدا له‌کۆمارى ئیسالمى ئێران (ئه‌حمه‌دى نه‌ژاد)هوه له‌گه‌ڵ دۆزینه‌وه‌ى ون بوه‌کانى بڕیاردراو‌ه دۆسێى ونبوه‌کان و تۆمارى شه‌هیده‌کانى ه �ه‌ڵ �هب��ج �ه‌دا ،م�ه‌ل�ه‌ف��ى ش�ه‌ه��ی��دهک��ان��ى هه‌ڵه‌بجه‌ش ههڵهبجه وهربگرینهوه ،له‌گه‌ڵ نۆژه‌نکردنه‌وه‌ى روفاتى وهربگرینهوه له حکومه‌تى ئێران ،که زیاد له تۆمارى کۆمه‌ڵێک شه‌هید له م �ه‌زارى به‌هه‌شتى زه‌ه��را ل ه ( )400شه‌هیده. تاران ،به‌اڵم هێشتا داواکاریه‌کان ساڵێک‌ه وه‌اڵمیان
نادیموکراسی ب��وو ،ه��اوک��ات پێشێلێکی روون��ی یاسای رۆژن��ام�ه‌وان��ی ساڵی ( )2007ب��وو ،بۆیه ئێمه‌ش به ئه‌رکی خۆمان زانیو‌ه کاتێک ده‌زانین چه‌ند هاواڵتیه‌کی ک��وردی رۆژه��ه‌اڵت ره‌وان �هی ئێران دهکرێنهوه به‌دواداچوونى بۆ بکه‌ین. (عه‌قید عوسمان) جێگرى به‌ڕێوه‌به‌رى نشینگه‌ى سلێمانى به (چه‌تر)ى راگه‌یاند :ئێمه له خۆمانه‌و‌ه که‌س سنورداش ناکهینهوه ،به هیچ شێوه‌یه‌ک ئه‌و کهسانه سنورداش ناکهینهوه که مه‌ترسى له‌سه‌ر ژیانیان هه‌بێت له‌و دیو.
سه‌راى ئازادى ،ئه‌مڕۆ ده‌بێت ه رۆژى شه‌هیدان
باوکى شه‌هید سورکێو بووه‌ت ه هێزێکى مه‌عنه‌وى بۆ خۆپیشانده‌ران و سه‌راى ئازادى چۆڵ ناکات [ سلێمانى ـ سازگار ئیبراهیم] ل ه وته‌یه‌کدا ل ه سه‌راى ئازادی سلێمانی ک�� ه ب��ۆ ه�����ه‌زاران ک���هس ق��س �هى دهک���رد باوکی شه‌هید سورکێو رایگه‌یاند :ئه‌گه‌ر ده‌سه‌اڵتدارانی یه‌کێتی و پارتی تا چه‌ند رۆژێکیتر بکوژانی کوڕه‌که‌ی و شه‌هیدانی دیکه‌ی خۆپیشاندانه‌کان نه‌ده‌ن ه دادگ��ا و نه‌یانخه‌ن ه قه‌فه‌زی تاوانه‌و ه ئه‌وا ئه‌و په‌نا ده‌بات بۆ په‌رله‌مانی عێراق.
(زاهیر مه‌حمود) باوکی شه‌هید سورکێو ئه‌وه‌شی به خۆپیشانده‌رانی سه‌راى ئازادی راگه‌یاند ،که تا دوا هه‌ناسه‌ی له سه‌راى ئازادی ده‌مێنێته‌و‌ه و هه‌رگیز ئه‌و مه‌یدان‌ه چۆڵ ناکات. ئاماژه‌ی به‌وه‌شکرد له‌الیه‌ن چه‌ند به‌رپرسێکه‌و‌ه داوای لێکراوه دی��داری له‌گه‌ڵ جه‌الل تاڵه‌بانی بۆ سازبکه‌ن ،به‌اڵم ئه‌و ره‌تیکردووه‌ته‌و‌ه تا ئه‌و کاته‌ی
بکوژه‌کان راده‌ستی دادگا ده‌کرێن. ب���اوک���ى ش �ه‌ه��ی��د س���ورک���ێ���و ب���������ه‌رده‌وام ل �ه‌ن��او خۆپیشاندانه‌کاندا بووه و هه‌ر له سه‌ره‌تاو‌ه له‌گه‌ڵ خه‌ڵکدا دژى گه‌نده‌ڵى وه‌ستاوه‌ته‌و‌ه و داواى گۆڕانکارى ده‌کات. له الیه‌کى ت���ره‌و‌ه ئه‌نجومه‌نی کاتی مه‌یدانی ئازادی رایگه‌یاند :رۆژی دوو شه‌مم‌ه که ده‌کاته ئه‌مڕۆ ،ماته‌مینی مه‌یدانی ئازادی‌ه بۆ شه‌هیده‌کانی خۆپیشاندانه‌کانی سلێمانی. ئ �ه‌ن��ج��وم �ه‌ن �هک �ه راش��ی��گ �هی��ان��د «ل����ه‌م رۆژه‌دا ی سلێمانی که‌سوکاری شه‌هیدانی خۆپیشاندانه‌کان ئاماده دهب ن و وتاری خۆیان پێشکه‌شی خۆپیشانده‌ران ده‌که‌ن ،بۆیه داوا له هاواڵتیانی دڵسۆزی سلێمانی ده‌که‌ین به‌شداربن له‌و مه‌راسیمه‌دا». شایانى باس‌ه خۆپیشاندانه‌کانى ش��ارى سلێمانى ئه‌مڕۆ ده‌چێت‌ه ()40هه‌مین رۆژه‌و‌ه و ن��اڕه‌زای��ش بهردهوامه.
پشتیوانی (جه‌وهه‌ر نامیق) بۆ چه‌تر سیاسه‌تمه‌دارى کۆچکردووى گه‌وره‌ى گه‌له‌که‌مان (جه‌وهه‌ر نامیق) له یه‌که‌مین نوسیندا بۆ (چه‌تر) که له ژم��اره یه‌کى رۆژن��ام�هک�ه‌دا ب�ڵاوک��رای�هوه، هیواى خۆى نیشان ده‌دات بۆ ئه‌وه‌ى چه‌تر بتوانێت خزمه‌تێکى نه‌ته‌وه‌یى و دیموکراتى بکات ،ئێمه وه‌ک ستافى چه‌تر ،به‌هۆى کۆچى ن���اواده‌ى (جه‌وهه‌ر نامیق) وێڕاى ئه‌وه‌ى سه‌ره‌خۆشى خۆمان ئاڕاسته‌ى خه‌ڵکى ئ��ازادی��خ��وازى کوردستان و خ��ان�ه‌واده‌ک�هى دهک�هی��ن ،به‌ڵێنیش ده‌ده‌ی��ن به خه‌یاڵ و هیواکانى (جه‌وهه‌ر نامیق)هوه په‌یوه‌ست بین ،که نیشتمانێکى ئ����ازاده ،ه �هروهه��ا جارێکى ت��ر ده‌ق��ى نوسینه‌که‌ى باڵوده‌که‌ینه‌وه. خۆشه‌ویستان !.. ل���ه رێ���گ���اى ه���ه‌ن���دێ دۆس�����ت و ی����هک دوو رۆژن���ام���ه‌ن���ووس���ى س��ت��اف��ى رۆژن���ام���هى (چ��ه‌ت��ر)، ئاگادارکرامه‌وه که له ( )2010/4/5یهکهم ژماره‌ى رۆژنامه‌ى (چه‌تر) دهکهوێته به‌ر ده‌ستى خوێنه‌رانى کوردستان ،ئه‌مه‌ش مایه‌یى خۆشحاڵییه. ب���هش ب�ه‌ح��اڵ��ى خ���ۆم خ���وازی���ارى ئ���ه‌وه‌م (چ �ه‌ت��ر) ش��ان ب �ه ش��ان��ى رۆژن��ام �ه و گ��ۆڤ��اره‌ک��ان��ى دیکه‌ى هه‌رێم و کوردستان ،بتوانێت وه‌کو پێویست ،رۆڵى رۆشنبیرى و نیشتمانى و نه‌ته‌وایه‌تى خۆى ببینێ، نه‌ک وه‌ک (ژماره‌یه‌ک) به‌ڵکو وه‌ک ناوه‌ندێکى هۆشیارکردنه‌وه و دروستکردنى راوبۆچوونى گشتى و سه‌کۆیه‌کى مو‌لته‌زیم و خاوه‌ن ئامانج و ئه‌رک له‌مه‌ڕ پرسه گه‌رمه‌کانى کوردستانێکى داگیرکراو و گه‌لێکى به‌شخوراو. ئ �ه‌وه‌ى چ���اوه‌ڕوان دهک��رێ��ت له (چه‌تر) ک��ار بۆ ئ �هوه بکات ک �ه ،ب�ه ک��ردار (چ�ه‌ت��ر)ێ��ک بێت بۆ گشت پێنوس و راو بۆچونه ئ���ازاد و به‌جورئه‌ت و پ���اب���ه‌ن���دب���ووه‌ک���ان ب���ه پ��رس��ى ن���ه‌ت���هوه و کێش ه سه‌رده‌میه‌‌کانى کورد ،هه‌واڵ و راپۆرت و بابه‌ت و شیکردنه‌وه‌کان پیشه‌ییانه بێت .پشت به‌ست بێت ب ه فاکته و زانست .ره‌چاوکه‌رى ئاسایشى نه‌ته‌وایه‌تى کوردستان و به پره‌نسیپ بێت ،ده‌زگایه‌کى بیرى ئ���ازاد و ک���راوه و خ��س��ت��ن�ه‌ڕووى راس��ت��ی�هک��ان بێت، خولیاى هۆشیارکردنه‌وه‌ى شه‌قامى کوردستانى ب ه ماف و ئه‌رکه‌کانیان و ماکى جه‌زب و راکێشانى بۆ نێو چه‌غزى رووداو و پرسه چاره‌نوسازه‌کانى بێت، کار بۆ بااڵده‌ستى یاسا و به‌گژاچوونى گشت جۆره الدان و ده‌ستێوه‌ردانێک بکات. چ��اوه‌ڕوان��ی��ن له (چه‌تر) که هه‌موو تواناکانى به‌گڕخات بۆ به‌رگرى له کۆمه‌ڵگاى کورده‌واریمان ک��ه ه���ه‌وڵ���ده‌درێ���ت ب��ه (ی���اس���ا) ی��اس��ا س��وک��و بێ ن��اوه‌ڕۆک بکرێت ،به‌ناوى (ئ��ازادی) ژیانى بێ ( ئینتیما) و (نائومێدی) بچێندرێت ،له جیاتى ره‌وانى یه‌کگرتوویى نه‌ته‌واییه‌تی ،زاتیات و ناوچه‌گه‌رى و دی��وارى له یه‌ک داب��ڕان قایم دهک �ه‌ن .با (چه‌تر) مۆمى جه‌زبى گشت ئه‌و په‌روانانه بن که باوه‌ڕیان ب�ه تاکێکى ئ���ازاد و کۆمه‌ڵگایه‌کى یه‌کسان و نه‌ته‌وه‌یه‌کى سه‌ربه‌خۆیه . ئه‌رک زۆره و خۆزگه زۆرتر ،وه‌لێ با هه‌نگاوى یه‌که‌مى (چه‌تر) به ژماره‌ى یه‌که‌میه‌وه ده‌ستپێبکات و به دڵ پیرۆزبایى له ده‌سته‌ی به‌ڕێوه‌به‌ریان ده‌که‌ین به ئومێدى سه‌رکه‌وتن. جه‌وهه‌ر نامیق سالم هاوینه هه‌وارى سه‌الحه‌دین
سوریا ،توڕه‌یى خه‌ڵک ب ه رووى وێن ه و په‌یکه‌ره‌کانى کوڕ و باوکدا ته‌قیه‌وه خ���ه‌ڵ���ک���ى ن�������اڕازی، [ چه‌تر ـ هه‌ڵمه‌ت ئیبراهیم ] ب� ه ڕێ��پ��ێ��وان و ب�ه ده‌م ب ه هه‌زاران هاواڵتی سوریا ل ه چه‌ندین وت����ن����ه‌وه‌ى دروش���م���ى شاری ئه‌و واڵت ه ده‌ستیان ب ه خۆپیشاندان ئ��ازادی��خ��وازان �ه و دژ ک��ردوو ه و داواى گۆڕانکارى دهک��ه‌ن له ب �ه ده‌س���ه‌اڵت���ى ب�هش��ار واڵته‌که‌یاندا ،ئاژانسه‌کانى هه‌واڵیش ئ��هس��ه‌د ،ب�هش��داری��ی��ان ئاماژ ه بۆ ئه‌و ه ده‌که‌ن تا ئێستا نزیکه‌ى ل�������ه ڕێ�����وڕه‌س�����م�����ى ( )100هاواڵتى ن��اڕازى ب ه ده‌ستى هێز ه ب �ه‌خ��اک��س��پ��اردن��ى نۆ خ��ۆپ��ێ��ش��ان��ده‌ردا ک��رد، چه‌کداره‌کانى رژێمى سوریا کوژراون. رۆژى ه�هی��ن��ی ه���اوک���ات ل��ه‌گ��ه‌ڵ دیمه‌شقی ک�����ه رۆژى چ�����وار تیمه پایته‌خت ه����ه‌زاران ک �هس ل�ه ش��اره‌ک��ان��ی دیکه‌ی شه‌مم‌ه به ده‌ستى سوریا خۆپیشاندانیان کرد و له چه‌ندین شاریشدا تایبه‌ته‌کانى س �ه‌ر ب ه توندوتیژی له‌نێوان هێزه ئه‌منییه‌کان‌و خۆپیشانده‌ران ده‌سه‌اڵت کوژرابوون. س�����هره�����ه‌ڵ�����دان�����ى دروست بووه. واڵتى ه ل �ى � ری ه �او � م ه � ج ى ه توڕ ڵکى ه خ ) BBC ( کانى ه زانیاریی ى به گوێره دیکتاتۆرێکیتری سوریا ئاگریان له په‌یکه‌رى (حافز ئه‌سه‌د) سه‌رۆک س��وری��ا ل�ه کاتێکدایه، کۆماری پێشوو و باوکی سه‌رۆکی کۆماری ئێستا که ده‌وڵه‌ته‌که‌ى (به‌شار ئه‌سه‌د) بانگه‌شه‌ى کردووه ب���ه‌رداو‌ه و هه‌روه‌ها له زۆر شار په‌یکه‌ر و وێنه‌ى بڕى ()%25ى مووچه‌ى فه‌رمانبه‌ران زیاد بکات، ئه‌وانه‌ى له‌م دووایانه‌دا له سوریا ده‌ستبه‌سه‌ر کراون (به‌شار ئه‌سه‌د)یان تێکداوه. ش��ارى (درع��ا)ش یه‌کێکى تره له‌و شارانه‌ى ل ه ئازاد بکرێن ،هه‌روه‌ها به‌ڵێندراو‌ه چاو بخشێندرێته‌و‌ه ب ه سوریا توڕه‌یى خه‌ڵک له په‌ره‌سه‌ندندایه ،حکومه‌تی یاساى بارى نائاسایی ،که له کاتى هاتن‌ه سه‌رکارى سوریاش وتویه‌تی له هه‌وڵی ئه‌وه‌دای‌ه چاکسازی رژێمى بهعسهوه له‌و واڵته سه‌پێنراوه. رۆژى هه‌ینى سهدان هه‌زار که‌س له شاره‌کانی ت و ب����اری ن��ائ��اس��ای��ی س��ی��اس��ی ده‌س��ت��پ��ێ ب��ک��ا هه‌ڵبوه‌شێنرێته‌و‌ه که ماوه‌ی ده‌یان ساڵه گرتویه‌تیه‌به‌ر( .ش��ام ،دوم��ا ،حومس ،ره‌ق �ا و چه‌ندین ش��ارى تر) له ش��ارى درع��ا نزیکه‌ى ( )20ه �ه‌زار که‌س ل ه ده‌ستیان دایه ناڕه‌زایه‌تى ده‌ربڕین ،به پێى سهرچاوه
رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست له به‌رده‌م رووخاندا فه‌رمیه‌کان ل�ه م���اوه‌ى ی �هک هه‌فته‌دا زی��ات��ر ل ه ( )70که‌س کوژراون ،ئامار‌ه نافه‌رمیه‌کان باس له کوژرانى زیاتر له ( )100که‌س ده‌که‌ن. له الیه‌کى ت��ره‌و‌ه له‌ژێر فشارى خۆپیشانده‌راندا سوریا نزیکه‌ى ( )200زیندانى ئازاد کرد. هه‌روه‌ها راگه‌یاندنه‌کان ئاماژ‌ه بۆ ئهوه ده‌که‌ن دواى ناڕه‌زایه‌تییه‌کان (ره‌ج �هب ته‌یب ئه‌ردۆغان) به ته‌له‌فۆن له‌گه‌ڵ به‌شار ئه‌سه‌د قسه‌ى ک��ردووه پشتگیرى خۆى بۆ دوپاتکردۆته‌وه.
راپۆرت
هه‌ولێر ،ره‌وشی نائاسایی بهردهوامه
ب ه پله‌ی یه‌ک مه‌ال و رۆژنامه‌نوس ل ه ژێر هه‌ڕه‌شه‌دان [ ئا /هانا ئازاد ] له‌و دۆخ ه نائاساییه‌ی ک ه ل ه هه‌ولێر هه‌ی ه و ب ه فه‌رمی رانه‌گه‌یه‌ندراوه ،رۆژنامه‌نوسان و مامۆستایانی ئاینی رووبه‌ڕوی هه‌ڕه‌ش ه و ته‌ق ه لێکردن ده‌بنه‌و ه و به‌رپرسانی شاره‌که‌ش بێ ئاگایی خۆیان له‌رووداوه‌ک ه ده‌رده‌بڕن.
هه‌ولێر ،له‌ئێستادا له‌دۆخێکى مه‌ترسیداردای‌ه به‌هۆى هه‌ڕه‌شه‌کانى پارتى له‌سه‌ر خه‌ڵک و رۆژنامه‌نوسانه‌وه، له‌چه‌ند رۆژى رابردوو چه‌ندین حاڵه‌تى مه‌ترسیدار ل ه هه‌ولێر رویداوه که تێیدا ته‌ق‌ه لێکردنى رۆژنامه‌نوسان و هه‌ڕه‌شه‌لێکردنى مامۆستایانى ئاینى و لێدان ههبووه. له‌چه‌ند رۆژی رابردوو ( )3/23له‌پایته‌ختى هه‌رێمى کوردستان ته‌ق‌ه له‌رۆژنامه‌نوسێک کرا که په‌یامنێرى ساتیى سبه‌ى و رۆژنامه‌ى رۆژنامه‌ی‌ه هه‌مان رۆژیش ته‌ق‌ه له رۆژنامه‌نوسێکی که‌ناڵی سپێده‌کرا ،رێکخراوى رۆژن��ام�ه‌ن��وس��ان��ى ب��ێ سنوریش ئ��ام��اژه‌ی��ان ب���ه‌وه‌داو‌ه رۆژنامه‌نوسان روبه‌ڕوى تیرۆر ده‌بنه‌وه. یه‌کێک ل �ه‌و رۆژن��ام �ه‌ن��ووس �هی ت�ه‌ق�هی لێکراوه هه‌نگاو ه��اش��م ،په‌یامنێرى رۆژن��ام �هى (رۆژن��ام �ه) یه له هه‌ولێر بۆ (چه‌تر) وتى ،دواى ئه‌وه‌ى له‌رێگه‌ى گ �ه‌ڕان �ه‌وه‌م ب��ووم بۆ ماڵهوه له‌پشتى سوپه‌رمارکێتى ماجدى م��ۆڵ ئۆتۆمبێلێکى ره‌نگى سپى ج��ام ره‌ش دواى هێما بۆ کردنم به‌الیته‌کانى ته‌قه‌ى لێکردم دواتر به‌خێرایى ئۆتۆمبیله‌ک‌ه خۆى ون کرد. به‌بۆچوونى هه‌نگاو هاشم ،ئهمه جگه له‌ترس هیچى تر ناگه‌یه‌نێت ئه‌وانه‌ى ئه‌و ته‌قانه‌یانکردوو‌ه پێیانوای ه ده‌توانن هه‌ولێر کپ بکه‌ن. دوو رۆژ دوای ئ �ه‌م رووداوه که‌سێک به‌ناوى (ش.ش) که کادیرێکى گۆڕان‌ه له‌هه‌ولێر ده‌فڕێنرێت و له‌هه‌مان شوێنی ته‌قه‌کردنه‌ک‌ه به‌چه‌ندین که‌س لێى ده‌ده‌ن. پێشتریش له‌گرته‌یه‌کى ڤیدیۆى که باڵوکراوهتهوه ئه‌فسه‌رێکى پۆلیس گهنجێکى هه‌ولێر ناچار ده‌کات پێاڵوه‌کانى ماچ بکات.
هه‌ولێر ل ه دۆخێکى نائاسایی‌دای‌ه ئه‌م روداوان‌ه له‌شارى هه‌ولێر رووده‌ده‌ن ،به‌اڵم نه‌وزاد هادى پارێزگارى هه‌ولێر ده‌ڵێت «ئاگام لێنیه». له‌لێدوانێکى بۆ (چه‌تر) ن �ه‌وزاد ه��ادى پارێزگارى هه‌ولێر وتى :ئاگام له هیچ روداوێکى له‌م شێوان‌ه نی ه و بارى هه‌ولێر ئاساییه ،هه‌رکه‌سێک شتێکى هه‌ی ه بابچێت‌ه پۆلیس و سکااڵ تۆمار بکات. به‌ڕێوه‌به‌رى پۆلیسى هه‌ولێریش قسه‌کانی پارێزگار پشتڕاست دهکاتهوه و ده‌ڵێت «هه‌ولێر ئارامه و ئه‌م شتانه‌ى باس ده‌کرێت راستى تێدانیه». عه‌مید عه‌بدولخالق ته‌لعه‌ت به‌ڕێوه‌به‌رى پۆلیسى هه‌ولێر به(چه‌تر)ى راگه‌یاند :ته‌ق‌ه له‌هیچ که‌سێک
فۆتۆ :ئه‌رشیف نهکراوه و که‌س لێى نه‌دراو‌ه و هه‌ولێر ئارامه ،ده‌شڵێت «تکای‌ه رۆژنامه‌کان به‌م شتانه پڕمه‌که‌نه‌وه». هه‌ر له‌شارى هه‌ولێر له م��اوه‌ى راب��ردوو ههڕهشه ل ه چه‌ندین مامۆستاى ئاینى کراوه و شایه‌تحاڵێکیش ب ه (چه‌تر)ى راگه‌یاند ،پارتى به‌جلى مه‌ده‌نیه‌و‌ه ئاسایش به پاداشت ده‌نێرێت‌ه مزگه‌وته‌کان بۆ ئه‌وه‌ى ئاگادارى بارودۆخى مزگه‌وته‌کان بن. رۆژى شه‌مم‌ه ( )2011/3/26ک�ه ب��ڕی��ار واب��وو خوێندنى ئاسایى له‌زانکۆ و په‌یمانگاکانى هه‌ولێر ده‌ست پێبکاته‌وه ،به‌اڵم به‌پێى به‌دواداچوونى (چه‌تر) خوێندن له‌زۆربه‌ی کۆلێژه‌کانی زانکۆ ده‌ستی پێنه‌کرد
و هێزێکى زۆرى سه‌ربازیش له ش��اره‌ک�ه به‌تایبه‌تى له‌به‌رده‌مى کۆلیژه‌کان ده‌سوڕانه‌وه. مامۆستا ئیدریس کاریتانى ،پێش نوێژ و وتارخوێنى مزگه‌وتى (الل‌ه اکبر) له هه‌ولێر به (چه‌تر)ى راگه‌یاند: دواى ئ��ه‌وه‌ى به ژماره‌یه‌کى نه‌ناسراو سوکایه‌تى و هه‌ڕه‌شه‌م لێکرا ئه‌و که‌سه‌ى هه‌ڕه‌شه‌شى لێکردم به‌ناوى ئاسایشهوه قسه‌ى دهک��رد ،ناوبراو له‌ودۆخه‌ى ئێستاى هه‌ولێر نیگه‌رانه. وتارخوێن و پێش نوێژى مزگه‌وتى (الل‌ه اکبر) وتی: ئه‌و که‌سه‌ى هه‌ڕه‌شه‌که‌ى کرد به‌ناوى ئاسایشهوه قسه‌ى ک��رد وت��ى «ئێستا خ��ۆت و کوڕه‌کانت ت �ه‌واو ب��وون، چونکه ده‌تانه‌وێت خۆپیشاندان ئه‌نجام بده‌ن» .وتیشى «ئه‌و که‌سانه‌ى ئه‌و ههڕهشانه ده‌که‌ن حسابى پێاڵویان بۆ ده‌کرێت و کارتۆنى حزبه‌کانن». (چه‌تر)په‌یوه‌ندى به چه‌ند به‌رپرسێکى بااڵى یه‌کێتى و پارتیه‌و‌ه کرد له هه‌ولێر ب�ه‌اڵم ئاماده‌نه‌بوون هیچ لێدوانێک له‌مباریه‌و‌ه بده‌ن. کاروان ساڵح ،ئه‌ندامى لیژنه‌ى ناوخۆ له په‌رله‌مانى کوردستان به(چه‌تر)ى راگه‌یاند ،هه‌موو ئه‌و ترسه‌ى له‌هه‌ولێر ده‌درێت‌ه خه‌ڵک مه‌ترسى خۆپیشاندان‌ه و پارتى به‌هه‌موو شێوه‌یه‌ک ده‌یه‌وێت خۆپیشاندان له هه‌ولێر ئه‌نجام نه‌درێت. وتیشى «هه‌ولێر له دۆخێکى مه‌ترسیدای‌ه خه‌ڵک داواى مۆڵه‌تى خۆپیشاندان ده‌کات نایدرێتێ و ده‌سه‌اڵتى مۆڵه‌ت له پارێزگار وه‌رگیراوه‌ته‌و‌ه و ئه‌و ده‌زگایانه‌ى که توندوتیژى ده‌که‌ن حزب رێنماییان ده‌کات بۆ ئه‌وه‌ى خۆپیشاندانه‌کانى هه‌رێم ته‌شه‌ن‌ه نه‌کات». په‌رله‌مانتاره‌که‌ى لیژنه‌ى ناوخۆ راشیگه‌یاند «به‌م دۆخه‌ى له هه‌ولێر دروستکراو‌ه ده‌نگى ناڕه‌زایی زیاتر ده‌بێت و ئه‌م دۆخ‌ه خۆپیشاندان‌ه له هه‌ولێر ،به‌اڵم هه‌ستى پێناکرێت». کاروان ساڵح ،ئه‌وه‌شى خسته‌ڕوو ،حکومه‌ت حزبی ه بۆیه ناکرێت بڵێین ئه‌وکه‌سان‌ه حزبین یان حکومى، چونکه حزب و حکومه‌ت تێکه‌اڵو بوون و ئه‌و دۆخه‌ى له‌هه‌ولێر ههیه خراپتر‌ه له خۆپیشاندان.
نالیا چاوه‌ڕوانی دادگایه
«دژه‌تیرۆر و زانیارى و پاراستن له‌م قۆناغه‌دا حاکمى ئه‌م واڵته‌ن» [ ئا /ئاراس عوسمان ] ئه‌گه‌رچی بڕیاری په‌رله‌مانبوو قه‌ره‌بووی م���ادی که‌ناڵی نالیا ب��ک��رێ��ت�هوه ،ب �ه‌اڵم به‌رپرسانی که‌ناڵه‌ک ه رایده‌گه‌یه‌نن :تا ئێستا قه‌ره‌بوویان ن�هک��راوه‌ت�هوه ،متمانه‌شیان ب ه دادگ��ا هه‌ی ه بۆ س��زادان��ی تاوانبارانی هێرشه‌که‌ی سه‌ر که‌ناڵه‌که.
هێرشه‌که‌ی کاتژمێر ()2:30ی خوله‌کی شه‌وی (20ی ش��وب��ات) ب��ۆ س �ه‌ر که‌ناڵی ئاسمانی نالیا ک ه سێ رۆژ بوو ده‌ستی ب ه په‌خش کردبوو وه‌ک رایانگه‌یاند زیانێکی زۆری مادی له‌گه‌ڵ خۆیدا هێنا و دوو که‌س له‌که‌ناڵه‌که‌دا بریندار بوون و شه‌ش هێرش به‌ریش سوتان ،دوات��ر ئه‌و که‌ناڵ ه ل ه کۆنگره‌یه‌کی رۆژنامه‌وانیدا رایگه‌یاند :چاوه‌ڕوانی لێکۆڵینه‌وه‌کانی حکومه‌تین و ماوه‌ی ( )10رۆژیان وه‌کو مۆڵه‌تدا به حکومه‌ت .به‌اڵم به‌گوێره‌ی هه‌ندێک زانیاری ئه‌و که‌ناڵ ه ئێستا ئه‌و ماوه‌یان درێژ کردووهتهوه ئه‌وه‌ش ل ه ئه‌نجامی ئه‌و گوشار‌ه جه‌ماوه‌ریه‌ی ه ک ه ل ه سه‌ر حکومه‌تی هه‌رێم دروست بووه. ل �ه‌م��ب��اره‌ی �هوه ه��ی��واى ش��ێ��خ ن����ورى ،ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌رى په‌یوه‌ندییه‌کانى که‌ناڵى ()nrtب ه (چه‌تر)ی راگه‌یاند: ئه‌و ماوه‌یه‌ی دیارییان کردبوو بۆ حکومه‌ت درێژیان کردووهتهوه و وتی «چاوه‌ڕوانین دادگا کاری خۆی بکات ،چونک ه متمانه‌مان به‌دادگا هه‌ی ه تا بتوانێت ئه‌و تاوانبارانه‌مان بۆ سزا بدات ،ئێم ه ماوه‌یه‌کی تریش چاوه‌ڕێ ده‌که‌ین ئه‌گه‌ر که‌مته‌رخه‌میه‌ک هه‌بێت ک ه هیوادارین شتی وانه‌بێت ،ئه‌وکات ه سکااڵی خۆمان ده‌گه‌یه‌نین ه ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێمی کوردستان» .پێشتر ئه‌و که‌ناڵه رایگه‌یاندبوو «ئه‌گه‌ر بزانین به‌شێوه‌یه‌کى ئازادانه نه‌توانین کارى ڕۆژنامه‌وانى بکه‌ین ،ئه‌وا پالنێکمان هه‌ی ه ل ه ده‌ره‌وه‌ى واڵت په‌خشى که‌ناڵى نالیا بکه‌ین» ئه‌و به‌رپرسه‌ی نالیا له‌و باره‌یه‌وه وتی «ئێستا ره‌نگه پێویست نه‌کات بچین ه دهرهوه ،ئه‌و حاڵه‌ته‌ى ڕوویدا له‌الیه‌ن ئه‌و که‌سانه‌ى که‌ناڵه‌که‌یان سوتاندین، جیاوازن له‌و که‌سانه‌ى پێشتر هه‌ڕه‌شه‌یان لێده‌کردین چ��اوه‌ڕێ��ی��ن ل� ه حکومه‌ت و په‌رله‌مانى کوردستان پارێزگاریمان لێبکه‌ن بۆ ئه‌وه‌ى ل ه کوردستان به‌ئازادان ه کاره‌کانمان بکه‌ین» ناوبراو ل ه قسه‌کانیدا وتیشی «ئه‌وه‌ى توشى دڵ ه ڕاوکێى کردوین ئه‌وه‌ی ه تا ئێستا تاوانباران نه‌دراونه‌ته دادگا و نه‌دۆزراونه‌ته‌وه». به‌پێی ئه‌و گفتوگۆیه‌ی ل ه په‌رله‌مانی کوردستان ک���را و یه‌کێکیش ل � ه خ��اڵ �هک��ان��ی ب��ڕی��اره ()17 خاڵیه‌که‌ی په‌رله‌مان بوو ئه‌و که‌ناڵ ه قه‌ره‌بووی ماددی بکرێته‌وه ،به‌اڵم به‌رپرسى په‌یوه‌ندیه‌کانى نالیا ئاماژه‌ى به‌وه‌کرد «له‌ڕووى مادیه‌و‌ه بڕیاربوو قه‌ره‌بووبکرێینه‌وه،
نالیا ئه‌و که‌ناڵه‌ی ته‌مه‌نی سێ رۆژ بوو به‌اڵم تاهه‌نوک ه ئه‌وه‌ش وه‌ستاوه و هیچ شتێکى جدى له‌ئارادانیه و تائێستاش پێشمان نه‌وتراو‌ه ک ه قه‌ره‌بوو ده‌کرێینه‌وه» .لهمبارهیهوه ئه‌ندامی فراکسیۆنی گۆڕان ل ه په‌رله‌مانی کوردستان ،عه‌دنان عوسمان ،ب ه (چه‌تر)ی وت «هه‌رچه‌ند‌ه په‌رله‌مان له‌بڕیارى ژماره ()1دا قس ه له‌باره‌ى قه‌ره‌بووکردنه‌وه و ئیدانه‌کردنى سوتاندنى ئ �ه‌و که‌ناڵ ه و لێپرسینهوه له‌وکه‌سانه‌ى ده‌ستیان ههیه کرا ،به‌اڵم بهداخهوه تائێستا نه‌ک هه‌ر مه‌سه‌له‌ى که‌ناڵى نالیا زۆر مه‌سه‌له‌ى تر هه‌ی ه نه‌توانراو‌ه هه‌نگاوى جدى بۆبنرێت ،له‌کاتێکدا تاوانبارانى که‌ناڵى نالیا ب�هب�ه‌رچ��اوى خه‌ڵکى کوردستانهوه هه‌ندێک ل�ه‌وک�هس��ان�هى خ��ۆی��ان س��وت��اب��وون ،بینیمان ره‌وان���هى دهرهوه ک��ران» .له‌الیه‌کیتره‌و‌ه ل ه کاتی بانگردنی سه‌رۆکی حکومه‌ت بۆ په‌رله‌مان رایگه‌یاند :بکه‌رانی هێرشه‌که‌ی سه‌ر نالیا چه‌ند که‌سێکیان لێناسراوه‌ته‌و‌ه و رایگه‌یاند :یه‌کێک له‌وانه‌ی ل ه هێرشه‌که‌دابوو‌ه سه‌ر ب ه ده‌زگای دژه‌تیرۆر‌ه و یه‌کێکیشیان سه‌ر به‌وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه‌ی ه به‌ڕای چاودێران ئه‌و قسان ه والێکدرایه‌و‌ه ک ه هێرشه‌ک ه ل ه زاری سه‌رۆکی حکومهتهوه رێکخراو نهبووه. سه‌باره‌ت به‌م مژاره هیواى شێخ نورى وتی «ناتوانم بڵێم رێکخراو بووه یان نا چونک ه ده‌بێت دادگا بیسه‌لمێنێت به‌اڵم ئه‌وه‌نده‌ی زانیاری الی خۆمان هه‌ی ه هێزێکی رێکخراو بوون له‌و هێزه‌ش ناوی چه‌ند که‌سێکی الی حکومه‌ت و دادگا هه‌ی ه وه‌کو سه‌رۆکی حکومه‌تی هه‌رێم خۆشی ئاماژه‌ی پێدا ئێم ه ل ه ورده‌کاریه‌کان
فۆتۆ :کاروان ساالر ئ��اگ��ادار نین چ��اوه‌ڕوان��ی لێکۆڵینه‌وه‌کانین» هه‌ر لهمبارهیهوه په‌رله‌مانتاره‌که‌ی گۆڕان هێماى به‌وه‌کرد «سوتاندنى که‌ناڵى نالیا له کاتێکدابوو ک ه دیاربوو چ الیه‌نێکه و چۆن به‌شێوه‌یه‌کى تۆکم ه به‌رنامه‌ڕێژى بۆ کردبوو به‌هێزێکى چه‌کدارو ڕێکخراو ئه‌نجامدراوه، واته سوتاندنه‌ک ه به‌شێوه‌یه‌کى ئاشکراو پڕله‌توندوتیژى و بێ ڕێزى و پێشێلکردنى یاسا ئه‌نجامدرا» سه‌باره‌ت ب ه به‌ڕێوه‌چوونی کاره‌کانی حکومه‌ت .کاو‌ه مه‌حمود، وته‌بێژى حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستان ،رایگه‌یاند: ئه‌م حاڵه‌ت ه په‌یوه‌ندى به‌وه‌زاره‌تى ناوخۆوه هه‌ی ه و ئه‌و باس ه له‌الى ئهوانه ،ئاماده نه‌بوو هیچ لێدوانێک بدات و دواى په‌یوه‌ندییه‌کى زۆر به‌وه‌زاره‌تى ناوخۆوه ،به‌اڵم وه‌اڵمى په‌یوه‌ندییه‌که‌ی (چه‌تر) نه‌درایه‌وه. د.هه‌ڤاڵ ئه‌بوبه‌کر ،مامۆستای زانکۆ ،له‌باره‌ى سوتاندنى که‌ناڵى نالیا پێیوای ه ئه‌رکی سه‌ره‌کی حکومه‌ته بیپارێزێت و وتیشی «له‌سه‌ره‌تاشه‌وه ،هیچ پاساوێکى نهبووه ئومێده‌که‌م ئه‌و داموده‌زگایانه‌ى زانیارى باڵوده‌که‌نه‌و‌ه و په‌یامى راگه‌یاندن په‌خش ده‌که‌ن پارێزراوبن له‌به‌ر ئه‌وه‌ى به‌و هه‌موو حاڵه‌تانه‌و‌ه تائێستا ،نوسینگه‌ى که‌ناڵى عه‌ره‌بی ه ل ه ته‌رابلوس پ����ارێ����زراوه ،ب��ۆی � ه پێویست ه ه��ێ��رش ن�هک��رێ��ت� ه س�ه‌ر که‌ناڵه‌کانى ڕاگه‌یاندن له‌به‌ر ئه‌وه‌ى خه‌ڵکى ئه‌وکات راستیه‌کان نابینێت و ناتوانێت بڕیارى ڕاستگۆیان ه ب���دات» دک��ت��ۆر ه�ه‌ڤ��اڵ باسى ل�ه‌وه‌ش��ک��رد «ئه‌گه‌ر حزبه‌کان واز ل ه حکومه‌ت بهێنن له‌و بڕوایه‌دام بتوانێت ئ���ه‌داى پێویستى خ��ۆى جێبه‌جێ ب��ک��ات ،ئ�ه‌وک��ات
هه‌موومان به‌به‌رپرسیارى یه‌که‌مى بزانین ،ئه‌گه‌رنا هێزێک له‌سه‌روى ئیراده‌ى خه‌ڵک و حکومهتهوه بێت به‌دڵنییایه‌و‌ه دووباره‌بونه‌وه‌ى ئه‌م شتانه ،شتێکى سه‌یرو سه‌مه‌ر‌ه نابن». له‌دوای هێرشه‌ک ه به‌ڕێوه‌به‌ری که‌ناڵی نالیا ،توانا عوسمان ،ل ه کۆنگره‌یه‌کی رۆژنامه‌وانیدا رایگه‌یاند: ک ه زیان ه مادییه‌کانیان نزیکه‌ی ( )10ملیۆن دۆالره سه‌باره‌ت به‌و وته‌یه هیوا وتی «ناتوانم ب ه ده‌قیقی بڵێم زیان ه مادییه‌کان چ�ه‌ن��دن» ب �ه‌اڵم ل ه درێ��ژه‌ی وته‌کانیدا وتی «له‌و‌ه ده‌چێت له‌و ده‌ملیۆن دۆالره‌ی پێشتر راگه‌یه‌ندرا شتێک که‌متر بێت ئهوه جێ ده‌هێڵم بۆ ئه‌و براده‌رانه‌ی ک ه نۆژه‌نیان کردووهتهوه» له‌باره‌ی ده‌سپێکردنه‌وه‌ی په‌خشه‌که‌شیان وتی «ب ه زووترین کات هه‌وڵده‌ده‌ین ده‌ست ب ه په‌خش بکهینهوه ،به‌اڵم ئه‌وه‌ش ته‌کنیکه ناتوانین رۆژی دیاریکراو بڵێین». شاره‌زای کاروباری یاسا پارێزه‌ر ،کاروان که‌مال، له‌مه‌ڕ ئه‌م حاڵهته وتی «دیارترین ڕووداو جیاواز ل ه که‌ناڵى نالیا ڕادی��ۆى دهن��گ و هه‌ڵکوتان ه سه‌ر خۆپیشانده‌ران و دارکاریکردن ،سوتاندنى خێمه‌کانیان و شێوازى چه‌ته‌کوتى هه‌ڵکوتان ه سه‌رئه‌و که‌سان ه ل �ه‌م��اڵ �هوه ،له‌کاتێکدا ه�ه‌م��وو ئ �ه‌م که‌سان ه هێزى فه‌رمی بوون و ده‌سه‌اڵت ده‌زانێت کێن ،له‌به‌ر ئه‌وه‌ى له‌ناوده‌سه‌اڵتدا موچ ه له‌حکومه‌ت وه‌رده‌گرن و پێناسه‌یان هه‌ی ه و ده‌ناسرێنه‌وه» ناوبراو له درێژه‌ی قسه‌کانیدا وتیشی «له‌دانشتنێکماندا وه‌ک پارێزه‌ران له‌باره‌ى ئه‌و رووداوانه‌ى ڕوویاندا له‌گه‌ڵ به‌ڕێوه‌رى گشتى ئاسایشى سلێمانیدا کاک حاکم قادر ،به‌ڕاشکاوى پێى وتین ئه‌م هێزانه‌ى ئه‌م جۆره کاران ه ده‌که‌ن له‌ژێر کۆنترۆڵى ئێمه‌دانین ،تکاتان لێده‌که‌ین خۆتان بپارێزن له‌به‌ر ئه‌وه‌ى ئێمه ناتوانین سه‌المه‌تیتان بپارێزین». په‌رله‌مانتاره‌ک ه ئ��ام��اژه‌ى به‌وه‌شکرد ئ�ه‌و هێزه‌ی هێرشیانکرد ناسراوه ،وتیشی «هێزه‌ک ه و به‌رپرسى هێزه‌که‌ش ناسراوه و له‌پاره‌ى ئه‌م واڵت ه پاره وه‌رده‌گرن ده‌ستگیر ن�هک��راون ،ده‌ستگیرنه‌کردنى تاوانباران و ق�ه‌ره‌ب��ون�هک��ردن�ه‌وه‌ى که‌ناڵه‌ک ه نیشانه‌یه‌کى ڕوون��ى بێده‌سه‌اڵتى حکومه‌تى هه‌رێم و داموده‌زگاکانێتى» ل ه باره‌ی نه‌بوونی ده‌سه‌اڵتی حکومهتهوه به‌سه‌ر ئه‌و ده‌زگایانه‌دا که ئه‌م کاره‌یان کردووه عه‌دنان عوسمان، ئه‌وه‌ش ده‌ڵێت «پێموای ه ئه‌م ده‌زگایان ه زۆر له‌سه‌روى لێپرسینه‌وه‌دان و ئێستا ئه‌وان حاکمن له‌کوردستاندا، حکومه‌تى هه‌رێم حکومه‌تێکى کارتۆنى و ڕووکه‌ش ه و توانا و ئیراده‌یه‌کى به‌سه‌ریاندا نیه ،دیاربوو له‌قسه‌کانى سه‌رۆکى حکومه‌ت له‌په‌رله‌مانداک ه به‌ڕوونى باسى کرد ئه‌وان ده‌سه‌اڵتیان به‌سه‌ر ئه‌م ده‌زگایانه‌دانیه ،ک ه ده‌کاته ده‌زگاى دژه‌تیرۆرو زانیارى و پاراستن و له‌م قۆناغه‌دا ئه‌وان حاکمى ئه‌م واڵته‌ن».
ساڵی یهکهم ژماره 49 دووشهممه 2711/1/8 - 2011/3/28
3
سه‌فه‌ره‌کان چیان بۆ خۆپیشانده‌ران پێیه؟ هاوژین غه‌ریب دوای رووداوه‌کانی (17ی ش����وب����ات) ئ �ه‌و ئ��اڵ��ۆزی��ان�هی ل ه هه‌رێمی کوردستان که‌وتنه‌وه ،ماوه‌یه‌کی زۆر سه‌رۆکایه‌تیه‌کان بێده‌نگ ب��وون و چاوه‌ڕوانیان ده‌کرد که ئه‌و خۆپیشاندانان ه ته‌نها هه‌ڵچونێک بێت و کۆتایی پێ بێت ،بۆیه جگه له سه‌رۆکی حکومه‌ت که‌سێکیتر نه‌بوو لهوبارهیهوه قسه‌ی هه‌بێت. تاوای لێهات سه‌رۆک په‌رله‌مانیش قسه‌ی خۆیکرد و په‌ڕله‌مانه‌که‌ی بانگهێشتی کۆبوونه‌وه‌ی نائاسایی کرد و له‌وێدا داوای هێورکردنه‌وه‌ی ره‌وشه‌که‌ی کرد .به‌مه‌ش ه �ه‌ر ناڕه‌زایه‌تیه‌کانی خه‌ڵک کۆتایی پێنه‌هات به‌ناچاری سه‌رۆکی هه‌رێم ک ه گهڕایهوه ،لێدوانیدا و خۆپیشانده‌رانی ب ه رۆڵ �هی دڵسۆزی ئه‌م گه‌ل‌ه وه‌س��ف کرد. ئه‌مه‌ش خۆپیشانده‌رانی دانه‌مرکانده‌و‌ه و سه‌رۆک کۆماری عێراق گهڕایهوه هه‌رێم و ئه‌ویش رونکردنه‌وه‌یه‌کی کورتی ئاراسته‌ی ئه‌نجومه‌نی کاتی مه‌یدانی ئازادی کرد، به‌اڵم ئه‌میش ئه‌نجامه‌که‌ی وه‌کو ئه‌وانه‌یتر ب��وو .ئه‌وه‌شی تێبینی دهک��را له په‌یامی هه‌موو ئه‌و به‌ڕێزان‌ه خۆپیشانده‌رانیان ب ه تاکی ه��هره دڵ��س��ۆزی ئ �ه‌م گه‌ل‌ه وه‌س��ف دهک��رد ب �ه‌اڵم ل�هب�ه‌رام��ب�ه‌ردا میدیاکانیان دژای �ه‌ت��ی راس��ت�ه‌وخ��ۆی خۆپیشانده‌رانیان ده‌کرد و ده‌شیکه‌ن .لێره‌دا پرسیار ئهوهیه ئایا به‌راستی میدیاکانیان له‌ده‌ره‌وه‌ی سیاسه‌تی خۆیانن ی��ان ئ��ه‌وان وه‌ک که‌سی یهکهم له‌ده‌ره‌وه‌ی سیاسه‌تی حزبه‌کانیانن؟. ئه‌مه‌ش له ئێستادا کۆتایی پێنه‌هاتوو‌ه ئ��ه‌وه‌ت��ا س��ک��رت��ێ��ری یه‌کێتی و جێگری سه‌رۆکی پارتی به‌ره‌و ماڵ‌ه گهوره سه‌فه‌ر ده‌که‌ن و ئه‌ردۆغانیش بڕیاره بێته هه‌رێمی ک��وردس��ت��ان ،ئهمانه دهب��ێ��ت چیان پێبێت بۆ هه‌رێمی کوردستان ،ه�ه‌ر له‌مکاته‌دا که تاڵه‌بانی و نێچیر ب�ه‌ره‌و ئێران سه‌فه‌ر دهک �ه‌ن ل�ه‌م هه‌رێمه‌دا ئاڵۆزیه‌کی گ�هوره ههیه ،رۆژانه به‌هه‌زاران رۆڵه‌ی ئه‌م واڵته له‌سه‌ر شه‌قامه‌کانن .ده‌بێت ئامانجی ئه‌م س�ه‌ف�هره چی بێت؟ تاڵه‌بانی و بارزانی ئه‌گه‌ر ئامانجیان بێت که له‌بری چه‌ند داخوازیه‌کی ئێران لێیان ئه‌مانیش داوای ئ���هوه ب��ک �ه‌ن ک �ه گ��وێ��ی ک��ۆم�ه‌ڵ��ی��ان بۆ رابکێشێت و هه‌ڕه‌شه‌ش له گ��ۆڕان بکات تا ئه‌و خۆپیشاندانانه کۆتایی پێبهێنن ئه‌وا خه‌یاڵیان خ��اوه چونکه راسته یه‌کگرتوو گ��ۆڕان و کۆمه‌ڵ ل �ه‌و خۆپیشاندانانه‌دا هه‌ن و پشتیوانی ده‌که‌ن به‌اڵم ئه‌وه‌ی له‌و شه‌قامه‌دای‌ه ته‌نها ئ �ه‌وان نین به‌ڵکو زۆر الیه‌ن و هاواڵتی ناڕازی ئه‌م واڵته‌ی تێدایه که بڕیاره‌کانی ئه‌و حزبان‌ه نایان گرێته‌و‌ه و چهنده حساب له‌سه‌ر بڕیاره‌کانی یه‌کێتی و پارتی ده‌که‌ن ئه‌وه‌نده‌ش له‌سه‌ر ئه‌مان. له‌م کاته‌شدا هاتنی ئه‌ردۆغان بۆ باشوری ک��وردس��ت��ان ،ئ���هوه ده‌رده‌خ�����ات ب��ارزان��ی و تاڵه‌بانی ده‌یانه‌وێت له رێگای واڵتانی دهرهوه خۆپیشاندانه‌کان کۆتایی پێبهێنن به‌گوێره‌ی هه‌ندێک زان��ی��اری نافه‌رمی ئ�ه‌ردۆغ��ان ل�ه هاتنه‌که‌یدا ب��ۆ ب��اش��وری کوردستان ب��اس ل �ه ب��اش��وری ک��وردس��ت��ان دهک���ات و پێشکه‌وتن‌ه ئابوریه‌کانی وه‌کو هه‌رێمێکی کوردی ده‌نرخێنێت له‌به‌رامبه‌ریشدا پارتی دی��م��وک��رات��ی ک��وردس��ت��ان و یه‌کێتی ل ه هه‌ڵبژاردنه‌کانی مانگی ته‌موزدا پشتیوانی خۆیان بۆ حزبه‌که‌ی ئه‌ردۆغان ده‌رده‌ب��ڕن، ئ�ه‌م وتانه‌ی ئه‌ردۆغانیش بۆ یه‌کێتی و پارتی دوو س��ودی ههیه که له‌به‌رامبه‌ر خۆپیشانده‌ران ب�هک��اری ده‌هێنن و وه‌ک شانازیه‌کیش بۆ خۆیان به‌کاری ده‌هێنن، ئ�ه‌م�هش وه‌ک کارتێک له‌به‌رامبه‌ر ب ه یه‌کگرتوو به‌کار ده‌هێنن له‌الی ئه‌ردۆغان گله‌یی له یه‌کگرتوو دهک��ه‌ن له‌ڕێگای ئه‌وه‌و‌ه داواده‌که‌ن خۆپیشاندانه‌کان یه‌کگرتوو لێی بێته دهرهوه. ئ�ه‌وه‌ی جێگای پرسیار‌ه ئایا ئه‌م هه‌وڵ ه ه�ه‌رێ��م��ی�هی یه‌کێتی و پ��ارت��ی ل���ه‌دژی خۆپیشاندانه‌کان و ئۆپۆزسیۆن گرتویه‌تی ئه‌نجامه‌که‌ی چی ده‌بێت ئایا ئۆپۆزسیۆن ل �هب �ه‌رام��ب �ه‌ر داگ��ی��رک �ه‌ران��ی ک��وردس��ت��ان مل که‌چ دهک��ات یان سه‌ربه‌رزان‌ه له‌سه‌ر بڕیاره‌کانی خۆیان سورده‌بن؟
کوردستانی و هەرێمی ساڵی یهکهم ژماره 49 دووشه 2711/1/82010/11/8 ممه‌ممه- 2011/3/28 دووشه
4
[ ئا /زانکۆ سه‌ردار ــ ئامه‌د ] رۆژان��ى ( )2011/3/17-16بۆ یه‌که‌مجار (ئامه‌د) باوه‌شى بۆ الوانى نه‌ته‌وه‌ى کوردى هه‌ر چوار پارچ ه و تاراوگه‌نشینى کرده‌و ه و کۆنفرانسى نه‌ته‌وه‌ى گه‌نجانى کوردى به‌ڕێوه‌برد ،له‌و کۆنفرانسه‌دا ک ه گه‌نجانى پارتى ئاشتى و دیموکراتى ئاماده‌کارى بۆ کرد بوو ،که‌سایه‌تى سیاسى و رۆشنبیرى پارچه‌کانى کوردستان ئاماده‌ى ب��وون و زۆرێک ل ه پرس ه نه‌ته‌وایه‌تیه‌کان گفتوگۆیان له‌باره‌و ه کرا ،به‌شداربویه‌کى ئه‌و کۆنفرانس ه پێیوای ه ک ه ئه‌م کۆنفرانس ه زۆر پێویست ه ێ ل ه هه‌رچوارپارچ ه ک��ارى جدى و ده‌شب له‌باره‌و ه بکرێت.
ئاسۆ مه‌جید ،سکرتێرى رێکخراوى ئاینده‌ى الوان، به‌ستى ئه‌م جۆره کۆنفرانسان‌ه به کارێکى پێویست ێ سااڵنه ئه‌نجام ب��درێ، ێ و پێشیوای‌ه دهک��ر ده‌زان�� جه‌ختیکرده‌وه :بێگومان به‌ستنى ئهمجۆره کۆنفرانسان ه کاریگه‌رى ده‌بێت به ئاراسته‌ى ئ��ه‌وه‌ى که بتوانرێت ێ و ل ه یه‌کێتییه‌کى به‌رفراوانى نه‌ته‌وه‌یى دروست بب رووى نه‌ته‌وه‌یبونه‌و‌ه گرنگى خۆى ههیه له هه‌ر چوار پارچه ،به‌تایبه‌ت ئه‌و پارچانه‌ى که تا ئێستاش ل ه ژێر ده‌سه‌اڵتى رێژێم‌ه دیکتاتۆره‌کاندان که نه‌یانتوانیو‌ه ئه‌و ئازادیه‌ى که خه‌باتى له‌پێناودا ده‌که‌ن به‌دى بێت.
هه‌ستى نه‌ته‌وه‌یى ههیه ،به‌اڵم هۆشیارى نه‌ته‌وه‌ییمان الوازه
ێ له‌گه‌ڵیشدا فێستیڤا ڵ ه��ه‌رچ��وار پ��ارچ��هی��ى یه‌کبه‌خه‌ین و ئاسۆ ،ئاماژه‌ى به‌وه‌شکرد دهب رێکبخرێ .ئومێد خۆشناو ،سکرتێرى الوانى دیموکراتى ل��ه‌و رێگه‌یه‌و‌ه بتوانین نه‌ته‌وه‌که‌مان کوردستان ،به (چه‌تر)ى وت :کۆنفرانسى له‌م شێوه‌ی ه سودێکى باشى لێوه‌ربگرێت ،بۆ ئه‌وه‌ى ده‌ستپێکێکى زۆرباش‌ه ته‌مه‌ننا ده‌که‌م که باده‌ستپێکى له ئاینده‌دا ئه‌وه‌ى ئامانج و مه‌به‌ستمان ه کاره‌کان الوان و رێکخراوه‌کانى کۆمه‌ڵگاى مه‌ده‌نى ئێمه‌ش وه‌ک هه‌موو نهتهوه و گه‌النى بیکه‌ن و رێبه‌رانى ک��ورد له‌سه‌ر ئاستى هه‌رچوار تر سودى لێ ببینین. هه‌ڵوێست ع��هب��دواڵ ،چاالکوانى پارچه‌ى کوردستان و له‌سه‌ر ئاستى ئه‌حزابى سیاسى کۆنفرانسى له‌و شێوهیه ببه‌ستن .قسه‌ى له‌وه‌شکرد ب���وارى کۆمه‌ڵگاى م��هدهن��ى ئه‌میش ێ ئێم ه وه‌ک به‌شداربوویه‌کى ترى کۆنفرانس ه که پێویستیمان بهوه ههیه که چه‌ترێک هه‌ب وه‌کو مینبه‌رێکى نه‌ته‌وه‌یى سه‌یرى ئه‌و چه‌تر‌ه بکه‌ین ک����ه ه��ێ��م��ا ب����ۆ ئ������ه‌وه‌ده‌ک������ات ئ��ه‌م که ئه‌حزابه‌کان ئه‌و رۆڵه‌ى تێداببینن ،هه‌وه‌ها ئه‌وه‌شى کۆنفرانسان‌ه ده‌ستکه‌وتێکى نه‌ته‌وه‌یی ه وت :ئه‌وکات گرفتى زمان که گرفتێکى سه‌ره‌کیی ه و بهردهوامبوونى دهبێته کۆکردنه‌وه‌ى ێ و ته‌وحیدێکى فیکرى ده‌بێت له الیه‌ن گ��ه‌ن��ج��ان ل���ه‌ه���ه‌ر چ�����وار پ���ارچ���هى چاره‌سه‌ر دهب ێ و کوردستان و کۆک بوونیان له‌سه‌ر تاکه‌کانى نه‌ته‌وه‌وه ،ئه‌و هۆشیاری‌ه فراوانتر دهب مه‌سه‌ل‌ه نه‌ته‌وایه‌تیه‌کانیان و دروست شوێنى خۆى به‌هێزتر ده‌کات. فۆتۆ :ئاسۆ جه‌وهه‌ر ه��هروهه��ا ،بێوار محه‌مه‌د ،ئه‌ندامى سکرتاریه‌تى ب��وون��ى په‌یوه‌ندییه‌کى پ��ت��ه‌و به‌یه‌ک گه‌نجان ده‌نگیان به ئه‌نجام‌نامه‌یه‌کی ( )20خاڵی دا رێکخراوى ئازادى و الوانى کوردستان ،قسه له‌وه‌ده‌کات فیکر‌ه له‌سه‌ر ئاستى هه‌ر چوارپارچه، ئ��ه‌م کۆنفرانس‌ه زه‌مین‌ه خۆشکه‌رێک‌ه ب��ۆ ئ��ه‌وه‌ى هه‌ڵوێست ،ئاماژه‌ى به‌وه‌شدا که خاڵێکى تر دانانى باشورى کوردستان له‌وانه‌ی‌ه ل��ه‌روو‌ه سیاسیه‌که‌یه‌و‌ه ده‌بێت ،چونکه ئه‌و دابڕان له خاک و نیشتمانه‌مان ێ له‌گ‌ه ڵ باکورى کوردستان یان هه‌ر ئهوه نهبووه که خاکمان داگیرکرابێت کلتوریشمان ێ له‌سه‌ر ئاستى پالنێکى ئانى ستراتیژى ب��ۆ چ��ارهس��ه‌رک��ردن��ى ئه‌و جیاوازى زۆرى هه‌ب کۆنفرانسێکى گه‌وره‌ى نه‌ته‌وه‌یى بکر ێ ئهمه ده‌نگ به‌شکراو‌ه کاریگه‌رى نهتهوه زۆرینه‌کانى ئه‌و واڵتانه‌مان پارت‌ه سیاسیه‌کانى ه��ه‌رچ��وار پارچه‌ى کوردستان ،کێشانه‌ى که رووب���ه‌رووى گه‌نجى ک��ورد دهبێتهوه و رۆژئاواى کوردستان ،به‌اڵم هه‌رچۆن ب باس له‌وه‌ش ده‌کات ئه‌م الوان��هى که به‌شداربوون له‌م دهبێته هۆى نیشاندانى هه‌ست و فیکرى نه‌ته‌وه‌یى ک ه و کاریگه‌رى خۆى دهب��ێ ،چونکه ئه‌م الوان��هى ک ه کهوتۆته سه‌ر هه‌موو ئه‌وانه‌ن که ئه‌و جیاوازیانه‌ى کۆنفرانسه‌دا زۆرترینیان سه‌ر به پارتێکى سیاسى زۆر گرنگه بزوتنه‌و‌ه و حزبه سیاسیه‌کان له‌سه‌ر ئاستى به‌شداریان ک��ردوه پارته‌کانیان یان رێکخراوه‌کانیان که من و تۆ هه‌ستى پێده‌که‌ین» خۆشناو ،پێشیوای ه پارچه‌کانى کوردستانن ،ئهمه کاریگه‌رى زۆر ده‌بێ ،هه‌رچوارپارچ‌ه ئه‌م مه‌سه‌له‌ی‌ه به هه‌ند وه‌ربگرن ،دوور کاریگه‌رى ههیه له‌سه‌ر خیتابى سیاسى ،ئۆتۆماتیکیه‌ن هه‌ستى نه‌ته‌وایه‌تى الى هه‌ر تاکێکى ک��ورد ههیه، ێ له‌ناو هه‌ر پارتێکى به‌اڵم هۆشیارى نه‌ته‌وه‌یى الوازه جه‌ختده‌کاته‌وه ،دیاره ێ و نوێنه‌رى له هه‌ر به‌رژه‌وه‌ندى و ئایدۆلۆژیایه‌کى حزبى له ناوخۆى ئه‌مه‌ش پشتگیریه‌کى باش دهب چونکه بیرو بۆچونه‌کان ئاڵوگۆڕ ده‌رکر سیاسى بۆ ئه‌نجامدانى هه‌ر کۆنفرانسێکى نه‌ته‌وه‌یى ،هه‌ست ک��ردن ب��ه هه‌ستى نه‌ته‌وه‌یمان ه��هی��ه ،ب��ه‌اڵم ه��ه‌ر پ���ارت و رێکخراوێک دهن���گ و رهن��گ��ى ئه‌م هه‌رچوار پارچه‌دا. ێ بێوار محه‌مه‌د ،س��هب��اره‌ت به ئاینده‌ى ئ��ه‌م جۆره هه‌روه‌ها ئومێد خۆشناو ئه‌وه‌شده‌خاته‌ڕوو ئه‌و نمونه‌ى هۆشیارى نه‌ته‌وه‌یمان الوازه ،ئه‌وه‌ش هه‌قیقه‌تێک‌ه دهب کۆنفرانس‌ه ده‌گه‌یه‌نێت‌ه پارت و رێکخراوه‌که‌ى خۆى ک ه کۆنفرانسان‌ه باسى له‌و‌ه کرد که به بۆچوونى ئه‌و ل ه ( )20سا ڵ خۆبه‌ڕێوه‌به‌ردنى کورد له باشور به‌نمون ه هه‌مووالیه‌کمان دانى پێدابنێین ،ئه‌حزابى سیاسى و ئه‌مه‌ش کاریگه‌رى باشى ده‌بێ. ره‌فعه‌ت محه‌مه‌د ،سکرتێرى رێکخراوى الوان��ى ئاینده‌دا دهبێته کۆنفرانسێکى نه‌ته‌وه‌یى ،به‌اڵم جیاوازى دهه��ێ��ن��ێ��ت��هوه و وت���ى« :ب��ێ��گ��وم��ان له‌قۆناغه‌کاندا رێکخراوه‌کانى کۆمه‌ڵگاى مه‌ده‌نى ،ئێمه مه‌سه‌ل ه کوردستان ،رایده‌گه‌یه‌نێت :که کۆنفرانسى نه‌ته‌وه‌یى پارچه‌کانیش له رووى سه‌رده‌مه‌و‌ه بۆ خۆى الى بێوار دهگ��ۆڕێ��ت ،له باشور ( )20س��اڵ خۆبه‌ڕێوه‌بردنى نه‌ته‌وه‌یه‌تیه‌کانمان به‌الیه‌نى عاتیف‌ه وه‌رگ��رت��وه ک ه گه‌نجانى کورد خۆشبه‌ختان‌ه یهکێکه له‌و هه‌نگاوانه‌ى جێگه‌ى هه‌ڵوه‌ست‌ه له‌سه‌ر کردنبوو بۆیه باسى له‌وه‌کرد ههیه ،کاتێک هه‌ست و سۆزى باکورییه‌ک ده‌بینى خاکمان داگیر کراوه و ده‌چه‌وسێنرێینه‌و‌ه بۆیه وه‌ک که ئێمه‌ى الوانى کورد ده‌توانین وه‌ک سه‌ره‌تایه‌ک که باشورى کوردستان له‌گ‌ه ڵ باکور و رۆژئ��اوا و دهگهڕێتهوه ئه‌و خه‌لفیه‌ت‌ه مێژوییه‌ی که هه‌یه‌تى ک ه هه‌ست الى هه‌رتاکێکى کورد ئه‌و هه‌ستى نه‌ته‌وه‌یی ه ێ له‌و واڵتان‌ه موعاناتى کورد به‌چ چه‌شنێک ه ههیه به‌اڵم هۆشیارى نه‌ته‌وه‌یمان نییه. ب��ۆ ئ��اش��ن��اب��وون ب��ه ک���ارى ه��اوب��هش��ى پێکه‌وه‌یى چ رۆژه��ه‌اڵت��دا ج��ی��اوازه و وت��ى :له ه��ه‌ر پارچه‌یه‌ک ده‌بین داکۆکیکردنى مافى نه‌ته‌وه‌یی چ هه‌وڵى سیاسى پ��هی��ڕه‌وک��ردن��ى سیاسه‌ت ج��ی��اوازى ه��هی��ه ،ب��ۆ نمون ه بۆیه کۆنفرانسى له‌و چه‌شن‌ه سه‌دله‌سه‌د کاریگه‌رى
ئه‌ندامى ئه‌نجومه‌نى کوردانى سوریا:
[ دیدارى /هانا ئازاد ] نوێنه‌رى ته‌یارى متسه‌قبه‌لى ک��ورد و ئه‌ندامى ئه‌نجومه‌نى کوردانى سوریا محه‌مه‌د حه‌مۆ ،له‌م دیداره‌ى (چه‌تر)دا جه‌ختده‌کاته‌و ه ک ه ئه‌و شه‌پۆلى گۆڕانکاریه‌ى ک ه رۆژهه‌اڵتى ناوه‌ڕاستى گرتۆته‌و ه زۆرب���هى واڵت��ان دهگرێتهوه ،به‌تایبه‌تى ئه‌وانه‌ى دیکتاتۆرن و میلله‌ته‌که‌یان سه‌رکوت ده‌که‌ن ،ئاماژ ه به‌وه‌شده‌کات ،ئه‌گه‌ر گه‌نج رابه‌رایه‌تى شۆڕشى کرد شۆڕشه‌ک ه سه‌رکه‌وتوو ده‌بێت. چه‌تر :سه‌ره‌تا ئه‌گه‌ر تیشک بخه‌یت ه سه‌ر ئه‌و گۆڕانکاریانه‌ى رۆژهه‌اڵتى ناوه‌ڕاستى گرتۆتهوه ،چۆنى هه‌ڵیده‌سه‌نگێنێت؟
ئ��ه‌و شه‌پۆلى گۆڕانکاریه‌ى که رۆژههاڵتىناوهڕاستى گرتۆتهوه پێموایه زۆربه‌ى واڵتان دهگرێتهوه به‌تایبه‌تى ئ��ه‌وان��هى دیکتاتۆرن و میلله‌ته‌که‌یان سه‌رکوت ده‌که‌ن ،له‌به‌ر ئه‌وه‌ى دیکتاتۆره‌کان چه‌ندین کێشه‌یان بۆ واڵتانى پێشکه‌وتوو دروستکردوه ،له‌به‌ر ئه‌وه‌ى داهات و پاره‌ى ئه‌و واڵتان‌ه ده‌چن‌ه ده‌ستى چه‌ند که‌سێکى دیاریکراو ،بۆیه پێویسته هه‌موو الیه‌نه‌کانى رۆژهه‌اڵتى ناوه‌ڕاست به‌خۆیاندا بچنه‌و‌ه و میلله‌ت حوکمى خۆى بکات نه‌ک الیه‌نى سیاسى و حزبى دیاریکراو.
چ �ه‌ت��ر :ئ��ه‌و شه‌پۆلى خۆپیشاندان ه به‌سه‌رکه‌وتووى ده‌زانیت ،به‌تایبه‌ت ل ه
کاتى ئه‌وه‌ی ه دیکتاتۆره‌کان بڕوخێنرێن به‌تایبه‌تى سوریا سوریا؟
ده‌مێک‌ه سوریا شێوازێکى دیکتاتۆرى پهیڕهودهک��ات ،له‌به‌ر ئ��ه‌وه‌ى تاک‌ه حزبێک سه‌رۆکایه‌تى ده‌کات هیچ که‌سێک له سه‌رۆکایه‌تیه‌کانى سوریا به‌پێى هه‌ڵبژاردن دانه‌نراو‌ه زۆبه‌ى ئه‌وانه‌ى حوکمیان به‌ده‌ست‌ه له هه‌ڵبژاردن ( )%99ده‌نگیان هێناوه به‌ساخته! ئێستا ئهمه بووه به کلتور له سوریا ،جگه له‌مانه‌ش به‌پێى ده‌ستور ده‌بێت ته‌مه‌نى سه‌رۆک ( )40ساڵ بێت ،به‌اڵم ئه‌و سه‌رۆک‌ه له‌کاتى هاتنى بۆ سه‌ر حوکم ته‌مه‌نى که‌متر ب��وو ،که‌وات‌ه ئه‌مه‌ش پێشێلکردنى دهستوره ،هه‌رچه‌ند له‌وکاته‌دا ئه‌و بڕگه‌ى ده‌ستورى گ��ۆڕی .له سوریا ده‌نگدان دوو رۆژ بوو کاتێک
چوین دهن��گ بده‌ین وتیان سندوق جێگه‌ى نهماوه و پێویستمان به ده‌نگدان نیه ،هه‌رچه‌ند له‌وکاته‌دا ئۆپۆزسیۆنێکى ب��اش نه‌بوو که قسه له‌سه‌ر ئه‌و رووداوان‌ه بکات و راگه‌یاندنیش له‌وکاته‌دا نه‌بوو که باسى بکات ،بۆیه ئێستا کاتى ئهوهیه که هه‌وڵبدرێت دیکتاتۆره‌کان بڕوخێنرێن به‌تایبه‌تى سوریا.
چه‌تر :شه‌پۆلى خۆپیشاندان هه‌رێمیشى گ��رت��هوه ،سیاسه‌تى ه �ه‌رێ��م و سوریا یه‌کده‌گرنه‌وه؟
له هه‌ندێک شتدا سیاسه‌تى هه‌رێم و سوریالێک دورن ،له‌به‌ر ئه‌وه‌ى له‌سوریا یه‌ک حزب حوکم ده‌کات و هه‌ڵبژاردنێکى ساخت‌ه ههیه ،پێش ده‌رچوونى
ئه‌نجامه‌کان راده‌گه‌یه‌نرێت کێ ده‌رچ��ووه له سوریا ناتوانى له ماڵى خۆت قسه بکه‌یت ،بۆیه ئه‌و شه‌پۆلى ناڕه‌زایه‌تیه‌ى سوریا سه‌رکه‌وتوو ده‌بێت.
چه‌تر :بۆچى ئۆپۆزسیۆنى ک��ورد ل ه سوریا به‌رامبه‌ر ب�ه‌و کێشانه‌ى سوریا تائێستا بێده‌نگه؟ ئێم ه پێشینه‌مان ه��هی��ه ،ل �همبارودۆخان ه بۆی ه تائێستا قسه‌مان نهکردووه،
به‌اڵم له‌م رۆژانه‌ى داهاتوو کورد له سوریا به‌ڕه‌سمى ده‌چێت‌ه پاڵ خۆپیشاندهرانهوه ،ئه‌گه‌ر عه‌ره‌ب جارێک زولمى لێبکرێت ک��ورد له‌سوریا سێ ج��ار زولمى لێده‌کرێت ،له‌به‌ر ئه‌وه‌ى زمانى کوردى قه‌ده‌غه‌ی‌ه ددان
پێدانان به کورد نیه ،کورد له سوریا ئه‌نفال ده‌کرێت که‌چى که‌س قسه‌ى له‌سه‌ر ناکات ،به‌اڵم له‌هه‌رێمى کوردستان گۆڕان ههیه له تورکیا په‌که‌ک‌ه ههیه قس ه له‌سه‌ر بارودۆخى له‌مجۆر‌ه ده‌که‌ن ،هیچ کوردێک خاوه‌نى موڵکى خوى نیه زۆربه‌ى کهسه پیشه‌وه‌ره‌کانى سوریا کۆچیان کردووه.
چه‌تر :خوێندنه‌وه‌ت بۆ ئۆپۆزسیۆنه‌کانى واڵتانى رۆژهه‌اڵتى ناوه‌ڕاست چۆنه؟
تائیستا خه‌ڵک له‌و ئۆپۆزسیۆنان‌ه رازیه ،ئهگهرئۆپۆزسیۆنهکانى رۆژهه‌اڵتى ناوه‌ڕاست یه‌ک بگرن س��ه‌رک��ه‌وت��وو دهب��ن و دهت��وان��ن کێشه‌کان چاره‌سه‌ر بکه‌ن ،بۆیه پێویسته ئۆپۆزسیۆنه‌کان بچن‌ه نێو خۆپیشاندهرانهوه له‌هه‌موو ناوچه جیاجیاکانى هه‌رێمى کوردستان ئێستا کاتى ئهوهیه گه‌نج رێى خۆى دیارى بکات و له‌هه‌موو کاتێکیش گه‌نج شۆڕشى کردووه، به‌اڵم له‌سوریا پێموایه زۆر به‌ئاسانى سه‌رۆکه‌که‌ى الناچێت به‌براورد له‌گه‌ڵ میسر و تونس ،هه‌رکاتێک گه‌نج رابه‌رایه‌تى شۆڕشى کرد شۆڕشه‌ک‌ه سه‌رکه‌وتوو ده‌بێت. چ �ه‌ت��ر :ده‌وت��رێ��ت تورکیا و سوریا په‌یوه‌ندى پته‌ویان هه‌ی ه ئه‌م ه واینه‌کردوو ه سه‌رۆکى سوریا به‌مشێوه‌ی ه مامه‌ڵ ه بکات؟
سوریا و تورکیا په‌یوه‌ندیان به‌هێز نیه ،تورکیادیموکراتیه له‌به‌ر ئه‌وه‌ى رۆژنامه ده‌رده‌چێت و که‌ناڵى ک���وردى ههیه ،له سوریا ی��هک وه‌ره‌ق���هى ک��وردى به‌ده‌سته‌و‌ه ببینرێت شه‌ش ساڵ زیندانى ده‌کرێیت.
هـــــه‌واڵی کوردستانی کوشتنى دوو کۆڵبه‌ر
ئازادبوونى کوردانى رۆژئاوا
راپه‌ڕینى مه‌ده‌نى
له ئه‌نجامى ته‌قه‌کردنى هێزه‌کانى کۆمارى ئیسالمى ئێران کۆڵبه‌رێکیترى کورد له رۆژهه‌اڵتى کوردستان ژیانى له‌ده‌ستدا و له‌سنورى باکورى رۆژهه‌اڵتى کوردستانیش کۆڵبه‌رێکى تر کوژرا. دووى خاکه‌لێو ،هێزه‌کانى ئێران له سنوورى نه‌وسوودى شارى کرماشانى رۆژهه‌اڵتى کوردستان ،گهنجێکى ته‌مه‌ن ( )20ساڵه‌ى ک��ورد به ن��اوی «پورمه‌ند خه‌سره‌وی» به گولل‌ه ده‌کوژن و دووانیتریش بریندار ده‌که‌ن و ته‌ندروستى یه‌کێکیان مه‌ته‌رسیداره .نه‌ورۆز تیڤى راگه‌یه‌ند که ئه‌و کرده‌وه‌ى هێزه سه‌ربازیه‌کانى ئێران ناڕه‌زایه‌تى خه‌ڵکى به‌دوواو‌ه بووه و پێکدادان له نێوان خه‌ڵکى نه‌وسوود و هێزه‌کانى ئێران رویداوه. ل��هس��ن��ورى ب��اک��ورى رۆژه��ه‌اڵت��ى کوردستانیش، منداڵێک به‌ناوى یه‌شار ڤورال ته‌مه‌ن ( )15ساڵ و براکه‌ى ده‌درێن‌ه به‌ر ده‌ستڕێژى گولله‌ى هێزه‌کانى ئێران و یه‌شار ،گیان له‌ده‌ست ده‌دات و براکه‌ى به‌سه‌ختى بریندار ده‌بێت.
چ��اودێ��ران��ى سیاسى ئ��ام��اژه بۆ ئ��هوه دهک��ه‌ن، هه‌ر گۆڕانێک ل ه واڵتى (سوریا) بێته ئ��اراوه، راسته‌وخۆ ره‌وشى کورده‌کانى ئه‌و واڵت ه ده‌گۆڕێت و ئه‌و ماف ه سیاسى و نه‌ته‌وه‌ییان ه به‌ده‌ست ده‌ێننه‌و‌ه ک��ه ب�� ه س��ااڵن��ه ل��ێ��ی��ان زه‌وت ک����راوه .ئ��ه‌گ��ه‌رى ئ��ه‌و گ��ۆڕان��هى ره‌وش���ى ک��ورده‌ک��ان��ى رۆژئ����اواى ک��وردس��ت��ان��ی��ش دواى ئ���هوه دێ���ت ،ک�� ه چه‌ندین رۆژه له سوریا خۆپیشاندان و ناڕه‌زایى و توڕه‌یى جه‌ماوه‌ر ل ه دژى ده‌سه‌اڵتدارێتى بنه‌ماڵه‌یى سوریا ده‌ستیپێکردوو‌ه و داواى گۆڕینى سیسته‌مى سیاسى ئه‌و واڵت ه ده‌که‌ن .ب ه گوێره‌ى زانیاریه‌کان ده‌وڵه‌تى سوریا له‌ترسى راپه‌ڕین و سه‌رهه‌ڵدانى کورده‌کانى ئه‌و واڵت ه ئه‌مساڵ هیچ رێگرییه‌کى نه‌کرد ل ه کورده‌کان تا جه‌ژنى نه‌ته‌وه‌یى خۆیان که جه‌ژنى (نه‌ورۆز)ه به شێوه‌یه‌کى به‌رفراوان پیرۆز بکه‌ن ل ه شاره‌کانى قامیشلۆ ،حه‌سه‌که ،حه‌له‌ب و چه‌ندین شارى تر.
له سه‌ر داواى کۆنگره‌ى جڤاتى دیموکراتى ()KCD و پارتى ئاشتى و دیموکراتى ( ،)BDPکوردان له شاره‌کانى ب��اک��ورى کوردستان بۆ جێگیرکردنى خۆبه‌ڕێوه‌بردنى دیموکراتى ده‌ستیان به خۆپیشاندان کرد .له دواى خۆپیشاندانى نه‌ورۆزى ئامه‌د ،رۆژى ( )3/26له شاره‌کانى وان ،جزره ،نوسێبین ،شرناخ، میرسین و جۆڵه‌مێرگ و ئه‌سته‌نبوڵ خۆپیشاندان به‌ڕێوه‌چوو ،له چه‌ند شاریش چ��ادرى «ئاشتى و ئ��ازادى» هه‌ڵدرا ،که ماوه‌یه‌ک به‌ر له ئێستا ل ه الیه‌ن رێبه‌رى کۆما جڤاکێن کوردستانهوه پێشنیار کرا بوو ،له‌سه‌ر داواى ( )KCDو ( )BDPداوا کرا که کوردان «راپه‌ڕینى مه‌ده‌نى» به‌ڕێو‌ه ببه‌ن، له خۆپیشاندانه‌کانى شارى واندا که هاوسه‌رۆکى وان و سه‌رۆک شاره‌وانى ئه‌وشار‌ه تیایدا به‌شدرابوو تیایدا خۆپیشانده‌ران دروشمى» بژى کوردستانى خۆسه‌ر و تورکیایه‌کى دیموکرات»یان ده‌وته‌وه.
داهاتووى سوریا له‌ده‌ستى کورد دایه
رۆژنامه‌ى ناودارى روسیا ( )Pravdaراپه‌ڕینى گه‌لى سوریاى شرۆڤ‌ه ک���ردووه و نوسیویه‌تى ک ه داهاتووى سوریا له ده‌ستى کوردان دایه .رۆژنامهکه رایگه‌یاند که یه‌کینه‌تایبه‌ته‌کانى سوریا له ناویدا ده‌سه‌اڵتدارنى سوریا و هێزێکى له‌شکرى گوستراوه‌ته‌و‌ه ب��ۆ ههرێمه ک��وردی��ی��هک��ان .پسپۆڕى رۆژه��ه‌اڵت��ى ناوه‌ڕاست ( )Sergey Demidenkoئاماژه‌ى بۆ ئهوه کرد گه‌ر که‌مایه‌تیه‌کانى دوورزى و کوردان راپه‌ڕن ئه‌وا رژێمى ئه‌سه‌د هه‌ڵده‌وه‌شێت .هه‌روه‌ها ئاماژ‌ه به‌وه‌شکراو‌ه که پێویسته سوپاى سوریا هه‌ر وه‌ک میسر له به‌رامبه‌ر خۆپیشاندانى گه‌ل بێده‌نگ بن. ێ رۆژنامهکه ئه‌وه‌شى خستوه‌ته‌ڕوو که له سوریادا س ملیۆن کورد ده‌ژین و چوارسه‌د هه‌زار له‌و کوردانه له مافى هاواڵتى بوونى واڵته‌که‌یان بێبهش کراون. رۆژنامهکه له ساڵى ( )1912وه‌ک رۆژنامه‌یه‌کى کرێکارى ده‌ستى به باڵوکردنه‌وه‌ى خۆى کردووه.
هێرش له‌سه‌ر ()BDP
رۆژى ( )3/24پارله‌مه‌نتارانی پارتى ئاشتى و دیموکراتى()BDPبه‌نگی یه‌ڵدز ،ئایال ئاکات ئاتا، که له ئامه‌د خێوه‌تی چاره‌سه‌ری دیموکراتی تێدا هه‌ڵدرابوو ،لێدوانێکدرا و له دوایدا به سهدان که‌س ،بۆ شه‌رمه‌زارکردنی هێرشه‌کان و بۆ داواکردنى په‌روه‌رده به زمانی ک��وردی ،ئازادکردنی سیاسه‌تمه‌دارانی کورد و البردنی به‌ربه‌ستى ( )10%هه‌ڵبژاردنه‌کان و کۆتایی هێنان به ئۆپه‌راسیۆنه‌کان ،چاالکی دانیشتن ئه‌نجام درا .پۆلیسی تورک به دار و ئاوی به‌ته‌وژم هێرشیان ک��رد ،له‌کاتی ده‌ستتێوه‌ردانی پۆلیسدا، هاوسه‌رۆکانی ( )BDPباتمان سه‌عاده‌ت به‌جه‌رکلی و شه‌یموس ئاسالن ،ئه‌ندامی مه‌جلیسی ()BDP و ئه‌ندامی مه‌جلیسی گشتی شارهکه ده‌ستبه‌سه‌ر کران .هه‌روه‌ها پارله‌مه‌نتاری به‌ده‌په‌ی باتمان به‌نگی یه‌ڵدز بووه ئامانجی هێرشه‌کانی پۆلیس.یه‌ڵدز ک ه نه‌یویست کۆتایی به چاالکیه‌که‌ی خۆی بێنێت، له‌الیه‌ن پۆلیسهوه به زه‌ویدا راکێشرا.
که‌مال سه‌ید قادر:
پارتی ئێستا ل ه کوردستاندا وه‌ک حزبی به‌عسی کۆن سه‌یر ده‌کرێت [ دیداری /سه‌ربه‌ست نه‌ریمان ]
ل ه دیدارێکی له‌گه‌ڵ (چه‌تر) نوسه‌ر و روناکبیر ،که‌مال سه‌ید قادر ،تیشک ده‌خات ه سه‌ر دوا گۆڕانکارییه‌کانی هه‌رێمی کوردستان و ئه‌و شه‌پۆلی ناڕه‌زایه‌تییانه‌ی سلێمانی و شارۆچکه‌کانی ده‌وروب��ه‌ری گرته‌وه ،باس له‌وه‌شده‌کات مه‌غروری سه‌رکرده‌کان پێش چاوی گرتوون بۆی ه ل ه داخوازیه‌کانی میلله‌ت تێناگه‌ن. چه‌تر :چۆن له‌و خۆپیشاندان و گردبوونه‌و ه جه‌ماوه‌ریان ه ده‌ڕوان��ی��ت ک ه ل ه هه‌رێمی کوردستان ههیه؟
پرۆسه‌ک‌ه زۆر سروشتییه ،چونکه مهرجهکانیناڕهزایی له واقیعدا بونیان ههیه وه‌ک زوڵم و زۆرداری و گه‌نده‌ڵی و ئیهانه‌کردنی که‌رامه‌تی خه‌ڵکی کوردستان له ته‌ک دزی و تااڵنی به‌رفراوانی موڵکی گشتی له الیه‌ن ده‌سه‌اڵتدارانه‌وه .ئه‌گه‌ر ناڕه‌زایه‌تیه‌کان ئێستاش ده‌ستیان پێن‌ه کردبا له ده‌رفه‌تێکیتردا ده‌ته‌قینه‌وه .شه‌پۆلی ناڕه‌زایه‌تیه‌کانی ناوچه‌که‌ش هاوکارێکی سایکۆلۆژی بوو که‌وا ئه‌مه‌ریکا و رۆژئاوا به شێوه‌یه‌کی گشتی پشتگیری لێده‌که‌ن.
بۆ چاوترساندنی خه‌ڵک ،بۆیه‌ش ده‌بێت بکوژان ده‌کرێن پرۆسه‌ی خۆ دورخستنه‌و‌ه لێیان دهستیپێکردوه. روب����ه‌ڕوی شمشێری یاسا بکرێنه‌وه ،ب���ه‌اڵم نه‌ک روبه‌ڕوی تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه‌ی تایبه‌ت ،ئه‌گه‌رنا هه‌ردووال ل ه تاوان یه‌کسان ده‌بن .هیچ تاوانێک نابێت‌ه پاساوێکی شه‌رعی بۆ تاوانێکی تر.
چه‌تر :ک��وژران و برینداربوونی نزیکه‌ی ( )300که‌س ل ه خۆپیشاندانه‌کان و سوتاندنی که‌ناڵی نالیا و ره‌وان��هک��ردن��ی هێز ل ه هه‌ولێره‌و ه بۆ سلێمانی، دوای هه‌موو ئه‌مان ه
››
چه‌تر :به‌رده‌وام هێز ه سیاسیه‌کان به‌تایبه‌ت حزبی ده‌سه‌اڵت داوا ده‌که‌ن کار بۆ پاراستنی ئه‌م ئه‌زموون ه بکرێت ،پێتوانی ه به‌دیوێکی ت��ردا داوا له‌خه‌ڵک دهک �ه‌ن پارێزگاری له پاوانخوازی و قۆرخکاری ئه‌وان بکه‌ن؟
پێده‌چێت سه‌رکرده‌ی تاکڕه‌وی پارتی خاوه‌نی دیدی دورو درێژ نه‌بێت ،له‌نازیره‌کی سیاسی خۆی له‌م باوه‌ڕه‌دا بێت که وا ده‌توانێت خۆی له ڕێگای هێز و فشاره‌و‌ه ف�ه‌رز بکات ،ئه‌مه‌ش دهبێته هه‌ڵه‌یه‌کی ستراتیژی هه‌رکه‌سێک و الیه‌نێکی سیاسی ده‌رئه‌نجامه‌که‌ش به‌خراپی ته‌نها له سه‌ر سه‌رکرده‌ی پارتی ناکه‌وێته‌وه. ئێمه ده‌بێت ئێستا به هه‌مووالیه‌کمان هه‌وڵی ئهوه بده‌ین وا ئه‌ندامانی ئاسایی پارتی و ئه‌ندامه‌کانی بنه‌ماڵه‌ی سه‌رکرد‌ه و که‌سانی نزیک لێیان به ئاگری ساویلکه‌یی س �ه‌رک��رده‌ک �هی��ان ن�هس��وت��ێ��ن ،چونکه کۆمه‌ڵگای کوردستانی کۆمه‌ڵگایه‌کی عه‌شایه‌ریی‌ه دی��ارده‌ی قێزه‌ونی تۆڵ‌ه سه‌ندنه‌و‌ه له ناویاندا زۆر به‌رباڵوه.
دیدار ساڵی یهکهم ژماره 49 دووشهممه 2711/1/8 - 2011/3/28
5
جیاده‌بنه‌وه ،ئه‌مه‌ش دهبێته جۆره هاندانێک بۆیان دیسان چاوببڕنه‌و‌ه داگیرکردنی کوردستان.
ئه‌گه‌ر مه‌به‌ستیان ئه‌زمونی هه‌رێمی کوردستانبوایه وه‌کو کیانێکی فیدراڵی ئه‌وا راستیان ده‌کرد ،به‌اڵم چه‌تر :هۆکاری سه‌رهه‌ڵنه‌دانی شه‌پۆلی وا پێده‌چێت ئه‌وان زیاتر مه‌به‌ستیان پاراستنی سیسته‌می ناڕه‌زاییه‌کان ل ه پارێزگای هه‌ولێر چییه؟ حوکمی بنه‌ماڵه‌یی بێت ل�ه کوردستاندا ئه‌مه‌ش هه‌ر ناوچه‌یه‌ک تایبه‌تمه‌ندی خۆی ههیه ،لهوقهوانێکی سواو‌ی هه‌موو سیسته‌م‌ه دیکتاتۆرییه‌کان ه بڕوایه‌دام ئه‌گه‌ر سلێمانی له ژێر ده‌سه‌اڵتی سه‌ربازی که‌س قه‌ناعه‌تی پێنایه‌ت ،چونکه ئه‌گه‌ر مه‌به‌ستیان چ��ه‌ت��ر :ت��اچ �ه‌ن��د ه ب��ان��گ �هش �هک��ردن بۆ پارتی بوایه نه‌ک یه‌کێتی ئه‌م خۆپشاندانانه‌ی ئێستای پاراستنی ب�ه‌رژه‌وه‌ن��دی گشتی بوایه دهب��وو ده‌ست ل ه ناعه‌داله‌تی هه‌ڵگرن ،چونکه ناعه‌داله‌تی خۆی مه‌ترسیه‌کانی س�ه‌ر ک�ه‌رک��ووک و ناوچ ه سلێمانی به‌م جۆره نه‌ده‌بون ،چونکه پارتی ئێستا وه‌کو دابڕاوه‌کان له‌ئێستادا ل ه سیناریۆ ده‌چێت؟ جه‌سته‌یه‌کی پڕ ماسولک‌ه و بچوک ده‌ماغ وایه ،ته‌نها گه‌وره‌ترین هه‌ڕه‌شه‌ی‌ه بۆ سه‌ر هه‌ر کۆمه‌ڵگایه‌ک. له‌زمانی هێز ده‌گات بۆیه سه‌بر و لێکدانه‌وه‌ی زۆری ده‌وێ��ت بۆ زه‌ف�ه‌ر پێبردنی ،هه‌ولێرییه‌کانیش ناسراون به‌سه‌بر و هێمنی ،به‌اڵم سه‌ریان بۆ زوڵم و هێزدانه‌نواندووه. ئه‌ی شه‌هید سه‌رده‌شت عوسمانیش هه‌ولێری نه‌بوو بووه هه‌وێنی ن��اڕه‌زای��ی ،جوانیش نییه باسی خۆم بکه‌م، به‌اڵم کاتێ منی هه‌ولێری له زیندانی پاراستن بووم ل ه هه‌ولێر هه‌ندێک له‌سه‌رکرده‌کانی ئێستای ئۆپۆزیسیۆن له‌دوای سه‌رۆکی پارتی ده‌ڕۆیشتن ،هه‌وێنی ناڕه‌زایه‌تی دژ به‌زۆرداری پارتی له هه‌ولێر دانرایه‌وه .به‌اڵم سلێمانی هه‌ر له‌مێژوشیدا به‌هۆی پێشکه‌وتنی رۆشنبیری ل ه داهێنان و بزوتنه‌وه‌ی سیاسیدا له پێش ناوچه‌کانیتردا بووه ،ئاستی رۆشنبیری ناوچه‌یه‌ک چه‌ند به‌رز بێت، ئ�ه‌وه‌ن��ده ئه‌گه‌ری نوێخوازی و ش��ۆڕش له‌ناوچه‌ک ه گه‌وره‌تره.
باشتر ه خۆپیشانده‌ران خۆیان نه‌خه‌ن ه ژێر کاریگه‌ری هیچ حزبێکی سیاسی
››
چه‌تر :له‌گه‌ڵ بوونی ناڕه‌زاییه‌کی فراوان ل ه ته‌واوی هه‌رێمی کوردستاندا ،ئیراده‌یه‌ک به‌دیده‌که‌یت له‌الیه‌ن ده‌سه‌اڵته‌و ه ب ه ئاراسته‌ی به‌سیسته‌مکردنیحوکمڕانی؟
کاتێ منی هه‌ولێری ل ه زیندانی پاراستن بووم هه‌ندێک له‌سه‌رکرده‌کانی ئێستای ئۆپۆزیسیۆن ل ه
ئیراده‌یه‌ک له ئاستێکی زۆر کزه‌و‌ه ته‌نها لهالیهنههندێک له لێپرسراوان ،به‌اڵم نه‌ک له‌سه‌ر ئاستی چه‌تر :چۆن ل ه ره‌وته‌کانی ئۆپۆزسیۆنی سه‌رکردایه‌تی ،چونکه ئ �ه‌وان ئه‌گه‌ر زیره‌کبان هه‌ر کوردستان (گ��ۆڕان ،کۆمه‌ڵ و یه‌کگرتوو) حزبه‌کانیان نه‌ده‌خزاند‌ه ب �ه‌ره‌ی شه‌ڕ دژ به گه‌له‌وه، چه‌تر :له‌زۆربه‌ی خۆپیشاندانی یاخود کوشتنی ( )5که‌س به‌ناوی تیرۆریسته‌و ه ده‌ڕوانیت؟ مه‌غروری ئه‌م سه‌رکردان‌ه ئهوهنده به‌رباد‌ه که‌وا پێش _ ئهمانه ئۆپۆزسیۆنی حزبین ،ههیانه ئایدۆلۆژیای چاوی گرتون واقیع ببینن تادره‌نگ دادێت ئه‌و کاته‌ش شه‌رعیه‌تی حکومه‌ت و په‌رله‌مان ل ه چ ناوچه‌کانی سلێمانی باره‌گاکانی (پ.د.ک) له‌شاری سلێمانی؟ ههڕهشه له‌سه‌ر که‌رکوک و هه‌موو هه‌رێمی تایبه‌تی ههیه ،م �ه‌رج نییه ئامانجه‌کانیان لهگهڵرووب��ه‌ڕووی هێرش و په‌الماربوونه‌ته‌وه، هیچ پاکان‌ه و پاڕانه‌وه‌یه‌ک دادیان نادات ،موباره‌ک و ئاستێکدایه؟ ک��وردس��ت��ان واقیعێک‌ه ئ�ه‌گ�ه‌ر ده‌رف����ه‌ت ب��ۆ الیه‌نی ئامانجی گشتی یه‌کبگرنه‌وه ،به‌ڵکو لێره‌دا به‌رژه‌وه‌ندی هه‌ر ده‌سه‌اڵتێک گه‌یشت‌ه ئه‌و ئاسته‌ی چه‌ک نه‌وه‌ک فه‌رمانگ ه و ده‌زگا حکومیه‌کان؟بن عه‌لیش هه‌ر به‌مجۆر‌ه بیریان ده‌کرده‌وه. پ��ارت��ی دی��م��وک��رات��ی ک��وردس��ت��ان ل �هب �ه‌ر ه�ه‌ر شۆڤێنی بڕه‌خسێت ،بۆیه ده‌بوو یه‌کێتی و پارتی هه‌موو تایبه‌ت و حزبی و ئایدۆلۆژیش رۆڵی به‌رچاو ده‌بینن،چه‌تر :ل ه خۆپیشاندانه‌کاندا ژماره‌یه‌ک دژ به هاواڵتیانی ئاشتیخوازی خ��ۆی به‌کاربێنێت ه��اواڵت��ی بوون ه قوربانی ،شه‌قامێک و شه‌رعییه‌تی خ���ۆی پێشتر ل��ه‌ده‌س��ت��داوه ئه‌گه‌رنا هۆکارێک بێت توشی هه‌ڵه‌یه‌کی کوشند‌ه بووه کاتێ هه‌وڵێکیان بدای‌ه دادپه‌روه‌ری و ئازادی له کوردستاندا بۆیه له‌و ب��اوه‌ڕه‌دام که وا باشتره خۆپیشانده‌ران خۆیان باره‌گایه‌کی حکومی و حزبی پیرۆزتر ه یان ناڕه‌زایه‌تییه‌کان به‌مشێوه‌ی‌ه نه‌ده‌ته‌قینه‌وه .ئه‌گه‌ر پێشتر خۆی خزاندۆت‌ه به‌ره‌یه‌کی شه‌ڕه‌و‌ه دژ به هه‌موو خه‌ڵکی دابین بکه‌ن بۆ پته‌وکردنی یه‌کڕیزی گه‌لی کوردستان نه‌خه‌ن‌ه ژێر کاریگه‌ری هیچ حزبێکی سیاسی نه‌بادا ده‌سه‌اڵتی کوردستانی له‌ئاستی ناوخۆ شه‌رعییه‌تی کوردستان ،ئێستا له کوردستاندا وه‌ک حزبی به‌عسی دژ به‌م ههڕهشانه .هۆکاری سه‌ره‌کی ته‌شه‌نه‌کردنی بکرێن‌ه ئامرازێکی سه‌ودای سیاسی .که شۆڕشه‌ک ه خوێنی گه‌نجێک؟ شه‌رع و یاسا و ئه‌خالق وه‌رگریت هیچ پاساوێک له‌ده‌ستدابوو ،ئێستا له‌ئاستی نێوده‌وڵه‌تیش ئه‌م راستیی ه کۆن سه‌یر ده‌کرێن ،هه‌رچه‌ند‌ه ئه‌گه‌ر له زۆر ناوچه‌شدا ئه‌م ههڕهشانه له سه‌ر که‌رکوک و هه‌رێمی کوردستان س �ه‌رک �ه‌وت ش��ێ��وازی سیسته‌می سیاسی داهاتوینییه بۆ کوشتنی مرۆڤێک که‌وا که‌سی نه‌کوشتبێت ئاشکرا بوو بۆیه گۆڕانێکی بنه‌ڕه‌تی له هه‌ڵوێستی خه‌ڵک نه‌وێرێت به ئاشکرا ده‌نگی ناڕه‌زایی هه‌ڵبڕێت .هه‌ڵه‌کانی پارتی و یه‌کێتین ،چونکه الیه‌نی عێراقی کوردستان خۆی قاڵب وه‌رده‌گرێت له‌وانه‌ی‌ه رێکخراوی یا هه‌وڵی کوشتنی که‌سی به‌ناحه‌ق نه‌دابێت ،ئهوه واڵتانی بیانی به‌رامبه‌ر به ده‌سه‌اڵتی کوردستانی من له‌و بڕوایه‌دام که سیسته‌می سه‌رکردایه‌تی تاکڕه‌وی غه‌یر‌ه ک��وردی ده‌بینێت چۆن ڕیزه‌کانی گه‌ل درزی سیاسی نوێ سه‌ر هه‌ڵبده‌ن که‌وا زۆر جیابن له وانه‌ی تاوانێکی کوشتن بوو به ئه‌نقه‌ست و به‌خوێنی سارده‌و‌ه ڕویدا ،ئه‌وانیش ئێستا وه‌ک دیارده‌یه‌کی کاتی سه‌یر یهکێکه له هۆکاره‌کانی ئه‌و هه‌ڵه‌یه‌ی پارتی ،وات ه تێکه‌وتوو‌ه و ده‌سه‌اڵت و گه‌لیش رۆژ به‌ڕۆژ زیاتر له یه‌کتر ئێستا.
دوای سه‌رۆکی پارتی ده‌ڕۆیشتن
بورهانی ره‌شه‌ی گوڵه:
[ دیدارى /ئاراس عوسمان ] بورهانى ره‌شه‌ى گوڵ ه په‌رله‌مانتارى گ��ۆڕان ل �ه‌م دی���دار ه تایبه‌ته‌ى (چه‌تر) دا ،باس ل ه دۆخى روداوه‌کانى هه‌رێم و دانیشتنى په‌رله‌مان و بانگهێشتى سه‌رۆکى حکومه‌ت ده‌کات ،پێیوای ه ئه‌گه‌ر پارتیش ئاماده‌ى ئه‌و ه نه‌بێت تۆمه‌تباران بدات ه دادگا ،ئه‌وا واقیع ئه‌م کار ه ئه‌نجام ده‌دات. چه‌تر :ئ �ه‌و دۆخ���هی ل ه سلێمانى و ده‌وروب���ه‌رى ڕووی���دا ،دوات��ر په‌رله‌مان دانیشت و بانگهێشتى سه‌رۆکى حکومه‌تى کرد ،ئه‌م ه له‌گه‌ڵ ئه‌و هێوربونه‌وه‌یه‌ى ئێستا هه‌ی ه په‌یوه‌ندیان ههیه؟
هێوربونه‌وه‌ى جه‌ماوه‌ر په‌یوه‌ندى به یهکێتىو پارتیه‌و‌ه نیه ،بۆیه بینیمان له دواى ده‌رچونى ( )17خ��اڵ �هک �هوه خێمه‌کانی س���ه‌را و رادی���ۆى ده‌نگ سوتان ،پێشموای‌ه وه‌ک په‌رله‌مانتارێک و پارێزه‌رێکیش ئه‌م حکومه‌ت و ده‌سه‌اڵته‌ى یه‌کێتى و پارتى هیچ متمانه‌یه‌کى نیه ،به‌نوسراو له‌الم ههیه ( )22مادد‌ه و یاساک‌ه که په‌رله‌مانه‌کانى پێشوتر ده‌ریانکردوو‌ه و تا ئێستا جێبه‌جێ نهکراوه، یاساش ههیه له به‌رژه‌وه‌ندیان بووه جێبه‌جێکراوه، ئه‌و په‌رله‌مانه‌ش یاساکانى خۆى جێبه‌جێ نهکردووه وه‌ک م��ادده‌ک��ان��ى ()72،71ى پ �هی��ڕه‌وى ناوخۆ مادده‌ى ()91ى ناوخۆى په‌رله‌مان که نابێت هێزى حزبى له‌ناو په‌رله‌ماندا بێت ،که تائێستا هێزێکى پارتى داگ��ی��رى ک���ردووه ،له‌به‌ر ئ �هوه ئ �ه‌و ()17 خاڵ‌ه به‌مردوویی له‌دایکبووه ،ده‌بێت ئیراده‌یه‌کى جه‌ماوه‌رى هه‌بێت بۆ جێبه‌جێ کردنى ،ئه‌گه‌ر نا حکومه‌ته‌که‌ى یه‌کێتى و پارتى چاوه‌ڕوانى ئه‌وه‌یان لێناکرێت جێبه‌جێى بکه‌ن.
چ �ه‌ت��ر :ب���ه‌اڵم پ �ه‌رل �ه‌م��ان س �ه‌رۆک��ى حکومه‌تى بانگهێشت کرد چه‌ند رۆژێک دواى رووداوهکه؟
ل���ه‌دواى ب���اران خه‌ڵک فه‌ره‌نجى بۆچییه،ئه‌مان ئه‌و کارانه‌ى ده‌یکه‌ن بۆ ئهوهیه خه‌ڵکى ئارام
ئه‌مرى واقیع ه ده‌بێت پارتى ئه‌و که‌سان ه بدات ه دادگا ک ه تۆمه‌تبارن ب ه ته‌قه‌کردن
بێتهوه و له‌بیرى بهرنهوه ،بۆ نمونه ئه‌و بانگهێشت و به‌ڵێنان‌ه جێگه‌ى باوه‌ڕ نیه ،هه‌رل‌ه به‌ڵێنه‌کانى دواى شه‌هید کردنى (دکتۆر عه‌وبدولستار ،سۆرانى مام‌ه حهمه و س�ه‌رده‌ش��ت عوسمان) ،بۆیه زۆر گوێمان له‌و به‌ڵێنانه‌ى سه‌رۆکى هه‌رێم و حکومه‌ته، به‌اڵم هیچ ئه‌نجامێکمان نه‌بینیو‌ه بۆ ئه‌م الیه‌نان ه هه‌نگاو بنرێت ،کوا ئه‌و لیژنانه‌ى بۆ ئه‌و شه‌هیدان ه پێکهێنران چیانکرد و چیان پێوتین ،له‌به‌ر ئهوه بۆ هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندنى خهڵکه ئه‌وانه‌ى ده‌یکه‌ن. چه‌تر :کۆمه‌ڵێک به‌ڵگه‌نام ه خرانه‌ڕوو له‌دانیشتنه‌کانى په‌رله‌ماندا پێتوای ه سه‌رۆکى حکومه‌ت به‌فعلى کاریان له‌سه‌ر بکات؟
هیچ ئیراده‌یه‌ک به‌دى ناکه‌م له‌الیه‌ن دکتۆربهرههمهوه ئه‌و ده‌سه‌اڵته‌شى نیه بۆ ئه‌وه‌ى کاریان له‌سه‌ربکات ،له‌به‌ر ئه‌وه‌ى شاره‌زاى واقیعى حاڵى ئه‌و حزبان‌ه و ره‌فتار و سیاسه‌تی ئه‌وانین ،شاره‌زایانین ل ه چۆنێتى بیرکردنه‌وه‌یاندا بۆ چاره‌سه‌رى کێشه‌کان، راس��ت نیه دکتۆر به‌رهه‌م بڵێت ئ��اگ��ادارى چوار ملیار دینار نیم ،ئهوه له فه‌یسبوک له‌ناو خه‌ڵکدا ههیه ،دووجۆر پاره‌ى نه‌وت ههیه پاره‌ى (مینحه، فرۆشتن) ههیه ،مینحه ئهوهیه ئه‌و کۆمپانیایه‌ى ده‌یدات‌ه ئه‌و واڵته‌ى کارى تێدا ده‌کات ،ئه‌م پارهیه تا ناوه‌ڕاستى ساڵى ( )2008بڕی (چوار ملیار) بوو ،له‌به‌ر ئهوه ئه‌م چه‌ند ساڵه پاره‌ى نه‌وت دیارنیه، جگه له‌وه‌ى هێنایان‌ه په‌رله‌مان که ( )250ملیۆن دۆالرب��وو ،ده‌پرسین هه‌شت و نۆ ملیار دۆالر له کوێ و ئه‌مه‌ى ناردوتان‌ه له‌کوێ.
چ�ه‌ت��ر :ئ �ه‌و شه‌هید و بریندارانه‌ى له‌کاتى ( )17شوبات و دواتر به‌رکه‌وتن ده‌وت��رێ��ت به‌یاننام ه ( )7خاڵیه‌که‌ى بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان هۆکار بووه ،ئه‌گه‌رنا بۆچى ماوه‌یه‌ک پێش رووداوه‌کانى تونس و میسر رانه‌گه‌یه‌نرا؟
بزوتنه‌وه‌ى گ��ۆڕان بهشێکه له کۆمهڵگهىک����وردى ،ب�هی��ان��ن��ام�هک�هى ده‌رک������ردووه ل���ه‌ڕووى سیاسیهوه ل �ه زۆرب����هى واڵت���ان شتى ل �ه‌م ج��ۆر‌ه ههیه ،له‌ڕووى یاسایه‌و‌ه مادده‌ى ()10ی بڕگه‌ى
( )2له یاساى سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێم رێگه‌ى به‌م حاڵهته داوه ،بۆیه ئ �ه‌م ده‌س �ه‌اڵت �ه ده‌ریخستوو‌ه گه‌نده‌ڵه ،ده‌سه‌اڵتێک سااڵنه ( )42ملیار بۆ به‌کارهێنانى پێویستى میدیاکانیان به‌رن)90( ، ملیۆن دۆالرى دانابێت بۆ بیست حزب و بچێت ( )124ملیۆن دۆالر ب�هس ب��دات به یه‌کێتى و پ��ارت��ى ،ب��ۆی�ه ئێمه ل �ه‌گ �ه‌ڵ گ��ۆڕان��ک��اری��دای��ن و له‌گه‌ڵ خوێن رشتندانین ،ئه‌و خۆپیشاندانه‌شى له‌و ماوه‌یه‌دا ئه‌و حاڵه‌ته‌ى لێکهوتهوه بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان که‌سى رانه‌سپاردوه ،نه به‌ردبهاوێژێت و توندوتیژى ئه‌نجامبده‌ن ،به‌ڵکو خه‌ڵک ههبووه له‌و به‌رى لقى
››
خه‌ڵک بکوژێت ،به‌ڵکو چۆڵیان ده‌کرد و خه‌ڵک ده‌چ��ون�ه‌ن��اوى ،ئ�ه‌و گه‌نده‌ڵیه‌ى لێره ههیه له‌وێش نهبووه ،ئه‌و که‌سانه‌ى بڕیارى ته‌قه‌کردنیان کردووه ل �ه‌و م���اوه‌ى له‌کوردستاندا ڕووی����داوه په‌ڵه‌یه‌کى ڕه‌ش‌ه به‌ناوچاوانى ئه‌وانه‌ى ئه‌مره‌کانیان پێکردون به‌ته‌قه ،بۆیه پارتیش توشى هیستریایه‌ک بوو ل ه ناوچه‌کانى خۆى په‌المارى باره‌گاکانى ئێمه‌یاندا، ئه‌و یاساى خۆپیشاندانه‌ى خۆیان ده‌ریانکرد رێزیان نه‌گرت.
چه‌تر :ئه‌و کێشه‌یه‌ى ل ه نێوان ئێو ه و په‌رله‌مانتارێکى پارتى روویدا هۆکاره‌کان
هه‌ڵه‌نه‌که‌ى ،له ناو حه‌ره‌مى په‌رله‌ماندا له‌الیه‌ن پ��اس�ه‌وان�هک��ان��ی�هوه ل�ه دواو‌ه کاڵشینکۆفه‌که‌ى ب�ه‌رزک��ردهوه ،به‌هه‌موو هێزى داى به‌گوێمدا و ل ه پاشان به ی��ازد‌ه ته‌قه‌ڵ دورای��هوه ،یه‌کێکى تریان میلى هێنایه‌و‌ه و ک��اک سه‌میر سه‌لیم رێگه‌ى لێگرت ،بۆی ه داوام کرد له پاسه‌وانانى په‌رله‌مان ک ه ئه‌و کهسه ده‌ستگیر بکه‌ن ،به‌اڵم چاودێریان کرد و ده‌ربازیان کرد و پاسه‌وانه‌کانم له‌و کاته‌دا هاتن به‌ده‌م رووداوهکهوه ،به‌اڵم ئه‌و هێزه‌ى پارتى رێگریان لێکردن ،له‌به‌ر ئ �هوه هیچ ئیمانێکم ب�ه‌دادگ��اى هه‌ولێر و هه‌رێم نیه ،له‌به‌ر ئه‌وه‌ى هه‌موویان له‌سه‌ر
«هیچ ئیمانێکم
به‌دادگاى هه‌ولێر و هه‌رێم نیه»
چواری پارتیه‌و‌ه تێپه‌ڕبووه ،لقى چوار به‌ردیان تێگرتووو‌ه و سه‌ریان شکاندو‌ه به ڤیدۆ ئه‌م حاڵه‌تان‌ه تۆمارکراوه ،پاشان ئه‌وه‌ى لێکهوتهوه که به ده‌یان شه‌هید و بریندارى لێکهوتهوه، بهداخهوه تائێستا حکومه‌ت تۆمه‌تباره‌کانى راده‌س��ت��ى دادگ���ا ن��هک��ردووه ،گ���ۆردن ب��راون له به‌ریتانیا کاتێک بووی‌ه سه‌رۆکى حکومه‌ت خوێندنى ماسته‌ر و دکتۆراى کرده پاره ،سێ جار باره‌گاى حزبه‌کانى له پیته‌ربۆرۆ و له‌نده‌ن سوتێنرا و که‌سێکیان تێدا نه‌کوشت ،به‌ڵکو باره‌گاکانیان چۆڵده‌کرد ب��ۆی��ان ،بۆیه کاتێک ئه‌مان ده‌ڵێن ئێمه به‌راورد ناکرێین به‌حوسنى موباره‌ک و زه‌ین ئه‌لعابدین راسته ،له‌به‌ر ئ�ه‌وه‌ى ئه‌مان زۆر له‌وان خراپترن ،باره‌گایه‌کى حوسنى موباره‌کمان نه‌بینى
چى بوون؟
دوو رۆژ پێشتر ته‌شه‌نوجێک روویدا له نێوانپهرلهمانتارێکى ئێمه و ئه‌واندا ،ئه‌و رۆژه دانیشتن ئه‌نجامنه‌درا که‌مال که‌رکوکى له که‌رکوک بوو، له هاتن‌ه ده‌ره‌وه‌ماندا فازیل به‌شاره‌تى رێگه‌ى پێگرتم و هه‌ندێک قسه‌ى ناشرینی به‌رامبه‌ر هاوڕێکانم کرد ،چه‌ند جارێک داوام لێکرد له‌سه‌رخۆ بێت، ب �ه‌اڵم ده‌س��ت��ى ب��ه‌رزک��ردهوه ب��ۆ م��ن و داوام کرد
به‌رژه‌وه‌ندى حزبى دادوه‌ره‌کان دانراون ،بۆیه تائێستا فازیڵ به‌شاره‌تى ده‌ستگیر نهکراوه ،به‌ڵکو نێردراو‌ه بۆ ئه‌وروپا له‌پاى ده‌ستگیرکردن.
چه‌تر :چ��اوه‌ڕێ ده‌کرێت پارتى ئه‌و که‌سان ه ب��دات � ه دادگ���ا ک � ه تۆمه‌تبارن به‌ته‌قه‌کردن؟
چاوه‌ڕێ بکه‌م یاخود نا ئهوه ئه‌مرى واقیع هدهبێت هه‌ر بیکات.
به‌دواداچوون ساڵی یهکهم ژماره 49 دووشهممه 2711/1/8 - 2011/3/28
6
[ دیدارى /ئاراس عوسمان ] له‌م دیداره‌ى چه‌تردا (ناسک تۆفیق) وته‌بێژى ئه‌نجومه‌نى کاتى سه‌راى ئازادى، چوونى سه‌رۆکى حکومه‌ت بۆ په‌رله‌مان ب ه هه‌نگاوێکى ده‌زانێت و ل ه هه‌مان کاتدا نیگه‌ران ه ل ه وه‌اڵمه‌کان و ئه‌نجامه‌که‌ى، ده‌ڵێت هیچ وه‌اڵمێکمان بۆ خۆمان تێدا نه‌دى ،روونیشی ده‌کاته‌و ه ک ه ئابڵوقه‌ى سه‌ربازى هه‌ی ه و زۆرێک ل ه هێزه‌کانیان ب ه جلوبه‌رگى مه‌ده‌نیه‌و ه باڵو کراونه‌ته‌وه، ب ه شێوه‌یه‌ک ک ه «چوار که‌س ناوێرێت کۆببێته‌وه» چه‌تر :ئه‌نجومه‌نى کاتى مه‌یدانى ئازادى کییه؟
ـ ئهنجومهنهکه له‌و خه‌ڵکان‌ه پێکهاتووه که ل ه شه‌قام دان و له ()2/19دا به‌شدارى خۆپیشاندان ه جه‌ماوه‌رییه‌کان ده‌که‌ن ،له به‌ر ئهوه ده‌توانم بڵێم ل ه که‌سانى بێالیهن و حزبیش پێکهاتووه ،به‌اڵم ئه‌وه‌ى گرنگه ئه‌و که‌سانه‌ى هاتوونه‌ت‌ه ئه‌م ئه‌نجومه‌نه‌و‌ه و شانیان داوه‌ت‌ه به‌ر ئه‌م به‌رپرسیارێتییه‌وه ،به شێوه‌یه‌ک هاتوون که ئامانجه‌کانى خه‌ڵک ڕێکبخه‌ن.
چه‌تر :ئه‌و خااڵنه‌ى درای ه په‌رله‌مان راى ئێو ه بوو ،یاخود له‌ڕێگه‌ى ڕاپرسییه‌و ه کۆ کرایهوه؟
ـ ئ�ه‌و خااڵنه‌ى درای �ه په‌رله‌مان له ()2/25دا دامان‌ه په‌رله‌مان و هه‌موو ئه‌و خااڵنه‌ى که خه‌ڵک ده‌ی��ان وروژان���د و قسه‌یان له ب���ارهوه دهک���رد .ئه‌و خااڵن‌ه کۆ کرانه‌و‌ه و له‌گه‌ڵ داواکانى گروپ و ڕێکخراوه‌کاندا که به‌نووسراو ڕاده‌ستیان ده‌کردین، پاشان خاڵ‌ه هاوبه‌شه‌کانمان کۆکردهوه و داومان ه به هه‌ندێک که‌سى پارێزه‌ر و شاره‌زا و به‌م شێوه‌ی ه پێشکه‌ش کراون.
چه‌تر :ئایا جیاواز له‌و خااڵن ه پێشنیار و داواتان هه‌ی ه ل ه ئێستادا؟
ـ به‌ڵێ داخوازییه‌کان ههمیشه له زیادبوون دایه، له‌به‌ر ئ �ه‌وه‌ى ئه‌و خرۆشان‌ه جه‌ماوه‌ریی‌ه به‌رامبه‌ر
وته‌بێژى ئه‌نجومه‌نى کاتى سه‌راى ئازادى
نه‌هاتنی ده‌سه‌اڵت به‌ده‌م داواکارییه‌کانى خه‌ڵکه‌و ه ئۆتۆماتیکى شه‌رعیه‌تى لێ وه‌رده‌گیردرێته‌وه ›› بوون و نه‌بوونى ئه‌نجومه‌ن
ڕووداوێکى گه‌وره‌بوو له‌م شاره‌دا ،بۆیه داخوازییه‌کان له ده‌ورى شێوازى حکومڕانیدا کۆبۆته‌وه ،بۆیه هه‌ندێک الی�ه‌ن له‌م کاته‌دا چه‌ند خاڵێکى زیاد کرد وه‌ک پێشینه‌ى هاوسه‌رگیرى و بوونى بیمه‌ى کۆمه‌اڵیه‌تى ،بۆیه به‌دڵنیاییه‌و‌ه داواکارییه‌کانمان له زیادبوون دایه. چه‌تر :دانیشتنى په‌رله‌مان و به‌تایبه‌ت ئه‌و ڕۆژ ه سه‌رۆکى حکومه‌ت ئاماده‌ى بوو تا چه‌ند جێگ ه دڵخۆشى بوو؟
ـ هه‌نگاوێکى باش بوو که سه‌رۆکى حکومه‌ت بچێت‌ه ب���ه‌رده‌م پ �ه‌رل �ه‌م��ان ،ب��ه‌اڵم ئ���ه‌وه‌ى جێگه‌ى دڵخۆشى نه‌بوو وه‌اڵمه‌کان و ئه‌نجامه‌که‌ى بوو ،ب ه فیعلى ئێمه هیچ وه‌اڵمێکمان بۆخۆمان تێدا نه‌دى ،گرنگترین خاڵێک که باسمان لێو‌ه کرد و لێى پاشه‌گه‌ز نابینه‌و‌ه ده‌ستگیرکردنى بکوژانه، ئێمه داواى چاکسازى ده‌که‌ین و خه‌ڵک ده‌ستگیر نه‌کرێـت ،به‌اڵم ئه‌م دهسهاڵته خۆى کاره‌کان به‌و ئاقاره‌دا ده‌بات که شه‌رعیه‌تى لێ بسێرێته‌وه.
په‌یوه‌ست ه ب ه شه‌قامه‌وه، شه‌قام په‌یوه‌ست نیی ه ب ه ئه‌نجومه‌نه‌که‌وه ئه‌گه‌ر ئه‌م ئه‌نجومه‌نه‌ش نه‌بێت شه‌قام کار و چاالکیه‌کانی هه‌ر ده‌کات
چه‌تر :ده‌وترێت تا هه‌نوک ه داواکانى خه‌ڵک دی��ارى ک��راو نی ه ب��ه‌وه‌ى ک ه ل ه الیه‌ک داواى هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ى حکومه‌ت ده‌کرێت ،له‌الیه‌ک چاوه‌ڕوانى چاکسازى تۆ ڕات چیه؟
ـ ئه‌و شهقامه خۆى بڕیار له‌سه‌ر ئه‌و دۆخ‌ه ده‌دات، به‌اڵم ئه‌وه‌ى واى کردووه بێین‌ه سه‌رشه‌قام کۆمه‌ڵێک خاڵى جه‌وهه‌رى خهڵکه که ده‌سه‌اڵت ده‌خه‌ن‌ه به‌ر به‌رپرسیارێتیه‌وه ،که بێت به‌ده‌م داخوازییه‌کانه‌وه، له‌کاتێکدا ده‌س���ه‌اڵت م���اوه‌ى مانگێکه نایه‌ت ه ب �ه‌رده‌م جێبه‌جێکردنى داواکارییه‌کانى خه‌ڵکه‌وه، ئۆتۆماتیکى شه‌رعیه‌تى لێ وه‌رده‌گیرێته‌وه. چه‌تر :ده‌سه‌اڵت ب ه ئاشکرا ئه‌نجومه‌نى کاتى سه‌راى ئازادى به‌و ه ناو ده‌بات که گۆڕان کار و به‌رنامه‌کان به‌ڕێو ه ده‌بات؟
ـ ئه‌م دهسهاڵته نه‌زه‌رییه‌ى پیالن به‌ڕێو‌ه ده‌بات، له‌جیاتى ئه‌وه‌ى بزانێت خه‌ڵک داواى چى ده‌کات، خه‌ریکى ئهوهیه فاڵن‌ه که‌س ده‌ستى ههیه له‌پشت ئه‌و حاڵه‌تانه‌ى که به دڵى نییه ،له‌به‌ر ئهوه ئۆپۆزسیۆن خه‌ڵکى ئه‌م واڵته‌ی‌ه و دوژمنى خه‌ڵک نییه ،هه‌ر وه‌ک چ��ۆن ده‌س���ه‌اڵت ههیه ئ��اواش ئۆپۆزسیۆن
ههیه ،له‌به‌ر ئ�هوه بۆچوونم وای�ه ئهمه ههڵهیه و ئهنجومهنهکه بریتی‌ه له خه‌ڵکى ده‌سه‌اڵت و نوێنه‌رى سه‌ربه‌خۆ و ئۆپۆزسیۆنى لێی‌ه به‌س به‌شێوه‌ى ڕه‌سمی نا.
چه‌تر :ئایا بێده‌نگى هه‌ولێر نیشانه‌ى رازی‌ب��وون�� ه ب ه کاره‌کانى حکومه‌ت و ده‌سه‌اڵتى ئه‌و ناوچهیه؟
ـ پێموایه ئابڵوقه‌یه‌کى سه‌ربازى ههیه که زۆرێک له هێزه‌کانیان به‌جلوبه‌رگى مه‌ده‌نی باڵو کردۆتهوه
به‌شێوه‌یه‌ک که چوار که‌س ناوێرێت کۆ ببێته‌وه، له‌به‌ر ئهوه به جۆرێک چه‌واشه‌کاری ده‌که‌ن که‌س ناتوانێت بچێت‌ه ئه‌و شوێنانه ،ده‌بینیت له‌کاتى یادى ڕاپه‌ڕینى هه‌ولێردا له بڕى ئه‌وه‌ى ئااڵى کوردستان شه‌کاو‌ه بێت ،دیسانهوه ئااڵ سه‌وزو زه‌رده‌ک�ه به‌رز ده‌کرایه‌وه ،که ئهمه گرفتێک‌ه ده‌سه‌اڵتى کوردى لێى به‌رپرسیاره .وه‌ک خه‌ڵکى هۆشیارى کوردستان ڕێگ‌ه ن��اده‌ی��ن ئێمه به میتۆدى ش �ه‌ڕى ناوخۆدا بهرنهوه و شاره‌کانى کوردستان دابه‌ش بکهنهوه و
شارى هه‌ولێرش شارێکى کوردستانه و ئه‌م حاڵه‌تان ه به قه‌یراندا تێده‌په‌ڕێت .ئه‌م ئه‌نجومه‌ن‌ه ته‌نها بۆ ڕێکخستنى مه‌یدانى ئازادى پێکهێنراوه ،تا ئێستا ئه‌م ئه‌نجومه‌ن‌ه خۆى به‌خاوه‌نى خه‌ڵک نه‌زانیوه ،ل ه رووى شه‌رعییه‌و‌ه ڕهنگه خهڵکه بڵێن شه‌رعییه، به‌اڵم بوون و نه‌بوونى په‌یوه‌ست‌ه به‌شه‌قامه‌وه ،نه‌ک شه‌قام په‌یوه‌ست بێت به ئه‌نجومه‌نه‌که‌وه ،بۆی ه پێموایه ئه‌گه‌ر ئ�ه‌م ئه‌نجومه‌نه‌ش نه‌بێت شه‌قام کاروچاالکیه‌کانی هه‌ر ده‌کات.
جیاوازی یادکردنه‌وه‌ی نه‌ورۆز ل ه هه‌ر چوار پارچه‌ی کوردستان [ ئا /سه‌الح مه‌حمود ] ن������ه‌ورۆز رۆژى ن���وێ‌ب���وون���ه‌و ه و ژیانه‌وه‌یه ،له‌م رۆژه‌دا مرۆڤ خۆى له ژێربارى کۆیالیه‌تى و زوڵم رزگار ده‌کات، ک��ورد یه‌کێک ل�ه‌و نه‌ته‌وانه‌یه‌ى ک ه له ژێربارى زوڵم دایه .ئاگرى نه‌ورۆز به رۆحى شۆڕش و سه‌رهه‌ڵدانه‌و ه ل ه هه‌موو پارچه‌کانى کوردستان ب ه به‌رفراوانى کراوه‌ته‌و ه ئه‌م بابه‌ت ه باس ل ه چۆنێتى ئاگرى نه‌ورۆز ل ه پارچه‌کانى کوردستان ده‌کات و جیاوازیه‌کانیش ده‌خاته‌روو.
نه‌ورۆز له رۆژهه‌اڵتى کوردستان ترسى خسته دڵى کۆمارى ئیسالمییه‌وه .له زۆربه‌ى هه‌رێمه‌کانى ڕۆژه �ه‌اڵت��ى کوردستان وه‌ک :لوڕستان ،ئیالم، ک��رم��اش��ان ،س��ن�ه ،م �ه‌ه��اب��اد ،ک��ام��ی��اران ،ق���وروه، دێهگوالن ،مه‌ریوان ،سه‌قز ،جوانڕۆ ،بۆکان ،پیرانشار، شنۆ ،نه‌غه‌ده ،بانه ،سه‌رده‌شت ،ڕه‌به‌ت ،ئورمییه، ماکۆ ،سه‌لماس و ده‌یان شار و شارۆچکه‌ى ترى ڕۆژهه‌اڵتى کوردستان ئاگرى نه‌ورۆز به به‌شدارى هه‌زاران که‌س کرایهوه ،کورده‌کان به پێشه‌نگایه‌تى الوان ،ل�ه‌و شوێنه‌ى که مه‌به‌ستیان ب��وو ئاگریان کردهوه و سرودى ئه‌ى ڕه‌قیبیان وته‌و‌ه و ئاهه‌نگیان گێڕا. له هه‌ندێک شوین مه‌شغه‌ڵى ده‌ستى هه‌ڵگیرا و (چوار) کۆتر ئازاد کران و له ده‌ورى مه‌شغه‌له‌یه‌ک ئاگر ئاهه‌نگیان گێڕا. یهکهم ئاگرى نه‌رۆز له سه‌ر ئاستى واڵت له سلۆپى که دهکهوێته باکورى کوردستان له ()2011/3/12 دا ک��رای�هوه ،له باشوورى کوردستان به به‌شدارى نهتهوه جیاوازه‌کان له سه‌ر چه‌مکى به‌یه‌که‌و‌ه ژیان به دروشمى «ن�ه‌ورۆز شۆڕش و به‌هارى گه‌النه« له نزیک گوندى چیمه‌نی ش��ارى که‌رکوکیش رێکخستنه‌کانى پارتى چاره‌سه‌رى له()2011/3/18 دا کرایهوه .له ئێران و رۆژهه‌اڵتى کوردستان له‌گه‌ڵ ئاگرى چوارشه‌مم‌ه سوورى نه‌ورۆز ده‌ستی پێکرد. له رۆژئ��اواى کوردستان به به‌شدارى سهدان هه‌زار که‌سى به رۆحى شۆڕش ئاگرى نه‌ورۆز کرایهوه. ب��اش��وورى ک��وردس��ت��ان و ئ��اگ��رى ن���ه‌ورۆز دواى رووداوه‌کانى ( )3/17له نێوان (جه‌ماوه‌ر ـ ده‌سه‌اڵت) به دوو شێوازى جیاواز به‌رێو‌ه ده‌چێت. له سلێمانى سێ مه‌شغه‌ڵ داگیرسا مه‌شغه‌ڵێک
نه‌ورۆزى قه‌ندیل ،جیاوازییه‌کان له ده‌ورى یه‌ک ئاگر کۆ دهکاتهوه فۆتۆ :په‌ژار محه‌مه‌د به رۆحى گۆڕانکارى و چاکسازى و مه‌شغه‌ڵێک به رۆحى ژیاندۆستى و به‌یه‌که‌و‌ه ژیان و مه‌شغه‌ڵێک به رۆحى حیزبایه‌تى داگیرسا. ( )3/20کاتژمێر چوارى ئێوار‌ه ئاگرى نه‌ورۆز ل�ه س �ه‌رج �ه‌م ش��ار و شارۆچکه‌کانى کوردستان داگیرسا ،ب �ه‌اڵم ملمالنێ سیاسییه‌کان رێگریان له کۆبوونه‌وه‌ى کوردان له ده‌ورى ئاگرێکدا کرد. له هه‌ولێر له پارکى شانه‌ده‌ر که خه‌ڵکى ناڕازى ئه‌م ئاگره‌یان به هى خۆیان نه‌زانى و به‌شدارییان نه‌کرد .له سلێمانى سێ ئاگر و سێ مه‌شغه‌ڵ داگیرسا .پ��اری��زگ��ارى سلێمانى له پ��ااڵس�هوه تا پردى خه‌سره‌وخاڵ رازاندرایه‌و‌ه و نه‌ورۆز به رۆحێکى شادى و خۆشى له ژێر دروشمى «نه‌ورۆزى سلێمانى جه‌ژنى ژیاندۆستى‌و پێکه‌و‌ه ژیانه» پیرۆز کرا .له الیه‌کی تر هاوکات له س�ه‌راى ئ��ازادى ن�ه‌ورۆز به ئاگرى نه‌ورۆز به رۆحێکى شۆڕش و چاکسازى له الیه‌ن که‌سوکارى شه‌هیدانى ( )2/17و شه‌هیدانى دواى رووداوه‌کانى( )2/17کرایهوه و به «نه‌ورۆزى
››
ل ه سلێمانى سێ مه‌شغه‌ڵ داگیرسا مه‌شغه‌ڵێک ب ه رۆحى گۆڕانکارى و چاکسازى و مه‌شغه‌ڵێک ب ه رۆحى ژیاندۆستى و به‌یه‌که‌و ه ژیان و مه‌شغه‌ڵێک ب ه رۆحى حزبایه‌تى داگیرسا
چاکسازى و دژى گه‌نده‌ڵى» به‌ناو کرا .له الیه‌کی تر رێکخستنه‌کانى پارتى دیموکراتى کوردستان به ئااڵى حیزبییه‌و‌ه له ناوچه‌ى تاسلوجه‌ى سلێمانى نه‌ورۆزیان پیرۆز کرد و ئه‌م دوو الیه‌نیی‌ه به ئاگرى نه‌ورۆزى شارو شارۆچکه‌کانى باشورى کوردستانهوه دی��ار ب��وو .ئه‌مساڵ له زۆرب �هى ناوچه‌دابڕاوه‌کان کوردستان نه‌ورۆز به به‌شدارى جه‌ماوه‌رى کرایهوه مه‌نده‌لى یه‌کێک له‌و شارۆچکان‌ه بوو که هێزه‌کانى ئاسایش و نهتهوه جیاوه‌زه‌کان به یه‌که‌و‌ه نه‌ورۆزیان پیرۆز کرد. ئاگرى نه‌ورۆز له سه‌رجه‌م شار و شارۆچکه‌کانى باکوورى کوردستان به رۆحى سه‌رهه‌ڵدانه‌و‌ه و ئازادى کرایهوه .له ئه‌ڵمانیا ک��وردان یه‌کپارچ‌ه ئاگریان ک��ردهوه و نه‌ورۆزیان پیرۆز کرد .له ( )50شار و شارۆچکه‌ى دیکه‌ى کوردستان ئاگرى ن �ه‌ورۆز کرایهوه .له ئامه‌د به رۆحى شۆڕش و سه‌رهه‌ڵدان ئ��اگ��رى ن����ه‌ورۆزى ملیۆنى ک��رای �هوه و پ��اش��ان به سهدان که‌س رێپێوانى ئاشتیان کرد و به‌ره‌و رووى
هێرشى پۆلیس بوونه‌وه .دواى ( )19ساڵ ،واته له کۆمه‌ڵکوژییه‌که‌ى نه‌ورۆزى ساڵى ()1992هوه ،بۆ یهکهم جار ،شرناخییه‌کان له مه‌یدانى جمهوریه‌ت کۆبوونه‌و‌ه‌و به جۆشه‌و‌ه نه‌ورۆزیان پیرۆز کرد. ئ��اگ��رى ن������ه‌ورۆزى ق �ه‌ن��دی��ل ج��ی��اوازی��ی �هک��ان��ى کوردستانى له ده‌ورى یه‌ک کۆ کردهوه. له بنارى قه‌ندیل( )2011/3/21له (گۆره‌پانى ئێندزێ) به به‌شدارى ده‌یان هه‌زار که‌س له چوار پارچه‌ى کوردستان و ناوچه‌دابڕاوه‌کانى باشووری ک��وردس��ت��ان ش�ه‌ن��گ��ال و ده‌ورووب�������ه‌رى ،ک��وردان��ى ئه‌وروپا و گه‌ریال که له الیه‌ن پارتى چاره‌سه‌رى رێکخرابوو ،نه‌ورۆز پیرۆز کرا و راگه‌یاندن‌ه جیهانى و هه‌رێمییه‌کان رووماڵى ئاهه‌نگه‌که‌یان کرد. ئاگرى نه‌ورۆز له الیه‌ن (دیار غه‌ریب) سه‌رۆکى پارتى چ��ارهس�ه‌رى و (سوفیان عه‌باس) به‌رپرسى نووسینگه‌ى پارێزه‌رانى عێراقى عه‌بدوڵاڵ ئۆجه‌الن و نووسه‌ر و رۆشنبیرى ع�ه‌ره‌ب (عه‌لى غ �ه‌وار) و گرۆپێک له دایکانى ئاشتى ئاگرى نه‌ورۆز کرایهوه. (سۆزدار ئاوێستا) ئه‌ندامى کۆنسه‌ى به‌رێوه‌به‌رایه‌تى کۆما جڤاکێن کوردستان (که‌جه‌که)و سه‌رۆکى پ��ارت��ى چ���ارهس���ه‌رى( ،ع �ه‌ل��ى غ����ه‌وار) ن��ووس �ه‌ر و رۆشنبیرى عه‌ره‌ب و مامۆستا(سوفیان عه‌باس)، ته‌ئکیدیان له سه‌ر چاره‌سه‌رى پرسى کورد به رێگاى ئاشتییان‌ه و دیالۆگ و ئازاد کردنى کوردستان و عه‌بدواڵ ئۆجه‌اڵن کردهوه و بانگیان بۆ دروستکردنى کۆنگر‌ه و کۆنفرانسى کوردان و یه‌کێتى نه‌ته‌وه‌یى به به‌شدارى هه‌موو الیهنه سیاسییه‌کان کرد( .دیار غه‌ریب) سه‌رۆکى پارتى چ��ارهس�ه‌رى به تایبه‌تى ساڵوى له خۆراگرى خۆپیشانده‌رانى سه‌راى سلێمانى کرد و په‌یامى پیرۆزبایى نه‌ورۆزى ئاراست‌ه کردن. ئ���ه‌وه‌ى س��رن��ج راک��ێ��ش ب���وو ،ن����ه‌ورۆزى قه‌ندیل جیاوازییه‌کانى له ده‌ورى یه‌ک ئاگر کۆکردهوه. ئااڵکانى الیهنه سیاسییه‌کان یه‌کێتى و پارتى چاره‌سه‌رى ،گۆڕان ،په‌ژاک ،پارتى دیموکرات له ئاهه‌نگه‌که‌دا دوور له ده‌مارگرژى حزبى ده‌بینران. شایانى باس‌ه له الیه‌ن کۆمیته‌ى ئاماده‌کار( ،هه‌واڵ ڵ ئاماده‌کارى وریا) سه‌رۆکى شاره‌وانى بنارى قه‌ندی بۆ ئاهه‌نگه‌ک‌ه کرابوو و هێزى گه‌ریاڵ به ده‌مامکى پێچراو به درێژایى قه‌ره‌باڵغى جاده‌کانى بنارى قه‌ندیل که خه‌ڵکى تێدا دانیشتبوو و به‌شدارى ئاهه‌نگه‌که‌یان ده‌کرد ،کۆنترۆڵ کرابوو.
توێژه‌رێکى کۆمه‌اڵیه‌تى ده‌سه‌اڵت له کرداره توندوتیژیه‌کانی به‌رامبه‌ر خه‌ڵک په‌شیمان دهبێتهوه [ دیداری /دانا رزگار ]
خالید ع�هب��دول��ک�ه‌ری��م ،توێژه‌رێکی ک��ۆم�ه‌اڵی�ه‌ت��ی ل��ه‌م دی����داره‌ى (چ��ه‌ت��ر)دا ده‌رب��اره‌ی خۆپیشاندانه‌کانی کوردستان ئه‌و ه ده‌خاته‌ڕوو ک ه ده‌سه‌اڵت ل ه داهاتوودا ل ه ک��ردار ه توندوتیژییه‌کانی به‌رامبه‌ر ب ه خه‌ڵک په‌شیمان ده‌بێته‌و ه و ده‌ڵێت: ئه‌و کارانه‌ی یه‌کێتی رێگه‌ی پێده‌دات، ته‌نها کاردانه‌و ه و رقێکی سایکۆلۆژییه، پێده‌چێت حزب ه هاوپه‌یمانه‌که‌ی کارتی پیشان بدات و هه‌میش ه ترسێک هه‌ی ه پێی ده‌ڵێت تۆ به‌ڕابردوو نه‌ژێیت. چ���ه‌ت���ر :ه���ۆک���اری س��هره��ه‌ڵ��دان��ی خۆپیشاندانه‌کانی ک��وردس��ت��ان بۆچی ده‌گه‌ڕێنیته‌وه؟
_ په‌یوه‌ندی به چه‌ند هۆکارێکه‌و‌ه ههیه له‌وان‌ه بونیادیه ،واتا ئه‌و ده‌سه‌اڵتانه‌ی له رۆژهه‌اڵتدا دامه‌زراون چونه‌ت‌ه نێو هه‌موو کایه‌کانی ژیانه‌و‌ه به رێگای توندوتیژی و هه‌موو شێوازه‌کانی ،کاتێک ئه‌و گه‌النه ده‌بینین کاتی ئه‌و هاتووه سێرچێک بکه‌ن به‌ڕابردوودا یه‌کسه‌ر ئه‌وه‌یان بیرده‌که‌وێته‌وه ئ �ه‌وان چۆن ژیانیان رێکخراوه و ئ�هوه چ ده‌سه‌اڵتێک‌ه رۆژان�ه کێشه‌ی مرۆییان بۆ ده‌خوڵقێنێت ئه‌وکات هه‌ڵوێست وه‌رده‌گ��رن و ده‌س��ت به‌و شۆڕشه دهک �ه‌ن که ئه‌مڕۆ له‌ژێر زۆر ناوی جوان دا خۆیان مانیفێست کردووه ،جا ئهمانه له میسر و تونس بن یان له کوردستان و سوریا ئه‌و هۆ بونیادیانه به‌شدارن له سه‌رهه‌ڵدانییدا.
چه‌تر :بۆچی ده‌س���ه‌اڵت ل ه گه‌رمیان ده‌ستی دای ه سه‌رکوتکردنی خه‌ڵک؟
_ به‌شێکی دهگهڕێتهوه بۆ زه‌مینه‌سازی ئه‌و ده‌سه‌اڵته‌ی که ئه‌مڕۆ له‌کوردستاندا حکومڕانی دهک���ات و واده‌زان���ێ���ت ه��ه‌ر ب���زاوت و گروپێکی کۆمه‌اڵیه‌تی ڕهخنه بگرێت و خۆپیشاندان بکات ده‌بێت سه‌رکوت بکرێت و ڕێگه‌ی لێبگیرێت ،بهداخهوه ده‌ربڕینی ناڕه‌زایه‌تییه‌کانی خه‌ڵکی گه‌رمیان شێواز و هه‌ڵسوکه‌وتێکی نه‌شیاو و نه‌ویستراوی لێکهوتهوه له‌الیه‌ن دهسهاڵتهوه و ڕاستیش‌ه خۆپیشانده‌ران هه‌ندێ
توندوتیژییان ئه‌نجامدا ،به‌اڵم درێژه‌دان به‌پرۆسه‌ی سه‌رکوتکردن و ره‌شبگیری و هێرشکردن‌ه سه‌ر رۆژنامه‌نوسان و چاالکوانی مه‌ده‌نی و رادیۆی دهن���گ پێیوتین ئ �ه‌و هێزه ب��ون��ی��ادگ�هره ک �ه له ک���وردس���ت���ان���دا چ���ه‌ن���د س��اڵ �ه خ�������������������اوه‌ن ده‌س������ه‌اڵت������ه ق���ه‌ن���اع���ه‌ت���ی بهوه ماو‌ه ته‌نیا له‌ڕێگه‌ی هێزو توندوتیژییه‌وه دهت������وان������ێ������ت بمێنێته‌وه ،نه‌ک ل�����ه‌ڕێ�����گ�����هی گ���وێ گ��رت��ن له خه‌ڵک و وه‌رگرتنی
بگرێت یان ده‌نگ به‌رزبکاته‌و‌ه ئه‌و په‌الماری بدات به‌و شێو‌ه شارستانیان‌ه که ده‌یبینن سه‌ره‌تایه‌ک‌ه بۆ و ئازادییه‌که‌ی لێ زه‌وت بکات ئه‌مه‌ش به‌کاره‌سات کۆتایی ،ئیدی تۆپه‌ک‌ه له گۆڕه‌پانی ده‌سه‌اڵتدایه ده‌که‌وێته‌وه. و بڕیاربدات چاکسازی بکات. ئاسانترین وه‌اڵم له‌الیه‌ن حکومهتهوه گۆڕینی چه‌تر :ئه‌وه‌ی ل ه که‌الر روویدا کێ لێی کرداره‌کانێتی له‌سه‌ر کاغه‌زه‌و‌ه بۆ ئه‌رزی واقیع، بهرپرسه؟ ئ �ه‌م �هش زۆر ق���ورس ن��ی�ه ،ب���ه‌اڵم ت��ا ئێستا ئ �هوه _ یه‌کێتی و پارتی لێی به‌رپرسن. ڕوی���ن���ه‌داوه ،ه�ه‌ن��دێ سیناریۆ ده‌بینین ئه‌مه‌یان چه‌تر :ئه‌ی حکومه‌تی هه‌رێم ل ه کوێیه؟ _ ئه‌وه‌ی ڕاستی بێت به‌زۆرترین پێوه‌ری سیاسی بارودۆخه‌ک‌ه له‌حکومه‌ت ئاڵۆزترده‌کات ،ئه‌و ده‌توانێت و ده‌ستوری و سۆسیۆسیاسی حکومه‌ت ئاماده‌یی هه‌موو شتێک بکات بۆ نمونه ده‌ستگیرکردنی زۆر نییه ،زیاتر له راگه‌یاندنی پشوو‌ه فه‌رمییه‌کاندا تۆمه‌تباره‌کان و جیاکردنه‌وه‌ی حزب له حکومه‌ت ڕۆڵی ههیه کاتێک ده‌بینین ئه‌وه‌ی له حکومه‌ت و دابین کردنی خزمه‌تگوزاری ،ب�ه‌اڵم تا ئێستا داوا دهک��رێ��ت ل �ه‌الی �ه‌ن خ��ۆپ��ی��ش��ان��ده‌ران �هوه ته‌نها نه‌یکردووه. له‌سه‌ر کاغه‌ز ده‌یکات‌ه ک��ردار ،وه‌ک سه‌رۆکی چ��ه‌ت��ر :ل�� ه ه �ه‌ول��ێ��ر ب��ۆچ��ی رێ��گ�هی حکومه‌تیش له‌په‌رله‌مان دانی پێدا نا گه‌وره‌ترین خۆپیشاندان نادرێت؟ کێشه له‌به‌رده‌میدا دوو هێزی یان ڕاستر بڵێین فره _ ه�ه‌م��وو ئ��ام��اژه‌ک��ان ئ �ه‌وه‌م��ان پێده‌ڵێن هه‌تا هێزی و نادیاری و ناڕۆشنی شوناسی هه‌ندێک ئ��ام��رازه‌ک��ان��ی ب��ێ��دهن��گ ک���ردن و فشارخستنه له‌چه‌کداره‌کان به‌تایبه‌تی له‌کاتی کاره‌ساته‌که‌ی س��ه‌ر ئ��ازادی��ی �هک��ان و سیناریۆ دروس��ت��ک��ردن بۆ حه‌ڤده‌ی شوباتی سلێمانی دا گرت‌ه ڤیدیۆییه‌کان ونکردنی ڕاستییه‌کان ی��ان خه‌ڵک ترساندن بۆ نه‌وتنیان و رێگه‌نه‌دان بۆ م�����وم�����ارهس�����هک�����ردن�����ی س �ه‌ره‌ت��ای��ت��ری��ن پیشاندانی م��اف��هک��ان ،ک��ۆت��ای��ی�هک دهه��ێ��ن��ێ��ت ل���ه‌گ���ه‌ڵ خ��ۆی دا وه‌ک ه����ه‌م����وو ئ���ه‌و سیسته‌مانه‌ی تر که ئه‌مڕۆ له‌ناوچه‌که‌دا ئاوابوون.
››
هێشتا ده‌سه‌اڵت بیری نهکردۆتهوه ل ه ناخی خۆپیشاندانه‌کان بکۆڵێته‌و‌ه و دیراسه‌تێکی عه‌قاڵنییان بۆ بکات
داوا ڕه‌واک��ان��ی��ان ،وه‌ک ده‌زان����را س �ه‌ره‌ت��ا داوای خۆپیشانده‌ران له‌ئاستی لۆکاڵی و خزمه‌تگوزارییدا بوو ،به‌اڵم به‌هۆی هه‌ڵسوکه‌وت و ده‌رکه‌وتنی بۆ خه‌ڵکی که چ جۆره هێز و عه‌قڵیه‌تێک حوکمی ب �ه‌ده‌س��ت �ه ،وای ل�ه‌خ��ۆپ��ی��ش��ان��ده‌ران ک��رد داواک���ان بنه‌ڕه‌تی و سیاسی بن و ئ�هوه به‌چاره‌سه‌ر بزانن، ئ �ه‌وه‌ی ئێمه تێبینی ده‌که‌ین وه‌ک توێژه‌رێکی کۆمه‌اڵیه‌تی هێشتا ده‌س�ه‌اڵت بیری نهکردۆتهوه له‌ناخی خۆپیشاندانه‌کان بکۆڵێته‌و‌ه و دیراسه‌تێکی عه‌قاڵنییان بۆ بکات ته‌نها ئ�ه‌وه‌ی که ههیه بیر دهکاتهوه له کوێ کۆاڵنێکه‌و‌ه منداڵێک ڕهخنه
پێمان ده‌ڵێن حکومه‌ت ده‌سه‌اڵتی چییه به‌سه‌ر ئه‌و چه‌کدار‌ه ته‌قه‌که‌ر‌ه ناڕه‌سمیانه.
چه‌تر :ئه‌نجامی ئه‌م خۆپیشاندانانه به‌کوێ ده‌گات؟
_ تا ئێستا بهردهوامه و زۆربه‌ی خه‌ڵکی له‌ناخه‌و‌ه زیاتر ناڕازی ده‌بن کاتێک ده‌بینین ئه‌م دهسهاڵته به‌و شێوهیه وه‌اڵمی هاواڵتیانی خۆی ده‌داته‌وه ،به‌اڵم له‌به‌رئه‌وه‌ی ئه‌م دهسهاڵته شکڵ و شێوه‌ی ده‌وێ و که‌سانێکی ده‌وێ په‌ڕۆی حزبی بۆ به‌رزبکه‌نه‌وه، ئ��ام��اژه‌ک��ان ب��ه‌ره‌و ئ �هوه ده‌ڕۆن ده‌س���ه‌اڵت نایه‌وێ چاکسازی بکات ،ده‌ستکردن به‌خۆپیشاندانیش
کراوه ساڵی یهکهم ژماره 49 دووشهممه 2711/1/8 - 2011/3/28
پرسیار دهدهنهوه.
7
چه‌تر :ده‌سه‌اڵت و مانه‌وه‌ی یه‌کێتی تا چه‌ند بڕ ده‌کات؟ ئایا حزبێکی دیموکراته یان داپڵۆسێنه‌ره؟
_ یه‌کێتی ه�ه‌ن��اس�هی م��ان �هوه و که‌ڵچه‌ری م��ان��ه‌وه‌ی زۆرت���ر تیای‌ه وه‌ک ل�ه‌ه�ه‌ن��دێ حزبی ب��ون��ی��ادگ �ه‌ری ت���ر ،ئ����ه‌وه‌ی م��ن تێبینی دهک���ه‌م وه‌ک توێژه‌رێک ئه‌و کارانه‌ی یه‌کێتی ڕێگه‌ی پێده‌دات له‌ژێر ده‌سه‌اڵتی ئ �هودا ڕووب���دات ،ته‌نها کاردانه‌و‌ه و ڕقێکی سایکۆلۆژییه ،پێده‌چێت حزبه هاوپه‌یمانه‌که‌ی کارتی پیشانبدا و هه‌میش ترسێک ههیه پێیده‌ڵێت تۆ به‌ڕابردوو نه‌ژێیت ئیدی ناکرێ و نابێت ،ئ�ه‌و پ�ه‌رچ�هک��ردار و ده‌س��ت خستنه نێو ده‌زگاکانی حکومییه‌و‌ه له‌م ده‌ڤه‌ره‌دا به‌دیده‌کرێت، به‌دیهێنانی ئ �ه‌و گریمان‌ه و ت��ی��ۆره‌ی�ه ک �ه پێش دامه‌زراندنی کابینه‌که‌ی به‌رهه‌م ساڵح له‌یه‌کێک له رۆژنامه‌کاندا باسملێوه‌کرد و پێموابوو دیارده‌یه‌ک په‌یدا ده‌بێت ترس له یه‌کێتی بوونه ،وا خه‌ریک‌ه ئهوه له‌سه‌ر ئه‌رزی واقیع دروست ده‌بێت ،له‌به‌ر ئه‌وه‌ش ئه‌و حزبه له رێگه‌ی ده‌زگاکانی حکومهتهوه وایکردوه رۆڵ��ی هه‌بێت له زۆر کایه‌ی ژیانی هاواڵتییدا بۆیه باسی ده‌که‌ین ئه‌گینا حزبێکی ئۆفیسی و خانه‌یه‌ک بوایه بۆ به‌رهه‌مهێنانی تیۆر و دونیابینی چ����ه‌ت����ر :ئ���ه‌گ���ه‌ر ل�ه‌دون��ی��ای فه‌یسبووکی ئ �ه‌م��ڕۆدا چیمان داب��وو خۆپیشاندان بنه‌مایه‌ک له‌باسکردنی ،به‌اڵم کاتێک ده‌بینین ده‌ستتێوه‌ردان و ن��ی��ش��ان��هی��هک��ی ههیه ناچار ئێمه ئه‌و حزبه و کاره‌کانی بخه‌ینه دی���اری دیمۆکراسی به‌رده‌م دیراسه‌ت‌ه سۆسیۆسیاسیه‌کانمانه‌وه.
بێت ،بۆچی رێگ ه له خۆپیشاندانی خه‌ڵکی هه‌ولێر ده‌گیردرێت؟
چه‌تر :ئه‌و کپکردن و ده‌مکوتکردنه‌ی ل ه گه‌رمیاندا ههیه ،پێشبینی چی لێ ده‌کرێ؟
_ نیشانه‌کانی دی��م��وک��رات��ی ب���وون ته‌نیا ل ه _ پێموایه رۆژێک حکومه‌ت و ئه‌و حزبه که لێره چه‌ند وشه‌یه‌کی ئ�ه‌و حزبه‌دا ههیه که حوکمی ناوچه‌کانی هه‌ولێر دهک��ات ،ئه‌گینا وه‌ک واقیع بااڵده‌ست‌ه بیر دهکاتهوه هه‌ر ئه‌م هاواڵتیی‌ه ناڕازییه‌ی کامه‌ی‌ه بنه‌ماکانی دیموکراسی؟ هه‌ندێکجار به‌ڕێز ئێستا بوو خوێنی بۆ دروستکردنی رۆژانێکی وا سه‌رۆکی هه‌رێم لێدوان و په‌یامی باش ده‌نێرێت بۆ رشت بۆیه پێویست ناکات به‌و شێوهیه سه‌رکوت هاونیشتمانیان ،به‌اڵم ئایا پێچه‌وانه‌ی هه‌موو ئهوانه بکرێت ئ �ه‌وک��ات دهگ��ات �ه ده‌رئه‌نجامێکی ب��اش، له‌واقیع دا ڕوون��اده‌ن ،ده‌بێت هه‌ولێریی‌ه به‌ڕێزه‌کان هه‌رچه‌ند‌ه ئه‌و هه‌وڵ و ترساندن و تۆقاندن‌ه وایکردوه خۆیان وه‌اڵم بده‌نه‌و‌ه که ئایا بۆ ڕێگه‌یان پێ نه‌درا به‌ره‌ی جه‌ماوه‌ر فراوانتر بێت و به‌رده‌وامێتی زیاتریان خۆپیشاندان بکه‌ن ،هه‌ندێکیان کاتێک گوێمان پێ ب��دات ،ئه‌گه‌ر ده‌س �ه‌اڵت��داران ئه‌وه‌شیان نه‌کرد لێده‌بێت له‌سه‌رای ئازادییهوه قسه‌ده‌که‌ن وه‌اڵمی زۆر ئه‌وکات خۆیان ئازادن چۆن وه‌اڵم دهدهنهوه.
ژاپۆن له واڵته ته‌کنه‌لۆژیه‌که‌وه بۆ واڵته وێرانه‌که [ ئا /رێبوار عه‌زیز ] زنجیر ه بوومه‌له‌رز ه به‌هێزه‌کان‌و شه‌پۆل ه تسۆنامی ه ترسناکه‌کان خه‌ریک ه واڵتى ژاپۆن ب ه ته‌واوى کاول ده‌کات‌و چوار ته‌قینه‌وه‌ى گ��ه‌وره‌ى ناوه‌کى وێستگ ه ئه‌تۆمییه‌کانی واڵته‌ک ه ژیانى ده‌یان هه‌زار هاواڵتى ده‌خاته ژێر مه‌ترسی له‌ناو چوونه‌وه.
ئاژانسه‌کانى هه‌واڵى ژاپۆنى ،دوا ئاماری ژماره‌ى قوربانییه‌کانى بوومه‌له‌رز‌ه و شه‌پۆڵ‌ه تسۆنامیه‌کانى شاره‌کانى ژاپ��ۆن به ( )19ه �ه‌زار که‌س ده‌خه‌مڵێنن و ده‌یگوازێته‌و‌ه که زیاتر له ( )17.000که‌سیش ب��ێ س��ه‌رو شوێنن ،ه���ه‌روه‌ک ئاژانسی کیۆدۆی ژاپۆنى رایده‌گه‌یه‌نێت که ئه‌گه‌ری گیان له‌ده‌ستدانى ( )15.000که‌سی تریش دهک��رێ��ت ل�ه ئه‌نجامى ئه‌و تسۆنامی‌ه به‌هێزه‌ى که ش��ارى میاگى باکورى خۆرهه‌اڵتى واڵته‌که‌ى گرته‌وه. س�ه‌رب��ارى رێ��ژه‌ى زۆری قوربانیه‌کانى کارهساته سروشتیه‌کان ،رووداوه‌کانى ئه‌م دوای�ه ،بووه هۆکارى چ��وار جار ته‌قینه‌وه‌ی گ �هوره له یه‌که‌کانى کووره ناوه‌کیه‌کانى وێستگه‌ى ئه‌تۆمیی شارى فۆکۆشیمای ژاپۆنى ،به‌شێوه‌یه‌ک زانایانى بواره‌کانى ته‌ندروستى‌و ژینگ‌ه و وزه‌ى ئه‌تۆمیی ،مه‌ترسی له‌نێو چوونى ده‌یان هه‌زار ژاپۆنى دیکه ده‌که‌ن و هه‌ر بۆیه «رێنمایی به په‌ل‌ه و خۆپاراستنیان پێ راده‌گه‌یه‌نن». رۆژى هه‌ینى ( )2011/3/11بوومه‌له‌رزه‌یه‌کى به‌هێز به‌گوڕی ()8.9ی پله‌ى رێکخته‌ر شارى میاگى باکورى خۆرهه‌اڵتى دوورگه‌ى ژاپۆنى هه‌ژاند ،زیانێکى له‌راده‌به‌ده‌رى به‌هاواڵتیانى شارهکه گه‌یاند ،جگه له‌وه‌ی زیانێکى زۆری به بینا و ت��اوه‌ر و دار و ئۆتۆمبێل و چ�ه‌ن��دان شتى تر گه‌یاند ،ئ��ه‌وه‌ش ب��ووه هۆکارى به‌رزبوونه‌وه‌ى ئاستى ئاوى که‌ناراوه‌کانى ئه‌و شار‌ه و دروستبوونى شه‌پۆڵى مه‌ترسیدارى تسۆنامى به به‌رزى ()10م ،بۆیه ژماره‌یه‌ک که‌شتى سه‌ر ئاوه‌کانی به‌سه‌ر نشینه‌کانیه‌و‌ه ژێر ئاو خست. دواب �ه‌دواى ئه‌و زنجیر‌ه کارهساته مرۆییه ،کووره‌ی کانه‌کانى وێستگه ئه‌تۆمیه‌کان که‌وتن‌ه ژێر مه‌ترسی تهقینهوه و له‌ماوه‌ى چه‌ند رۆژێکدا چوار جار کووره‌ى ئه‌تۆمى فۆکۆشیمای واڵتى ژاپۆن ته‌قیه‌و‌ه‌و وه‌ک ئه‌وه‌ى به‌رپرسانى ژاپۆنى ئاماژه‌ى بۆ ده‌که‌ن «ژیانى ( )140.000هه‌زار که‌س له ده‌ورووبه‌رى کانه‌ک‌ه له‌ژێر به‌زه‌یی مه‌رگدایه». رۆبێرت راسۆلین زاناى بوارى ئه‌تۆمی بۆ رۆیته‌رزى ئه‌مریکى روون��ی دهک��ات�هوه که زیانى تیشکاوه‌ره‌ى ته‌قینه‌وه‌ى کان‌ه ئه‌تۆمیه‌کان به هه‌زاران جار کاریگه‌رتر
مه‌ترسی له‌سه‌ر ژیانى هه‌زاران ژاپۆنى هه‌ی ه‌و
بوومه‌له‌رزه‌کان خولگه‌ی سوڕانه‌وه‌ی گۆی زه‌وى گۆڕیووه و زیانى زیاترى ده‌بێت له زیانه‌کانى بوومه ل�ه‌رزه‌ى شاره‌کانى تر». ئاژانسی هه‌واڵیی کیۆدۆى ژاپۆنى باڵو دهکاتهوه که «تیشکه‌کانى ته‌قینه‌وه‌ى وێستگه‌که‌ى فۆکۆشیما گه‌یشتوه‌ت‌ه شارى تۆکیۆى پایته‌خت‌و ترسی ئهوه ههیه ( )10.000که‌سی دانیشتووى پایته‌خت له‌ناو ببات». ل��ه‌رووى ئه‌ندازه‌ییه‌وه ،له ئاکامى ته‌قینه‌وه‌کانی وێستگه‌ى ئه‌تۆمیی فۆکۆشیمادا ئه‌و پله‌ى گه‌رمیه‌ى که بۆ کانه‌کان دان��راوه به‌رگرى لێ بکه‌ن له ()40 پله‌و‌ه بۆ ( )84پله‌ى سلیلیزى به‌رز ده‌کاته‌و‌ه‌و ئه‌مه‌ش ئه‌و دیوار‌ه پۆاڵینان‌ه ( )steel wallsده‌بڕێت که به ئه‌ستورى (3م) ده‌ووری کوره‌ک‌ه ده‌ده‌ن‌و له‌ئه‌نجامدا م����ادده‌ى رادی���ۆ ئه‌کتیڤ ()radio active ی مه‌ترسیدار باڵوده‌بێته‌و‌ه که مه‌ترسی وێرانکردنى تا دوورى ( 20کلم)ى لێ ده‌کرێت‌و مه‌ترسی زیان گه‌یاندنى تا دوورى ( 78.7کلم)ی لێ ده‌کرێت. ئاژانسی هه‌واڵیی کیۆدۆى ژاپۆنى به‌جیا رایگه‌یاند که ل �ه‌رۆژان��ى سێ شه‌ممه‌‌و چ��وار شه‌مم‌ه (15و )2011/3/16دوو ئاگری گهوره له‌کووره‌ى ئه‌تۆمى فۆکۆشیما که‌وتووه‌و به‌رپرسانى وزه‌ى ئه‌تۆمیى ژاپۆنیش داوای����ان له ماڵه‌کانى ده‌وورووب �ه‌رى وێستگه‌که ک����رد ل���ه‌م���اڵ���هک���ان���ى خ��ۆی��ان بمێننه‌وه‌‌و «ک��ار نه‌کردنیان ل������ه‌و وێ���س���ت���ه‌گ���هی���ه‌دا ب����ه‌ت����ه‌واوى راگ��هی��ان��د و ک��ارم �ه‌ن��دهک��ان��ی��ان ب����ۆ ش��وێ��ن��ێ��ک��ى تر گواسته‌وه».
به‌رپرسی وێستگه‌ى ئه‌تۆمى فۆکۆشیما بۆ ئاژانسه ژاپۆنیه‌ک‌ه راگه‌یاند که «دی����وار‌ه پۆاڵینیه‌کانى کووره‌کان تواناى به‌رگری ته‌قینه‌وه‌کانیان نهماوه و سیستمه‌کانى سارد کردنه‌وه‌ى کووره‌ک‌ه به‌ته‌واوى له‌کار که‌وتوون». یۆکا ئه‌مانۆ به‌ڕێوه‌به‌رى گشتى ئاژانسی ووزه‌ى ئه‌تۆمی ن��ێ��وده‌وڵ�ه‌ت��ى ده‌ڵ��ێ��ت« :ب���ارودۆخ���ى ژاپ��ۆن له‌مه‌ترسیدای‌ه چونکه ئه‌و ئاوه‌ى له‌ئێستادا ههیه به‌شی سارد کردنه‌وه‌ى کووره‌ى وێستگه ئه‌تۆمیه‌کان ناکات، ئه‌مه‌ش له‌کاتێکدای‌ه پله‌ى گه‌رمی ئاوى که‌ناراوه‌کان زۆر زیادى کردووه». به‌ڕێوه‌به‌رىگشتىئاژانسیوزه‌ىئه‌تۆمیىنێوده‌وڵه‌تى، تواناى پارێزگارى وێستگه ئه‌تۆمیه‌کانى واڵتى ژاپۆنى نییه و خۆی ته‌سلیمى اڵدانى سروشتیی
ده‌کات‌و نایشارێته‌و‌ه «کۆنترۆڵ کردنى مه‌ترسیه‌کانى ژاپۆن له‌ده‌ستى تواناکانى مرۆڤایه‌تى ده‌رچووه». گریکۆر یاکۆزى سه‌رۆکى لیژنه‌ى وزه‌ى ئه‌تۆمیی ئه‌مریکى ب�ه‌رزب��وون�ه‌وه‌ى تیشکه‌کانی ئه‌و وێستگه ئه‌تۆمیی‌ه به‌حاڵه‌تێکى ترسناک ده‌زانێت و پێیوایه چاره‌سه‌رکردنیان ئه‌سته‌مه ،بۆیه داوا له ژاپۆنییه‌کان‌و به‌تایبه‌ت هاواڵتیانى شارى فۆکۆشیما کرد ( 80کلم) له‌و شار‌ه دوور بکه‌ونه‌وه. ل �ه‌رووى ته‌ندروستیه‌وه ،تیشکاوه‌رى به‌ر ئه‌نجامى ته‌قینه‌وه‌ى کووره‌ى وێستگه ئه‌تۆمییه‌کان کار ده‌کاته سه‌ر خڕۆک‌ه سپیه‌کانى خوێنی م��رۆڤ و تووشی نه‌خۆشیه‌کانی خوێنیان دهک��ات ،هه‌ر بۆیه سه‌ربارى زیانى زۆریی بوونى مادده‌ى خوێ له‌له‌شى مرۆڤدا، پزیشکان وا ئامۆژگارى ده‌که‌ن که ئ �ه‌و خ��ۆراک��ان�هى توخمى ی��ۆد‌و کلۆریدى سۆدیۆمیان تێدایه، م �ه‌ت��رس��ی زی��ان �هک��ان��ى ت����ی����ش����ک����هک����ه
که‌مده‌کاته‌وه. ئه‌م ئامۆژگاریی‌ه واى له‌هاواڵتیانى واڵتى چین کرد (به‌گوێره‌ى نزیکى پێگه‌ى جێوگرافیاکه‌یه‌وه له‌ژاپۆن) په‌ل‌ه بکه‌ن له‌ده‌ستکه‌وتن‌و ستۆر (خه‌زن) کردنى خ��وێ و م��ادده‌ک��ان��ى کلۆیدی سۆدیۆم ( )NaClتا کار گه‌یشت‌ه ئه‌وه‌ى حکومه‌تى په‌کین چاودێرى وورد بخات‌ه سه‌ر به‌رزبوونه‌وه‌ى نرخى خوێ له‌مارکێت‌و ده‌رمانخانه‌کاندا. رۆژى چ��وار شه‌مم‌ه ( )2011/3/16بوومه له‌رزه‌یه‌کى تر به‌خێرایی ( )6.8پله‌ى رێکخته‌ر شارى تۆکیۆى پایته‌ختى هه‌ژاند به‌هۆیه‌و‌ه چه‌ندین باڵه‌خانه تووشی ته‌قین‌و له‌رزین هاتن ،هه‌واڵه‌کانی ئه‌و رۆژه حاڵه‌ته‌کانى قوربانیان ب��اس نه‌کرد ،ب �ه‌اڵم پۆلیسى به‌رگرى میللی ژاپۆنى چه‌ند رۆژێکی دواى کاره‌ساتى بوم‌ه له‌رزه‌که‌ی رۆژى هه‌ینى‌و شه‌پۆڵ‌ه تسۆنامیه‌کانى ژاپ��ۆن گواستیه‌و‌ه که ( )15.000ک�هس قوربانى کاره‌ساته‌ک‌ه ب��وون ته‌نها له‌شارى میاگی نزیکه‌ی ( )360.000هاواڵتى تریش ئاواره‌ى شوێن‌ه سارد‌و بێ په‌ناکانى دوورگه‌ى ژاپۆن بوون. ناوتۆ کانی سه‌رۆک وه‌زیرانى ژاپۆن بۆ په‌یامنێرانى جیهانى روونیکرده‌و‌ه که ( )15.000که‌س له اڵیه‌ن تیمه فریاگوزارییه‌کانه‌و‌ه رزگار کراون ،به‌شێوه‌یه‌ک که «ئ �هوه ناخۆشترین ک��ارى تیمه‌کانه» ،وتیشى «ماوه‌ى ( )140ساڵه شتى وا له‌واڵتى ژاپۆندا رووى نهداوه». کۆمپانیاى ئیکیکانى ئه‌مریکى بۆ وه‌به‌رهێنان له‌رووکارى ئابووریه‌و‌ه زیانى کارهساته سروشتییه‌کانى ژاپۆن به‌سه‌رووى 100ملیار دۆالرى ئه‌مریکى مه‌زه‌نده ده‌کات ،به‌شێوه‌یه‌ک له ()%20ی ئه‌و بڕ‌ه پارهیه به‌ر داڕمانى ت��اوه‌ره‌ک��ان ده‌که‌وێت و ئ�ه‌وی تریشیان به‌ر راماڵینى هێڵه‌کانى ته‌زووى کاره‌با و هێله‌کانى ته‌له‌فۆن و رێگاکان‌و که‌نار‌ه ئاوییه‌کان ده‌که‌وێت. رۆژنامه‌ى لۆس ئه‌نجه‌لووس تایمزى ئه‌مریکى پێیوایه تسۆنامیه‌که‌ى ژاپ��ۆن رێ��ره‌وى زه‌وى ده‌گۆڕێت‌و زه‌وى له‌خولگه‌ى خۆی ال ده‌دات‌و ماوه‌ى رۆژ به‌راده‌یه‌ک که‌مده‌کاته‌وه. لووسی جۆنز زاناى بوارى گه‌ردوونى ئه‌مریکى رای وایه له‌رووى جێوگرافیکه‌و‌ه ژاپۆن مێژووى ئه‌زموونى له‌بوومه‌له‌رزه‌دا هه‌یه‌‌و رای ده‌گه‌یه‌نێت که تسۆنامیه‌که‌ى زیاتر روو له‌زه‌ریاى هێمن ده‌کات. ئ�ه‌وه‌ى زان��راوه بوومه‌له‌رزه‌ک‌ه به ره‌هه‌ندى (10.05 س.م) هێڵ‌ه راسته‌ى خولگه‌ى گۆى زه‌وى جواڵندووه و خێرایی سوڕانه‌وه‌ى گۆی زه‌ویشى ( 106میکرۆ ملیۆن /چرکه) که‌مکردوته‌وه ،به‌مه‌ش ته‌مه‌نى رۆژى به‌راده‌یه‌ک که‌مکردوه‌ته‌وه.
داواکاری و رووداوه‌کانی هه‌رێمی کوردستان ل ه ()17ی شوباتهوه
هه‌ولێر دوابه‌دواى رووداوه‌کانى ()17ى شوبات له‌سلێمانى ،مه‌کۆى گۆڕان ل ه هه‌ولێر و سۆران و بنه‌ساڵو‌ه سوتێنرا. دواتر له‌رێگه‌ى نام ه و راسته‌وخۆ هه‌ره‌ش ه ل ه کادیران و هه‌ڵسوڕاوانى گۆڕان و راگه‌یاندنکاران کرا و هه‌ڕه‌شه‌ى کوشتنیش له‌به‌رێوه‌به‌رى ته‌له‌فزیۆنى گۆڕان – هه‌ولێر کرا. رۆژى ( )2/25له‌به‌رده‌م بازاڕى نیشتمانى شارى هه‌ولێر له‌کاتێکدا هه‌ولێر نیازى خۆپیشاندانى هه‌بوو، هێزى پاراستن و زێره‌ڤانى له‌ماوه‌ى ( )30خوله‌ک ( )45که‌سیان ده‌ستگیر کرد. هه‌ر له‌هه‌مان رۆژدا چه‌ندین رۆژنامه‌نووس کامێره‌که‌یان لێستێنراو ده‌ستگیرکران و دوات��ر بارى نائاسایى به‌فه‌رمی رانه‌گه‌یه‌نراو له‌هه‌ولێر سه‌رى هه‌ڵدا. رۆژى ( )3/16ک ه هاوکات ه له‌گه‌ڵ کیمیابارانکردنى هه‌ڵه‌بج ه چاالکوانێکى کۆمه‌ڵى مه‌ده‌نى له‌به‌رده‌م په‌رله‌مانى کوردستان مانى گرت و دواى پێنج خوله‌ک له‌وه‌ستانى کاتژمێر ( )10،30له‌الیه‌ن هێزى پۆلیسهوه رفێنرا و دواى چه‌ندین سه‌عات ئازادکرا. رۆژى ( )3/21ل �هب �ه‌رده‌م په‌رله‌مانى کوردستان چه‌ند کامێره‌مانێک و په‌یامنێرى ده‌زگ��اک��ان ده‌ستگیرکران ک ه پێشتر هه‌واڵى ئه‌وه‌یان ههبووه خۆپیشاندان ده‌کرێت. رۆژى ( )3/24ته‌ق ه به‌سه‌ر په‌یامنێرێکى رۆژنامه‌ى رۆژنامه‌دا کرا و دواتر کامێره‌مانێکى ()knn ده‌ستگیرکرا ،هه‌روه‌ها ته‌قه‌ل ه رۆژنامه‌وانێکی که‌ناڵی سپێده‌ش کرا. له‌هامان شوێنى ته‌قه‌کان گهنجێکى گۆڕان ده‌رفێنرێت و دواتر لێى ده‌درێت.
که‌الر خۆپیشاندان ل ه (21و22و 25و 26و )27و شوبات و هه‌روه‌ها ( 3و )14ئازار ئه‌نجامدرا بۆ پشتگیرى خۆپیشاندانه‌کانى سلێمانى)16( .ى ئ��ازار گروپی ()25ى شوبات ویستیان له‌نێو ب��ازاڕى ک �ه‌الردا یادى کاره‌ساتى کیمیابارانکردنى هه‌ڵه‌بج ه بکهنهوه به‌اڵم له‌الیه‌ن ئاسایشى گه‌رمیانه‌وه رێگه‌یان پێنه‌درا. ل ه ئه‌نجامى ئه‌و خۆپیشاندانانه‌دا دوو که‌س شه‌هیدبوون ( )37که‌س برینداربوون و زۆربه‌ى برینداره‌کانیش به فیشه‌کبوو ،هێرش کرای ه سه‌ر بیناى رادیۆى ده‌نگ له‌که‌الر که‌ره‌سته‌کانیان تااڵنکرد و هه‌ندێکیشان شکاند .سه‌ره‌ڕای پشتیوانی داواکانی سلێمانی داواکاریه‌کانى گروپی ( )25ى شوبات
1ـ گۆڕانى ریشه‌یی له‌سیسته‌مى حوکمڕانى واڵتدا بکرێت له‌ماوه‌یه‌کى دیاریکراودا که‌سه‌قفى زه‌مه‌نیه‌که‌ى کراوه نه‌بێت. 2ـ به‌دامه‌زراوه‌ییکردنه‌وه‌ى هه‌موو داموده‌زگا مه‌ده‌نى‌و سه‌ربازیه‌کانى واڵت. ت و په‌رله‌مان. 3ـ ده‌ست له‌کارکێشانه‌وه‌ى هه‌رسێ سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێم‌و حکومه 4ـ دادگاییکردنى تاوانبارانى ()25ى شوبات له‌شارى که‌الر و قه‌ره‌بوکردنه‌وه‌ى شه‌هید و برینداره‌کان. 5ـ نه‌هێشتنى هه‌موو ئه‌و هێزانه‌ى که‌ئامانجیان باڵوکردنه‌وه‌ى ترس و دڵه‌ڕاوکێی ه له‌نێو خه‌ڵکیدا و
ده‌ستگیرنه‌کردنى خۆپیشانده‌ران. ( )21رێکخراوى حزبیو مه‌ده‌نى‌و ژماره‌یه‌ک له‌هاواڵتیانى شارى که‌الر له‌به‌رده‌م بیناى ئیداره‌ى گه‌رمیاندا گردبونه‌وه‌یه‌کیان ئه‌نجامداو یاداشتێکیان ئاراسته‌ى الیه‌ن ه په‌یوه‌ندیداره‌کان کرد ک ه ( )3داواکارى له‌خۆگرتبوو بریتى بوون ل ه : 1ـ ده‌ستبه‌جێ ئاساییکردنه‌وه‌ى بارودۆخى که‌الرو شارو شارۆچکه‌کانى ترى گه‌رمیان‌و کۆتایی هێنان به‌حاڵه‌تى نائاساییو ره‌شبگیرى‌و به‌سه‌ربازگه‌کردنى شارو شارۆچکه‌کان‌و لێکۆڵینه‌وه‌ى جدى له‌په‌الماردانى رادیۆى ده‌نگ‌و ئه‌و هه‌ڕه‌شه‌و ئه‌شکه‌نجه‌دان‌و ده‌ستگیرکردنانه‌ى رۆژنامه‌نوسان‌و گه‌نجان‌و چاالکوانانى مه‌ده‌نى روبه‌ڕوى بونه‌ته‌وه‌و ئاشکراکردنى ئه‌نجامه‌کانى لێکۆڵینه‌وه‌و به‌زوویی به‌دادگاگه‌یاندنى تاوانباران. 2ـ ئه‌نجامدانى چاکسازى ریشه‌یی له‌ئیداراتى گه‌رمیانداو داواکارى گشتى یه‌کسه‌ر به‌دواداچونى وردو هه‌مه‌الیه‌ن ه بۆ هه‌موو دۆسیه‌کانى گه‌نده‌ڵى بکات له‌سنورى ئیداره‌ى گه‌رمیاندا ،به‌تایبه‌ت راپۆرته‌کانى چاودێرى دارایی تایبه‌ت به‌گه‌نده‌ڵیه‌کانى شاره‌وانى که‌الرو کفرى که‌رێکخراوه‌کان ئیشى زۆریان له‌سه‌رکردوه‌و هیچ تۆمه‌تبارێک نه‌بوێردرێت‌و حه‌سانه‌ى نه‌درێتێ له‌به‌دادگا گه‌یاندن. 3ـ کارکردنى وردو به‌په‌له‌و بێ که‌مته‌رخه‌مى بۆ یه‌کالییکردنه‌وه‌و جێبه‌جێکردنى م��اده‌ى 140و دواتر به‌پارێزگاکردنى گه‌رمیان ،بۆ هه‌ڵبژاردنى ئه‌نجومه‌نى پارێزگاکانیش گه‌رمیان ئه‌نجومه‌نى خۆى بۆ هه‌ڵبژێردرێت‌و به‌پێچه‌وانه‌وه ئه‌م ره‌وش ه مۆله‌ق‌و ناڕۆشن ه به‌رده‌وام ده‌بێت‌و رێکخراوه‌کانى کۆمه‌ڵى مه‌ده‌نیش بایکۆتى هه‌رهه‌ڵبژاردنێک ده‌که‌ن تایبه‌تمه‌ندى گه‌رمیان ره‌چاو نه‌کرێت
سه‌یدسادق بۆ پشتگیرى ل ه ده‌نگى شه‌قام‌و سه‌راى ئازادى سلێمانى دژى گه‌نده‌ڵ ى و ناعه‌داله‌تى‌و داواى چاکسازى ل ه سیسته‌مى ده‌سه‌اڵتدا ل ه سه‌یدسادق ل ه ڕۆژانى ( )2/21و ( )2/25و ()3/15 دا سێ خۆپیشاندانى به‌رفراوانى جه‌ماوه‌رى له‌ناوجه‌رگه‌ى شاردا کراو چه‌ندین پێکدادن ل ه نێوان خۆپیشانده‌ران‌و هێزه‌کانى ئاسایش‌و پۆلیسدا ڕوویدا و چه‌ندین بریندارى لێکهوتهوه ،توندوتیژترین ڕۆژیشیان به وته‌ى وته‌بێژى که‌مپینى ده‌نگى خه‌ڵک رۆژی( )3/21بووه ک ه تیایدا چه‌ندین رۆژنامه‌نوس لێیان دراوه.
پێنجوێن ئ�ه‌و خۆپیشاندانانه‌ى ک ه ل ه دواى ))17ى شوباتهوه ل ه پێنجوێندا ئه‌نجامدراون ،ل ه ()27 شوبات خۆپیشاندان کراوه و ماوه‌ى سى رۆژ به‌دواى یه‌کدا به‌رده‌وامبوون و به‌گشتى تا ئێستا ()9 خۆپیشاندان ئه‌نجامدراون ،هه‌فته‌ى ڕۆژێکیان بۆ خۆپیشاندانه‌کان ده‌ست نێشانکردو‌ه ک ه ڕۆژانى پێنج شه‌مه‌یه .لیژنه‌یه‌کی سه‌رپه‌رشتیارى کاتى خۆپیشاندانه‌کانى پێنجوێن ک ه ل ه ) (11که‌س پێکدێت پێکهاتون که تیایاندا مامۆستا و پارێزه‌رو خوێندکارو گه‌نج و سه‌رپه‌رشتى خۆپیشاندانه‌کان ده‌که‌ن ،ڕوبه‌ڕوبونه‌وه‌ى توندوتیژ ل ه نێوان خۆپیشانده‌ران و الیه‌نى ده‌سه‌اڵت ڕوى نهداوه به‌اڵم له‌الیه‌ن به‌رپرسانى حزبى ناوچه‌که‌و به‌رپرسى یه‌که‌مى ئیدارى شاره‌که‌و هه‌وڵه‌کانیان خراونه‌ته‌گه‌ڕ بۆ ئیهانه‌کردن و هه‌ڕه‌ش ه کردن له ڕێکخه‌رانى خۆپیشاندانه‌کان و فشاریان خستونه‌ته‌سه‌ر .تا ئێستا سێ که‌س هه‌ڕه‌شه‌ى لێکراوه له‌وانه‌ى له‌و ئه‌نجومه‌نه‌دان.و یه‌کێک له ئه‌ندامانى ئهنجومهنهکه بۆ ماوه‌ى شه‌وێک زیدانى کراوه ،داخوازیه‌کانى خۆپیشانده‌رانى پێنجوێن :بۆ پشتگیرى ل ه داخوازیه‌کانى سه‌راى ئ��ازادى ،دژ ب ه هه‌ر گه‌نده‌ڵى و فه‌سادى و ناعه‌داله‌تى و له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌شدا کۆمه‌ڵێک داواکارى لۆکاڵى تایبه‌ت ب ه شارى پێنجوێن ههیه.
به جیاوازییه‌کانه‌وه له‌ژێر چه‌تردا کۆده‌بینه‌وه
رۆژنامه‌یه‌کی گشتی هه‌فتانه‌یه ،کۆمپانیای چه‌تر ده‌ریده‌کات
دووشهممه 2011/3/28
رانیه خۆپیشاندان ل ه شارى ڕانی ه ل ه ()4ئ��ازاره‌وه ڕاگه‌یه‌نراوه ،تا ئێستا بهردهوامه ،ل ه خۆپیشاندانه‌کان چه‌ند په‌یامنێر و ڕۆژنامه‌نوس ڕووبه‌ڕووى هه‌ڕه‌شه‌و لێدان بونه‌ته‌و‌ه له‌و شاره‌دا. داواکاریه‌کانى ئه‌نجومه‌نى کاتى مه‌یدانى ئازادى ڕانیه وده‌وروبه‌رى بریتین ل ه
1ـ پشتگیرى کردنى داواکارییه‌کانى سه‌راى ئازادى ل ه سلێمانى 2ـ دروستکردنى حکومه‌تێکى ته‌کنۆکرات 3ـ ڕازى نه‌بوونى هه‌ر هه‌ڵبژاردنێکى پێش وه‌خت و بایکۆت کردنى تا سه‌رچاوه‌کانى داهات و هێزى چه‌کدار ل ه هه‌یمه‌نه‌ى حیزب داده‌بڕێن .جیاکردنه‌وه‌ى حیزب له‌حکومه‌ت. 4ـ ڕه‌تکردنه‌وه‌ى دانوستان له‌گه‌ڵ ده‌سه‌اڵت تا بکوژانى ڕووداوه‌کانى ()17ى شوبات و دواتر ،ڕاده‌ستى دادگا ده‌کرێن. 5ـ پێکهێنانى هه‌ر لیژنه‌یه‌ک ڕه‌تده‌که‌ینه‌و‌ه بۆ مه‌به‌ستى خاڵى چوار چونک ه به‌گوێره‌ى یاساى ڕێکار‌ه جه‌زائیه‌کان (قانون اصول المحاکمات الجزائیه) دادگاى لێکۆڵینه‌وه‌ى سلێمانى تایبه‌تن به‌م جۆره تاوانانه‌و‌ه و هه‌رهه‌نگاوێکى پێچه‌وانه دژایه‌تى یاسای ه و ڕه‌وتى لێکۆڵینهوه ده‌شێوێنێ و بریتى ی ه له‌شاردنه‌وه‌ى ڕاستیه‌کان و شێواندنى. 6ـ ئیدانه‌کردنى به‌کارهێنانى تووندوتیژى به‌رامبه‌ر خۆپیشانده‌ران. 7ـ دانانى ئه‌نجومه‌نى ڕاژ‌ه (مجلس الخدم ه ) تا دامه‌زراندن له‌سه‌ربنه‌ماى یاسایى بێت. 8ـ ده‌رکردنى یاسایه‌کى تایبه‌ت به‌مه‌به‌ستى قه‌ده‌غه‌کردنى ته‌سکی ه و مه‌حسوبیه‌ت و دانانى توندترین سزا ک ه به‌تاوانى جنایات دابنرێ که‌حوکمه‌که‌ى له‌پێنج ساڵ که‌مترنه‌بێت و ب ه دوور بکرێ ل ه سزادانى ب ه غرامه. 9ـ چاوخشادنه‌و‌ه ب ه شه‌هاده‌ى هه‌موو ئه‌وانه‌ى ک ه له دواى ڕاپه‌ڕین شه‌هاده‌ى ده‌رچوونى په‌یمانگا و کۆلیژ و زانست ه بااڵکانیان پێدراوه. 10ـ چاوخشاندنه‌و‌ه ب ه به‌رزبوونه‌وه‌ى پله‌ى فه‌رمان به‌رێتى هه‌موو ئه‌وانه‌ى ل ه دواى ڕاپه‌ڕین پل ه کانیان به‌رزکراوه‌ته‌و‌ه . 11ـ کردنه‌وه‌ى خولى تواناسازى بۆ هه‌ر فه‌رمانبه‌رێک پێش دامه‌زراندنى. 12ـ چاودێریکردنى توانادارى پیشه‌یى فه‌رمانبه‌ر بۆ ماوه‌ى یه‌ک ساڵ دواى دامه‌زراندنى. 13ـ ل ه سه‌روه‌ت و سامانى هه‌موو به‌رپرسان و فه‌رمانبه‌ران بپرسرێته‌و‌ه و یاسایى تایبه‌تى بۆدابنریت. 14ـ ڕه‌چاوکردنى تایبه‌تمه‌ندى ل ه دانانى به‌ڕێوبه‌ره گشتیه‌کان و وه‌زیره‌کان. 15ـ گێڕانه‌وه‌ى ماڵ ه گواستراو نه‌گواستراوه‌کانى گشتى (االم��وال المنقول ه وغیرمنقول ه ) که‌ڕه‌چاوى ڕێوشوێنه یاساییه‌کانى تێدانه‌کراوه. 16ـ نه‌هێشتى گه‌نده‌ڵى ماڵى و ئیدارى. 17ـ کاراکردنى ده‌زگاى داواکارى گشتى. 19ـ پاراستنى سه‌ربه‌خۆیى ده‌سه‌اڵتى دادوه‌رى. 20ـ دابینکردنى شوێنى نیشته‌جێبوون به‌شێوه‌ى ستوونى نه‌ک ئاسۆیى .دابینکردن ئه‌رکى ده‌وڵه‌ت ه بۆ تاکه‌کانى کۆمه‌ڵگا.
خورماڵ ل ه ڕۆژى ()15ى ئازار گروپێکى کاتى هه‌ستان ب ه ڕێکخستنى خۆپیشاندانێک و سه‌ردانى به‌ڕێوه‌به‌رى ناحیه‌ى خورماڵیان کرد به‌مه‌به‌ستى وه‌رگرتنى مۆڵه‌ت بۆ ئه‌نجامدانى خۆپیشاندانێکى هێمنانه ل ه ناو بازاڕى شارۆچکه‌ک ه به‌مه‌به‌ستى پشتگیریکردن له خۆپیشانده‌رانى سه‌راى ئازادى شارى سلێمانى پاش وه‌رگرتنى مۆڵه‌ت ل ه کاتژمێر ()2 ى پاشنیوه‌ڕۆ خۆپیشاندان ده‌ستى پێکرد له‌ناو ب��ازاڕى خورماڵدا ک ه ل ه الی�ه‌ن پۆلیسى چاالکی ه مه‌ده‌نیه‌کان و به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى پۆلیسى خورماڵه‌و‌ه ڕێوشوێنێکى ئه‌منى توندگیرایه‌به‌ر چه‌ندین وتار خوێندرایه‌وه و به‌یاننامه‌یه‌کیان ئاراسته‌ى هه‌رسێ سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێم و حکومه‌ت و په‌رله‌مان کرد ،داواکاریه‌کانیشیان برتیبوو له‌وه‌ى ک ه ده‌سه‌اڵت بێت به‌ده‌م داواکاریه‌کانى خۆپیشانده‌رانى سه‌راى ئازادیه‌و‌ه و ئاوڕیش ل ه ناوچه‌که‌یان بدرێته‌وه.
عه‌ربه‌ت
سلێمانی سلێمانى ل ه ()17ى شوبات ل ه کاتژمێر دوو کۆبوونه‌وه‌ى جه‌ماوه‌رى ل ه به‌رده‌رکى س�ه‌راى شارى سلێمانیهوه ده‌ستى پێکرد و تائێستاش به‌رده‌وام ه ل ه ئه‌نجامى ناڕه‌زایه‌تی ه جه‌ماوه‌ریه‌کان و ڕوبه‌ڕوبونه‌وه‌یان له الیه‌ن هێزى ئه‌منیه‌کان ب ه شێوازى جۆراو جۆر بۆ کۆتاپێهێنان به‌م خۆپیشاندان ه جه‌ماوه‌ریان ه ()4 شه‌هید و نزیکى ( )150بریندارى ههیه ،جگ ه له هه‌ڕه‌شه‌کردن و ده‌ستگیرکردنى ده‌یان که‌س و سوتاندنی که‌ناڵی نالیا ،کۆبونه‌وه‌ى خۆپیشانده‌رانى شارى سلێمانى که ماوه‌ى ( )40رۆژه ل ه دواى کاتژمێر (2 بۆ)5ى پاشنیوه‌ڕۆ به شێوه‌یه‌کى به‌رفراوان ل ه به‌رده‌رکى سه‌راى (مه‌یدانى ئازادى یان سه‌راى ئازادى) وه‌ک شوێنى هه‌میشه‌یى به‌رده‌وامى ب ه خۆپیشاندان ده‌درێت. پێشمه‌رجه‌کانی ئه‌نجومه‌نی کاتی سه‌را بۆ دیالۆگ:
1ـ بردنه‌ده‌ره‌وه‌ى هه‌موو باره‌گا حزبیه‌کان بۆ ده‌ره‌وه‌ی شاره‌کان. 2ـ تیرۆری چه‌کداری حزب و هه‌ڕه‌شه‌ی چه‌کداران له‌سه‌ر چاالکوانان رابگیرێت. 3ـ تاوانبارانى ()17ى شوبات بدرێن ه دادگا. داواکارییه هه‌نوکییه‌کان:
1ـ دانپێدانان ب ه کۆبونهوه جه‌ماوه‌ریه‌کانى کوردستان وه‌ک ب�ه‌ره‌ی�هک بۆ نوێنه‌رایه‌تیکردنى داخوازیه‌کانى خه‌ڵک و به‌شداریپێکردنى نوێنه‌رانى خۆپیشانده‌ران ل ه پڕۆسه‌ی بڕیاردان له‌مه‌ڕ مه‌سه‌ل ه چاره‌نوس سازه‌کاندا. 2ـ ڕێگرتن له هه‌ر جۆره هه‌وڵێک بۆ سه‌پاندنى بارى نائاسایى ب ه سه‌ر هه‌ر شارو شارۆچکه‌یه‌کدا. 3ـ ڕاگه‌یاندنى ڕه‌سمى له‌الیه‌ن حکومه‌ت و په‌رله‌مان و سه‌رۆکى هه‌رێم ل ه به‌هه‌ند وه‌رگرتنى گشت داواکاریه‌کانى خۆپیشانده‌ران و جێبه‌جێکردنیان. 4ـ دروستکردنى لیژنه‌یه‌کى هاوبه‌ش ل ه په‌رله‌مان و حکومه‌ت بۆ کۆبونهوه له‌گه‌ڵ نوێنه‌رانى خۆپیشانده‌ران به‌مه‌به‌ستى دیاریکردنى میکانیزمى گونجاو و دیاریکردنى واد‌ه بۆ جێبه‌جێکردنی داواکاریه‌کان. 5ـ ئ��ازادک��ردن��ى ده‌ستبه‌جێى س�ه‌رج�ه‌م ده‌ستگیرکراوانى ن��او خۆپیشاندانه‌کان و قه‌ده‌غه‌کردنى ده‌ستگیرکردنى به‌شداربوان و رێکخه‌رانى خۆپیشاندان. 6ـ دادگایى کردنى هه‌موو ئه‌وانه‌ى ده‌ستیان ههبووه ل ه شه‌هیدکردن و بریندارکردنى خۆپیشانده‌ران و خستن ه ڕووى ئه‌نجامى لێکۆڵینه‌وه‌کانى دادگا و باڵوکردنه‌وه‌ى له راگه‌یاندنه‌کاندا. 7ـ گێڕانه‌وه‌ى هه‌موو ئه‌و هێزه چه‌کدارانه‌ى ک ه بۆ مه‌به‌ستى گوشارخستنه سه‌ر خۆپیشانده‌ران یاخود ترساندنیان ب ه ئاڕاسته‌ى شاره‌کان جوڵێندراون. 8ـ ده‌ستبه‌جێ بانگهێشتکردنى وه‌زیرانى ناوخۆ و پێشمه‌رگ ه و سه‌رۆکى حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستان و لێپێچینه‌و‌ه له‌گه‌ڵیان ل ه باره‌ى پێشێلکردنى ماده‌ى یه‌ک بڕگه‌ى یهکهم ل ه یاساى سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێمى کوردستان به‌وه‌ى هێزى پێشمه‌رگه‌یان به‌ره‌و شاره‌کان جواڵندووه ل ه کاتێکدا ئه‌م ه ته‌نها له ده‌سه‌اڵتى سه‌رۆکى هه‌رێمى کوردستانه!. 9ـ البردنى باره‌گاى حزبه‌کان ل ه ناوه‌ندى شار و شارۆچکه‌کاندا و گواستنه‌وه‌یان بۆ ده‌ره‌وه‌ى شارو شارۆچکه‌کان. 10ـ دڵنیاکردنى هاونیشتمانیان له‌وه‌ى ک ه چیدى و بۆ هه‌میش ه هیچ هێزێکى نیشتمانى و حکومى کوردى سوپا و هێزى چه‌کدارى نابه‌ن ه سه‌ر هیچ شاروشارۆچکه‌یه‌کى کوردستان و سه‌ر هیچ هێزێکى رکابه‌ر و نه‌یارى هێزه فه‌رمانڕه‌واکانى کوردستان. 11ـ به‌ڕه‌سمى پ��ۆزش هێنانه‌و‌ه بۆ ج�ه‌م��اوه‌رى خۆپیشانده‌ر له‌الیه‌ن هه‌موو ئه‌و که‌س و الی�ه‌ن و راگه‌یاندنانه‌ى ک ه خۆپیشاندانى خه‌ڵکیان به «ئاژاوه‌گێڕ» ناوبردووه ،ب ه ئۆپۆزیسیۆن و دهسهاڵتهوه، به‌ڕه‌سمى داواى لێبوردن له جه‌ماوه‌ر بکه‌ن. داواکاریه بنه‌ڕه‌تیه‌کان:
1ـ چاوپیاخشانه‌و‌ه ب ه ڕه‌شنوسى ده‌ستورى هه‌رێمدا ب ه مه‌به‌ستى داڕشتنى ده‌ستورێکى هاوچه‌رخى دیموکرات که تێیدا گشت ماف ه مه‌ده‌نى و سیاسى و یاساییه‌که‌نی هاونیشتمانیان به ڕه‌سمى ناسراوبن و ده‌سته‌اڵته‌کان ب ه ئاشکرا جیاکرابنه‌و‌ه و سه‌ربه‌خۆییان پارێزراو بێت ،هه‌روه‌ها دیاریکردنى میکانیزمى شیاو بۆ ڕێگرتن ل ه هه‌ر جۆره القه‌کردنێکى ده‌س�ه‌اڵت ،هه‌موارکردنى یاساى سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێمى کوردستان به شێوه‌یه‌ک ک ه سه‌رۆکى هه‌رێم ته‌نها له‌ڕێگه‌ى پهرلهمانهوه هه‌ڵبژێردرێت. 2ـ داڕشتنى پالنێکى تۆکم ه بۆ دابینکردنى سه‌ربه‌خۆیى دادوه‌رى و سه‌روه‌رى یاسا. 3ـ جیاکردنه‌وه‌ى حیزب ل ه حکومه‌ت ب ه جۆرێک ک ه ئیدى حکومه‌ت نه‌بێت ه ئامرازێک به‌ده‌ست حیزبى سیاسیهوه ،به‌ڵکو حکومه‌ت پێویست ه وه‌ک دامه‌زراوه‌یه‌کى سه‌ربه‌خۆ به‌رگریکاربێت ل ه سه‌رجه‌م هاونیشتیمانیانى ئه‌م واڵته.
4ـ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ى میلشیاکانى حزب و ڕێگرتن ل�ه‌وه‌ى حزب خاوه‌نى هێزى چه‌کدار و ده‌زگاى هه‌واڵگیرى و سیخوڕى بێت و هه‌روه‌ها پاسه‌وانى دام و ده‌زگا و باره‌گاى حزبى نه‌مێنێت و ئه‌مانیش وه‌ک ماڵى ئاسایى هاواڵتیان سه‌المه‌تیان ل ه الیه‌ن هێزه‌کانى ئاسایشى ناوخۆوه بپارێزرێت. 5ـ سپاردنى وه‌زاره‌تى ناوخۆ و پێشمه‌رگه به‌ڕێوبه‌رایه‌تیه‌کانى ئاسایش و پۆلیس ب ه که‌سانى پسپۆڕ و بێالیهن و ب ه کردهوه حزبایه‌تى له‌و ده‌زگایانه‌دا قه‌ده‌غ ه بکرێت. 6ـ کۆتاییهێنان به‌م مۆدێل ه ل ه حزب که تیایدا کۆى کۆمه‌ڵگا داگیربکات و به‌ناوى هه‌موانه‌و‌ه بڕیارده‌دات و گۆرینى بۆ حزبى ده‌نگده‌ر ک ه پشت به خستنه‌ڕووی به‌رنامه‌یه‌کى سیاسى بۆ به‌رده‌م هاونیشتیمانیان ده‌به‌ستێت و ده‌ست له کاروبارى حکومه‌ت و سه‌ندیکاو ڕێکخراوه پیشه‌ییه‌کان و وه‌رنادات. 7ـ تێنه‌په‌ڕاندنى هیچ یاسایه‌ک له په‌رله‌مان ب ه بێ ئه‌وه‌ى ک ه پێشتر هاونیشتیمانیان ل ه کۆڕو کۆبونه‌وه‌کاندا گفتوگۆیان له سه‌رنه‌کردبێت و سه‌ره‌نجه‌کانیان به هه‌ند وه‌رنه‌گیرابێت. 8ـ گێڕانه‌وه‌ى سه‌رجه‌م ئه‌و موڵک و ماڵ ه گشتى و تایبه‌تیانه‌ى ک ه ڕاسته‌وخۆ له‌الیه‌ن هه‌رکه‌س و الیه‌نێکه‌وه ده‌ستى به‌سه‌ردا گیرابێت یاخود به نرخى ڕه‌مزى فرۆشرابن به که‌س و الیه‌نى دى به‌ده‌ر ل ه یاساى فرۆشتن و به‌کرێدانى موڵک و ماڵى ده‌وڵه‌ت و ژماره ()32ى ساڵ (.)1986 9ـ به‌کارهێنانى سامان و بودجه‌ى کوردستان بۆ خۆشگوزه‌رانى خه‌ڵک به شێوه‌یه‌کى دادپه‌روه‌ران ه ل ه پێناو به‌دیهێنانى دادپه‌روه‌رى کۆمه‌اڵیه‌تى ڕاسته‌قینه. 10ـ لێکۆڵینهوه ل ه سه‌روه‌ت و سامانى حزبه‌کان و لێپرسراوانى حزبى و حکومى و گێرانه‌وه‌ى سه‌رجه‌م ئه‌و داهاتانه‌ى که ب ه شێوه‌ى نا یاسایى ب ه ده‌ستیان هێناوه و چهسپاندنى بنه‌ماى ئه‌مه‌ت ل ه کوێو‌ه هێناوه (من این لک هزا)؟ 11ـ خستنه رووى سه‌جه‌م داهاته‌کانى کوردستان بۆ ڕاى گشتى ب ه داهات ه سروشتیه‌کانى وه‌ک و نه‌وت و غاز و ئاشکراکردنى حیسابه حکومیه‌کانى هه‌رێمى کوردستان ل ه ناوه‌و ده‌روه‌ى واڵت. 12ـ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ى سیسته‌مى خانه‌نشینکردنى ئه‌ندام په‌رله‌مان و وه‌زیر و به‌ڕێوبه‌ره گشتیه‌کان وئه‌نجومه‌نه‌کانی شاره‌وانی که‌ب ه پله‌کانی خزمه‌ت و ساڵی کارکردندا تێنه‌په‌ڕیون و که‌مکردنه‌وه‌ی موچه‌کانیان ب ه ڕێژه‌ى ()%50 13ـ دامه‌زراندنى ده‌سته‌ى نه‌زاه ه ل ه هه‌رێمى کوردستان ب ه یاسا وه له‌ده‌ره‌وه‌ی ده‌سه‌اڵتى جێبه‌جێکردن و په‌رله‌مان و سپاردنى کارکردنى ئه‌م ده‌زگای ه ب ه که‌سایه‌نى بێالیهن ک ه دیاریکرابن ل ه سه‌ر بنه‌ماى لێهاتویى. 14ـ ڕێزگرتن ل ه سه‌رخۆیى دام و ده‌زاگ��ا حکومیه‌کان ،داراییه‌کان ،زانکۆکان و پاراستنیان ل ه سه‌رجه‌م ده‌سه‌اڵت ه فه‌رمیه‌کانى حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستان ل ه ده‌ستێوه‌رادانى حزبى. 15ـ بڕینى هه‌ر مینحه‌یه‌ک که سه‌رچاوه‌که‌ى دارایى گشتى بێت بۆ سه‌رجه‌م دام وده‌زگاى حزبى نا و ڕه‌سمیه‌کان و ڕاگه‌یانه‌کانیان. 16ـ هه‌ڵپه‌ساردنى کارکردن ب ه یاساى خۆپیشاندانى هه‌رێمى کوردستان تا ده‌رچواندنى یاسایه‌کى نوێ ک ه وه‌اڵمده‌ربێت بۆ داخوازیه‌کانى گشتى هه‌رێمى کوردستان. 17ـ باشکردنى ژیان و گوزه‌رانى سه‌رجه‌م توێژه‌کانى کۆمهڵگه وه‌ک کرێکاران و فه‌رمانبه‌ران توێژه‌کانى دیکه به ڕه‌چاوکردنى پێوه‌ره نێوده‌وڵه‌تیه‌کانى ژیانێکى شایسته ب ه مرۆڤ. 18ـ ئاشکرا کردنى چاره‌نوسى بێسه‌رو شوێنه‌کانى شه‌ڕى ناوخۆ و بێسه‌رو شوێنکراوه‌کانى دامو ده‌زگا ئه‌منیه‌کان و قه‌ره‌بوو کردنه‌وه‌یان ل ه داهاتى ئه‌و الیه‌نه‌ى به‌پرسه ل ه دیارنه‌مانیان. 19ـ کارکردن به ڕاپۆرته‌کانى دیوانى چاودێرى دارایى و ئاشکراکردن و لێپرسینهوه ل ه گه‌نده‌ڵکاران و دادگایکردنیان و ده‌رکردنى یاسایه‌ک بۆ بنه‌بڕکردنى گه‌نده‌ڵى و سزادانى گه‌نده‌ڵکاران. 20ـ دابینکردنى بیمه‌ى ته‌ندروستى و بێکارى بۆ هه‌موان. 21ـ ده‌رکردنى یاسایه‌ک بۆ کۆتایهێنان ب ه جیاکارى جه‌نده‌رى و بۆ بنه‌بڕکردنى هه‌ر توندووتیژیه‌ک دژ ب ه ژنان. 22ـ زیادکردنى پێشینه‌ى هاوسه‌رگیرى به شێوه‌یه‌ک ک ه بگونجێت ل ه گه‌ڵ پێویستیه‌کانى ڕۆژدا و له‌کاتى ئێستادا ل ه ده ملیۆن که‌متر نه‌بێت. 23ـ دامه‌زراندنى دادگای ئیدارى ل ه سه‌رجه‌م شاره‌کانى دیکه‌ى هه‌رێمى کوردستان به شێوه‌یه‌ک ک ه سه‌ر ب ه ده‌سه‌اڵتى دادوه‌رى بن نه‌ک حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستان. 24ـ دابینکردنى شوێنى نیشته‌جێبوونى هاوچه‌رخ بۆ هاواڵتیان بێ پێشه‌کى ب ه قیستى مانگانه. 25ـ دابینکردنى دایه‌نگه و باخچه‌ى ساوایانى هاوچه‌رخ بۆ سه‌رجه‌م مندااڵن به خۆڕایى و دابینکردنى بڕێک پاره‌ى گونجاو بۆیان تا ته‌مه‌نى یاسایى ( )18ساڵ. 26ـ که‌مکردنه‌وه‌ى گشت باج و رسومات ل ه دام و ده‌زگاکانى هه‌رێمى کوردستان به‌ڕێژه‌ى ()%50
ل ه ()23ى مانگى ئازاردا گروپی ده‌نگ (گروپێکى سه‌ربه‌خۆی ه کۆمه‌ڵێک رۆژنامه‌نووس و روناکبیرى ئه‌و شار‌ه به‌ڕێوه‌ى ده‌به‌ن) ل ه شه‌قامى ئاشقانى شارى کۆی ه به‌بێ مۆڵه‌ت شوێنێکى ب ه ناوى سه‌کۆى ئازاد داناو هه‌ر ئه‌و رۆژه خۆپیشاندانێکى مۆڵه‌ت پێدراوی ب ه به‌شدارى هه‌زاران که‌س ل ه دانیشتوانى ئه‌و شار‌ه به‌رێخست و ئێستاش خۆپیشانده‌ران له سه‌کۆى ئازادى درێژ‌ه به ناره‌زایه‌تیه‌کانى خۆیان ده‌ده‌ن .نوێژى هه‌ینى ل ه سه‌کۆى ئازادیدا کرا و به‌مه‌ش بوو ب ه سێزده‌هه‌مین چاالکى ئه‌و گروپ ه له‌م شاره‌دا .هه‌ر له‌و شاره‌ش چه‌ندین که‌س ده‌ستگیرکراوه و هه‌ڕه‌شه‌ش ل ه چه‌ندین که‌س کراوه. داواکارى خۆپیشانده‌رانى شارى کۆیه
-1پشتگیرى له داواکارى خۆپیشانده‌رانى سه‌راى ئازادى شارى سلێمانى. -2سه‌ربه‌خۆیى قه‌زایى کۆیه وه‌ک رانیه ،زاخۆ و ههڵهبجه.
ڕۆژى خۆپیشاندان له شارۆچکه‌ى عه‌ربه‌ت له ()11ى ئازار بوو ڕێکخه‌رانى خۆپیشاندانه‌که ڕۆژنامه‌نووسان و ڕۆشنبیرانى شارۆچکه‌ى عه‌ربه‌ت و داخوازیه‌کانیان سه‌ره‌ڕای پشتیوانی له ته‌واوی داواکانی ئه‌نجومه‌نی سه‌رای ئازادی داوای: -1زیادکردنى قوتابخانه ل ه شارۆچکه‌که ب ه هۆى زۆرى خوێندکاره‌و‌ه‌و دروستکردنى باخچه‌ى ساوایان. -2کردنه‌وه‌ى بنکه‌یه‌کى ڕۆشنبیرى‌و دروستکردنى یاریگایه‌کى نێوده‌وڵه‌تى ل ه شارۆچکه‌که. -3قیرتاوکردنى گه‌ڕه‌ک‌و ڕێگاوبانى شارۆچکه‌ک ه‌و جوانکردنى ده‌روازه‌ى شارۆچکه‌که ،که هیچ جوانکارییه‌کى پێوه دیارنییه. -4چاوخشاندنه‌و‌ه ب ه به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى یه‌ک ه ئیداریه‌کان له هۆکارى دوواکه‌وتن‌و خراپ جێبه‌جێکردنى پڕۆژه‌کان بکۆڵنه‌وه. -5دامه‌زراندنى ده‌رچووانى زانکۆ و په‌یمانگاکان له یه‌که ئیداریه‌کان ک ه نزیکه‌ى ()100ده‌رچوو ده‌بن. -6قه‌ره‌بوو کردنه‌وه‌ى هه‌موو ئه‌و جوتیارانه‌ى که زه‌ویه‌کانیان شاره‌وانى ده‌ستى ب ه سه‌ردا گرتووه ،وه‌ک له ده‌ستورى عێراقیدا هاتووه. -7گه‌ڕانه‌وه‌ى هه‌موو ئه‌و موڵکانه بۆ حکومه‌ت ک ه موڵکى گشتییه‌و ئێستا بۆ سودى تایبه‌ت به‌کاردێت. -8به‌گه‌ڕخستنى به‌داله‌ى عه‌ربه‌ت که ماوه‌ى چه‌ند ساڵه دروست کراوه و هیچ سودێکى ب ه هاواڵتیان نه گه‌یاندووه.
چه‌مچه‌ماڵ ئه‌نجومه‌نى کاتى مایکى ئازاد له‌مه‌یدانى شه‌هید گه‌رمیان له‌چه‌مچه‌ماڵ له‌دواى ڕووداوه‌کانى ()17ى شوباتى ش��ارى سلێمانى و به‌تایبه‌تیش ل���ه‌دواى خۆپیشاندانه‌که‌ى ()25ى شوباتى شارى چه‌مچه‌ماڵه‌و‌ه دامهزراوه ک ه بووه هۆى شه‌هیدکردنى منداڵێکى ته‌مه‌ن ()11ساڵ ژماره‌یه‌ک برینداریشى لێکهوتهوه. خۆپیشاندان و کۆبوونهوه جه‌ماوه‌رییه‌که‌ى چه‌مچه‌ماڵ ک ه زیاتر له مانگێکه ب�ه‌رده‌وام��ى هه‌ی ه و خۆپیشانده‌رانیش سوورن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى تا ده‌سه‌اڵت به‌ده‌م داواکاریه‌کانیانه‌وه نه‌یه‌ت مه‌یدانه‌ک ه چۆڵ ناکه‌ن. ئه‌ندامانى ئهنجومهنهکه رۆژان ه له‌الیه‌ن دهسهاڵتهوه سانسۆرێکى زۆریان له‌سه‌ره هه‌ڕه‌شه‌ی کوشتنیان لێ ده‌کرێت. خۆپیشانده‌رانى چه‌مچه‌ماڵ رۆژان ه له‌هه‌موو چین و توێژێک ده‌رژێنه نێو مه‌یدانه‌که‌وه ،ئهمه جگ ه له‌وه‌ی ل ه شارۆچکه‌ی ته‌کیه‌ش تائێستا چه‌ندین خۆ پیشاندان س��ازدراوه ،ئه‌وان سورن له‌سه‌ر درێژه‌دان به‌خۆپیشاندان و ناره‌زایه‌تییه‌کان تاحکومه‌ت وه‌اڵمیان ده‌دات��هوه ،ئ�ه‌وان تا ئێستا شه‌هیدێک و ()12 برینداریان ههیه .سه‌ره‌ڕای پشتیوانی له ته‌واوی داواکانی ئه‌نجومه‌نی سه‌رای ئازادی داوای: -1دادگایی کردنى ئه‌و تاوانبارانه‌ى ل ه ()2/25ته‌قه‌یان له‌خۆپیشانده‌ران کرد. دابینکردنى ته‌واوى خزمه‌تگوزارى بۆ که‌سوکارى شه‌هید و ئه‌نفالکراوه‌کانى سنورى چه‌مچه‌ماڵ. 2 زیادکردنى بودجه‌ى شارى چه‌مچه‌ماڵ. 3 دانانى قائیمقامێکى چاالک و بێالیهن بۆ شارهکه. 4 -5راکێشانى پرۆژه‌ى ئاوى گۆپته‌په بۆ چه‌مچه‌ماڵ که‌تا ئێستا چه‌ندین جار بودجه‌ى بۆته‌رخانکراوه. نۆژه‌نکردنه‌وه‌ى قه‌اڵى چه‌مچه‌ماڵ که‌تا ئێستا ئاسه‌وارى شه‌ڕى ناوخۆى پێوه دیاره. 6 -7رۆیشتنى باره‌گا حزبییه‌کان بۆ ده‌ره‌وه‌ى شار. -8دابینکردنى خزمه‌تگوزارى بۆگه‌ڕه‌ک ه تازه‌کانى چه‌مچه‌ماڵ که‌له‌ئه‌نجامى فراوانبوونى شاردا دروست بوونه. -9دامه‌زراندنى ئه‌و گه‌نجانه‌ى خوێندن ته‌واو ده‌که‌ن.
قه‌اڵدزێ
پیره‌مه‌گرون
له‌ناوه‌ڕاستى شارى قه‌اڵدزێ ،شوێنێک ب ه ناوى (مه‌یدانی ئازادى) ناونراوه ،ل ه ()25ى شوبات قه‌اڵدزێ پێنج جار خۆپیشاندانى به‌خۆوه بینیوه ،ژماره‌یه‌کى به‌ر‌چاوى هاواڵتیان و توێژ و چین ه جیاجیاکانى قه‌اڵدزێ ده‌بینران ،ناڕه‌زایه‌تیه‌کان ل ه خوێندنه‌وه‌ی وتار و به‌رزکردنه‌وه‌ى دروشمدا ده‌بینرانه‌وه ،خۆپیشاندانه‌کان ته‌نها بۆ هاوکارى و پشتیوانى مه‌یدانى ئازادى سلێمانی بوو.
خۆپیشانده‌رانى شارۆچکه‌ى پیره‌مه‌گرون بۆ پشتگیرى له س�ه‌راى ئ��ازادى که سێ ڕۆژخۆپیشاندان ئه‌نجامدرا ،دوانیان له()13ى ئازارو ()20ى ئازار بووه له‌ناو بازاڕى پیره‌مه‌گرون له هه‌ر سێ خۆپیشاندانه‌که‌دا کۆمه‌ڵێک خه‌ڵکى زۆر به‌شداریان تێداکردوه ،له داواکاریه‌کانیشیان وه‌اڵم��دان �ه‌وه‌ى داخوازیه‌کانى خۆپیشانده‌رانى سه‌راى ئازادى بووه ،له‌گه‌ڵ کێشه‌ی نه‌بوونی خزمه‌تگوزاری.
ده‌ربه‌ندیخان بۆ پشتگیرکردن له خۆپیشاندانه‌کانى شارى سلێمانى و داخوازیه‌کانیان رۆژى ()19ى شوبات له زیاتر له ( )300گه‌نجى ده‌ربه‌ندیخان له‌سه‌نته‌رى شاره‌ک ه خۆپیشاندان رێکخست و له‌کاتژمیر ()9ى هه‌مان شه‌و سه‌رله‌نوى گه‌نجان کۆبونهوه و بۆ ماوه‌ى کاتژمێرێک خۆپیشاندانیان ئه‌نجامدا ،ڕۆژى (20و )21شوبات بۆ دری��ژه‌دان به‌ناره‌زایه‌تیه‌کانیان جاریکىتر له‌سه‌نته‌رى شاره‌ک ه کۆبونهوه درێژه‌یان بۆخۆپیشاندانه‌کانیاندا داواى ئازادى و چهسپاندنى داپه‌روه‌رى کۆمه‌اڵیه‌تى و سیاسیان ده‌کرد ،ژماره‌یه‌ک له گه‌نجى که‌الر ک ه به‌پێ له‌شارى که‌الره‌و‌ه به‌رێکه‌وتبون گه‌یشت ه ناو ده‌ربه‌ندیخان و له‌الیه‌ن گه‌نجانه‌و‌ه و درێژه‌یان به‌خۆپیشاندانه‌که‌یاندا ،هه‌روه‌ها خۆپیشاندانى گه‌نجانى شارى ده‌ربه‌ندیخان له‌رۆژانى ( 22و 25و 26و )27به‌رده‌وامى هه‌بوو .له‌رۆژى ( )5ى ئادار که له‌الیه‌ن ئه‌نجومه‌نى کاتى سه‌راى ئازادیه‌و‌ه مانگرتنى سه‌رتاسه‌رى ڕاگه‌یه‌ندرا ،بۆپشتگیرى کردنیان سه‌رله‌نوى ,گه‌نجانى ده‌ربه‌ندیخان خۆپیشاندانێکى بێ مۆڵه‌ت و رێکخراویان ئه‌نجامدا ل ه نزیک پارکى ن��او ب��ازاڕه‌ک � ه ل ه س���ه‌رداواى زۆری��ن�هى ئاماده‌بوانى ئه‌و خۆپیشاندانه‌و‌ه ئه‌و پار‌که‌یان ناونا ( مه‌یدانى هه‌ڵوێست ) رۆژى ( )6ى ئادار به‌هه‌مان شێوه‌ی خۆپیشاندان به‌رده‌وامبوو له‌یادى کاره‌ساتى کیمیابارانکردنى شارى هه‌ڵه‌بجه‌ى شه‌هیدا ( )16ئازار کۆبونه‌وه‌یکى جه‌ماوه‌رى به‌ریوه‌چوو.
کۆیه -3خه‌رجکردنى ( )20ملیار $له داهاتى نه‌وتى بیره نه‌وته‌کانى ته‌ق ته‌ق بۆ شارى کۆیه. -4دانانى بهرپرسه حکومیه‌کان به‌بێ جیاوازى واته دوور ل ه حزبایه‌تى. -5خه‌رجکردنى پاره به‌بێ جیاوازى بۆگه‌ڕه‌که‌کانى شارى کۆیه. -6دروستکردنى پااڵوگه‌یه‌کى نه‌وت ل ه سنوورى شارى کۆیه( .الوانى ئه‌و شار‌ه له‌به‌ر بێ ئیشى ئه‌و شاره‌یان چۆڵ کردووه ئه‌م ه له راپۆرتێکى پێشترى الپه‌ره‌ى گه‌نجانى (چه‌تر)دا ئاماژه‌ى بۆ کراوه). -7دروستکردنى سه‌کۆیه‌کى ئازاد بۆ خۆپیشاندان و ده‌ربڕینى ده‌نگى ئازاد. -8پێدانى مۆڵه‌ت به خۆپیشانده‌ران.
ههڵهبجه بجه تیایدا چه‌ندین پۆلیس له کۆى ڕۆژانى خۆپیشاندانه‌کاندا ک ه ڕۆژانى ( )2/22و ( )2/23و ڕۆژانى دواتر تا ( )3/24و ( )3/25ل ه هه‌ڵه و ئه‌فسه‌‌ر و ده‌یان خۆپیشانده‌ر بریندار بوون و دوو پۆلیسیش شه‌هید بوون ،سه‌ره‌ڕای پشتیوانی داواکانی سلێمانی گروپى دیالۆگ له ههڵهبجه ئه‌م داواکاریانه‌یان ههیه. -1ده‌ست له‌کارکێشانه‌وه‌ى به‌رپرسانى یه‌که‌ی ئیدارى شاره‌که‌و لێکۆڵینهوه له‌روداوه‌کانى رابردوو. -2ده‌ستبه‌جێ کردنى ههڵهبجه به‌ئیداره‌یه‌کى سه‌ربه‌خۆ له‌الیه‌ن خه‌ڵکانى پسپۆر و ته‌کنۆکراته‌وه. -3بوونى کاره‌باى به‌رده‌وامى شارهکه. -4کردنه‌وه‌ى مه‌رزى سازان و به‌ستنه‌وه‌ى به‌ناوچه‌ى گه‌رمیانه‌وه. -5هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ى کۆمه‌ڵه‌ی قوربانیانى هه‌ڵه‌بجه‌و دانانى کۆمه‌ڵه‌یه‌کى سه‌ربه‌خۆ و ناردن ه ده‌ره‌وه‌ى سه‌رجه‌م به‌رکه‌وتوانى کیمیاوى. -6قه‌ره‌بووکردنه‌وه‌ى سه‌رجه‌م هاواڵتیانى شارى هه‌ڵه‌بجه‌و دروستکردنه‌وه‌ى سه‌رجه‌م خانووه روخاوه‌کانى هه‌ڵه‌بجه‌و ده‌وروبه‌رى. -7لێخۆشبوون له‌خه‌ڵکى هه‌ڵه‌بج ه له‌باج‌و گه‌ڕانه‌وه‌ى سه‌رجه‌م ئه‌و موڵکوماڵ و زه‌ویانه‌ی ده‌ستى به‌سه‌رداگیراو‌ه له‌الیه‌ن حزب و حکومهتهوه. -8هاندانى که‌رتى تایبه‌ت و وه‌به‌رهێنان له‌هه‌ڵه‌بجه‌و ره‌خساندنی هه‌لى کار بۆخه‌ڵکى ههڵهبجه.
رزگاری پاش نوێژى عه‌سر ڕۆژى ()9ى ئازار ژماره‌یه‌ک له‌گه‌نجانى ناحیه‌ى ڕزگارى خۆپیشاندانێکیان سازدا ،به‌اڵم له‌الیه‌ن هێزه‌کانى ئاسایشهوه رێگریان لێکراو ( )12که‌سیان لێ ده‌ستگیرکردن‌و دواتر ئ��ازادی��ان ک��ردن ،هاوکات به‌هۆى توندوتیژی هێزه ئه‌منیه‌کانه‌و‌ه ( )4که‌س برینداربون‌و کامێرا له‌په‌یامنێرى که‌ناڵى ئاسمانى سپێده سه‌ندراو هێزێکى زۆریش له‌ناحیه‌که‌دا باڵوه‌یان پێکرا. داواکارى خۆپیشانده‌رانى ناحیه‌ى رزگارى سه‌ره‌ڕاى پشتگیریان له داخوازیه‌کانى سه‌راى ئازادى
1ـ ئیدانه‌کردنى سه‌رجه‌م جۆره‌کانى توندوتیژى له‌الیه‌ن دهسهاڵتهوه به‌رامبه‌ر خۆپیشانده‌ران چونک ه ته‌قه‌کردن‌و خوێنڕشتن پێچه‌وانه‌ى بنه‌ماکانى دیموکراسی و مافى مرۆڤه.
2ـ سه‌رجه‌م داواکاریه‌کانى ئه‌نجومه‌نى کاتى سه‌راى ئازادى جێبه‌جێبکرێن. 3ـ ئاشکراکردنى پاره‌ى شیرینى گرێبه‌سته نه‌وتیه‌کان‌و سودمه‌ندبونى خه‌ڵکى گه‌رمیان له‌داهاتى نه‌وتى ناوچه‌که. 4ـ به‌پارێزگاکردنى ئیداره‌ى گه‌رمیان‌و البردنى ئه‌وبه‌رپرس ه حزبیانه‌ى که‌به‌م دواییانه پۆستى بااڵى حکومیان وه‌رگرتوه. 5ـ گۆڕینى به‌رپرسانى ئیدارى ناحیه‌ى رزگارى‌و که‌سانێک له‌جێگه‌یان دابنرێن که‌شاره‌زاو لێهاتوو له‌هه‌مانکاتدا خه‌ڵکى ناحیه‌که‌بن.
داواکاری و رووداوه‌کانی هه‌رێمی کوردستان ل ه ()17ی شوباتهوه
هه‌ولێر دوابه‌دواى رووداوه‌کانى ()17ى شوبات له‌سلێمانى ،مه‌کۆى گۆڕان ل ه هه‌ولێر و سۆران و بنه‌ساڵو‌ه سوتێنرا. دواتر له‌رێگه‌ى نام ه و راسته‌وخۆ هه‌ره‌ش ه ل ه کادیران و هه‌ڵسوڕاوانى گۆڕان و راگه‌یاندنکاران کرا و هه‌ڕه‌شه‌ى کوشتنیش له‌به‌رێوه‌به‌رى ته‌له‌فزیۆنى گۆڕان – هه‌ولێر کرا. رۆژى ( )2/25له‌به‌رده‌م بازاڕى نیشتمانى شارى هه‌ولێر له‌کاتێکدا هه‌ولێر نیازى خۆپیشاندانى هه‌بوو، هێزى پاراستن و زێره‌ڤانى له‌ماوه‌ى ( )30خوله‌ک ( )45که‌سیان ده‌ستگیر کرد. هه‌ر له‌هه‌مان رۆژدا چه‌ندین رۆژنامه‌نووس کامێره‌که‌یان لێستێنراو ده‌ستگیرکران و دوات��ر بارى نائاسایى به‌فه‌رمی رانه‌گه‌یه‌نراو له‌هه‌ولێر سه‌رى هه‌ڵدا. رۆژى ( )3/16ک ه هاوکات ه له‌گه‌ڵ کیمیابارانکردنى هه‌ڵه‌بج ه چاالکوانێکى کۆمه‌ڵى مه‌ده‌نى له‌به‌رده‌م په‌رله‌مانى کوردستان مانى گرت و دواى پێنج خوله‌ک له‌وه‌ستانى کاتژمێر ( )10،30له‌الیه‌ن هێزى پۆلیسهوه رفێنرا و دواى چه‌ندین سه‌عات ئازادکرا. رۆژى ( )3/21ل �هب �ه‌رده‌م په‌رله‌مانى کوردستان چه‌ند کامێره‌مانێک و په‌یامنێرى ده‌زگ��اک��ان ده‌ستگیرکران ک ه پێشتر هه‌واڵى ئه‌وه‌یان ههبووه خۆپیشاندان ده‌کرێت. رۆژى ( )3/24ته‌ق ه به‌سه‌ر په‌یامنێرێکى رۆژنامه‌ى رۆژنامه‌دا کرا و دواتر کامێره‌مانێکى ()knn ده‌ستگیرکرا ،هه‌روه‌ها ته‌قه‌ل ه رۆژنامه‌وانێکی که‌ناڵی سپێده‌ش کرا. له‌هامان شوێنى ته‌قه‌کان گهنجێکى گۆڕان ده‌رفێنرێت و دواتر لێى ده‌درێت.
که‌الر خۆپیشاندان ل ه (21و22و 25و 26و )27و شوبات و هه‌روه‌ها ( 3و )14ئازار ئه‌نجامدرا بۆ پشتگیرى خۆپیشاندانه‌کانى سلێمانى)16( .ى ئ��ازار گروپی ()25ى شوبات ویستیان له‌نێو ب��ازاڕى ک �ه‌الردا یادى کاره‌ساتى کیمیابارانکردنى هه‌ڵه‌بج ه بکهنهوه به‌اڵم له‌الیه‌ن ئاسایشى گه‌رمیانه‌وه رێگه‌یان پێنه‌درا. ل ه ئه‌نجامى ئه‌و خۆپیشاندانانه‌دا دوو که‌س شه‌هیدبوون ( )37که‌س برینداربوون و زۆربه‌ى برینداره‌کانیش به فیشه‌کبوو ،هێرش کرای ه سه‌ر بیناى رادیۆى ده‌نگ له‌که‌الر که‌ره‌سته‌کانیان تااڵنکرد و هه‌ندێکیشان شکاند .سه‌ره‌ڕای پشتیوانی داواکانی سلێمانی داواکاریه‌کانى گروپی ( )25ى شوبات
1ـ گۆڕانى ریشه‌یی له‌سیسته‌مى حوکمڕانى واڵتدا بکرێت له‌ماوه‌یه‌کى دیاریکراودا که‌سه‌قفى زه‌مه‌نیه‌که‌ى کراوه نه‌بێت. 2ـ به‌دامه‌زراوه‌ییکردنه‌وه‌ى هه‌موو داموده‌زگا مه‌ده‌نى‌و سه‌ربازیه‌کانى واڵت. ت و په‌رله‌مان. 3ـ ده‌ست له‌کارکێشانه‌وه‌ى هه‌رسێ سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێم‌و حکومه 4ـ دادگاییکردنى تاوانبارانى ()25ى شوبات له‌شارى که‌الر و قه‌ره‌بوکردنه‌وه‌ى شه‌هید و برینداره‌کان. 5ـ نه‌هێشتنى هه‌موو ئه‌و هێزانه‌ى که‌ئامانجیان باڵوکردنه‌وه‌ى ترس و دڵه‌ڕاوکێی ه له‌نێو خه‌ڵکیدا و
ده‌ستگیرنه‌کردنى خۆپیشانده‌ران. ( )21رێکخراوى حزبیو مه‌ده‌نى‌و ژماره‌یه‌ک له‌هاواڵتیانى شارى که‌الر له‌به‌رده‌م بیناى ئیداره‌ى گه‌رمیاندا گردبونه‌وه‌یه‌کیان ئه‌نجامداو یاداشتێکیان ئاراسته‌ى الیه‌ن ه په‌یوه‌ندیداره‌کان کرد ک ه ( )3داواکارى له‌خۆگرتبوو بریتى بوون ل ه : 1ـ ده‌ستبه‌جێ ئاساییکردنه‌وه‌ى بارودۆخى که‌الرو شارو شارۆچکه‌کانى ترى گه‌رمیان‌و کۆتایی هێنان به‌حاڵه‌تى نائاساییو ره‌شبگیرى‌و به‌سه‌ربازگه‌کردنى شارو شارۆچکه‌کان‌و لێکۆڵینه‌وه‌ى جدى له‌په‌الماردانى رادیۆى ده‌نگ‌و ئه‌و هه‌ڕه‌شه‌و ئه‌شکه‌نجه‌دان‌و ده‌ستگیرکردنانه‌ى رۆژنامه‌نوسان‌و گه‌نجان‌و چاالکوانانى مه‌ده‌نى روبه‌ڕوى بونه‌ته‌وه‌و ئاشکراکردنى ئه‌نجامه‌کانى لێکۆڵینه‌وه‌و به‌زوویی به‌دادگاگه‌یاندنى تاوانباران. 2ـ ئه‌نجامدانى چاکسازى ریشه‌یی له‌ئیداراتى گه‌رمیانداو داواکارى گشتى یه‌کسه‌ر به‌دواداچونى وردو هه‌مه‌الیه‌ن ه بۆ هه‌موو دۆسیه‌کانى گه‌نده‌ڵى بکات له‌سنورى ئیداره‌ى گه‌رمیاندا ،به‌تایبه‌ت راپۆرته‌کانى چاودێرى دارایی تایبه‌ت به‌گه‌نده‌ڵیه‌کانى شاره‌وانى که‌الرو کفرى که‌رێکخراوه‌کان ئیشى زۆریان له‌سه‌رکردوه‌و هیچ تۆمه‌تبارێک نه‌بوێردرێت‌و حه‌سانه‌ى نه‌درێتێ له‌به‌دادگا گه‌یاندن. 3ـ کارکردنى وردو به‌په‌له‌و بێ که‌مته‌رخه‌مى بۆ یه‌کالییکردنه‌وه‌و جێبه‌جێکردنى م��اده‌ى 140و دواتر به‌پارێزگاکردنى گه‌رمیان ،بۆ هه‌ڵبژاردنى ئه‌نجومه‌نى پارێزگاکانیش گه‌رمیان ئه‌نجومه‌نى خۆى بۆ هه‌ڵبژێردرێت‌و به‌پێچه‌وانه‌وه ئه‌م ره‌وش ه مۆله‌ق‌و ناڕۆشن ه به‌رده‌وام ده‌بێت‌و رێکخراوه‌کانى کۆمه‌ڵى مه‌ده‌نیش بایکۆتى هه‌رهه‌ڵبژاردنێک ده‌که‌ن تایبه‌تمه‌ندى گه‌رمیان ره‌چاو نه‌کرێت
سه‌یدسادق بۆ پشتگیرى ل ه ده‌نگى شه‌قام‌و سه‌راى ئازادى سلێمانى دژى گه‌نده‌ڵ ى و ناعه‌داله‌تى‌و داواى چاکسازى ل ه سیسته‌مى ده‌سه‌اڵتدا ل ه سه‌یدسادق ل ه ڕۆژانى ( )2/21و ( )2/25و ()3/15 دا سێ خۆپیشاندانى به‌رفراوانى جه‌ماوه‌رى له‌ناوجه‌رگه‌ى شاردا کراو چه‌ندین پێکدادن ل ه نێوان خۆپیشانده‌ران‌و هێزه‌کانى ئاسایش‌و پۆلیسدا ڕوویدا و چه‌ندین بریندارى لێکهوتهوه ،توندوتیژترین ڕۆژیشیان به وته‌ى وته‌بێژى که‌مپینى ده‌نگى خه‌ڵک رۆژی( )3/21بووه ک ه تیایدا چه‌ندین رۆژنامه‌نوس لێیان دراوه.
پێنجوێن ئ�ه‌و خۆپیشاندانانه‌ى ک ه ل ه دواى ))17ى شوباتهوه ل ه پێنجوێندا ئه‌نجامدراون ،ل ه ()27 شوبات خۆپیشاندان کراوه و ماوه‌ى سى رۆژ به‌دواى یه‌کدا به‌رده‌وامبوون و به‌گشتى تا ئێستا ()9 خۆپیشاندان ئه‌نجامدراون ،هه‌فته‌ى ڕۆژێکیان بۆ خۆپیشاندانه‌کان ده‌ست نێشانکردو‌ه ک ه ڕۆژانى پێنج شه‌مه‌یه .لیژنه‌یه‌کی سه‌رپه‌رشتیارى کاتى خۆپیشاندانه‌کانى پێنجوێن ک ه ل ه ) (11که‌س پێکدێت پێکهاتون که تیایاندا مامۆستا و پارێزه‌رو خوێندکارو گه‌نج و سه‌رپه‌رشتى خۆپیشاندانه‌کان ده‌که‌ن ،ڕوبه‌ڕوبونه‌وه‌ى توندوتیژ ل ه نێوان خۆپیشانده‌ران و الیه‌نى ده‌سه‌اڵت ڕوى نهداوه به‌اڵم له‌الیه‌ن به‌رپرسانى حزبى ناوچه‌که‌و به‌رپرسى یه‌که‌مى ئیدارى شاره‌که‌و هه‌وڵه‌کانیان خراونه‌ته‌گه‌ڕ بۆ ئیهانه‌کردن و هه‌ڕه‌ش ه کردن له ڕێکخه‌رانى خۆپیشاندانه‌کان و فشاریان خستونه‌ته‌سه‌ر .تا ئێستا سێ که‌س هه‌ڕه‌شه‌ى لێکراوه له‌وانه‌ى له‌و ئه‌نجومه‌نه‌دان.و یه‌کێک له ئه‌ندامانى ئهنجومهنهکه بۆ ماوه‌ى شه‌وێک زیدانى کراوه ،داخوازیه‌کانى خۆپیشانده‌رانى پێنجوێن :بۆ پشتگیرى ل ه داخوازیه‌کانى سه‌راى ئ��ازادى ،دژ ب ه هه‌ر گه‌نده‌ڵى و فه‌سادى و ناعه‌داله‌تى و له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌شدا کۆمه‌ڵێک داواکارى لۆکاڵى تایبه‌ت ب ه شارى پێنجوێن ههیه.
به جیاوازییه‌کانه‌وه له‌ژێر چه‌تردا کۆده‌بینه‌وه
رۆژنامه‌یه‌کی گشتی هه‌فتانه‌یه ،کۆمپانیای چه‌تر ده‌ریده‌کات
دووشهممه 2011/3/28
رانیه خۆپیشاندان ل ه شارى ڕانی ه ل ه ()4ئ��ازاره‌وه ڕاگه‌یه‌نراوه ،تا ئێستا بهردهوامه ،ل ه خۆپیشاندانه‌کان چه‌ند په‌یامنێر و ڕۆژنامه‌نوس ڕووبه‌ڕووى هه‌ڕه‌شه‌و لێدان بونه‌ته‌و‌ه له‌و شاره‌دا. داواکاریه‌کانى ئه‌نجومه‌نى کاتى مه‌یدانى ئازادى ڕانیه وده‌وروبه‌رى بریتین ل ه
1ـ پشتگیرى کردنى داواکارییه‌کانى سه‌راى ئازادى ل ه سلێمانى 2ـ دروستکردنى حکومه‌تێکى ته‌کنۆکرات 3ـ ڕازى نه‌بوونى هه‌ر هه‌ڵبژاردنێکى پێش وه‌خت و بایکۆت کردنى تا سه‌رچاوه‌کانى داهات و هێزى چه‌کدار ل ه هه‌یمه‌نه‌ى حیزب داده‌بڕێن .جیاکردنه‌وه‌ى حیزب له‌حکومه‌ت. 4ـ ڕه‌تکردنه‌وه‌ى دانوستان له‌گه‌ڵ ده‌سه‌اڵت تا بکوژانى ڕووداوه‌کانى ()17ى شوبات و دواتر ،ڕاده‌ستى دادگا ده‌کرێن. 5ـ پێکهێنانى هه‌ر لیژنه‌یه‌ک ڕه‌تده‌که‌ینه‌و‌ه بۆ مه‌به‌ستى خاڵى چوار چونک ه به‌گوێره‌ى یاساى ڕێکار‌ه جه‌زائیه‌کان (قانون اصول المحاکمات الجزائیه) دادگاى لێکۆڵینه‌وه‌ى سلێمانى تایبه‌تن به‌م جۆره تاوانانه‌و‌ه و هه‌رهه‌نگاوێکى پێچه‌وانه دژایه‌تى یاسای ه و ڕه‌وتى لێکۆڵینهوه ده‌شێوێنێ و بریتى ی ه له‌شاردنه‌وه‌ى ڕاستیه‌کان و شێواندنى. 6ـ ئیدانه‌کردنى به‌کارهێنانى تووندوتیژى به‌رامبه‌ر خۆپیشانده‌ران. 7ـ دانانى ئه‌نجومه‌نى ڕاژ‌ه (مجلس الخدم ه ) تا دامه‌زراندن له‌سه‌ربنه‌ماى یاسایى بێت. 8ـ ده‌رکردنى یاسایه‌کى تایبه‌ت به‌مه‌به‌ستى قه‌ده‌غه‌کردنى ته‌سکی ه و مه‌حسوبیه‌ت و دانانى توندترین سزا ک ه به‌تاوانى جنایات دابنرێ که‌حوکمه‌که‌ى له‌پێنج ساڵ که‌مترنه‌بێت و ب ه دوور بکرێ ل ه سزادانى ب ه غرامه. 9ـ چاوخشادنه‌و‌ه ب ه شه‌هاده‌ى هه‌موو ئه‌وانه‌ى ک ه له دواى ڕاپه‌ڕین شه‌هاده‌ى ده‌رچوونى په‌یمانگا و کۆلیژ و زانست ه بااڵکانیان پێدراوه. 10ـ چاوخشاندنه‌و‌ه ب ه به‌رزبوونه‌وه‌ى پله‌ى فه‌رمان به‌رێتى هه‌موو ئه‌وانه‌ى ل ه دواى ڕاپه‌ڕین پل ه کانیان به‌رزکراوه‌ته‌و‌ه . 11ـ کردنه‌وه‌ى خولى تواناسازى بۆ هه‌ر فه‌رمانبه‌رێک پێش دامه‌زراندنى. 12ـ چاودێریکردنى توانادارى پیشه‌یى فه‌رمانبه‌ر بۆ ماوه‌ى یه‌ک ساڵ دواى دامه‌زراندنى. 13ـ ل ه سه‌روه‌ت و سامانى هه‌موو به‌رپرسان و فه‌رمانبه‌ران بپرسرێته‌و‌ه و یاسایى تایبه‌تى بۆدابنریت. 14ـ ڕه‌چاوکردنى تایبه‌تمه‌ندى ل ه دانانى به‌ڕێوبه‌ره گشتیه‌کان و وه‌زیره‌کان. 15ـ گێڕانه‌وه‌ى ماڵ ه گواستراو نه‌گواستراوه‌کانى گشتى (االم��وال المنقول ه وغیرمنقول ه ) که‌ڕه‌چاوى ڕێوشوێنه یاساییه‌کانى تێدانه‌کراوه. 16ـ نه‌هێشتى گه‌نده‌ڵى ماڵى و ئیدارى. 17ـ کاراکردنى ده‌زگاى داواکارى گشتى. 19ـ پاراستنى سه‌ربه‌خۆیى ده‌سه‌اڵتى دادوه‌رى. 20ـ دابینکردنى شوێنى نیشته‌جێبوون به‌شێوه‌ى ستوونى نه‌ک ئاسۆیى .دابینکردن ئه‌رکى ده‌وڵه‌ت ه بۆ تاکه‌کانى کۆمه‌ڵگا.
خورماڵ ل ه ڕۆژى ()15ى ئازار گروپێکى کاتى هه‌ستان ب ه ڕێکخستنى خۆپیشاندانێک و سه‌ردانى به‌ڕێوه‌به‌رى ناحیه‌ى خورماڵیان کرد به‌مه‌به‌ستى وه‌رگرتنى مۆڵه‌ت بۆ ئه‌نجامدانى خۆپیشاندانێکى هێمنانه ل ه ناو بازاڕى شارۆچکه‌ک ه به‌مه‌به‌ستى پشتگیریکردن له خۆپیشانده‌رانى سه‌راى ئازادى شارى سلێمانى پاش وه‌رگرتنى مۆڵه‌ت ل ه کاتژمێر ()2 ى پاشنیوه‌ڕۆ خۆپیشاندان ده‌ستى پێکرد له‌ناو ب��ازاڕى خورماڵدا ک ه ل ه الی�ه‌ن پۆلیسى چاالکی ه مه‌ده‌نیه‌کان و به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى پۆلیسى خورماڵه‌و‌ه ڕێوشوێنێکى ئه‌منى توندگیرایه‌به‌ر چه‌ندین وتار خوێندرایه‌وه و به‌یاننامه‌یه‌کیان ئاراسته‌ى هه‌رسێ سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێم و حکومه‌ت و په‌رله‌مان کرد ،داواکاریه‌کانیشیان برتیبوو له‌وه‌ى ک ه ده‌سه‌اڵت بێت به‌ده‌م داواکاریه‌کانى خۆپیشانده‌رانى سه‌راى ئازادیه‌و‌ه و ئاوڕیش ل ه ناوچه‌که‌یان بدرێته‌وه.
عه‌ربه‌ت
سلێمانی سلێمانى ل ه ()17ى شوبات ل ه کاتژمێر دوو کۆبوونه‌وه‌ى جه‌ماوه‌رى ل ه به‌رده‌رکى س�ه‌راى شارى سلێمانیهوه ده‌ستى پێکرد و تائێستاش به‌رده‌وام ه ل ه ئه‌نجامى ناڕه‌زایه‌تی ه جه‌ماوه‌ریه‌کان و ڕوبه‌ڕوبونه‌وه‌یان له الیه‌ن هێزى ئه‌منیه‌کان ب ه شێوازى جۆراو جۆر بۆ کۆتاپێهێنان به‌م خۆپیشاندان ه جه‌ماوه‌ریان ه ()4 شه‌هید و نزیکى ( )150بریندارى ههیه ،جگ ه له هه‌ڕه‌شه‌کردن و ده‌ستگیرکردنى ده‌یان که‌س و سوتاندنی که‌ناڵی نالیا ،کۆبونه‌وه‌ى خۆپیشانده‌رانى شارى سلێمانى که ماوه‌ى ( )40رۆژه ل ه دواى کاتژمێر (2 بۆ)5ى پاشنیوه‌ڕۆ به شێوه‌یه‌کى به‌رفراوان ل ه به‌رده‌رکى سه‌راى (مه‌یدانى ئازادى یان سه‌راى ئازادى) وه‌ک شوێنى هه‌میشه‌یى به‌رده‌وامى ب ه خۆپیشاندان ده‌درێت. پێشمه‌رجه‌کانی ئه‌نجومه‌نی کاتی سه‌را بۆ دیالۆگ:
1ـ بردنه‌ده‌ره‌وه‌ى هه‌موو باره‌گا حزبیه‌کان بۆ ده‌ره‌وه‌ی شاره‌کان. 2ـ تیرۆری چه‌کداری حزب و هه‌ڕه‌شه‌ی چه‌کداران له‌سه‌ر چاالکوانان رابگیرێت. 3ـ تاوانبارانى ()17ى شوبات بدرێن ه دادگا. داواکارییه هه‌نوکییه‌کان:
1ـ دانپێدانان ب ه کۆبونهوه جه‌ماوه‌ریه‌کانى کوردستان وه‌ک ب�ه‌ره‌ی�هک بۆ نوێنه‌رایه‌تیکردنى داخوازیه‌کانى خه‌ڵک و به‌شداریپێکردنى نوێنه‌رانى خۆپیشانده‌ران ل ه پڕۆسه‌ی بڕیاردان له‌مه‌ڕ مه‌سه‌ل ه چاره‌نوس سازه‌کاندا. 2ـ ڕێگرتن له هه‌ر جۆره هه‌وڵێک بۆ سه‌پاندنى بارى نائاسایى ب ه سه‌ر هه‌ر شارو شارۆچکه‌یه‌کدا. 3ـ ڕاگه‌یاندنى ڕه‌سمى له‌الیه‌ن حکومه‌ت و په‌رله‌مان و سه‌رۆکى هه‌رێم ل ه به‌هه‌ند وه‌رگرتنى گشت داواکاریه‌کانى خۆپیشانده‌ران و جێبه‌جێکردنیان. 4ـ دروستکردنى لیژنه‌یه‌کى هاوبه‌ش ل ه په‌رله‌مان و حکومه‌ت بۆ کۆبونهوه له‌گه‌ڵ نوێنه‌رانى خۆپیشانده‌ران به‌مه‌به‌ستى دیاریکردنى میکانیزمى گونجاو و دیاریکردنى واد‌ه بۆ جێبه‌جێکردنی داواکاریه‌کان. 5ـ ئ��ازادک��ردن��ى ده‌ستبه‌جێى س�ه‌رج�ه‌م ده‌ستگیرکراوانى ن��او خۆپیشاندانه‌کان و قه‌ده‌غه‌کردنى ده‌ستگیرکردنى به‌شداربوان و رێکخه‌رانى خۆپیشاندان. 6ـ دادگایى کردنى هه‌موو ئه‌وانه‌ى ده‌ستیان ههبووه ل ه شه‌هیدکردن و بریندارکردنى خۆپیشانده‌ران و خستن ه ڕووى ئه‌نجامى لێکۆڵینه‌وه‌کانى دادگا و باڵوکردنه‌وه‌ى له راگه‌یاندنه‌کاندا. 7ـ گێڕانه‌وه‌ى هه‌موو ئه‌و هێزه چه‌کدارانه‌ى ک ه بۆ مه‌به‌ستى گوشارخستنه سه‌ر خۆپیشانده‌ران یاخود ترساندنیان ب ه ئاڕاسته‌ى شاره‌کان جوڵێندراون. 8ـ ده‌ستبه‌جێ بانگهێشتکردنى وه‌زیرانى ناوخۆ و پێشمه‌رگ ه و سه‌رۆکى حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستان و لێپێچینه‌و‌ه له‌گه‌ڵیان ل ه باره‌ى پێشێلکردنى ماده‌ى یه‌ک بڕگه‌ى یهکهم ل ه یاساى سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێمى کوردستان به‌وه‌ى هێزى پێشمه‌رگه‌یان به‌ره‌و شاره‌کان جواڵندووه ل ه کاتێکدا ئه‌م ه ته‌نها له ده‌سه‌اڵتى سه‌رۆکى هه‌رێمى کوردستانه!. 9ـ البردنى باره‌گاى حزبه‌کان ل ه ناوه‌ندى شار و شارۆچکه‌کاندا و گواستنه‌وه‌یان بۆ ده‌ره‌وه‌ى شارو شارۆچکه‌کان. 10ـ دڵنیاکردنى هاونیشتمانیان له‌وه‌ى ک ه چیدى و بۆ هه‌میش ه هیچ هێزێکى نیشتمانى و حکومى کوردى سوپا و هێزى چه‌کدارى نابه‌ن ه سه‌ر هیچ شاروشارۆچکه‌یه‌کى کوردستان و سه‌ر هیچ هێزێکى رکابه‌ر و نه‌یارى هێزه فه‌رمانڕه‌واکانى کوردستان. 11ـ به‌ڕه‌سمى پ��ۆزش هێنانه‌و‌ه بۆ ج�ه‌م��اوه‌رى خۆپیشانده‌ر له‌الیه‌ن هه‌موو ئه‌و که‌س و الی�ه‌ن و راگه‌یاندنانه‌ى ک ه خۆپیشاندانى خه‌ڵکیان به «ئاژاوه‌گێڕ» ناوبردووه ،ب ه ئۆپۆزیسیۆن و دهسهاڵتهوه، به‌ڕه‌سمى داواى لێبوردن له جه‌ماوه‌ر بکه‌ن. داواکاریه بنه‌ڕه‌تیه‌کان:
1ـ چاوپیاخشانه‌و‌ه ب ه ڕه‌شنوسى ده‌ستورى هه‌رێمدا ب ه مه‌به‌ستى داڕشتنى ده‌ستورێکى هاوچه‌رخى دیموکرات که تێیدا گشت ماف ه مه‌ده‌نى و سیاسى و یاساییه‌که‌نی هاونیشتمانیان به ڕه‌سمى ناسراوبن و ده‌سته‌اڵته‌کان ب ه ئاشکرا جیاکرابنه‌و‌ه و سه‌ربه‌خۆییان پارێزراو بێت ،هه‌روه‌ها دیاریکردنى میکانیزمى شیاو بۆ ڕێگرتن ل ه هه‌ر جۆره القه‌کردنێکى ده‌س�ه‌اڵت ،هه‌موارکردنى یاساى سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێمى کوردستان به شێوه‌یه‌ک ک ه سه‌رۆکى هه‌رێم ته‌نها له‌ڕێگه‌ى پهرلهمانهوه هه‌ڵبژێردرێت. 2ـ داڕشتنى پالنێکى تۆکم ه بۆ دابینکردنى سه‌ربه‌خۆیى دادوه‌رى و سه‌روه‌رى یاسا. 3ـ جیاکردنه‌وه‌ى حیزب ل ه حکومه‌ت ب ه جۆرێک ک ه ئیدى حکومه‌ت نه‌بێت ه ئامرازێک به‌ده‌ست حیزبى سیاسیهوه ،به‌ڵکو حکومه‌ت پێویست ه وه‌ک دامه‌زراوه‌یه‌کى سه‌ربه‌خۆ به‌رگریکاربێت ل ه سه‌رجه‌م هاونیشتیمانیانى ئه‌م واڵته.
4ـ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ى میلشیاکانى حزب و ڕێگرتن ل�ه‌وه‌ى حزب خاوه‌نى هێزى چه‌کدار و ده‌زگاى هه‌واڵگیرى و سیخوڕى بێت و هه‌روه‌ها پاسه‌وانى دام و ده‌زگا و باره‌گاى حزبى نه‌مێنێت و ئه‌مانیش وه‌ک ماڵى ئاسایى هاواڵتیان سه‌المه‌تیان ل ه الیه‌ن هێزه‌کانى ئاسایشى ناوخۆوه بپارێزرێت. 5ـ سپاردنى وه‌زاره‌تى ناوخۆ و پێشمه‌رگه به‌ڕێوبه‌رایه‌تیه‌کانى ئاسایش و پۆلیس ب ه که‌سانى پسپۆڕ و بێالیهن و ب ه کردهوه حزبایه‌تى له‌و ده‌زگایانه‌دا قه‌ده‌غ ه بکرێت. 6ـ کۆتاییهێنان به‌م مۆدێل ه ل ه حزب که تیایدا کۆى کۆمه‌ڵگا داگیربکات و به‌ناوى هه‌موانه‌و‌ه بڕیارده‌دات و گۆرینى بۆ حزبى ده‌نگده‌ر ک ه پشت به خستنه‌ڕووی به‌رنامه‌یه‌کى سیاسى بۆ به‌رده‌م هاونیشتیمانیان ده‌به‌ستێت و ده‌ست له کاروبارى حکومه‌ت و سه‌ندیکاو ڕێکخراوه پیشه‌ییه‌کان و وه‌رنادات. 7ـ تێنه‌په‌ڕاندنى هیچ یاسایه‌ک له په‌رله‌مان ب ه بێ ئه‌وه‌ى ک ه پێشتر هاونیشتیمانیان ل ه کۆڕو کۆبونه‌وه‌کاندا گفتوگۆیان له سه‌رنه‌کردبێت و سه‌ره‌نجه‌کانیان به هه‌ند وه‌رنه‌گیرابێت. 8ـ گێڕانه‌وه‌ى سه‌رجه‌م ئه‌و موڵک و ماڵ ه گشتى و تایبه‌تیانه‌ى ک ه ڕاسته‌وخۆ له‌الیه‌ن هه‌رکه‌س و الیه‌نێکه‌وه ده‌ستى به‌سه‌ردا گیرابێت یاخود به نرخى ڕه‌مزى فرۆشرابن به که‌س و الیه‌نى دى به‌ده‌ر ل ه یاساى فرۆشتن و به‌کرێدانى موڵک و ماڵى ده‌وڵه‌ت و ژماره ()32ى ساڵ (.)1986 9ـ به‌کارهێنانى سامان و بودجه‌ى کوردستان بۆ خۆشگوزه‌رانى خه‌ڵک به شێوه‌یه‌کى دادپه‌روه‌ران ه ل ه پێناو به‌دیهێنانى دادپه‌روه‌رى کۆمه‌اڵیه‌تى ڕاسته‌قینه. 10ـ لێکۆڵینهوه ل ه سه‌روه‌ت و سامانى حزبه‌کان و لێپرسراوانى حزبى و حکومى و گێرانه‌وه‌ى سه‌رجه‌م ئه‌و داهاتانه‌ى که ب ه شێوه‌ى نا یاسایى ب ه ده‌ستیان هێناوه و چهسپاندنى بنه‌ماى ئه‌مه‌ت ل ه کوێو‌ه هێناوه (من این لک هزا)؟ 11ـ خستنه رووى سه‌جه‌م داهاته‌کانى کوردستان بۆ ڕاى گشتى ب ه داهات ه سروشتیه‌کانى وه‌ک و نه‌وت و غاز و ئاشکراکردنى حیسابه حکومیه‌کانى هه‌رێمى کوردستان ل ه ناوه‌و ده‌روه‌ى واڵت. 12ـ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ى سیسته‌مى خانه‌نشینکردنى ئه‌ندام په‌رله‌مان و وه‌زیر و به‌ڕێوبه‌ره گشتیه‌کان وئه‌نجومه‌نه‌کانی شاره‌وانی که‌ب ه پله‌کانی خزمه‌ت و ساڵی کارکردندا تێنه‌په‌ڕیون و که‌مکردنه‌وه‌ی موچه‌کانیان ب ه ڕێژه‌ى ()%50 13ـ دامه‌زراندنى ده‌سته‌ى نه‌زاه ه ل ه هه‌رێمى کوردستان ب ه یاسا وه له‌ده‌ره‌وه‌ی ده‌سه‌اڵتى جێبه‌جێکردن و په‌رله‌مان و سپاردنى کارکردنى ئه‌م ده‌زگای ه ب ه که‌سایه‌نى بێالیهن ک ه دیاریکرابن ل ه سه‌ر بنه‌ماى لێهاتویى. 14ـ ڕێزگرتن ل ه سه‌رخۆیى دام و ده‌زاگ��ا حکومیه‌کان ،داراییه‌کان ،زانکۆکان و پاراستنیان ل ه سه‌رجه‌م ده‌سه‌اڵت ه فه‌رمیه‌کانى حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستان ل ه ده‌ستێوه‌رادانى حزبى. 15ـ بڕینى هه‌ر مینحه‌یه‌ک که سه‌رچاوه‌که‌ى دارایى گشتى بێت بۆ سه‌رجه‌م دام وده‌زگاى حزبى نا و ڕه‌سمیه‌کان و ڕاگه‌یانه‌کانیان. 16ـ هه‌ڵپه‌ساردنى کارکردن ب ه یاساى خۆپیشاندانى هه‌رێمى کوردستان تا ده‌رچواندنى یاسایه‌کى نوێ ک ه وه‌اڵمده‌ربێت بۆ داخوازیه‌کانى گشتى هه‌رێمى کوردستان. 17ـ باشکردنى ژیان و گوزه‌رانى سه‌رجه‌م توێژه‌کانى کۆمهڵگه وه‌ک کرێکاران و فه‌رمانبه‌ران توێژه‌کانى دیکه به ڕه‌چاوکردنى پێوه‌ره نێوده‌وڵه‌تیه‌کانى ژیانێکى شایسته ب ه مرۆڤ. 18ـ ئاشکرا کردنى چاره‌نوسى بێسه‌رو شوێنه‌کانى شه‌ڕى ناوخۆ و بێسه‌رو شوێنکراوه‌کانى دامو ده‌زگا ئه‌منیه‌کان و قه‌ره‌بوو کردنه‌وه‌یان ل ه داهاتى ئه‌و الیه‌نه‌ى به‌پرسه ل ه دیارنه‌مانیان. 19ـ کارکردن به ڕاپۆرته‌کانى دیوانى چاودێرى دارایى و ئاشکراکردن و لێپرسینهوه ل ه گه‌نده‌ڵکاران و دادگایکردنیان و ده‌رکردنى یاسایه‌ک بۆ بنه‌بڕکردنى گه‌نده‌ڵى و سزادانى گه‌نده‌ڵکاران. 20ـ دابینکردنى بیمه‌ى ته‌ندروستى و بێکارى بۆ هه‌موان. 21ـ ده‌رکردنى یاسایه‌ک بۆ کۆتایهێنان ب ه جیاکارى جه‌نده‌رى و بۆ بنه‌بڕکردنى هه‌ر توندووتیژیه‌ک دژ ب ه ژنان. 22ـ زیادکردنى پێشینه‌ى هاوسه‌رگیرى به شێوه‌یه‌ک ک ه بگونجێت ل ه گه‌ڵ پێویستیه‌کانى ڕۆژدا و له‌کاتى ئێستادا ل ه ده ملیۆن که‌متر نه‌بێت. 23ـ دامه‌زراندنى دادگای ئیدارى ل ه سه‌رجه‌م شاره‌کانى دیکه‌ى هه‌رێمى کوردستان به شێوه‌یه‌ک ک ه سه‌ر ب ه ده‌سه‌اڵتى دادوه‌رى بن نه‌ک حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستان. 24ـ دابینکردنى شوێنى نیشته‌جێبوونى هاوچه‌رخ بۆ هاواڵتیان بێ پێشه‌کى ب ه قیستى مانگانه. 25ـ دابینکردنى دایه‌نگه و باخچه‌ى ساوایانى هاوچه‌رخ بۆ سه‌رجه‌م مندااڵن به خۆڕایى و دابینکردنى بڕێک پاره‌ى گونجاو بۆیان تا ته‌مه‌نى یاسایى ( )18ساڵ. 26ـ که‌مکردنه‌وه‌ى گشت باج و رسومات ل ه دام و ده‌زگاکانى هه‌رێمى کوردستان به‌ڕێژه‌ى ()%50
ل ه ()23ى مانگى ئازاردا گروپی ده‌نگ (گروپێکى سه‌ربه‌خۆی ه کۆمه‌ڵێک رۆژنامه‌نووس و روناکبیرى ئه‌و شار‌ه به‌ڕێوه‌ى ده‌به‌ن) ل ه شه‌قامى ئاشقانى شارى کۆی ه به‌بێ مۆڵه‌ت شوێنێکى ب ه ناوى سه‌کۆى ئازاد داناو هه‌ر ئه‌و رۆژه خۆپیشاندانێکى مۆڵه‌ت پێدراوی ب ه به‌شدارى هه‌زاران که‌س ل ه دانیشتوانى ئه‌و شار‌ه به‌رێخست و ئێستاش خۆپیشانده‌ران له سه‌کۆى ئازادى درێژ‌ه به ناره‌زایه‌تیه‌کانى خۆیان ده‌ده‌ن .نوێژى هه‌ینى ل ه سه‌کۆى ئازادیدا کرا و به‌مه‌ش بوو ب ه سێزده‌هه‌مین چاالکى ئه‌و گروپ ه له‌م شاره‌دا .هه‌ر له‌و شاره‌ش چه‌ندین که‌س ده‌ستگیرکراوه و هه‌ڕه‌شه‌ش ل ه چه‌ندین که‌س کراوه. داواکارى خۆپیشانده‌رانى شارى کۆیه
-1پشتگیرى له داواکارى خۆپیشانده‌رانى سه‌راى ئازادى شارى سلێمانى. -2سه‌ربه‌خۆیى قه‌زایى کۆیه وه‌ک رانیه ،زاخۆ و ههڵهبجه.
ڕۆژى خۆپیشاندان له شارۆچکه‌ى عه‌ربه‌ت له ()11ى ئازار بوو ڕێکخه‌رانى خۆپیشاندانه‌که ڕۆژنامه‌نووسان و ڕۆشنبیرانى شارۆچکه‌ى عه‌ربه‌ت و داخوازیه‌کانیان سه‌ره‌ڕای پشتیوانی له ته‌واوی داواکانی ئه‌نجومه‌نی سه‌رای ئازادی داوای: -1زیادکردنى قوتابخانه ل ه شارۆچکه‌که ب ه هۆى زۆرى خوێندکاره‌و‌ه‌و دروستکردنى باخچه‌ى ساوایان. -2کردنه‌وه‌ى بنکه‌یه‌کى ڕۆشنبیرى‌و دروستکردنى یاریگایه‌کى نێوده‌وڵه‌تى ل ه شارۆچکه‌که. -3قیرتاوکردنى گه‌ڕه‌ک‌و ڕێگاوبانى شارۆچکه‌ک ه‌و جوانکردنى ده‌روازه‌ى شارۆچکه‌که ،که هیچ جوانکارییه‌کى پێوه دیارنییه. -4چاوخشاندنه‌و‌ه ب ه به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى یه‌ک ه ئیداریه‌کان له هۆکارى دوواکه‌وتن‌و خراپ جێبه‌جێکردنى پڕۆژه‌کان بکۆڵنه‌وه. -5دامه‌زراندنى ده‌رچووانى زانکۆ و په‌یمانگاکان له یه‌که ئیداریه‌کان ک ه نزیکه‌ى ()100ده‌رچوو ده‌بن. -6قه‌ره‌بوو کردنه‌وه‌ى هه‌موو ئه‌و جوتیارانه‌ى که زه‌ویه‌کانیان شاره‌وانى ده‌ستى ب ه سه‌ردا گرتووه ،وه‌ک له ده‌ستورى عێراقیدا هاتووه. -7گه‌ڕانه‌وه‌ى هه‌موو ئه‌و موڵکانه بۆ حکومه‌ت ک ه موڵکى گشتییه‌و ئێستا بۆ سودى تایبه‌ت به‌کاردێت. -8به‌گه‌ڕخستنى به‌داله‌ى عه‌ربه‌ت که ماوه‌ى چه‌ند ساڵه دروست کراوه و هیچ سودێکى ب ه هاواڵتیان نه گه‌یاندووه.
چه‌مچه‌ماڵ ئه‌نجومه‌نى کاتى مایکى ئازاد له‌مه‌یدانى شه‌هید گه‌رمیان له‌چه‌مچه‌ماڵ له‌دواى ڕووداوه‌کانى ()17ى شوباتى ش��ارى سلێمانى و به‌تایبه‌تیش ل���ه‌دواى خۆپیشاندانه‌که‌ى ()25ى شوباتى شارى چه‌مچه‌ماڵه‌و‌ه دامهزراوه ک ه بووه هۆى شه‌هیدکردنى منداڵێکى ته‌مه‌ن ()11ساڵ ژماره‌یه‌ک برینداریشى لێکهوتهوه. خۆپیشاندان و کۆبوونهوه جه‌ماوه‌رییه‌که‌ى چه‌مچه‌ماڵ ک ه زیاتر له مانگێکه ب�ه‌رده‌وام��ى هه‌ی ه و خۆپیشانده‌رانیش سوورن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى تا ده‌سه‌اڵت به‌ده‌م داواکاریه‌کانیانه‌وه نه‌یه‌ت مه‌یدانه‌ک ه چۆڵ ناکه‌ن. ئه‌ندامانى ئهنجومهنهکه رۆژان ه له‌الیه‌ن دهسهاڵتهوه سانسۆرێکى زۆریان له‌سه‌ره هه‌ڕه‌شه‌ی کوشتنیان لێ ده‌کرێت. خۆپیشانده‌رانى چه‌مچه‌ماڵ رۆژان ه له‌هه‌موو چین و توێژێک ده‌رژێنه نێو مه‌یدانه‌که‌وه ،ئهمه جگ ه له‌وه‌ی ل ه شارۆچکه‌ی ته‌کیه‌ش تائێستا چه‌ندین خۆ پیشاندان س��ازدراوه ،ئه‌وان سورن له‌سه‌ر درێژه‌دان به‌خۆپیشاندان و ناره‌زایه‌تییه‌کان تاحکومه‌ت وه‌اڵمیان ده‌دات��هوه ،ئ�ه‌وان تا ئێستا شه‌هیدێک و ()12 برینداریان ههیه .سه‌ره‌ڕای پشتیوانی له ته‌واوی داواکانی ئه‌نجومه‌نی سه‌رای ئازادی داوای: -1دادگایی کردنى ئه‌و تاوانبارانه‌ى ل ه ()2/25ته‌قه‌یان له‌خۆپیشانده‌ران کرد. دابینکردنى ته‌واوى خزمه‌تگوزارى بۆ که‌سوکارى شه‌هید و ئه‌نفالکراوه‌کانى سنورى چه‌مچه‌ماڵ. 2 زیادکردنى بودجه‌ى شارى چه‌مچه‌ماڵ. 3 دانانى قائیمقامێکى چاالک و بێالیهن بۆ شارهکه. 4 -5راکێشانى پرۆژه‌ى ئاوى گۆپته‌په بۆ چه‌مچه‌ماڵ که‌تا ئێستا چه‌ندین جار بودجه‌ى بۆته‌رخانکراوه. نۆژه‌نکردنه‌وه‌ى قه‌اڵى چه‌مچه‌ماڵ که‌تا ئێستا ئاسه‌وارى شه‌ڕى ناوخۆى پێوه دیاره. 6 -7رۆیشتنى باره‌گا حزبییه‌کان بۆ ده‌ره‌وه‌ى شار. -8دابینکردنى خزمه‌تگوزارى بۆگه‌ڕه‌ک ه تازه‌کانى چه‌مچه‌ماڵ که‌له‌ئه‌نجامى فراوانبوونى شاردا دروست بوونه. -9دامه‌زراندنى ئه‌و گه‌نجانه‌ى خوێندن ته‌واو ده‌که‌ن.
قه‌اڵدزێ
پیره‌مه‌گرون
له‌ناوه‌ڕاستى شارى قه‌اڵدزێ ،شوێنێک ب ه ناوى (مه‌یدانی ئازادى) ناونراوه ،ل ه ()25ى شوبات قه‌اڵدزێ پێنج جار خۆپیشاندانى به‌خۆوه بینیوه ،ژماره‌یه‌کى به‌ر‌چاوى هاواڵتیان و توێژ و چین ه جیاجیاکانى قه‌اڵدزێ ده‌بینران ،ناڕه‌زایه‌تیه‌کان ل ه خوێندنه‌وه‌ی وتار و به‌رزکردنه‌وه‌ى دروشمدا ده‌بینرانه‌وه ،خۆپیشاندانه‌کان ته‌نها بۆ هاوکارى و پشتیوانى مه‌یدانى ئازادى سلێمانی بوو.
خۆپیشانده‌رانى شارۆچکه‌ى پیره‌مه‌گرون بۆ پشتگیرى له س�ه‌راى ئ��ازادى که سێ ڕۆژخۆپیشاندان ئه‌نجامدرا ،دوانیان له()13ى ئازارو ()20ى ئازار بووه له‌ناو بازاڕى پیره‌مه‌گرون له هه‌ر سێ خۆپیشاندانه‌که‌دا کۆمه‌ڵێک خه‌ڵکى زۆر به‌شداریان تێداکردوه ،له داواکاریه‌کانیشیان وه‌اڵم��دان �ه‌وه‌ى داخوازیه‌کانى خۆپیشانده‌رانى سه‌راى ئازادى بووه ،له‌گه‌ڵ کێشه‌ی نه‌بوونی خزمه‌تگوزاری.
ده‌ربه‌ندیخان بۆ پشتگیرکردن له خۆپیشاندانه‌کانى شارى سلێمانى و داخوازیه‌کانیان رۆژى ()19ى شوبات له زیاتر له ( )300گه‌نجى ده‌ربه‌ندیخان له‌سه‌نته‌رى شاره‌ک ه خۆپیشاندان رێکخست و له‌کاتژمیر ()9ى هه‌مان شه‌و سه‌رله‌نوى گه‌نجان کۆبونهوه و بۆ ماوه‌ى کاتژمێرێک خۆپیشاندانیان ئه‌نجامدا ،ڕۆژى (20و )21شوبات بۆ دری��ژه‌دان به‌ناره‌زایه‌تیه‌کانیان جاریکىتر له‌سه‌نته‌رى شاره‌ک ه کۆبونهوه درێژه‌یان بۆخۆپیشاندانه‌کانیاندا داواى ئازادى و چهسپاندنى داپه‌روه‌رى کۆمه‌اڵیه‌تى و سیاسیان ده‌کرد ،ژماره‌یه‌ک له گه‌نجى که‌الر ک ه به‌پێ له‌شارى که‌الره‌و‌ه به‌رێکه‌وتبون گه‌یشت ه ناو ده‌ربه‌ندیخان و له‌الیه‌ن گه‌نجانه‌و‌ه و درێژه‌یان به‌خۆپیشاندانه‌که‌یاندا ،هه‌روه‌ها خۆپیشاندانى گه‌نجانى شارى ده‌ربه‌ندیخان له‌رۆژانى ( 22و 25و 26و )27به‌رده‌وامى هه‌بوو .له‌رۆژى ( )5ى ئادار که له‌الیه‌ن ئه‌نجومه‌نى کاتى سه‌راى ئازادیه‌و‌ه مانگرتنى سه‌رتاسه‌رى ڕاگه‌یه‌ندرا ،بۆپشتگیرى کردنیان سه‌رله‌نوى ,گه‌نجانى ده‌ربه‌ندیخان خۆپیشاندانێکى بێ مۆڵه‌ت و رێکخراویان ئه‌نجامدا ل ه نزیک پارکى ن��او ب��ازاڕه‌ک � ه ل ه س���ه‌رداواى زۆری��ن�هى ئاماده‌بوانى ئه‌و خۆپیشاندانه‌و‌ه ئه‌و پار‌که‌یان ناونا ( مه‌یدانى هه‌ڵوێست ) رۆژى ( )6ى ئادار به‌هه‌مان شێوه‌ی خۆپیشاندان به‌رده‌وامبوو له‌یادى کاره‌ساتى کیمیابارانکردنى شارى هه‌ڵه‌بجه‌ى شه‌هیدا ( )16ئازار کۆبونه‌وه‌یکى جه‌ماوه‌رى به‌ریوه‌چوو.
کۆیه -3خه‌رجکردنى ( )20ملیار $له داهاتى نه‌وتى بیره نه‌وته‌کانى ته‌ق ته‌ق بۆ شارى کۆیه. -4دانانى بهرپرسه حکومیه‌کان به‌بێ جیاوازى واته دوور ل ه حزبایه‌تى. -5خه‌رجکردنى پاره به‌بێ جیاوازى بۆگه‌ڕه‌که‌کانى شارى کۆیه. -6دروستکردنى پااڵوگه‌یه‌کى نه‌وت ل ه سنوورى شارى کۆیه( .الوانى ئه‌و شار‌ه له‌به‌ر بێ ئیشى ئه‌و شاره‌یان چۆڵ کردووه ئه‌م ه له راپۆرتێکى پێشترى الپه‌ره‌ى گه‌نجانى (چه‌تر)دا ئاماژه‌ى بۆ کراوه). -7دروستکردنى سه‌کۆیه‌کى ئازاد بۆ خۆپیشاندان و ده‌ربڕینى ده‌نگى ئازاد. -8پێدانى مۆڵه‌ت به خۆپیشانده‌ران.
ههڵهبجه بجه تیایدا چه‌ندین پۆلیس له کۆى ڕۆژانى خۆپیشاندانه‌کاندا ک ه ڕۆژانى ( )2/22و ( )2/23و ڕۆژانى دواتر تا ( )3/24و ( )3/25ل ه هه‌ڵه و ئه‌فسه‌‌ر و ده‌یان خۆپیشانده‌ر بریندار بوون و دوو پۆلیسیش شه‌هید بوون ،سه‌ره‌ڕای پشتیوانی داواکانی سلێمانی گروپى دیالۆگ له ههڵهبجه ئه‌م داواکاریانه‌یان ههیه. -1ده‌ست له‌کارکێشانه‌وه‌ى به‌رپرسانى یه‌که‌ی ئیدارى شاره‌که‌و لێکۆڵینهوه له‌روداوه‌کانى رابردوو. -2ده‌ستبه‌جێ کردنى ههڵهبجه به‌ئیداره‌یه‌کى سه‌ربه‌خۆ له‌الیه‌ن خه‌ڵکانى پسپۆر و ته‌کنۆکراته‌وه. -3بوونى کاره‌باى به‌رده‌وامى شارهکه. -4کردنه‌وه‌ى مه‌رزى سازان و به‌ستنه‌وه‌ى به‌ناوچه‌ى گه‌رمیانه‌وه. -5هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ى کۆمه‌ڵه‌ی قوربانیانى هه‌ڵه‌بجه‌و دانانى کۆمه‌ڵه‌یه‌کى سه‌ربه‌خۆ و ناردن ه ده‌ره‌وه‌ى سه‌رجه‌م به‌رکه‌وتوانى کیمیاوى. -6قه‌ره‌بووکردنه‌وه‌ى سه‌رجه‌م هاواڵتیانى شارى هه‌ڵه‌بجه‌و دروستکردنه‌وه‌ى سه‌رجه‌م خانووه روخاوه‌کانى هه‌ڵه‌بجه‌و ده‌وروبه‌رى. -7لێخۆشبوون له‌خه‌ڵکى هه‌ڵه‌بج ه له‌باج‌و گه‌ڕانه‌وه‌ى سه‌رجه‌م ئه‌و موڵکوماڵ و زه‌ویانه‌ی ده‌ستى به‌سه‌رداگیراو‌ه له‌الیه‌ن حزب و حکومهتهوه. -8هاندانى که‌رتى تایبه‌ت و وه‌به‌رهێنان له‌هه‌ڵه‌بجه‌و ره‌خساندنی هه‌لى کار بۆخه‌ڵکى ههڵهبجه.
رزگاری پاش نوێژى عه‌سر ڕۆژى ()9ى ئازار ژماره‌یه‌ک له‌گه‌نجانى ناحیه‌ى ڕزگارى خۆپیشاندانێکیان سازدا ،به‌اڵم له‌الیه‌ن هێزه‌کانى ئاسایشهوه رێگریان لێکراو ( )12که‌سیان لێ ده‌ستگیرکردن‌و دواتر ئ��ازادی��ان ک��ردن ،هاوکات به‌هۆى توندوتیژی هێزه ئه‌منیه‌کانه‌و‌ه ( )4که‌س برینداربون‌و کامێرا له‌په‌یامنێرى که‌ناڵى ئاسمانى سپێده سه‌ندراو هێزێکى زۆریش له‌ناحیه‌که‌دا باڵوه‌یان پێکرا. داواکارى خۆپیشانده‌رانى ناحیه‌ى رزگارى سه‌ره‌ڕاى پشتگیریان له داخوازیه‌کانى سه‌راى ئازادى
1ـ ئیدانه‌کردنى سه‌رجه‌م جۆره‌کانى توندوتیژى له‌الیه‌ن دهسهاڵتهوه به‌رامبه‌ر خۆپیشانده‌ران چونک ه ته‌قه‌کردن‌و خوێنڕشتن پێچه‌وانه‌ى بنه‌ماکانى دیموکراسی و مافى مرۆڤه.
2ـ سه‌رجه‌م داواکاریه‌کانى ئه‌نجومه‌نى کاتى سه‌راى ئازادى جێبه‌جێبکرێن. 3ـ ئاشکراکردنى پاره‌ى شیرینى گرێبه‌سته نه‌وتیه‌کان‌و سودمه‌ندبونى خه‌ڵکى گه‌رمیان له‌داهاتى نه‌وتى ناوچه‌که. 4ـ به‌پارێزگاکردنى ئیداره‌ى گه‌رمیان‌و البردنى ئه‌وبه‌رپرس ه حزبیانه‌ى که‌به‌م دواییانه پۆستى بااڵى حکومیان وه‌رگرتوه. 5ـ گۆڕینى به‌رپرسانى ئیدارى ناحیه‌ى رزگارى‌و که‌سانێک له‌جێگه‌یان دابنرێن که‌شاره‌زاو لێهاتوو له‌هه‌مانکاتدا خه‌ڵکى ناحیه‌که‌بن.
وه‌رگێڕان ساڵی یهکهم ژماره 49 دووشهممه 2711/1/8 - 2011/3/28
10
کورد له‌میدیا جیهانییه‌کاندا سه‌رچاوه‌ى دارایى راگه‌یاندنه‌کان ده‌بڕدرێن م��اڵ��پ �ه‌رى (ازاع����ه ال��ع��راق ال��ح��ر) راپۆرتێکى له‌سه‌ر سه‌رچاوه‌ى دارایى راگ���هی���ان���دن���هک���ان ب�ڵ�او ک���ردۆت���هوه و ئ�����ام�����اژه‌ى ب����ۆ ئ�����هوه ک������ردووه، حکومه‌تى ه�ه‌رێ��م ب��ڕی��اری داوه له چوارچێوه‌ى وه‌ستانه‌وه دژبه گه‌نده‌ڵى ه���اوک���ارى دارای�����ى ه �ه‌م��وو ک �ه‌ن��اڵ و ده‌زگ��اک��ان��ى راگ �هی��ان��دن ببڕێت. راپ��ۆرت �هک �ه ب��اس��ى ل���هوه ک���ردووه، ح���ک���وم���ه‌ت���ى ه����ه‌رێ����م ب���ڕی���ارێ���ک���ى ده‌رک����������ردووه ب���ۆ ب��ڕی��ن��ى م��ن��ح �هى مانگانه‌ى هه‌موو ده‌زگا و راگه‌یاندن‌ه ح���ک���وم���ى و ن��اح��ک��وم��ی��ی��هک��ان و راگ�هی��ان��دن�ه حزبییه‌کان ب �ه هه‌موو رۆژن����ام����ه و گ���ۆڤ���ار و ک �ه‌ن��اڵ��ى ته‌له‌ڤزیۆن و پێگه ئه‌لکترۆنیکانه‌وه. ئ���������ه‌وه‌ش خ���������راوه‌ت���������ه‌ڕوو ،ئ���ه‌م ب���ڕی���اره‌ى ح��ک��وم �ه‌ت پ���هی���وه‌ن���دى به راگ���هی���ان���دن���هک���هى (ب���ارزان���ى)ی���هوه ه���هی���ه ،ک���ه داواى ک������ردووه ح��زب�ه کوردییه‌کان و ده‌زگاکانى راگه‌یاندن ب �ه ئ�ه‌ه��ل��ى و ح��زب��ی �هوه س���ه‌رچ���اوه‌ى ب���ودج���هى خ���ۆی���ان ئ��اش��ک��را ب��ک �ه‌ن. له راپ��ۆرت�هک�ه‌دا (زان��ا رۆستایى) ئ �ه‌ن��دام��ى س �ه‌رک��ردای �ه‌ت��ى کۆمه‌ڵى ئیسالمى ق��س�هى ک���ردووه و ده‌ڵ��ێ��ت: ه����اوک����اری����ک����ردن����ى ده‌زگ����اک����ان����ى راگ��هی��ان��دن ل �ه الی���ه‌ن ح��ک��وم�ه‌ت�هوه یهکێکه له گه‌نده‌ڵییه‌کانى هه‌رێم.
هارون سه‌ردار و :ل ه کرمانجییه‌وه /ئازاد هه‌ولێری
س��اڵ��ی ( )2011ل�ه رۆژه �ه‌اڵت��ی ن��اوه‌ڕاس��ت��دا ب ه جموجۆڵه‌و‌ه ده‌ستی پێکرد .ل ه بنه‌مادا هه‌ستان و داواکاری گه‌الن بۆ ماف و ئازادیان گرنگ ه و ده‌بێ له الیه‌ن که‌سێتی و الیه‌نی شۆڕشگێر و دیموکراتیکه‌و‌ه پشتگیری لێ بکرێت .ئه‌و شتانه‌ی ک ه روویان داوه و روو ده‌ده‌ن له‌گه‌ڵ ژماره‌یه‌ک جیاوازی ئه‌نجام ده‌درێت. بۆیه پێویست ه کۆمه‌ڵگای کورد له‌م بواره‌دا ب ه وردی س�هی��ری قۆناغه‌ک ه بکات و ب� ه گ��وێ��ره‌ی پێویست هه‌ڵوێستی خۆی بنوێنێت. ب��اب�ه‌ت��ی س �ه‌ره‌ک��ی��ش ئ�ه‌م�هی�ه ک �ه ئ��ه‌و واڵت��ان �هی سه‌رهه‌ڵدان تیایاندا ده‌ستی پێکردوو‌ه وه‌ک یه‌ک ن��ی �ه .م���رۆڤ ن��ات��وان��ێ ه �ه‌م��ووی��ان ل �ه قۆناغێکدا هه‌ڵسه‌نگێنێت .وه‌ک نمونه؛ میسر و لیبیا نابن ب ه یه‌ک ،حوسنی موباره‌ک تا رۆژی دواییش پیاوه‌تی بۆ ئه‌مریکا ده‌کرد و ل ه زۆر رێکه‌وتنی دژی گه‌الندا شوێنی گ��رت��ووه؛ رێکه‌وتنی ج �ه‌زای �ه‌ر ،پیالنگێڕی ناونه‌ته‌وه‌یی له دژی عه‌بدۆاڵ ئۆجه‌الن) .موعه‌مه‌ر ق�ه‌زاف��ی تا دوای��ی ل ه دژی هه‌ژمونی ئه‌مریکا و رۆژئ��اوا وه‌ستایه‌وه .قه‌زافی ل ه ناو لیده‌رانی دونیادا یهکهم که‌س ه ک ه ب ه ئاشکرایی پشتگیری گه‌لی کوردی کرد .قه‌زافی الیه‌نی دژه‌دیموکراتیکی زۆره بۆ ریفورم به‌اڵم ل ه زۆر بواره‌و‌ه گه‌لی خۆی پاراست. بۆی ه ده‌بێ ل ه مۆنارشی واڵتانی وه‌ک میسر ،تونس، یه‌مه‌ن ،به‌حره‌ین ،قه‌ته‌ر و عه‌ره‌بستانی سعودی جیا بکرێته‌وه. دوو الیه‌نی شاری قاهیره له‌گه‌ڵ یه‌کتردا خه‌ریکی پێکدادانن فۆتۆBBC : ئه‌م بابهته رۆژان ه و کتوپڕ نه‌هاتۆت‌ه ئاراوه .ئه‌م ه ب ه پالن و چوارچێوه‌یه‌کی ئایدیۆلۆژیک پێک دێت .بده‌ن‌ه داواکارییه‌کانی گه‌لی کورد .بۆچی بۆ لیبیا ،رویشتووه .ئیتر دیاره که ئه‌م سیسته‌م‌ه چاره‌سه‌ری سیستم ه جێگیر نه‌بێت. ب ه گشتی ده‌بینرێت که سیستمی مۆدێرنیته‌ی پێشه‌نگانی مۆدێرنیته‌ی کاپیتالیست ،هه‌ژمونی میسر و تونس چه‌ند رۆژ ل ه سه‌ر یه‌ک بانگه‌وازی نین .سوسیالیزمی بونیادنراویش خۆی گه‌یاند‌ه بن‌به‌ست خۆیان له سه‌ر رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست هه‌ر سه‌دساڵ ده‌کرێت و ئابڵۆقه‌دان دێت ه رۆژه‌ڤه‌وه؟ کاتێک مرۆڤ و بوو به ئه‌زمونێکی خراپ .هێزه ئایینییه‌کانیش ل ه کاپیتالیست ل�ه‌گ�ه‌ڵ ه�ه‌م��وو ل��ق و شاخی خۆیه‌و‌ه جارێک به گوێره‌ی به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانی سه‌رڕاست له‌و به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییان ه {جگه له لیبیا} سه‌یر ده‌کات ،به‌رچاون .ئه‌وه‌ش بو به‌ڕێوه‌بردنی هه‌موو کۆمه‌ڵگا تێر ناتوانێ بێته وه‌اڵمده‌ری به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی دیموکراتیکی دهک�ه‌ن�هوه .پ��رۆژه‌ی ئ �ه‌وان له‌م سه‌دساڵه‌دا ،پ��رۆژه‌ی هه‌موویان ب ه کاپیتالیزمه‌و‌ه گرێدراون .که‌وات ه بۆ ده‌بێ ناکات .بۆی ه هه‌ر چهنده رێکخستن و ناساندنی ئهوه کۆمه‌ڵگا .دهب��ێ رۆشنبیرانی گه‌لی ع �ه‌ره‌ب ،باش رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاستی گهورهیه .ئه‌م پرۆژه‌ی ه ل ه پاش ئه‌م به‌ڕێوه‌به‌ران‌ه له الیه‌ن سه‌روه‌ره‌کانیانه‌و‌ه هه‌ڵوه‌شێنه‌وه؟ باش ناکرێت ،بۆ سه‌ربه‌خۆیی ئه‌تنیسیت ه و گه‌الن ،ئ �ه‌م س �ه‌رده‌م �هی گ��ه‌الن ببینن و ئهمه شه‌رمێکی ب�ه ده‌ی���ان س��اڵ�ه گ�ه‌الن��ی رۆژه��ه‌اڵت��ی ن��اوه‌ڕاس��ت سیستمی خۆبه‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی و ئازادی به شه‌ره‌ف ل ه گهورهیه که به‌رامبه‌ر داواکارییه‌کانی گه‌ل ،ئه‌وانیان هه‌ڵوه‌شاندنی یه‌کێتی سوڤیه‌ت به ک��رداری ب��ووه‌وه. گرنگترین هه‌نگاویش ئه‌مه‌ی ه که ب ه گوێره‌ی ئه‌م سه‌ربه‌خۆ و خ��اوه‌ن ده‌وڵه‌تن .ل ه هه‌مان کاتیشدا ئه‌م سیستمی کۆنفیدراڵیزمی دیموکراتیکدا به‌دی دێت .ل �ه ب�ه‌ڕێ��وه‌ب�ه‌رای�ه‌ت��ی��ی�هک��ی دی��م��وک��رات��ی��ک بێبهش پالنه ،پیالنگێڕی دژی عه‌بدواڵ ئۆجه‌الن بوو ک ه ب ه گه‌الن خۆیان وه‌ها ده‌بینن .به‌اڵم ب ه باشی روون دهبێتهوه ئه‌گه‌ر ئه‌م سیستمه ل ه رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست جێگیر هێشتووه .ب��ه‌اڵم ئ�ه‌گ�ه‌ر رۆشنبیرانی رۆژه �ه‌اڵت��ی ک ه خۆ ب ه خاوه‌ن ده‌وڵه‌ت زانین نابێت‌ه واتای ئازادی .بێ ،ده‌بێت ه شۆڕشی هه‌زار سااڵن و له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌ش ن��اوه‌ڕاس��ت به دڵنزمییه‌و‌ه سه‌یری بابه‌ته‌ک ه بکه‌ن، ئاسته‌نگی سه‌ره‌کی ل ه به‌رده‌م ئه‌م پرۆژ‌ه ده‌بینرا. هێنده‌ی که ل ه هه‌ندێک به‌ڵگه‌ی ویکیلیسیشدا ده‌بێ ئ�ه‌وه‌ش بوترێت که سه‌رهه‌ڵدانی گه‌لی کورد هه‌ژمونی کاپیتالیزم ئیتر ناتوانێ له سه‌ر ئه‌م خاک ه ده‌بێ نه‌ته‌وه‌ی کورد ب ه باشی ببینن و به‌دواداچوون ده‌رکه‌وتووه ،ئه‌مریکا بۆ ئه‌و واڵتانه‌ی که له ژووره‌و‌ه ئه‌گه‌ر ل ه رێگه‌ی میدیاشه‌و‌ه ب��ێ ،کاریگه‌ری ل ه فه‌رمانڕه‌وایی بکات .بۆیه ،ئ �ه‌وان ئه‌م سیستمه‌یان بۆ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌که‌ی بکه‌ن .هه‌ر چۆن نزیکی ناومان لێ بردن ،ئه‌م ه چه‌ند ساڵ ه ل ه ناو ئاماده‌کاری ب ه سه‌ر ئه‌و گه‌الن ه ههبووه .گه‌ل ل ه ناو گه‌رماییه‌کی بۆ خۆیان به خه‌ته‌ر بینی و ده‌ی��ان �ه‌وێ رێگری ل ه هه‌زار ساڵ پێش رێبه‌ر و فه‌رمانداری گه‌وره‌ی کورد، رێکخستنکردندایه .له‌خۆ کاتێک مرۆڤ ل ه لێدوانی گه‌وره‌دای ه و ئه‌مه‌ش ب �ه‌رده‌وام ده‌بێت .مسۆگه‌ر‌ه ک ه ته‌قینه‌وه‌ی کین و توڕه‌یی خه‌ڵک بگرن .له‌ناو ئه‌م سه‌الحه‌دین ،هه‌موو رۆژه�ه‌اڵت��ی ناوه‌ڕاستی رزگار ئه‌وان سه‌یر ده‌کات ،ئه‌م ه باش ده‌بینرێت .گه‌لی کورد ل ه ره‌وشێکی وه‌هادا ئه‌ڵته‌رناتیڤی ئازادیخوازان چۆن کۆمه‌ڵگایانه‌دا له ئاستی پێشه‌نگایه‌تی کۆمه‌ڵگادا کرد و دادپ���ه‌روه‌ری هێنا .له‌م سه‌رده‌مه‌شدا ئ��ازادی که‌سێک نی ه و ئه‌و کای ه به‌تاڵه .گومان نیه دوای ئه‌و رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست به پارادیگمای سه‌الحه‌دینی ب ه سااڵنه له‌ناو سه‌رهه‌ڵداندای ه و رووبه‌ڕووی توندوتیژی سیستمێک بێت؟ ئێمه ئه‌گه‌ر سه‌یری سیستمی کاپیتالیزم بکه‌ین ،سه‌رهه‌ڵدانانه‌ش ،هێزی سه‌رمایه‌دار بێنه سه‌ر حوکم سه‌رده‌م ،عه‌بدۆاڵ ئۆجه‌الن به‌دی دێت. بۆته‌و‌ه به‌اڵم نه‌بینراو‌ه که ئه‌مریکا یاخود به‌ریتانیا بانگه‌وازی به‌ڕێوه‌به‌رانی تورکیایان کردبێت که گوێ زۆرینه‌ی کۆمه‌ڵگا ناڕازیی‌ه و به‌ره‌و هه‌ڵوه‌شاندنه‌و‌ه و ئه‌مه‌ش ده‌بێت ه ه��ۆی به ده‌ی��ان ساڵی تریش ،ئه‌و سهرچاوهAzadiya Welat :
قه‌یرانی ناوه‌کی یابان؛ توڕه‌یی سروشت یان که‌مته‌رخه‌می
چاالکی بێ‌پسانه‌وه تا چاره‌سه‌ری رۆژن��������ام��������هی پ����ڕخ����وێ����ن����ه‌ری ()Günlükی تورکیا له ژم��اره‌ی رۆژی ( )2011/3/26هه‌واڵێک ل��هس��ه‌ر ک��ۆن��گ��ره‌ی رۆژن���ام���ه‌وان���ی ( )BDPو ( )KCDب�ڵاو دهک��ات�هوه که تێدا هاتووه ،سه‌الحه‌دین ده‌میرتاش و گولته‌ن کشاناک ،هاوسه‌رۆکانی پارتی ئاشتی و دیموکراسی ()BDP ل �ه‌گ �ه‌ڵ ئ�ه‌ح��م�ه‌د ت���ورک و ئایسه‌ل تۆغلوک ،هاوسه‌رۆکانی کۆنگره‌ی کۆمه‌ڵگای دیموکراتیک (،)KCD ل �ه ک��ۆن��گ��ره‌ی�هک��ی رۆژن��ام �ه‌وان��ی��دا له ب��اش��ووری رۆژه �ه‌اڵت��ی تورکیادا تیشکیان خسته س�ه‌ر ده‌ستێوه‌ردانی پۆلیس له چادره‌کانی چاره‌سه‌ری، ئۆپه‌راسیۆنه سه‌ربازییه‌کان و رووداوه سیاسییه‌کانی دوایی. ل �ه ک���ۆب���وون���ه‌وه‌ک���ه‌دا ده‌م��ی��رت��اش س���هب���اره‌ت ب���ه ئ���ه‌و ق��ۆن��اغ��هی که کێشه‌ی ک��ورد خ��ۆی گ�هی��ان��دووه‌ت�ه ئ�هوه ،وتی« :بهداخهوه هه‌شت ساڵه ل �ه س �ه‌رده‌م��ی ح��وک��م��ران��ی ()AKP گ���رێ���دراو ب��ه ک��ێ��ش �هی ک����ورد زۆر هه‌لی گ �هوره به فێڕۆ چ��وون .ئێمه ل�ه ب�ه‌رام��ب�ه‌ر درێ��ژک��ردن��ی قۆناغی بێ‌چاره‌سه‌ری رازی نابین)AKP( . به بیانوی هه‌ڵبژاردن و له ژێر ناوی کرانه‌وه‌ی دیموکراتیک ،قۆناغهکه درێژ دهکاتهوه .له الیه‌کی تریشه‌و‌ه له شوێنێکدا که به ئۆپه‌راسیۆینی پاکتاوکارانه ،زه‌مینه‌ی پێکدادان قووڵ ده‌کرێته‌وه ،کاتی ده‌ستێوه‌ردان به سیاسه‌تی مه‌ده‌نی هاتووه». ده‌م���ی���رت���اش ل���ه‌گ���ه‌ڵ ئ���ام���اژه به ه �ه‌ڵ��وێ��س��ت��ی گ����ه‌ل ل���ه ن������ه‌ورۆزی ()2011دا که گه‌وره‌ترین وه‌اڵمی به قۆناغهکه داوهتهوه وتی« :حکومه‌تی ( )AKPچ��ارهس �ه‌ری��ی �هک��ی ب��ۆ ئ�ه‌م کێشه‌یه نیه .ئێمه‌ش ده‌م��ان �ه‌وێ به چاالکی نافه‌رمانی مه‌ده‌نی له ده‌ست وه‌رده‌ینه قۆناغهکه .ئێتر سه‌بری گه‌ل له به‌رامبه‌ر هه‌ڵوێستی یاریکه‌رانه‌ی ()AKPهوه نهماوه».
گه‌النی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست چاوه‌ڕێی رێبه‌رن
سودابه جه‌وادی و :له فارسییه‌وه /هێمن عه‌لی
ل��ه ح��اڵ��ێ��ک��دا ک��ه ق�هی��ران��ی ن��اوه‌ک��ی ی��اب��ان هێشتا ب��ه‌رده‌وام��ه ،زۆرێ���ک له خه‌ڵکی ئه‌م واڵته زیاتر له هه‌ر کاتێک ،سه‌باره‌ت به پارێزراوی ناوه‌کی ناوه‌نده‌کانی به‌رهه‌مهێنانی وزه‌ی یابان بێ‌متمانه بوون. ئ���ه‌م ق �هی��ران �ه ل �ه واڵت��ێ��ک��دا رووی داوه که خاوه‌ن سێیه‌مین ئابووری جیهانه و به‌گشتی وا ده‌بینرا که خ��اوه‌ن سیستمی پارێزراوی ناوه‌کی متمانه‌پێکراوێکه .به‌اڵم به سااڵنه که پارێزراوی ناوه‌نده‌کانی به‌رهه‌مهێنانی وزه‌ی یابان دوای چه‌ند رووداوی ناوه‌کی به شێوه‌یه‌کی به‌هه‌ند کهوتۆته ژێر پرسیاره‌وه. رووداوه ناوه‌کییه‌کانی یابان
له ساڵی ()1999دا پێشێلکردنی یه‌کێک ل ه سه‌ره‌تاییترین رێساکانی پارێزراوی ناوه‌کی له ناوه‌ندی (توکی مۆرا) بووه هۆی تووشبوونی دوو کرێکار به ماده‌ی رادیۆئه‌کتیڤ و له ئاکامدا مه‌رگی ئه‌وان .به سهدان که‌س له دانیشتووانی ئه‌م ههرێمه ،تووشی ماده‌ی رادیوئه‌کتیڤ بوون و به سهدان که‌سی تر دوور خرانه‌وه بۆ هه‌رێمه‌کانی تر .رووداوی توکی مورا یه‌کێک له خراپترین کاره‌ساته‌کانی ناوه‌کی یابانه. له ساڵی ()2004دا که‌وتنه‌وه‌ی رووداو له ناوه‌ندی (میهاما) بووه هۆی مردنی پێنج که‌س، که‌چی به‌رپرسانی یابانی وتیان که رادیۆئه‌کتیڤ له ناوه‌نده‌وه بۆ دهرهوه دزه‌ی نهکردووه. له ساڵی ()2007دا زه‌وی له‌رزه‌یه‌کی توند که که‌ناره‌کانی باکووری رۆژئاوای یابانی هه‌ژاند، ب��ووه ه��ۆی ئاگرکه‌وتنه‌وه له ن��اوه‌ن��دی ناوه‌کی (کاشیوازاکی کاریوا) و درزبه‌ستنی بوورییه ئاوه‌کانی ئه‌م ناوه‌نده .رووداوی تریش روویان دا که له ئاستێکی نزمتردا نه‌بوون .کۆمپانیای کاره‌بای تۆکیۆ (ته‌پکۆ) ئۆپه‌راتۆری ژماره ی �هک��ی ن���اوه‌ن���دی ن���اوه‌ک���ی ف��ۆک��ۆش��ی��م��ای�ه له ئاشکراکردنی راپ���ۆرت س �هب��اره‌ت ب�ه چه‌ندین رووداوی ناوه‌کی دووری کرد.
باڵوبوونه‌وه‌ی ماده‌ی رادیۆئه‌کتیڤ ،هه‌ڕه‌ش ه ل ه خه‌ڵکی یابان له ساڵی ()2002دا ده‌وڵه‌تی یابان رایگه‌یاند که کۆمپانیای کاره‌بای تۆکیۆ راپۆرتی هه‌ڵه سه‌باره‌ت به ناوه‌نده‌کانی ناوه‌کی ئاشکرا ده‌کات. له دوای ئ �ه‌م لێدوانه ،چه‌ند ب�ه‌ڕێ��وه‌ب�ه‌ری ئه‌م کۆمپانیایه ده‌ستیان له کار کێشایه‌وه .زۆرێک له خه‌ڵکی یابان ،به‌رپرسانی ناوه‌نده ناوه‌کییه‌کان به که‌سانێکی موحافیزه‌کار ده‌زانن که ئاماده نین زانیارییه‌کان سه‌باره‌ت به‌م ناوه‌ندانه باڵو بکهنهوه. ی �هک��ێ��ک ل���ه گ��رن��گ��ت��ری��ن ره‌خ���ن���هک���ان که رۆژان���ی س �ه‌ره‌ت��ای ده‌رک �ه‌وت��ن��ی رووداوه‌ک����ه له ناوه‌ندی فۆکۆشیما له پسپۆرانی کۆمپانیای ک��اره‌ب��ای تۆکیۆ و ب�ه‌رپ��رس��ان��ی ی��اب��ان��ی هاته رۆژه‌ڤ �هوه ،نه‌داینی زانیاری روون و ده‌قیق بوو. ته‌نانه‌ت ئاژانسی نێونه‌ته‌وه‌یی وزه‌ی ئه‌تۆمی و ئه‌مریکاش له‌م بابهته ن��اڕازی ب��وون .یه‌کێک له رێنماییه‌کانی گرنگی ئاژانسی ناونه‌ته‌وه‌یی وزه‌ی ئه‌تۆمی ،سه‌ربه‌خۆیی سیاسی ـ سه‌ربازی به‌رپرسان و ئۆپه‌راتۆره پارێزراوییه ناوه‌کییه‌کانی
فۆتۆAP: ده‌کات
واڵته‌کانه تا نه‌که‌ونه ژێ��ر گوشاری ده‌وڵ �ه‌ت، حزب یان گروپێک بۆ به‌کارهێنانی ته‌دبیری پارێزراوی خۆیان. کۆمپانیای کاره‌بای تۆکیۆ له یه‌ک له سێی ناوه‌نده‌کانی یاباندا سه‌رمایه‌ی داناوه و مانگی پێشوو ،ده‌وڵ �ه‌ت��ی ی��اب��ان مۆڵه‌تی به‌ڕێوه‌بردنی ره‌ئاکتۆری ژماره یه‌کی ناوه‌ندی فۆکۆشیمای بۆ ( )10ساڵی تر به‌م کۆمپانیایه‌دا .به پێی رێنماییه‌کانی ئ��اژان��س ،وه‌ه���ا په‌یوه‌ندییه‌ک دژه له‌گه‌ڵ پره‌نسیبی سه‌ربه‌خۆیی ئۆپه‌راتۆره پارێزراوییه ناوه‌کییه‌کان. ئاشکرابوونی به‌ره‌به‌ره‌ی ره‌هه‌نده به‌رفراوانه‌کانی رووداوی ن��اوه‌ک��ی ن��اوه‌ن��دی فۆکۆشیما نیشان ده‌دات که دهب��ێ هێشتا ئه‌زمونێکی زیاتر له گه‌وره‌ترین کاره‌ساتی ناوه‌کی جیهان له ناوه‌ندی (چرنۆبیل) وه‌ربگرین. ( )25ساڵ پێش تهقینهوه له ناوه‌ندی ناوه‌کی چرنۆبیل ب��ووه هۆی وه‌ه��ا زایه‌ڵه‌یه‌کی مرۆیی
و ژێنگه‌یی که روانینی جیهانی سه‌باره‌ت به دام������ه‌زراوه ن��اوه‌ک��ی��ی �هک��ان به‌گشتی گ���ۆڕی. ئاژانسی نێونه‌ته‌وه‌یی وزه‌ی ئه‌تۆمی له ساڵی ()1996دا بۆ رێگریکردن له دووباره‌بوونه‌وه‌ی کارهساته ناوه‌کییه‌کانی وه‌ک زایه‌ڵه‌ی چرنۆبیل، په‌یماننامه‌ی نێونه‌ته‌وه‌یی پ��ارێ��زراوی ناوه‌کی ئه‌رێ کرد که هه‌موو واڵتانی ئه‌ندام جگه له ئێران واژویان کرد. ئامانجی ئه‌م په‌یماننامه ،گه‌یشتن به به‌رزترین ئ��اس��ت��ی پ����ارێ����زراوی ل��ه رێ��گ��هی ه��اوک��اری��ی �ه ن��ێ��ون�ه‌ت�ه‌وه‌ی��ی�هک��ان و تێگه‌یشتنی ه��اوب �هش له رێساکانی گ�ه‌ره‌ن��ت��ی پ��ارێ��زراوی ن��اوه‌ک��ی یان کلتووری ناوه‌کییه. ک��ل��ت��ووری ن��اوه‌ک��ی ن �ه ته‌نیا به‌کارهێنانی پ��ێ��ش��ک�ه‌وت��ووت��ری��ن ت�هک��ن��ۆل��وژی��ا ل �ه ب �ه‌رن��ام �ه و دروستکردنی رئاکتۆره‌کان دهگ��رێ��ت�هوه به‌ڵکو پ�����ه‌روه‌رده‌ی رێ��ک و پێکی ف �ه‌رم��ان��ب �ه‌ران له نزمترین پایه‌وه تا ئاستی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی سه‌باره‌ت به تازه‌ترین چ��اره‌ی پ��ارێ��زراوی و رێگری یان سنووردارکردنی خه‌ته‌ر له دامهزراوه ناوه‌کییه‌کان له‌خۆ ده‌گرێت. محه‌مه‌د ئ�ه‌ل��ب�ه‌رادع��ی ،س �ه‌رۆک��ی پێشووی ئاژانسی نێونه‌ته‌وه‌یی وزه‌ی ئه‌تۆمی ،له یه‌کێک له وتاره‌کانی دا وتی که ده‌توانرێت ته‌کنۆلۆژیای ن��اوه‌ک��ی داب��ی��ن بکرێت و ب��گ��وازرێ��ت �هوه ،ب�ه‌اڵم ئه‌وه‌ی دابین ناکرێت و ناگوازرێته‌وه ،کلتووری پ��ارێ��زراوی ناوه‌کییه که دهب��ێ فێرکاری بێ و ریشه بگرێت. دژب �ه‌ران��ی وزه‌ی ن��اوه‌ک��ی له‌گه‌ڵ ئ��ام��اژه به قه‌یرانی هه‌نووکه‌یی یابان ده‌ڵێن ناتوانرێ به پارێزراوی هیچ یه‌ک له دامهزراوه ناوه‌کییه‌کان ته‌نانه‌ت له پێشکه‌وتووترین واڵته‌کانی جیهانیش متمانه بکرێت .له‌و واڵتانه‌ی خاوه‌ن دیموکراسی و راگه‌یاندنی ئازادن ،هه‌واڵنێری ئازاد و کۆنترۆڵی دیموکراتیکی کاروباره‌کان ده‌توانێت له رێگری کردن له خه‌ته‌ره‌کانی ناوه‌نده‌کان به‌کاریگه‌ر بێت. به‌اڵم هه‌روه‌ها که قه‌یرانی هه‌نووکه‌یی یابان نیشان ده‌دات ،ته‌نانه‌ت له‌م واڵتانه‌دا هه‌وڵ ده‌درێت که رووداوه‌ک����ان و بێ‌دقه‌تیه‌کانی به‌رپرسانی ناوه‌نده ناوه‌کییه‌کان ئاشکرا نه‌بێت.
تیۆری
ڕۆڵى رێکخراو ه ناحکومییه‌کان ل ه پڕۆسه‌ى ب ه دیموکراتیزه‌کردنى کۆمه‌ڵگادا
ئاراسته‌یه‌کى دی��اری��ک��راو .ه �هروهه��ا رێکخراوه ناحکومییه‌کان دهت��وان��ن رۆڵێکى زۆر گرنگ بگێڕن ل �ه‌و واڵت��ان �هى ل�ه حاڵه‌تى گواستنه‌وه‌ى سیستمه‌که‌یانن بۆ دیمواکراسی .بۆ نموونه له واڵتانى ئه‌مریکاى التین به تایبه‌ت له به‌ڕازیل و شیلی .یارمه‌تیدانى ئه‌م رێکخراوانه زۆر گرنگه بۆ حکومه‌ته‌که ،چۆنکه زۆر جار ده‌توانێت له هه‌ڵه و الدان �هک��ان ل�ه بنه‌ما دیموکراتییه‌کان ئ��اگ��اداری��ان بکهنهوه .ئه‌مه‌ش له کۆتاییدا به قازانجى دیموکراسى ده‌شکێته‌وه .واتا رێکخراوه ناحکومییه‌کان دهت��وان��ن ببن به فلته‌رێک بۆ هه‌ڵسه‌نگاندنى ئه‌و دیموکراسیه‌یه که حکومه‌ته‌که په‌یڕه‌وى ده‌کات. ڕۆڵى رێکخراوه ناحکومییه‌کان له قه‌یران کۆمه‌اڵیه‌تیه‌کاندا
له ئینگلیزییه‌وه /شوان حه‌سه‌ن گ �هش �هى کۆمه‌ڵگاى م �هدهن��ى و سه‌رهه‌ڵدانى رێ��ک��خ��راوه ناحکومییه‌کان یهکێکه ل�ه دی��ارده ن��ک��وڵ��ی��ن �هک��راوه‌ک��ان��ى ئ��ێ��س��ت��اى ک��ۆم �ه‌ڵ��گ��اى ن��ێ��وه‌ده‌وڵ �ه‌ت��ی .ه�ه‌م��اه�ه‌ن��گ��ى ن��ێ��وان ده‌وڵ����ه‌ت و رێکخراوه‌کان و خاوه‌ن کار و هاواڵتییان یهکێکه له ڕێگا سه‌رکه‌وتووه‌کانى ئه‌م سه‌رده‌مه له پێناو ده‌سته‌به‌رکردنى ژیانێکى ئاسوده‌تر بۆ تاکه‌کانى کۆمه‌ڵگا .وێڕاى هه‌ندێ سه‌رنج و تێبینى له‌سه‌ر کار و هه‌ڵوێستى ئه‌م رێکخراوانه ،به‌اڵم رێکخراوه ناحکومییه‌کان رۆڵێکى زۆر گرنگ ده‌گێڕن له به‌رزکردنه‌وه‌وه‌ى ده‌نگى نه‌بیستراوى چینێکى به‌رباڵوى کۆمه‌ڵگا بۆ ده‌سه‌اڵت و ره‌چاوکردنى مافى ئ�ه‌وان له الیه‌ن ده‌وڵه‌ته‌وه له کاتى بڕیاره چاره‌نوس‌سازه‌کاندا. رێ��ک��خ��راوه ناحکومییه‌کان ک �ه ب �ه ()NGO ن���اس���راون ئ���ه‌و رێ��ک��خ��راوان �ه‌ن ک �ه ن��وێ��ن�ه‌رای�ه‌ت��ى حکومه‌تیان تێدا نیه و هیچ پله‌یه‌کى کارگێڕى ح��ک��وم��ی��ش��ی��ان ن��ی��ه ،ل���هب���ه‌ر ئ����هوه ن��اچ��ن �ه ن��او ڕێکه‌وتننامه نێوده‌وڵه‌تیه‌کانیشه‌وه ،به‌اڵم ڕێزیان دهگ��رن .ئه‌م رێکخراوانه زیاتر خۆبه‌خشن و کار ب��ۆ مه‌به‌ستێکى کۆمه‌اڵیه‌تى دهک���ه‌ن ،وات��ا له بنه‌ڕه‌تدا دروستبوونى ئه‌وان به‌هۆى بوونى قه‌یران و دیارده کلتورییه‌کانه‌وه‌یه .کارکردنى ئه‌وان زیاتر په‌یوه‌ندى به به‌ره‌وپێشچوونى کۆمه‌ڵگاوه ههیه له چاره‌سه‌رکردنى قه‌یرانى هه‌ژاری ،نادادپه‌روه‌ری، جیاوازى ڕه‌گه‌زی ،گه‌نده‌ڵی ،مافه‌کانى مرۆڤ و پڕۆسه‌ى به دیموکراتیزه‌کردن. ده‌وڵ��ه‌ت زۆرج��ار به ته‌نها ناتوانێ ڕووب���ه‌ڕووى ق �هی��ران �ه ئ��اب��ورى و ک��ۆم�ه‌اڵی�ه‌ت��ی�هک��ان ببێته‌وه به‌هۆى سروشتى قه‌یرانه‌کان و سنوردارى توانستى ده‌وڵ�ه‌ت�هک�ه خ��ۆی .ڕهنگه هه‌ندێ ج��ار ئه‌سڵه‌ن ده‌وڵه‌ته‌که نه‌یه‌وێت کێشه‌که چاره‌سه‌ر بکات و دان به بوونیدا بنێت .له‌به‌ر ئهوه گرنگى رێکخراوه ناحکومییه‌کان ل��ێ��ره‌دا ئ �ه‌وه‌ی �ه ک�ه ی��اری��ده‌ده‌رى ده‌وڵه‌ت بن به پاراستنى سه‌ربه‌خۆیی و متمانه‌ى خ��ۆی��ان ل�ه ملمالنێکاندا ،و ئ��اگ��ادارک��ردن �ه‌وه‌ى ه��ه‌م ح��ک��وم�ه‌ت ه��ه‌م هاونیشتمانان .ه �هروهه��ا دهب��ێ��ت هه‌ماهه‌نگییه‌کى پ��ت�ه‌و ل�ه‌ن��ێ��وان خ��ودى رێکخراوه‌کاندا هه‌بێت و زۆرجار کۆده‌نگى دروست ب��ک�ه‌ن ل �هس �ه‌ر ح��ک��وم �ه‌ت .ک��ۆک��ب��وون��ى هه‌موو رێکخراوه‌کان له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌یه‌کى چاره‌نوسساز دواج��ار کاریگه‌رییه‌کى زۆر زیاتر ده‌بێت له‌وه‌ى ته‌نها یه‌ک رێکخراو ده‌نگ هه‌ڵبڕێت ،چونکه ک��ۆم�ه‌ڵ��گ��اک�ه ف��راوان��ت��ر ده‌ورووژێ������ت ده‌رب����اره‌ى مه‌سه‌له‌که .باشتر وای �ه ،رێکخراوه‌کان سنورى کارکردنى خۆیان دیارى بکه‌ن ،بۆ نمونه له‌سه‌ر ته‌نها یه‌ک کۆمه‌ڵگا یان به‌شێک له کۆمه‌لگاکه ئه‌مه‌ش له پێناو زیاتر کاریگه‌ربوونیان به تیشک خستنه‌سه‌ر ی���هک ئ��ام��ان��ج .س����ه‌ره‌ڕاى ه�ه‌م��وو ئه‌مانه‌ش مه‌سه‌له‌ى پیشه‌یىبوون گرنگترین دیمه‌نى رێکخراوه ناحکومییه‌کانه ،ئه‌و که‌سانه‌ى کار له‌م رێکخراوانه دهک�ه‌ن ده‌بێت به وات��ای وشه شاره‌زا بن له دانانى پ�لان ،ڕێکخستن ،جێبه‌جێکردن و ئاراسته‌کردنى کۆمه‌ڵگا به شێوه‌یه‌کى کاریگه‌ر. ئ�ه‌م�ه گ�ه‌ره‌ن��ت��ى جێبه‌جێبوونى ه �ه‌م��وو مه‌رجه سه‌ره‌کیه‌کانى تره. پ�هی��وه‌ن��دى ن��ێ��وان رێ��ک��خ��راوه ناحکومییه‌کان و کۆمه‌ڵگاى مه‌ده‌نى و پرۆسه‌ى دیموکراتیزه‌کردن به‌مشێوه‌یه‌یه .رێکخراوه ناحکومییه‌کان به‌شێکن له کۆمه‌ڵگاى مه‌ده‌نى و ده‌بنه هۆى به‌هێزبوونى کۆمه‌ڵگاکه به‌هۆى چاالکیه‌کانیانه‌وه .دواجار ک��ۆم �ه‌ڵ��گ��اى م��هدهن��ى ی��ارم �ه‌ت��ی��ده‌ره‌ى گ�هش�هى دیموکراسییه .ل�ه روان��گ �هى تێگه‌یشتنمان له په‌یوه‌ندى نێوان کۆمه‌ڵگاى مه‌ده‌نى و دیموکراسى دهگ �هی��ن �ه ئ���ه‌و ده‌رئ��ه‌ن��ج��ام��هى ک��ه رێ��ک��خ��راوه ناحکومییه‌کان ڕۆڵێکى بااڵیان ههیه له گه‌شه‌ى دیموکراسی .خ��ودى دی���ارده‌ى سه‌رهه‌ڵدانى ئه‌م رێ��ک��خ��راوه ناحکومیانه بهشێکه ل �ه سیستمه دیموکراسیه‌که .ه�ه‌ر بۆیه له واڵت �ه تۆتالیتار و نادیموکراسه‌کاندا ئ�ه‌م رێکخراوانه بوونێکى
››
رێکخراو ه ناحکومییه‌کان زۆرجار ده‌بن ب ه ئه‌مرى واقع و پێش ده‌وڵه‌تان ده‌که‌ون ل ه دۆزینه‌وه‌ى چاره‌سه‌رى گونجاو بۆ کێشه‌یه‌کى دیاریکراو
ڕۆڵى رێکخراوه ناحکومییه‌کان له چاره‌سه‌رکردنى کیشه و قه‌یرانه‌کانى کۆمه‌ڵگا زۆر کاریگه‌ره. ئ�ه‌م�هش ل�ه ڕێ��گ��اى خستنه‌ڕووى لێکۆڵینه‌وه‌ى م �هی��دان��ى و پ��ێ��ش��ک�ه‌ش‌ک��ردن��ى دات���ا و زان��ی��اری�ه به‌ده‌ستهاتووه‌کان له‌گه‌ڵ پێشنیارى تایبه‌ت ئه‌وان بۆ ئه‌م دای��ارده کۆمه‌اڵیه‌تیه .س�ه‌ره‌ڕاى هه‌وڵدان ب��ۆ ب �ه‌رق �ه‌رارک��ردن��ى ئاشتى ک��ۆم�ه‌الی�ه‌ت��ی ،ئه‌م رێ��ک��خ��راوان�ه دهت��وان��ن به‌شێک ل �ه پ��ڕۆس �هى به مه‌ده‌نی‌کردنى کۆمه‌ڵگا بگرنه ئه‌ستۆ ئه‌مه‌ش له ڕێگاى هۆشیارکردنه‌وه‌ى خه‌ڵک و راهێنان و ئاماده‌کردن نه‌وه‌یه‌ک له‌سه‌ر چه‌ند چه‌مێکى وه‌ک (سه‌رکرده‌ى الو ،تاکى کاریگه‌ر ،مافه‌کانى م���رۆڤ ،واق��ی�ع‌ب��ی��ن��ى ت���اک ،ئ �ه‌رک��ى ده‌وڵ���ه‌ت، به‌رپرسیارێتى خه‌ڵک) .هه‌روه‌ها چاودێریکردنى مافه‌کانى م��رۆڤ ب�ه یه‌کێکى ت��ر ل�ه ئه‌رکه ه�هره سه‌ره‌کییه‌کانى رێکخراوه ناحکومییه‌کان داده‌نرێت .ئه‌م رێکخراوانه ده‌بێت وه‌ک چاودێرێک به‌سه‌ر ده‌وڵه‌ته‌وه ،پارێزه‌رى مافى تاکه‌کانى ئه‌و کۆمه‌ڵگایه بێت .ئه‌مه‌ش به وات��اى شه‌ڕکردن له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌ته نایه‌ت به‌ڵکو ئاگادارکردنه‌وه‌ى ده‌وڵه‌ت و به‌رزکردنه‌وه‌ى راپۆرتى تایبه‌ت له‌گه‌ڵ
کاریگه‌ریان نیه ،به‌ڵکو ڕاسته‌وخۆ پاشکۆى حزبه هۆشیارکردنه‌وه‌ى تاکه‌کانى کۆمه‌ڵگا ده‌رباره‌ى ده‌سه‌اڵتداره‌کان یان دارده‌ستى حکومه‌ته‌کانن. پێشیلکارییه ئاشکرا و نهێنیه‌کانى مافه‌کانى ڕۆڵى رێکخراوه ناحکومییه‌کان م����رۆڤ ،وه‌ک؛ ده‌س��ت��گ��ی��رک��ردن��ى تاکه‌کانى له به‌هیزکردنى دیموکراسی سێ بۆچوونى به‌هێز ههیه ده‌رباره‌ى ئه‌وه‌ى که ئایا کۆمه‌ڵگا له پێدانى زانیارى یاسایی .بۆیه ده‌بێ ئه‌م رێکخراوانه پارێزه‌رى مافى خه‌ڵک بن. ئه‌م رێکخراوانه ده‌توانن ڕۆڵ بگێڕن یان نا. رێکخراوه ناحکومییه‌کان چۆن ده‌توانن ی���هک���ه‌م /س���روش���ت���ىب���وون و ئ���ام���اده‌گ���ی���ان له رۆڵى خۆیان بگێڕن؟ ک��ۆم�ه‌ڵ��گ��ادا وه‌ک ئه‌کته‌رێکى س�ه‌رب�ه‌خ��ۆ له دارای��ی و به‌ڕێوه‌بردندا ،ئهمه جۆرێک له هێز ل �ه‌پ��ێ��ن��او ک��ارک��ردن��ێ��ک��ى ک������ارادا ،رێ��ک��خ��راوه ده‌به‌خشێته دامه‌زراوه‌کانى ده‌وڵ�ه‌ت و کاریگه‌رى ناحکومییه‌کان دهب��ێ��ت ئ���اگ���ادارى ناسنامه‌ى له‌سه‌ر به‌ڕێوه‌بردیان ده‌بێت .ئه‌م سه‌ربه‌خۆبوونه‌ى پیشه‌یى خۆیان بن و بێالیهن بن له هه‌ڵسه‌نگاندن رێکخراوه ناحکومییه‌کان کاریگه‌رییه‌کى زۆرى و چ���ارهس���ه‌رى ق �هی��ران �هک��ان��ى ک��ۆم �ه‌ڵ��گ��ا ،وات��ا ده‌بێت به‌سه‌ر حکومه‌ت و کۆمه‌ڵگادا .چونکه شوێنکه‌وتنى ئایدیۆلۆژیاى گروپێکى تایبه‌ت بێ‌سانسۆێ و ت��رس دهت��وان��ن چاودێریان بکه‌ن .نه‌بن .چۆنکه دواجار به زیان بۆ خودى رێکخراوه‌که هه‌روه‌ها به‌هۆى سه‌ربه‌خۆبوونیانه‌وه ئاسانتر ده‌توانن دهگهڕێتهوه .پسپۆڕان چوار خاڵى بنه‌ڕه‌تیان دیاری په‌یوه‌ندى له‌گه‌ڵ رێکخراوه هاوچه‌شنه‌کانیان بگرن کردووه له پێناو کاریگه‌ربوونى رێکخراوه‌کان له و گروپى فشار دروست بکه‌ن .ئهمه هۆیه‌کى زۆر چاره‌سه‌رى کێشه‌کان و به‌ره‌وپێشبردنى کۆمه‌ڵگا: به‌هێزه که کاریگه‌رى ئه‌م رێکخراوانه له سیستمى ی�هک�ه‌م /دهب��ێ��ت ئ �ه‌و رێ��ک��خ��راوه ه�ه‌ڵ��ق��واڵوى ئه‌و کۆمه‌ڵگایه و ئ��اگ��ادارى کلتور و سیاسه‌ت و دیموکراسى هه‌ست پێده‌کرێت. دووه‌م /سروشتى کارى رێکخراو ناحکومییه‌کان کێشه‌کانى بێت و گیانى لێبورده‌یى و متمانه زی��ات��ر ئ��ی��ش��ک��ردن�ه ل��ه‌گ��ه‌ڵ خ�ه‌ڵ��ک��ى ڕه‌س����ه‌ن و به‌خۆکردن له دڵى خه‌ڵکه‌که‌دا بچێنێت. نیشته‌جێى ناوچه‌یه‌کى دیاریکراو و ئه‌و گروپه دووه‌م /دهب���ێ���ت ئ����ه‌و رێ���ک���خ���راوان���ه ه��اواڵت��ى پ �ه‌راوێ��زخ��راوان �هى کۆمه‌ڵگا ک�ه ب�ه‌ه��ۆى پێگه کۆمه‌ڵگاکه وه‌ک ره‌گه‌زێکى کارکردن سه‌یر کۆمه‌اڵیه‌تى و جوگرافیه‌که‌یانه‌وه به‌شداریان بکات و حساب بۆ بۆچوونیان بکات .ئه‌مه‌ش که‌متره له چاالکییه مه‌ده‌نییه‌کانى کۆمه‌ڵگا تا ب��ه ت��ێ��ک �ه‌ڵ��ب��وون ل �ه‌گ �ه‌ڵ��ی��ان و ل��ێ��ک��ۆڵ��ی��ن�هوه له راده‌یه‌ک فه‌رامۆش کراون .ئه‌م رێکخراوانه زیاتر مه‌ینه‌تییه‌کانیان ده‌سته‌به‌ر ده‌بێت. ڕه‌نگدانه‌وه‌ى ئه‌م گروپانه دهب��ن و ده‌نگى ئه‌وان سێیه‌م /ده‌بێت ستافى رێکخراوه ناحکومییه‌که ده‌گه‌یه‌نن به ده‌وڵه‌ت که حسابیان بۆ بکرێت له که‌سانى ش���اره‌زا و پسپۆڕ ب��ن ل �ه‌و مه‌سه‌النه‌ى کاتى دروستکردنى بڕیاردا و به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانى ده‌ستى بۆ ده‌به‌ن .ئهمه مه‌رجێکى یه‌کجار گرنگه. ئه‌وانیش له‌به‌رچاو بگیرێن .ئهمه له پرۆسه‌ى چۆنکه عه‌قڵى گهوره له پشت کارى گهورهیه. چواره‌م /ده‌بێت ئه‌و که‌سانه‌ى له‌و رێکخراوانه کار بڕیارداندا ڕه‌نگ ده‌داته‌وه. سێیه‌م /رێکخراوه ناحکومییه‌کان ده‌توانن ڕۆڵى دهک �ه‌ن ئ�ه‌و مه‌ترسى و زه‌حمه‌تیانه قبوڵ بکه‌ن چ��اودێ��ر ب��گ��ێ��ڕن ل �هس �ه‌ر ک���اروب���اره ن��اوخ��ۆی��ى و که ڕهنگه له ماوه‌ى کارکردنیان تووشیان ببێت. نیشتمانیه‌کانى حکومه‌ت ،هه‌روه‌ها دروستکردنی واتا کارکردنه‌که شه‌ڕکردنێکى یاساییه له‌گه‌ڵ گوشار بۆ گۆڕینى سیاسه‌تێک یان هاندان به هه‌موو دیارده خراپه‌کانى کۆمه‌ڵه‌گا ،ڕهنگه له
ساڵی یهکهم ژماره 49 دووشهممه 2711/1/8 - 2011/3/28
11
گۆشه‌یه‌کی تایبه‌ته ،هه‌فتانه ئه‌حالم مه‌نسور ده‌ینوسێت
قه‌ده‌ر نه‌مزانی ق �ه‌ده‌ری من ته‌نها هه‌ر نووسینه، به‌ڕاده‌یه‌ک قاچه‌کانی ئیفلیج کردووم و هه‌ر سه‌رم له دیوار ده‌دا و مێشکم ده‌ترکا و نه‌زیفی خوێن شانه‌کانم ت �ه‌ڕ و خوێناوی دهک��رد و ئیدی پێویست نه‌ده‌کرد سه‌یری ئاوێنه بکه‌م و به تفێک ورد و خاش بکه‌مه‌وه. ت��ف��ی م��ن ب���ه‌رده ک �ه وه‌ک م��ووش �هک له ده‌م��م �هوه ده‌رده‌چ��ێ��ت و رووی ئ �ه‌و کهسانه دهگ��رێ��ت �هوه ک �ه ک��ه‌رام��ه‌ت و شکۆمه‌ندی میلله‌ته‌که‌م ئه‌ڕوشێنن. ب �ه‌ق �ه‌د ش�هی��ت��ان ت����ووڕه‌م و ب �ه ق��ه‌د ره‌ح��م��ان هێمن و له‌سه‌رخۆمم و س�هب��رم ه�هی�ه .یانزه ساڵه ل�ه کوردستانم و ده‌س���ه‌اڵت کردمییه ب���ه‌رد ،ب �ه‌ردێ��ک ک �ه ورد و خ��اش نه‌بێت و سه‌نگین بێت و دوو چاوی هه‌بێت و بڕوانێته س��وڵ��ت��ان م �ه‌ح��م��وده‌ک��ان ،ف��ی��رع�ه‌ون�هک��ان که تاقه‌زمانیان زمانی چه‌قۆ بێت ،ده‌ست و پێی هاواڵتیان له‌ت و په‌ت بکه‌ن و له سوچێکدا له نه‌خۆشخانه‌کاندا فڕێیان بده‌ن ،پیالنێک بوو وه‌ک مه‌ته‌ڵی مندااڵن هه‌موو که‌سێک ئه‌توانێت هه‌ڵی بهێنێت. خۆزگه منیش فڕێ بدرێمه نه‌خۆشخانه‌یه‌ک، به‌اڵم ده‌زانم ده‌رده‌که‌م ده‌رمانی نییه ،ئه‌گینا شێتخانه‌ش ببوایه خۆمم له ناویدا ده‌دۆزییه‌وه. ئه‌مڕۆ من له‌گه‌ڵ ق �ه‌ده‌ری خۆم و جگه‌ره ده‌ژیم ،تا دێڕه‌کان درێژ ده‌بنه‌وه دوو ئهوهنده جگه‌ره‌کانم کورت ،کورت-تر ده‌بنه‌وه .بۆنی خوێن دهک �ه‌م ،کار له توندوتیژی تێپهڕیوه، ئێمه میلله‌تێکی ره‌ش و رووت بووین ،قه‌ت بۆنی دۆالرم��ان نه‌کردبوو ،که‌چی بلۆکی ژێر قنگی ده‌س �ه‌اڵت دۆالره ،لێفه‌کانیشیان هه‌ر دۆالره و هه‌روه‌ها سه‌رینه‌کانیان. ل �ه سییه‌کاندا ل �ه ش���اری خانه‌قین ()... ده‌رب���ه‌گ���ێ���ک���ی زۆر ده‌وڵ����ه‌م����ه‌ن����د ه���هب���وو، سه‌ماوه‌ری به روپیه داده‌گیرساند ،ته‌نها بۆ ئه‌وه‌ی سۆزانییه‌کانی چوار ده‌وری پێبکه‌نن. ژنێکی خانم و ج��وان ئ��ام��ۆزای خ��ۆی بوو هێنای و ت�ه‌اڵق��ی دا .ل�ه دوای��ی��دا بێ‌که‌س مایه‌وه ،پاره‌ی نه‌ما ،له که‌الوه‌یه‌کدا گیانی له‌ده‌ست دا ،خه‌ڵکی به‌زه‌ییان پێیا ده‌هاته‌وه، کفن‌یان ک��رد ،ک �هس و ک��اری پرسه‌یان بۆ دانه‌نا. م��ن دڵنیام ک�ه ق��ه‌ده‌ره‌ک��هی م��ن ب�ه هۆی وش �ه‌دووری��ن �هوه گیان له ده‌س��ت ده‌ده‌م .بۆیه ده‌زانم که‌ی ده‌مرم ،به‌اڵم ده‌شزانم میلله‌ته‌که‌م ق �ه‌ت ن��ام��رێ��ت ،س �ه‌ری زووح���اک و سوڵتان مه‌حمود و فیرعه‌ونه‌کان پان دهکاتهوه ،عه‌ره‌ب وته‌نی ئه‌گه‌ر عاریان هه‌بێت خۆپیشاندانی گۆڕه‌پانی ئازادی به‌سیان بێت. عێراقییه‌کان ب �ه س���ه‌دام ح��س��ێ��ن-ی��ان ده‌وت ئه‌گه‌ر ش�ه‌رم نه‌که‌یت هه‌موو شتێک بکه. (أن لم تستح أفعل ماتشا‌ء). ه�����ه‌م�����وو ک����هس����ێ����ک ک���ۆت���ای���ی���هک���هی ئیمپراتۆرییه‌تی به‌عسی بینی ،وا دی��اره ده‌سه‌اڵت که تا دوێنێ له شاخ بوو و دژی ده‌س �ه‌اڵت��ی س��ه‌دام حسێن تێده‌کۆشا ئه‌مڕۆ وێستگه‌یه‌دا تووشى ناڕه‌حه‌تى ببێت. ی�هک��ێ��ک ل �ه س��ی��ف�ه‌ت�هک��ان��ى ک���ارى رێ��ک��خ��راوه ناحکومییه‌کان بریتىیه له هه‌مه‌چه‌شنه‌یى و جیاوزى کارکردنیان له دروستکردنى کاریگه‌رى بۆ س�ه‌ر کۆمه‌ڵگا و ده‌وڵ���ه‌ت .ئه‌مه‌ش به‌هۆى زۆرى و هه‌مه‌چه‌شنه‌یى دیارده ئابورى و سیاسى و کۆمه‌اڵیه‌تیه‌کانى کۆمه‌ڵگاوه‌یه .ب��اوه‌ڕ وایه که ئه‌م جۆراوجۆریه‌تییه چهنده سوودى ههیه بۆ کۆمه‌ڵگا و ده‌وڵ�ه‌ت به هه‌مان ئه‌ندازه‌ش ڕهنگه زیانى هه‌بێت له الوازک��ردن��ى کۆمه‌ڵگا ئه‌گه‌ر هۆشیارییه‌ک ل�ه ئ���ارادا نه‌بێت ،ئ�ه‌م�هش به‌و پێوه‌ره‌ى که ئه‌م رێکخراوانه هه‌ندێ جار ب�ه‌ره‌وه ئایدیۆلۆژیایه‌کى دی��اری��ک��راو هه‌نگاو دهن��ێ��ن و ئه‌سڵه‌ن ره‌نگه پشت له داواکانى گه‌ل بکه‌ن. ڕێ���ک���خ���راوه ن��اح��ک��وم��ی��ی �هک��ان و ک��ۆم�ه‌ڵ��گ��اى نێوده‌وڵه‌تی له‌ماوه‌ى دوو ده‌یه‌ى ڕابردوودا ژماره‌ى رێکخراوه ناحکومییه‌کان ی�هک��ج��ار زۆر ب����ووه ،ئ�ه‌م�هش ب�ێ‌گ��وم��ان ک��ارى ک��ردۆت �ه س �ه‌ر جۆراوجۆرێتى کارکردنیان .له‌سه‌ر ئاستى نیوده‌وڵه‌تى کارکردنى ئه‌م رێکخراوانه شتێکى زۆر ویستراوه و له‌به‌ر ئه‌وه‌ى له
السایی دهک��ات �هوه ،وا ده‌زان��ن ک�هس ناوێرێ بڵێ «له‌ل». ه���ه‌ر ه���ه‌م���ووم���ان ئ��ۆپ��ۆزی��س��ی��ون��ی��ن و ه �ه‌ر یه‌کێک به شێوه‌یه‌ک ،نامانه‌وێ که‌رامه‌ت و شکۆمه‌ندیمان بروشێت ،ن��ان و ئ��ازادی و عه‌داڵه‌تمان ده‌وێ ،تف له گه‌نده‌ڵی ده‌که‌ین. ده‌سه‌اڵتێک که قێزه‌ون بوو بۆ چیمانه؟ م��ۆران �ه و ڤ��ای��رۆس وا خ�ه‌ری��ک��ن ل �ه ن���اوه‌وه ده‌س �ه‌اڵت هه‌ڵده‌ته‌کێنن ،خۆ پێرێ ئاگریان دایه په‌یکه‌ری حافز ئه‌سه‌د. به‌شار ئه‌سه‌د ریزی گرتووه ،به‌میراتی هه‌موو گه‌نده‌ڵییه‌کی بۆ مایه‌وه له باوکی ،که‌چی ئێستا ده‌ستی له‌سه‌ر ده‌سکی عه‌رشه‌که‌ی دایه و ده‌زانێ که ده‌له‌رزێ و ده‌که‌وێ ،خوا بکات تا هه‌زار ساڵ روسیا پشتی بگرێت. ئ���ه‌م���ڕۆ رۆژی ق��ام��ش��ل��ۆ و ح���ه‌ل���هب و عه‌فرینه ،رۆژی {جگه‌رخوێن}ه ،به‌ڵێ رۆژی شیعره‌کانیه‌تی ،گه‌نجان به ده‌م شۆڕشکردنه‌وه بیکه‌ن به دروشم. ب��اش�ه ک �ه ج���ارێ ن��ه‌م��ردووم و س��ب�هی دوو سبه‌ی به ئ���ازادی قامشلۆ ده‌بینم و بۆنی حه‌له‌ب دهک �ه‌م و ماچی ئ�ه‌و کچه جوانانه دهک �ه‌م و له‌وانه‌شه ه�ه‌ر له الی��ان بمێنمه‌وه. چۆنکه له وه‌ته‌ی له کوردستانم نه‌چووم بۆ ئێران و نه تورکیا و نه سوریا .بڕیارم دابوو تا ک��ورده‌ک��ان ئ��ازاد نه‌بن قاچم نه‌چێته ئه‌و شوێنانه. مامۆستا جگه‌رخوێن ل�ه پ��اری �س‌دا یه‌کتریمان بینی و ئ �ه‌م ال و ئه‌و الوی یه‌کتریمان ماچ کرد ،گریام ،زۆر گریام ،ب �ه‌اڵم ئه‌مڕۆ پێده‌که‌نم ،چۆنکه له گۆڕه‌پانی ئ��ازادی له سلێمانی شۆڕشه ،له قه‌ندیل شۆڕشه ،له قامشلۆ و ...شۆڕشه. مامۆستا جگه‌رخوێن جگه‌ری منیشیان کرد به خوێن ،ئه‌ز کچا ته‌مه ،کچا بچوکا ته‌مه ،له شیعره‌کانت تێده‌گه‌م ،ئه‌ی پاڵه‌وان ئه‌ی باوکی زارۆکان و جه‌وانانی کورد. ئیرۆ رۆژا ش��ۆرش�ه ،ل�ه ن���ه‌ورۆزدا ک��وردان هه‌ڵپه‌ڕین ،سبه‌ینێش ده‌رگ���ای زیندانه‌کان ده‌شکێنن و زیندانیه کورده‌کان ئازاد ده‌بن... ئای میلله‌ته‌که‌م! ئه‌گه‌ر بزانی چه‌ندێ پشتم شکاوه بۆ تۆ، چه‌ندێ چاوه‌کانم کوێر بوون بۆ تۆ ،چه‌ندێ ج��گ �ه‌رم ل���ه‌ت ل���ه‌ت ب���ووه ب��ۆ ش�ه‌ه��ی��دک��ان��ت، بۆیه ههمیشه پشتم ش��ک��اوه ،ب �ه‌اڵم دڵنیام ک�ه ه�ه‌ت��اوی ک��وردس��ت��ان وا ت��ازه هه‌ڵهاتووه و تیشکه‌که‌ی به‌رچاوه‌کانم که‌وتووه ،بۆیه چیدی له‌مه‌ودوا بێ‌هیوا نابم و تا هه‌تاهه‌تایه ب���ه ئ����ااڵی ک���وردس���ت���ان ده‌س��ت��هک��ان��م ب���ه‌رز ده‌که‌مه‌وه ،با بشه‌کێته‌وه ،تا ئه‌و ساته هه‌موو کوردستان هه‌نگاو به هه‌نگاو به ئازادییهوه پیرۆز ده‌که‌م. ئه‌مڕۆ رۆژی منه ،رۆژی هه‌موو کوردێکی ره‌س���ه‌ن و ئ����ازاده ،وه‌ک ژن��ان��ی ک��وردس��ت��ان ه�ه‌ل��ه�ه‌ل�ه دهک��ێ��ش��م و ب �ه ق��ورب��ان��ی شه‌هیده پیرۆزه‌کان ده‌بم. به‌رژه‌وه‌ندى خه‌ڵک و رێکخراوه‌کانه ،زۆر هاوکارى ده‌کرێن له الی �ه‌ن خ��ودى خه‌ڵکه‌که‌وه .س �ه‌ره‌ڕاى ئه‌مه‌ش ئه‌م رێکخراوانه به‌هۆى هه‌بوونى خه‌ڵکى پڕۆفیشناڵ و شاره‌زا له کێشه نیوده‌وڵه‌تیه‌کاندا له‌به‌رئه‌وه گوێ بۆ قسه‌کانیان ده‌گیرێت زۆرجار ده‌بن به ئه‌مرى واقع و پێش ده‌وڵه‌تان ده‌که‌ون له دۆزی��ن �ه‌وه‌ى چ��ارهس�ه‌رى گونجاو بۆ کێشه‌یه‌کى دیاریکراو .ئه‌مه‌ش به دانپیانانى رێکخراوى نهتهوه یه‌کگرتووه‌کان و رێکخراوه داراییه‌کانى جیهان پشتڕاست کراوه‌ته‌وه .خودى نهتهوه یه‌کگرتوه‌کان و له ڕێگه‌ى ئه‌نجومه‌نى ئاسایشهوه هۆبه‌یه‌کى هاریکارى کردۆتهوه بۆ هه‌ماهه‌نگیکردن له‌گه‌ڵ رێکخراوه ناحکومییه‌کاندا .به‌اڵم ئه‌م رێکخراوانه هیچ پله‌یه‌کیان نیه له پێکهاته‌ى ئه‌نجومه‌نى ئاسایش و به‌شه‌کانى ترى نهتهوه یه‌کگرووه‌کان، ک��ارى ئ �ه‌وان ته‌نها هه‌ماهه‌نگى و گۆڕینه‌وه‌ى زانیاریه .ئێستا ئه‌م رێکخراوانه بوون به به‌شدارێکى ک��ارا له دروستکردنى بریار به تایبه‌ت بڕیاره تایبه‌تمه‌نده‌کان به واڵته ناگه‌شه‌سه‌ندووه‌کان. سهرچاوهNew York times :
گه‌جنان ساڵی یهکهم ژماره 49 دووشهممه 2711/1/8 - 2011/2/28
12
یه‌کێتى نه‌ته‌وه‌یى گه‌نجان رۆژى ()3/16 ل ه هه‌ر چوارپارچه‌ى ئاسۆ جه‌وهه‌ر ک������وردس������ت������ان������هوه نوێنه‌رانى گه‌نجانى ک��ورد له ئامه‌دى باکورى کوردستان «ک��ۆن��ف��ران��س��ى ن��ه‌ت��ه‌وه‌ی��ى گه‌نجانى ک���ورد»ی���ان ب �هس��ت ،گه‌نجانى ک��ورد مێژوویان نوسییه‌وه ،له رۆژێکدا ک ه که‌سێتى کورد و گه‌له‌که‌ى ل ه ته‌واوى دنیادا ده‌کوژرا و قڕده‌کرا ئێمه‌ى گه‌نجان ئه‌و رۆژه‌م��ان کرده ده‌ستپێکى یه‌کێتى نه‌ته‌وه‌یى گه‌نجانى ک��ورد ،له‌به‌رامبه‌ر مێژووشدا ره‌خنه‌مان ل ه خۆمانگرت، گه‌ر گه‌نجانى کورد یه‌کگرتوو بوونای ه و خاوه‌ن هێڵێکى سیاسى و رێکخستن و رۆحێکى ن�ه‌ت�ه‌وه‌ی��ى ب��وون��ای� ه ده‌شیا جینۆسایدى ههڵهبجه روینه‌دابایه. ل���� ه ج���وگ���راف���ی���اى ی �هک��خ��س��ت��ن��ى ک���وردس���ت���ان���دا ن���ووس���ی���ن���ه‌وه‌ى م��ێ��ژوو الپه‌ڕه‌کانى به‌ده‌ستى ئێم ه هه‌ڵده‌داته‌وه؛ ئه‌و جوگرافیایه‌ى که ل ه مێژ‌ه به‌درخان پاشا و عوسمان سه‌برى و پێشه‌وا قازى و زه‌بیحى و ئیبراهم ئه‌حمه‌د ،خوێنى گه‌نج بوونیان خسته خانه‌کانى رێکخستن و یه‌کخستنى کوردستانهوه ،ئه‌وه‌تا ئێم ه ێ هه‌نگاو به‌ره‌و ئه‌ستێرانى به‌رۆحێکى نو خه‌یاڵى ئێوه ده‌نێین ،ئێوه‌یه له نێو سته‌م و چه‌رمه‌سه‌رى رۆژگاراندا ،هه‌نگاوتان نا به‌ره‌و سه‌رکه‌وتنى ئێمه ،ئیدى ئێم ه ده‌رفه‌تى هه‌نگاومان نییه ده‌بێت چیدى زووت��ره به‌خار ب �ه‌ره‌وه یه‌کێتى نه‌ته‌وه‌یى به‌ڕێبکه‌وین .ده‌رف���ه‌ت و که‌سێتى و قۆناغیش بۆ ئهمه ئاماده‌یه ،ئه‌وه‌ته وا ده‌بین ه خاوه‌نى که‌سێتیى کوردى ئازاد، له‌مه‌شدا ره‌وشى رۆژهه‌اڵتى ناوه‌ڕاست ده‌رفه‌تى ئه‌وه‌ى تێدای ه که کورد ل ه وه‌ها قۆناغێکدا پێگه‌ى خۆى دیارى بکات، م��اف و ت��وان��اى ئ �ه‌وه‌ش��م��ان ه�هی�ه ک ه سێتى کورد و گه‌نجى کورد بگه‌یه‌نین ه سه‌رکه‌وتنى یه‌کێتى نه‌ته‌وه‌یى. ل ه ئێستادا ئه‌رکێکى مێژوویى ل ه خۆماندا هه‌ڵده‌گرین بۆ بنیادنانى ئه‌و کۆمه‌ڵگایه‌ى ک ه ل ه که‌سێتى ئێمه‌ى گه‌نجدا دهکهوێته سه‌رپێ ،بێگومان بۆ رێکردنى ئه‌م کۆمه‌ڵگایه‌ش پێویستى ب ه بڕیارى ئێمه‌یه ،تا به‌ڵێن به خۆمان و خاکه‌که‌مان بده‌ین که یه‌کێتیه‌کى ن�ه‌ت�ه‌وه‌ی��ى ل� ه ب��ۆت �هى ن �ه‌ت �ه‌وه‌پ �ه‌روه‌رى دیموکراتیدا خۆمان ل ه به‌رامبه‌ر هێرشى ئه‌و شارستانیانه‌دا راستکه‌ینه‌وه‌و بڵێن نا بۆ قوتدان و سڕینه‌وه‌ى جیاوازیه‌کان. ن�ه‌ت�ه‌وه‌پ�ه‌رس��ت��ان� ه نزیکى بابه‌ته‌ک ه نابمه‌وه ،ب �ه‌اڵم رستیه‌ک ههیه ،گه‌ر ل� ه هێڵێکى سیاسیدا گه‌نجانمان ب ه رێکخسته ب��ن ،ئ �هوه گه‌نجانى ک��ورد ده‌توانێت رێبه‌رایه‌تى شۆڕى رۆژهه‌اڵتى ن��اوڕاس��ت ب��ک��ات ،زه‌م��ی��ن� ه م��رۆی��ى و ئابوورى و جوگرافیه‌کان ئه‌و درفه‌ته‌یان سازاندوه ،رۆژهه‌اڵتى ناوه‌ڕاستیش ل ه نێو پچراندنێکى سیاسى و کۆمه‌اڵیه‌تیدایه، ماته‌وزه‌ى گه‌نجى کوردیش ل ه گه‌نجانى ت���ورک ،ع���ه‌ره‌ب ،ف���ارس و ئه‌رمه‌نى که‌متر نییه ،ئه‌گه‌ر سیاسیانه‌تر نزیک ب��ی��ن�هوه ،ئ���ه‌وا واڵت��ان��ى ع���ه‌ره‌ب له‌نێو ناکۆکى و گێژاوى شۆڕى کۆمه‌اڵیه‌تى و تورکیا و ئێرانیش به‌ده‌ست کێشه نێو خۆیه‌کان و ل ه الیه‌ک کێشه‌ى هه‌رێمى و ده‌ش��ی��ان �ه‌وێ��ت ب �ه‌ڕه‌ن��گ��ێ��ک ش��ێ��وه‌ى خ��ۆی��ان ب��دهن� ه رۆژه �ه‌اڵت��ى ن��اوه‌ڕاس��ت، له‌مه‌شدا ئه‌مریکا دژبه‌رێکیانه ،تا دێتیش توڕه‌یى گه‌نجانیشیان پتر به‌ره‌و هه‌ڵکشان ده‌چێت. ل����ه‌و چ���وارچ���ێ���وه‌ی���ه‌دا ی �هک �ه‌م��ی��ن هه‌نگاوێک ک ه ل ه گه‌نج بونى خۆماندا ده‌ینێین ب��ۆ یه‌کێتى ن�ه‌ت�ه‌وه‌ی��ى ک��ورد له هزر و ناخه‌وه سنور‌ه ده‌ستکرده‌کان ده‌سڕینه‌وه ،ئه‌م ه یه‌که‌مین بڕیارێک ه ک ه ده‌بێت پێش هه‌ر شتێک له خۆماندا بیده‌ین و ئینجا هه‌نگاو ب�ه‌ره‌و پ�ه‌روه‌د‌ه ک��ردن��ى خ��ۆم��ان ب��ده‌ی��ن ت��ا گهنجێکى نه‌ته‌وه‌ى دیموکرات بئافرێنین ،به‌مه‌ش دهت��وان��ی��ن پێش ل� ه گه‌نده‌ڵى و الوازى و ناکۆکى نێو ماڵى ک��ورد بگرین و هه‌نگاو ب �ه‌ره‌و ئافراندنى نیشتمانێکى ئازاد بنێین.
گه‌نجانى کورد بۆ سڕینه‌وه‌ى سنوره‌کان ل ه باکورى کوردستان ب ه یه‌ک گه‌یشتن
[ ئا /ئاسۆ جه‌وهه‌ر -ئامه‌د ]
فڕۆک ه جه‌نگیه‌کانى تورکیا هێشتا ب ه ئاسمانى ئ��ام��ه‌ددا ده‌س��وڕان��ه‌و ه و ده‌نگ ه گه‌وره‌که‌شى ده‌هات ه گوێى ئه‌و گه‌نجانه‌ى ک ه ل ه پارچه‌کانى کوردستانه‌و ه هاتبوون ب ه جلى کوردى ره‌نگاوڕه‌نگه‌و ه بیروڕاکانیان ل ه کۆنفرانسێکى نه‌ته‌وه‌یدا ده‌خسته‌ڕوو.
رۆژان��ى ( )2011/3/17-16له باکورى کورستان له ناوه‌ندى کلتورى جگه‌رخوێن ،یه‌که‌مین کۆنفرانسى نه‌ته‌وه‌یى گه‌نجانى کورد به‌سترا ،تێیدا جه‌ختکرایه‌و‌ه که گه‌نجان یه‌کده‌نگبن و هه‌ڵوێست وه‌ربگیرێت له‌سه‌ر ئه‌و هێرش و گوشارانه‌ى ده‌خرێن‌ه سه‌ر کورد و هه‌وڵ بۆ به‌ستنى کۆنفرانسى نه‌ته‌وه‌یى بدرێت ،ئاماژ‌ه بۆ ئه‌وشکرا بۆ به‌هێزکردنى گه‌نجانى کورد ئه‌نجومه‌نێک دابمه‌زرێندرێت و زمانى ستانده‌رى ک��وردی��ش کارى بۆ بکرێت .ئه‌نجامنامه‌ى کۆنفرانسه‌که‌ش له ()15 خاڵدا دی��ارى کرا http://chatrpress.com/ 10=LinkID&3782=Detail.aspx?id محه‌مه‌د سه‌عید ،ته‌مه‌ن ( )25ساڵ گه‌نجێک ک ه له باکورى کوردستانهوه به‌شدارى کۆنفرانسه‌ک‌ه بوو ،ب ه (چه‌تر)ى وت« :له‌به‌ر ئه‌وه‌ى یه‌که‌مین کۆنفرانس‌ه زۆر گرنگه ،گفتوگۆى فراوانى تێدا ده‌کرێت ،ده‌مه‌وێت ئه‌م کۆنفرانس‌ه له پارچه‌کانى ترى کوردستانیشدا ببه‌سترێت. ل�ه م��ێ��ژوى ک��وردس��ت��ان��دا هیچ کاتێک رێ��ک��خ��راو و کۆمه‌ڵه‌کانى کورد نه‌هاتوونه‌ت‌ه الى یه‌ک ،له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ه ئه‌م کۆنفرانس‌ه یه‌که‌مینجار‌ه ئه‌و بۆشایی‌ه پڕده‌کاته‌وه. محه‌مه‌د ،ئ�ه‌وه‌ش��ى وت :پێویسته ه�ه‌ر رێکخراوێکى گه‌نجان که هاتون یه‌که‌مجار رۆحى نه‌ته‌وه‌یى پێش بخه‌ن و ئایدیۆلۆژیاى حزبى وه‌ال بنێن کار بۆ یه‌کێتى نه‌ته‌وه‌یى بکه‌ن». ژی���ان ئاقبلوت ،ت �ه‌م �ه‌ن ( )18س��اڵ ل �ه ب��اک��ورى
رۆڵى خۆیان بگێڕن. هه‌روه‌ها کۆنفرانس بڕیاریدا ساڵى داهاتوو کۆنفرانسى دووه‌مى خۆى له باشورى کوردستان ببه‌ستێت و تێبکۆشرێت بۆ پاراستنى ده‌ستکه‌وته‌کانى باشورى کوردستان و رۆژى ( )3\16هه‌وڵبدرێت به رۆژى جینۆساید بناسێندرێت. فه‌هارد تۆفیق ،ته‌مه‌ن ( )29ساڵ ،ئه‌م گه‌نج‌ه ل ه باشورى کوردستانهوه گه‌یشتوه‌ت‌ه ئامه‌د بۆ کۆنفرانسى نه‌ته‌وه‌یى گه‌نجانى کورد ،ئاماژ‌ه بۆ ئهوه ده‌کات که ئه‌م کۆنفرانس‌ه وه‌ک هه‌نگاوى یهکهم گرنگى تایبه‌تى هه‌ی ه که گه‌نجانى سه‌رجه‌م پارچه‌ى کوردستان کۆببنه‌و‌ه و ب ه هاوبه‌شى گفتوگۆ له‌باره‌ى کێشه‌کانى گه‌نجان و نه‌ته‌وه‌یى کوردهوه بکه‌ن ،جه‌ختیکرده‌وه :به‌ستنى کۆنفرانسه‌ک‌ه ل ه باکورى کوردستان الیه‌نێکى ترى گرنگى کۆنفرانسه‌که‌ی ه و جێگه‌ى دڵخۆشییه .فه‌رهاد ،وت��ى :له کۆنفرانسدا ده‌ربڕینى بیروڕا و بۆچونه‌کان تاڕاده‌یه‌کى زۆر ده‌رگاى بۆ ئاوااڵ بوو که ئازادانه له باره‌ى ته‌وه‌ره‌کانه‌و‌ه گفتوگۆ بکرێن ،ب�ه‌اڵم له روى به‌ڕێوه‌بردنه‌و‌ه الوازى پێوه دیار بوو .ناوبراو هێماى بۆ ئه‌وه‌شکرد ئامانجه‌کان له یهکهم کۆنفرانسدا له‌وه‌ی‌ه نه‌پێکێنرێت ،به‌اڵم هه‌نگاوێکى باش ه گه‌نجان شایی سه‌رکه‌وتنی کۆنفرانس ده‌که‌ن فۆتۆ :چه‌تر بۆ کۆنفرانسه‌کانى داهاتوو. سیپان سیامه‌ند ،ته‌مه‌ن ( )24س��اڵ ،له ئه‌ڵمانیاو‌ه کوردستان ،که جلێکى کوردى ره‌شى پۆشى بوو ،پێیوایه کوردستانهوه هاتبووه ش��ارى ئامه‌د بۆ به‌شداربوونى هاتووه بۆ کۆنفرانسه‌ک‌ه و ئاماژ‌ه بۆ ئهوه ده‌کات ک ه ئه‌م کۆنفرانس‌ه ده‌توانێت هه‌نگاو بنێت بۆ چاره‌سه‌رکردنى یه‌که‌مین کۆنفرانسى نه‌ته‌وه‌یى گه‌نجانى کورد ،قس ه سااڵنێک‌ه ئاماده‌کارى بۆ کۆنفرانسى گشتى نه‌ته‌وه‌یى کێشه‌کانى گه‌نجى کورد ،ژیان ،جه‌ختیکرده‌وه :پێویست ه له‌وه‌ده‌کات ،ئه‌م کۆنفرانس‌ه که‌م و کورتیه‌کانى گه‌نجانى ده‌کرێت و کۆنفرانسى ژنان و ته‌ندروستى و کلتورى و له‌م کۆنفرانسه‌و‌ه تێکۆشانى کچانى گه‌نجى کورد له‌هه‌ر کوردى هه‌رچوار پارچه‌ى کوردستانى بینى و کێشه‌ى وێژه‌ى به‌ستران و ئه‌مه‌ى گه‌نجانیش له‌و چوارچێوه‌یه‌دایه. چوار پارچه‌ى کوردستان پێش بخه‌ین. هه‌موو گه‌نجى کوردیش به یه‌ک کێشه زانى ،پێشوای ه رۆژى یهکهم له باره‌ى کێشه‌کانى گه‌نجانه‌و‌ه قسه‌کرا بوو، س ه ک ()270 ژم��اره‌ى ئه‌ندامانى کۆنفرانس کوردستانى ى ه پارچ چوار کورددا نجانى ه گ ه ل کۆنفرانس دووه‌م رۆژ له‌باره‌ى شێوازى چاره‌سه‌رى کێشه‌کانى قسه بوونى ه ن ى ه کێش هۆى ه گه‌نجانى رۆژهه‌اڵتى کوردستان ب ى ه وان ه ئ ه ک شکرد ه و ه ئ بۆ ى ه ئاماژ میدیا، خست» ک ه ی کرا و باسیش له شێوازى په‌یوه‌ندى و تێکه‌اڵوى گه‌نجانى اڵم ه ب ببن، ه ک ه کۆنفرانس پاسپۆرته‌و‌ه نه‌یانتوانى به‌شدارى رێگرن له یه‌کێتى نه‌ته‌وه‌یى گه‌نجانى ک��ورد ،کێشه‌ى هه‌رچوارپارچه‌ى کوردستانکرا ،گرنگى ئه‌م کۆنفرانس ه کۆنفرانس بڕیاریدا که گه‌نجانى رۆژهه‌اڵت دوو نوێنه‌ریان شێوه‌زاره‌کانى زمانى کوردى و سیسته‌مى سه‌رمایه‌داری و له‌وه‌دای‌ه که رۆحیه‌تێکى یه‌کگرتوویى دروست ده‌کات ک ه له ئه‌نجومه‌ندا هه‌بێت. نه‌بوونى په‌روه‌رده‌کردن‌ه له‌نێو کوردستاندا .ناوبراو ،جه‌ختى هه‌ر هێرش و توندوتیژیه‌ک له به‌رامبه‌ر کورد به‌کارهات ��اواى � رۆژئ ه ل �اڵ، � س ()23 ن ه م ه میدیا دێ��رک ،ت و رێن ه الب نجان ه گ م ه رد ه ب کانى ه رێگری بێت ه د ه ک ه و ه کرد گه‌نجان دژى ده‌وستنه‌و‌ه هه‌ڵوێست وه‌رده‌گرن.
یارى ده‌که‌م تا ئه‌و کات ه ک ه پیاو نه‌توانێت به‌رامبه‌رم بوه‌ستێت
[ دیدارى /کوردۆ فه‌ره‌ج ]
توندتر‌و نرخى زیاتره ،ئه‌ویش دوو به‌شه ،ته‌کنیک‌و مباره‌زه ،ئه‌وه‌ى من ده‌یکه‌م جۆرى مباره‌زه‌یه ،سێ خه‌اڵتى ناوخۆیى‌و دوو خه‌اڵتى ناوچه‌یشم به‌ده‌ست هێناوه ،دوو دانه‌شى برۆنز‌و دانه‌یه‌کشى قورقوشمه.
ژنانیش شان به‌شانى پیاوان ده‌ستیان داوه‌ت ه یارى کردن‌و ده‌یانه‌وێت چیتر پیاوان چه‌تر :ژنانى ئێران تاچه‌ند بایه‌خ به‌م نه‌توانن زاڵ بن به‌سه‌ر ژناندا ،هودا شێخ ئه‌حمه‌دى ل ه ساڵى ( ،)1970ل ه شارى سن ه یارییان ه ده‌ده‌ن؟ له‌دایکبووه ،بڕوانامه‌ى دبلۆمى هه‌ی ه ل ه یارى ته‌نها ده‌وڵه‌تێک که ده‌وڵه‌مه‌ند بێت به وه‌رزش ئێران هکاراتیدا و دان دوو ه و ل ه یارى وشۆدا دانى و به‌تایبه‌ت یارى مباره‌زه ،چونکه تاوه‌کو ئێستا له ئێران یه‌که ،به‌اڵم ناتوانرێت ب ه ئاسانى ل ه پیاوانى به چاوێکى که‌م سه‌یرى ژن��ان ده‌کرێت ،ئهمه بوه‌ت ه جیابکه‌یته‌و ه چ ل ه روخساردا‌و چ له‌بااڵدا ،نه‌ریتێک که ئه‌م جۆره یارییان‌ه هه‌ڵبژێرن. هه‌یکه‌لى پیاوانه‌یه ،به‌اڵم له‌ناوه‌رۆکدا ژنه. چه‌تر :تۆ بۆ به‌رگرى ک��ردن ئه‌م یاریی ه ده‌که‌یت؟ چه‌تر :یارى کاراتى چییه؟ -تا ئه‌و کاته‌ى بتوانم به‌کارى ناهێنم ،به‌اڵم گه‌ر
کاراتى یارییه‌ک‌ه له دوو به‌ش پێکهاتووه ،تهکنیکومبارهزه ،ته‌کنیک له‌شێوه‌ى نمایشکردندا ئه‌نجامده‌درێت، ئه‌وانیش ئینفرادى‌و تیمییه ،که له سێ نه‌فه‌ر پێکدێت که ده‌بێت وه‌ک یه‌ک بن له ئاستى ی��ارى کردندا، مباره‌زه‌که‌ش دوو نه‌فه‌رى و شێو‌ه تیمى ههیه ،چه‌ند دانێکى ههیه له یه‌که‌و‌ه تا دان ده ،من خۆم دان دووم.
چ �ه‌ت��ر :وه‌ک کچێک ب��ۆ ئ��ه‌م یارییه‌ت هه‌ڵبژارد؟
پێویستى کرد زۆر به‌توندى به‌کارى ده‌هێنم ،ئه‌مه‌ش ته‌نها له به‌رامبه‌ر به‌گرى کردنه له خۆم ،ده‌توانم به‌رامبه‌ر سێ که‌س خۆم رابگرم‌و وه‌اڵمیان بده‌مه‌وه.
چه‌تر :پێت باش ه ژنان توندوتیژ بن به‌رامبه‌ر به‌پیاوان؟
ده‌س��ت��ى ئه‌و ژنانه خۆش بێت که بهرامبهرىههڵبهته گه‌ر ژن توندوتیژى پ��ی��اوان دهگ���رن، پ��ی��او ب �هک��ار نه‌هێنێت ب����ه‌رام����ب����ه‌ر ب� ه ههمیشه پیاو ژن به‌رامبه‌رى ناکرێت، به‌که‌م ده‌بینێت.
بۆیه ئه‌و یارییه‌م هه‌ڵبژاردووه ،چونکه پیاو هه‌میش هبهالواز سه‌یرى ژن ده‌کات ،بۆ ئه‌وه‌ى بتوانم هه‌ر کاتێک پێویستى کرد به‌ره‌نگارى پیاوان ببمه‌وه ،ئه‌م یارییه‌ش چ �ه‌ت��ر :ک��ام ره‌گ��ه‌ز م ده‌توانێت هاوسه‌نگى دروست بکات ،من زۆر حه‌زم له زیاتر بایه‌خ ب ه کاراتى و یاریی‌ه بوو ،له ته‌مه‌نى نۆ ساڵییه‌و‌ه ئه‌و یاریی‌ه ده‌که‌م و وشۆ ده‌ده‌ن؟ ده‌مه‌وێت له‌و الوازیی‌ه خۆم به‌دوور بگرم ،له داواى شوو پیاوان زیاتر ب�هش��دارى ئهوکردنم منداڵه‌کانم فێرى ئه‌و یاریی‌ه ده‌که‌م ،به‌تایبه‌ت یارى وشۆ ،چونکه ئه‌م یاریی‌ه سنورى نییه ده‌توانیت له‌شه‌ڕدا ی���اری���ی���ان��� ه به‌رده‌وام بیت ،تا ئه‌و کاته‌ى به‌رامبه‌ره‌که‌ت شوێنێکى ده‌شکێت‌و تواناى به‌رگرى کردنى نامێنێت ،به‌اڵم کاراتى سنورداره. چه‌تر :تا ئێستا رووبه‌روى به‌گرى کردن بویته‌ته‌وه؟
به‌ڵێ ،زۆر جار ل�هب��ازاردا تووشى شه‌ڕ بووم،به‌اڵم به‌شێوه‌یه‌ک وه‌اڵمم داوهتهوه که نه‌توانێت هیچ بکات‌و ناچار ئه‌و وازى هێناوه ،هه‌ندێکجار دوو نه‌فه‌ر بوون ،به‌اڵم که وه‌اڵمى یه‌کێکیانم به‌توندى داوه‌ت�هوه ئه‌وه‌ى تریان خێرا ڕاى کردووه ،به‌اڵم من زیاتر بۆ ئهوه بایه‌خى پێده‌ده‌م که له‌شێکى ته‌ندروستم هه‌بێت ،به‌پێى پێویستی به‌کارم هێناوه. چه‌تر :چه‌ند ساڵ ه ئه‌م یارییان ه ده‌که‌یت؟
له‌ته‌مه‌نى نۆ ساڵیه‌و‌ه تاوه‌کو شانز‌ه ساڵى یارىکاراتیم کردووه ،پانز‌ه مه‌دالیاى ئاڵتونیم به‌ده‌ست هێناوه، له‌زۆربه‌ى ناوچه‌کانى ئێراندا پله‌ى یهکهم به‌ده‌ست هێناوه، له‌وانه‌ش سن‌ه‌و بان‌ه‌و سه‌قز ،له شاره‌کانى ئه‌سفه‌هان‌و تاران‌و شیرازیش یارم کردووه ،ماوه‌ى دوو ساڵیش‌ه یارى وشۆ ده‌که‌م که دانى یه‌کم ،چونکه وشۆ له‌یارى کاراتى
دهک �ه‌ن ،ب�ه‌اڵم ژنانیش که‌م نین که ب�هش��دارن ،به‌اڵم ه��ۆک��ارى زی��ات��ر ب �هش��دارى ک��ردن��ى پیاو ئ �ه‌وه‌ی �ه ک ه به‌شه‌وانیش رێگرییان لێ ناکرێت ،به‌اڵم بۆ ژن کاته‌کان جیاواز‌ه بۆ به‌شدارى کردن ،کاته‌که‌ى گونجاو نه‌بێت رێگرییان لێ ده‌که‌ن. چه‌تر :ئه‌و ته‌مه‌نان ه کامه‌ن ک ه به‌شدارى ده‌که‌ن؟
ته‌مه‌نه‌کان له نێوان ( 15تا )25ساڵه ،که زیاتربهشدارى ده‌که‌ن له وه‌رزشى کارتى‌و وشۆدا. چه‌تر :پێتوای ه له‌شى ئ��اف��ره‌ت بۆ ئه‌و یارییان ه گونجاو بێت؟
ئافره‌ت خۆى شتێکى ناسکه ،راسته یارییهکهشتوندوتیژه ،ب �ه‌اڵم گاریگه‌رییه‌کى واى نییه ،به‌اڵم هه‌یکه‌لى پیاو ده‌دات��ه ژن ،کاتێک ده‌چن‌ه ن��او ئه‌م یارییانه‌وه ،جوانى رووخسارى کچان‌و ژنان له‌ناو ده‌بات. چه‌تر :هه‌ستت چیی ه ل ه کوڕ ده‌چیت؟
زۆرم پێوهرگ�������رت�������وه، ک����ات����ێ����ک ژن����������������ان دهبێتهوه.
خ��ۆش �ه ک �ه روخ���س���ارى ک��وڕم زۆریش پیاوم خۆش ده‌وێت ،به‌اڵم که پیاو توندوتیژى به‌رامبه‌ر به‌کار دێنێت ئه‌و کات رقم لێیان چه‌تر :به‌سه‌ر هاتێک ک ه روویدا بێت ب ه هۆى ئه‌وه‌ى ل ه کوڕ ده‌چیت؟
-
رۆژێ�������ک ب��ان��گ��ه��ێ��ش��ت ک������را ب�������ووم ب��ۆ ئا هه‌نگێک ل���ه‌ده‌س���ت���ى کچێکه‌و‌ه ه�ه‌ڵ
ده‌په‌ڕیم ،به‌اڵم براى کچه‌ک‌ه وا هه‌ستى کردبوو که من کوڕم ،خوشه‌که‌که‌ى خۆى بردوو هه‌ر له‌ناو هۆڵه‌ک‌ه ل ه خوشکه‌که‌ى داو زله‌یه‌کى له‌منیشدا ،منیش پێم گوناح بوو که ئهوه روویدا ،چووم بۆ الى خێزانه‌که‌ى‌و داواى لێبوردنم لێیان کرد که ئهوه روویدا ،له‌و کاته‌شدا هه‌ستم به‌خۆشى ده‌کرد که خه‌ڵکى واده‌زانێت من کوڕم. چه‌تر :ئاستى وه‌رزش ل ه کوردستان چۆن ده‌بینیت؟
جاران کێشه‌یان بۆ ژنان دروست ده‌کرد کاتێکیارییهکى له‌م شێوه‌یه‌ى بکردایه ،به‌اڵم ئێستا خه‌ڵک به‌هۆى پێشکه‌وتنه‌و‌ه به‌شدارییان زیاتر‌ه‌و ئاستى هۆشیارى خه‌ڵک زیادى کردووه. چه‌تر :به‌شدارى مندااڵنى کچ به‌رامبه‌ر به‌م یاریی ه چۆنه؟
له ته‌مه‌نى سێ ساڵییه‌و‌ه بۆیان ههیه به‌شدارى بکه‌ن،هۆڵێک تا په‌نچا منداڵى تێدای‌ه‌و به‌شدارییان گه‌رمه. چه‌تر :رۆڵى دایک‌و باوک چۆن ده‌بینیت؟
پێم وایه گه‌ر دایک‌و باوک هاوکارى منداڵهکانیاننهبن ،ناتوانن به‌شدارى بکه‌ن ،به‌اڵم هه‌ندێک جار دایکان ده‌زانن یارییه‌ک‌ه توندوتیژه رێگا له‌منداڵه‌کانیان ده‌گرن. چه‌تر :بۆچى وازت ل ه یارى کاراتى هێناو ه‌و یارى وشۆت هه‌ڵبژاردووه؟
هه‌ر چهنده یاریى کاراتى یارییه‌کى خۆش‌ه‌و هێزتپێدهبهخشێت ،به‌اڵم ده‌بێت له‌کاتى شه‌ڕدا سنور دابنێت، منیش ناتوانم سنور بۆ شه‌ڕ دابنێم ،به‌اڵم ئه‌و هێزه‌ى یاریى وشۆ پێت ده‌به‌خشێت زۆر زیاتر و منیش حه‌ز ده‌که‌م هێزم زۆر بێت ،بۆ ئه‌وه‌ى هه‌ر کاتێک که‌سێک رووب���ه‌رووم بێتهوه من به‌رگرى له‌خۆم بکه‌م ،با چیتر ئافره‌ت به‌که‌م نه‌زانن. چه‌تر :رێنمایت بۆ کچان چییه؟
جارێکى ت��ر ده‌ڵ��ێ��م ح �ه‌ز دهک���ه‌م ل �ه کوردستانخزمهت بکه‌م‌و داواش له‌دایکان ده‌که‌م که هاوکارى کچه‌کانیان بن بۆ ئه‌وه‌ى به‌شدارى ئه‌م یارییان بکهنو له‌کاتى پێویستدا به‌رگرى له خۆیان بکهنو واش سه‌یرى ژنان بکه‌ن که جیاوازى له‌گه‌ڵ پیاواندا نییه ،زۆریش حه‌ز ده‌که‌م له پێشبڕکێیه‌کى نێوان ئێران‌و کوردستاندا به‌شدارى بکه‌م.
هودا شێخ ئه‌حمه‌دى ل ه پروفایل: ساڵى ( )1970له‌شارى سن ه له‌دایک بووه ،دیپلۆمى هه‌ی ه ل ه یارى کاراتیدا و دانى دوو‌ه‌و ل ه یارى وشۆدا دانى یه‌ک ه ل ه ته‌مه‌نى نۆ ساڵیه‌و‌ه تا شانز‌ه ساڵى یارى کاراتی کردووه، پانز‌ه مه‌دالیاى ئاڵتونی به‌ده‌ست هێناوه ،ل ه زۆربه‌ى ناوچه‌کانى ئێراندا پله‌ى یه‌که‌مى به‌ده‌ست هێناوه، له‌وانه‌ش سن ه‌و بان ه‌و سه‌قز ،ل ه شاره‌کانى ئه‌سفه‌هان و تاران‌و شیرازیش یارى کردووه.
بیروڕا
کۆچى دوایى جه‌وهه‌ر نامیق ،زیانى ل ه پرۆسه‌ى دیموکراتیکردنى کوردستاندا به داخ و په‌ژاره‌یه‌کى رۆژى زۆره‌وه، فائیق محه‌مه‌د ( )2 0 1 1 /3 /2 2 گوڵپى پ������ێ������ش������م������ه‌رگ������ه و س����ی����اس����ه‌ت����م����ه‌دار و یهکهم سه‌رۆکى په‌رله‌مانى هه‌رێمى کوردستان ل ه نه‌خۆشخانه‌یه‌کى ستۆکهۆڵمى پایته‌ختى سوید کۆچى دوایى کرد ،جۆرى نه‌خۆشیه‌که‌ى و هۆکارى مردنه‌که‌ى تا ئێست‌ه بۆ راى گشتى و که‌ناڵه‌کانى راگه‌یاندن روون ن �هک��راوه‌ت �هوه ،به گوێره‌ى رێساى سیاسى و کۆمه‌اڵیه‌تى ،بۆ ئ �ه‌وه‌ى هیچ که‌س و الیه‌نێک سوود له مردنى ئه‌و جۆره که‌سایه‌تیان ه وه‌رنه‌گرێـت و هیچ الیه‌نێکیش به کوشتنى ئه‌و جۆره که‌سایه‌تیان‌ه تاوانبار نه‌کرێت ،ده‌بێت هۆکارى گیان له‌ده‌ستدانى هه‌ر که‌سایه‌تیه‌ک له‌و ئاسته‌دا بۆ راى گشتى ئاشکرا بکرێت. ل �ه ش��ۆرش��ى ئ �هی��ل��ول��دا ج���هوه���ه‌ر ن��ام��ی��ق وه‌ک پێشمه‌رگه‌یه‌ک و وه‌ک سیاسه‌تمه‌دارێک ،کاریگه‌رى پۆزه‌تیڤى له‌سه‌ر بزوتنه‌وه‌ى رزگاریخوازى گه‌لى کورد ههبووه ،دواى کاره‌ساتى ( ،)1975جه‌وهه‌ر نامیق یه‌ک له‌و به‌رپرسانه‌ى پارتى دیموکراتى کوردستان بوو که وره‌ى تێکۆشانى نه‌روخا و له پێکهێنانه‌وه‌ى سه‌رکردایه‌تى کاتى پارتى دیموکراتى کوردستان و هه‌ڵگیرسانه‌وه‌ى شۆڕشى گواڵندا رۆڵى کاریگه‌رى هه‌بوو .وه‌ک وه‌اڵمدانه‌و‌ه بۆ سیاسه‌تى نانه‌ته‌وه‌یى
سه‌رکردایه‌تى پارتى دیموکراتى کوردستان و نارازى بوونى به‌وه‌ى هێزى پێشمه‌رگه‌ى باشوورى کوردستان شه‌ڕى پێشمه‌رگه‌ى رۆژهه‌اڵتى کوردستان بکات، ساڵى ( )1979له‌گه‌ڵ چ�ه‌ن��دان س �ه‌رک��رده‌ى ترى پارتى دیموکراتى کوردستان ریزه‌کانى ئه‌و حزبه‌یان به جێهێشت و پارتى گه‌لى دیموکراتى کوردستانیان (پ��ارت��ى گ��ه‌ل) دام���ه‌زران���د .پ��اش گ��ۆڕان��ک��ارى ل ه سیاسه‌تى گشتى پارتى دیموکراتى کوردستاندا، جه‌وهه‌ر نامیق و چه‌ندان که‌سى تر له به‌رپرسه‌کانى پارتى گه‌ل گه‌ڕانه‌و‌ه ناو پارتى دیموکراتى کوردستان و له ئاستى سه‌رکردایه‌تى و مه‌کته‌ب سیاسی (پ د ک)دا پۆستى بااڵیان وه‌رگرت. ساڵى ( )1986له کاتى ئاشتبوونه‌وه‌ى هێزه‌کانى ب��اش��وورى ک��وردس��ت��ان��دا ،ج�هوه�ه‌ر نامیق و فازیل میرانى و عه‌بدواڵ ئاغا له‌و کهسانه بوون که بۆ جێبه‌جێکردنى پرۆسه‌ى ئاشتبوونه‌وه‌ى نێوان (ى ن ک) و (پ د ک) هاتن‌ه ناوچه رزگاکراوه‌کانى باشوورى کوردستان و له نزیکه‌و‌ه له‌گه‌ڵ به‌رپرسه‌کانى (ى ن ک) دانیشتن و گفتوگۆیان کرد و ئاشتبوونه‌وه‌که‌یان خسته بوارى کرداره‌وه. دواى راپه‌رین و هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانى هه‌رێمى کوردستان ،جه‌وهه‌ر نامیق بوو به یهکهم سه‌رۆکى په‌رله‌مانى کوردستان ،له کۆکردنه‌وه‌ى په‌رله‌مان و ل ه به‌ڕێوه‌بردنى کۆبوونه‌وه‌کانى په‌رله‌ماندا ،له ده‌رکردنى یاسا و بڕیاره‌کانى په‌رله‌ماندا ،خاوه‌نى لۆژیکێکى سیاسى و یاسایى ب��وو توانایه‌کى له راده‌ب����ه‌ده‌رى
ئه‌ندامى مه‌کته‌بى سیاسى (پ د ک) ،هه‌وڵى زۆرى دا بۆ ئه‌وه‌ى په‌رله‌مانى کوردستان له شه‌ڕى ناوخۆوه دورکه‌وێته‌و‌ه و په‌رله‌مان بێ الیه‌ن بکرێت و رۆڵى راسته‌قینه‌ى خۆى ببینێت ،مانگرتنى هه‌ندێک له ئه‌ندامانى په‌رله‌مانى کوردستان به فراکسیۆنى س�ه‌وز و زه‌رده‌و‌ه له‌گه‌ڵ جه‌وهه‌ر نامیق سه‌رۆکى په‌رله‌مان هه‌ولێکى جدى ئه‌و کاته‌ى په‌رله‌مان بوو به سه‌رۆکایه‌تى جه‌وهه‌ر نامیق بۆ ئ �ه‌وه‌ى شه‌ڕى براکوژى به‌رۆکى په‌رله‌مان نه‌گرێت و له رێگه‌ى پهرلهمانهوه کۆتایى به شه‌ڕى ناوخۆ بهێنرێت. له کاتى خیانه‌تى ()31ى ئابدا ،یهکهم سه‌رۆکى په‌رله‌مان ،هێنانى سوپاى به‌عسى بۆ پایته‌ختى هه‌رێم و بۆ سه‌ر په‌رله‌مانى هه‌رێمى کوردستان ئیدان‌ه کرد، ئیتر له‌و کاتهوه ناکۆکیه‌کانى نێوان جه‌وهه‌ر نامیق و سه‌رکردایه‌تى (پ د ک) ده‌ستیپێکرد ،دواى رووخانى رژێمى س�ه‌دام و فه‌رامۆشکردنى ماف و ئازادییه‌کانى گه‌لى کورد له الیه‌ن سه‌رکردایه‌تى سیاسى ب��اش��وورى ک��وردس��ت��ان�هوه ،ناکۆکى نێوان ج�هوه�ه‌ر نامیق و ده‌س�ه‌اڵت��ى ب��اش��وورى کوردستان هێنده‌ى تر پێشکه‌وت ،له ئه‌نجامدا خوالێخۆشبوو ده‌س��ت��ى ل�ه پۆستى سکرتێرى مه‌کته‌بى سیاسى (پ د ک) کێشایه‌وه .ئیتر له‌وکاته‌و‌ه جه‌وهه‌ر نامیق وه‌ک که‌سایه‌تییه‌کى سیاسى هۆشیار و به ئه‌زموون ،چاالکى سیاسى سه‌ربه‌خۆى خۆى ب ه ده‌نواند .له هه‌ڵگیرسانه‌وه‌ى جه‌وله‌ى شه‌ڕى ناوخۆیى سیاسه‌تێکى نه‌ته‌وه‌یى و دیموکراتى روون و ئاشکرا دواى راپه‌رین ،جه‌وهه‌ر نامیق سه‌رۆکى په‌رله‌مان و په‌ره‌پێدا ،له ئاستى باشوورى کوردستاندا پێى له سه‌ر
››
له کاتى خیانه‌تى ()31ى ئابدا، یهکهم سه‌رۆکى په‌رله‌مان ،هێنانى سوپاى به‌عسى بۆ پایته‌ختى هه‌رێم و بۆ سه‌ر په‌رله‌مانى هه‌رێمى کوردستان ئیدان ه کرد
ساڵی یهکهم ژماره 49 دووشهممه 2710/1/8 - 2011/3/28
13
کوردستانیبوونى که‌رکوک داده‌گرت و ره‌خنه‌ى ل ه ده‌سه‌اڵتى باشوورى کوردستان ده‌گرت له‌به‌ر ئه‌وه‌ى ل�ه ئاستى مافه نه‌ته‌و‌هه‌یه‌کانى گه‌لى ب��اش��وورى کوردستاندا له به‌رامبه‌ر پۆست و مده‌دا که‌مته‌رخه‌م و س��ازش��گ��ارن .ل �ه ئاستى تێکۆشانى ن�ه‌ت�ه‌وه‌ی��ى گه‌لى کورد له باکور و رۆژه �ه‌اڵت و رۆژزئ��اواى ک��وردس��ت��ان��دا ،ج �هوه �ه‌ر نامیق سیاسه‌تمه‌دارێکى نه‌ته‌وه‌یى بوو ،پشتیوانى له یه‌کێتى نه‌ته‌وه‌یى نێوان گه‌لى کورد دهک��رد .له ئاستى سیسته‌مى سیاسى هه‌رێمى کوردستان و ش��ێ��وازى حوکمرانى گه‌لى باشوورى کوردستاندا ،جه‌وهه‌ر نامیق تێکۆشه‌رێکى جوامێرى رێگه‌ى دیموکراتیکردنى سیسته‌مى سیاسى و ئیدارى هه‌رێمى کوردستان بوو ،به ئاشکرا ره‌خنه‌ى ل ه سیاسه‌تى گه‌نده‌ڵ و نادیموکراتى هه‌رێمى کوردستان ده‌گرت و پشتیوانى له سیاسه‌تى ئۆپۆزسیۆن ده‌کرد. له کۆتاییدا سه‌رى رێز و نه‌وازش بۆ گیانى پاکى جه‌وهه‌ر نامیقى تێکۆشه‌ر داده‌نوێنم و به‌شدارى خه‌مى خێزان و بنه‌ماڵه‌که‌ى ده‌که‌م ،به به‌رپرسانى بااڵى (پ د ک) ده‌ڵێم ئه‌گه‌ر گوێیان له رهخنه و پێشنیاره‌کانى جه‌وهه‌ر نامیقى خوالێخۆشبوو بگرتایه ،حاڵیان ب ه حاڵى ئه‌مڕۆ نه‌ده‌گه‌یشت که رێگه‌ى هات و نه‌هات چاوه‌ڕێیان ده‌کات.
پیرۆزکردنی نه‌ورۆز به‌گیانی سه‌رهه‌ڵدان ل��ه‌گ��ه ڵ ئ���ه‌و م��ێ��ژوو‌ه شکۆدار‌ه که رۆڵه‌کانی گ���ه‌ل���هک���ه‌م���ان ب����ه‌ر ل ه س���اڵ���ی ( )2710ل �ه‌م سه‌ردار ستار ه�ه‌رێ��م�ه تۆماریانکرد، ل�ه‌م م��ێ��ژووه‌دا قاره‌مانان به‌تێپه‌ڕاندنی زاڵمان و خوێنمژان ،ده‌توانن مێژووێکی تر تۆمار بکه‌ن ،که شایسته‌ی ئه‌وه‌بێت له‌مێژوودا به‌مێنێته‌و‌ه و گه‌له‌که‌یان شانازی پێوه بکات .ئه‌و کورت‌ه پێشه‌کیه‌م بۆ ئه‌وانه‌بوو که مێژووی نه‌ورۆز ده‌خن‌ه ناو مێژووێکی راستی و ناڕاستی ،یان ئه‌و پرسیار‌ه به‌ناکۆک‌ه ده‌خه‌ن‌ه ئاراوه ئایا کاو‌ه له‌نه‌وه‌و خێل ه کورده‌کان بووه؟ ،یان زوحاک؟ ،من باوه‌ڕده‌که‌م ئه‌م جۆره گفتوگۆی‌ه سه‌باره‌ت به‌مێژوو جۆرێک‌ه له‌تاوانی بێ ماناکردنی ن �ه‌ورۆز .چونکه ده‌بێ ئهوه بزانین له مێژوودا هیچ رووداوێ��ک له ژێرخانی مێشکی مرۆڤ نه‌ماوه‌ته‌وه ،ئه‌گه‌ر رووداوهکه به‌قاره‌مانێتی تۆمار نه‌کرابێت .بۆیه من ئه‌وانه‌ی به‌وشێوه‌ی‌ه گوزار‌ه له ن �ه‌ورۆز دهک �ه‌ن به‌چه‌واشه‌کاریان ده‌ده‌م �ه قه‌ڵه‌م له‌به‌رامبه‌ر مێژووێکی پڕ له سه‌روه‌ری وه‌کو نه‌ورۆز. ق �هی��ران و گ��ێ��ژاوه‌ک��ان��ی ئ �ه‌م��ڕۆى کۆمه‌ڵگای مرۆڤایه‌تی تێیکه‌وتووه ،به‌تایبه‌تیش ده‌رک�ه‌وت��ن و ت �ه‌ق��ی��ن �ه‌وه‌ی ل �ه رۆژه���ه‌اڵت���ی ن���اوی���ن ،بانگی گ��ۆڕان��ک��اری�هک��ی ن��وێ��ی�ه ،ل �ه سیسته‌م و ژیانی
مرۆڤایه‌تی .له‌به‌ر ئ�ه‌وه‌ش گه‌الن له‌الی خۆیانه‌و‌ه پێشوازی له‌و تێکۆشان‌ه مه‌ده‌نی‌ه رادیکاڵ‌ه ده‌که‌ن. ده‌توانین بڵێین ئیتر مرۆڤایه‌تی وه‌ک چۆن ژیان و پێشکه‌وتنه‌کانی له رۆژهه‌اڵتی ناوین ده‌ستپێکرد، به‌هه‌مان شێوه‌ش گه‌وره‌ترین گۆڕانکاری سه‌رده‌میش ل��ێ��ره‌و‌ه ده‌ستپێده‌کات .له‌وانه‌ی‌ه بوترێت ئه‌مریکاو به‌ریتانیا و ئیسرائیل و هێزه جیاجیاکان ده‌ستیان ل �ه‌و گ��ۆڕان��ک��اری��ان�ه ه �هب��ێ ،ب���ه‌اڵم ل �هب �ه‌ر ئ �ه‌وه‌ی ئه‌وانیش له‌ناو قه‌یرانه‌که‌دان ،بۆیه ناتوانن له‌ناو گۆڕانکاریه‌کان چاالک بن ،ته‌نها ئهوه ده‌توانن ک ه پڕیشکی ئاگره‌ک‌ه له‌خۆیان دوورخه‌نه‌وه ،یان تۆڵه‌ی خۆیان له‌هه‌ندێک رژێم بکهنهوه ،له‌وێنه‌ی لیبیا و سوریا و هه‌ندێکیتری وه‌ک ئه‌وان ،بۆیه ئه‌گه‌ر بڵێین گ �ه‌الن خۆیان خاوه‌نی راسته‌قینه‌ی شۆڕشه‌کانن له‌وانه‌ی‌ه راستربێت. له‌گ‌ه ڵ ئه‌وه‌ی گه‌لی کورد له‌و ( )20ساڵه‌ی رابردوو به‌گشتی نهورۆزی به‌رۆحی سه‌رهه‌ڵدان پیرۆزکردوه، به‌تایبه‌تیش له باکور و رۆژئاوای کوردستان ،هه‌ر نه‌ورۆزێک وه‌کو شۆڕشێک بووه و توانراو‌ه به‌گشتی خه‌ڵکی ئه‌و پارچه‌ی‌ه به‌شداری بکرێن له مه‌راسیمی پیرۆزبایی ن�ه‌ورۆزدا ،من باوه‌ڕده‌که‌م ئه‌و شێواز‌ه له پیرۆزبایی ئیراده‌ی داوه‌ت �ه هه‌موو گه‌النی ناوچ ه ب��ۆ هاتن‌ه الیه‌کتری و تێکۆشانی ج �ه‌م��اوه‌ری، هه‌مانکات هه‌نگاو به‌هه‌نگاویش دۆزی ره‌وای کوردی له‌چاره‌سه‌ری نزیک کردۆتهوه.
له رۆژه �ه‌اڵت��ی کوردستان به حوکمی ئ �ه‌وه‌ی ئێران خۆی به‌خاوه‌نی ن �ه‌ورۆز ده‌زان��ێ و به‌فه‌رمی مه‌راسیمی بۆ دهک��ات ،به‌اڵم ئ�ه‌وه‌ی له ن�ه‌ورۆزی ئه‌مسا ڵ بینرا ل��ه‌دووری ده‌س�ه‌اڵت�هوه گه‌لی کورد به گه‌رمای شۆڕش ن�ه‌ورۆزی پیرۆزکرد .ئه‌مه‌ش هێمای قۆناغێکی نوێ نیشانده‌دات له‌تێکۆشانی دیموکراتیدا. باشووری کوردستان که له هه‌ر که‌س زیاتر ئاشقی نه‌ورۆز و بۆن‌ه نه‌ته‌وه‌یه‌کان بووه ،له زیندوکردنه‌وه‌ی نه‌ورۆز به ده‌ستی پیره‌مێردی شاعیر و تا ئه‌وه‌ی ل ه ژێر هه‌موو جه‌ور و سته‌مێکی رژێمی به‌عس ،به‌اڵم نه‌ورۆز و بۆن‌ه نه‌ته‌وه‌یه‌کان به رۆحی شۆڕشگێڕی پ��ی��رۆز دهک�����ران .ل �ه‌ه �ه‌ر ن �ه‌ورۆزێ��ک��ی��ش م���وژده‌ی تێکۆشانێکی نوێ ده‌درا. دوای ئه‌وه‌ی ئێمه له مانگی ئادارو نهورۆزی ساڵی « »1991گه‌یشتین‌ه کۆمه‌ڵێک ده‌ستکه‌وت ،به‌اڵم بهداخهوه بۆن‌ه نه‌ته‌وه‌یه‌کان خران‌ه قاڵبی فه‌رمیه‌تی ده‌س���ه‌اڵت و له ن��اوه‌ڕۆک��ی ج �ه‌م��اوه‌ری و شۆڕش ده‌رچوون ،له‌ژێرناوی ئه‌وه‌ی کوردستان رزگاربووه، پێویستمان به‌تێکۆشانی شۆڕشگێڕانه‌ی جه‌ماوه‌ری و دیموکراتی نهماوه ،بۆیه رۆحی شۆڕشگێڕی و به‌رخۆدانی نه‌ورۆز کرا به سه‌یران و گۆشت خواردن، هه‌مانکات له‌جیاتی کۆبوونهوه له‌ده‌وری یه‌کتری، باڵوبوون و پارچه‌بوون به‌ئه‌نجام گیردران ،بۆیه ده‌بینین که مه‌راسیمه‌کانی نه‌ورۆز دوای راپه‌ڕین نه‌یانتوانیو‌ه
هیچ په‌یامێک ب��دهن ،نه بۆ ده‌سه‌اڵتی خۆماڵی، نه‌بۆ رژێم‌ه داگیرکه‌ره‌کانی سه‌ر کوردستانیش .بۆی ه ده‌بێ دان بهوه بنێین که ئه‌و شێو‌ه نزیکایه‌تی‌ه بۆ نه‌ورۆز ههڵهیه. ن�����ه‌ورۆزی ئیمسا ڵ ک �ه ب���ه‌ت���ه‌واوی ئ��اوێ��ت�هی ئ�ه‌و شۆڕشه دیموکراتی‌ه ب��ووه که له هه‌رێمه‌ک ه دهستیپێکردوه و باشووری واڵتیشی گرتۆتهوه ،به‌ش به‌حاڵی خۆم تا ئاستێک مۆڕاڵم له مه‌راسیمی ئیمساڵی نه‌ورۆز وه‌رگرت ،له‌وه‌ی به‌رده‌رکی سه‌رای سلێمانی و هه‌مانکات له‌وه‌ی بناری قه‌ندیل ،بینیم ک �ه رۆح���ی س �هره �ه‌ڵ��دان ل �ه ن��اخ��ی خه‌ڵکی ئێم ه شاراوه‌یه ،ته‌نها ئیراده‌ی نه‌ورۆز ده‌توانێت گوزارشت له‌و ئیراده‌یه‌یان بکات .جه‌ماوه‌ری مه‌یدانی ئازادی سه‌رای سلێمانی و بناری قه‌ندیل هه‌مان رۆحبوون که له نه‌ورۆز‌ه زیاتر له‌یه‌ک ملیۆنیه‌که‌ی ئامه‌دی باکوری کوردستان و ده‌یان هه‌زاریه‌که‌ی قامشلۆ و عه‌فرینی رۆژئ��اواو و ده‌یان هه‌زارانیه‌کانی سن‌ه و مه‌هاباد و شار و شارۆچکه‌کانی تری رۆژهه‌اڵتی کوردستان. به‌ش به‌حاڵی خۆم الریم له سه‌یران و گه‌شتوگوزاری ه��اواڵت��ی��ان نییه ،ب���ه‌اڵم س �هی��ران و گه‌ڕانه‌کانی نه‌ورۆز ،له‌ده‌ره‌وه‌ی خاڵی کردنه‌وه‌ی نه‌ورۆز له‌رۆحه شۆڕشگێڕیه‌که‌ی وه‌کوتر شتێکیتر نییه ،ده‌توانین رۆژانی تر سه‌یران و گه‌شت و گه‌ڕه‌کانمان بکه‌ین، به‌اڵم له نه‌ورۆزدا ده‌بێ په‌یام‌ه سیاسیه‌کانمان بده‌ین ه
››
سه‌یران و گه‌ڕانه‌کانی نه‌ورۆز ،له‌ده‌ره‌وه‌ی خاڵی‌کردنه‌وه‌ی نه‌ورۆز ل ه رۆح ه شۆڕشگێڕییه‌که‌ی وه‌کوتر شتێکیتر نییه ده‌سه‌اڵتدارانی ناوخۆ و دهرهوه .له ئاهه‌نگه‌کانی ن���ه‌ورۆزی ئیمساڵدا به‌گشتی په‌یامی ش��ۆڕش و گۆڕانکاری دیموکراتیمان تیادی ،بۆیه ئه‌گه‌ر ل ه باشووری کوردستانیش ئه‌و شێواز‌ه به‌گشتی زیندو بکهینهوه ب��اوه‌ڕده‌ک��ه‌م ده‌توانین ه �ه‌ر ن�ه‌ورۆزێ��ک بکه‌ین‌ه شۆڕشێکی ن��وێ .چونکه ئ�ه‌و ئاسته‌ی ئه‌مڕۆ تێکۆشانی گه‌لی کورد پێی گه‌یشتوو‌ه ئیتر په‌سند ناکات که هه‌روا بمێنێته‌وه ،بۆیه هه‌م الیه‌ن ه سیاسیه‌کان و هه‌م خه‌ڵکیش به‌گشتی ده‌بێ پابه‌ندی په‌یامی سه‌رهه‌ڵدانه‌کانی نه‌ورۆز بین.
خوێندنەوەیەكی مۆراڵیانە بۆ پرۆژەی بەدەوڵەت‌بوونی كوردستان کوردستان له‌سه‌ره‌تاى م�����ێ�����ژووه‌و‌ه ه����هب����ووه، نزیکه‌ى ( )2500ساڵ به‌ر له میالد کورده‌کان له ناوچه شاخاوییه‌کانى (ق�����ه‌وق�����اس)دا ژی����اون ئارام حەمە و ب�����ه‌م ن����اوچ����هی����ه‌دا ب�ڵاو ب��وون �ه‌ت �هوه ،هیچ به‌ڵگه‌یه‌کى مێژوویى ن�هی��ت��وان��ی��وه ئ���هوه بسه‌لمێنێت ک �ه ک���ورده‌ک���ان ل ه ناوچه‌یه‌کى دیکه‌ى دونیاو‌ه هاتوون بۆ ئه‌م ناوچهیه ل ه رۆژهه‌اڵتى ناوه‌ڕاستدا که پێى ده‌وترێت کوردستان که به‌زۆر پارچه پارچه کراوه. زم��ان �هک��ان��ى ئ���ه‌م ن��اوچ �هی �ه ب �هس �ه‌ر س��ێ پ��ۆل��دا دابه‌شبوون ،زمانی سامییه‌کان که عه‌ره‌ب‌و عیبرى و ئه‌که‌دى‌و ئه‌مورییه‌کان ده‌گرێته‌خۆى ،زمانه‌کانى هیندۆئه‌وروپى ،زمانى فارسى هیندى ک��وردى و زۆرینه‌ى نه‌ته‌وه‌کانى ئه‌وروپا له‌خۆ ده‌گرێت ،زمان ه ئۆراڵیه‌کان که تورکی و مه‌غۆلى و چینیه‌کان ده‌گرێته‌خۆ ،به‌هه‌مان شێو‌ه لۆلۆییه‌کان له ناوچه‌ى رووب��ارى سیروان و دیاله‌ى ئێستا تا ده‌گات‌ه شارى سلێمانى ژیاون ،ئه‌مه‌ش راستى‌و درووستى خاوه‌ندارێتى کورد دهگێڕێتهوه بۆ کوردستان ره‌چه‌ڵکی کورد بۆ ئه‌وان دهگهڕێتهوه هه‌روه‌ها گۆتیه‌کان‌و مادده‌کان به‌ر له چه‌ندین سه‌د‌ه پێش له‌دایکبوونى مه‌سیح هه‌ر له‌م رووبه‌ر‌ه پانه‌دا ژیاون‌و ئیمپراتۆریه‌تیان ههبووه و گهوره
و به‌هێز بوون. بۆچى ک��وردی ن �ه‌وه‌ى م��ادده‌ک��ان و گۆتیه‌کان تا هه‌نووک‌ه خاوه‌نى کیانیکى سه‌ربه‌خۆ نین؟ ئایا دهک��رێ��ت به‌جدى ک��ار بۆ ئ �هوه بکرێت ده‌وڵه‌تێکى سه‌ربه‌خۆ دابمه‌زرێنرێت؟ ئه‌و له‌مپه‌ران‌ه چین ک ه ناهێڵنن ئه‌و ڕاستی‌ه مێژویی‌ه به‌رجه‌ست‌ه ببێت؟ ئایا مۆراڵى ئینسانى هه‌ست بهوه ده‌کات؟ ئه‌م پرسیار گه‌النه‌ى سه‌ره‌و‌ه وه‌اڵمیان چى ده‌بێت؟ لێرهوه هه‌ڵوێسته‌یه‌کى کورت ده‌که‌ین بۆ راڤه‌کردنیان. ئ����ه‌وه‌ى گ��رن��گ�ه وات���ه ف�ل�اش ف����اره‌وه‌ردێ����ک بۆ سه‌رده‌مێکى پێشوترى مێژوو بکرێت ،یان بڵێن بازدانى مێژوو‌ه بۆ سه‌رده‌مى ئه‌مڕۆی کوردستان به‌سه‌ر چه‌ند واڵتێکدا پارچه‌پارچ‌ه کرا هه‌ریه‌ک‌ه له‌م واڵته بێگانان ه به‌شى خۆیان به‌ش مه‌ینه‌تیو سته‌میان له‌کورد کرد. تورکیا دواى کۆتایى هاتن به‌سه‌ر ئیمپراتۆریه‌تى عوسمانیه‌کاندا ،قڕکردن‌و چه‌وساندنه‌وه‌ى که‌مینه‌ى کورد‌ه له‌تورکیا که نزیکه‌ى هه‌شتا ساڵه به‌رده‌وام ه هه‌تا ئێستاش‌و هه‌تا ئه‌م دوایانه‌ش ناوهێنانى وشه‌ى کورد و ئاخاوتن به‌زمانى کوردى زۆر ئاسته‌م‌و زه‌حمه‌ت بوو( ،ئه‌تاتورک) کورده‌کانى بهوه تاوانبار ده‌کرد که‌وا ئه‌وان عوسمانى دواکه‌وتوون ،هه‌ستا به‌داڕاشتنى پالنێکى تۆکم‌ه بۆ سڕینه‌وه‌ى شوناسه‌کانى کورد له‌و پارچه‌یه‌دا ئه‌وه‌تا (جیرار شالیان) له‌کتێبه‌که‌یدا به‌ناوى ((کاره‌ساتى کورد ))1992ده‌ڵێ :له‌ساڵى ()1924هوه تا ئێستا سیاسه‌تى ڕه‌سمى تورکیا جگ ه له‌ڕه‌تکردنه‌وه‌ى بوونى که‌مینه‌ى کورد هیچ خه‌مێکى ترى نهبووه ،تورکیا ئه‌گه‌ر بیه‌وێت ئه‌تاتورکیانه،
ئه‌وروپى بێت ده‌بێت هاوڕه‌گه‌ز بێت واته هاوڕه‌گه‌ز به‌بێ بوونى که‌مینه‌کان ئه‌وکات‌ه نه‌ته‌وه‌یى ده‌بێت به‌بێ کورد و ئه‌رمه‌ن‌و...هتد. په‌یمانگاى م��ێ��ژووى تورکیا که ئه‌تاتورک ل ه سااڵنى سیه‌کانی سه‌ده‌ى رابردوودا دایمه‌زراند ئه‌وه‌ى ئاشکرا کرد که (کورده‌کان) به‌ته‌نها هیچ بوونێکیان نییه ،به‌ڵکو ته‌واو وه‌ک تورکه‌کان وان ،نزیکه‌ى پێنج هه‌زار ساڵه له‌ناوڕاستى ئاسیاو‌ه هاتوون‌و نه‌ژادێکى به‌ڕه‌سه‌ن (تورانین) و به تورکیه‌کى شکاویش قس ه ئه‌که‌ن که تێکه‌ڵ‌ه له (عه‌ره‌بى و فارسى) به هۆى زۆری مانه‌وه‌یان له چیا عاسیه‌کاندا زمانى دایکیان بیرچووه‌ته‌و‌ه و که‌وتونه‌ت‌ه ژێر کاریگه‌رى دراوسێ فارسه‌کانیانه‌وه ،ه�ه‌ر ل�ه‌و ده‌م���هوه زمانى ک��وردى به‌دیالێکتێکى تورکى شکاو ناوبرا ئه‌و ده‌م�ه بوو کورد ده‌چه‌وسێنرایه‌وه ،ئه‌گه‌رچى هیچ به‌ڵگه‌یه‌کى مێژوویى نییه ئهوه بسه‌لمێنێت که کورد (تورانى)یه و له ناوڕاستى ئاسیاو‌ه هاتووه ،به‌ڵکو بۆ چه‌ندین سه‌ده‌ی ه هه‌ر له‌و ناوچه‌یه‌دا ژیاو‌ه که پێى ده‌وترێت کوردستان. ده‌وڵ����ه‌ت����ى ع���ێ���راق ب���ه‌ه���ه‌م���وو رژێ���م���ه ی��هک به‌دوایه‌که‌کانیه‌و‌ه له‌کوشتن‌و وێرانکارى کوردستانى باشور زیاتر هیچیان به‌جێ نه‌هێشتووه ،پووکانه‌وه‌ى شۆڕشه‌کان و کوشتنى گه‌نجان و الوان و ئه‌نفال و کیمیابارانکردنى کوردستان‌و داگرتنى دێهات‌و گوندنشینه‌کان‌و سوتاندنى باخ‌و تااڵنکردنى مااڵت‌و چى‌و چى... له ئێرانیش به‌هه‌مان سیناریۆى پارچه‌کانى تر ب ه له‌سێداره‌دانى پێشه‌وا (قازى محه‌مه‌د) ده‌ستى پێکردوو
تا هه‌نووک‌ه کوشتنى کورده‌کان به‌رده‌وام‌ه‌و رۆژانه‌‌و ب����ه‌رده‌وام ،گوێبیستى ل�هس��ێ��داره‌دان��ى چاالکوانانى کوردى رۆژهه‌اڵت ده‌بین. ل �ه دواى رووخ���ان���ى رژێ��م��ى به‌عسى ف��اش��ی��زم و که‌وتنى په‌یکه‌ره‌که‌ى سه‌ددام حسێن چه‌ند هه‌وڵێک هاتنه‌کایه‌و‌ه بۆ پێکهێنانی عێراقێکى دیموکراسى فره الیه‌ن که تێیدا حه‌قى هه‌موو نهتهوه و نهتهوه بچوکه‌کان پێشێل نه‌کرێت ،ب �ه‌اڵم م��اوه‌ى هه‌شت ساڵه نا سه‌قامگیرى باڵى به‌سه‌ر عێراقدا کێشاو‌ه و سه‌قامگیر نهبووه ،به‌ڵکو والتێکى خوێناوى بووه عێراق به‌قه‌یرانێکى خوێناویدا تێده‌په‌ڕێت که جۆرێک ل�ه پشێویى و پاشا گ �ه‌ردان��ى ههیه و ن��ا ئارامى له‌پانتایى هه‌موو عێراقدا ههیه ،ئه‌گه‌رچى هه‌ڵبژاردن کراو به‌ده‌نگ‌و هه‌ڵوێستى هه‌موو نوێنه‌رایه‌تیه‌کان ده‌ستورێک نوسرایه‌و‌ه که مافى هه‌موو تاک و نه‌ته‌وه‌یه‌کى عێراقى ده‌سته‌به‌ر بکات ،لێ لێره‌و له‌وێ هه‌وڵ ههیه که ئه‌و دهستوره ره‌تبکرێته‌وه ،چونک ه هه‌ندێک شتى دڵخۆشکه‌رى تێدایه بۆ کورده‌کان. دۆس��ی��ی�هى ک �ه‌رک��وک‌و ن��اوچ �ه داب���ڕاوه‌ک���ان‌و گه‌ڕاندنه‌وه‌یان بۆ سه‌ر هه‌رێمێکى فیدرالى کوردستان و کۆکردنه‌وه‌یان له ماده‌ى ()140ى ده‌ستوردا ،به‌اڵم ئهمه بووه به‌خه‌ون و نایه‌ت‌ه بوون ،چه‌ند ساڵێک‌ه ب ه بیانووى جیاجیا و هه‌وڵى شۆڤێنیسته‌کان ئه‌و دۆسیی ه په‌کخراوه ،واڵتێک که کار به ده‌ستوره‌که‌ى نه‌کرێت، به‌بڕواى من هه‌رێمه‌کانى لێى جودا ببنه‌و‌ه باشتره. روونتر قسه بکه‌م به هه‌موو مافێک کورد بۆى ههیه داواى سه‌ربه‌خۆیى بکات‌و کیانێکى سه‌ربه‌خۆ
بۆ خۆى دروست بکات‌و گۆى بۆ گوشار و ترسى واڵته‌کانى دراوسێ نه‌گرێت ،ئه‌وه‌ى له‌م چه‌ند رۆژه‌ى رابردودا رویاندا بۆنى شه‌ڕى تایه‌فى‌و خوێناوى لێ دێت ،ئه‌وه‌تا عه‌ره‌ب‌ه شۆڤێنیه‌کان ده‌ڵێن :که‌رکوک خاکى کورد نییه ،ته‌نانه‌ت دان به کوردستاندا نانێن و پێى ده‌ڵێن باکورى عێراق‌و تورکه‌کان که‌رکوک به‌خاکى تورکمانه‌کان ده‌زان��ن ،به‌اڵم هه‌موو به‌ڵگ ه مێژوییه‌کان که‌رکوک به خاکى کورده‌کان ده‌زانن‌و زۆر له‌پێش شه‌ڕى ئه‌سکه‌نده‌رى مه‌کدۆنى‌و داریوشى فارس که له ناوچه‌ى که‌رکوک شه‌ڕیان کردووه و ئه‌و کاته که‌رکوک ناوى (کورکورا) بووه و مێژونووسى کۆنى یونان (پلوتارک) باسى کردووه ،ئاماژه‌ى بهوه داوه که شه‌ڕى ئه‌سکه‌نده‌ر و داریوش له‌والتى بابل‌و له ناوچه‌یه‌ک به‌ناوى (کورکورا) بووه که دوکه‌ڵ و ئاگرى بڵێسه‌دارى تێدابوو‌ه‌و هه‌ر له‌و سه‌رده‌مانه‌شدا ده‌وڵه‌تى مادده‌کان که به‌پیالنى فارسه‌کان پووکانه‌وه، له‌م ناوچهیه ژی��اون ،لێرهوه دهگهینه ئه‌و راستییه‌ى که ش �ه‌ڕى تورکمانه‌کان و عه‌ره‌به‌کان بۆ نه‌وتى که‌رکوکه ،که‌رکوک کوردستانه ناکرێت چاوپۆشى له‌و‌ه بکرێت‌و کوردیش دواى ئه‌وه‌ى هیچ هیوایه‌کی نییه بۆ مانه‌وه‌ى به‌عێراقه‌وه ،ده‌بێت داواى سه‌ربه‌خۆ ب��وون بکات ،چونکه له‌دنیادا گه‌وره‌ترین نه‌ته‌وه‌ى بێ ده‌وڵه‌تین ،له کۆتایدا ده‌ومه‌وێت بڵێم نهتهوه بێ واڵت نابێت و ئه‌رکێکى مۆراڵیی‌ه که کورده‌کان داواى ده‌وڵه‌تى کوردستانى دیموکرات بکه‌ن ،بۆیه دروستبوونى ده‌وڵه‌ت خه‌ون بینین نییه له‌بن دارخورمادا به کیژۆڵه‌یه‌کى عه‌ره‌بى چاوڕه‌شى باشوره‌وه.
بیروڕا ساڵی یهکهم ژماره 49 دووشهممه 2711/1/8 - 2011/3/28
14
ئاگربڕه‌که‌ى بزوتنه‌وه‌ى ئ�����ازادى گ��ه‌ل��ى ک���ورد، کۆتایى ه��ات و تورکیا و ح��ک��وم�ه‌ت��ى ( )AKP عه‌دنان محه‌مه‌دى ش ن�������������هک ه����ی����چ ه��ه‌ن��گ��اوێ��ک��ى ئ �ه‌رێ��ن��ى و دڵخۆشکه‌رى لهوبارهیهوه نه‌ناوه ،بگره زیاتر په‌ره‌ى به‌ئۆپراسیونه سیاسیه‌کانى له دژى گه‌لى کورد داو جارێکى تر ده‌ستى ئاشتى کوردانى له هه‌وادا هێشته‌وه ،ئێستاش ده‌ستى کردووه ب ه ئوپراسیونه سه‌ربازییه‌کانى و رۆژ له دواى رۆژ خه‌ریکى باڵوه‌پێکردنى هێزه سه‌ربازییه‌کانیه‌تى ل �ه ن��اوچ �ه جیاجیاکانى ک��وردس��ت��ان ،ل �ه دژى هێزه‌کانى ( )HPGکه ئه‌وانیش له پۆزسیوێنکى پاراستنى ره‌وادان ،ئه‌مه‌ش نیشانده‌رى ئهوهیه، سه‌ربارى ئه‌وه‌ى بزوتنه‌وه‌ى ئازادى کوردستان ،بۆ ره‌خساندنى زه‌مینه‌یه‌کى به‌ر فراوانتر و که‌ش و هه‌وایه‌کى ئارامتر ،به‌درێژایى ئه‌و ماوه‌یی ه خۆى له‌هه‌ر جۆره کرده‌وه‌یه‌ک که ببێته هۆى ت��ون��دوت��ی��ژى پ��اراس��ت��ووه و ب �ه گ��وێ��ره‌ى ب��ڕی��ارى ئاگربه‌ست هه‌ڵسوکه‌وتى کرد ،به‌اڵم حکومه‌تى ( ،)AKPن�ه ئ��ام�ه‌ده‌ب��وو گ��وێ ل�ه نوێنه‌رانى کورد بگرێ و نه‌هه‌نگاوێکى هاویشت بۆ ئه‌وه‌ى ئاگربڕه‌که ب�ه‌رده‌وام بێت ،به‌ڵکو به‌پێچه‌وانه‌وه، گورى به په‌یوه‌ندییه دیپلۆماسیه‌کانى بۆ دژایه‌تى کردنى گه‌لى کورد دا .به‌م شێوهیه چ له‌ڕێگاى راگه‌یاندن ،چ له رێگاى سیاسه‌ته‌کانیه‌وه ،چ له‌ڕێگاى سه‌ربازیشه‌وه ،به‌درێژایى ئه‌م ماوه‌ی ه
گه‌ر ئه‌مجاره‌ش کات نه‌بڕین ساڵى داهاتووش دوا ده‌که‌وین
سیاسه‌تێکى وروژاندنی له دژى گه‌ل و گه‌ریال په‌یره‌و کردووه ،تاوه‌کو کارێک بکات ( )PKK ش له به‌رامبه‌ردا کاردانه‌وه‌یه‌کى توند بنوێنى، تاهه‌م ئاگربڕهه‌م ئه‌و قۆناغه‌ى که به‌رهه‌مى رهن����ج و ک��وش��ت��ى رێ���ب���ه‌ر ئ���اپ���ۆ ،زۆرێ����ک ل ه رێکخراوه‌کانى کۆمه‌ڵگاى مه‌ده‌نى و که‌سایه‌تى به‌دیموکراته‌کان هاتبووه ئ��اراوه له‌بار به‌رێت و ئاراسته‌ى راى گشتى کوردستان و تورکیا و نێوده‌وڵه‌تیش به گوێره‌ى داخوازى خۆى بگۆڕێ. لێره‌دا پرسیارێک دێته‌ئاراوه .ئایا له‌به‌رامبه‌ر داکۆکى‌کردنى ( )AKPبۆ له‌ناوبردنى ( )PKK و توانه‌وه‌ى شوناسى کوردى و بهردهوامبوونى له گرتنى سیاسه‌تمه‌دارانى هه‌وڵداین بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ى پراکتیزه‌کردنى قسه‌که‌ى جه‌نابى ئه‌تاتورک ک ه وتووبى ( )40مه‌تر کێشه‌که‌ى کوردم خستۆت ه چ��اڵ �هوه و (ب�ه‌ت��ۆن��م) ل �هس �ه‌رى رش��ت��ووه ،ب��ژارى کۆتاى ( )PKKو گه‌لى ک��ورد بۆ گه‌یشتن به مافه ره‌واکانى بۆ داهاتوو چى ده‌بێت؟ ئایا س �ه‌رب��ارى ئ��ه‌وه‌ى ه�ه‌م��وو م��ێ��ژوو شاهیدى ئ�هوه ده‌ده‌ن که ساڵى ( )1789ب�ه‌م�لاوه که شه‌ڕى رزگ���ارى ن �ه‌ت �ه‌وه‌ک��ان ده‌س��ت��ى پێکرد ،گه‌لێک نهتهوه توانیان خۆیان له چنگى ئیمپراتۆره‌کانى ئ��ه‌وک��ات��ه رزگ����ار ب��ک �ه‌ن و ده‌وڵ���ه‌ت���ى خ��ۆی��ان ئاوابکه‌ن ،به‌اڵم گه‌لى کورد له‌الیه‌ک به‌هۆى وه‌زعیه‌تى جوگرافى کوردستان ،له‌الیه‌کى تره‌و‌ه نه‌بوونى بیر و بۆچونێکى نه‌ته‌وه‌یى که بتوانێ هه‌موو ک��وردان له‌ژێر چه‌ترێک کۆبکاته‌وه و گه‌لێک ه��ۆک��ارى تریش ،هه‌رچه‌ند نه‌یتوانى بێته خاوه‌نى ده‌وڵه‌تى خۆى ،به‌ڵکو واڵته‌که‌شى کرا به چوار پارچه و هه‌تا ئێستاش به چوار پارچه‌یى ماوه‌ته‌وه و هه‌نوکه‌ش یهکهم نه‌ته‌وه‌ی ه
خه‌ونه‌کانمان
دواى ()17ى شوبات هه‌ڵه‌یه‌کى گه‌وره‌ی ه گ���ه‌ر پ��ێ��م��ان واب��ێ��ت توڕه‌بونى ئه‌و خه‌ڵک ه شه‌نکار عه‌بدواڵ (خ���ۆپ���ی���ش���ان���ده‌ران) ته‌نها له ساته‌وه‌ختى (/17ى شوبات)دا بووه ،ته‌نها ئه‌و رۆژه به وت��ارى ئاگرین گه‌نجان ه��ان��دراون بۆ ئ�ه‌وه‌ى خۆپیشاندان بکهنو دواتر په‌المارى لقى چوار پارتى بده‌ن ،له‌وه‌ش تێده‌گه‌م که سایکۆلۆژیاى ج �ه‌م��اوه‌ر ل�ه ساته‌وه‌ختێکدا هه‌ستکردن ب ه به‌رپرسیارێتى ونده‌کات و چاوه‌ڕوانى هه‌موو شتێکى لێده‌کرێت ،به‌تایبه‌تى ئه‌و روداوانه‌ى که پێشتر به‌خه‌یاڵماندا نه‌ده‌هات روبدات. خۆپیشاندان و ن��اڕه‌زای��ى به درێ��ژاى ()20 ساڵى حوکمرانى ده‌سه‌اڵتى سته‌مکارى پارتى و یه‌کێتى بوونى ههبووه ،ب�ه‌اڵم به‌هۆى ئه‌و س�ه‌رک��وت��ک��اری��ی�ه ب���ه‌رده‌وام���هى ک �ه ه �هب��ووه ناڕه‌زاییه‌کان له شوێنى خۆیاندا کپکراون و چ �ه‌ن��د ج��ارێ��ک��ی��ش خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان ک���راوه، به‌اڵم زۆرب �هى خۆپیشاندانه‌کان نه‌یانتوانیو‌ه ئاکامێکى به‌رجه‌سته‌کراومان بده‌نێ ،ئه‌مه‌ش زۆرجار کاریگه‌رى نێگه‌تیڤى دروستکردبوو ب������ه‌وه‌ى ک���ه ه��اون��ی��ش��ت��م��ان��ی��ان ب����اوه‌ڕی����ان به‌خۆپیشاندان و ناڕه‌زایى نه‌مێنێت. روخ���ان���ى س��ی��س��ت�ه‌م�ه دی��ک��ت��ات��ۆری��ی�هک��ان��ى ره‌گ داکوتاوه‌کانى په‌نامان وه‌ک حوسنى م���وب���اره‌ک و ب��ن ع��ه‌ل��ى ،ن��اڕه‌زای��ی �هک��ان��ى ده‌وروبه‌رمان ،کۆى ئه‌م روداوان�ه کاریگه‌رى گ����ه‌وره‌ى ه��هب��ووه ل �هس �ه‌ر ف��ۆرم��ۆل �هک��ردن��ى ن���اڕه‌زای���ى و داخ��وازی��ی �هک��ان��ى ه��اواڵت��ی��ان��ى کوردستان. خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان و ن��اڕه‌زای��ی �هک��ان��ى (/17ى ش���وب���ات) و دوات�����ر ئ��وم��ێ��دێ��ک��ى گ����ه‌وره‌ى گ��ێ��ڕای�هوه ب��ۆ ئ �ه‌و که‌سانه‌ى ک�ه سااڵنێک ه خ���ه‌ون ب �ه دن��ی��ای�هک��ى ج��وان��ت��ر و شایسته‌تر به‌مرۆڤى کوردهوه ده‌بینن ،له‌ئێستاشدا هێدى ه��ێ��دى ل �ه خ �ه‌ون �هک��ان��م��ان ن��زی��ک دهب��ی��ن �هوه پ��ێ��وی��س��ت�ه ب��زان��ی��ن چ���ۆن داخ��وازی��ی �هک��ان��م��ان ئ��اراس��ت�ه دهک �هی��ن ،چ��ۆن میکانیزمه‌کانى روب �ه‌ڕوى ده‌س �ه‌اڵت به‌کارده‌هێنین بۆ ئه‌وه‌ى ب��ت��وان��ی��ن خ��ۆڕاگ��ران �ه‌ت��ر و ب�ه‌پ��رهن��س��ی��پ تر داخوازییه‌کانمان پێشکه‌ش بکه‌ین ،به‌رده‌وام بین ل�هس�ه‌ر ن��اڕه‌زای��ى و خۆپیشاندان هه‌تا دهگهینه زۆربه‌ى خه‌ونه‌کانمان ،چونکه ئه‌وه‌ى ئێستا له به‌رده‌رکى سه‌را و سه‌راکانى تردا هاوار ده‌کات ،نوێنه‌رایه‌تى زۆرینه‌ى خه‌ڵکى
کوردستان ده‌کات ،چونکه ئه‌گه‌ر له سنورى هه‌ولێر و دهۆک ده‌نگى ناڕه‌زایى نابیسترێت ئهوه ماناى ئهوه نیه که له هه‌ولێر و دهۆک کێشه نیه ،به‌پێچه‌وانه‌وه زیاتر گرفته‌کان له‌وێیه ،به‌تایبه‌تى ل���ه‌دواى (31ى ئ��اب) و ئه‌و کوده‌تا سه‌ربازییه‌ى که پارتى کردویه‌تى ب�هس�ه‌ر ه�ه‌ول��ێ��ردا و ب���ه‌رده‌وام ک��ارى ک��ردووه ل �هس �ه‌ر خ�ه‌ف�هک��ردن��ى ئ��ه‌و دهن��گ��ان �هى وه‌ک خۆى بیرناکه‌نه‌وه ،بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ش ته‌واوى میدیاکانى خستووه‌ته کار بۆ دژایه‌تیکردنى ئه‌و ده‌نگانه‌ى که داواى مافه‌کانى خۆیان ده‌که‌ن ،هه‌ر بۆیه پێویسته ئه‌م نوێنه‌رایه‌تی ه به باشى بکرێت ،بتوانین داواکارییه‌کانى خه‌ڵکى کوردستان بگه‌یه‌نێته شوێنى خۆى و به‌دوایه‌وه بێت تاجێبه‌جێکردنى داواکارییه‌کان. خ���ه‌ون���هک���ان���م���ان ل��ه‌ئ��ێ��س��ت��ادا ل���ه‌ه���ه‌ن���اوى ناڕه‌زاییه‌کانه‌وه دێت ،ئه‌وه‌شى که توانیویه‌تى کاریگه‌رى گهوره جێبهێڵێت له‌سه‌ر ده‌سه‌اڵت مه‌یدانى سه‌راى ئازادییه ،که رۆژانه له‌وێو‌ه داخوازى و ناڕه‌زاییه‌کانى خه‌ڵکى کوردستان ئ��اراس��ت��هى ده‌س�����ه‌اڵت دهک���رێ���ت ،ه��ه‌م��ووان ل �هس �ه‌راى ئ��ازادی��ی�هوه به‌یه‌ک دهن��گ ه��اوار ده‌که‌ن دژى گه‌نده‌ڵى و ناعه‌داله‌تى ،ئه‌مه‌ش کاریگه‌رى راسته‌وخۆ و ناڕاسته‌وخۆى له‌سه‌ر شار و شارۆچکه‌کانى کوردستان جێهێشتووه، قوربانیانى ئ �ه‌م داواک��اری��ی��ان �ه ه�ه‌ت��ا ئێستا نزیکه‌ى نۆ شه‌هید‌و زیاتر له ( )200که‌سیش ب��ری��ن��دارب��ووه ،ئ �ه‌م ش�ه‌ه��ی��دان�ه له‌ئێستادا ل ه ماڵه‌کانى هه‌موماندان ،له دڵى هه‌رتاکێکى ئه‌م گه‌له‌دا شوێنى خۆیان جێهێشتووه ،چونک ه ئهمانه شه‌هیدى چاکسازى و گۆڕان بوون. زۆر گرنگه ناڕه‌زاییه‌کانمان ئاراسته‌ى تاک ه که‌سێک نه‌که‌ین و له گۆشه‌یه‌کى بچوکدا دیلى نه‌که‌ین وه‌ک زۆرێک له خۆپیشاندان و ناڕه‌زاییه‌کانى پێشتر ب �ه‌دى دهک���را ،هه‌ر ئه‌مه‌ش واده‌کات ئه‌م خۆپیشاندان و ناڕه‌زایی ه جیاوازتر بێت له ناڕه‌زاییه‌کانى پێشتر ،وه‌ک به‌ختیار عه‌لى ده‌ڵێت «لێگه‌ڕێن ئه‌م خه‌ون ه له سنورێکى بچوکدا دیل نه‌که‌ین ،لێگه‌ڕێن توڕه‌یتان ته‌نیا توڕه‌یى نه‌بێت به‌رامبه‌ر ب ه زوڵمێک یان دیکتاتۆرێک ،به‌ڵکو توڕه‌یى بێت به‌رامبه‌ر به‌هه‌موو ئه‌و هه‌لومه‌رجه‌ى ک ه دیکتاتۆرییه‌ت دروستده‌کات». ب���ه‌رده‌وام ب��وون له خۆپیشاندان و ناڕه‌زایى ده‌مانگه‌یه‌نێته ئامانجه‌کانمان و خه‌ونه‌کانمان ت �ه‌ح��ق��ی��ق دهک������ات ،دن��ی��ای �هک��ى ج��وان��ت��ر و شیاوترمان بۆبه‌دى ده‌هێنێت.
له ئاستى جیهاندا که رێژه‌که‌ى له چل ملیۆن زیاتره و بێ ده‌وڵه‌ته. ئه‌مڕۆش که ده‌رفه‌تێکى وا هاتووه‌ته ئاراوه ش��ۆڕش��ى گ �ه‌الن ل�ه س�ه‌رت��اس�ه‌رى ن��اوچ�هک�ه ل ه به‌رامبه‌ر دهسهاڵته دیکتاتۆره‌کان ده‌ستى پێى ک���ردووه ،گه‌ره‌نتى ئ �هوه ههیه ئ �ه‌م ج��اره دواى سه‌دساڵ زیاتر کورد بتوانێ ئه‌م کاته بۆخۆى
››
( ،)AKPن ه ئامه‌ده‌بوو گوێ له نوێنه‌رانى کورد بگرێ و نه‌هه‌نگاوێکى هاویشت بۆ ئه‌وه‌ى ئاگربڕه‌که به‌رده‌وام
بقۆزێته‌وه و هه‌مان سیناریۆى راب��ردوو دوب��اره نهبێتهوه و دیسانهوه نه‌بێته قوربانى سیاسه‌تى شۆڤێنیستانه‌ى تورک و ع�ه‌ره‌ب و ف��ارس؟ بۆ وه‌اڵم دانه‌وه‌ى ئه‌م پرسانه پێویسته په‌ندێک ب ه بیر خوێنه‌رى به‌ڕێز بێنینه‌وه (گه‌ر نه‌توانى کات ببڕى ئه‌وا کات تۆ ئه‌بڕێ) واتا ئهوه سه‌دساڵ زیاتره که کات ئێمه‌ى ک��ورد ئه‌بڕێ بۆچى؟
له‌به‌ر ئه‌وه‌ى کات راناوه‌ستێ و چاوه‌ڕوانى هاتنى زیاتر ،گه‌لى ک��ورد له باکورى کوردستان ل ه که‌س نابێت ،گه‌ر له‌کاتێکدا که ده‌رفه‌تێک سه‌ر شه‌قامه‌کانه و به دروشمى ئاشتى ئازادى دێته ئاراوه یان قۆناغێک دروست ده‌بێت گه‌ر به شێوازێکى هه‌ره دیموکراسیانه له پێش چاوى به گوێره‌ى واقیعیه‌تى به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانت پیالنى هه‌موو دنیاوه ،داواى مافى ره‌واى خۆیان ده‌که‌ن سه‌رکه‌وتن دانه‌ڕێژى و کات له به‌رژه‌وه‌ندى خۆت ئه‌یانه‌وێت ئه‌وانیش وه‌ک هه‌موو گه‌النى دنیا به‌کار نه‌هێنى و که‌مته‌رخه‌مى بکه‌ى ،ئه‌وا ل ه ببنه خ��اوه‌ن زم��ان ،کلتور و ناسنامه‌ى ره‌سه‌نى به‌رامبه‌ردا کات تۆ له ب �ه‌رژه‌وه‌ن��دى هه‌ندێک خۆیان له به‌رامبه‌ریشدا هێزه ئه‌منیه‌کانى تورکیا ک �هس��ى ت��ر ب �هک��ار دێ��ن��ێ��ت و ک �هس��ان��ى ت��ر ل ه به‌بێ جیاوازى کردن ،پیر و گه‌نج و مناڵ و ژن قۆناغهکه که‌ڵک وه‌رده‌گرن ئه‌وه‌ى توانیویه‌تى و پیاو ،بۆ بێده‌نگ کردن و بێ ئیراده‌کردنیان کات له به‌رژه‌وه‌ندى خۆى بقۆزێته‌وه ،توانیویه‌تى توندوتیژى به‌کاردێنن ،ته‌نها داواکردنى مافیش له هه‌مانکاتدا ،کات ببڕێ به‌پێچه‌وانه‌وه کات به ره‌وا نابینن. وادی���اره تورکیا نه گوێى ههیه ده‌نگى ئه‌و ئ�ه‌ت��ب��ڕێ .ب��ۆی�ه ن��اب��ێ جارێکى ت��ر سیناریۆى رابردوو دووباره بێتهوه کارێک بکه‌ین کات بۆ ش��ۆڕش��ان �هى ک �ه رۆژان����ه ل �ه ت����ه‌واوى واڵت��ان��ى ناوچه بۆ روو ب �ه‌ڕوو ب��وون�ه‌وه‌ى دیکتاتۆره‌کان سه‌د ساڵى تریش بمانبڕێ. له‌م کاته‌شدا گه‌لى کورد خاوه‌ن شۆڕشێکى و نه‌مانیان ،سه‌ریان هه‌ڵداوه و ده‌یبیستێت ،ن ه ن �ه‌ت �ه‌وه‌ی��ی �ه ،ئ���ه‌م ش��ۆڕش��ه ل��ه ن��ێ��وان چ��ی��ن و ئه‌و سه‌رهه‌ڵدانه‌ى باکورى کوردستان که رۆژان ه تویژه‌کانى کۆمه‌ڵگا ل�ه ه �ه‌ر چ��وار پارچه‌ى له شار و شارۆچکه‌کان دروس��ت ده‌بن ده‌بینن، ک���وردس���ت���ان خ���ۆى رێ��ک��خ��س��ت��ووه ب��ۆی �ه ته‌نیا به‌ڵکو وه‌ک ساڵه‌کانى ( )1970-1960مامه‌ڵ ه بژارێک که له‌گه‌ڵ ره‌وش��ى ئێستاى ناوچه و له‌گه‌ڵ ره‌وشه‌که ده‌کات. ب �ه‌اڵم دهب��ێ��ت ه�ه‌م��وو ده‌س �ه‌اڵت��داران��ى ت��ورک جیهان بۆ گه‌یشتن به مافه ره‌واکانى بگونجى -1ئ��اواک��ردن��ى کۆنگره‌ییه‌کى ن�ه‌ت�ه‌وه‌ی��ى ک ه بزانن نه ره‌وشه‌که هه‌مان ره‌وشه که ئه‌وان بیرى هه‌موو الیهنه سیاسیه‌کانى هه‌ر چوار پارچه‌ى لێده‌که‌نه‌وه و سیاسه‌تى دژه ک��وردى کردووه‌ت ه کوردستان بگرێته خۆى بۆ به‌هێزکردنى یه‌کێتى پره‌نسیبى ح��وک��م��ڕان��ی��ان ،ن �ه گ�ه‌ل��ى ک��وردی��ش نه‌ته‌وه‌یى و به‌کاریگه‌رى کردنى سه‌نگى کورد گه‌لى ئه‌وکاته‌یه که ئ �ه‌وان بتوانن به که‌یفى دڵى خۆیان به‌کارى بهێنن. له سه‌ر ئاستى ناوچه‌که و جیهاندا. گه‌لى کورد ئێستا به هۆشیارییه‌کى فراوانى -2سه‌ر هه‌ڵدانێکى سه‌رتاسه‌رى گشتگیر ک ه گه‌ل له شێوازى چاره‌سه‌رى خۆى له‌و رێگایه‌و‌ه نه‌ته‌وه‌ییه‌وه رۆژانه له سه‌ر شه‌قامه‌کان په‌ره ب ه بسه‌پێنێ چیدى به سیاسه‌تى هه‌ڵخه‌ڵه‌تاند و خ��ۆڕاگ��رى خۆیان ده‌ده‌ن و له چوارچێوه‌ى خۆ کات کوشتن و به‌ڵێنه درۆینه‌کانى حکومه‌تى به‌ڕێوه‌بردنى دیموکراتى داواى مافه ره‌واکانیان ده‌که‌ن. تورک فریو نه‌خۆن. وه‌ک ده‌زان��رێ��ت ئێستا ل �ه هه‌رکاتێکى تر
سه‌رۆک ب ه قس ه نابێ ،کردار شه‌رته کۆاڵنێکى ئ �ه‌م ه�ه‌رێ��م�هى پ��ڕک��ردوه به‌ڕاستى ئیتر باسى گه‌نده‌ڵى و چاکسازى چى ده‌که‌یت، هه‌رێمى کوردستان س�ه‌رۆک ئه‌گه‌ر من به‌هه‌اڵدا چووبم جه‌نابت ب��اس��ى ئ���هوه م �هک �ه ک �ه ب �ه‌ت �ه‌م��اى ک��وردس��ت��ان رۆژ له‌دواى رۆژ به‌ره‌و ئاگات له‌م هه‌موو گه‌نده‌ڵیه نه‌بێت هه‌قى خۆت ه بکه‌یته دوبه‌ى سه‌رۆکایه‌تى واڵتێکى مۆدێرن سه‌الح هه‌ورامى وێ���ران ب���وون ده‌ڕوات له‌به‌ر ئ �ه‌وه‌ى رۆژێ��ک نه‌مانبینى به‌رپرسێکى له‌ئه‌ستۆ بگرێت ،که‌چى ل�هب�ه‌رچ��اوى هه‌موو و ب��ێ��خ��زم �ه‌ت��گ��وزارى دز و گه‌نده‌ڵ بده‌یته دادگا ،به‌رپرسێکى حزبى دنیاوه له‌کۆنگره‌ى حزبه‌که‌تدا شۆڕده‌بیته‌وه و زۆربه‌ى گوندنیشنه‌کانى ناچارکرد گونده‌کانیان بانگ بکه‌یت و لێى بپرسى ئه‌و هه‌موو دۆالر و ههڕهشه له میلله‌ته‌که‌ى خۆت دهک �هی ،ئاخر ج��ێ��ب��ه��ێ��ڵ��ن و رووب���ک���ه‌ن���ه ش����اره‌ک����ان ،خ�ه‌ڵ��ک��ى ڤێالیه‌ت له‌کوێ هێناوه ،نه‌مانبینى شه‌وێک ل ه سه‌رۆک خه‌ڵکى هه‌قیانه تۆ به‌سه‌رۆکى خۆیان شاره‌کانیش بێکارى و بێداهاتى ،باڵى به‌سه‌ر خه‌وى شرین و کۆبوونهوه حزبیه‌کانت ببوریت و نه‌زانن. جه‌نابت باس له‌بن بڕکردنى گه‌نده‌ڵى ده‌که‌ی، زۆرینه‌ى داکێشاوه گه‌نجانێکى زۆرى بێشومارى له‌کۆشکه جوانه‌که‌ت بێیته دهرهوه و سه‌رێک خاوه‌ن بڕوانامه ئاماده‌ن گه‌ر پاره‌یه‌کى که‌میش به‌شه‌قامه‌کانى هه‌ولێردا بکه‌یت ،بزانیت چه‌ند ب���ه‌اڵم ه �ه‌رت��ۆو ح��زب �هک �ه‌ت ن �هب��وون س��ک��ااڵت��ان بێت کاربکه‌ن ،به‌اڵم نه‌داده‌مه‌زرێن و نه‌که‌رتێکى منداڵى ب��ێ الن �ه و چه‌ند پیرو پ �هک که‌وت ه ل�هس�ه‌ر چ�ه‌ن��د رۆژن��ام �ه نوسێک ت��ۆم��ارک��رد، تایبه‌تیش ههیه کارى تێدا بکه‌ن له هه‌رێمێکى له‌سه‌ر شه‌قامه‌کان رۆژ ده‌که‌نه‌وه ،نه‌مانبینى به‌بیانوى به‌زاندنى هێڵى س��وور ،نازانم بۆچى پڕخێر و ده‌وڵه‌مه‌ند و خاوه‌ن بودجه‌ى زه‌به‌الحدا جه‌نابت رۆژێک به‌رگێکى سپى له‌به‌ر بکه‌یت و که رۆژنامه نوسێک باس له‌گه‌نده‌ڵى بکات ل �ه‌گ �ه‌ڵ ئ��ه‌وه‌ش��دا به‌شێکى زۆرى کۆمه‌ڵگا خۆت بکه‌یت به نه‌خۆشخانه‌یه‌کى هه‌رێمه‌که‌تدا ئیتر ئێوه به به‌خائین و خۆفرۆشى ده‌زانن .ئێوه ژیانیان ئه‌فه‌ریقیه ،دی��اره ل�ه ه �ه‌ر شوێنێکى بزانیت خه‌ڵکى بۆچى ئه‌ونده گله‌یی ده‌که‌ن و پێتان وای��ه هه‌رکاتێک گ�ه‌ن��ده‌ڵ��ى ن�ه‌م��ا ئیتر دنیادا ئامانجى ده‌سه‌اڵت قۆرخکردنى سامانى بۆچى وه‌ک پێویست چاره‌سه‌ر ناکرێن ،نه‌مان کۆتاى به‌ده‌سه‌اڵته‌که‌ى ئێوه دێ��ت ،له‌ڕاستیدا وانییه ئ�ه‌وان�هى رهخنه له‌شێوازى به‌ڕێوه‌بردنى واڵت بێت و دزى کردن و خۆبه‌ستنه‌وه به‌کورسى واڵته‌که‌یان ده‌که‌ن که‌سانى دڵسۆزن ،گه‌نده‌ڵى ده‌س �ه‌اڵت �هوه بکاته به‌رنامه‌ى حوکمڕانیه‌که‌ى ته‌نها بریتى نییه له‌دزى و فزى کردن ،گه‌نده‌ڵى ژیانى کۆمه‌ڵگا هه‌رواده‌بێ ،له هه‌رێمێکدا ساڵ له‌زۆرشتدا دهک��رێ��ت ،ئه‌گه‌ر جه‌نابت به‌نیازى نییه بودجه‌ى خه‌یاڵى پێنه‌درێت و له‌نێوان دوو بچیت به‌گژگه‌نده‌ڵى دا ،ده‌بێت سه‌ره‌تا له‌خزم حزبدا به‌شنه‌کرێت و به‌شێکى زۆرى له‌خزمه‌تى و کهسه نزیکه‌کانى خۆته‌وه ده‌ست پێبکه‌یت، خۆیاندا سه‌رف نه‌که‌ن و مه‌ترێک زه‌وى نهماوه ئه‌بێ له‌و که‌سانه‌وه ده‌س پێ بکه‌یت که به‌پاره‌ى بۆخۆیان تاپۆى نه‌که‌ن و مانگیش نییه باڵه‌خانه‌ى ن �ه‌وت و میلله‌ت به‌خشیشى خه‌یاڵیان ک��ردوو چ �ه‌ن��د ن��ه��ۆم��ى ل �ه‌گ �ه‌ڵ ه���ه‌وره‌ک���ان���دا تێکه‌ڵ به‌رتیلێکى زۆری��ان��دا بۆ وه‌رگرتنى بڕوانامه‌ى نه‌کرێت له‌سه‌ر حسابى میلله‌ت ،هه‌فته‌ش نیی ه ماسته‌ر و دکتۆرا. بۆ داواک��ردن��ى ئ��او و کاره‌با خه‌ڵکى نه‌ڕژێت ه س �ه‌رۆک کاتێک که له‌سه‌رى ڕه‌ش دێیت سه‌رشه‌قام ،رۆژیش نییه سهدان ته‌نکه‌رى نه‌وت ب��ۆ هه‌ولێر ئ �ه‌و ه�ه‌م��وو باڵه‌خانه‌یه که‌له‌سه‌ر نه‌دزرێت و ئاودیو نه‌کرێ سه‌عاتیش نییه باس رێگه‌که‌ى جه‌نابتن تائێستا پرسیوته ئهمانه هیى له ده‌سکه‌وتى زه‌ب �ه‌الح نه‌کرێ له‌گه‌ڵ هه‌موو کێن ،له‌کوێ وه ئه‌م هه‌موو پاره خه‌یاڵییه‌یان ئ�ه‌م�ه‌ن��ش��دا زۆر ب �هس��اده‌ی��ى ب��اس ل �ه گه‌نده‌ڵى هێناوه و کێ دروستى ک��ردون ،ئه‌ى تا ئێستا ده‌کرێت. پرسیوته کۆمپانیاکانى په‌یوه‌ندى ک��ردن هى سه‌رۆکى هه‌رێم دواى ئه‌و هه‌موو ساڵه تاز‌ه کێن و ئه‌م هه‌موو دۆالره‌ی��ان له‌کوێ هێناوه، ب �ه‌ت��ازه ده‌ڵ��ێ ئێستا ه�ه‌ن��دێ شتم ب��ۆ مه‌علوم ناشێ بڵێ ى ئاگام له‌مانه‌ش نییه له ڕاستیدا ب��ووه ب��اس ل�هب��وون��ى گ�ه‌ن��ده‌ڵ��ى دهک���ات و ده‌ڵ��ێ بنه‌بڕکردنى گه‌نده‌ڵى ته‌نها به‌قسه‌یه‌ک ناکرێت له هه‌رشوێنێک گه‌نده‌ڵى هه‌بوو ئاگادارمان چاندنى تۆوى گه‌نده‌ڵى له‌ماوه‌ى( )20ساڵدا ب ه بکهنهوه ،جه‌نابى س �ه‌رۆک هیچ سه‌رۆکێک خۆڵ کردنه چ��اوى خه‌ڵکه‌وه کۆنابێته‌وه .من نییه ن�ه‌زان��ێ له‌واڵته‌که‌یدا چه‌ند گه‌نده‌ڵى و پێموایه جه‌نابت ئێستا هه‌ست به‌مه‌ترسى ده‌که‌یت ناعه‌داله‌ته‌ى ههیه ،ئه‌و قسه‌و باسانه‌ى جه‌نابت بۆیه ب��اس له‌بن بڕکردنى گه‌نده‌ڵى ده‌که‌یت، جگه ل�ه‌خ��ۆڵ ک��ردن�ه چ��اوى خ�ه‌ڵ��ک�هوه هیچى دی��ک�ه ن��ی�ه ،ئ �ه‌گ �ه‌ر ه��ه‌رس��ورى ل �هس �ه‌ر ئ��ه‌وه‌ى بینى رۆژێ��ک کاڵوێکى پالستیکى بکه‌یت ه سه‌رۆک باش بزانه خه‌ڵکى تێربوون له به‌ڵێن ه که‌بڵێى تائێستا ن �ه‌م��زان��ی��وه گ �ه‌ن��ده‌ڵ��ى هه‌ی ه سه‌رت و بزانیت ئه‌م هه‌موو شهقامه بۆچى سکى زه‌ب���ه‌الح و ن���اوه‌ڕۆک ب�ه‌ت��اڵ�هک��ان ئ �ه‌و کاته‌ى سه‌ره‌تا ئه‌و شورا ئه‌ستوره‌ى که ب�ه‌ده‌ورى خۆتا هه‌ڵدڕاوه و ئه‌م پڕۆژانه بۆچى هه‌ر ته‌واونه‌بوون ج�ه‌م��اوه‌ر هه‌ستایه سه‌رپێ ئیتر ئه‌ندامه‌کانى دروستت کردوه بیڕوخێنه ،هه‌ر له‌کۆکردنه‌وه‌ى ههیانه چه‌ند جار پاره‌ى خه‌یاڵى بۆ سه‌رفکراوه ،بیستن و بینین ک���ه‌ڕو ک��وێ��ر دهب���ن له‌ئاست کادیرانى حزبه‌که‌ت و به‌رهه‌مهێنانى ده‌زگ��اى سه‌رۆک رۆژێک نه‌مانبینى وه‌ک شاعه‌بدوڵاڵ به‌ڵێن و چاکسازییه خێراکاندا .باشتروایه ئاوڕ راگه‌یاندن هه‌ر له که‌ناڵى ئاسمانى و رۆژنام ه ئه‌رده‌ن به‌رگێکى هه‌ژارى له‌به‌ربکه‌یت و بچیت ه ل�ه‌م خهڵکه ره‌ش و رووت �ه ب��دهن�هوه و س �ه‌روه‌ت و گ��ۆڤ��ارهوه ک�ه ههمیشه ه�ه‌واڵ��ى یه‌که‌میان ن���او دام���ووده‌زگ���ای���هک���ى ح��ک��وم��ى که‌مێک و سامانى ئ�ه‌م واڵت �ه بگه‌ڕێنه‌وه بۆ خه‌ڵکى، ستایشکردنى جه‌نابته ،ههمیشه رووى ناشرینى چ���اودێ���رى ک��اره‌ک��ان��ى ب��ک �هی��ت ،ن �ه‌م��ان بینى ئه‌گینا کاتێک ج �ه‌م��اوه‌ر هه‌ستایه سه‌رپێ حوکمڕانیه‌که‌ت به‌میکیاژ ده‌ڕازێننه‌وه پیشانى رۆژێ��ک خ��ۆت به‌ماڵێکى ه���ه‌ژاردا بکه‌یت و کار له‌کار ده‌ترازێت و ئه‌وه‌ى له تونس و میسر جه‌نابتى ده‌ده‌ن ئه‌گینا من زۆر دڵنیام جه‌نابت بزانى چۆن ژیان ده‌گوزه‌رێنن .سه‌رۆک ئهمانه روویدا لێره‌ش رووئه‌دات. له‌من باشتر ده‌زان��ى گه‌نده‌ڵى هه‌موو کوچه و که باسکران هیچ ک��ام له‌مانه‌مان له‌تۆنه‌دى
›› سه‌رۆکى هه‌رێم دواى ئه‌و هه‌موو ساڵ ه تاز ه به‌تاز ه ده‌ڵێ ئێستا هه‌ندێ شتم بۆ مه‌علوم بووه
هه‌مه‌ڕ ه‌نگ
پرسی چه‌تر پرسی چه‌تر ،پانتاییه‌ک ه (چه‌تر) بۆ گوزارشتکردنی رای ئێوه‌ی هاواڵتی ره‌خساندوو ه تا ئازادان ه لێرهوه هه‌ر هه‌فت ه و له سه‌ر پرسێکی گه‌رم بۆچوونی خۆتان بخه‌نه‌ڕوو. پرسى ئه‌مجاره‌ى چه‌تر بۆ وه‌رگرتنى راى ئێوه‌ى هاواڵتیه ده‌رب���اره‌ى ( ئایا بۆچى زۆرب �هى هاواڵتیان متمانه‌یان به به‌ڵێنه‌کانى سه‌رۆکایه‌تیه‌کانى هه‌رێم ن�ه‌م��اوه و س���ه‌ره‌ڕاى به‌ڵێنه‌کانى س�ه‌رۆک��ى ه�ه‌رێ��م و حکومه‌ت خه‌ڵک به‌رده‌وامن له ناڕه‌زایه‌تى ده‌ربڕێن بۆ نه‌هێشتنى گه‌نده‌ڵى و ئه‌نجامدانى چاکسازى؟) ه��اوڕێ جه‌عفه‌ر ـ خوێندکارى زانکۆ /به‌هیچ شێوه‌یه‌ک متمانه‌م
ب�ه ه �ه‌ر س��ێ سه‌رۆکایه‌تییه‌که نیه ،چونکه تا ئێستا ئیراده‌یه‌کى ب �ه‌ه��ێ��زی��ان الدروس�����ت ن���هب���ووه بۆ چاکسازى و نه‌هێشتنى گه‌نده‌ڵی له واڵتدا. هێرۆ یوسف ـ خوێندکار /راى وای�ه ئهمانه ئه‌گه‌ر راستیش بڵێن ک �هس ب��اوه‌ڕی��ان پ��ێ ن��اک��ات ،چونکه متمانه‌یان الى جه‌ماوه‌ر له‌ده‌ستداوه ،هۆکارى ئه‌مه‌ش دهگ�ه‌ڕێ��ت�هوه بۆ ئ �ه‌و هه‌موو به‌ڵێنه درۆی���هى که له ڕابردوودا داویانه.
ساڵی یهکهم ژماره 49 دووشهممه 2711/1/8- 2011/3/28
15
ئاسۆ محه‌مه‌دـ ده‌چ��ووى په‌یمانگا /پێیوایه هه‌رسێ سه‌رۆکایه‌تییه‌که‌ى هه‌رێم تواناى چاکسازییان نییه، چونکه به‌رژه‌وه‌ندى حزبیان خستووه‌ته پێش به‌رژه‌وه‌ندى حکومهتهوه. نیگار نازم ـ ژنى ماڵهوه /هه‌ر له‌سه‌ره‌تاوه باوه‌ڕم به‌مانه نهبووه و الى من متمانه‌یان له‌ده‌ست داوه، چ��ون��ک�ه ئ�ه‌م��ان�ه ت�ه‌ن��ه��ا درۆ بۆ خه‌ڵک ده‌که‌ن. سه‌نگه‌ر عه‌سکه‌ر ـ گهنجێکى ناحییه‌ى ش��ۆرش /بۆ هه‌رسێ سه‌رۆکایه‌تییه‌که‌ى هه‌رێم (یه‌کى سێ نه‌خێر) به‌الى منه‌وه. ره‌وا محه‌مه‌د ـ گهنجێکى کاسب/
س�ه‌رۆک��ای�ه‌ت��ى پ�ه‌رل�ه‌م��ان هه‌موو ب��ڕی��اره‌ک��ان��ى ح��زب��ی��ن ،س �ه‌رۆک��ى حکومه‌تیش پ��اوه‌ن ک��راوه له‌الیه‌ن هه‌ردوو حزبه‌که‌وه و بڕیاره‌کانیشى ل��ه ن��ی��وه‌ى س��ل��ێ��م��ان��ی��دا جێبه‌جێ ش����وان م��ح �ه‌م �ه‌د ـ م��ام��ۆس��ت��ا ل �ه‌ن��اح��ی �هى ش���ۆرش /دهک����رێ ،س �ه‌رۆک��ى هه‌رێمیش مه‌به‌ستى نییه که سه‌رۆکه‌کانمان مه‌به‌ستیان نییه چاکسازى بکه‌ن ،چاکسازى بکات. چونکه ئ �ه‌وان ت��وان��اى چاکسازییان نه‌بێ ئ�هى کێ هه‌ڵمه‌ت کامیل ـ خوێندکارى ده‌سه‌اڵتى ئه‌وه‌ى ههیه؟ خۆ ئه‌گه‌ر مه‌به‌ستیان بوایه په‌یمانگا /پێیوایه بێ هه‌ڵوێستى هیچ نه‌بێت ده‌یانتوانى گه‌نده‌ڵه‌کانى ده‌وروبه‌رى خۆیان هه‌رسێ سه‌رۆکایه‌تییه‌که‌ى هه‌رێم البه‌رن. ل �ه دواى رووداوه‌ک���ان���ى ()17ى ئ �ه‌ح��م �ه‌د ج����ه‌الل ـ گهنجێکى شوباتهوه به ته‌واوى متمانه‌یان الى کاسبکار /درۆکانیان واى کردووه جه‌ماوه‌ر نه‌ما. ئ �ه‌م��ان �ه م��ت��م��ان�ه ل���ه‌ده‌س���ت ب��دهن شنۆ ئیبراهیم ـ کچى ماڵهوه /که له ئێواره‌یه‌کدا له‌ناوجه‌ماوه‌ر جونکه قسه‌کانیان هاتبووه سه‌را و بێده‌نگ بوونى ئه‌م دهسهاڵته له ئاست ه��ى ( )20س��اڵ ل �ه‌م �ه‌و ب���هره و کوشتنى رۆڵه‌کانى ب �ه‌الوه به‌سه بۆ ئ �ه‌وه‌ى خه‌ڵک قسه‌ى تازه‌یان نییه. متمانه‌ى پێ نه‌مێنێت. سه‌نگه‌ر بیالل /چه‌مچه‌ماڵ
بۆ /رۆژنامه‌ى (چه‌تر) بابه‌ت /روونکردنه‌وه
ل �ه ژم���اره ()45ى ب�ڵاوک��راوه‌ک �ه‌ت��ان ل �ه رۆژى دووشهممه رێکه‌وتى ( )2011/2/21له‌الپه‌ڕ‌ه ()12 بابه‌تێکتان له ژێر ناونیشانى (کارێکى وا بۆ گه‌نج نهکراوه )...که له ئامه‌ده‌کردنى (دیمه‌ن عوسمان) بوو باڵوکراوهتهوه .به‌پێویستمان زانى داوا له به‌ڕێزتان بکه‌ین بۆ ده‌رخستنى راستیه‌کان ئه‌م رونکردنه‌وه‌یه‌مان ب��ۆ ب�ڵاوب��ک�ه‌ن�هوه ،ل �ه‌الی �ه‌ن ب �ه‌ڕێ��زت��ان �هوه .ئامانجى کتێبخانه‌ى گشتیى پێشکه‌شکردنى خزمه‌تگوزارى کتێبخانهیه به هاواڵتیان و کۆمهڵگه به بێ جیاوازى ئاینى ،ره‌گ���ه‌زى ،سیاسى ،کۆمه‌اڵیه‌تى و دور له هه‌موو چاودێرییه‌کى سیاسى ،به‌اڵم ده‌بێت رێنمایى و یاساى کتێبخانه پێشێل نه‌کریت به مه‌به‌ستى پاراستنى ب�ه‌رژه‌وه‌ن��دى گشتى .وه‌ک ره‌چاوکردنى هێمنى ناو هۆڵه‌کانى خوێندنه‌و‌ه به‌تایبه‌تى و ته‌الرى کتێبخانه به‌شێوه‌یه‌کى گشتى ،پێویسته له‌سه‌ر هه‌موو که‌سێک به‌دووربێت له‌ده‌نگ‌ه ده‌نگ و ئاژاوه .سه‌باره‌ت به‌بوونى کتێب له‌کتێبخانه‌که‌دا ل �ه‌الی �ه‌ن ب�ه‌ڕێ��وب�ه‌رای�ه‌ت��ى
کتێبخانه‌ى گشتى سلێمانیهوه ،کتێب دابین ده‌کرێت ب��ۆ کتێبخانه‌ى ش��ارۆچ��ک �هک��ان .ل �ه کتێبخانه‌ى گشتى م��اوه‌ت ب��ڕى ( )9000کتیب و گۆڤار له کتێبخانه‌که‌دا ههیه به‌راورد له‌گه‌ڵ دانیشتوانى ماوه‌ت تێکڕا ( )1300کهسه و له ساڵى ()2010دا ژماره‌ى سودمه‌ند له کتێبخانه‌ک‌ه ( )582که‌س ب��ووه ،که به‌راورد له‌گه‌ڵ ژماره‌ى خوێنه‌ر نزیکه‌ى ( )15سهرچاوه ده‌کات و به‌رچاو‌ه له ئاستى زانستى کتێبخانه‌دا .به‌اڵم پێویسته له‌سه‌ر هه‌موو الیه‌ک هه‌وڵى زیاتر بدات بۆ پێشخستن و گه‌شه‌پێدانى کتێبخانه و ئاستى رۆشنبیرى له‌ناوچه‌که‌دا ئه‌م رێژه‌یه‌ش به‌رده‌وام له‌زیاد بووندایه. خۆزگه له‌جیاتى ئ�ه‌و رهخنه بێ بنه‌مای‌ه پێشنیاز و داواک���ارى ج��وان و پێویست بکرای‌ه بۆ هاوکارى کردنى کتێبخانه له جێبه‌جێ کردنى ئامانجه‌کانى، جێگاى باس‌ه کارمه‌ندانى و لێپرسراوى ئه‌م کتێبخانهیه هه‌وڵى زۆرى داوه بۆ پێشکه‌شکردنى خزمه‌تگوزارى به‌ناوچه‌که.
باڵوکراوه‌ی نوێ (هه‌زار خۆری پڕشنگدار) کتێبێکی وه‌رگ��ێ��ڕدراوه ،له زمانی ئینگلیزییه‌وه (چرا نه‌وزاد) کردوویه‌تی به ک��وردی .ئ�ه‌م کتێبه له نوسینی ن��وس �ه‌ری ئه‌مریکی ب�ه‌ڕه‌چ�ه‌ڵ�هک ئه‌فغانی (خالید حوسێنی)یه ،یهکێکه له کتێبه پڕخوێنه‌ره‌کانی جیهان، له ساڵی ()٢٠٠٧دا له ڕیزبه‌ندی باشترین ده کتێبی دن��ی��ادا پله‌ی سێهه‌می به‌ده‌ست هێنا .ناوه‌ڕۆکی ئه‌م رۆمانه چیرۆکی ئه‌و ژیانه پڕ له ناسۆره‌یه که ژنانى ئه‌فغانستانی تێدا ده‌گوزه‌رێت ،باسی ئه‌و ژنانه دهگێڕێتهوه که بااڵده‌ستی ئاین و کلتوره به‌سه‌رچوه‌کان کردونی به کۆیله‌یه‌کی هه‌میشه‌یی بۆ ژیان. ل �ه وت �هی �هک��دا وه‌رگ��ێ��ڕ ه��ۆک��اری هه‌ڵبژاردنی ئه‌م کتێبه بۆ وه‌رگێڕان دهگێڕێتهوه بۆ ئه‌و له‌یه‌کچونه ره‌هایه‌ی له نێوان ژیانی ژنانی ئه‌فغانستان و ژنانی کورددا ههیه. ئه‌م په‌رتوکه (ده‌زگ��ای ئاراس) له هه‌ولێر ئه‌رکی چاپکردن و ب�ڵاوک��ردن��ه‌وه‌ی گ��رت�ه ئه‌ستۆ، ئێستا له کتێبخانه‌کانی کوردستاندا ده‌ست ده‌که‌وێت.
کتێبخانه‌ى گشتی ماوه‌ت
باوکێکى میسری ناوی کچه‌که‌ی نا (فه‌یسبووک) و.له فارسییه‌وه /هێمن عه‌لی
پ��ی��اوێ��ک ل �ه میسر ن���اوی کچ ه کۆرپه‌که‌ی کرد به فه‌یسبووک که به پێی رۆژنامه‌ی میسری (االهرام) ئ �ه‌م �ه ه �ه‌وڵ��دان��ێ��ک��ی سمبولییه بۆ رێزگرتن له رۆڵ��ی کاریگه‌ری ئه‌م تۆڕه کۆمه‌اڵیه‌تییه له ره‌واڵه‌تگرتن و په‌ره‌سه‌ندنی شۆڕشی میسر. که‌ناڵی هه‌واڵی ( )CNNبه پێی رۆژنامه‌ی پڕتیراژی (االهرام) چاپی میسر ،دهن��ووس��ێ��ت ج�ه‌م��ال ئیبراهیم باوکه ته‌مه‌ن بیست و چه‌ند ساڵه‌ی ئ��ه‌م ک��چ�ه ک��ۆرپ �هی �ه ب��ۆ ده‌رب��ڕی��ن��ی خۆشحاڵی خۆی له ده‌ستکه‌وته‌کانی ب��زوت��ن��ه‌وه‌ی ن���اڕه‌زای���ی گ �ه‌ن��ج��ان له ()25ى مانگی ژان��ی��وری �ه‌دا ن��اوی (ف���هی���س���ب���ووک)ی ب���ۆ ک��چ�هک�هی هه‌ڵبژاردووه.
زۆرێک له گه‌نجانی چاالک ل ه ب��زوت��ن�ه‌وه‌ی ن��اڕه‌زای��ی میسر ک�ه له رۆژی ( )25ژانیورییه‌وه ده‌ستی پێکرد و له‌گه‌ڵ په‌ره‌سه‌ندنی خێرای خۆی، به له ناوچونى حوسنی موباره‌کی ک��ۆت��ای��ی پ��ێ��ه��ات ،ف �هی��س��ب��ووک و ت��ۆڕه کۆمه‌اڵیه‌تییه‌کانی تریان بۆ به رێکخستنکردنی ناڕه‌زایه‌تییه‌کان به‌کارهێنا. وه‌ع����ی����ل غ���ه‌ن���ی���م ،ی���هک���ێ���ک ل�ه ب���ه‌ڕێ���وه‌ب���ه‌ران���ی ت����ۆڕی گ��وگ��ڵ له میسریش که له رۆژه‌کانی سه‌ره‌تای ئ���ه‌م ن��اڕه‌زای �ه‌ت��ی��ی��ان �ه ،الپ �ه‌ڕه‌ی �هک��ی تایبه‌تی بۆ هه‌واڵنێری و رێکخستن و رێکخستنی ب��زوت��ن �ه‌وه‌ک �ه له‌سه‌ر س���ای���ت���ی ف���هی���س���ب���ووک دان����اب����وو م��اوه‌ی �هک ده‌ستبه‌سه‌ر ک��را .ناوبرا دوای ئ��ازادب��وون��ی ل�ه زی��ن��دان ،ب��ووه یه‌کێک له روخساره سه‌ره‌کییه‌کان له تێکۆشان و شۆڕشی میسردا.
سەرۆک شارەوانیەکی قۆچدار و.له ئینگلیزیه‌وه :مسته‌فا رابه‌ر هه‌بوو نه‌بوو سه‌رۆک شاره‌وانیه‌ک هه‌بوو له‌گه‌ڵ خه‌ڵکدا زۆر بێداد بوو، ڕۆژێکیان ئهوهنده توڕه ده‌بێت دوو قۆچ بۆ خۆی به‌ئاوات ده‌خوازێ بۆ ئه‌وه‌ی خه‌ڵکی پێ بترسێنیت ،زۆری نه‌برد ئه‌و مراز و ئاواته گه‌مژانه‌ی هاته دی ،دوو قۆچی له پێشه سه‌ری په‌یدا بوون به‌دوای سه‌رتاشێکدا ناردى بێته ماله‌که‌یان بۆ ئ �ه‌وه‌ی سه‌ری ب��ت��اش��ێ��ت ل �ه ک��ات��ی سه‌رتاشیندا س���ه‌رۆک پ��رس��ی��اری لێکرد ت��ۆ چ ل �هس �ه‌ری م��ن��دا ده‌بینیت؟ س�ه‌رت��اش وه‌اڵمی دایه‌وه .هیچ نابینم هه‌ر چه‌ند روون و ئاشکرا قۆچه‌کانی ده‌بینی، به‌اڵم له ترساندا ڕاستیه‌که‌ی نه‌گۆت، خێرا سه‌رۆک ده‌ستی له قۆچه‌کانی خۆی کوتا و له سه‌رتاشه‌که‌ی پرسی ئه‌ی ئهمانه چین ،ئه‌ویش به ناچاری پێی گۆت به‌ڵێ دوو قۆچت ههیه، له کاتێکدا سه‌رتاشه‌که به‌ترس و ل���ه‌رزه‌وه ده‌یویست ب��ڕوات ،س�ه‌رۆک هه‌ره‌شه‌ی لێکرد و ڕه‌ێ��ک و ڕه‌وان پێی گ��ۆت ئه‌گه‌ر ئ �ه‌وه‌ی بینیوته به‌که‌س بڵێی دڵنیابه هه‌ڵت ده‌واسم، سه‌رتاش گه‌یشته‌وه ماڵ نیازی وابوو ئه‌م نهێنیه الی هیچ که‌س نه‌درکێنی ب �ه‌اڵم له ن��اخ�هوه بیر و هۆشی هه‌ر الی نهێنیه‌که ب��وو ،ح�ه‌زی ده‌کرد الی که‌سێک بدرکێنی تا گیانی ئ��اس��وده ب��ێ��ت .س �ه‌ره‌ن��ج��ام ڕۆیشته ن����او ک��ێ��ڵ��گ �هی �هک و ق��ۆرت��ێ��ک��ی ل �ه‌ژێ��ر چ �ه‌ن��د ب��ن �ه ح�هی��زه‌ران��ێ��ک (قامیشێک) هه‌ڵکۆڵی و خ����ۆی ت��ێ��ه��اوی��ش��ت به چرپه چه‌ندین جار گۆتی س�������ه‌رۆک دوو ق��ۆچ��ی ه��هی��ه ،س����ه‌رۆک قۆچی ههیه پاشان هاته دهرهوه و چ��اڵ�هک�هی پ��ڕک��ردهوه و گه‌ڕاوه ماڵ. پاشان هه‌ندێک ڕێبوار به‌وێدا به‌ره‌و بازار ده‌ڕۆیشتن ب �ه‌الی ک��ۆزه حه‌یزه‌رانه‌که ڕه‌ت‌بوون به سه‌رسوڕمانه‌وه هه‌ڵوه‌سته‌یان کرد گوێیان له ده‌نگێکی سه‌یر بوو له‌ناو قامیشه‌النه‌که دهه��ات و ده‌یگۆت س�ه‌رۆک قۆچی ه����هی����ه ،خ���ه‌ڵ���ک���هک���ه ک�ه گه‌یشتنه ناو ب��ازار چیان به گوێی خۆیان بیستبوو ب�����ه خ���ه‌ڵ���ک���ی���ان گ�����ۆت، خه‌ڵکی بازاریش ڕۆیشتن
بۆ ناو حه‌یزه‌رانه‌کان بۆ ئه‌وه‌ی خۆیان گ��وێ��ی��ان ل���ه‌و دهن��گ �ه ن��ام��ۆی �ه بیت، ئه‌وانیش بۆ خه‌لکی تریان گێڕاوه، خێرا ده‌نگۆکه له‌ناو هه‌موو شار باڵو ب��ووه کارمه‌نده‌کانی شاره‌وانێش ئه‌و خه‌به‌ره‌یان زانی ئه‌وانیش چوون بۆ ناو حه‌یزه‌رانه‌کان کاتێ ئه‌وانیش بیستیان سه‌رۆک دوو قۆچی ههیه ،هه‌موویان چوون بۆ مالێ سه‌رۆکی شاره‌وانی ب�ه‌اڵم ژنه‌که‌ی پێی وتن سه‌رۆک نه‌خۆشه‌و ناتوانی بیانبینێت ،زۆری نه‌برد قۆچه‌کانی سه‌رۆک گه‌شه‌یان کرد و به ئه‌ندازه‌ی یه‌ک پێ درێژبوون سه‌رۆکیش ئهوهنده پێی شه‌رمه‌زار بوو ناچار بوو ژنه‌که‌ی خۆی ڕاسپارد ب�ه خه‌لک بڵێ س���ه‌رۆک نه‌خۆشه و زم��ان��ی ش��ک��اوه ن��ات��وان��ی قسه‌یان ل�ه‌گ�ه‌ل ب��ک��ات ،ژن �هش ه �ه‌ر وای به پیاوه‌کانی ئه‌نجومه‌نی شاره‌وانی وت، به‌اڵم که رۆژی دواتر هاتنه‌وه پێیان داگ��رت ووتیان چ��ار نیه ده‌بێت هه‌ر بیبینین ده‌ڵێن قۆچی لێهاتووه ئه‌گه‌ر ئهوه ڕاستبیت ئهوه مافی ئه‌وه‌ی نیه فه‌رمانڕه‌وایی خه‌لک بکات. ه���ه‌رچ���ه‌ن���د خ���ێ���زان���ی س�����ه‌رۆک هه‌ولێکی زۆری دا پێشیان بگرێت و ڕێ نه‌دات بێنه ژوره‌وه ،به‌اڵم ئه‌وان ده‌رگ��ای ماڵه‌که‌یان شکاندو وه‌ژوور که‌وتن و به چاوی خۆیان قۆچه‌کانی س �ه‌رۆک��ی��ان بینی و ل �ه‌ن��اوی��ان ب��رد، گۆتیان س�ه‌رۆک��ی وا ل�ه ئاژه‌لێک چاکتر نیه تێبینی :له ئه‌فسانه‌ی گه‌الندا ئه‌م چیرۆکه به‌زۆر ناونێشانی تر ههیه:
له‌م گۆشه‌یه‌دا هه‌رجار‌ه و زانیارییه‌کی پزیشکی له‌الیه‌ن پزیشکێکی پسپۆڕه‌وه ده‌خرێته‌ڕوو
د.سه‌نا ره‌شید
مووى زیاده و کاریگه‌ریه‌کانى
م�����ووى زی�����اده/
زی����اده‌م����ووه‌ک����ان پله‌یان ههیه که ب����ه ش���ێ���وه‌ی���هک���ى س��������روش��������ت��������ى موویه‌کى نه‌رمه و ک�����ه‌م�����ه ل���ه حاڵه‌تى ئاساییدا، ه�������ه‌ن�������دێ�������ک خ �ه‌ڵ��ک��ی��ش ه�هی�ه که سیفه‌تى زۆره موه‌کانیان سروشتیان وایه که نه نه‌رمه و نه‌ڕه‌شه و نه‌زبره و پێی ده‌ڵێن (انسان مشعر انسان املس) مویان که‌مه و کاڵه و زۆر نابینرێت ئهمه نۆرماڵه ،هه‌ندێکیشی ههیه توکى زۆره ناسروشتین له‌حاڵه‌تى نه‌خۆشیدا پێی ده‌ڵێن (عدم انتڤام توزیع) له‌روى که‌میه‌ت و ڕه‌نگه‌که‌ی و دابه‌شبونى له له‌شی مرۆڤه‌کاندا ،مرۆڤى ئاسایی و نۆرماڵ له‌بن باڵى یان سه‌رگۆى مه‌مکى یان سه‌ر حه‌وز و پشتى مووه‌کان روواون به‌شێوه‌یه‌کى ئاسایی ،به‌اڵم ئه‌گه‌ر به‌شێوه‌یه‌ى نائاسایی هه‌ست به‌زۆربونى کرا ئهوه ده‌توانین بڵێین زیاده‌مووه. نیشانه‌کانى /ده‌رک �ه‌وت��ن��ى م��وو به‌شیوه‌یه‌کى ناڕێک له به‌شه‌کانى له‌شدا وه‌ک ژێر چه‌ناگه و رووخسار یان ناو ناوکه یان گڕبونى ده‌نگی ژنه‌که و قه‌ڵه‌وبونى یان ره‌قبونى مووه‌کان و زبر بونیان گۆڕینى ره‌نگه‌که‌ى. هۆکاره‌کان /بۆ زیادبونى قه‌باره‌ى موه‌کان ده‌بێت به‌دواى هۆکاره‌کانیدا بگه‌ڕێین و بزانین پێوه‌ندى ب �هس��ووڕى مانگانه‌ى ژن �هک �هوه ههیه ک�ه س��وڕى مانگانه‌که‌ى ناڕێک ده‌بێت یان رێژه‌ى هۆرمۆنى پیاوانى زیاده دهبێته هۆى گڕبونى ده‌نگى ئه‌و ژنه ئهمجۆره له‌به‌ر ئه‌وه‌ى ئسترۆجین که‌مده‌بێته‌وه و هۆرمۆنى گیانى پیاو زیاد ده‌بێت و دهبێته هۆى دروستبونى ئه‌و موه زیادانه و هه‌ندێکیشی به‌هۆى بونى کیسه‌ئاوه‌وه دروست ده‌بێت له‌سه‌ر هێلکه‌کانى ئ�ه‌و ژن�ه دروس��ت دهب��ن ،هه‌ندێکیشی ئه‌ستوره و دهبێته هۆى قه‌ڵه‌وى ()%40یشیان توشی نه‌خۆشی نه‌زۆکى ده‌بن که ده‌بێت له‌پێشدا نه‌زۆکیان چاره‌سه‌ر بکرێت ،ئه‌گه‌ر ته‌نها ژنه‌که بێت بۆ به‌ته‌نها به ده‌رم���ان چ��ارهس�ه‌ر دهک��رێ��ن ،ئه‌گه‌ریش نه‌زۆکى چ��ارهس�ه‌ر بکات چ��ارهس�ه‌ره‌ک�هى ج��ی��اوازه ،ئه‌گه‌ر مێردى کردبێ و منداڵى هه‌ر نه‌بوبوو یه‌که‌مجار ده‌ستکارى موه‌کانى ناکه‌ى پاش منداڵبون ده‌توانى چاره‌سه‌رى موه‌کانى بکه‌یت. ئ�ه‌وان�هى عیالج به‌کاردێنن بۆ هۆرمۆنات بۆ ئه‌وه‌ى سوڕى مانگانه‌یان رێک بخه‌ن ،هه‌ندێکجار دروس��ت��ب��ون��ى م���وى ق��ای��م ل��ه ده‌م���وچ���او ب �ه‌ه��ۆى به‌کارهێنانى ده‌رمانى نه‌زۆکیه‌وه وه‌ک (کلۆمید) ک �ه وه‌س��ت��ای �هوه رهن��گ �ه ئ��هوه نه‌مێنێت هه‌ندێک ده‌واش ه��ۆرم��ۆن��ى گیانى پ��ی��او دروس���ت دهک��ات و دهبێته هۆى ئه‌و موه زی��اده ،یان به‌کارهێنانى حه‌بی دکسۆن .یان هه‌ندێکجار غوده ،یاخود ژنان به‌هۆى حه‌مله‌وه ئه‌وموانه موى زیاده‌یان بۆ دروست ده‌بێت که حاڵه‌تیکى ئاساییه چونکه کاتى حه‌مل هۆرمۆنه‌کان ده‌گۆڕێن دواى منداڵبون ئاسایی ده‌بنه‌وه یان به‌هۆى نه‌قسی هۆرمۆناتى ژن که ده‌رمانى خواردوه بوه‌ته هۆى دروستبونى. چ��ارهس�ه‌ر /زی��اده موو چاره‌سه‌ر ده‌بیت ،به‌اڵم پێداچونه‌وه‌ى ده‌وێت هه‌م بۆ موه‌کان و هه‌میش بۆ بابه‌تى نه‌زۆکى و تێکچونى سوڕى مانگانه‌که‌ى ب��ۆ ئ����ه‌وه‌ى ب��زان��ی��ت ه��ۆک��اره‌ک �هى چ��ی�ه و دوات���ر دیاریده‌کرێت به‌سۆنه‌ر وشیکارى هۆرمۆنه‌کان و دهت��وان��رێ��ت ه�ه‌ن��دێ��ک��ی��ان ب���ه‌ده‌رم���ان چ��ارهس �ه‌ر ب��ک��رێ��ت ،ه�ه‌ن��دێ��ک ج��ار م��ووه‌ک��ان به‌مه‌به‌ستى چاره‌سه‌رکردن ده‌سوتێنرێن ئێستا خه‌ڵک لێزه‌رى بۆ به‌کاردێنێت هۆکارى هۆرمۆنات و وه‌ره‌م نه‌بێت، به که‌وى و لێزه‌ر چاره‌سه‌ر ده‌کرێت و له‌ناوده‌برێن هه‌ندێکجاریش ب �ه‌ده‌وا چاره‌سه‌ر ده‌کرێت ،ئه‌گه‌ر په‌یوه‌ندى به‌گه‌راو وه‌ره‌م نه‌بو قه‌ڵه‌وبوو ده‌رمانى قه‌ڵه‌وى ده‌درێتێ هه‌ندێکیش به‌حه‌ب چاره‌ده‌کرێت، ئه‌وانه‌شى به هۆى کیسى ئاوه‌وه دروستبون ئه‌گه‌ر چ��ارهس �ه‌ری��ان ب�ه عیالج ن�هب��وو ب�ه نه‌شته‌رگه‌ری البردنى کیسه‌کان ئه‌وانیش چاره‌سه‌ر ده‌بن. ئا /په‌یمان ئه‌مین
Be ciyawaziyekanewe le jêr Çetir da kodebînewe ژماره‌ی متمان ه خاوه‌ن ئیمتیاز سه‌رنوسه‌ر دیزاین باڵوکردنه‌وه راوێژکاری یاسایی ناونیشان
212 که‌مال حه‌سه‌ن حهمه ره‌زا کاروان ساالر یاسر گوڵی (رۆژیار گرافیک) کۆمپانیای په‌یپه‌ر سیروان ئه‌حمه‌د حامد سلێمانی گه‌ڕه‌کی عه‌لی ناجی 07710299753 - 07480179510 cetir2010@gmail.com cetir2010@yahoo.com
WWW.Chatrpress.com
Be ciyawaziyekanewe le jêr Çetir da kodebînewe
ئامه‌د گه‌نجانی کوردستانی کۆکردهوه
2711/1/8
9
No: (49) Mo.28/3/2011-
ریکالم
نه‌خوێنده‌وار و بیرکۆڵه‌کانی ده‌سه‌اڵت
ریکالم
به‌ڕێوه‌به‌ری کاروان ساالر نشینگه‌ی سلێمانی به‌نموونه ئه‌و ب��ارودۆخ�هی له‌پاش راپه‌ڕینه‌که‌ی ساڵی ()1991هوه هاتۆت‌ه ئاراوه له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی کۆمه‌ڵێک کێشه‌ی جۆراوجۆری که‌ڵه‌ک‌ه بووی له‌گه‌ڵ خۆیدا هێناوه و تائێستاش بهردهوامه ،بێگومان هه‌ر ئه‌و دۆخ‌ه زۆر نه‌خوێنده‌واریشی کرد به به‌ڕێوه‌به‌ر و زۆر به‌ڕێوه‌به‌ریشی والێکرد ته‌نانه‌ت له شاره‌که‌ی خۆشیدا جێگه‌ی نهبێتهوه و یان سوچی زیندان ماڵی بێت یان روو ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی واڵت بکات یان ئه‌وه‌ی ببێته گاڵته‌چی ده‌ستی کۆمه‌ڵێک به‌ڕێوه‌به‌ری نه‌خوێنده‌وار و بیرکۆڵ... به کورتی له چه‌ند رۆژی رابردوودا پاش ئه‌وه‌ی هه‌واڵی ئه‌وه‌مان پێگه‌یشت که به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی نشینگه‌ی سلێمانی ،چه‌ند کوردێکی رۆژهه‌اڵتی ده‌ستگیرکردوو‌ه و به‌نیازیشن ته‌سلیم به رژێمی ئێرانیان بکهنهوه پاش په‌یوه‌ندیکردنمان به ئاسایشهوه بۆ زانیاری له‌سه‌ر رووداوهکه ،له‌گه‌ڵ هاوکارێکمان چووین‌ه به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی ناوبراو تاکو به‌دواداچوون بۆ هه‌واڵه‌ک‌ه بکه‌ین ،به‌گه‌یشتنمان بۆ ب �ه‌رده‌م به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی نشینگ‌ه بینیمان چه‌ند که‌سێک له‌ناو به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌که‌و‌ه به که‌له‌پچه‌کراوی ک ه چوار ده‌وریشیان به‌چه‌کدار و قه‌ناس به‌ده‌ست گیرابوو ده‌هێنرێن‌ه دهرهوه و سواری پاس ده‌کرێن!؟ .ئێمه‌ش وه‌ک ئه‌رکی رۆژنامه‌وانی خۆمان پاش هه‌ڵواسینی باجی رۆژنامه‌ی (چه‌تر) به‌ملماندا ده‌ستمانکرد ب ه وێنه‌گرتن و فریای ته‌نیا دوو وێن‌ه که‌وتین بیگرین که چه‌کداره‌کان هه‌ڵیان کوتای‌ه سه‌رمان و په‌الماری کامێراکه‌یاندا!...؟ ئێمه‌ش له به‌رپرسێکیانمان پرسی بۆ ئاوا په‌المارمان ده‌ده‌ن ،له‌وه‌اڵمدا وتی: له‌به‌رئه‌وه‌ی وێنه‌تان بێ پرس گرتووه!؟ .ئێمه‌ش وتمان ک��اری ئێمه رۆژنامهوانییه و له‌کاتێکدا رووداوێک ده‌بینین ئه‌رکمان ئهوهیه به‌زووترین کات وێنه‌ی بگرین بۆ ئ�ه‌وه‌ی رووداوه‌ک �ه‌م��ان له‌ده‌ست نه‌ڕوات پاشان پرس و رای خۆمان ده‌که‌ین ...به‌اڵم دیار بوو کاکی به‌رپرس که پێموابێت پله‌ی نه‌قیب بوو دڵی بهوه ئاوی نه‌خوارده‌و‌ه و ئێمه‌ی برد‌ه ناو به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌که‌یان و کامێراکه‌ی لێسه‌ندین، پاشان داوامان کرد به‌ڕێوه‌به‌ری نشینگ‌ه ببینین تاکو تێی بگه‌یه‌نین ئه‌و کاره‌ی ئه‌و ده‌یکات پێچه‌وانه‌ی ئازادییه‌کانی ک��اری رۆژن��ام �ه‌وان��ی و یاسای رۆژنامهوانییه ،چونکه به‌پێی یاسای رۆژنامه‌وانی رۆژنامه‌وان ئازاد‌ه به گه‌یشتنی به سه‌رچاوه‌کانی زانیاری ،ئێمه تێگه‌یشتبوووین له‌وه‌ی مافی ئه‌م به‌ڕێوه‌به‌ر‌ه بیرکۆڵ‌ه نییه له‌سه‌ر گرتنی دوو وێنه‌ی رۆژنامه‌وانی ده‌ست به‌سه‌رمان بکات و راگوێزی ئاسایشمان بکات!...؟ به‌اڵم ئه‌وه‌ی جێگه‌ی سه‌رنج بوو بۆمان نه‌خوێنده‌واری له‌سنوری کاره‌که‌یدا و ئاشنا نه‌بوونی به دونیای رۆژنامه‌وانی و مافه‌کانی مرۆڤی به‌ڕێوه‌به‌ری نشینگه‌ی سلێمانی بوو .ک ه له‌پاش ده‌ست به‌سه‌رکردنمان له‌الی خۆی بۆ ماوه‌ی دوو کاتژمێر گوێی به دواک��اری ئێمه‌ش نه‌دا تا ب��ۆی روون بکهینهوه ک��اره‌ک�هی ئێمه نایاسایی نیه ،بۆیه به ئۆتۆمبێلی تایبه‌ت به زیندانیان راگوێزی ئاسایشی سلێمانی کردین و ته‌نانه‌ت نه‌شیهێشت په‌یوه‌ندییه‌کی ته‌له‌فۆنیش بکه‌ین بۆ ئه‌وه‌ی ده‌وروبه‌رمان له‌و ده‌ستگیرکردنه‌مان ئاگادار بکهینهوه!...؟به‌خۆشحاڵیه‌و‌ه پاش وه‌رگرتنی ئیفاد‌ه و کاری رۆتینات له ئاسایشی سلێمانی ،هه‌مان رۆژ کاتژمێر ( )9:30خوله‌کی شه‌و پاش ئه‌وه‌ی که ئاسایش بۆی روونبۆو‌ه ده‌ستگیر کردنه‌که‌مان نا یاساییه ئازادکراین. ئه‌و وانه‌یه‌ی له‌م رووداوه‌و‌ه زیاتر فێری بووم ئهوهیه که ئه‌و خه‌ڵکه‌ی ئه‌مڕۆ له سه‌رای ئازادی سلێمانی و شار و شارۆچکه‌کانیتر هاتۆت‌ه سه‌ر شه‌قام ل ه خه‌مساردی چه‌ند بیرکۆڵ و نه‌خوێنده‌وارێکی وه‌ک ئه‌م بهرپرسه بێزار بووه و میلله‌ت ده‌زانێت که هاوشێوه‌ی ئهمانه الیه‌قی ئه‌و پۆستان‌ه نین و هه‌رگیز ئهوانه ناتوانن خزمه‌تکاری میلله‌ت بن، ته‌نیا ئه‌توانن خزمه‌تکاری کورسی و پل‌ه و پای ه و حزبه‌که‌یان بن .بۆیه حه‌قوای‌ه ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ر‌ه و هاوشێوه‌کانیان به‌خۆیاندا بچنه‌و‌ه و بزانن ک ه چیتر خه‌ڵک له‌تاریکیدانی‌ه و ئێستا دونیا داوای چاکسازی ده‌کات.