وێنه‌کانی بنه‌ماڵه‌ی بارزانی دادگای هه‌ولێر داده‌پۆشێت
ژمار ه 50
›
یه‌کێک له‌و چه‌کدارانه‌ی ل ه بارێکی ده‌روونی ناجێگیردا ب ه ته‌قه‌کردن پشێوی و ئاژاوه ده‌نێته‌وه. سلێمانی، به‌رده‌م مزگه‌وتی گهوره()2011/4/2
ساڵی یه‌که‌م
3
ب ه جیاوازییه‌کانه‌وه له‌ژێر چه‌تردا کۆده‌بینه‌وه
فۆتۆ:چه‌تر
دووشه‌ممه 2011/4/4
رۆژنامه‌یه‌کی گشتی هه‌فتانه‌یه ،کۆمپانیای چه‌تر ده‌ریده‌کات
WWW.Chatrpress.com
( 15نه‌ورۆز‌ی )2711
نرخ 750 :دینار
«( )800وه‌زیرى خانه‌نشینى نایاسایى ههیه» 2
«ل ه ()17ى شوباته‌و ه ( )100پێشێلکارى به‌رامبه‌ر رۆژنامه‌نوسان کراوه»
عه‌لى که‌ریم: بێده‌نگکردنى خه‌ڵکى هه‌ولێر رێگرتن ه ل ه چاکسازى 2
گرتن و لێدانی دوو گه‌نج له‌الیه‌ن هێزه ئه‌منیه‌کانه‌وه( )2011/4/2فۆتۆ :زانکۆ سه‌ردار
ل ه بودجه‌ى گشتى ،مانگان ه سێ ملیار و نیو بۆ راگه‌یاندنى حزب ده‌ڕوات
قیده هه‌ڕه‌ش ه ل ه رۆژنامه‌نووسان ده‌کات ()2011/4/2 یه‌کێک له‌و به‌رپرسانه‌ی ک ه پله‌ی عه
هاواری دایکانی کورد دژی بێده‌نگی ده‌سه‌اڵت ،هه‌ینی توڕه‌یی ()2011/4/1
فۆتۆ :کاروان ساالر
فۆتۆ :په‌ژار محه‌مه‌د
چه‌تر وێنه‌ی پێشێلکاره‌کانی ده‌سه‌اڵت به‌رامبه‌ر خه‌ڵک باڵو دهکاتهوه
2
لێدانی رۆژنامه‌وانێک له‌به‌رده‌م مزگه‌وتی گهوره
پێکدادانی خۆپیشانده‌ران و هێزه‌کانی حکومه‌ت ( )2011/4/2فۆتۆ :ئه‌حمه‌د قادر
فۆتۆ :زانکۆ سه‌ردار
هەواڵ ساڵی یه‌که‌م ژماره 50 دووشه‌ممه 2711/1/15 - 2011/4/4
ل ه ()17ى شوباته‌و ه ( )100پێشێلکارى به‌رامبه‌ر رۆژنامه‌نوسان کراوه
سێ په‌یامنێرى (چه‌تر) ده‌که‌ونه‌به‌ر هێرشى هێز ه ئه‌منییه‌کان
2
[ چه‌تر ـ هه‌ڵمه‌ت ئیبراهیم ] پێرێ ئێوار ه ( )4/2هێز ه ئه‌منییه‌کانى سلێمانى دواى پێکدادان له‌گه‌ڵ خۆپیشانده‌راندا و ل � ه کتوپڕێکدا هێرش ه ده‌ک��ه‌ن�� ه سه‌ر رۆژنامه‌نوسان و ل �هو نێوه‌نده‌شدا سێ په‌یامنێرى ماڵپه‌رى (چه‌ترپرێس) و رۆژنامه‌ى (چ�ه‌ت��ر) ده‌ک �ه‌ون � ه ب �ه‌ر هێرشى ئ �هو هێز ه ئه‌منیان ه و ب ه توندى لێیان ده‌درێت.
(زانکۆ س �ه‌ردار ،ئاسۆ خه‌لیل و ئ��اراس عوسمان) ئه‌و سێ پامنێره‌ى (چه‌تر) بوون که هێرشیان کرای ه سه‌ر له‌الیه‌ن هێزه ئهمنییهکانهوه و ئازارێکى زۆر دران و کامێراکانیشیان بران و شکێنران.
(زان����ک����ۆ س��������ه‌ردار) پ �هی��ام��ن��ێ��رى (چ �ه‌ت��ر) ک�ه خه‌ریکى روماڵکردنى خۆپیشاندانه‌کان ب���ووه ،به (چه‌تر)ى راگه‌یاند(« :ئاسۆ خه‌لیل) دواى ئه‌وه‌ى ئازارێکى پێ ده‌گه‌یه‌نرێت و پانتۆڵه‌که‌ى ده‌دڕێنرێت ،کامێراو ریکۆرده‌ره‌که‌شى لێده‌سه‌نرێت و به به‌رچاویه‌و‌ه ده‌یشکێنن، هه‌روه‌ها هێرشیان کرده سه‌ر منیش و دارێکیان له قۆڵمدا شکان ،ئه‌مه‌ش دواى ئه‌وه‌ى له ده‌ست دوو گروپى تێاڵ به‌ده‌ست (زانکۆ سه‌ردار ،ئاسۆ خه‌لیل و ئاراس عوسمان) که له‌الیه‌ن هێزه رامکرد ،هه‌روه‌ها له (ئاراس عوسمان)یش دهدهن و کامێراکه‌ى لێ ده‌ستێنن». په‌یامنێرانى (سبه‌ى ،هاواڵتى ،میترۆ ،ئاوێنه ،نالیا، وتیشى :ئهمه جگه له‌وه‌ى چه‌ندین رۆژنامه‌وانى تر ه��اوده‌م و چه‌ندان رۆژنامه‌وانى ت��ر) ،ئهمه جگه ل ه که‌وتنه‌به‌ر هێرشى هێزه ئه‌منییه‌کان له‌وانه‌ش (زمناکۆ ده‌ستگیرکردنى زیاتر له ( )40خۆپییشانده‌ر له الیه‌ن ئیسماعیل) و به قژ رایانده‌کێشا و سوکایه‌تیان پێ هێزه ئهمنییهکانهوه ،هه‌روه‌ها برینداربوونى زیاتر له ()50 ده‌کرد. که‌س. هه‌ر له خۆپیشاندانه‌که‌ى پێرێدا هێرش کرایه سه‌ر له‌و بارهیهوه (سه‌رگوڵ ره‌زا) ئه‌ندامى په‌رله‌رمانى
ئه‌منیه‌کانه‌وه هێرش کرای ه سه‌ریان 2011/4/2 - کوردستان به (چه‌تر)ى راگه‌یاند :له هه‌رێمى کوردستان پێشێلکارى زۆر ده‌کرێت به‌رامبه‌ر رۆژنامه‌نوسان، ده‌سه‌اڵت ده‌یه‌وێت راستیه‌کان نه‌گات‌ه راى گشتى ،بۆ ئه‌وه‌ش رۆژنامه‌نوسان دهکرێنه ئامانج و کامێراکانیان ده‌شکێنرێت ،ه��ۆک��اره‌ک�ه‌ش ش��اردن �ه‌وه‌ى راستیی‌ه ل ه خه‌ڵک.
«با به‌ره‌یه‌کى نیشتمانى پێک بهێنرێت»
عه‌لى که‌ریم :بێده‌نگکردنى خه‌ڵکى هه‌ولێر رێگرتن ه ل ه چاکسازى [ هه‌ولێر ـ ره‌هێل مامه‌ش ] شاره‌زایه‌کى بوارى مافه‌کانى مرۆڤ ل ه هه‌ولێر باس له‌و ه ده‌کات ،ئه‌گه‌ر حکومه‌ت وه‌اڵمى داواکانى خه‌ڵک نه‌داته‌وه ،ئه‌وا هیچ به‌هایه‌کى نامێنێت و بێده‌نگ کردنى خه‌ڵکى هه‌ولێریش به بنبه‌ست گه‌یاندنى هه‌وڵى چاکسازى حکومهته.
(عه‌لى ک�ه‌ری��م) س�ه‌رۆک��ى ئه‌نستیتۆى کورد
بۆ مافه‌کانى م��رۆڤ ل ه ب��اره‌ى ره‌وش��ى ئێستاى هه‌رێمى کوردستانهوه ب ه (چه‌تر)ى راگه‌یاند :ل ه ملمالنێى نێوان خه‌ڵک و ده‌س�ه‌اڵت ئێمه له‌گه‌ڵ خه‌ڵکین ،ده‌س �ه‌اڵت ل�ه‌الى ئێمه هیچ به‌هایه‌کى نیه ئه‌گه‌ر وه‌اڵمى خه‌ڵک نه‌داته‌وه .بۆچونیشمان وای �ه ،داواکاریه‌کانى خۆپشانده‌ران به‌پێى پێوه‌ر‌ه نێوده‌وڵه‌تییه‌کان و شه‌ریعه‌ته ئاسمانیه‌کان و ده‌س��ت��ورى عێراق و یاساکانى عێراق ،داواک��ارى ره‌وان.
وتیشى :جۆرێک ل ه بێ ئومێدى خه‌ڵکى گرتوه، ئ�هو بێده‌نگکردنه‌ى خه‌ڵکى هه‌ولێر هۆکارێک ه بۆ ب ه بنبه‌ست گه‌یاندنى هه‌وڵى حکومه‌ت بۆ چاکسازى. ئه‌وه‌شى وت :داوا ده‌که‌ین به‌ره‌یه‌کى نیشتمانى پێکبهێنرێت. ع�ه‌ل��ى ک�ه‌ری��م وتیشى :زی��ات��ر ل� ه ( )40رۆژ به‌سه‌ر داواکاریه‌کانى خه‌ڵک تێپه‌ڕیوه ،به‌اڵم هیچ هه‌نگاوێکى عه‌مه‌لى بۆ چاکسازى نه‌نراوه ،ئێم ه
پێمانوای ه هه‌نگاوى عه‌مه‌لى بۆ چاکسازى پێویست ه گۆڕانکارى ل ه پۆسته‌کان و ده‌سه‌اڵته‌کان و یاساکان و دادگا بکرێت ،به‌اڵم ده‌بینین ئه‌و چه‌کدارانه‌ى ب ه ئاشکرا خۆپشانده‌رانیان شه‌هید و بریندار کرد تا ئێستا رووبه‌ڕووى دادگا نه‌کراونه‌ته‌وه. راش��ی��گ�هی��ان��د :ئ �ه‌گ �ه‌ر ره‌وش �ه‌ک � ه ب �ه‌م شێوه‌ی ه به‌رده‌وام بێت ،پێشبینى ده‌که‌ین بارودۆخه‌ک ه ئاڵوزتر بێت و قوربانى زیاترى لێبکه‌وێته‌وه ،رهنگه بگه‌ین ه ده‌رئه‌نجامێکى کۆنترۆڵ نه‌کراو.
«( )800وه‌زیرى خانه‌نشینى نایاسایى ههیه» «ئه‌ردۆغان سیاسه‌تى سڕینه‌وه‌ى ل ه بودجه‌ى گشتى مانگان ه سێ ملیار کوردى تێنه‌په‌ڕاندووه» و نیو بۆ راگه‌یاندنى حزب ده‌ڕوات [ چه‌تر ـ فه‌رهاد ئه‌حمه‌د ]
[ چه‌تر -سازگار ئيبراهيم ] ب� ه گ��وێ��ره‌ى زانیارییه‌کان ت��ا ئێستا ل ه هه‌رێمى کوردستاندا ( )960وه‌زی��رى خانه‌نشین هه‌ن و مانگان ه نزیکه‌ى ()100 ملیار ل ه بودجه‌ى گشتى بۆ خۆیان ده‌به‌ن، له‌و رێژه‌یه‌ش ( )800که‌سیان ب ه نایاسایى کراون ب ه وه‌زیرى خانه‌نشین.
(س��ۆران عومه‌ر) رۆژنامه‌نوس له راپۆرتێکدا که له سه‌راى ئ��ازادى بۆ خۆپیشانده‌رانى خوێنده‌وه، کۆمه‌ڵێک گه‌نده‌ڵى حکومه‌تى هه‌رێمى ئاشکرا کرد و رایگه‌یاند« :ئه‌وه‌ی ئێستا ترسی دروست کردووه الی گه‌نده‌ڵکاران ،گواستنه‌وه‌ی ناوی موڵکایه‌تی ئه‌و به‌رپرسانه‌ی‌ه که به نایاسایی بوون به خاوه‌نی موڵک و سه‌رمایه ،ده‌زان��ن بارودۆخی کوردستان ب���ه‌ره‌و گ��ۆڕان��ک��اری ڕیشه‌یی ده‌ڕوات خه‌ریکی گواستنه‌وه‌ی موڵک و پاره‌کانیانن له ناوی خۆیانهوه بۆ ناوی که‌سانی تر». وتیشى« :ئ���ه‌وه‌ی ل�ه ئێستادا ئاشکرا ده‌ب��ێ بوونی ( )960خانه‌نشین‌ه به پله‌ی وه‌زیر که ()800 که‌سیان به نایاسایی کراون به خانه‌نشینی پله وه‌زیر و مانگان‌ه ( )100ملیار دینار له داهاتی ئێوه‌ی بێکار و مافخوراو ده‌به‌ن ،ئێمه چه‌ند حکومه‌تمان ههبووه تا
( )960وه‌زیری خانه‌نشینمان هه‌بێت؟!» ئ���ه‌وه‌ش���ى خ���س���ت���ه‌ڕوو :ئ�����ه‌وان ( )500ه���ه‌زار موچه‌خۆریان دام �ه‌زران��دوو‌ه به‌بێ ئ �ه‌وه‌ی له‌یه‌ک فه‌رمانگه‌دا ده‌وام���ی ڕه‌سمییان هه‌بێت ،له‌گه‌ڵ ئ�ه‌وه‌ش��دا بهشه زی��اده‌ی موچه‌ی فه‌رمانبه‌ران ک ه مافی ره‌وای خۆیانه چه‌ندین ساڵه له‌م ده‌ڤه‌ر‌ه خوراو‌ه و ئاماده‌نین قه‌ره‌بوشیان بۆ بکه‌نه‌وه. س��ۆران عومه‌ر ئه‌وه‌شى وت :ئێمه میدیایه‌کمان ن��اوێ که مانگان‌ه له داهاتی خه‌ڵک سێ ملیار و ( )500ملیۆن دی��ن��اری پ��ێ��ده‌درێ و زۆرینه‌یان ئیشیان سوکایه‌تیکردن‌ه به که‌رامه‌تی تاکی کورد و داوا ره‌واکانی ئه‌م میللهته ،لهوالشهوه له ماوه‌ی ( )40رۆژدا ( )150رۆژنامه‌نوسی بوێری ئه‌هلی و ئۆپۆزسیۆن پێشێلکارییان به‌رامبه‌ر ده‌کرێ ،به‌اڵم هه‌تا ئێستا چه‌ک به‌ده‌ستێک له‌سه‌ر ئیهانه‌کردن و لێدان و ته‌قه‌کردن له رۆژنامه‌نوسانی به‌ره‌ی خه‌ڵک نه‌براوه‌ت‌ه بنکه‌یه‌کی پۆلیس بۆ لێکۆڵینهوه. وتیشى :هه‌روه‌ها ئێستا ( )20بینای قوتابخان ه له‌الیه‌ن حزبه‌و‌ه داگیر ک��راوه و ل�ه‌والش�هوه ()200 قوتابخانه دوو ده‌وامی و سێ ده‌وامییان تێدایه. ئه‌وه‌شى وت :حه‌وت ملیار دینار بۆ راوێژکاره‌کانى حکومه‌ت ده‌ڕوات ،که ژماره‌یان ( )200راوێژکاره.
«مه‌ترسى له‌سه‌ر که‌رکوک ههیه» به‌ڕێوه‌به‌رى پۆلیسى که‌رکوک:
ههڕهشهى تیرۆرکردنى من و جێگره‌که‌م ده‌کرێت
[ چه‌تر ـ زانیار داقوقى ]
دواى ئ��هو ته‌قینه‌وانه‌ى ل �ه پارێزگاى
په‌رله‌مانتارێکى په‌رله‌مانى کوردستان له‌سه‌ر سه‌ردانه‌که‌ى ئه‌ردۆغان بۆ هه‌ولێر قس ه ده‌کات و ئاماژ ه بۆ ئه‌و ه ده‌کات ،هێشتا ئه‌ردۆغان به‌شێکى گه‌وره‌ى میلله‌تى ئێم ه ده‌چه‌وسێنێته‌وه ،ساده‌ترین مافه‌کانى گه‌لى کورد حه‌رام و قه‌ده‌غه‌ی ه و به‌الى ئه‌وانه‌و ه هێڵى سوره.
(د.جه‌عفه‌ر عه‌لى) ئه‌ندامى په‌رله‌مانى کوردستان ده‌ڵێت :ئه‌ردۆغان نهیتوانیوه ئه‌و سیاسه‌ت‌ه تێپه‌ڕێنێت، که که‌مالیه‌کان به‌رامبه‌ر کورد ده‌یانکرد ،ئه‌وه‌ى له کوردستان بینیمان رازاندنه‌وه‌ى هه‌ولێرى پایته‌خت به ئااڵى تورک له نه‌ریتى (عورف) دیبلوماسیه‌و‌ه دووره. ئ��ه‌وه‌ش ده‌ڵ��ێ��ت :ئه‌گه‌ر به‌رپرسانى هه‌رێم پێیان وابێت ئهمه ده‌سکه‌وتێکى سیاسى و ئابورى گه‌وره‌ی ه ئهمه دیوێکێتى ک�ه دی��وه راسته‌قینه‌که‌ى نییه، دیو‌ه راستیه‌که‌ى بریتییه له‌و نهێنیانه‌ى که له‌نێوان
خوێندکارانى زانکۆ ده‌ترسێنرێن [ سلێمانى ـ کارزان تاریق] «بۆ نه‌هێشتنى ناڕه‌زایى خوێندکارانى زانکۆى سلێمانى» له‌الیه‌ن سه‌رۆکایه‌تى زان��ک��ۆوه هه‌وڵى ده‌رکردنى (فه‌سڵ) ئه‌و خوێندکارانه ده‌درێت ،که به‌شدارى خۆپیشاندانه‌کان ده‌که‌ن ،بۆ ئه‌وه‌ش پێشتر ن��اوى ( )38خوێندکاریان ل�ه س �ه‌رج �ه‌م به‌شه‌کان هه‌ڵواسیبوو ،به‌اڵم ئێستا ته‌نها له به‌شى راگه‌یاندن ناوى ( )57خوێندکاریان هه‌ڵواسیوه. (ئازا ئیبراهیم) خوێندکارى به‌شى راگه‌یاندن ل ه زانکۆى سلێمانى به (چه‌تر)ى راگه‌یاند :جارێکیتر حیزب ده‌س��ت��ى خسته‌وه ن��او زان��ک��ۆ ،وه‌ک ئ �ه‌وه‌ى ههمیشه ده‌ستى وه‌رداوه‌ته ناو کاروباره‌کانى زانکۆوه، ل �ه ت��ازه‌ت��ری��ن سیناریۆى ح��زب��دا ک �ه ل �ه‌ن��او زانکۆ ده‌ستى پێکردوه بۆ ترساندنى ئ�هو خوێندکارانه‌ى ل �ه خۆپیشاندانه‌کاندا ب �ه‌ش��دارى ده‌ک���ه‌ن ،ن��اوی��ان هه‌ڵده‌واسرێت و ههڕهشهى فه‌سڵکردن ده‌کرێت. وتیشى :س�ه‌ره‌ت��ا ب��ڕی��اردرا ( )38خوێندکار ل ه سه‌رجه‌م به‌شه‌کانى زانکۆى سلێمانى ده‌ربکه‌ن ،گوای ه ئه‌م خوێندکارانه هه‌موویان له خۆپیشاندانه‌کاندا ب�ه‌ش��داری��ان ک���ردوه ،ب��ه‌اڵم دوات���ر ئ �هو سیناریۆ ی ه هه‌ڵوه‌شایه‌وه ،چونکه زانیان کاردانه‌وه‌ى ئێمه زۆر توندتر ده‌بێت و ره‌خنه‌مان و داواکاریمان زیاتر ده‌بێت، بۆیه ئه‌و سیناریۆیه‌یان هه‌ڵوه‌شانده‌وه و ده‌ستیان ب ه سیناریۆیه‌کى تر ک��رد و بڕیاره‌که‌یان گ��ۆڕى بۆ سه‌رجه‌م به‌شه‌کان. ئ �ه‌وه‌ش��ى وت :ل��هو ب �ه‌ش �هى ک �ه منى ت��ی��ام ک ه زۆربه‌ى هه‌ڵسوڕاوانى گروپى چاالکیه‌کانى زانکۆى سلێمانین نزیکه‌ى ( )57خویندکار سزاى غیاباتیان ب��ۆ ه��ات��وه‌ت �هوه ک �ه زۆرب��هی��ان داواى پ��ڕک��ردن �ه‌وه‌ى به‌ڵێننامه‌یان لێکراوه که خۆم له ( )3وان�ه‌دا ناوم ههیه. په‌یامنێره‌که‌ى (چه‌تر) سه‌ردانى سه‌رۆکى زانکۆى کرد ،به‌اڵم ناوبراو ئاماده نه‌بوو هیچ لێدوانێک له‌و بارهیهوه بدات.
«هێنانى هێز و ته‌قه‌کردن ل ه خۆپیشانده‌ران هۆکاره»
هه‌ڵه‌بجه‌ییه‌کان هه‌وڵى البردنى قایمقام و به‌ڕێوه‌به‌رى پۆلیس دهدهن [ ههڵهبجه ـ ئاسۆ محه‌مه‌د ]
چه‌ند ڕۆژێک ه ل ه هه‌ڵه‌بجه‌ى شه‌هید هه‌ڵمه‌تێکى ئیمزا کۆکردنه‌و ه ده‌ستى پێکردوو ه بۆ «دادگایکردن و البردنى» هه‌ریه‌ک ه ل ه قایمقام و به‌ڕێوه‌به‌رى پۆلیسى شاره‌که ،ئه‌مه‌ش ب ه هۆکارى وت��ی��ش��ى :م��ن وه‌ک س �ه‌رۆک��ى ل��ی��ژن�هى هێزه ئه‌منییه‌کان و به‌ڕێوه‌به‌رى پۆلیسى که‌رکوک ئه‌وه‌ى «هێزیان هێناوه‌ت ه هه‌ڵه‌بج ه ئ��اگ��ادارى س�ه‌رج�ه‌م ده‌زگ��ا ئه‌منییه‌کانم ک��ردوه و ته‌ق ه ل ه خه‌ڵک کراوه».
(سه‌اڵحه‌دین) رووی��دا ،باس ل �هوه ده‌کرێت بۆ ئه‌وه‌ى ئاماده‌باشى له رووى ئه‌منییه‌وه ئه‌نجام مه‌ترسى ل�ه که‌رکوکیش دروس���ت ب��ووه و بدرێت ،چونکه تیرۆریستان ههڕهشهى گه‌وره‌یان به‌ڕێوه‌به‌رى پۆلیسى که‌رکوک و جێگره‌که‌یشى له‌سه‌ر که‌رکوک کردوه. ئ���ه‌وه‌ش���ى وت« :ت���ی���رۆری���س���ت���ان ه���ه‌ڕه‌ش���هى ئاماژه بۆ ئهوه ده‌که‌ن ههڕهشهى تیرۆرکردنیان تیرۆرکردنى من و جێگره‌که‌میان کردوه». لێکراوه. راش��ی��گ�هی��ان��د :ده‌ب��ێ��ت ب �ه زووت��ری��ن ک��ات هێزه (لیوا جه‌مال تاهیر) به‌ڕێوه‌به‌رى پۆلیسى گشتى و سه‌رۆکى لیژنه‌ى هێزه ئه‌منییه‌کان له شارى هاوبه‌شه‌که‌ى ن��ێ��وان هێزى پێشمه‌رگه و سوپاى که‌رکوک به (چه‌ترپرێس)ى وت :دوابه‌دواى ئه‌و عێراقى و سوپاى ئه‌مریکا له سنوره‌که باڵوه‌پێبکه‌ن، تهقینهوه گه‌وره‌یه‌ى له بیناى ئه‌نجومه‌نى پارێزگاى چونکه ش��ااڵوى تیرۆریستان هه‌ڕه‌شه‌یه بۆ سه‌ر س �ه‌اڵح �ه‌دی��ن رووی���دا م�ه‌ت��رس��ى و دڵ��ه‌ڕاوک��ێ ل ه که‌رکوک. که‌رکوک دروست بووه.
ئ�ه‌ردۆغ��ان و بارزانیدا باس ده‌کرێت ،ئێمه نازانین ئه‌ردۆغان چى له هه‌گبه‌که‌ى بوو بۆ کورد؟ نازانین چیان ل�ه ژێ��ر پ���ه‌رده‌و‌ه ب��اس ک���ردووه ،ره‌ن��گ�ه قس ه له‌سه‌ر چاره‌نووسى ئه‌م میللهته کرابێت ،ئهمه ته‌نها کردنه‌وه‌ى فڕۆکه‌خانه‌یه‌ک و باڵوێزخانه‌یه‌ک نییه، به‌ڵکو کۆمه‌ڵێک شتى نهێنى له هه‌گبه‌یا بوو ک ه بۆ خه‌ڵک باس نهکراوه. ده‌شڵێت :سه‌رۆکى په‌رله‌مان له پێشوازیه‌ک‌ه بوو، ئێمه نازانین به سیفه‌تى سه‌رۆکى په‌رله‌مان له‌وێ بووه یان ئه‌ندامى مه‌کته‌بى سیاسى حزبه‌که‌ى؟! ئه‌وه‌ش ده‌خاته‌ڕوو« :سه‌ردانه‌که‌ى پێشوى سه‌رۆکى هه‌رێم بۆ تورکیا له راستیدا ئیهانه‌ى تیا بوو بۆ پۆستى سه‌رۆکى هه‌رێم و بۆ میلله‌تى ئێمه ،ک ه پێشوازیکردنه‌که‌ى له ئاستى پێویستدا نه‌بوو ،به‌اڵم ئێمه شه‌قامه‌کان و ئاسمانى پایته‌خت به ئااڵیه‌ک ده‌ڕازێنینه‌و‌ه نزیکه‌ى ( )90ساڵه له‌ژێر ئه‌م ئااڵی ه کورد ده‌چه‌وسێته‌و‌ه و زیند‌ه به‌چاڵ ده‌کرێت ،که‌لتور و ناسنامه‌ى کورد ده‌توێنرێته‌و‌ه و زمانى کوردى قه‌ده‌غ ه ده‌کرێت».
وتیشى :له ()17ى شوباتهوه رۆژنامه‌نوسان رۆڵێکى کاریگه‌ریان ههبووه له ئاشکراکردنى پێشێلکاریه‌کان و ئاشکراکردنى به‌ڵگ‌ه له‌سه‌ر ئه‌و که‌سانه‌ى ته‌ق‌ه له خۆپیشانده‌ران ده‌که‌ن. له‌الیه‌کى تره‌و‌ه سه‌نته‌رى (میترۆ) له راپۆرتێکدا که دوێنێ له‌سه‌ر ره‌وش��ى رۆژنامه‌نوسان باڵوى کردۆتهوه ،رایده‌گه‌یه‌نێت :له رۆژی سه‌رهه‌ڵدانی خۆپیشاندانه‌کانی کوردستان له ()17ی شوباتهوه س�ه‌ن��ت�ه‌ری میترۆ زی��ات��ر ل �ه ( )100حاڵه‌تی پێشێلکاری دژ به رۆژنامه‌نووسان تۆمارکردووه، له‌وانه‌ش بریندارکردن و ده‌ستگیرکردن و لێدان و رێگریکردن و شکاندنی کامێراو ده‌سبه‌سه‌رداگرتنی که‌لوپه‌لی رۆژن��ام��ه‌وان��ی .له‌نێو ئ �هو حاڵه‌تانه‌دا، ده‌ستگیرکردنی دانا به‌کر ،به‌رپرسی به‌شی کامێرای ک�ه‌ن��اڵ��ی ن��ال��ی��ا ،رۆژی ()1ی ن��ی��س��ان ،ل �ه کاتی رووماڵکردنی خۆپیشاندانه‌کانی سلێمانی ده‌ستگیکراو‌ه و تا ئێستا ئازادنهکراوه.
(ناسیح عه‌بدولڕه‌حیم) ئه‌ندامى ئه‌نجومه‌نى مه‌یدانى باخى ئازادى به (چه‌تر)ى رایگه‌یاند: «هه‌ڵمه‌تێکى ئ��ی��م��زا ک��ۆک��ردن �ه‌وه‌ک �ه‌م��ان ده‌ستپێکردوو‌ه بۆ دادگایکردن و له‌سه‌ر کار البردنى قایمقامى ههڵهبجه و به‌ڕێوه‌به‌رى پ��ۆل��ی��س ،چونکه ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌رى پۆلیس ل ه فه‌رمانى کردووه به ته‌قه‌کردن ،به‌و هۆیه‌شه‌و‌ه کوژراو ده‌زگاکانى راگه‌یاندندا روخسارى خه‌ڵکى ئه‌م شاره‌ى و بریندار ههبووه و به نایاسایى خه‌ڵکى ده‌ستگیر ناشیرین کردووه و خۆپیشانده‌رانى به تێکده‌ر ناوبردووه .کردووه. وتیشى :قایمقامیش ل�ه‌س�ه‌ر ئ���ه‌وه‌ى ک�ه هێزى ئه‌وه‌شى وت :له ماوه‌ى دوو رۆژدا ( )1080ئیمزا نایاسایى هێناوه‌ت‌ه سه‌ر ئه‌م ش��اره ،هه‌روه‌ها رێگرى کۆکراوه‌ته‌وه ،ئێستاش به‌رده‌وامین و ئیمزاکانیش له خۆپیشاندان و کۆبوونه‌وه‌ى جه‌ماوه‌رى کردووه و ده‌گه‌یه‌نین‌ه پێنج هه‌زار و ئاراسته‌ى داواکارى گشتى
هه‌ڵه‌بجه‌ى ده‌که‌ین بۆ لێپرسینه‌و‌ه له‌م دوو به‌رپرسه. (گ���ۆران ئ�ه‌ده�ه‌م) قایمقامى هه‌ڵه‌بجه‌ى شه‌هید له‌و بارهیهوه به (چه‌تر)ى وت :ئه‌و ئیمزایان‌ه راى خه‌ڵکى ههڵهبجه نیه ،به‌ڵکو راى چه‌ند که‌سێکه ،ئ�هو که‌سانه‌شى ک ه ئیمزایان ک����ردووه زۆرب��هی��ان ته‌مه‌نیان ل ه ته‌مه‌نێکى یاساییدا نیه که بتوانن بڕیار له‌سه‌ر هه‌ندێک شت بده‌ن. هه‌روه‌ها (ئه‌نوه‌ر حاجى عومه‌ر) به‌ڕێوبه‌رى پۆلیسى ههڵهبجه ،وتى :ئه‌و هه‌ڵمه‌ته‌ى ک ه دژى من و قایمقام راگه‌یه‌نراو‌ه ده‌ستخۆشیان لێ ده‌که‌م ،ئازادن له‌وه‌ى که ئیمزا دژى ئێم ه کۆده‌که‌نه‌وه ،من له رێگه‌ى ڕۆژنامه‌که‌ى ئێوه‌و‌ه ده‌ڵیم کۆتا که‌س که نه‌ما ئیمزایان بۆ بکات یه‌ک شوێنى به‌تاڵ بهێڵنه‌و‌ه بۆ خۆم با خۆشم ئیمزاى له‌سه‌ر بکه‌م. وتیشى :ئ�هو هه‌ڵمه‌ت‌ه ته‌عبیر له راى سه‌رجه‌م خه‌ڵکى ههڵهبجه ن��اک��ات ،ههڵهبجه ( )64ه�ه‌زار دانیشتووى ههیه به‌س ناو ههڵهبجه.
ته‌نها له بهشه سه‌ره‌کییه‌کانى دادگاى هه‌ولێر ( )64وێنه‌ى بنه‌ماڵه‌ی بارزانی هه‌ڵواسراوه
بارزانییه‌کان دادگاى هه‌ولێریان داگیر کردووه [ ئا /هانا ئازاد ] به‌پێى به‌دواداچوونێکى (چه‌تر) که ته‌نها له بهشه سه‌ره‌کیه‌کانى دادگ��اى هه‌ولێر واته ته‌نها ئه‌و شوێنانه‌ى خه‌ڵکى ئاسایى سه‌ردانى ده‌که‌ن بۆ کاره‌کانیان ئه‌نجامیداو ه که ژوورى دادوه‌ر و دادگاى لێکۆڵینه‌وه‌ى هه‌ولێرى نه‌گرۆته‌وه ده‌رک��ه‌وت��ووه ()64 وێنه‌ى بنه‌ماڵه‌ى بارزانى به‌و شوێنانه‌و ه هه‌ڵواسراوه و رۆژنامه‌نوسان و چاودێرانى سیاسیش پێیانوایه «مه‌رج نیه ئه‌وه‌ى له‌به‌ر چاوانه له‌به‌ر داڵن بێت».
«هه‌ڵواسینى وێنه‌ى سهرکرده له‌دادگا فه‌زاحه‌ته»
به‌بڕواى ئه‌ندامێکى په‌رله‌مان و یاساناسێک ل ه رووى یاساییه‌وه ئاساسى نیه وێنه‌ى س�ه‌رک��رده ل ه دادگادا هه‌ڵبواسرێت ئه‌گه‌ر بانگه‌شه‌ى دیموکراسى بکرێت. بورهان ره‌شید ،یاساناس و ئه‌ندامى په‌رله‌مان ،ب ه (چه‌تر)ی وت :سه‌رکرده‌کانى هه‌رێمى کوردستان نیشانه‌ى حزبن نه‌ک نیشانه‌ى نیشتمانى ،بۆیه هیچ م��ادده‌ی�ه‌ک��ى یاساییش نیه ک�ه بڵێت ده‌ب��ێ وێنه‌ى سهرکرده هه‌ڵبواسرێت.
وتیشى «فه‌زیحه‌یه وێنه‌ى سهرکرده به ناوه‌ندى یاساوه که دادگایه هه‌ڵبواسرێت رهنگه له هه‌ندێک حاڵه‌تدا بۆ چاو سورکردنه‌وه به‌کاربهێنرێت». ن��اوب��راو ئ �ه‌وه‌ش��ى خ��س��ت�ه‌ڕوو :هه‌ڵواسینى وێنه‌ى بنه‌ماڵه‌ى بارزانى ئه‌وه‌ده‌گه‌ینێت که دادگا و یاسا له‌م هه‌رێمه‌دا سه‌ربه‌خۆ نیه و ده‌ست تێوه‌ردانى راسته‌وخۆ له‌نێو دادگادا ده‌بینرێت. بورهان ره‌شید ،زیاتر رونیکرده‌وه ،هه‌ڵواسینى وێنه‌ى ئیدریس بارزانى هیچ پێویست ناکات هه‌ڵبواسرێت ئه‌گه‌ر وێنه‌ى مه‌ال مسته‌فاش هه‌ڵبوسرێت ،هه‌ریه‌ک ه له‌مه‌سعود بارزانى و نێچیرڤان بارزانیش که تائێستا وێنه‌ى ماوه له ده‌زگاکانى حکومه‌ت ئهمه کارێکى نه‌گونجاوه و نیشانه‌ى نیشتمانى بوون نیه. «ئه‌وه‌ى له‌به‌رچاوانه مه‌رج نیه له‌به‌رداڵن بێت»
هاوکات رۆژنامه‌نوسێکیش پێى وای�ه م�ه‌رج نی ه ئ �ه‌وه‌ى له‌به‌ر چ��اوان بێت له‌به‌ر داڵنیش بێت ره‌نگ ه به‌پێچه‌وانه‌وه‌بێت. ئاریان محه‌مه‌د ،سه‌رنوسه‌رى رۆژنامه‌ى ڕێگای
ئ���ازادى ،بۆ (چ�ه‌ت��ر)ى روون��ک��ردهوه «ک��اره‌ک�ه لهوه گه‌وره‌تره ته‌نها وێنه‌ى سهرکرده له‌دادگا هه‌ڵبواسرێت، به‌ڵکو ئ��ه‌م ک��اران �ه کۆمه‌ڵگا ب���ه‌ره‌و داخ����راوى و دیکتاتۆرى ده‌به‌ن». وت��ی��ش��ى :ئ �هو ک�ه‌ل��ت��وره خ��ارپ��ت��ری��ن ک���اره ک �ه وا له‌سه‌رکرده ده‌کات «له‌ژورێکدا بخه‌وێت» و له‌ماڵ و له شوێنه‌کانى تریش له‌گه‌ڵمان بێت ،ب �ه‌اڵم ئه‌م حاڵهته له هه‌رێمى کوردستان خۆرسک نیه ،به‌ڵکو په‌یوه‌ندى به‌سیاسه‌تى پارتیه‌وه ههیه. ئاریان محه‌مه‌د ،جه‌ختى له‌وه‌کرده‌وه ئه‌م دیارده‌ی ه ئه‌گه‌ر ب�ه‌رده‌وام بێت و سهرکرده پیرۆز بکرێت ئهوه دیکتاتۆرى دێته پێشیه‌وه ،چونکه هه‌ڵواسینى وێن ه هیچ به‌هایه‌کى سیاسى ناگه‌یه‌نێت. ن��اوب��راو داواى ک��رد ئ �هو س �ه‌رک��ردان �هى وێنه‌یان هه‌ڵواسراوه ب�ه‌ک��ردهوه بێنه دڵمانه‌وه نه‌ک به وێن ه له‌هه‌موو کونج و کۆاڵنێک ک�ه ئێستا وێنه‌یان هه‌ڵوسراوه. ب��ه‌ڕاى چاودێرێکى سیاسى ئ �ه‌م دی��ارده‌ی �ه هیچ
پێناسێکى بۆناکرێت ،چونکه پێویسته سه‌رکرده‌کان خۆیان درک به‌وه‌بکه‌ن وێنه‌کانیان لێبکرێته‌وه. د.ک���ام���ه‌ران مه‌نتک ب��ۆ (چ �ه‌ت��ر)ى رون��ک��ردهوه «هه‌ڵواسینى وێنه‌ى سهرکرده په‌یوه‌ندى به کلتورى ئه‌و ناوچه‌یه ههیه و نهخۆشیهکه هه‌رێمى کوردستانیشى گرتۆته‌وه». مه‌نتک وتیشى «ئهمه له حاڵه‌تێکدا ده‌چێته‌و‌ه سه‌ر ج��ۆرى سه‌رکرده‌که رهنگه خۆى ئاره‌زووبکات وێ��ن�هى ل�ه ده‌زگ��اک��ان��ى حکومه‌ت هه‌ڵبواسرێت». وه‌زاره‌تیش هه‌ڵواسینی ئه‌و وێنانه به‌شتێکی ئاسایی ده‌زانێت .لهوبارهیهوه ک��اروان محه‌مه‌د ،به‌ڕێوه‌به‌ری راگه‌یاندنی وه‌زاره‌ت��ی داد ،رایگه‌یاند :ئه‌م وێنانه‌ی دادگای هه‌ولێر له رووی ئیداریه‌وه په‌یوه‌ندی به‌ئێمه‌و‌ه نیه ،به‌اڵم وه‌زاره‌ت��ی داد به ئاسایی ده‌زانێت ناوبراو وتیشی :پێشتر ته‌نها یه‌ک وێنه به بڕیار دانرابوو ک ه هه‌ڵبواسرێت ،به‌اڵم ئێستا هه‌ستمان ک��ردووه وێنه‌ی زیاتر لهوه هه‌ڵواسراوه.
حکومه‌ته‌که‌ی دکتۆر به‌رهه‌م مااڵوایی ده‌کات گۆڕان :هه‌نگاوى کرده‌یی نه‌نرێت ئاماده‌نین خۆمان به‌کۆبونه‌وه‌ى
درێژخانه‌یه‌نه‌و ه سه‌رقاڵبکه‌ین [ ئا /په‌یمان ئه‌مین ] س��ه‌ره‌ڕاى ب �ه‌رده‌وام��ى ناڕه‌زایه‌تیه‌کانى جه‌ماوه‌ر له‌هه‌رێمى کوردستان و به‌رده‌وامى خۆپیشاندانه‌کان دژى گه‌نده‌ڵی‌و ناعه‌داله‌تى و بێباکى ده‌س���ه‌اڵت له‌ئاست داواک���ارى ه��اواڵت��ی��ان ،ل�����ه‌ده‌ره‌وه‌ى راى شه‌قامدا هه‌ریه‌ک ه ل ه یه‌کێتى و پارتى و هه‌رسێ الیه‌ن ه ئۆپۆزسیۆنه‌ک ه سه‌رقاڵى گفتوگۆن یه‌کێتی و پارتی بڕیاریانداو ه حکومه‌ت ههڵبوهشێتهوه،هاوکات له‌و کۆبونه‌وانه‌دا ئۆپۆزسیۆن پێداگرى له‌سه‌ر دادگاییکردنی ته‌قه‌که‌ران‌و بکوژانى خۆپیشانده‌رانى ()17ى شوبات‌و رۆژانى دواتر ده‌که‌ن.
به‌گوێره‌ی هه‌ندێک زانیاری له سه‌رچاوه‌یه‌کی نزیک له کۆبونه‌وه‌کان به چه‌تری راگه‌یاند «پارتی و یه‌کێتی رێ��ک �ه‌وت��وون ل �ه‌س �ه‌ر ئ���ه‌وه‌ی حکومه‌ت ههڵبوهشێتهوه و ئاماژه‌یه‌کی واشیان داوه‌ت �ه الیه‌ن ه ئۆپۆزسیۆنه‌کان» ئه‌و سه‌رچاوه‌ی‌ه که نه‌یویست ناوی باڵوبکرێته‌و‌ه وتی «یه‌کێتی و پارتی بۆیه به‌جیاجیا قسه‌یان له‌گه‌ڵ گۆڕان و کۆمه‌ڵ یه‌کگرتوو کردووه تا پارچه‌یان بکه‌ن و ده‌یانه‌وێت گۆڕان له پڕۆسه‌ی سیاسی دورب��خ �ه‌ن �هوه و ل�ه ه �ه‌وڵ��دان ت��ا ک��ۆم�ه‌ڵ و یه‌کگرتوو ب �ه‌ش��داری حکومه‌تی ن��وێ بکه‌ن»له‌و بارهیهوه یوسف محه‌مه‌د ،نوێنه‌رى بزووتنه‌وه‌ى گۆڕان له‌کۆبونه‌وه‌که‌ی یه‌کێتى‌و پارتى به (چه‌تر)ى راگه‌یاند «کۆبونه‌وه‌ک‌ه له‌سه‌ر داواى یه‌کێت ى و پارتى بوو له‌گه‌ڵ الیهنه ئۆپۆزسیۆنه‌کانى تریشدا کۆبونهتهوه بۆ باشکردنى ئه‌و دۆخه‌ى روى له‌هه‌رێم کردوه و ئه‌گه‌ر بزانرێت کۆبونه‌وه‌کان ئه‌نجامى باشیان ده‌بێت ئه‌وا له‌داهاتودا کۆبونه‌وه‌ى پێنج قۆڵى یه‌کێتى و پارتى
ساڵی یه‌که‌م ژماره 50 دووشه‌ممه 2711/1/15 - 2011/4/4
3
مه‌نتقى قوربانى‌و جه‌لالد
( )64وێنه‌ى بنه‌ماڵه‌ى بارزانى له‌دادگاى هه‌ولێر
س �ه‌رۆک��ى ه�ه‌رێ��م و س �ه‌رۆک��ى پ��ارت��ى ل�ه هه‌موو وتارێکیدا جه‌خت له‌وه‌ده‌کاته‌وه که که‌س له یاسا به‌رزتر نیه و یاسا ده‌بێت کارى خۆى ئه‌نجام بدات. له دادگاى هه‌ولێر ( )64وێنه‌ى بنه‌ماڵه‌ى بارزانى هه‌ڵواسراوه به‌جۆرێک له‌سه‌ر ده‌رگاى دادگا وێنه‌یه‌کى مه‌سعود بارزانى سه‌رۆکى پارتى و سه‌رۆکى هه‌رێم ل ه هۆڵى یه‌که‌مى دادگا وێنه‌یه‌کى مه‌سعود بارزانى و مام جه‌الل و شه‌ش وێنه‌ى ترى مه‌سعود بارزانى ههیه. ل�ه ه�ه‌م��وو ژوره‌ک��ان��ى دادگ���ا ئ�ه‌گ�ه‌ر وێنه‌یه‌کى سه‌رۆکى هه‌رێمى پێوه هه‌ڵنه‌واسرابێت ئهوه وێنه‌یه‌کى کۆچکردوان ئیدریس بارزانى و مه‌ال مسته‌فاى پێوه هه‌ڵواسراوه. (چه‌تر) هه‌وڵیدا بۆ ئ�ه‌وه‌ى ژم��اره‌ى زیاتر له‌وێن ه هه‌ڵواسراوه‌کان وه‌ربگرێت بچێته ژورى دادوه‌ره‌کان و به‌شى دادگاى لێکۆڵینه‌وه‌ى هه‌ولێر ،به‌اڵم نه‌یتوانى. سه‌رچاوه‌یه‌کى باوه‌ڕ پێکراو رونیکرده‌وه ،له‌ژورى دادوه‌رک���ان���ی���ش ب�هه�ه‌م��ان��ش��ێ��وه وێ��ن �هى ئ�ه‌ن��دام��ان��ی بنه‌ماڵه‌ی بارزانی هه‌ڵواسراوه و ته‌نها له هه‌ندێک شوێندا وێنه‌ی مام جه‌الل و مه‌سعود بارزانى پێوه‌یه.
راپۆرت
و هه‌رسێ الیه‌ن ه ئۆپۆزسیۆنه‌ک‌ه ده‌کرێت پێکه‌وه». وتیشى «کۆبونه‌وه‌کانى ئێمه موساوه‌مه‌کردن نی ه له‌سه‌ر راى شه‌قام و به‌پێچه‌وانه‌و‌ه بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان رۆڵێکى کاریگه‌رى ههبوه ل ه دروستکردنى راى شه‌قام و به‌شدارێکى گرنگى خۆپیشاندانه‌کانیش بوه‌و له‌پێناو به‌ره‌وپێشبردنى سیسته‌مى سیاسی هه‌رێمیش تائێستا دوو وه‌ره‌ق���هى چاکسازى پێشکه‌ش ک���ردووه ،ب�ه‌اڵم گوێى بۆ نه‌گیراو‌ه هه‌ر بۆیه له ئیئتیالفى فراکسیۆن ه کوردستانیه‌کان کشاوه‌ته‌و‌ه له‌رابردودا». به‌بڕواى ناوبراو «ئه‌و شه‌پۆلى ناڕه‌زاییه‌ى هه‌رێمى گرتۆته‌وه‌و ئه‌و فشارانه‌ى له‌سه‌ر ده‌سه‌اڵتن کاریگه‌رى خۆی ده‌بێت له‌سه‌ر حکومه‌ت به‌ره‌و چاکسازى‌و به‌شێکى زۆر له‌به‌رپرسانى هه‌ردووحزبی ده‌سه‌اڵتداریش له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دان که‌درێژه‌دان به‌ودۆخ‌ه کاره‌ساتى به‌دواوه‌ی‌ه بۆی ه پێشبینى ده‌که‌ین پرۆژه‌یه‌کى گۆڕانکارى هه‌مه‌الیه‌ن ه بێته ئاراوه». محه‌مه‌د جهختیکردهوه «ئێمه پره‌نسیپی گفتوگۆ ره‌تناکه‌ینه‌وه ،له‌هه‌مانکاتدا گفتوگۆ له‌پێناوى گفتوگۆ ناکه‌ین ،کۆبونه‌و‌ه له‌پێناو به‌رده‌وامیدان به‌کۆبونه‌و‌ه ناکه‌ین ،هه‌نگاوى کرده‌یی نه‌نرێت ئاماده‌نین خۆمان به‌کۆبونه‌وه‌ى درێژخایه‌نه‌و‌ه سه‌رقاڵبکه‌ین». هه‌روه‌ها وتى «سوربوین له‌سه‌ر ئ�ه‌وه‌ى حکومه‌ت خ��اوه‌ن��ى ئ��ی��راد‌ه و ب��ڕی��ارى سیاسی نیه و ناتوانێ پرۆژه‌ى چاکسازى ئه‌نجامبدات بۆیه پێویست ده‌کات هه‌ڵبوه‌شێنرێته‌و‌ه و حکومه‌تێکى ئینتیقالى ته‌کنۆکرات بێته ئاراوه که‌هه‌موو الیه‌نه‌کان متمان‌ه و هێزى پێ ببه‌خشن‌و پشتگیرى بکه‌ن تائه‌نجامدانى هه‌ڵبژاردنێکى پاک‌و پێکهێنانى حکومه‌تێکى نوێ». هاوکات عه‌بدولستار مه‌جید ئه‌ندامی مه‌کته‌بی سیاسی کۆمه‌ڵی ئیسالمى و به‌شداری کۆبونه‌وه‌که‌ی ک��ۆم �ه‌ڵ ب �ه (چ���ه‌ت���ر)ی وت «پ �هی��ام��ى ئێمه ل ه
کۆبونه‌وه‌کان ئ �ه‌وه‌ب��ووه له‌گه‌ڵ پاراستنى ئه‌زمونى ک��وردس��ت��ان��دای��ن ،ب���ه‌اڵم ئ�ه‌م�ه ئ���هوه ناگه‌یه‌نێ ک ه گۆڕانکارى نه‌کرێت له ئه‌زمونه‌که‌دا ،ئێمه له‌گه‌ڵ چاکسازى و گۆڕانکارى ریشه‌ییداین نه‌ک له‌گه‌ڵ تێکدانى ئه‌زمه‌نه‌که». وتیشى «له‌کۆبونه‌وه‌که‌شدا پشتگیرى خۆمان بۆ داوا ره‌واکانى خۆپیشانده‌ران دوپاتکردۆته‌و‌ه و پێویستمان کردوه له‌سه‌ر ده‌سه‌اڵت گورج‌و گۆڵ بێت له‌سه‌ر به‌دادگا گه‌یاندنى ئه‌وکه‌سانه‌ى له‌خۆپیشاندانه‌کاندا ته‌قه‌یان کردوه و بونه‌ت‌ه هۆى شه‌هیدکردنى هاواڵتیان». ن��اوب��راو جهختیکردهوه «نه‌هاتن‌ه پێشى ده‌س �ه‌اڵت له‌جێبه‌جێکردنى داواک���ارى خۆپیشانده‌ران دۆخه‌ک ه ئاڵۆزتر ده‌کات». له‌الیه‌کى تره‌و‌ه محه‌مه‌د فه‌ره‌ج ئه‌ندامى مه‌کته‌بی سیاسی یه‌کگرتووى ئیسالمى به (چه‌تر)ى راگه‌یاند «ئ�ه‌وه‌ى به‌الى ئێمه‌و‌ه زۆر گرنگه وه‌اڵمدانه‌وه‌ى ئه‌و پرۆژانه‌ی‌ه که بۆ ئه‌نجامدانى چاکسازى پێشکه‌ش کراون له‌گه‌ڵ وه‌اڵمدانه‌وه‌ى داواک��ارى خۆپیشانده‌ران و به‌دادگایی گه‌یاندنى بکوژانى خۆپیشانده‌ران و ئه‌وکه‌سانه‌ى خه‌ڵکیان تۆقاندوه». وتیشى «هاوکات ده‌بێت ئیجرائات له‌گه‌ڵ به‌رپرسانى ئیداریدا بکرێت چونکه ناکرێت ئه‌وهه‌موو خه‌ڵک ه بکوژرێت‌و پارێزگارو قایمقام‌و وه‌زیرێک لێپرسینه‌وه‌ى له‌گه‌ڵ نه‌کرێت». ل���ه‌ب���اره‌ى دان��ی��ش��ت��ن��ى الی �ه‌ن �ه‌ک��ان��ى ده‌س�����ه‌اڵت‌و ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ع �ه‌ل��ی ک �ه‌ری��م چ���اودێ���رى س��ی��اس��ی و به‌ڕێوه‌به‌رى ئه‌نیستیۆتى کوردستان بۆ مافه‌کانى مرۆڤ به (چه‌تر)ى راگه‌یاند «دانیشتنى الیه‌نه‌کان به‌ئه‌رێنى ده‌بینم‌و پێم باشه له‌سه‌ر ئاستى بااڵ دیالۆگى راسته‌قین‌ه و راستگۆیان‌ه بکه‌ن و مافه‌کانى خه‌ڵک جێگیربکرێن‌و ئالیه‌ته‌کانى جێبه‌جێکردن له‌به‌رژه‌وه‌ندى
خۆپیشانده‌راندا بێت». به‌بڕواى ناوبراو ئه‌وکۆبونه‌وان‌ه تائێستا ده‌رئه‌نجامى ئ�ه‌وت��ۆى لێنه‌که‌وتۆته‌و‌ه بۆیه جه‌خت ل�ه‌وه‌ده‌ک��ات�هوه «نابێت ده‌س �ه‌اڵت واتێبگات به‌ته‌نها گفتوگۆکردن ک��ێ��ش�ه‌ک��ان��ى ه��ه‌رێ��م چ���اره‌س���ه‌ر ده‌ک�����ات ،چونک ه ئۆپۆزسیۆن نوێنه‌رایه‌تى هه‌موو خه‌ڵک ناکات و به‌شێک‌ه له خه‌ڵک». ه�ه‌روه‌ه��ا وت��ى «ئ��ه‌وه‌ى خه‌ڵکى کوردستان داواى ده‌کات ره‌وای‌ه و نابێت ده‌سه‌اڵت واتێبگات داواکارى ئۆپۆزسیۆن‌ه و خۆى لێ بدزێته‌و‌ه ئه‌گه‌روابێت هه‌ڵه‌ى گهوره ده‌کات چونک ه خواستى چاکسازى هى هه‌موو خه‌ڵک ه و خۆ لێ دزینه‌وه‌ى خۆ کوشتنى سیاسیه». عه‌لی که‌ریم پێى وایه «نابێت یه‌کێتى و پارتى ته‌نها عه‌قڵى حزبه‌کان بخوێننهوه پێویسته کۆمه‌ڵگه‌ى م�ه‌ده‌ن��ی��ش بخوێننهوه ،چونکه کێشه‌کانى هه‌رێم له‌دوو رۆژدا دروست نه‌بون و به‌دوو رۆژیش چاره‌سه‌ر ناکرێن ،ده‌بێت به‌کرده‌یی بیسه‌لمێنن که‌له‌ئاستى به‌رپرسیارێتیدان ئه‌گه‌رنا بابڵێن پێمان ناکرێ بۆئه‌وه‌ى خه‌ڵکى کوردستان به‌رپرسیارێته‌کان بگرێت‌ه ئه‌ستۆ و هه‌مومان بێین‌ه گۆڕه‌پانه‌ک‌ه ب��ۆئ �ه‌وه‌ى به‌دیل و هه‌ڵبژاردنیتر بخه‌ین ه روو به‌مه‌به‌ستى گه‌یشتن به‌قۆناغێکى دیموکراسی نه‌ک بنه‌ماڵه‌یه‌ک به‌ته‌نها ببێته خاوه‌ن ده‌سه‌اڵت». بۆ وه‌رگرتنی زانیاری و رای یه‌کێتی و پارتی (چه‌تر) زۆر هه‌ولیدا به‌شدارانی یه‌کێتی و پارتی ل ه کۆبونه‌وه‌که‌دا بدوێنێت به‌اڵم به‌رده‌ست نه‌که‌وتن .به‌اڵم له لێدوانێکیدا بۆ ژماره‌ی دوێنێی رۆژنامه‌ی هاواڵتی جه‌عفه‌ر ئیبراهیم ،ئه‌ندامی مه‌کته‌بی سیاسی پارتی دیموکه‌راتی کوردستان ده‌ڵێت «ئێمه هه‌موو الیه‌کمان رازی بووین له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی گفتوگۆ بکه‌ین له‌باره‌ی حکومه‌ت و هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی حکومه‌ت».
شه‌نکار س�����ه‌رۆک�����ای�����ه‌ت�����ى عه‌بدواڵ ه�����ه‌رێ�����م ل���������ه‌رۆژى ( )2 0 1 1 /3 /3 0 رونکردنه‌وه‌یه‌کى ب�ڵاوک��ردوه‌ت �هوه ،به‌قه‌ولى خ��ۆی��ان ب��ۆ هێمن ک��ردن��ه‌وه‌ى ب��ارودۆخ �ه‌ک � ه ب��ووه ،ئه‌م رونکردنه‌و‌ه دواى ئهوه هاتووه ک ه خۆپیشانده‌ران زیاتر له ( )40رۆژه بێوچان ل�ه‌س�ه‌راى ئ���ازادى سلێمانى و سه‌راکانیتردا روب���ه‌روى گه‌نده‌ڵى و ناعه‌داله‌تى ده‌جه‌نگن و بڕیاریانداو‌ه تا دادگایکردنی بکوژه‌کان له‌گه‌ڵ ده‌سه‌اڵت دانه‌نیشن. له رونکردنه‌وه‌که‌ى سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێم ک ه له پێنج خاڵ پێکهاتوه ،زۆر شتى نامهنتقیه، به‌راده‌یه‌ک هه‌ر خوێنه‌رێکى ساده‌ش بیخوێنێته‌و‌ه هه‌ست به‌و هه‌موو‌ه نامهنتقیه ده‌کات ،ئه‌م ه س �ه‌ره‌ڕاى ئ�ه‌وه‌ى هێنده به‌عه‌قڵیه‌تێکى حزبى ته‌سک ن��وس��راو ،نیو هێنده به‌عه‌قڵیه‌تی ده‌زگ��ای��ه‌ک ن �ه‌ن��وس��راوه که‌پێویست‌ه رۆڵ��ى گه‌وره‌ى هه‌بێت له‌نێوان الیهنه جیاوازه‌کاندا ،جا ئه‌و الیه‌نان‌ه حکومه‌ت‌و هاواڵتیان بێت ،یان حکومه‌ت‌و ئۆپۆزسیۆن بێت ،له‌وه‌ش سه‌یرتر ئهوهیه مه‌نتقى یه‌کسانکردنى جه‌لالد و قوربانى زۆر زاڵ‌ه به‌سه‌ر ئه‌م رونکردنه‌وه‌دا ،که‌ئه‌مه‌ش نامه‌عقولترین ئه‌و ههڵهیه که سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێم تێى کهوتووه. س����ه‌ره‌ڕاى ئ���ه‌وه‌ى ب��اس��ى ئ���هوه ک���راوه هه‌ر که‌س ته‌قه‌ى له هاواڵتیان ک��ردوه و بوبێت ه هۆى برینداربوون و کوشتنیان ،ده‌بێت سزاى یاساى خۆى وه‌ربگرێت ،به‌اڵم ئه‌وه‌ى زۆر لهمه گرنگتر‌ه له‌م رونکردنه‌وه‌دا باس نهکراوه ئه‌وه‌ی ه کێ مۆڵه‌تیداو‌ه به‌هێز‌ه حزبى‌و ئه‌منیه‌کان ته‌ق ه له خۆپیشانده‌ران بکه‌ن؟ الى هه‌موانیش رون ه هێزه ئه‌منیه‌کان به‌بێ فه‌رمانى سه‌روى خۆیان به هیچ شێوه‌یه‌ک ته‌ق‌ه له هاونیشتیمانیان ناکه‌ن. له دوو خاڵیترى رونکردنه‌وه‌که‌دا هاتووه ک ه ئه‌وه‌ى هانى خه‌ڵکیداو‌ه بۆ خۆپیشاندان‌و به‌بێ مۆڵه‌ت خۆپیشاندانى ک��ردوه ده‌بێت به‌سزاى یاسایی خۆى بگات ،ئه‌مه‌ش یه‌کێک له‌و خااڵنه‌ى که مرۆڤ ته‌واو نائومێد ده‌کات ل ه دیموکراسى بوونى ئه‌م دهسهاڵته ،ئه‌و په‌رى نامه‌نتقى تێدایه ،چونکه هه‌رکه‌س ئ��ازاده خۆپیشاندان بکات ،خۆپیشاندان مافێکى سروشتى هه‌رکه‌سێکه ،بۆ یاساکه‌ش ئهوه ه �ه‌م��وان ئ��اگ��ادارى ئ���ه‌وه‌ن ل�ه هه‌ولێر چۆن مۆڵه‌ت به‌خۆپیشاندان نادرێت ئه‌وه‌ى پێشێلى ئه‌و یاسایه‌ى ک��ردووه ،ئ�هوه حزبه‌که‌ى تۆی ه س����ه‌رۆک ،چونکه ح��زب�ه‌ک�هى ت��ۆ له‌پێش ه �ه‌م��وان �هوه ب��وو ب��ۆ پ�ه‌س�ه‌ن��دک��ردن��ى یاساى رێکخستنى خۆپیشاندانه‌کان ،که‌وات‌ه پشکى شێر به‌ر حزبه‌که‌ى تۆ ده‌که‌وێت ،ههرچهنده راى گشتى یاساکه‌ى به‌توندى ره‌تکرده‌وه. س�ه‌رۆک��ای�ه‌ت��ى ه �ه‌رێ��م ده‌ب���وو ل �ه ه�ه‌م��وان عه‌قالنیتر بیرى بکردایه‌ته‌و‌ه و بڕیارى بدای‌ه له‌م کاته‌دا ،به‌اڵم ناعه‌قاڵنیترین بڕیار له‌م ماوه‌یه‌دا رونکردنه‌وه‌که‌ى ئهوانه ،سه‌یر‌ه به‌م عه‌قڵیه‌ته‌و‌ه بته‌وێت حوکمرانى پێنج ملیۆن کورد بکه‌یت، خ�ه‌ون��ى ئ�ه‌وه‌ش��ت هه‌بێت ببیت به‌کاریزما، گومانیش لهوه نیه شه‌پۆله‌کانى گۆڕانکارى کوردستانیشى گرتوه‌ته‌وه ،ئه‌م شه‌پۆل‌ه ته‌واوى دیکتاتۆره‌کان راده‌ماڵێت جا ئه‌مڕۆ بێت یان سبه‌ى. ب��ارزان��ی ئاراستەی ئەنجومەنی وەزی���ران والی���ەن���ە پ��ەی��وەن��دی��دارەک��ان��ی دەک�����ات بۆ ج��ێ��ب��ەج��ێ��ک��ردن��ی ،س���ەرج���ەم ئ���ەو ت�����اوان و پێشێلکاریانە دەگ��رێ��ت��ەوە ک��ە لەمیانی خۆپێشاندانەکانی چەند هەفتەی راب��ردوودا لە چەندین ناوچەی هەرێمی کوردستاندا روویانداوە و تێیدا هاتووە کە رێکاریی یاسایی پێویست دژ بە هەر کەسێک وەربگیرێت کە: -1تەقەی لە هاواڵتیان کردبێت و ببێتەهۆی شەهیدکردن و بریندارکردنیان -2 ،هێڕشی کردبێتە سەر بارەگا حزبیەکان و دام��ەزراوە حکوومیەکان و زیانی بە موڵک وسامانی دەوڵ��ەت و هاواڵتیان گەیاندبێت -3 ،هانی خەڵکی دابێت یان هانی خەڵک ب��دات بۆ پێشێلکردنی یاسا و نیزامی گشتی -4 ،بەبێ مۆڵەت وەرگرتن خۆپێشاندانی رێکخستبێت و رێکیبخات و سەرەڕای ئەوەش بە پێچەوانەی یاسا جوواڵبێتەوە و لەسەریشی بەردەوام بێت، -5هەر لێپرسراوێکی پۆلیس یان ئاسایش کەمتەرخەم بووبێت لە جێبەجێکردنی ئەرکی فەرمیی خۆی بۆ پاراستنی دەزگا و موڵک و سامانی دەوڵەت و هاواڵتیان.
کوردستانی و هەرێمی ساڵی یه‌که‌م ژماره 50 2010/11/8 دووشه 2711/1/15 ممه‌ممه- 2011/4/4 دووشه
4
ئه‌ندامى کوردیناسێونى پژاک :ده‌یانه‌وێت هه‌موو
دڕنده‌ییه‌کانى ده‌وڵه‌ت به‌و شێواز ه بشارنه‌وه
[ ئا /ئاسۆ جه‌وهه‌ر ]
له‌ماوه‌ى راب���ردودا ل ه راگه‌یاندنه‌کاندا ل ه الیه‌ن چه‌ند که‌سێکی رۆژهه‌اڵتى کوردستانهوه، نامه‌یه‌ک ئاراسته‌ى سه‌رۆکى پارتى ژیانى ئازادى کوردستان ده‌که‌ن و تیادا ئه‌و حزب ه ب ه تیرۆست ناو ده‌ب��ه‌ن .ئه‌ندامێکى کوردیناسیۆنى پژاک رایده‌گه‌یه‌نێت کۆمارى ئیسالمى ئێران هه‌وڵ ده‌دات ک ه ل ه راى گشتیدا هه‌بوونى ئه‌م هێز ه نامه‌شروع نیشان بدات و بێگومان زۆر الیه‌ن هه‌ن ب ه زمانى ئه‌وانه‌و ه ئه‌م قسان ه ده‌که‌ن و بوون به‌زمان حاڵى ئه‌وان.
موختار زاره‌عى و ئازاد نمه‌کى ،که خۆیان وه‌ک ئه‌ندامى کۆمیت‌ه ناوه‌ندى به‌ره‌ى یه‌کگرتووى کورد، ده‌ناسێنن له نامه‌یه‌کى کراوه‌ى هاوبه‌شدا ئاماژه بۆ ئه‌وه‌ده‌که‌ن و ده‌نووسن« :کوردبوون ئه‌و فه‌رهه‌نگه‌ی ه که له توانایدا ههیه به‌رده‌وام خۆى له هه‌موو بواره‌کانى سیاسه‌ت ،ژیانى کۆمه‌اڵیه‌تی ،دیپلۆماسى و هتد ب ه زمانێکى مه‌ده‌نى و دیموکراتیک ته‌رجه‌م‌ه بکات و رێگا چار‌ه بۆ که‌ند و کۆسپه‌کانى به‌رده‌مى ببینێته‌وه. که وابوو ئه‌م فه‌رهه‌نگ‌ه بۆ گوزارشتى خۆى چ پێویستى به شه‌ڕى چه‌کدارى و تیرۆر و تهقینهوه نیه».... شه‌ماڵ به‌شیرى ،ئه‌ندامى پارتى ژیانى ئ��ازادى [ ئا /کارزان تاریق ] هاواڵتیانى سوریا داوا ده‌که‌ن رژێمى به‌عس واز ل ه ده‌س�ه‌اڵت بهێنێت و س���وری���اش وه‌ک واڵتانى ترى عه‌ره‌بى گۆڕانکارى ریشه‌ى تێدا بکرێت ،تا دێتیش خۆپیشاندانه‌کان په‌رده‌سێنێت و سه‌رۆکى واڵتیش خۆپیشاندانه‌کان ب ه پیالنگێڕى ناو ده‌بات و چاودێرانى سیاسیش رایده‌گه‌یه‌نن ک ه رده‌رفه‌ت بۆ ئه‌و رژێم ه نه‌ماوه‌ته‌و ه و نایه‌وێت خۆى بگۆڕێت.
محه‌مه‌د حه‌مۆ ،ئه‌ندامى ئه‌نجومه‌نى سیاسى کوردى سوریا ،ئاماژه بۆ ئه‌وه‌ده‌کات که ده‌بێت رژێمى سوریا تا زووه ده‌سه‌اڵت بۆ گه‌له‌که‌ى جێ بهێڵێت ،پێشیوای ه چیتر ئه‌و واڵته ده‌رفه‌تى له‌به‌رده‌مدا نه‌ماوه ،جه‌ختی کردهوه :بێگومان له‌واڵتى سوریا گۆڕانکارى ده‌کرێت، ده‌زگا و حکومه‌ت و په‌رله‌مان هه‌مووى له‌ده‌ست حزبى به‌عس‌ه ئه‌م حزبه‌ش هه‌مووى تایفه‌یه‌که‌ی له‌ناو سوریا حوکمداره ،حه‌مۆ ئه‌وه‌شى وت« :تا ئێستا ئه‌و رژێم ه نایه‌وێ ده‌س�ه‌اڵت به‌جێ بهێڵێت و به‌رگرى له‌خۆى ده‌کات ،هاواڵتیانیش سورن له‌سه‌ر گۆڕانکارى له‌و واڵته و ده‌ڵێن ده‌بێت ئه‌و ڕژێمه بڕوخێت بۆیه به‌هیچ شێوه‌یه‌ک له‌سوریا هیچ ژیانێک بۆ ئه‌و رژێم ه ن�ه‌م��اوه‌ت�هوه» ،ه�ه‌روه‌ه��ا ئه‌ندامه‌که‌ى ئه‌نجومه‌نى سیاسى کوردى سوریا هێما بۆ ئه‌وه‌ش ده‌کات ک ه گه‌نجانى سوریا به کورد و ع�ه‌ره‌ب و مه‌سیحى و ئه‌رمه‌ن و ئاشورى هه‌موویان سورن له‌سه‌ر گۆڕانى ئه‌و ڕژێمه .محه‌مه‌د حه‌مۆ ،درێ��ژه‌ى به قسه‌کانى
وێنه‌ی ئه‌و پێنج گه‌ریالیه‌ی پژاک له دااڵهۆ که له‌الیه‌ن هێزه‌کانی ئێران ژه‌هرخوارد کراون و سوکایه‌تی به ته‌رمه‌کانیان ده‌کرێت کوردستان (پژاک)یش دێته سه‌ر هێڵ و وه‌اڵمى ئه‌و به‌رامبه‌ر کوردان و ئێراندا کردوه ،زارعى له‌وه‌شدوا که که ئه‌مه‌ش دهچێته خانه‌ى تیرۆره‌و‌ه به‌اڵم تۆ هه‌قت نی ه نوسراو‌ه ده‌دات �هوه که ئاراسته‌ى سه‌رۆکى پارته‌که‌ى ئێستا ده‌مانه‌وێت ئه‌وه‌ى که به‌ناوى کێشه‌ى کورده‌و‌ه به‌ناوى نوێنه‌رى هه‌موو کورده‌و‌ه هه‌ڵوێستێک بنوێنى کراوه ئاماژه بۆ ئهوه ده‌کا« :تێکۆشانى ئازادیخوازى له ئێران و له پارچه‌کانى تر که ههیه به شێوه‌یه‌کى که راسته‌وخۆ ده چێت‌ه خانه‌ى تیروره‌وه». رێزان جاوید ،ئه‌ندامى کوردیناسیۆنى پارتى ژیانى گه‌لى کورستان قه‌ت به ویست و داخواز خۆى ده‌ستى دیموکراتى چاره‌سه‌ر بکرێت .ئاماژه‌ى پێکرد که :ئێم ه بۆ چه‌ک نه‌بردووه ،ئهوه ئه‌سڵێک‌ه که ئینکار ناکرێت .له‌و بڕیارانه‌ى که بۆ زیندانیانى سیاسى ده‌رکراون بۆ ئازادى کوردستان ،به (چه‌تر)ى راگه‌یاند :ماوه‌یه‌که هه‌رده‌م چه‌ک وه‌ک مژارێکى داسه‌پاو له تێکۆشانى له سێداره‌دانیان یان بۆ هه‌ر بڕیارێکى تر که به‌رامبه‌ر له الیه‌ن ئێران و هه‌ندێک الیه‌نى رۆژهه‌اڵتى کوردستان هه‌موو الیه‌نه‌کانى سیاسى ک��ورددا به ئاسانى به‌دى کوردان ده‌رکرابێت هه‌ڵوێستمان ههبوه و به شێوه‌یه‌کى و رۆژئاواو‌ه هێرشێکى راگه‌یاندنى و شه‌ڕێکى تایبه‌تى رون ،دی��اره که ئێمه چه‌ند له‌و ب��واره‌دا چاالکبوین .راگه‌یاندنى له دژى پژاک به‌رێو‌ه ده‌چێت ،ئامانجى ده‌کرێت»... موختار زاره‌ع��ى ،له په‌یوه‌ندیه‌کى ته‌له‌فۆنیدا ل ه موختار زاره‌عى ،هێما بۆ ئه‌وه‌شکرد و وتى« :ئێستا ئه‌م شهڕه ره‌شکردنه‌وه‌ى هێزى پارستنى گه‌لى پژاک رۆژه �ه‌اڵت��ى کوردستانهوه به (چ�ه‌ت��ر)ى راگه‌یاند :له ئێراندا دوو گروپ هه‌ن که ناسنامه‌یان نیه ک ه یان له ناوبردنى هیوا و ئاواتێکى سه‌ربه‌خۆ که ل ه «ئێمه له ئه‌ساسدا کارى کرده‌وه‌ى تیرۆریستى مه‌حکوم بۆ خۆیان به مه‌شروعى ده‌زانن سه‌باره‌ت به کرده‌وه‌ى رۆژهه‌اڵتى کوردستان بۆ گه‌ل به‌دى هاتووه .جه‌ختی ده‌که‌ین له الیه‌ن هه‌ر که‌سێکه‌و‌ه بێت جا ئه‌و که‌س ه تیرۆریستى قسه بکه‌ن ئه‌وانیش سه‌له‌فیه‌کانن و پژاکن ،کردهوه :ئامانجیان ره‌شکردنى روى راسته‌قینه‌ى پارتى ده‌وڵه‌تێک یان حزب یان گروپێک بێت .ئێمه سه‌باره‌ت له‌به‌ر ئه‌وه‌ى وه‌ک کوشتنى سه‌ربازه‌کانى ڕوانسه‌ر و ژیانى ئ��ازادى کوردستانه و به‌و شێوازه هه‌وڵ دهدهن به‌و کرده‌وانه‌ى که ئه‌نجام ده‌درێت ره‌خنه‌ى توندمان ل ه مه‌ریوان و دادستانى خۆى ئه‌سڵه‌ن ئهوانه ره‌ش‌ه کوژیه .ناسنامه‌ى پارتیمان بخهنه ژێر پرسیاره‌وه .به‌تایبه‌تى وان‌ه گرتووه که کرده‌وه‌ى توندوتیژى و تیرۆریستیان ل ه پژاک ده‌ڵێت به‌ناوى مافى کورده‌و‌ه ئه‌و کاره ده‌کات کۆمارى ئیسالمى ئێران ه �ه‌وڵ ده‌دات که له راى فۆتۆ :ئه‌رشیف
ئاگرى شۆڕش گه‌یشت ه سوریا
له‌سوریا هیچ ژیانێک بۆ ئه‌و ڕژێم ه نه‌ماوه‌ته‌وه
داو وتى :دورنی‌ه ئه‌م رژێم‌ه وه‌ک و لوبنان ن��ه‌ک��ه‌وێ��ت��ه گ��ی��ان��ى خه‌ڵکى ب��ۆ به‌رگرى ک�������ردن ل����ه خ����ۆى، ل��ه‌ب��ه‌ر ئ����ه‌وه‌ى دواى ئ �ه‌وه‌ى حیزبى به‌عس بڕیارى دا گۆڕانکارى بکات به‌اڵم تا ئێستا هیچ شتێکى به‌رچاو نه‌بینراوه. ه �ه‌روه‌ه��ا له گه‌ڵ وت��اره‌ک �هى س �ه‌رۆک کۆمارى سوریا به‌شار ته‌ختی ئه‌سه‌دیه‌کان له به‌رامبه‌ر توڕه‌یی جه‌ماوه‌ردا روو ل ه رووخان ه ئ���ه‌س���ه‌د ،ک���ه ت��ی��ای��دا هیچ به‌ڵێنێکى چاکسازى تێدا نه‌بوو ،له گه‌لێک پێالنگێڕیه‌کى ده‌ره‌کى ناوبرد ئه‌بو سابیر ،ئه‌ندامى مه‌کته‌بی سیاسى پارتى شار و ناوچه‌ى ئه‌و واڵته خۆپێشاندان‌ه جه‌ماوه‌ریه‌کان روبه‌ڕووى هێرش و کوشتارى هێزه‌کانى سوریا بوونه‌وه یه‌کێتى دیموکراتى کورد له سوریا ،لهوه ده‌دوێت ک ه ب�ه‌ش��ار ئ �ه‌س �ه‌د ،س �ه‌ب��ارت ب�ه کۆتایی‌هێنان ب ه کێشه‌ى زۆر ههیه له سوریا وه‌ک کێشه‌ى سیاسى ڕه‌وتى سه‌ربازیش ،که له ساڵى ( )1963وه به سه‌ر و ئابورى و گه‌نده‌ڵى .وتى :ئه‌و ڕژێمه هیچ باوه‌ڕى سوریادا سه‌پێندراوه ،به‌ڵێنى کۆتایی‌پێهێنانى دابوو ،به بۆچونى جیاواز نیه و بۆچونى پێشچه‌وانه‌ى خۆى هیچ شتێکى ن���ه‌وت .راپ�ه‌ڕی��ن��ى گه‌لیشى وه‌ک��و په‌سه‌ند ناکات هیچ باوه‌ڕ به نه‌ته‌وه‌ى تر ناکات هه‌ر بۆیه خۆپیشاندان سه‌ر هه‌ڵده‌دات هه‌روه‌ها ئه‌و لێدوانه‌ى
که ڕاوێژکارى سیاسى س �ه‌رۆک کۆمار ده‌رى کردووه هیچ شێوه‌یه‌کى یاسایى نیه له‌به‌ر ئه‌وه‌ى ئ���هوه ب��ۆ چ��ون��ى حزبى ب���ه‌ع���س���ه ،ح��ک��وم �ه‌ت ئ �ه‌گ �ه‌ر راس���ت ده‌ک���ات چ���اک���س���ازى ب���ک���ات و هه‌ردووسه‌رۆک کۆمار و پ���ه‌رل���ه‌م���ان���ت���اره‌ک���ان ب���گ���ۆڕێ���ت ئ���ه‌گ���ه‌رن���ا ئ �هو قسانه‌ى س �ه‌ب��اره‌ت ب������ه چ�����اک�����س�����ازى و فۆتۆ Firatnews :زی���ادک���ردن���ى م��وچ �هى فه‌رمانبه‌ران راست نیه و بۆ درێژکردنه‌وه‌ى ته‌مه‌نى خۆیانه .ناوبراو ،ئاماژه بۆ ئه‌وه‌ده‌کات که کێشه‌ى خه‌ڵکى سوریا سیاسی ه و ده‌بێت ده‌ستور بگۆڕدرێت و له سه‌ره‌تاو‌ه ماده‌ى ( )80له ده‌ستورا بگۆڕدرێ که ده‌ڵێ حزبى به‌عس ڕێبه‌رایه‌تى گه‌ل و واڵت ده‌کات .هه‌روه‌ها وتیشى: ده‌بێت ئه‌و مادان‌ه هه‌ڵبوه‌شێندرێته‌و‌ه که بارى نائاسایى راگه‌یاندوو‌ه و زیندانیانى سیاسى ئازاد بکرێن هه‌روه‌ها
گشتیدا هه‌بوونى ئه‌م هێزه نامه‌شروع نیشان بدات؛ بێگومان زۆرالیه‌ن به زمانى ئهوانهوه ئه‌م قسان‌ه ده‌که‌ن و بوون به‌زمان حاڵى ئه‌وان به شێوازێکى زۆر نابه‌جێ، به‌شێوازێکى زۆر نامه‌شروع ،بێویژدانان‌ه هه‌وڵ دهدهن که ناسنامه‌ى پارتیمان ،هه‌بوونى پارستنى گه‌لى رۆژهه‌اڵتى کوردستان نامه‌شروع نیشان بده‌ن ،ئهمه هه‌وڵدانێک‌ه که به‌تایبه‌ت له‌الیه‌ن کۆمارى ئیسالمیه‌و‌ه ئۆرگانیز‌ه کراوه. هه‌روه‌ها رێزان ،درێژه‌ى به‌لێدوانه‌که‌یدا وتى :پژاک له ماوه‌ى راب��ردوودا هه‌وڵى داوه له‌رانبه‌ر هێرشه‌کانى کۆمارى ئیسالمى به‌شێوازێکى زۆر شیاو به‌له‌به‌ر چاوگرتنى هه‌موو پره‌نسیبه‌کانى پاراستنى ره‌وا وه‌اڵمدانه‌وه‌ى هه‌بێت ،به‌س ئه‌مڕۆ له جیهاندا هه‌وایه‌کى وا ههیه به‌تایبه‌ت له الیه‌ن ئه‌و که‌سانه‌ى که هێرشى پ��ژاک ده‌ک���ه‌ن ،ک��ۆم��ارى ئیسالمى و هێرشه‌کانى کۆمارى ئیسالمى بۆسه‌ر گه‌النى ئێران و ئه‌و هه‌موو سه‌ر کوتکارى و له‌سێداره‌دان و ته‌جاوز و ئه‌و هه‌موو هه‌قاره‌تانه‌ى له‌گه‌النى ئێرانى ده‌کات ،ئهمانه مه‌شروعه، ب�ه‌اڵم هێزى پارستنى گ�ه‌ل ،ئه‌و هێزه‌ى ده‌توانێت ل ه به‌رامبه‌رئه‌م هێرشان‌ه ده‌توانێت به‌رانگارى ده‌وڵه‌ت بێته‌وه، ئهوه وه‌ک هێزیکى نامه‌شروع نیشانی دهدهن و هه‌موو دڕنده‌یه‌کانى ده‌ۆڵه‌ت ده‌یانه‌وێت به‌و شێوازه بشارنه‌وه. رێزان جاوید ،ئه‌ندامى کوردیناسیۆنى پارتى ژیانى ئ���ازادى ک��وردس��ت��ان وت��ی��ش��ى :ئێمه حه‌ره‌که‌تیکى چه‌کدارى نین ،حه‌ره‌که‌تێکى سیاسى ،ئایدیۆلۆژیى و راگه‌یاندنى و رۆشنگه‌ریین له رۆژهه‌اڵتى کوردستان، بۆ پاراستنى گه‌له‌که‌شمان میکانیزمى هێزى پارستنى ره‌وام���ان ههیه؛ پێناسه‌ى پ��ژاک به‌و شێوازه‌ی‌ه ئێم ه هیچ کات شه‌ڕى چه‌کداریمان نهکردووه و نایکه‌ین. ده‌شیانه‌وێت به‌م شێوه‌ی‌ه له ئاستى ده‌ره‌وه‌دا ده‌رگاکانى دیپلۆماتى له‌ئێم‌ه دابخه‌ن .ئه‌م هێره‌ش‌ه به هۆشیار زێبارى ده‌ستى پێکرد و که‌سانى وک به‌ره‌ى یه‌کگرتووى کورد درێ��ژه‌ى پێده‌ده‌ن ،که ئه‌سڵه‌ن ئه‌مانه‌ى ئێستا خاوه‌نى ئه‌و به‌ره‌ی‌ه نین به‌ڵکو دامه‌زرێنه‌ر و خاونه‌کانى که‌سى واڵت پارێزبوون. میلله‌تى ک���ورد وه‌ک دووه‌م میله‌تى سوریا بناسرێت .ئه‌بو سابیر ،پێشیوای ه دواى سه‌رکه‌تنى گه‌النى تونس و میسر س�ه‌رک�ه‌وت��ن��ى گ �ه‌الن��ى لیبیا ،ی�ه‌م�ه‌ن، به‌حره‌ین ،سوریا نزیک‌ه «هیچ رژێمى ک��ۆم��ارى نامێنن و ده‌ڕوخ��ێ��ن و ده‌بێت شێوازى کارى خۆیان بگۆڕن». ک����ام����ه‌ران م��ه‌ن��ت��ک ،م��ام��ۆس��ت��اى زان��س��ت � ه سیاسیه‌کانى زانکۆى سه‌اڵحه‌دین ،ئاماژه بۆ ئهوه ده‌کات ده‌ستێوه‌ردانى ده‌ره‌کى و هۆکارى ناوخۆ ڕۆڵى ههیه له سه‌رهه‌ڵدانى ده‌نگى ناڕه‌زایی و خۆپیشاندان و ئه‌و م��اوه زۆره‌ى که ئه‌و ڕژێمه حوکمى کردوه خه‌ڵکى بێزار کردوه .وتى :له ئێستادا کۆمه‌ڵگاکان و ئه‌قڵى تاکه‌کان زۆر گۆڕاو‌ه و به‌ره‌و پێشهوه چو‌ه به‌اڵم سیستهمه سیاسیه‌کان به هه‌مان ئه‌قڵى شه‌ڕى س���اردى ( )50س��اڵ پێش ئێستا حوکم‌ه ده‌ک �ه‌ن، له‌به‌رئه‌وه‌ى زۆر ئاساییه خه‌ڵک له‌و کۆمه‌ڵگایان ه ناڕه‌زاى ده‌رببڕن ،خه‌ڵکیش کاتێک ناڕزایی ده‌رده‌بڕن بۆشایى یه‌کى سیاسى دروست ده‌بێت .مامۆستاکه‌ى زانست‌ه سیاسیه‌کانى زانکۆى سه‌اڵحه‌دین ،ئاماژه‌ى بۆ ئه‌وه‌شکرد :هه‌موو واڵتانى رۆژهه‌اڵت و رۆژئاوا و واڵتانى تر که به‌رژه‌وه‌ندیان له ناوچه‌که‌دا ههیه ،هه‌وڵ دهدهن به رژه‌وه‌ندیه‌کانیان له ناوچه‌که‌دا ببیننه‌وه. کامه‌ران مه‌نتک ئه‌وه‌شى وت :ئهوهنده هۆکاره ناو خۆییه‌کان ده‌وریان ههیه هۆکاره ده‌ره‌کیه‌کان ده‌وریان نیه ،له‌به‌ر ئه‌وه‌ى ئێستا مرۆڤایه‌تى به‌ره‌و داڕشتنه‌وه‌ى شارستانیه‌تێک ده‌ڕوات که هه‌موو کۆمه‌ڵگاکان به‌شدارن تێیدا.
هـــــه‌واڵی کوردستانی ئه‌گه‌رى ل ه سێداره‌دان ی شێرکۆ
13هه‌زار جار مافى مرۆڤ پێشێل کراوه
«ئه‌گه‌ر خاوه‌ن هێزن با له‌سێداره‌م بده‌ن»
گیراوى سیاسى کورد شێرکۆ مه‌عارفى ته‌مه‌ن 32ساڵه ،ڕۆژى دووى ئۆکتۆبه‌رى ساڵى()2008 به تۆمه‌تى ئ �ه‌وه‌ى که دژای�ه‌ت��ى ڕژێ��م ده‌ک��ات له شارى بانه گیرا.له مانگى ژانیوه‌رى ساڵى ()2009ب���ڕی���ارى ل�ه‌س��ێ��داره‌دان��ى درا.ب �ه‌گ��وێ��ره‌ى زان��ی��اری �ه‌ک��ان ل �ه ڕۆژه���ه‌اڵت���ى ک��وردس��ت��ان �هوه، کاربه‌ده‌ستانى دادگ��اى ئێران بڕیاریان داوه که ڕۆژى ( )5/1شێرکۆ مه‌عارفى لهسێداره بدرێت. ل��ه‌دژى ئ �هو ب��ڕی��اره ،پ��ارێ��زه‌ران��ى مافى مرۆڤ ناڕه‌زاییان نیشان دا و داوای��ان له ڕاى گشتى کرد که ئه‌و بڕیاره ڕاوه‌ستێنن .سه‌رۆکى لقى کۆمه‌ڵه‌ى مافى مرۆڤى ئه‌سته‌نبوڵ (عه‌بدولباقى بۆغا) ڕایگه‌یاند که ئێران به هیچ شیوه‌یه‌ک ڕێ���ز ل �ه م��اف �ه‌ک��ان��ى م���رۆڤ ن��اگ��رێ��ت.ب��ۆغ��ا، داواى له ده‌سه‌اڵتدارانى ئێران کرد که بڕیارى له‌سێداره‌دانى شێرکۆ مه‌عارفى هه‌ڵوه‌شێنێته‌وه.
ل �ه ب���ه‌رده‌وام���ى پ��ێ��ش��ێ��ل��ک��ردن�ه‌ک��ان��ى مافى م��رۆڤ ل�ه ئ��ێ��ران ،ته‌نیا ل�ه م���اوه‌ى مانگى ڕه‌ش���ه‌م���ه‌دا ،الن��ی��ک�ه‌م س��ێ��زده ه���ه‌زار و 479 ج��ار پێشلکردنى مافه‌کانى م��رۆڤ تۆمار ک��راوه .به گوێره‌ى ڕاپۆرتێکی» کۆمه‌ڵه‌ى مافى م��رۆڤ ل�ه ئ��ێ��ران» ته‌نیا ل�ه مانگى ڕه‌شه‌ممه‌دا ،له ئێران هه‌ریکه‌م سێزده هه‌زار و 479ج���ار م��اف �ه‌ک��ان��ى م���رۆڤ ل �ه ئ��ێ��ران ت��ۆم��ار ک���راوه .ب�ه گ��وێ��ره‌ى ڕاپ��ۆرت �ه‌ک �ه ،ب ه هۆى دژوارى وه‌ده‌ستخستنى ئه‌و زانیاریانه، ئه‌و ڕاپۆرته ته‌نیا ئاماژه به به‌شێکى که‌م له پێشلکاریه‌کانى مافى م��رۆڤ له ئێران ده‌ک��ات.ل�ه م��اوه‌ى مانگى ڕه‌شه‌ممه‌دا زیاتر ل�ه 8ه �ه‌زار و 971ج��ار مافى کرێکاران، 392ج��ار م��اف��ى خ��وێ��ن��دک��اران ،دوو ه �ه‌زار 408جار مافى گیراوانى سیاسى و مه‌ده‌نی، مافه‌کانیتر له‌و اڵته پێشێل کراوه.
عه‌بدواڵ ئۆجه‌الن ل ه دوادی��دارى خۆیدا له‌گه‌ڵ پارێزه‌رانى تیشکى خسته‌سه‌ر ڕاپه‌رینى مه‌ده‌نیانى گه‌لى ک��ورد و ئ�هو ڕاپه‌ڕینه‌ى وه‌ک چاالکى دیموکراتیک به‌ناو کرد و وتی «ئه‌و ڕاپه‌ڕین ه مه‌ده‌نیانه‌ى ک ه ده‌ک��رێ با تا چاره‌سه‌رکردنى پرسى ک��ورد درێ���ژه‌ى هه‌بێت .ئ���ه‌وان ب��ۆ ئ �ه‌وه‌ى پێش ب ه مردنى مرۆڤه‌کان بگرن ،پێداگرى له‌سه‌ر چاره‌سه‌رى دیموکراتیانه‌ى پرسى کورد ده‌که‌ن. ئۆجه‌الن ل ه به‌رده‌وامی دیداره‌که‌یدا ده‌ڵێت« :ل ه سزاى له‌سێداره‌دان ناترسم .ئه‌گه‌ر خاوه‌ن هێزن با به‌یانى بێن و من لهسێداره بده‌ن .من نه‌ک ل ه ترسى سزاى له‌سێداره‌دان ،به‌ڵکو له پێناو چاره‌سه‌رکردنى پرسه‌که ب ه ڕێبازى دیموکراتیک من لێر‌ه له‌سه‌ر سه‌برم». ج��ێ��گ �هی ئ���ام���اژه ئ���ه‌م���ڕۆ ( )4/4رۆژی له‌دایکبوونی ئ��ۆج�ه‌الن�ه ،ب��ۆ ئ �ه‌م مه‌به‌ست ه ل ه باکووری کوردستان چه‌ندین چاالکی مه‌ده‌نی بهڕێوه ده‌چێت.
جارنامه‌ى چاره‌سه‌رى پرسى کورد
دوواى ڕاپ �ه‌ری��ن��ى گ���ه‌ل ل �ه س��وری��ا ک �ه ل ه ئ�ه‌ن��ج��ام��ی��دا ،ده‌ی���ان ک���ه‌س ژی��ان��ى خ��ۆی��ان ل ه ده‌ستدا .،له و چوار چێوه‌یه‌دا پارتى یه‌کێتى دیموکراتى( )PYDجاڕنامه‌یه‌کى چاره‌سه‌رى ڕاگ �هی��ان��د ک �ه ش �ه‌ش خ��اڵ ل �ه خ��ۆ ده‌گ��رێ��ت. ( )PYDداواده‌ک��������ات خ��وێ��ن��دن ب �ه‌زم��ان��ى کوردبێت له رۆژ ئ��اواى کوردستا ،گیراوانى س��ی��اس��ى ئ����ازاد ب��ک��رێ��ن ،ره‌وش����ى ن��ائ��اس��ای��ى و دادگاکانى تایبه‌ت هه‌ڵوه‌شێندرێته‌وه ،ده‌زگا هه‌واڵگریه‌کان هه‌ڵوه‌شێنرێنه‌وه ،ده‌رفه‌ت بدرێت ب �ه پ���ارت و رێکخستنى س��ی��اس��ى ت��ا ک��ارى س��ی��اس��ى ب��ک �ه‌ن ،مه‌جلیسێک ک �ه س �ه‌رج �ه‌م پێکهاته‌کانى کۆمه‌ڵگه‌ى سوریا تێیدا گوزار‌ه له خۆیان به‌که‌ن دروست بکرێت .له جاڕنامه‌ى دیموکراتیزه کردنى سوریادا )PYD ( ،ئاماژه ش��ک��راوه‌ت�ه س �ه‌ر گرنگى گفتوگۆ ک��ردن له‌و مه‌جلیسه نوێیه‌دا که داده‌مه‌زرێت.
دارستانێک بۆ مه‌زڵوم دۆغان
(مه‌زڵوم دۆغان) که یهکێکه له پێشه‌نگه‌کانى (پ�ه‌ک�ه‌ک�ه) و ل�ه ن����ه‌ورۆزى ( )1982ب�ه ئاگرى جه‌سته‌ى له زیندانى (دیاربه‌کر) ئاگرى ن�ه‌ورۆزى ک����ردهوه و ئێستا ل �ه ب��اک��ورى ک��وردس��ت��ان وه‌ک ئه‌فسانه‌یه‌ک ته‌ماشا ده‌کرێت ،پێرێ بۆ بیرهێنانه‌وه‌ى ئه‌و شۆڕشگێڕ‌ه دارستانێک دروست کرا. له‌سه‌ر گ��ۆڕى م�ه‌زڵ��وم دۆغ���ان که له گوندى (ته‌مه‌ن)ى ناوچه‌ى (ده‌پ)ى شارۆچکه‌ى (ئه‌لعه‌زیز) ى باکورى کوردستانه ،مه‌راسیمێکى بیرهێنانه‌و‌ه رێکخرا و له مه‌راسیمه‌که‌دا نه‌مامێکى زۆر چێنرا و دارستانێک دروس��ت ک��را ،دارستانه‌که‌ش ناونرا «دارستانى مه‌زڵوم دۆغان». له بیروه‌ریه‌که‌دا ئه‌نجومه‌نى ژنانى (دێرسیم) ى پارتى ئاشتى و دیموکراتى و ه �ه‌زاران هاواڵتى به‌شدار بوون و وێنه‌کانى (مه‌زڵوم دۆغان ،عه‌گید و ئۆجه‌الن)یان به‌رز کردبوه‌و‌ه و دروشمى «شه‌هید نامرن»یان ده‌وته‌وه.
ی بۆ سه‌ردار عه‌بدولکه‌ریم :روون نیی ه ئه‌و بودجه‌ی ه هه‌ڵبژاردنی پارێزگاکان داده‌نرێت چه‌ند ده‌بێت [ دیداری /فه‌رهاد ئه‌حمه‌د ]
پاش دوو ساڵ ل ه دواکه‌وتنى هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نى پارێزگاکانى هه‌رێم ،دواجار ئه‌نجوومه‌نى وه‌زی��ران بڕیاریدا ل ه مانگى ئه‌یلولى ئه‌م ساڵدا هه‌ڵبژاردنى ئه‌نجومه‌نى پارێزگاکان بکرێت ب ه بێ که‌رکوک ،حاکم سه‌ردار عه‌بدولکه‌ریم ئه‌ندامى ئه‌نجومه‌نى کۆمسیارانى کۆمیسیۆنى سه‌ربه‌خۆى هه‌ڵبژاردنه‌کان ،ئ �هو ه بۆ (چه‌تر) ڕوون ده‌کاته‌و ه ک ه ئه‌وان ئاماده‌ن هه‌ڵبژاردنه‌کان ل ه کاتى خۆیدا به‌ڕێو ه ببه‌ن ،ئه‌وه‌ش پشت ڕاست ده‌کاته‌و ه ک ه تا ئێستا باسى که‌رکوک نه‌کراو ه ل ه ئاماده‌کارى بۆ هه‌ڵبژاردنه‌کان.
چه‌تر :ئه‌و بودجه‌یه‌ى ک ه پێویست ه بۆ هه‌ڵبژاردنه‌کان ل ه الیه‌ن حکومه‌تى عێراقییه‌و ه دابین ده‌کرێت یان کوردستان؟
پێویسته ب��وودج�ه بۆ هه‌ڵبژاردنه‌کان له الیهنحکومهتى هه‌رێمه‌و‌ه دابین بکرێت چونکه هه‌ڵبژاردنه‌کان له هه‌رێم ده‌کرێت وه‌بۆی‌ه دابین کردنى بوودج‌ه ئه‌رکى ئهوانه.
چه‌تر :ئێو ه ده‌توانن ل ه کاتى دیارى کراودا وات���� ه ()9/10 ئه‌مسا ڵ
نه‌خێر که‌رکوکى تێدا نییه ڕه‌نگ‌ه کاریش بکرێتب��ۆ ئ���ه‌وه‌ى پ��ارێ��زگ��اى ک �ه‌رک��وک ل�ه ه�ه‌م��ان کات هه‌ڵبژاردنى بۆ بکرێت ،به‌اڵم ئێمه به فه‌رمى تا ئێستا هیچ شتێکمان پێنه‌وتراو‌ه له سه‌ر که‌رکوک. چه‌تر :ل ه قسه‌کانتان وا ده‌رده‌که‌وێت ل ه هه‌ولێره‌و ه سه‌رپه‌رشتیارى هه‌ڵبژاردنه‌کان
››
چه‌تر :ئێو ه ب ه فه‌رمى ئاگادار کراونه‌ته‌و ه ک�� ه ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��ه‌ک��ان��ى ئه‌نجومه‌نى پارێزگاکانى هه‌رێم ل ه ( )9/10ده‌کرێت؟
››
ئه‌و ڕاگه‌یاندنه‌ى که باڵوکرایه‌و‌ه له ئهنجومهنىوهزیران به الى ئێمه‌و‌ه شتێکى فه‌رمییه ،ئێمه ئاماده‌ى خۆمان پیشانداو‌ه بۆ به‌ڕێوبردنى هه‌ڵبژاردنه‌کان، راگه‌یاندنه‌که‌ى حکومه‌ت به ئاگادار کردنه‌و‌ه ده‌زانین.
چه‌تر :تا ئێستا هیچ ئاماده‌کاریتان کردوو ه بۆ هه‌ڵبژاردنه‌کان؟
ئ��ام��اده‌ک��ارى بۆ ئاسانکردنى قۆناغهکانىداهاتوو کراوه ،له‌وانه‌ی‌ه هه‌ندێک کێشه‌مان هه‌بێت به تایبه‌تى له به‌شى میزانی‌ه و موازه‌نه ،تا ئێستا موازه‌نه‌ک‌ه پێشنیار کراوه بڕیارى له سه‌ر نه‌دراو‌ه بۆیه تا ئێستا روون نییه ئه‌و بودجه‌ب‌ه که بۆى داده‌نرێت چه‌ند ده‌بێت به‌شده‌کات یان نا ،هه‌ندێک پێویستیش هه‌ی ه ڕه‌نگ‌ه سود له به‌غداد وه‌رگرین بێئه‌وه‌ى خۆمان مه‌سروف بکه‌ین.
هه‌ڵبژاردنه‌کان بهڕێوه ببه‌ین.
چه‌تر:ل ه پارێزگاى که‌رکوکیش هه‌ڵبژاردن ده‌کرێت یان هه‌رسێ پارێزگاکه‌ى هه‌رێم ده‌کرێته‌وه؟
هه‌ڵبژاردنه‌کان به‌ڕێو ه ببه‌ن؟
چه‌تر :پشت به‌چ ئامارێک ده‌به‌ستن بۆ به‌ڕێوبردنى کاره‌کانتان وه‌ک ده‌بینێرێت سه‌ر
هه‌ڵبژاردن ته‌نها ئه‌نجومه‌نی پارێزگاکان ده‌گرێته‌و ه و هیچ قسه‌یه‌ک ل ه سه‌ر ئه‌نجومه‌نى قه‌زاو نا‌حیه‌کان نهکراوه ژمێرى نه‌کراو ه ل ه کوردستان تا ئێستا؟
تائێستا کۆمیسیۆن پشت به ئامارى وه‌زاره‌ت��ى نه‌خێر کۆمیسیۆنى بااڵى سه‌ربه‌خۆى ههڵبژاردنهکانخۆى له به‌غداده‌و‌ه سه‌ربه‌رشتى هه‌ڵبژاردنه‌کان ده‌کات بازرگانى عێراق ده‌به‌ستێت ئه‌گه‌ر هیچ سه‌رچاوه‌یه‌کى نه‌ک هه‌ولێر ،به‌اڵم دیاره زۆربه‌ى ئه‌رکه‌کان ده‌که‌وێت ه ترمان پێنه‌بێت پشت به‌و ئامار‌ه ده‌به‌ستین که الى وه‌زاره‌تى سه‌ر ئه‌ستۆى ئۆفیسى سه‌ره‌کى هه‌رێم که له هه‌ولێره .بازرگانى عێراق‌ه واته پشت به فۆڕمى بایعى ده‌به‌ستین. چ �ه‌ت��ر:چ سیسته‌مێک پ �هی��ڕه‌و ده‌ک��ه‌ن
ساڵی یه‌که‌م ژماره 50 دووشه‌ممه 2711/1/15 - 2011/4/4
5
به پێى ئه‌و یاسایه‌ى ئێستا سیسته‌مى داخ��راوه،چونکه یاساى هه‌ڵبژاردن سیسته‌مى داخراوى بۆ داناوه، به‌اڵم ئه‌گه‌ر سیسته‌مى هه‌ڵبژاردن گۆڕانى به‌سه‌ردا ئه‌نجومه‌ن دیارى ده‌کرێت ،جیاوازى ده‌بێت هات ،ئه‌مه‌ش کاتێک ده‌بێت داوابکرێت بۆ نموون ه ل ه نێوان شاره‌کان ؟ داواى سیسته‌مى ک��راوه بکرێت دی��اره پێویستمان ب ه به‌پێى ژم��اره‌ى دانیشتوانى پارێزگاکان ژمارهىگۆڕانکارى یاساکه‌ش ده‌بێت ئه‌و کاته. ئه‌ندامانى ئه‌نجومه‌نى پارێزگاکان دیارى ده‌کرێت.
ده‌توانین ل ه کاتى دیارى کراو هه‌ڵبژاردنه‌کان به‌ڕێو ه ببه‌ین
ده‌کرێت نه‌ک به‌غداد؟
ئه‌گه‌ر گۆڕانکارى نه‌کرێت له شێواز و سیستهمىههڵبژاردنهکان یان پێویستمان به گۆڕانکارى نه‌بێت ل ه یاساى هه‌ڵبژاردنه‌کان ،ئهوه ئێمه هیچ کێشه‌یه‌کمان نابێت بۆ هه‌ڵبژاردنه‌کان ،ده‌توانین له کاتى دیارى کراو
له‌هه‌ڵبژاردنه‌کان سیسته‌مى داخ��راو یان کراوه؟
دیدار
چه‌تر :له‌و گۆنکر ه زانستیه‌ى کۆمسیۆن ک ه ل ه هه‌ولێر ب�ه‌ڕێ��و ه چ��وو هیچ باسى هه‌ڵبژاردنه‌کانى هه‌رێمتان کردووه؟
له‌و گۆنکر‌ه زانستی‌ه کۆمه‌ڵێک پسپۆڕى زانستىجیا جیا به‌شداریانکردوو‌ه ژماره‌یه‌کیشیان مامۆستاى زانکۆبوون توێژینه‌وه‌ى زانستیان ئ��ام��اده‌ک��ردووه بۆ گۆنکره‌ک‌ه و خوێندراونه‌ته‌و‌ه و وتوو وێژیان له‌سه‌ر کراوه.
چه‌تر :ئایا هه‌ر ئه‌و کارمه‌ندانه‌ى پێشوو بانگده‌کرێنه‌و هبۆئاماده‌کارىهه‌ڵبژاردنه‌کان یان کارمه‌ندى تازه‌ى بۆ داده‌مه‌زرێنن؟
به شێوه‌یه‌کى گشتى پشت به‌و کارمه‌ندانه‌ى خۆماندهبهستین که پێشتر به‌شدار بوون له هه‌ڵبژاردنه‌کان و ئه‌زموونیان ههیه له‌و کاره ئێمه ده‌توانین سود له‌و کارمه‌ندان‌ه وه‌رگرین.
چه‌تر :ئه‌م هه‌ڵبژاردن ه ک ه بڕیار وای ه بکرێت ئه‌نجومه‌نى قه‌زاو نه‌حیه‌کانیشى ل ه گه‌ڵدای ه یان ته‌نها ئه‌نجوومه‌نى پارێزگاکان دهگرێتهوه؟
تا ئێستا قسه له سه‌ر پارێزگاکان ک��راوه ،هیچقسهیهک له سه‌ر ئه‌نجومه‌نى قه‌زاو نا‌حیه‌کان نهکراوه بۆیه له‌وانه‌ی‌ه به‌س ته‌نها ئه‌نجومه‌نى پارێزگاکان بکرێت.
چه‌تر :بۆ چه‌ند هه‌زارکه‌سێک ئه‌ندامێکى
ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی سه‌رکردایه‌تی (:)PDK
هه‌ڵدانى ئااڵى تورکیا ل ه پایته‌ختى هه‌رێمى کوردستان ،مه‌سه‌له‌یه‌کى زۆر ئاسایى بوو [ دیداری /هانا ئازاد ]
چنار سه‌عد پێی وای ه داواکاریه‌کانی خۆپیشانده‌ران ره‌وان و هیواخوازیش ه حکومه‌ت داخوازیه‌کانیان جێبه‌جێ بکات. پێشی وای ه پارتی له‌و ره‌وش��ه‌دا یه‌که‌م زه‌ره‌رمه‌نده ،له‌باره‌ی ره‌وشی هه‌ولێره‌و ه رایده‌گه‌یه‌نێت ک ه له‌دیدی ئه‌ودا ره‌وشی هه‌ولێر ئاساییه.
که‌موکوڕى و ناڕه‌زایه‌تییه‌کانى خه‌ڵکى له‌الیه‌ن ئۆپۆزسیۆن به‌شێوه‌یه‌کى ناته‌ندروست بقۆزرێته‌و‌ه و بازرگانى پێوه‌بکرێت ،له پێناو فه‌راهه‌مکردنى که‌شێکى گونجاو بۆخۆیان و به‌ده‌ستهێنانى ده‌نگى زیاتر و ده‌س �ه‌اڵت له‌داهاتوودا ،ههرچهنده له‌سه‌ر حسابى پشێوى و تێکچونى ئارامى کوردستانیش بێت .که پێموای‌ه ئه‌وچه‌شن‌ه ته‌سکبینی‌ه له‌سیاسه‌تدا له‌به‌رژه‌وه‌ندى که‌سدا نییه.
چه‌تر :تا ئێستا تۆمه‌تباره‌کان ده‌ستگیر نه‌کراون ،قسه‌یه‌ک هه‌ی ه گوای ه پارتى
چه‌تر :هه‌ڵوێستى پارتى بۆچى وا توند ده‌بینرێت به‌رانبه‌ر ب ه خۆپیشانده‌رانى سلێمانى؟
به‌پێچه‌وانه‌و‌ه هه‌ڵوێستى پارتى ،بهتایبهتىسهرۆکى هه‌رێم که سه‌رۆکى پارتى دیموکراتى ک��وردس��ت��ان��ی��ش �ه و ج��ێ��گ��رى س���ه‌رۆک���ى پ��ارت��ى ک��اک نێچیرڤان ب��ارزان��ى زۆر له‌گه‌ڵ ویست و داواکاریه‌کانى جه‌ماوه‌ر بووه .ههرچهنده بهداخهوه وه‌ک له ده‌سپێکى هه‌ڵگیرسانى خۆپیشاندانه‌کاندا بینیمان که ویستیان ئه‌و بارودۆخ‌ه بکرێت‌ه شه‌ڕى
›› ئه‌و قسه‌ی ه ڕاست نیی ه ک ه ده‌ڵێت هه‌ولێر بارى نائاسایى ههیه چنار سه‌عد عه‌بدواڵ چه‌تر :ئ�هو ب��ارودۆخ �هى ل ه هه‌رێمى ک���وردس���ت���ان دروس�����ت ب����وو ه چ��ۆن��ى هه‌ڵده‌سه‌نگێنیت؟
له‌ڕاستیدا ئ�هو ب��ارودۆخ �هى کوردستان دووجۆره خوێندنه‌وه‌ى بۆ ده‌کرێت ،یه‌که‌میان ئه‌وه‌ی ه به‌هۆى کۆمه‌ڵێک فاکته‌رى وه‌ک بێ ئه‌زموونى له ئموورى ده‌وڵه‌تدارى ،ملمالنێى نادروست له‌نێوان هێزه‌سیاسییه‌کان و که‌ڵه‌ک‌ه بوونى گیروگرفته‌کانى هاواڵتیان به‌هۆى فاکته‌ر‌ه ئاماژه پێکراوه‌کان و له‌ئه‌نجامدا بره‌وسه‌ندنى ن��ادادپ �ه‌روه‌رى وگه‌نده‌ڵى بووه‌ت‌ه هۆى ئه‌وه‌ى خه‌ڵکى چیتر ئه‌وبارودۆخه‌یان الق��ب��ووڵ نه‌کرێت و داواى چاکسازى ج��دى له ده‌س���ه‌اڵت بکه‌ن که داواک��اری�ه‌ک��ى زۆر ڕه‌وای �ه. ب �ه‌اڵم به دیوێکیتردا که بریتی‌ه له خوێندنه‌وه‌ى دیوه‌که‌یترى ئه‌و ڕووداوه هه‌وڵده‌درێت مه‌سه‌له‌ى بوونى
شاردونیه‌ته‌وه؟
ل�ه‌ڕاس��ت��ی��دا پ��ارت��ى دی��م��وک��رات��ى کوردستانه���ه‌ر ل��ه‌س��ه‌ره‌ت��اوه ب �ه الیه‌نێکى پ���ه‌الم���اردراو و قوربانى ده‌ژمێردرێت ،ئه‌وانه‌ش که به‌ناچارى بۆ پاریزگاریکردن له‌گیانى خۆیان و باره‌گاى لقى()4 ناچاربوون‌ه چه‌ک به‌کاربێنن و که‌به‌داخه‌و‌ه قوربانى لێکه‌وته‌وه ،له‌سه‌ر بڕیارى سه‌رۆکى هه‌رێم هه‌موو ئه‌و کهسانه ده‌بێ ڕاده‌ستى دادگا بکرێن و به‌پێى یاسا مامه‌ڵیان له‌گه‌ڵدا بکرێت ،وه‌ک ئاگادارین بۆ ئه‌و مه‌به‌ست‌ه لیژنه‌ى په‌یوه‌نداریش پێکهاتووه و به‌زووترین کات کارى پێویست لهوبارهیهوه ئه‌نجام ده‌درێ���ت ،بۆیه پێویست ب �هوه ن��اک��ات ک�ه پارتى هیچ که‌سێک ح�ه‌ش��ارب��دات ،ل�ه‌ب�ه‌رئ�ه‌وه‌ى پارتى به‌ر له‌هه‌رالیه‌نێکیترى سیاسى پابه‌ندى بڕیاره‌کانى سه‌رۆکى هه‌رێم ده‌بێت.
پارتى و خه‌ڵکێک و هه‌رپارتیش تیایدا ئامانجى یه‌که‌م بوو ،به‌اڵم به‌هۆى خۆ دوورگرتنى پارتى ل ه ئه‌گه‌رى ڕوودانى ئه‌و دۆخه ،جارێکیتر ئاڕاسته‌ک ه گۆڕاو ڕووى له‌ده‌سه‌اڵت به‌گشتى کرد.
چ �ه‌ت��ر :س��ه‌رۆک��ى ه �ه‌رێ��م وت���ى ،ئه‌گه‌ر رێگ ه له‌خۆپیشانده‌ران بگیرێت ئیمزاکه‌ى ده‌کشێنێته‌و ه له‌یاسایى خۆپیشاندان ئێستا ل ه هه‌ولێر رێگرى لێده‌کرێت؟
پێموای‌ه له هه‌ولێر ته‌نها ڕێگا له دروستبوونىنائارامى و فه‌وزا ده‌گیردرێت ،نه‌ک خۆپیشاندان و مانگرتنى هێمنانه .له‌به‌رئه‌وه‌ى به‌ده‌یان جار له‌شارى هه‌ولێر بۆ پرسى جیاجیا خه‌ڵکى خۆپیشاندانیان سازداوه ،قه‌تیش ڕێگریان لێ نهکراوه .هه‌ر له‌و چه‌ند ڕۆژى ڕاب��ردووش کۆمه‌ڵێک قوتابى له‌به‌رده‌رکى وه‌زاره‌تى پهروهرده کۆبوونه‌وه ،بۆ ده‌ربڕینى ناڕه‌زایى.
پ����رۆس����ه‌ک����ه زۆر به‌ئاسایى بهڕێوه چوو ،هیچ ڕێگریه‌کیش له‌ئارادا نه‌بوو.
چ��ه‌ت��ر :پێت وای��� ه ئ��اراس��ت��هى ئه‌و خۆپیشاندانان ه ب �ه‌ره‌و کوێ ده‌روات و ئه‌نجام چۆن ده‌بێت؟
ب��هو پێیه‌ى ده‌س����ه‌اڵت ل�ه‌چ�ه‌ن��دی��ن دی���دار وگفتوگۆى تایبه‌تدا داواکاریه‌کانى خۆپیشانده‌رانى به ڕه‌وا زانیووه ،واده‌ى چاکسازى و جێبه‌جێکردنى داواکاریه‌کانى به خۆپیشانده‌رانداوه ،به‌دڵنیاییه‌و‌ه ئه‌و ڕه‌وش‌ه مه‌رج‌ه به‌ره‌و هێورکردنه‌و‌ه و جێگیرى بڕوات .مه‌گه‌ر خه‌ڵکانێک یا الیه‌نێک نه‌یانه‌وێت ئه‌و دۆخه ئارام ببێتهوه که من به‌دڵنیاییه‌و‌ه ده‌ڵێم که به‌رده‌وامى ئه‌و دۆخه له‌به‌رژه‌وه‌ندى که‌س دانییه.
چه‌تر :پێتان باش نه‌بوو ل ه روداوه‌کانى (17ى شوبات)ى سلێمانى پارتى خۆى به‌باوک زانیبای ه و باره‌گاکانى چۆڵ بکردایه؟
دڵنیام ئه‌گه‌ر پارتى بیزانیبای‌ه که ئاڕاستهىخۆپیشاندانهکان ب���ه‌ره‌و توند وت��ی��ژى ده‌چ��ێ��ت و له‌ئه‌نجامدا خه‌ڵکى تیادا دهبێته قوربانى وه‌ک ههمیشه به هه‌ستکردن به به‌رپرسیارێتیه‌و‌ه ئه‌م ک��اره‌ى ده‌ک��رد ،چونکه وه‌ک جه‌نابى سه‌رۆکى ه�ه‌رێ��م ل�ه وته‌کانیدا ئ��ام��اژه‌ى پێکرد ،خوێن و گیانى خه‌ڵکى ئه‌م واڵته بۆیان له هه‌مووشتێک به‌ئه‌رزشتره ،بۆیه من دڵنیام ئه‌گه‌ر سه‌رۆکى پارتى ئهوه باوه‌ڕى بێت ،بێگومان زۆربه‌ى ئه‌ندامانى پارتى هه‌ر وابیر ده‌که‌نه‌وه ،به‌اڵم بهداخهوه ئه‌وه‌ى ڕوویدا شتێکى چاوه‌ڕوان نه‌کراوبوو ،کاره‌ساتێک بوو که ل �ه‌ڕووى فکریه‌و‌ه ده‌رف �ه‌ت نهبووه ئاماده‌باشى بۆ بکرێت .بۆیه‌ش ئهوه ڕوویدا که ڕوویدا به دڵنیاییه‌و‌ه که پارتى له‌و ڕووداوه‌دا قوربانى یه‌که‌مه. چه‌تر :چاکتر نی ه حکومه‌ت داخ��وازى خۆپیشانده‌ران جێبه‌جێ بکات؟ تائه‌م دۆخ ه کۆتاى پێبێت؟
بێگومان ئهوه باشترین چاره‌سه‌ره .ههرخودىحکومهتیش چ�ه‌ن��دی��ن ج��اردان��ى ب���ه‌وه‌دان���اوه ک ه داخ��وازى خه‌ڵکى خۆپیشانده‌ر ڕه‌وان به‌کرداریش له داهاتوویه‌کى نزیک وه‌اڵمى داواکاریه‌کانیان ده‌درێته‌وه.
چه‌تر :کۆبوونه‌وه‌کانى پارتى و یه‌کیتى و گۆڕان و یه‌کگرتوو چۆن ده‌بینن ،ده‌وترێت به‌بێ ئه‌نجام ه و قسه‌ى سه‌ر مێزه؟
ئه‌نجامدانى ئه‌و کۆبوونه‌وان‌ه بۆ چارهسهرکردنىئهو دۆخه نائارامه‌ى له‌شارى سلێمانى ههیه زۆر پێویسته .به‌پێچه‌وانه‌و‌ه من به گه‌شبینیه‌و‌ه سه‌یرى دانیشتنه‌کان ده‌ک�ه‌م .ڕێککه‌وتن و دیالۆگکردن
ل���ه‌ب���ه‌رژه‌وه‌ن���دى ه �ه‌م��وو خه‌ڵکى ک��وردس��ت��ان�ه ب ه ئۆپۆزسیۆنیشه‌وه .بۆیه ئومێد ده‌که‌م به‌رده‌وام بێت و ئه‌نجامى کردارى لێ بێته به‌رهه‌م.
چه‌تر :هاتنى ئه‌ردۆغان بۆ هه‌ولێر و هه‌ڵکردنى ئااڵى تورکیا له‌شاره‌ک ه ناره‌زاى گه‌وره‌ى لێکه‌وته‌وه؟ ئێو ه چۆنى ده‌بینن؟
یه‌که‌م شت هاتنى ئۆردوغان وه‌ک کهسێکىپایهبهرز له ده‌وڵه‌تى تورکیا بۆ هه‌رێمى کوردستان زۆر گ��رن��گ و م��ێ��ژووی��ی ب����وو .ل��ه‌ب��ه‌رئ��ه‌وه‌ى ئهمه ئاماژه‌کردن بوو به دانپێدانانى تورکیا ب ه هه‌رێمى کوردستان ،هه‌نگاوێکى پۆزه‌تیڤیش‌ه بۆ به‌هێزکردنى په‌یوه‌ندى دیبلۆماسى و ئابوورى له‌گه‌ڵ ئه‌و واڵت �ه‌دا .له‌هه‌مانکاتدا دهبێته زیاتر هاندانى گۆڕینى سیاسه‌تى ئ�هو واڵت �ه له‌هه‌مبه‌ر پرسى کورد له‌ناو خودى ده‌وڵه‌تى تورکیاش .له‌الیه‌کیتر هه‌ڵدانى ئااڵى تورکیا به‌و بۆنه‌یه‌و‌ه له پایته‌ختى هه‌رێمى کوردستان ،مه‌سه‌له‌یه‌کى زۆر ئاسایى بوو، له‌به‌رئه‌وه‌ى له‌سیاسه‌تدا ده‌توانم بڵێم ئه‌و مه‌سه‌له‌ی ه ب��ۆت�ه ع���ورف و ل �ه زۆری��ن �هى واڵت��ان��دا کاتێک سه‌رۆکى واڵتێک سه‌ردانى واڵتێکیتر ده‌ک��ات، بۆ پێشوازیکردن و به‌خێرهێنانى نه‌ک هه‌ر ئااڵى ده‌وڵه‌تى سه‌رۆکى میوان له شه‌قامه‌کان هه‌ڵده‌درێت، به‌ڵکو هاواڵتیانیش بۆ پێشوازیکردن به گوڵ و ئااڵ له‌سه‌ر شۆسته‌کان له پێشوازیدا ڕاده‌وه‌ستن .من ئه‌و نموونانه‌م هه‌م به زیندوو ،هه‌م به‌ڕێگاى که‌ناڵه‌کانى ته‌له‌فزیۆنه‌و‌ه بینیووه .ته‌نانه‌ت چه‌ند ساڵ پێشتر خۆم له عه‌ممان بووم که مه‌لیکى سعودی‌ه سه‌ردانى شاى ئه‌و واڵته‌ى کرد ،چۆن شه‌قام‌ه سه‌ره‌کییه‌کان به ئااڵى هه‌ردوو واڵت ڕازاندرابوونه‌وه.
چ�ه‌ت��ر :ده‌وت��رێ��ت تورکیا ت��ا دوێنى دوژمنمان بوو ئیستا ئااڵکه‌ى هه‌ڵده‌کرێ؟
له‌سیاسه‌تدا نه دۆستى هه‌میشه‌یى و نهدوژمنىههمیشهیى ههیه ،بۆیه سیاسه‌تى حه‌کیمان‌ه و ئاقاڵن‌ه بۆ هه‌ر واڵتێک و به‌تایبه‌تى بۆ هه‌رێمێکى وه‌ک ئێمه ئ�ه‌وه‌ی�ه بتوانرێت زۆرت��ری��ن دۆس��ت و که‌مترین دووژمنمان هه‌بێت .تورکیا دراوسێیه‌کى زۆر گرنگى هه‌رێمى کوردستانه و تاق‌ه ڕێگاى ئێمه‌ش‌ه بۆ به‌ستنه‌وه‌مان به ڕێگاى ده‌ریایى و ب ه ئه‌وروپا ،بۆیه پته‌وبوونى په‌یوه‌ندى هه‌رێم له‌گه‌ڵ ئه‌و واڵته‌دا ،زۆر له‌به‌رژه‌وه‌ندى هه‌ردوالدایه.
چه‌تر :هه‌ولێر بارى نائاسایى هه‌ی ه و کراوه‌ت ه دۆخێکى عه‌سکه‌رى راسته؟
له‌دیدى مندا ئه‌و قسه‌ی‌ه ڕاست نییه ،خهڵکىلهوشاره زۆر له‌بارێکى ئارام و بێ گرفت ده‌ژین و ژیان له هه‌مووبواره‌کانیدا له دۆخێکى زۆر سروشتى دایه.
به‌دواداچوون ساڵی یه‌که‌م ژماره 50 دووشه‌ممه 2711/1/15 - 2011/4/4
6
خاوه‌ن کۆمپانیای (چه‌تر):
ئێم ه له‌گه‌ڵ گه‌لین و خزمه‌تی گه‌ل ب ه ئه‌رکى سه‌رشانى خۆمان ده‌زانین
[ دیداری /سه‌الح مه‌حمود ] که‌مال حه‌سه‌ن ح �ه‌م �ه‌ره‌زا ،خاوه‌نى کۆمپانیاى (چه‌تر) له ساڵیادى رۆژنامه‌ى (چه‌تر)دا باس له مه‌به‌ستى دامه‌زراندى کۆمپانیاى (چه‌تر) ده‌کات و رایده‌گه‌یه‌نێت «خزمه‌تکردن له پێناو گه‌له‌دا به قازانجێکی رۆحى ده‌زان��م» و باس له دروستکردنى ستۆدیۆیه‌کیش بۆ دروستکردنی به‌رنامه‌ی ( )TVده‌کات له‌ساڵی ئاینده‌دا: چ�ه‌ت��ر :مه‌به‌ستان ل�ه دام �ه‌زران��دن��ى (کۆمپانیاى چه‌تر) چى بوو؟
کۆمپانیاى (چه‌تر) له‌سه‌ر بنه‌ماى خزمهتکردنبه ک��ورد له ه�ه‌ر پارچه‌یه‌کى کوردستان یا له هه‌نده‌ران ،خزمه‌ت به‌بنه‌ما ده‌گرێت و له سه‌ر ئه‌و بنه‌مایه دامه‌زراوه ،ئاسوده ده‌بم بتوانم خزمه‌ت به گه‌له‌که‌م بکه‌م. رۆژن��ام �هى (چ�ه‌ت��ر)ی��ش ه��اوش��ان��ى رۆژن��ام�ه سه‌ربه‌خۆکان به پشتیوانى یه‌کترکار ده‌که‌ین، ئه‌وه‌ش له کاتێکدایه که میدیاى حزبى و حکومى زاڵ��ت��ره ب�ه س �ه‌ر میدیاى سه‌ربه‌خۆ و بێالیه‌ندا. مه‌به‌ستمان بوو و رووه شاراوه‌کانى ئه‌و شتانه‌ى ده‌کرێن و خه‌ڵک به تایبه‌ت نه‌وه‌ی نوێی (گه‌نجان) لێى ئاگادارنین و له کۆشکه‌کانى ده‌س�ه‌اڵت��دا شاراوه‌ن بیخه‌ینه به‌ر رووناکی و به‌رچاوى گه‌ل ،تا بتوانین ببین به رێگرێک به‌رامبه‌ر ناعه‌داله‌تى و نادادی ،به تایبه‌ت ئێستا که باشوورى کوردستان له‌وپه‌ڕى ناعه‌داله‌تی دای�ه و ده‌نگى ناڕه‌زایه‌تى رۆژانه له شه‌قامه‌وه دێت ،ئێمه له‌گه‌ڵ گه‌لین و خزمه‌تی گه‌ل به ئه‌رکى سه‌رشانى خۆمان ده‌زانین.
نهبووه ،راسته من له بوارێکیتردا بازرگانى ده‌که‌م ب �ه‌اڵم هه‌موو کارێک مه‌به‌ست به‌ده‌ستهێنانى مادیات نییه .ئه‌گه‌ر وه‌ک مادییات زه‌ره‌ر یان قازانجم کردبێت ئهوه گومانى تێدا نییه که هه‌موو که‌سێک له بوارى راگه‌یاندن قازانجى مادى ده‌ست ناکه‌وێت و ئه‌و مادییاته‌شى که‌تیایدا خه‌رج ده‌بێت له کاتێکدا بتوانم خزمه‌ت به نه‌ته‌وه‌که‌م و به گه‌نجان و رۆشنبیران بکه‌م به زه‌ره‌رى نازانم و ئ�ه‌وه‌ش زه‌ره‌ر نییه ،به‌ڵکو به قازانجێکى رۆحى خۆمى ده‌زانم ئهوه ئه‌رکێکه‌و ده‌بێ ئه‌نجامى بده‌م و له رووى مادیشدا له بوارێکى ترى بازرگانى ب�ه شێوه‌یه‌کى وی��ژدان��ی��ان�ه ئ �ه‌م زه‌ره‌ره مادییه‌ى کۆمپانیاکه پڕ بکه‌مه‌وه و خۆم دوور بخه‌مه‌وه له تاکێکى تاکڕه‌وى هارى سه‌رمایه‌دار و خزمه‌ت به گه‌له‌که‌م بکه‌م.
چ�ه‌ت��ر :له‌کاتێکدا ب���ه‌ره‌و ساڵیادى دام��ه‌زران��دن��ى کۆمپانیاى (چ��ه‌ت��ر) و رۆژنامه‌ى (چه‌تر) ده‌چین پیرۆزباییتان لێده‌که‌ین و ده‌ستى خزمه‌تگوزاریتان ده‌گوشین ،ئێوه وه‌ک خاوه‌نى کۆمپانیاى (چه‌تر) رۆژن��ام�هى (چه‌تر) کاره‌که‌تان چۆن ده‌بینن ،ئایا توانیویه‌تى وه‌ک خۆت چاوه‌ڕوانیت لێیه‌تى خزمه‌ت بکات؟
››
خزمه‌ت ب ه نه‌ته‌وه‌که‌م ب ه گه‌نجان و رۆشنبیران بکه‌م ب ه زه‌ره‌رى نازانم، به‌ڵکو ب ه قازانجێکى رۆحى ده‌زانم
ئێمه‌ى تێدا نییه ده‌ی��وروژێ��ن ،ئهمه له‌کاتێکدا چه‌ندین جار خۆم و سه‌رنووسه‌رى رۆژنامه‌که‌شم داوامان له هه‌ر دوو حزبى ده‌سه‌اڵت و حکومه‌ت ک����ردووه ه��اوک��اری��م��ان ب��ک �ه‌ن ب��ۆ ئ���هو ک��اران �هى له راستیدا که‌س به دۆى خۆى ناڵێ ترشه ،ئه‌نجامى دهدهن له ناو هه‌رێمدا زانیاریمان بدهنێخوێنهر و بینه‌رى رۆژنامه‌که‌و سایته‌که ده‌توانێت له‌سه‌ری به تایبه‌تى که ئۆفیسی سه‌ره‌کیمان له ئه‌م هه‌ڵسه‌نگاندنه بکات .به‌اڵم وه‌ک تاکێک ناو شارى سلێمانییه.بۆ نموونه ئاسایش له بوارى ل�ه م��ن پرسیار بکرێ و چ��اودێ��رى ده‌وروب����ه‌ر و ده‌ستگیرکردنى ئ �هو ک�ه‌س��ان�هى ک �ه بازرگانى رۆژنامه‌که‌م کردبێت ،رۆژنامه‌یه‌کى سه‌رکه‌وتووه به م��وادی موخه‌دیر و تلیاک ده‌ک �ه‌ن کاتێک و باشه له ن��او خه‌ڵک و ج �ه‌م��اوه‌ردا ن��اس��راوه و ده‌ستگیریان ده‌ک��ات ،با ئێمه‌ش لێى ئاگاداربین هه‌موو به ئاستێکى باش هه‌ڵیانسه‌نگاندووه ئیشى و له رێگه‌ى راگه‌یاندنه‌که‌مانه‌وه بیگوازینه‌وه بۆ زۆریشى پێوه‌دیاره ل ه ماوه‌ى ساڵێکدا شوێنپه‌نجه‌ی گه‌ل له هه‌موو بواره‌کان ،به‌اڵم ئه‌وان تا میدیاکانى له ناو رۆژنامه‌کاندا دیاره .به‌اڵم ئه‌وه‌ی نیگه‌رانی خۆیان وه‌ستابێت نایده‌ن به ئێمه تا باڵوى بکهینهوه، چ �ه‌ت��ر :ئ��ای��ا ل �ه رووى م���ادى هیچ کردووم هاوکاری نه‌کردن و کار ئاسانی نه‌کردنه که‌ئه‌مه له‌هه‌موو دونیادا کارێکی زۆر ئاساییه و قازانجێکتان له‌م کۆمپانیایه کردووه؟ له‌الیه‌ن داموده‌زگا حکومییه‌کانه‌وه ،له‌به‌رئه‌وه‌ی ده‌بێ ئاسایش خۆی داوای بکات .ئه‌وان گله‌یى و تر) له کاتێکدا بیرم له کۆمپانیای (چهههندێ هاوڕێم ههیه له‌ناو پارتی و یه‌کێتیدا ک ه ده‌که‌ن ده‌ڵێن ئێوه وه‌ک ئۆپۆزسیۆن وان بۆ ئێمه، رۆژنامه‌ى (چه‌تر) کردهوه هیچ مه‌به‌ستم بازرگانى پله‌ى حزبییان ههیه ،ده‌ڵێن ئێوه ئه‌و شتانه‌ى قازانجى ئێمه ئۆپزسیۆن نین ،به‌ڵکو ئێمه به هاوسه‌نگى و
پرۆفیشنااڵنه کاره به‌جێ و نابه‌جێکان باس ده‌که‌ین ئه‌گه‌ر ئه‌وانیش بوارمان پێنه‌ده‌ن ئیتر گله‌یی چی ده‌که‌ن به‌ڕاستی ئهمه نیگه‌رانم ده‌کات.
چه‌تر :وه‌ک کۆمپانیاى (چه‌تر) هیچ پرۆژه‌یه‌کى ترتان به‌ده‌سته‌وه‌نییه وه‌ک رادیۆ و ( )TVبۆساڵی داهاتوو؟
له راستیدا ئهوه نزیک به چه‌ند مانگێکدهبێت له رێگه‌ى دۆزی��ن �ه‌وه‌ى ب���راده‌رى پسپۆڕ و شاره‌زا له هه‌وڵى ئه‌وه‌دام ستۆدیۆیه‌کى بازرگانى دروست بکه‌م و له رێگه‌ى ئه‌م ستۆدیۆیه‌وه بهرنامه دروس���ت ب��ک�ه‌م و ب �ه نرخێکى گ��ون��ج��او ب �ه هه‌ر میدیایه‌ک که خوازیار بێت پێیانبفرۆشم و ئه‌مه‌ش
ببێت به پاڵپشتییه‌ک بۆ رۆژنامه‌ى (چه‌تر) و نیازى رادیۆ و ()TVشم ههیه ،به‌اڵم ئهوه هێشتا زۆر زووه که بیوروژێنم یا خود بڵێم ده‌ستم داوه‌تێ، نه‌خێر هیچ هه‌نگاوێکم بۆ رادیۆ و ( )TVنه‌ناوه، هه‌نگاوم بۆ ستۆدیۆکه ناوه و ئێستاش سه‌رقاڵی به‌ده‌ستهێنانى که‌ره‌سته‌کانی ستۆدیۆکه ،تا له رێگه‌ى ئه‌و ستۆدیۆیه‌وه‌م بتوانم به‌رنامه‌ى ()TV دروست بکه‌م.به‌رنامه‌کان له سه‌ره‌تادا به‌رنامه‌ى کۆمه‌اڵیه‌تى سیاسى و گشتى ده‌بێت و به‌اڵم خۆ ئه‌گه‌ر له ئایینده‌داگه‌وره‌ى بکه‌م بۆ گۆرانیبێژان و هونه‌رمه‌ندان حه‌ز ده‌که‌م له‌و بواره‌شدا خزمه‌ت بکه‌م.
قسه‌ی رۆژنامه‌نووسان و رۆشنبیران بۆ:
[ ئا /کارزان هه‌ورامى ]
رۆژنامه‌ى
ب �ه‌پ��ێ��ى ڕاى ڕۆژن���ام���ه‌ن���وس���ان و ڕۆشنبیران و نوسه‌رانى کوردستان رۆژنامه‌ى (چه‌تر) مۆرکێکى نه‌ته‌وه‌یى پێوه دیاره و ب��ه‌رده‌وام به‌ده‌م کێشه‌ى کوردانى هه‌رچوار پارچه‌ى کوردستانهوه ده‌چێت ،بۆماوه‌ی ساڵێکه تواتنیویه‌تى بێالیه‌نى خۆى له گواستنه‌وه‌ى سه‌رجه‌م زانیاریه‌کان بۆ هاواڵتیان ده‌ربخات. به‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا کۆمه‌ڵێک ڕه‌خنه‌یان له ڕۆژنامه‌که ههیه و هیوادارن له ساڵى ئاینده‌دا هه‌نگاوى باشتر بنێت.
د .هه‌ڤاڵ ئه‌بوبه‌کر ،مامۆستاى زانکۆى سلێمانى /ئه‌و ڕۆژنامانه‌ى که له کوردستان
ده‌رده‌چ���ن ئاستى پڕۆفیشناڵیه‌تیان به گشتى الوازه و دیزاینه‌کانیان زۆربه‌ى له یه‌ک ده‌چێت، به‌اڵم ئهمانه هه‌وڵێکن بۆ ئ�ه‌وه‌ى که زه‌مینه‌ى ئ��ازادى ڕاده‌رب��ڕی��ن گه‌اڵڵه‌بکه‌ن،ئه‌و ڕۆژنامه‌ی ه چه‌ند ل ه ڕاستیه‌کان نزیکتر بێته‌وه ئهوهنده ده‌توانێت خوێنه‌رى زۆر له‌خۆى کۆبکاته‌وه و ده‌توانێت ڕۆڵ بگێڕێت ل� ه ده‌وڵ�ه‌م�ه‌ن��دک��ردن��ى کائینى ک��وردا و گ �ه‌ڕان �ه‌وه‌ى شکۆ و بڕوابه‌خۆبوون بۆ تاکى ک��ورد .وت��ى :ئومێد ده‌ک �ه‌م ڕۆژن��ام�هى (چه‌تر) یش یه‌کێک بێت ل�هو ژم��اره ڕۆژنامانه‌ى ک ه بتوانێت خه‌مى زانیارى گ�هی��ان��دن��ى ڕاس��ت��ى ل ه سه‌رچاوه‌ى ڕوداوه‌کانه‌و‌ه ب���ه خ���وێ���ن���ه‌رى ک���ورد ه���ه‌ب���ێ���ت وه خ���ه‌م���وو خولیاى دروستکرنه‌وه‌ى ڕی��ش��هی��ی��ان��هى ت��اک��ى کوردى هه‌بێت.
م��ح��م��د ب��ه‌ک��ر ،چ��اودێ��رى سیاسى /سه‌ره‌تا یه‌که‌مین ساڵیادى
ڕۆژنامه‌ى (چه‌تر)ى له سه‌رجه‌م ڕۆژنام ه نوسان و ستافى ڕۆژن��ام �ه‌ک � ه پ��ی��رۆز ک��رد و هیواى سه‌رکه‌وتنى بۆ خ��واس��ت .وت��ى :دی��اره له‌ماوه‌ى ساڵێکدا ڕۆژنامه‌ى (چه‌تر) توانى خۆى بگه‌یه‌نێت ه سه‌رجه‌م چین و توێژه‌کانى کۆمه‌ڵگه‌ى کوردى به‌تایبه‌تى له باشورى کوردستان و توانیویه‌تى ل ه نێو بوارى ڕۆژنامه‌نوسی کوردیدا شوێنى خۆى بکاته‌و‌ه و دیقه‌یه‌ک ل �ه‌الى ج�ه‌م��اوه‌رو خه‌ڵک به‌سه‌رجه‌م چین و توێژه‌کانه‌وه دروس��ت بکات وه‌ک ڕۆژنامه‌یه‌کى ئه‌هلى سه‌ربه‌خۆ .توانیویه‌تى ل ه م��اوه‌ى ساڵێکى ته‌مه‌نیدا په‌نج ه بخاته‌سه‌ر سه‌رجه‌م ئه‌و کێشه و که‌مووکورتى و دی��ارده‌و ڕوداوان �هى ک ه له‌م هه‌رێم ه دا ڕوده‌ده‌ن .هه‌روه‌ها توانیویه‌تى به‌دواداچونى جدى و ڕاستگۆیانه بۆ ڕوداواک���ان و دی��ارده‌ک��ان و کێشه‌کان به‌گشتى بکات.هه‌روه‌ها ڕه‌خنه‌شى ل ه رۆژنامهکه گرت وتى :پێویسته زیاتر گرنگى به ناوه‌ڕۆکى خۆى بدات به‌تایبه‌تى ل ه ب��وارى ژنان و گه‌نجاندا ک ه به‌ڕاستى پێوه‌ى دی��اره که هێشتا نهیتوانیوه ب ه شێوه‌یه‌کى گشتى و به‌رفراوان له ڕوى فکرى و ئایدۆلۆژى و ڕۆشنبیرى و فه‌لسه‌فى و تیۆرى بتوانێ گوزارشت له‌و دوو چینه‌ى کۆمه‌ڵگ ه بکات ،چونکه له کوردستان قه‌یرانێکى گه‌وره‌ى فکرى و ڕۆشنگه‌رى و سه‌قافى ههیه به‌تایبه‌تى
له‌و دوو بواره‌دا.
زان��ا ره‌ئ��وف ،ئه‌ندامى په‌رله‌مانى کوردستان له‌سه‌ر فراکسیۆنى گۆڕان،
وت��ى ئ �ه‌وه‌ى که چ��اودێ��رى ڕۆژن��ام �هى (چه‌تر) م کردبێت هه‌وڵى داوه ته‌جاوزى ئه‌وه‌بکات ک ه له‌ڕوى چه‌ندایه‌تیه‌وه هه‌واڵه‌کان بگه‌یه‌نێت ،به‌ڵکو
له‌ماوه‌ى ساڵێکدا
ب���ه‌ق���ه‌د ئ���هوه ه����ه‌وڵ����ی����داوه چۆنێتى ه �ه‌واڵ �ه‌ک��ان بگه‌یه‌نێت ،ک�ه ئه‌مه‌ش جێگه‌ى دڵخۆشییه ،چونکه ئێمه له کوردستاندا رێژه‌یه‌کى زۆر رۆژنامه‌مان ههیه هه‌ندێکیان بهداخهوه ته‌نها به چه‌ندایه‌تى زیادیان کردووه، به‌اڵم چه‌تر توانیویه‌تى گۆڕانکاریه‌ک بکات ل����ه‌ڕوى ش��ێ��وازى گ �هی��ان��دن��ى زان��ی��اری �ه‌ک��ان ل ه په‌خشکردنى هه‌واڵه‌کاندا و ته‌جاوزى ئهوه بکات ه �ه‌واڵ �ه‌ک��ان ل���ه‌ڕوى چ��ۆن��ای�ه‌ت��ی�هوه ب��اس بکات و ئاوێنه‌ى ڕاسته‌قینه‌ى ئ�هو واقیعه‌یه که ل ه کوردستاندا ڕو ده‌دات که پێویسته ،ئه‌گه‌ر ئه‌و واقیعه جوان بێت یان ناشرین بێت وه‌ک خۆى پیشانى بدات ئهمه له هه‌موو شتێک گرنگتر‌ه که له‌ڕۆژنامه‌ى (چه‌تر)دا به‌دى ده‌کرێت ک ه ئه‌وپه‌ڕى جێگه‌ى ده‌ست خۆشیه .پیشنیاز ده‌که‌م
ئه‌م ڕۆژنامه‌یه نه‌که‌وێته ژێر کاریگه‌رى هیچ الیه‌نێکى سیاسى و ڕاستیه‌کان بێالیه‌نانه بۆ هاواڵتیان بگوازێته‌وه. س��ۆران عومه‌ر ،ڕۆژنامه‌نووس وتى: ئ����ه‌وه‌ى م��ن ژم���اره‌ک���ان���ى ڕۆژن���ام���هى چ �ه‌ت��رم متابه‌عه کردوه یهکێکه له ڕۆژنامه جوانه‌کان که چاوى ڕۆژنامه‌ى ئازادى تێدا ده‌بینرێت زۆر کارى جوانى ڕۆژنامه‌وانى تێدا ده‌بینم ،ئه‌گه‌ر ڕۆژنامه‌ى چه‌تر به‌م شێوازه بڕوات ئومێد ده‌که‌م بتوانێت جێگه‌ى خۆى فراوانتر بکات له‌مه‌یدانى ڕۆژنامه‌گه‌رى ک��وردى که ئێسته مه‌یدانێکى زۆر ف���راوان���ى پ �ه‌ش��ێ��وى ئ���اڵ���ۆزى ن��اڕۆش��ن �ه، چونکه میدیاى سێبه‌ر ڕۆژنامه‌گه‌رى کوردى تاڕاده‌یه‌کى زۆر شێواندووه .ڕۆژنامه‌ى چه‌تر له ئێسته‌دا یهکێکه له‌و ڕۆژنامانه‌ى به‌ته‌مه‌نێکى کورت که‌ماوه‌ى ساڵێکه توانیویه‌تى مێژویه‌ک بۆ خ��ۆى ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ى مێژووى میدیاى سێبه‌ر و
حیزبى تۆماربکات ،که ئهمه بۆ ئه‌و ڕۆژنامه‌ی ه ده‌سکه‌وتێکى گه‌وره‌یه( .چه‌تر له گه‌ڵ هه‌موو ڕوداوه‌کاندا ئیشى جوانى ههبووه وه‌تاڕاده‌یه‌کى ب���اش ت��وان��ی��وی�ه‌ت��ى ب��ێ�لای�ه‌ن��ى خ���ۆى ب��پ��ارێ��زێ��ت، ت��وان��ی��وی�ه‌ت��ى ل �ه چ��وارپ��ارچ �ه‌ک��ان��ى ک��وردس��ت��ان به‌هه‌مان شێوه ئیشى هه‌بێت و ده‌نگێکى نه‌ته‌وه‌یى تیایدا زاڵ بێت من ئ �هوه به شکۆیه‌کى زۆر ئیجابى ده‌بینم بۆ ڕۆژنامه‌ى (چه‌تر) و ته‌مه‌نا ده‌که‌م بتوانن لێکۆڵینه‌وه‌یه‌کى ورد له‌سه‌ر هه‌موو ژماره‌کانتان له‌ته‌مه‌نى ساڵێکیدا ئه‌نجام بده‌ن، ل��ێ��ک��ۆڵ��ی��ن �ه‌وه‌ی �ه‌ک بێت که تاڕاده‌یه‌کى باش ئه‌کادیمى بێت و هه‌ڵسه‌نگاندنێکى زۆر ب���اش ب��ێ��ت بۆ ڕۆژنامه‌که. ک������ام������ه‌ران م�����ه‌ن�����ت�����ک، م���ام���ۆس���ت���اى زان��ک��ۆ ،ئ��ه‌وه‌ن��ده‌ى
متابه‌عه‌ى سایته‌ک ه و ڕۆژنامه‌که‌م ک��ردووه( ،چه‌تر) یهکێکه له‌و ڕۆژنامانه‌ى که خه‌ریکه ب �ه‌ره‌و پێشه‌وه‌ده‌چێت و جدیه‌تى پێوه‌دیاره و ستایلى تایبه‌ت به خۆى وه‌رده‌گرێت ،یه‌کێک له‌و سایتانه‌ى که به‌رده‌وام متابه‌عه‌ى ده‌ک���ه‌م سایتى (چ �ه‌ت��ر)ه ،چونک ه بابه‌ته‌کانى و زانیاریه‌کانى ته‌نها تایبه‌ت ب ه هه‌رێمێک نییه ،به‌ڵکو په‌یوه‌ندیان به هه‌موو نه‌ته‌وه‌ى ک��ورده‌وه ههیه له هه‌موو پارچه‌کانى کوردستان ،پێشنیار ده‌که‌م بێالیه‌نانه کاربکات و ئ �هو ئ �ه‌رک �ه زۆره‌ى ک �ه ل�ه‌س�ه‌ری�ه‌ت��ى و ئه‌و فشاره‌ى که له‌سه‌ر میدیاى ئ��ازاده به‌ره‌نگارى ببێتهوه و زانیاریه‌کان به‌ڕاستى بگوازێته‌وه و خزمه‌تى میله‌ته‌که‌ى خۆى بکات نه‌ک نووسین بۆ مه‌به‌ستى خۆى به‌کار بهێنێت .له‌کۆتایشدا ه���ی���واى س���ه‌رک���ه‌وت���ن بۆ ڕۆژن������ام������هى (چ����ه‌ت����ر) ده‌خ���������وازم و ب���هه���ی���وام ڕۆژنامه‌که ببێته یه‌کێک ل �هو ڕۆژن��ام��ان �هى ک �ه ل ه ڕی��زى پێشه‌وه‌ى گه‌یاندنى ڕاستیه‌کان بێت. ئ���ه‌ن���وه‌ر حسێن،
س��ک��رت��ێ��رى ل��ی��ژن��هى داک���ۆک���ى ل ه ڕۆژنامه‌نوسان ،ڕۆژنامه‌ى (چه‌تر) یه‌کێک ه
ل �ه ڕۆژن��ام �ه پێشکه‌وتوه‌کان ک �ه فۆڕمێکى ن�ه‌ت�ه‌وه‌ی��ى ب�ه خ��ۆوه گ��رت��وه ،ک�ه داک��ۆک��ى ل ه کورده‌کانى باکور و ڕۆژهه‌اڵت و باشورده‌کات ئهمه ئیجابیه‌تى زۆرى داوه ب�ه ڕۆژن��ام�هى (چ�ه‌ت��ر) که که‌متر له ڕۆژنامه‌کانى تردا ده‌بینرێت ،جیاواز له هه‌ندێک میدیا ڕه‌خن ه ل �ه ده‌س����ه‌اڵت و ح��ک��وم�ه‌ت��ى ه �ه‌رێ��م ده‌گ��رێ��ت که ده‌توانم بڵێم مه‌شهه‌دێکى هێشتوه‌ته‌وه بۆ دیالۆگ .هه‌روه‌ها ئه‌نوه‌ر حسێن ،ڕه‌خنه ل ه ڕۆژنامه‌ى (چه‌تر) ده‌گرێت به‌وه‌ى دیزاینه‌که‌ى خراپه و زۆرجار وێنه و نویسنه‌کانى تێکه‌ڵ ده‌بێت و فۆنته‌که‌ى روون نیه و وێنه‌کان ل ه شوێنى خۆیان و وه‌کو خۆیان به‌کار نایه‌نێت. جۆرى کاغه‌زه‌که‌ش باش نیه .هیواى خواست هه‌نگاوى ب��اش بنێت و ب�ه‌دواداچ��وون��ى زیاتر له‌سه‌ر ک��وردان��ى پارچه‌کانى ناوچه‌کانى تر
بکات.
ئارى هه‌رسین ،به‌رپرسى لقى ()21 پارتى دیموکراتى کوردستان .هیوادارم
به‌و شێوه پیشه‌ییه به‌رده‌وام بن و نه‌که‌ونه ژێر کاریگه‌رى هیچ الیه‌نێکى سیاسى ،چونکه هه‌ر میدیایه‌ک که‌وته ژێر کاریگه‌رى ئهوانهوه و کۆنترۆڵ کرا ئیتر له‌و ڕێگه ڕاسته‌قینه‌یه‌ى پیشه‌ى ڕۆژنامه‌وانى ده‌رده‌چ��ێ��ت و ده‌بێت ب ه به‌شێک له‌و سیستمه .هیوادارم هه‌روه‌ک چۆن به ئامانه‌ته‌وه تائیستا ڕاستیه‌کانتان گه‌یاندو‌ه له‌مه‌و دواش به‌رده‌وامبن .چه‌ند ره‌خنه‌یه‌کیشم له سه‌ر خاڵبه‌ندى و پێکهاته‌ى په‌ڕه‌گرافه‌کان ههیه ،هیوادارم به دیزاینه‌که‌شدا بچنه‌وه.
رووداوه‌کانی که‌الر پاشکۆبونى ژماره‌یه‌ک ل ه رێکخراوه‌کانى کۆمهڵگاى مه‌ده‌نى ئاشکرا ده‌کات
[ ئا /دلێر عه‌بدولڕه‌حمان ]
ئ��ه‌گ��ه‌رچ��ی روداوه‌ک����ان����ى مانگى شوباتى رابردوو له هه‌رێمى کوردستان کاره‌ساتباربوون ،ئه‌ندامێکى گروپی ()25ى شوبات پێیوایه ئه‌و رووداوان��ه رۆڵى گرنگى ههبووه له ئاشکراکردنى پاشکۆبونى ژماره‌یه‌ک له رێکخراوه‌کانى کۆمهڵگاى مه‌ده‌نى بۆ حزب و الیهنه سیاسیه‌کان ،نوسه‌رێکیش جه‌خت لهوه دهکاتهوه «رێکخراوه‌کانى گه‌رمیان له‌و پرسانه دێنه ده‌ن��گ که حزبه‌کانیان ده‌یانه‌وێت».
ب��ی��س�ت‌و پێنجى م��ان��گ��ى ش��وب��ات��ى راب����ردوو، ژم�����اره‌ی�����ه‌ک ل���ه گ��ه‌ن��ج��ان��ى ش�����ارى ک���ه‌الر خۆپیشاندانێکیان رێکخست و دوات���ر به‌هۆى گ��ۆڕی��ن��ى رێ�����ڕه‌وى خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان �ه‌ک �هوه ب���ه‌ره‌و ب��اره‌گ��اک��ان��ى پ��ارت��ى دی��م��وک��رات��ى ک��وردس��ت��ان‌و وه‌اڵمدانه‌وه‌ى خۆپیشانده‌ران به گولله ( )2که‌س کوژران‌و ( )29که‌سی دیکه‌ش برینداربوون که برینى هه‌ندێکیان بۆته هۆى گیان له‌ده‌ستدانى ئه‌ندامێکى ج�ه‌س��ت�هی��ان ،ل�ه‌پ��اش روداوه‌ک���ان���هوه ت��ائ��ێ��س��ت��ا رێ��ک��خ��راوه‌ک��ان��ى س��ن��ورى گ �ه‌رم��ی��ان ب�ه‌ف�ه‌رم��ى ل �ه‌س �ه‌ر ت �ه‌ق �ه‌ک��ردن له‌خۆپیشانده‌ران نه‌هاتونه‌ته ده‌نگ ،ژماره‌یه‌ک گه‌نجی زانکۆ و په‌یمانگاکانى سنوره‌که‌ش گروپێکیان به‌ناوى ()25ى ش��وب��ات��ی��ان دام����ه‌زران����دوه ل�ه‌ب�ه‌رام��ب�ه‌ر بێده‌نگبوونى رێکخراوه‌کانى سنوره‌که‌دا. کارزان عه‌زیز ئه‌ندامى گروپی ()25ى شوبات به (چه‌تر)ى راگه‌یاند «روداوه‌کانى دواى ()17 ى شوبات ههرچهنده کاره‌ساتباربوون ،به‌اڵم رۆڵى گرنگیان ههبووه له ئاشکراکردنى پاشکۆبونى ژماره‌یه‌ک له رێکخراوه‌کان بۆ حزب و الیهنه سیاسیه‌کانى کوردستان و له‌وه‌ش کاره‌ساتبارتر
چه‌کدارانی پارتی بۆ باڵوه‌پێکردنی خۆپیشانده‌ران له که‌الر ،ته‌قه‌یان لێ ده‌که‌ن فۆتۆ :دلێر عه‌بدولره‌حمان ئهوهیه ئه‌و رێکخراوانه له کۆمه‌ڵگه‌دا پشتگیرى له ده‌سه‌اڵت بکه‌ن». ناوبراو وتیشى «ئه‌وه‌ى وایکردووه رێکخراوه‌کان بچنه پ��اڵ ده‌س���ه‌اڵت ته‌نها ب��ۆ ئیمتیازات و کۆکردنه‌وه‌ى پاره و پوڵه و هیچیتر» ،عه‌زیز ج �ه‌خ��ت��ی��ک��ردهوه «رێ��ک��خ��راوه‌ک��ان��ى گ �ه‌رم��ی��ان پاشکۆی حزبه‌کانن و به‌شێکى دابڕاونین له‌و فه‌زا گشتیه‌ى کوردستانى تێکه‌وتووه ،بهداخهوه ئ���ه‌وه‌ى ل �ه گ�ه‌رم��ی��ان ده‌گ���وزه‌رێ���ت نمونه‌یه‌کى خراپتره له ناوچه‌کانى تر». کارزان باسى له‌وه‌کرد که پێشتریش ئاشنایه‌تی له‌گه‌ڵ رێکخراوه‌کانى سنوره‌که ههبوه و ئومێدى گ�ه‌وره‌ى پێ نه‌بون ،ده‌ڵێت «دڵنیابوم له‌وه‌ى له روداوێکى کاره‌ساتباردا ئاماده‌ن پشتگیرى له ده‌سه‌اڵت بکه‌ن دژى شه‌قام ،له ماوه‌ى ( )20ساڵى رابردووشدا نه‌مبینیوه رێکخراوێکى سنوره‌که به شێوه‌یه‌کى زانستى هه‌وڵى کۆکردنه‌وه‌ى داتا بدات
له پێناو داواک��ارى گه‌نجان و چین‌وتوێژه‌کانى ترى کۆمه‌ڵگه». ن��اوب��راو ل �ه‌ب��اره‌ى ه��ۆک��اره‌ک��ان��ى دام�ه‌زران��دن��ى گروپه‌که‌شیانه‌وه وتى «ئه‌وه‌ى گرپه‌که‌ى ئێمه‌ى هێنایه بوون هه‌ستێکى ویژدانى و ئه‌خالقی بووه له دواى کاره‌ساته‌که‌ى ()25ى شوباتى شارى که‌الر هه‌ستمانکرد بۆشاییه‌ک ههیه و ده‌بێت پڕ بکرێته‌وه ،چونکه رێکخراوه‌کانى گه‌رمیان نه‌یانتوانى بونى خۆیان بسه‌لمێنن». محه‌مه‌د حسێن نوسه‌ر و رۆژنامه‌نوسى که‌الر هۆکارى بێده‌نگبونى رێکخراوه‌کانى گه‌رمیان له‌سه‌ر کاره‌ساته‌که‌ى ()25ى شوبات ده‌گێڕێته‌وه بۆ ئ �ه‌وه‌ى «ئ �ه‌م رێکخراوانه‌ى گه‌رمیان ته‌نها ده‌ت���وان���ن ل���ه‌س���ه‌ر پ��رس��ێ��ک ب��ێ��ن�ه ده‌ن����گ که حزبه‌کانیان ده‌نگیان له‌سه‌رى هه‌بێت ،هه‌موان ده‌زانین ئه‌م رێکخراوانه هه‌موویان هه‌ڵواسراون به‌حزبێکه‌وه ،حزبه‌کانیان هه‌ڵوێستیان نه‌بێت
ئه‌وانیش نیانه و بێده‌نگ ده‌ب��ن ،له‌به‌ر ئ�ه‌وه‌ى ح��زب�ه‌ک��ان زۆری���ان بۆچونێکى روون��ی��ان له‌سه‌ر ئه‌م روداوان �ه نیه ،بۆیه به سروشتى ده‌زان��م ئه‌و رێکخراوانه‌ش بێده‌نگیان هه‌ڵبژارد». ئه‌و نوسه‌ره پێیوایه ئه‌و رێکخراوانه له‌ماوه‌ى رابردووشدا به‌شێوه‌یه‌ک مامه‌ڵه‌یان کردوه جێی گومان بون ،ده‌ڵێت «به‌شێک له‌و رێکخراوانه س �ه‌د ک �ه‌س له‌گه‌رمیاندا نایانناسێ و گوێى له‌ده‌نگیان نهبووه ،زۆربه‌یان بهرنامه و ئامانجیان رون نیه رۆژێ��ک له‌گه‌ڵ ده‌س�ه‌اڵت��دان له دژى خه‌ڵک و رۆژێ��ک له‌گه‌ڵ خه‌ڵکدان له دژى ده‌سه‌اڵت». ه��اوک��ات ج��ه‌زا محه‌مه‌د سه‌مین سه‌رۆکى ئه‌نجومه‌نى ب �ه‌ڕێ��وه‌ب��ردن��ى رادی����ۆى ده‌ن���گ له ک���ه‌الر ج�ه‌خ��ت ل���هوه ده‌ک���ات���هوه ل �ه گه‌رمیاندا رێکخراوى مه‌ده‌نى به‌ماناى مه‌ده‌نى بوونى نیه، وتى «ئهوانه کۆمه‌ڵێک خه‌ڵکن له ژێر په‌رده‌ى
کراوه ساڵی یه‌که‌م ژماره 50 دووشه‌ممه 2711/1/15 - 2011/4/4
7
حزبدا کۆبونهتهوه و ناوی خۆیان ناوه مه‌ده‌نى و ب���ه‌دواى کۆمه‌ڵێک ب��ه‌رژه‌وه‌ن��دى خۆیانه‌وه‌ن ب��ۆ پ �ه‌رده‌پ��ۆش��ک��ردن��ى ناشرینیه‌کانى ح���زب و که‌سایه‌تیه‌کانى نێو حزب بۆیه چاوه‌ڕێى ئه‌وه‌یان ل��ێ��ده‌ک��را ل �ه‌س �ه‌ر روداوه‌ک���ان���ى ()25ى شوبات بێده‌نگ بن». س�ه‌رۆک��ى ئه‌نجومه‌نى ب�ه‌ڕێ��وه‌ب��ردن��ى رادی��ۆى ده‌نگ ئه‌وه‌شى وت «ئه‌و رێکخراوانه نوێنه‌رى که‌سانى نێو حزبه‌کانن و کۆمه‌ڵێک به‌رپرس ده‌ی��ان��ج��وڵ��ێ��ن��ن ،ئ���هو رێ��ک��خ��راوان �ه ل �ه بۆشایی نه‌بونى رێکخراوى مه‌ده‌نى و که‌سانى دڵسۆزدا هه‌ڵتۆقیون». ب��ه پ��ێ��چ �ه‌وان �هى ئ���هو ب��ۆچ��ون��ان �هوه ع �ه‌دن��ان قوربانى وته‌بێژى کۆمه‌ڵه‌ى په‌یامى گه‌رمیان به (چه‌تر)ى راگه‌یاند «رێکخراوه‌کانى گه‌رمیان ل �ه‌س �ه‌ره‌ت��اى دروس��ت��ب��ون��ى دۆخ��ه‌ک��هوه هاتونه‌ته سه‌رخه‌ت و به چه‌ندین شێواز ویستویانه ئه‌وه‌ى روده‌دات ه��اواڵت��ی��ان ب�ه‌ک�ه‌م��ت��ری��ن زی���ان لێی ده‌ربچن ،هه‌ر چهنده خه‌ڵک له ئه‌داى حکومه‌ت ناڕازین ،به‌اڵم له‌دواجاردا ئ�ه‌وه‌ى رووی��دا کرایه کێشه‌یه‌کى سیاسیو له ئێستاشدا خه‌ریکه دهبێته کێشه‌ى ئۆپۆزسیۆن و ده‌س�ه‌اڵت و ده‌شیانه‌وێت ناکۆکیه‌کانى خۆیان بخهنه نێو ج�ه‌م��اوه‌ره‌وه و بیانده‌ن به‌گژى یه‌کدا». ق���ورب���ان���ى وت��ی��ش��ى «ئ��ێ��س��ت��ا ب��ۆت��ه م��ۆدێ��ل به‌یاننامه‌یه‌ک فڕێده‌یته ب��ازاڕهوه ده‌ڵێن کارى کردووه ،ئێمه نامانه‌وێ به به‌یاننامه کاربکه‌ین گرنگ ئهوهیه کردهوه هه‌بێت ،بۆیه له‌گه‌رمیاندا ئێمه کۆمه‌ڵێک رێکخراوى مه‌ده‌نیمان ههیه، ئه‌گه‌ر ئێمه کارمان پێنه‌کرێ که‌سی تر پێى ناکرێ».
وته‌بێژى ئه‌نجومه‌نى دادوه‌رى هه‌رێم:
که‌س ناتوانێت ده‌ست بخات ه کاروبارمان ئه‌گه‌ر بڕیارێک ده‌ربکه‌ین له‌سه‌ر روداوه‌کانى ()17ى شوبات [دیداری /هێما کۆیی ] عه‌بدولباست ف��هره��ادى ،وته‌بێژی ئه‌نجومه‌نی دادوه‌ری ،رایده‌گه‌یه‌نێت په‌یوه‌ندیمان به‌هیچ کێشه‌یه‌که‌و ه نیه تا کێشه‌ک ه ده‌گات ه دادگ��ا ئینجا لیژنه پێکده‌هێنرێت ،له‌میانى دیمانه‌یه‌کى له‌گه‌ڵ(چه‌تر)ناوبراو پرسیارى ئه‌وه‌شده‌کات ئایا ه�ه‌م��وو دادوه‌رک����ان سه‌ربه‌خۆن، ه���ه‌روه‌ک رونیشى ده‌ک��ات��هو ه کورسى دادوه‌رى حزبى بوون نازانێت ته‌نها ئه‌گه‌ر دادوه‌رێک الوازبێت حزب بتوانێت بڕیارى پێ ده‌ربکات».
چه‌تر :زۆر قسه‌له‌سه‌ر ئه‌وه‌ده‌کرێت که ئه‌نجومه‌نى دادوه‌رى هه‌رێم سه‌ربه‌خۆ نی ه و کاره‌کانى به‌ڕێکى ناروات؟
ئه‌نجومه‌نى دادوه‌رى ه�ه‌رێ��م به‌پێى یاساىدهسهاڵتى دادوه‌رى ژم��اره ()23ى ساڵى ()2007 دام���ه‌زراوه ،ئه‌نجومه‌نێکى سه‌ربه‌خۆی‌ه و سه‌رۆکى دادگ���اى پێداهه‌ڵچونه‌وه‌ى کوردستان سه‌رۆکێتى، چونکه به‌پێى یاسا ده‌ب��ێ��ت س �ه‌رۆک��ى ئه‌نجومه‌ن کۆنترین جێگرى سه‌رۆکى دادگ��اى تێهه‌ڵچونه‌وه‌ى کوردستان بێت ،ئه‌گه‌ر بمانه‌وێت ئه‌و ئه‌نجومه‌نه سه‌ربه‌خۆ بێت ده‌بێت سێ شت له‌پێش چاوبگیرێت که سه‌ربه‌خۆیی دادوه‌ره‌ک��ان و هیچ که‌سێک فشاریان نه‌خاته‌سه‌ر ،ئێستا سه‌رۆکى ئه‌نجومه‌نى دادوه‌رى ناتوانێت به دادوه‌رێک بڵێت ئه‌و بڕیاره ده‌ربکه‌و‌ه ئهوه ده‌رمه‌که ،به‌اڵم ئایا هه‌موو دادوه‌ره‌کان سه‌به‌رخۆن؟ ده‌بێت ده‌سه‌اڵتى دادوه‌رى له دارای��ی سه‌ربه‌خۆ بێت و ئێستا بودجه‌یه‌کمان ههیه که په‌رله‌مان و وه‌زاره‌تى داراى په‌سه‌ندى ده‌که‌ن.
ده‌بێت ل ه کێشه‌کانى هه‌رێمى کوردستان؟ هه‌ندێک له‌و لیژنان‌ه دوێنێ ده‌ست بهکاربوونو ه رخۆی ئه‌نجومه‌نى دادوه‌رى ئه‌نجومه‌نێکى سهکه ئومێد ده‌کرێت بگه‌ن‌ه ئه‌نجامێکى باش ،چونکه ده‌سه‌اڵتێک‌ه له‌پاڵ حکومه‌ت و په‌ڕله‌مان ،په‌یوه‌ندیمان تا ئه‌ولیژنه‌ی‌ه نه‌گه‌ن‌ه ئه‌نجام هیچ قسه‌یه‌ک ناکه‌ین، به‌هیچ کێشه‌یه‌که‌و‌ه نیه تا کێشه‌ک‌ه دهگاته دادگا هه‌رکه‌سێکیش فه‌رمانى ده‌ستگیرکردنیدرا ئهوه ده‌بێت ئینجا لیژنه پێکده‌هێنرێت. ملکه‌چى یاسا بێت ،ئه‌گه‌ر به‌رپرسێکى بااڵش بێت. چه‌تر :له‌سه‌ر کێشه‌کانى ()17ى شوبات رۆڵتان چیه؟
چه‌تر :باسى ده‌ستگیرکردنى که‌سێکى بااڵت کرد ،پێتان وانی ه حزب له‌وکاته‌دا ده‌ست ده‌خات ه کاروباره‌کانتانه‌وه؟
هه‌ڵوێستمان ه��ه‌ب��ووه ل �ه ( )17خ��اڵ�ه‌ک�هىپهرلهمانى کوردستان داواکراو‌ه لیژنه‌یه‌ک پێکبهێنین که‌س ناتوانێت ده‌ست بخات‌ه کاروبارمان ئهگهررى به‌ئه‌ندامانى دادگاى ته‌میز له ئه‌نجومه‌نى دادوه هه‌ر بڕیارێک ده‌ربکه‌ین له‌سه‌ر روداوه‌کانى ()17 به‌پێى بڕیارى ( )207له ( )2011/3/30بڕیاردرا شوبات. که ئه‌و لیژنه‌ی‌ه پێکبهێنریت و دوو ده‌سته‌ى تریش بۆ چه‌تر :ده‌وترێت دادوه‌رک���ان زۆربه‌یان لێکۆڵینهوه پێکهاتووه که یه‌کێکیان له‌سلێمانى ده‌بێت حزبین و ئه‌مه‌یش ک��اردان��ه‌وه‌ى خراپى به سه‌رپه‌رشتى دادوه‌ر سیروان ئه‌حمه‌د ده‌سته‌که‌ى تریش ده‌بێت؟ له گه‌رمیان پێکهاتووه ،پێشتریش داوامانلێکرابوو که له یاساى ده‌سه‌اڵتى دادوه‌رى و یاساى حزبهکاندادوهر دابنێین بۆ بابه‌تى گه‌ڕاندنه‌وه‌ى موڵکى گشتى رونکراوه‌ته‌وه ،ئاساییه که‌سێک حزبى بێت ،به‌اڵم بۆ حکومه‌ت چه‌ند دادوه‌رێکمان ته‌رخانکردوو‌ه بۆ ئه‌و کورسى دادوه‌رى حزبى ب��وون نازانێت ته‌نها ئه‌گه‌ر بابهته. دادوه‌رێک الوازبێت حزب بتوانێت بڕیارى پێ ده‌ربکات چ���ه‌ت���ر :ئ���هى س���ه‌ب���اره‌ت ب��ه‌رۆڵ��ى چ��ه‌ت��ر :س���ه‌رج���ه‌م ئ���هو ل��ی��ژن��ان�هى به‌اڵم به‌پێى یاسا هیچ بڕیارێک یه‌کالى که‌رو‌ه نیه ئه‌نجومه‌نه‌ک ه که‌ى ئه‌و ئه‌نجومه‌ن ه رۆڵى پێکتانهێناو ه کاره‌کانیان به‌کوێ گه‌یشتووه؟ و ده‌توانن رهخنه له‌هه‌موو بڕیارێکى دادگا بگیرێت.
تا ئێستا مامۆستا کامه‌ران ئازاد نهکراوه [ ئا /زانکۆ سه‌ردار ] کامه‌ران عه‌لی وتاربێژی مه‌یدانی ئازادی سلێمانی ماوه‌ی پێنج رۆژ ه ده‌ستگیر کراوه تا ئێستا ئازاد نه‌کراو ه و زیاتر ل ه ()8000 ئیمزاش کۆکراوه‌ته‌و ه بۆ ئازاد کردنی.
توانا مه‌حمود سه‌رپه‌رشتیارى که‌مپینى ئازادکردنى مامۆستا کامه‌ران له لێدوانێکدا بۆ (چه‌تر) راگه‌یاند سه‌رباره‌ت به دروستکردنى ئه‌و که‌مپین‌ه ئاماژه‌ى ب��ه‌وه‌دا که ئ �ه‌وان ویستویانه له رێگه‌ى پشتکیرى هاواڵتیانه‌و‌ه داواى ئازاد کردنى مامۆستا کامه‌ران بکه‌ن ،له‌هه‌مانکاتیشدا باسى ل �ه‌ب �ه‌رده‌وام��ى ئه‌و که‌مپینه‌کردو وتى «ب �ه‌رده‌وام ده‌بین تا ئازادکردنى مامۆستا کامه‌ران. هاوڕێیه‌کی مامۆستا (کامه‌ران عه‌لى) باس لهوه ده‌کات مامۆستا له یه‌کێک له‌وتاره‌کانى رۆژانى خۆپیشانداندا ول‌ه مه‌یدانى ئازادى باسى له گرنگى ئه‌و خۆپیشاندان‌ه کردوه و به (جیهادى) ناوبردوه ،مامۆستا عوسمان محه‌مه‌د شێره‌یى وتاربێژى مزگه‌وتى (هه‌وار) له‌سلێمانى تایبه‌ت به چه‌تر وتى «مامۆستا کامه‌ران
دواى ئ�ه‌وه‌ى له‌مه‌یدانى ئ��ازادى وتارێکى پێشکه‌ش کرد دوو ووشه‌ى به‌کارهێنابوو که‌ئه‌وانیش (جیهاد و به‌رده‌وامى)بوون ،دیاره له‌سه‌ر ئهوه دوو شه‌و رفێنرا له‌الیه‌ن هێزێکى نه‌ناسراو‌ه و دواى هه‌وڵێکى زۆر بۆ ئازاد کردنى و پاش ( )22کاتژمێر ئازاد کرا پاشان داواک���ارى گشتى داوای�ه‌ک��ى له‌سه‌ر تۆمار کرد» مامۆستا شێره‌یى ووتى «دواى ئه‌وه‌ى که خۆى چووه ێ پێیان ووتبو بڕۆ و ماوه‌یه‌کى بنکه‌ى پۆلیس و له‌و تر وه‌ره‌وه ،ئه‌و کاتێک له عه‌مر‌ه گه‌ڕایه‌و‌ه چوه‌ته‌وه به‌ده‌م داواکه‌یه‌وه ،دیاره لێر‌ه رایانگرتوو‌ه به‌و بیانوه‌ى ێ مۆڵه‌تى ک��ردووه ،به‌اڵم به‌شدارى خۆپیشاندانى ب دواى لێکۆڵینهوه و لێپێچینه‌و‌ه له قسه‌کانى پێشووى که‌یسه‌که‌یان گۆڕى به‌وه‌ى که خه‌ڵکى هانداو‌ه بۆ جیهاد». کامه‌ران عه‌لی له‌بنکه‌ى پۆلیس داواى له‌سه‌ر تۆمارکراوه ،به‌اڵم له ئاسایش زیندانى کراوه مامۆستا عوسمانیش پێیوایه «ئه‌و مه‌سه‌له‌ی‌ه دیز‌ه به‌ده‌رخونه کراوه» پێش ئه‌وه‌یش مامۆستا (محه‌مه‌د نه‌سڕواڵ) له یه‌که‌مین وتارى هه‌ینى مه‌یدانى ئازادیدا باسى لێوه‌کرد ،شێره‌یى پشتڕاستى ئه‌و قسه‌یه‌ى کردهوه ووتى
«ک �ه‌س گومانى له‌وه‌نی‌ه که ئهمه جیهاده، چونکه مه‌سه‌له‌ى جیهاد هه‌ر کوشتن و قیتال نیه ،به‌ڵکو ئه‌گه‌ر بێت و ووشه‌ى جیهاد له‌دڵى ئه‌م گه‌نجان‌ه بسڕینه‌و‌ه ئیتر تۆ چ ئومێدێکت ههیه که سبه‌ى ئه‌م گه‌نجان‌ه پارێزگارى له نیشتمانیان بکه‌ن». ئاسایشى سلێمانى له به‌یاننامه‌یه‌کدا که رۆژى ( )2011/4/1باڵویان کردۆتهوه سه‌باره‌ت به ده‌ستگیرکردنى ناوبراو باس لهوه ده‌که‌ن که الى ئه‌وان گیراو‌ه و به‌هیچ شێوه‌یه‌ک الى ده‌زگاى ێ له‌باڵو کراوه دژه‌تیرۆر نیه وه‌ک ئه‌وه‌ى هه‌ند ئاماژه‌ى بۆ ده‌که‌ن ،هۆکارى ئه‌وه‌ى که بۆچى الى ئاسایش زیندانی‌ه له به‌یاننامه‌که‌دا هاتووه له‌به‌ر ئه‌وه‌ى به‌ماده‌ى ( )2له‌یاساى دژ‌ه تیرۆر ده‌ستگیر کراوه و که‌یسى ئه‌وه‌ش په‌یوه‌ندى به ئاسایشه‌و‌ه ههیه. جێی ئاماژه‌کردن‌ه تا ئاماده‌کردنی ئه‌م راپۆرته (ئ��ێ��واره‌ی یه‌کشه‌ممه) ئ�هو مامۆستا ئاینیه ئازادنهکراوه و که‌مپینه‌که‌ش زیاتر له ()8000 واژۆیان کۆکردوه‌ته‌وه.
مامۆستا کامه‌ران عه‌لی ل ه ناو جه‌ماوه‌ردا
ژنان ساڵی یه‌که‌م ژماره 50 دووشه‌ممه 2711/1/15 - 2011/4/4
8
هاوسه‌رى ئومێد:
له‌ساڵیادى دوعادا
نامه‌وێت به‌رده‌م مزگه‌وتى گه‌ور ه ببینم ک ه خوێنى ئومێدى خۆشه‌ویستمى تێداڕژا
ــ شه‌وێک پێش رووداوه‌ک‌ه کوڕه‌که‌مان نه‌خۆش بوو تادره‌نگانێک نه‌خه‌وتم ،به‌یانى پێش من هه‌ستابوو له‌وکاته‌ى نانى نیوه‌ڕۆم حازر ده‌ک��رد ،رۆیشت‌ه الى سه‌الجه‌ک‌ه و ترشیاتى ده‌رهێنا و قه‌ت ئه‌و قسه‌یه‌م بیرناچێته‌وه ،به‌پێکه‌نینه‌و‌ه پێى وتم سازگار ئه‌مانه‌تى تۆ و ئه‌نه‌س ،منیش پێم ڕاگه‌یاند ئومێد بۆچى وه‌سێت ده‌که‌یت ئه‌ویش وتى بڵێم چى ئهمه دنیایه ،به‌اڵم ئومێد له گۆڕه‌که‌یدا دڵنیا ده‌که‌مه‌و‌ه ئه‌مانه‌تیه‌که‌ى به‌و شێوه‌ى ڕۆژان‌ه داواى ده‌کرد چۆنى پهروهرده بکه‌م، له‌سه‌ر ئه‌و رێگه‌ی‌ه پ�ه‌روه‌رده‌ى بکه‌م و ئه‌نه‌س ده‌که‌مه‌و‌ه به ئومێد دووباره. چه‌تر :ئایا هیچ به‌رنام ه و سه‌ردانێکتان هه‌بوو له‌گه‌ڵ هاوسه‌ره‌که‌ت و ئێستا له‌الت مابێته‌و ه و ئه‌م کاره‌سات ه رێگربووبێت لێتان؟
ــ به‌ڵێ هاوسه‌رێکى خوشکه‌که‌م به مه‌به‌ستى خوێندن سه‌ردانى میسرى کرد ،ئه‌و شهوه زۆر له‌گه‌ڵ ئومێد قسه‌یان کرد و دانیشتبوون، زاواکه‌مان به‌ڵێنى دا به ئومێد و برایه‌کم که داوه‌تنامه‌ى میسریان بۆ بکات ،به‌نیازبوو له‌مانگى شه‌شدا بچێت بۆ میسر و زۆر خواستى ترى هه‌بوو ،یاخوا چاویان کوێربێت نه‌یانهێشت به ئاواته‌کانى خۆى بگات ،ئێمه‌ش ژیانى ئاسایى خۆمان به‌رده‌وام بێت و بۆیه هه‌میش ه دوعا ده‌که‌م له‌و کهسانه ،ده‌ڵێم یاخوا ده‌رگاى ماڵى ئه‌و که‌سان ه دابخه‌یت وا ده‌رگاى ماڵه‌که‌ى ئومێدیان داخست و به‌ناحه‌ق شه‌هیدیان کرد.
چه‌تر :ئایا ئه‌و رۆژ ه هاوسه‌رى ئێو ه به‌مه‌به‌ستى چى هات ه ده‌ره‌و ه و دواتر شه‌هیدکرا؟
چه‌تر :کارى ئومێد چى بوو؟
ــ ئومێد کاسب بوو ،شۆفێرى گه‌اڵب‌ه بوو.
چه‌تر :مانه‌وه‌ى تۆ و ته‌نها کوڕێک ل ه ماڵه‌و ه له‌گه‌ڵ یادگارییه‌کانى باوکیدا کاریگه‌رى چى له‌سه‌ر تۆ ههیه؟
ــ شه‌هیدکردنى ئومێد سه‌دمه‌یه‌کى زۆرگه‌وره‌بوو بۆم و هه‌ندێک جار باوه‌ڕناکه‌م مردبێت و له‌به‌ر ئهوه قه‌د له‌یادى ناکه‌م ،تاکو ئه‌و رۆژه‌ى ده‌چم‌ه ژێر گڵه‌وه ،مه‌گه‌ر ته‌نها مردن ئه‌و رووداوه‌م له‌بیر به‌رێته‌وه ،رۆژان �ه‌ش حه‌په‌ساوم و ناتوانم ده‌ستبه‌رم بۆ کوڕه‌که‌م، بڕوابک‌ه ئومێدم له کوڕه‌که‌م خۆشتر ده‌ویست ،جیاواز لهماڵهوه هه‌رکاتێک ده‌چوین‌ه ماڵێک بۆ س�ه‌ردان و میوانى ،ئومێد زۆر تامه‌زرۆى (ئه‌نه‌س)ى کوڕى بوو ،زۆرکات ده‌یگوت حه‌زده‌که‌م سکم هه‌ڵبدڕن و (ئه‌نه‌س) بکهنه ناوى و بیدورنه‌و‌ه هێنده‌ى خۆش ده‌ویست،
خه‌ته‌رناکى کێشه‌کانى ژناندا کاریان نهکردووه
چه‌تر :ئایا پێش چونه‌ده‌ره‌وه‌ى هیچ شتێکى نامۆى باسکرد بۆت ک ه جێگاى سه‌رسوڕمان بێت؟
سازگار فه‌ریق عه‌بدواڵ ،مامۆستای ه ل ه قوتابخانه‌ى سوسێى کۆن ک ه ده‌که‌وێت ه ده‌ره‌وه‌ى شارى سلێمانی و خێزانى (ئومێد جه‌الل) ه ک ه ل ه رۆژى ()2011/2/25 ل ه خۆپیشاندانه‌کانى ئه‌م دواییه‌ى شارى سلێمانیدا شه‌هیدکرا ،له‌م دیدار ه تایبه‌ته‌ى (چه‌تر)دا به‌چاوێکى پڕ ل ه فرمێسک و ناخێکى ماندوه‌و ه باسى یاده‌وه‌رى و ژیانى خۆى و ئومێدى هاوسه‌رى و ئه‌نه‌سى کوڕه‌تاقانه‌که‌یان ده‌کات و ئاماژه‌ى به‌و ه ده‌کات له‌ئێستادا هه‌موو ئه‌و که‌سانه‌ى ل ه ده‌وری��ن ناتوانن وه‌ک رۆژان��ى رابردوى ئه‌وکاته‌ى باوکى ل ه ژیاندابوو زه‌رده‌خه‌ن ه و هاواره ناسکه‌کانى ئه‌نه‌سى ک��وڕی��ان گ��وێ لێبێت ل ه ناو ماڵه‌که‌یاندا.
ــ رۆژى رووداوه‌ک‌ه هاوسه‌ره‌که‌م له ماوه‌ڵه‌و‌ه بوو تاکو کاتژمێر ( )1:30خوله‌ک ،له پاشان به مه‌به‌ستى کڕینى شیر و چه‌ند پێویستیه‌کى تر بۆ (ئه‌نه‌س)ى کوڕمان هاتبوو‌ه دهرهوه ،له‌و کاته‌دا به‌ده‌ستى چه‌ند که‌سێکى چاوکوێر و شه‌مشه‌م‌ه کوێر ده‌ستڕێژیان به‌ناوخه‌ڵکدا کردبوو ،ئومێدى هاوسه‌رم له‌وکاته‌دا به‌رکه‌وتبوو بهداخهوه ئاگادارى ئه‌م حاڵهته نه‌بووم له ماڵه‌وه ،ئومێدى هاوسه‌رم ئه‌و رۆژه‌ى لهماڵهوه هات‌ه دهرهوه خواحافیزى ته‌واوه‌تى و ماڵئاواى لێنه‌کردم و پێشى وتم زوو ده‌گه‌ڕێمه‌و‌ه و شت ح��ازر بکه بۆ ئێواره ،به‌اڵم بهداخهوه ئه‌و دهسته ره‌شان‌ه نه‌یانهێشت هاوسه‌ره‌که‌م ئێواره بگه‌ڕێته‌و‌ه و شیرى (ئه‌نه‌س)ى کوڕ‌ه شه‌ش مانگه‌که‌ى بهێنێته‌و‌ه و له ئامێزى بگرێت ،بۆیه ئێستا ئه‌و کوڕه‌یان بێناز کردوم له نازى باوکى.
رێکخراوه‌کان له‌ئاستى پێویست ،ل ه سه‌ر مه‌ترسى‌و
هه‌ردووکمان بوو.
[ دیدارى /ئاراس عوسمان ]
سازگار نه‌مانی (ئومێد) بێ ئومێدی ده‌کات فۆتۆ :چه‌تر له‌به‌ر ئهوه ئێستاش هه‌موو قسه و وته‌کانى ئومێدى هاوسه‌رم ل ه به‌اڵم بزان‌ه ئه‌وان ده‌توانن (رێژوان) بۆ که‌س و کاره‌که‌ى بگه‌ڕێننه‌وه، مۆبایله‌که‌دایه ،که چۆن به بااڵى ئه‌م کوڕه‌ماندا هه‌ڵده‌دات و ئه‌و له‌پاش رێژوان کاتێک (سورکێو) شه‌هیدکرا به منى وت سازگار خۆشه‌ویستیه‌ى ئه‌و هه‌یبوو بۆ (ئه‌نه‌س) من ناتوانم وه‌ک ئه‌وبم، سه‌یرى باوکى (سورکێو)که به‌و ته‌مه‌نه‌و‌ه جه‌رگیان سوتاند ئه‌و شهوه له‌به‌ر ئه‌وه‌ى ئه‌و شه‌هیدکراو ژیانى منیشى له‌گه‌ڵ خۆیدابرد ،بۆی ه ئومێد زۆرگریا ،له‌م کاته‌دا سازگار گریا و درێژه‌ى به وته‌کانیدا و ئه‌و پێکه‌نین و خۆشی و قیژه‌یه‌ى منداڵه‌که‌مان هه‌یبوو لهماڵهوه، وتى :به‌اڵم ئومێد نه‌یزانى ئه‌م داخ و که‌سه‌ر‌ه رۆژێک دهکهوێته ناو ئێستا هه‌سته‌که‌م نه‌یماوه ،هه‌رچه‌ند که‌سانى ده‌وروبه‌رمان ده‌یدوێنن، ماڵه‌که‌ى خۆشیه‌وه ،ده‌رگاى ماڵه‌که‌ى ئومێد داده‌خه‌ن و (ئه‌نه‌س)ى ناگات به یه‌ک زه‌رده‌خه‌نه‌ى که ئومێد ده‌یبه‌خشى به کوڕه‌که‌م. کوڕى بێ باوک ده‌که‌ن.
چه‌تر :ل ه رۆژى ()17ى شوبات (رێژوان) شه‌هیدکراو دواتر (سورکێو) ،ئایا کاک ئومێد هه‌ڵوێستى چۆن بوو ل ه بینینى ئه‌و رووداوانه‌دا و باسى چى بۆ کردى له‌سه‌ر ئه‌و حاڵه‌تانه؟
ــ ئه‌و شهوه لهماڵهوه بووین بڕوا بکه زۆر نیگه‌ران بوو ،هه‌ندێک جارى ده‌یگوت ئاخر ئه‌و منداڵه چ گوناهێکى هه‌بوو ،هه‌ر ئه‌و شهوه خوێندکارانى زانکۆى پیشاندا له ته‌له‌فزیۆنه‌کانه‌و‌ه پاره‌یان بۆ شوشه‌کانى لقى ( )4کۆده‌کرده‌وه ،ئومێد وتى :زۆر کارێکى جوانه،
چه‌تر :ده‌کرێت بزانین ناونانى (ئه‌نه‌س)ى کوڕتان له‌سه‌ر بڕیارى کامتان بوو؟
ــ ئه‌وه‌ى له‌یادى ناکه‌م ماوه‌ى ( )9مانگ ده‌ستگیرانى ئومێد بووم ،له به‌روارى ( )2009/6/12ئاهه‌نگى گواستنه‌وه‌مان ئه‌نجامدا، له‌وکاته‌و‌ه تا رۆژى شه‌هیدکردنى ئه‌وه‌ى له دڵم ده‌رناچێت ئه‌وه‌بوو هه‌ر داوایه‌کم هه‌بوای‌ه ره‌تى نه‌ده‌کرده‌وه ،به‌ڵێ ناونانى ئه‌نه‌س له‌سه‌ر ره‌زام�ه‌ن��دى ئه‌ویش ب��وو ،پاش ئ �ه‌وه‌ى هه‌ندێک ن��اوم دی��ارى کرد، به‌اڵم وتى زۆرم حه‌ز له‌و ناوه‌یه ،بۆیه ناوى ئه‌نه‌س له‌سه‌ر بڕیارى
ئه‌ده‌ب و هونه‌ر
چه‌تر :هه‌ست ده‌که‌یت یادگارى ل ه ده‌ره‌وه‌ى ماڵه‌و ه به‌جێهێشت بێت به‌وه‌ى پێشتر له‌کاتى هاتن ه ده‌ره‌وه‌ت له‌گه‌ڵ هاوسه‌ره‌که‌ت به‌ناو شار و چه‌ند شوێنێکى سلێمانیدا؟
ــ زۆرکات له‌الیه‌ک بیر ده‌که‌مه‌و‌ه ئه‌م شاره به‌جێ بهێڵم ،له‌الیه‌کى تریش ناتوانم گۆڕه‌که‌ى ئومێد به‌جێ بهێڵم ،له‌به‌ر ئهوه ناشمه‌وێت به‌رده‌م مزگه‌وتى گهوره ببینم که خوێنى ئومێدى خۆشه‌ویستم له‌و شوێنه‌دا ڕژا ،دوعاده‌که‌م که خواى گهوره به‌شه‌هید حسابى بکات، به‌اڵم خه‌فه‌تێکى گه‌وره‌ى بۆ به‌جێهێشتم. چه‌تر :هه‌ڵوێست و داواکاریتان چى ده‌بێت له‌به‌رامبه‌ر که‌سانى تاوانبار و حکومه‌تدا؟
ــ داواکارم له حکومه‌ت به‌زووترین کات نه‌هێڵێت خوێنى ئومێد و سه‌رجه‌م شه‌هیده‌کانى ئه‌م دوایی‌ه هه‌روا بڕوات ،یاسا سه‌روه‌ر بێت و بکوژان ئاشکرا بکرێت بۆ خه‌ڵک ،دادگاییان بکه‌ن و هه‌موو الیه‌ک دڵنیا ده‌که‌مه‌و‌ه له خوێنى هاوسه‌ره‌که‌م خۆش نابم به هیچ شێوه‌یه‌ک.
[ ئا /کوردۆ فه‌ره‌ج ] له‌پاش تێپه‌ر بوونى چوار ساڵ به‌سه‌ر کوشتنى دوعا ک ه له‌رێکه‌وتى ( ) 2007/4/7دا ب ه به‌رچاوى سه‌دان که‌سه‌و ه له‌ماڵ وه‌ک مه‌ڕێکى بێ ده‌س�ه‌اڵت راپێچى مه‌یدانى سه‌ربرینیان کرد‌و به‌دڕنده‌ترین شێوازى مرۆڤایه‌تى گیانى ئه‌و کیژۆڵ ه ( )17ساڵ ه له‌ناو برد ،له‌گه‌ڵ یه و ئاشکرابوونى بکوژانى ئه‌و شێو ه دڕندانه ئه‌و کچه ،به‌اڵم تا ئێستا ده‌ستگیر نه‌کراون‌و دادگ��ا لێکوڵینه‌وه‌ى ت��ه‌واوى له‌و دۆسیی ه نهکردووه ،رۆژنامه‌ى (چه‌تر) ل ه ساڵیادى ئه‌و کاره‌ساته‌دا له‌گه‌ڵ هه‌ر یه‌ک ه ل ه هانا شوان‌و کنێر ه عه‌بدواڵ‌و ئامین ه گۆیان دوا ک ه قسه‌ى چیاوازى له‌سه‌ر ده‌که‌ن.
هانا ش��وان سه‌رنوسه‌رى رۆژن��ام�هى رێ��وان له‌باره‌ى کوشتنى دوعا ووتى «ئێمه وه‌ک سه‌نته‌رى ڕاگه‌یاندن‌و رووناکبیرى ژنان له‌و رێکخراو‌ه له‌سه‌ره‌تاى کارمانه‌و‌ه له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌ى ژن کارمان کردووه‌‌و به‌رده‌وام ڕاى خۆم ههبووه ،پێمان وایه کوشتنى دوعا یهکێکه له‌قێزه‌وه‌نترین ئه‌و تاوانانه‌ى که له‌کۆمه‌ڵگا مرۆڤایه‌تییه‌کاندا ئه‌نجام ده‌رێت‌و یهکێکه له‌و مه‌سه‌النه‌ى که پێویستى به‌خه‌باتى یه و به چه‌ندین شێواز کارمان بۆ درێژ‌و ب �ه‌رده‌وام هه کردووه له‌پێناو که‌م کردنه‌وه‌دا». به‌رنامه‌تان بۆ ئه‌و یاده ،هانا شوان وتى «ئێمه هه‌موو ساڵێک بۆ ئه‌و یاده چاالکى خۆمان ههبووه ،ئێستاش له‌گفتوگوى ئ �ه‌وه‌دای��ن چ��ۆن بتوانین شێوازه‌که‌مان بگۆرین به شێوه‌یه‌کى تر ،پێمان وایه گوشتنى دوعا سمبولى دڕندایه‌تى به‌رامبه‌ر به کۆمه‌ڵگا ،گفتوگۆکان زۆرن‌و ڕا کانیش جیاوازن ،هه‌ندێکمان پێیان باش بوو سه‌ردانى گۆڕه‌که‌ى دوعا بکه‌ین ،هه‌ندێکیان له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا بوون په‌یامێک ئاراسته‌ى ده‌زگا په‌یوه‌ندیداره‌کان بکه‌ین له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌ى دوعا ،هه‌ندێکى تریان له‌گه‌ڵ ئ���ه‌وه‌دا ب��وون چاالکییه‌کى ج �ه‌م��اوه‌رى بکه‌ین دژى کوشتنى ژنان‌و تێدا ئامارى ئه‌و ژنان‌ه که به‌ناو له‌الى ئێمه هه‌یه‌‌و له‌گه‌ڵ بکوژانى ئه‌و ژنان‌ه باڵو بکهینهوه
که تاوه‌کو ئێستا نه‌گیراون ،به‌اڵم تاوه‌کو ئێستا کۆبونه‌وه‌ى کۆتایى نهکراوه بۆ ئ�ه‌وه‌ى بڕیارى
›› کوشتنى دوعا هاوشێوه‌ى هه‌موو دوعاکانى تر‌ه ک ه به‌زۆر حکومىکوشتنیان به‌سه‌ردا دراوه له‌پێناو خۆشه‌ویستى‌و ده‌ربڕینى ڕاى خۆیان ک ه ده‌یانه‌وێت وه‌ک مرۆڤێک بژێت خاوه‌ن بڕیارى خۆیان بن کۆتایى بده‌ین». ئاستى رێکخراوه‌کانى ژنان چۆن ده‌بینیت له‌به‌رامبه‌ر مافى ژنان ووتى «من وه‌ک شه‌خسى خۆم هه‌میش ه گرتوه و له رێکخراوه‌که‌ى خۆمه‌و‌ه ده‌ستم پێکردووه، ره‌خنه‌م
ره‌خنه‌م له‌هه‌موو رێکخراوه‌کان ههیه له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى ک ه ئێمه پێوستمان به کارێکى شۆرش گێران هه‌یه‌‌و ده‌بێت کارێک بێت شێوازێکى رادیکااڵنه‌ى پێوه دیار بێت له‌پێناو که‌م کردنه‌وه‌ى ئه‌و دیاردان‌ه که تاوه‌کو ئێستا چه‌ندین کارى دزێو له‌کۆمه‌ڵگاکه‌ماندا ههیه ب ه رێکخراوه‌که‌ى خۆشمه‌وه ،رێکخراوه‌کان له‌ئاستى پێویست‌و له‌ئاستى مه‌ترسى‌و خه‌ته‌رناکى کێشه‌کانى ژناندا کاریان نهکردووه».
به مرۆڤه‌کان‌و ژنان به‌تایبه‌تى ،بۆ ئه‌وه‌ى کۆمه‌ڵگایه‌کى یه‌کسان‌و ئازادى خواز دروست بکه‌ین». ل���ه‌ب���اره‌ى ک��وش��ت��ن��ى دوع����او ب �ه‌ئ��اگ��ا ه��ێ��ن��ان�ه‌وه‌ى رێکخراوه‌کانى ژنان وتى «من پێم وا نییه ئهمه دوا کوشتن بێت به‌رامبه‌ر به‌و توندوتیژییانه‌ى رووب�ه‌رووى ئافره‌ت ده‌بێته‌وه ،به‌هۆى ئه‌و هۆکاره کلتور ى و جیاوازى و سیاسى‌و ئابورییانه‌ى که ههمیشه کلتور ،جیاوازى ده‌خ��ات�ه ن��ێ��وان ره‌گ �ه‌زه‌ک��ان �هوه ،بۆیه کوشتنى دوع��ا هاوشێوه‌ى هه‌موو دوعاکانى تر‌ه که ب�ه‌زۆر حوکمى کوشتنیان ب�ه‌س�ه‌ردا دراوه له پێناو خۆشه‌ویست ى و
دوعا ئه‌و که‌نیشکه‌ی بلۆکی کۆنه‌په‌رستی ژیانی لێ سه‌نده‌وه ک��ن��ێ��ره ع����ه‌ب����دواڵ س���ه‌رن���وس���ه‌رى گۆڤارى ته‌وار له‌باره‌ى کوشتنى دوعا ووت��ى «ب �ه‌ب��ڕواى من کوشتنى دوعا ی �ه‌ک �ه‌م ک��ێ��ش��هو ک��ۆت��ا کێشه نیی ه له‌کۆمه‌ڵگاى کورده‌وارییدا ،سه‌باره‌ت ب���هو ت��ون��دوت��ی��ژی��ی��ان�هى ب �ه‌رام��ب �ه‌ر ب ه مرۆڤایه‌تى ده‌کرێت ،بۆیه نه‌ک یاد ک��ردن�هوه و س��اڵ��رۆژى دوع��ا گرنکى‌و تایبه‌تمه‌ندى خۆى ههیه بۆ سوربونى مرۆڤه‌کان له‌پێناو خه‌بات بۆ ئازادى‌و یه‌کسانى ،به‌ڵکو هه‌موو رۆژه‌کان رۆژى خه‌باتن دژ به‌ناحه‌قى‌و ستمه‌کان ،بۆیه ئه‌رکى هه‌موان‌ه رووبه‌رووى هه‌موو توند‌وتیژییه‌ک ببینه‌و‌ه دژ
ده‌ربڕینى ڕاى خۆیاندا که ده‌یانه‌وێت وه‌ک مرۆڤێک بژێن خاوه‌ن بڕیارى خۆیان بن». له‌باره‌ى رۆڵى دادگاو‌ه کنێر‌ه عه‌بدواڵ ووتى «یاسا له‌کۆمه‌ڵگاى ئێمه‌دا بونى ههیه ،به‌اڵم نه سه‌روه‌رى‌و ن ه سه‌ربه‌خۆیى یاسا بونى نییه له‌کۆمه‌ڵگاى ئێمه‌دا به‌شێوه‌ى فیعلى ،نه‌ک کوشتنى دوعا به دادگا نه‌گه‌یه‌ندراوه، به‌ڵکو بکوژانى ترى هاوشێوه‌ى دوعا به‌یاسا نه‌گه‌ینراون، که سااڵنه چه‌ندین ئافره‌ت ده‌کوژرێت ،بۆیه یه‌کێک له کێشه هه‌ره‌گه‌وره‌کانى ئێمه نه‌بونى سه‌روه‌رى یاسایه، ئه‌مه‌ش ئهوه ده‌سه‌لمێنێت که تاوه‌کو ئێستا له‌یاسادا ده‌ستێوه‌ردان ههیه له‌کوردستاندا‌و ده‌سه‌اڵتى دادوه‌رى ن�ه‌ب��وه‌ت�ه ئ���ه‌وه‌ى مامه‌ڵ‌ه ل�ه‌گ�ه‌ڵ ت��اون��ب��اران��دا بکات
ساڵی یه‌که‌م ژماره 50 دووشه‌ممه 2711/1/15 - 2011/4/4
9
به‌شێوه‌یه‌کى ح �هق‌و ڕاس��ت��ى ،ئ�ه‌م�ه‌ش یهکێکه له‌و دیاردانه‌ى که له‌سه‌ره‌تاى مێژووه‌و تا ئێستا به ده‌ستییه‌و‌ه ده‌ناڵێنن». ئامین‌ه گۆیانى چ��االک�ه‌وان��ى ب���وارى ژن��ان ووت��ى «قۆناغى دای��ک��س��االرى‌و ده‌س��ت پێکردنى قۆناغى ب��اوک��س��االرى ،قۆناغى باوکساالری له‌گه‌ڵ خۆیدا کۆمه‌ڵى سیسته‌مى کلتورى‌و سیاسى‌و ئابورى هێناوه، له‌وانه‌ش زاڵبونى ده‌سه‌اڵتى نێر به‌سه‌ر مێ داو له‌و کاته‌شه‌و‌ه ژن بووه موڵکى پیاو ،بۆیه ئافره‌ت ناتوانێت به‌خواستى خ��ۆى هاوسه‌رێک بۆ خ��ۆى هه‌ڵبژێرێت، ب �ه‌اڵم شه‌رعییه‌ت ده‌درێ���ت به‌پیاو که خۆى چۆنى بوێت ئاوا بژێت، له‌کۆمه‌ڵگاى ئێمه‌شدا ئاسایی ه گ���ه‌ر ک��ێ��ش�هی�ه‌ک ب �ه کوشتنى ئافره‌تێک چاره‌سه‌ر بکرێت ئاماده‌ى کوشتنین ،ته‌نها له‌پێناو نه‌شکاندنى کلتور‌و به‌ها کۆمه‌اڵیه‌تییه‌کانی گۆمه‌ڵگا». ل�����ه‌ب�����اره‌ى ک��وش��ت��ن��ى دوع�����او بکوژانى هاوشێوه‌ى دوعا ،گۆیانى ووت����ى «ک��ۆم��ه‌ڵ��ى پ���ێ���وه‌ر هه‌ی ه ک���ه ک���اری���گ���ه‌ری ده‌ک�����ه‌ن س �ه‌ر گۆرانکارییه‌کان ،ئه‌وانیش هۆکارى م��ادى‌و سیاسى‌و ئابورى‌و کلتورى رۆڵى ههیه له‌سه‌ر بارودۆخى ژنان، رێکخراوه‌کانى ژن��ان رێ��ژه‌ی��ان که‌مه ،ب �ه‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا تا ڕاده‌یه‌ک کاریان کردووه ،به‌اڵم له‌ئاستى پێویستدا نییه ،ده‌بێت زیاتر چاالک بن‌و فشار دروست بکه‌ن له‌سه‌ر جێبه‌جێکردنى داواکانیان». کاتێک که دوع��ا ک��وژرا ئامین‌ه گۆیانى ووتى «به‌راستى من کاتێک ئه‌و رووداوه‌م به ڤیدیۆێ بینى ته‌نها که‌مێکیم ته‌ماشا کرد نه‌متوانى سه‌یرى هه‌مووی بکه‌م ،چونکه بینم که چۆن مرۆڤ بۆته وه‌حش ک ه براکه‌ى خوشکه‌که‌ى خ��ۆى ده‌ک��وژێ��ت ،به کوشتنى ژنانیش چاره‌سه‌رى کێشه‌کان ناکات‌و پێویسته دادگا رۆڵى هه‌بێت‌و بکوژانى ژن سزا بدات‌و ژنانیش هۆشیار بکرێنه‌و‌ه له به‌رامبه‌ر مافه‌کانى خۆیان».
به‌شێک له‌و چاالکیانه‌ی چه‌تر ل ه ماوه‌ی یه‌ک ساڵی ته‌مه‌نیدا به‌شداری و ئاماده‌ی کردووه
به‌رزکردنه‌وه‌ى قه‌ڵه‌م له به‌رده‌م کونسوڵخانه‌ى ئێران بۆ خوێندن ب ه زمانی کوردی
به‌شداری چه‌تر ل ه ساڵیادى شه‌هیدى قه‌ڵه‌م سۆرانى مام ه حه‌مه
چه‌تر شه‌هیدکردنى سه‌رده‌شت عوسمان شه‌رمه‌زار ده‌کات
دژ به یاساى خۆپیشاندان ،چه‌تر به‌شداری چاالکی ده‌کات
چه‌تر رۆڵ ده‌بینێ له ئاماده‌کاری کۆنفرانسه نه‌ته‌وه‌ییه‌کاندا
خۆپیشاندانی جه‌ماوه‌ری دژی تیرۆرکردنی سه‌رده‌شت عوسمان
پشتگیرى چه‌تر ل ه کوردانى ڕۆژئاواى کوردستان
شه‌رمه‌زارکردنى هێرشه‌کانى تورکیا بۆسه‌ر گه‌لى کورد به به‌شداری رۆژنامه‌ی چه‌تر
پشتگیرى خوێندن به‌زمانى کوردى له‌الیه‌ن ڕۆژنامه‌وانانى ڕۆژنامه‌ى چه‌تره‌وه
چه‌تر له‌سێداره‌دانی چاالکانی رۆژهه‌اڵتی کوردستان ریسوا ده‌کات
چه‌تر به‌شداره ل ه چاالکی ڕێگرتن له له‌سێداره‌دانى چاالکوانێکى کورد
دیمه‌نێک له کۆنگره‌ی رۆژنامه‌وانی راگه‌یاندنی که‌مپینى نا بۆ سێداره
جه‌ماوه‌ر پاشکۆی تایبه‌تی چه‌تر ب ه بۆنه‌ی رووداوه‌کانی دوای ()17ی شوبات ده‌خوێنێته‌وه
چه‌تر ده‌ستپێشخه‌ر بوو له ده‌رکردنی یه‌که‌م پاشکۆی تایبه‌ت به رووداوه‌کانی دوای ()17ی شوبات
ژنان ساڵی یه‌که‌م ژماره 50 دووشه‌ممه 2711/1/15 - 2011/4/4
8
هاوسه‌رى ئومێد:
له‌ساڵیادى دوعادا
نامه‌وێت به‌رده‌م مزگه‌وتى گه‌ور ه ببینم ک ه خوێنى ئومێدى خۆشه‌ویستمى تێداڕژا
ــ شه‌وێک پێش رووداوه‌ک‌ه کوڕه‌که‌مان نه‌خۆش بوو تادره‌نگانێک نه‌خه‌وتم ،به‌یانى پێش من هه‌ستابوو له‌وکاته‌ى نانى نیوه‌ڕۆم حازر ده‌ک��رد ،رۆیشت‌ه الى سه‌الجه‌ک‌ه و ترشیاتى ده‌رهێنا و قه‌ت ئه‌و قسه‌یه‌م بیرناچێته‌وه ،به‌پێکه‌نینه‌و‌ه پێى وتم سازگار ئه‌مانه‌تى تۆ و ئه‌نه‌س ،منیش پێم ڕاگه‌یاند ئومێد بۆچى وه‌سێت ده‌که‌یت ئه‌ویش وتى بڵێم چى ئهمه دنیایه ،به‌اڵم ئومێد له گۆڕه‌که‌یدا دڵنیا ده‌که‌مه‌و‌ه ئه‌مانه‌تیه‌که‌ى به‌و شێوه‌ى ڕۆژان‌ه داواى ده‌کرد چۆنى پهروهرده بکه‌م، له‌سه‌ر ئه‌و رێگه‌ی‌ه پ�ه‌روه‌رده‌ى بکه‌م و ئه‌نه‌س ده‌که‌مه‌و‌ه به ئومێد دووباره. چه‌تر :ئایا هیچ به‌رنام ه و سه‌ردانێکتان هه‌بوو له‌گه‌ڵ هاوسه‌ره‌که‌ت و ئێستا له‌الت مابێته‌و ه و ئه‌م کاره‌سات ه رێگربووبێت لێتان؟
ــ به‌ڵێ هاوسه‌رێکى خوشکه‌که‌م به مه‌به‌ستى خوێندن سه‌ردانى میسرى کرد ،ئه‌و شهوه زۆر له‌گه‌ڵ ئومێد قسه‌یان کرد و دانیشتبوون، زاواکه‌مان به‌ڵێنى دا به ئومێد و برایه‌کم که داوه‌تنامه‌ى میسریان بۆ بکات ،به‌نیازبوو له‌مانگى شه‌شدا بچێت بۆ میسر و زۆر خواستى ترى هه‌بوو ،یاخوا چاویان کوێربێت نه‌یانهێشت به ئاواته‌کانى خۆى بگات ،ئێمه‌ش ژیانى ئاسایى خۆمان به‌رده‌وام بێت و بۆیه هه‌میش ه دوعا ده‌که‌م له‌و کهسانه ،ده‌ڵێم یاخوا ده‌رگاى ماڵى ئه‌و که‌سان ه دابخه‌یت وا ده‌رگاى ماڵه‌که‌ى ئومێدیان داخست و به‌ناحه‌ق شه‌هیدیان کرد.
چه‌تر :ئایا ئه‌و رۆژ ه هاوسه‌رى ئێو ه به‌مه‌به‌ستى چى هات ه ده‌ره‌و ه و دواتر شه‌هیدکرا؟
چه‌تر :کارى ئومێد چى بوو؟
ــ ئومێد کاسب بوو ،شۆفێرى گه‌اڵب‌ه بوو.
چه‌تر :مانه‌وه‌ى تۆ و ته‌نها کوڕێک ل ه ماڵه‌و ه له‌گه‌ڵ یادگارییه‌کانى باوکیدا کاریگه‌رى چى له‌سه‌ر تۆ ههیه؟
ــ شه‌هیدکردنى ئومێد سه‌دمه‌یه‌کى زۆرگه‌وره‌بوو بۆم و هه‌ندێک جار باوه‌ڕناکه‌م مردبێت و له‌به‌ر ئهوه قه‌د له‌یادى ناکه‌م ،تاکو ئه‌و رۆژه‌ى ده‌چم‌ه ژێر گڵه‌وه ،مه‌گه‌ر ته‌نها مردن ئه‌و رووداوه‌م له‌بیر به‌رێته‌وه ،رۆژان �ه‌ش حه‌په‌ساوم و ناتوانم ده‌ستبه‌رم بۆ کوڕه‌که‌م، بڕوابک‌ه ئومێدم له کوڕه‌که‌م خۆشتر ده‌ویست ،جیاواز لهماڵهوه هه‌رکاتێک ده‌چوین‌ه ماڵێک بۆ س�ه‌ردان و میوانى ،ئومێد زۆر تامه‌زرۆى (ئه‌نه‌س)ى کوڕى بوو ،زۆرکات ده‌یگوت حه‌زده‌که‌م سکم هه‌ڵبدڕن و (ئه‌نه‌س) بکهنه ناوى و بیدورنه‌و‌ه هێنده‌ى خۆش ده‌ویست،
خه‌ته‌رناکى کێشه‌کانى ژناندا کاریان نهکردووه
چه‌تر :ئایا پێش چونه‌ده‌ره‌وه‌ى هیچ شتێکى نامۆى باسکرد بۆت ک ه جێگاى سه‌رسوڕمان بێت؟
سازگار فه‌ریق عه‌بدواڵ ،مامۆستای ه ل ه قوتابخانه‌ى سوسێى کۆن ک ه ده‌که‌وێت ه ده‌ره‌وه‌ى شارى سلێمانی و خێزانى (ئومێد جه‌الل) ه ک ه ل ه رۆژى ()2011/2/25 ل ه خۆپیشاندانه‌کانى ئه‌م دواییه‌ى شارى سلێمانیدا شه‌هیدکرا ،له‌م دیدار ه تایبه‌ته‌ى (چه‌تر)دا به‌چاوێکى پڕ ل ه فرمێسک و ناخێکى ماندوه‌و ه باسى یاده‌وه‌رى و ژیانى خۆى و ئومێدى هاوسه‌رى و ئه‌نه‌سى کوڕه‌تاقانه‌که‌یان ده‌کات و ئاماژه‌ى به‌و ه ده‌کات له‌ئێستادا هه‌موو ئه‌و که‌سانه‌ى ل ه ده‌وری��ن ناتوانن وه‌ک رۆژان��ى رابردوى ئه‌وکاته‌ى باوکى ل ه ژیاندابوو زه‌رده‌خه‌ن ه و هاواره ناسکه‌کانى ئه‌نه‌سى ک��وڕی��ان گ��وێ لێبێت ل ه ناو ماڵه‌که‌یاندا.
ــ رۆژى رووداوه‌ک‌ه هاوسه‌ره‌که‌م له ماوه‌ڵه‌و‌ه بوو تاکو کاتژمێر ( )1:30خوله‌ک ،له پاشان به مه‌به‌ستى کڕینى شیر و چه‌ند پێویستیه‌کى تر بۆ (ئه‌نه‌س)ى کوڕمان هاتبوو‌ه دهرهوه ،له‌و کاته‌دا به‌ده‌ستى چه‌ند که‌سێکى چاوکوێر و شه‌مشه‌م‌ه کوێر ده‌ستڕێژیان به‌ناوخه‌ڵکدا کردبوو ،ئومێدى هاوسه‌رم له‌وکاته‌دا به‌رکه‌وتبوو بهداخهوه ئاگادارى ئه‌م حاڵهته نه‌بووم له ماڵه‌وه ،ئومێدى هاوسه‌رم ئه‌و رۆژه‌ى لهماڵهوه هات‌ه دهرهوه خواحافیزى ته‌واوه‌تى و ماڵئاواى لێنه‌کردم و پێشى وتم زوو ده‌گه‌ڕێمه‌و‌ه و شت ح��ازر بکه بۆ ئێواره ،به‌اڵم بهداخهوه ئه‌و دهسته ره‌شان‌ه نه‌یانهێشت هاوسه‌ره‌که‌م ئێواره بگه‌ڕێته‌و‌ه و شیرى (ئه‌نه‌س)ى کوڕ‌ه شه‌ش مانگه‌که‌ى بهێنێته‌و‌ه و له ئامێزى بگرێت ،بۆیه ئێستا ئه‌و کوڕه‌یان بێناز کردوم له نازى باوکى.
رێکخراوه‌کان له‌ئاستى پێویست ،ل ه سه‌ر مه‌ترسى‌و
هه‌ردووکمان بوو.
[ دیدارى /ئاراس عوسمان ]
سازگار نه‌مانی (ئومێد) بێ ئومێدی ده‌کات فۆتۆ :چه‌تر له‌به‌ر ئهوه ئێستاش هه‌موو قسه و وته‌کانى ئومێدى هاوسه‌رم ل ه به‌اڵم بزان‌ه ئه‌وان ده‌توانن (رێژوان) بۆ که‌س و کاره‌که‌ى بگه‌ڕێننه‌وه، مۆبایله‌که‌دایه ،که چۆن به بااڵى ئه‌م کوڕه‌ماندا هه‌ڵده‌دات و ئه‌و له‌پاش رێژوان کاتێک (سورکێو) شه‌هیدکرا به منى وت سازگار خۆشه‌ویستیه‌ى ئه‌و هه‌یبوو بۆ (ئه‌نه‌س) من ناتوانم وه‌ک ئه‌وبم، سه‌یرى باوکى (سورکێو)که به‌و ته‌مه‌نه‌و‌ه جه‌رگیان سوتاند ئه‌و شهوه له‌به‌ر ئه‌وه‌ى ئه‌و شه‌هیدکراو ژیانى منیشى له‌گه‌ڵ خۆیدابرد ،بۆی ه ئومێد زۆرگریا ،له‌م کاته‌دا سازگار گریا و درێژه‌ى به وته‌کانیدا و ئه‌و پێکه‌نین و خۆشی و قیژه‌یه‌ى منداڵه‌که‌مان هه‌یبوو لهماڵهوه، وتى :به‌اڵم ئومێد نه‌یزانى ئه‌م داخ و که‌سه‌ر‌ه رۆژێک دهکهوێته ناو ئێستا هه‌سته‌که‌م نه‌یماوه ،هه‌رچه‌ند که‌سانى ده‌وروبه‌رمان ده‌یدوێنن، ماڵه‌که‌ى خۆشیه‌وه ،ده‌رگاى ماڵه‌که‌ى ئومێد داده‌خه‌ن و (ئه‌نه‌س)ى ناگات به یه‌ک زه‌رده‌خه‌نه‌ى که ئومێد ده‌یبه‌خشى به کوڕه‌که‌م. کوڕى بێ باوک ده‌که‌ن.
چه‌تر :ل ه رۆژى ()17ى شوبات (رێژوان) شه‌هیدکراو دواتر (سورکێو) ،ئایا کاک ئومێد هه‌ڵوێستى چۆن بوو ل ه بینینى ئه‌و رووداوانه‌دا و باسى چى بۆ کردى له‌سه‌ر ئه‌و حاڵه‌تانه؟
ــ ئه‌و شهوه لهماڵهوه بووین بڕوا بکه زۆر نیگه‌ران بوو ،هه‌ندێک جارى ده‌یگوت ئاخر ئه‌و منداڵه چ گوناهێکى هه‌بوو ،هه‌ر ئه‌و شهوه خوێندکارانى زانکۆى پیشاندا له ته‌له‌فزیۆنه‌کانه‌و‌ه پاره‌یان بۆ شوشه‌کانى لقى ( )4کۆده‌کرده‌وه ،ئومێد وتى :زۆر کارێکى جوانه،
چه‌تر :ده‌کرێت بزانین ناونانى (ئه‌نه‌س)ى کوڕتان له‌سه‌ر بڕیارى کامتان بوو؟
ــ ئه‌وه‌ى له‌یادى ناکه‌م ماوه‌ى ( )9مانگ ده‌ستگیرانى ئومێد بووم ،له به‌روارى ( )2009/6/12ئاهه‌نگى گواستنه‌وه‌مان ئه‌نجامدا، له‌وکاته‌و‌ه تا رۆژى شه‌هیدکردنى ئه‌وه‌ى له دڵم ده‌رناچێت ئه‌وه‌بوو هه‌ر داوایه‌کم هه‌بوای‌ه ره‌تى نه‌ده‌کرده‌وه ،به‌ڵێ ناونانى ئه‌نه‌س له‌سه‌ر ره‌زام�ه‌ن��دى ئه‌ویش ب��وو ،پاش ئ �ه‌وه‌ى هه‌ندێک ن��اوم دی��ارى کرد، به‌اڵم وتى زۆرم حه‌ز له‌و ناوه‌یه ،بۆیه ناوى ئه‌نه‌س له‌سه‌ر بڕیارى
ئه‌ده‌ب و هونه‌ر
چه‌تر :هه‌ست ده‌که‌یت یادگارى ل ه ده‌ره‌وه‌ى ماڵه‌و ه به‌جێهێشت بێت به‌وه‌ى پێشتر له‌کاتى هاتن ه ده‌ره‌وه‌ت له‌گه‌ڵ هاوسه‌ره‌که‌ت به‌ناو شار و چه‌ند شوێنێکى سلێمانیدا؟
ــ زۆرکات له‌الیه‌ک بیر ده‌که‌مه‌و‌ه ئه‌م شاره به‌جێ بهێڵم ،له‌الیه‌کى تریش ناتوانم گۆڕه‌که‌ى ئومێد به‌جێ بهێڵم ،له‌به‌ر ئهوه ناشمه‌وێت به‌رده‌م مزگه‌وتى گهوره ببینم که خوێنى ئومێدى خۆشه‌ویستم له‌و شوێنه‌دا ڕژا ،دوعاده‌که‌م که خواى گهوره به‌شه‌هید حسابى بکات، به‌اڵم خه‌فه‌تێکى گه‌وره‌ى بۆ به‌جێهێشتم. چه‌تر :هه‌ڵوێست و داواکاریتان چى ده‌بێت له‌به‌رامبه‌ر که‌سانى تاوانبار و حکومه‌تدا؟
ــ داواکارم له حکومه‌ت به‌زووترین کات نه‌هێڵێت خوێنى ئومێد و سه‌رجه‌م شه‌هیده‌کانى ئه‌م دوایی‌ه هه‌روا بڕوات ،یاسا سه‌روه‌ر بێت و بکوژان ئاشکرا بکرێت بۆ خه‌ڵک ،دادگاییان بکه‌ن و هه‌موو الیه‌ک دڵنیا ده‌که‌مه‌و‌ه له خوێنى هاوسه‌ره‌که‌م خۆش نابم به هیچ شێوه‌یه‌ک.
[ ئا /کوردۆ فه‌ره‌ج ] له‌پاش تێپه‌ر بوونى چوار ساڵ به‌سه‌ر کوشتنى دوعا ک ه له‌رێکه‌وتى ( ) 2007/4/7دا ب ه به‌رچاوى سه‌دان که‌سه‌و ه له‌ماڵ وه‌ک مه‌ڕێکى بێ ده‌س�ه‌اڵت راپێچى مه‌یدانى سه‌ربرینیان کرد‌و به‌دڕنده‌ترین شێوازى مرۆڤایه‌تى گیانى ئه‌و کیژۆڵ ه ( )17ساڵ ه له‌ناو برد ،له‌گه‌ڵ یه و ئاشکرابوونى بکوژانى ئه‌و شێو ه دڕندانه ئه‌و کچه ،به‌اڵم تا ئێستا ده‌ستگیر نه‌کراون‌و دادگ��ا لێکوڵینه‌وه‌ى ت��ه‌واوى له‌و دۆسیی ه نهکردووه ،رۆژنامه‌ى (چه‌تر) ل ه ساڵیادى ئه‌و کاره‌ساته‌دا له‌گه‌ڵ هه‌ر یه‌ک ه ل ه هانا شوان‌و کنێر ه عه‌بدواڵ‌و ئامین ه گۆیان دوا ک ه قسه‌ى چیاوازى له‌سه‌ر ده‌که‌ن.
هانا ش��وان سه‌رنوسه‌رى رۆژن��ام�هى رێ��وان له‌باره‌ى کوشتنى دوعا ووتى «ئێمه وه‌ک سه‌نته‌رى ڕاگه‌یاندن‌و رووناکبیرى ژنان له‌و رێکخراو‌ه له‌سه‌ره‌تاى کارمانه‌و‌ه له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌ى ژن کارمان کردووه‌‌و به‌رده‌وام ڕاى خۆم ههبووه ،پێمان وایه کوشتنى دوعا یهکێکه له‌قێزه‌وه‌نترین ئه‌و تاوانانه‌ى که له‌کۆمه‌ڵگا مرۆڤایه‌تییه‌کاندا ئه‌نجام ده‌رێت‌و یهکێکه له‌و مه‌سه‌النه‌ى که پێویستى به‌خه‌باتى یه و به چه‌ندین شێواز کارمان بۆ درێژ‌و ب �ه‌رده‌وام هه کردووه له‌پێناو که‌م کردنه‌وه‌دا». به‌رنامه‌تان بۆ ئه‌و یاده ،هانا شوان وتى «ئێمه هه‌موو ساڵێک بۆ ئه‌و یاده چاالکى خۆمان ههبووه ،ئێستاش له‌گفتوگوى ئ �ه‌وه‌دای��ن چ��ۆن بتوانین شێوازه‌که‌مان بگۆرین به شێوه‌یه‌کى تر ،پێمان وایه گوشتنى دوعا سمبولى دڕندایه‌تى به‌رامبه‌ر به کۆمه‌ڵگا ،گفتوگۆکان زۆرن‌و ڕا کانیش جیاوازن ،هه‌ندێکمان پێیان باش بوو سه‌ردانى گۆڕه‌که‌ى دوعا بکه‌ین ،هه‌ندێکیان له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا بوون په‌یامێک ئاراسته‌ى ده‌زگا په‌یوه‌ندیداره‌کان بکه‌ین له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌ى دوعا ،هه‌ندێکى تریان له‌گه‌ڵ ئ���ه‌وه‌دا ب��وون چاالکییه‌کى ج �ه‌م��اوه‌رى بکه‌ین دژى کوشتنى ژنان‌و تێدا ئامارى ئه‌و ژنان‌ه که به‌ناو له‌الى ئێمه هه‌یه‌‌و له‌گه‌ڵ بکوژانى ئه‌و ژنان‌ه باڵو بکهینهوه
که تاوه‌کو ئێستا نه‌گیراون ،به‌اڵم تاوه‌کو ئێستا کۆبونه‌وه‌ى کۆتایى نهکراوه بۆ ئ�ه‌وه‌ى بڕیارى
›› کوشتنى دوعا هاوشێوه‌ى هه‌موو دوعاکانى تر‌ه ک ه به‌زۆر حکومىکوشتنیان به‌سه‌ردا دراوه له‌پێناو خۆشه‌ویستى‌و ده‌ربڕینى ڕاى خۆیان ک ه ده‌یانه‌وێت وه‌ک مرۆڤێک بژێت خاوه‌ن بڕیارى خۆیان بن کۆتایى بده‌ین». ئاستى رێکخراوه‌کانى ژنان چۆن ده‌بینیت له‌به‌رامبه‌ر مافى ژنان ووتى «من وه‌ک شه‌خسى خۆم هه‌میش ه گرتوه و له رێکخراوه‌که‌ى خۆمه‌و‌ه ده‌ستم پێکردووه، ره‌خنه‌م
ره‌خنه‌م له‌هه‌موو رێکخراوه‌کان ههیه له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى ک ه ئێمه پێوستمان به کارێکى شۆرش گێران هه‌یه‌‌و ده‌بێت کارێک بێت شێوازێکى رادیکااڵنه‌ى پێوه دیار بێت له‌پێناو که‌م کردنه‌وه‌ى ئه‌و دیاردان‌ه که تاوه‌کو ئێستا چه‌ندین کارى دزێو له‌کۆمه‌ڵگاکه‌ماندا ههیه ب ه رێکخراوه‌که‌ى خۆشمه‌وه ،رێکخراوه‌کان له‌ئاستى پێویست‌و له‌ئاستى مه‌ترسى‌و خه‌ته‌رناکى کێشه‌کانى ژناندا کاریان نهکردووه».
به مرۆڤه‌کان‌و ژنان به‌تایبه‌تى ،بۆ ئه‌وه‌ى کۆمه‌ڵگایه‌کى یه‌کسان‌و ئازادى خواز دروست بکه‌ین». ل���ه‌ب���اره‌ى ک��وش��ت��ن��ى دوع����او ب �ه‌ئ��اگ��ا ه��ێ��ن��ان�ه‌وه‌ى رێکخراوه‌کانى ژنان وتى «من پێم وا نییه ئهمه دوا کوشتن بێت به‌رامبه‌ر به‌و توندوتیژییانه‌ى رووب�ه‌رووى ئافره‌ت ده‌بێته‌وه ،به‌هۆى ئه‌و هۆکاره کلتور ى و جیاوازى و سیاسى‌و ئابورییانه‌ى که ههمیشه کلتور ،جیاوازى ده‌خ��ات�ه ن��ێ��وان ره‌گ �ه‌زه‌ک��ان �هوه ،بۆیه کوشتنى دوع��ا هاوشێوه‌ى هه‌موو دوعاکانى تر‌ه که ب�ه‌زۆر حوکمى کوشتنیان ب�ه‌س�ه‌ردا دراوه له پێناو خۆشه‌ویست ى و
دوعا ئه‌و که‌نیشکه‌ی بلۆکی کۆنه‌په‌رستی ژیانی لێ سه‌نده‌وه ک��ن��ێ��ره ع����ه‌ب����دواڵ س���ه‌رن���وس���ه‌رى گۆڤارى ته‌وار له‌باره‌ى کوشتنى دوعا ووت��ى «ب �ه‌ب��ڕواى من کوشتنى دوعا ی �ه‌ک �ه‌م ک��ێ��ش��هو ک��ۆت��ا کێشه نیی ه له‌کۆمه‌ڵگاى کورده‌وارییدا ،سه‌باره‌ت ب���هو ت��ون��دوت��ی��ژی��ی��ان�هى ب �ه‌رام��ب �ه‌ر ب ه مرۆڤایه‌تى ده‌کرێت ،بۆیه نه‌ک یاد ک��ردن�هوه و س��اڵ��رۆژى دوع��ا گرنکى‌و تایبه‌تمه‌ندى خۆى ههیه بۆ سوربونى مرۆڤه‌کان له‌پێناو خه‌بات بۆ ئازادى‌و یه‌کسانى ،به‌ڵکو هه‌موو رۆژه‌کان رۆژى خه‌باتن دژ به‌ناحه‌قى‌و ستمه‌کان ،بۆیه ئه‌رکى هه‌موان‌ه رووبه‌رووى هه‌موو توند‌وتیژییه‌ک ببینه‌و‌ه دژ
ده‌ربڕینى ڕاى خۆیاندا که ده‌یانه‌وێت وه‌ک مرۆڤێک بژێن خاوه‌ن بڕیارى خۆیان بن». له‌باره‌ى رۆڵى دادگاو‌ه کنێر‌ه عه‌بدواڵ ووتى «یاسا له‌کۆمه‌ڵگاى ئێمه‌دا بونى ههیه ،به‌اڵم نه سه‌روه‌رى‌و ن ه سه‌ربه‌خۆیى یاسا بونى نییه له‌کۆمه‌ڵگاى ئێمه‌دا به‌شێوه‌ى فیعلى ،نه‌ک کوشتنى دوعا به دادگا نه‌گه‌یه‌ندراوه، به‌ڵکو بکوژانى ترى هاوشێوه‌ى دوعا به‌یاسا نه‌گه‌ینراون، که سااڵنه چه‌ندین ئافره‌ت ده‌کوژرێت ،بۆیه یه‌کێک له کێشه هه‌ره‌گه‌وره‌کانى ئێمه نه‌بونى سه‌روه‌رى یاسایه، ئه‌مه‌ش ئهوه ده‌سه‌لمێنێت که تاوه‌کو ئێستا له‌یاسادا ده‌ستێوه‌ردان ههیه له‌کوردستاندا‌و ده‌سه‌اڵتى دادوه‌رى ن�ه‌ب��وه‌ت�ه ئ���ه‌وه‌ى مامه‌ڵ‌ه ل�ه‌گ�ه‌ڵ ت��اون��ب��اران��دا بکات
ساڵی یه‌که‌م ژماره 50 دووشه‌ممه 2711/1/15 - 2011/4/4
9
به‌شێوه‌یه‌کى ح �هق‌و ڕاس��ت��ى ،ئ�ه‌م�ه‌ش یهکێکه له‌و دیاردانه‌ى که له‌سه‌ره‌تاى مێژووه‌و تا ئێستا به ده‌ستییه‌و‌ه ده‌ناڵێنن». ئامین‌ه گۆیانى چ��االک�ه‌وان��ى ب���وارى ژن��ان ووت��ى «قۆناغى دای��ک��س��االرى‌و ده‌س��ت پێکردنى قۆناغى ب��اوک��س��االرى ،قۆناغى باوکساالری له‌گه‌ڵ خۆیدا کۆمه‌ڵى سیسته‌مى کلتورى‌و سیاسى‌و ئابورى هێناوه، له‌وانه‌ش زاڵبونى ده‌سه‌اڵتى نێر به‌سه‌ر مێ داو له‌و کاته‌شه‌و‌ه ژن بووه موڵکى پیاو ،بۆیه ئافره‌ت ناتوانێت به‌خواستى خ��ۆى هاوسه‌رێک بۆ خ��ۆى هه‌ڵبژێرێت، ب �ه‌اڵم شه‌رعییه‌ت ده‌درێ���ت به‌پیاو که خۆى چۆنى بوێت ئاوا بژێت، له‌کۆمه‌ڵگاى ئێمه‌شدا ئاسایی ه گ���ه‌ر ک��ێ��ش�هی�ه‌ک ب �ه کوشتنى ئافره‌تێک چاره‌سه‌ر بکرێت ئاماده‌ى کوشتنین ،ته‌نها له‌پێناو نه‌شکاندنى کلتور‌و به‌ها کۆمه‌اڵیه‌تییه‌کانی گۆمه‌ڵگا». ل�����ه‌ب�����اره‌ى ک��وش��ت��ن��ى دوع�����او بکوژانى هاوشێوه‌ى دوعا ،گۆیانى ووت����ى «ک��ۆم��ه‌ڵ��ى پ���ێ���وه‌ر هه‌ی ه ک���ه ک���اری���گ���ه‌ری ده‌ک�����ه‌ن س �ه‌ر گۆرانکارییه‌کان ،ئه‌وانیش هۆکارى م��ادى‌و سیاسى‌و ئابورى‌و کلتورى رۆڵى ههیه له‌سه‌ر بارودۆخى ژنان، رێکخراوه‌کانى ژن��ان رێ��ژه‌ی��ان که‌مه ،ب �ه‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا تا ڕاده‌یه‌ک کاریان کردووه ،به‌اڵم له‌ئاستى پێویستدا نییه ،ده‌بێت زیاتر چاالک بن‌و فشار دروست بکه‌ن له‌سه‌ر جێبه‌جێکردنى داواکانیان». کاتێک که دوع��ا ک��وژرا ئامین‌ه گۆیانى ووتى «به‌راستى من کاتێک ئه‌و رووداوه‌م به ڤیدیۆێ بینى ته‌نها که‌مێکیم ته‌ماشا کرد نه‌متوانى سه‌یرى هه‌مووی بکه‌م ،چونکه بینم که چۆن مرۆڤ بۆته وه‌حش ک ه براکه‌ى خوشکه‌که‌ى خ��ۆى ده‌ک��وژێ��ت ،به کوشتنى ژنانیش چاره‌سه‌رى کێشه‌کان ناکات‌و پێویسته دادگا رۆڵى هه‌بێت‌و بکوژانى ژن سزا بدات‌و ژنانیش هۆشیار بکرێنه‌و‌ه له به‌رامبه‌ر مافه‌کانى خۆیان».
به‌شێک له‌و چاالکیانه‌ی چه‌تر ل ه ماوه‌ی یه‌ک ساڵی ته‌مه‌نیدا به‌شداری و ئاماده‌ی کردووه
به‌رزکردنه‌وه‌ى قه‌ڵه‌م له به‌رده‌م کونسوڵخانه‌ى ئێران بۆ خوێندن ب ه زمانی کوردی
به‌شداری چه‌تر ل ه ساڵیادى شه‌هیدى قه‌ڵه‌م سۆرانى مام ه حه‌مه
چه‌تر شه‌هیدکردنى سه‌رده‌شت عوسمان شه‌رمه‌زار ده‌کات
دژ به یاساى خۆپیشاندان ،چه‌تر به‌شداری چاالکی ده‌کات
چه‌تر رۆڵ ده‌بینێ له ئاماده‌کاری کۆنفرانسه نه‌ته‌وه‌ییه‌کاندا
خۆپیشاندانی جه‌ماوه‌ری دژی تیرۆرکردنی سه‌رده‌شت عوسمان
پشتگیرى چه‌تر ل ه کوردانى ڕۆژئاواى کوردستان
شه‌رمه‌زارکردنى هێرشه‌کانى تورکیا بۆسه‌ر گه‌لى کورد به به‌شداری رۆژنامه‌ی چه‌تر
پشتگیرى خوێندن به‌زمانى کوردى له‌الیه‌ن ڕۆژنامه‌وانانى ڕۆژنامه‌ى چه‌تره‌وه
چه‌تر له‌سێداره‌دانی چاالکانی رۆژهه‌اڵتی کوردستان ریسوا ده‌کات
چه‌تر به‌شداره ل ه چاالکی ڕێگرتن له له‌سێداره‌دانى چاالکوانێکى کورد
دیمه‌نێک له کۆنگره‌ی رۆژنامه‌وانی راگه‌یاندنی که‌مپینى نا بۆ سێداره
جه‌ماوه‌ر پاشکۆی تایبه‌تی چه‌تر ب ه بۆنه‌ی رووداوه‌کانی دوای ()17ی شوبات ده‌خوێنێته‌وه
چه‌تر ده‌ستپێشخه‌ر بوو له ده‌رکردنی یه‌که‌م پاشکۆی تایبه‌ت به رووداوه‌کانی دوای ()17ی شوبات
وه‌رگێڕان ساڵی یه‌که‌م ژماره 50 دووشه‌ممه 2711/1/15 - 2011/4/4
10
کورد له‌میدیا جیهانییه‌کاندا هاوبه‌شی و جیاوازی رووداوه‌کانی کوردستانی عێراق ،له‌گه‌ڵ سه‌رهه‌ڵدانه‌کانی تری هه‌رێم زی��ات��ر ل�ه ( )40رۆژ ل�ه ک��ۆب��وون�هوه ن��اڕه‌زای �ه‌ت��ی��ی �ه‌ک��ان��ی ل���ه ک��وردس��ت��ان��ی ع��ێ��راق تێده‌په‌ڕێت .وێ���ڕای ئ���ه‌وه‌ی ئه‌م ناڕه‌زایه‌تییانه‌ی شار و شارۆچکه‌کانی تری ئه‌م به‌شه‌ی کوردستان دهگرێتهوه، هه‌م له ب��واری ج��ۆری داخ��وازی و هه‌م ل �ه الی �ه‌ن��ی ک��ات �هوه ،ل �ه‌گ �ه‌ڵ شه‌پۆلی گۆڕانکاری هه‌رێمه‌که خاڵی هاوبه‌شیان ه�هی�ه ب���ه‌اڵم ل�ه الی�ه‌ن��ی م���اوه‌ی بوونی خه‌ڵک له سه‌ر شه‌قامه‌کان و ژماره‌ی قوربانیه‌کان ،له‌گه‌ڵ رووداوه‌ک��ان��ی تر هه‌رێم جیاوازی ههیه .له حالێکدا زیاتر ل �ه ( )40رۆژ ت��ێ��ده‌پ �ه‌ڕێ ،قوربانیان نه‌گه‌یشتۆته ژماری په‌نجه‌کانی ده‌ست، ئه‌مه‌ش نیشانده‌ری جیاوازی ک��رده‌وه‌ی هه‌ر دوو الیه‌نی خۆپیشانده‌ر و حکومهته. «له (ئامه‌د)یشدا کورد ههیه» گ��ول��ت �ه‌ن ک��ش��ان��اک ،ه��اوس �ه‌رۆک��ی پارتی ئاشتی و دیموکراسی ،سه‌ردانی ئ �ه‌ردۆغ��ان��ی ب��ۆ ب�ه‌غ��دا و ه�ه‌ول��ێ��ری به گ��رن��گ زان���ی و وت���ی« :چ��وون��ت بۆ هه‌ولێر گرنگه به‌اڵم گوێکردن له ده‌نگی یه‌ک ملیۆن مرۆڤیش که له مه‌یدانی ئامه‌ددا کۆ بوونه‌ته‌وه ،گرنگه». کشاناک ل�ه ک��ۆب��وون �ه‌وه‌ی گروپی مه‌جلیسی پارته‌که‌یدا بابهته گرنگه‌کانی رۆژی هه‌ڵسه‌نگاند و باسی له‌و چوار داواکارییه‌ی چادره‌کانی دیموکراسی ک��رد که بریتین ل�ه« :مافی پ �ه‌روه‌رد‌ه ب �ه زم��ان��ی دای��ک��ی ،ک��ۆت��ای��ی-دان به ئۆپه‌راسیۆنه سه‌ربازی و سیاسییه‌کان، ئ���ازادک���ردن���ی گ���ی���راوان���ی س��ی��اس��ی و ه�ه‌ڵ��گ��رت��ن��ی ب���ه‌ن���داوی ل �ه س���ه‌دا ده«. ه �ه‌روه‌ه��ا ئ��ام��اژه‌ی ب��ه‌وه‌ی ک��رد ک�ه له دۆخێکدا که ئیراده‌ی سیاسی له پێش بێت ،تورکیا ب���ه‌ره‌و ئاشتی و رێگای چ���اره‌س���ه‌ری ده‌ڕوات و ج�ه‌خ��ت��ی ل �هوه ک��ردهوه که ئ�ه‌م داواک��اری��ان�ه سیاسی و دیموکراتیکن و نابێ تیرۆریزه بکرێته‌وه. ک��ش��ان��اک ب �ه‌م��ش��ێ��وه ب���ان���گ���ه‌وازی له حکومه‌ت کرد« :رووب �ه‌رووی پانزه‌رمان مه‌که‌نه‌وه ،موخاته‌بی ئه‌م داواکارییانه، س��ی��اس �ه‌ت �ه ،ن����ه‌ک پ��ۆل��ی��س و گ���ازی فرمێسکڕێژ».
توڕه‌یى خه‌ڵکى سلێمانى م��اڵ��پ �ه‌رى (ازاع����ه ال��ع��راق ال��ح��ر) له راپ��ۆرت��ێ��ک��ی��دا ل �ه‌س �ه‌ر توندوتیژیه‌کانى سلێمانى ئاماژه بۆ ئهوه ده‌کات ،له شارى سلێمانى خۆپیشاندانه‌کان توندوتیژیان لێکه‌وتۆته‌وه و رێژه‌یه‌کى زۆرى پۆلیس بریندار بوون ،نوسیویه‌تیشى ئه‌مه‌ش دواى ئ�هوه هات که خۆپیشانده‌ران بوونه دوو به‌شه‌وه. ماڵپه‌ره‌که بۆچوونى (هه‌ڵمه‌ت عه‌لى) که یهکێکه له خۆپیشانده‌ران وه‌رگرتووه، ئ �هو گه‌نجه ده‌ڵ��ێ��ت :ده‌س���ه‌اڵت وه‌اڵم��ى داخوازییه‌کانى خۆپیشانده‌ران ناداته‌وه، به‌اڵم ئێمه رێگه‌ى مه‌ده‌نیمان گرتۆته‌به‌ر بۆ خستنه‌ڕووى داوازی��ی�ه‌ک��ان��م��ان ،ئێمه نامانه‌وێت توندوتیژى به‌کاربهنێرێت، من خۆم له‌گه‌ڵ توندوتیژیدا نیم ،به‌اڵم ه �ه‌ڵ��س��وک �ه‌وت��ى ده‌س�����ه‌اڵت ت��ون��دوت��ی��ژى دروست ده‌کات. ه �ه‌روه‌ه��ا ماڵپه‌ره‌که وت �هى (ناسک قادر) وته‌بێژى ئه‌نجومه‌نى کاتى مه‌یدانى ئازادى وه‌رگرتووه ،ناوبراو ده‌ڵێت :پێویسته ده‌س������ه‌اڵت ب���ه زوت���ری���ن ک���ات وه‌اڵم���ى داخوازییه‌کانى خۆپیشانده‌ران بداته‌وه، چونکه خۆڕاگریمان سنورى ههیه.
کاریگه‌ریه‌کانى بومه‌له‌رزه‌که‌ى ژاپۆن بۆ سه‌ر ئابورى ئه‌و واڵته ل ه ئینگلیزییه‌وه /شوان حه‌سه‌ن ژاپۆن خاوه‌نى سێیه‌م به‌هێزترین ئابورى جیهانه ل ه دواى ئه‌مریکا و چین .تا ب �ه‌روارى ()23ى مارس زیانه‌کانى بومه‌له‌رزه‌که‌ى ژاپ��ۆن به ( )309ملیار دۆالرى ئه‌مریکى خه‌مڵێندراوه ،ئه‌مه‌ش به گوێره‌ى ل��ێ��دوان��ى خ��ودى حکومه‌تى ژاپ���ۆن خ��ۆی .که‌وات ه ئه‌م بومه‌له‌رزه‌یه‌ى ژاپۆن به زیانبه‌خشترین ڕووداوى سروشتى داده‌ندرێت له جیهاندا ،به حوکمى ئه‌وه‌ى ک��ارى ک��رده س�ه‌ر تێکدانى خانوو ،رێگا ،ته‌نانه‌ت که‌رتى پیشه‌سازى و بازرگانى که‌رتى کشتوکاڵ و که‌رتى گه‌شتوگوزار و ته‌واوى ژێرخانى ئابوری. ئهمه سه‌ره‌ڕاى زیانه مرۆییه‌کان که بووه هۆى مردنى ده‌یان هه‌زار که‌س و بێسه‌روشوێن‌بوونى ده‌یان هه‌زارى تر .له هه‌مووى ترسناکتر بنکه ئه‌تۆمیه‌کانن ک ه له‌و بومه‌له‌رزه‌یه کاریان تێکراوه و تا ئێستا مه‌ترسى سامناکیان ههیه .ژاپۆن یهکێکه له‌و واڵتانه‌ى ک ه له‌سه‌ر هێڵى بومه‌له‌رزه‌یه و بومه‌له‌رزه‌که‌ى ئه‌مجاره‌شى به‌هێزترین بومه‌له‌رزه‌یه که له‌و واڵته‌ى دابێت له‌ماوه‌ى ( )140ساڵى راب��ردوودا ،هه‌روه‌ها چواره‌م به‌هێزترین بومله‌رزه‌یه له‌ساڵى ()1990هوه. کاریگه‌رى ئه‌م بومه‌له‌زه‌یه له سه‌ر ئاڵوێرى بازاڕ یه‌کجار زۆر بوو ،به‌جۆرێک که ڕاسته‌وخۆ دواى بومه‌له‌رزه‌که جموجۆڵى بازاڕ زۆر به کتوپڕى پوکایه‌و‌ه و بانکه‌کانى ژاپ��ۆن که‌وتنه‌خۆ بۆ خستنه‌گه‌ڕى پاره‌یه‌کى یه‌کجار زۆر تا ئابورى ژاپۆن خۆى بگرێته‌وه و ده‌ستبارى حکومه‌ت بکه‌ن .ئ �ه‌م ڕووداوه ته‌نها کاریگه‌رى له‌سه‌ر بازاڕى ژاپۆن نه‌بوو ،به‌ڵکو هه‌موو بۆرسه‌کانى ئ�ه‌وروپ��ا و ئه‌مریکاش تووشى سستى ب��وون .له‌الیه‌کى ت��رهوه حکومه‌تى ژاپ��ۆن به ئاشکرا ڕایانگه‌یاند که ئه‌و بودجه‌یه‌ى بۆ کاره‌ساته سروشتى و له‌ناکاوه‌کان ته‌رخانکراوه به‌هیچ شێوه‌یه‌ک فریاى ق�ه‌ره‌ب��وک��ردن�ه‌وه‌ى زیانه‌کان و کۆنتڕۆڵکردنى ئه‌و قه‌یرانه ناکات ،له‌به‌رئه‌وه هه‌ر له‌سه‌ره‌تاوه داواى قه‌رزى کرد له کۆمهڵگاى نێوده‌وڵه‌تی. ئه‌م کاره‌ساته سروشتیه کاریگه‌رى له‌سه‌ر کۆمپانیا گهوره و بچوکه‌کانیش هه‌بوو .گه‌وره‌ترین کۆمپانیاى ژاپۆن (سۆنی) له‌گه‌ڵ چه‌ند سه‌نته‌رێکى لێکۆڵینهوه بۆ ماوه‌یه‌ک داخ��ران .کۆمپانیاى تۆیۆتا تا ()14 ى مانگ به‌رهه‌مهێنانى راگرت به‌هۆى ئه‌وه‌ى ک ه نه‌یده‌توانى پێویستیه‌کانى خۆى له سه‌رچاوه‌ى مرۆیى و م���اددى ده‌س��ت�ه‌ب�ه‌ر ب��ک��ات .ه �ه‌روه‌ه��ا کۆمپانیاى نه‌وتى (کۆسمۆ) که له ده‌ره‌وه‌ى تۆکیۆیه وه‌ستا. زۆربه‌ى کۆمپانیا گه‌وره‌کانى وه‌ک نیسان و هۆندا به‌هۆى پچرانى کاره‌باوه وه‌ستان .س�ه‌ره‌ڕاى وه‌ستانى
بومه‌له‌رزه‌که‌ى ژاپۆن به زیانبه‌خشترین ڕووداوى سروشتى داده‌ندرێت له جیهاندا فۆتۆ :ئینته‌رنێت کۆمپانیاى ژاپ��ۆن ئیلیکتریک که نزیک بوو ل ه تاراده‌یه‌کیش سه‌رکه‌وتوو بوون ،به‌اڵم هێشتا وێستگ ه وێستگه‌ى ئه‌تۆمى (فۆکۆشیما) که تا ئێستا مه‌ترسى ئه‌تۆمیه‌که نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه حاڵه‌تى ئاسایى خۆیى و ته‌قینه‌وه‌ى لێده‌کرێت به‌هۆى زیاد تیشکدانه‌وه‌کانى خه‌ڵک و حکه‌مه‌تى ژاپۆن له دڵه‌ڕاوکێدان. ئه‌م وێستگه‌یه که ( )373کیلۆمه‌تر له تۆکیۆو‌ه که‌رتى هه‌نارده‌کردنى خۆراک دووره .نه‌بوونى کاره‌با و ئ��اوى پێویست گه‌وره‌ترین ژاپۆن واڵتێکه که تواناى هه‌نارده کردنى خۆراکى گرفت بوون له به‌رده‌وامى کارگه‌کان و ته‌نانه‌ت بۆ ههیه به‌تایبه‌ت به‌روبوومه کوشتوکاڵیه‌کان)%1( .ى ژیانى دانیشتوانیش. ئابورى ژاپۆن پشت به‌م که‌رته ده‌به‌ستێت که زیاتر له ( )3ملیار دۆالرى ئه‌مریکى ده‌ک���ات .به‌هۆى ویستگه‌ى فۆکۆشیما و مه‌ترسیه‌کانی سیستمى س��اردک��ردن �هوه بۆ ش �ه‌ش تیشکده‌ره‌وه‌ى تیشکدانه‌وه ئه‌تۆمیه‌کانى وێستگه‌ى (فۆکۆشیما) وێستگه‌ى فۆکۆشیما به‌هۆى تسۆنامیه‌که‌ى ( )11ئ �هو ب�ه‌روب��وم��ان�ه م�ه‌ت��رس��ى پیسبوونیان لێده‌کرێت ى م���ارس���هوه ت��ووش��ى ت��ێ��چ��وون ب���وون ئ �ه‌م �ه‌ش ب��وو هه‌ربۆیه زۆرب�هى واڵتانى ئه‌وروپا ئه‌و به‌روبومانه‌ى به‌هۆى ته‌قینه‌وه‌ى هایدرۆجینه‌که و ئاگر له کێڵگ ه ژاپۆنیان ق�ه‌ده‌غ�ه‌ک��رد ی��ان پشکنینى زۆر توندیان ئه‌تۆمیه‌که دروس���ت ب���وو .تیشکدانه‌وه‌کانى ئه‌و بۆ دان���اوه له‌سه‌ر س��ن��وره‌ک��ان )%70( .هه‌نارده‌کان وێستگه ئه‌تۆمیه ئهوهنده زۆره که ه�ه‌زاران جار ل ه بۆ واڵتانى تایوان و چین و کۆریاى باشور ده‌نێران، حاڵه‌تى ئاسایى خۆى زیاتره و کاریگه‌ریه‌که‌ى بۆ ئه‌م واڵتانه‌ش هه‌ر له سه‌رتاوه سنوره‌کانیان داخست، سه‌ر دوورى ( )120کیلۆمه‌تر له ده‌وروب��ه‌رى خۆى دواتر واڵته ئه‌وروپیه‌کان و ئوسترالیا و ئه‌مریکاش ههیه ئه‌مه‌ش کارى کردۆته سه‌ر به‌روبوومى سه‌وز‌ه بازرگانى ئه‌و به‌روبومه گومانلێکراوانه‌یان راگرت. و شیر وه‌ک له س �هرهوه ئاماژه‌مان پێدا .هه‌روه‌ها ئ�ه‌م ترسه‌ى واڵت��ان له جێگاى خۆیدا ب��وو ،چونک ه ئه‌و تیشکدانه‌وه‌یه کارى کردۆته سه‌ر ئاوى ژاپۆن خ��ودى وه‌زاره‌ت���ى ته‌ندروستى ژاپ��ۆن رایگه‌یاند ک ه ب �ه‌ج��ۆرێ��ک ک �ه ئ���اوى خ���واردن���هوه و ده‌ری��اک��ان��ی��ش ب�ه‌ش��ێ��ک ل �ه ش��ی��ر و س����ه‌وزه‌ى ده‌وروب�����ه‌رى تۆکیۆ مه‌ترسى له‌سه‌ره .ئه‌ندازیارانى بوارى ئه‌تۆمى هه‌موو ژه‌ه���راوى ب��ووه .ئ�ه‌م هه‌ستاریه به‌رامبه‌ر به‌روبومى هه‌وڵێکیاندا که پله‌ى گه‌رمى کێڵگه ئه‌تۆمیه‌ک ه ژاپۆنى کاردانه‌وه‌ى خراپى ههبووه له‌سه‌ر ئابورى ئه‌و نزمتر بکه‌نه‌وه یان هیچ نه‌بێت نه‌هێڵن به‌رزتر ببێتهوه و واڵته به‌جۆرێک سۆپه‌رمارکێته‌کان له سه‌رانسه‌رى
واڵتانى ئاسیا به‌رهه‌مى ژاپۆنى نافرۆشن به‌شێوه‌یه‌کى زۆر که‌م نه‌بێت .ئه‌م حاڵهته له خ��ودى بازاڕه‌کانى ژاپۆنیش به‌دى ده‌کرێت .ئه‌وه‌تا به‌ڕێوه‌به‌رى یه‌کێک ل�ه سۆپه‌رمارکێته‌کان ده‌ڵ��ێ��ت ل�ه ژیانمدا هێنده‌ى ئ�ه‌م دوو هه‌فته‌یه سستیم به بازاڕه‌کانى ژاپۆنه‌و‌ه نه‌بینیوه ،خه‌ڵک به‌روبومه ناوخۆییه‌کان ناکڕێت. ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ره ده‌ڵێت «من لۆمه‌ى هاونیشتمانه‌کانم ناکه‌م له‌سه‌ر ئ�ه‌م ک��اره ،چونکه خۆشم به‌روبومى ناوخۆیى ناخۆم». ئه‌گه‌رچى ته‌نها ناوچه‌یه‌کى دیاریکراوى نزیک فۆکۆشیما تووشى ئه‌و پیس بوونه ب��ووه که یازد‌ه جۆر سه‌وزه‌ى لێیه ،له‌گه‌ڵ به‌رووبوومى سپیاییه‌که‌شى پیس ب��ووه ،ب�ه‌اڵم خه‌ڵکى ناوخۆ و دهرهوه به‌گشتى ترسیان ههیه له خواردنى هه‌ر به‌روبومێک .بۆ نموون ه سۆپه‌رمارکێته‌کانى کۆریاى باشور ته‌نانه‌ت فرۆشتنى ماسى ژاپۆنیشیان قه‌ده‌غه کرد (کۆریه‌کان ته‌نانه‌ت ترسیان له خواردنى واڵته‌که‌ى خۆشیان ههیه ،چونک ه دراوسێى ژاپۆنن) چاودێرانى ئابورى و کارگێڕى ئهمه به که‌مته‌رخه‌مى حکومه‌ت ده‌زانن له‌وه‌ى هه‌ڵنه‌ستاو‌ه به باڵوکردنه‌وه‌ى هۆشیارى ته‌واو له‌سه‌ر جۆر و شوێنى ئه‌و به‌روبومه تایبه‌تیانه‌ى که مه‌ترسیدارن. سه‌رچاوه: Aljazeera.com/English
ته‌نیا راستییه‌کان بڵێن به‌سه وه‌دات کورشون
خ���ۆی���ان ده‌رب������ڕی .ب���ه م��ل��ی��ۆن��ان و :ل ه تورکییه‌وه/ ک����ورد ب��ه ج���ۆش و خرۆشێکی ئارام پێنجوێنی گهوره ،پێشوازیان له په‌یامبه‌رانی ئاشتی ک��رد .به ملیۆنان کورد ه��ات��ن �ه م �هی��دان �ه‌ک��ان��ی ن����ه‌ورۆز و داواک��اری��ی �ه‌ک��ان��ی��ان ده‌رب����ڕی. له تورکیا ئه‌و ده‌زگایه‌ی ههمیشه چ��اپ �ه‌م �ه‌ن��ی ت����ورک داخ�����وازی باسی بێ‌الیه‌نی و سه‌ربه‌خۆبوونی ملیۆنان کوردیان نه‌بینی .به‌اڵم خۆی ده‌ک��ات ،چاپه‌مه‌نییه .به‌اڵم ک��ات��ێ��ک دوو ن���ه‌ژادپ���ه‌رس���ت له کاتێک بابه‌تی کورد دێته پێشهوه، رێ��گ��ای هه‌ندێکانه‌وه دێنه سه‌ر ئه‌و تایبه‌تمه‌ندییه به الوه‌ی ده‌نن ش �ه‌ق��ام ،وه‌ک چ��االک��ی گ��هوره و زیاتر له ئایدۆلۆژیای فه‌رمی ن��ی��ش��ان��ی دهدهن .ه��ه‌ره‌دوای��ی��ش، ده‌وڵ������ه‌ت ده‌ب���ن���ه ن���ه‌ژادپ���ه‌رس���ت. ناڕازیبوونی په‌رله‌مانتارانی کورد؛ چ��اپ �ه‌م �ه‌ن��ی ت����ورک ه���ه‌ر ک��ات (ب �ه‌ن��گ��ی ی��ل��دز) و (س �ه‌ب��اح �ه‌ت راستی کورده‌کانی چه‌واشه کردووه ت��ون��ج�ه‌ل)ی��ان وه‌ک دژب �ه‌رای �ه‌ت��ی و شتی پ��ێ��چ�ه‌وان�ه وه‌ک راستی ده‌وڵه‌ت نیشان دا .چه‌ند رۆژ پێش نیشان ده‌دات .هه‌ر چه‌ند (محه‌مه‌د (عایشه گ��ۆک��ک��ان) ،ش���اره‌داری عه‌لی بیراند)ی رۆژنامه‌نووس له نسێبین رووب �ه‌ڕووی لێدان بووه‌وه. گ��ۆش�ه‌ک�هی��دا وه‌ک ئ���ه‌وه‌ی هیچ چاپه‌مه‌نی وه‌ک پارێزه‌ری پۆلیس شتێک ن �ه‌ب��ووه دی��س��ان خه‌ریکی ب��وو ،ق �ه‌ت باسی ئ �هو رووداوه‌ی درۆ ده‌بێته‌وه .مه‌گه‌ر بیراند نه‌بوو نه‌کرد .له رێگه‌ی ئه‌م دووروییه ده‌یگوت «ئێمه تا ئێستا سه‌باره‌ت پۆلیسی تورک ب ه زۆره‌ملێ (به‌نگی یلدز) ،په‌رله‌مانتاری کورد راده‌کێشن فۆتۆDIHA : گ�ه‌ل��ی ک���ورد ج��ارێ��ک��ی ت��ر ب��ووه به کوردان درۆمان نووسیوه». له سااڵنی ()1990دا ده‌ی��ان رۆژنامه‌نووسی له‌به‌ر هێرشى پۆلیس، وه‌ک هێرشی تااڵنکردن شاهیدی بێ‌ره‌وشتی چاپه‌مه‌نی تورک. ن���ی���ش���ان���دا .ک��ات��ێ��ک کورد و مرۆڤی مه‌ده‌نی کوژراون .هه‌ر چه‌ند ئه‌و رووداوه‌ک�����������ه گ�����هوره چی ده‌بێ با ببێت ،گه‌لی کورد گه‌لێکی به ری ه رامب ه ب ه ل �وردان � ک ه کرده‌وانه ،چاپه‌مه‌نی تورکیش هێنده‌ی ئێمه لێ ب��وو و ل�ه زۆرێ���ک ل به‌زه‌ییه و له مرۆڤه‌کان ده‌بوورێ ،نمونه‌ی ئه‌مه‌ش و �����ک � م ه ����� � چ م ه �������� � ئ . ه ئاگاداره ،به‌اڵم رۆژێکیش باسی ئه‌و کوشتنانه‌ی ش��اران��دا ب�ڵاو ب���ووه‌و له به‌رچاوه ،دایکی ک��وردان که له مه‌راسیمی وان ه ئ����� ��ی � ��ت � ��س � ��وی � ڵ ه �� � ه هێرشی نه‌کرد .کاتێکیش باسیان ده‌کرد به شێوه‌یه‌کی ل �ه ئه‌نجامی به‌خاکسپاری جه‌نازه‌ی کوڕی خۆی ده‌ڵێ «با چه‌واشه‌کراو نیشانیان ده‌دا .من له‌و بڕوایه‌دام که وه‌حشیانه‌ی پۆلیسدا، ن��اڕازی��ب��وون��ی��ان نیشان که‌س نه‌کوژرێ ،ئێمه ئاشتیمان ده‌وێت» .ئهمه ی ه نیی ه م ه چاپ و ه � ئ دا زی�����ات�����ر ل�����ه ()10 راستی و مه‌زنی کوردان نیشان ده‌دات .هه‌ر کات ئهمه به ئه‌نقه‌ست ده‌کرا. نزیک ���ت � وش ه ر ه � ب وا بۆ ئ�ه‌وه‌ی مرۆڤ له چه‌مک و هه‌ڵوێستی منداڵی کورد گیانیان چاپه‌مه‌نی تورک بانگه‌وازی ئه‌م دایکانه‌ی بێ چ��اپ �ه‌م �ه‌ن��ی ب���اش ت��ێ��ب��گ��ات ،ت �ه‌ن��ی��ا س �هی��ری ل �ه‌ده‌س��ت��دا .ب �ه رۆژان ده‌ب��وون ،وه‌ک ههڕهشه چه‌واشه‌کاری نیشان دا ،ئه‌و کات بۆ ئاشتی هه‌ڵیانده‌سه‌نگاند. هه‌واڵه‌کانیان سه‌باره‌ت به کوردان بکات به‌سه .به چ��االک��ی ن��اڕازی��ب��وون هه‌نگاویان ناوه و گه‌لی کورد نرخیان پێ دهدهن. ه ب ه رووداو م ه ئ دوای سااڵنه ئه‌و هه‌موو چاالکی مافدار و داواکاری به‌رده‌وامی کرد .به‌اڵم منیش وه‌ک رۆژنامه‌وانێکی بانگی ئه‌ندامانی کورد لی ه گ جار دان ه س سروشتی گه‌لی کورد چه‌واشه‌یان ده‌کرد .نمونه‌ی ئ �هو کاته چاپه‌مه‌نی چاپه‌مه‌نی تورک ده‌ک�ه‌م ئه‌گه‌ر ته‌نیا راستی کان ه قام ه ش ر ه س ه رژان ج����ار ه �هره ب�ه‌رچ��اوی ئ�ه‌م بابهته که ق�ه‌ت له بیری وه‌ک ه��������ه‌ر نیشان بده‌ن ،ئهمه بۆ ئێمه هه‌نگاوێکی ئه‌رێنییه. گه‌لی کورد ناچێت ،رووداوه‌کانی ( )28ئاداری داواک����اری کوردانیان و ب��������ه چ�����االک�����ی تا ئێستا ناحه‌قییان کردووه ،با له‌مه‌وبه‌دوا له‌گه‌ڵ ����ک، � ����ی � ����رات � ����وک � ����م � دی س��اڵ��ی ()2006ه .گ�ه‌ل��ی ک���ورد ل�ه به‌رامبه‌ر چ������ه‌واش������ه ک�������رد و نیشاندانی راستییه‌کان خۆیان ببه‌خشێنن. داواک�������اری س��روش��ت��ی کوشتنی ( )14ک��ورد ن��اڕه‌زای �ه‌ت��ی ده‌رب���ڕی .چ��االک��ی ک��وردان��ی��ان
››
بۆ ئه‌وه‌ی مرۆڤ ل ه چه‌مک و هه‌ڵوێستی چاپه‌مه‌نی تورک باش تێبگات ،ته‌نیا سه‌یری هه‌واڵه‌کانیان سه‌باره‌ت ب ه کوردان بکات به‌سه
نه‌ته‌وه‌ی دیموکراتیک و چه‌مکی ژوورنه‌ته‌وه‌یی ن :هێدی ئه‌حمه‌د به‌شی یه‌که‌م رهنگه دی��ارده‌ی نهتهوه ،یه‌کێک له‌و ده‌سته‌واژانه بێت که له دوو سه‌ده‌ی دواییدا زیاترین گفتوگۆی له‌سه‌ر کراوه .ئه‌گه‌ر هێنده ناسیۆنالیزمیش نه‌بێت، ده‌توانین بڵێین که که‌متر ل���ه‌وه‌ش مێشکه‌کانی سه‌رقاڵی خ��ۆی ن �ه‌ک��ردووه .وه‌ه��ا دی���اره ئ �ه‌م باسه له‌مه‌وبه‌دواش ماوه‌یه‌کی درێژ به‌رده‌وام بێ و هه‌موو ئه‌م گفتوگۆان‌ه له چوارچێوه‌ی ته‌وه‌رێکی تایبه‌ت هه‌ڵسه‌نگێنرێت .له‌گه‌ڵ هه‌ڵسه‌نگاندنی دی��ارده‌ی نهتهوه له بواری مێژوویی ،ده‌رکه‌وتنی له‌گه‌ڵ هێڵی کاپیتالیزم و به‌رجه‌سته‌بوونی نهتهوه وه‌ک ده‌رچووی فاکته‌ری ب��ازاڕهوه جه‌ختی له‌سه‌ر کراوهتهوه و ئه‌و فاکته‌ر‌ه ناوبراوانه ،به شێوه‌یه‌کی په‌یاپه‌ی له‌گه‌ڵ یه‌کتر له په‌یوه‌ندیدان .له‌مباره‌یه‌وه ،دیسان ده‌وترێت که دروستبوونی نهتهوه ،له په‌یوه‌سته‌یی و کۆی هه‌مووی ئه‌م فاکتهرانه ده‌رده‌که‌وێت .مارکسیزم ئه‌م بابهته زیاتر قووڵ دهکاتهوه. مرۆڤه‌کان سااڵنێکی درێ��ژ وه‌ه��ا بیریان ده‌ک��ردهوه که گوایه ئاکامی کاپیتالیزم دهگاته نه‌ته‌وه‌بوون. فاکته‌ری بازاڕ له وه‌ها ئه‌ندێشه‌یه‌کدا رۆڵی سه‌ره‌کی ده‌گێڕا .هه‌ڵوه‌شانی فئودالیزم و هاتنه‌کایه‌ی بازاڕه گه‌وره‌کان ،مرۆڤی له به‌ندی ئاغا فئوداله‌کان رزگار کردووه ،په‌یوه‌ندی نوێ له ده‌وری کارگه‌کان و بازاڕ گه‌شه‌ی سه‌ندوو‌ه و له هه‌مووی گرنگتر ،هێزی کاری مرۆڤه‌کان ئازاد ده‌بوو .به شرۆڤه‌یه‌کی راستتر، مرۆڤ له به‌ند و زنجیری به‌گ‌ه فئۆداله‌کان ئازاد ده‌بوو .نووسه‌ر‌ه بورژوازه‌کان له ژێر ناوی «ئازادی ده‌ستکه‌وته‌کان له به‌رده‌مماندان» قیامه‌تیان به‌رپا کرد .به‌اڵم (ره‌عیه‌ت)ی دوێنی ده‌ب��ووه کرێکاری ئه‌مڕۆ .نیقاب و ره‌واڵه‌ت ده‌گۆڕا به‌اڵم له ناوه‌ڕۆکی دی��ارده‌ک �ه‌دا ،گۆڕانکاری نه‌ده‌هات‌ه دی .ره‌عیه‌ت نه‌یده‌توانی به دڵخوازی خۆی ،خاوه‌نه‌که‌ی بگۆڕێ، ب �ه‌اڵم ده‌یتوانی په‌یمانکاره‌که‌ی بگۆڕێت .دوات��ر بێکاری په‌ره‌ی سه‌ند و کێشه‌ی دابین‌کردنی موچه، ئه‌م ته‌رجیحه‌شی بۆ کرێکاره‌که‌ی سنووردار کرد و ئه‌وی زیاتر وابه‌سته‌ی خاوه‌ن کاره‌که‌ی کرد. ب��ازاڕ بۆ کاپیتالیزم فاکته‌رێکی گرنگه .به‌اڵم ئایا ب���ازاڕ س��ن��ووردار‌ه ب�ه کاپیتالیزمه‌وه؟ یاخود پێش ده‌رکه‌وتنی کاپیتالیزمیش ههبووه؟ ده‌توانرێ ته‌نانه‌ت بۆ قۆناغی کمۆناڵی سروشتیش باس له بازاڕ بکرێت .ده‌زانین که بازاڕ له قۆناغه‌کانی زۆر دووری مێژووش ههبووه .بۆیه بازاڕێک که له‌گه‌ڵ کاپیتالیزمدا پێناس‌ه ده‌ک��رێ��ت ،بازاڕێک‌ه که له درێژایی قۆناغه دوور و درێژخایه‌نه‌کان دروست بووه و له بواری ب �ه‌راوردی و هاوئاهه‌نگیش گه‌یشتۆته جۆرێک له ئاوسانی و دروشتی؛ ده‌بێ له‌بیر نه‌کرێت که به‌رهه‌می قۆناغه مێژووییه‌کانه؛ رێک وه‌ک ده‌رک �ه‌وت��ن��ی ن �ه‌ت �هوه و ن �ه‌ت �ه‌وه‌ک��ان .نه‌ته‌وه‌کانیش به‌رهه‌می قۆناغه مێژووییه‌کانن و ئه‌و تایبه‌تمه‌ندییه تایبه‌تیانه‌ی له سه‌ره‌تای مێژوودا بۆته خاوه‌نی ،له ناوه‌ندی خۆیدا به‌خێوی کردووه و گه‌شه‌ی پێداوه. س��ن��ووردارک��ردن��ی ب�ه قۆناغێکی تایبه‌تی مێژوو به‌واتای ره‌تکردنه‌وه‌ی مێژوو دێت. نهتهوه ـ ده‌وڵه‌ت و نه‌ته‌وه‌ی دیموکراتیک
نه‌خۆشی هیچزانینی مێژوو ،پێش هه‌ر که‌سێک، یه‌کێک له تایبه‌تمه‌ندییه‌کانی بورژوازییه؛ بۆیه زۆرێ��ک له دیارده‌کان له پێناو به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانی خۆیان هه‌ڵده‌سه‌نگێنن و چه‌واشه‌ی ده‌ک�ه‌ن .زانایان له‌م باره‌یه‌دا هه‌وڵدانێکی ئاوارت‌ه ده‌ک�ه‌ن .سه‌باره‌ت به فئۆدالیزم وه‌ک کۆمه‌ڵگایه‌کی پێش قۆناغی سه‌رهه‌ڵدانی ن�ه‌ت�هوه و سوسیالیزم ن��او ده‌ب���ه‌ن .له حاڵێکدا فئۆدالیزم ،کۆمه‌ڵگای پێش نهتهوه نیه. پێده‌چێت کۆمه‌ڵگایه‌ک‌ه ک�ه ن �ه‌ت �ه‌وه‌ی زی��ات��ر له هه‌موو قۆناغه‌کانی تر به‌ردار کردبێت .پێناسه‌کردنی کۆمه‌ڵگاکان وه‌ک دیارد‌ه نه‌ته‌وه‌ییه‌کان ،یه‌کێک ل�ه به‌رهه‌مه‌کانی ب�ه ت �ه‌واوه‌ت��ی کاپیتالیستییه. کۆمه‌ڵگاکان خاوه‌ن دیالکتێکی تایبه‌ت به گه‌الن، قه‌بیله ،عه‌شیر‌ه و نه‌ژادن و ئه‌م فاکتهرانه ده‌رچووی کۆمه‌ڵگای چینایه‌تین .له نه‌بوونی کاپیتالیزمیشدا ن �ه‌ت �هوه ده‌ی��ت��وان��ی دروس���ت ب��ێ��ت .ل �ه شێوه‌گرتنی ن �ه‌ت �ه‌وه‌دا ،فاکته‌ر‌ه زم��ان��ی ،کلتووری ،مێژوویی و کۆمه‌اڵیه‌تییه‌کان خ��اوه‌ن ڕۆڵێکی دیارکه‌رترن. نه‌ته‌وه‌کان له پێکهاته کۆمه‌اڵیه‌تی یه‌کسان ،ئازاد و دیموکراتیک ده‌توانێ گه‌ش‌ه بکات. ه�ه‌روه‌ه��ا که ده‌زان��ی��ن ته‌نانه‌ت له س��ه‌ده‌ی ()12 دا شاهیدی شێوه‌گرتنی نه‌ته‌وه‌کانین .ب �ه‌اڵم بۆ بینینی ئه‌وه‌ی که چ که‌سێک له ره‌وتی پێکهاته‌ی نه‌ته‌وه‌یی حاکم ده‌بێت ،ده‌بێ شه‌ش سه‌د‌ه چاوه‌ڕوان بین .نهتهوه و کاپیتالیزم خاوه‌ن په‌یوه‌ندییه‌کی نزیکن به‌اڵم پێویستیان به یه‌کتر ههیه .نهتهوه ده‌توانێ بێ بوونی کاپیتالیزمیش هه‌بێت و پێچه‌وانه‌ی ئه‌مه‌ش راسته .دروستبوونی هه‌ر دوو دیارده‌ک‌ه گرێدراوی هۆکاری جیاوازن .شێوه‌گرتن و ده‌رکه‌وتنی هاوکاتی نهتهوه و کاپیتالیزم له یه‌ک قۆناغی مێژوویی تاقدا به واتای پێش زه‌مینه‌ی ده‌رکه‌وتن ،متمم و مکملی هه‌ر دوو نایه‌ت و له ریشه‌یه‌کی تاق دروست نه‌بوون. نهتهوه له سه‌ر بنه‌ماکانی ئه‌تنیسیته ،کلتوور و زمان شێوه‌ی گرتووه و کاپیتالیزمیش له دیارده‌کانی وه‌ک
بازاڕ که نهتهوه له مه‌یدان ده‌رده‌که‌ن دروست ده‌بێت. بزوتنه‌و‌ه ئه‌تنیکییه‌کان ،ب���ورژوازی بازرگانی و شاره‌کان نه له‌گه‌ڵ دیارنه‌مان له نێوان داواکارییه‌کانی چین‌ه ناوینه‌کان بۆ کێشانی م��وز‌ه نه‌ته‌وه‌ییه‌کان به‌ڵکو له‌گه‌ڵ دروستکردنی ناکۆکی له‌گه‌ڵ ئه‌م فاکتهرانه ،ده‌وڵ�ه‌ت�ه نه‌ته‌وه‌ییه‌کان و کۆمه‌ڵگای کاپیتالیستیان ب�ه شێوه‌یه‌کی زۆر کاریگه‌ر له الپه‌ڕه‌ی مێژوودا تۆمار کرد .له‌گه‌ڵ ره‌چاوکردنی ئه‌م هۆکاره ،کردنه یه‌کی ئه‌م دوو دیارده‌ی‌ه ههڵهیه. به‌اڵم ئه‌م ناکۆکیی‌ه مێژووییه ،دروستبوونی نهتهوه ـ ده‌وڵه‌تی وه‌ک دوایین قۆناغی ده‌وڵ‌هت‌بوون به‌هێز ده‌ک��رد .ئیتر نهتهوه ـ ده‌وڵه‌ته‌کان یه‌ک له دوای یه‌ک ده‌هاتن‌ه ناو الپ �ه‌ڕه‌ی مێژوو .به‌گ و ئاغا زۆره فئۆداله‌کان ئیتر ناچار بوون ،جێگایان به ده‌وڵه‌ته نه‌ته‌وه‌یی‌ه ده‌دا که ژماره‌یان زۆر که‌متر بوو .بورژوازی له ژێر ناوی گه‌ل و به دروشمی «حاکمیه‌ت مافی نه‌ته‌وه‌یه» ده‌ب��وون به فه‌رمانڕه‌وا .ب��ورژوازی خۆی وه‌ک هێزی پێشه‌نگی نهتهوه نیشان ده‌دا .له‌وێ به‌دوا ئه‌و گه‌النه‌ی وا له ناو سنووره‌کانی ده‌وڵه‌تی نه‌ته‌وه‌یی ده‌ژیان ،به بیانوی «پاراستنی به‌رژه‌وه‌ندی نه‌ته‌وه‌یی» له هه‌ر شه‌ڕێکدا له خزمه‌تی بورژوازیدا به‌شداریان ده‌کرد ،خه‌ریکی داگیرکه‌ری بوون و به ناوی پاراستنی «نیشتمانی دایک» له مه‌یدانێکی شه‌ڕه‌و‌ه رایان ده‌کرد بۆ مه‌یدانێکی تر. ل �ه پ��ێ��ن��او ئ �ه‌ن��ج��ام��دان و ب �ه ک���رده‌وه‌ی���ی ک��ردن��ی ئ��ه‌م خ��ااڵن �ه ،ن��اچ��ار پێویستی ب �ه هه‌ڵوێستێکی ئایدیۆلۆژیکی که له ره‌واڵه‌تدا پارێزوانی به‌رژه‌وه‌ندی ه�ه‌م��ووان و له ن��اوه‌ڕۆک��دا به زه‌ره‌ری گه‌له‌کانه، پێویستییه‌کی زۆر هه‌بوو .بۆ دروستکردنی نهتهوه و له ژێر ههڕهشه نیشاندانی ،پێویست بوو باس له دوژمنی ده‌ره‌ک��ی و بوونی که‌سانی غه‌یره‌خودی بکرێت .ئه‌گه‌ر «ئه‌وی تر» چاوی بڕیوه‌ت‌ه خاکی ئێمه ،ده‌بێ له به‌رامبه‌ریدا یه‌ک بگرین و هه‌ر سات بۆ به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی ه�ه‌ڕه‌ش�ه ،به پێشه‌نگایه‌تی بورژوازی ئاماده‌ی بین بجوڵینه‌وه .بۆ دروستکردنی یه‌کگرتنه‌و‌ه و راکێشانی کۆمه‌اڵیه‌تی ،ناتوانرێ دیارده‌یه‌کی باشتر له ناسیۆنالیزم بدۆزرێته‌وه .ئیتر نه‌ته‌وه‌په‌رستی به پاڵپشتی بیانوی به‌هێز ته‌نیا به چوونه ناو کایه‌ی کۆمه‌اڵیه‌تی سنوردار نه‌مایه‌و‌ه و تا رۆژگاری ئێمه‌ش وه‌ک نه‌خۆشییه‌کی به‌کاریگه‌ر و دی��ارک �ه‌ر ل �ه‌گ �ه‌ڵ شکۆیه‌کی گ���هوره ل �ه دڵی گه‌الندا جێگای ده‌گ��رت .کاتێک نه‌ته‌وه‌په‌رستی ئه‌مجۆر‌ه له ئایدیۆلوژیادا به‌کاریگه‌ر بوو ،له په‌نای ئه‌وه‌شدا لیبرالیزم له ئابووری و سیاسه‌ت ،رۆڵێکی هاوشێوه‌یان گرت‌ه ئه‌ستۆ .نه‌ته‌وه‌په‌رستی له دیارده‌ی نهتهوه دروست بووه ،ئه‌و گه‌ل و نه‌ته‌وان‌ه که له ناو سنووره‌کانی واڵتدا ده‌ژیان ،به فه‌رمانڕه‌وایی رازی ده‌بوون .له‌وه‌یک‌ه حاکمیه‌ت ده‌بوو‌ه هی ئه‌وان ،باوه‌ڕیان ده‌کرد و بۆ پارێزگاری ئه‌و حاکمیه‌ته‌ی که به هی خۆیان ده‌زانی په‌ره‌یان به مه‌ده‌نییه‌تگه‌رایی ده‌دا .ئه‌م یه‌کگرتنه‌و‌ه له پێناو هێرش و په‌الماردان په‌ره‌ی پێ
››
ده‌وڵه‌ت و نه‌ته‌وه‌یان هاوواتای یه‌کتر زانیوه. ل ه حاڵێکدا نه‌ته‌وه‌کان، ێ بوونی ده‌وڵه‌تیش ب ده‌توانن به‌رده‌وام بن
ده‌درا .دوژمنی گریمانه‌یی له‌گه‌ڵ دروستبوونی ژم��اره‌ی�ه‌ک دام��وده‌زگ��ا به شێوه‌یه‌کی ب���ه‌رده‌وام و هه‌میشه‌یی له مێشکدا ،زیندوو دهمێنێتهوه. له حاڵێکدا هیچ کاتێک ده‌س �ه‌اڵت ناتوانێ هی نهتهوه بێت .ههمیشه چێنێکی که‌م و که‌مینه‌یه‌کی تایبه‌ت ،بوونهته خاوه‌نی سه‌ره‌کی ده‌س �ه‌اڵت .وه‌ها شتێک هه‌روه‌ها که بۆ نه‌ته‌وه‌کان راسته ،بۆ پێکهاته ئه‌تنیکی و خاندانییه‌کانیش راسته. س �ه‌رم��ای �ه‌داران له‌گه‌ڵ زی��ادب��وون��ی تواناییه‌کانی به‌ده‌زگابووی پێکهاته‌ی ده‌س �ه‌اڵت ،نوێگه‌رایی و خوڵقێنه‌ریان پێ زیاد ده‌که‌ن .ئیتر تاکی وابه‌سته‌بوو ب�ه سیستم ب��ۆ دروس��ت��ک��ردن��ی ده‌س����ه‌اڵت ،ت��اک و کۆمه‌ڵگای وابه‌ست‌ه به ده‌س��ه‌اڵت ده‌خوڵقێنرێ و گه‌شه‌ی پێ ده‌درێت .سیستمێکی وه‌ها دروست ده‌بێ که ته‌نانه‌ت تاکی خاوه‌ن نزمترین پێگه‌ی چینایه‌تی، ت��ووش��ی ده‌س�ه‌اڵت��گ�ه‌رای��ی ده‌ب��ێ��ت .ته‌نانه‌ت ل�ه ناو بنه‌ماڵه‌شدا وه‌ها ره‌وشێک دێته ئ��اراوه .واته وه‌ک سیستمێک خۆی له دڵ و مێشکی کۆمه‌ڵگادا جێگیر ده‌کات .پێکهاته‌ی ده‌سه‌اڵت له‌گه‌ڵ نهتهوه ـ ده‌وڵه‌ته‌کان ده‌گۆڕدرێت به‌اڵم کاراکته‌ری ده‌وڵه‌ت رێ���ک وه‌ک رۆژی ی �ه‌ک �ه‌م��ی ده‌رک��ه‌وت��ن��ی له مێژوودا ،خه‌رێکی پارێزگاری خۆی ده‌بێت .ده‌بێ
ده‌وڵ��ه‌ت له درێ��ژای��ی م��ێ��ژوودا وه‌ک عه‌قڵییه‌ت و ره‌وتێکی به‌ده‌زگابوو هه‌ڵسه‌نگێندرێت .له لێکدانه‌وه‌ی ده‌وڵه‌تدا ده‌بێ دوور له نزیکبوونه‌وه‌ی دیارده‌ناسی شرۆڤ‌ه نه‌کرێت .تێڕوانینێکی وه‌ها که ده‌وڵ�ه‌ت له قۆناغێکی مێژوودا ده‌رکه‌وتووه ،دواتر خراپ بووه و به جێگه‌ی ئ�هوه سیستمێکی نوێ دروس��ت بووه یاخود کاراکته‌ری ده‌وڵه‌ته‌کان له یه‌کتر جیاوازترن، به واتای نزیکبوونه‌وه‌یه‌کی سووکه‌سه‌رانه‌ی‌ه سه‌باره‌ت ب�ه دی���ارد‌ه ده‌وڵ����ه‌ت .ل�ه دۆخێکی وه‌ه���ادا راستی دیارده‌ناسی ده‌وڵه‌ت له ناسینه‌و‌ه دوور دهمێنێتهوه و ئێمه به‌ره‌و روانینێکی ناروون و خه‌یاڵی هان ده‌دات. هه‌ر له‌و رۆژه‌وه‌ک‌ه ده‌وڵه‌ت هاتۆت‌ه ئاراوه ،له شێوه‌ی جۆراوجۆر و زۆردا به‌رباڵو بۆته‌وه ،به‌اڵم نه ته‌نیا ناوه‌ڕۆکی نه‌گۆڕاو‌ه به‌ڵکو مسۆگه‌ر و سه‌قامگیریش بووه .به‌رفراوانی و جۆراوجۆری ده‌وڵه‌تیش ده‌بێ وه‌ک ده‌رکه‌وتنی ره‌نگه‌کان له بنه‌ماڵه‌یه‌ک لێک بدرێته‌وه. رێک وه‌ک لق و شاخ‌ه زۆره‌کانی دره‌ختێک ،به‌اڵم رێشه‌که‌ی هه‌ر وه‌ک خۆی دهمێنێتهوه .ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر شاخه‌کان ببڕدرێنه‌وه ،رێشه‌که‌ی سه‌رله‌نوێ ده‌رووێته‌وه. فۆرمی ده‌وڵه‌ت پاڵ ده‌دات‌ه گوشار و چهوساندنهوه. به واتایه‌کی تر ،فۆرمی بوونی گروپه‌کانی گوشار و چه‌وسێنه‌ره .ه �ه‌روه‌ه��ا گوشار و چهوساندنهوه، بناغه‌یی-ترین الی�ه‌ن��ی دروس��ت-ب��وون��ی ده‌وڵ �ه‌ت �ه. نه ته‌نیا حاکمیه‌تی نه‌ته‌وه‌ی به دواو‌ه نیه به‌ڵکو گوشار و چه‌وساندنه‌وه‌ی چینێکی تایبه‌ت به ناو نهتهوه دهگرێتهوه .ناوه‌ڕۆکه‌که‌ی ،چهوساندنهوه به بنه‌ما وه‌رده‌گرێ و شێوه‌که‌شی به‌و جۆره‌یه .به‌اڵم له ژێر ناوی پارێزگاری له به‌رژه‌وه‌ندی هه‌مووی نهتهوه توانیویه‌تی دروست بێ و ده‌توانێ سااڵنی درێژیش ئهمه بیقبووڵێنێت .ده‌ب��ێ له‌م بابه‌ته‌دا کاریگه‌ری نه‌ته‌وه‌په‌رستی به باشی ببیندرێت. نه‌ته‌وه‌ی دیموکراتیک و ژوورنه‌ته‌وه‌یی
ه��ه‌ر ک��ات دی����ارده‌ی ن �ه‌ت �هوه ه���اووات���ای ده‌وڵ���ه‌ت ه �ه‌ڵ��س �ه‌ن��گ��ێ��ن��دراوه .ن���ه‌ت���ه‌وه‌ی���ان ب��ه دوو ب �ه‌ش��ی؛ دامه‌زرێنه‌رانی ده‌وڵ��ه‌ت و ئ�ه‌وان�هی که ده‌وڵه‌تیان دروست نهکردووه ،دابه‌ش کردووه و پێش گریمانه‌ی بنه‌ڕه‌تی نهتهوه بێ‌ده‌وڵه‌ته‌کانیان وه‌ک دامه‌زراندنی ده‌وڵه‌ت لێک داوه‌ته‌وه .به‌م هۆیهوه ،تێڕوانینێکی وه‌ها گه‌شه‌ی سه‌ندوو‌ه که ئامانجی هه‌موو ئه‌و هه‌وڵدانانه که سه‌ر بناغه‌ی نه‌ته‌وه‌یه ،دامه‌زراندنی ده‌وڵه‌ته. ته‌نانه‌ت له سه‌ر ئه‌رێنی بینینی نه‌ته‌وه‌په‌رستیش به ج��اران جه‌خت کراوهتهوه .ده‌سته‌واژه‌کانی وه‌ک ناسیونالیزمی نهتهوه سه‌رکوت-کراوه‌کان له‌به‌ر ئه‌م هۆیهوه گه‌شه‌ی ک��ردووه .واته ده‌وڵ�ه‌ت و نه‌ته‌وه‌یان هاوواتای یه‌کتر زانیوه .له حاڵێکدا نه‌ته‌وه‌کان ،بێ بوونی ده‌وڵه‌تیش ده‌توانن به‌رده‌وام بن .کورده‌کان له پڕنفوسترین گه‌له‌کانی دونیان .ئه‌گه‌ر نهتهوه له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌تدا هاوواتا بزانین ،ئه‌و کات ده‌بێ کوردان له ریزی نه‌ته‌وه‌کانی دونیا نه‌ژمێردرێن .ئه‌و تێڕوانینه تۆخه‌ی که عه‌قڵییه‌تی ده‌وڵه‌تی وه‌ک جه‌برێکی مێژوویی لێک دهدهن����هوه ،ل�ه‌گ�ه‌ڵ تێڕوانێک به گ���وێ���ره‌ی ش��ێ��وه‌ی زه��ن��ی��ی�ه‌ت��ی خ���ۆی ،ده‌رف �ه‌ت��ی پارێزگاری به‌رژوه‌ندییه‌کانی ده‌ره‌خسێنێت .له‌به‌ر ئه‌م هۆکاره که زۆرینه‌ی نووسه‌رانی بابهته مێژووییه‌کان له چین‌ه سه‌رده‌ست و حاکمه‌کانن ،بۆیه وه‌ها مه‌نتقی عه‌قڵییه‌تی پیالنگێڕ دروس��ت ب��ووه .ده‌ب��ێ له‌گه‌ڵ سه‌ربه‌ستکردنی بیر و شێوه‌ی تێڕوانین ،خۆی له وه‌ها داوانێک بپارێزێ و خه‌ریکی هه‌ڵسه‌نگاندنی ئه‌م بابهته بین. له ن��اوه‌ڕۆک��ی کلتوور‌ه ده‌وڵه‌مه‌نده‌کانی گ�ه‌الن، پێوه‌ست‌سازی مه‌رجی به‌رچاوی نهتهوه به واتای هاندانی ئ��هوه ب���ه‌ره‌و داوی ه��زری��ن و ئ �ه‌م بابهته، سااڵنێکی درێژ سه‌رکه‌وتوو بووه .سازدانی په‌یوه‌ندی و گرێدان له نێوان گه‌الن نه له رێگه‌ی بازاڕ به‌ڵکو زیاتر له رێگه‌ی نرخ‌ه نه‌ته‌وه‌ییه‌کان دروست ده‌بێت. مه‌نتقی ته‌نیا ب���ازاڕی ،زی��ات��ر ل�ه یه‌کگرتنه‌و‌ه و یه‌کێتی ،له‌گه‌ڵ روانینی سوود زیاتر گرێ خواردووه و بوونهته هۆکاری پێکدادان له سه‌ر بازاڕ .بازاڕه و ن�ه‌ت�ه‌وه‌ک��ان��ی س �ه‌رده‌س��ت ده‌رک��ه‌وت��ن و ته‌نانه‌ت هه‌نگاوێکی زیاتر لهمه ده‌نێن و نهتهوه و ن �ه‌ژاده بانتره‌کان هاتن‌ه ئ��اراوه .مرۆڤایه‌تی بووه شاهیدی ده‌سه‌اڵتی توتالیته‌ر و سه‌رده‌مانی پڕ له تاریکی. له حاڵێکدا یه‌کگرتنه‌وه‌ی گه‌الن له سه‌ر بنه‌مای پهیوهندییه کلتوورییه‌کان نه ته‌نیا گه‌النی له یه‌کتر دوور کردۆتهوه به‌ڵکو نزیکی یه‌کدی ده‌کرده‌وه .له‌م دۆخه‌دا ،گه‌الن نه‌ک یه‌کتریان په‌راوێز نه‌ده‌خسته‌وه به‌ڵکو زیاتر له پێناو نزیکی زیاتر به یه‌کدی ،هه‌وڵدانیان ده‌کرد .گه‌الن ده‌وڵه‌مه‌ندی بوونی کلتووریان نه له پێکهاته‌ی ده‌وڵه‌ت به‌ڵکو له دیموکراسییه‌کاندا باشتر ده‌دۆزن���هوه .کلتوور به ته‌نیا راب��ردووی گه‌الن نیه، ن��اوه‌ڕۆک��ی بوونی ئ �ه‌وان دهگرێتهوه و بۆیه کاتی هه‌ڵسه‌نگاندنی ئاماری پێشکه‌وتنی گ�ه‌الن ده‌بێ وه‌ه��ا ت �ه‌وه‌رێ��ک ب�ه بنه‌ما بگرین .هه‌ڵسوکه‌وتی جگه لهمه ،دیارده‌کان له یه‌کتر داده‌ب��ڕێ و دهبێته هۆی ئه‌وه‌ی که رووداو‌ه مێژووییه‌کان نه‌ک وه‌ک ب��ازن�هی په‌یاپه‌ی زنجیرێک ،به‌ڵکو وه‌ک بازنه ناپه‌یوه‌ست‌ه و جیاوازه‌کان لێک ده‌ده‌ینه‌و‌ه که ئه‌مه‌ش به واتای هه‌ڵسه‌نگاندنی دیارده‌کان به پێی خواستی حاکمه‌کانی هه‌ر قۆناغێک ده‌بێت.
تیۆری ساڵی یه‌که‌م ژماره 50 دووشه‌ممه 2711/1/15 - 2011/4/4
11
گۆشه‌یه‌کی تایبهته ،هه‌فتانه ئه‌حالم مه‌نسور ده‌ینوسێت
حکومه‌ت ه ئیفلیجه‌که‌مان مۆران ه خواردی
حکومه‌ت کێیه؟ باوک له قنگی بخۆد یاروو شۆڕشگێڕان داوای چاکسازی ده‌که‌ن ،نازانن ژیر وه‌ژیر ماڵ عاڵه‌م زه‌فت که‌ن و حیا علی که حکومه‌ته‌که‌مان کراسێکه و له‌به‌ر میلله‌ت الصاله درووکه‌ن ،خانه‌قین تاپۆ کریا ،کردنه‌ی کراوه ،کراسێکه که له بناغه‌دا ته‌سکه و بۆ وه‌ن��او خۆیان چه‌ما؟ رۆژی تێد قه‌وره‌گانیش میلله‌ت نابێت له‌به‌ری بکات .چونکه میلله‌ت تاپوو که‌ن ،مردییه‌کانیش تڕبه‌تڕ که‌ن ،ئه‌یانه زۆر گهوره و گه‌وره‌تره له‌و کراسه که نۆکه‌ران مروه‌ت دیرن؟ به سه‌قه‌تی و بچووکی بۆیان دووریوه .کراسێکه هێشتا من به که‌لهوڕی قسه‌م نهکردووه ،ئه‌گه‌ر که له وه‌رزه‌ک��ان��دا له‌به‌ر ناکرێت ،هه‌روه‌ها له ب�ه زم��ان��ی خ��ۆم قسه بکه‌م خ��ۆم ده‌زان���م چی بۆنه‌کاندا .چۆنکه ه�ه‌زار په‌ڵه‌ی له‌سه‌ردایه ،ده‌ڵێم ...کاتی ئه‌و جۆره نووسینه‌شم هاتووه ،وا ژێربه‌ژێر حکومه‌ت ده‌ی �ه‌وێ بیکات به کفن ،خه‌ریکم رۆمانی ئه‌لوه‌نی دوو ده‌نووسم ،ئه‌گینا به‌اڵم شه‌رم له ئه‌سپێکانی دوێنێ ده‌کات ،ئه‌گینا حکومه‌ت با هه‌ر سه‌یری ئاوێنه‌ی خۆی بکات. ده‌مێکه ئه‌و کراسه مۆرانه خواردوویه‌تی ،به خ��ۆ ئ���ه‌م ده‌س���ه‌اڵت���ه ده‌ب���ێ زی��ن��دان��ی ب��ک��رێ، هیچ شێوه‌یه‌کیش ئه‌و مۆرانه‌یه بنه‌بڕ ناکرێت ،یه‌که یه‌که به‌ره‌و دادگا په‌لکێش بکرێن ،ئه‌م میلله‌ت داوای چاکسازی ده‌ک��ات .ب�ه‌رگ -هه‌موو گه‌نجینه و بلۆکه دۆالری��ان له کوێ دوروویه‌کی زیره‌ک له کوێ بهێنین بزانێت چۆن بوو؟ چه‌ند عاره‌بانه له الی مزگه‌وتی گهوره چۆنی پینه‌ی بکات ،نه‌ک لێره‌وه هه‌ر ته‌قه‌ڵی بوه‌ستن ئهوهنده بلۆکی دۆالر دهچێته گیرفانی لێ ب��دات و له‌وێوه ههڵبوهشێتهوه .ئه‌شهه‌دوو فیرعه‌ونه‌کانمان. م���ی���ل���ل���ه‌ت ب���ێ���ک���اره، قاسه‌کانی به‌رپرسه‌کان ده‌س�������������ه‌اڵت س������ه‌ری ت����ۆک����م����ه‌ن ،پ���ۆالی���ن���ن، ناپه‌ڕژێته س �ه‌ر پ��رۆژه ک��ل��ی��ل �ه‌ک��ان��ی��ش��ی��ان ل�ه زۆره‌کانی ،ئهوهنده خوێن گیرفانی سه‌رکرده‌کانه، ل�ه گ��ۆڕه‌پ��ان��ی ئ��ازادی ئیتر جاران توره‌که بوون، ده‌ڕێ���ژرێ ،به قه‌د هه‌ر دیناریان تێدا کۆ کرانه‌وه حیسابی چه‌ند عاره‌بان ه ل ه خڕۆکه‌یه‌ک ده‌سه‌اڵت ئێستا قاسه و پێی ده‌وڵه‌مه‌ند ده‌بێت، ب��ان��ک �ه‌ک��ان��ی ده‌ره‌وه‌ن، یۆرۆ و دۆالری��ان تێدایه ،الی مزگه‌وتی گهوره نه خ��ودا دایمه‌زراندوون و نه سێبه‌ری خ��ودان و ته‌نها بۆ سۆزانییه کانیانن بوه‌ستن ئه‌وه‌ند ه بلۆکی نه خه‌لیفه و شای ئێران (ه����������ارون ال����رش����ی����د)ن و سه‌دام حسێنن ،به‌ڵکو ئه‌گینا خ��ۆ ب �ه‌رده‌س��ت و گیرفانی ه چێت ه د دۆالر خراپتر. حیمایه‌کانیان له سه‌رما س�����ه‌وڵ�����ه‌ک�����ان�����ی�����ان ره‌ق بوونهته ت‌وه.ئ���اگ���ای له فیرعه‌ونه‌کانمان ب�������ه پ�����ێ�����چ�����ه‌وان�����هی م��ی��ل��ل �ه ش�ه‌پ��ۆل�ه‌ک��ان��ی خوێنی ه����ه‌م����وو ش���ت���ێ���ک���ه ،ل�ه گ���ه‌ن���ج���ان ده‌ج���ووڵ���ێ���ن، یه‌که‌م رۆژه‌وه زان��ی که گه‌نجانیش هه‌ر داوای سه‌رکرده‌کانی نۆکه‌رن و نیشتمانیان ده‌مێکه فرۆشتووه ...نه‌ک ته‌نها چاکسازی ده‌ک�ه‌ن ،ئاخر چاکسازیه‌کی چۆن ن��ۆک �ه‌ر ،به‌ڵکو کاسه‌لێس و چڵکاوخۆری چۆنی داوا له ده‌سه‌اڵتیش ده‌که‌ن که مۆرانه به‌ریتانیا و ئه‌مریکان ،ئیتر چاوه‌ڕێی چیان لێ ل�ه بنه هه‌ڵیته‌کاندووه و دام و ده‌زگاکانی پ���ووک���اون���ه‌ت���هوه .ب��ۆ ن��ازان��ی��ن حکومه‌تێکی بکه‌ین؟ ح��ک��وم�ه‌ت�ه‌ک�ه‌م��ان ئ���هو ب��اڵ��ۆن�ه ژه‌ن���گ���اوی و کارتۆنییه و جڵه‌وه‌که‌ی له ده‌ست رۆژئاوادایه، چ��رچ �هی �ه ،ب �ه ه����ه‌زار ن �ه‌ش��ت �ه‌رگ �ه‌ری چ��اک رۆژ دێ داوای قودسی کوردستان ده‌ک �ه‌ن، نابێته‌وه ،چۆنکه له بنه‌ڕه‌ته‌وه وه‌همێک بوو دوای دوو رۆژ په‌شیمان ده‌ب��ن �هوه و قودسی ک��وردس��ت��ان��ی��ش خ��ۆڵ �ه‌ک��اغ �ه‌زی ف���ڕێ دراوه، ئێمه‌ی خۆشباوه‌ڕیان پێ هه‌ڵخه‌ڵه‌تاند. واده‌زان���ن که‌س نازانێت ن�ه‌وت چۆن ده‌ڕوات قووتووی بیره و بیبسی چلووره‌ی فڕێ دراوه، و ب��ه چ �ه‌ن��د و ک��ێ ده‌ی��ک��ڕێ��ت ،وا ده‌زان����ن قودسی کوردستان له کاتی رزگارکردنی تااڵن به‌ڵگه‌نامه‌کانی ن��او ن��اوچ �هی (ال��خ��ض��راء) کرا ،ئه‌م سیناریۆیانه ته‌نها بۆ هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندنی نه‌خوێنراونه‌ته‌وه ،وا ده‌زان��ن سه‌رمایه‌داره‌کانی گه‌له و به‌س. شار ئاگایان له هیچ شتێک نیه ،وا ده‌زانن ،وا له الیه‌کی ت��رهوه ف�ڵان پ��رۆژه هێنده ملیۆن ده‌زانن ،وا ده‌زانن ،به‌اڵم میلله‌ت که ده‌ڕژێته به‌ر دۆالری تێ ده‌چێ کوا؟ رادیۆکان هه‌ر درۆ ده‌رکی سه‌را سه‌رۆک کۆماری عێراق دهچێته ده‌ک���ه‌ن ،په‌یامنێره‌کانی ته‌له‌فزیۆن ه�ه‌ر درۆ ئێران و ئاهه‌نگی نه‌ورۆز ده‌گێڕێ ،وه‌ک بڵێی ده‌که‌ن .گوێیه‌کانمان پڕ بوون له درۆ ،هه‌موو نه بای دیبێ و نه باران و نه ئاگای له (حه‌مه) کااڵیه‌کیش له دهرهوه دێ ،میلله‌ته‌که‌یان کرده ی برسییه و نه له (رزگار)ی ره‌ش و رووته و میلله‌تێکی مشه‌خۆر ،س��ێ چ��وار سیستمی ئابووری تێکه‌ڵی یه‌کتریان کرد ،بازاڕ شلۆق نه له شاره که بێ ئاو و کاره‌بایه. شه‌ش ساڵه مینبه‌رم ههیه ،چ له رۆژنامه‌ی بوو ،خۆشیان ده‌ستیان گرتۆته سه‌ر بازاڕ ،قازانج هاواڵتی و چ له رۆژنامه‌ی چه‌تر هه‌لهه‌له‌ی هه‌ر بۆ گیرفانی دهسهاڵته ،ده‌ی ده‌با به لۆری، مه‌رگم ئه‌کێشا ،هه‌یوه شێڕه‌ی شاییم کرد و ه �ه‌ر ق��ووت��ووی دۆش���اوی ته‌ماته ب��ێ��ت .ده‌ی ئه‌نجامیش ه �ه‌ر هیچ ،ت��ا دێ باڵه‌خانه‌کان ده‌ب��ا به ملیۆن هێلکه روو بکهنه کوردستان، به‌رز و به‌رزتر ده‌بنه‌وه و کۆشک و ته‌الره‌کان ده‌ی با ملیار کیلو خه‌یار بهێنرێته کوردستان، شاره‌کانیان داگیر کردووه ،نه پرۆژه ،نه کارگه ،ب��ۆ زه‌اڵت�����ه .چ��ۆن��ک�ه ک��وردس��ت��ان ج��وت��ی��اری ن�ه ئ��اوه‌دان��ی ،ن�ه گ�ه‌ش��ت��وگ��وزار ،ته‌نانه‌ت بۆ نه‌بوو و نییه ،خاکی کشتوکاڵی نهبووه ،نه نیورۆژ سنووری ئێران دابخرێ ،ساوای کورد له گه‌نمی ههبووه و نه جۆ ،نه س �ه‌وزه‌ی ههبووه برسا ده‌مرێ ،چۆنکه حکومه‌ت شیری خۆماڵی و نه میوه ،ئه‌وڕه‌حمانی قاسملۆ له ک��ورد و دابین ناکات بۆ منداڵ ،چۆنکه کولێره فڕنه‌کان کوردستاندا درۆی کردووه که وتوویه‌تی %80 له دانیشتوانی جوتیار بوون .ده‌سه‌اڵت نایه‌وێ پڕن له (صۆدا). ئه‌ی خێزانی ک��وردی ماڵوێران! ده‌ن��گ به‌زر گوندی کوردی به‌بیر بێته‌وه .فه‌رامۆشی کرد، بکه و بڵێ «هه‌ر بژی بایعی ،هه‌ر بژی نانی دروشمی ده‌سه‌اڵت ئه‌مه‌یه «کورد با بمرێ ... تیری». چش» به‌اڵم ده‌بێ بزانن هێزه چه‌کداره‌کانیان و به مووچه‌یه‌کی «حیز» میلله‌ت هه‌ڵده‌خه‌ڵه‌تێنن ،میلیشیاکانیان و موخابه‌رات و ده‌زگای زانیاری ئه‌وه‌ی نه‌یبێ ،به قه‌رز و قۆڵ شۆفێری ده‌کات ،و دژه‌تیرۆر و هێزه‌کانی تریان هه‌ر دهبنه هۆی ئینجا به‌نزینه‌که‌ی بۆ گ��ران ده‌ک��ات ،نازانێت نه‌مانی ده‌سه‌اڵت. له هه‌ر تاسه‌یه‌ک ته‌نێ جنێوی پیسی شۆفێر وه‌ک سوریا ،وه‌ک تونس ،وه‌ک میسر وه‌ک... ره‌وانه‌ی دایک و باوک و نه‌ژادی حکومه‌ت هێزی وا هه‌ن نازانین کێن ،بۆ خه‌ڵکی له‌ناو ده‌کات. ده‌به‌ن .بۆ ئاژاوه ده‌نێنه‌وه ،ئایا چه‌ند مافیایه‌کی به کورتی؛ تێکه‌ڵن و پێیان نازانین .ئهمانه کێن ،خۆ ئێمه ده‌س �ه‌اڵت ئێستا مۆته‌که‌یه ،له‌زگه‌یه ،چه‌ند هه‌موو هێزه ئاشکرا و نهێنییه‌کان ده‌ناسین .ئه‌ی ده‌زگایه‌کی گه‌نده‌ڵه ،دزی به ئاشکرایی تێدا ئهمانه کێن؟ نازانم... ده‌ک��رێ��ت ،ه �ه‌ر ئ �ه‌وه‌ی �ه ،ئه‌گه‌ر نه‌نکم زیندوو من نازانم ،یه‌ک حکومه‌ت و ملیار ده‌ستی بێته‌وه ،خۆی ده‌یزانی چی ده‌ووت: ههیه و با بزانین!
››
گه‌جنان ساڵی یه‌که‌م ژماره 50 دووشه‌ممه 2711/1/15 - 2011/4/4
12
سه‌رباز‌ه ونه‌کانی چه‌تر ساڵێک تێپه‌ر ده‌بێت ب�����ه‌س�����ه‌ر ده‌رچ������وون������ی هاوژین غه‌ریب ی���ه‌ک���ه‌م���ی���ن ژم�������اره‌ی (چه‌تر)دا ،له ماوه‌ی ئه‌و ساڵه‌دا که رێگامان بڕی زۆر هه‌وراز و سه‌ره‌وژێر هات‌ه رێمان ،به‌اڵم به هاوکاری چه‌ند دۆست و خه‌مخۆرێک لێی تێپه‌ڕبووین .له‌و ساڵه‌دا چه‌ندین هاوڕێ و هاوپیشه‌ی نوێمان ناسی و بینی .زۆر شت ههیه قسه‌ی له‌سه‌ر بکرێت ،به‌اڵم ئه‌وه‌ی ئامانجی ئێمهیه لێره‌دا الیه‌نێکی ئه‌و قسانه‌ی ه که هه‌مانه .ئه‌م ساڵه کارکردن له (چه‌تر)دا وه‌ک ساڵێک پێشمه‌رگایه‌تی وابوو چونک ه ب �ه‌ڕاس��ت��ی خۆبه‌خشین و ماندوبونێکی زۆردرا له پێناوی ده‌رچ��وون��ی رۆژنام‌ه و دوانه‌که‌وتن و ن��وێ ک��اری�ه‌ک .بۆیه ئه‌م شێوه‌ی‌ه به‌هه‌مانشێوه‌ی پێشمه‌رگایه‌تی‌ه ک ه ماندووبونی زۆر ئه‌نجام بده‌یت و چاوه‌ڕوانی پاداشت نه‌بیت. ستافێک ل �ه‌م رۆژن��ام �ه‌دا ک��اری کرد به‌وانه‌شه‌و‌ه که ئێستا ب��ه‌رده‌وام نین تیایدا ههمیشه ماوه‌ی کارکردنی خۆیان تێپه‌ڕاندو‌ه و زیاتر کاریان ک���ردووه به‌بێ وه‌رگرتنی ده‌ستخۆشیه‌کیش ،ئ�ه‌گ�ه‌رچ��ی ئ�ه‌وان�هی هه‌بوون و هه‌شن موچه‌یان ههیه ،به‌اڵم ئه‌و راستی‌ه هه‌م ستافه‌ک‌ه و هه‌م کۆمپانیاش ده‌ی��زان��ێ��ت ک �ه که‌مترین م��وچ �ه ب��ۆ ئه‌و ستافه ههبووه جیاواز له موچه‌ی هه‌موو ده‌زگاکانیتر. ب���ه‌اڵم ک��ارک��ردن ل �ه (چ���ه‌ت���ر)دا هێزی داینێ ،چونکه گونجان و هه‌ڵسوکه‌وتی ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌ران و ستافه‌ک‌ه ج��ی��اواز ب��وو ل ه ده‌زگاکانیتر ه �ه‌ر ئه‌مه‌ش‌ه ب��ووه‌ت�ه خاڵی سه‌رکه‌وتووی .ئه‌وجیاوازی ک��اره‌ی هه‌ی ه له (چه‌تر)دا له‌گه‌ڵ ده‌زگاکانیتر هه‌میش ه ئه‌و رۆژه‌م به‌بیر ده‌هێنێته‌و‌ه که سه‌رنوسه‌ر له‌کاتی ته‌قه‌کردنه‌کانی لقی چوار خۆی ده‌چ����ووه پ��ێ��ش �هوه و داواش����ی ده‌ک����رد ک ه ستافه‌ک‌ه که‌سیان نزیکی ئه‌و سنور‌ه نه‌که‌ون سه‌رنوسه‌ر ئاماده‌بوو خۆی بۆ وێنه‌یه‌ک ب��ک��وژرێ��ت ،ب��ه‌اڵم خوێن ل�ه که‌سێک ل ه ستافه‌که‌ی نه‌یه‌ت .ئه‌م رۆحیه‌ت‌ه ئه‌گه‌ر له هه‌ر ده‌زگایه‌کدا هه‌بێت بێگومان هه‌موو ئه‌وانه‌ی تریش ئاماده‌ن ئه‌وه‌ی ههیانه بیکه‌ن ه قوربانی که به‌شێکی له رووه مادیه‌که‌یه‌تی و به‌شێکیشی ههمیشه بیرکردنه‌وه‌ی‌ه له‌سه‌ر پێشخستنی ک��اره‌ک��ان��ی و به‌شێکیتری کارکردنی جیاواز‌ه له کاره‌کانی خۆیان. (چ �ه‌ت��ر) هه‌تا ئێستا خ��اوه‌ن��ی ک��ارگ��وزار نیه ه���ه‌ر ک���ه‌س ب��ۆ خ���ۆی ک���ارگ���وزار و چێشتلێنه‌ری خۆیه‌تی. ئ �ه‌م رۆحیه‌ت‌ه وای��ک��ردووه ک�ه (چه‌تر) ب���ه‌رده‌وام بێت له ده‌رچ���وون و دوانه‌که‌وتن له کاتی خۆیدا و به‌رده‌وامیش توانیویه‌تی ل��ه رۆژه‌ف�����ی س��ی��اس��ی و ک��ۆم �ه‌اڵی �ه‌ت��ی دوان����ه‌ک����ه‌وێ����ت ئ���ه‌گ���ه‌رچ���ی ک �ه‌م��ت��ری��ن س���ه‌رچ���اوه‌ی زان��ی��اری تایبه‌تی ه �ه‌ب��ووه، ب����ه‌اڵم ب��ه ت���وان���ای رۆژن��ام �ه‌ن��وس �ه‌ک��ان��ی دوانه‌که‌وتووه .له خۆبردوویی ستافه‌که‌شی ل�هو قوربانیانه‌ی داوی�ه‌ت��ی هۆکارێکیتر‌ه بۆ ئ �ه‌وه‌ی له رووه مادیه‌که‌یه‌و‌ه (چه‌تر) بتوانێت درێ���ژ‌ه ب �ه‌ک��اروان �ه‌ک �هی ب���دات و زیانه‌کانی کۆمپانیای هه‌تا ئێستا بینیو‌ه بۆیه کۆمپانیاش به‌و هاوکاری‌ه و هاوکاری دۆستانی تریش توانیویه‌تی که‌لێنێکی مادی پڕبکاته‌وه ،چونکه بینیمان له‌ماوه‌ی ئه‌و ساڵه‌دا که (چه‌تر) ده‌رده‌چێت زۆرێک گۆڤار و رۆژنام‌ه ده‌رچ��وون و نه‌یانتوانی ن �ه ل����ه‌ڕووی ک��ارک��ردن ب �ه کوالێتیه‌کی باش کاربکه‌ن نه له رووی ب��ه‌رده‌وام بوون ب �ه‌رده‌وام بن ،به‌اڵم (چه‌تر) توانیویه‌تی تا ئێستا به‌رده‌وام بێت و کوالێتی کاره‌کانیشی به‌شاهیدی به‌شێکی زۆر له شاره‌زایان ل ه ئاستێکی به‌رزدا بێت .ههرچهنده زۆر جاریش به‌الیه‌ندار له‌قه‌ڵه‌م دراوین و جارێکیش فێڵمان لێکرا بابه‌تێکی (به‌ختیار عه‌لی)ان پێداین به‌ناوێکی ت���رهوه و دوات���ر ه �ه‌ر ئه‌وکه‌س ه ویستی سوکمان بکات ،به‌اڵم به‌هاوکاری چه‌ند براده‌رێک پیالنه‌که‌ی زوو ئاشکرابوو ئێمه‌ش داوای لێبوردنمان کرد .ئه‌م ستافه س���ه‌ره‌ڕای ئ �ه‌وه‌ی ئ�هو قوربانیانه‌شی داوه ههمیشه گروپێکی ون��ب��وون ک�ه دیارنین ل���ه‌رووک���اری رۆژن���ام���ه‌ک���ه‌دا ،ب��ۆی �ه ئ�ه‌م سه‌رباز‌ه ونان‌ه پێویسته له‌م ساڵیاده‌یدا ده‌ست ه ماندووه‌کانیان بگوشرێت.
«ئه‌م شۆڕش ه گه‌نجان به‌ڕێوه‌ى ده‌به‌ن» [ ئا /کارزان تاریق ] گه‌نجانى ش��ارى سلێمانى و شاره‌کانى ده‌وروبه‌رى رۆژانه ب ه گڕوتینه‌وه به‌شدارى خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان�ه‌ک��ان��ى م �هی��دان��ى ئ���ازادى شارى سلێمانى ده‌ک�ه‌ن و ئاماژ ه بۆ ئه‌و ه ده‌ک �ه‌ن بێده‌نگ نابن تا وه‌اڵم��ى داواک��ارى خۆپیشانده‌ران ده‌درێته‌وه ،ئه‌و قسانه‌ش ره‌تده‌که‌نه‌و ه ک ه به‌ناوى گه‌نجانه‌و ه ده‌کرێت که گوایه گه‌نجانى خۆپیشانده‌ر بێکارن و داواکاریان نییه.
ئه‌میر‌ه محه‌مه‌د ،ته‌مه‌ن ( )22ساڵ ،خوێندکارى زانکۆى سلێمانى ،ئاماژه بۆ ئه‌وه‌کات ئێم ه وه‌ک خوێندکارانى زانکۆى سلێمانى هاوهه‌ڵوێستین له‌گه‌ڵ ه�ه‌م��وو خۆپیشانده‌رانى ش��ارى سلێمانى و هه‌موو شاره‌کانى کوردستان ،جه‌ختی ک��ردهوه :ئێم ه وه‌کو خوێندکاران داواکارى تایبه‌تمان ههیه له چوارچێوه‌ى زانکۆ له‌گه‌ڵ داواکاریه‌کانى سه‌راى ئازادى ئاوێته‌ى یه‌کترمان کردوون و له چوارچێوه‌یه‌کى گشتگیردا ئاراسته‌ى ده‌سه‌اڵتمان کردوون .ناوبراو پێشیوای ه ک ه خوێندکارانى زانکۆ و خۆپیشانده‌ران دوانه‌یه‌کى لێک دان�ه‌ب��ڕاون و ل ه ژێر سێبه‌رى ده‌سه‌اڵتێکى نه‌زۆکى ل�ه‌رزۆک��ى پڕ ک�ه‌م و کورتیدا ده‌ژی��ن ک ه ته‌نانه‌ت ناتوانێت وه‌اڵم��ى داواکاریه‌کانى خه‌ڵکى بداته‌وه. قسه‌له‌وه‌شده‌کات چاالکى و به‌شدارى خوێندکارانى زانکۆ هیچ کاریگه‌ریه‌کى خراپى به‌جێنه‌هێشته‌و‌ه ل ه سه‌ر پڕۆسه‌ى خوێندنیان ،وتى :داخستنى زانکۆ به‌ڕوى خوێندکاراندا کاریگه‌رى ههیه له سه‌ر پڕۆسه‌ى خوێندن یان خوێندکار ل ه ( )5محازه‌ر‌ه ( )4محازه‌ر‌ه به شدارى له ئه‌رکه ئه‌خالقى و مرۆییه‌که‌یدا بکات؟ ئازا ئیبراهیم ،خوێندکارى زانکۆى سلێمانى ،هێما بۆ ئه‌وه‌ده‌کات ئێم ه کۆمه‌ڵێک داواکاریمان ههیه، وه‌ک���و خوێندکارانى زان��ک��ۆى سلێمانى ب���ه‌ده‌ر له‌و داواکاریانه‌ى که ل ه مه‌یدانى ئازادیه‌وه بۆ ده‌سه‌اڵت به‌رزده‌کرێنه‌وه ،وتى« :هه‌موو ئه‌و قسان ه ره‌تده‌که‌ینه‌و‌ه ک � ه ئ��ێ��م�هى گ �ه‌ن��ج��ان و خ��وێ��ن��دک��اران خ��ۆم��ان ب ه خۆپیشاندانه‌کاندا هه‌ڵواسیبێت» ،خۆپیشاندانه‌کانى ن��او زان��ک��ۆ ه�ه‌ف��ت�هی�ه‌ک ب��ه‌ر ل � ه ()17ى شوبات ده‌ستى پێکرد له ئه‌نجامى به‌کارهێنانى زمانى زبر ل ه راگه‌یاندنه‌کاندا ،ئێم ه وه‌کو خوێندکارانى به‌شى
گه‌نجان بۆ داواکانیان به ده‌سته‌کانیان ئاماژه بۆ هێمای سه‌رکه‌وتن ده‌که‌ن فۆتۆ:چه‌تر راگه‌یاندن داوامان له ده‌سه‌اڵت و ئۆپۆزسیۆن و هه‌موو الیه‌نه‌کان و ده‌زگاکانى راگه‌یاندن ک��ردوه ک ه ئه‌و ش �هڕه بوه‌ستێنن ،ئ �ه‌وه‌ش ئ �هوه ده‌گه‌یه‌نێت ک ه ئێم ه وه‌کو هه‌موو خوێندکارانى زانکۆى سلێمانى ل ه هه‌موو شته‌کاندا هه‌ڵوێستمان ههبوه ،ئ��ازا ،ته‌مه‌ن ()28 ساڵ ،جهختیکردهوه :ل ه دواى ئه‌و روداوه خوێناویه‌ى ک ه له سلێمانى رویدا هه‌ر مرۆڤێک ئه‌گه‌ر هه‌ست و ویژدانى هه‌بێت ده‌بێت بێت ه سه‌ر شه‌قام و له‌گه‌ڵ داواک���ارى هاواڵتیاندا بێت ،قس ه له‌وه‌شده‌کات ک ه له خۆپیشاندانه‌کاندا چه‌ندین خوێندکارى زانکۆ بریندار ک��راوه که بۆ روماڵکردنى روداوه‌ک��ان وه‌کو روژنامه‌نوس یان خۆپیشانده‌ر رۆش��ت��وون .،هه‌روه‌ها ئه‌وه‌شى وت :ل ه داواکاریه‌کانى ئێمه‌ى خوێندکار ک ه هاوکات ه له‌گه‌ڵ خۆپیشانده‌رانى س�ه‌راى ئازادى بریتین ل ه ده‌ستگیرکردنى ئه‌وکه‌سانه‌ى که بکوژى نۆ شه‌هیده‌که‌ن و ده‌رکردنى هه‌موو رێکخراو‌ه قوتابى و خوێندکاری ه حزبیه‌کانى ن��او زانکۆ له‌ناوبردنى دامه‌زراندن به ته‌سکیه‌ى حزبى. ئازا ،درێژه‌ى پێدا و جهختیکردهوه :ئه‌و داواکاریانه‌ى ل ه س �ه‌راى ئ��ازادى باڵوده‌کرێته‌وه داواک���ارى هه‌موو تاکێکى ک����ورده ،ل �ه‌م��ن��اڵ �هوه ت��ا پ��ی��ر ئێم ه وه‌ک خوێندکارانى زانکۆ نوێنه‌رمان ل ه سه‌راى ئازادى هه‌ی ه
به هاوبه‌شى داواکاریه‌کان باڵوده‌که‌ینه‌وه. محه‌مه‌د ،گه‌نجێکى ترى شارى سلێمانیی ه ئاماژه بۆ ئهوه ده‌کات گه‌نجان له‌گه‌ڵ هه‌موو ئه‌و داواکاریانه‌ن که له مه‌یدانى ئازادیه‌وه به‌رز ده‌کرێنه‌وه ،پێشیوای ه ئه‌و داواکاریانه‌ى به‌رده‌رکى سه‌راى سلێمانى به شێکن ل ه داواکاریه‌کانى گه‌نج ،له‌وه‌شدوا که رۆژان ه چه‌ند گه‌نجێک دێت ه سه‌راى سلێمانى و به‌ناوى گه‌نجانه‌و‌ه قسه‌ده‌کات «ئه‌مه‌ش ئهوه ده‌گه‌یه‌نێت ئه‌م شۆڕش ه گه‌نجان ب�ه‌ڕێ��وه‌ى ده‌ب �ه‌ن و سه‌رکه‌وتنیشى ب ه هۆى هه‌ڵوێستى گه‌نجانه‌وه‌یه« ،محه‌مه‌د جه‌عفه‌ر ،ته‌مه‌ن ( )18س��اڵ ،ئه‌وه‌شى وت :ل ه زۆرب �هى که‌ناڵه‌کانى راگه‌یاندنى دهسهاڵتهوه ده‌بیستین ک ه ئه‌م گه‌نجان ه بێکارن و ته‌نها خۆیان ده‌خه‌ڵه‌تێنن ،به‌اڵم ئاماده‌ین ده‌ست له‌هه‌موو کارێک هه‌ڵگرین و ل ه سه‌رداواکردنى مافه ڕه‌واکانمان سوربین. سۆز ف��ازل ،ته‌مه‌ن ( )26ساڵ ،قسه له‌وه‌ده‌کات ئه‌وه‌نده‌ى گه‌نج دێت ه به‌رده‌رکى سه‌را توێژى تر نایه‌ن، پێشیوایه گه‌نج زیاتر پێویستى ب ه گۆڕانکاریه و داک��ۆک��ى له‌سه‌ر ئاینده‌ى ده‌ک���ات ،وت��ى« :هه‌موو کاره‌کانى م��اڵ �ه‌وه‌م جێهێشتوه و هاتومه‌ت ه ئێر‌ه تا دڵنیابم ک ه ده‌سه‌اڵت هه‌ست ب ه بونى من و چه‌ندین گه‌نجى بێ ئاینده ده‌کات و به‌ده‌م داواکاریه‌کانمانه‌و‌ه
ده‌ێت» ،سۆز ،ئاماژه‌ى بۆ ئه‌وه‌شکرد ئه‌و داواکاریانه‌ى تا ئێستا جێبه‌جێ نهکراوه داواکارى گه‌نجن و پێویست ه جێبه‌جێ بکرێن. هه‌ڤاڵ ئه‌بوبه‌کر ،مامۆستاى زانکۆى سلێمانى، به (چه‌تر)ى راگه‌یاند :ئه‌و گه‌نجانه‌ى ک ه ده‌چن ه س �ه‌راى ئ��ازادى پڕبون و لێیان ده‌ڕژێ ،ئه‌وه‌شى ک ه بۆ گه‌نجان هه‌ڵئه‌به‌سترێت سوکایه‌تی ه ب ه گه‌نجانى ئه‌م واڵت�ه ،له‌به‌ر ئ�ه‌وه‌ى گه‌نجى ئه‌م واڵت� ه گه‌نجى سه‌رده‌مه‌کانى تر نیه ته‌نیا دواى دروشمێک یان که‌سێک یان بارودۆخێک بکه‌وێت ،به‌ڵکو پرسیار و رامان و سه‌رنج و پرۆژه و تێڕوانینى خۆیشى ههیه .ئه‌م مامۆستایه ئه‌وه‌شى وت :هه‌تاوه‌کو ده‌ستورى سیاسى واڵته‌که‌مان چاک نه‌بێت هه‌تا ده‌ستورێک نه‌بێت هه‌موومان ب ه یه‌ک چاو سه‌یربکات و مافمانى تیا پارێزراو بێت تا ده‌سه‌اڵته‌کان ل ه یه‌ک جیا نه‌بن تا هێز و چه‌ک و پ��اره و پێشمه‌رگ ه سه‌ر به ده‌وڵ�ه‌ت نه‌بن ،هه‌تاوه‌کو ده‌خاله‌تى حزب له‌ناو ده‌وڵه‌تدا هه‌بێت هه‌رداواکاریه‌کى تایبه‌تى بکه‌ین به‌هه‌ده‌ر ده‌چێت، بۆیه ئهوه هۆشیارى گه‌نج ه که داواکاری ه بنچینه‌یی ه ریشه‌یی ه گشتگیره‌کانیان خستوه‌ته پێش داواکاری ه تایبه‌تیه‌کانى خۆیانهوه.
دارا ناتق :گه‌نجانی کورد ده‌توانن وه‌ک گه‌نجانی عه‌ره‌ب ،رووبه‌ڕووی رژێمی ئێران بوه‌ستنه‌وه [ دیدارى /گه‌الوێژ مێهفه‌ر ] به هۆى داخراوبوونى سیسته‌مى سیاسى ئێران ودارا ن��ات��ق ،سکرتێرى یه‌کێتى الوان��ى بوونى ده‌سه‌اڵتێکى تۆتالیته‌ر و سه‌د‌ه نێوه‌راست ،له ئێراندا، دیموکراتى کوردستانى ئێران ،له‌م دیداره‌دا رێکخراوه‌که‌مان مافى تێکۆشانى ئ��ازادى له نێوخۆیى ئاماژ ه ب ه په‌روه‌رده‌کردنى بیرى نه‌ته‌وه‌یده‌کات واڵت��دا نییه ،بۆیه له بارودۆخى ئێستادا ئه‌رکى ئێم ه الى رێکخراوه‌که‌یان و پێشیوای ه گه‌نجانى کورد خه‌بات له پێناو مسۆگه‌رکردنى مافه نه‌ته‌وایه‌تیه‌کانمان و ده‌توانن وه‌ک گه‌نجانى ترى عه‌ره‌ب روبه‌روى رزگارکردنى گه‌لى کورد به تایبه‌تى الوانى ئازادیخوازى گه‌له‌که‌مان له ژێر زوڵ��م و زۆرى کۆمارى ئیسالمى رژێمى ئێران بوه‌سته‌نه‌وه. چه‌تر :ئه‌و ئامانجان ه چین ک ه یه‌کێتى الوانى ئێراندایه .ل�هو راستایه‌دا ئێمه بۆ بردنه‌سه‌رى ئاستى دیموکراتى کوردستانى ئێران خه‌باتى بۆده‌کا؟ هۆشیارى سیاسى و نه‌ته‌وه‌یى الوان و په‌روه‌رده‌کردنیان یه‌کێتى الوان رێکخراوێکى دیموکراتى سیاسى کۆمه‌ڵێک بهرنامه و هه‌نگاوى گرنگمان هاویشتووه.چه‌تر :ئێستا ک��ارو چاالکیه‌کانتان ل ه چ و توێژیی‌ه که بۆ پێگه‌یاندن و رێکخستنى الوان ل ه رێگاى خزمه‌ت به ئامانج‌ه نه‌ته‌وه‌یى و دیموکراتیه‌کانى ئاستێکدایه؟ یه‌کێتى الوان وێڕاى گرنگیدان به پرسى سیاسى ونهتهوهى کورد و دابینبوونى مافه‌کانى الوان و وه‌دیهێنانى ئامانجه‌کانیان له کوردستانى ئێران له چوارچێوه‌ى نه‌ته‌وه‌یى گه‌له‌که‌مان له سه‌ر کارو چاالکیه‌کانى خۆى ده‌سه‌اڵتێکى دیموکراتى و فیدراڵ دا خه‌بات له بوارى په‌ره‌پێدان به فه‌رهه‌نگ و کلتوورى کورد و ده‌کات ،و هاوکات هه‌وڵ ده‌دات بۆ پێکهێنانى په‌روه‌رده‌کردنى الوان له رووى زانستى و سیاسى و وه‌رزش... کۆمه‌ڵگایه‌کى دیموکراتى سۆسیالیستى ،هه‌روه‌ها به‌رده‌وام‌ه و به‌خۆشیه‌و‌ه ئێستا رێکخراوه‌که‌مان ل ه له پێناو پێکهێنانى ژیانێکى باشتر بۆ زۆربه‌ى واڵتانى ئه‌وروپا و ئه‌مه‌ریکا و که‌نه‌دا و شاره‌کانى چه‌تر :کاتێک کۆمه‌ڵه‌ى ژیانه‌وه‌ى کورد هه‌موو چین و توێژه‌کانى کۆمه‌ڵگا ب ه هه‌رێمى کوردستان تێکۆشانى به‌رچاوى ههیه. ل ه مه‌هاباد دامه‌زرا ،زۆربه‌ى دامه‌زرێنه‌رانى کوردستان چه‌تر :ئه‌مڕۆ ل ه رۆژه �ه‌اڵت��ى تایبه‌تى الوان. الوان بوون ،ئه‌و کۆمه‌ڵه‌ی ه الوانى زۆربه‌ى چه‌تر :ئێو ه ل ه به‌رنام ه و پ���هی���ڕه‌وى خ��ۆت��ان��دا کۆمه‌ڵێک پرۆژ ه و کارتان هه‌ی ه ک � ه ده‌ت��ان��ه�ه‌وێ ل � ه ک��وردس��ت��ان��دا بۆ الوان����ى ب��ک�ه‌ن، ئ��ای��ا چ �ه‌ن��د ه
توانیوتان ه کاره‌کان بۆ الوان جێ به‌جێ بکه‌ن؟
و یه‌ک له‌وان‌ه الوان بگیرێت و گه‌النى بنده‌ستى ئێران مافى یه‌کسانى له بڕیارات و ئیدراره‌کردنى واڵتدا هه‌بێت، هه‌روه‌ها ئازادى و دیموکراسى و مسۆگه‌ربوونى مافى نه‌ته‌وه‌یى ویست و خواستى سه‌ره‌کى الوانى کوردستانه. چه‌تر :ئایا الوانى رۆژهه‌اڵتى کوردستان ده‌توانن وه‌ک الوانى واڵتانى عه‌ره‌بى رووبه‌روى رژێمى ئێران بووه‌ستنه‌وه؟ بێگومان کوردستان ههمیشه سه‌نگه‌رى خه‌بات وبهربهرهکانێى دژى دهسهاڵته دیکتاتۆره‌کانى حاکم به‌سه‌ر واڵته‌که‌ماندا بووه .سیستهمه مرۆڤکوژه‌کان و یه‌ک له‌وان کۆمارى ئیسالمى به‌درێژایى ده‌سه‌اڵتى نه‌گریسى خۆیى له رێگاى ناوه‌ند و داموده‌زگا سه‌رکوبکه‌ره‌کانى خ��ۆى ههمیشه هه‌وڵى له‌ناوبردن و کپکردنى ده‌نگى ئازادیخوازى الوان��ى واڵته‌که‌مانى داوه ،به‌اڵم هه‌رگیز نهیتوانیوه ئیراده‌ى شۆڕشگێرانه‌ى ئازادیخوازانه‌ى الوانه‌ى واڵته‌که‌مان له‌ناو ببات .بۆیه ده‌بینین که خه‌باتگێرانى مافخوازى ئێران به‌گشتى و الوانى کوردستان به‌تایبه‌تى له‌هه‌ر ج��ۆر‌ه ده‌رفه‌تێکى ره‌خساو بۆ ده‌ربڕینى ده‌نگى ناڕه‌زایه‌تى خۆیان که‌ڵک وه‌رده‌گرن.
به‌پێى ئه‌و ناسین و خوێندنه‌وانه‌ى ک ه ئێو ه بۆ الوانتان ههیه ،ئایا الوان چیان ده‌وێ؟ خوازیارى چین؟
پارچه‌کانى کوردستانى تێدابوو ،ک ه ئه‌م ه یه‌که‌مین پێشه‌نگایه‌تى بوو ک ه الوان کۆبکاته‌وه، ئێو ه ئه‌مڕۆ ناتانه‌وێ بۆ جارێکى و الوانى هه‌ر چوارپارچه‌که‌ى کوردستان ل ه ده‌ورى کۆمه‌ڵێکى سیاسیدا کۆبکه‌نه‌وه؟
الوان��ى ئێران به‌گشتى و کوردستان به تایبهتىخوازیارى رووخانى ده‌سه‌اڵتى نه‌گریس و مرۆڤکوژى کۆمارى ئیسالمى ئێران و هاتن‌ه سه‌رکارى حکومه‌تێکى یه‌کێتى الوان��ى دیموکراتى کوردستانى ئێران،دیموکرات و فیدراڵ که تێیدا رێز له مافه‌کانى مرۆڤ به‌درێژایى ته‌مه‌نى خۆى ههمیشه وه‌ک یه‌کێتییه‌کى بێباک و کارامه ،کارى کردووه و هه‌وڵى داوه له هه‌موو پرۆفایل :سه‌نگه‌ره‌کانى داکۆکیکردن له مان و مه‌وجودیه‌تى دارا ناتق :له‌دایکبوى ساڵى ()1980ى شارى ورمێى نه‌ته‌وه‌که‌ى له هه‌ر چ��وار پارچه‌ى کوردستان خه‌بات بکا .هه‌روه‌ها تێکۆشاو‌ه ه��اوارى مافخوازانه‌ى الوانى رۆژهه‌اڵتى کوردستان .خوێندنى سه‌ره‌تایى و هه‌ر چوارپارچه‌ى کوردستان له رێگاى دیپلۆماسیه‌و‌ه بۆ نێو ناوه‌ند و کۆڕ و کۆمهڵه سیاسى و کلتووریه‌کان ناوه‌ندى و ئاماده‌یى له‌وشاره‌دا ته‌واوکردووه .بگه‌یه‌نێت و ده‌بین‌ه مه‌کۆیه‌ک بۆ کۆکردنه‌وه‌ى الوانى کوردستان له‌هه‌موو شوێنێک ،له داهاتووشدا هه‌روه‌ک ساڵى ( )2006تائێستا سکرتێرى یه‌کێتى الوانى رابردوو ئهمه یه‌کێک له ئامانج و بنچین‌ه سه‌ره‌کیه‌کانى رێکخراوه‌که‌مان ده‌بێت.
دیموکراتى کوردستانى ئێرانه.
تێکدانی کلتوری نه‌ته‌وه‌یی خیانه‌تێکی گه‌وره‌یه ی������ه‌ک������ێ������ک ل���� ه بنه‌ماکانی کۆمه‌ڵگا کلتوره ،ه �ه‌ر نهتهوه و پ���ێ���ک���ه���ات���هی���ه‌ک کلتورێکی تایبه‌تی خۆی ههیه ،رهنگه ب ه ئه‌بوبه‌کر مه‌جید گوێره‌ی قۆناغ گه‌ش ه بکا و بگۆڕێ ،به‌اڵم نه‌وه‌کو تێکبچێت ،ئه‌و گه‌شه‌کردنه له هه‌موو هه‌ل و مه‌رجێکدا چه‌که‌ره ناکا و پێش ناکه‌وێ، زۆر جار ناکۆکی و شه‌ڕ دهکهوێته نێوان دوو پێکهاته‌وه ،ه �ه‌وڵ��ی س �ه‌ره‌ک��ی ه �ه‌ر الیه‌کیان بۆ سه‌پاندنی ده‌س �ه‌اڵت و کلتوری خۆیه‌تی به‌سه‌ر به‌رامبه‌ردا ،ئه‌م ش�هڕه گرانترین شهڕه کاریگه‌ری له‌سه‌ر هه‌موان ده‌کات به شێوه‌یه‌کی سیسته‌ماتیک ،چونکه هه‌موو تاکێک که‌م تا زۆر ئاشنایه‌تی له‌گه‌ڵ کلتوری کۆمه‌ڵگاکه‌ی خۆی ههیه له‌گه‌ڵ روح و ژیانی تێکه‌ڵ بووه
و پێی بهڕێوه ده‌چێت ،کاتێک به‌شێوه‌یه‌کی ئاشکرا روب �ه‌ڕوی هێرش و پ�ه‌الم��اردان ده‌بێت، دهکهوێته ب�ه‌رگ��ری و تێکۆشان ،ب �ه‌اڵم کێش ه ل �ه‌وه‌دای �ه ک�ه به‌شێوه‌یه‌کی نهێنی ئ �ه‌م ش�هڕه بکرێ ،ئ�ه‌وا کاریگه‌ری له ش�ه‌ڕی سه‌ربازی و سیاسی و ئابوری مه‌ترسی زۆرت��ره ،چونک ه بنه‌مای پهیوهندییه کۆمه‌اڵیه‌تیه‌کان زیاتر گ��رێ��دراوه به کلتوری خ��ودی کۆمه‌ڵگاکه‌وه، هێرش بۆ سه‌ر کلتور هێرشه بۆ سه‌ر په‌یوه‌ندی ه کۆمه‌اڵیه‌تیه‌کان ،ره‌ن��گ�ه ب���ه‌ره‌و تێکدانیشی به‌رێت ،تێکدانی پهیوهندییه کۆمه‌اڵیه‌تیه‌کان ه �ه‌روا شتێکی ئاسان نیه ،رهنگه سیسته‌می سیاسی و ئابوری و سه‌ربازی تێکبچێ بتوانرێ به ئاسانی چاک بکرێته‌وه باشتریش بکرێ، زۆر ل�ه پهیوهندییه کۆمه‌اڵیه‌تیه‌کان له‌سه‌ر بنه‌مای خوێن دروس��ت ب��ووه ،له ئه‌نجامی ئه‌م په‌یوه‌ندیانه‌دا هه‌ندێ په‌یمان و داب و نه‌ریت ده‌خوڵقێنێ ،له به‌رنامه‌ی هه‌موو هێزێکدا ک ه هێرش ده‌کاته سه‌ر الیه‌نێکی تر گه‌وره‌ترین هێرش
دوژمنانی ک��ورد زۆر هه‌وڵیان داوه ئه‌و شهڕه دژی کورد بکه‌ن ،به‌اڵم بێ ئه‌نجام بوون. ئێستا پیالنه‌که‌یان گ��ۆڕی��وه ده‌ی���ان���ه‌وه‌ێ ل ه ئێستا پیالنه‌که‌یان هه‌ندێ رێگه‌ی جۆراوجۆره‌وه به خودی مرۆڤی گۆڕیوه ده‌یانه‌وه‌ێ له هه‌ندێ ک��ورد ئه‌نجامی ب��ده‌ن ،به‌تایبه‌تی گه‌نجه‌کان باشترین ن��اوه‌ن��ده بۆ جێگیرکردنی کلتورێکی رێگه‌ی جۆراوجۆره‌وه ت��ر ل �ه ب �ه‌رام��ب �ه‌ر ئ��هو ک��ل��ت��وره ،ی�ه‌ک��ێ��ک ل�هو رێ��گ��ای��ان�ه ب�ه‌ک��اره��ێ��ن��ان��ی ه��ۆڵ�ه‌ک��ان�ه له‌کاتی به خودی مرۆڤی کورد ئاهه‌نگ گێڕانی ک��وڕ و کچاندا بۆ ژیانی ئه‌نجامی بده‌ن ،به‌تایبه‌تی هاوسه‌رگیری ،ئه‌وه‌ی تێبینیم کردووه دوژمنان ئ �هو ه��ۆاڵن �هی��ان ک��ردووه‌ت �ه قوتابخانه ب��ۆ ئه‌و گه‌نجه‌کان باشترین ناوه‌ند ه ئ��ام��ان��ج�ه ب �ه ش��ێ��وه‌ی �ه‌ک��ی سیسته‌ماتیک ب ه بۆ جێگیرکردنی کلتورێکی بهرنامه ئه‌و شهڕه به خودی کوڕان و کچانی کورد ده‌که‌ن ،یه‌کێک له‌و هۆاڵنه له سلێمانی تر له به‌رامبه‌ر ئه‌و کلتوره هۆڵی (ئوسکار) له گه‌ڕه‌کی سه‌رچناره ک ه رۆژان���ه چ�ه‌ن��دی��ن خ��ێ��زان��ی ئ �ه‌م ش���اره ب�ه‌ک��اری بۆ تێکدانی ئه‌و پهیوهندییه کۆمه‌اڵیه‌تیانه‌یه ،ده‌هێنن بۆ ئاهه‌نگ گێڕان ئه‌وانیش توانیویان ه چونکه ئهوه راسته‌وخۆ کاریگه‌ری ده‌کاته سه‌ر به‌ناوی ئاهه‌نگێکی سه‌رده‌میانه‌وه ئه‌و کلتوره پهیوهندییه رێکخستنیه‌کانی و بێهێزی ده‌کات ،بێگانه‌یان به‌سه‌ر خێزانه کورده‌کاندا سه‌پاندووه،
››
بیروڕا ساڵی یه‌که‌م ژماره 50 دووشه‌ممه 2711/1/15 - 2011/4/4
13
ئه‌وانیش زۆر به‌ئاسانی و به بێ چه‌ند و چۆن چوونه‌ته ژێ��ر ئ �هو ب���اره‌وه ،ه �ه‌ر ل�ه مۆسیقا و گۆرانی و هه‌ڵپه‌ڕکێ و رێکخستنیه‌وه هه‌ست ناکه‌ی که ئهمه ئاهه‌نگی مرۆڤێکی کورده، یان وه‌کو کورد هیچ ده‌نگ و ره‌نگ و ده‌ستور و هه‌ڵپه‌ڕکێیه‌کی نه‌بێ ،رهنگه وای لێ بێ جیله‌کانی دوا رۆژ هه‌ر نه‌زانن که کورد هیچ کلتورێکی هه‌بوبێ ،ئایا ئهمه شه‌ڕی مان و نه‌مان نییه؟ به‌که‌م سه‌یر کردنی کلتوری کورد نیه؟ ئایا ئهمه به هه‌ده‌ردانی به‌ها جوانه‌کانی نهتهوه نیه؟ من وه‌اڵمی ئه‌م پرسیارانه بۆ خودی خوێنه‌ر ده‌هێڵمه‌وه.
ێ (هاژ ه سلێمان) ک ه ده‌نگم پ په‌نجه‌م بشک ێ دایت!! شه‌قامه‌کان گۆڕى دیکتاتۆره‌کانن ێ ب��ۆ ( )20س���اڵ ده‌چ � میلله‌ت ک��ه‌م ت��ا زۆر ل ه ه�����ه‌ردوو ح��زب��ى ده‌س���ه‌اڵت حه‌سه‌ن ێ و ل ه ن��اڕازی��ن لێره‌و ل �هو عه‌بدولخالق کۆڕوکۆبونه‌و‌ه و مه‌جلیس و به‌نزینخان‌ه و ناو ئۆتۆمبێل گازنده‌ی خۆیان ده‌گرن له‌م دهسهاڵته و ( )20ساڵ ه به‌رپرسان له‌م هه‌رێم‌ه تیکه‌ى ده‌مى میلله‌ت ده‌خۆن ێ بڵێت به‌رى چاوت که‌سیش ده‌سه‌اڵتى نییه و ناوێر کلى پێوه‌یه! یاخود الى هه‌ر به‌رپرس و له‌هه‌ر جێگایه‌ک ێ له‌چوار چێوه‌ى دیوارى ئه‌و ژووره ره‌خنه‌ى خۆیان گرتب نه‌چۆت‌ه دهرهوه ئه‌مه‌ش وایکردووه له ده‌ره‌وه‌ى ده‌سه‌اڵتى یاسا حکومه‌ت هه‌بێ ،ئ �ه‌وه‌ى ویستى میلله‌ت بووه نه‌یانکردووه ،ئیترئه‌وه‌یان بۆ نهکردووه نازانم؟ گرنگ ئهوهیه خه‌ڵکى ئه‌م نیشتمانه‌یان له خۆیان رازى نهکردووه، ێ نه‌بێت.. ێ ده‌ست وپ جگه له‌هه‌ند له‌م سااڵنه‌ى دوایى و دواى نه‌مانى ده‌سه‌اڵتى به‌عس و بوونى میدیای جیاواز و به‌دواداچوون و ئاشکراکردنى ل�ه الی �ه‌ن حکومه‌تى ن��اوه‌ن��ده‌و‌ه و هاتنى کۆمپانیا بیانیه‌کان بۆ کوردستان و رۆشتنى هه‌زاران تانکه‌رى نه‌وت و ئه‌ودیوکردنى به به‌رچاوى خه‌ڵگى ئه‌م هه‌رێمه‌و‌ه ێ نکۆڵى نهێنیه‌کانیان ئاشکرا بوون و که‌سیش ناتوان لێ بکات ،ئه‌وه‌شى نگۆڵى لێ بکات دیاره ده‌سه‌اڵت
زیره‌ک بووه خۆلى ناهه‌قى کردۆته چاویان و کوێرى ک��ردوون ،هه‌ر ئه‌مانه‌ش واى کرد هه‌ر تاکێکى ئه‌م واڵته په‌ی به‌رن‌ه مه‌سه‌له‌یه‌کى گرنگ ئه‌ویش داهاتى واڵت و پاره‌ى بودجه‌ی ئه‌م خه‌ڵکه‌ی‌ه که ئه‌مڕۆ ئه‌وان له‌سه‌رى شه‌ڕ ده‌که‌ن و به ره‌واى نابینن خه‌ڵکى پێیان ێو بڵێت چهنده و چه‌ندى ماوه و چۆن خه‌رج ده‌کر چه‌ندى بۆ خۆتان هه‌ڵده‌گرن؟ هه‌ر ئه‌مه‌ش واى کرد یه‌کتر تۆمه‌تبار بکه‌ن به‌بردنى بڕ‌ه پاره‌یه‌کى زیاترى ئه‌م میللهته و که‌سه‌کانى ناو حکومه‌ت و حکومه‌ت گه‌ندڵى بکه‌ن و گه‌ند‌ه ڵ ده‌ربچن و نووقمى گه‌نده‌ڵى و تاوانى ئابوورى ده‌ره�ه‌ق به میلله‌ت و واڵت بن له ب�ه‌رام��ب�ه‌ردا په‌رده‌پۆشی بکه‌ن ،ب �ه‌اڵم ک��ار له کار ێ ده‌نگى ناڕه‌زایی ێ زیاتره لێر‌ه و له‌و ترازاوه .بۆ مانگ خه‌ڵکى هێناوه‌ت‌ه سه‌ر جاده ،به‌اڵم که‌سێکى بااڵ ده‌ست ێ ل ه ێ م��ن گ��و ل�ه حکومه‌ت ج��ورئ�ه‌ت ن��اک��ات بڵ ێ سه‌رووى خۆى داواکارى خه‌ڵک ده‌گرم .چونکه ده‌زان ێ به‌سه‌رۆکى ێ و توشی عه‌یب‌ه ده‌ب گوێى لێ ناگر حکومه‌تیشه‌و‌ه له به‌ر ئه‌وه‌ى سه‌رووى ئه‌و حزبه. ێ زۆری��ان له‌سه‌ر وت��ووه من ئه‌مه‌یان زۆر هه‌ڵده‌گر قسه‌ى له‌سه‌ر ناکه‌م ،ئه‌مجاره‌یان رووى ده‌مم له (هاژه سڵێمان) ده‌که‌م ئه‌ندام په‌رله‌مان له‌سه‌ر لیستى عه‌داله‌تى کۆمه‌اڵیه‌تى ،با واى حساب بکه‌ین هه‌موو ئه‌وانه‌ى ن��اڕه‌زان و خۆپیشاندان ده‌ک�ه‌ن ناحاڵین و گێره‌شێونن و ده‌ستى ده‌ره‌کییان له‌پشت‌ه و گۆڕانیش به‌قسه‌ى
واڵتان هه‌ڵسوکه‌وت ده‌کات و ئه‌وانه‌ش به‌ردیان فڕ ێ دا تیرۆرستن .به‌اڵم خه‌ڵک هه‌ق‌ه یا نه؟ کاره‌بامان فووله؟ به‌نزین و گاز و نه‌وت و غاز هه‌موو رۆژێک ههیه؟ هه‌موو نرخه‌کان له‌سایه‌ى ئێوه و به‌شه‌رعیه‌تدان ێ ب��وون�ه‌وه‌ی واى ک��ردووه تراتێن به حکومه‌ت و نو بکات و سه‌رئه‌نجامیش میلله‌ت زه‌ره‌مه‌ند بێت .قۆرخ کردنى بازاڕ و سه‌قه‌تى پرۆژه‌کان و نه‌پرسینه‌و‌ه لێیان ئهمه له چییه‌و‌ه سه‌رى گرتووه له خۆت ده‌پرسم (هاژه) دایک و باوک و برا و خزمانت له‌م حکومهته که تۆ ێ دا رازین؟ یا ته‌نها ده‌ست به‌رزکردنه‌وه‌ت شه‌رعیه‌تت پ به مه‌به‌ستى شه‌رعیه‌تدان به‌م حکومهته و به‌رده‌وام بوونى له پێناو داهاتوو خانه‌نشینه‌که‌ت و عه‌رز‌ه و ئۆتۆمبێل ه ێ دایت و پێش تازه‌که‌ته ،بۆیه ده‌ڵێم حه‌یف ده‌نگم پ ێ که ده‌نگى هه‌موو که‌س به خۆم ده‌ڵێم په‌نچه‌م بشک خۆمم دایه تۆ و چویت‌ه ئه‌و جێگه‌ی‌ه بۆ سوپاسکردنى حکومه‌ته‌که‌ى یه‌کێتى و پارتى سوپاسکردن نه‌ک ل ه پێناو کارى باش ،به‌ڵکو بۆ رازى بوون ،تۆ و حزبه‌که‌ى هه‌ردووکمان هاوپیمان‌ه له‌گه‌ڵیان ،ب�ه‌اڵم نه‌مانبینى ێ هه‌ڵوێست ده‌رببڕن سه‌باره‌ت به‌وه‌ى له به‌غدا و هه‌ند جێگ‌ه هه‌ڵیان کوتای‌ه سه‌ر باره‌گاى حزبی دایک، ئه‌مه‌ش بۆ ئهوه ده‌ڵێم چونکه زۆرم��ان له ده‌میانه‌و‌ه بیست به هه‌ڵوێستن و ئه‌زموونه‌که‌مان ره‌چاو ده‌که‌ن ده‌زانن سیاسه‌ت بکه‌ن.
مه‌به‌ستى ئه‌ردۆغان ل ه سه‌ردانه‌که‌ى بۆ هه‌رێم چى بوو؟ به ئه‌زموون وه‌رگرتن ل���ه دوێ���ن���ێ ده‌ت��وان��ی��ن ل �ه ئ �ه‌م��ڕۆ تێبگه‌ین، عه‌دنان محه‌مه‌دی ب����ه ت��ێ��گ �هی��ش��ت��ن ل� ه ئه‌مڕۆ ده‌توانین پالن و پڕۆگرامێکى ساخله‌م بۆ سه‌رکه‌وتنى به‌یانى دابنێین واتا گه‌ر بمانهه‌وێ به ئامانج‌ه ستراتیژیه‌کانمان بگه‌ین ده‌بێ هیچ کاتێک ئه‌م زنجیره‌ی‌ه پشت گوێ نه‌خین ،چونک ه پشتگوێخستنى یه‌کێک له‌م ئه‌لقان‌ه دهبێته هۆى سه‌رلێشێواوى و شکه‌ست له‌ئامانجدا. ئه‌گه‌ر که‌سێک یا مرۆڤێک یا هه‌ر کیانێکى سیاسى بۆ گه‌یستن به ئامانج و رووداوه‌ک���ان و قۆناغه‌کانى دوێنێ و ره‌وش��ى ئه‌مڕۆ به الیه‌ن ه جیاوازییه‌کانیه‌و‌ه به ئه‌ساس نه‌گرێ به گوێره‌ى واقعییه‌ت تاکتیک پیاد‌ه نه‌کات ئهوه هه‌نگاو هه‌ڵێنان بۆ داهاتوو سه‌قه‌ت ده‌بێت و بوونى یه‌کجاره‌کى له‌م ره‌وشه‌دا مه‌حال ده‌بێت بۆیه وه‌ک خۆم به پێویستى ده‌زانم دوو خوێندنه‌و‌ه و واتا ده‌بینم له سه‌ردانه‌که‌ى ئه‌مجاره‌ى سه‌رۆک وه‌زیرانى تورکیا ئه‌ردۆغان. خوێندنه‌وه‌یه‌کى کورت بۆ قۆناغه‌کانى تریش بکه‌م تاکو به باشى بتوانین له مه‌به‌ستى سه‌ردانه‌که‌ى تێبگه‌ین ،چونکه مێژوه‌که‌مان له الیه‌ک شکه‌شت و ته‌سلیم بوونى تێدایه له الیه‌کى تریش پڕ‌ه ل ه قاره‌مانى و خۆراگرى ،واتا هه‌ردووکیان شان به شانى یه‌کتر حه‌ره‌که‌تیان ک��ردووه له‌م نێوانه‌شدا دوژمن بۆ پاراستن و په‌ره‌پێدانى به‌رژه‌وه‌ندییه‌کان له کوردستان هه‌م هه‌وڵى جۆراوجۆریان داوه هه‌م رێکه‌وتنیان ک��ردووه بۆ سه‌رکه‌وتنى شکه‌شت ب ه سه‌ر قاره‌مانى و خۆراگریدا .ئێستاش که له سه‌ده‌ى بیست و یه‌که‌مدا ده‌ژی��ن پێشکه‌وتنى ته‌کنیک و ته‌کنۆلۆژیا ت�ه‌واو جیهانى کردۆته گوندێکى بچوک که له‌وه‌دا هه‌ر که‌سێک ده‌توانێ ئاگادارى پێشکه‌وتنه‌کان بێت ،به‌اڵم هه‌مان سیاسه‌ت له الیه‌ن داگیرکه‌رانه‌و‌ه گۆڕانکارى به‌سه‌ردا نه‌هاتوو‌ه له ژێر ده‌مامکى جیاوازدا به سه‌ر گه‌ڵ و بزوتنه‌وه‌کاندا په‌یره‌و ده‌ک��رێ��ت .وات��ا چ کاتێک پێویست بێت
سیاسه‌تى نه‌رم ده‌نوێنێت و چ کاتێک پێویست بێت بۆ سیاسه‌نى به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانى ناشرینکردنى مێژوو و سه‌نته‌رى کورد پێویستى به شه‌ڕ بێت شه‌ڕده‌کات و شه‌ڕیش ده‌فرۆشێت سیاسه‌تى خه‌ڵه‌تاندن بهڕێوه ده‌بات. سه‌ردانه‌که‌ى ئه‌ردۆغان له‌و کاته ناسکه‌دا ک ه رۆژه �ه‌اڵت��ى ن��اوه‌ڕاس��ت ل�ه ن��او ش��ۆڕش��ى گ�ه‌اڵن ب�ه‌رام��ب�ه‌ر دیکتاتۆران ده‌کۆڵێت ل�ه الی��ه‌ک و ل�ه الی�ه‌ک��ی��ت��رهوه نزیک ب��وون��ى هه‌ڵبژاردنه‌کان له تورکیا و سه‌رهه‌ڵدانى له راده‌ب����ه‌ده‌رى گه‌لى باکورى کوردستان و هه‌ڵدانى چادرى چاره‌سه‌رى له الیه‌کیتره‌و‌ه و ئاڵۆزى خۆپیشاندانه‌کانى سوریا به‌ڵگه‌ن بۆ ئه‌وه‌ى سه‌ردانه‌که‌ى ئه‌ردۆغان له الیه‌ک و له الیه‌ک له چوارچێوه‌ى ئه‌و سیاسه‌تانه‌ی‌ه که ل ه سه‌ره‌و‌ه باسمان کرد له الیه‌کیتریشه‌و‌ه فریاکه‌وتنى خۆیه‌تى له ناوچه‌ک‌ه وه‌ک ده‌زان���درێ له ساڵى ( )2010پیش ئ �ه‌وه‌ى سه‌رۆکى هه‌رێم سه‌ردانى تورکیا بکات چه‌ند ده‌نگۆیه‌ک له ئ��ارادا بوون یه‌کێک له‌وان‌ه په‌یوه‌ندییه‌کانى ده‌سه‌اڵت باسیان ل ه باشبوونه‌ى په‌یوه‌ندى سیاسى و دیپلۆماسى هه‌رێمى کوردستان و تورکیا ده‌کرد. . 1ده‌ن��گ��ۆى ئ �هوه هه‌بوو س�ه‌ران��ى هه‌رێمى کوردستان له‌گه‌ل تورکیا په‌یوه‌ندییان ههیه و چه‌ند کۆمپانیایه‌کى تورکیا له هه‌رێمى کوردستان کار ده‌که‌ن دواى ئه‌وه‌ش تورکیا بۆ وه‌اڵمدانه‌وه‌ى ئه‌و ده‌نگۆیانه‌ى سه‌ره‌و‌ه بانگهێشتى سه‌رۆکى هه‌رێمى بۆ تورکیا کرد. له کاتى سه‌ردانه‌که‌یدا پێشوازى فه‌رمى لێنه‌کرا هیچ ئااڵیه‌ک که ره‌سمییه‌ت بدات‌ه سه‌ردانه‌که‌ى بوونى نه‌بوو له‌م رێگایه‌و‌ه به تورکیاى راگه‌یاند ئه‌گه‌ر تۆ له دهرهوه له‌گه‌ڵ باکورى عێراق په‌یوه‌ندى له دژى من دروست بکه‌ى ئهوه من بێمنه‌تم و وه‌ک سه‌رۆکى بنه‌ماڵ‌ه پێشوازیت لێده‌که‌م به‌مشێوه‌ی ه ئه‌ردۆغان و سیاسه‌تمه‌ده‌رانی ترى تورکیا توانیان ئه‌و سه‌ردانه‌ى سه‌رۆکى هه‌رێم چه‌ند ئامانجێکى خۆیان بگه‌ێنن له‌الیه‌کى تریشه‌و‌ه به بێ ئه‌وه‌ى ئ��اوڕێ��ک ل �ه راب�����ردوو ب���ده‌ن���هوه خ��وێ��ن��دن �هوه بۆ سیاسه‌ته‌کانى تورکیا بکه‌ن که‌وتن‌ه ئه‌و ته‌ڵه‌یه‌و‌ه
ئه‌م جاره‌شیان هه‌مان شێوه و هه‌مان سیاسه‌ت و ته‌له ،ئه‌مجاره‌ش به هه‌مان شێواز و له ئاستى جیاوازدا ده‌خ��وازن هه‌ندێک ئامانج بپێکن یه‌ک به‌ناوزه‌دکردنى کوردى باشوورى کوردستان و به برا کورده‌کان کردنه‌وه‌ى فڕۆکه‌خانه‌ى نێوده‌وڵه‌تى بۆ مه‌به‌ستى کۆکردنه‌وه‌ى ده‌نگ له هه‌ڵبژادنه‌کانى داهاتوو. په‌یامه‌که‌ى ت��رى س�ه‌ردان�ه‌ک�هى ئه‌مجاره‌ى ب ه سه‌رانى هه‌رێمى کوردستان بڵێن سه‌یرکه‌ن که ل ه باکورى تورکیا په‌که‌ک‌ه به ملیۆنان خۆپیشانده‌ر رێکده‌خات پیرۆزبایه‌کانى رۆژئاواى کوردستان و سوریه‌ش به‌هه‌مان شێوه له ده‌ره‌وه‌ى پشتگیرى کردن بۆ په‌که‌ک‌ه دروشمى تر نه‌بوو. له الیه‌کى تر سه‌یرى هه‌رێمى کوردستان بکه‌ن به‌شێکى ه�هره زۆرى گه‌نج دژى سیاسه‌ته‌کانى هه‌رێمى کوردستان خۆپیشاندان ده‌ک�ه‌ن و ئێستا ئاراسته‌که‌شى دیار نییه شیمانه‌ى زۆریش له ئارادای ه له‌م بوار‌ه بۆشاییه‌کى زۆر هه‌بێت په‌که‌که‌ش ئه‌م بۆشایی‌ه پڕ بکاته‌و‌ه و ئێوه‌ش الواز ده‌بن ،بۆیه ئه‌گه‌ر یارمه‌تى من بده‌ى له الیه‌ن سیاسى و سه‌ربازییه‌و‌ه په‌که‌ک‌ه له‌ناو ببه‌ین و یا الوازى بکه‌ین یا وابکه‌ین کارێک بکه‌ین که له هه‌ڵبژادنه‌کانى باکوو کورد ده‌نگ به (ئاکه‌په) بده‌ن و یارمه‌تى ئێوه ده‌ده‌ین له هه‌ر دوو پارچه‌که‌ى هه‌رێمى کوردستان و رێکخستنى خۆتان به‌هێز بکه‌ن و کێشه‌کانى ئێره‌ش چاره‌سه‌ر بکه‌ن. ناو نه‌هێنانى بارزانى وه‌ک سه‌رۆکى هه‌رێم و له جیاتى به‌کارهێنانى ده‌سته‌واژه‌ى براکورده‌کانم ناونه‌هێنانى هه‌رێمى کوردستان به ناوى ئه‌م هه‌رێم ه جوانه که چه‌ندجار دووباره‌ى کردهوه به‌م سیاسه‌ته‌ش به هه‌موو که‌سێکى راگه‌یاند ههرچهنده په‌یوه‌ندى بازرگانى نێوانیان بگات‌ه ئاستێکى ههره به‌رزیش، ب��ه‌اڵم دی��س��ان وش��هى ک��وردس��ت��ان ل�ه فه‌لسه‌فه‌ى سیاسى ئێمه‌دا بوونى نییه. به دیوێکیتر ئه‌و پێشوازیه‌ى که سه‌رۆکى هه‌رێم له ئه‌ردۆغان کردى چه‌ند پرسیارێک له‌خۆ ده‌گرێ له به‌شێک له واڵت گه‌نجان له س�ه‌ر وشه‌ى کوردى وه‌اڵمى خۆپیشانده‌ران به گرتن و کوشتن و
م��ێ��ژووى م��رۆڤ��ای�ه‌ت��ى ئ�ه‌وه‌ن��ده ش�ه‌ڕ و کوشتار و خوێن و نه‌هامه‌تى و کاره‌ساتى ب�ه‌خ��ۆوه دیو‌ه ئارام شه‌مێرانى مه‌حاڵه هیچ نوسه‌رێک بتوانێت له وتارێکدا ئه‌و لێشاوى مرۆڤ قڕ کردنه بخاته‌ڕوو ،نامه‌وێت چه‌رخ به چه‌رخ بتانگێڕمه‌و‌ه ڕووه و قۆناغه به‌راییه‌کانى ئاده‌میزاد ،به‌اڵم ده‌توانم نوسینه‌که‌م چڕ بکه‌مه‌وه تا په‌یامه‌که‌م بگه‌یه‌نم .ئ �ه‌وه‌ى مایه‌ى له‌سه‌ر وه‌ستانه بوونى س �ه‌داى ن��اڕه‌زای��ى و نه‌خێر کردنه بۆ ده‌سه‌اڵت ه دیکتاتۆره‌کانى جیهان هه‌ر له پله یه‌که‌کانیانه‌و‌ه بگره تا دوا پۆستیان له س �ه‌ده‌ى ()21دا که له لوتکه‌ى کۆشکه فیرعه‌ونیه‌کانیانه‌وه وه‌ک م��ێ��روول�ه ل �هو خه‌ڵکه ده‌ڕوان����ن ک �ه ب �ه ده‌نگى ئه‌وان گه‌شتونه‌ته ئه‌و پۆسته یان زۆرجاریش ب ه ساخته و پاشقول گرتن له میلله‌ت و کوده‌تاى سه‌ربازى به‌سه‌ر رکابه‌ره‌کانیاندا چوونه‌ته سه‌ر ک��ورس��ى ده‌س���ه‌اڵت ،ت��ا وه‌چه‌یه‌کیشیان مابێت ڕێ��ب�ه‌رای�ه‌ت��ی��ان ک���ردووه .ل��ێ��رهوه ئ��ی��دى س�ه‌روه‌ت��ى میلله‌ت وه‌ک ت��ۆزى ده‌م ره‌ش�ه‌ب��ا و پوشى ده‌م الف��او سه‌فه‌رى ک��ردووه و ئاوڕێکى ن�ه‌داوه‌ت�هوه، ت��ا ب��ۆی��ان ل���واوه ڤێال و کۆمپانیایان ک��ڕی��وه، ل�ه ه �ه‌ر واڵت��ێ��ک��دا (ب��ی��ره)ی�ه‌ک��ی��ان خ��واردب��ێ��ت�هوه گه‌ڕه‌کێکیان نه‌کڕیبێ نه‌گه‌ڕاونه‌ته‌وه ،تا به‌یانى پشتیان بۆ نه‌شێالبن ئه‌و شهوه نه‌نوستوون ،هه‌ر وه‌ف��د و کونسوڵگه‌رییه‌ک هاتبێت یه‌که‌مجار ئه‌مان گرێبه‌ستیان له‌گه‌ڵ مۆر کردووه و دواى پهیوهندییه مادیه‌کان جا وتوویانه فه‌رموون ئه‌م ه نیشتمانه‌که‌ى ئێمهیه ،هه‌موویان خه‌باتگێڕ بوون و ئێستاش هه‌موویان بازرگانن ،ئه‌وه‌تا بینیمان چ��ۆن م��وب��اره‌ک ته‌خشان و په‌خشانی ب��وو له‌و ک��ۆت��ای��ی�هى ت�ه‌م�ه‌ن��ی�هوه ک �ه م��اب��ووى ،بینیمان شێره‌که‌ى عێراق چۆن گوریسیان خسته گه‌ردنى، ل��ه ئ��ێ��ران��دا چ���ۆن ب����ه‌ره‌ى ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن وه‌ک باڵنده‌یه‌ک ک��راوه‌ت �ه ق�ه‌ف�ه‌س�هوه ،ل�ه تورکیادا چ��ۆن پ��رس��ى س��ی��اس��ى ک���ورد گ��ی��رۆده ب���ووه ،با ب���ارودۆخ���ى زۆرێ���ک ل �ه واڵت��ان��ى رۆژه �ه‌اڵت��ى ناوین به تایبه‌تیتر بوه‌ستێت ،کێ فه‌له‌ستینى له‌بیره؟ کێ برسیه‌کانى ئه‌فریقاى له‌بیره؟ کێ ماڵوێرانیه‌کانى هایتى له‌بیره؟ کێ نازێ ده‌دات به مناڵى ئه‌نفال کراوێک؟ کێ هه‌ڵه‌بجه‌ییه‌کى ت �ه‌ن��گ �ه‌ن �ه‌ف �ه‌س رزگ����ار ده‌ک����ات؟ ک��ێ خێمه‌ى روخاوى (قه‌ندیل)ییه‌ک راست دهکاتهوه؟ کێ ده‌ڵ��ێ بۆچى ک��ورده‌ک��ان به ب�ه‌رچ��اوى جیهانه‌و‌ه له سێداره ده‌درێ��ن؟ کێ ده‌پرسێته‌وه له‌و هه‌موو که‌لله ک �ه‌وت��ووه‌ى کۆاڵنه‌کانى ب �ه‌غ��داد؟ کێ خه‌مى کورده‌کانى ئامه‌د و قامیشلى یه‌تى؟ کێ هۆڵۆکۆست و هێرۆشیما و ناکازاکى له‌بیره؟ ک��ێ ب���وون ئ �ه‌م��ان �هی��ان چ��ێ��ک��رد! م �ه‌گ �ه‌ر ه�ه‌ر دیکتاتۆره‌کان نه‌بوون.
هه‌نوکه‌ش زۆرێ��ک ل�ه شه‌قامه‌کانى دونیا ژاوه‌ی���ان دێ��ت له خۆپیشانده‌ران ،له قریشکه و هاوار ،له گه‌نجى گیرفان خاڵى و بێ ئاینده ،ل ه داواى مافى ئه‌و منااڵنه‌ى سواڵکه‌ر و ده‌ستگێڕ و بۆیاخچین ،له پیرى جگه‌ر سوتاو ،له خێزانى ک��ۆس��ت ک �ه‌وت��وو ،ل�ه ب��رس��ى و بێناز و ره‌ش و رووت ،له داواک��ارى بۆ چاکسازى و ناڵه‌ى ناخ دژى گه‌نده‌ڵکاران و خوێنڕێژان و مشه‌خۆران ،له دروشم بۆ ئازادى و دیموکراسى و کۆتایى هێنان ب�ه حوکمى ج �ه‌ل�لادان ،ئ�ه‌وه‌ت��ان��ێ شه‌قامه‌کان بوونهته گۆڕى دیکتاتۆره‌کان ،بوونهته شوێنى ک�ه‌رن�ه‌ڤ��اڵ��ى میلله‌تانى م �ه‌زڵ��وم ،رۆژگ��ارێ��ک ئه‌و شه‌قامانه شوێنى ئه‌تک کردنى حورمه‌تى ئاده‌مییه‌کان بوو ،شوێنى نمایشى سوپا و هێزى زه‌به‌الحه‌کان بوو ،شوێنى ههڕهشه و گوڕه‌شه و په‌نجه راوه‌شاندن بوو له دراوسێ و هاونیشتمانیان و جیهان ،شه‌قامه‌کان ده‌مانێک پڕ ده‌ب��وون ب ه جۆره‌کانى چه‌ک و به‌رگى سه‌ربازى و وه‌ک (هیتله‌ر) قاتوقڕکارێک ده‌ستى ده‌گرت و ده‌بوو به تۆپزى میلله‌ت بچوبایه‌ته ژێر سێبه‌رى ئه‌و دهسته ئاسنینه ،ئێستاش ئه‌و جۆره ده‌ستانه وه‌ک فه‌رش راخراون له الیه‌ن زوڵمکارانه‌وه و میلله‌ت به‌سه‌ریدا هه‌نگاو ده‌نێت ،ئێستاش له‌به‌ر باراندا ئه‌و شه‌قامانه بوونهته شوێنى حه‌وانه‌وه ،له‌به‌ر ئاگرى مقه‌بادا بوونهته هاوینه‌هه‌وارى ئازادى و دادپه‌روه‌رى. ئ���هو س���ه‌رب���ازان���هى ف��ی��ش�ه‌ک��ی��ان ده‌ن���ا ب �ه ه��او ن��ی��ش��ت��م��ان��ی�ه‌ک��ان��ى خ��ۆی��ان��هوه ف��ێ��ر ب����وون گ��وڵ بگۆڕنه‌وه ،تێگه‌شتن سه‌رده‌م سه‌رده‌مى شۆڕشى داهێنان و ژی��ان ک��ردن و هاوسه‌نگى ئابورى و کۆمه‌اڵیه‌تیه ،سه‌رده‌مى مل نه‌وى کردن و کاس ه لێسى و ملکه‌چى و چه‌وسانه‌وه و پوکانه‌وه نیه، ئیتر که‌س ناتوانێت به خێسه کردن حوکم بکات‌و که‌سیش نه‌وێرێت بڵێت سه‌ر چاوتان برۆیه ،ده‌بێت هه‌موو ئه‌و ئیمپراتۆرانه‌ى به‌ناو خوێنى خه‌ڵکدا س�ه‌وڵ��ى ب�ه‌ل�ه‌م ده‌ئ���اژون تێبفکرێن ئیتر س �ه‌ده‌ى ( )21سه‌ده‌ى هه‌ڵهاتنى خۆرێکى پێچه‌وانه‌یه بۆ ئ�ه‌وان ،س�ه‌ده‌ى هه‌ڵهاتنى ه �ه‌زاران خۆره له هه‌ر خاکێکه‌وه که زوڵمه‌تى ئه‌وان خامۆشى کردووه و ش �ه‌م شه‌مه کوێره‌کانى ئ��ه‌وان پیاسه‌ى تێدا ده‌ک �ه‌ن .گه‌لۆ چه‌ند ج��وان ده‌ب��وو سه‌رکرده‌کان له کاتى مردنیاندا هه‌موو میلله‌ت ق��وڕى بۆ بپێوانایه ،ه�ه‌م��وو ماڵێ پ�ه‌ڕۆی�ه‌ک��ى ره‌ش��ى بۆ هه‌ڵبکردنایه ،چه‌ند شوره‌یشه به مانى خۆیان مه‌رگى خۆیان ده‌بینن ،ده‌ڕوان��ن چۆن له کاتى مه‌رگى خۆیاندا خه‌ڵک گوڵ و شرینى دێنێت ه س�ه‌ر شه‌قامه‌کان ،هه‌موو ماڵێک په‌ڕۆیه‌کى س��وورى هه‌ڵکردووه ،ده فه‌رموون ئه‌ى ئه‌وانه‌ى هه‌موو دارایى میلله‌تتان له کۆڵ گرتووه بچن هه‌رچى بانکى دونیا ههیه هه‌مووى پڕ بکه‌ن بۆ خۆتان و دار و ده‌سته‌کانتان ،وه‌لێ چ فایده‌ى ههیه مێژووى مرۆڤایه‌تى هێڵێکى ره‌شى به‌سه‌ردا هێناون و ئاینده‌ش نیشانه‌یه‌کى پرسیارى سوورى له‌به‌رده‌مدا داناون.
ئه‌شکه‌نج‌ه سیاسه‌تمه‌دارانى کورد و ئیراده‌ى گه‌ل بنپێ بکرێ و زیندانى بکرێ به هه‌موو شێوه‌یه‌ک رێگاى ئاسته‌نگى بۆ چوونه په‌رله‌مانیان بۆ دروست بکرێ ئایا چاوه‌ڕوانى چى له سه‌رۆک وه‌زیران ده‌کرێت تا بۆ باشورى کوردستان بیکات. ئایا به‌رپرسیارى سه‌ره‌کى ده‌یان گۆڕى به‌کۆمه‌ڵ ک �ه گه‌نجانى ک����وردى ت��ێ��دای�ه چ ج��ورئ �ه‌ت و ئازایه‌تییه‌که ،هه‌رێم به ئازایه‌تى وه‌ریبگرێت. ئایا گه‌ر له هه‌رێم خوێن له لوتى تورکمانێک بهاتبا و س �ه‌رۆک س�ه‌ردان��ى تورکیاى بکردبا، ره‌ج���ه‌ب ته‌یب ئ �ه‌ردۆغ��ان و هه‌ندێک رۆشنبیر هه‌مان هه‌ڵوێستى سه‌رۆکى هه‌رێمى ده‌بوو. له‌م سه‌ردانه‌شدا ئه‌و به‌ڵێن‌ه دووران �ه که سااڵن ه
پێش کاتى هه‌ڵبژادن که له ئامه‌د بۆ کۆکردنه‌وه‌ى ده‌نگ به گه‌لى کوردى ده‌دا ئهوه کاتێک ده‌زانێت له ئامه‌د ده‌مامکه‌که‌ى کهوتووه و رووى راسته‌قینه‌ى ئاشکرا بوو که‌س بڕواى پێناکات ،بۆیه مه‌جبوور بوو له هه‌ولێر هه‌مان وش‌ه بریقه‌داره‌کانى دووباره بکاته‌و‌ه و بتوانێ له رێگه‌ى هه‌ولێره‌و‌ه ئامه‌د بخه‌ڵه‌تێنێ ل ه کۆتاییدا ده‌مهه‌وێ بڵێم سه‌رانى باشورى کوردستان ئه‌بێ به پته‌وکردنى رۆحى یه‌کێتى نه‌ته‌وه‌یى و وه‌اڵمدانه‌وه‌ى داخ��وازى خۆپیشانده‌ران وه‌اڵمى ئه‌و پیالنه‌ى حکومه‌تى تورکیا و ئه‌ردۆغان بدهنهوه و چیتر رێگا نه‌ده‌ن تورکیا ره‌وشى کورد چ له باکور و چ له باشوور له رێگه‌ى ئهوانهوه بۆ به‌رژه‌وه‌ندى خۆى به‌کار بێنێت.
بیروڕا ساڵی یه‌که‌م ژماره 50 دووشه‌ممه 2711/1/15 - 2011/4/4
14
م�������اوه‌ى زی����ات����ر ل� ه م����ان����گ و ن��ی��وێ��ک � ه خ�����ۆپ�����ی�����ش�����ان�����دان و ک��ۆب��ون �ه‌وه‌ى ن��اڕه‌زای��ى سۆران حسێن چ������ه‌ن������دی������ن ش�������ارى س�����ه‌ر ب����ه پ���ارێ���زگ���اى سلێمانى گرتوه‌ته‌وه و تائێستاش خۆپیشانده‌ران مه‌یدانه‌کانیان چ��ۆڵ ن��اک�ه‌ن و ب �ه‌رده‌وام��ن ل ه داواکاریه‌کانیان و ده‌ست هه‌ڵگرتن له‌داواکانیان ب �ه‌ت��ون��دى ره‌ت���ده‌ه‌ن���هوه ..زۆرن ئ �هو ن��وس �ه‌ران �هى هه‌ڵسه‌نگاندنیان بۆ ره‌وشه‌که کردوه و هه‌ریه‌ک و به‌پێى رامانى خۆى سه‌ره‌نجى له‌سه‌ر بابه‌ته‌ک ه
په‌یامێک بۆ خۆپیشانده‌رانى گه‌له‌که‌م داوه .به‌اڵم ئ�ه‌وه‌ى جێگاى داخه ئهوهیه که ل ه ئێستادا راگه‌یاندنه‌کان به‌توندى و بێگوێدان ه ه��ی��چ ه�ه‌س��ت��ێ��ک ب��ه‌رام��ب��ه‌ر ن���ه‌ت���ه‌وه‌ى ک��ورد ب�ه‌رب��ون�ه‌ت�ه ت��ۆم�ه‌ت��ب��ارک��ردن��ى ی �ه‌ک��دى! ئ��ه‌وه‌ش جگه له ناشرین کردنى راگه‌یاندنى ک��وردى و ره‌نگى کورد له دهرهوه سودێکى ئه‌وتۆى نیه!! ئه‌گه‌رچى مافى هه‌ر گه‌لێکه داواى مافه‌ڕه‌وانى بکات و ده‌سه‌اڵتیش گوێى لێبگرێت و جێبه‌جێى ب��ک��ات ،ب���ه‌اڵم پێویستیشه ه��اواڵت��ی��ان داواى چاکسازییه‌کى بنه‌ڕه‌تى بکه‌ن.. راسته له سایه‌ى ئه‌م دوو حزبه ده‌سه‌اڵتداره‌دا ئه‌وه‌ى پێى بڵێیت یه‌کسانى نیه! گه‌نده‌ڵى سنورى ت��ێ��پ�ه‌ڕان��دوه! ح��زب و گه‌نده‌ڵى تێکه‌ڵى خوێنى م��رۆڤ �ه‌ک��ان ب����ون ..ه �ه‌رچ��ى س��ام��ان��ى گشتی ه له‌پێناو حزب و رێکخراوه‌کانیدا سه‌رف ده‌کرێت و هه‌زاره‌ها هاواڵتیشمان ههیه بارى داراییان له‌ژێر سفره‌وه‌یه! من په‌یامێکم ههیه بۆ ئه‌و گه‌نجانه‌ى ک�ه ل�ه م�هی��دان�ه‌ک��ان��ى سلێمانى و ههڵهبجه و
کێشه‌ک ه بێ سه‌رکرده‌ییه هه‌ندێ جار دهگاته ئاستى پیرۆزییه‌کانى س �ه‌رک��ردای �ه‌ت��ى دی��ن و ئ �هو س�ه‌رک��ردان�ه دهکرێنه سیمبولى ی�����ه‌ک�����ێ�����ک�����ه ل��� ه ه �ه‌م��وو ب��واره‌ک��ان��ى ژی����ان ،ب��ۆی �ه ل�ه‌ک��ات��ى ه�������ۆی�������ه‌ک�������ان�������ى رودان����ى ه�ه‌رم�ه‌ت��رس��ى و ئ��اژاوه‌گ��ێ��ڕی��ی�ه‌ک هونه‌ر محه‌مه‌د رێکخستنى هه‌موو هه‌موو داواکارییه‌کان ئاراسته‌ى سهرکرده ک�����ۆم�����ه‌ڵ�����ێ�����ک�����ى ده‌ک���رێ���ت ،س �ه‌رک��رده‌ک��ان��ی��ش ت��وان��اى وه‌اڵم ناڕێکخراو ،هیچ کۆمهڵه که‌سێک به‌بێ دانه‌وه(استجوابه)ى ئه‌وداواکارییانه‌یان نییه، ڕێکخستن ناتوانن به‌ئامانجى دیاریکراوى چونکه ه �ه‌ن��دێ ج��ار ئ �هو ک���اره پ�هی��وه‌ن��دى خ��ۆی��ان ب��گ�ه‌ن ،ه �ه‌ر رێکخستنێکیش به‌بێ به‌لێپرسراوێتى ئهوانهوه نییه ،به‌اڵم خۆیانى سه‌رکردایه‌تى که‌م توانا و بێ به‌ها ده‌بێت تێدا هه‌ڵده‌قورتێنن له‌مه‌شه‌وه ده‌سه‌اڵته‌کانیان له‌گه‌یشتن به‌ئامانجه‌کانى. سه‌رده‌کێشێت بۆ دیکتاتۆرى و له‌داهاتوویه‌کى بێگومان کاتێک ب��اس له‌سه‌رکردایه‌تى نزیکدا ده‌سه‌اڵته‌کانیان ده‌ڕوخێنرێت ،چونک ه ده‌ک�����رێ�����ت م���ه‌ب���ه‌س���ت ت����اک����ه ک �ه‌س��ێ��ک ه �ه‌م��وو الی���ه‌ک ئ �هو راس��ت��ی�ه ده‌زان��ێ��ت ک ه ن���ی���ه ،چ��ون��ک �ه چ �ه‌م��ک��ى س���ه‌رک���ردای���ه‌ت���ى ته‌مه‌نى دیکتاتۆره‌کان کورته ،له‌داماوى و ل���ه‌ڕۆژه���ه‌اڵت���ى ن���اوه‌ڕاس���ت���دا ب�ه‌ش��ێ��وه‌ی�ه‌ک��ى به‌دبه‌ختى دیکتاتۆره‌کانى ئێستا پێشکه‌وتنى ناته‌ندروست به‌کارده‌هێنرێت به‌وه‌ى که تاک ه ت �ه‌ک��ن �ه‌ل��ۆژی��ا ئ���هو ت��ه‌م��ه‌ن��هى زۆرک�����ورت سه‌رکرده‌یه‌ک یه‌کسان کراوه به‌سه‌رکردایه‌تى کردۆتهوه نمونه‌شمان له‌م بواره‌دا واڵتى تونس رهنگه هه‌ندکێجار یه‌کسان کرابێت به‌هه‌موو و میسر و...هتد. کۆمه‌ڵگا له‌به‌رئه‌وه‌ى له‌کاتى دژیه‌ک بوونى راس��ت�ه دیکتاتۆره‌کان ته‌مه‌نیان کورته، ب���ه‌رژه‌وه‌ن���دى ت��اک�ه س �ه‌رک��رده‌ی �ه‌ک له‌گه‌ڵ ب�ه‌اڵم له‌م ناوچانه‌ى رۆژه�ه‌اڵت��ى ناوه‌ڕاست به‌رژه‌وه‌ندى کۆمه‌ڵگادا زۆرکات به‌رژه‌وه‌ندى دیکتاتۆره‌کان دروست ده‌بنه‌وه له‌م پێناوه‌شدا ک��ۆم�ه‌ڵ��ک��ا پ��ش��ت گ��وێ��خ��راوه ،ب �ه یه‌کسان زه‌ره‌رمه‌ندى یه‌که‌م هاواڵتیه چونکه ناکرێت ک���ردن���ى ت��اک �ه س���ه‌رک���رده‌ی���ه‌ک ب �هه �ه‌م��وو به ب�ه‌رده‌وام��ى کۆمه‌ڵگا خه‌ریکى ڕوخانى سه‌رکردایه‌تى ئه‌گه‌ر بێت و ئهمه وه‌کو نمون ه دیکتاتۆر بێت و لهوالشهوه شۆڕشگێڕه‌کانى له‌ناو حزبێکى دیاریکراودا وه‌ربگرین ده‌بێت ه دوێ���ن���ى ،ئ �ه‌م��ڕۆ ب��ب��ن �هوه ب �ه دی��ک��ت��ات��ۆر و هۆى زیانێکى گهوره له‌و حزبه وه‌کو ئه‌وه‌ى دی��س��ان�هوه هاوکێشه‌که وه‌ک��و س��وڕى خوێن حزب ههبووه حه‌لبووه (له‌ناوچووه) به‌هۆى دووباره‌بێته‌وه. به‌رژه‌وه‌ندى تاکه سه‌رکرده‌یه‌ک. ب��ۆی�ه پێویسته س��ه‌رک��رده ده‌س �ه‌اڵت �ه‌ک �هى س����ه‌رک����رده ل����ه‌ڕۆژه����ه‌اڵت����ى ن����اوه‌ڕاس����ت به‌چاوى به‌رپرسیارێتى یاسایى و ئه‌خالقى کارده‌کات به‌پێى بیردۆزى ملمالنێى ده‌ره‌کى ته‌ماشابکات نه‌ک ئیمتیاز و ب�ه‌رژه‌وه‌ن��دى له‌پێناو ته‌بایى ناوخۆ که زۆرج��ار جه‌نگ شه‌خسى. ب��ه‌رپ��ا ده‌ب���ێ���ت ،چ��ون��ک �ه ج �ه‌ن��گ یه‌کێک ه لێره‌وه ده‌گه‌ینه ئه‌و ڕاستییه‌ى که گه‌النى له‌ئامرازه‌کانى ملمالنێ. رۆژه�ه‌اڵت��ى ن��اوه‌ڕاس��ت به‌گشتى چ��االک و ئه‌م پاره‌گرافه بۆ رۆژهه‌اڵتى ناوه‌ڕاست وری��ا و به‌توانان ،ب�ه‌اڵم گرفتى سه‌ره‌کییان به‌گشتى و به‌تایبه‌تى نه‌بوونى سهرکرده بووه ب������ۆ ک�����وردس�����ت�����ان بۆ ئ �ه‌وه‌ى به ئامانجى راس��ت��ه ب��ه ب�ه‌ڵ��گ�هى دیموکراسى بگه‌ن. ئ���ه‌وه‌ى ک �ه زۆرب���هى گ����ه‌ل����ى ک����وردی����ش پێویسته سه‌رکرد س�����ه‌رک�����رده‌ک�����ان�����ى ه یهکێکه له نه‌ته‌وه‌کانى ک���������ورد واڵت�����ان�����ى رۆژه �ه‌اڵت��ى ن��اوه‌ڕاس��ت دراوس���ێ به‌دوژمنى ده‌سه‌اڵته‌که‌ى به چاوى ب��������ۆی��������ه ه�������ه‌م�������ان سه‌ره‌کى کوردستان ت���ای���ب���ه‌ت���م���ه‌ن���دى ئ���هو ن����ه‌ت����ه‌وان����هى ه���هی���ه و ن�����اوده‌ب�����ه‌ن ک �ه‌چ��ى به‌رپرسیارێتى یاسایى ل����هه����ه‌م����ان����ک����ات����دا دیسانه‌وه هه‌مان کێشه‌ى �دی ن���ه‌ب���وون���ى س���ه‌رک���رده‌ى زۆرت��ری��ن پ�هی��وه‌ن� و ئه‌خالقى ته‌ماشا بازرگانى و ئابورى ههیه ،ئه‌گه‌ر تۆزێک و سه‌رمایه به‌ئینسافه‌وه و به‌ده‌ر ل ه گوزاریان بکات نه‌ک ئیمتیاز و ل �ه‌گ �ه‌ڵ��ی��ان��دا ه �هی �ه، ڕوانگه‌ى سۆزدارییه‌وه ئ����������ه‌وه‌ى ج���ێ���گ���هى ب����گ����ه‌ڕێ����ی����ن����هوه ب��ۆ خسى ه ش ندى ه و ه رژ ه ب ئه‌سه‌فه ئ �ه‌وه‌ی �ه ک ه م������ێ������ژوو ده‌ب���ی���ن���ی���ن پ �هی��وه‌ن��دی��ی �ه‌ک��ان��ی��ان ل���ه‌س���ه‌رج���ه‌م ق��ۆن��اغ � ه ل������ه‌س������ه‌ر ئ���اس���ت���ى م��ێ��ژووی �ه‌ک��ان��دا گه‌لى ندى ه یو ه پ ک ه ن ، ه خسی ه په‌یوه‌ندى حزبى و ش ک��ورد تایبه‌تمه‌ندییه‌کانى ن�ه‌ت�ه‌وه‌ی��ى خۆى ڕه‌سمى و حکومى ،بێگومان دروست کردنى پاراستوه و له‌ده‌ست دیکتاتۆر خۆى(نهتهوه)ى دوژم��ن��ى ده‌ره‌ک���ى ل�ه‌الی�ه‌ن س�ه‌رک��رده‌ک��ان�هوه رزگارکردوه و داوییه‌تى به‌ده‌ست کۆمه‌ڵێک ته‌نها له پێناو به‌دیهێنانى ته‌بایى ناوخۆى خه‌ڵکه‌وه که نه‌یانتوانیوه ک��ورد بگه‌یه‌نن ه ح��زب�ه ئ�ه‌م�هی��ان له‌سه‌رئاستى ح��زب��ى ،ب�ه‌اڵم ئامانجى نه‌ته‌وه‌ییه‌کانى خۆى. له‌سه‌رئاستى ده‌رکى بۆکۆکردنه‌وه‌ى جه‌ماوه‌ر‌ه ئ��ای��ا له‌ئێستا ب���ه‌دواش���هوه ک �ه س �ه‌رده‌م��ى له‌ده‌ورى بهرنامه سیاسیه‌که‌ى خۆیان نه‌ک ته‌کنه‌لۆژیا و زانیارییه نه‌ته‌وه‌ى کورد رازی ه له‌پێناو به‌رژه‌وه‌ندى گشتى. له‌سه‌رکرده‌کانى که داهاتووه‌که‌شى وه‌کو هۆکارى ه رکرد ه س له‌ڕۆژهه‌اڵتى ناوه‌ڕاستدا ڕابردوو بێ ده‌وڵه‌ت بێت؟ دواکه‌وتویى و په‌شێوییه چونکه سهرکرده ئه‌م پرسیاره داهاتوو وه‌اڵمى ده‌داته‌وه. ب���ه‌ش���ێ���وه‌ی���ه‌ک خ����ۆى م����وق����ه‌ده‌س ده‌ک����ات
››
ک �ه‌الر و..ه��ت��د داواى مافه‌کانیان ده‌ک �ه‌ن من ده‌ستیان ده‌گوشم و به‌پێشه‌وایان له‌قه‌ڵه‌م ئه‌ده‌م زۆری��ش خۆشحاڵم ب��ه‌وه‌ى گه‌نجانى گه‌له‌که‌م هێنده هۆشیار و چاونه‌ترس بن ئازادانه داواى مافه‌کانیان ب��ک�ه‌ن ..په‌یامه‌که‌م به‌کورتى.. بێگومان هاوده‌نگم له‌گه‌ڵ ئه‌و ده‌نگانه‌ى داواى دادگ��ای��ى ک��ردن��ى ئ �هو ت��اوان��ب��اران�ه ده‌ک���ه‌ن ک ه بێشه‌رمانه ده‌ستیان به‌خوێنى گه‌نجانى گه‌ل ه ئ��ازار چه‌شتوه‌که‌م س��ورک��ردوه ..ئه‌وانه‌ى له‌برى چه‌ند مه‌ترێک شوشه چه‌نده‌ها گه‌نجیان ب ه خوێن جه‌سته‌یان سورکرد.. پاڵپشتم له‌و واڵت��پ�ه‌روه‌ران�هى داواى دادگایى گه‌نده‌ڵکاران و جاش و مشه‌خۆران ده‌کات .به‌اڵم به‌بۆچونى من پێش هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ى حکومه‌ت ک���ه داواى ب���زوت���ن���ه‌وه‌ى گ����ۆڕان و زۆری���ن���هى خۆپیشانده‌رانه پێویسته هه‌موو گ�ه‌ل به‌یه‌ک ده‌نگ هه‌وڵ بده‌ین سیسته‌مێکى ته‌ندروست ب ه به‌شدارى ته‌واوى پارت و چین و توێژه‌کانى گه‌ل
دروست بکه‌ین دور له‌و یاسا و ده‌ستورانه‌ى ئێستا که هه‌موى بۆنى حزبى گه‌نده‌ڵى لێدێت .چونک ه ه�ه‌ر واڵت و هه‌رێمێک خاوه‌نى سیسته‌مێک نه‌بێت ب��ۆ ت���ه‌واوى ده‌س���ه‌اڵت���داران هه‌رگیز ئه‌و گه‌له سه‌رکه‌وتو و یه‌ک ده‌نگ نابێت ..ئێمه‌ى گه‌ل زۆرینه‌مان له ئه‌داى حکومه‌ت و ده‌سه‌اڵت ن���اڕازی���ن ،ب���ه‌اڵم ئ��ای��ا دواى ه �ه‌ڵ��وه‌ش��ان��دن �ه‌وه‌ى ح��ک��وم�ه‌ت ه �ه‌ر که‌سێک بێته س �ه‌ر کورسى ده‌سه‌اڵت ئه‌گه‌ر سیسته‌مێکى له‌به‌رده‌ست نه‌بێت که له‌ناخى گه‌له‌وه دروس��ت کرابێت له‌سه‌ر چ یاسایه‌ک حکوم بکات؟ بێگومان یان ئه‌و یاساو ده‌ستوره‌ى که حزب و ده‌سه‌اڵت بۆ به‌رژه‌وه‌ندى خ��ۆى دای��ن��اوه ی��ان ب �ه فیکر و ئ��ای��دۆل��ۆژی��اى خ��ۆى! خ��ۆ ئ�ه‌گ�ه‌ر ل�هه�ه‌رک��ام ل �ه‌وان �هى س �هرهوه کارکات گومانى تێدانیه گه‌ل پێى ڕازینابێت به سیسته‌مى ئه‌و حزبانه کاربکات یان بیرى خ���ۆى س���ه‌رچ���اوه‌ى ف �ه‌رم��ان �ه‌ک��ان��ى ب��ێ��ت وه‌ک ئ�ه‌وان�هى له ئێستادا بونى ههیه و ئ�ه‌م رۆژه‌ى
خوڵقاندوه ..بۆیه من به‌باشى ده‌زانم له‌ئێستادا ده‌س �ه‌اڵت فشارێکى زۆر له‌سه‌ره و ده‌توانرێت داواى کارى له‌و جۆره‌ى لێبکرێت بۆیه پێویست ه ه �ه‌وڵ��ى دروس��ت��ک��ردن��ى سیسته‌مێکى ئ���ازاد و دیموکراتى بده‌ین بۆ ئه‌وه‌ى هه‌ر که‌سێک له‌سه‌ر کورسى حکومڕأنى دانیشت له‌سه‌ر ئه‌و یاسای ه خزمه‌ت بکات .ئه‌گه به‌پێى یاساکه‌ى گه‌لیش خه‌باتى ن�ه‌ک��رد ئ��هوه پێویسته گ �ه‌ل دادگ��ای��ى ب��ک��ات و ل �ه ده‌س����ه‌اڵت دورى ب��خ��ات �هوه .دواى دروستبونى ئه‌و سیستهمه هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ى ئه‌م حکومهته گه‌نده‌ڵه و هه‌ڵبژاردنى پێش وه‌ختیش کاریگه‌رییکى خراپى نابێت و ده‌توانرێت بوترێت سودیشى لێوه‌رده‌گیرێت بۆ حکومه‌تى داهاتوو بۆ ئ�ه‌وه‌ى هیچ ده‌سه‌اڵتدارێک زاتى گه‌نده‌ڵى نه‌کات و خزمه‌ت به‌نه‌ته‌وه‌که‌ى بکات... Soran_kalar@yahoo.com
ئه‌زانن بۆچى ئێم ه توڕه‌ین؟ خ���ۆپ���ی���ش���ان���دان و ن���اڕه‌زای���ی���ه‌ک���ان پێ ده‌ن��ێ��ت �ه م��ان��گ��ێ��ک�هوه هونه‌ر که‌ریم ب����ێ ئ�������ه‌وه‌ی ه��ی��چ وه‌اڵم����ێ����ک����ى ش���ی���او ب����ۆ ئ�����هو خ���ااڵن���هى ک �ه داواک�����ارى خ�ه‌ڵ��ک��ن ب��درێ��ت �هوه ل �ه الی �ه‌ن دهسهاڵتهوه .په‌رله‌مان و حکومه‌ت تادێ خویان له داواکارییه‌کانى خه‌ڵک ده‌دزنه‌وه وه‌ک بڵێى ئهوه له به‌رژه‌وه‌ندیانه .خوشیان باش ده‌زانن ئهوه له به‌رژه‌وه‌ندیان نییه رۆژێک دێت ئه‌و خه‌ڵک ه به‌و داواکاریانه‌شه‌وه ناوه‌ستێت و داواى ئهوه ده‌ک���ات چیتر ئ �هو ده‌م��وچ��اوه ڕه‌نگاویانه‌یان ناوێت نوێنه‌رایه‌تى ئ �ه‌وان بکه‌ن ت��ادێ شه‌قام توڕه و توڕه‌ترده‌بێت. روژ ب��ه روژ ت����ادێ ده‌ن��گ��ى ن��اڕه‌زای��ه‌ت��ى خ �ه‌ڵ��ک ل �ه زی���اد ب��وون��دای �ه ه �ه‌م��وو چ��ی��ن و ت��وێ��ژه‌ک��ان��ى ک��وم�ه‌ڵ��گ��اى گ��رت��ۆت �هوه .ت��وڕه‌ی��ى ب �ه رووخ���س���ارى ش �ه‌ق��ام �هوه دی����اره ،گ�ه‌ن��ده‌ڵ��ى گه‌یشتووته ترۆپک ،جوانیه‌کانتان تاساند، واڵتان دابه‌شکرد ،وه‌ک عه‌بدواڵ په‌شێو ده‌ڵێت: “ره‌نگه‌کانیشتان دابه‌شکرد ،داهاتى ئه‌م واڵت ه بۆ ئێوه و کوڕه‌کانتانه ،کۆمه‌ڵگاتان کردۆت ه مووچه‌خۆرى حزب ،هه‌ر کاتێک بڵێت نه‌خێر نانبڕوامان ده‌که‌ن هه‌ر چیتان پێبکرێ ده‌یکه‌ن به‌رامبه‌رمان ،ده‌ستان به‌سه‌ر بازاڕه‌کاندا گرتووه و قۆرختان ک��ردووه به ن��اوى ب��ازاڕى ئ��ازاده‌وه،
››
رۆژێک دێت ئه‌و خه‌ڵکه به‌و داواکاریانه‌شه‌وه ناوه‌ستێت و داواى ئهوه ده‌کات چیتر ئه‌و ده‌موچاو ه ڕه‌نگاویانه‌یان ناوێت کوردستانتان ل�ه‌س�ه‌ر خ��ۆت��ان تاپۆ ک���ردووه و گه‌نجى ئه‌م واڵته‌ش خه‌ون به بستێ زه‌وییه‌و‌ه ده‌ب��ی��ن��ێ بیکاته خ��ان��وو!! ئ��ێ��وه ه �ه‌م��وو به‌ها پیرۆزه‌کانتان شێواندو بۆنه نیشتمانیه‌کانتان کرده بۆنه‌ى حزبى هه‌ستى ئینتماى نیشتمانیتان له ناوبرد ،به‌شێوه‌یه‌ک ناچارمان ده‌که‌ن وه‌ک م��ح �ه‌م �ه‌د م��اغ��وت بڵێین“ :ئ����ه‌وه‌ى ئێمه ب ه نیشتمانه‌وه دهبهستێتهوه ته‌نها پێاڵوه‌کانمانه“. ئێوه بۆ ددان ئێشه و البردنى په‌ڵه‌ى ده‌م و
چاوتان روو له ئه‌وروپا ده‌که‌ن ،بۆ کڕینى جل و به‌رگ و خوێندن و سه‌یران روو ده‌که‌نه دهرهوه، ئ��ێ��م�ه‌ش ل �ه ن�ه‌خ��ۆش��خ��ان�ه‌ک��ان��ى خ��ۆم��ان ک�ه‌س چاره‌سه‌رمان ناکات ،شوێنى حه‌وانه‌وه‌مان نیی ه داهاتمان به‌شى هیچمان ناکات بیمه‌ى بێکاریمان نییه ناتوانین که‌مترین پێداویستیه‌کانى خۆمان دابین بکه‌ین ،گه‌ر دابینیشى بکه‌ین به‌هۆى ف �ه‌س��ادى ئ��ی��داری��ت��ان�هوه زۆرب���هى کااڵکانمان ئیکسپایه‌ره و له بێزارى رۆتین و دانه‌مه‌زراندن و نه‌بوونى بیمه‌ى بێکارى و ته‌ندروستى و خوێندن و دانه‌مه‌زراندن و بێکارى ،نازانین روو له کام جێگا و ک��ام پ��ی��او چ��اک بکه‌ین ،له‌جیاتى ئه‌وه‌ى ده‌رگاکانتان بۆ هاواڵتیان ئاوه‌اڵ بکه‌ن و گوێ بۆ نه‌هامه‌تیه‌کانیان بگرن ،ده‌رگاتان لێ پێوه‌داوین و بۆ سه‌رمایه‌داران و کۆنه‌جاش و خۆفرۆشان وااڵیه ،نه‌ک ته‌نها خۆتان ،به‌ڵکو زۆربه‌ى کارمه‌ندانى ئیستعالماته‌کانى خۆشتان لێکردووین به وه‌زیر و شتى له‌و جۆره وه‌اڵمى که‌س ناده‌نه‌وه هه‌زار ده‌ستى ده‌ستیمان پێده‌که‌ن و هه‌ندیکجار ده‌چن به‌گژماندا یاخود له‌جیاتى ئێوه وه‌اڵم��م��ان دهدهن���هوه .ب �ه‌اڵم “ئێوه ،ئێوه و ئێوه“ ده‌یان بێزاریتان بۆ دروست کردوین توشى ده‌ی��ان نه‌هامه‌تیتان ک��ردوی��ن ش �ه‌ڕى براکوژى قاجاغچێتى سه‌ر سنووره‌کان رووکردنه واڵتانى دهرهوه و ده‌یان و سه‌دان ناهه‌موارى و نه‌بوونى و قوربه‌سه‌رێتى تر نازانین چیتر م��اوه پێمان بکه‌ن !!..ئێستا ده‌زانن بۆچى توڕه‌ین.
سه‌رۆکى هه‌رێم و سفره‌که‌ى ئێمه ل����ه ()18ی ئ��اب��ى ساڵى راب��ردودا سه‌رۆکى ه���ه‌رێ���م���ى ک���وردس���ت���ان ل���ه ک��ۆب��وون �ه‌وه‌ی �ه‌ک��ی��دا ل���ه‌گ���ه‌ڵ وه‌زی�������ری داد و داواک����اران����ی گشتی ئاراس عوسمان ه���ه‌رێ���م���ی ک���وردس���ت���ان رای��گ �هی��ان��د پێویسته ب ه ه���ه‌م���وو ت���وان���ای���ه‌ک���هوه هه‌وڵی کاراکردنی رۆڵ��ی داواک��اری گشتی ب���ده‌ی���ن ،ک���ه ل���هو ک���ۆب���ون���ه‌وه‌ی���ه‌دا س �ه‌رۆک��ى حکومه‌تیش ئاماده‌ى بوون ،که‌چى ئه‌مڕۆک ه ( )2011/4/4رۆڵ���ى ئ��ه‌م داواک���اران���ه ک��ارا نه‌کراو به‌فیعلى هیچمان نه‌بینى ،به‌دیارچاوى هه‌موو الیه‌کمانه‌وه ئه‌و فڕۆکه‌وانه‌ى ده‌ستى ل�ه ژه‌ه���راوى ک��ردن��ى هه‌ڵه‌بجه‌دا ه�ه‌ب��وو ئ��ازاد ک��راو ،س �ه‌رده‌ش��ت عوسمان ت��ی��رۆرک��راو لیژن ه پێکهێنراو ،قاسم ئاغا هاته‌وه کوردستان و پایته‌خت و که‌سوکارى هه‌ندێک له‌شه‌هیدان داواى دادگ��ای��ى ئ�هو ک��ۆن مسته‌شاره‌یانکرد، رووداوى ()17ى شوبات و دوات���ردا ته‌قه‌کرا له خۆپیشانده‌ران شه‌هید و بریندار هه‌بوو ،ئه‌و ه�ه‌م��وو رۆژن��ام �ه‌ن��وس و مامۆستاى ئایینی ه سوکایه‌تیان پێده‌کرێت به بێ بڕیارى دادوه‌ر، ک�ه‌چ��ى داواک����ارى گشتى ت��ا ه�ه‌ن��وک�ه رۆڵ��ى نهبووه ،ئه‌و هه‌موو به‌رپرسانه‌ى زۆرێک له بینا و زه‌وی و زارى ئ�ه‌م واڵت�هی��ان داگیر ک��ردوه،
هه‌وڵى کپکردنى ده‌نگى مه‌ده‌نى و خه‌ڵکانێک که ده‌نگى جدى ئه‌م واڵته‌ن له‌ئێستادا ،به‌هه‌موو ج��ۆرێ��ک ئ��اب��ڵ��وق�هى س��ه‌رب��ازى و ل �ه رێ��گ�هى پ�هی��وه‌ن��دى ته‌له‌فۆنیه‌وه ه �ه‌ڕه‌ش �هی��ان ل�ه‌س�هره، له‌ئێستادا مه‌یدانى ئازادى سه‌راى سلێمانى ئه‌و شوێنه‌ى بۆته په‌یداکردنى ب��ژێ��وى هه‌ندێک که‌س و میدیاى حزبه‌کان ،به هه‌وڵى کێشه و گرفت بۆ له‌که‌دارکردنى ئه‌و که‌سانه‌ى داواى مافى خۆیان ده‌ک�ه‌ن ،چاوه‌ڕێى ئه‌و کۆبونه‌و‌ه کالسیکیانه ناکه‌ن که له قۆناغه‌کانى پێشودا هه‌بوون ،له‌به‌ر ئه‌وه‌ى هێنده له‌به‌رژه‌وه‌ندى حزب و کۆمه‌ڵێکى ده‌وروب���ه‌ر ب��ووه ،هێنده نه‌چۆت ه ب��ااڵن��س��ى ه���اواڵت���ى ئ���ه‌م واڵت�����هوه .س �ه‌رۆک��ى هه‌رێم پێشترش حکومه‌تى راسپاردبوو به‌وه‌ى، ک�ه ده‌ب��ێ��ت ئ �هو دروش��م��ى یاسا س �ه‌روه‌رب��ێ��ت و ڕووبه‌ڕووبونه‌وه‌ى گه‌نده‌ڵى و خراپه‌کارى ده‌بێت نه‌مێنێت له‌کاتێکدا داواکارانى گشتیان ئازاد ک���ردوه ک �ه ده‌ت��وان��ن ه��اوک��ار ب��ن ب��ۆ ب�ه‌گ��ژدا چ��ون��ه‌وه‌ى گ �ه‌ن��ده‌ڵ��ى و خ���راپ به‌کارهێنانى ده‌سه‌اڵت له‌پڕۆسه‌ى چاکسازیدا. ل���ه‌ب���ه‌ر ئ�����هوه ده‌ب��ی��ن��ی��ن زۆرک�������ات رێ��گ � ه ل���ه خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان ده‌گ���ی���رێ���ت و ش��ارچ��ێ��ت��ى ی���ادک���ردن���ه‌وه‌ک���ان ده‌ک���رێ���ت���هوه ب��ه م�ه‌ب�ه‌س��ت��ى پاراستنى کورسیه‌کان ،راکێشانى الیه‌نى سۆز و عاتیفه‌ى ئه‌و خه‌ڵکانه‌ى به‌رده‌وام و به‌فیعلى واڵتى خۆیان خۆش ده‌وێت و رێز له هه‌موو یاسا و مافه‌مه‌ده‌نیه‌کان ده‌گ��رن ،که‌چى له‌هه‌موو الیه‌که‌وه کراونه‌ته ئامانجى ح��زب ،هه‌رکات
بزانرێت له هه‌ڵبژاردنێکدا ده‌نگیان به حزب ه پیره‌که ن �ه‌داوه‌ت �هوه ،یاخود ره‌خنه‌یه‌کى جدى و..هتد ،هه‌بێت ئه‌و کات یاسا سه‌روه‌ر ده‌بێت و باس له‌و داواک��اران�ه ده‌کرێت و گه‌وره‌ترین سوکایه‌تیان پێده‌کرێت ،له‌م حاڵه‌تانه‌دا شتێک له‌دایک ده‌بێت ئه‌ویش پێى ده‌وترێت (داواکارى گشتى) ،به‌اڵم ده‌بینین تاهه‌نوکه موسته‌شار و کۆنه ج��اش و سیخوڕیکردن بۆ ئ�ه‌م واڵت و ئه‌و واڵت و گوێنه‌گرتن بۆ داواکاریه‌کانى ئه‌م دواییه‌ى خه‌ڵکى کوردستان و که‌سوکارى شه‌هیده‌کانى خۆپیشاندانه‌کان ،ئهمه ناچن ه ئه‌و چوارچێوه‌یه‌ى ئ�ه‌وان ناوى لێده‌نێن یاسا ، بۆیه نابێت ل�ه‌م کاته‌دا خوێندکارانى زانکۆ و ف �ه‌رم��ان��ب �ه‌ران و مامۆستایان ل �ه س�ه‌رج�ه‌م ئ�هو ناوچانه‌ى خۆپیشاندان یاخود ده‌نگێکى م����وع����اره‌زه‌ى ت��ێ��دای �ه ،ک��پ��ی��ان ب��ک �ه‌ن �هوه ب ه ته‌قه‌کردن و چاو سورکردنه‌وه ،به‌ڵکو به‌هێنان ه دى داواکانیان و کاراکردنى رۆڵى داواک��ارى گشتى ،تاکو ش���اورى میلله‌ت لێینه‌داوه بۆ کردنه ده‌ره‌وه‌ى ده‌س �ه‌اڵت��داران��ى ته‌مه‌ن بیست ساڵى ،ئه‌م هه‌رێمه‌ى سه‌روه‌ت و سامانه‌که‌ى ب ه رێژه‌ى دانیشتوان زۆره و به دابه‌شکردنى که‌م، هه‌وڵێکى تازه و دوور له‌و کلتورى کارکردنى حزبایه‌تیه‌ى پێش و ئ���اوڕى ج��دى ل�ه خه‌ڵکى بدهنهوه و به‌تایبه‌تى ئه‌وانه‌ى ماوه‌ى ( )47رۆژه ناڵێن (ارح���ل) ،به‌ڵکو داواى ئاشتى ده‌ک �ه‌ن، چاوه‌ڕێتان ده‌که‌ین له‌سه‌ر سفره‌ى مافه‌کانمان دانیشتوین.
هه‌مه‌ڕ ه‌نگ
پرسی چه‌تر پرسی چه‌تر ،پانتاییه‌ک ه (چه‌تر) بۆ گوزارشتکردنی رای ئێوه‌ی هاواڵتی ره‌خساندوو ه تا ئازادان ه لێره‌وه هه‌ر هه‌فت ه و له سه‌ر پرسێکی گه‌رم بۆچوونی خۆتان بخه‌نه‌ڕوو. پرسى ئ�ه‌م��ج��اره‌ى (چ �ه‌ت��ر) ئ �ه‌وه‌ی �ه ئایا ل�ه دواى تێپه‌ڕبونى ساڵێک به‌سه‌ر ده‌رچونى رۆژنامه‌که‌مان (را و پێشنیار و بۆچونى ئێوه‌ى هاواڵتى چییه له باره‌ى بابه‌ته‌کانى رۆژنامه‌که‌مانه‌وه؟). ش�ه‌م عه‌لى ـ خوێندکار /وه‌ک خ��وێ��ن�ه‌رێ��ک��ى رۆژن���ام���هى (چ �ه‌ت��ر) سه‌ره‌ڕاى ده‌ستخۆشى ،پێشنیار ئه‌که‌م گۆشه‌کى تایبه‌ت به منداڵ هه‌بێت که باس له چۆنێتى پهروهرده کردنى منداڵ بکات به شێوه‌ى ته‌ندروست. بێستون ح �ه‌س �ه‌ن ـ کاسبکار/ پیرۆزبایى ساڵیادى رۆژنامه‌که‌تان ده‌که‌م و (چه‌تر) که‌م تا زۆر خزمه‌تى به‌خوێنه‌ری خۆى کردوه و پێم باشه زیاتر له رێگه‌ى رۆژنامه‌که‌تانه‌وه کێشه‌کانى گه‌نجان بخه‌نه‌ڕوو ،باسى لێوه بکه‌ن و هیواى به‌رده‌وامى بۆ رۆژنامه‌کان. هێشو که‌ریم ـ فه‌رمانبه‌ر /وه‌ک خوێنه‌رێک بابه‌ته‌کانى به پێویست ده‌زانم ،به‌اڵم ئه‌کرێت باشتر بێت ،پێویسته بایه‌خى زیاتر بدرێت به چوونه ناو خه‌ڵک و به‌دواداچون بۆ کێشه کۆمه‌اڵیه‌تیه‌کان و به‌تایبه‌ت ئاستى په‌یوه‌ندیه‌کان له ناو خێزاندا و هه‌لومه‌رجى ژنان له‌و نێوه‌نده‌دا. هه‌ڵوێست ک��ام �ه‌ران ـ ئه‌ندامى ئه‌نجومه‌نى بازنه‌ى پێنجى گۆڕان/ له ساڵیادى رۆژنامه‌که‌تاندا پیرۆزبایى گ���ه‌رم ده‌ک�����ه‌م ،رۆژن��ام��ه‌ک��ه‌ت��ان به میکانزمێکى پته‌و کارى کردوه به‌پێى ئ �ه‌وه‌ى که هێشتا ته‌مه‌نى کارکردن که‌مه و دی��اره ک��ارى رۆژنامه‌وانى هه‌لومه‌رجى تایبه‌تى ده‌وێ��ت و به‌تایبه‌ت ئه‌و رۆژنامانه‌ى که ئه‌هلین و رهخنه
ده‌گرن ،بۆیه ده‌ست خۆشیتان لێده‌که‌م به هیواى ئیشى باشتر. ه�����اوڕاس�����ت ق������ادر (ن���س���ی���م)/ پیرۆزبایی ساڵیادى رۆژنامه‌که‌تان ئه‌که‌م به هیوام زیاتر له سه‌ربابه‌تى ک���ۆم���ه‌اڵی���ه‌ت���ى ب���دوێ���ن و کێشه کۆمه‌اڵیه‌تیه‌کان بخهنه روو گرنگى زیاتر به نوسه‌ره‌کان بده‌ن و گرنگى زیاتر به بوارى هونه‌رى بده‌ن. روخ��ۆش مه‌جید /سه‌ره‌تا ده‌ستى ماندوبونتان ده‌گ��وش��م و پیرۆزبایى س��اڵ��ی��ادى رۆژن��ام �ه‌ک �ه‌ت��ان ده‌ک���ه‌م و هیوادارم بابه‌تى زیاتر و سودى زیاتر بگه‌یه‌نێته خوێنه‌رانى و پیشنیارێکم بۆ (چه‌تر) ئهوهیه زیاتر به‌دواداچون بۆ کێشه‌کانى ژنان بکه‌ن و بیخه‌نه‌ڕوو. ه���ان���ا ع���وم���ه‌ر ـ خ��وێ��ن��دک��ار/ پیرۆزبێت ساڵیادى رۆژنامه‌که‌تان من وه‌ک خوێنه‌رێکى هه‌میشه‌یى رۆژنامه‌که‌تان ،پیموایه ئ �ه‌وه‌ى که م��ن خوێندنه‌وه‌م ب��ۆ رۆژنامه‌که‌تان کردوه ئه‌و بابه‌تانه‌ى باڵو ده‌کرێته‌وه زۆر به‌راستیه و دوره له سیناریۆ و هیوام وایه کار بۆ به‌سااڵچوان بکه‌ن و بایه‌خ به کێشه‌کانیان بده‌ن و به‌دواداچونى بۆ بکه‌ن ،له رێگه‌ى رۆژنامه‌ى (چه‌تر)هوه روبه‌روى ده‌سه‌اڵتى بکه‌نه‌وه. سروشت سیروان ـ مامۆستا /پیرۆزبایى رۆژنامه‌که‌تان ده‌که‌م خزمه‌تێکى باشى کردوه ،پێم باشه هه‌مه‌ڕه‌نگیه‌کى پێوه دیار بێت بۆ نمونه الیه‌نى وه‌رزشى و الیه‌نى ئه‌ده‌ب و هونه‌ر فه‌رامۆش نه‌کرێت و هه‌روه‌ها به راى من پێویست ناکات الپه‌ڕه‌ى ژنان هه‌بێت با بابه‌ته‌کانى ژنان له الپه‌ڕه‌کانى تردا بێت ،چونکه به‌ڕاى من نابێت ژن جیابکرێته‌وه و چاوه‌ڕێى کارى باشترتان لێده‌که‌ین. ئا /شارا بابان
ساڵی یه‌که‌م ژماره 50 دووشه‌ممه 2711/1/15- 2011/4/4
15
موعجیزه‌کان دوای بومه‌له‌رزه‌که‌ی یابان و.له ئینگلیزیه‌وه /شوان حه‌سه‌ن منداڵێکی چوارمانگه رزگار ده‌کرێت
ل �ه ()14ی م��ارس��دا س�ه‌رب��ازه‌ک��ان��ی ده‌سته‌ی ب����ه‌رگ����ری ژاپ�������ۆن ل�ه ش���وێ���ن���ه وێ���ران���ه‌ک���ان���ی واڵت�������دا ده‌گ���������ه‌ڕان ل�ه شارۆچکه‌یه‌ک به ناوی (ئیشینۆماکی) ،ئه‌وان خه‌ریکی الدان��ی دار و به‌ردی رماو بوون له‌سه‌ر الش�����هی م�����ردووه‌ک�����ان، ل���ه ن���اک���او گ��وێ��ی��ان له خشپه‌یه‌ک ب��وو ل�ه ناو شتومه‌که داڕم��اوه‌ک�ه‌دا له‌گه‌ڵ جوڵه‌ی ئه‌و قوڕ و لیته‌یه‌ی له‌و ناوه بوو. سه‌ره‌تا باوه‌ڕیان نه‌کرد ،به‌اڵم دوای وردبونه‌وه و سه‌رنجدان بۆیان ده‌رکه‌وت ئه‌و ده‌نگه منداڵێکی زیندووه. دوای الدانی قور و ئه‌و پاشماوانه‌ی له‌سه‌ر مناڵه‌که بوون ،بینیان کچێکی چوار مانگه‌یه که قاتێکی خوری په‌مه‌یی له به‌ردایه .ئه‌و منداڵه له یازده‌ی مانگه‌وه به‌هۆی تسونامیه‌وه له دایک و باوکی دابڕابوو و که‌وتبووه بن داروپه‌ردوو .خۆشبه‌ختانه دایک و باوکی منداڵه‌که‌ش ڕزگاریان بووبوو ،به‌اڵم هیچ هیوایه‌کیان به مانه‌وه‌ی کچه‌که‌یان نه‌مابوو بۆیه کاتێ کچه‌که‌یان دانه‌وه ده‌ست ،به سه‌رسامیه‌وه پرسیاری ئه‌وه‌یان کرد که ئه‌م منداڵه چۆن تا ئێستا ماوه؟ به‌اڵم وه‌اڵمی ئه‌و پرسیاره هه‌ر به نهێنی مایه‌وه. له هه‌مانکاتدا دۆزینه‌وه‌ی ئه‌و منداڵه هیوایه‌کی زۆری به‌خشی به خاوه‌ن قوربانیه نادیاره‌کان ،هه‌ر بۆیه له ب�ه‌رواری دۆزینه‌وه‌ی ئه‌و منداڵه زیندووه تیمه‌کان زۆر وریاتر سه‌رنجی هه‌موو شتێک دهدهن و به وردی گوێده‌گرن بۆ ئه‌وه‌ی هه‌ست به بچوکترین ناڵه و نرکه‌ی که‌سه زیندووه‌کان بکه‌ن. پیره‌ژنێکی هه‌شتا ساڵه له‌گه‌ڵ نه‌وه‌یه‌کی رزگار ده‌کرێن!
تابلۆى دایکى شه‌هید گه‌رمیان ل ه که‌نه‌دا
چه‌ترپرێس تابلۆیه‌دا بێ‌ئه‌نداز‌ه ره‌نگڕێژکردنه‌وه‌ى ئه‌و پهیوهندییه روحى‌و فه‌نتازیی‌ه ئاماده‌ی‌ه که هونه‌رمه‌ند دهبهستێتهوه به رایه‌ڵ‌ه ههره شیالن جه‌بار تابلۆى دایکى شه‌هید گه‌رمیانى ئینسانى‌و فه‌رهه‌نگییه‌کانى ژیان‌دۆستى‌و ئینساندۆستییه‌وه. پڕ له‌نێرگز پێشکه‌ش ب ه دایکى شه‌هید گه‌رمیان‌و ئه‌م تابلۆی‌ه به‌شێک‌ه له‌و پیشانگه‌ی‌ه که چه‌ندین تابلۆى جیهان ده‌کات. له‌خۆ گرتووه ،تێکڕا هاوارى شیالن جه‌بار‌ه به ره‌نگ‌و شێوه‌‌و زاهیدى ره‌نگه‌کان بۆ ئه‌م وه‌رز‌ه پڕ له‌هاوار‌و نیگه‌رانى‌و گوزارشت له‌حه‌سره‌تێکى ئینسانى قوڵ لێوڕێژ له عه‌ترى حه‌سره‌ت‌ه به روانینێکى نوێ‌و دنیابینییه‌کى پڕ له‌نێرگزه‌وه غه‌مێک ،سه‌رشار له نێرگز له حه‌سره‌تى تابلۆیه‌ک خۆى دهکاتهوه به نێو روح‌و خه‌یاڵى بینه‌ره‌کانیدا ،ئه‌زمونى پڕ له‌هاوار پڕ له‌نیگه‌رانى دایکى شه‌هید گه‌رمیان که نوێى شیالن قووڵ‌بوونه‌وه‌یه‌کى روح�ى‌و فه‌نتازیی‌ه بۆ نێو له‌چاوتروکانێکدا غه‌رقى نێرگز ده‌بێ ،غه‌رقى حوزنێک حه‌سر‌هت‌و خه‌ون ،بۆ نێو نیگه‌رانى‌و هاوارى ئینسان ،له‌نێو ئه‌م ده‌بێت.
ئاگاداری وه‌ک به‌خۆداچونه‌و‌ه و هه‌ڵسه‌نگاندنی کاره‌کانی ساڵی رابردومان ئاگاداری دۆستان و خوێنه‌رانى به‌ڕێزی (چه‌تر) ده‌که‌ین هه‌ر سه‌ره‌نج و ره‌خن ه و پێشنیارێکتان هه‌ی ه ب ه مه‌به‌ستى به‌ره‌وپێشبردنى رۆژنامه‌ک ه پێمان بگه‌یه‌نن ،هاوکاریتان مایه‌ى هاندانمانه بۆ به‌ره‌وپێشچوونى رۆژنامه‌که‌مان.
له‌م گۆشه‌یه‌دا هه‌رجار‌ه و زانیارییه‌کی پزیشکی له‌الیه‌ن پزیشکێکی پسپۆڕه‌وه ده‌خرێته‌ڕوو
تیمه‌کانی فریاکه‌وتن ژن��ێ��ک��ی ه�ه‌ش��ت��ا س��اڵ �ه و نه‌وه‌یه‌کییان دۆزییه‌وه که ت��ا ()20ی م��ان��گ به زیندووی له ژێر داروبه‌ردی ماڵه‌که‌ی خۆیاندا بوون وات�����ا ( )9رۆژ دوای بومه‌له‌رزه‌که دۆزران���هوه. ئ �ه‌م دوو ب��ری��ن��داره‌ش که ه����ه‌ر ل���ه ش���ارۆچ���ک���هی (ئ����ی����ش����ی����ن����ۆم����اک����ی) دۆزران��������هوه ،راس��ت �ه‌وخ��ۆ ل���ه‌الی���ه‌ن ت��ی��م �ه‌ک �هوه به فڕۆکه‌یه‌ک گواسترانه‌وه بۆ نه‌خۆشخانه‌ی خاچی س��وور .ئ�ه‌وان له‌ماڵێکی داڕم��اودا مابوونه‌وه که کاره‌با و هێڵی ئینته‌رنێت پچڕابوون تیایدا .پیره‌ژنه‌که نه‌یده‌توانی بۆخۆی به‌ڕێگادا بڕوات و توشی شه‌که‌تی جه‌سته بووبوو ،هه‌روه‌ها نه‌وه ( )16ساڵیه‌که‌شی تووشی دابه‌زینی پله‌ی گه‌رمی ل�ه‌ش ب��ووب��وو .پیره‌ژنه‌که له کاتی رزگارکردنیدا به تیمه رزگاره‌که‌ی وتبوو ئه‌وان له‌و ماوه‌یه‌دا توانیویانه به‌و شتومه‌کانه بژین که له‌ناو سه‌الجه‌ی ماڵه‌دا بووه. سه‌گێکی به‌وه‌فا له‌گه‌ڵ هاوڕێ برینداره‌که‌یدا دهمێنێتهوه
د.به‌ختیار قادر
شه‌قیق ه
(السه‌رئێشه‌ـ )migraine
شهقیقه یهکێکه ل �هو نه‌خۆشیانه‌ى ک�ه تووشى مرۆڤ ده‌بێت ئه‌گه‌ر هاتوو که‌سى نه‌خۆش نه‌توانێت چاره‌سه‌رى بکات ،ئهوه نهخۆشیهکه کۆنترۆڵی ژیانى ده‌ک��ات .چونکه ئه‌و نه‌خۆشی‌ه خۆى وا ده‌سه‌پێنێت له‌سه‌رتا که نه‌توانیت بچیت بۆ کاره‌که‌ت ،یا ته‌ماشاى یارییه‌ک بکه‌یت ،رێگه‌شت لێ ده‌گرێت له خواردنى چه‌نده‌ها جۆرى خ��ۆراک که ده‌توانیت بیانخۆیت و بۆشت دهبێته شکست و خه‌مۆکى ،له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا کۆمهڵه هه‌وڵێکى دڵخۆشکه‌ر هه‌ن بۆ ئه‌وانه‌ى که ئه‌م نه‌خۆشێیان ههیه ئه‌وه‌ش ئهوهیه که ئێستا کۆمه‌لێک ده‌رم��ان��ى زۆر و کاریگه‌ر ه�ه‌ن بۆ دورک�ه‌وت��ن�هوه له توشبوونى ئه‌م نه‌خۆشییه .به‌اڵم هێشتا به‌شێوه‌یه‌کى به‌رچاو نه‌توانراو‌ه به‌جیهاندا باڵو بکرێته‌وه. تۆ چۆن ده‌زانیت السهریهشه(شهقیقه)ت ههیه
ناتوانرێت له‌رێگاى وه‌رگردنى تیشکى ()xهوه یان ل ه ڕێگه‌ى لێنۆڕینى خوێنه‌و‌ه بزانن ههیانه ،ئه‌و سه‌ریه‌شه‌یه کاتێک دیارى ده‌کرێت که نه‌خۆشه‌ک‌ه چه‌ند دانه‌یه‌ک له‌م نیشان‌ه جۆریانه‌ى خواره‌وه‌یان هه‌بێت: ئازار له‌یه‌کێک له الکانى سه‌ردا. • ئازارێکى لێده‌ر یا ترپه‌کار. • ئازارێک رێگر بێت له‌چاالکى. • هه‌ستکردن به‌پێویستى بۆ که‌م کردنه‌وه‌ى • ڕووناکى یان ڕۆشتن بۆ ژوورێکى تاریک. هه‌ستکردن به هێڵنج یا ڕشانه‌وه. • هه‌ستکردن بۆ دورکه‌وتنه‌و‌ه ل�ه‌ژاو‌ه ژاو یا • رۆشتن بۆ ژوورێکى هێمن. هه‌ستکردن به‌ڕشانه‌و‌ه له کاتى هه‌ڵمژینى • هه‌ندێک بۆنى وه‌ک :دووکه‌ڵ یا عه‌تردا. ه��ۆک��اره‌ک��ان��ى ئ���ه‌م ن�ه‌خ��ۆش��ی��ی�ه :ک��ات��ێ��ک ڕاوێ���ژ به‌پزیشکێک ده‌ک��رێ��ت ده‌رب����اره‌ى نه‌خۆشى شهقیقه (السهریهشه) له‌وانه‌ی‌ه زۆرب��هى ج��ار بڵێت «هه‌موو شتێک له سروشت ده‌چێت» پزیشکه‌که‌ت مه‌به‌ستى ل�ه‌وه‌ی�ه تۆ ب�ه‌ده‌س��ت نه‌خۆشییه‌کى ت��رى ترسناکه‌وه نا ناڵێنیت وه‌ک بوونى وه‌رمێک له ده‌م��اخ��دا .یان ئه‌نیۆریزم (aneurysmفراوانبوونێکى توره‌که‌یی له‌یه‌کێک ل�ه لووله‌کانى خوێندا) ی��ان ل�ه هاتنى میکرۆبێکه‌و‌ه که بووه‌ت‌ه ه��ۆى ئ�هو سه‌ریه‌شه‌که‌ت ئه‌مه‌ش واناگه‌یه‌نێت که السهریهشه کارێکى وه‌همییه، هه‌ندێک له لێکۆڵینه‌وه‌کان گه‌یشتوونه‌ت‌ه دی��ارى کردنى کۆمه‌ڵێک هۆکار که دهبنه هۆى تووشبوون به‌السه‌ریه‌شه ،له‌ناویشیاندا تواناى بۆ ماوه‌یی به‌تووش ب��وون��ى سه‌رئێه‌ش‌ه و هه‌ستدارێتى زۆرى ده‌م���اخ بۆ نێرداوه‌کانى ئازار ،یاخود هۆکارى تری وه‌ک (هیالک بوون ،که‌م نووستن ،به‌رۆژوو بوون ،مه‌ى خواردنه‌وه). چ��اره‌س��ه‌ر :زۆر گرنگه چ��اره‌س��ه‌رى السهریهشه (شهقیقه) بکرێت ،چونکه له‌وانه‌ی‌ه وا ڕووب��دات ئه‌و ئازاره‌ى له سه‌رئێه‌شه‌و‌ه په‌یدا بووه رێگرێکى مه‌ترسى دار بێت و به‌خراپ‌ه کاربکات‌ه سه‌ر شێوازى ژیانت ،و ببێته هۆى شڵه‌ژانى په‌یوه‌ندیت به خێزان و هاوڕێیانه‌وه، و نه‌هێڵێت به شێوه‌یه‌کى کاریگه‌ر ئیشه‌کانت ڕاپه‌ڕێنى. چاره‌سه‌ریه‌که‌ى رێبازى ناده‌رمانى کاریگه‌ر بریتییه له چاره‌سه‌رکردنى ئه‌رک و ماندووبوون و خاوبوونه‌وه و گه‌ڕاندنه‌وه‌ى زینده‌یی ،و گۆڕان له شێوازى ژیاندا وه‌ک :دورک �ه‌وت��ن �هوه ل�ه ب �ه‌رۆژوی �ه‌ت��ى و گۆڕینى کاته‌کانى نووستن ،هه‌روه‌ها چ��اره‌س�ه‌رى ناده‌رمانى کاریگه‌ر ،ئه‌مانه‌ش دهگرێتهوه وه‌ک راهێنانى راکێشان، و خۆبه‌ستنه‌و‌ه به سیسته‌مێکى خۆراکییه‌وه ،سه‌ره‌ڕاى خ��واردن��ى س �ه‌وز‌ه و چ��اره‌س �ه‌رى ده‌رمانیش هه‌ندێک ده‌رم��ان ههیه که به‌پێی ره‌چه‌ته‌ى پزیشک یا به‌بێ پزیشکیش به‌کاردێن ،که بریتین له‌و ده‌رمانانه‌ى که تایبهته به چاره‌سه‌رى نۆبه‌کانى السهریهشه (ده‌رمانى چڕى که‌م خایه‌ن) ئه‌و ده‌رمانانه‌ش که تایبه‌تن به دابه‌زاندنى ناڕه‌حه‌تى شڵه‌ژاوى و نۆبه‌کانى السه‌ریه‌شه‌ى داه�������ات�������وو (ده‌رم�����ان�����ى خۆپارێز).
ک���ه‌ن���اڵ���ی ()CNN راپۆرتێکی ب�ڵاوک��ردهوه ده‌رب���اره‌ی ئ �هو سه‌گه‌ی ک����ه ل����ه‌گ����ه‌ڵ س��ه‌گ��ه برینداره‌که‌ی هاوڕێیدا مابویه‌وه ،دوای ئه‌وه‌ی به‌هۆی تسۆنامیه‌که‌ی ژاپ���������ۆن ب���ه‌ب���ێ���ه���ۆش���ی ک �ه‌وت��ب��ووه ژێ��ر هه‌ندێ داروپ�������ه‌ردوو .ئ���هو دوو س���ه‌گ���ه ل����ه ن���اوچ���هی (ئ��هره��ام��ا) م��اب��ون �هوه، سه‌گه‌که‌ی یه‌که‌م ت�ه‌واو بێ هۆش بوو ،به‌اڵم هاوڕێکه‌ی جێی نه‌هشتبوو تا تیمه‌کانی فریاکه‌وتن گه‌یشتن ب �ه‌رده‌وام ب�ه‌ده‌وی هاوڕێکه‌یدا هاتوچۆی کردبوو .یه‌کێک له ئه‌ندامانی تیمه‌که رایگه‌یاند کاتێک ئه‌وان گه‌یشتوون ئ����������������ا: . بینویانه سه‌گه‌که ب �ه‌رده‌وام ب �ه‌ده‌وه‌ری سه‌گه بێهۆشه‌که‌وه هاتووه و چووه س����ه‌ن����گ����ه‌ر کاتێک له سه‌گه‌که نزیک بونه‌ته‌وه ترس و دڵه‌ڕاوکێیه‌کی زۆر به سه‌گه‌که‌وه بیالل دیار بووه به‌جۆرێک ئهوهنده له تیمه‌که نزیک بۆته‌وه وه‌ک ئه‌وه‌ی بیه‌وێت شتێک بڵێت به تیمه‌که و وه‌ک ئه‌وه‌ی هاوارێک له قورگى گیری خواردبێت. دوای گواستنه‌وه‌یان بۆ نه‌خۆشخانه هه‌ردوو سه‌گه‌که چاره‌سه‌ری ڤێته‌رنه‌ریان وه‌رگرت ،به‌اڵم له دوو نۆڕینه‌ی جیادان به‌هۆی ناجێگیری بارودۆخی سه‌گه بێهۆشه‌که‌وه.
Be ciyawaziyekanewe le jêr Çetir da kodebînewe ژماره‌ی متمان ه خاوه‌ن ئیمتیاز سه‌رنوسه‌ر دیزاین باڵوکردنه‌وه راوێژکاری یاسایی ناونیشان
212 که‌مال حه‌سه‌ن حه‌مه ره‌زا کاروان ساالر یاسر گوڵی (رۆژیار گرافیک) کۆمپانیای په‌یپه‌ر سیروان ئه‌حمه‌د حامد سلێمانی گه‌ڕه‌کی عه‌لی ناجی 07710299753 - 07480179510
ساڵیادی کوشتنی (دوعا)
ئه‌و کچه‌ی غه‌دری کۆنه‌پ هر‌ستی ب ه شێوه‌یه‌کی تراژیدی کۆتایی ب ه ژیانی هێنا
cetir2010@gmail.com cetir2010@yahoo.com
WWW.Chatrpress.com
Be ciyawaziyekanewe le jêr Çetir da kodebînewe
2711/1/15
9
No: (50) Mo.4/4/2011-
ریکالم
(چه‌تر) و ساڵێکی پڕ له‌هه‌وڵ و کۆشش
ریکالم
ب�����هو پ��ێ��ی��هی ه �ه‌رێ��م��ی کاروان ساالر کوردستان ،کراوه‌نیی‌ه به‌رووی دیموکراسیدا و هێشتا ئازادی راده‌ربڕین و میدیای ئازاد له‌م هه‌رێمه‌دا له‌سه‌ره‌تاکانی دروستبوونیدایه ،بۆیه تاودان بۆ هه‌رکارێکی مه‌ده‌نیان ه له‌م ده‌ڤه‌ره‌دا به‌تایبه‌تی له‌بواری راگه‌یاندندا پێویستی به‌و‌ه ههیه ده‌یان جار شوێن پێی خۆت بپێویت ئه‌وجا پێ هه‌ڵبگریت و دایبنێیت .سبه‌ی ( )4/5ساڵێک به‌سه‌ر ده‌رچوونی ژم��اره‌ی یه‌که‌می رۆژنامه‌ی (چه‌تر) تێده‌په‌ڕێت ،بێگومان ده‌رچوونی ژماره‌یه‌کی رۆژنام ه له‌م هه‌رێمه‌دا ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی ئیراده‌ی ده‌س �ه‌اڵت سه‌خت ه و تێپه‌ڕاندنی ساڵێک و ده‌رچوونی ( )50ژماره‌ش له‌و رۆژنامه‌ی‌ه کارێکی هه‌روا ساد‌ه و ساکارنی‌ه و ئه‌زموونی ساڵی رابردووش ئه‌وه‌ی بۆ سه‌لماندین که کارکردن له‌بواری راگه‌یاندندا له هه‌رێمی کوردستاندا هێشتا له‌به‌رده‌م زۆر ههڕهشه و ئاسته‌نگدایه ،پێمخۆش بوو به‌چه‌ند په‌ره‌گرافێک گوزاره‌یه‌کی خێرا به‌سه‌ر ئه‌و یاده‌دا بکه‌م. له‌ساڵی راب��ردوودا له‌گه‌ڵ ئ�ه‌وه‌ی ده‌سه‌اڵتدارانی هه‌رێمی کوردستان جگه‌له‌وه‌ی هیچ هاوکارییه‌کی نه‌کردووین ،هاوکات بهداخهوه زۆر جار رێگرێکی گ���هوره و بگره م��ای�هی سه‌رئێشه‌یه‌کی زۆر ب��ووه بۆ ئێمه‌ی میدیای ئه‌هلی و زۆرب���هی ئ�هو میدیا ئه‌هلیانه‌ی تر که ده‌یانه‌وێ گوزار‌ه له بیر و بۆچوون ه ئازاد و ئازاکان بکه‌ن ،بێگومان ئه‌م ئاسته‌نگانه‌ش به‌چه‌ندین شێواز بۆ میدیای ئازاد درووست کراوه که گرنگترینیانئه‌مانه‌ن: .1ده‌س��ه‌اڵت هێشتا کار له‌سه‌ر ئهوه ده‌ک��ات ک ه له‌رێگه‌ی قۆرغ کردنی سه‌رچاوه‌کانی زانیاری بۆ میدیا حزبییه‌کانی خۆی میدیای ئازاد بێ سه‌رچاوه‌ی زانیاری بکات. .2له‌ڕێگه‌ی چاوسوورکردنه‌و‌ه و هه‌ڕه‌شه‌و‌ه له ستاف و په‌یامنێرانی رۆژنامه‌که‌ت ده‌یه‌وێت میدیای ئه‌هلی سنوردار بکات و له‌بازنه‌یه‌کی ته‌نگدا بیهێڵێته‌وه. .3له‌رێگه‌ی فشار درووست کردن له‌سه‌ر ڕۆژنامه فرۆشانه‌و‌ه هه‌وڵ ده‌دات رۆژنامه‌که‌ت سنوردار بکات و که‌متر بکه‌وێت‌ه به‌رچاوی خوێنه‌ر. .4له‌رێگه‌ی تۆمه‌ت بۆ هه‌ڵبه‌ستن و خستن‌ه ژێر پرسیاری میدیاکه‌ته‌و‌ه خوێنه‌رت لێ دووربخاته‌و‌ه و کاره گرنگه‌کانت که‌م بایه‌خ ده‌کات. .5ده‌س���ه‌اڵت���داران له‌رێگه‌ی دژای�ه‌ت��ی راسته‌وخۆ و ناڕاسته‌وخۆی راگه‌یاندنه‌کانیه‌وه ،ک��ار له‌سه‌ر بچووکردنه‌وه‌ی کاره‌گه‌وره‌کانت و زه‌ق کردنه‌وه‌ی که‌مووکورتی‌ه بچوک و که‌م بایه‌خه‌کانت ده‌کات. .6به‌لێدان و سوکایه‌تی پێکردن و ته‌نانه‌ت هه‌ڕه‌شه‌ی تیرۆر کردنیشت ده‌یه‌وێ کار له‌سه‌ر مانه‌وه‌ی خۆی و خستنی تۆ بکات. .7له‌رێگه‌ی ده‌ست به‌سه‌راگرتنی دارای��ی واڵت بۆ خۆی و بێبه‌ش کردنی میدیای ئه‌هلی لێی و شانبه‌شانی ئهمه به‌خشینه‌وه‌ی پاره به‌سه‌ر میدیاکانی خ��ۆی��دا ک���ار ل �ه‌س �ه‌ر الوازک���ردن���ی ه �ه‌م��وو میدیا سه‌ربه‌خۆکان ده‌کات. بێگومان (چه‌تر) له‌گ‌ه ڵ بوونی هه‌موو ئه‌م گرفتانه‌ی سه‌ره‌و‌ه که رووبه‌رووی هه‌موو میدیا ئازاده‌کان ده‌بێته‌وه، گه‌لێک کێشه‌ی تری وه‌ک نه‌بوونی ته‌کنیکی گونجا و کێشه‌ی ته‌وزیع و چاپ و..هتدی ههبووه ب �ه‌اڵم هه‌وڵیداو‌ه وه‌ک له‌سه‌ره‌تایی درووستبوونیدا په‌یمانیدابوو ببێته چه‌تری پرسه‌نه‌ته‌وه‌ییه‌کان و ژنان و گه‌نجان و کێشه‌کۆمه‌اڵیه‌تییه‌کان و...هتد ئه‌م ه س�ه‌رب��اری ئ �ه‌وه‌ی شانبه‌شانی رۆژن��ام�هی (چه‌تر) که‌هه‌فتان‌ه و سه‌رکه‌وتووان‌ه له‌کاتی خۆیدا ده‌ریکردووه، هاوکات به‌شدار و پێشه‌نگ بووه له‌چه‌ندین چاالکی رۆژنامه‌وانی و نه‌ته‌وه‌یی و پرسه‌گرنگه‌کانی تری کۆمه‌ڵگادا و ش �ه‌ره‌ف مه‌ندیش‌ه ب �ه‌وه‌ی که یه‌که‌م رۆژنام‌ه بووه له‌دوای رووداوه‌که‌ی ()17ی شوباتهوه پاشکۆی تایبه‌تی بۆ خۆپیشاندانه‌کان ده‌رک��ردووه، ئ�ه‌م�ه ج��گ �ه‌ل �ه‌وه‌ی ستافی (چ �ه‌ت��ر) شانبه‌شانی رۆژنامهکه ماڵپه‌ڕی (چه‌ترپرێس)ی بهڕێوه بردوو‌ه که‌رۆژان‌ه نوێکراوه‌ته‌و‌ه و له‌ماوه‌ی ساڵی ته‌مه‌نیشیدا نزیکه‌ی ی�ه‌ک ملیۆن سه‌ردانکه‌ری ه�ه‌ب��ووه ،له‌م مه‌یدانه‌شدا چه‌ندین جار ستاف و په‌یامنێران و ته‌نانه‌ت خودی رۆژنامه‌که‌ش ڕووبه‌ڕووی ههڕهشه و گرتن و سوکایه‌تی پێکردن بووه‌ته‌وه... س�ه‌رب��اری هه‌موو ئه‌مانه‌ش (چ�ه‌ت��ر) هه‌وڵیداو‌ه پشوودرێژان‌ه کاره‌کانی به‌رده‌وام بکات و به‌ڵێنی ئه‌وه‌ش ده‌ده‌ین هه‌وڵی چاره‌سه‌ری که‌موکرتییه‌کانمان بده‌ین له‌ساڵی ئاینده‌دا و خوازیاریشین ده‌سه‌اڵت بیر له‌به‌ستنی په‌یوه‌ندی ته‌ندرووست بکاته‌و‌ه له‌گه‌ڵ میدیای ئه‌هلیدا، لێره‌شه‌و‌ه پیرۆزبایی تایبه‌ت له‌سه‌رجه‌م خوێنه‌رانی (چه‌تر) و هه‌موو ئهوانه ده‌ک �ه‌م که ساڵی راب��ردوو هاوکاری (چه‌تر) بوون.