دۆسیـه‌یـه‌ک لـ ه سه‌ر فه‌تحـواڵ گولـه‌ن و ()AKP
ب ه جیاوازییه‌کانه‌وه له‌ژێر چه‌تردا کۆده‌بینه‌و‌ه
نرخ 750 :دینار
بۆ...ل6 ژمار ه 63
ساڵی دووهم
رۆژنامه‌یه‌کی گشتی هه‌فتانه‌یه ،کۆمپانیای چه‌تر ده‌ریده‌کات
دووشه‌ممه 2011/7/4
WWW.Chatrpress.com
(13ی پوشپه‌ڕی )2711
نرخی()750دینار
گه‌شبینی بۆ دانیشتنه‌کان نابینرێت
ئۆپۆزسیۆن پرۆژه‌که‌ی ده‌سه‌اڵت قبوڵ ناکات چه‌تر ـ ئاراس عوسمان
زۆربه‌ی ئاماژه‌کان بۆ رێکه‌وتنی نێوان ئۆپۆزسیۆن و ده‌سه‌اڵت ،به‌و ئاراسته‌یه‌دان ک ه ئۆپۆزسیۆن پرۆژه‌که‌ی یه‌کێتی و پارتی قبوڵ ناکات و پێده‌چێت پرۆژه‌یه‌کیتر بکرێت ه به‌دیل، نوێنه‌رێکی گۆڕانیش ده‌ڵێت «پرۆژه‌که‌ى ده‌سه‌اڵت وهک (ئینشا) لێى تێده‌گه‌ین و هه‌ندێک شتى دیاریکراو نیه».
جیاوازین. م��ح�هم�ه‌د ب �ه‌ک��ر ،وهک چ��اودێ��رى سیاسیش الى خۆیهوه له‌سه‌ر پرۆژه‌کان و دانیشتنه‌کانى ن��ێ��وان ده‌س���ه‌اڵت و ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ئ��ام��اژه‌ى ب �ه‌وه‌ک��رد «له‌به‌رئه‌وه‌ى دانیشتنه‌کان ل ه ژووره تاریکه‌کاندا ئه‌نجام ده‌درێ��ت هیچ گه‌ره‌نتیه‌کى نیه ،ئۆپۆزسیۆنیش ه��ێ��ن��دهى پ��ێ��داگ��رى ل �ه‌س �هر مه‌سه‌ل ه حزبیه‌کانى خ��ۆی��ان و ب �ه‌رژه‌وه‌ن��دی � ه مادیه‌کان ده‌که‌ن شتێکیتر نیه ،بۆی ه پێموای ه ده‌س�ه‌اڵت��ی��ش خ��اڵ��ى الوازى ئۆپۆزسیۆنى گرتووه«. بۆ...ل2
ل �هو ب��اره‌ی �هوه عه‌بدولستار مه‌جید، ل��� ه م �ه‌ک��ت �ه‌ب��ى س��ی��اس��ى ک��ۆم�ه‌ڵ��ى ئیسالمى پێیوای ه «م �ه‌رج نیه ئێم ه رازى بین ب�ه‌وه‌ى بزانین ئ�ه‌وان چیان قبوڵ نهکردوه ،بۆی ه قۆناغێک ماوه ب��ۆ گفتوگۆکردن ب��ۆ یه‌کخستنى بۆچوونى هه‌ردوو المان». ل���ه‌ب���اره‌ی پ���رۆژه‌ک���هى ده‌س �ه‌اڵت��ی��ش عه‌بدولستار مه‌جید ،هێماى به‌وه‌کرد «وهک هه‌ر سێ الیه‌نى ئۆپۆزسیۆن ج��ارێ خوێندنه‌وه‌مان بۆ ن�ه‌ک��ردوه، ب�ه‌اڵم بۆخۆم خوێندنه‌وه‌م بۆ کردوه و زۆر کێشه‌ى تێدا نابینم و زیاتر له‌و پرۆژه‌یه‌دا پشتگیرى بۆچونه‌کانى
ئێم ه یان پ��رۆژه‌ى خزمه‌تگوزاریه بۆ ه��اواڵت��ی��ان ،ل���ه‌ب���ارهى ح��ک��وم�هت�هوه ب��ۆ ئ �هو پ���رۆژه‌ى چ��اک��س��ازی�هى ک ه ه �ه‌ردووالم��ان رێکده‌که‌وین له‌سه‌رى پێمانوا نی ه بتوانێت جێبه‌جێى بکات». ئه‌بوبه‌کر عه‌لى ،ئه‌ندامی مه‌کته‌بى سیاسى ی�ه‌ک��گ��رت��ووى ئیسالمیش، بۆچونیوایه «ده‌س �ه‌اڵت ڕازى بوون ل�ه‌س�هر ه�هم��وو ئ �هو یاسایانه‌ى ک ه ره‌ه �هن��دى نیشتمانیان ه�هی� ه وهک ره‌شنوسى ده‌س��ت��ور ،ج��ارێ تاوتوێى پ��رۆژه‌ک �هى ده‌س�ه‌اڵت��م��ان ن �ه‌ک��ردوه و بۆیه ده‌بێت دواتر وه‌اڵمیان بده‌ینه‌وه، به دڵنیایه‌و‌ه ئه‌گه‌ر ده‌س �ه‌اڵت رازى
نه‌بێت ب ه خواسته‌کانى ئۆپۆزسیۆن و داواک��اری �ه‌ک��ان��ى ش �ه‌ق��ام ناگه‌ین ب � ه رێ��ک �ه‌وت��ن ،ل �ه‌ب �ه‌رئ �هوه ئێم ه بۆ رێ��ک�ه‌وت��ن ب�ه‌ڕێ��ک�ه‌وت��ن نه‌چوینه‌ت ه دان���ی���ش���ت���ن���ه‌ک���ان���هوه ،ب���ه‌ڵ���ک���و ب��ۆ ده‌س��ت��پ��ێ��ک��ردن��ى چ��اک��س��ازی �ه‌ک��ى راسته‌قین ه ل ه هه‌رێمى کوردستاندا چووین. ئه‌بوبه‌کر عه‌لى ،باسى له‌وه‌شکرد «ل�� ه پ���رۆژه‌ک���هى ده‌س���ه‌اڵت���دا خاڵى ئیجابى ت��ێ��دای�ه و خاڵیشى تێدای ه به‌خواستى ئێمه نیه ،ل ه چوارچێوه‌ى وه‌اڵمه‌کانى خۆماندا پێیان ده‌ڵێین ل� ه چیدا رێکده‌که‌وین و ل� ه چیدا
له‌سه‌ر داخوازییه‌کانى خه‌ڵک ک ه بزوتنه‌وه‌ى الوانى ()17ى شوبات رێکیان خستبوو ،له‌الیه‌کى تریشهوه گروپى خۆپیشاندانى خۆرسک ،رایانگه‌یاندووه: ل ه ( )7/15خۆپیشاندان ده‌ستپێده‌که‌ینه‌وه.
پارێزه‌ر کارزان عومه‌ر ،له بزوتنه‌وه‌ی ()17ى شوبات به (چه‌تر)ى راگه‌یاند: بۆ سازکردنى کۆبونهوهکه له هۆڵى رۆشنبیرى مۆڵه‌تمان وه‌رگرتبوو ،هیچ کێشه‌یه‌کیش له ئارادا نهبووه ،به‌اڵم رۆژێک پێش کۆبونهوهکه به‌رپرسی کارگێڕی هۆڵی رۆشنبیری په‌یوه‌ندی
پێوه کردوون ،که ئێوه توانای سازدانی نه‌کردوینه‌ته‌وه». ئه‌و کۆبوونه‌وه‌یه‌تان نیه ،رێگه به ئێوه له‌الیه‌کى ترهوه گروپى خۆپیشانده‌رانى نادرێت کۆبوونه‌و‌ه لێره بکه‌ن و توشی خۆڕسک ،رایده‌گه‌یه‌نن ،له ()15 ى ئ����هم م���ان���گ���هدا خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان لێپرسینه‌وه‌ی یاسایی ده‌بنه‌وه». وتیشى« :ئهمه وات���ای ئ�ه‌وه‌ی�ه ک ه ده‌سپێده‌که‌نه‌و‌ه و داواش له جه‌ماوه‌ر ده‌س �ه‌اڵت رێگه‌ی ن �هداوه ،له هه‌مان ده‌ک �هن ب�ه‌ش��دارى خۆپیشاندان بکه‌ن کاتدا هۆکاری رێگه‌نه‌دانیان بۆ ڕوون له شار و شارۆچه‌که‌کان.
ده‌سه‌اڵت رێگرى ده‌کات و هه‌ڕه‌شه‌ى خۆپیشاندان ده‌کرێته‌وه
سلێمانى ـ جه‌زا ئه‌حمه‌د
دوێنێ ()2011/7/3 ده‌سه‌اڵت رێگرى کرد ل ه رێکخستنى کۆبونه‌وه‌یه‌ک ل ه هۆڵى رۆشنبیرى شارى سلێمانى ،بۆ قسه‌کردن
ئیسالمییه‌کان و ئه‌مریکا
ئه‌مریکا سیاسه‌تى کرانه‌و ه له‌گه‌ڵ حزب ه ئیسالمیه‌کان ...ل14 ده‌گرێته‌به‌ر
ده‌رکردنی رۆژنامه‌نوسێک
البردنى شێرزاد عه‌بدولڕه‌حمان ل ه رۆژنامه‌ى خه‌بات درزى نێو پارتی گه‌ور ه کرد ...ل3
هه‌ڵوێستى هه‌ولێر و به‌غداد له‌سه‌ر تۆپبارانه‌کان «باش نیی ه»
د.مه‌حمود عوسمان :عێراق رێکه‌وتنى نهێنى له‌گه‌ڵ ئێران و تورکیا ههیه چه‌تر ـ کاوه حسێن
د .مه‌حمود عوسمان ،په‌رله‌مانتارى عێراق ل ه سه‌ر لیستى هاوپه‌یمانى کوردستان رایگه‌یاند ،په‌رله‌رمانى عێراق‌و حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستان، هه‌ڵویستى باشیان نیی ه له‌سه‌ر تۆپبارانه‌کانى ئێران بۆ ناوچه سنوورییه‌کانى هه‌رێمى کوردستان. د.م �ه‌ح��م��ود ع��وس��م��ان ب��ۆ رۆژن��ام��هى (چ�هت��ر) ئ��ام��اژه‌ى ب �ه‌وه‌ک��رد ،باڵیۆزى ئ��ێ��ران ل�ه به‌غداد باسى لهوه کردووه ،حکومه‌تى به‌غداد له هه‌موو شتێک ئاگاداره ،وتیشى« :حکومه‌تى عێراق رێکه‌وتنى نهێنى له‌گه‌ڵ ئێران و تورکیا ههیه و حکومه‌تى هه‌رێمیش بێده‌نگه ،بێده‌نگیش ماناى وایه شتێک ههیه». په‌رله‌مانتاره‌که‌ى عێراق ،داواى له حکومه‌تى هه‌رێم و ب�ه‌غ��داد ک��رد ،به فه‌رمى هه‌ڵویستى خۆیان له‌سه‌ر تۆپبارانکردنه‌که‌ى ئێران رابگه‌یه‌نن، به مه‌به‌ستى ئ �ه‌وه‌ى بزانرێت بۆ باڵیۆزى ئێران
شه‌پۆل فه‌تحى:
لێدوانى له‌و شێوه‌یه دهدات. د.مه‌حمود عوسمان داواى له حکومه‌تى عێراقیش ک��رد ،ئ�هو رێکه‌وتننامانه‌ى به نهێنى له‌گه‌ڵ ئێران واژوی کردووه ،ئاشکراى بکات. په‌رله‌مانتاره‌که‌ى عێراق پێشیوابوو ،حکومه‌تى هه‌رێم له‌و رێکه‌وتننامه نهێنییانه‌ى نێوان عێراق ل �ه‌گ �ه‌ڵ ئ��ێ��ران و ت��ورک��ی��ا ئ���اگ���اداره ،چونک ه ح��ک��وم�هت��ى ب��ه‌غ��داد پ �ه‌ک �ه‌ک �ه و پ����ه‌ژاک ب ه تیرۆریست ده‌زانێت و رێکه‌وتنى ئه‌منى هه‌ی ه له‌نێوان ب�ه‌غ��داد و ت��اران و ئه‌نقه‌ره بۆ لێدانى
پهکهکه و په‌ژاک. ل�ه‌الی�ه‌ک��ى ت���رهوه مه‌سعود ب��ارزان��ى ،سه‌رۆکى هه‌رێمى کوردستان له راگه‌یه‌نراوێکدا ته‌نها «پرۆتستۆ»ى تۆپبارانه‌کانى کرد و رایگه‌یاند: «ئێمه له کاتێکدا پرۆتستۆی ئه‌و بوردومان ه عه‌شواییانه ده‌که‌ین بۆ سه‌ر هاواڵتیان و ناوچ ه سنورییه‌کانی هه‌رێم و به کارێکی نابه‌جێیان داده‌نێین ،پێمانوایه که ئه‌و جۆره کارانه زیان به په‌یوه‌ندی نێوان هه‌رێم و کۆماری ئیسالمی ئێران ده‌گه‌یه‌نێت».
سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێم ده‌ستى حزبى تێدا بااڵده‌سته ...ل5
سه‌ره‌تاى ساڵى ( )2008بارزانى وتى:
شه‌ش مانگى تر مادده‌ى ()140 جێبه‌جێ ده‌کرێت
هه‌نگاوێکى ئیجابى داده‌نێین و له‌ماوه‌ى ئه‌و شه‌ش چه‌تر ـ عه‌لى فه‌تاح مانگه‌شدا به دڵنیاییه‌وه مادده‌که جێبه‌جێ ده‌کرێت، ل ه ساڵى ( )2008ل ه کۆنگره‌یه‌کى بڕیارى درێژکردنه‌وه‌که‌ش به ئیراده‌ى به‌هێزى الیه‌نى ر ه س ه ل رۆژنامه‌وانیدا مه‌سعود بارزانى، کوردى و ئاماده‌بونى نوێنه‌رى نهتهوه یه‌کگرتووه‌کان ه و ه کێشه‌ى که‌رکوک و مادده‌ى ()140 و پشتگیرى نێوده‌وڵه‌تى ،گه‌ره‌نتى ئه‌وه‌مان پێده‌ده‌ن رى ه نوێن رایگه‌یاند« :ئه‌و پێشنیازه‌ى ک ه که مادده‌که جێبه‌جێ ده‌کرێت». کان ه کگرتو سکرتێرى گشتى نه‌ته‌و ه یه ه �هر ل �هو کۆنگره رۆژن��ام �ه‌وان��ی �هدا ب��ارزان��ى وتى خستیه‌ڕوو ،ب ه هه‌نگاوێکى ئیجابى «خه‌ڵکى کوردستان دڵنیا ده‌که‌ینه‌وه که مومکین داده‌نێین و له‌ماوه‌ى ئه‌و شه‌ش مانگه‌شدا ب ه دڵنیاییه‌و ه مادده‌ک ه جێبه‌جێ ده‌کرێت» .نییه م���ادده‌ى ( )140جێبه‌جێ ن�ه‌ک��رێ��ت ،ب�ه‌اڵم له ( )2008/1/5له هاوینه‌هه‌وارى دوکان هه‌ردوو ن�هت�هوه یه‌کگرتوه‌کان هاتنه ن��او مه‌سه‌له‌که‌وه و مه‌کته‌بى سیاسى یه‌کێتى و پارتى به سه‌رپه‌رشتى ئه‌و ( )6مانگه‌یان بۆ زیادکرد و هاتنى نهتهوه ت��اڵ �ه‌ب��ان��ى و ب���ارزان���ى ک��ۆب��ون �ه‌وه‌ی �ه‌ک��ی��ان ل�ه‌س�هر یه‌کگرتووه‌کانیش شه‌رعیه‌تێکى نێوده‌وڵه‌تى دهدات که‌رکوک ئه‌نجامدا ،پاش کۆبونهوهکه هه‌ریه‌ک ه به مه‌سه‌له‌که ،له‌وانه‌شه ئه‌نجامى هه‌ڵبژاردنى ساڵى ل�ه تاڵه‌بانى و ب��ارزان��ى قسه‌یان ب��ۆ که‌ناڵه‌کانى ( )2005ببێته به دیلى راپرسى». راگ �هی��ان��دن ک��رد و ل �ه‌وێ��دا ب��ارزان��ى وت���ى« :ئ �هو ئه‌و به‌ڵێنانه‌ى بارزانى له کاتێکدایه که تا ئێستا پێشنیازه‌ى که نوێنه‌رى سکرتێرى گشتى نهتهوه زیاتر له ( )40مانگى تێپه‌ڕیووه و هێشتا ماده‌ى یه‌کگرتوه‌کان خستیه‌ڕوو (شه‌ش مانگى تر درێژ ()140ى تایبه‌ت به کێشه‌ى که‌رکوک جێبه‌جێ بکرێته‌وه بۆ جێبه‌جێکردنى م��ادده‌ى ( ،)140ب ه نهکراوه. بۆ ل 12
هەواڵ
«با یاساى رۆژنامه‌نوسى هه‌ڵبوه‌شێننه‌وه»
ساڵی دووهم ژماره 63 دووشه‌ممه 2711/4/13 - 2011/7/4
2
چه‌تر
کۆبونه‌وه‌ی درێژخایه‌ن ئه‌زمونێکی تاڵ! u
ئاسایشى راپه‌ڕینیش ده‌ڵێت ،ئه‌و ه په‌یوه‌ندى ب ه الیه‌نى «ئه‌منییه‌وه» ههیه.
تایبه‌ت به
بۆچــوون
کوردۆ شوانی
ئابڵوقه‌ى راگه‌یاندن له‌سه‌ر قه‌ندیل به‌رده‌وامه
u
ئه‌و روداوان���هی له ()17ی شوباته‌وه ده‌ستیپێکرد باشوری کوردستانی ب ه ئاقارێکی دی��ک �هدا ب���رد ،هه‌رچه‌نده ب��ێ��زاری و ن��اڕه‌زای��ی خه‌ڵک زۆر له پێش روداوه دڵته‌زێنه‌کانی ()17ی شوبات و رۆژان��ی دوات��ر له ئاستێکی به‌رزدا بوو ،به‌اڵم ئه‌و به‌رپه‌رچدانه‌وه‌یه‌ی ده‌سه‌اڵتداران له‌به‌رامبه‌ر خه‌ڵکی ناڕازی خۆپیشانده‌ر ئه‌وه‌نده‌ی دیک‌ه توڕه‌یه‌کانی ب �ه‌ج��ۆش��ت��رک��رد ،ب��ێ��گ��وم��ان ت��وڕه‌ی��ی خه‌ڵک له‌به‌رامبه‌ر ده‌سه‌اڵت ههمیشه ل�ه ب���ه‌رژه‌وه‌ن���دی هێزی ئۆپۆزسیونه، هه‌روه‌ک چۆن خودی ئۆپۆزسیۆن کار بۆ ئهوه ده‌کات یاخود ئه‌رکی ئهوهیه، له‌به‌رامبه‌ر نادادپه‌روه‌ری ده‌سه‌اڵتداران هاواڵتیان به ئاگا بێنێته‌و‌ه و هانیان ب��دات ب��ۆئ�ه‌وه‌ی فشار دروس��ت بکه‌ن، تا رێگه نه‌ده‌ن که‌سانی به‌رژه‌وه‌ندخواز به ئ��اره‌زووی خۆیان حکومڕانی واڵت بکه‌ن. روداوه‌کانی هه‌رێمی سلێمانیش ئه‌وه‌ی ب���ه‌دوای خۆیدا هێنا ،که هه‌ریه‌ک ل�ه حزبه ده‌س��ه‌اڵت��داره‌ک��ان له‌الیه‌ک و ح��زب�ه‌ک��ان��ی دهرهوهی ده‌س�ه‌اڵت��ی��ش له‌الیه‌کیتر بکه‌ون‌ه خۆیان و ریزه‌کانی خۆیان له‌به‌رامبه‌ر یه‌کتر رێکبخه‌نه‌وه، بێگومان پ��ارت��ی و یه‌کێتی خاوه‌نی ده‌سه‌اڵتن و له به‌ره‌یه‌کدان له‌به‌رامبه‌ر ئه‌وانیشدا ه�ه‌رس��ێ الی�هن��ی گ���ۆڕان، یه‌کگرتوو و کۆمه‌ڵ له دهوری یه‌ک کۆبونهوه و وهک به‌ره‌یه‌کی ئۆپۆزسیۆن خ��ۆی��ان ن��اس��ان��د ،ه �ه‌رچ �هن��ده له‌کاتی خۆپیشاندانه‌کانداالیه‌ن‌هئۆپۆزسیۆنه‌کان به فه‌رمی خۆیان نه‌کرد‌ه خاوه‌نی ئه‌و خه‌ڵکه‌ی که له‌سه‌ر شه‌قام بوو ،به‌اڵم ل �ه‌دوای په‌ره‌سه‌ندنی ناڕه‌زایه‌تییه‌کان ئه‌وانیش ده‌نگی خۆیان خسته پاڵ ئه‌و ده‌نگ‌ه ناڕازییانه ،هه‌ڵبه‌ت‌ه له‌دوای هه‌ر گرژی و ئاڵۆزییه‌ک گه‌ڕان به‌دوای رێگه‌چاره‌دا دهبێته بژارێگی حه‌تمی. ل�هو روانگه‌یه‌و‌ه سه‌رجه‌م الیه‌نه‌کانی ک���وردس���ت���ان���ی���ش ک���ه‌وت���ن���ه‌خ���ۆ ب��ۆ ئاماده‌کردنی پڕۆژه و به‌رنامه‌ی کار بۆ ده‌ربازبوون له‌و نائارامییه‌ی باڵی به‌سه‌ر کوردستاندا کێشابوو ،بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش وهک ئاشکرایه دهی��ان پ��رۆژه له‌الیه‌ن په‌رله‌مان و حکومه‌ت و حزبه‌کانی کوردستان به ده‌سه‌اڵت و ئۆپۆسیۆن و حزبه‌کانی دهرهوهی ئه‌وانیشه‌و‌ه ئاماده‌کرا و خرایه‌ڕوو ،سه‌رئه‌نجام بۆ گه‌یشتن به رێکه‌وتن و رێگه‌چاره‌یه‌کی گونجاو، دوو ح��زب��ی ده‌س����ه‌اڵت و س��ێ حزبی به‌رهه‌ڵستکار کۆبونه‌وه‌یان ده‌ستپێکرد، بێگومان کۆبونهوه و گفتوگۆ باشترین ئامرازه بۆ گه‌یشتن به چاره‌سه‌رکردنی ه �هم��وو ک��ێ��ش�هی�ه‌ک ،ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وه‌ش له چوارچێوه‌یه‌کی دی��اری��ک��راودا که به‌رژه‌وه‌ندی خه‌ڵک له به‌رچاو بگیرێت نه‌ک به‌رژه‌وه‌ندی حزبی ،له هه‌مانکاتدا درێ������ژه‌دان ب �ه ک��ۆب��ون �ه‌وه‌ک��ان وات���ای نه‌گه‌یشتن به ئه‌نجام و کات به‌فیڕۆدان و چه‌واشه‌کردنی هاواڵتییانه ،خه‌ڵکی ک��وردس��ت��ان ئه‌زمونێکی تاڵی ههیه ل �ه‌گ �ه‌ڵ ک��ۆب��ون �ه‌وه‌ی درێ��ژخ��ای �هن��دا، له‌دوای راپه‌رینی جه‌ماوه‌ریی به‌هاری ()91هوه که ئه‌م په‌رله‌مان و حکومه‌ته‌ی به‌رهه‌مهێنا ،دوو ئه‌زمون له کۆبونه‌وه‌ی درێژی بێ ئه‌نجامی خێر ،له‌به‌رچاوی هاواڵتییانه. ی�ه‌ک�هم /ک��ۆب��ون�ه‌وه‌ی دوور و درێ��ژی بێ به‌رهه‌م له‌نێوان به‌ره‌ی کوردستانی، که پارتی و یه‌کێتی حزبی یه‌که‌م و ده‌مڕاستی ناو به‌ره‌ک‌ه بوون ،له‌الیه‌ک و حزبی به‌عسی ده‌سه‌اڵتداری عێراق له‌الیه‌کیتر .دووهم /درێژترین کۆبونهوه بۆ رێکه‌وتن ل �ه‌دوای شه‌ڕی ن��اڕه‌وای ناوخۆ ،کۆبونه‌وه‌کانی پارتی و یه‌کێتی ب��وو ل���ه‌دوای ئ�هو هه‌موو کۆبونه‌وه‌یه ئه‌و رێکهوتنه ستراتیژییه‌ی لێکه‌وته‌وه ک���ه ل���ه‌س���هر ب��ن �هم��ای ب����ه‌رژه‌وه‌ن����دی حزبی رێککه‌وتن نه‌ک ب�ه‌رژه‌وه‌ن��دی هاواڵتییان ،ئه‌نجامی رێکه‌وتنه‌که‌ش ئهوهیه که ئێستا له‌به‌رچاوه.
به‌هۆى رێگریکردن ل ه رۆژنامه‌وانێک ل ه بازگه‌ى (دهر ه کۆتر) ک ه ده‌یویست بچێت به‌ره‌و (چۆمان) ،ده‌رکه‌وت هێشتا ئابڵوقه‌ى راگه‌یاندن له‌سه‌ر بنارى قه‌ندیل ماوه ،به‌ڕێوه‌به‌رى
ک����اروان ئیبراهیم ،ک �ه ئ �هن��دام��ى ک���اراى سه‌ندیکاى رۆژنامه‌نوسانى کوردستانه و ناسنامه‌ى سه‌ندیکاى پێبووه ،به (چه‌تر)ى راگه‌یاند :رۆژى ( )2011/7/1له بازگه‌ى (دهره کۆتر) له نزیک سه‌نگه‌سه‌ر که دوا بازگه‌ى حکومهته له سنورى یه‌کێتییه‌وه، کاتێک ناسنامه‌ى سه‌ندیکایان بینى وتیان تۆ نابێت بڕۆى ،ئه‌مه‌ش له‌کاتێکدا پێم وتن
ده‌چم بۆ چۆمان ،به‌اڵم ئه‌وان گه‌ڕاندمیانه‌وه بۆ سلێمانى. لهوبارهیهوه حه‌یده‌ر سه‌عید ره‌شید ،به‌ڕێوه‌به‌رى به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى ئاسایشى راپه‌ڕین به (چه‌تر)ى راگه‌یاند :ده‌بێت ئه‌و رۆژنامه‌نوس‌ه ره‌زامه‌ندى وه‌زاره‌تى ناوخۆى پێبێت ،به‌اڵم خه‌ڵکى ئاسایى هیچ کێشه‌ى نییه له هاتوچۆکردن. وتیشى :خۆتان ئاگادارن ئێستا تۆپباران ههیه، لهبهرئهوه ناکرێ رۆژنامه‌نوسێک بچێت و توشى روداوێک ببێت ،دوایى پێمان بڵێن بۆچى رێگه‌تانداوه .ئه‌وه‌شى نه‌شارده‌وه :ئه‌و رێگرییه
«( )302هاواڵتى سه‌رپێچى جۆراوجۆریان ئه‌نجامداوه»
ل ه شه‌ش مانگدا ( )130دارى سروشتى سوتاون راگ �هی��ان��دن��ى ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌رای �هت��ى پۆلیسى دارستانى پارێزگاى سلێمانى ئهوه ده‌خاته‌ڕوو، ( )302هاواڵتى سه‌رپێچى جۆراوجۆریان ئه‌نجامداوه ،هه‌روه‌ها ده‌ستیش گیراوه به‌سه‌ر ده‌یان جۆر ئامێرى قه‌ده‌غه‌کراوى راوکردن و بیرلێدان ،وهک (حه‌وت ئامێرى بیرلێدان، ( )15ماتۆڕسکیل ،چوار کاڵشینکۆف، ( )65ت��اپ��ڕ ،ی �ه‌ک دان���ه چ�ه‌ک��ى ج��ۆرى بادى ،پێنج مۆلیده‌ى کاره‌بایی ،پێنج مشارى کاره‌بایی ،سێ کۆڵه پشتی ،دوو به‌له‌م، شه‌ش که‌ڵه‌ک ،سێ سه‌وڵ )16( ،شه‌داو، ( )552تۆڕ )142( ،قوالب )50( ،که‌و پاشان ئازاد ک��راون ،یه‌ک قه‌فه‌س ،چوار دوورب��ی��ن )61( ،داو ،س��ێ الی��ت)45( ، فه‌رده خه‌ڵوز).
چه‌تر کاوه حسێن راگه‌یاندنى به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى پۆلیسى دارستانى پارێزگاى سلێمانى ل ه ئامارێکدا ک ه وێنه‌یه‌کیان بۆ (چه‌تر) ناردووه، رایده‌گه‌یه‌نێت :ل ه ماوه‌ى شه‌ش مانگى یه‌که‌مى ()2011دا سه‌رجه‌م ئه‌و هاواڵتیانه‌ى سه‌رپێچیان ئه‌نجانداو ه ( )302هاواڵتین، ده‌ستیش به‌سه‌ر ده‌یان جۆر ئامێرى قه‌ده‌غه‌کراودا گیراوه.
ئه‌وه‌ش ده‌خه‌نه‌ڕوو ،له ماوه‌ى شه‌ش مانگى راب����ردوودا ( )36روداوى ئاگرکه‌وتنه‌و‌ه ههبووه و زیاتر له شه‌ش هه‌زار دۆنم زه‌وى له پوش و په‌اڵش و ره‌ز و باخ سوتاون و زیاتر له ( )130دارى سروشتى سوتاون. رێ��ن��م��ای��ى ه��اواڵت��ی��ان��ی��ش ده‌ک����هن ب���ه‌وه‌ى، «ئ���اژه‌ڵ و باڵنده کێوییه‌کان سامانى سروشتى کوردستانن و موڵکى هه‌مووانه، تکایه له‌به‌ر حه‌ز و ئاره‌زووه‌کانتان له‌ناویان م�ه‌ب�هن ،ه �ه‌روه‌ه��ا فڕێدانى جگه‌ره‌یه‌کى نه‌کوژاوه یان به‌جێهێشتنى پشکۆیه‌ک، کاره‌ساتى گهوره دروست ده‌کات و دهبێته هۆى سوتان و فه‌وتانى چه‌ندین دۆنم پوش و په‌اڵش و دار و دره‌خت».
هه‌واڵێکى (چه‌تر) ئاسیاسێڵ توڕ ه ده‌کات و ئه‌حمه‌د ره‌شیدیش ده‌ڵێت :به به‌ڵگه‌وه قسه‌کانم ده‌سه‌لمێنم.
چه‌تر یادگار ره‌ئوف به‌هۆى قسه‌کردن له‌سه‌ر هه‌ردوو کۆمپانیاى (ئاسیا سێڵ و کۆڕه‌ک تێلیکۆم) له‌الیه‌ن ئه‌ندامێکى ئه‌نجومه‌نى پارێزگاى سلێمانى له رۆژنامه‌ى (چه‌تر)دا ،کۆمپانیاى ئاسیا سێڵ ناڕه‌زایى نیشانداوه
له چاوپێکه‌وتنه‌که‌دا که له ژماره ()61 ى (چه‌تر) باڵوکرایه‌وه ،ئه‌حمه‌د ره‌شید، ئه‌ندامى ئه‌نجومه‌نى پارێزگاى سلێمانى وتویه‌تى :کۆمپانیاى ئاسیا و ک��ۆڕه‌ک یاساى تایبه‌تیان ههیه و حکومه‌ت ناتوانێت باجیان لێوه‌ربگرێت. ئه‌و لێدوانه‌ى ئه‌حمه‌د ره‌شید بووه‌ته هۆى ناڕه‌زایى کۆمپانیاى ئاسیاسێڵ و په‌یوه‌ندیان
ب �ه ن���اوب���راوه‌وه ک����ردووه و «گ��ل�هی��ی��ان» لێکردووه ،له‌به‌رامبه‌ریشدا ئه‌حمه‌د ره‌شید، ئه‌ندامى ئه‌نجومه‌نى پارێزگاى سلێمانى به (چه‌تر)ى وت« :من له‌سه‌ر قسه‌کانم س��ورم به به‌ڵگه‌وه ،ن��ازان��م ئ�هو ب��راده‌ران�ه گله‌ییان له‌چى ههیه کاتێک شته‌که راسته؟! ئه‌وان ده‌ڵێن ئیهانه‌مان پێکراوه، م��ن ه��هم��وو ن��وس��راوه‌ک��ان��ى قایمقامى قه‌زاکانم الیه باس له که‌موکورتییه‌کانى ئاسیاسێل ده‌که‌ن».
له مانگێکدا ده‌ستبه‌سه‌ر چوار ته‌ن گۆشتى هندیدا گیراوه هه‌موو ئه‌و پشکنینانه‌ى که بۆ گۆشتى سلێمانى هندیمان کردووه ،ئاماژه‌یان بهوهداوه که ئه‌و گۆشته خراپه و ناشێت بۆ به‌کارهێنان کارزان تاریق له‌الیه‌ن هاواڵتیانه‌وه ،لهبهرئهوه له‌وکاته‌وه به‌رپرسێکى حکومى ئاماژه بۆ بڕیارى قه‌ده‌غه‌کردنى گۆشتى هندى درا. مانگى ئهوه ده‌کات ،له ماوه‌ى وتیشى :دواى ئه‌وه‌ى ئیداره‌ى کوردستان پێنجدا نزیکه‌ى چوار ته‌ن ی �ه‌ک��ى گ���رت���هوه ح��ک��وم �هت ل��ه ساڵى گۆشتى هندى ده‌ستى به‌سه‌ردا ( )2008لیژنه‌یه‌کى هاوبه‌شى له‌نێوان گیراوه ،ئه‌وه‌ش ده‌خاته‌ڕوو، وه‌زاره‌ت���ى کوشتوکاڵ و ته‌ندروستى و پاش لێکۆڵینهوه ده‌رکه‌وتووه الی�هن�ه پ�هی��وهن��دی��داره‌ک��ان��ى دروس��ت��ک��رد، ئه‌و گۆشته ماده‌ى پارێزه‌رى هه‌ستان به وه‌رگرتنى نمونه له هه‌موو زۆر تیایه ،که ئه‌مه‌ش مه‌ترسى پ��ارێ��زگ��اک��ان��ى ه�ه‌رێ��م��ى ک��وردس��ت��ان و له‌سه‌ر هاواڵتیان دروست ده‌کات .ناردنى بۆ تاقیگه‌یه‌کى بێالیه‌ن له واڵتى ئارى سه‌اڵح ،به‌ڕێوه‌به‌رى به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى لوبنان ،دواى ئه‌وه‌ى ئه‌نجامه‌که‌ى هاته‌وه ڤێتێرنه‌رى سلێمانى ،تایبه‌ت به(چه‌تر) ده‌رک �ه‌وت ئه‌و گۆشته زۆر زۆر ماده‌ى ى راگه‌یاند« :له سااڵنى ()2005هوه پ��ارێ��زه‌رى تیایه ،که ئه‌مه‌ش مه‌ترسى
درێژه‌ی...
ل���ه‌س���هر ه���اواڵت���ی���ان دروس�����ت ده‌ک���ات کاتێک ئه‌م گۆشته به‌کارده‌هێنن. ئ�ه‌وه‌ش��ى وت :بۆیه حکومه‌تى هه‌رێم بڕیارى قه‌ده‌غه‌کردنى گۆشتى هندى له هه‌رێمى کوردستان داوه ،رۆژانه‌ش له رێگه‌ى لیژنه‌کانمانه‌وه ئه‌و ناوچانه‌ى ناو بازاڕ و شوێنه گشتییه‌کان به‌سه‌ر ده‌ک �هی��ن �هوه ب��ۆ دۆزی��ن��ه‌وه‌ى ئ �هو ج��ۆره گۆشته و ده‌ست به‌سه‌رداگرتنى. ج���ه‌خ���ت���ی���ش���ی���ک���ردهوه :ه �ه‌رک��ات��ێ��ک ئ����هو ح��اڵ��هت��ان��ه ب���ه‌رچ���او ده‌ک���ه‌وێ���ت به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى ئاسایشى ئ��اب��ورى یان گومرگى سلێمانى ئاگادار ده‌کرێته‌وه، له ماوه‌ى مانگى رابردوو نزیکه‌ى چوار ت �هن گۆشتى هندى ده‌س��ت��ى ب�ه‌س�هردا گیراوه و سوتێنراوه.
ئۆپۆزسیۆن پرۆژه‌که‌ی...
سه‌رکۆ عوسمان ،له‌بزوتنه‌وه‌ى گۆڕانیش ئ�ه‌وه‌ى به(چه‌تر) راگه‌یاند «پرۆژه‌یه‌کى ش��ه‌ش پاکێجیمان پێشکه‌شکردون ،له راستیدا ئه‌وه‌ى چاوه‌ڕێمان ده‌کرد له‌الیه‌نى ده‌س���ه‌اڵت وه‌اڵم���ى پ��رۆژه‌ک��ان��م��ان ب��دات�هوه ن��ه‌ک پ���رۆژه‌م���ان پێشکه‌ش ب��ک��ات ،له کاتێکدا ئۆپۆزسیۆن الیه‌نى به‌پرسیارێتى له ئه‌ستۆدا نیه تا پرۆژه جێبه‌جێ بکات، ئ���ه‌وه‌ى له‌وه‌اڵمه‌کانى ده‌س �ه‌اڵت��دا هاتووه له‌سه‌ر پرۆژه‌که‌مان هه‌ندێک خاڵى هاوبه‌ش ههبووه و قبوڵیان کردوه ،به‌اڵم ئه‌وه‌ى الیه‌نى ده‌سه‌اڵت ره‌تیان کردووه‌ته‌و‌ه پرۆژه یاساى خۆپیشاندان‌ه که ئێمه داوامانکردو‌ه مۆڵه‌ت بکرێت‌ه ئاگادارکردنه‌وه ،لهبهرئهوه تا ئێستا
نه‌گه‌یشتوینه‌ت‌ه ئه‌نجام له‌سه‌ر ئه‌م خاڵ‌ه و ئێمه به‌رده‌وام ده‌بین له‌سه‌ر داواکانى خۆمان و لێیان پاشه‌گه‌ز نابینه‌وه. ئه‌و نوێنه‌ره‌ى گۆڕان پێشیوایه «پرۆژه‌که‌ى ده‌سه‌اڵت وهک (ئینشا) لێى تێده‌گه‌ین و هه‌ندێک شتى دیاریکراو نیه ،هه‌ندێک خاڵى تێدایه به‌ڵێ وه‌اڵم���ه ب��ۆم��ان و به رێکه‌وتنى سیاسى قبوڵمان ک��ردوه بچێته په‌رله‌مان ،لهبهرئهوه رهنگه له هه‌ندێک خاڵدا بێینه‌و‌ه خواره‌وه ،به‌اڵم له‌سه‌ر مه‌بده‌ئى ئه‌ساسى سازش ناکه‌ین .وتیشی :به هیچ شێوه‌یه‌ک به‌شدارى حکومه‌تێکى بنکه فراوان ناکه‌ین که حکومه‌تى ئێستابێت. فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد ،ئه‌ندامى سه‌رکردایه‌تى
یه‌کێتى نیشتمانى کوردستانیش ،بۆچونى وایه «سروشتى دانیشتن وههایه هه‌ر الیهنه و پ���رۆژه‌ى خ��ۆى ده‌خ���ات���ه‌ڕوو ،ل�ه‌ب�ه‌رئ�هوه ئه‌گه‌ر الیه‌نى ده‌سه‌اڵت و ئۆپۆزسیۆن هه‌ر یه‌کێکیان وابزانن ده‌بێت به ته‌نها پرۆژه‌ى ئه‌و جێبه‌جێ بکرێت و که‌موکورتى نیه ئهوه هه‌ڵه‌یه». ئ��هو ئ �هن��دام �هى س �ه‌رک��ردای �هت��ى یه‌کێتى نه‌شی ش��ارده‌و‌ه که «ئه‌م جۆره پرۆژانه‌ى پێشکه‌ش ده‌ک��رێ��ت ره‌ن��گ �ه ب �ه یه‌کجار جێبه‌جێ نه‌کرێت ،له قۆناغى یه‌که‌مدا ئه‌گه‌ر ئه‌و خااڵنه‌ى له‌سه‌رى رێکه‌وتبوون جێبه‌جێ بکرێت ئهوه رێگه خۆش ده‌کات بۆ ئه‌وانی تریش».
په‌یوه‌ندى به الیه‌نى «ئه‌منییه‌وه» ههیه. له‌الیه‌کیتر (ئه‌نوه‌ر حسێن) به‌رپرسى لیژنه‌ى داک��ۆک��ى ل �ه ئ�����ازادى رۆژن��ام �هن��وس��ان له سه‌ندیکاى رۆژنامه‌نوسان به (چه‌تر)ى وت: له‌گه‌ڵ ئ�ه‌وه‌دا نیم رێگرى له رۆژنامه‌نوسان بکرێت ،که بیانه‌وێت بچن بۆ قه‌ندیل یان بۆ هه‌ر شوێنێکى تر که ئۆپۆزسیۆنى پارچه‌کانى ترى کوردستانى لێبێت. وتیشى :ئێمه داوام���ان ک���ردووه به‌پێى یاسا مامهڵه ل �ه‌گ �ه‌ڵ رۆژن��ام �هن��وس��ان بکرێت، یه‌کێک له خاڵه‌کانى یاساى رۆژنامه‌نوسانیش
ئهوهیه که ده‌ڵێت ،رۆژنامه‌نوس ئازاد‌ه له‌وه‌ى که ده‌یه‌وێت له‌کوێ ده‌ستى به زانیارى و سه‌رچاوه‌ى هه‌واڵه‌کان بگات. ئ �ه‌وه‌ش��ى وت :ئ �ه‌گ �هر ن��وس��راوی وه‌زاره‌ت����ى ن��اوخ��ۆى دهوێ���ت یاساک‌ه هه‌ڵبوه‌شێننه‌وه، حکومه‌ت یاساى بۆ ده‌رخستووه؟ ئهمه بووه به شتێکى سه‌یر و غه‌ریب ،رۆژنامه‌نوس بۆ هه‌ر شوێنێک بچێت نوسراوی فاڵن و فاڵنى دهوێ���ت ،یاسایه‌ک ههیه په‌رله‌مان ده‌نگى له‌سه‌رداوه ،سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێم واژوى کردووه.
لیژنه‌که‌ى زانکۆ ب ه بێ فه‌رمانى زانکۆ ناتوانێت هیچ ئه‌نجامێک رابگه‌یه‌نێت
سلێمانى کارزان تاریق ئه‌ندامێکى لیژنه‌ى لێکۆڵینهوه له رووداوه‌کانى زانکۆى سلێمانى که له()19ى نیساندا رویدا باس لهوه ده‌کات ،ناتوانن به‌بێ فه‌رمانى زانکۆ هیچ ئه‌نجامێکى لێکۆڵینه‌وه‌کان رابگه‌یه‌نن، ئه‌وه‌ش ده‌خاته‌ڕوو ،بۆ سه‌لماندنى راستییه‌کان به‌ڵگه‌یان کۆکردوهتهوه.
نورى حه‌سه‌ن ،ئه‌ندامى لیژنه‌ى لێکۆڵینهوه له روداوه‌کانى زانکۆى سلێمانى ،تایبه‌ت به (چه‌تر)ى راگه‌یاند :ئێمه به فه‌رمانى زانکۆ ئه‌و لیژنه‌یه‌مان دروستکرد و ناتوانین ب �ه هیچ ش��ێ��وهی�ه‌ک هیچ ئه‌نجامێک رابگه‌یه‌نین ،به‌بێ فه‌رمانى زانکۆ ،بۆیه ئ �هوه ده‌که‌وێته ئه‌ستۆى سه‌رۆکایه‌تى
زانکۆ که لێکۆڵینه‌وه‌کانى ئێم ه په‌سه‌ند بکات و وه‌اڵمه‌کان ئاشکرا بکات. راشیگه‌یاند :وهک لیژنه‌که هه‌ستاوین به کۆکردنه‌وه‌ى ئه‌و به‌ڵگانه‌ى که ههیه ل�ه‌س�هر ئ �هو روداوه و خۆشمان س�ه‌ردان��ى ئ�هو شوێنانه‌مان ک���ردوه ،که به‌ڵگه‌ن بۆ سه‌لماندنى راستییه‌کان و ئیفاده‌ى مامۆستا و خوێندکارمان وه‌رگ��رت��وه له‌و ب��اره‌ی�هوه و بیروبۆچونى خۆمان ناردوه بۆ سه‌رۆکایه‌تى زانکۆ ،پاشان چۆن دهڕوات بهڕێوه ئهوه ئێمه ب���ه‌رپ���رس ن��ی��ن ،چ��ون��ک�ه پێده‌چێت پێشنیاره‌کانیشمان په‌سه‌ند نه‌که‌ن. رۆژى ()19ى ن��ی��س��ان��ى ()2011 به‌هۆى ئه‌نجامدانى خۆپیشاندان له‌الیه‌ن خ��وێ��ن��دک��اران��ى زان��ک��ۆوه ب��ۆ ئ��ازادک��ردن��ى ه��اوڕێ��ک��ان��ی��ان ،ه��ێ��زه‌ک��ان��ى ح��ک��وم �هت «هێرشیان» کرده سه‌ر زانکۆى سلێمانى، ئه‌مه‌ش خوێندکارانى زانکۆکه‌ى زیاتر توڕه کرد و دواى لێپرسینه‌وه له به‌رپرسانى «هێرشه‌که‌ى» ()19ى نیسان ده‌که‌ن.
«پرۆژه‌که‌ى ده‌سه‌اڵت داننانه ب ه ره‌وایه‌تى داواکانى شه‌قام»
پێگه‌ى خ��ۆى ل�هو سیستمه‌دا ده‌ستنیشان چه‌تر ن �ه‌ک��ردوه ،هێنده‌ى ک��ار ل�ه‌س�هر هاواڵتى ئاراس عوسمان بوون و سه‌ربه‌خۆیى ده‌سه‌اڵته‌کان ده‌کات له هه‌رێمى کوردستان ،به هیچ جۆرێک باس له شوێن و جێگه‌ى ئۆپۆزسیۆن له‌ناو د.هه‌ڤاڵ ئه‌بوبه‌کر ،مامۆستا په‌یکه‌ر و سیستمى سیاسیدا ناکات. ل ه به‌شى راگه‌یاندنى زانکۆى ده‌شڵێت :له‌به‌رامبه‌ریشدا ئه‌وه‌ى ده‌سه‌اڵت سلێمانى بۆچوونى وایه ،ئه‌و پێشکه‌شى ئۆپۆزسیۆنى کردوه ته‌نیا بریتى پرۆژه‌یه‌ى ئۆپۆزسیۆن پێشکه‌شى نییه له پ��ڕۆژه‌ی�ه‌ک��ى ئه‌ڵته‌رتاتیڤ بۆ کردو ه پرۆژه‌یه‌کى ریشه‌یی ه و پڕۆژه‌که‌ى ئۆپۆزسیۆن ،به‌ڵکو به‌شى زۆرى سیاسى جومگه‌کانى سیسته‌مى پڕۆژه‌که‌ى ئۆپۆزسیۆنى تێدا قبوڵکردوه کات. له‌م واڵته‌دا دیارى ده و داوا ده‌ک��ات ئۆپۆزسیۆن بێته ن��او ئه‌و �ر) � ت ه � (چ �ۆ � ب ه � د.ه��ه‌ڤ��اڵ ئ�ه‌ب��وب�ه‌ک��ر ،ک پڕۆژه‌یه‌وه بۆ جێبه‌جێکردنیان ،واته ئه‌وه‌ى ى ه ک�� ه «پ��ڕۆژ �ت: ق��س�هى ک����ردووه ،ده‌ڵ��ێ� ده‌س���ه‌اڵت داننانه به ره‌وای �هت��ى داواک��ان��ى بۆ �ت � �ێ � �ن � �ێ � �ق � �وڵ � خ ه د ه ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن زه‌م��ی��ن � شه‌قام و پرۆژه‌کانى ئۆپۆزسیۆن و داننانه و �ورى � �ت � س ه د کى ه مای ئ���ه‌وه‌ى ل�ه‌س�هر بنه ب�ه‌وه‌ى له چه‌ند ساڵى راب��ردودا ،سیستهى کان ه حزب رى ه گ ه ئیراد یاسایى ،ب�ه‌ده‌ر له سیاسى له کوردستاندا له‌ناو قه‌یراندا بووه سیاسى سیستمى کانى ه سه‌رله‌نوێ جومگ و گوزه‌راوه پێویسته له‌م قۆناغه‌دا چاره‌سه‌ر و خش ه ن ئۆپۆزسیۆن ، ه دروس��ت بکرێته‌و بکرێت.
هێشتا ئۆتۆمبێلى یادگارى هه‌ڵه‌بج ه ل ه ئێرانه
هه‌ڵه‌بجه یادگار ره‌ئوف به وته‌ى هاواڵتیانى هه‌ڵه‌بجه ئه‌و ئۆتۆمبێله‌ى له یادگارى هه‌ڵه‌بجه دانراوه ئۆتۆمبێله ئه‌سڵیه‌که نیه ،که له ()3/16دا کۆمه‌ڵێک شه‌هیدى کیمیابارانى تێدا بووه ،به‌ڕێوه‌به‌رى یادگارى هه‌ڵه‌بجه‌ش هێما بۆ ئهوه ده‌کات ئۆتۆمبێله ئه‌سڵیه‌که له ئێرانه و نه‌دراته‌وه به خه‌ڵکى هه‌ڵه‌بجه.
هاواڵتى جه‌بار مه‌حمود ،شاره‌زا له بوارى ئۆتۆمبێل ب�ه (چ �هت��ر)ى وت :م��اوه‌ى ( )20ساڵه فیته‌رم ئ�هو ئۆتۆمبێله‌ى ئێستا له یادگارى هه‌ڵه‌بجه‌ى شه‌هید
دانراوه ،ژماره‌یه‌کى دروستکراوى لێدراوه و سه‌نه‌وى ئۆتۆمبێله‌که ژماره‌یه‌کی تر‌ه و الش�ه‌ک�ه‌ش��ى ه��ى تۆمبێلێکى ت��ره له خواروى عێراق هێنراوه به چه‌ند ملیۆنێک کڕراوه له‌الیه‌ن (هێرۆخان)هوه بۆ مه‌زارى هه‌ڵه‌بجه ،ئه‌و ئۆتۆمبێله هى من بوایه ( )1000دینارى نه‌ده‌کرد. له‌به‌رامبه‌ردا سه‌رخێڵ غه‌فار ،به‌ڕێوه‌به‌رى ی��اردگ��ارى هه‌ڵه‌بجه وت���ى :راس��ت �ه ئه‌م ئۆتۆمبێله ئه‌سڵیه‌که نیه ،به‌اڵم پاره‌ى خ�هی��اڵ��ى پ��ێ��ن �ه‌دراوه و ئۆتۆمبێله‌که‌ى ( )3/16ل�ه هه‌رێمى ک��وردس��ت��ان نیه، به‌ڵکو الى ک��ۆم��ارى ئیسالمى ئێرانه، چه‌ند جارێکیش داوام��ان کردوه وتویانه ئ�هو ئۆتۆمبێله ن�هم��اوه ،بۆیه ئێمه ئه‌م ژماره‌یه‌مان دروستکردوه ،ئۆتۆمبێله‌که‌ش هه‌مان مۆدێله ،تا کاره‌ساتى هه‌ڵه‌بجه و ئه‌و ئۆتۆمبێله ل ه یاده‌وه‌ریماندا بمێنێتهوه.
راپۆرت
کوردستان له‌ژێر ره‌حمه‌تى پرۆژ ه چاکسازیه‌کاندا
ل ه چوار پرۆژه‌ی چاکسازی ،دوانیان داوای گۆڕینی یاسای خۆپیشاندان ده‌که‌ن ئاماده‌کار
دلێر عه‌بدولڕه‌حمان ل��ه ئێستادا چ �هن��د پ��رۆژه‌ی �ه‌ک��ی چاکسازی له‌الیه‌ن هێز و الیه‌نه‌کانی هه‌رێمی کوردستانه‌وه خراونه‌ت ه روو دواترینیان پڕۆژه‌ی کۆنفرانسی «ب���ه‌ڵ���ێ ب���ۆ دی����ال����ۆگ» ب���وو، شاره‌زایه‌کی یاساش ده‌ڵێت ئه‌و پڕۆژانه چه‌ند زۆربن باشتره ،ل ه پڕۆژه چاکسازیانه‌دا که تا ئێستا چوار دانه‌ن دوانیان داوای گۆڕینی یاسای خۆپیشاندانه‌کان ده‌که‌ن.
ل���ه‌دواى روداوه‌ک���ان���ى (17ش��وب��ات)ی راب����ردوه‌وه که ( )10شه‌هید و زیاتر له ( )500بریندارى لێکه‌وته‌وه ،هێز و الیهنه سیاسیه‌کانى هه‌رێم که‌وتنه ئ��ام��اده‌ک��ردن��ى پ���رۆژه‌ى چ��اک��س��ازى‌و ل�ه‌وپ��ێ��ن��اوه‌ش��دا ه�ه‌ری�ه‌ک�ه ل�ه‌س�ه‌رۆک��ى ه�ه‌رێ��م و الی�هن�ه‌ک��ان��ى ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن و ده‌سه‌اڵت به‌جیا و چه‌ند که‌سایه‌تی و حزبێکیتر به جیا ،پرۆژه‌یان پێشکه‌ش کرد ،به‌اڵم تا ئێستا دیار نیه که کام پڕۆژه جێبه‌جێ ده‌کرێت و بوونی ئه‌م ه �هم��وو پ��رۆژه‌ی��ه س���ه‌ری ل �ه خه‌ڵک ش���ێ���وان���دووه .ل��ه دوای پ���رۆژه‌ک���هی س �ه‌رۆک��ی ه �ه‌رێ��م ،ه �هر س��ێ الیه‌نی ئۆپۆزسیۆن پ��رۆژه‌ی�ه‌ک��ی��ان پێشکه‌ش کرد ،دوای ئه‌وانیش یه‌کێتی و پارتی وه‌اڵم���ی پ��رۆژه‌ک��هی ئۆپۆزسیۆنیان ب���ه پ���رۆژه‌ی���ه‌ک���ی���ت���ردای���هوه و چ �هن��د که‌سایه‌تی و الیه‌نێکی سیاسیش پێرێ رۆژی شه‌ممه ل�ه ش��اری هه‌ولێر له کۆنفرانسێکدا پرۆژه‌یه‌کیان راگه‌یاند بۆ چاکسازی .به باوه‌ڕی پسپۆڕێکی ب����واری ی��اس��ا ب��وون��ی پ�����رۆژه‌ی زۆر کارێکی باشه ،دکتۆر نورى تاڵه‌بانى، پ��س��پ��ۆڕى ب����وارى ی��اس��ا ب��ه (چ �هت��ر)
ى راگ�هی��ان��د ب��وون��ى پ���رۆژه‌ى زۆر بۆ چاکسازی به «باش ده‌زان��م ،چونک ه دهبێته هۆى ئه‌وه‌ى بیرى جیاواز بخرێته به‌رچاو بۆ ده‌وڵه‌مه‌ندکردنى پ��رۆژه‌ى چاکسازى له هه‌رێمدا و هه‌موو الیه‌ک به‌شداری بکات له‌وپرۆسه‌یه‌دا». به‌بڕواى ناوبراو بونى پرۆژه‌ى جیاواز بۆ بێ متمانه‌یى الیه‌نه‌کان ناگه‌ڕێته‌وه به‌ڵکو به‌پێى دیدى الیه‌نه‌کان وایکردووه پرۆژه‌کان جیاواز بێت و ئه‌وه‌ش نابێته هۆکارى دورکه‌وتنه‌وه له‌یه‌کتر. تاڵه‌بانى ئ��ام��اژه‌ى ب �ه‌وه‌ش��دا «باشتره پرۆژه‌ى هه‌موو الیه‌نه‌کان و سه‌رۆکى هه‌رێمیش سه‌یرى بکرێت و پرۆژه‌یه‌کى گ��ش��ت��گ��ی��ری��ان ل���ێ پ��ێ��ک��ب��ه��ێ��ن��رێ��ت‌و ل��ی��ژن �هی �ه‌ک��ى ب���ااڵ پێکبهێنرێت بۆ ئه‌نجامدانیان به‌مه‌رجێک نیه‌تێکی ج�����دى ه���ه‌ب���ێ���ت ب����ۆ چ����اک����س����ازى‌و ک��ۆب��ون �ه‌وه‌ک��ان ت�هن��ه��ا ب��ۆ ک��ۆب��ون �هوه نه‌بن». ه��هر ل �هم��ب��اره‌ی �هوه ی��وس��ف م��ح�هم�ه‌د، ب �ه‌رپ��رس��ی س �هن��ت �ه‌ری لێکۆڵینه‌وه‌ی س��ی��اس��ی ب���زووت���ن���ه‌وه‌ى گ������ۆڕان ،له لێدوانێکیدا به (چ�هت��ر)ى راگه‌یاند: پرۆژه‌که‌ى یه‌کێتى و پارتى به‌شێکى وه‌اڵم���ى پ���رۆژه‌ک���هى ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن�ه و ب��ه‌ش��ه‌ک��هی ت��ری��ش��ی دی����دى خ��ۆی��ان�ه ب��ۆ ه�هن��دێ له‌کێشه‌کانى ه�ه‌رێ��م .له پ��رۆژه‌ک �هی یه‌کێتی و پارتیدا ئ�هوه ده‌رده‌ک���ه‌وێ���ت ک �ه یه‌کێتی و پارتی ن��ای��ان�ه‌وێ��ت ی��اس��ای خۆپیشاندانه‌کان ده‌ستکاری بکرێت لهوبارهیهوه یوسف رایگه‌یاند «ده‌بێت ئه‌و پرۆژه یاسایانه‌ى ره‌هه‌ندى نیشتمانیان ههیه بگه‌ڕێنرێنه‌وه په‌رله‌مان». ئاماژه‌ى به‌وه‌شدا «رهنگه پێشکه‌شکردنى ئ���هو ه��هم��وو پ����رۆژه چ��اک��س��ازی �ه بۆ درێژه‌دان بێت به‌ودۆخه‌ى ههیه ،چونکه یه‌کێتى و پارتى ده‌سه‌اڵتیان به‌ده‌سته
ده‌بێت به‌رنامه‌ى خۆیان جێبه‌جێ بکه‌ن ن�ه‌ک سه‌رله‌نوێ پ��رۆژه‌ى چاکسازى ئاماده‌بکه‌ن» ئه‌وه‌شی وت که وه‌کو دوو حزب ناتوانین رێیان لێبگرین که پرۆژه‌شیان هه‌بێت. ئارێز عه‌بدواڵ ،ئه‌ندامى سه‌رکردایه‌تى یه‌کێتى نیشتمانى کوردستان ،پێیوایه زاراوه‌ى چ��اک��س��ازى ئ����هوه ده‌ه��ێ��ن��ێ ه �هم��وو الی �هن �ه‌ک��ان ق��س�هی��ان ل�ه‌س�هرى ه�ه‌ب��ێ��ت و پ����رۆژه‌ى ب��ۆ ئ��ام��اده‌ب��ک�هن. ناوبراو له‌باره‌ى پرۆژه‌که‌ى یه‌کێتى و پارتیه‌وه نه‌یشارده‌وه که‌به‌شێکى وه‌اڵمى پ��رۆژه‌ک�هى ئۆپۆزسیۆنه و به‌شه‌که‌ى تریشى راوس�ه‌رن��ج��ى حزبه‌کانیانه بۆ چ��اک��س��ازى .ئ��ارێ��ز ،ل���هو ل��ێ��دوان�هی��دا به(چه‌تر)ى وت «ناتوانم بڵێم یه‌کێتى و پ���ارت���ى گ����وێ ل���ه‌ه���هم���وو پ����رۆژه چاکسازیه‌کان ده‌گ��رن ب�ه‌اڵم پێویسته حکومه‌ت‌و ده‌سه‌اڵت‌و ئۆپۆزسیۆنیش به‌چ���اوى ب��اش �هوه س�هی��رى پ��رۆژه‌ک��ان��ى تربکه‌ن نه‌ک له‌یه‌کتر به‌گومان بین». ه����هر ل���ه ب�����اری ه���هم���ان م �ه‌ب �ه‌س��ت نه‌جیبه عومه‌ر ،ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی کۆنفرانسی «ب �ه‌ڵ��ێ ب��ۆ دی��ال��ۆگ» روون���ی���ک���ردهوه ک���ه ئ��ه‌وان��ی��ش وهک ک��ۆم�ه‌ڵ��ێ��ک ک �ه‌س��ای �هت��ی و پ���ارت و رێکخراو له ()6/4دا کۆبونه‌وه‌یه‌کیان رێکخستووه و بڕیاری ئاماده‌کردنی پ��رۆژه‌ی �ه‌ک��ی چ��اک��س��ازی��ان��داوه و ئه‌و پ���رۆژه‌ی���هی ئ��ێ��س��ت��اش��ی��ان ک��ه رۆژی ( )7/2له هه‌ولێر گفتوگۆی له‌سه‌ر کرا له‌و چوار چێوه‌یه‌دا بووه. ناوبراو له قسه‌کانیدا باسی لهوه کرد که پرۆژه‌که‌یان زۆرتر الیه‌نی جه‌ماوه‌ری ب �ه بنچینه ده‌گ��رێ��ت و بانگهێشتی ه���هم���وو الی���هن���ه س��ی��اس��ی�ه‌ک��ان��ی��ش��ی��ان ک��ردووه بۆ ئ �ه‌وه‌ی گفتوگۆی له‌سه‌ر ب���ک���هن .ن �ه‌ج��ی��ب �ه وت��ی��ش��ی «ب���وون���ی پ��رۆژه نیشاندانی به‌رپرسیارێتیه له‌م
ق���ۆن���اغ���هدا» ئ���هو ئ��ام��ان��ج�ه‌ک�هی��ان��ی روون��ک��ردهوه وت��ی :ده‌مانه‌وێت هه‌موو هێز و الی�هن و که‌سایه‌تیه‌کان خۆیان به‌رپرسیار ببینن به‌رامبه‌ر ئه‌م قۆناغ ه و به ئه‌رکی خۆیان هه‌ڵبستن. ن��اوب��راو پێیوایه نابێت ه�هم��وو پ��ڕۆژ‌ه و پێشنیاره‌کان له یه‌کێتی و پارتیدا قه‌تیس ببێت ،به‌ڵکو ده‌بێت به هه‌موو الیه‌نه‌کان له هه‌وڵی چاره‌سه‌ر کردندا ب���ن .ئ���هو ته‌ئکیدیشی ل���هوه ک���ردهوه و وت���ی «ب���ۆ پ���ڕۆژه‌ک���هم���ان زۆرت���ر پشتمان به که‌سایه‌تیه‌کان به‌ستووه و که‌سایه‌تیه‌کانی ناو هه‌موو حزبه‌کانیش به‌شداری کۆنفرانسه‌که‌یان کرد». نه‌جیبه عومه‌ر ،که جێگری سه‌رۆکی پ��ارت��ی چ��اره‌س�ه‌ری�ه ،ل�ه لێدوانه‌که‌یدا ب��ۆ (چ���هت���ر) ب��اس��ی ل��ه‌وه‌ش��ک��رد ئ �هو ئه‌نجومه‌نه‌ی که دروستکراوه گه‌وره‌تر کراوه چاالکتر کراوه .راشیگه‌یاند ئێم ه راسته‌وخۆ ئه‌و پرۆژه‌یه‌مان ئاراسته‌ی سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێم و په‌رله‌مان ناکه‌ین بڵێین وهرن ئیشی له‌سه‌ر بکه‌ن به‌ڵکو دهی��ان��دهی��ن��ێ و خ��ۆم��ان ک��اری له‌سه‌ر ده‌که‌ین. یه‌کێتى‌و پارتى له‌پرۆژه هاوبه‌شه‌که‌یاندا ب��ۆ ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ئ���ام���اژه‌ب���هوه دهدهن باشتره یاساى خۆپیشاندان وه‌کو خۆى بمێنێتهوه و ل �ه‌پ��اش دوا ک��ۆب��ون�ه‌وه‌ى نێوان ئۆپۆزسیۆن و ده‌سه‌اڵتیش چه‌ند به‌رپرسێکى یه‌کێتى ئاماژه‌یان بهوهداوه که‌یاساى خۆپیشاندانه‌کان وه‌کو خۆى ده‌مێنێته‌وه و ده‌ستکارى ناکرێت ،هه‌ر ل �ه پ���ڕۆژه‌ک���هی ئ��ه‌وان��دا هیچ باسی ده‌ستگیر کردن و سزادانی تاوانباری م����اوهی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان�ه‌ک��ان ن��ه‌ک��راوه، ب���ه‌اڵم ل �ه پ����ڕۆژه‌ی ئۆپۆزسیۆنیشدا ت��هن��ه��ا ب���ه ت��ێ��ب��ی��ن��ی �ه‌ک ب����اس ل���هوه ک���راوه ک�ه ل �هم��اوهی کۆبونه‌وه‌کاندا ده‌بێت هه‌ڵمه‌تی گرتن و راوه‌دون���ان و
هێرشکردنه سه‌ر چاالکان رابگیرێت ل ه به‌رامبه‌ردا له پڕۆژه‌ی ئه‌و الیه‌نانه‌ی ک�ه ب �هن��اوی «کۆنفرانسی به‌ڵێ بۆ دیالۆگ» پڕۆژه‌یه‌کیان ههیه ،به سێ خاڵ له ژێر ناوی هه‌نگاوی هه‌نوکه‌یی داوا کراوه «سه‌رجه‌م ئه‌وانه‌ی ده‌ستیان ههبووه له جواڵندنی هێزی پیشمه‌رگ ه و سوپاو له‌شکر و پاشان شه‌هیدکردن و ئ���ازاردان���ی خ��ۆپ��ی��ش��ان��ده‌ران بدرێن ه دادگا و به‌پێى یاسا مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵدا بکرێت» ،ب �ه‌اڵم تا ئێستا ئ�هم بابه‌ت ه ن �ه‌ب��ووت �ه ت�����ه‌وه‌ری ک��ۆب��وون �ه‌وه‌ک��ان��ی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن و ده‌س�����ه‌اڵت .محه‌مه‌د حه‌کیم ،ئه‌ندامى مه‌کته‌بی سیاسی ک��ۆم �ه‌ڵ��ى ئ��ی��س�لام��ى ،ب��ه (چ��هت��ر)ى راگه‌یاند «ده‌س���ه‌اڵت مافى خۆیه‌تى وه‌اڵم���ى پ���رۆژه‌ک���هى ئێمه‌ى داوه‌ت����هوه و ئێمه‌ش خوێندنه‌وه‌ی بۆ ده‌ک�هی��ن و به‌خراپ خوێندنه‌وه‌ى بۆ ناکه‌ین چونک ه هه‌ندێ هاتونه‌ته پێش». له‌الیه‌کیتره‌وه محه‌مه‌د فه‌ره‌ج ،ئه‌ندامى م��ه‌ک��ت��ه‌ب��ی س��ی��اس��ی ی��ه‌ک��گ��رت��ووى ئیسالمى کوردستان پێیوایه «هه‌موو که‌س مافى خۆیه‌تى پ��ڕۆژه‌ى هه‌بێت و یه‌کێتى و پارتیش م��اف��ى خۆیان ه وه‌اڵمیان داوینه‌ته‌وه ،ئێمه‌ش سه‌رقاڵى دی���راس���ه‌ک���ردن���ى پ��رۆژه‌ک��هی��ان��ی��ن بۆ ئ����ه‌وه‌ى ب �ه‌رن��ام �هی �ه‌ک��ى ه��اوب �ه‌ش��ی بۆ دروس��ت��ب��ک��رێ��ت» .م��ح�هم�ه‌د حه‌کیم، رایگه‌یاند «یه‌کێتى و پارتی بێگومان گوێمان بۆ ده‌گرن ئه‌گه‌ر گوێ نه‌گرن له‌گه‌ڵیان دانانیشین». چاالکێکی مه‌ده‌نیش پێیوایه چاکسازى ریشه‌یی له‌کوردستان بۆته خواستى جه‌ماوه‌رى و ده‌بێت چاکسازى بکرێت، عه‌لی که‌ریم ،سه‌رۆکى ئینیستیۆتى ک��وردس��ت��ان ب��ۆ م��اف�ه‌ک��ان��ى م���رۆڤ، پێى وایه «الیه‌نه‌کان چه‌نده ملمالنێی پرۆژه بکه‌ن گرنگه ،چونکه ئه‌وکات ه
ساڵی دووهم ژماره 63 دووشه‌ممه 2711/4/13 - 2011/7/4
3
کۆمه‌ڵگه و ده‌س �ه‌اڵت زۆرترین خیار و پ���رۆژه و تێڕوانینى ج��ۆراوج��ۆری��ان ل�ه‌ب�ه‌رده‌م��دا دروس��ت ده‌بێت ک�ه‌دواج��ار ب��اش��ت��ری��ن��ی��ان ب �ه‌ک �هم��ت��ری��ن ت��ێ��چ��ون‌و زۆرترین ده‌سکه‌وت له‌بوارى چاکسازى هه‌ڵده‌بژێردرێت». ن����اوب����راو ج���ه‌خ���ت���ی���ک���ردهوه «دهب���ێ���ت پ��رۆژه‌ک��ان��ی��ش ب��ۆ چاکسازیبن نه‌ک پرۆژه‌بن بۆ ش�ه‌ڕى پ��ڕۆژه‌ى به‌رامبه‌ر ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ى چ��اک��س��ازى پ�ه‌ک��ى بخرێ، له‌کوردستان له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ى ئیجماعێک ههیه بۆ چاکسازى به‌اڵم هه‌ست ده‌که‌م هێشتا ه �ه‌وڵ �ه‌ک��ان ب��ۆ جێبه‌جێکردنى پرۆژه‌ى چاکسازى جدى نین». ع�ه‌ل��ی ک �ه‌ری��م ،ئ �ه‌وه‌ش��ى وت «ب���ڕوام وای���ه یه‌کێتى و پ��ارت��ى ل �ه‌ب �ه‌رئ �ه‌وه‌ى ل �ه‌ده‌س �ه‌اڵت��دان پێویست ن��اک��ات پ��رۆژه پ��ێ��ش��ک �ه‌ش��ی خ �ه‌ڵ��ک��ی��ت��ر ب���ک���هن ،ئ �هو پرۆژانه‌ى بۆ هه‌ڵبژاردن رایانگه‌یاندوه یان لێره ب�ه‌دواوه ڕای ده‌گه‌یه‌نن مادام ده‌سه‌اڵت به‌ده‌ستیانه‌وه‌یه ده‌بێت جێبه‌جێى ب���ک���هن ،ل���ه‌گ���ه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ش���دا ده‌ک��رێ��ت ب��ۆچ��ون��ی��ان ب��خ �هن �ه‌ڕوو ل�ه‌چ��وارچ��ێ��وهى دیالۆگدا». به‌بڕواى ناوبراو «که‌ئۆپۆزسیۆن پرۆژه پێشکه‌شی یه‌کێتى و پارتى بکات و ئه‌وانیش پێشکه‌شى ئۆپۆزسیۆنى بکه‌ن و که‌سیش ره‌زام �هن��دى ل�ه‌س�هر نیشان نه‌دات ده‌سه‌اڵت له‌به‌رپرسیارێتى خۆى هه‌ڵدێ ،بۆیه ناکرێ پ��رۆژه به‌پرۆژ‌ه وه‌اڵم بدرێته‌وه». ش��وان قه‌اڵدزه‌یی وته‌بێژى بزووتنه‌وه‌ى ئیسالمى پێیوایه «بۆ ئه‌وه‌ى پرۆسه‌ى چاکسازى تۆکمه‌تر بێت باشتر وای ه الی �هن �ه‌ک��ان��ى ت��ری��ش��ی ت��ێ��دا ب �ه‌ش��دارى پێبکرێ» .وته‌بێژه‌که‌ی بزوتنهوه باسی له‌وه‌کرد پ��رۆژه‌ى چاکسازیه‌کان زۆرن به‌اڵم جێبه‌جێکردنیان له‌ئاستى پێویستدا نهبووه.
ده‌رکردنى شێرزاد عه‌بدولڕه‌حمان له رۆژنامه‌ى خه‌بات درزى نێو پارتی گهوره کرد ئاماده‌کار
هانا ئازاد ب �ه‌ب��ڕی��ارى نێچیرڤان ب��ارزان��ى، جێگرى سه‌رۆکى پارتى دیموکراتی کوردستان ،شێرزاد عه‌بدولڕه‌حمان ل �ه رۆژن��ام��هى(خ��ه‌ب��ات) دان���را، به‌اڵم دوای چه‌ند رۆژێک له‌ڕێگه‌ى ک���ۆک���ردن���ه‌وه‌ى ئ��ی��م��زاوه ل��هو رۆژن��ام�هی�ه ئ �هو که‌سه‌ی جێگری سه‌رۆکی پارتی داینابوو ده‌رکرا، له‌کاتێکدا ناوبراو رایده‌گه‌یه‌نێت، ئه‌و چه‌ند رۆژه‌ى که له‌و رۆژنامه‌ی ه ک��اری��ک��ردووه ژوورێ��ک��ى تایبه‌تى نهبووه .به‌رپرسانی رۆژنامه‌که‌ش ب��اس ل �ه‌وه‌ده‌ک �هن که ن��اوب��راو ب ه پله‌ی وه‌زیر خانه‌نشین کراوه.
«نێچیرڤان بارزانى بۆچى شێرزاد عه‌بدولره‌حمانی دانا؟» ل �ه‌گ �ه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ى مه‌کته‌بى سیاسى و سه‌رکردایه‌تى پارتى ده‌یشارێته‌وه که دوو ب��اڵ ل �هن��او پ��ارت��ى ه�ه‌ب��ێ��ت ،ب �ه‌اڵم به‌ده‌رکردنى شێرزاد عه‌بدولڕه‌حمان درزى نێوان بنه‌ماڵه‌ى بارزانى به‌تایبه‌تى باڵى نێچیرڤان و مه‌سعود بارزانى گه‌وره‌تر بووه. به‌پێیوته‌ى به‌رپرسێکى پارتى که (چه‌تر) زۆر هه‌وڵیدا ن��اوه‌ک�هى ئاشکرابکات، ب���ه‌اڵم ن�هی��وی��س��ت ،م�ه‌ب�ه‌س��ت ل�ه‌دان��ان��ى ش��ێ��رزاد عه‌بدولڕه‌حمان ل�ه رۆژن��ام�هى (خ�ه‌ب��ات) بۆ ئ �هوه ب��ووه که نێچیرڤان بارزانى که‌سێکى باڵى خۆى له رۆژنامه زمانحاڵه‌که‌ى پارتى دابنێت. له په‌یوه‌ندیه‌کدا دڵشاد وه‌سانى ،جێگرى سه‌رنوسه‌رى رۆژن��ام�هى (خ�ه‌ب��ات) که له‌شوێنى شێرزاد عه‌بدولڕه‌حمان دانراوه،
n
ناکۆکی نێوان بارزانییه‌کان په‌ره‌ده‌سێنێت فۆتۆ :ئینته‌رنێت
ئاماژه‌ى بۆ ئه‌وه‌کرد ،ئاگادارى ئه‌وه‌نی ه (خ �ه‌ب��ات) چه‌ند په‌یامنێر و کادیرى ههیه. به‌پێى زانیاریه‌کان ل ه کۆى لیستى ناوى کادیر و په‌یامنێرانى (خ �ه‌ب��ات) هیچ کامێکیان ل ه نێچیرڤان بارزانى نزیک نین و هه‌موویان سه‌ر به‌باڵى مه‌سعود ب��ارزان��ى س�ه‌رۆک��ى پ��ارت��ى دیموکراتن، ئه‌مه‌یش وای��ک��ردووه نێچیرڤان بارزانى هه‌وڵبدات شوێنى شێرزاد عه‌بدولڕه‌حمانی س�هر به‌باڵى خ��ۆى بکاتهوه له‌رۆژنام ه زمانحاڵه‌که‌ى پارتى. «کێشه‌ک ه له گۆره‌پانى مه‌سعود بارزانى و نێچیرڤاندایه» به‌پێی چه‌ند زانیاریه‌کى تایبه‌تى (چه‌تر) دوای ده‌رکردنى ل ه رۆژنامه‌ى خه‌بات شێرزاد عه‌بدولڕه‌حمان په‌یوه‌ندى دهکاتهوه ب ه نێچیرڤان بارزانى و ته‌واوى کێشه‌که‌ى
پێ ده‌ڵێت له‌به‌رامبه‌ردا نێچیرڤان بارزانى ب�ه‌ڵ��ێ��ن��ى پ���ێ���دهدات چ���اره‌س���هرى بکات و بیگه‌ڕێنێته‌وه ب��ۆ ئ �هو رۆژن��ام�هی�ه، ئه‌مه‌یش وای���ک���ردووه ئێستا کێشه‌ک ه له‌گۆڕه‌پانى مه‌سعود بارزانى و نێچیرڤان بسورێته‌و‌ه به‌بێ چ��اره‌س�ه‌رک��ردن��ى .بۆ وه‌رگ��رت��ن��ی زان��ی��اری و لێکۆڵینهوه و به‌دواداچونه‌کانی مه‌کته‌بی سیاسی و سه‌رکردایه‌تی دواى هه‌وڵى زۆر بۆ مه‌حمود محه‌مه‌د و هێمن هه‌ورامى و جه‌عفه‌ر ئمینکى ،ب�ه‌اڵم په‌یوه‌ندیه‌کان دروست نه‌بوون ،دواج��ار ئه‌حمه‌د کانى، ئه‌ندامى ئه‌نجومه‌نى سه‌رکردایه‌تى پارتى دیموکراتی کوردسستان ،له‌باره‌ى کێشه‌ى شێرزاد عه‌بدولڕه‌حمان وتى «له‌هه‌موو ده‌زگ��ای��ه‌ک کێشه دهب��ێ��ت ،بێگومان کێشه‌ى رۆژنامه‌ى خه‌باتیش په‌یوه‌ندى به‌حزبه‌وه ههیه ئه‌گه‌ر کێشهکه بگات ه
مه‌کته‌بى سیاسى و سه‌رکردایه‌تیش». کانی له قسه‌کانیدا وتیشى «هه‌موو کێشه‌یه‌ک چ���اره‌س���هرى ه�هی�ه و ئه‌و کێشه‌یه‌ش چاره‌سه‌ر ده‌کرێت». شێرزاد عه‌بدولڕه‌حمان بۆ (چه‌تر) وتى: ناگه‌رێمه‌و‌ه رۆژنامه‌ک ه ئه‌گه‌ر سه‌رۆکى پارتیش داوام لێبکات ،چونکه به‌وته‌ى خ���ۆى ل � ه رۆژن���ام���هی���ه‌ک ک��ارن��اک��ات زمانحاڵى حزبێک بێت و حزبه‌که‌ش کوتله‌گه‌رى تێدابێت. له‌درێژه‌ى لێدوانه‌که‌یدا ناوبراو جه‌ختى له‌وه‌شکرده‌وه ،مه‌سعود بارزانى ڕێگرى ده‌ک��ات له‌کادیرێک ل ه رۆژنامه‌که‌ى ئیش بکات ،ئه‌گه‌ر سه‌ر ب ه کوتله‌که‌ى خۆى نه‌بێت. س���ه‌ب���اره‌ت ب�����ه‌وه‌ى ک��� ه ل��� ه س���ه‌رده‌م���ى ک��اب��ی��ن �هى پ��ێ��ن��ج �هم ب��� ه پ���ل���هى وه‌زی����ر خانهنشینکراوه شێرزاد عه‌بدولڕه‌حمان
وت��ى :ملیۆنه‌هاى وهک م��ن ب�ه پله‌ى به‌رز خانهنشینکراوه ،به‌اڵم من به‌پله‌ى راوێژکار خانه‌نشینکراوم. ل �ه‌پ��رس��ی��ارى ئ����ه‌وه‌ى ک � ه ئێستا وازت له‌پارتیش هێناوه شێرزاد عه‌بدولڕه‌حمان وتى :ناتوانم وه‌اڵمى ئه‌و پرسیاره بده‌مه‌وه. « شێرزاد عه‌بدولڕه‌حمان هیچ جۆره ئه‌زمونێکى نی ه تا له‌خه‌بات کاربکات»
سکرتێرى نوسینى (خ��ه‌ب��ات) که‌ریم قادره؟ له‌لێدوانێکى بۆ (چه‌تر) ده‌ڵێت: ش��ێ��رزاد ع�ه‌ب��دول��ڕه‌ح��م��ان ئ�ه‌وه‌ن��ی�ه ئێم ه وه‌اڵمى بده‌ینه‌وه ،چونکه هه‌موو میلله‌ت ئه‌و کابرای ه ده‌ناسێت. که‌ریم قادر وتیشى :شێرزاد عه‌بدولڕه‌حمان هیچ جۆره ئه‌زمونێکى نیه تا له‌خه‌بات کاربکات ،ئه‌زمونى ئه‌و ته‌نها ئه‌وه‌ی ه (ڕاگه‌یاندن بکاته ئامانج بۆ به‌رژه‌وه‌ندی ه تایبه‌ته‌کانى). ل �ه‌ب �ه‌رام��ب �هردا ش��ێ��رزاد عه‌بدولڕه‌حمان ده‌ڵ��ێ��ت :خ��وا ک��اری��ان راس���ت بهێنێت، چونکه که‌س غه‌در قبوڵ ناکات. پ��ێ��ش��ت��ری��ش ش���ێ���رزاد ع �ه‌ب��دول��ڕه‌ح��م��ان له‌رۆژنامه‌ى خه‌بات ده‌رک���راوه ،به‌هۆى نوسینى هه‌واڵێک له‌سه‌ر زارى مه‌سعود ب��ارزان��ى به‌بێ ئ �ه‌وه‌ى هه‌واڵه‌که راست بێت. ع�����ارف ق���ورب���ان���ى ،رۆژن����ام����هن����ووس پێیوایه ئ�هم� ه بابه‌تێکه پ�هی��وهن��دى ب ه حزبه‌که‌وه ههیه ،بۆیه گۆرانکاریکردن ل � ه ده‌زگ���ای���ه‌ک���دا ک��ارێ��ک��ى ره‌وای����� ه و کێشه‌یه‌کى گهوره نیه .ئه‌و رۆژنامه‌نوس ه له قسه‌کانیدا بۆ (چه‌تر) وتیشى :دژى ئه‌وه‌ین رۆژنامه‌نوس نان بڕاو بکرێت و پێشموایه شێرزاد عه‌بدولڕه‌حمان نانبڕاو کراوه.
راستکردنه‌وه له ژماره‌ى رابردودا له راپۆرتى (ئیداره‌ى گه‌رمیان گۆڕانکارى تێدا ده‌کرێت) به ههڵه له زارى مه‌ال ئیدریس ژاڵه‌ییه‌وه نوسراوه من یه‌کگرتووم ،له‌ڕاستیدا ئه‌و دهڵێ «ئه‌گه‌ر یه‌کگرتووبم شانازیه بۆ ئیداره‌ى گه‌رمیان وه‌کو به‌ڕێوه‌به‌ر دایناوم» ،بۆیه داواى لێبوردن له مامۆستا و خوێنه‌رانى (چه‌تر) ده‌که‌ین. ئاماده‌کاری راپۆرت
راپۆرته هه‌واڵ
قه‌ره‌یاڵن له‌گه‌ڵ رۆژنامه‌نوسانى هه‌رێمى کوردستان کۆ دهبێتهوه
ساڵی دووهم ژماره 63 2010/11/8 دووشه 2711/4/13 ممه‌ممه- 2011/7/4 دووشه
چ���اره‌س���ه‌ری ئ��اش��ت��ی��ان�ه ل���ه‌ب���اره ،بۆی ه بڕیارماندا ئاگربه‌ست درێژبکه‌ینه‌وه، چونکه ج���اران پ��ارت��ى ک��ۆم��ارى گه‌ل (جه‌هه‌په) ئاسته‌نگ بوو بۆ چاره‌سه‌ری ئ��ێ��س��ت��ا ئ���ه‌وی���ش پ��هی��ام��ى ئ��اش��ت��ی و چاره‌سه‌ری دهدات. ل �ه ب���ارهى ت��ۆپ��ب��اران�ه‌ک��ان��ى ئێرانیشه‌وه وتویه‌تى« :ئه‌مڕۆ پێمان باش نییه که شه‌ڕێکی چه‌کداری له‌به‌رامبه‌ر ئێران ده‌ستپێبکه‌ین ،چونکه پێمانوایه ئه‌و شهڕه خزمه‌تی که‌س ناکات و له‌کاتی شه‌ڕدا رهنگه زۆر الیه‌ن پێمان بڵێن که‌وتوونه‌ته خزمه‌تی ئه‌مریکا ی��ان ئیسرائیل یان دهوڵ�هت��ی ت��ر ،چونکه ئێرانیش نه‌یاری زۆره ،بۆیه پێمانوایه ده‌بێ خه‌باتی سیاسی پێشبخه‌ین و به‌کارهێنانی چه‌کیش ته‌نیا ب��ۆ خۆپاراستن بێت» ل�ه‌ب��اره‌ی ئه‌و هێزه‌ش که هێناویه‌تییه سه‌رسنور قه‌ره‌یاڵن وتویه‌تی «به‌ڕاستی سه‌ر له‌و سیاسه‌ته هه‌ڵه‌یه‌ی ئێران ده‌رناکه‌ین، چ��ون��ک �ه پێشتر دهی��ان��گ��وت پ���ه‌ژاک چاالکی ئه‌نجامده‌دات بۆیه ئۆپه‌راسیۆن و تۆبباران ده‌که‌ن ،به‌اڵم ئێستا په‌ژاک چاالکی راگرتووه که‌چی ئه‌وان له‌سه‌ر فۆتۆ :کاروان ساالر ئه‌و سیاسه‌ته هه‌ڵه‌یه‌یان به‌رده‌وامن ،بۆیه nقه‌ره‌یاڵن بۆچونی رۆژنامه‌نوسانی هه‌رێمی کوردستان له‌سه‌ر روداوه‌کانی باکور وه‌رده‌گرێت به راستی ئێران خ��ۆی کێشه بۆخۆی قه‌ره‌یاڵن له کۆبونه‌وه‌که‌دا که ( )7/1تورکیا ده‌ک �هن ،ئه‌گه‌ر وه‌اڵم نه‌ده‌نه‌وه ،تا ()15ی ته‌مووز وه‌اڵم بۆ چاره‌سه‌ری بابه‌تى ئاشتیمان له‌به‌رده‌ستدایه ،هاوکات دروست ده‌کات و ئه‌گه‌ریش له‌سه‌ر ئه‌و بۆ شه‌ڕیش خۆمان ساز و ئاماده کردوه ،سیاسه‌ته‌ی ب��ه‌رده‌وام بێت ئ�ه‌وا ده‌توانین سازکرا رایگه‌یاندووه ،تا ()15ى ئه‌م ئ����ه‌وا «ره‌وش����ه‌ک����ه دژوار دهب���ێ���ت» ،بداته‌وه. پێمانوایه ئێستا که‌شی وه‌اڵمیان بده‌ینه‌وه». مانگه چ��اوه‌ڕێ��ى وه‌اڵم���ی حکومه‌تى ده‌وڵه‌تیش به‌ڵێنیداوه به «رێبه‌ر ئاپۆ» ق �ه‌ره‌ی�ڵان وت��وش��ی�هت��ى :ل �ه‌گ �ه‌ڵ ئ �ه‌وه‌ی ل �ه‌ب �ه‌رئ �ه‌وه‌ی
4
تایبه‌ت به چه‌تر موراد قه‌ره‌یاڵن ،سه‌رۆکى کۆنسه‌ى به‌ڕێوه‌به‌رى کۆما جڤاکێن کوردستان (که‌جه‌که) له‌گه‌ڵ راگه‌یا‌نکارانى هه‌رێمى کوردستان کۆبوه‌وه ،کۆبونهوهکه له‌سه‌ر داواى (که‌جه‌که) و بۆ «وه‌رگرتنى بۆچونى رۆژنامه‌نوسانى باشورى کوردستان له‌سه‌ر روداوه‌کانى باکورى کوردستان» بووه.
ل���ه ک���ۆب���ون���ه‌وه‌ک���هدا ک������اروان س���االر، سه‌رنوسه‌رى رۆژن��ام�هى (چه‌تر) وهک ن���وێ���ن���هرى (چ���هت���ر) ب��ان��گ ک���راب���وو، که‌جه‌که پێیان باش بووه له نزیکه‌وه ئه‌و گۆڕانکاریانه‌ى له باکورى کوردستان ههیه له‌گه‌ڵ رۆژنامه‌نوسانى هه‌رێمى کوردستان گفتوگۆى بکه‌ن ،هه‌روه‌ها پێیان باش بووه بۆچوونى رۆژنامه‌نوسانى هه‌رێمى ک��وردس��ت��ان ل�ه‌س�هر روداوه‌ک���ان بزانن.
پاسه‌وانانى ئه‌ندامانى ئه‌نجومه‌نى
ماسییه بێ‌مۆڵه‌ته‌کانى داقوق
پارێزگاى که‌رکوک ب ه نیازى خۆپیشاندانن
له قه‌زاکه به نوسراوى فه‌رمى داوایان کردوه له ئه‌نجومه‌ن و قایمقامێتى قه‌زاى داق���وق ری��گ��رى ب��ک�هن ل��هو کێڵگانه، چونکه «له ئێستادا ئه‌و کێڵگانه به بێ چاودێرى پزیشکى تایبه‌ت ماسى ت��ێ��دا به‌خێو ده‌ک��رێ��ت و ب��ووه‌ت �ه هۆى باڵوبوونه‌وه‌ى نه‌خۆشى له قه‌زاکه». له‌به‌رامبه‌ریشدا قایمقامى قه‌زاى داقوق رای��ده‌گ�هی�هن��ێ��ت ،ک�ه ئ���ه‌وان ب�ه نوسراو ئ��اگ��ادارى بنکه‌ى پۆلیسى قه‌زاکه‌یان ک����ردوه ب���ۆئ���ه‌وه‌ى رێ��گ��رى ب��ک �هن ل�هو که‌سانه که به بێ مۆڵه‌ت کێڵگه‌ى به‌خێوکردنى م��اس��ى دروس���ت ده‌ک���هن، به‌اڵم تا ئێستا نه‌توانراوه رێگریان لێ بکرێت و رێژه‌که‌ش له زیادبووندایه ،ئه‌و ماسیانه‌ش به زۆرى ره‌وانه‌ى شاره‌کانى
که‌رکوک
تایه‌ر تۆفیق به‌رپرسى پاسه‌وانه‌کانى ئه‌ندامانى ئه‌نجومه‌نى پارێزگاى که‌رکوک باس لهوه ده‌کات، زیاتر له ساڵێک و هه‌شت مانگه موچه‌یان وه‌رنه‌گرتووه و به نیازن بچه‌نه به‌رده‌م په‌رله‌مانى هه‌رێمى کوردستان و خۆپیشاندان سازبکه‌ن.
جاسم محه‌مه‌د ،به‌رپرسى پاسه‌وانه‌کانى ئ��هن��دام��ان��ى ئ �هن��ج��وم �هن��ى پ��ارێ��زگ��اى ک��ه‌رک��وک ب �ه (چ���هت���ر)ى راگ �هی��ان��د: ئێمه وهک پ��اس�ه‌وان�ه‌ک��ان��ى ئه‌ندامانى ئ �هن��ج��وم �هن��ى پ���ارێ���زگ���اى ک��ه‌رک��وک ژماره‌مان ( )110پاسه‌وانه و زیاتر له
ساڵێک و ه�ه‌ش��ت مانگه موچه‌مان وه‌رنه‌گرتووه ،چه‌ندین جاریش سه‌ردانى په‌رله‌مانى کوردستانمان ک��ردووه ،به‌اڵم هیچ وه‌اڵم��ی��ان ن�ه‌داوی��ن�هت�هوه ،هه‌فته‌ى راب���ردوش یه‌کێک له پاسه‌وانه‌کانمان ت��وش��ى ن �ه‌خ��ۆش��ى ب���وو ،ب �ه‌ه��ۆى خ��راپ��ى الیه‌نى مادیه‌وه که تواناى نه‌بوو سه‌ردانى پزیشک بکات ،ژیانى له‌ده‌ستدا. وتیشى :به ده‌ستبه‌کاربوونى د .نه‌جمه‌دین که‌ریم دڵخۆش بووین ،به‌وه‌ى که بتوانێ چ���اره‌س���هرى کێشه‌کانمان ب��ۆ ب��ک��ات، ئ �ه‌وی��ش ل �ه وه‌اڵم����دا وت��ى پ �هی��وهن��دى به منه‌وه نییه ،هه‌ربۆیه ئێمه‌ش به نیازین بچینه ب��ه‌رده‌م په‌رله‌مانى کوردستان و خۆپیشاندان بکه‌ین. له‌الیه‌کى تر (جه‌مال مه‌ولود) ئه‌ندامى ئه‌نجومه‌نى پارێزگاى که‌رکوک له‌سه‌ر
لیستى برایه‌تى ل�ه‌ب��ارهى ئ�هو کێشه‌یه‌و‌ه رای��گ �هی��ان��د :چ �هن��دی��ن ج���ار س��ه‌ردان��ى په‌رله‌مانم ک���ردووه ،ب �ه‌اڵم په‌رله‌مان تا ئێستا نه‌یتوانیوه کێشه‌ى ئه‌و پاسه‌وانانه چ��اره‌س�هر بکات ،که به‌شێکى زۆری��ان خێزاندارن و ناتوانن بژێوى ژیانیان دابین بکه‌ن. راش��ی��گ �هی��ان��د :ل���ه م�����اوه‌ى راب������ردوودا س �ه‌رۆک��ى حکومه‌تى ه�ه‌رێ��م س�ه‌ردان��ى شارى که‌رکوکى کرد و ئاگادارم کردهوه ل�ه کێشهکه ،ب �ه‌اڵم وت��ى ئ �هو کێشهیه په‌یوه‌ندى ب ه منه‌وه نییه ،ئێمه نازانین ک �ه چ��ۆن س �ه‌رۆک��ى ح��ک��وم�هت ده‌ڵێت ئهوه په‌یوه‌ندى به منه‌وه نییه و ئاگادارى ن��ی��م! ب��ۆی �ه ئ��ێ��م�ه‌ش وهک ئ�هن��دام��ان��ى ئه‌نجومه‌ن به هه‌موو شێوه‌یه‌ک پشتگیرى داواکارییه‌کانیان ده‌که‌ین.
به‌رپرسێکى تورکمانى :ئه‌گه‌ر مادده‌ى ( )140مردبێت ،ده‌ستوریش مردووه که‌رکوک سه‌اڵحه‌دین ساڵه‌یی به‌رپرسێکى تورکمانى باس لهوه ده‌کات ،ئه‌گه‌ر مادده‌ى ( )140مردووه که‌واتا هه‌موو ده‌ستور کاتى به‌سه‌رچووه و کۆتایى هاتووه ،مادده‌ى ( )140کلیلى کردنه‌وه‌ى گرێ داخراوه‌کانه و تورکمان له کورد زیاتر سودمه‌ند ده‌بێت له‌و مادده‌یه.
ع��ی��رف��ان ک��ه‌رک��وک��ی ،ئ �هم��ی��ن��داری گشتی پارتی گه‌لی تورکمان له‌باره‌ى مردنى مادده‌ى ()140هوه ،به (چه‌تر) ى راگه‌یاند :ئێمه وهک پارتی گه‌لی ت��ورک��م��ان ن��وێ��ن �ه‌ری ج �هم��اوه‌رێ��ک��ی به‌رفراوانی تورکمانین ،بۆچوونیشمان سه‌باره‌ت به مادده‌ی ( )140روونه، که مادده‌یه‌کی ده‌ستوورییه و که‌س ناتوانێت نکوڵی لێبکات ،زۆرینه‌ی ده‌نگی گه‌لی به به‌ڵێ به‌ده‌ستهێناوه، ل �ه ده‌س��ت��ووری ع��ێ��راق ه��ات��ووه دهب��ێ ج��ێ��ب�ه‌ج��ێ ب��ک��رێ ،ئ �ه‌گ �هر م���ادده‌ی ( )140مردووه ،واتا هه‌موو ده‌ستوور واده‌ی به‌سه‌رچووه ،به‌داخه‌وه هه‌ندێ
الی �هن را و بۆچوونی خ��ۆی��ان به‌سه‌ر ده‌ستووری عێراق فه‌رزده‌که‌ن ،مادده‌ی ( )140کلیلی ک���ردن���ه‌وه‌ی گ��رێ داخراوه‌کانه ،به راستی تورکمان له ک��ورد زیاتر س��وودم�هن��ده له م��ادده‌ی (.)140 وت��ی��ش��ى :ت��ا ئ��ێ��س��ت��ای ل �ه‌گ �ه‌ڵ��دا بێ م���وع���ان���ات ل����ه ن����اوچ����ه ت���ورک���م���ان نشینه‌کاندا ههیه ،هه‌یئه‌ی موڵکداری ک��ێ��ش�ه‌ک��ان��ی چ���اره‌س���هر ن���ه‌ک���ردووه، وات���ه ت��ورک��م��ان ل �ه م���ادده‌ی ()140 سوودمه‌ند ده‌بێت پشتگیری بکات ،له ناوچه‌کانی (کومبه‌تله‌ر ،یایجی ،تازه و به‌شیر و بالوه) تا ئێستا خه‌ڵکه‌کانی ده‌ن��اڵ��ێ��ن��ن و زه‌وی��ی �ه‌ک��ان��ی��ان ب �ه‌ده‌س��ت ع�ه‌ره‌ب�ه‌وه‌ی�ه و به‌روبومیان ده‌خورێت، بۆ گ �ه‌ڕان �ه‌وه‌ی مافی خ��ۆی و باب و بابپری ته‌نها به‌و مادده‌یه ده‌کرێ، ب�ه‌اڵم ب�ه‌داخ�هوه خه‌مساردی و کێشه ل �ه‌ب �ه‌رده‌م جێبه‌جێ ک��ردن��ی م��ادده‌ی ( )140دروست ده‌بێت. ئ �ه‌وه‌ش��ى خ��س��ت�ه‌ڕوو :س �ه‌ره‌ت��ا دهب��وای�ه ی�ه‌ک�هم��ج��ار ئ��هو ک �ه‌س��ان �هی ئ���اواره‌ن قه‌ره‌بوو بکرێنه‌وه ،ئه‌وانه‌شی هاتوون بگه‌ڕێنه‌وه بۆ ئه‌و شوێنه‌ی که لێی هاتوون ،که‌رکوک به جێبه‌جێکردنی
ئه‌و مادده‌یه بارودۆخی جێگیر ده‌بێ و مافى خه‌ڵکه ره‌سه‌نه‌که‌ی له کورد و تورکمان ده‌گه‌ڕێته‌وه. له‌الیه‌کى تر محه‌مه‌د که‌مال ،به‌رپرسی ل��ق��ی ()3ی پ���ارت���ی دی��م��وک��رات��ی ک��وردس��ت��ان ،ه���هر ل���ه‌ب���ارهى م���ادده‌ى ()140هوه رایگه‌یاند :مادده‌ی ()140 مادده‌یه‌کی ده‌ستوورییه ،ئه‌و ده‌ستووره ئه‌گه‌ر گۆڕانکاری به‌سه‌ردا نه‌یه‌ت مادده‌ی ( )140هه‌رگیز نامرێت ،الم سه‌یره حه‌سه‌ن ،ت��ۆران ئه‌ندامى به‌ره‌ى تورکمانى و س �ه‌رۆک��ی ئه‌نجومه‌نی پ���ارێ���زگ���ای ک���ه‌رک���وک ،ده‌س���ت���وور وه‌الب��ن��ێ��ت و ش��ت��ی��ت��ر دروس��ت��ب��ک��ات، ت��ا ده‌س��ت��وور گ��ۆڕان��ک��اری ب �ه‌س �هردا ن �هی �هت س��ه‌رۆک��ی ئ �هن��ح��وم �هن ب��ۆی نییه پێشنیاریتر بێنێته ئاراوه ،چونکه ده‌ستوور دایکی هه‌موو یاسا‌کانه. ئ����هو ب���ه‌رپ���رس���هى پ���ارت���ى وت��ی��ش��ى: م����ه‌س����ه‌ل����هی ک�����ه‌رک�����وک ه���هم���وو ده‌زان��ی��ن ک �ه ش��ارێ��ک��ی کوردستانی ب��ووه ،ب �ه‌اڵم پێکهاته‌ی تریشی تێدا ژی���اوه ،به‌ڵگه‌نامه‌کانى ئ �ه‌وروپ��ی و ب�ه‌ری��ت��ان��ی و ئ�هم��ری��ک��ی و روس���ی و ع��وس��م��ان��ل��ی دان ب �ه کوردستانێتی که‌رکوکدا ده‌نێن.
چه‌تر
ئازاد شکور به‌گوێره‌ى زانیارییه‌کانى (چه‌تر) له قه‌زاى داقوق ل ه دواى نه‌مانى رژێمى سه‌دامه‌وه تا ئێستا زیاتر له ( )300کیڵگه‌ى به‌خێوکردنى ماسى دروستکراوه، قایمقامى قه‌زاکه‌ش ده‌ڵێت، به‌هۆى هه‌رزانى نرخه‌که‌یه‌وه زیاتر ره‌وانه‌ى شاره‌کانى هه‌رێمى کوردستان ده‌کرێت.
ل �ه ق����ه‌زاى داق����وق زی��ات��ر ل �ه ()300 کێڵگه دروس��ت��ک��راوه و ل�ه ک��ۆى ئه‌و رێژه‌یه‌ش ته‌نها حه‌وت کێڵگه مۆڵه‌تى ک��ارک��ردن��ى ه�هی�ه ،م���اوه‌ى ساڵیکیشه که‌رتى کشتوکاڵ به‌شى سامانى ئاژه‌ڵ
هه‌رێمى کوردستان ده‌ک��رێ��ت به هۆى که‌مى نرخه‌که‌یه‌وه. په‌یامنێره‌که‌ى (چه‌تر) سه‌ردانى که‌رتى کشتوکاڵ و به‌شى سروشتى ئاژه‌ڵى کرد له قه‌زاکه ،به‌اڵم به‌هۆى ئ�ه‌وه‌ى رێیان پێنه‌دراوه له سه‌روى خۆیانه‌وه ،نه‌یانتوانى هیچ لێدوانێک بده‌ن ،سه‌رچاوه‌یه‌کیش له به‌شى سروشتى ئاژه‌ڵ له داقوق ،که نه‌یویست ن��اوى خ��ۆى ئاشکرا بکات، رایگه‌یاند :له ئێستادا به‌هۆى بوونى ئ �هو رێ��ژه زۆره‌وه نه‌خۆشى ج��ۆراوج��ۆر له‌و کێڵگانه په‌یدا ب��ووه و داواشیکرد ه��اواڵت��ی��ان خ��ۆی��ان ل �هو ج��ۆره ماسیانه به دوور بگرن و باسى له‌وه‌شکرد ،که ئه‌و کێڵگانه له زیادبووندایه و ئه‌وه‌ش مه‌ترسى زۆرى لێ ده‌که‌وێته‌وه.
«حاکم قادر وتى ئه‌و هێزه له‌ژێر کۆنترۆڵى ئێمه‌دا نین»
کاروان که‌مال:
ته‌نها ده‌سه‌اڵت به‌رپرسیاره له‌م تاوان ه
چه‌تر ده‌بێت کارى پارێزه‌رى ده‌که‌م و چاالکى کۆمه‌ڵى مه‌ده‌نیم و به‌رده‌وام رووبه‌ڕووى گۆڤار عوسمان هه‌وڵى ت��رس و تۆقاندن بوینه‌ته‌وه ،له‌م کاروان که‌مال ،پارێزه‌رى کاته‌دا گه‌یشتوه‌ته لوتکه و به شێوه‌یه‌کى دۆسیه‌ى شه‌هید و برینداره‌کانى کردارى هه‌ڕه‌شه‌کان جێبه‌جێ ده‌کرێت». ()17ى شوبات ،که شه‌وى وتیشى« :شه‌وى ( )6/26له‌گه‌ڵ چه‌ند کارێکى ( )2011/6/26چه‌ند چه هاوڕێیه‌کم بووم به شێوه‌یه‌کى زۆر نه‌شیاو نه‌ناسراو ته‌قه‌یان لێکرد و هه‌وڵى تیرۆرکردنم درا ،له کاتێکدا ئه‌و برینداریان کرد ،رایده‌گه‌یه‌نێت هاوڕێیانه‌م دوور و نزیک په‌یوه‌ندیان به «جگ ه ل ه ده‌سه‌اڵت هیچ که‌س ب ه هیچ جۆرێک له چاالکیه‌کانه‌وه نهبووه به‌رپرسیار نازانم له‌و تاوانه». کاروان که‌مال به (چه‌تر)ى وت« :جگ ه به‌داخه‌وه ئه‌وانیش پێوه بوون». له ده‌سه‌اڵت هیچ که‌س به به‌رپرس نازانم ئه‌وه‌شى خسته‌ڕوو :ئه‌م پیالنانه له ده‌ستى ل�هم ت��اوان�ه ل�ه‌ب�ه‌رئ�ه‌وه‌ى م��اوه‌ى نۆ ساڵ هێزێکى تایبه‌تى حزبه‌کانى ده‌سه‌اڵتن،
ل �ه‌ب �ه‌رئ �ه‌وه‌ى ب�ه تایبه‌تى ل�ه‌گ�ه‌ڵ چ��وار هاوڕێى پارێزه‌رى خۆم دانیشتمان کردوه ل�ه‌گ�ه‌ڵ حاکم ق���ادر ،پێى راگه‌یاندین ئه‌و هێزه‌ى خێمه‌کانى س�هرا ده‌سوتێنێت و خه‌ڵکى ئه‌شکه‌نجه دهدات و ده‌یانباته ژووره ت��اری��ک�ه‌ک��ان�هوه ،هێزێکن له‌ژێر کۆنترۆڵى ئێمه‌دا نین». ک���اروان ک�هم��ال راشیگه‌یاند :سکااڵم ت����ۆم����ار ک��������ردوه ،ب����ۆ ئ�������ه‌وه‌ى وهک ب��ه‌ڵ��گ��هی��ه‌ک ه �ه‌ب��ێ��ت و ب��م��ێ��ن��ێ��ت�هوه، ئه‌گه‌ر نا گه‌شبین نیم به دۆزی��ن �ه‌وه‌ى تاوانباران ،به‌اڵم گرنگه خه‌ڵک بێده‌نگ نه‌بن له‌م جۆره کارانه.
لێسه‌ندنه‌وه‌ی متمانه له فه‌ره‌ج حه‌یده‌رى چه‌تر
کاوه حسێن مه‌حما خه‌لیل ،په‌رله‌مانتارى عێراق له‌سه‌ر لیستى هاوپه‌یمانی کوردستان رایگه‌یاند ،تا ئێستا په‌رله‌مانى عێراق له‌سه‌ر ئه‌و دانیشتنانه‌ى تایبه‌ت کرابوو، به لێپرسینه‌وه له فه‌ره‌ج حه‌یده‌رى ،سه‌رۆکى کۆمسیۆنى بااڵى سه‌ربه‌خۆى هه‌ڵبژاردنه‌کان هه‌ڵویستى خۆى رانه‌گه‌یاندووه.
مه‌حما خه‌لیل ،بۆ رۆژن��ام�هى (چه‌تر) ئ��ام��اژه‌ى ب �ه‌وه‌ک��رد ،ئ�هو لێپرسینه‌وه‌یه‌ى په‌رله‌مانى عێراق له‌گه‌ڵ فه‌ره‌ج حه‌یده‌رى کردووه ،ده‌چێته چوارچێوه‌ى سیاسییه‌وه نه‌ک یاسایى ،چونکه ئه‌گه‌ر لێپرسینه‌وه
له‌گه‌ڵ کۆمسیۆنى ب��ااڵى سه‌ربه‌خۆى هه‌ڵبژاردنه‌کان ده‌ک���را ،ب��ۆ پێشتر لێى نه‌کرا ،ل�ه‌واده‌ى هه‌ڵبژرادنى ئه‌نجومه‌نى پارێزگاکانى عێراقدا. په‌رله‌مانتاره‌که‌ى عێراق باسى له‌وه‌شکرد، لیستى هاوپه‌یمانى کوردستان هه‌ڵویستى یاساییان ههبووه ،به‌رامبه‌ر به لێپرسینه‌وه ل���ه ک��ۆم��س��ی��ۆن��ى ب����ااڵى س��ه‌رب��ه‌خ��ۆى هه‌ڵبژاردنه‌کانى عێراق. لێدوانه‌که‌ى ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ى عێراق له کاتێکدایه ،په‌رله‌مانى عێراق له رابردوودا چه‌ند جارێک سه‌رۆکى کۆمسینى بااڵى سه‌ربه‌خۆى هه‌ڵبژاردنه‌کانى بانگهێشتى پ���ه‌رل���هم���ان ک��������ردووه ،ب���ه م �ه‌ب �ه‌س��ت��ى لێپرسینه‌وه ،به تۆمه‌تى بوونى گه‌نده‌ڵى له‌ناو کۆمسیۆنى هه‌ڵبژاردنه‌کانى عێراق.
ل�ه‌الی�ه‌ک��ى ت���رهوه ل �ه دانیشتنی رۆژى ()7/2ی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق، واژو کۆکرایه‌وه بۆ ده‌ستنیشانکردنی دانیشتنێکی پ�ه‌رل�هم��ان ،به مه‌به‌ستی لێسه‌ندنه‌وه‌ی متمانه ل�ه کۆمسیۆنی بااڵی هه‌ڵبژاردنه‌کان. ح���هن���ان ف����هت��ل�اوی ،پ���ه‌رل���هم���ان���ت���اری س �هر ب�ه ئیئتیالفی دهوڵ �هت��ی یاسا به (سۆمه‌ریه‌نیوز)ی راگ�هی��ان��دوه :به‌پێی پ���هی���ڕه‌وی ن���اوخ���ۆی پ���ه‌رل���هم���ان و به ئیمزای ( )114په‌رله‌مانتار ،داوامان له په‌رله‌مان ک��ردوه له هه‌فته‌ی داهاتودا واده‌ی دانیشتنێک دی��اری بکات ،بۆ لێسه‌ندنه‌وه‌ی متمانه ل�ه کۆمسیۆنی ب���ااڵی س �ه‌رب �ه‌خ��ۆی ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن�ه‌ک��ان��ی عێراق.
شه‌پۆل فه‌تحى :سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێم ده‌ستى حزبى تێدا بااڵده‌سته
ئه‌و هه‌اڵنه‌ى یه‌کێتى و پارتى ده‌یکه‌ن کۆتایى هه‌ڵه‌کانى مێژویان نابێت دیداری
هانا ئازاد
شه‌پۆل فه‌تحى که‌ریم ،ئه‌ندامى مه‌کته‌بى رێکخستنی ناوه‌ندى حزبى شیوعى کوردستان ،له‌میانى چاوپێکه‌وتنێکى له‌گه‌ڵ (چه‌تر) دا ده‌ڵێت :پشتگیرى خۆپیشاندان ده‌که‌ین و ده‌سه‌اڵتى هه‌رێم شایه‌نى ئه‌وه‌ی ه خۆپیشاندانى ل ه دژ بکرێت ئه‌وه‌ش ده‌خاته‌ڕوو، یه‌کێتى و پارتى ئابلۆقه‌ى حزبى شیوعیانداوه. چه‌تر :له‌گه‌ڵ ئه‌و بارودۆخه‌ى ل ه هه‌رێم رویدا له‌ماوه‌ى رابردوو ب ه به‌راورد له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌کانیتر هه‌ڵوێستى حزبى شیوعى دیار نه‌بوو؟
ئ �ه‌وه‌ى سه‌یرى میدیا لۆکاڵیهکانىحزبى شیوعى کردبێت ده‌زانێت هه‌ڵوێستى ح��زب��ى ش��ی��وع��ى چ���ۆن ب�����ووه ،ل���ه دواى راپه‌رینه‌و‌ه ئێمه هه‌ڵوێستى راشکاوانه‌مان ههبووه ،له ساڵى ( )1992دواى هه‌ڵبژاردن هه‌ڵوێستمان وه‌رگ��رت له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌بووین جارێکیتر هه‌ڵبژاردن بکرێته‌وه ،چونک ه ئێمه ب�هو ک��ارهى یه‌کێتى و پارتى رازى نه‌بووین که په‌نجا به په‌نجا له‌نێو خۆیاندا دابه‌شى بکه‌ن ،هه‌رئه‌وه‌ش بووه هۆى ئه‌وه‌ى تائێستا ئ��اس �ه‌وارى بمێنێتهوه و تائێستا وه‌زاره‌ت���ه سه‌ره‌کییه‌کان یه‌کنه‌گرێته‌وه، له‌کاتى شه‌ڕى ناوخۆ هه‌ڵوێستمان ههبووه ئه‌وکاته‌ى سامانى کوردستان ئاودیو ده‌کرا له سنوره‌کان ئێم ه بووین به‌یاننامه‌مان ده‌رکرد ،ئه‌وکاته‌ى به‌رپرسه‌کانى یه‌کێتى و پارتى شۆفڵ و ئامێره‌کانیان ده‌ن��ارده ئێران سه‌ره‌تاى ده‌ستپێکردنى گه‌نده‌ڵى بوو، هاوکات ئێمه هه‌ڵوێستمان ههبووه له‌سه‌ر هێنانى هێزى بێگانه ب��ۆ خاکى هه‌رێم ل �ه ئه‌نجامى ش���ه‌ڕى ن��اوخ��ۆ ،ل �ه کاتى راپ�ه‌ڕی��ن�ه‌ک��ان و خۆپیشاندانه‌کان حزبى شیوعى پشتگیرى لێکردون ،ئێستاش دژى ئه‌و ناعه‌داله‌تیه‌ین که یه‌کێتى و پارتى دهی��ک �هن و ح��زب و حکومه‌تیان تێکه‌ڵ کردوه و ده‌ستیان به‌سه‌ر هه‌موو شته‌کاندا
گرتووه.
چه‌تر :ئێستا چۆن ده‌ڕوانن ل ه ده‌سه‌اڵتى یه‌کێتى و پارتى ک ه په‌رله‌مانتارێک و وه‌زیرێکتان ههیه؟
په‌رله‌مانتاره‌که‌مان سه‌ر به‌ده‌سه‌اڵت نی هو هه‌ڵبژێردراو‌ه له په‌رله‌مانى کوردستانیش ب���ۆچ���وون���ى ت��ای��ب �هت��ى خ��ۆى ه �هی �ه ،ئێمه راس��ت �ه ب ه وه‌زی��رێ��ک به‌شداریمان ل �ه حکومه‌ت ک��ردوه
خۆپیشاندانیان کرد کرێکار و ره‌نجده‌ربوون ،که‌چى ئێو ه پاڵپشتیتان نه‌کردن؟
خ���ۆپ���ی���ش���ان���دان���ه‌ک���هى س��ل��ێ��م��ان��ىخۆپیشاندانى ناوچه‌یى بوو ،سیاسیه‌ت و به‌رنامه‌ى خۆمان ههیه بۆ خۆپیشاندان، ئێم ه پشتگیرى خۆپیشاندان ده‌که‌ین ،به‌اڵم خۆپیشاندانیک به بهرنامه و پالن دانرابێت. چه‌تر :سیاسیه‌تى هه‌رێم و ئیداره‌که‌ى ئه‌و ه ده‌هێنێت خۆپیشاندانى ل ه دژ بکرێت؟
خۆپیشاندان مافى ههمووه��اواڵت��ی �ه‌ک �ه و ل �ه ه�هم��وو واڵتیکى دونیاشدا رێگه‌ى
بکهنهوه؟
به‌ڵى ،یه‌کێتى و پارتى کار لهسهرئ �هوه ده‌ک���هن ک��ادره‌ک��ان��ى حزبى شیوعى بۆخۆیان رابکێشن و بچوکمان بکهنهوه، ل �هم روان��گ�هی�هوه توانیویشیان‌ه ئامانجی خۆیان بپێکن و کادرانى ئێمه بۆخۆیان
و پارتى به‌و شێوه‌ی ه نیه ،ئه‌وان ددان به‌هه‌ڵه‌کانیاندا نانێن؟
چه‌تر :به‌اڵم ئه‌وانه‌ى ل ه سه‌راکانى ئازادى هه‌رێم
5
چه‌تر :ترستان ل ه ئینشیقاق نی ه ل ه نێو حزبى شیوعى؟
حزبى شیوعى حزبێکى دیموکراسی‌ه و یه‌کێتى و پارتى ددان به ههڵهکانیانبنێن یان نا له‌به‌رچاوى مێژوو ون نابێت ،ترسمان له ئینشیقاق نیه ،چونکه ملمالنێ نیه له‌نێو حزبه‌که‌مان. ئه‌وه‌یتر په‌یوه‌ندى به‌خۆیانه‌و‌ه ههیه.
چه‌تر :ده‌ڵێن ل ه هه‌ولێر بااڵخانه‌که‌تان داوه‌ته‌و ه ب ه حکومه‌ت ،به‌اڵم به‌پێى زانیاریه‌کانى ئێم ه نه‌تانداوه‌ته‌و ه ب ه حکومه‌ت فرۆشتوتانه‌ته‌و ه ب ه نێچیرڤان بارزانى؟
چه‌تر :کۆبونه‌و ه پێنج قۆڵیه‌کان چۆن ده‌بینن ل ه نێوان یه‌کێتى و پارتى و گۆڕان و کۆمه‌ڵ و یه‌کگرتوو؟
له‌گه‌ڵ شێواز و میکانیزمى کۆبونهوهپێنج قۆڵیه‌کان نیم ،پێویسته ته‌نها به‌رپرس ئهمه زان��ی��ارى خۆتانه ،ئێمه دواى بن له به‌رامبه‌ر نیشتمانه‌که‌یان ،ئێستاچۆڵکردنى بیناکه‌مان خۆمان بینایه‌کمان ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن و ده‌س����ه‌اڵت ب �ه سیستمى دروس��ت��ک��رد ل�ه شه‌قامى شه‌ست مه‌ترى ده‌س����ه‌اڵت����داران����ه م��ام �ه‌ڵ �ه ده‌ک�����هن ،ب �هو و نه‌ماندراوه‌تێ ،ئێمه له سلێمانى و ل ه عه‌قڵیه‌ته‌ى ئێستا ده‌یان کۆبونه‌وه‌ى پێنج گ�ه‌رم��ی��ان��ی��ش م��وڵ��ک�ه‌ک��ان��ى خ��ۆم��ان��م��ان قۆڵى بکرێت سه‌رکه‌وتوو نابێت. چه‌تر :پێت وای ه کورسى داوه‌ته‌و‌ه به حکومه‌ت.
چه‌تر :دوای هه‌ڵبژاردنه‌کانى nشه‌پۆل فه‌تحى که‌ریم فۆتۆ :هانا ئازاد پێشوو ،کێش ه که‌وت ه نێوان خانه‌واده‌ى شه‌هیده‌کانى و شیوعی ئه‌مه‌یش ب� ه پرسى زۆرب���هى کادره‌کانى پ��ێ��دراوه ،که‌موکوڕییه‌کانى ده‌س�ه‌اڵت��ى رابکێشن ،جیا لهوه به‌شێوه‌یه‌ک یه‌کێتى و به‌هۆی که‌می ده‌نگه‌کانیه‌و ه ئه‌م ه راسته؟ شیوعى بووه ،یه‌کێتى و پارتى به نزیکى هه‌رێم شایه‌نى ئهوهیه خۆپیشاندانى له دژ پارتى ئابلۆقه‌ى حزبى شیوعیانداوه. خۆمان ده‌زان��ی��ن ،ب �ه‌اڵم بۆشایى زۆری��ش بکرێت. به‌پێچه‌وانه‌وه ،ئێمه پهیوهندیمانچهتر :سکرتێرى یه‌کێک ل ه له‌گه‌ڵ خانه‌واده‌ى شه‌هیده‌کان زۆر باشه، چه‌تر :ده‌وترێت ماسی ه ل�ه نێوانماندا ه�هی�ه ،چونکه پێمانوای ه حزب ه چه‌په‌کان ده‌ڵێت :چه‌په‌کان به‌اڵم زۆرێک له خانه‌واده‌ى شه‌هیده‌کان که‌موڕى زۆر ل ه ده‌سه‌اڵته‌که‌یان ههیه ،گه‌وره‌کان ماسیی ه بچوکه‌کان ل ه هه‌رێمى کوردستان شکستیان گله‌ییان لێکردین که ده‌نگى که‌ممان ل ه بۆی ه به‌شداریشمان ل ه حکومه‌ت ک��ردوه ده‌خۆن ،به‌و شێوه‌یه‌ى یه‌کێتى و هێناوه ،بۆچونى تۆ چۆنه؟ دوای ی �ه‌ک��ێ��ت��ى س��ۆڤ��ی �هت ب�ه‌ڵ��ى هه‌ڵبژاردنه‌کان به‌ده‌ست هێناوه.پارتى حزب ه بچوکه‌کان ده‌هاڕن ب ه به‌پێویستمان زانیوه. چه‌تر :رۆڵى سه‌رۆکى هه‌رێم حزبى شیوعیشه‌وه؟ چه‌په‌کان شکستیان هێناوه ،ب �ه‌اڵم له‌م چه‌تر :مه‌به‌ستت چیه، ئه‌و چوارچێوه‌ى باسى ده‌که‌یت زۆر ههرێمه ن��اع�ه‌دال�هت��ى ه�هی� ه و جوتیاران چۆن ده‌بینن له‌و قۆناغانه‌ى ل هلهبۆشاییى نێوان ئێو ه و یه‌کێتى ه�ه‌ڵ�هی�ه ،چونکه ح��زب�ه‌ک��ان ل �ه هه‌رێمى و ره‌ن��ج��ده‌ران چ �ه‌وس��اون �هت �هوه و سامانى هه‌رێمدا تێپه‌ڕ ده‌بێت؟ و پارتى؟
له‌زۆر رووهوه ،چونکه ئێمه مارکسان همامهڵه ده‌که‌ین و ئه‌وانیش نه‌ته‌وه‌ییان ه مامهڵه ده‌که‌ن ،حزبى شیوعى نوێنه‌رایه‌تى جوتیار و ره‌نجده‌ران ده‌کات.
ساڵی دووهم ژماره 63 دووشه‌ممه 2711/4/14 - 2011/7/4
حزبى گ�هوره الى من حسابێکى تایبه‌تى نیه ،چونکه به پاره خه‌ڵکى له دهورى خۆى به په‌ڵه‌ى رهش��ى ن��ازان��م ئ �ه‌وه‌ن��دى ب هکۆکردوهتهوه ،به‌اڵم سه‌رئه‌نجام ئه‌و حزبان ه ده‌ڕوخ��ێ��ن که به پ��اره خه‌ڵک له دهورى هه‌ڵه‌ى گه‌وره‌ى سیاسى ده‌زانم ،بزوتنه‌وه‌ى چه‌تر :ل ه هه‌ولێر رۆژنامه‌نوس خۆیان کۆده‌که‌نه‌وه ،پێویسته حزبه‌کانى رزگاریخوازى کورد له هه‌موو پارته‌کان هه‌رێم وانه له‌و حزبان ه وه‌ربگرن ک ه روخاون ت��وش��ى ه �ه‌ڵ �هى گ����هوره ب����وون ،ب��ۆی � ه ئه‌و ده‌فڕێنرێت و رێگریش ده‌کرێت ل ه هه‌اڵنه‌ى یه‌کێتى و پارتى ده‌یکه‌ن کۆتایى خۆپیشاندان ئێو ه چۆنى ده‌بینن؟ و خۆپیشاندانیان له‌دژ کراوه. پارتى له هه‌ولێر بهرپرسه بهرامبهرههڵهکانى مێژوویان نابێت و هه‌ڵه‌کانى چه‌تر :به‌شێوه‌یه‌کیتر ئه‌م رف��ان��دن��ى رۆژن��ام �هن��وس��ان و رێ��گ��رت��ن ل ه پێشوشیان له‌به‌رچاوى مێژوو ون نابێت. پرسیار ه ده‌که‌مه‌وه ،یه‌کێتى و خۆپیشاندان. چه‌تر :به‌اڵم ل ه واقیعى یه‌کێتى پارتى هه‌وڵیاننه‌داو ه ئێو ه بچوک تۆمارکردوه ،ئه‌مان ه په‌ڵه‌ى رهش نین ب ه نێوچاوى ئه‌م ده‌سه‌اڵته‌وه؟
ئه‌وکاته‌ى به‌رپرسه‌کانى یه‌کێتى و پارتى شۆفڵ و ئامێره‌کانیان ده‌نارده ئێران سه‌ره‌تاى ده‌ستپێکردنى ›› گه‌نده‌ڵى بوو
کوردستان سیاسه‌ت و به‌رنامه‌ى تایبه‌تى خۆیان ههیه ،به‌اڵم دوای روخانى رژێمى به‌عس حزبایه‌تى له هه‌رێمى کوردستان ب ه قه‌یرانداچوو‌ه و ناوه‌ڕاسته‌قینه‌که‌ى نهماوه، ح��زب ئێستا له پێناو ئیمتیازات خه‌بات ده‌کات ،متمانه‌ى هاواڵتیانیان له‌ده‌ستداوه،
دیدار
سه‌رۆکى هه‌رێم سهرۆکایهتیهکىئ�هو واڵت �ه ل�ه‌الی�هن ده‌ستێکى به‌رپرسه‌و‌ه مشه‌خۆرى پێوه‌ده‌کرێت ،بۆیه ئومێدى زۆر هه‌رێمى ههیه ک�ه ده‌س��ت��ى حزبى تێدا بااڵده‌سته ،بۆیه داوامانوای‌ه ئه‌وه‌نده‌ى ههیه چه‌په‌کان به‌هێز ببنه‌وه. خۆى به سه‌رۆکى پارتى ده‌زانێت خۆى چه‌تر :مێژوو (31ى ئاب) و به سه‌رۆکى هه‌رێمیش بزانێت ،چونک ه سه‌رکوتکردنى خۆپیشاندانه‌کانى به هه‌ڵبژاردن دانراوه. سلێمانى و کۆمه‌ڵێک شتیترى
ده‌سه‌اڵت ناشکێت و ده‌مێنێت؟
کورسى تاسه‌ر نامێنێت و رۆژێکدێت کورسیه‌ک‌ه ده‌شکێت.
پرۆفایل:
شه‌پۆل فه‌تحى که‌ریم ل ه ()1978هو ه بوو ه ب ه پێشمه‌رگه ،چوار ساڵ سه‌رنوسه‌رى رۆژنامه‌ى رێگاى کوردستان بووه ئێستا ئه‌ندامى مه‌کته‌بى ناوه‌ندى حزبى شیوعى کوردستان ه
به‌رپرسی مه‌ڵبه‌ندى هه‌ولێرى کۆمه‌ڵ :ب ه نه‌فه‌سی ئێستا زۆر ب ه کۆبونه‌وه‌کان گه‌شبین نیم دیداری
فه‌ره‌یدون بێوار له‌م دیدار ه تایبه‌ته‌ی (چه‌تر) دا به‌رپرسی مه‌ڵبه‌ندی هه‌ولێری کۆمه‌ڵی ئیسالمی ،سه‌لیم کۆیی، باس ل ه ره‌وشی ناوخۆی کۆمه‌ڵی ئیسالمی ده‌کات و راشیده‌گه‌یه‌نێت ل ه ئێستادا ئازادی سیاسی ل ه هه‌ولێردا بوونی ههیه. چه‌تر :ده‌نگۆی ئه‌و ه هه‌ی ه رێکخستن و مه‌ڵبه‌نده‌کانى کۆمه‌ڵی ئیسالمى توشی گرفت و ملمالنێ بوون ،به‌تایبه‌تى مه‌ڵبه‌ندى که‌الر ل ه نێوان باڵى که‌مال حه‌سه‌ن و نه‌جم که‌الرى ،هه‌روه‌ها مه‌ڵبه‌ندى ئه‌وروپاى کۆمه‌ڵ ،بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش عه‌بدولستار مه‌جید سه‌ردانى ئ هو‌روپاى کرد؟
کێشه‌ى مه‌ڵبه‌ندى که‌الر ملمالنێی ناوحزب نه‌بوو ،به‌ڵکو کێشه‌ى که‌سه‌کان بوو، ئه‌و ک��ادر و برایانه‌ى له‌وێن ،ئێمه‌ش وهک کۆمه‌ڵ هه‌وڵماندا ئه‌و برایان‌ه بگه‌یه‌نینه‌و‌ه یه‌ک .گه‌یشتین‌ه ئه‌و ئه‌نجامه‌ى که الیه‌کیان مه‌ڵبه‌نده‌ک‌ه وه‌رب��گ��رن و برایه‌کانى تریش هاوکارى بن له‌گه‌ڵیدا. سه‌باره‌ت به مه‌ڵبه‌ندى ئه‌وروپاش هه‌ر پێش کۆنگره کاک موشیر گه‌اڵڵی (به‌رپرسی پێشووى مه‌ڵبه‌ندى ئه‌وروپا) وتى :من مه‌سئول مه‌ڵبه‌ندیم پێناکرێت و بۆ خۆتان به‌رپرسێکى نوێ دیاری بکه‌ن .ئێستاش کاک فه‌یسه‌ڵ وه‌کو به‌رپرسی مه‌ڵبه‌ندى ئه‌وروپا دیاریکراوه، به‌اڵم کێشه له نێوانیاندا نییه.
چه‌تر :ل ه کۆمه‌ڵی ئیسالمیشدا وهک باقى حزبه‌کانیتر ،که‌س ه نزیکه‌کانى ئه‌میرى کۆمه‌ڵ به‌ره‌و سه‌ره‌و ه هه‌ڵده‌کشێن ،وه‌کو زاواکه‌ى ئه‌میر ،یاخود ئه‌میریش الى ئێو ه
ناگۆڕدرێت ،راى تۆ له‌م باره‌یه‌و ه چییه؟
پارتییه‌و ه رێگریتان لێده‌کرێ؟
تائێستا رێگرى له ئیش و کارهکانىئێمه نهکراوه و به‌شێوه‌یه‌کى ئاسایی کار و چاالکییه‌کانمان بهڕێوه ده‌به‌ین.
مامۆستا عه‌لى باپیر له کۆنگره‌دا چهندجارێک داواى کرد له ئه‌میری بیبه‌خشن و که‌سێکیتر خۆی کاندید بکات ،به‌اڵم کۆمه‌ڵى چه‌تر :که‌وات ه ل ه هه‌ولێر ئازادى ئیسالمى بیری له که‌سێکیتر نه‌کردبۆوه ،بۆی ه سیاسی ههیه؟ به زۆرینه‌ى ده‌نگ هه‌ڵبژێردرایه‌وه .هه‌روه‌ها ئازادی ته‌واومان ههیه و له‌و رووهوه هیچکاک ستار به هۆی توانای خۆیهوه بووه‌ت ه کێشه‌یه‌کماننییه. ئه‌ندامى مه‌کته‌بی سیاسی نه‌ک له‌به‌ر ئه‌وه‌ى چه‌تر :یه‌کێتى و پارتى داوایان زاواى مامۆستا عه‌لی باپیره. ل ه ئۆپۆزسیۆن کردو ه و به‌شدارى چه‌تر :ئه‌مجاره‌یان هیچ که‌سێک ل ه قه‌زاى ناوه‌ندى هه‌ولێر نه‌بوه‌ت ه ئه‌ندامى سه‌رکرادیه‌تى و مه‌کته‌بی سیاسی کۆمه‌ڵ ،بۆچی؟
ئه‌مجاره‌یان ته‌قدیری کۆنگره ئاوابوو،ئه‌مجاره‌یان زۆربه‌ى ئه‌و برایان‌ه ده‌رچوون ک ه ماڵیان له سلێمانییه.
چه‌تر :باس له‌و ه ده‌کرێ ک ه نوسینگه‌ى ئه‌میر و باره‌گاى نوێی مه‌ڵبه‌ندى هه‌ولێرى کۆمه‌ڵ ،له‌الیه‌ن کابینه‌ى پێنجه‌مه‌وه ،ب ه ئێو ه دراوه؟
وهک خۆی کاک نێچیرڤان بارزانىهاوکارى کردووین ،زه‌وییه‌که‌ى نوسینگه‌ى جه‌نابی ئه‌میر بۆخۆمان کڕیمان ،ب�ه‌اڵم خێرخوازان و ته‌نانه‌ت ک��اک نێچیرڤانیش هاوکاریان کردین له ته‌واو کردنى .سه‌باره‌ت به مه‌ڵبه‌ندى هه‌ولێریش ،زه‌وییه‌که‌مان ل ه کابینه‌ى پێنجه‌م به (مساته‌حه) وهرگرتووه بۆ ماوه‌ى ( )25ساڵ ،هه‌روه‌ها له ته‌واوکردنى بیناکه‌شدا کاک نێچیرڤان بارزانى هاوکارى کردین ،سوپاسی ده‌که‌ین. چه‌تر :ئایا ل ه سنورى هه‌ولێردا کۆمه‌ڵى ئیسالمى چه‌ند موڵکى گشتى ل ه الیه؟
-هیچ موڵکێکى گشتیمان له‌ال نییه.
چه‌تر :باس له‌و ه ده‌کرێ ک ه پارتى ده‌ستى به‌سه‌ر هه‌ولێردا گرتوو ه و رێگ ه ب ه حزبه‌کانیتر نادات چاالکى سیاسی بکه‌ن ،ئایا ئێو ه ل ه الیه‌ن
حکومه‌تى بنک ه فراوان بکه‌ن ،وه‌اڵمى کۆمه‌ڵى ئیسالمی چییه؟
له هه‌فته‌ى داهاتوو سه‌رکردایه‌تى کۆمهڵکۆدهبێتهوه و ئه‌و دۆسیه‌ی‌ه یه‌کالیی دهکاتهوه. به‌اڵم به‌و سیستمه‌ى که ئێستا ههیه به‌شدارى ناکه‌ین.
چه‌تر :ل ه پرۆژه‌که‌ى ئۆپۆزسیۆندا باسی جیاکردنه‌وه‌ى حزب و حکومه‌ت کراو ه و داواى کردو ه په‌رله‌مان و حکومه‌ت کارا بکرێن ،که‌چی ده‌وترێت ئۆپۆزسیۆن بۆ خۆشی په‌رله‌مان و حکومه‌تى ب ه حزبی و په‌راوێز خستووه ،خودى کۆبوونه‌و ه پێنج قۆڵییه‌ک ه جۆرێک ه ل ه ده‌ستێوه‌ردانى حزب ل ه کاروبارى حکومه‌ت و په‌رله‌مان؟
سه‌ره‌تا له‌گه‌ڵ حکومه‌ت دانیشتین ،بهاڵمرازى نه‌بوو .دانیشتنى یه‌که‌م له ئه‌نجومه‌نى وه‌زی���ران له‌گه‌ڵ س�ه‌رۆک��ى حکومه‌ت بوو، پرۆژه‌ماندای‌ه وتمان ئه‌گه‌ر حکومه‌ت ده‌سه‌اڵتى هه‌بێ با چاکسازى بکات ،ب �ه‌اڵم ئه‌گه‌ر نه‌توانێ ناچارین له‌گه‌ڵ الیه‌نى دووهم دانیشن که ئه‌ویش حزبه ،ئه‌و حزبانه‌ى که حکومه‌تیان پێکهێناوه.
یه‌کێتى و پارتى ن�ه‌ک��ردوه ،رهنگه هه‌فته‌ى داهاتوو بیکه‌ین. چه‌تر :تۆ گه‌شبینى به‌وه‌ى ک ه کۆبوونه‌و ه پێنج قۆڵییه‌ک ه ده‌ره‌نجامێکى باش و رێکه‌وتنى لێده‌که‌وێته‌وه؟
به‌و نه‌فه‌سه‌ى ئێستا زۆر لێی گهشبیننیم ،چونکه ه �هر دوو حزبی ده‌س �ه‌اڵت��دار هه‌نگاویان بۆ دۆسیه‌ک‌ه نه‌هاویشتووه.
چه‌تر :ئایا منحه‌که‌تان بۆ گه‌ڕاوه‌ته‌وه؟
-نه‌خێر.
چه‌تر :زانا روستایی له چاوپێکه‌وتنێکیدا ده‌ڵێت «له()%60ى بودجه‌ى کۆمه‌ڵ بۆ خه‌رجى که‌ناڵى ئاسمانى په‌یام دهڕوات» ل ه ئێستادا ک ه بودجه‌که‌تان بڕاوه ،ئیدى ئه‌و پاره‌ی ه ل ه کوێو ه دێنن؟
بودجه‌ى مه‌ڵبه‌نده‌کان هه‌مووى ب��ڕاوه،ته‌نانه‌ت له ( )%20موچه‌کانى کادیرانیش بڕاوه ،له کادیران و ئه‌ندامانى خۆمان پاره‌مان کۆکردوهتهوه بۆ که‌ناڵى په‌یام ،چونکه په‌یام و کهناڵه راگه‌یاندنه‌کانمان ب�ه‌الو‌ه گرنگه. سوپاسی خه‌ڵکیش ده‌که‌ین که له‌مڕووه‌و‌ه هاوکاریمان ده‌که‌ن. چه‌تر :هه‌ندێک مامۆستاى ئایینى فتواى ئه‌وه‌یانداو ه ک ه خێر و سه‌ده‌ق ه ب ه حزب ه ئیسالمییه‌کان ب ه تایبه‌تى راگه‌یاندنه‌کانیان ده‌شێ، ئه‌مه‌ش واده‌خوێنرێته‌و ه ک ه حزب ه ئیسالمییه‌کان ل ه پشت ده‌رکردنى ئه‌و فتوایه‌و ه بن؟
زۆر زۆر شه‌رعییه ،ئه‌گه‌ر پێمان شهرعىنهبووبێ چۆن ده‌توانین لێی خ�ه‌رج بکه‌ین، چونکه کابرایه‌ک مزگه‌وتێک بۆ ()300 چه‌تر :تائێستا سه‌رکردایه‌تى که‌سێک دروست ده‌کات ،به‌اڵم که‌ناڵى په‌یام کۆمه‌ڵ کۆبوونه‌وه‌ى بۆ پرۆژه‌که‌ى له‌سه‌ر ئاستى جیهان خه‌ڵکى ته‌ماشاى ده‌کات، یه‌کێتى و پارتى کردوه ،یاخود ئێمه ئه‌و پاره‌یه‌ى وه‌ریده‌گرین بۆ کارى حزبی وه‌اڵمتان چییه؟ -تائێستا کۆبوونه‌وه‌مان له‌سه‌ر پرۆژه‌که‌ى به‌کارمان نه‌هێناوه ،به‌ڵکو بۆ که‌ناڵه‌کانى
nسه‌لیم کۆیی فۆتۆ :فه‌ریدون ئه‌سه‌ده‌وه ،تا ئێستا به‌فه‌رمى راگه‌یاندن بووه. ئیدانه‌ى حکومه‌تى سوریاتان چه‌تر :ئۆپۆزسیۆن ل ه پرۆژه‌که‌یدا نه‌کردو ه و پشتگیری کورده‌کانیشتان داواى گه‌ڕانه‌وه‌ى موڵکى گشتى نهکردوه؟ ده‌کات ،به‌اڵم کۆمه‌ڵ و بزوتنه‌وه‌ى به‌گشتى ئیدانه ک���راوه ،ب �ه‌اڵم خۆ ل هگۆڕان ک ه موڵکى گشتیان الی ه سوریا ته‌نیا پرسی کورد نییه ،ته‌نانه‌ت ده‌وڵه‌ت راده‌ستى حکومه‌تیان نه‌کردوه‌ته‌وه، دهی���ه‌وێ قه‌زیی‌ه کوردییه‌که‌ى لێ به‌رێت ه بۆ نمون ه مه‌ڵبه‌ندى هه‌ڵه‌بجه‌ى دهرهوه ،رێگه‌یان پێده‌دات حزب دروست بکه‌ن کۆمه‌ڵ؟
ئه‌و بینایه‌ى که مه‌ڵبه‌ندى ههڵهبجهىتێدایه ،کاتى خ��ۆی ل�ه الی��هن حکومه‌تى سلێمانیه‌و‌ه له ()2003هوه پێیدراو‌ه که ب ه فه‌رمى تاپۆی بکه‌ن ،وات�ه ئێمه داگیرمان نهکردوه ،به‌اڵم نازانم ئایا ئێستا تاپۆی‌ه یان (مساته‌حه)یه. چه‌تر :چه‌ند ساڵێک له‌مه‌وبه‌ر وه‌کو پاڵپشتییه‌ک بۆ خه‌ڵکى فه‌له‌ستین ،کۆمه‌ڵی ئیسالمى ل ه هه‌ولێر ب ه ئاماده‌بوونى ئه‌میره‌که‌ى، گردبوونه‌یه‌کى جه‌ماوه‌رى رێکخست ،که‌چی دواى سێ مانگ ل ه خۆپیشاندان و قه‌تڵ و عامکردنى هاواڵتیانى سوریا ب ه تایبه‌تى کوردستانى رۆژئاوا ل ه الیه‌ن به‌شار
و ناسنامه‌ی پێیاندا ،واته کۆمه‌ڵێک شتى بۆ کردون ،به‌اڵم ئه‌وه‌ى له سوریا ده‌گوزه‌رێ قه‌زییه‌کى گشتی نییه ن �ه‌ک ه �هر ته‌نیا تایبه‌ت به کوردبێ .له راستیدا هه‌ڵوێستى ئێستاى سوریا باشتره له‌گه‌ڵ کورده‌کاندا. هه‌ڵوێستى ئێمه ئهوهیه یان دهب��ێ رژێمى سوریا خۆی چاک بکات ،که بڕوا ناکه‌ین ده‌سه‌اڵتێک ( )30تا ( )40ساڵ له ده‌سه‌اڵتدا بووبێ و خۆی چاک نه‌کردبێ ،ئێستا له ژێر فشاردا خۆی چاک بکات ،پێموای‌ه شتێکى جوزئی دهب��ێ .له‌جیاتى ئ �ه‌وه‌ى چاکسازی سیاسی و ده‌ستوورى بکه‌ن ،که‌چی خه‌ڵک ده‌کوژن ،بۆیه پێموای‌ه ئه‌و دهسهاڵته به‌ره‌و نه‌مان دهڕوات ،هه‌ر به خه‌ڵکى خۆشیان کۆتایی دێت.
ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
) (MIT) ، (AKPو ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﻰ ھﻪرێﻢ دهﻧﻮێﻨﺮێﻦ. دهﺳﺘﻨﯿﺸﺎﻧﮑﺮدﻧﯽ ﺑﻪﮐﺮێﮕﯿﺮاوان ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮر ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺖ و ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﻓﻪﺗﺤﻮﭼﯿﯿﻪﮐﺎن ھﻪﻧﺪێﮏ ﮐــﻪس و ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎی ﺑﺎﺷﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑـــﻪ ﻧــــﺎوی ﺗــﻪﺣــﺘــﯿــﻞ و ﮐــﯚﻧــﻔــﺮاﻧــﺲ و ﭘﺎﻧێﻠﻪوه دهﯾﺎﻧﺒﻪﻧﻪ ﺷﻮێﻨﯽ دﯾﺎرﯾﮑﺮاو ﻟﻪ ﺋﻪﻧﻘﻪره و ﺋﯿﺴﺘﻪﻧﺒﻮڵ و ﺷﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺗﻮرﮐﯿﺎ ،دوای ﻣــﺎوهﯾــﻪک ﻟﻪ راﮔﺮﺗﻦ و ﭘــﻪروهردهﮐــﺮدن و ﺳﯿﺨﻮڕﮐﺮدﻧﯿﺎن ،ﻟﻪ رێﯽ ﺋﻪم ﮐﻪﺳﺎﻧﻪوه دزهی ﻧﺎو ﭘێﮑﮫﺎﺗﻪی ﺑــﻪڕێــﻮهﺑــﻪری ھــﻪرێــﻤــﯽ ﮐــﻮردﺳــﺘــﺎن و ﮐﺎرهﮐﺎن دهﮐــﻪن ،ﻟﻪ رێﮕﻪی ﮐﻪﺳﺎﻧﯽ
ﭘـــﻪﯾـــﻮهﻧـــﺪﯾـــﺪار ﺑـــﻪ ) (MITو ژﯾــﺘــﻪم ﻟﻪﻧﺎو رۆژﻧﺎﻣﻪی زهﻣﺎن و ﺗﻪﻟﻪﻓﺰﯾﯚﻧﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﯿﯚڵﻮ و ﺋﺎژاﻧﺴﯽ دهﻧﮕﻮﺑﺎس ﺟﯿﮫﺎن ﻟــﻪ ﻣﯿﺪﯾﺎﮐﺎﻧﯽ ﺑــﺎﺷــﻮری ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﮐﻪس و ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺖ و ﺧﺎوهن ﮐﺎرهﮐﺎﻧﯽ ھــﻪرێــﻢ ھــﻪڵــﺪهﺑــﮋێــﺮدرێــﻦ و دهﺳﺘﻨﯿﺸﺎن دهﮐــﺮێــﻦ ،ﺋــﻪو وێﻨﻪ و ﻓﯚﺗﯚﮔﺮاﻓﺎﻧﻪی دهﺳﺖ ﭘﻪﯾﺎﻣﻨێﺮان و ﻧﻮێﻨﻪراﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﮐﺎﻧﯽ ﺳــﻪر ﺑــﻪ ﮔــﻮﻟــﻪن ﻟــﻪ ﮐــﻮردﺳــﺘــﺎﻧــﺪا واﺗــﺎ رۆژﻧــﺎﻣــﻪی زهﻣـــﺎن ،ﺋﺎژاﻧﺴﯽ ﺟﯿﮫﺎن، ﮔﯚﭬﺎری ﺋﺎﮐﺴﯿﯚن ،ﺗﻪﻟﻪﻓﺰﯾﯚﻧﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﯿﯚڵﻮ دهﮐــﻪون راﺳﺘﻪوﺧﯚ ﺑـــــﯚ دهﺳـــــﺘـــــﮕـــــﺎی ﺑـــــﺎی ﺳﯿﺨﻮڕی ﺗﻮرک )(MIT
دهﻧێﺮدرێﻦ، ﮐــﻪ ﺑﻪر ﻟـــــــــــﻪ
،رۆژھﻪت و ﺋێﺮاﻧﻰ ﻟﻪﺳﻪرﮐﻪوﺗﻦ دورﺧﺴﺘﻪوه ﻗﻪرهﻧﯽ ﻗﺎدری ،ﻧﻮﺳﻪر و روﻧﺎﮐﺒﯿﺮی ﮐﻮرد و ﺗﻮێﮋهر ﻟﻪ ﮐﺎروﺑﺎری راﮔﻪﯾﺎﻧﺪن ،ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﯚ ﺋﻪوه دهﮐــﺎت ﮐﻪ رۆژھﻪﺗﯽ ﻧﺎوهڕاﺳﺖ ﺑﻪ ھــﯚی ﭼــﺎرهﺳــﻪر ﻧﻪﮐﺮدﻧﯽ ﮐێﺸﻪﮐﺎﻧﯽ و ﮐﻪڵﻪﮐﻪﺑﻮوﻧﯽ ﻟﻪ رهوﺗﯽ ﻣێﮋوودا ،وهک دﯾﺎردهﯾﻪﮐﯽ ھﻪڵﺌﺎوﺳﺎوی ﻟێﮫﺎت ﮐﻪ ﭼﯿﺘﺮ ﻣـــﻪودای ژﯾــﺎﻧــﯽ ﻧﻪﻣﺎﺑﻮو و ﺋــﻪو ﺳﯿﺴﺘﻤﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪ وێﮑﭽﻮوهی ﮐﻪ ﻟﻪ رۆژھﻪﺗﯽ ﻧﺎوهڕاﺳﺘﺪا ﺑﯚ ﻣﺎوهﯾﻪﮐﯽ دوورودرێﮋ ﺑﻪ رێﮕﻪی ﺳﻪرﮐﻮﺗﮑﺮدنوﭘێﺸێﻠﮑﺮدﻧﯽﻣﺎﻓﯽھﺎوﺗﯿﺎﻧﯽ ﺋﻪم دهﭬﻪره درێﮋی ﺑﻪ ژﯾﺎن دهدا ،ﺑڕﺳﺘﯽ ﻟێ ﺑڕاﺑﻮو ،ﺗﻪﻧﯿﺎ ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑﻪ ﺷﻘﺎرﺗﻪﯾﻪک ھﻪﺑﻮو ﺗﺎ ﺗﻪﻗﯿﻨﻪوهی ﮐﯚﻣﻪﯾﻪﺗﯽ ﻟﻪم دهﭬــﻪره ﭘﯿﺮ و ﺑﺎرﮔﺎوی ﺑﻪ ﮐێﺸﻪ و ﻣﻠﻤﻼﻧێ روو ﺑﺪات. ﻧﺎوﺑﺮاو ،ﺟﻪﺧﺘﺪهﮐﺎﺗﻪوه :ﺑێﮑﺎری ،ھﻪژاری، ﺳﻪرﮐﻮﺗﮑﺮدن ،ﭘێﺸێﻠﮑﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﻣﺮۆڤ و دﯾﺎردهی ﺳﻪرۆک ﮐﯚﻣﺎره ﻧﻪﻣﺮهﮐﺎن ﮐﻪ ﺋﻪﻣﻪﯾﺎن ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﺑﯚ ﺳــﻪردهﻣــﯽ ﻓﯿﺮﻋﻪون و ﺧﻪﻟﯿﻔﻪﮐﺎن دهﮔــﻪڕێــﺘــﻪوه ،ﻟــﻪ زۆرﺑـــﻪی ھﻪر زۆر وﺗﺎﻧﯽ رۆژھــﻪﺗــﯽ ﻧﺎوهڕاﺳﺘﺪا ﺑﻪرﭼﺎوه .ﺋﻪﻣﺎﻧﻪ ھﯚﮐﺎری ﺳﻪرهﮐﯽ ﺑﻮون ﺑﯚ راﭘﻪڕﯾﻨﯽ ﺟﻪﻣﺎوهری ﺑﻪ دژی دهﺳﻪﺗﺪاراﻧﯽ وﺗﻪﮐﺎﻧﯿﺎﻧﻪوه. ﻗﻪرهﻧﯽ ﻗــﺎدری ،ﺋﻪوﺷﻰ ﺧﺴﺘﻪ روو ﮐﻪ دوو رهوﺗﯽ ﺑﻪ ﺗﻪواوی ﻟێﮏ ﺟﯿﺎواز ﻟﻪ ﻧێﻮان ﺑــﺎرودۆﺧــﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺋێﺮان و رۆژھــﻪﺗــﯽ ﻧــﺎوهڕاﺳــﺘــﺪا زۆر ﺑــﻪ رووﻧـــﯽ ﺧــﯚی ﻧﯿﺸﺎن دا .ﯾــﻪﮐــﻪﻣــﯿــﺎن ﺑــﻪ دروﺷـــﻤـــﯽ رووﺧــﺎﻧــﯽ ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﻪﮐﺎﻧﯿﺎن و روو ﻟﻪ ﺋــﺎزادﯾــﯽ ﺑﻮو. دووهﻣﯿﺎن ﻟﻪ ﺋێﺮاﻧﺪا ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮو ﻟﻪ »رﯾﻔﯚرم«، ﺋﻪوﯾﺶ ﻟﻪ ﭼﻮارﭼێﻮهی ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺪا. ﭘێﺸﯿﻮاﯾﻪ ﮐﻪ ﺑـــﺎرودۆخ و ﮐﺎرﺗێﮑﻪرﯾﯿﻪﮐﻪ ﺑﻪﭘێﭽﻪواﻧﻪوهﯾﻪ ،ﺋﻪوﯾﺶ ﺋﻪوهﯾﻪ ﮐﻪ ﺑﺰوﺗﻨﻪوهی ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﮐﯚﻣﻪﯾﻪﺗﯽ ﺋێﺮاﻧﯽ رهﻧﮕﺎوڕهﻧﮕﻪ ﮐﻪ دهﮐﻪوێﺘﻪ ژێﺮ ﮐﺎرﯾﮕﻪری رووداوهﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎﺳﺮاو ﺑﻪ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻋﻪرهﺑﻪوه .ﺑﻪ رای ﻣﻦ ،ھﻪر ﺋێﺴﺘﺎ ﺑﺰوﺗﻨﻪوهی ﺳﻪوز ﻟﻪ ﺋێﺮان ﻧﻪک ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺗﯿﻦ و ﺗﺎﻗﻪﺗﯽ ﺳﺎڵﯽ راﺑﺮدووی ﻧﻪﻣﺎوه ،ﺑﻪڵﮑﻮ ﺑﻪرهو ﻟێﮏ ﺗﺮازان و ﮔﯚڕﯾﻨﯽ دروﺷﻢ دهڕوات و دروﺷﻤﯽ رووﺧﺎﻧﯽ رژێﻤﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ
ﻟﻪ ﭘﺎﻧﺘﺎﯾﯽ ﺋێﺮان ﭘﻪره دهﮔﺮێﺖ .ﺋﻪوهﺷﻤﺎن ﻟﻪﺑﯿﺮ ﻧﻪﭼێﺖ ﮐﻪ ﮔــﻮﺷــﺎره ﻧێﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯿﺶ ھﺎوﮐێﺸﻪﯾﻪﮐﯽ ﺗﺮن ﮐﻪ دهﺗﻮاﻧﻦ ﻟﻪ داھﺎﺗﻮودا دهوری ﮔﺮﻧﮓ ﻟﻪ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺋێﺮاﻧﺪا ﺑﮕێڕن. ﺋﻪﮔﻪری ھێﺮﺷﯽ ﻋﻪﺳﮑﻪری ﺑﯚ ﺳﻪر ﺋێﺮان ﯾﻪﮐێﮏ ﻟﻪو ﮔﻮﺷﺎراﻧﻪ دهﺑێﺖ ﮐﻪ ﭘێﻮﯾﺴﺘﻪ ﻟﻪﺑﻪرﭼﺎو ﺑﮕﯿﺮێﺖ .رۆژھﻪﺗﯽ ﻧﺎوهڕاﺳﺖ ﻟﻪ ﺧﻪوی ﭼﻪﻧﺪ ھــﻪزار ﺳﺎڵﻪی ﺧﯚی وهﺧﻪﺑﻪر ھــﺎﺗــﻮوه ،ﻗــﻪرهﻧــﻰ ﻟــــﻪوهش دهدوێـــــﺖ :وﺗــﻪ رهﻧﮕﺎوڕهﻧﮕﻪﮐﺎن وهﮐﻮ ﺗﻮرﮐﯿﺎ ،ﺳﻮرﯾﺎ و ﺋێﺮان، ﺧﻪﺑﺎت ﻧﺎوهڕۆﮐێﮑﯽ ﺗﺮﯾﺸﯽ ھﻪﯾﻪ ،ﺋﻪوﯾﺶ دهرﻓــﻪت ﺑﯚ رهﺗﮑﺮدﻧﻪوهی دهﺳﻪﺗﯽ ﭼڕ و ﺳﺎﻧﺘﺮاﻟﯿﺴﺘﻪ ،ﮐﻪ ﻟﻪ ﺑــﻮاری ﻣێﮋووﯾﯿﻪوه ﻟﻪ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﺧﯚی داﯾﻪ .ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪوه ،ﺋﻪم دهرﻓﻪﺗﻪ ﺑﯚ ﺧﯚﺳﺎزداﻧﯽ ھﺎوﺗﯿﺎﻧﯽ ﮐﻮرد ﻟﻪم وﺗﺎﻧﻪدا رهﺧﺴﺎوه ﮐﻪ ﺑﻪﺷێﻮازی ﻣﻪدهﻧﯽ و ھێﺰی ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪوه ﺧﯚ ﺗﻪﯾﺎر ﺑﮑﻪن .ﺑێﺸﮏ ﺋﻪم دهرﻓﻪﺗﻪ ﺑﯚ ﺣﺰب و رێﮑﺨﺮاوه ﮐﻮردﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯿﺶ ھﺎﺗﻮهﺗﻪ ﮐﺎﯾﻪوه ﮐﻪ ﻟێﮏ ﻧﺰﯾﮏ ﺑﺒﻨﻪوه و وهک ھێﺰێﮑﯽ ﺗﯚﮐﻤﻪ ﮐﺎری ھﺎوﺑﻪش ﺑﮑﻪن. ﻓـــﺎروق وهﮐﯿﻠﯽ ،ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﮐﻮﻣﯿﺘﻪی ﻧـــــﺎوهﻧـــــﺪی ،ﮐـــﯚﻣـــﻪڵـــﻪی ﺷــﯚڕﺷــﮕــێــڕی زهﺣﻤﻪﺗﮑێﺸﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻧﻮێﻨﻪری ﮐﯚﻣﻪڵﻪ ﻟﻪ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ،راﯾﺪهﮔﻪﯾﻪﻧێﺖ ﮐﻪ ﻟﻪ راﺳﺘﯿﺪا ﺋﻪو ﺑﺰوﺗﻨﻪوهی دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯿﺨﻮازﯾﯿﻪی ﻟﻪ ﺋێﺮان ﺳﻪرﯾﮫﻪڵﺪا ﺳﺘﺎرﺗﯽ ﺑﺰوﺗﻨﻪوهﯾﻪﮐﯽ ﺑﻪھێﺰﺗﺮ ﺑﻮو ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﯽ ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺧﯚی ﻟﻪ ﺋێﺮان ﺑﺘﺮازێﻨێﺖ و ﺑﺰوﺗﻨﻪوهﮐﻪ ﭘﻪره ﭘێﺒﺪات و ﺷﻪﭘﯚﻟﯽ ﺋﻪو ﺑﺰوﺗﻨﻪوهﯾﻪ ﺑﻪرۆﮐﯽ
زۆر دهﺳﻪﺗﯽ دﯾﮑﺘﺎﺗﯚری ﻟﻪ رۆژھﻪﺗﯽ ﻧﺎوهڕاﺳﺘﺪا ﮔﺮﺗﻪوه. ﺋــﻪﻧــﺪاﻣــﻪﮐــﻪى ﮐــﻮﻣــﯿــﺘــﻪی ﻧـــﺎوهﻧـــﺪی، ﮐﯚﻣﻪڵﻪی ﺷﯚڕﺷﮕێڕی زهﺣﻤﻪﺗﮑێﺸﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ،ﻟــﻪوهش دهدوێــﺖ ﮐﻪ ﺋﻪم ﺑﺎرودۆﺧﻪ دهﺗﻮاﻧێﺖ ﻟﻪ ﺳﻪر ﮐﻮرد ﺑﻪ ﮔﺸﺘﯽ ﮐﺎرﯾﮕﻪری ھﻪﺑێﺖ ﮐﻪ ﻟێﺮهدا ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﯚ دوو ﻻﯾﻪﻧﯽ دهﮐــﺎت ﯾﻪﮐﻪم :دوو وﺗﯽ ﺋێﺮان و ﺳﻮرﯾﺎ وهک دوو وﺗــﯽ دﯾﮑﺘﺎﺗﯚری ﮐﻪ ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻪﺷێﮏ ﻟﻪ داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯿﺎن ﮐﻮردن، ﺑﺰوﺗﻨﻪوهﯾﻪﮐﯽ ﻧﺎڕهزاﯾﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﻧﺎوﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺳﻪری ھﻪڵﺪا ﮐﻪ ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧێﻮﺧﯚﯾﯿﺪا ﮐﺎرﯾﮕﻪری راﺳــﺘــﻪوﺧــﯚی ھــﻪﺑــﻮو ﻟــﻪﺳــﻪر ﺑــﺰوﺗــﻨــﻪوهی رزﮔﺎرﯾﺨﻮازی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ھﻪر ﮐﺎم ﻟﻪو دوو ﭘﺎرﭼﻪی ﮐﻮردﺳﺘﺎن .واﺗﻪ ﻟﻪ ﻻﯾﻪﮐﻪوه ﻟﻪ ﺑﺎری رۆﺣﯽ و دهرووﻧﯿﯿﻪوه ﮐﺎرﯾﮕﻪری ﻟﻪﺳﻪر ﺗﺎﮐﯽ ﮐﻮرد داﻧﺎ و ﻟﻪ ﻻﯾﻪﮐﯽ دﯾﮑﻪﺷﻪوه ﺣﺰب و رێﮑﺨﺮاوهﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ﺟﺎران ﺋﺎﻣﺎدهی ﺋﻪﮔﻪری ﺋﺎڵﻮﮔﯚڕێﮑﯽ ﺟﺪی ﮐﺮد. دووهم :ﺋﻪﮔﻪر ﭼﯽ ﻟﻪ ﺳﻮورﯾﺎ ﮐﻮرد ﺑﻪﺷﺪاری ﭼﺎﻻﮐﻪﻧﻪﺗﺮی ﺑﻮوه ﻟﻪو ﻧﺎڕازﯾﻪﺗﯿﺎﻧﻪدا ،ﺑﻪم ﻟﻪ ﺋێﺮاﻧﯿﺶ ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺘێﮏ ﮐﻮرد ﺑﻪﺷﺪاری ﮐﺮد .ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧﻪ ﺑﻪﺷێﮑﯽ ﺑﻪرﭼﺎو ﻟﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪی ﮐﻪ ﻟﻪ ﻧﺎڕهزاﯾﻪﺗﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺗﺎراﻧﺪا ﺷﻪھﯿﺪ ﮐﺮان ﮐﻮرد ﺑﻮون .ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﻢ ﺋﻪوه ﺑﻮو ﺑڵێﻢ ﺋﻪم ﺑﻪﺷﺪاری ﮐﺮدﻧﻪی ﮐﻮرد ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧێﻮﻧﻪﺗﻪوهﯾﺸﺪا ﺑﻪ ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺑﺰوﺗﻨﻪوهی رزﮔﺎرﯾﺨﻮازی ﮐﻮرد ﺑﻪ ﮔﺸﺘﯽ و ﻟﻪ رۆژھـــﻪت و رۆژﺋـــﺎوای ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﺑﻮو.
دهﺳــــﻪﺗــــﺪارێــــﺘــــﯽ ) (AKPﺑــﯚ ﻓﻪﺗﺤﻮﭼﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯿﺎن دهﻧـــﺎرد ،ﺑﻪم ﺋێﺴﺘﺎﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ دهﺳﺘێﻮهرداﻧﯽ راﺳﺘﻪوﺧﯚ ،راﺳﺘﻪوﺧﯚ ﺑﯚ )(MITی ﺗﻮرک دهﻧێﺮدرێﻦ ،ھﻪروهھﺎ ﺑﺎﻧﮕﻪﺷﻪی ﺋــﻪوهش دهﮐــﺮێــﺖ ،ﮐــﻪ ﺋێﺴﺘﺎﮐﻪ ﺋﻪﻣﻪ ﺋﻪرﮐﯽ ﺳﻪرهﮐﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎ ﻧﻮێﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳﻪر ﺑﻪ ﻓﻪﺗﺤﻮﭼﯿﯿﻪﮐﺎﻧﻪ. ﻟــــﻪو زاﻧـــﯿـــﺎرﯾـــﯿـــﺎﻧـــﻪی ﻟـــﻪ ھــﻪرێــﻤــﯽ ﮐــﻮردﺳــﺘــﺎﻧــﻪوه ﺑــﯚ ﺋـــﻪو دهزﮔــﺎﯾــﺎﻧــﻪی ﺗﻮرﮐﯿﺎ دهﻧێﺮدرێﻦ ،ﺋﻪوهی ﺑﯚ ﭘﯚﻟﯿﺴﻪﮐﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑــﻦ ﺟــﯿــﺎدهﮐــﺮێــﻨــﻪوه و ﺋــﻪوهی دهﺷــﻤــێــﻨــێــﺘــﻪوه ﺑــﯚ ﮐــﺎم ﻟــﻪ دهزﮔــﺎﮐــﺎن ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑێﺖ ﺑــﯚی ﺑﻪڕێﺪهﮐﺮێﺖ ،ﮐﻪ ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕﻪﮐﺎﻧﯽ ﻓﻪﺗﺤﻮﭼﯿﯿﻪﮐﺎن ﻟﻪ ﮐــﻮردﺳــﺘــﺎﻧــﺪا ﻧــﺎوهﻧــﺪی ﺟﯿﺎﮐﺮدﻧﻪوهی ﺋــﻪو زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧﻪﯾﻪ .ﺋــﻪو ھﻪواڵﮕﺮی و زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧﻪی ﻟﻪ ﭘﻪﯾﺎﻣﻨێﺮ ،رۆژﻧﺎﻣﻪوان، ﺧــﺎوهﻧــﮑــﺎر ،ﺋــﻪﻧــﺪازﯾــﺎر ،ﮐﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و وهﻗــﻔــﻪﮐــﺎﻧــﻪوه دهﺳــﺘــﯿــﺎن دهﮐــﻪوێــﺖ ،ﺑﻪ رێــﮕــﻪی ﺑــﻪڕێــﻮهﺑــﻪری ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕﻪﮐﺎن، ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ و ﭘﺰﯾﺸﮑﻪﮐﺎﻧﻪوه رهواﻧـــﻪی ﺗﻮرﮐﯿﺎ دهﮐﺮێﺖ ،زاﻧﯿﺎرﯾﯿﻪ ﺟﯿﺎﮐﺮاوهﮐﺎن ﻟێﺮهوه ﺑﯚ ﺟﻪﻣﺎﻋﻪﺗﯽ ﮔﻮﻟﻪن و ) (MITو ) (MOSADدهﻧێﺮدرێﻦ ،ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋــﻪﻣــﻪﺷــﺪا ﻟــﻪ ﺑــﻪرﻧــﺎﻣــﻪڕێــﮋی ﻟــﻪﺳــﻪر ﭼﯚﻧێﺘﯽ و ﺷﻮێﻦ و ﺟێﯽ ﺑﻪﮐﺎرھێﻨﺎﻧﯽ رێﺒﺎزی ﺷﻪڕی ﺗﺎﯾﺒﻪت ،ﺷﻮێﻦ و ﺟێﯽ ﮔﻪﻟﻪﮐﯚﻣﻪ و ﮔێﺮهﺷێﻮێﻨﯽ دهﺳﺘﻨﯿﺸﺎن دهﮐــﺮێــﺖ و ﺑﻪ رێﮕﻪی ﺋــﻪﻧــﺪام و ﺗﯿﻤﻪ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﮐﺎﻧﯽ ﺟێﺒﻪﺟێﮑﺎر و رێﮑﺨﺴﺘﻨﯽ دهﺳﺘﺪرێﮋى ﭘﯿﻼﻧﻪﮐﺎن ﺟێﺒﻪﺟێ دهﮐﺮێﻦ. ﺋـــﺎﻣـــﺎﻧـــﺞ؛ ھـــﻪﻧـــﮕـــﺎو ﺑـــﻪ ھــﻪﻧــﮕــﺎو ﮐﯚﻧﺘﺮۆڵﮑﺮدﻧﯽ ﺋــﯿــﺮادهی ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرێﻢ ﺟــﻪﻣــﺎﻋــﻪﺗــﯽ ﻓــﻪﺗــﺤــﻮ ﮔــﻮﻟــﻪن ﻟﻪ ﭼـــﻮارﭼـــێـــﻮهی ھـــﻪل و ﻣــﻪرﺟــﻪﮐــﺎﻧــﯽ ﺋێﺴﺘﺎی ھﻪرێﻤﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕﻪ و ﻣﯿﺪﯾﺎﮐﺎﻧﯿﺎن ﺳﻪرﻟﻪﻧﻮێ دﯾﺰاﯾﻦ ﮐﺮدهوه، ﻟﻪم ھﻪڵﻤﻪﺗﻪﺷﯿﺎﻧﺪا ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳﻪرهﮐﯽ ﻻوازﮐﺮدن و ﺗﻪﺳﮑﺒﯿﻨﮑﺮدﻧﯽ ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ﻓﯿﺪراڵﯽ ﮐــﻮرده و ﺟێﮕﯿﺮﮐﺮدﻧﯽ ﺋﻪو ﮐــﺎدﯾــﺮاﻧــﻪی ﻟــﻪ ﮔــﻪوھــﻪره ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﺎن داﻣﺎڵﺮاون ﻟﻪ ﻓﻪرﻣﺎﻧﮕﻪﮐﺎﻧﯽ دهوڵﻪت و ﭘﺎرﺗﯿﯿﻪﮐﺎﻧﺪا ،ھﻪروهھﺎ ﺑﻪ دهﺳﺘﺨﺴﺘﻨﻪ ﻧﺎو دهزﮔﺎﮐﺎﻧﯽ راﮔﻪﯾﺎﻧﺪن و ﭼﺎﭘﻪﻣﻪﻧﯽ و ﮐـــﯚﻧـــﺘـــﺮۆڵـــﮑـــﺮدﻧـــﯿـــﯿـــﻪوه ،دهﯾـــــﻪوێ ﭘﺎرﭼﻪﯾﻪﮐﯽ دوور ﻟﻪ ﻓﮑﺮی ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ دروﺳــــﺖ ﺑــﮑــﺎت ،ﮐــﻪ ﮐــﯚﻣــﻪﯾــﻪﺗــﯽ ﺳـــﻨـــﻮورداری ھــﻪﺑــێــﺖ و ﻟــﻪﻧــﺎو ﮐێﺸﻪ ﺋــﺎﺑــﻮورﯾــﯿــﻪﮐــﺎﻧــﺪا ﺑــﯿــﺨــﻨــﮑــێــﻨــێ ،ﺑــﻪم ﺷێﻮهﯾﻪش ﻟﻪ ﻣﺎوهﯾﻪﮐﯽ درێﮋﺧﺎﯾﻪﻧﺪا ﭘﺮۆژهی ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑﻪ ﺑﺎﺷﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺟێﺒﻪﺟێ ﺑﮑﺎت. ﻟــﻪﻻﯾــﻪﮐــﯽ ﺗــﺮﯾــﺸــﻪوه ﺋــﻪرﮐــﯽ ﺋــﻪم ﺧــﻮێــﻨــﺪﻧــﻪﮔــﻪ ﻓــﻪﺗــﺤــﻮﯾــﯿــﺎﻧــﻪﯾــﻪ ﮐﻪ زاﻧﯿﺎری ﻟﻪﺳﻪر ﺑﺰاوﺗﯽ ﺋــﺎزادی ﮐﻮرد ﺑــﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﻟــﻪ ﺑــﺎﺷــﻮری ﮐــﻮردﺳــﺘــﺎن ﮐﯚﺑﮑﻪﻧﻪوه و ﺑﻪ رێﮕﻪی ﺋﻪﻧﺪاﻣﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪ داﻣﻮدهزﮔﺎﮐﺎﻧﯽ راﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﻪﮐﺎﻧﻪوه
ﺳﺎڵﯽ دووهم ژﻣﺎره ٦٣ ٢٠١٠/١١/٨ دووﺷﻪ ٢٧١١/٤/١٣ ﻣﻤﻪﻣﻤﻪ- ٢٠١١/٧/٤ دووﺷﻪ
ﺑﮕﻪﯾﻪﻧﺮێﻨﻪ ) (MITو )(MOSAD و ژﯾــﺘــﻪﻣــﯽ ﺋــﯿــﺴــﻪﻻﻣــﮕــﻪرای ﻧــﻮێ ،ﺳﻪﺣﻪدﯾﻨﯽ ﺋﻪﯾﻮﺑﯽ ﮐﻮڕان ـ ﻧﺎوهﻧﺪی ﻟﻪﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺋﻪﻣﻪﺷﺪا ﺟﻪﻣﺎﻋﻪﺗﯽ ﮔﻮﻟﻪن زﻣـــﺎﻧـــﺰاﻧـــﯽ ﺳــﻪﺣــﻪدﯾــﻨــﯽ ﺋــﻪﯾــﻮﺑــﯽ( و ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕﻪ و داﻣــﻮدهزﮔــﺎﮐــﺎﻧــﯿــﺎن ﻟﻪ ﻟــﻪ ﮐــﻪرﮐــﻮﮐــﯿــﺶ ﺧــﻮێــﻨــﺪﻧــﮕــﻪﯾــﻪک و ﺑﺎﺷﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎن دهزﮔــﺎ و ﺷﻮێﻨﯽ ﻧﺎوهﻧﺪێﮑﯽ زﻣﺎﻧﻪواﻧﯽ .ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﮐﻮرد ﺗــﺎزهﯾــﺎن ﺑــﯚ ﮐــﺎروﺑــﺎری ھــﻪواڵــﮕــﺮی و ﻟـــﻪم ﺧــﻮێــﻨــﺪﻧــﮕــﻪﯾــﺎﻧــﻪدا ﻓــێــﺮی ﻣــﺎرﺷــﻪ ﺳﯿﺨﻮڕی ﻟﻪﺳﻪر ﺋێﺮان دروﺳﺖ ﮐﺮدوه ،ﻧﻪژادﭘﻪرﺳﺘﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺗﻮرک دهﮐﺮێﻦ ،ﺑﻪ ﺋـــﻪﻣـــﻪش ﺑـــﻪ رێــﮑــﻪوﺗــﻨــێــﮏ ﻟــﻪﮔــﻪڵ ﻧﺎوی ﺋﯚڵﯚﻣﭙﯿﺎﺗﯽ ﺗﻮرﮐﯿﯿﻪوه دهﺑﺮدرێﻨﻪ ﺋﻪﻣﺮﯾﮑﺎ ﻟﻪﺳﻪر ﻟﻪﺑﻪراﻣﺒﻪر رێﮑﻪوﺗﻨﯽ ﺷـــﺎرهﮐـــﺎﻧـــﯽ وهک ﺋــﯿــﺴــﺘــﻪﻧــﺒــﯚڵ و ھﻪواڵﮕﺮی ﺋﻪﻣﺮﯾﮑﺎ دژی ) ،(PKKﺋﺎھﻪﻧﮕﯽ ﺗﻮرﮐﯿﯿﺎن ﺑﯚ ﺳﺎز دهﮐﺮێﺖ ،ﺑﻪم ھﻪواڵﮕﺮی و ﮔﻮاﺳﺘﻨﻪوهی زاﻧﯿﺎری ﻟﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪوه ﻟﻪ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺋﺎﯾﺎری ﺋێﺮان ﺑﯚ ﺋﻪﻣﺮﯾﮑﺎ. ) (٢٠٠٩ﻟــﻪ ﺑــﺎﺷــﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻪوه وﺗﻦ ک ـﻪ ـ ﻻﯾ ـﻪ ـ ﻟ ن ـﻪ ـ ـﻮﻟ ﺟﻪﻣﺎﻋﻪﺗﯽ ﮔـ ﺧــﻮێــﻨــﺪﮐــﺎران )ﺳـــﺎزﮔـــﺎر دارا ﺑــﻪگ، و ﺷﺎﮐﺎرهﮐﺎﻧﯽ ﺳﻪﻋﯿﺪی ﻧﻮرﺳﯽ ﺑﻪ ﺑﯿﻼل ﺳﻪﺑﺮی ،ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺷﺎﮐﺮ ،ﺋﻪرداڵ ﺗـــﻮرک دهﮐــــﻪن ،ﻟــﻪﻻﯾــﻪﮐــﯽ ﺗﺮﯾﺸﻪوه ﺣﺴێﻦ( دهﺑﺮێﻨﻪ ﺗﻮرﮐﯿﺎ و ھﯚﻧﺮاوهﮐﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕﻪ ،دهرﺳﺨﺎﻧﻪ ،ھﯚڵﻪﮐﺎﻧﯽ ﻓﻪﺗﺤﻮ ﮔﻮﻟﻪن و ﮔﯚراﻧﯽ ﺗﻮرﮐﯽ و ﺧﻮێﻨﺪن و ﺋــﻪو ﺧــﺎﻧــﺎﻧــﻪی ﭘێﯽ دهڵێﺖ ﻣﺎرﺷﯽ ﻧﻪژادﭘﻪرﺳﺘﯿﯿﺎن ﭘێ دهوﺗﺮێﺘﻪوه »ﻣﺎڵﻪﮐﺎﻧﯽ ﺗﯿﺸﮏ« ﻟﻪ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،و ﭼﻪﭘڵﻪﯾﺎن ﺑﯚ ﻟێﺪهدرێﺖ. ﻣــﻨــﺪاﻧــﯽ ﮐـــﻮرد دووﭼــــﺎری ﺑﻨﻪﺑڕی ﺑــﻪ ﻧـــﺎوه ﺧــﯚﺷــﻪوﯾــﺴــﺘــﻪﮐــﺎﻧــﯽ ﮐــﻮرد ﮐــﻪﺳــﺎﯾــﻪﺗــﯽ دهﮐـــﺮێـــﻦ و ﺑـــﻪ ﺗـــﻮرک ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن دهﺷﺎرﻧﻪوه دهﮐــــﺮێــــﻦ ،ﺑــﻪﺗــﺎﯾــﺒــﻪﺗــﯿــﺶ ﻣــﻨــﺪاﻧــﯽ ﺟـــﻪﻣـــﺎﻋـــﻪﺗـــﯽ ﮔــــﻮﻟــــﻪن ﻟــــﻪ ﮐـــﻮێ ﮐــﻮرد ،ﮐﻪ ﺋﺎﯾﻨﺪهی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻦ ﻟﻪو ﺧــﻮێــﻨــﺪﻧــﻪﮔــﻪﯾــﻪک ﯾـــﺎن ﺑــﻨــﮑــﻪﯾــﻪک ﺷﻮێﻨﻪ ﻧــﺎوﺑــﺮاواﻧــﻪدا ﮐﯚدهﮐﺎﺗﻪوه و ﺑﻪ ﺑــﮑــﻪﻧــﻪوه ،ﻟــﻪﻧــﺎو ﻟــێــﮑــﺮدﻧــﺪا رهﭼـــﺎوی ﺟێڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﭘــﻪروهردهﯾــﺎن ﺋــــﻪوه دهﮐـــــﻪن ،ﮐــﻪ ﻟــﻪ ھــﻪرێــﻤــﻪﮐــﻪدا دهﮐـــﺎت ،ﭘــﻪروهردهﮐــﻪش ﺑﻪ ﺋﺎراﺳﺘﻪی ﺧــﯚﺷــﻪوﯾــﺴــﺘــﺘــﺮﯾــﻦ ﮐـــﻪس ،ﻧـــﺎو ،ﺷﻮێﻦ ﺋــﺎﻣــﺎﻧــﺠــﻪﮐــﺎﻧــﯽ ﺋـــﺎواﮐـــﺮدﻧـــﯽ ﭘــــﺎن ـ و..ھـــﺘـــﺪ ﭼــﯽ ﺑــێ ﺋـــﻪوه ھــﻪڵــﺪهﺑــﮋێــﺮن ﺗــﻮرﮐــﯿــﺰم ﻟــﻪ ﮐــﻮردﺳــﺘــﺎﻧــﺪا .ﻓﻪﺗﺤﻮ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﺑﻪ ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﮔــﻮﻟــﻪن ﺑــﻪ رێــﮕــﻪی وهﻟـــﯽ ﮐﻮﭼﮏ ﺑﺸﺎرﻧﻪوه و ﺳﻪرﻧﺠﯽ ﺧﻪڵﮏ ﺑﻪ ﻻی ﮔـــﯿـــﺮاوی دۆزی ﺋــﻪرﮔــﻪﻧــﻪﮐــﯚن ﮐﻪ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا راﮐێﺸﻦ ،ﺋﻪﻣﻪ چ ﻟﻪ ﺑﺎﮐﻮر ﺑﻨﺎﻏﻪی ﺋــﻪو ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕﻪﯾﺎﻧﻪی ﻧــﺎوه ،ﯾــﺎن ﻟــﻪ ﺑــﺎﺷــﻮری ﮐــﻮردﺳــﺘــﺎن ﺑێﺖ ،ﻟﻪ وهﻟﯽ ﮐﻮﭼﮏ ﻟﻪ ﺑﺎﮐﻮردا ﺑﻪ دروﺷﻤﯽ ﺳﻪرﺣﻪد ﺑﻪ ﻧﺎوی ﺳﻪرﺣﻪدهوه ،ﻟﻪ دێﺮﺳﯿﻢ )ﺑﺎ ﻟﻪ ھﻪر ﺷﻮێﻨێﮏ ﺳﻪرﺑﺎزﮔﻪﯾﻪﮐﯽ ﺑﻪﻧﺎوی ﻣﻮﻧﺰورهوه و ﻟﻪ ﺋﺎﻣﻪد ﺑﻪ ﻧﺎوی ﺗــــﻮرک دروﺳــﺘــﮑــﻪﯾــﻦ( ھــﻪڵــﺴــﻮڕاوه ،ﺳﻮر »دﯾﻮارهﮐﻪی ﺋﺎﻣﻪد«هوهﯾﻪ ،ھﻪر دواﺗـــﺮ ﻓــﻪﺗــﺤــﻮ ﮔــﻮﻟــﻪن ﮐــﻪ ھــﺎوڕێــﯽ ﻟــﻪ ﺑــﺎﮐــﻮری ﮐــﻮردﺳــﺘــﺎﻧــﺪا ھﯚڵﻪﮐﺎﻧﯽ رێﮑﺨﺴﺘﯽ ﺗێﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﻣﯿﻠﻠﯽ ﮐﻮﭼﮑﻪ ﺧــﻮێــﻨــﺪﻧــﯽ ﺑــﻪ ﻧـــﺎوی )(EHIDER دهڵێﺖ »ﺷﺎﻧﺒﻪﺷﺎﻧﯽ ﺳﻪرﺑﺎزﮔﻪﮐﺎﻧﯿﺶ ﺑﺎ ھـــﺎوﺷـــێـــﻮهی ﺗــﯚڕێــﮑــﯽ ﺗــﺎﯾــﺒــﻪت ﻟﻪ ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕﻪی ﺗﻮرک دروﺳــﺖ ﺑﮑﻪﯾﻦ« ھﻪﻣﻮو ﺷﺎر و ﺷﺎرۆﭼﮑﻪ و ﺷﻮێﻨێﮑﯽ دهﺳــﺘــﯽ داوهﺗـــــﻪ دهﺳــﺘــﯽ ﮐــﻮﭼــﮏ و ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪﯾﻪک دهﮔﻪن. ھﻪرﯾﻪﮐﻪ و ﻟﻪﻻی ﺧﯚﯾﻪوه ﺳﻪرﺑﺎزﮔﻪی ﺟــﻪﻣــﺎﻋــﻪت ﻟــﻪ ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕﻪﮐﺎﻧﺪا ﻟﻪ ﺗــﻮرﮐــﯿــﺎن ﻟـــﻪ ھـــﻪﻣـــﻮو ﺋـــﻪو ﺷــﻮێــﻨــﺎﻧــﻪ ﭼﻮارﭼێﻮهی زاﻧﯿﺎرﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ )(MIT داﻣﻪزراﻧﺪوه ،ﮐﻪ دهﺳﺘﯿﺎن ﭘێﮕﻪﯾﺸﺘﻮوه .زﯾﺮهﮐﺘﺮﯾﻦ ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﮐﻮرد ﮐﯚدهﮐﻪﻧﻪوه ﻟﻪ ﭼﻮارﭼێﻮهی ﺋﻪم رێﮑﻪوﺗﻨﻪی ﮔﻮﻟﻪن ﺑــﻪ دهﻣــﺎﻣــﮑــﯽ ﭘــــــﻪروهرده ﺑــﻪ ﺗــﻮرک و ﮐــﻮﭼــﮏ ﻟــﻪ ﺳــﺎڵــﯽ ) (١٩٩٤ﻟﻪ دهﮐﺮێﻦ ،ﺑﻪم رێﺒﺎزه ﮐــﻮردان ﻟﻪ ھێﺰی ﺷﺎری ھﻪوﻟێﺮ ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕﻪی ﻓﻪﺗﺤﻮﭼﯽ ﻣێﺸﮏ و ﺋﻪﻗڵﯿﺎن دهﮐﻪن ،واﺗﺎ ﺑﻨﻪﺑڕی ﮐــﺮاﯾــﻪوه ،ﺟﻪﻣﺎﻋﻪت ﻟــﻪ ) (١٩٩٤ﺑﻪ ﺋﻪﻗڵﯽ دهﮐــﻪن ،ﺋــﻪم ﻣﻨﺪاڵ و ﮔﻪﻧﺠﻪ دواوه ﺑــﻪ ﺋــﺎراﺳــﺘــﻪی ﻧــﻪژادﭘــﻪرﺳــﺘــﯽ ،ﮐــﻮرده ﺑﻪ ﺗﻮرﮐﮑﺮاواﻧﻪ وهک ﮐﻪوی داﮔﯿﺮﮐﻪری و ﺑوﺑﻮوﻧﻪوهدا ژﻣﺎرهی راوﭼﯽ ﻟﻪ ﺑﻨﻪﺑڕﮐﺮدﻧﯽ ﮐﻠﺘﻮوری ﮐﻮرد ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕﻪﮐﺎﻧﯿﺎن زﯾـــﺎد ﻟــﻪ ﺑــﺎﺷــﻮری ﺑــﻪﮐــﺎرﯾــﺎن دێــﻨــﻦ ،ﺑــﯚ ﺋــﻪم ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﻪش ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا زﯾــﺎد ﮐـــﺮدوه ،ﻟــﻪ ھﻪوﻟێﺮ ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ زﯾﺎﺗﺮ دهﺳﺘﺪرێﮋی دهﮐﺮێﺘﻪ ﺷﻪش ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕﻪ )رێﮑﺨﺮاوی ﭘﻪروهردهی ﺳﻪر ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙﻪروهران ،دهوڵﻪت ﻓﻪزاﮐﺎن ـ ﻧﺎوهﻧﺪی زﻣﺎﻧﯽ رووﻧﺎﮐﯽ ـ ﺑﻪﺷێﮑﯽ زۆری ﺋــﻪو ﺑــﻮدﺟــﻪﯾــﻪی ﺑﯚ ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕﻪی رووﻧــﺎﮐــﯽ ﺳــﻪرهﺗــﺎﯾــﯽ ـ ﭘﺮۆژهی ﮔﺎﭘﯽ ﺗﻪرﺧﺎﻧﮑﺮدﺑﻮو ،دهدا ﺑﻪم ﮐﯚﻟێﮋی ﻧﻮﻟﻮﻓﻪری ﮐﭽﺎن ـ ﮐﯚﻟێﮋی ﺟﻪﻣﺎﻋﻪﺗﻪ. رووﻧﺎﮐﯽ ﮐــﻮڕان ـ زاﻧﮑﯚی رووﻧﺎﮐﯽ ﮐـــﻮڕان( ﻟﻪ ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﺳێ ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕﻪ ﺳﻪرﭼﺎوه )ﮐﯚﻟێﮋی ﺳﻠێﻤﺎﻧﯽ ﮐﭽﺎن ـ ﮐﯚﻟﯿﮋی www.kominonline.com
ﻣﺎﻧﺸێﺘﯽ رۆژﻧﺎﻣﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن
ھـــﻪواڵــﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺧﻮﻟﻰ زﻣﺎﻧﻰ ﮐﻮردى دهﺳﺘﻰ ﭘێﮑﺮد
ﮐﻮﺷﺘﻨﻰ ﮐﯚڵﺒﻪران ﺑﻪردهواﻣﻪ
ﺷـــﺎرۆ ﻧــﯿــﻮز :ﯾــﻪﮐــﻪﻣــﯿــﻦ ﺧــﻮﻟــﯽ ﻓــێــﺮﮐــﺎری زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮردی ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ›‹ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﺋﻪدهﺑﯽ ﭼﺮﯾﮑﻪ›‹وه ،ﺑﻪ ﻣﺎوهی ﻣﺎﻧﮕێﮏ ﻟﻪ زاﻧﮑﯚی ﭘــﻪﯾــﺎﻣــﯽ ﻧـــــﻮوری ﺳـــﻪردهﺷـــﺖ ﺑـــﻪ ھـــﺎوﮐـــﺎری ›‹ﻓێﺮﮔﻪی زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮردی ﺳﯚﻣﺎ‹‹ ﺑﻪڕێﻮه ﭼﻮو، ﮐﻪ ﺗێﯿﺪا ﮐﯚﻣﻪڵێﮏ ﺧﻮێﻨﺪﮐﺎر ﺑﻪﺷﺪار ﺑﻮون و دوای ﺗێﭙﻪڕﮐﺮدﻧﯽ ﺧﻮﻟﻪﮐﻪ ،ﺗﺎﻗﯿﮑﺮدﻧﻪوهش ھﺎﺗﻪ ﺋﺎراوه. ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎﺳﻪ ﮐﻪ ﻟﻪم ﺧﻮﻟﻪدا م.ھێﺮش ﺑێﺘﻮﺷﯽ )ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﻓێﺮﮔﻪی زﻣﺎﻧﯽ ﮐــﻮردی ﺳﯚﻣﺎ ﻟﻪ ﺳﻪردهﺷﺖ( ﺋﻪرﮐﯽ واﻧﻪ وﺗﻨﻪوهﮐﻪی ﻟﻪ ﺳﻪر ﺷﺎن ﺑﻮو و رۆڵﯽ راھێﻨﻪری ﮔێڕا. ﻟﻪ ﺧﻮﻟﻪﮐﻪدا ﭘﻪرﺗﻮوﮐﯽ رێﻨﻮوﺳﯽ ﮐﻮردی ﺑﻪ )ﺋﻪﻟﻔﻮﺑێﯽ ﻋﻪرهﺑﯽ( ﻟﻪ ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ رهﺣﯿﻢ ﺳﻮڵﺘﺎﻧﯽ ﺧــﻮێــﻨــﺪرا ،ﮐــﻪ ﺋــﻪم ﭘــﻪرﺗــﻮﮐــﻪ وهک ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﺳﻪرهﺗﺎﯾﯽ ﻓێﺮﮐﺎری زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮردی ﻟﻪ ﺳﯚﻣﺎدا دێﺘﻪ ﺋﻪژﻣﺎر ﮐﺮدن.
ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﺑڵﻪﺳﻪﻧﯽ ﺑﺎﻧﻪ ﮐﯚڵﺒﻪرێﮑﯽ ﺗﺮی ﮐﻮرد ﺑﻪﻧﺎوى )ﺳﻪردار ﭘﻮوروهﻧﻪوش( ﺑﻪ ﮔﻮﻟﻠﻪی ﭘﺎﺳﺪاراﻧﻰ ﮐﯚﻣﺎرى ﺋﯿﺴﻼﻣﻰ ﺋێﺮان ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟﻪدهﺳﺘﺪا. رۆژى ) (٦/٢٨ﻟﻪ ﭼﻮارﭼێﻮهى ﮐﻮﺷﺘﻨﻰ ﮐﯚڵﺒﻪران ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﮐﯚﻣﺎرى ﺋﯿﺴﻼﻣﻰ ﺋێﺮاﻧﻪوه دژ ﺑﻪ ﮐﯚڵﺒﻪراﻧﯽ ﮐــــﻮرد ،ﺋـــﻪم ﺟـــﺎرهﯾـــﺎن ﻟــﻪ ﮔﻮﻧﺪێﮑﻰ ﻧــﺰﯾــﮏ ﺑﺎﻧﻪ ﮐﯚڵﺒﻪرێﮏ ﺑﻪ ﮔﻮﻟﻠﻪی ﭘﺎﺳﺪاران ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟﻪدهﺳﺘﺪا. ﺳﻪرﭼﺎوه ھﻪرێﻤﯿﯿﻪﮐﺎن راﯾﺎﻧﮕﻪﯾﺎﻧﺪ ،ﮐﻪ ﭼﻪﮐﺪاراﻧﻰ ﮐﯚﻣﺎرى ﺋﯿﺴﻼﻣﻰ ﺋێﺮان ،ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﺑڵﻪﺳﻪن ﺳﻪر ﺑﻪ ھﻪرێﻤﯽ ﺷﺎری ﺑﺎﻧﻪ ،ﭘﺎﺳﺪاراﻧﯽ رژﯾﻤﯽ ﺋێﺮان ،ھێﺮﺷﯿﺎن ﮐﺮدووهﺗﻪ ﺳﻪر ﮐﯚﻣﻪڵێﮏ ﮐﯚڵﺒﻪری ﮐﻮرد و ﮐﯚڵﺒﻪرى ﻧﺎوﺑﺮاو ﺧﻪڵﮑﯽ ﮔﻮﻧﺪی ﺋﻮﺧﻪﻟﻪ ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻰ ھێﺮﺷﻪﮐﻪدا ﭘێﮑﺮاوه و ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻟﻪدهﺳﺘﺪا. ﺳﻪردار ﭘﻮوروهﻧﻪوش ﺑﺎوﮐﯽ ﺳێ ﻣﻨﺪاڵ ﺑﻮو .ﺳﺎﻧﻪ ﻟﻪ ﺳﻨﻮرهﮐﺎﻧﻰ ﮐﯚﻣﺎرى ﺋﯿﺴﻼﻣﻰ ﺋێﺮاﻧﺪا ژﻣﺎرهﯾﻪﮐﻰ ﺑــﻪر ﭼــﺎو ﻟﻪ ﻻﯾــﻪن ھێﺰهﮐﺎﻧﻰ ﺋــﻪو وﺗــﻪوه ھێﺮﺷﯿﺎن دهﮐﺮێﺘﻪ ﺳﻪر و ﻟێﯿﺎن دهﮐﻮژرێﺖ.
٧
ﺋێﻤﻪ ﺳﻮور دهﺑﯿﻦ ﻟﻪ ﺳﻪر ھﻪڵﻮێﺴﺘﯽ ﺧﯚﻣﺎن
ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻧﻮێ ﻓﺮهڕهﻧﮕﯿﻨﻰ ﻋێﺮاق ،ﺑﻪ ﺗﻪواﻓﻮق ﺣﻮﮐﻢ دهﮐﺮێﺖ ﺋﯚزﮔﻮر ﮔﻮﻧﺪهم ﺋێﻤﻪ »ﻣﺎدﯾﻤﺎک«ﻣﺎن ﺳﻮﺗﺎن
ﻟــﻪﺳــﻪر داﺧـــﻮازﯾـــﯽ ﺳـــــﻪرۆک ﮐـــﯚﻣـــﺎری ﺗﻮرﮐﯿﺎ ﻋﻪﺑﺪو ﮔﻮﯾﻞ ،ﭘﺎرﻟﻪﻣﻪﻧﺘﺎراﻧﯽ ﺑﻪرهی )رهﻧﺞ ،ﺋﺎزادی و دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯽ( ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺗﻮرک و ﺷﻪراﻓﻪدﯾﻦ ﺋﻪﻟﭽﯽ ،رۆژى ھﻪﯾﻨﻰ ) (٧/١ﻟﻪ ﮐﯚﺷﮑﯽ ﺳﻪرۆک ﮐﯚﻣﺎری ،دﯾﺪارﯾﺎن ﻟﻪﮔﻪڵ ﺳﻪرۆک ﮐﯚﻣﺎر ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪا. دوای دﯾــﺪارهﮐــﻪ ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺗــﻮرک ﻟﻪ وهﻣــﯽ ﭘﺮﺳﯽ رۆژﻧﺎﻣﻪواﻧﺎﻧﺪا ﺋﺎﻣﺎژهى ﺑﯚ ﺋﻪوه ﮐﺮد ،ھﻪﺗﺎ ھﻪﻧﮕﺎوی ﺑﻪرﭼﺎو دهھﺎوﯾﮋرێﻦ و ﻣﺘﻤﺎﻧﻪ دروﺳﺖ دهﺑێ ،ﺋﻪوان ﻟﻪ ﺳﻪر ھﻪڵﻮێﺴﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺳﻮور دهﺑﻦ .دوای زهوﺗﮑﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎرێﺘﯽ ﺧﻪﺗﯿﺐ دﯾﺠﻠﻪ و ﺋﺎزادﻧﻪﮐﺮدﻧﯽ ﺋﻪو ﭘێﻨﺞ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎرهی ﺗﺮی ﺑﻪرهی )رهﻧﺞ(. رۆژى ) (٧/١ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎراﻧﯽ ﺋﻪو ﺑﻪرهﯾﻪ ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺗﻮرک و ﺷﻪراﻓﻪدﯾﻦ ﺋﻪﻟﭽﯽ ،ﻟﻪ ﮐﯚﺷﮑﯽ ﺳﻪرۆک ﮐﯚﻣﺎرﯾﯽ ﺗﻮرﮐﯿﺎ ،دﯾــﺪارﯾــﺎن ﻟﻪ ﮔــﻪڵ ﺳــﻪرۆک ﮐﯚﻣﺎر ﻋﻪﺑﺪو ﮔﻮﯾﻞ ﺋﻪﻧﺠﺎم دا .دواﺗﺮ ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺗﻮرک وهﻣﯽ ﭘﺮﺳﯿﺎری رۆژﻧﺎﻣﻪواﻧﺎﻧﯽ داﯾﻪوه و راﯾﮕﻪﯾﺎﻧﺪ :ﺑﻪ ﺳﺎﻧﻪ ﭘﺎرﺗﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪوان دادهﺧﺮێﻦ ،روﺑﻪڕووی ﮔﻮﺷﺎر و ھێﺮش دهﺑﻨﻪوه.
ﺳﯿﺮوان
ھﻪزار ﻣﻠﯿﺎر رﯾﺎڵ ﺑﯚﮐڕﯾﻨﯽ ﮔﻪﻧﻤﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺗﻪرﺧﺎن ﮐﺮا
ھﺎوﺗﯽ
ﮐﭽﻪ ﮐﻮردێﮑﻰ رۆژھﻪﺗﻰ ﺳﮑﺎ ﻟﻪﺳﻪر ﺗﺎڵﻪﺑﺎﻧﻰو ﺑﻨﻪﻣﺎڵﻪﮐﻪى ﺗﯚﻣﺎر دهﮐﺎت
ﯾﻨﯽ ﺋﯚرﮐﻮز ﭘﻠﻮﺗﯿﮑﺎ ﺑﺎﯾﮑﯚت درێﮋهی ھﻪﯾﻪ
ﺋﺎوێﻨﻪ
»ﺣﮑﻮﻣﻪت و دهزﮔﺎ ﺋﻪﻣﻨﯿﻪﮐﺎن«ی ﻟﻪ ﭘﺸﺘﻪ
رۆژﻧﺎﻣﻪ
١٨٠دهﻓﺘﻪر دۆﻻرى ﺑﻪرﭘﺮﺳێﮏ دهدزرێﺖ
ﭼﺎودێﺮ
ﯾﻪﮐێﺘﻰو ﭘﺎرﺗﻰ ﺳێ ﭘێﺸﻨﯿﺎر دهﺧﻪﻧﻪ ﺑﻪردهم ﺋﯚﭘﯚزﯾﺴﯿﯚن
ﮐﯚﻣﻪڵ
ﮐﯚﺑﻮوﻧﻪوهﮐﺎن و ﺳﺰای ﺟﻪﻣﺎﻋﯽ ﺋﯚﭘﯚزﯾﺴﯿﯚﻧﯿﺶ ﺑﻪردهواﻣﻦ
ﻟﭭﯿﻦ ﺋﺎﺳﯚ
ﭘﺎراﺳﺘﻦ ) (٢٢ﮐﻪس و ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ ) (٢٠ﮐﻪس ﻟﻪ ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪی ﺗﻮاﻧﺎﺳﺎزی ﻻوان دهﻧێﺮﻧﻪ دهرهوهی وت
ﺳﻪرۆﮐﯽ ھﻪرێﻢ ﺗﯚپﺑﺎرانﮐﺮدﻧﯽ ﻧﺎوﭼﻪ ﺳﻨﻮرﯾﯿﻪﮐﺎن ﺋﯿﺪاﻧﻪ دهﮐﺎت
ﯾﻪﮐﮕﺮﺗﻮو
ﺑﻪﺷﺪاریﮐﺮدﻧﯽ ﺋﯚﭘﯚزﯾﺴﯿﯚن ﻟﻪ ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﺪا ﺑﻪﻧﺪه ﺑﻪ وهﻣﯽ ﺋﯿﺠﺎﺑﯽ دهﺳﻪت ﺑﯚ ﭘﺮۆژه ﭼﺎﮐﺴﺎزﯾﯿﻪﮐﻪی
ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
دۆﺳﯿـﻪﯾـﻪک ﻟـﻪ ﺳﻪر ﻓﻪﺗﺤـﻮ ﮔﻮﻟـﻪن،
ﺳﺎڵﯽ دووهم ژﻣﺎره ٦٣ ٢٠١٠/١١/٨ دووﺷﻪ ٢٧١١/٤/١٣ ﻣﻤﻪﻣﻤﻪ- ٢٠١١/٧/٤ دووﺷﻪ
٦
ﺋﺎﻣﺎدهﮐﺎر ﮐﯚﻣﯿﻦ ــ ﭼﻪﺗﺮ
ﺋﻪم دۆﺳﯿﻪﯾﻪ ﺑﺎس ﻟﻪ دهوڵﻪﺗﻰ ﺗﻮرک و ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﻰ ) (AKPو ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﻰ ھﻪرێﻢ دهﮐﺎت ﮐﻪ ﺑﻪﺷﺒﻪش ﺑﻪ ﺑﻪرﻓﺮاواﻧﻰ ﭘﯿﻼن و ﭘﺮۆژهﮐﺎﻧﻰ ﺗﻮرﮐﯿﺎ دژ ﺑﻪ ﮔﻪﻟﻰ ﮐﻮرد دهﺧﺮێﺘﻪ روو و ﻟﻪ ﺑﻪﺷﻰ ﯾﻪﮐﻪﻣﺪا ﭘێﻨﺞ ﺑﻪش ﻟﻪم ﭘﺮۆژهﯾﻪ ﺑو ﮐﺮاوهﺗﻪوه.
دهوڵــــﻪﺗــــﯽ ﺗـــــﻮرک و ﺣــﮑــﻮﻣــﻪﺗــﯽ ) (AKPﺑﯚ راوهﺳﺘﺎﻧﺪﻧﯽ ﮔﻪﺷﻪﮐﺮدن و ﻧﻪھێﺸﺘﻨﯽ ﺗێﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﺋﺎزادی ﮐﻮرد ﻟﻪ ﺷﻪڕ ﺗﺎ دﯾﺒﻠﯚﻣﺎﺳﯽ ،ﻟﻪ راﮔﻪﯾﺎﻧﺪن ﺗـــﺎ ﭘـــــــــﻪروهرده ،ھـــﻪﻣـــﻮو رێــﮕــﻪﯾــﻪک دهﮔﺮێﺘﻪﺑﻪر .ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪازهی ﺋﻪو ﮔﻮﺷﺎره ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﻪی ﺧﺴﺘﻮێﺘﯿﯿﻪ ﺳﻪر ﺑــﺎﺷــﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑﻪ ﺑﻪﮐﺎرﺑﺮدﻧﯽ دهزﮔﺎی ﺳﯿﺨﻮڕی ) (MITو ﻓﻪﺗﺤﻮ ﮔﻮﻟﻪن و ﮐﻪس و داﻣﻮدهزﮔﺎ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﮐﺎن ﻟﻪ ھﻪرێﻤﻪﮐﻪدا دهﯾﻪوێ ﺋﻪﻧﺠﺎم ﺑﻪدهﺳﺖ ﺑﮫێﻨێﺖ ،ھﻪر ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮوردا ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕﻪ و ﺑﻪﺷﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ دهﮐﺎﺗﻪوه ،ﺑﻪ ﺳﯿﻨﻪﻣﺎ و ﻓﯿﻠﻢ و زﻧﺠﯿﺮه دراﻣﺎﯾﯿﻪﮐﺎن دهﯾﻪوێ ﮐﺎرﯾﮕﻪری ﺑﺨﺎﺗﻪ ﺳﻪر ﺧﻪڵﮏ ،ھﻪروهھﺎ دهﯾــﻪوێ ﺑﻪ ﮔﻪﻟێﮏ ﺗﻪﻧﺪهر و ﭘﺮۆژهی ﺋــﺎﺑــﻮوری و ﺑﻪرھﻪﻣﮫێﻨﺎﻧﻰ ﮐــﺎروﺑــﺎری داﮔﯿﺮﮐﺮدﻧێﮑﯽ ﻧﮫێﻨﯽ ﻟﻪ ﮔﯚڕهﭘﺎﻧﻪﮐﻪدا رێﮕﺮی ﻟﻪ ﺗێﮑﯚﺷﺎﻧﯽ ﮔﻪرﯾﻼ دهﮐﺎت. ﺗــﻮرﮐــﯿــﺎ ﻟــﻪ ﮔــﯚڕهﭘــﺎﻧــﯽ ﺑــﺎزرﮔــﺎﻧــﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪازهﯾﻪﮐﯽ ﺑــﻪرز و ﺑــﻪرﭼــﺎو ﻣﺎﻟﯿﯿﻪﺗﯽ ﺷــﻪڕی دژ ﺑـــﻪ ) (PKKدهﺳـــﺘـــﮑـــﻪوت دهﮐــــﺎت، ﭘــﻪﯾــﻮهﻧــﺪﯾــﯿــﻪﮐــﯽ ﺑــﺎزرﮔــﺎﻧــﯽ ﻧﺰﯾﮑﻪی ﺣﻪوت ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻری ﺧﯚی و ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ دهﺳﺘﺨﺴﺘﻨﯽ ) (٢٠ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر ﻟﻪﻻﯾﻪن ﭼﻪﻟﻪﺑﯽ ﺗﻮرﮐﻤﻪﻧﯿﺸﻪوه دهﮐــﺮێ ،واﺗﺎ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﮐﯽ ) (٢٠ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻری ﺑــﻪ واﺗــﺎی ﺗﻪﺳﻠﯿﻤﺒﻮوﻧﯽ ﺳﻪرﺗﺎﺳﻪری ﺑﺎﺷﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺗﻮرﮐﯿﺎ. ﺳــﻪرﭼــﺎوهﯾــﻪک ﮐــﻪ ﻟــﻪ ﺟﻪﻣﺎﻋﻪﺗﯽ )ﻓــﻪﺗــﺤــﻮ ﮔــــﻮﻟــــﻪن(دا ﺟــێــﺪهﮔــﺮێ و ﻧــﻪﯾــﻮﺳــﺖ ﻧـــﺎوی ﺧـــﯚی ﺑـــﺪات دهڵــێــﺖ: »ﭘێﻮﯾﺴﺘﻪ ﺧﻮێﻨﺪﻧﮕﻪ و ﮐﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ و وهﻗﻔﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳــﻪر ﺑــﻪ ﻓﻪﺗﺤﻮ ﮔﻮﻟﻪن ﮐــﻪ ﻟــﻪﺳــﻪرهوه ﺑــﻪﺳــﺘــﺮاون ﺑــﻪ ﯾــﻪﮐــﻪوه و ژێﺮﺑﻪژێﺮﯾﺶ ھﺎوﮐﺎری ﯾﻪﮐﺘﺮ دهﮐــﻪن، وهک ژاﻧﺪارﻣﻪی ﺳﯿﺨﻮڕی ﮔﻪردووﻧﯽ ﻟـــێـــﮑـــﺒـــﺪرێـــﺘـــﻪوه ،ﮐـــﻪ ھـــﻪﻣـــﻮو ﺟـــﯚره ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﮐﯽ ﻧﺎﺷﺮﯾﻦ و ﮐڕێﮋی ﺗێﺪاﯾﻪ، زۆرێﮏ ﻟﻪ ھﻪواداراﻧﯽ ﺋﻪم ﺟﻪﻣﺎﻋﻪﺗﻪی ﮔـــﻮﻟـــﻪن ﺋــﺎﮔــﺎﯾــﺎن ﻟـــﻪم رووه ﭘــﯿــﺴــﻪى ﺟﻪﻣﺎﻋﻪﺗﻪﮐﻪ ﻧﯿﯿﻪ و ﭘێﯿﺎن ﻧﻪزاﻧﯿﻮه ،ﺑﻪ
ﻓﯿﻠﯿﺰ ﮐﯚﭼﺎﻟﻰ :
ﻧــﺎوی ﺋﯿﺴﻼﻣﻪوه دهﯾﺎﻧﺨﻪڵﻪﺗێﻨﻦ« .ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮری ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ﺑﺎﻧﮕﻪﺷﻪﯾﻪﮐﯽ زۆر ﺟــــﺪی ھـــﻪﯾـــﻪ ،ﮐـــﻪ ﺧــﻮێــﻨــﺪﻧــﮕــﻪ و ﮐــﯚﻣــﭙــﺎﻧــﯿــﺎ و ﻣــﯿــﺪﯾــﺎﮐــﺎﻧــﯽ ﺳــﻪر ﺑـــﻪ ﮔـــﻮﻟـــﻪن ﻟـــﻪ ﻧـــﺎوﯾـــﺎﻧـــﺪا ﺋــﻪﻧــﺪاﻣــﺎﻧــﯽ دهزﮔـــﺎی ﺳﯿﺨﻮڕی ) (MITھﻪﯾﻪ و ﺑــﻪ ﻧـــﺎوی ﺋﯿﺴﻼﻣﮕﻪرﯾﯿﻪوه دهﺟﻮڵێﻦ. ﺑﻨﮑﻪﯾﻪﮐﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯿﺎن ﺳﻪر ﺑﻪ ﺑﺎڵﯿﯚزﺧﺎﻧﻪ ﻓــﻪرﻣــﯿــﯿــﻪﮐــﺎﻧــﯽ ﺗـــﻮرک ﻟــﻪ ھــﻪوﻟــێــﺮ و ﻣﻮﺳڵ ﻟﻪ ﭼﻮارﭼێﻮهی ﺋﻪم ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﯾﺎﻧﺪا داﻣـــﻪزراﻧـــﺪوه ،ﺑــﻪ رێــﺒــﺎزی ﭘــﻠــﻪدان ﺑﻪو ﮐﻪس و ﮐﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﻪی ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ﮐــﺎروﺑــﺎره ﺳﯿﺨﻮڕی و ھﻪواڵﮕﺮﯾﯿﻪﮐﺎن ھــﻪڵــﺒــﮋێــﺮدراون ھــﻪوڵــﯽ ﭘــێــﻮاﻧــﻪﮐــﺮدﻧــﯽ ﺋــﺎﺳــﺘــﯽ ﻧــﺰﯾــﮑــﺒــﻮون و ﻧـــﻪﺑـــﻮوﻧـــﻪوه ﻟﻪ ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﻪﮐﺎﻧﯽ ﮔﻮﻟﻪن دهدهن. داﮔﯿﺮﮐﺎری ﻟﻪ رێﮕﻪی راﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﻪوه دﯾﺎره ﮐﻪوا ھﻪر ﻟﻪ ﺋێﺴﺘﺎوه ھﻪﻧﺪێﮏ دام و دهزﮔﺎی ﺟﯿﺎﺟﯿﺎ راﺳﺘﻪوﺧﯚ ﺧﯚﯾﺎن ﺗﻪﺳﻠﯿﻤﯽ ﺗﻮرﮐﯿﺎ ﮐــﺮدووه ،ﻟﻪ زۆرێﮏ ﻟــﻪو ﮐﻪﻧﺎڵﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﺎﻧﻪی ﺑــﻪم دواﯾﯿﺎﻧﻪ ﮐـــﺮاوﻧـــﻪﺗـــﻪوه و دراﻣــــﺎ ﺗــﻮرﮐــﯿــﯿــﻪﮐــﺎن وهردهﮔێڕن و ﭘﻪﺧﺸﯽ دهﮐﻪن و ﺑﻪ ﭘﺎرهی ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ) (MITﺑﻪﮐﺎرى دهھێﻨﺮێﻦ. ھـــــﻪر ﻟــــﻪ ﭼـــﺎوﭘـــێـــﮑـــﻪوﺗـــﻦ ﻟـــﻪﮔـــﻪڵ ﭘـــﻪرﻟـــﻪﻣـــﺎﻧـــﺘـــﺎره ﺑـــﻪﻧـــﺎو ﮐـــﻮردهﮐـــﺎﻧـــﯽ )(AKPهوه ﺑــﮕــﺮه ،ﺗــﺎ ﺑـــﻪواﻧـــﻪی ﻟﻪ ﭘﺎرﺗﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ وهک )(HEP و ) (BDPداﺑـــــــڕاون و ﻟـــﻪوﺑـــﻪری ﮐﻮرداﯾﻪﺗﯿﯿﻪوهن و ﺗﺎ ﺑﻪ ھﻪر ﮐﻪﺳێﮏ، ﮐــﻪ ھێﻨﺪهی ﭘﺰﯾﺸﮑێﮏ ﺳـــﻮودی ﺑﯚ ﺗﻮرﮐﭽێﺘﯽ ھﻪﺑێﺖ ﺳﺎز دهﮐﻪن .دهوڵﻪﺗﯽ ﺗﻮرک ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﮐــﻮردان ﺑﻪ ﺑﻨﻪﺑڕﮐﺮدﻧﯽ زھﻨﯽ و ﮐﻠﺘﻮورﯾﺪا ﺑﮑﺎت، ﻟــﻪ ﮐﺎﺗێﮑﺪا ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑــﻪ )ﺗـــﻮرک ـ ﺋﯿﺴﻼﻣﮕﻪرا( ﮐﻪ ﺧﯚی ﭼﻮارﭼێﻮهی ﺑﯚ دادهﻧێ و ﻧﻪژادﭘﻪرﺳﺘﻪ ﺗﻮرﮐﻪ ﺳﻪوزهﮐﺎن و ﻣــﯿــﺪﯾــﺎﮐــﺎﻧــﻪ ،ﺟـــﺎرﺑـــﻪﺟـــﺎرێـــﮏ ﺑﻪ ﺑﻪﮐﺎرھێﻨﺎﻧﯽ دهﺳــﺘــﻪواژهی »ﺟﺎرﺑﻪﺟﺎر ﺋــﺎراﺳــﺘــﻪ ھــﻪڵــﺒــﻪز دهﮐــــﺎت« ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺑــﻨــﻪڕهﺗــﯽ ﺧــﯚی دهﺷــﺎرێــﺘــﻪوه ،ﺳــﻪرهﺗــﺎ ﺑﯚ ﻟﻪﻧێﻮﺑﺮدﻧﯽ ﮐـــﻮردان ﺑﻪ دهﻣﺎﻣﮑﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﮕﻪراﯾﯿﻪوه دهزﮔـــﺎ و ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻓﻪﺗﺤﻮﮔﻪراﯾﯽ دهﺧﺴﺘﻪ ﺳﻪر ﺷﺎﻧﯚ و ﺑﻪ وهﮔﻪڕﺧﺴﺘﻨﯽ ﺳﻪرﺟﻪم ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪﮐﺎﻧﯽ دهوڵﻪت ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟێ دهﮐﺎت. ھێﺮﺷﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ دهوڵﻪﺗﯽ ﺗﻮرک ﺑﻪ ﺳﻮﭘﺎ و ﺳﻪرﺟﻪم داﻣﻮدهزﮔﺎﮐﺎﻧﯽ دژ ﺑﻪ ﮐﻮرد ﻟﻪ رێﮕﻪی ﮐــﯚﻣــﭙــﺎﻧــﯿــﺎ زهﺑــﻪﻻﺣــﻪﮐــﺎﻧــﯽ ﮔــﺮووﭘــﯽ دۆﻏــﺎﻧــﻪوه ﺳﺎﻧێﮑﯽ دوور و درێــﮋ ﺑﻪ ھﻪﻣﻮو ﺷێﻮهﯾﻪک ھێﺮﺷﯿﺎن دهﮐﺮده ﺳﻪر ﺑــﺰاوﺗــﯽ ﺋــﺎزادﯾــﺨــﻮازی ﮐــﻮرد و ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرد ﺑﻪ ھﻪﻣﻮو ﮐﻠﺘﻮر و ﻣێﮋووێﮑﯿﯿﻪوه، ﺑﻪ ﺋﺎﺷﮑﺮا ھﻪﻣﻮو ﺷێﻮه ﭘێﺸێﻠﮑﺎرﯾﯿﻪﮐﯽ
ﯾﺎﺳﺎ ﻧێﻮدهوڵﻪﺗﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ رۆژﻧﺎﻣﻪواﻧﯿﯿﺎن ﮐﺮد و دواﺗﺮ ﮐﻪ ﺋﻪم رێﺒﺎزهﯾﺎن ﻧﻪﯾﺘﻮاﻧﯽ ﺑــﮕــﺎت ﺑــﻪ ﻣــﻪﺑــﻪﺳــﺖ ،ﮔــﺮوﭘــﻪﮐــﻪﯾــﺎن ﭘـــﻪرش و ﺑــــوﮐــــﺮدهوه ،ﯾــﻪﮐــێــﮏ ﻟﻪ ﭼﻪﮐﻪﮐﺎﻧﯽ ﭘــﻪرش و ﺑوﮐﺮدﻧﻪوهی ﺋﻪو ﮔﺮووﭘﻪش دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ راﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻓﻪﺗﺤﻮﭼﯿﯿﻪﮐﺎن ﺑﻮو. ﻣﯿﺪﯾﺎی ﻓﻪﺗﺤﻮ ﮔﻮﻟﻪن ﻟﻪو ﭘﻪڕهوه ﺑـــﻪ ﺳــﻪﻧــﺘــێــﺰی )ﺗـــــﻮرک ـ ﺋــﯿــﺴــﻼم( ﻧــﻪژادﭘــﻪرﺳــﺘــﯽ ﺗــﻮرﮐــﯽ ﺳـــﻪوز ﮐﻮێﺮ دهﮐـــﺎﺗـــﻪوه ،ﮐــﻪ ﺋــﻪﻣــﻪ ﺳﯿﺎﺳﻪﺗێﮑﯽ راﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻣﻪﺗﺮﺳﯿﺪارﺗﺮه .ﻟﻪ ﺳﺎڵﯽ )(٢٠٠٧دا ﻟــﻪ ﭼــﻮارﭼــێــﻮهی ﭘﯿﻼن و (دا ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳﻪرۆﮐﺎﯾﻪﺗﯽ ﺋﻪرﮐﺎﻧﯽ ﺗــﻮرﮐــﯽ ﺋـــﻪو ﺳـــﻪردهﻣـــﻪ ،ﺳــﯿــﺎﺳــﻪت و ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪ ﮔﺸﺘﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺗﻮرک ﮔـــــﯚڕان ،ﻧــــﺎوی ﭘــﯿــﻼﻧــﻪﮐــﻪ )ﭘــﯿــﻼﻧــﯽ ﺷێﻮهﮔﯿﺮﮐﺮدﻧﯽ ﮐــﻮرد و ﮐﻮردﺳﺘﺎن(، ﯾﻪﮐێﮏ ﻟﻪ ﺧﺎڵﻪ ﮔﺮﻧﮕﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﭘﯿﻼﻧﻪ ﺑﻪﮐﺎرﺑﺮدﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎ و ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪاﻧﻪ ﺑﻪ ﺋﺎراﺳﺘﻪی ﮐﯚﻧﺘﺮا ﮔﻪرﯾﻼ )دژه ﮔﻪرﯾﻼ( و ﺟـــﻮﻧـــﻪوه ﻟــﻪﺳــﻪر ﺳــﻪﻧــﮕــﯽ ﺳــﻮﭘــﺎى ﺗــﻮرک ﺑــﻮو ،ﺳــﻪرﻓــﻪﻣــﺎﻧــﺪاری ﺳﻮﭘﺎی ﺗﻮرﮐﯽ ﺋﻪوﺳﺎ ھێڵﻪ ﭘﺮاﮐﺘﯿﮑﯿﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﺧﺎڵێﮑﺪا دهﺳﺘﻨﯿﺸﺎﻧﮑﺮد؛ ـ ﺑﻪردهوام ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی راﺳﺘﻪوﺧﯚ ﻟﻪﮔﻪڵ ﻣﯿﺪﯾﺎﮐﺎﻧﺪا ،ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺷﯿﺎو ﺑﻪﮐﺎردهﺑﺮێ و ﺑﻪ رێﺒﺎزی ﺷﯿﺎو راﮐێﺸﯽ ﻻﯾﻪﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎ دهﮐﺮێﺖ. ـ ھـــﺎوﮐـــﺎری و ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﮐــﺮدﻧــﯽ ﭼــﻪﻧــﺪ ﻧـــﻮﺳـــﻪر و ھــﻮﻧــﻪرﻣــﻪﻧــﺪێــﮏ و داﻧﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪ رﯾﺰی ﭘێﺸﻪوهدا ،ھﺎوﻓﮑﺮی و ھﺎوﭼﺎﻻﮐﯿﯿﺎن ﻟﻪﮔﻪڵ ﺳﻮﭘﺎدا دهﮐﺮێﺘﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ. ـ ﺋــﺎﻣــﺎدهﮐــﺮدﻧــﯽ ﺷــﺎﮐــﺎری ﮔﻮﻧﺠﺎو ﺑــﻪ ﭼــﻪﻧــﺪ ﻧــﻮﺳــﻪر و ھــﻮﻧــﻪرﻣــﻪﻧــﺪێــﮏ و دروﺳـــﺘـــﮑـــﺮدﻧـــﯽ ﻓــﯿــﻠــﻢ و دراﻣـــــﺎ و دﯾﮑﯚﻣێﻨﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪت و داﻧﺎﻧﯽ ھﯚﻧﺮاوهی ﺗــﺎﯾــﺒــﻪت ﺑــﯚ ﭼــﻪﻧــﺪ ھــﻮﻧــﻪرﻣــﻪﻧــﺪێــﮏ و ﺗﻪرﺧﺎﻧﮑﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﯚ ھﻪﻣﻮوﯾﺎن. ) (AKPﺋــﻪم ﭘﯿﻼﻧﻪی ﺳــﻮﭘــﺎی ﺑﻪ ﮐﻪﻣﺰاﻧﯽ و ﺑﻪر ﻟﻪ ﻧﻪورۆزی )(٢٠٠٩ ﭘﯿﻼﻧﯽ ﭼﺎﻻﮐﯽ ﭘﺎﮐﺘﺎوﮐﺮدﻧﯽ ﮐﻮرد و ﺑﻨﻪﺑڕﮐﺮدﻧﯿﺎﻧﯽ ھێﻨﺎﯾﻪ ﮐﺎﯾﻪوه و دهﺳﺘﮑﺮا ﺑﻪ ھﻪﻧﮕﺎوهﮐﺎﻧﯽ ،ﭘﯿﻼﻧﻪﮐﻪی )(AKP ﺑﻪم ﺷێﻮهﯾﻪ ﺑﻮو .ﺳﻪرﮐﻮﺗﮑﺮدﻧﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎى ﮐﻮرد ،ﮐﺮﯾﻤﯿﻨﺎﻟﯿﺰهﮐﺮدن )ﺟﯿﺎﮐﺮدﻧﻪوه( و دهﺳﺘﮕﯿﺮﮐﺮدﻧﯽ ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪ ،ﻧﻮﺳﻪر، زاﻧــــﺎ ﻧــﯿــﺸــﺘــﻤــﺎﻧــﭙــﻪروهره ﮐـــﻮردهﮐـــﺎن و دۆﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐــﻮرد ،ھﺎﻧﺪاﻧﯽ ﮐــﺮدﻧــﻪوهی رادﯾــــﯚ و ﺗــﻪﻟــﻪﻓــﺰﯾــﯚﻧــﯽ ﺗــﺎﯾــﺒــﻪﺗــﯽ ﺑﯚ ﺑﻪڕێﻮهﺑﺮدﻧﯽ ﺷﻪڕی ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ و دهرووﻧﯽ ﻟــﻪ ﺳــﻪرﺗــﺎﺳــﻪری ﮐــﻮردﺳــﺘــﺎﻧــﺪا .ﺗﺎﮐﻪ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﻪک ﮐﻪ ﭘﯿﻼﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳﻪرﻓﻪﻣﺎﻧﺪار و )(AKPی ﻟـــﻪﯾـــﻪک ﺑــﻪرﻧــﺎﻣــﻪدا ﮐﯚدهﮐﺮدهوه ،ﻣﯿﺪﯾﺎﮐﺎﻧﯽ ﻓﻪﺗﺤﻮﭼﯽ ﺑــﻮون ،ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯿﺶ ﺳێ دراﻣــﺎ دروﺳﺖ ﮐﺮا ﮐﻪ ﭘڕاوﭘڕ ﺧﺰﻣﻪﺗﯽ ﺷﻪڕی ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ و دهرووﻧﯽ دهﮐﺎت و ھﻪرﺳێ دراﻣﺎﮐﻪش ﻟــﻪ ﮐﻪﻧﺎڵﯽ )ﺳﺎﻣﺎﻧﯿﯚڵﻮ( ﭘﻪﺧﺸﮑﺮا،
ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯽ ھﻪﻓﺘﻪ
ﺋێﻤﻪ ﺋﻪو ﺑڕﯾﺎره ﺑﻪ رهﺳﻤﻰ ﻧﺎﻧﺎﺳﯿﻦ و ﭘﻪﺳﻪﻧﺪى ﻧﺎﮐﻪﯾﻦ
ﺑـــــــﻪ ھــــــــــــــﻪزاران ﮐـــــﻪس ﻟــــﻪ ﮐـــﯚﻧـــﻪ ﮔـــﻪورهﮐـــﺎﻧـــﻰ ﺷـــﺎرى ﺋــﺎﻣــﻪد ﺑــﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﻰ ﭘـــﺮۆﺗـــﺴـــﺘـــﯚﮐـــﺮدﻧـــﻰ ﺑڕﯾﺎرى دهﺳﺘﻪى ﺑﺎى ﻓﯿﻠﯿﺰ ﮐﯚﭼﺎﻟﻰ ھـــﻪڵـــﺒـــﮋاردﻧـــﻪﮐـــﺎن و ﭘێﺸێﻠﮑﺮدﻧﻰ ﻣﺎﻓﻰ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎرى ﻟﯿﺴﺘﻰ رهﻧـــــﺞ و ﺋـــــــﺎزادى و دﯾــﻤــﻮﮐــﺮاﺳــﻰ ﺧﻪﺗﯿﺐ دﯾــﺠــﻠــﻪﯾــﺎن ﺷــﻪرﻣــﻪزار ﮐﺮد .ﻟﻪو ﭼﻮارﭼێﻮهﯾﻪدا ﭼﺎﻻﮐﻰ داﻧﯿﺸﺘﻨێﮑﻰ ﭘﺮۆﺗﺴﺘﯚﯾﻰ ﭘێﮑﮫﺎت. ﺋﺎڵﺘﺎن ﺗﺎن ھــــــــــﻪزاران ﮐـــــﻪس ﺑــﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﻰ ﺷﻪرﻣﻪزارﮐﺮدﻧﻰ ﺑڕﯾﺎرى دهﺳﺘﻪى ﺑﺎى ھﻪڵﺒﮋاردﻧﻪﮐﺎن ﻟﻪ ﺑﺎرهى ﭘﻪﺳﻪﻧﺪﻧﻪﮐﺮدﻧﻰ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎرى ﻟﯿﺴﺘﻰ رهﻧﺠﻰ ﺷﺎرى ﺋﺎﻣﻪد ﺑﯚ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ﮐﻪ ﻟﻪﺳﻪر دۆزى ) (KCKﮔﯿﺮاوه ﻟــﻪ دهورى ﺑــﺎرهﮔــﺎى ) (BDPﻟــﻪ ﻧﺎوﭼﻪى ﯾﺎﻧﯿﺸﻪھﯿﺮاى ﺋﺎﻣﻪد ﮐﯚﺑﻮوﻧﻪوه و ﭼﺎﻻﮐﻰ ﭘﺮۆﺗﺴﺘﯚﯾﯿﺎن ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪا ،ﺳــﻪرهڕاى ﮔﻪرﻣﺎى زۆرى ھــﺎوﯾــﻦ ﮔــﻪل ﺑـــﻪرهو ﮐــﯚﻧــﻰ ﮔــﻪوران
رێﭙێﻮاﻧﯿﺎن ﮐﺮد و ﻟﻪ ﺳﻪر ﭼﻮارڕﯾﺎﻧﻰ ﮔﻪوران ﺟــﻪﻣــﺎوهر ﭼﺎﻻﮐﻰ ﭘﺮۆﺗﺴﺘﯚﯾﻰ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪا و ﺧﻮﻟﮕﻪى ﮔﻪوراﻧﯿﺎن داﺧﺴﺖ .ھﺎوﺳﻪرۆﮐﻰ ﮔــﺸــﺘــﻰ ) (BDPﻓــﯿــﻠــﯿــﺰ ﮐـــﯚﭼـــﺎﻟـــﻰ و ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎرى ﺑﻪرهى رهﻧﺞ ،ﺋﺎڵﺘﺎن ﺗﺎن ،ﺋﻪﯾﺴﻪل ﺗﻮﻏﻠﻮک ،ﻧﻮرﺳﻪل ﺋﺎﯾﺪۆﻏﺎن و ﻓﻪرھﺎد ﺗﻮﻧﺞ ﺑــﻪﺷــﺪارى ﭼﺎﻻﮐﯿﯿﻪﮐﻪ ﺑـــﻮون و ﭘﯚﻟﯿﺴﯿﺶ دهورى ﭼﺎﻻﮐﯿﯿﻪﮐﻪى ﮔﺮﺗﺒﻮو و ﭘﯚﻟﯿﺲ وﯾﺴﺘﻰ ﮐﯚﺗﺎﯾﻰ ﺑﻪ ﭼﺎﻻﮐﯿﯿﻪﮐﻪ ﺑێﻨێﺖ ،ﺑﻪم ﮔﻪل ﻟﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﮐﺮدهوهﮐﺎﻧﻰ ﭘﯚﻟﯿﺲ ﺑﻪردهوام دروﺷﻤﻰ »ﻗﺎﺗﯿﻞ ) ،(AKPﺑــﮋى ﺳــﻪرۆک ﺋﺎﭘﯚ، ﭘﻪﮐﻪﮐﻪ ﮔﻪﻟﻪ ﮔﻪل ﻟێﺮهﯾﻪ»ﯾﺎن دهوﺗــﻪوه .ﻟﻪ ﭼﺎﻻﮐﻰ ﭘﺮۆﺗﺴﺘﯚﯾﻰ داﻧﯿﺸﺘﻨﺪا ھﺎوﺳﻪرۆﮐﻰ ﮔﺸﺘﻰ ﻓﯿﻠﯿﺰ ﮐﯚﭼﻪﻟﻰ ﻟــﻪ ﺑـــﺎرهى ﺑــڕﯾــﺎرى دهﺳﺘﻪى ﺑﺎى ھﻪڵﺒﮋاردﻧﻪﮐﺎن وﺗﻰ :ﺋێﻤﻪ ﺋﻪو ﺑڕﯾﺎره ﺑﻪ رهﺳﻤﻰ ﻧﺎﻧﺎﺳﯿﻦ و ﭘﻪﺳﻪﻧﺪى ﻧﺎﮐﻪﯾﻦ. ھﻪروهھﺎ ﺋﺎڵﺘﺎن ﺗﺎن ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎرى ﺑﻪرهى رهﻧﺞ ﻟــﻪﺑــﺎرهى ﭘێﺸێﻠﮑﺮدﻧﻰ ﻣﺎﻓﻰ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎرى ﺧﻪﺗﯿﺐ دﯾﺠﻠﻪ ﺑﯚ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن وﺗﻰ» :ﺋﻪم ﺑڕﯾﺎره ﺑــڕﯾــﺎرى ﺳــﻪرۆک وهزﯾــﺮاﻧــﻰ ﺗﻮرﮐﯿﺎ رهﺟــﻪب ﺗﻪﯾﺐ ﺋﻪردۆﻏﺎن«ه. رۆژﻧﺎﻣﻪى )ﭼﻪﺗﺮ( ﺑﯚ ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗﻰ ھﻪﻓﺘﻪ وهک ﺳﯿﺴﺘﻤﻰ ھﺎوﺳﻪرۆﮐﻰ ) (BDPدوو ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗﻰ دهﮐﺎﺗﻪ ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗﻰ ھﻪﻓﺘﻪ .ﺋﺎﻟﺘﺎن ﺗــﺎن وهک ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎرى ) (BDPﻓﯿﻠﯿﺰ ﮐﯚﭼﺎﻟﻰ ھﺎوﺳﻪرۆﮐﻰ ﮔﺸﺘﻰ ).(BDP
ﮐــــــﻪ ھـــێـــﺸـــﺘـــﺎش ﺳــێ دراﻣــﺎﮐــﻪ ﺑــــــﻪردهواﻣــــــﻦ ﺋـــــﻪواﻧـــــﯿـــــﺶ )ﻗــﺎرهﻣــﺎﻧــﻪ
ھــــــــﻪر
ﻧﻪﻣﺮهﮐﺎن ـ ﭘﺎراﺳﺘﻦ ـ ﺗـــﺎک ﺗــﻮرﮐــﯿــﺎ( ﻟـــﻪم دراﻣـــﺎﯾـــﺎﻧـــﻪدا دﯾــــــﺎردهی وهﺗــــﻪن، ﺋﺎ ،ﻧﻪژادﭘﻪرﺳﺘﯽ، ﺑـــﻪرز دهﮐــﺮێــﻦ و ﻟﻪ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺳﻪرﺑﺎزی و ﺷــﻪڕ و ﮐـــﻮژران ﻟﻪ ﺷــــــــﻪڕدا دهﮐـــﺮێـــﺘـــﻪ ﭘــــﯿــــﺮۆزی، ھـــــــــﻪر ﻟـــــــﻪو
دراﻣــﺎﯾــﺎﻧــﻪدا ﺑــﻪ ﺳــﻪرﺑــﺎزه ﮐــﻮژراوهﮐــﺎن دهوﺗﺮێ ﺷﻪھﯿﺪی ﻧﻪﻣﺮ و ﻧﺎو و ﻧﺎﺗﯚری وا ﻟــﻪ ﺗێﮑﯚﺷﻪره ﺷﻪھﯿﺪهﮐﺎﻧﯽ ﮐــﻮرد دهﻧﺮێ ،ﮐﻪ ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮێﺖ ﻟێﺮهدا ﺑﮫێﻨﺮێﻨﻪوه، ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪ وهﺗﻪﻧﯽ ﺗﻮرﮐﯿﺎ دهﻧﺎﺳێﻨﺮێ و ﮔــﻪرﯾــﻼ ﺗــێــﮑــﯚﺷــﻪرهﮐــﺎﻧــﯽ ﮐـــﻮرد ﺑﻪ ﮐﻪﺳﯽ ﺟﺎھﯿﻞ و ھﯚڤ و ﺑێ ﺳﯚز و ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯿﻪک ﮐﻪ ﺧﺰﻣﻪت ﺑﻪ ھﯿﭻ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﮏ ﻧــﺎﮐــﺎت ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻟــﻪ ﮐﻮﺷﺖ و ﺑــڕ دهزاﻧـــﻦ ﻧﯿﺸﺎن دهدهن ،زﻣﺎﻧێﮑﯽ زۆر دوژﻣﻨﮑﺎراﻧﻪ ﻟﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﮐﻠﺘﻮور و ﮐــﻪﻟــﻪﭘــﻮری ﮐــﻮردی ﺑــﻪﮐــﺎر دێﻨێﺖ، ﺑﻪ ﺷێﻮهﯾﻪک ﮐﻪ ﻟﻪﺑﻪرﮐﺮدﻧﯽ ﺟﻞ و ﺑﻪرﮔﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ ﮐﻮرد ﺑﻪ ﭘﺎﺷﭭﻪڕۆﯾﯽ
ﺗێﮑـﺸﮑـﺎﻧـﺪﻧﻰ ﺧﯚﭘﯿﺸــﺎﻧﺪاﻧﻪ ﺟﻪﻣﺎوهرﯾﯿﻪﮐﺎن، ﺋﺎﻣﺎدهﮐﺎر ﺗﺎرا ﻣﺤﻪﻣﻪد
ﭼﺎودێﺮاﻧﻰ ﺳﯿﺎﺳﻰ رۆژھﻪﺗﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﯚ ﺋﻪو ﺑﺎرودۆﺧﻪ دهﮐﻪن ﮐﻪ ﭼﯚن ﻧﺎڕهزاﯾﻰ و ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﻪﮐﺎن ﺋێﺮان و رۆژھﻪﺗﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻰ ﮔﺮﺗﻪوه و ﺋﻪوهش دهﺧﻪﻧﻪڕوو ﮐﻪ ﺋﻪو ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﻪ ﺑﻪڕێﮑﺨﺴﺘﻪ ﻧﻪﮐﺮاﺑﻮو و ﭘێﺸﯿﺎﻧﻮاﯾﻪ ﺋﻪوه ھﯚﮐﺎرێﮏ ﺑﻮو ﺑﯚ ﺑﻪردهوام ﻧﻪﺑﻮوﻧﻰ راﺷﯿﺪهﮔﻪﯾﻪﻧﻦ ﮐﻪ ﭼﯿﻨێﮑﻰ ﺗﺮى ﮐﯚﻣﻪڵﮕﻪ ﺑﻪﺷﺪار ﻧﻪ ﺑﻮون و ﻧﻪھﺎﺗﻨﻪ ﻻى ﯾﻪﮐﻰ ھێﺰه دژﺑﻪرهﮐﺎﻧﻰ ﺋێﺮان و ﭘێﺪاﻧﻪﮔﺮﺗﻨﻰ ﻧێﻮدهوڵﻪﺗﯿﺶ ﺑﻪ ھﯚﮐﺎرێﮑﻰ ﺗﺮى ﺳﻪرﻧﻪﮐﻪوﺗﻨﻰ ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﻪﺟﻪﻣﺎوهرﯾﯿﻪﮐﺎن دهزاﻧﻦ.
ﺣﺴێﻦ ﯾﻪزداﻧﭙﻪﻧﺎ ،ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪو ھﯚﮐﺎراﻧﻪ دهﮐﺎت ﮐﻪ ﺑﻮوﻧﻪﺗﻪ ھﯚى ﺑــﻪردهوام ﻧﻪﺑﻮون و ﺳﻪرﻧﻪﮐﻪوﺗﻨﻰ ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﻪ ﺟﻪﻣﺎوهرﯾﯿﻪﮐﺎن، وﺗــﻰ :دهﺑێﺖ ﺋــﺎﻣــﺎژه ﺑﻪ ﭼﻪﻧﺪ ھﯚﮐﺎرێﮏ ﺑﮑﺮێ ،ﯾﻪﮐﻪم :دهﺳﺘﭙێﮑﯽ ﺋﻪو ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﺎﻧﻪ، ﺋــﺎﻣــﺎدهﺳــﺎزﯾــﯽ ﭘێﺸﻮهﺧﺘﯽ ﺑــﯚ ﻧــﻪﮐــﺮاﺑــﻮو، واﺗــــﻪ ﭘـــﻪرﭼـــﻪﮐـــﺮدارێـــﮏ ﺑـــﻮو ﺑــﻪراﻣــﺒــﻪر ﺑـــﻪ دهﺳــﺘــﮑــﺎرﯾــﮑــﺮدﻧــﯽ دهﻧـــﮕـــﯽ ﺧﻪڵﮏ ﻟــﻪ ھــﻪڵــﺒــﮋاردﻧــﯽ ﺳــــﻪرۆک ﮐــﯚﻣــﺎری و ﺳﺎﺧﺘﻪﮐﺎری ﻟﻪ ﺋﺎﮐﺎﻣﻪﮐﺎﻧﯿﺪا .ھﻪر ﺑﯚﯾﻪش ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و دروﺷﻤﻪﮐﺎﻧﯽ راﭘﻪڕﯾﻨﻪﮐﻪ ﺑﻪردهوام ﻟﻪ ﮔﯚڕاﻧﺪا ﺑﻮون .ﺑﻪ ﺑێ ﺋﻪوهی ﺳﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﯽ و ﺟﻪﻣﺎوهر ﯾﻪﮐﺪهﻧﮕﯽ و ھﺎوڕاﯾﯿﺎن ھﻪﺑێ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و ﻟﻪ ﺳﻪر دروﺷﻤﻪﮐﺎن .دووھﻪم: ﺑﻪرﺗﻪﺳﮑﯽ ﮐﯚﻣﻪﯾﻪﺗﯽ ﺑــﺰووﺗــﻨــﻪوهﮐــﻪ. ﭘێﮑﮫﺎﺗﻪی ﮐﯚﻣﻪﯾﻪﺗﯽ ﺋﻪو ﺑﺰووﺗﻨﻪوهﯾﻪ، ﭼﯿﻨﯽ ﻧﺎوهڕاﺳﺖ ﺑﻮو .ﺳﯿﺎﺳﻪت و ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و ﻣﻪﻧﺸﻮوری ﺳﻪوزهﮐﺎن ،ﭼﯿﻨﻪﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪی ﮐﯚﻣﻪڵﮕﻪی ﻧﻪھێﻨﺎﯾﻪ ﺳﻪرﺷﻪﻗﺎم .ﻟﻪ راﭘﻪڕﯾﻨﯽ )(٧٩ ٧٨دا ﭼﯿﻨﯽ ﮐﺮێﮑﺎری ﺋێﺮان دهورێﮑﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﻟﻪ رووﺧــﺎﻧــﯽ رژێﻤﯽ ﺷــﺎدا ﮔێڕا. ﺳێﯿﻪم :ﺑﻪرﺗﻪﺳﮑﯽ ﻧﻪﺗﻪواﯾﻪﺗﯽ ﺑﺰووﺗﻨﻪوه.
ﭘێﮑﮫﺎﺗﻪی ﺑﺰوﺗﻨﻪوهﮐﻪ ﻟﻪ رووی ﺋﻪﺗﻨﯿﮑﯿﻪوه ﺑﻪ ﺷێﻮهﯾﻪﮐﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻓﺎرﺳﻪﮐﺎن و ﺷﺎره ﻓﺎرﺳﻨﺸﯿﻨﻪﮐﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﺧﯚ ﮔﺮﺗﺒﻮو .ﻧﻪﺗﻪوهﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪ داﺧــﻮازى و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟﻪو ﺑﺰووﺗﻨﻪوهﯾﻪدا ﻧﻪدهدﯾﺘﻪوه .ﻟﻪ ﺋێﺮاﻧﯽ ﻓﺮهﻧﻪﺗﻪوه و ﺧﺎﮐﺪا .ﭘﺮﺳﯽ ﻧﻪﺗﻪواﯾﻪﺗﯽ ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﮐێﺸﻪﯾﻪ. ﻟﻪم وﺗﻪدا ﮐﻪﻣﺎﯾﻪﺗﯽ ﻓﺎرس ﻓﻪرﻣﺎﻧڕهواﯾﯽ زۆرﺑﻪی داﻧﯿﺸﺘﻮوان دهﮐﺎت. ﺣﺴێﻦ ،ﻗﺴﻪى ﻟﻪوهﺷﮑﺮد :ﻗﻪﺗﯿﺲ ﻣﺎﻧﻪوهی ﺷێﻮهی ﺧﻪﺑﺎﺗﻪﮐﻪ ﺑﻪ ھﺎﺗﻨﻪ ﺳﻪرﺷﻪﻗﺎﻣﻰ ﺳــﻪرﮐــﺮداﯾــﻪﺗــﯽ ﺑــﺰوﺗــﻨــﻪوهﮐــﻪ ﻧﻪﯾﺘﻮاﻧﯽ ﻟﻪ ﺷێﻮازهﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑﻪی ﺧﻪﺑﺎت ﮐﻪڵﮏ وهرﮔﺮێ و ﺑﺰووﺗﻨﻪوهﮐﻪ ﺑﻪ ھﺎﺗﻨﻪ ﺳﻪرﺷﻪﻗﺎم ﺑﻪرﺗﻪﺳﮏ ﮐــﺮا .ﺋﻪﻣﻪش دهرﻓﻪﺗﯽ ﺑﻪ ھێﺰهﮐﺎﻧﯽ رژێﻢ دهدا ﮐﻪ ﮐﯚﻧﺘﺮۆڵﯽ ﺑﺰوﺗﻨﻪوهﮐﻪ ﺑﮑﻪن و رێﯽ درێﮋهی ﻟێ ﺑﮕﺮن .ﭘێﻨﺠﻪم :ﻧﻪﺑﻮوﻧﯽ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ دهرهوه .ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪوهدا ﮐﻪ ھﻪواڵ و دهﻧﮓ و ﺑﺎﺳﯽ ﺋﻪو راﭘﻪڕﯾﻨﻪ ،ﻟﻪ ﻻﯾﺎن راﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﻪﮐﺎﻧﯽ دهوڵﻪﺗﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎواوه ﺑﻪ ﮔﺸﺘﯽ و ﺋﻪﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﺑﻪ وردی ﺑو دهﮐﺮاﯾﻪوه ،ﺑﻪم ﻟﻪ ﻣﺎوهی ﺋﻪو ﭼﻪﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕﻪی راﭘﻪڕﯾﻨﯽ ﺧﻪڵﮑﺪا، ﺋﻪو دهوڵﻪﺗﺎﻧﻪ ھﯿﭽﮑﺎت ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻓﻪرﻣﯿﯿﺎن ﻟــێ دهرﻧـــﻪﺑـــڕی .رۆژی ) (٢٢رێــﺒــﻪﻧــﺪان، ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻮو ﻧﻪﺑﻮو ،ﻣﻮﺳﻪوی و ﮐﻪڕوﺑﯿﺶ ھﻪوڵێﮑﯽ واﯾــﺎن ﻧــﻪدا ﺑﯚ ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻨﯽ ﺋﻪو ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﻪ .ﺋێﺴﺘﺎش ﮐﻪ ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪان و ﮔــﯚڕاﻧــﮑــﺎری ﻧــﺎوﭼــﻪﮐــﻪی ﮔــﺮﺗــﻮوهﺗــﻪوه و ﺋﻪﻣﺮﯾﮑﺎ و ﺋﻪوروﭘﺎ رۆڵﯽ ﺗێﺪا دهﮔێڕن ،ﻟﻪوه دهﭼێ ،ﺳﻪراﻧﯽ ﺳﻪوز ﺣﻪز ﻧﻪﮐﻪن ﮐﺎرێﮑﯽ وا ﺑﮑﻪن دهﺳﺘﯽ دهرهﮐﯽ ﺑێﺘﻪ ﻧێﻮ ﮐێﺸﻪﮐﻪوه. د.ﺑێﮫﺰاد ﺧﯚﺷﺤﺎڵﯽ ،ﻧﻮﺳﻪر و رۆژﻧﺎﻣﻪﻧﻮوس و ﭼــﺎﻻﮐــﯽ ﻣـــﻪدهﻧـــﯽ ،ﺋـــﺎﻣـــﺎژه ﺑــﯚ ﺋــﻪوه دهﮐـــﺎت ﮐــﻪ ﺋــﻪو ﻟــﻪ رواﻧــﮕــﻪی ﭘﺸێﻮﯾﯿﻪوه ﻟﻪ داﻣــﺮﮐــﺎﻧــﻪوهی ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋێﺮان دهڕواﻧــێ و ﭘﺸێﻮﯾﺶ ﺑﻪ زاﻧﺴﺘﯽ ﺷﺮۆﭬﻪی ھﻪڵﺴﻮﮐﻪوﺗﯽ ﺋــﻪو ﺳﯿﺴﺘﻤﺎﻧﻪ دادهﻧــێــﺖ ﮐﻪ ﮔﻪرﭼﯽ ﭼﻮوﻧﻪژوورهوهﯾﺎن دهﺳﺘﻨﯿﺸﺎن دهﮐﺮێ و ﺑﺎرﺗﻪﻗﺎﮐﻪی دهﺧــﺮێــﺘــﻪڕوو ،ﺑــﻪم ھﺎﺗﻨﻪ دهرهوهﯾـــﺎن ﮐﯚﻣﻪڵﻪ ﺋﺎﮐﺎرێﮑﯽ ﺑێ ﺑﻨﻪﻣﺎی ژﯾﻨﮕﻪﯾﯽ ﻟێﺪهﮐﻪوێﺘﻪوه ،ﺋﻪوهش ﻟﻪواﻧﻪﯾﻪ ﺋێﻤﻪ
ﺑﻪ ھﻪڵﮑﻪوﺗﯽ ﺑﺰاﻧﯿﻦ و وﺗــﻰ :ﮐﺎرﯾﮕﻪری ﺧﯚی ﻟﻪ ﻣﺎﻣﻪڵﻪﮐﺮدن ﻟﻪﮔﻪڵ )ﺷﻮێﻦ ،ﮐﺎت و ﺗﻮاﻧﺎ( وهردهﮔﺮێﺖ .د.ﺑێﮫﺰاد ،ﭘێﺸﻮاﯾﻪ ،ﺑﻪ ھﯚی ﭘێﮑﺪاداﻧﻪوه و ﮐﺎرﯾﮕﻪرﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪﺳﻪر ﯾﻪﮐﺘﺮی ،دهﮔﺎﺗﻪ دواﺋﻪﻧﺠﺎﻣێﮏ ﺑﻪﻧﺎوی ﻣﺎﻣﻪڵﻪﮐﺮدن ﻟﻪﮔﻪڵ ﺷــﺎراوهﮐــﺎن ،ﺋﻪﻣﻪش ﺑﻪرھﻪﻣﯽ ھﻪﺳﺘﺎﻧﻪوه ﺑێﺖ ،ﯾــﺎن ﺑﻪرھﻪﻣﯽ داﻣﺮﮐﺎﻧﻪوه ﺑێﺖ ،ﺑﻪ ﺳێ ﻓﺎﮐﺘﻪﮐﻪی ﭘێﺸﻮى ﮐﻪ ﻧﺎوم ﺑﺮدن ﮔﺮێ دراوه ،ﺑﯚﯾﻪ ﺑﻪ ﺑڕوای ﻣﻦ ﻧﻪﺑﻮوﻧﯽ ھﺎوﺳﻪﻧﮕﯽ ﻧێﻮاﻧﯿﺎن واﯾﮑﺮد ﮐﻪ وزهی ﺑﺰاﻓﻪﮐﻪی داﻣﺮﮐﺎﻧﺪهوه. ﻋﺎرف ﺑﺎوهﺟﺎﻧﯽ ،ﺳﻪرۆﮐﻰ ﭘﺎرﺗﻰ ﺳﻪرﺑﻪﺳﺘﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﭘێﯿﻮاﯾﻪ ﮐﻪ ھﯚﮐﺎرهﮐﺎن ڕووﻧﻦ ﺋﻪو ﺑﺎھﯚزی ﮔﯚڕاﻧﮑﺎرﯾﯿﺎﻧﻪی ﮐﻪ ﻟﻪ وﺗﺎﻧﯽ ﻋﻪرهﺑﯽ ﺳﻪرﯾﮫﻪڵﺪا ﺑﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ ﻧﻪﻣﺎﻧﯽ رێﮋﯾﻤﻪﮐﺎﻧﯽ ﺣــﺎﮐــﻢ ﺑـــﻮو ،ﺑــﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ ﺑﻪ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯿﺰهﮐﺮدﻧﯽ وﺗﻪﮐﻪﯾﺎن ﺑــﻮون. ﺟﻪﺧﺘﯿﮑﺮدهوه :ﺋﻪوهی ﮐﻪ ﻟﻪ ﺋێﺮان رووﯾﺪا ﺗﻪﻧﯿﺎ ﮐێﺸﻪی ﻧﺎو ﺋﺎﺧﻮﻧﺪهﮐﺎن ﺑﻮو ﺑﯚ دهﺳﻪت ،دهﻧﺎ ھﯿﭽﯿﺎن ﺑﯚ ﮔﯚڕاﻧﯽ رژێﻢ ﻧﻪﺑﻮو .دهﺗﻮاﻧﻢ ﺑڵێﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﯚﺷﯿﯿﻪوه ﺋێﻤﻪ ﺗﺎﮐﻪ ﺣﺰﺑێﮏ ﺑﻮوﯾﻦ ﻟﻪ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪو ﺑﻮارهوه زۆر ژﯾﺮاﻧﻪ ھﻪڵﻮێﺴﺘﻤﺎن ﻟﻪ ﺳﻪر ﺋﻪو ﺑﻪ ﻧﺎو ﺷﯚڕﺷﯽ ﺳﻪوزه ﮔﺮت .ﻟﻪو ﺑﻮارهوه زۆر ﻟﯚﻣﻪش ﮐﺮاﯾﻦ و ﺑﮕﺮه ھێﻨﺪێﮏ ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪی ﺳﻪرﺑﻪ ﺣﺰﺑﻪﮐﺎﻧﯽ رۆژھــﻪت ﮐﺎرﯾﮑﺎﺗﯚرﯾﺎﺷﯿﺎن ﻟﻪ ﺳﻪر دروﺳﺖ دهﮐﺮدﯾﻦ ﮐﻪ ﮔﻮاﯾﺎ ﺋێﻤﻪ ﺧﻪرﯾﮑﻪ ﻟﻪ ﮐﯚﻣﻪڵﮕﺎی ﺋێﺮان ﺑﻪﺟێ دهﻣێﻨﯿﻦ و ﻟﻪ دوﻧﯿﺎ ﺑێﺨﻪﺑﻪرﯾﻦ. ﺑﺎوهﺟﺎﻧﯽ ،ﺋﻪوهﺷﻰ وت :ﺋێﻤﻪ دهﻣﺎﻧﺰاﻧﯽ ﮐﻪ ﺋﻪو دهﻧﮕﻪ ﻧﺎڕازﯾﯿﺎﻧﻪی ﻣﻮﺳﻪوی و ﮐﻪروﺑﯽ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺋﻪوه ﺑﻮوه ﮐﻪ ﻧﻪﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ دهﻧﮕﯽ وا ﺑﻪ دهﺳﺘﺒێﻨﻦ ﮐﻪ دهﺳﻪت ﺑﻪ دهﺳﺘﻪوه ﺑﮕﺮن، ﯾﺎ ﺑﻪ وﺗــﻪی ﺧﯚﯾﺎن ﻟﻪ ھﻪڵﺒﮋاردن ﻏﻪدرﯾﺎن ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﮐــﺮاوه .ﻧﻪک ﺋﻪوهی رژێﻤﻪﮐﻪ ﻟﻪ ﺑﻨﺎﻏﻪ ﺑﮕﯚرن. ﺳﻪرۆﮐﻰ ﭘﺎرﺗﻰ ﺳﻪرﺑﻪﺳﺘﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎن، ﭘێﺸﯿﻮاﯾﻪ ﻟﻪ داھﺎﺗﻮوﺷﺪا ﻟﻪ ﺑــﻪر ھﻪﻧﺪێﮏ رووداو ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪان ﺳــﻪر ھﻪڵﺒﺪات .ﺑﻪم ﺋﻪﮔﻪر ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ رووﺧﺎﻧﯽ رژێﻢ ﻧﻪﺑێﺖ ﺋﻪﻣﯿﺶ ﺑﻪ ﮐﭙﮑﺮاوی ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘێﺪێﺖ.
ھـــﻪواڵــﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣﺎوهی ﻣﺎﻧﮕێﮑﻪ ﻧﺎن ﻧﺎﺧﯚن
ﮐﻪﻣﺎل ﺷﻪرﯾﻔﯽ و ﺳێ زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﮐﻮرد ﻟﻪ زﯾﻨﺪاﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋێﺮان ﻣﺎوهی ﻣﺎﻧﮕێﮑﻪ ﻣﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪ ﺧﻮاردن ﮔﺮﺗﻮوه و ﺑﻪﭘﺮﺳﺎﻧﯽ دهوڵﻪﺗﯿﺶ وهﻣــﯿــﺎن ﻧــﺎدهﻧــﻪوه.ﮐــﻪﻣــﺎل ﺷﻪرﯾﻔﯽ و ﺳێ ﮔﯿﺮاوﯾﺘﺮی ﮐﻮرد ﺑﻪ ﻧﺎوهﮐﺎﻧﯽ )ﺋﻪﻧﻮهر ﺧﺰری ،ﮐﺎﻣﻪران ﺷێﺨﯽ و ﺳﻪﯾﺪ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺳﻪﯾﺪی( ﻟﻪ ﮔﻪرﺗﻮوﺧﺎﻧﻪی رهﺟﺎﯾﯽ ﺷﻪھﺮ ،ﻧﺰﯾﮑﻪی ﻣﺎﻧﮕێﮑﻪ ﻣﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪ ﺧــﻮاردن ﮔﺮﺗﻮوه ،ﺑﻪم ھﻪواڵﯽ ﻣﺎﻧﮕﺮﺗﻨﯽ ﺋﻪو ﮔﯿﺮاواﻧﻪ ﺑﻪ ﮔﻮێﺮهی ﭘێﻮﯾﺴﺖ دهﻧﮕﺪاﻧﻪوهی ﻟﻪ ﻻی رێﮑﺨﺮاوه ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﻪﮐﺎن ﻧﻪﺑﻮوه .زﯾﻨﺪاﻧﯿﺎن ﻟﻪ دژی ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺧﺮاپ و ﻧﺎﻟﻪﺑﺎری زﯾﻨﺪان دهﺳﺘﯿﺎﻧﺪاوهﺗﻪ ﻣﺎﻧﮕﺮﺗﻦ ،ﮐﻪﻣﺎل ﺷﻪرﯾﻔﯽ ﮐﻪ ﻟﻪ زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﺷﺎری )ﻣﯿﻨﺎب(ه رهوﺷﯽ ﺗﻪﻧﺪروﺳﺘﯽ ﺑﺎﺷﻨﯿﻪ .ﺑﻪ ﮔﻮێﺮهی زاﻧﯿﺎرﯾﻪﮐﺎن ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ زﯾﻨﺪان ھﯿﭻ وهﻣێﮑﯽ داواﮐﺎرﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺑﺮاوﯾﺎن ﻧﻪداوهﺗﻪوه .ﺷﻪرﯾﻔﯽ ﭼﺎﻻﮐﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و رۆژﻧﺎﻣﻪواﻧﯽ ﺑﻪ رهﮔــﻪز ﮐــﻮرد ،ﻟﻪ ﺳﺎڵﯽ ) (٢٠٠٨ﻟﻪ ﺷــﺎری ﺳﻪﻗﺰ دهﺳﺘﺒﻪﺳﻪر ﮐــﺮاوه ﺑﻪ ﺗﯚﻣﻪﺗﯽ ھﻪوڵﺪان ﻟﻪ دژی ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ رووﺑـــﻪڕوی ﺳﺰای ) (٣٠ﺳﺎڵ زﯾﻨﺪان ﺑﻮوهوه.
ﺗﺎدێﺖ ﻧﺎڕهزاﯾﯽ ﮐﻮرد زﯾﺎد دهﺑێﺖ
ﺑڕﯾﺎری ﭘﻮﭼﻪڵﮑﺮدﻧﻪوهی ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎرێﺘﯽ ﺧﻪﺗﯿﺐ دﯾﺠﻠﻪ و ﭘێﻨﺞ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎری ﮔﯿﺮاوﯾﺘﺮ ،ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﮐﻮردهوه وهﮐﻮ ﭘﯿﻼﻧﮕێڕﯾﯽ )ﺋﺎﮐﻪﭘﻪ( ﺑﻪ دهﺳﺘﯽ دهﺳﺘﻪی ﺑﺎی ھﻪڵﺒﮋاردن ﻧﺎو دهﺑﺮێ و ﺑێﻮهﺳﺘﺎن ﺷﻪرﻣﻪزار دهﮐﺮێﺖ. ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎری ﺑﻪرهی )رهﻧﺞ(ی ﺷﺎری ﻣﺎردﯾﻦ )ﺋﻪرۆل دۆرا( ﻟﻪ ﭘﻪﯾﺎﻣێﮑﺪا ﻟﻪ ﺷــﺎری ﻧﻮﺳﻪﯾﺒﯿﻦ وﺗــﯽ :ﯾﺎن ھﻪﻣﻮوﻣﺎن دهﭼﯿﻨﻪ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ،ﯾﺎن ھﯿﭻ ﮐﺎم ﻟﻪ ﺋێﻤﻪ. ﻟﻪ دژی ﺑڕﯾﺎری ﻗﻪدهﻏﻪﮐﺮدﻧﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ﺑﯚ )ﺧﻪﺗﯿﺐ دﯾﺠﻠﻪ( ﺋــﺎزادﻧــﻪﮐــﺮدﻧــﯽ ﭘێﻨﺞ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎر ﻟﻪﺷﺎری ﻧﻮﺳﻪﯾﺒﯿﻦ رێﭙێﻮاﻧێﮏ ﺑﻪڕێﻮهﭼﻮو .ﻟﻪو رێﭙێﻮاﻧﻪدا ﮐﻪ ھﻪزاران ﮐﻪس ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺑﻪﺷﺪار ﺑﻮون و ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎر ﺋﻪرۆل دۆڕاش ﺑــﻪﺷــﺪاری ﺗێﺪا ﮐــﺮد ھﻪﺗﺎ ﻧــﺎوهﻧــﺪی ﭼﺎﻧﺪی ﻣﯿﺘﺎﻧﯽ رۆﺷﺘﻦ. ھﻪر ﻟﻪو رێﭙێﻮاﻧﻪدا ﺳﻪرۆﮐﯽ ﻟﻘﯽ ﻣﺎردﯾﻨﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﺋﺎﺷﺘﯽ و دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﺳﻪدات داغ ،ﻟﻪ ﭘﻪﯾﺎﻣێﮑﺪا ﺋﺎﻣﺎژهى ﺑﻪوهﮐﺮد ﮐﻪ )ﺧﻪﺗﯿﺐ دﯾﺠﻠﻪ( ﻧﻪک ﺗﻪﻧﮫﺎ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎری ﺋﺎﻣﻪده ،ﺑﻪڵﮑﻮ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎری ﺳﻪرﺟﻪم ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮرده.
ﯾﺎدی ﺷێﺦ ﺳﻪﻋﯿﺪی ﭘﯿﺮان ﮐﺮاﯾﻪوه
رۆژی ) (٦/٢٩ﺳﺎڵڕۆژی ﻟﻪﺳێﺪارهداﻧﯽ ﺷێﺦ ﺳﻪﻋﯿﺪی ﭘﯿﺮان و ھﺎوڕێﮑﺎﻧﯽ ﺑــﻮو ،ﺑﻪوﺑﯚﻧﻪﯾﻪوه ﻟﻪ ﺷــﺎری ﺋﺎﻣﻪد ﮐﯚﻧﮕﺮهﯾﻪﮐﯽ رۆژﻧــﺎﻣــﻪواﻧــﯽ ﺑﻪڕێﻮهﭼﻮو .ﻟــﻪو ﮐﯚﻧﮕﺮه رۆژﻧﺎﻣﻪواﻧﯿﻪدا ﻧــﻪوهی ﺷێﺦ ﺳﻪﻋﯿﺪ )ﻓــﻪﻻت ﺋﯚزﺳﯚی( ﻟێﺪواﻧێﮑﯽ ﭼﺎﭘﻪﻣﻪﻧﯽ راﮔﻪﯾﺎﻧﺪ ﺑﯚ ﺋﺎﺷﮑﺮاﮐﺮدﻧﯽ ﮔﯚڕی ﺑﺎﭘﯿﺮهی ،داوای ﮐﺮد ﮐﯚﻣﯿﺴﯿﯚﻧﯽ ﻟێﮑﯚڵﯿﻨﻪوه ﻟﻪ راﺳﺘﯿﻪﮐﺎن داﻣﻪزرێ .ﺑﻪ ﺑﯚﻧﻪی )(٨٦هﻣﯿﻦ ﺳﺎڵڕۆژی ﻟﻪﺳێﺪاهرداﻧﯽ ﺷێﺦ ﺳﻪﻋﯿﺪ و ) (٤٧ھﺎوڕێﯽ ،ﻟﻪ ھﯚڵﯽ ﺷﺎرهواﻧﯽ ﺋﺎﻣﻪد ﻣﯿﻮاﻧﺪاری ﮐﯚﻧﮕﺮهﯾﻪﮐﯽ ﭼﺎﭘﻪﻣﻪﻧﯽ ھﺎوﺑﻪش ﭘێﮑﮫﺎت و ﻧــﻪوهی ﺷێﺦ ﺳﻪﻋﯿﺪ ﻓــﻪﻻت ﺋﯚزﺳﯚی ،ﻟێﺪواﻧێﮑﯿﺪا و راﯾﮕﻪﯾﺎﻧﺪ» :ﺳــﻪرهڕای ﺗێﭙﻪڕﺑﻮوﻧﯽ ) (٨٦ﺳﺎڵ ﺑﻪ ﺳﻪر ﻟﻪﺳێﺪارهداﻧﯽ ﺷێﺦ ﺳﻪﻋﯿﺪدا ،دهوڵﻪﺗﯽ ﺗﻮرک ﺗﺎﺋێﺴﺘﺎش ﺷﻮێﻨﯽ ﮔﯚڕهﮐﻪی ﺋﺎﺷﮑﺮا ﻧﻪﮐﺮدوه و ﺑﻪ ﺑﯿﺮی ھێﻨﺎﯾﻪوه، ﮐﻪ ﻟﻪ )(٧٤هﻣﯿﻦ ﺳﺎڵڕۆژی ﻟﻪﺳێﺪارهداﻧﯽ ﺷێﺦ ﺳﻪﻋﯿﺪدا، ﺑڕﯾﺎری ﻟــﻪﺳــێــﺪارهدان ﺑﯚ رێﺒﻪری )ﮐﻪﺟﻪﮐﻪ( ﻋﻪﺑﺪو ﺋﯚﺟﻪﻻن دراوه ،ﺑﻪﻣﻪش ﺋﺎﺷﮑﺮا ﺑﻮوه ﮐﻪ دهوڵﻪت ﻟﻪ ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯽ ﻟﻪﻧﺎوﺑﺮدﻧﺪا ﭘێﺪاﮔﺮی ﮐﺮدوه».
به‌ڕێوه‌به‌ری نه‌خۆشخانه‌ی سۆزی ده‌رونی :کۆمه‌ڵگاى ئێمه تا ئێستاش
ژنان
ساڵی دووەم ژماره 63 2010/11/8 دووشه 2711/4/13 ممه‌ممه- 2011/7/4 دووشه
8
ژن ل ه دهرهوهی سیاسه‌ت u
دیدار مه‌ستور‌ه مه‌حمود
زیندوو ستار‌ه عارف
پشگیرى له کچێک ناکات نه‌خۆشى پشێوى ده‌رونى هه‌بێت
u
*زۆر ب��اس له ب�ه‌ش��داری سیاسی ژن و ژن ل�ه ن��اوه‌ن��دی ب��ڕی��اردا ده‌ک��رێ��ت، که دێین‌ه سه‌ر واقیع به تایبه‌تی له‌م هه‌رێمی کوردستانه‌دا ئهوه ته‌نیا قسه‌ی خۆشی سه‌ر کاغه‌ز و کۆبونه‌وه‌کانه و ل�ه پراکتیکدا بابه‌تێکی ت��ره ،ئه‌م مژار‌ه تاڵ‌ه له هه‌موو کایه‌کاندا ره‌نگی داوه‌ت �هوه ،نمونه رۆژان�ه پیاو وا هه‌ست ده‌کات بۆ خۆ نمایشکردن له به‌رده‌می ئه‌ودا هاتویت‌ه دهرهوه و هیچی تر ،واته روانین بۆ ژن ل�هم پارچه‌یه‌ی ئێمه‌دا وهک ره‌گه‌زی ژنه که ناسک‌ه و توانای نیه!!. *له کۆبونهوه پێنچ قۆڵیه‌که‌دا و له کۆبونهوه سیاسیه‌کاندا یه‌ک ژنیشی تێدا نیه ،نه‌بونی ژنیش فاکته‌رێک‌ه بۆ رێکنه‌که‌وتنی پیاوان له رووی سیاسیه‌وه، چونکه که‌سێک نیه رایه‌کی جیاوازتر له‌وانی هه‌بێت ،له بواری راگه‌یاندنیشدا هه‌ر وایه و بگر‌ه خراپتریش دوێنی له شوێنی کاره‌که‌م دوو بڕیاری به په‌له هاتن ،نوسرا بو به پێی ئه‌و ده‌سه‌اڵته‌ی پ��ێ��م��ان��دراوه ب��ڕی��ارم��ان��دا فیسار که‌س بکه‌ین ب�ه ب�ه‌رپ��رس��ی..ه��ت��د ..هه‌موو جارێکیش گه‌واهی ئه‌م حاڵه‌ته‌ین ،زۆر پێکه‌نیم هات ئه‌رێ بۆ ده‌بێت به‌رپرس له ده‌زگاکانی راگه‌یاندندا هه‌ر پیاو بن، له کاتێکدا زۆر کچی به تواناتر له‌و پیاوان‌ه هه‌ن کار راپه‌ڕێنن و به ژماره‌ش که‌م نین و له‌وانیش سه‌لیقه‌و توانایان زیاتره. *له الیه‌کی تریشهوه رۆژنامه‌نوسان فێر بون باس له توانا و به‌شداری کارای ژنانێکی وهک له‌یال زان��ا ده‌ک���هن و ده‌نوسن ،وا هه‌ست ده‌ک�هن ئه‌م توانایه خودایی‌ه و ب��ۆی هاتۆته خ���وارهوه ،له کاتێکدا له‌یال له بنه‌ماڵه‌یه‌کی خێڵه‌کی و هاوسه‌رگیریه‌کی خێڵه‌کیشی له گه‌ڵ ئامۆزاکه‌یدا بوه ،ئ�ه‌وه‌ی ده‌رفه‌تی بۆ ک��ردهوه بیرو ئایدیای حیزبه‌که‌ی بوو، که ژنی له ریزی پێشه‌و‌ه دانا و بواری بۆ کردهوه. *ئ���هی سیاسی و رۆژن��ام�هن��وس��ان��ی ئێمه بۆ هه‌وڵ ناده‌ن ده‌رفه‌ت له به‌رده‌م ژنانی هاو پیشه‌کانیاندا بکهنهوه ،که هێند‌ه سه‌رسامن به که‌سایه‌تی و توانای ژنێکی وهک زانا؟ یان هه‌ر له دهرهوه پێشکه‌وتون و قسه‌ی مۆدێرن ده‌که‌ن؟. *بێگومان به‌شێکی ئ �هم الوازی��ی�هی ژنان خۆیان داویانه به ده‌سته‌وه ،نمونه رۆژانه له ناو پاس و ئۆتۆمبیلدا پیاوان رێگه ن��اده‌ن ژنێک کچێک به پێوه بوه‌ستێت ،یه‌کسه‌ر له به‌ری هه‌ڵده‌ستن دهب��ێ��ت دان��ی��ش��ێ��ت ،ژن���ه‌ش ب��ێ س��ێ و دوو داده‌نیشێت ،وات �ه قسه‌که‌ی ئه‌و ده‌سه‌لمێنێت که ناتوانێت به پێوه بوه‌ستێت، ئ��ای ل �هم ک��اره‌س��ات �ه!!! ..بۆیه منیش ههمیشه ئالنگار ده‌که‌م»عینادی» ئه‌گه‌ر جێگ‌ه نه‌بێت دانانیشم. *ئه‌مه‌ش هۆکارێک‌ه له‌و دی��دهوه دێت که پیاوان ژنان به شایه‌نی پله و کاری جیدی ن �ه‌زان��ن ،که‌چی ل�ه باکوری ک���وردس���ت���ان و ل���ه س���ای���هی خ�ه‌ب��ات��ی په‌که‌که‌و‌ه به هه‌زاران ژنی سهرکرده و خاوه‌ن که‌سایه‌تی سه‌ربه‌خۆ دروست بون و خه‌بات بهڕێوه ده‌به‌ن ،ئه‌گه‌ر سه‌رنجتان دابێت زۆرینه‌ی پاڵێوراو ده‌رچوه‌کانیش له به‌ره‌ی ره‌نج و دیموکراسی ژن بون. *له‌م رۆژان �هدا له کاتی هه‌واڵکردندا س���ه‌رن���ج���م���دا زۆرێ�������ک ل����ه پ��ۆس��ت �ه هه‌ستیاره‌کانی ئه‌مریکا ل�ه ده‌ستی ژن��دای �ه ،ب�ه پێی هه‌واڵێکی رۆی��ت�ه‌رز ه��ی�لاری کلینتۆن وه‌زی����ری دهرهوهی ئ �هم��ری��ک��ا دهی���ه‌وێ���ت ده‌س����ت ل��ه ک��ار بکێشێته‌و‌ه و له ساڵی داهاتودا ببێته سه‌رۆکی بانکی نێو ده‌وڵه‌تی. *نامه‌وێت به ره‌هایی بدوێم و پێموابێت ته‌نیا له‌باشوری کوردستان ژن بونی نیه ،بێگومان له واڵتانی پێشکه‌وتوش هه‌مان ئاریش‌ه رووی له ژنانه ،به‌اڵم گرفت‌ه سه‌ره‌کیه‌ک‌ه ئهوهیه له‌م هه‌رێمه‌ی ئێمه‌دا ژنان به‌م ره‌وش‌ه بێ رۆڵی‌ه رازین و هه‌وڵی گۆڕینی ن��اده‌ن و خۆیان له کای‌ه سه‌ره‌کیه‌کان ناگه‌یه‌نن ئه‌وه‌ی پیاو به‌سه‌ریدا سه‌پاندون په‌سه‌ندیانکردوه.
نه‌خۆشخانه‌ى ده‌رون���ى یه‌کێک ه له‌و نه‌خۆشخانانه‌ى که‌پێویسته له هه‌ر شارێکدا هه‌بێت بۆ چاره‌سه‌رکردنى ئه‌و که‌سانه‌ى توشى په‌شێوى ده‌رونى ده‌بن، بۆ ئه‌و مه‌به‌ست ه ل ه شارى سلێمانیش نه‌خۆشخانه‌ى سۆزى ده‌رونى (سێ ساڵه) پێش ئێستا دروستکراوه بۆ کۆکردنهوه و چاره‌سه‌رکردنى ئه‌و ژنانه‌ى توشى پشێوى ده‌رون��ى ب��وون ،بۆ وه‌رگرتنى زانیارى زیاتر ئه‌م دیداره‌مان له‌گه‌ڵ د. ئه‌فرام محه‌مه‌د حه‌سه‌ن ،به‌ڕێوه‌به‌ری نه‌خۆشخانه‌ی سۆزی ده‌رونی ،سازدا و هه‌ندێک پرسیارمان ئاراست ه کرد.
چ �هت��ر :ئ �هم نه‌خۆشخانه‌ی ه ک �هى و چۆن دامهزراوه؟ ئ���هم ن �ه‌خ��ۆش��خ��ان �هی � ه ()2009/3/15دام����ه‌زراوه ،بیرۆکه‌ى ئ �هم نه‌خۆشخانه‌ی ه بیرۆکه‌ى یه‌کێتى ژنانى کوردستان بوو، بیرۆکه‌که()15ساڵ پێش ئێسته‌بوو بۆ ئه‌و ژن ه ناته‌واوانه که پشێوى ده‌رونیان هه‌بوو ،ل ه سه‌ر شه‌قامه‌کان بوون تووشى گرفت ببون، بیر ل ه کردنه‌وه‌ى ئه‌م نه‌خۆشخانه‌یه کرایهوه بۆ ک��ۆک��ردن�ه‌وه‌ى ئ�هو ژنان ه و دۆزی��ن�ه‌وه‌ى چاره‌سه‌ر بۆیان. چ �هت��ر :ژم�����ارهى ئ���هو ن �ه‌خ��ۆش��خ��ان �هى ل�هم نه‌خۆشخانه‌یه‌ن چه‌نده؟ ل� ه س �ه‌ره‌ت��اى ک��ردن �ه‌وه‌ى نه‌خۆشخانه‌ک ه( )95ن �ه‌خ��ۆش��ى ش���ێ���واوى دهروون������ى ژن وه‌رگیرا )30( ،له‌وان ه چاره‌سه‌ریان بۆ کراوه و خاوه‌نیان دۆزراوه‌ت �هوه و براونه‌ته‌و‌ه ماڵه‌و‌ه ( )65نه‌خۆش ماوه‌ته‌و‌ه لێره ،که( )45له‌و نه‌خۆشانه ل ه قاوشدان و ل ه ژێر چاودێریدان ( )25نه‌خۆشیش له هاتوچۆدایه. چه‌تر :ئه‌و رێژه‌یه ب ه که‌م نازانى ،پێتوانی ه زۆر نه‌خۆشى په‌شێوى ده‌رونیترى ژنان هه‌ن که له‌و ڕێژه‌ی ه زۆر زیاترن؟ -بێگومان به‌ڵى ڕێژه‌که لهوه زیاتره ،به‌اڵم
ته‌نها ئ��ه‌وه‌ن��ده ئێمه پێمانزانیو‌ه ئه‌مه‌ش کۆمه‌ڵێک هۆکار ههیه له‌وانه: -1کۆمه‌ڵگاى ئێمه تا ئێستاش پشگیرى له کچێک ناکات نه‌خۆشى پشێوى ده‌رونى هه‌بێت و بیهێنێت ه شوێنێکى وهک ئێره ،بگر‌ه هه‌ندێکیان ده‌یشارنه‌وه له خه‌ڵک. -2ه�����هن�����دێ ک���ه‌س���ی���ش ن���هی���زان���ی���وه ئ���هم نه‌خۆشخانه‌یه ههیه. -3هه‌ندێکیتریش پێى ئاسایى نی ه ب ه بێ یاوه‌ر (مرافق) بیهێنێت ه ئێره ئێمه‌ش ناهێڵین ن�ه‌خ��ۆش ی���اوه‌رى هه‌بێت ،چونک ه خۆمان هه‌موو کاره‌کانى ده‌که‌ین. چه‌تر :ل ه چ ته‌مه‌نێکه‌وه نه‌خۆش وه‌رده‌گرن؟ ئه‌وانه‌ى الى ئێوه‌ن ته‌مه‌نیان له نێوان چه‌ند ساڵدایه؟ ئه‌و نه‌خۆشانه‌ى الى ئێمه وه‌رده‌گیرێن دهبێتتهمهنیان ل ه ( )16ساڵ زیاتر بێت ،ئه‌وانه‌شى لێره هه‌ن زۆرتر ته‌مه‌نیان له نێوان()45-20 ساڵیدایه. چه‌تر :ئه‌و نه‌خۆشانه زیاتر له چ شوێنێکن؟ تێیدایه خوێنده‌وار بێت؟ نیوه به‌ره‌و ژووری��ان ل ه شاره‌کانن ،ئاستىخ��وێ��ن �ه‌واری��ش��ان ب����ه‌رز‌ه ن��زی��ک �هى ()65% خ��وێ��ن��ده‌وارن ،تیایدایه ده‌رچ���ووى په‌یمانگا و زان��ک��ۆی �ه ،ن��زی��ک �هى( )16نه‌خۆشیشان ئ �ه‌وان �هن شه‌شى ئاماده‌ییان ت��ه‌واو ک��ردووه و ی��ان خوێندکارى ش�ه‌ش ب��وون ،ئه‌وانه‌شى نه‌خوێنده‌وارن زیاتر به ته‌مه‌نه‌کانن. چه‌تر :جۆرى ئه‌و نه‌خۆشیان ه چین؟
نه‌خۆش ههیه وه‌رنه‌گیرابێت؟ لیژنه هه‌ی ه بۆ وه‌رگرتنى نه‌خۆش ک هله پزیشکێک و توێژه‌رێکى کۆمه‌اڵیه‌ت ى و ت��وێ��ژه‌رێ��ک��ى ده‌رون�����ى و ک��ارم�هن��دێ��ک��ى پزیشکى پێکهاتوون سه‌ره‌تا ئهمانه ده‌یبینن و هه‌ڵسه‌نگاندنى بۆ ده‌که‌ن ،دواتر وه‌رده‌گیرێن. هه‌ی ه وه‌رناگیرێت به‌ڵێ ئه‌وه‌ش زیاتر ئه‌وانه‌ن که ماوه‌یه‌کى زۆره توشى نه‌خۆشى بوون و ئومێدى چاک بوونه‌وه‌یان نیه. چه‌تر :ئه‌و نه‌خۆشانه ماوه‌ى چه‌ند ده‌مێننه‌وه؟ که‌سیان ههیه نه‌ڕواته‌وه‌‌و الى ئێوه بمێنێتهوه؟ ماوه دیارى نهکراوه بۆ مانه‌وه‌یان ،چونک هنازانین چه‌ندى دهوێ��ت بۆ چاک بوونه‌وه، هه‌شه الى ئێمه ده‌مێنێته‌وه ئه‌ویش ئه‌وانه‌ن ک ه له سه‌ر ج��اده‌و‌ه وه‌رمانگرتوون یان ئه‌وانه‌ى که‌سوکاریان ئاماده نیه وه‌ریانگرێته‌وه. چه‌تر :ئه‌و ئامێران ه کۆنترۆڵ ده‌کرێن ک ه ل ه قاوشه‌کاندا هه‌ن؟ به تایبه‌ت بۆ هه‌ندێک نه‌خۆش؟ به‌ڵێ هه‌ندێک که‌ل‌و په‌لى وهک مقهستو ده‌رزى و هه‌ندێک که‌لوپه‌لى بریندارکه‌ر ههیه ناهێڵین له قاوشدا هه‌بێت. چه‌تر :ڕێژه‌ى ئه‌و کارمه‌ند و پزیشک و توێژه‌ره‌وانه‌ى هه‌ن چه‌ندن؟ ل��ێ��ره ش���ه‌ش ت���وێ���ژه‌رى ک��ۆم �ه‌اڵی �هت��ى،س��ێ ت��وێ��ژه‌رى ده‌رون���ى )50( ،کارمه‌ندى ته‌ندروستى ب� ه تاقیگه و ده‌رم��ان��خ��ان�هوه، له‌گه‌ڵ سێ پسپۆڕى ده‌رونى ههیه ،ده‌وامیان تا کاتژمێر شه‌شی ئێواره‌یه.
دهروون������ی������ه ،ئ����اوم����ان زۆر ک���هم��� ه ب��ۆ نه‌خۆشخانه‌یه‌کى وه‌ها ڕۆژان ه دوو ته‌نکه‌ر ئ���او ده‌ه��ێ��ن��ن ،ت��ا ئێستا چ �هن��د ج��ارێ��ک بیرمان لێداوه که‌چى نه‌وت ده‌رده‌چێت بۆی ه که‌مێک کێشهیه ئه‌وه‌ش ،شاره‌وانى به‌ڵێنیان داوه دهورى نه‌خۆشخانه‌که بکهنه باخچه، ب�ه‌اڵم به هۆی بێ ئاوییه‌و‌ه ئه‌و پرۆژه‌ی ه بۆ ماوه‌یه‌ک ه وه‌ستاوه تا چاره‌سه‌ر بۆ بێ ئاویه‌ک ه ده‌دۆزنه‌وه. چه‌تر :ئه‌م ج��ۆره نه‌خۆشخانه‌یه ته‌نها لێره ههیه؟ به‌ڵێ ته‌نها ل ه سلێمانى ههیه بۆی ه نهخۆشىشارهکانى تریش دێت ه ئێره ،به‌اڵم به نیازن ل ه هه‌ولێر و دهۆکیش ئه‌م نه‌خۆشخانه‌یه دروست بکرێت ئ �هو ک��ات ئێم ه که‌متر ئه‌رکمان له‌سه‌ر ده‌بێت و له ڕووى هه‌ڵسه‌نگاندنیشه‌و‌ه یه‌کێکه ل�ه نه‌خۆشخانه باشه‌کان له‌سه‌ر ئاستى ڕۆژهه‌اڵتى ناوه‌ڕاست و له زۆربه‌ى نه‌خۆشخانه‌کانى واڵت���ان���ى ده‌وروب������هر پێشکه‌وتووتره. چ�������������هت�������������ر: ن �ه‌خ��ۆش �ه‌ک��ان د و ا ى ب����ه‌رن����ام����هى چ�����اره‌س�����هرى ب������ه چ����ی����هوه س�������ه‌رق�������اڵ ده‌کرێن؟
هه‌موو ڕۆژێک بۆ ماوه‌ى کاتژمێرێکوهرزش��ی��ان پێده‌کرێت بۆ ئ��ه‌وه‌ى جه‌سته‌یان ته‌مه‌ڵ نه‌بێت و نه‌شێوێت ،زستانانیش ل ه هۆڵدا وه‌رزش ده‌که‌ن ،شوێنى کارى ده‌ستیشیان ههیه ،کتێبخانه‌یه‌ک هه‌ی ه لێره ،ژوورى وێن ه کێشان هه‌ی ه وێنه ده‌که‌ن ،هه‌فته‌ى ڕۆژێک ده‌برێن بۆ ژووری مۆسیقا ،ژوورى سه‌یرکردنى ته‌له‌فزیۆنیان ههیه ،بێگومان هه‌موو ئه‌مان ه به چاودێرى توێژه‌ره‌کان ده‌کرێت ،هه‌فته‌ى ڕۆژێکیش ده‌برێن ه سه‌یران ،ژوورى ڕێنماى کۆمه‌اڵیه‌تیمان هه‌ی ه وانه‌ى تیادا ده‌ڵێینه‌و‌ه ئێستا نه‌خۆش هه‌ی ه داوا ده‌کات وان ه بڵێته‌وه. چه‌تر :ئه‌و ژوورانه‌ى له قاوشه‌کاندایه چه‌ند که‌سین؟ به پێى جۆرى نه‌خۆشه‌که ،ههیه پێویستدهکات ل ه یه‌ک ژوور بێت ،ه دوو نه‌فه‌ری ه هه‌ش ه سێ نه‌فه‌ریه ،به‌اڵم ئه‌م تێکه‌ڵکردنه‌ش له سه‌ر بنه‌ماى زانستى ده‌بێت. چه‌تر :ئه‌م نه‌خۆشان ه په‌یوه‌ندیان ب ه ماڵه‌و‌ه ده‌مێنێت؟ به‌ڵێ لێره ژوورى پێشوازى هه‌ی هههفتهى جارێک که‌س‌و کاریان دێن ده‌یانبینن ،توێژه‌ره‌کانیشمان هه‌فته‌ى ڕۆژێک سه‌ردانى ماڵى ن�ه‌خ��ۆش�ه‌ک��ان ده‌ک���هن ب��ۆ ئ��ه‌وه‌ى قسه‌یان له‌گه‌ڵ بکه‌ن که گهڕانهوه چۆن مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ بکه‌ن.
نیوه به‌ره‌و ژوریان له شاره‌کانن ،ئاستى خوێنه‌واریشان به‌رز‌ه نزیکه‌ى( )65%خوێنده‌وارن سێ جۆره نه‌خۆشیه‌کان ئه‌وانیش: (-1ش��ی��زۆف��ری��ن��ا) تێکچونى که‌سێتى.که ڕێژه‌که‌ى( )90%ده‌بێت. (-2مودیس ئۆده‌ن) تێکچونى مه‌زاج. -3تێکچونى که‌سێتى. چ�هت��ر /چ��ۆن ن �ه‌خ��ۆوش وه‌رده‌گ�����رن ،ئایا
چ���هت���ر :ئ���هو ک��ێ��ش �هی �هى ئ �هم نه‌خۆشخانه‌یه هه‌یه‌تى چیه؟ سه‌وزایى ل�ه‌ده‌وروب�هرىئ����هم ن �ه‌خ��ۆش��خ��ان �هی � ه نیه ک�ه پێویستیه‌کى س�����ه‌ره‌ک�����ى ن��ه‌خ��ۆش��ى nبه‌ڕێوه‌به‌ری نه‌خۆشخانه‌ی سۆزی ده‌رونی فۆتۆ :کاروان ساالر
له شاره‌زووردا شوێنێک نیه ژنان هه‌ناسه‌یه‌کى تێدا بده‌ن ئاماده‌کار ئارام شه‌مێرانى ئ�ه‌گ�هر چ��ى ل� ه ش��اره‌ک��ان��دا هه‌ندێک شوێن هه‌ن ژنان ل ه کاتى ماندبوون و بێتاقه‌تیدا ڕووی تێده‌که‌ن و هه‌ندێک کاتى خۆیانى تیادا به‌سه‌ر دهب �هن، به‌اڵم له شوێنه‌کانى ده‌وروب�هردا ژنان ئه‌و شوێنانه‌یان نیه و وهک مرۆڤێک له‌و مافه بێبه‌شن‌و قه‌زاى شاره‌زوریش یه‌کێک ه ل��هو شوێنانه و ب� ه ب��ڕواى ژنێک ئه‌گه‌ر بیانه‌وێت بچن ه هاوین ه هه‌واره‌کانى ده‌وروب �هرى ده‌که‌ونه به‌ر تانه و کۆمه‌ڵناسێک پێوای ه چۆن مافیان ه بچنه پرسه و شایى مافى ئه‌واشیان هه‌ی ه کاتى خۆیان هه‌بێت بۆ ده‌ربڕینى ماندووى‌و بێتاقه‌تیه‌کانیان.
س��ازگ��ار خالید ،،کچێکى ته‌مه‌ن ()23 س��اڵ �ه ،دان��ی��ش��ت��وى ه �ه‌ڵ �ه‌ب��ج �هی �هو ب�ه‌ه��ۆى دۆخێکى تایبه‌تیه‌وه وازى له خوێندن هێناوه، ڕۆژانه خۆى به هه‌ندێ کارى ده‌ستى وهک چنینه‌وه سه‌رقاڵ ده‌کات‌و نیگه‌رانه له‌وه‌ى ئ�ه‌گ�هر بیه‌وێت بچێته دهرهوه ب��ۆ ئ �ه‌وه‌ى پشوویه‌ک بدات ئه‌وا ده‌بێت بیر له چه‌ندین ڕێگه بکاتهوه له‌وانه بچێته باخى گشتى که ته‌نها ڕه‌گ �ه‌زى نێرینه ب �ه‌زۆرى تیایدا داده‌نیشن ،ی��ان بچێت بۆ هاوینه ه �ه‌وارى ع�ه‌ب��اب�هی��ل�ێو ب��اوه‌ک��ۆچ �ه‌ک ک �ه ئه‌وێش دووره‌و م��ای�هى ش���ه‌رم‌و سوکایه‌تى ی�ه بۆ کچ ،به وته‌ى خۆى توانج بارانى ده‌که‌ن‌و له که‌سایه‌تى دێننه خ��واره‌وه‌و زاری��ان چى پێدا بێت درێغى لێناکه‌ن ،یان گه‌ر بیه‌وێت هاوڕێیه‌کى ببینێت ده‌بێت له قه‌یسه‌رییه‌کدا به بۆنه‌ى شت کڕینه‌وه له‌گه‌ڵى بمێنێتهوه، خۆ ئه‌گه‌ر ڕوو بکهنه ناوه‌ندێکى حزبى با بۆ ژنانیش بێت ئ �ه‌وا دیسانه‌وه له دیدى کۆمه‌ڵگه‌وه بێ ئابڕوون‌و حه‌یا تکاون. شه‌ونم حه‌مه ،ڕۆژنامه‌نوس و چاالکى بوارى ژنان له سه‌یدسادق ،ئه‌ویش شاره‌که‌یان به زیندانێکى نیمچه کراوه ده‌زانێت‌و ده‌ڵێت، ئ�ه‌گ�هر ژن��ێ��ک بچێته چایخانه‌یه‌که‌وه‌و چ��اره‌ک��ێ��ک دان��ی��ش��ێ��ت ئ���ه‌وا ده‌ه��ۆڵ��ى بۆ ده‌ک��وت �نو دهی���ان وت �هو تۆمه‌تى بێبنه‌ماى ئاراسته ده‌ک �هن له کاتێکدا له هه‌ولێر و
n
قه‌زای سه‌ید سادق فۆتۆ :فه‌رزین حه‌سه‌ن
سلێمانى س��ۆپ �ه‌رم��ارک��ێ��ت و چایخانه‌و مه‌له‌وانگه‌و هۆڵى له‌شجوانى تایبه‌ت به ژنان کراوه‌ته‌وه‌و به شه‌و و ڕۆژ بۆى ده‌چن،
به‌اڵم له شارێکى ( )85000که‌سیدا که نیوه‌ى ڕێکى ژنه به چیهوه خه‌ریک بن. ش�هی��م��ا م��ح �هم �ه‌د ت �هم �هن ( )27س��اڵ�ه،
کچێک :لهوانهیه بتوانم بنوس‌م و بخوێنمه‌وه‌و بچمه کۆڕێکه‌وه ،به‌اڵم ل ه شارێکى ( )85000که‌سیدا که نیوه‌ى ژنه به چیهوه خه‌ریک بن به‌اڵم له سه‌یدسادق دا ده‌بێت دواى ده‌وام ته‌مه‌نت بده‌یته ده‌ست قه‌زا‌و قه‌ده‌رو نازانیت چى بکه‌یت ،شه‌ونم وتیشى :لهوانهیه من بتوانم بنوسم‌و بخوێنمه‌وه‌و بچمه کۆڕێکه‌وه،
دانیشتووى خورماڵه‌‌و مامۆستایه ده‌ڵێت: ل �ه خ��ورم��اڵ��دا ن���ه‌ک شوێنێک ن��ی�ه بۆ ئ���ازادى‌و پشوودانى ژنانى ئ�هو ناوچه‌یه، به‌ڵکو شوێن بۆ پیاوانیش که‌مه‌و ئه‌وه‌ى
م��ای��هى خ��ۆش��ح��اڵ��ی�ه س��روش��ت��ى ن��اوچ �هى ه��ه‌ورام��ان‌و ئه‌حمه‌د ئ��اوای �ه ک�ه نایه‌ڵێت ئ �هو ه�هم��وو نه‌نگى ی�ه ده‌رک���ه‌وێ���ت ،ئه‌و مامۆستایه ئاماژه به‌وه‌ش ده‌کات به بۆنه‌ى وانه وتنه‌وه‌که‌یه‌وه تا ڕاده‌ی�ه‌ک سه‌رقاڵه، ب�ه‌اڵم ده‌وام��ى قوتابخانه ت�ه‌واو بوو ده‌بێت ئه‌ویش وهک هه‌موو هاوڕه‌گه‌زه‌کانى خۆى چاوه‌ڕێى ده‌روویه‌ک بکات. عائیشه قادر ته‌مه‌ن ( )51ساڵ دانیشتوى هه‌ڵه‌بجه‌ى ت��ازه که ژنى ماڵه‌وه‌یه‌و جگه له ماڵ‌و منداڵ به‌ڕێکردن کارێکى ترى نیه ده‌ڵێت :هه‌ر نه‌مزانى ته‌مه‌نى منداڵى‌و گه‌نجیم چۆن له‌ده‌ست چوو تا ئێستا له‌م کۆتاییه‌ى ژیانمه‌وه دڵم به ئهوه خۆشبێت، بچمه پ��ارک‌و سه‌یرانگاو شوێنى خۆشى تایبه‌ت به ژن��ان ،ئ�هو ژن�ه به ک��زى یهوه ده‌یوت :ئێمه ته‌نها خزمه‌تکارین‌و هیچى تر نازانم ئه‌م هه‌موو دروشم‌و الف‌و گه‌زافه به ژنانه‌وه مایه‌ى گاڵته‌جاڕیه‌‌و هیچى تر. ئاراس حه‌سه‌ن توێژه‌رێکى کۆمه‌اڵیه‌تى باس له کاریگه‌ریه نه‌رێنى یه‌کانى ئه‌م حاڵه‌ته ده‌ک��ات و ده‌ڵێت :له کۆمه‌ڵناسى دا سێ
چه‌مک ههیه که کارى له‌سه‌ر ده‌کرێت ئه‌وانیش چه‌مک ى( روانین و ڕێپێدان و قبوڵ کردنه) کاتێک ئێمه باس له ئهمه ده‌ک �هی��ن دهب��ێ��ت ل���ه‌ڕووى کۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه بگه‌ڕێینه‌وه بۆ ئ�هو سێ چه‌مکه ،به‌اڵم ئایا کۆمه‌ڵگه ڕێگه به ئهمه دهدات ،ئایا ئاستى هۆشیارى تاکه‌کان‌و کرانه‌وه‌یان ب���ه‌ڕووى ئ �هم پێشکه‌وتنه‌دا وهک یه‌که کاتێک ژنێک له پرسه‌یه‌کدا کۆدهبێتهوه یان له شاییه‌کدا به هه‌مان شێوه ده‌شتوانێت دیسانه‌وه له مه‌له‌وانگه‌یه‌کى تایبه‌ت به خۆیدا وهک پیاوێک که ئه‌و مافه‌ى ههیه مه‌له بکات و سنووره‌کانیش نه‌شکێنێت و له حه‌قى خۆیشى بێبه‌ش نه‌بێت ،به بڕواى ئ �هم ت��وێ��ژه‌ره ئ�هم�ه‌ش نابێته کێشه‌یه‌کى گهوره ،چونکه به‌دیلى ئهمه له شاره‌کانى ت���ردا ه�هی��ه و وهک چ��ۆن ل �ه س �ه‌ره‌ت��ادا به‌کارهێنانى مۆبایل و ئینته‌رنێت بۆ ژنان کێشه ب��وو ی��ان لێخوڕینى ئۆتۆمبێل و دواتر ئاسایى بوویه‌وه ئه‌وا ئه‌مه‌ش ئاسایى دهبێتهوه ،به‌اڵم جارێ ماوه‌یه‌کى پێویسته بۆ کرانه‌وه‌ى کۆمه‌ڵگه..
گه‌نجێکى که‌رکوک :تا ئاگاداری ئه‌و کێشانه نه‌بم که رووبه‌ڕوی گه‌نجان بونه‌ته‌وه حه‌ز ده‌که‌م دایمه سه‌رخۆش بم ئاماده‌کار
شوان و سه‌نگه‌ر ئێواران ته‌ماشای ده‌روازه‌ی ئه‌و شاره ده‌که‌ی ده‌بینی له نێو زبڵدانێکدا به‌ده‌یان گه‌نج بتڵى شوشه کحوله‌کانیان دان��او ه و له‌نێو خ��ۆڵ و ت��ۆزى نزیک به زبڵدانه‌کان کۆبونه‌ته‌وه و سه‌رقاڵى س��هر گه‌رمکردنن و ده‌خۆنه‌وه ،جه‌ختیش ده‌که‌نه‌و ه ک �ه ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ى بێئاگابن له‌و واقیعه‌ی سیاسیه‌کان به‌رهه‌میان هێناوه مه‌ی ده‌خۆنه‌وه ،ئه‌مه‌ش به دیارده بووه له نێو گه‌نجانی شاری که‌رکوکدا.
«شوێنێکی حه‌وانه‌وه‌مان نیه که دڵمان پێخۆش بێت ،من ئه‌و ئۆتۆمبێله‌ی ک ه پێمه بای ( )20ملیۆن دیناره که‌چی ب �ه ئ���هن���دازه‌ی ئ���هو ق��وت��ووه م��ورت��اح��م ن����اک����ات ،ح���ک���وم���هت ب���ه ه���ۆک���اری سه‌ره‌کی ده‌زانم له‌وه‌ی که گه‌نج په‌نا ده‌باته به‌ر مه‌ی خواردنه‌وه ،چونکه له‌م واڵته‌دا گه‌نج پشتگوێ خراوه ،ئێستاک ه بێکارم و ناچارم بێم بۆ ئێره« ،ئه‌مانه‌ى سه‌ره‌وه قسه‌ی ،ئه‌حمه‌د ،ته‌مه‌ن ()25 ساڵ بوو که به ته‌نها له‌سه‌ر بلۆکێ دانیشتبوو قوتویه‌کی بیره‌ی له‌به‌رده‌م خۆی دانابوو ،ئه‌م گه‌نجه پێشیوایه ئه‌و که‌سه‌ی مه‌ی بخواته‌وه له کۆمه‌ڵگادا به چ��اوی سووکه‌وه ته‌ماشا ده‌ک��رێ، به‌اڵم چی بکه‌ین چارمان نیه. س��������ۆران ،ت���هم���هن���ی ( )26س����اڵ، ی��اری��ده‌ده‌ری پزیشکه ،ئاماژه بۆ ئهوه ده‌ک���ات هیچ شوێنیکیان نیه جگه له‌وێ و نادیه‌کانیش بۆ به‌رپرسه‌کان ه و مه‌یخوادنه‌وش به چاره‌سه‌ر نازانێت، جه‌ختده‌کاته‌وه :مه‌ی خ��واردن�ه‌وه‌ش ب ه چ��اره‌س �ه‌ری کێشه‌کانم ن��ازان��م ،ب�ه‌اڵم چیبکه‌م ناچارم بۆ ئه‌وه‌ی ئاگاداری ئ���هو ک��ێ��ش��ان �ه ن �ه‌ب��م ک���ه رووب�����ه‌ڕوی گه‌نجانی ئه‌م شاره بونه‌ته‌وه حه‌زده‌که‌م دایمه سه‌رۆخش ب��م .ناوبراو وتیشى: ب��ه‌رده‌وام له ناو نادیه‌کانی ناو شاردا شه‌ڕ ده‌بێت و که‌سانى شه‌ڕانگێز روى تێده‌کات ،بۆیه دێنه ئه‌م شوێنه ،چونک ه
الیه‌نی ئاسایشى باشتره له‌ناو شار. گه‌نجانى که‌رکوک ئاماژه بۆ ئه‌وه‌ش ده‌که‌ن که له‌ناو شاردا جێگه‌یه‌ک نیی ه قسه‌ی له‌سه‌ر بکه‌ن سه‌رڕای بارودۆخى ئاسایشى شارهکه ،هاتنی ئه‌وان بۆ ئه‌و ده‌شته و نێو زبڵدان بۆ ئهوهیه ده‌یانه‌وێ له جه‌نجاڵی شار دوربن. کاوه ،ته‌مه‌ن ( )29ساڵ ،جه‌تده‌کاته‌وه: س���������ه‌ره‌ڕای ئ�������ه‌وه‌ی ک����ه ئ��ێ��م��ه ل� ه ک �ه‌رک��وک��دا ه��ی��چ شوێنێکی ت��رم��ان نیه ،نادی (موه‌زه‌فین) هه‌بوو ئهوه بوو ته‌قاندیانه‌وه بتڵی بیره و جه‌نازه تێکه‌ڵی یه‌ک بوون ،له‌به‌ر ئهوه زۆرم پێ خۆش ه له‌ناو ئه‌م زبڵدانه بخۆمه‌وه ،ب�ه‌اڵم ب ه سه‌المه‌تی بگه‌مه‌وه ماڵ. گ����ۆران ،گه‌نجێکى ت��ر ب���وو ل�ه‌گ�ه‌ڵ ک���اوهی ه��اوڕێ��ی��دا مێزێکیان دان��اب��وو پێکهوه سه‌رقاڵی خ��واردن��ه‌وه‌ی مه‌ی ب���وون و پێیوایه گه‌نجانی ئ �هم ش��اره هه‌ست ب�ه هیچ دڵخۆشیه‌ک ناکه‌ن وتى :گه‌نجانى که‌رکوک ئاواته خوازن هه‌موو کاتێ بێ هۆش بن ،بۆ ئه‌وه‌ی ئاگایان له خه‌م و خه‌فه‌تی شاره‌که‌یان نه‌بێ ،تاوانی ئه‌م دیارده‌یه‌ش ده‌خه‌م ه ئ�ه‌س��ت��ۆی سیاسییه‌کانی ئ �هم ش��اره، چونکه له‌م ش��ارهدا شتێکیان نهکردوه ی��اخ��ود س �هن��ت �ه‌رێ��ک��ی��ان ن���ه‌ک���ردوه‌ت���هوه ک����ه گ���هن���ج خ�����ۆی پ���ێ���وه س���ه‌رق���اڵ ب��ک��ات ،ئ��ام��اژه‌ى ب��ۆ ئ �ه‌وه‌ش��ک��رد ک ه ب �ه‌رپ��رس��ان و س��ی��اس��ی�ه‌ک��ان��ى ش��اره‌ک �ه له‌نێو ڤێالو باخچه‌کانیاندا ده‌خ��ۆن�هوه که ژماره‌یه‌کی چه‌کدار پاسه‌وانیان ده‌کات و گله‌یی ئهوه ده‌کات که من ل�ه ده‌روازه‌ی ش��اره‌ک �هدا ده‌خ��ۆم �هوه و سیمای شارم تێکداوه. له ده‌روازه‌ى ش��ارى که‌رکوکدا له‌نێو زبڵدانه‌که‌دا باڕێک ده‌بینى که دوو پیاو
nگه‌نجانی که‌رکوک ئاواته‌خوازن هه‌مووکاتێک بێهۆشبن فۆ تۆ :چه‌تر به‌ڕێوه‌ى ده‌به‌ن ئه‌وان خه‌ڵکی پارێزگای ههیه که دێت بۆ مه‌ى کڕین پاره‌ی پێ سه‌اڵح حسێن ،توێژه‌ری کۆمه‌اڵیه‌تی، دهۆکن و هاتوون له‌وێ مه‌ی ده‌فرۆشن ،نیه ،به‌اڵم ئێمه موساعه‌ده‌یان ده‌که‌ین ،دی��ارده‌ی مه‌ی خواردنه‌وه‌ی گه‌نجانی هۆکاری هاتنه‌که‌یشیان بۆ ئه‌م شاره ئه‌گه‌ر ئه‌و گهنجانه کارێکیان هه‌بێ که‌رکوکى گه‌ڕانده‌وه بۆ بێکاری ک ه بۆ ئ�هوه ده‌گه‌ڕێننه‌وه که له دهۆک خۆیانی پێوه س�ه‌رق��اڵ بکه‌ن ئ �ه‌وا ب ه م���رۆڤ زۆر ه��ۆش��ی��ار ن�ه‌ب��ێ ده‌یباته هیچ کارێکیان ده‌ست ناکه‌وێت بیکه‌ن ،به‌رنامه‌تر ده‌خ��ۆن �هوه ن�ه وهک ئێستا به‌ر هه‌موو کردارێکی خ��راپ ،یاخود ئ�ه‌وان دی��ارده‌ی مه‌ی خواردنه‌وه له‌ناو هه‌موو رۆژێ بخۆنه‌وه ،ئه‌وانه‌شی ک ه کێشه‌ی کۆمه‌اڵیه‌تی که ئه‌و گه‌نج ه گه‌نجاندا ده‌گ�ه‌ڕێ��ن��ن�هوه ب��ۆ بێکاری دێنه ئێره زیاتر گه‌نجن و تیاندا هه‌ی ه به بیروبۆچونی خۆی بۆ رزگار بوون جه‌ختیتان له‌مه‌ده‌کرده‌وه :گه‌نجی ئه‌م دکتۆره یان مامۆستایه و ئه‌ندازیار‌ه له‌و کێشهیه و دورکه‌وتنه‌وه لێی په‌نا شاره زۆر بێ کارن و هیچ شتێک نی ه و زۆرێکیشیان بێ ک��ارن و پۆلیس و ده‌باته به‌ر مه‌ی یاخود براده‌ری خراپ، خۆیانی پێوه سه‌رقاڵ بکه‌ن ،گه‌نجی وا پێشمه‌رگه‌ش زۆر دێت. سه‌اڵح ،وتى :جاری واهه‌یه ئه‌و که‌س ه کۆمه‌ڵێ هاوڕێی مه‌ی خۆری هه‌ی ه به تێبه‌په‌ڕبونى کات کاریگه‌ری له‌سه‌ر دهب���ێ ،ئ �هو ت��وێ��ژه‌ره کۆمه‌اڵیه‌تیه‌ک ه پێیوایه پ��ه‌روه‌رده‌ی خێزان هۆکارێکی سه‌ره‌کییه ل���ه‌وه‌ی ئ �هو گه‌نجه رێگ ه خراپه‌کان هه‌ڵبژێرێ ،دۆزینه‌وه‌ی هه‌ڵی کاریش دهبێته هۆی ئه‌وه‌ی ئه‌و گه‌نج ه سه‌رقاڵ بێت و ده‌رفه‌تی ئه‌و کردارانه‌ی نه‌بێت.
گه‌نجانى هه‌ڵه‌بجه :هه‌ندێک له ناوه‌نده‌کانى گه‌نجان بوونه‌ته رۆبۆتى حزبه‌که‌یان ئارام شه‌مێرانى به‌شێک ل ه گه‌نجانى هه‌ڵه‌بجه ئاماژ ه بۆ ئه‌و ه ده‌که‌ن« ،به‌هۆى حزبى ب��وون��هوه» س��ودی��ان له‌و خ��والن�� ه نه‌بینیو ه ک�� ه ن��اوه‌ن��د و رێ��ک��خ��راوه‌ک��ان ب��ۆ گه‌نجانى ده‌ک���هن���هوه ،ل � ه به‌رامبه‌ریشدا به‌رپرسانى ن��اوه‌ن��ده‌ک��ان ئ�هوه ده‌خه‌نه‌ڕوو ،ک ه «ب ه بێ جیاوازى خزمه‌تى گه‌نجان ده‌که‌ن».
گ��واڵڵ �ه زان���ی���ار ،ت �هم �هن ( )19س��اڵ، خوێندکارێکى دانیشتوى هه‌ڵه‌بجه‌ى تازه‌یه و چه‌ندینجار به‌شدارى ئه‌و چاالکییانه‌ى کردووه له ناوچه‌که‌یاندا کراوه ،ئه‌و پێیوایه هه‌ندێک سه‌نته‌ر خزمه‌تى گه‌نج ده‌که‌ن، ب�ه‌اڵم هه‌شیانه له ئامانجدا ب �ه‌ره‌و حزب ئاراسته‌ى ده‌که‌ن‌و ده‌یکه‌نه رۆبۆتێک که کۆنترۆڵه‌که‌ى به‌ده‌ست حزبه‌که‌وه بێت. گه‌نجان ئاماژه بهوه ده‌که‌ن له عه‌ربه‌ت ج��ی��اوازى ده‌ک��رێ��ت له سه‌نته‌ره‌کاندا بۆ پشتیوانى له م��اف و پ��رۆژه‌ى گه‌نجان. عومه‌ر قادر ،چاالکوانى بوارى گه‌نجان، جه‌خت ل �هوه ده‌ک��ات �هوه :ئ �هوه روون��ه ئه‌و شوێنانه هه‌موویان جیاوازى ده‌که‌ن له نێوان
کارا
9
uبه‌یان ناسیح u
سود له‌و خوالنه نابینن که ناوه‌ند و رێکخراوه‌کان ده‌یکه‌نه‌وه
ئاماده‌کار
ساڵی دووهم ژماره 63 دووشه‌ممه 2711/4/13 - 2011/7/4
هه‌ژارترین گه‌نج ل ه ده‌وڵه‌مه‌ندترین شاردا!
«گه‌نجانى که‌رکوک ئاواته‌خوازن هه‌مووکاتێ بێ هۆش بن ،بۆ ئه‌وه‌ی ئاگایان له خه‌م و خه‌فه‌تی شاره‌که‌یان نه‌بێت»
گه‌نجانى حزبى و ناحزبی و ته‌نانه‌ت له جل دابه‌شکردنى وه‌رزشیشدا ئهوه ده‌که‌ن، ئه‌و چاالکوانه‌ى بوارى گه‌نجان ئه‌وه‌شى وت :ه��اوی��ن��ان ج��ارج��ار خ��ول ده‌ک �هن �هوه هه‌رچه‌ند سودم لێ نه‌بینیون‌و نازانم ئه‌و بودجه‌ى وه‌ریده‌گرن چۆن خه‌رجى ده‌که‌ن. هه‌ردى نه‌زیف ،خاوه‌نى کافتریاى (کافى نێتى سه‌رده‌م) له هه‌ڵه‌بجه به پێکه‌نینه‌وه باسى ئه‌و شوێنانه ده‌کات لهوه به‌ده‌دوا که ئه‌گه‌ر خزمه‌تى گه‌نج بکرێت‌و وهک ئێمه خواردن و خواردنه‌وه و هێڵى ئینته‌رنێت و تێنس و شوێنى ح �ه‌وان �ه‌وه‌ی��ان ب��ۆ دابین بکرێت ئه‌وا گه‌نجانیش به ماڵى خۆیانى ده‌زان��ن و بۆى ده‌چ��ن با به پ��اره‌ش بێت، ناوبراو ،پێشیوایه که به بێ به‌رامبه‌ریش گه‌نج ناچێته شوێنێکه‌وه ناوى گهوره و دێى وێران بێت‌و ئاوڕى لێ نه‌درێته‌وه. هه‌ردى ،له کاتژمێر ()8:30ى به‌یانیه‌وه ت��ا ()11:00ى ش���هو ده‌رگ�����اى کافى نێته‌که‌ى دهکاتهوه بۆ گه‌نجان‌و هێما بۆ ئه‌وه‌ش ده‌کات هه‌ر گه‌نجێک دێته ئێره بۆ یه‌که‌مجار دواتر دهبێتهوه به سه‌ردانکه‌رى هه‌میشه‌یى ئێره ،چونکه هه‌موو رێزێک بۆ ئه‌وان لێره ههیه و هیچ سیاسه‌تێک لێره بوونى نیه و دووری���ن له ژاوه‌ژاوى دۆمینه و تاوڵه و دوکه‌ڵى نێرگه‌له. س�هن��ت�هر و ن��اوه‌ن��ده رۆشنبیرییه‌کانیش
گه‌نجان
ئهوه ده‌خه‌نه روو که خولى جۆراوجۆریان ک���ردوه‌ت���هوه و خ��زم�هت��ی��ان ب �ه گه‌نجانى ن��اوچ��ه‌ک��ه گ���هی���ان���دوه ،ئ���هو ب��ودج �هی �ه گ�ه‌وره‌ی�ه‌ش��ى ک�ه وهری��ده‌گ��رن ب�ه که‌مى ده‌زانن بۆ چاالکیه‌کانیان .زانا محه‌مه‌د، به‌ڕێوه‌به‌رى ناوه‌ندى چاالکى‌و پێگه‌یاندنى گه‌نجانی سه‌یدسادق ،باسى ئهوه ده‌کات بێ به‌رامبه‌ر خزمه‌تیان به هه‌موو الوانى ده‌ڤ �ه‌ره‌ک �ه ک���ردووه ب �هو ب��ودج�ه که‌مه‌ى س��ااڵن �ه ه�هی��ان�ه و ب���ڕى ()1800000 دینار توانیویانه چه‌ندین خولى وه‌رزشى و فێربوونى زمان و به‌هێزبوون له وانه‌کاندا ب��ک�هن�هوه و ه �ه‌وڵ��ب��ده‌ن کۆمه‌ڵگه‌یه‌کى م�هدهن��ى بنیاد بنێن له رێگه‌ى ک��ۆڕ و وۆرکشۆپ‌و سیمیناره‌کانیانه‌وه. مه‌ریوان عه‌بدولعه‌زیز ،به‌رپرسى سه‌نته‌رى په‌ره‌پێدانى گه‌نجانی هه‌ڵه‌بجه‌ى شه‌هید ب���اس ل����هوه ده‌ک�����ات ب���ودج���هى س��ااڵن��ی پێشتر ( )1200000دینار ب��ووه ،به‌اڵم له یه‌ک چاالکیدا ( )1000000خه‌رج کردووه به‌بێ جیاوازى‌و ته‌نانه‌ت زۆربه‌ى ئ �هن��دام و ب�ه‌رپ��رس��ى به‌شه‌کانیشمان له حزبه‌که‌ى خۆمان نین ،ن��اوب��راو ئه‌وه‌شى وت ئێستا ل��ه‌س��هر گ��ی��رف��ان��ى خ��ۆم��ان ده‌چین بهڕێوه و بودجه‌مان بڕاوه به هۆى ئۆپۆزسیۆن بوونمانه‌وه و سه‌ربارى ئه‌وه‌ش چاالکیه‌کانمان زی��ات��ره و ل�ه خزمه‌تى
گه‌نجانداین به هه‌موو شێوه‌یه‌ک‌و وهک سه‌نته‌ر و ناوه‌ند و رێکخراوه‌کانیتر ئێمه‌ش هه‌موو کاره‌کانمان به هه‌موو بواره وه‌رزشى، هونه‌رى ،ئه‌ده‌بى ،پیشه‌یى ،په‌روه‌رده‌یى و رۆشنبیرییه‌کانه‌وه نه‌وه‌ستاندوه. ره‌ح��م��ان ح���هم���ه‌الو ،ب �ه‌رپ��رس��ى ن��اوه‌ن��دى روناکبیرى خورماڵ که ساڵى ()2000 دامهزراوه به پێچه‌وانه‌ى شوێنه‌کانى ترهوه باس لهوه ده‌کات سااڵنه ()18000000 دینار له وه‌زاره‌تى دارایى حکومه‌تى هه‌رێم وه‌رده‌گرن‌و چه‌ندین پرۆژه‌یان ههیه وهک کتێبخانه‌ى گه‌ڕۆک‌و گۆڤارى فکرى‌و ڤیستیڤاڵ و گۆڤارى تایبه‌ت به مندااڵن و خوێندنه‌وه‌ى کتێب به به‌رده‌وامى‌و خول و وۆرکشۆپ‌و سیمینار‌و کۆڕ .ناوبراو، ب��اس��ى ئ �ه‌وه‌ش��ى ک��رد ک �ه ب��ێ ج��ی��اوازى خزمه‌تى گه‌نجان ده‌که‌ن. گ��ۆران ئ�ه‌ده�هم ،قائیمقامى هه‌ڵه‌بجه‌ى ش�ه‌ه��ی��د ،ئ��ام��اژه ب��ۆ ئ���هوه ده‌ک���ات ئه‌و ئاگادارى ئه‌و بودجه‌یه نییه که ده‌درێت ب �هو ن��اوه‌ن��د و س�هن��ت�ه‌ران�ه ،قایمقام به (چه‌تر)ى راگه‌یاند :هیچ زانیارییه‌کم لهوبارهیهوه نیه و ئاگادارى هیچ نیم‌و وام پێباشتره له خۆیان بپرسن. چه‌ندین جاریش به ته‌له‌فۆن په‌یوه‌ندى کرا به ئه‌رکان حه‌سه‌ن غه‌فور ،قائیمقامى ق �ه‌زاى سه‌یدسادق ،تا بزانین چ��ۆن ئه‌و
بودجه‌یه ده‌درێت و چۆن خه‌رج ده‌کرێت، به‌اڵم وه‌اڵمى نه‌داینه‌وه. توێژه‌رێکى کۆمه‌اڵیه‌تیش ئاماژه بۆ ئهوه ده‌کات ئه‌و سه‌نته‌ر و ناوه‌نده رۆشنبیریانه نه‌یانتوانیوه به پێى تواناکانى گه‌نج بن ئ�هم�ه‌ش وای��ک��ردووه گه‌نجان ل�ه ب �ه‌رده‌م دووڕیانێکدا بهێڵنه‌وه و به زیانى گه‌نج بشکێته‌وه. دانا نادر ،توێژه‌رى کۆمه‌اڵیه‌تى هۆکارى ن��اچ��االک��ى رێ��ک��خ��راو و س�هن��ت�ه‌ره‌ک��ان��ى گه‌نجان و که‌مى کاریگه‌ریان له‌سه‌ر هۆشیارى گه‌نجان بۆ ئهوه ده‌گه‌ڕێنێته‌وه ک �ه ئ��هم رێ��ک��خ��راوان �ه س��هر ب �ه ح��زب��نو ل��ه‌وان پ��اره وه‌رده‌گ����رن ،جه‌ختیشکرده‌وه: زۆرجاریش حزب رێگره له به‌رده‌م ئه‌و کار و چاالکیانه‌دا که بۆ گه‌نجان ده‌کرێت له‌گه‌ڵ ئایدۆلۆژیاى خۆیدا یه‌کنایه‌ته‌وه و ئه‌و شوێنانه‌ش که‌سانێک به‌ڕێوه‌ى ده‌به‌ن زۆر به بایه‌خه‌وه له پێگه و تواناکانى گه‌نجان ن��اڕوان��ن و گرنگ نیه بۆیان گه‌نجان له چ دۆخێک و ل�ه‌ب�ه‌رده‌م چ دووڕیانێکدان .توێژه‌ره کۆمه‌اڵیه‌تیه‌که ئه‌وه‌شى وت :سه‌ره‌ڕاى ئه‌وه‌ى زۆر رێکخراو و سه‌نته‌ر توشى لێکتێنه‌گه‌شتن ب��وون له‌گه‌ڵ کۆمه‌ڵگه‌دا و دواجاریش به زیانى گه‌نجان ده‌شکێته‌وه.
ب���ێ گ���وم���ان ل���ه ه���هر ک��ۆم�ه‌ڵ��گ�هی�ه‌ک��دا رێژه‌ى بێکارى روو له زیادبوون بکات ئه‌وا گرفت‌ه ئابوری و کۆمه‌اڵیه‌تی و ته‌نانه‌ت سیاسیه‌کانیش روو له‌زیاد ب��وون ده‌ک �هن و مه‌ترسی گ�ه‌وره‌ی بێکارى له‌نێو گه‌نجاندا ره‌نگ دهدات�هوه وهک هه‌موان ده‌زانین هه‌ر له‌سه‌ره‌تاى دۆزی��ن �ه‌وه‌ى کانزا به نرخه‌کان ب �هت��ای��ب �هت ن����ه‌وت ش����ارى ک���ه‌رک���وک به شارى پیشه‌سازى ناوبانگى ده‌رک��ردوه و به یه‌کێک له ده‌وڵه‌مه‌ندترین شاره نه‌وتیه‌کانى جیهان ئه‌ژمار ده‌کرێت هه‌ر ئه‌مه‌ش بووه به فاکته‌رى سه‌ره‌کى چاوتێبڕینى ده‌وڵه‌ته داگیر که‌ره‌کانى جیهان بۆ ده‌ست به‌سه‌ردا گرتنى ئه‌م شاره ،به‌اڵم ئه‌وه‌ى جێگه‌ى داخه له‌م شاره پڕ نه‌وت و کانزای‌ه که به شاری ئاڵتونى رهش ناسراوه بێکارى رۆژ له دواى رۆژ له په‌ره‌سندندای‌ه و پشکی هه‌ر‌ه گه‌وره‌ى ئه‌م قه‌یرانه‌ش گه‌نجانى ئه‌م شاره‌ى گرتوهتهوه به‌شێوه‌یه‌ک مه‌ترسی گه‌وره‌ى له‌سه‌ر ئاستى کۆمه‌اڵیه‌تى دروست کردوه. س���ه‌ره‌ڕاى گرفتى ئ��اب��ورى ،بێ گومان له س �ه‌رده‌م��ى ته‌کنه‌لۆژیا و پیشه‌سازى بێ سنوردا و به‌تایبه‌ت له‌نێو جه‌رگه‌ی گه‌وره‌ترین شارى پیش‌ه سازییه‌و‌ه ئه‌م کێشهیه دروست بێت مه‌ترسى ئێجگار زیاتر دروست ده‌بێت به به‌راورد به شارێکى ناپیشه‌سازى ،هه‌ر بۆیه گه‌نجانى ئه‌م شاره بۆ خۆ ده‌رباز کردن له‌م گرفت‌ه په‌نا ده‌به‌ن‌ه به‌ر خ��واردن�ه‌وه‌ى مادده کهولییه‌کان و م��ادد‌ه هۆشبه‌ره‌کان و رۆژ له دواى رۆژ رێژه‌ى ئه‌م گهنجانه زیاتر ده‌بێت ئهمه سه‌ره‌ڕاى ئه‌و ته‌قینه‌و‌ه یه‌ک له دواى یه‌کانه‌ی که به‌رده‌وام ئه‌م شاره ده‌هه‌ژێنێت و چه‌ندین مرۆڤی بێ تاوان و نائومێدی پێ شه‌هید ده‌کرێت ،ترس و دڵه‌ڕاوکێ له نێو سه‌رجه‌م چین و توێژه‌کانى ئه‌م شاره زیاتر ده‌بێت به راده‌ی�ه‌ک هێند‌ه مه‌ترسییان له سه‌ر ژیانیان دروست کردوه ،ناتوانن بیر له سامانی زۆر و بێ شوماری شاره‌که‌ی خۆیان بکهنهوه به هه‌ر که‌سێک رازی ده‌بن که خۆی به سه‌رۆک و لێپرسراوی ئه‌م شاره دابنێت و هه‌رکه‌سێکیش بووبێت به لێپرسراوی ئ �هم ش��اره ته‌نیا ب �ه‌رژه‌وه‌ن��دی تاکه‌که‌سی له‌به‌رچاوگرتوو‌ه نه‌ک به‌رژه‌وه‌ندی گشتی. له‌م ش��اره ده‌وڵه‌مه‌ند و بێناز و داگیرکراو و ف���ره‌خ���اوه‌ن���هدا ک��ێ��ش�هی ب��ێ ن �ه‌وت��ی و بێ گ��ازی و بێ ئ��اوی و بێ کاره‌بایی رووب��ه‌ڕوی دانیشتووانه‌که‌ی دهبێتهوه ،که ئه‌مه‌ش قێزه‌ونترین دیمه‌ن‌ه که تائێستاش هه‌ندێ خزمه‌تگوزاری زۆر سه‌ره‌تایی له هه‌ندێ گه‌ڕه‌کدا نهکراوه ،کهواته به‌هه‌موو شێوه‌یه‌ک تروسکه‌ی روناکی بۆ خه‌ڵکی ئ��هم ش���اره ن �ه‌ه��ێ��ڵ��راوه‌ت �هوه و دانیشتووانى به‌گشتی و گه‌نجان به‌تایبه‌تی به هه‌موو شێوه‌یه‌ک فه‌رامۆشکراون. پرسیارێک لێره‌دا دێته‌ئاراو‌ه ئه‌وه‌یش ئهوهیه ئ��ای��ا ک��ێ ل �ه خ�هم��ی ئ �هم ش���اره‌دای���ه کێ خ�هم��خ��ۆر و دڵ��س��ۆزێ��ت��ی؟ ک���ام ب �ه‌رپ��رس ده‌یه‌وێت دانیشتوان و گه‌نجانی ئه‌م شاره له‌و هه‌موو کێشه و گرفت‌ه رزگار بکات؟ ئه‌م هه‌موو سکااڵی‌ه ببرێت بۆ الی کێ؟ ئاخۆ دانیشتوانی ئه‌م شاره دابڕاو‌ه له خاک و نیشتمانی کورد ،متمانه به سه‌رکرده‌کانی کورد بکه‌ن ،بۆ به‌ده‌ست هێنانه‌وه‌ی مافه له‌ده‌ست چووه‌کانیان؟ که هه‌ر له سه‌ره‌تای پرۆسه‌ی به‌ناو ئازادییه‌و‌ه دوو ئیداره‌یی و به‌رژه‌وه‌ندیی‌ه تایبه‌تییه‌کانی حزبییان بۆ ناو ئه‌م شاره گواسته‌وه ،که هه‌ر ئه‌مه‌ش بوو به هۆی ئه‌وه‌ی که چاره‌نوسی ئه‌م شاره به نادیاری بمێنێتهوه و گه‌ڕانه‌وه‌ی بۆ باوه‌شی کوردستان ببێت به خه‌ونی هه‌موو کوردێکی دڵسۆز؟ یاخود په‌نا ببه‌ن‌ه به‌ر ئه‌و ده‌سه‌اڵته‌ی که چه‌نده‌ها ساڵه هه‌موو جوڵ‌ه و قسه‌یه‌کی ئه‌م شاره‌ی کردوه‌ت‌ه ژێر کۆنترۆڵی خۆیهوه و ئاماده‌ش نییه ،ده‌ست به‌رداری بێت که له دوای روخانی رژێمی به‌عسه‌و‌ه هیچ کام له سهرکرده و کاربه‌ده‌ستانی عێراق ئاماده‌نین دان به کوردستانی بوونی شاری که‌رکوکدا بنێن؟ یاخوت متمانه به‌و واڵتانه بکه‌ن که به ناوی رزگارکردنه‌و‌ه له‌سه‌ر سامانی ئه‌م شاره خۆیان ده‌ژێنن و داگیری ده‌که‌نه‌وه، پێویسته ئاوڕێکی جدی له خه‌ڵکی ئه‌م شاره به‌گشتی و گه‌نجانی به‌تایبه‌تی بدرێته‌وه، بۆ ئه‌وه‌ی هه‌ر وهک شارهکه له ده‌ست درا خه‌ڵکه‌که‌شی له ده‌ست نه‌چێت.
ى دراماى دۆنگى وهک چاکسازیه‌کانى سه‌رۆکى هه‌رێم وایه» ک :پێویست ه کلتورى خۆمان به‌رزبکه‌ینه‌وه راپۆرته‌دا (چه‌تر) راوبۆچونى که‌سایه‌تیه سیاسیه‌کان و چه‌ند په‌رله‌مانتارێکی وهرگرتووه. «له‌گه‌ڵ واقیعى هه‌رێم ناگونجێت» سه‌عدى ئه‌حمه‌د پیره ،ئه‌ندامى مه‌کته‌بى سیاسى یه‌کێتى نیشتمانى کوردستان ئ����ام����اژه ب�����ۆئ�����ه‌وه‌ده‌ک�����ات :درام�����ای “دۆن��گ”ى سه‌یرده‌کات ،به‌اڵم پێیوایه له‌گه‌ڵ واقیعى هه‌رێم ناگونجێت. سه‌عدى ئه‌حمه‌د پیره له‌لێدوانێکى بۆ (چه‌تر) وتى :سه‌یرى هه‌موو ئه‌ڵقه‌کانى دۆنگیم کردووه ،به‌اڵم ناتوانم روداوه‌کانى نێو ئه‌و چیرۆکه له‌گه‌ڵ واقیعى ئێستای هه‌رێم بگونجێنم. وتیشى ”راسته له‌و درامایه گه‌نده‌ڵى و چاکسازى له ئ��ارادای�ه ،ب�ه‌اڵم به‌شێوه‌ى هه‌رێم نیه“. «چیرۆکى هه‌رێم ده‌گێڕێته‌وه» ب�ه‌پ��ێ��چ�ه‌وان�هى ب��ۆچ��وون �ه‌ک �هى س�ه‌ع��دى ئه‌حمه‌د پیره ئه‌ندامى مه‌کته‌بى سیاسى ی�ه‌ک��ێ��ت��ى ،م���ام رۆس���ت���هم ،ه �ه‌ڵ��س��وراوى بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان بۆ (چه‌تر) ئاماژه بەوە ده‌ک��ات “س�هی��رى هه‌موو خوله‌که‌کانى
ئه‌و درامایه ده‌ک �هم و چیرۆکى هه‌رێم ده‌گێرێته‌وه“. م����ام رۆس����ت����هم رای���گ���هی���ان���د ،ره‌ن��گ��ه دهره���ێ���ن���ه‌ره‌ک���هى درام�����ای “دۆن��گ��ی” چیرۆکى هه‌رێم بگێڕێته‌وه و له‌گه‌ڵ هه‌رێم زۆر گه‌ونجاوه. ئ���هو ه��ه‌ڵ��س��وڕاوه‌ى ب��زوت��ن �ه‌وه‌ى گ���ۆڕان ج �ه‌خ��ت��ى ل����ه‌وه‌ش����ک����ردهوه ،گ��هن��ده‌ڵ��ى و خراپه‌کاره‌کانى نێو ئ �هو درام��ای �ه زۆر له‌گه‌نده‌ڵى و خراپه‌کاره‌کانى هه‌رێمى کوردستان ده‌چێت. «وهک چ��اک��س��ازی �ه‌ک��ان��ى س �ه‌رۆک��ى ههرێمه» چ��ن��ار س �ه‌ع��د ،ئ �هن��دام��ى ئه‌نجومه‌نى س���ه‌رک���ردای���هت���ى پ���ارت���ى وت����ى ،س �هی��رى درام��اى دۆنگى ناکه‌م .چنار ئاماژه‌ى بۆ ئ�ه‌وه‌ش��ک��رد ،هه‌ندێک ک�ه‌س بۆیان گێڕاومه‌ته‌وه که چاکسازى تێداده‌کرێت و چ���اک���س���ازى ک���ردن���ه‌ک���ه‌ش���ى وهک چاکسازیه‌کانى سه‌رۆکى هه‌رێم وایه. «ژن ک��راوه به کۆیله ئهمه الى ئێمه نیه » گ �ه‌ش �ه دارا س���ه‌رۆک���ى ل��ی��ژن �هى ژن��ان
ل�ه‌پ�ه‌رل�هم��ان��ى ک��وردس��ت��ان ل �ه‌ب��ارهى ئه‌م درام��ای�هوه ئاماژه ب��ۆئ�ه‌وه‌ده‌ک��ات :کۆى گشتى دراماکه له‌گه‌ڵ ئێستاى هه‌رێمى کوردستاندا ده‌گونجێت ،به‌اڵم به‌شێک ل �هو درام��ای �ه ژن ک��راوه ب�ه کۆیله که ئهمه له ئێستاى هه‌رێمى کوردستاندا نیه پێشى وای�ه تاکه ره‌خنه‌ى نێو دراماکه ئ �ه‌وه‌ی �ه ک�ه ژن ل�ه سیاسه‌ت و ئ��ی��داره خۆشه‌ویستتره. گه‌شه له لێداوانه‌که‌یدا ئه‌وه‌شى خسته‌ڕوو، گ�هن��ده‌ڵ��ی�ه ئ��ی��داری �ه‌ک��ان و ک��ۆب��ون �ه‌وه‌ى پیاوخراپان ل���ه‌ده‌ورى خاوه‌نشکۆ وهک ئێره‌یه. «ک���ل���ت���ورى ک�����ورد و دۆن���گ���ى دورن له‌یه‌ک» الى خ��ۆش��ی �هوه ل�هت��ی��ف ف��ات��ی��ح ف���ه‌ره‌ج رۆشنبیر تێروانینى وایه ،کلتورى کورد و ئ�هو کلتوره‌ى دۆنگى تێدا له‌دایک بووه دوره. ئه‌و رۆشنبیره وتیشى ،گێڕانه‌وه‌ى درامای دۆنگى ( )400ساڵ به‌ر له ئێستایه که دەر‌م��ان له روه‌ک ده‌دۆزن �هوه که ئێستا ک��ورد زۆرى م��اوه ب��گ��ات ب �هو ئاسته.
له‌تیف رون��ی��ش��ی��ک��ردهوه ،هه‌ندێک له‌و ف�ه‌وزا سیاسیه‌ى که ههیه له دراماکه له‌هه‌رێمیش ههیه ،چونکه وهک هه‌رێم کار له‌سه‌ر قازانج ده‌که‌ن له‌کاره‌کانیاندا. «پ���ێ���وی���س���ت���ه ک����ل����ت����ورى خ����ۆم����ان به‌رزبکه‌ینه‌وه » ن����زار س���ه‌الم���ى ،ه��ون �ه‌رم �هن��د پ��ێ��ی��وای�ه پێویسته که‌ناڵه‌کانى راگه‌یاندن له‌برى ئ �هو درام��ای��ان�ه ک��ار بۆ ب�ه‌رزک��ردن�ه‌وه‌ى کلتورى ک��ورد ب��ک�هن ،ن �ه‌ک کلتورى واڵتێک که چیرۆکى چه‌ندین ساڵ به‌ر له ئێستاى بگێرێته‌وه. ئ �هو هونهرمهنده ئ�ه‌وش��ى خستەڕوو، له هه‌رێمى کوردستاندا درام��ا وه‌کو پێویست نیه ،بۆیه رهنگه ئهمه هۆکار بێت تا ئه‌و که‌نااڵنه په‌نا بۆ درامای بیانى ببه‌ن. نزار سه‌المى باسی لەوەشکرد :وه‌زاره‌تى رۆشنبیرى و الوان��ى حکومه‌تى هه‌رێم بهرپرسه له‌به‌رامبه‌ر راکێشانى کلتورى بێگانه بۆ نێو کورد ،چونکه وه‌زاره‌تى رۆشنبیرى زه‌مینه‌ى نه‌ڕه‌خساندووه بۆ ده‌رهێنه‌رانى کورد تا له‌و رێگه‌یه‌وه
هونه‌ر و وێژه
ساڵی دووهم ژماره 63 2010/11/8 دووشه 2711/4/13 ممه‌ممه- 2011/7/4 دووشه
11
دراماى کوردى به‌رهه‌م بهێنن و ل �ه‌ک �هن��اڵ �ه ک��وردی �ه‌ک��ان په‌خش بکرێت هونه‌رمه‌ندى ن��اوب��راو جه‌ختى ل�����ه‌وه‌ش�����ک�����ردهوه ،پ��ێ��وی��س��ت �ه وه‌زاره‌ت����ى رۆشنبیری فلته‌ر دابنێت بۆ په‌خشکردنى ئه‌و درام���ا بیانیانه ل�ه کهناڵه کوردییه‌کان. ن������زار س����ه‌الم����ى ب��ەب��ی��ری ه���ێ���ن���ای���ەوە ک����ە ه���هم���وو ب���ه‌ره���هم���ێ���ک���ى ه���ون���هرى تایبه‌تمه‌ندى خۆى ههیه و په‌خشکردنى ئ �هو به‌رهه‌مه بیانیانه‌ش رێگر نیه ل�ه‌ب�ه‌رده‌م ک��اره‌ک��ان��ى ه��ون �ه‌رم �هن��دان��ى کورد.
هونه‌رمه‌ندێک ل ه زیندانه‌و ه بۆ (چه‌تر) ده‌دوێت
هه‌وڵمداو ه گوزارشت له داخوازییه‌کانی کورد بکه‌م دیداری
چه‌تر ح���س���ێ���ن ف���ه‌ق���ێ، ده‌رچ�����ووى زان��ک��ۆ به‌شى فه‌لسه‌فه‌ی ه ل���� ه ب����هی����روت، ئ����هو ک��ارک��ردن��ى رۆژن���ام���ه‌وان���ى و وێنه‌کێشان وهک هیوایه‌تێک کارى ل��ه‌س��هر ک����ردوه، ب�����اس ل�����ه‌وه‌ش ده‌کات “رۆژانه ()10 کاتژمێر کارده‌که‌م، ئ��ی��ش��ه‌ک��هم زۆر خۆشده‌وێت بۆی ه ئاسوده‌م پێشموای ه ئیشکردن ده‌بێت داه����ێ����ن����ان����ى ت��ێ��داب��ێ��ت” ئ�هو ه��ون��ه‌رم��هن��د ه ب���اوه‌ڕی���وای��� ه ک����������������ارى ش���ێ���وهک���ارى جوانى به‌رهه‌م ده‌ه���ێ���ن���ێ���ت و ده‌ڵ���ێ���ت
“هه‌وڵمداو ه فکره‌ى نوێ به‌رهه‌م بێنم سزا له‌سه‌ر به‌زاندنى سنور شه‌ش مانگه ،سزایه‌کى تا ته‌عبیر ل ه داخوازی میلله‌تى کورد قه‌ره‌قوشی ه گه‌شتومه‌ته ئێره ،ئهمه ل ه کاتێکدای ه بکات”. داواکاری من بۆ کوردایه‌تى گه‌یاندومی ه زیندان. “شێوه‌کارى زیندانه‌که‌ى جوان کردوه“ ئ�هو ژووره‌ی ک��اری تیادا ده‌ک��رد ب ه شێوه‌یه‌کی ل ه سه‌ردانێکی مه‌یدانی (چ�هت��ر)دا بۆ زیندانی هونه‌ری زۆر سه‌رنج راکێش رازێندرابویه‌و‌ه ئه‌و ک ه فیدراڵی سوسێ ،هونه‌رمه‌ند حسێن فه‌قێ ،ک ه چه‌ند هاوکارێکی ب ه ره‌گ �ه‌ز عه‌ره‌بی هه‌بوو بۆ خه‌ڵکی باشوری رۆژئاوای کوردستانه و به تاوانی خۆی پێیده‌وتن “شاگرد” وهک رێز گرتنێک ل ه به‌زاندنی سنور به نایاسایی ،ماوه‌ی ( )15ساڵ میوان له‌گه‌ڵ دانیشتنی نێردراوی (چه‌تر) ئاو، سزای زیندانیکردن دراوه ،له‌و دیداره‌ی (چه‌تر)دا نیسکافێمان ب��ۆ ه��ات ل�ه‌الی�هن شاگرده‌کانیه‌وه. حسێن باسی ل�هوه کرد که له‌م زیندانه‌دا به‌شی له‌گه‌ڵ خواردنه‌وه‌ی چاکه‌ی به‌رده‌ستی باسی ل ه شێوه‌کاریمان هه‌ی ه و دروست بوونی ئه‌م به‌شه‌ش هه‌ر کاره‌کانی کرد و وتی “کارکردن ل ه ده‌ره‌وه‌ى زیندان بیرۆکه‌ی خۆیه‌تی له‌و زیندانه‌دا چه‌ند جارێک خۆشتره ،ب�ه‌اڵم ل ه زیندان کات زۆرت��ره و به‌رهه‌م پێشه‌نگا ک��راوه‌ت�هوه ناوبراو لهوبارهیهوه وتى “دوو زیاتره“ .حسێن باسی ل ه ئازاره‌کانی زیندان کرد پێشه‌نگام کردوهتهوه ل ه زینداندا و لهوه و پێشتریش و وتی :کێشه و ئ��ازارى زیندان ته‌نها دی��وار نیه، ل� ه س��وری��ا و لوبنان پێشه‌نگام ک���ردوه‌ت���هوه“ .ئه‌و بته‌وێت یان نا ل ه ناو زیندان که‌سى باش و خراپ هونهرمهنده باس له‌وه‌شده‌کات ک ه هه‌ر له‌ناو زیندان ههیه ،کێش ه و ئازاره‌کانى دوورب��وون� ه له ماڵ و بووه به‌شداری له فیستیڤاڵێکی کردووه ک ه له‌سه‌ر خێزان و هاوڕێیان ،ناخۆشترین ئازاریشیان ئازارى ئاستى عێراق بووه له ساڵى ()2009دا به‌ڕێوه‌به‌رانی دووربوونه ل ه ئازادى. زیندانه‌که له کاره‌کانی رازی بوون و به‌کاره‌کانی ئه‌و شێوه‌کاره ک ه تا ئێستا ( )250تابلۆى پێوان ه زیندانه‌که‌ى “جوان کردوه“ له رووی دیکۆره‌وه. ج���ی���اوازی ه �هی �ه زۆری���ن���هی ک��اره‌ک��ان��ی ک��اری “سزایه‌کى قه‌ره‌قوشیه“ هه‌ڵکۆڵین ه (نحت) ،ئه‌و هونهرمهنده باوه‌ڕی وای ه حسێن فه‌قێ ،له‌ساڵى ( )19970له عه‌فرین ل ه که هونه‌رمه‌ند جیاواز‌ه ل ه بینیندا و “هونه‌رمه‌ند دایکبوو‌ه ل ه ب��اره‌ی سزاکه‌یه‌و‌ه وت��ی :پێنج ساڵ قوڵ سه‌یرى شته‌کان ده‌کات” .ئه‌و باسی ماده‌کانی و نیویم تێپه‌راندو‌ه هۆکارى زیندانی کردنه‌که‌شم به‌کار هێنانی ده‌کات و ده‌ڵێت “تائێستا (رۆلیڤ) ته‌نها له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى سنورى نێوان سوریا و عێراقم به‌کاردێنم که‌س به‌کارى ناهێنێ وهک ماده‌یه‌کى ب���ه‌زان���دوه .وهک ک��وردێ��ک ن �هی��اری حکومه‌تى خاو وهک (لب) و (زیخ)” .ناوبراو باس لهوه ده‌کات سوریابووم ،هاتمه ئێره ده‌ستگیر کرام .فه‌قێ باسی هونه‌رى گرافیکى کالسیکیش به‌کاردێنێ. زۆری سزاکه‌ی کرد و وتی :ل ه ئه‌وروپا به‌رزترین له به‌ڕێوه‌به‌راتی زیندان رازییه
هونه‌ری
نه‌واى کوردستان به‌ره‌و یۆنان به‌ڕێکه‌وت
گه‌نجانى رانی ه پێشانگایه‌ک ده‌که‌نه‌وه
دواى ئه‌وه‌ى گرووپى نه‌واى کوردستان له‌چه‌ند مانگى راب���ردوودا به‌مه‌به‌ستى به‌شداریکردن له‌فیستیڤاڵى هاوڕێتى گه‌الن چوون‌ه روسیا و دواى به‌شدارییه‌کى سه‌رکه‌وتوو به‌ره‌و ئه‌سینا به‌ڕێکه‌وتن. به پێى هه‌واڵێک کە ب�ڵاو ک��رای��ەوە ،دواى ئ�ه‌وه‌ى گرووپى ن �ه‌واى کوردستان له‌فیستیڤاڵى هاوڕێتى گ���ه‌الن چ��وون �ه روس���ی���او ت��وان��ی��ان ب�ه‌ش��داری��ی�ه‌ک��ى سه‌رکه‌وتووان‌ه بکه‌ن و چه‌ندین ئ��اواز و گۆرانى ره‌سه‌نى کوردییان به‌ئاماده‌بووان و گه‌النى جیاجیاى به‌شداربووى ئه‌و فیستیڤاڵ‌ه ئاشنا ک��رد ،ئێواره‌ى رۆژى ( )6/29له ڕێگه‌ى فڕۆکه‌خانه‌ى هه‌ولێره‌وه بۆ به‌شداریکردن له‌فێستیڤاڵى (میسا پیا) بۆ ئه‌سینا به‌ڕێکه‌وتن. ف��ی��س��ت��ی��ڤ��اڵ ه���اوڕێ���ت���ى گ����ه‌الن فیستیڤاڵێکى سااڵنه‌ی‌ه و تایبهته به کلتورى گ��ه‌الن ،گرووپى ن���ه‌واى کوردستانیش ل�ه‌الی�هن ش��اره‌وان��ى ئه‌سیناوه بانگهێشتکراون و چه‌ندین به‌رهه‌مى میوزیک گۆرانى فۆلکلۆرو ره‌سه‌نى کوردى ئاماده‌کردوو‌ه و بڕیاره‌یش (1تا )7/7بخایه‌نێت.
به به‌شدارى ده‌زگاى سایه و کتێبخانه‌ى ئارام، سه‌نته‌رى چاالکى گه‌نجانى رانیه پێشانگایه‌کى کتێب بۆ زیاتر له ( )500ناونیشان دهکاتهوه. له باخچه‌ى سه‌نته‌ر و به ئاماده‌بوونى رێژه‌یه‌کى زۆرى لەگه‌نجان‌و رۆشنبیرانى ناوچه‌که ،شریتى پێشانگایه‌کى کتێب له الی�هن چاالکوانێکى بوارى ژنان کرایهوه. ئه‌م پێشانگایه که ( %35بۆ )%40نرخه‌کانى داش��ک��ێ��ن��راوه رێ��ژه‌ی��ه‌ک��ى زۆرى ک��ت��ێ��ب که زیاتر له ( )500ناونیشان دهب��وو له زۆرب �هى بواره‌کان به زمانى کوردى له خۆ گرتووه که سه‌رچاوه‌کان زیاتر به‌رهه‌مه نوێیه‌کانى نوسه‌ران و رۆشنبیرانن. جێگاى ئاماژه‌یه ئ�هم پێشانگای کتێبه بۆ ماوه‌ى ( )3رۆژ به‌رده‌وام بوو و ژماره‌یەکى زۆر له گه‌نجانى ناوچه‌که تێیدا سودمه‌ند بوون.
nزیندان نه‌یتوانیوو ه حسێن فه‌قێ بێ حسێن فه‌قێ ،باسی له فێرخوازه‌کانی کرد و وتی: ژماره‌یان سێ کهسه ،به‌اڵم له ته‌مه‌نێکى گه‌وره‌دا خه‌ڵک دێ��ت ناتوانیت فێری بکه‌یت فێرکردنی خه‌ڵکی به‌ته‌مه‌ن گرانه ،ئه‌و مه‌رجه‌کانی بۆ فێربوون باسکرد و وتی :یه‌که‌مجار ده‌بێت هیوایه‌تى بێت، دواتر “ئه‌وه‌ى که فێرى ده‌بن ته‌کنیکه“ ئه‌و هێمای به‌وه‌کرد “ده‌کرێت نه‌بنه هونه‌رمه‌ندێکى نیگارکێش ل ه دهرهوه ،به‌اڵم ده‌کرێت ئه‌و ته‌کنیکان ه بۆ خۆت به‌کار بێنیت ،ئه‌گه‌ر له ئاستى پێشه‌نگایه‌کى دهرهوه نه‌بێت ده‌کرێت له ئاستى ماڵى خۆتدا ب ه
فۆتۆ :شۆڕش مسته‌فا هیوا بکات کارى بێنیت و شتى جوان بکه‌یت” .بۆ دابینکردنی پێویستیه‌کانیان وتی :ل ه به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی زیندانهوه دابین ده‌کرێت هه‌ر ماوه‌ى مانگێک دوو مانگ جارێک هه‌رشتێک پێویست بێت وهک داواکارى ده‌ینوسم بۆمان دابین ده‌ک �هن .حسێن فه‌قێ له‌و بارهیهوه گله‌یی ل ه به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی زیندان نه‌کرد و وتی “تا ئێستا هه‌رچیه‌کمان ویستبێت دابینیان ک���ردوه ب��ۆم��ان ،ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �هرى زیندانه‌که‌ش پێشتر هونه‌رمه‌ند بووه و وێنه‌ى کێشاوه له‌وانه‌ی ه ئه‌وه‌ش هۆکارێکى باش بێت بۆ ئه‌وه‌ی هاوکاریم بکه‌ن”.
فۆتۆی هه‌ڵبژارده
فۆتۆ /ئینته‌رنیت
«چاکسازییه‌ى هونه‌رمه‌ندێک
شوان عه‌توف :وه‌زیری رۆشنبیری تاقه‌تی نیه له‌گه‌ڵ هونهرمهنده جدییه‌کان قسه بکات دیدارى
هاوژین غه‌ریب ئ�ه‌گ�ه‌رچ��ی زۆر س �ه‌رق��اڵ ب��وو، خه‌ریکی ک���اری فیلمێک ب��وو، بۆیه تا ت�ه‌واو بوونی دیداره‌که چه‌ندین ج��ار راگیراین به‌هۆی سه‌رقاڵیانه‌وه ،به‌اڵم سه‌ره‌نجام زۆر به ڕاشکاوانه بۆ (چه‌تر) دوا ،هونه‌رمه‌ندی شانۆکار و سینه‌ماکار ش��وان عه‌توف ،له‌م دیداره‌دا سه‌ندیکای هونه‌رمه‌ندان ب��ه س�هن��دی��ک��ای�ه‌ک��ی س��ه‌داس��ه‌د ح��زب��ی ده‌زان���ێ���ت و ب��ه هێزه ئۆپۆزسیۆنه‌کانیش راده‌گه‌یه‌نێت گه‌ر له‌سه‌ر هاوار و داد و ناڵه‌ی خه‌ڵک ده‌سکه‌وت به‌ده‌ست بهێنن ه��ەرگ��ی��ز ق��ب��وڵ��ى ن��اک��هم ،ئ�هو هونهرمهنده گه‌نجه پێیوایه ئێمه ل �ه ب���واری ه��ون �ه‌ری��دا ب��ه‌س له سۆماڵ و ئه‌ریتریا و یه‌مه‌ن و سعودیه و نیپاڵ پێشکه‌وتوترین. چه‌تر :بۆچی له دی��دار و پرسیاری ساده بێزار ده‌بی؟ سه‌ره‌تا له‌ناو ئه‌و پرسیاره سادانه‌وه بۆ الیهنىتایبهتى هونه‌رمه‌ند ،هه‌ڵبه‌ت جه‌ماوه‌ر حه‌زی لێیه وه‌اڵمی ئه‌و پرسیارانه‌ی ده‌ست بکه‌وێت، چونکه ئه‌و که‌سانه دوورده‌که‌ونه‌وه و خه‌ڵک په‌ی به نهێنیه‌کانیان نابات و نازانێت ژیانی رۆژان���هی���ان چ��ۆن�ه ،منیش ل�ه قۆناغێکدا وه‌اڵم���ی ئ��هو پ��رس��ی��اران �هم��داوه‌ت �هوه ،ب �ه‌اڵم ته‌واو به‌سه ،هه‌موو که‌س ورده‌کاریه‌کانی ژیانم ده‌زان��ێ��ت ،ئ�هم بابه‌ته‌ش تا راده‌ی �ه‌ک بۆ مارکێتین باشه ،ب �ه‌اڵم له قۆناغێکدا ده‌بێت رایبگریت ،منیش بۆ خۆم له ئێستادا بڕیارمداوه هه‌تا کارێک یان رووداوێک یان هه‌ڵوێستێک نه‌بێت چاوپێکه‌وتن نه‌که‌م. چه‌تر :له قسه‌کانتدا باسی هه‌ڵوێستت کرد، له چه‌ند رۆژی رابردوودا له‌کاتی وه‌رگرتنی خه‌اڵتی رێزلێنانه‌که‌تدا جارێکیتر پشتیوانیت ل�ه خۆپیشانده‌ران ک��رد ئایا ت��ا چ�هن��ده به باوه‌ڕه‌وه له‌گه‌ڵ خۆپیشاندانه‌کاندا بوویت؟ ئهمه بابه‌تێکى کاتی نیه و له دیدگایمندا پ�لان بۆ داڕێ���ژراوه هه‌موو پڕۆسه‌ی ه���ون���ه‌ری م���ن ل���ه پ��ێ��ن��او خ �ه‌ڵ��ک��دای �ه ئ �هو خه‌ڵکانه‌ی که قوربانین ،ئه‌و کارانه ده‌که‌م له دیدی نه‌ته‌وه‌یی و کۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه له‌گه‌ڵ کۆمه‌ڵگاکه‌م بێت ،ئه‌گه‌ر کۆمه‌ڵگاکه‌م له قه‌یرانێکدا بێت ئازاری هه‌بێت و داوای هه‌ندێک مافی راسته‌قینه‌ی خۆی بکات چۆن له‌گه‌ڵیدا نابم ،چونکه پێشتر بڕیاریمداوه، بیریشمان نه‌چێت له‌گه‌ڵ توندوتیژیشدانیم. له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا نیم سیاسیه‌کان هه‌موویان خه‌ڵک بکه‌ن به شه‌تره‌نجێک و گه‌مه‌ی خۆیانی له‌سه‌ر بکه‌ن و ده‌سکه‌وتی سیاسی پێ ب�ه‌ده‌س��ت بهێنن ،له س�هر ه��اوار و داد و ناڵه‌ی خه‌ڵک ده‌سکه‌وت به‌ده‌ست بهێنن هەرگیز ئهوه قبوڵ ناکه‌م. چه‌تر :مانای وایه تۆ له‌پشتی خه‌ڵکه‌وه‌یت، هێزه سیاسیه‌کانیش هه‌موویان ئه‌و قسه‌یه ده‌که‌ن؟
هونه‌رمه‌ندی هه‌فته
ن��ات��وان��ی��ن خ�ه‌ڵ��ک و ه��ێ��زه سیاسیهکانداب��ب��ڕی��ن ل �هی �ه‌ک��ت��ری ،ب���ه‌اڵم داواک�����اری راسته‌قینه‌ی خه‌ڵک وهک ئ �ه‌وه‌ی میسر به‌نمونه هه‌موو هێزه ئۆپۆزسیۆنه‌کان له‌پشت خه‌ڵکبوون ،به‌اڵم نه‌هاتن داواک��اری خۆیان فه‌رز بکه‌ن و داواکاری خه‌ڵک فه‌رامۆش بکه‌ن وبچن رێکه‌وتن بکه‌ن. چه‌تر :هێزه‌کانی ئێمه وایانکردووه؟ هێزه‌کانی ئێمه ئێستا ئهوه ده‌که‌ن ،نازانملهداهاتوودا تاچه‌نده دانیشتنه‌کان ده‌گه‌نه ئ �هن��ج��ام ،ب����ه‌اڵم ب��ڕێ��ک��ی ب���اش خه‌ڵکیان قۆرخکردوه بۆ بهرنامه سیاسیه‌کانی خۆیان، ده‌بێت له داهاتوودا بزانین ئهمانه به‌ڕاست دوای داواکاریه‌کانی خه‌ڵک که‌وتوون. چه‌تر :سیاسه‌ت چ کاریگه‌ریه‌کی سلبی ههبووه بۆ سه‌ر هونه‌ر؟ ئ���هم ب��ی��س��ت س��اڵ��هی راب������ردوو ف���هزایکوردستان فه‌زای سیاسیه‌کان بووه ،ئه‌وان یاریان تیادا کردووه ،هونه‌ریش له‌وماوه‌یه‌دا ب��ڕێ��ک��ی ب���اش گ��ه‌ش��هی ک������ردووه ،ب��ه‌اڵم گ��ورزی کوشنده ش �ه‌ڕی ناوخۆ داویه‌تی له هونه‌ر ،دووهم گورز ئهوهیه حزب و ئه‌و هونه‌رمه‌ندانه‌ی کاریگه‌رن به حزب ،ناهێڵن هونه‌رمه‌ند گه‌مه‌ی ئازادانه‌ی خۆی بکات، هونه‌رمه‌ند و سیاسی ب�ه ملکه‌چبوونی هونه‌رمه‌ندان بۆ سیاسیه‌کان بووه‌ته هۆی ئ �ه‌وه‌ی داواکاریه‌کانیان ته‌ریب بێت ئهمه هێڵێک نیه سیاسیه‌کان تێڕوانینی خۆیان ه�ه‌ب��ێ��ت و ه��ون�ه‌رم�هن��دی��ش ی��اخ��ی��ان�ه وهک��و ئه‌وه‌ی ئه‌رکی خۆیه‌تی به‌رجه‌سته‌ی بکات و خاوه‌نی دیدگای خ��ۆی بێت ،به‌داخه‌وه زۆربه‌ی هونه‌رمه‌نده‌کان شه‌رمنن و له‌به‌رده‌م سیاسیه‌کان ده‌ترسن. چ�هت��ر :ئ�ه‌رک��ی هونه‌رمه‌ند چیه؟ یاخی بوونه؟ ئ��ه‌رک��ی ه��ون �ه‌رم �هن��د ه�هم��ووک��ات��ێ��کئاشکراکردنی راستیه‌کانه ،هه‌ڵماڵینی په‌رده‌یه له‌سه‌ر ئه‌و شتانه‌ی سیاسیه‌کان و گروپه درۆزنه‌کان و ئایدۆلۆژیه‌کان داویانه ب �ه‌س �ه‌ری��دا دهب��ێ��ت ه��ون�ه‌رم�هن��د بڵێت ئهمه حه‌قیقه‌ته‌که‌یه به‌بێ ت��رس و سڵه‌مینه‌وه، ئهمه پێناسه‌که‌یه‌تی ئیتر پشتیوانی له خۆپیشاندان ی��ان هێزی سیاسی ،لهوانهیه هێزێکی سیاسی هه‌بێت ئه‌ندامه‌کانی له‌به‌رده‌م هه‌ڕه‌شه‌دا بێت ده‌بێت هونه‌رمه‌ندان ب��ڵ��ێ��ن ن��اب��ێ��ت ئ���هم���ان���ه ب���ک���وژرێ���ن ئیتر هه‌رالیه‌نێکه .هونه‌رمه‌ند ده‌بێت داکۆکی ب��ک��ات ل �ه مه‌فهومی م��رۆڤ��ای�هت��ی .ئیتر ئه‌نجامدانی کارێکی هونه‌ری به‌س نیه، ده‌بێت هه‌ڵوێستی خۆت هه‌بێت. چ��هت��ر :ئ��ای��ا ه��ون��ه‌رم��هن��دان ل��ه ف��ۆرم��ی رێکخراوێکدا یان سه‌ندیکایه‌کدا نه‌بوونه‌ته پاشکۆی حزبه‌کان؟ له سه‌دا سه‌د پاشکۆی حزبن.چه‌تر :بیرتان لهوه نه‌کردووه‌ته‌وه هه‌ندێک ل �ه ه��ون �ه‌رم �هن��دان��ی ن�����اڕازی ب���هو ره‌وش���ه سه‌ندیکایه‌ک ی��ان رێکخراوێک دروس��ت بکه‌ن؟ له ناو سه‌ندیکادا کۆمه‌ڵێک هونهرمهندیزۆرب���اش ههیه ،چ��ۆن قبوڵ ده‌ک��هن وه‌کو لیست بچنه ک��ۆن��گ��ره و ک��ۆن��ف��ران��س�هوه، نازانم بۆچی قبوڵی ئ�هوه ده‌ک�هن جگه له بێ هه‌ڵوێستی و شه‌رمنی هیچیتر نیه،
هونه‌رمه‌ندانی ناڕازی له شێوه‌ی گروپێکدا ماوه‌یه‌ک دروست بووین له‌به‌رامبه‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌و رێکخراوانه به‌وشێوه‌یه یه‌کنه‌گرنه‌وه، وت��م��ان ب��ا ه �هر ش��اره و رێ��ک��خ��راوی خۆی هه‌بێت وهک هاوڕێی یه‌کتری ده‌بینین و کاریش ده‌که‌ین ،ئه‌و رێکهوتنه ستراتیژیه ب��ا نه‌یه‌ته ن��او ه��ون�ه‌رم�هن��دان�هوه که‌هاتیش هاته ن��او م �ه‌ال و پ��ارێ��زەر و هونه‌رمه‌ند و پزیشک هه‌مووشتێکه‌وه ،ئه‌و یه‌ک ده‌نگیه هه‌ڵه‌یه ،هه‌ندێک جار پێویسته ،ئێستا له به‌غداد پێویسته ،ئێمه بیرمانکرده‌وه لهوه ک��ردهوه ،ب�ه‌اڵم نه‌مانده‌توانی له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ژی��ان و کارکردن هونه‌ر ئه‌مان ه هه‌مووی له‌سه‌رشانمان بوون جا ئه‌گه‌ر رێکخراوێکیش دروس��ت بکه‌ین که ش�ه‌ڕ بکه‌ین و فۆڕم دابه‌ش بکه‌ین ،بۆیه به‌ڕاستی پێمان نه‌وێرا ن�هم��ان��ک��رد ،ب���ه‌اڵم ل �ه رێ��گ��ای ک��ۆب��ون�هوه سیمینار و راگه‌یاندن به‌رده‌وامین له‌سه‌ر رونکردنه‌وه‌ی ئه‌وه‌ی که ئه‌رکی هونه‌رمه‌ند ئ����هوه ن��ی �ه ئ���ێ���واره ب��چ��ێ��ت ل��ه ب��ی��ن��ای�ه‌ک��دا دابنیشێت ،چ��وار ساڵه سه‌ندیکا ده‌یه‌وێت بزانن کێ ئه‌ندامه و کێ ئه‌ندام نیه ،ئه‌و هه‌موو روداوه رویدا به‌یاننامه‌یه‌کیان نه‌بوو، ئه‌و هه‌موو ئافره‌ته ده‌سوتێندرێت قسه‌یه‌کیان نیه ،ئه‌و هه‌موو پارێزهره لێی ده‌درێت قسه‌یان نیه ،هونه‌رمه‌ند لێی ده‌درێت ،هونه‌رمه‌ند له خۆپیشاندانه‌کاندا تێی هه‌ڵده‌درێت قسه‌یان نیه ،ئێواره‌یه‌ک دروس��ت ده‌ک �هن و چوار کچی تیادا خه‌اڵت ده‌ک�هن و نۆ رێزلێنان ده‌که‌ن به‌بێ ئه‌وه‌ی بنەمایان هه‌بێت ئهمانه ترسنۆکن رێکخراوێکی ترسنۆکن. چ �هت��ر :وهک ه��ون �ه‌رم �هن��دێ��ک پێتوایه ده‌توانین هونه‌رى کوردى به‌راورد به‌که‌ین به هونه‌رى واڵتانى دراوسێ؟ ئه‌م بابه‌ته ناتوانین ده‌قیق قسه‌ی لهبارهوهبکهین وه‌اڵم�ه‌ک��ان الستیکی دهب��ن ،به‌اڵم هونه‌ر الی ئێمه نه‌بووه‌ته کلتور ،ئه‌گه‌ر رۆژێک قه‌ساب ،پینه‌چی ،سه‌وزه فرۆش... هتد کارنه‌که‌ن ژیان ده‌وه‌ستێت ،به‌اڵم یه‌ک ساڵ شانۆ پێشکه‌ش نه‌کرێت که‌س قسه ده‌ک���ات؟ ئ�ه‌گ�هر رۆژێ���ک مزگه‌وته‌کان دابخرێن قیامه‌ت دروست ده‌بێت ،به‌اڵم یه‌ک هۆڵی سینه‌ما نیه .ئێمه که‌سی کلتور پارێزنین به سیاسی و ئه‌وانه‌شی که‌کار بۆ کلتور ده‌که‌ن ئهمه بنەمای بابه‌ته‌که، ئیتر چۆن پێتبڵێم ئێمه له تورک و فارس پێشکه‌وتوترین که دنیایه‌ک سینه‌ما و چی و چیان ههیه ،له‌به‌ر ئهوه ئێمه به‌س له سۆماڵ و ئه‌ریتریا و یه‌مه‌ن و سعودیه و نیپاڵ پێشکه‌وتوترین. چ �هت��ر :ک��ل��ت��وری ک����وردی ل �ه ب �ه‌رام��ب �هر هێرشێکی مه‌زندایه به‌تایبه‌تی له رێگای دراما بیانیه‌کانه‌وه ،بۆ ئهوه چى ده‌ڵێت؟ ئ���ه‌وان دروس��ت��ی ده‌ک���هن ،کهناڵهکانیخۆشمان دۆبالژی ده‌که‌نەوە ،نه له وه‌زاره‌تی رۆشنبیری یاسا و رێسایه‌ک ههیه بڵێت راگه‌یاندنه‌کان ئهمه حه‌رامه ،ئه‌وان دراما ده‌که‌ن بۆ ناشیرینکردنی ئێمه ،ئه‌ی ئێمه بۆ نایکه‌ین بۆ به‌رگریکردن له‌خۆمان و بڵێین ئهمه مێژووی منه ،ئ�هی بۆ ئێمه بیر ناکه‌ینه‌وه. چه‌تر :ئهوه تۆ بیر ده‌که‌یته‌وه؟ -دن��ی��ای �ه‌ک ه��ون �ه‌رم �هن��دی ج��دی ههیه
ئاماده‌کار
بیرده‌کاته‌وه، به‌اڵم پاره‌مان ل �ه‌ب �ه‌رده‌س��ت نیه. چ��������هت��������ر: ت������اوان������ب������ار کێیه؟ تاوانبارى یهکهمحکومهت و کهناڵه ئاسمانیه‌کانن که زۆرب �هی��ان حزبین به ده‌ره‌ج���هی دووهم و ئه‌و ه��ون �ه‌رم �هن��دان �ه‌ش��ی که پۆستیان به‌ده‌سته. چه‌تر :له رووی نه‌ته‌وه‌ییه‌وه هونه‌ر چی ده‌توانێت بکات؟ زۆر گرنگه ،یه‌کێک لهوشتانهی ک�ه دهب��ێ��ت ک��اری بۆ بکه‌ین و م��ن ک��اری ب��ۆ ده‌ک �هم ن��زی��ک ب���وون���ه‌وه‌ی هونه‌رمه‌ندانی ه���ه‌رچ���وار پ���ارچ���هی ک��وردس��ت��ان �ه و ئه‌نجامدانی فێستیڤااڵت به‌مه‌به‌ست و به ئه‌نقه‌سته رێک بۆ ئ�ه‌وه‌ی له هونه‌ردا دهوڵ�هت��ی ک��وردی دروس��ت بکه‌ین ،ده‌بێت ب��زان��ی��ن ه��ون �هر رۆڵ���ی گ����ه‌وره‌ی ه�هی�ه له دروس��ت��ک��ردن��ی دهوڵ���هت���ی ک���وردی���دا ،من حه‌زده‌که‌م ئه‌گه‌ر مانشێتێک هه‌ڵده‌بژێریت ئهمه بێت بۆ ئه‌وه‌ی هونه‌رمه‌ندانی هاوڕێشم وریا ببنه‌وه له‌م بابه‌ته‌دا که ئێمه له رووی س��ی��اس��ی�هوه ن�هت��وان��ی��ن ،ده‌ت��وان��ی��ن ل �ه رێی هونه‌ره‌وه دروستی بکه‌ین. چ �هت��ر :م���اوهی راب����ردوو کۆنفرانسێکی هونه‌ری کرا بانگهێشتکرایت؟ ئ���اگ���ادارب���ووم ،ب���ه‌اڵم ن �هم��ت��وان��ی بچمو بانگهێشتیش ن��ه‌ک��راب��ووم .ئ���هو ج��ۆره چاالکیانه شتی زۆر زۆر ب��اش��ن .ب�ه‌اڵم یه‌ک کێشه ههیه له‌و شتانه‌ى له‌م واڵته‌دایه ک�ه ده‌رهێنه‌رێکى دام����ه‌زراو ئیستقبالی ناکات ،به‌ڵکو شه‌خس ده‌یکات ئه‌مانه‌ش وایه ،به‌اڵم شتێکی زۆر باشه. چه‌تر :شتێک بته‌وێت بڵێیت؟ ئ �ه‌وه‌ی له رێزلێنانه‌که‌دا وتم دووب��ارهیدهک���هم���هوه و دهب��ێ��ت ه��ون �ه‌رم �هن��ده‌ک��ان به هه‌ڵوێست بن و بوێر بن ،ره‌وشی هونه‌ریش ئ�ه‌گ�هر ب �هم شێوه‌یه بێت وهک���و وه‌زاره‌ت���ی رۆش��ن��ب��ی��ری دهی��ک��ات ده‌س��ت��ی خستووه‌ته ق��ورق��وڕاگ�هی پ���ارهوه و واده‌زان��ێ��ت ئه‌گه‌ر پ��اره بگێڕێته‌وه بۆ وه‌زاره‌ت���ی دارای��ی رێی ل�ه گه‌نده‌ڵی گ��رت��ووه ،ئ �هم وه‌زی���ره به‌ڕێزه تاقه‌تی نیه له‌گه‌ڵ هونهرمهنده جدیه‌کان قسه بکات ،ئێمه‌ش تاقه‌تمان نیه قسه‌ی له‌گه‌ڵ بکه‌ین ،ئه‌مه‌ش بکه به فۆنتی پێنج سه‌د ،واوه‌یالیه ئه‌گه‌ر هونهرمهنده جدیه‌کان ب��ک�ه‌ون�ه هه‌ڵوێست وه‌رگ��رت��ن ل �ه وه‌زی���ری رۆشنبیری ،چونکه ئێمه دزی له‌م واڵته ناکه‌ین و ئه‌وان وێنه‌که‌ی ناشیرین ده‌که‌ن و ئێمه له‌ده‌ره‌وه به فیستیڤاڵ و ئه‌و شتانه وێنه‌که‌ی جوان ده‌که‌ین ،ئه‌و که پۆستی گه‌وره‌ی ههیه یانی خزمه‌تکارێکی گهوره ئه‌رکیه‌تی پاره خه‌رج بکات و پالندانێت، گرتنه‌وه‌ی پ��اره‌ی هونه‌ر و کلتور به‌ناوی نه‌هێشتنی گه‌نده‌ڵی جۆرێکه له گه‌نده‌ڵی.
دێرین خه‌اڵتى باشترین ئه‌کته‌رى کچى()2011ی پێبه‌خشرا ئاماده‌کار
کوردۆ فه‌ره‌ج
به‌ڵکو ئێستا کارم قورستر بووه‌‌و ده‌بێت کارێکى وا بکه‌م له‌شانۆى (خاتوو ژولیا) به‌هێزتر بێت”. ئه‌و ئه‌کته‌ر‌ه له‌باره‌ى رۆڵى شانۆ له‌کوردستان وتى “ئێستا شانۆ باڵوبونه‌وه‌یه‌کى زیاترى به‌خۆیه‌و‌ه بینیوه، تا راده‌یه‌ک باشه بۆ ئاستى کوردستان ،به‌اڵم زۆر سه‌رسام به‌کارى هه‌ندێک له ئه‌کته‌ر‌ه جیهانییه‌کان”. ئه‌و ئه‌کته‌ر‌ه باسى له‌کارى ئێستایشى ک��ردوو وتى “ئه‌ندامى گروپى ستودێوى ئه‌کته‌رم که گروپێکى هونه‌رییه‌‌و له ( )30ئه‌ندامێکى گه‌نج پێکهاتوو‌ه و به‌رێوبه‌رى گروپه‌که‌مان مامۆستا (سه‌فین ئه‌نوه‌ر شوکره) ،لێره کارى دۆب‌و یان کارى شانۆى ده‌که‌ین و به‌رده‌وامیش مه‌شقى جهسته و ده‌نگ ده‌که‌ین بۆ ئه‌وه‌ى هه‌ر کاتێک کارێک هه‌بوو ئاماده‌بین”. دێ���ری���ن ع���وم���هر وت��ی��ش��ى “ش����ان����ازى ب �ه‌ه �هم��وو به‌رهه‌ماکانمه‌و‌ه ده‌ک �هم ،ب�ه‌اڵم زیاتر ک��ارى شانۆى (ده‌مبه‌ست) کارێکى باش بوو ،له شارى شه‌ڕواڵ ،که ده‌رهێنانى (مامۆستا سه‌فین بووه) ،شانۆى (خاتوو ژولیا) ئهمانه کارێکى باشبون‌ه که کردومه ،به‌اڵم زیاتر به‌هه‌نار ناسراوم ،چونکه له‌دراماى گه‌رده‌لول زیاتر ده‌رکه‌وتم‌و خه‌ڵکیش زیاتر بهوه ده‌مناسێت”.
کچه ئ�ه‌ک��ت�هرى ک���ورد دێ��ری��ن عومه‌ر ح�هم��دى ،که ده‌رچ���وى به‌شى شانۆى پ �هی��م��ان��گ��اى ه���ون���ه‌ره ج��وان �ه‌ک��ان��ى سلێمانییه ،له‌م ساڵدا وهک باشترین ئه‌کته‌رى کچ دیاریکراوه ،ل ه دیدارێکى ڕۆژنامه‌ى (چه‌تر) باسى له‌وه‌کرد خه‌ونم به‌رده‌وام بوونه له‌بوارى شانۆدا و ده‌بێت کارێکى وا بکه‌م له شانۆى (خاتوو ژولیا) به‌هێزتر بێت. دێرین عومه‌ر له‌به‌سه‌ر کردنه‌وه‌یه‌کى (چه‌تر) دا وت��ى “دواى ئ �ه‌وه‌ى به‌شداریم له‌کارى شانۆدا کرد له‌ڤیستیڤاڵى هونه‌رى شانۆى ( )2011که به‌ناوى ش��ان��ۆى (خ��ات��وو ژول��ی��ا) ک�ه نوسینى (سترینگ بێرگ)و ده‌رهێنانى (به‌کر ره‌شید) بوو ،ماوه‌ى پڕۆڤه کردنه‌که‌شم بۆ ئه‌م ک��اره ( )50رۆژ ب��وو ،ل�ه‌دواى نمایشکردنى خه‌اڵتى باشترین ئه‌کته‌رى کچم وه‌رگرت بۆ ساڵى ()2011ه ،ئه‌توانم بڵێم زۆر خۆشبوو که خه‌ونى منیش ب�ه‌رده‌وام بوونه له‌بوارى شانۆدا ،ئهمه له‌ژماره‌ى داهاتودا دیدارێکى تایبه‌تى ئهوه ناگه‌یه‌نێت که‌من پشتم قایم بێت‌و هه‌وڵ نه‌ده‌م ،دێرێن عومه‌ر بخوێنه‌وه.
هانا ئازاد “دونگی”ئه‌و درامایه‌یه ک ه له ئێستادا له که‌ناڵى ک����وردس����ات پ �ه‌خ��ش ده‌ک���رێ���ت و به‌شێک ل �هو به‌رپرسانه‌ى که له به‌ره‌ى ئۆپۆزسیۆنن پێیانوایه چیرۆکه‌کانى ن��او درام��اى ”دۆن��گ”ى له‌گه‌ڵ واقیعى ئیستاى ه��ه‌رێ��م ده‌گ��ون��ج��ێ��ت. ه���ون���ه‌رم���هن���د ن����زار سه‌المى پێیوایه پێویسته راگه‌یاندن که‌ناڵه‌کانى له‌برى ئه‌و درامایانه کار بۆ ب �ه‌رزک��ردن �ه‌وه‌ى ک��ل��ت��ورى ک��ورد بکه‌ن. ل��������هم
هه‌واڵی
بۆمبێک ب ه (گه‌رده‌لوول)دا دهتهقێتهوه فیستیڤاڵێکی سینه‌مایی ل ه کوردستان ده‌کرێته‌وه
ل�ه کاتى دروستکردنى گرته‌یه‌کى ڤیدیۆیى (ل���ه‌ق���ت���ه)ی���ه‌ک ل���ه درام������اى گ����ه‌رده‌ل����وول و به‌کارهێنانى بۆمب له‌و گرته‌یه‌دا ،بۆمبه‌که به سه‌رپه‌رشتیارى به‌شى دراماکه‌دا دهتهقێتهوه و به سه‌ختى بریندار ده‌بێت. س �ه‌رپ �ه‌رش��ت��ی��ارى ب �ه‌ش��ى ت�ه‌ق�هم�هن��ى درام��اک��ه (رزگ��ار) ،ڕۆژى چوارشه‌ممه خه‌ریکى دانانى بۆمبێک ب���ووه ب��ۆ ب�ه‌ش��ێ��ک ل �ه به‌شه‌کانى درام��اک��ه ل �ه ن��اوچ �هى (ق �ه‌ره‌چ��ۆغ �ه) نزیکى چه‌مچه‌مال ،ب�ه‌اڵم له ئه‌نجامدا بۆمبه‌که به خۆیدا دهتهقێتهوه و دواتر ره‌وانه‌ى نه‌خۆشخانه‌ى فریاکه‌وتنى چه‌مچه‌ماڵ ده‌کرێت و هه‌ر له‌به‌ر سه‌ختى برینه‌که‌ى ده‌گوازرێته‌وه بۆ نه‌خۆشخانه‌ى فریاکه‌وتنى سلێمانى بۆ چاره‌سه‌رى پێویست.. شایانى وتنه دراماى (گه‌رده‌لوول)ماوه‌ى ساڵێکه کار بۆ به‌شى سێیه‌مى ده‌کرێت و له ()%50 کاره‌کانى ته‌واو بووه..
کونسوڵگەری گشتی به‌ریتانیا له هه‌ولێر رایگه‌یاند: به نیازی سازکردنی فیستیڤاڵێکی سینه‌مایین ل ه هه‌رێمی کوردستان. به‌پێی راگه‌یه‌ندراوێکی وه‌زاره‌ت���ی رۆشنبیری و الوانی حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان ک ه وێنه‌یه‌کی به (چه‌تر) گهیشتووه رۆژى )،(2011/6/ 30وه‌زیری رۆشنبیری و الوان (کاوه مه‌حموود) پێشوازی ل ه شاندێکى میوان کرد و بیرۆکه‌ی فیستیڤاڵێکی فیلمی سینه‌مایی لەگەڵ کونسوڵگەری به‌ریتانیا تاوتوێکرد که به‌نیازن له مانگی تشرینی دووه‌مى (،)2011له‌هه‌رێمی کوردستان به‌هاوکاری وه‌زاره‌تی رۆشنبیری والوان ئه‌نجامیبده‌ن. وه‌زی����ری رۆش��ن��ب��ی��ری و الوان خ��ۆش��ح��اڵ��ی خ��ۆی ده‌ربڕی بۆ ئه‌نجامدانی ئه‌و چاالکییه هاوبه‌شانه، ب ه مه‌به‌ستى زیاتر ناساندن و لێکنزیکبوونه‌وه‌ی کلتووری گه‌الن.ئاماده‌یی خۆشیده‌ربڕی بۆ هه‌موو هاوکاریه‌ک بۆ به‌ره‌و پێشبردنی په‌یوه‌ندییه کلتووری و رۆشنبیرییه‌کانی نێوان به‌ریتانیا و کوردستان.
دۆسیه
ساڵی دووهم ژماره 63 2010/11/8 دووشه 2711/4/13 ممه‌ممه- 2011/7/4 دووشه
12
دۆس��ی �هى ئه‌مجاره‌ی (چ����هت����ر) ت��ای��ب��هت��ه ب ه مادده‌ی ( )58و ()140 ی ک �ه‌رک��وک ل�ه نێوان ساڵی ( )2011-2005و جێبه‌جێ ن �ه‌ک��ردن��ی ئه‌و به‌ڵێنانه‌ی‌به‌رپرس‌ه بااڵکان به‌رده‌وام داوایان‌ه بۆ جێبه‌جێکردنی ئه‌و ماددانه. (چه‌تر) ه �ه‌وڵ دهدات به‌چه‌ند به‌شێک دۆسیه‌ی ئه‌و به‌ڵێنان‌ه هه‌ڵبداته‌و‌ه که چه‌ند ساڵه له‌که‌ناڵ‌ه جیاوازەکانه‌و‌ه ده‌درێ��ت .له‌به‌ر زۆری راگه‌یاندنه‌کان بۆ ئاماده‌کردنی ئه‌م دۆسیه زیاتر سود له رۆژنامه‌ی (کوردستانی نوێ) وه‌رگیراوه .به‌وپێیه‌ی که رۆژنامه‌ی ن���اوب���راو زم����ان ح��اڵ��ی ی�ه‌ک��ێ��ک ل �ه حزبه بااڵده‌سته‌کانی کوردستانه.
مادده‌ی()58و ()140ی که‌رکوک ل ه نێوان ساڵی ()2011-2005
ساڵى ()2008هو دیسان به‌رپرسان به‌ڵێنه‌کانیان جێبه‌جێ ناکه‌ن! به‌شی سێیه‌م
ئاماده‌کار عه‌لی فه‌تاح
ساڵى ( )2008م��ادده‌ى ( )140که‌وت ه ده‌ره‌وه‌ى ک��ات��ى دی���اری���ک���راو (س�ه‌ق��ف��ى زه‌م�هن��ى)ى جێبه‌جێکردنییه‌وه ،به‌هه‌مان شێوه‌ى سااڵنى راب��ردووش سه‌رکردایه‌تى سیاسى ک��ورد ب��ه‌رده‌وام��ن ل�ه ل��ێ��دوان و
به‌ڵێنى سه‌ر زاره‌ک��ى و وت�هى بریقه‌دارى به‌ر مایکى میدیاکان ،به‌رپرسان هه‌میش ه ده‌ڵێن مادده‌ى ( )140جێبه‌جێ ده‌که‌ین، ئه‌وان به وته‌ى خۆیان رۆژانه سه‌رگه‌رمى تۆمارکردنى ن�ه‌ب�ه‌ردی��ن ،ئ���ه‌وان رۆژان � ه شاراى چاالکیه نه‌ته‌وه‌ییه‌کانیان فراوانتر و گه‌وره‌تر دەکەن ،ئه‌وان له‌ساڵى ()2002 هوه ،گ���ه‌ڕان���ه‌وه‌ى ک �ه‌رک��وک و ناوچ ه جێناکۆکه‌کانیان بێخه‌م و کۆنترۆڵ
کردووه ،ئه‌وان به هه‌زاران لێدوان و به‌ڵێن و پ��اراس��ت��ن��ى ع��ێ��راق��ی�ه‌ک��ان ،ب �ه ک��وردى و واژۆ کردنى رێکه‌وتننامه باس ده‌که‌ن چه‌نده گه‌وره‌ن ،ئه‌وه‌نده‌ش له ئاستى ماف ه و که‌چى مادده‌ى ( )140هه‌ر جێبه‌جێ ره‌واک��ان��ى ک��وردا بچوک و الوازن ،به نابێت! .ئه‌م سهرکرده سیاسیانه‌ى کورد بەڵگەی هەشت ساڵى رابردوى سیاسى ئه‌م خاڵى پێکگه‌یشتنى الیهنه ناکۆکه‌کانى سه‌رکردانه ،ئاسایی ده‌توانن گه‌وره‌ترین عێراقن ،ئ�هم��ان ئ �هو چ��وارچ��ێ��وهی�هن ک ه کێشه‌ى ئایینى و مه‌زهه‌بى و تائیفى له‌و شیعه و سوننه و هه‌موو نهتهوه و ئایین ه عێراقه جه‌نجاڵه‌دا بۆ برا عه‌ره‌به‌کانمان جیاوازه‌کان کۆده‌که‌نه‌وه ،ئه‌م سهرکرده چاره‌سه‌ر بکه‌ن ،به‌اڵم تا ئێستا له ئاستى سیاسیانه‌ى ئێمه (صمام امان)ن بۆ عێراق جێبه‌جێکردن و یه‌کالیی کردنه‌وه‌ى کێش ه
نه‌ته‌و ه یه‌کگرتووه‌کان (6مانگ) بۆ جێبه‌جێکردنى مادده‌ى ( )140زیاد ده‌کات! ده‌بوو ل ه کۆتایى ساڵى ()2007دا مادده‌ى ( )140ب � ه ت����ه‌واوى جێبه‌جێ ب��ک��رای��ا، به‌اڵم ئهوه روینه‌دا ،هه‌ر ل ه کۆتایى ئه‌و ساڵه‌دا نوێنه‌رى سکرتێرى گشتى نهتهوه یه‌کگرتووه‌کان له عێراق پێشنیارى کرد ته‌نها (شەش مانگ) بۆ جێبه‌جێکردنى م��ادده‌ک � ه زی���اد بکرێت ،س�ه‌رک��ردای�هت��ى سیاسى ک���ورد رازى ب���وو ،ل � ه ب���ه‌روارى ( )2008/1/5له هاوینه‌هه‌وارى دوک��ان ه�هر دوو مه‌کته‌بى سیاسى (پ.د.ک
و ى.ن.ک) ب �ه‌س �هر پ�ه‌رش��ت��ى تاڵه‌بانى و بارزانى کۆبونه‌وه‌یه‌کیان له‌و بارهیهوه ئه‌نجامدا ،پاش کۆبونهوهکه هه‌ر یه‌که له تاڵه‌بانى و بارزانى قسه‌یان بۆ که‌ناڵه‌کانى راگه‌یاندن ک��رد ،له ب��ارهى کهرکوکهوه بارزانى وتى «ئه‌و پێشنیازه‌ى که نوێنه‌رى سکرتێرى گشتى ن�هت�هوه یه‌کگرتوه‌کان خ��س��ت��ی �ه‌ڕوو ،ب �ه ه�هن��گ��اوێ��ک��ى ئیجابى داده‌نێین و له‌ماوه‌ى ئه‌و شه‌ش مانگه‌شدا به دڵنیاییه‌وه مادده‌که جێبه‌جێ ده‌کرێت،
ب��ڕی��ارى درێ��ژک��ردن �ه‌وه‌ک �ه‌ش ب�ه ئ��ی��راده‌ى ب �ه‌ه��ێ��زى الی���هن���ى ک�����وردى و ئ���ام���ادد‌ه بونى نوێنه‌رى نهتهوه یه‌کگرتووه‌کان و پشتگیرى نێو ده‌وڵه‌تى ،گه‌ره‌نتى ئه‌وه‌مان پێده‌ده‌ن که مادده‌که جێبه‌جێ ده‌کرێت» هه‌ر له‌باره‌ى م��ادده‌ى ()140هوه تاڵه‌بانى وته‌کانى سااڵنى پێشوى دووب��اره کردهوه وتى «سه‌رۆک وه‌زیران ره‌زامه‌ندى له‌سه‌ر ده‌رب���ڕی���وه و ل �ه ک��ۆن��گ��رهى ح��زب�ه‌ک�هی��دا په‌سه‌ندیان کردووه ،له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا بڕى
( )200ملیۆن دۆالرى بۆ ته‌رخانکراوه» ه���هر ل���هو ک��ۆن��گ��ره رۆژن��ام �هن��وس��ی �هدا بارزانى وتى «خه‌ڵکى کوردستان دڵنیا ده‌ک�هی��ن�هوه ک�ه مومکین نییه م��ادده‌ى ( )140جێبه‌جێ نه‌کرێت ،ب�ه‌اڵم نهتهوه یه‌کگرتوه‌کان هاتنه ناو مه‌سه‌له‌که‌وه و ئه‌و شەش مانگه‌یان بۆ زیادکرد و هاتنى نهتهوه یه‌کگرتووه‌کانیش شه‌رعیه‌تێکى نێوده‌وڵه‌تى دهدات به مه‌سه‌له‌که ،له‌وانه‌شه ئه‌نجامى ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن��ى ساڵى ()2005
ببێته به‌دیلى راپرسى»( ،کوردستانى نوێ ژماره.)4463 ج��ێ��گ�هى ب��اس �ه ده‌س���ت ت��ێ��وه‌ردان �ه ش�ه‌ش مانگیه‌که‌ى ن�هت�هوه یه‌کگرتووه‌کان تا ئێستا زیاتر لە ( )٤٠مانگى تێپه‌ڕاندووه و به‌ڵێنه‌کانى بارزانى و تاڵه‌بانیش هه‌ر له جێى خۆیه‌تى و که‌رکوک و ناوچه جێناکۆکه‌کانیش رۆژانه روبه‌ڕووى تیرۆر و سه‌ختیه‌کانى ژی��ان دهب��ن�هوه ،ته‌نانه‌ت خزمه‌تگوزارى سه‌ره‌تاییش وهک پێویست
به‌شێک ل ه به‌ڵێن و لێدوانى به‌رپرسان ل ه ساڵى ()2008دا! بکه‌ین ،ئێمه‌ش نایکه‌ین ،په‌ژاک ده‌یه‌وێت شه‌ڕى ئێران بکه‌ین ،ئه‌وه‌ش ناکه‌ین» .ل ه درێژه‌ى قسه‌کانیدا میرانى وتى «ئێمه به درێژایى مێژوو له سه‌رده‌مى مه‌ال مسته‌فاوه گه‌وره‌ترین قوربانیمان له‌سه‌ر که‌رکوک داوه«( ،کوردستانى نوێ ژماره .)4503 له ب���ه‌روارى ()2008/6/4دا هاواڵتیانى مه‌خمور دژى که‌موکوڕییه‌کانى لیژنه‌ى م������ادده‌ى ( )140خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ێ��ک��ی��ان رێکخست. پاش باڵو کردنه‌وه‌ى راپۆرته‌که‌ى (ستیڤان دیمستۆرا) نوێنه‌رى تایبه‌تى سکرتێرى گشتى نهتهوه یه‌کگرتووه‌کان له عێراق، په‌رله‌مانى ک��وردس��ت��ان راگه‌یاندراوێکى باڵوکرده‌وه ،که تیایدا داوا له دیمستۆرا و حکومه‌تى عێراق و حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستان و لیژنه‌ى بااڵى مادده‌ى ()140 و هه‌موو الیهنه په‌یوه‌ندیداره‌کان ده‌که‌ن که nهه‌ندێک ل ه به‌ڵێنه‌کانی یه‌کێتی و پارتی له کوردستانی نوێدا نیگه‌رانیه‌کانى خه‌ڵکى کوردستان به هه‌ند ل�� ه ب������ه‌روارى ( )2008/1/21ل��ی��ژن�هى هۆى نهتهوه یه‌کگرتووه‌کانه‌وه ،ل ه راستیدا رایگه‌یاند «به‌پێى یاساى په‌سه‌ندکراوى وه‌ربگرن. ب��ااڵى جێبه‌جێکردنى م��ادده‌ى ( )140له دیاریکردنى کات بۆ جێبه‌جێکردنى مادده‌ی بودجه‌ى ساڵى ()2008ى عێراق ( )160له به‌روارى ()2008/7/9دا نه‌رمین عوسمان به‌غدا کۆبونهوه ،له‌و کۆبونه‌وه‌یه‌دا نهتهوه ( )140هه‌ڵ ه بوو» ل ه درێ��ژهى وته‌کانیدا ملیۆن دۆالر بۆ جێبه‌جێ کردنى مادده‌ى جێگرى سه‌رۆکى لیژنه‌ى بااڵى جێبه‌جێ ی�ه‌ک��گ��رت��ووه‌ک��ان به‌رپرسێکى ک��اروب��ارى تاڵه‌بانى داواى حوکمى به‌کۆمه‌ڵى کرد له ( )140ت���ه‌رخ���ان ک�����راوه» ل���ه درێ����ژهى کردنى مادده‌ى ( )140رایگه‌یاند که بۆ سیاسى بۆ م���ادده‌ى ( )140ده‌ستنیشان که‌رکوک و وتى «ئه‌و کێشه‌ی ه هه‌نگاو ق��س�ه‌ک��ان��ی��دا وت���ى «وهک ه��اوپ�هی��م��ان��ى ت�ه‌واوک��ردن��ى کاره‌کانى م���ادده‌ى ()140 ب ه هه‌نگاو چاره‌سه‌ر ده‌کرێت ،پۆسته‌کانیش کوردستان ئه‌و بڕ‌ه پاره‌ی‌ه به که‌م ده‌زانین ،پێویستى به ( )500ملیۆن دۆالر ههیه. کرد. ل���� ه ب����������ه‌روارى ( )2008/1/28ل�ه ده‌بێت له‌سه‌ر بنه‌ماى پێکهاتن بن ( )%32به‌و پێیه‌ى ( )91هه‌زار داواکارى ئاوار‌ه و ل�ه ب����ه‌روارى ()2008/7/13دا مه‌سعود کۆبونه‌وه‌یه‌کى فراوانى کادرانى مه‌ڵبه‌ندى بۆ تورکمان )%32( ،بۆ ک��ورد )%32( ،هاورد‌ه له ئۆفیسه‌کانى مادده‌ى ()140ه ،ب��ارزان��ى و کۆسره‌ت ره‌س��وڵ سه‌رپه‌رشتى رێکخستنى سلێمانیدا م���ه‌ال به‌ختیار بۆ ع �ه‌ره‌ب )%4( ،بۆ مه‌سیحییه‌کان» ،جێبه‌جێ کردنى مادده‌ى ( )140پێویستى کۆبونه‌وه‌یه‌کى ف��راوان��ى ن��ێ��وان ه �هر دوو ب �ه ب��ڕى ( )600ملیار دی��ن��ار ه�هی�ه» ،مه‌کته‌بى سیاسى پارتى و یه‌کێتى له‌گه‌ڵ وتى «یه‌کێتى و پارتى وهک دوو حزبى (کوردستانى نوێ ژماره .)4486 به‌شێک له ئه‌ندامانى ئه‌نجومه‌نى پارێزگاى به‌رپرسیار ل� ه ره‌وش �ه‌ک �ه ،س��ازش له‌سه‌ر ل ه به‌روارى ( )2008/2/3وه‌فدێکى نهتهوه (کوردستانى نوێ ژماره .)4499 یه‌کگرتووه‌کان ب ه سه‌رۆکایه‌تى (ئه‌ندرۆ له ناوه‌ڕاستى مانگى ()2ى ساڵى ( )2008ک���ه‌رک���وک ک����رد ،ل���ه ک��ۆب��ون��ه‌وه‌ک��هدا که‌رکوک ناکه‌ین». ل ه ب�ه‌روارى ( )2008/1/30رائید فه‌همى گ��ل��م��ۆر) ج��ێ��گ��رى ن��وێ��ن �هرى س��ک��رت��ێ��رى دا س �ه‌رک��رده‌ک��ان��ى پ�ه‌ک�ه‌ک�ه ب �ه تایبه‌ت س���ه‌رج���هم ل��ی��ژن�ه‌ک��ان��ى پ��ێ��ش��ت��رى م���ادده‌ى سه‌رۆکى لیژنه‌ى ب��ااڵى جێبه‌جێ کردنى گشتى ن �هت �هوه یه‌کگرتوه‌کان ل� ه عێراق (موراد قه‌ره‌یاڵن) گومانیان له هه‌ڵوێستى ( )140هه‌ڵوه‌شێنرانه‌و‌ه و لیژنه‌یه‌کى نوێ م����ادده‌ى ()140ى ده‌س��ت��ور رای��گ�هی��ان��د س�ه‌ردان��ى که‌رکوکیان ک��رد و ل ه دیوانى سه‌رکردایه‌تى سیاسى کوردستانى باشور ب�ه سه‌رۆکایه‌تى د.م��ح�هم�ه‌د ئیحسان و «ل��ی��ژن �ه‌ک �هی��ان ن��ام�هی�ه‌ک��ی��ان ئ��اراس��ت �هى پ��ارێ��زگ��اى ک �ه‌رک��وک کۆبونه‌وه‌یه‌کیان ئاشکراکرد له‌باره‌ى کهرکوکهوه و به بیانوى ئه‌ندامێتى هه‌ریه‌ک له ره‌فعه‌ت عه‌بدواڵ، حکومه‌ته‌که‌ى مالکى کردوه بۆ درێژه‌دان له‌گه‌ڵ پارێزگار و ئه‌نجومه‌نى پارێزگاى نزیکایه‌تیان له تورکیا و سازشکردن له‌سه‌ر نه‌جات حه‌سه‌ن ،رزگ��ار عه‌لى ،د.سه‌عدى به‌کارى لیژنه‌که‌یان» له‌و نامه‌یه‌دا ئهوه که‌رکوک ئه‌نجامدا و ته‌ئکیدیان کردهوه که‌رکوک ،بۆیه مه‌کته‌بى سیاسى یه‌کێتى به‌رزنجى ،خالید شوانى پێکهات ،جێگه‌ى خراوه‌ت ه روو ک ه ژماره‌یه‌ک ل ه ئه‌ندامانى ک ه ل ه ماوه‌ى (6مانگ)دا مادده‌ى ( )140و پارتى له رێگه‌ى مه‌ال به‌ختیار و فازیل ئاماژه پێکردنه لێره به‌دواو‌ه لیژنه‌ى مادده‌ى ل��ی��ژن��هى م�������ادده‌ى ( )140ب��ای��ک��ۆت��ى جێبه‌جێ ده‌کرێت( .کوردستانى نوێ ژماره میرانیه‌و‌ه ئ�هو لێدوانانه‌ى سه‌رکرده‌کانى ( )140به ئاشکرا بوو به لیژنه‌یه‌کى حزبى، په‌که‌که‌یان ره‌ت��ک��ردهوه ،له‌و بارهیهوه مه‌ال هه‌ر له‌و کۆبونه‌وه‌یه‌دا بارزانى رایگه‌یاند ئه‌ندامێتیان ک��ردوه ،ب ه بیانوى ئ�ه‌وه‌ى که .)4487 مادده‌ى ( )140به‌سه‌رچووه( .کوردستانى ل��ه ب������ه‌روارى ( )2008/2/11ب��ارزان��ى به‌ختیار ده‌ڵێت «له‌گه‌ڵ هیچ ده‌وڵتێکى «ئه‌وانه‌ى پێیان وایه که مادده‌ى ()140 ل�ه کۆبونه‌وه‌یه‌کیدا ل�ه‌گ�ه‌ڵ ئه‌ندامانى ئیقلیمى بچوکترین سازشمان له‌سه‌ر مادده‌ى م��ردوه ،ده‌بێت ده‌ستوریش به م��ردوو بزانن نوێ ژماره .)4483 پاش ئه‌وه‌ى تاڵه‌بانى ب ه سه‌ردانێکى چه‌ند کۆنگره‌ى گشتى تورکماندا رایگه‌یاند ( )140نه‌کردووه» له هه‌مان کاتدا فازیل و ته‌حه‌مولى پارچ‌ه پارچ‌ه بوونى عێراق رۆژه ل ه که‌رکوک مایه‌وه ،ل ه دوا وێستگه‌ى «جێبه‌جێکردنى مادده‌ى ( )140نابێته هۆى میرانى رایگه‌یاند «ته‌سریحاته‌کانى موراد بکه‌ن»( ،کوردستانى نوێ ژماره .)4623 سه‌ردانه‌که‌یدا ل ه به‌روارى ( )2008/2/2له جیاکردنه‌وه‌ى که‌رکوک له عێراق ،ئێمه ق�ه‌ره‌ی�ڵان��م خ��وێ��ن��دهوه ک�ه ل�ه جه‌نابى مام ل�ه ب����ه‌روارى ()2008/7/14دا مه‌سعود که‌رکوک کۆنگره‌یه‌کى رۆژنامه‌وانى بۆ رازین به پێشنیازه‌که‌ى نهتهوه یه‌کگرتوه‌کان ،جه‌الله‌و‌ه ده‌س��ت پێده‌کات و باسى سازش ب��ارزان��ى ل�ه س�ه‌اڵح�ه‌دی��ن ل�ه‌گ�ه‌ڵ ح��زب و ئاماده‌کرا ،له‌و کۆنگره‌یه‌دا تاڵه‌بانى وتى ئه‌گه‌ر له ماوه‌ى (6مانگ)ه زیادکراوه‌که‌دا ده‌ک��ات ،باسى که‌رکوک ده‌ک��ات ،باسى الیهنه سیاسیه‌کانى کوردستان کۆبویه‌وه، «مادده‌ى ( )140مادده‌یه‌کى ده‌ستوری ه و راپرسى له که‌رکوک نه‌کرا ئه‌وا پشت به زه‌مین‌ه خۆشکردن بۆ هاتنه‌وه‌ى تورکیا له کۆبونه‌وه‌که‌دا داوای��ک��رد که پێویسته ده‌ک����ات ب��ۆ ک��وردس��ت��ان��ى ع���ێ���راق» ،له هه‌ڵوێستێکى یه‌کگرتومان له باره‌ى مادده‌ى ( )12ملیۆن عێراقى ده‌نگیان بۆداوه ،بۆیه هه‌ڵبژاردنى ساڵى ( )2005ببه‌سترێت». ئه‌گه‌ر جێبه‌جێش نه‌کرێت چاره‌سه‌رێکى له ب �ه‌روارى ( )2008/2/17خالید شوانى درێژه‌ى وته‌کانیدا میرانى وتى «پهکهکه ()140هوه هه‌بێت. وا داده‌ڕێژرێته‌و‌ه ک ه جێبه‌جێ بکرێت به ئ�هن��دام��ى ئه‌نجومه‌نى ن��وێ��ن�ه‌ران��ى عێراق ده‌یه‌وێت له‌گه‌ڵ پهکهکه ش�ه‌ڕى تورکیا له ب�ه‌روارى ()2008/7/31دا ئه‌نجومه‌نى
پارێزگاى که‌رکوک له کۆبونه‌وه‌یه‌کى نائاساییدا به زۆرینه‌ى ده‌ن��گ بڕیاریاندا ک �ه ک���ه‌رک���وک ب��خ��رێ��ت�ه س���هر هه‌رێمى کوردستان .ده‌قى داواکاریه‌ک‌ه به‌م شێوه‌یه‌یه «به‌ڕێز سه‌رۆکى ئه‌نجومه‌نى پارێزگاى ک�ه‌رک��وک ،بابه‌ت /داواک���ارى چونه‌پاڵ هه‌رێمى کوردستان – عێراق ،ساڵوێکى گ���ه‌رم ،ئێمه ک �ه ل �ه خ����وارهوه ئیمزامان ک����ردوه و زی��ات��ر ل �ه ی���ه‌ک ل �ه‌س �هر سێى ئه‌ندامانى ئه‌نجومه‌نى پارێزگاى که‌رکوک پێکده‌هێنین ،داوا ده‌ک �هی��ن پارێزگاکه بخرێته سه‌ر هه‌رێمى کوردستانى عێراق، به پێى حوکمه‌کانى مادده‌ى ()2ى بڕگه‌ى سێیه‌م ل �ه ی��اس��اى ژم���اره ()13ى ساڵى ( ،)2008یاساى رێوشوێنى جێبه‌جێکردنى تایبه‌ت به پێکهێنانى هه‌رێمه‌کان ،که له په‌خشنامه‌ى (الوقائع العێراقیه)ى ژماره ()4060ى ()11ى شوباتى ( )2008دا ب�ڵاوک��راوه‌ت�هوه ،داوا له به‌ڕێزتان ده‌که‌ین به پێى یاساى ئاماژه پێکراو داواکه‌مان ره‌وان���هى ئه‌نجومه‌نى نیشتمانى هه‌رێمى کوردستانى عێراق بکه‌ن ،له حاڵه‌تێکدا ئه‌گه‌ر هاوپه‌یمانى کوردستان له ئه‌نجومه‌نى نوێنه‌رانى عێراقدا نه گه‌یشت‌ه ته‌وافوقێک ل �ه‌گ �ه‌ڵ ف��راک��س��ی��ۆن�ه‌ک��ان��ى دی��ک �هى ن��او پ �ه‌رل �هم��ان ،س �ه‌ب��اره‌ت ب�ه په‌سه‌ند کردنى یاساى هه‌ڵبژاردنى ئه‌نجومه‌نى پارێزگاکان به شێوه‌یه‌ک له‌گه‌ڵ ده‌س��ت��ورى عێراقدا بگونجێت .له‌گه‌ڵ رێزماندا»( ،کوردستانى نوێ ژماره .)4639 ل��ه ب������ه‌روارى ()2008/8/3دا و پ��اش گه‌ڕانه‌وه‌ى له به‌غدا مه‌سعود بارزانى له کۆنگره‌یه‌کى رۆژنامه‌وانیدا رایگه‌یاند که هیچ به‌دیلێک بۆ مادده‌ى ( )140قبوڵ ناکه‌ین. له ب�ه‌روارى ()2008/9/24دا کاکه رهش س��دی��ق س���ه‌رۆک���ى ئ��ۆف��ی��س��ى ک�ه‌رک��وک��ى لیژنه‌ى جێبه‌جێکردنى م��ادده‌ى ( )140له دیدارێکى کوردستانى نوێ دا رایگه‌یاند «()%55ى مامه‌ڵه‌ى هاورده‌کان و ()%38 ى مامه‌ڵه‌ى ئ��اواره‌ک��ان بۆ قه‌ره‌بوکردنه‌وه ته‌واو کراون». ل �ه ب�����ه‌روارى ()2008/10/19دا رائید فه‌همى سه‌رۆکى لیژنه‌ى بااڵى جێبه‌جێ کردنى مادده‌ى ( )140رایگه‌یاند «که له بودجه‌ى ساڵى ()2009دا ( )200ملیۆن دۆالر بۆ مادده‌ى ( )140ته‌رخان کراوه». له کۆتایى ساڵى ()2008دا ،کونسوڵى ئه‌مریکا ل�ه ک �ه‌رک��وک رایگه‌یاند که پشتگیرى ته‌واو له جێبه‌جێکردنى مادده‌ى ( )140ده‌که‌ین.
نه‌ته‌وه‌ییه‌کانى ک���وردا به‌ردێکیان پێ نه‌خراوه‌ته سه‌ر به‌ردێک ،له‌ماوه‌ى هه‌شت ساڵى راب���ردوودا ئ �ه‌وه‌ى ده‌بینرێت ته‌نها لێدوان و خۆ سورکردنه‌وه‌ى دووراو دووره، ئه‌وه‌شى له مه‌یدانى کاردا جێبه‌جێکراو‌ه ئهوهیه که ته‌نها (1سم) له زه‌وى دابڕاو یان داگیرکراوى کورد نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه سه‌ر ههرێمه س �ه‌وز و زه‌رده‌ک����هى یه‌کێتى و پارتى.
مالکى ئه‌نجومه‌نه‌کانى پشتگیرى (مجالس االسناد) پێکده‌هێنێ و حکومه‌تى هه‌رێم توڕ ه ده‌کات! له ب�ڵاوک��راوه‌ی�ه‌ک��ى چ��ڕدا له ب��ه‌روارى ( )2008/12/1دا حکومه‌تى هه‌رێم ره‌خنه‌ى توند له مالکى ده‌گرێت سه‌باره‌ت به پێکهێنانى ئه‌نجومه‌نه‌کانى پیشتگیرى (مجالس االس��ن��اد) ک�ه تێیدا مالکى پ �هی��وهن��دى ک���ردوه ب �ه ک��ورده‌ک��ان��ى ناو ده‌زگا سیخوڕیه‌کانى سه‌رده‌مى رژێمى ب�ه‌ع��س ل�ه ب�ڵاوک��راوه‌ک �هى حکومه‌تى هه‌رێمدا هاتووه «نوسینگه‌ى ئه‌نجومه‌نى وه‌زی��ران په‌یوه‌ندى به ژماره‌یه‌ک که‌س له هه‌رێمى کوردستان و ئه‌و ناوچانه‌وه ک���ردوه ک �ه ده‌ک �ه‌ون �ه ب��ازن �هى م���ادده‌ى ()140هوه ،ئ�هو که‌سانه له سه‌رده‌مى رژێمى به‌عس به شێک بوون له هێزى نیزامى ئه‌و کاته‌ى سه‌ر به ده‌زگا ئه‌منى و موخابه‌راتیه‌کانى رژێمى پێشوو که هه‌ندێکیان س���ه‌رۆک خێڵ ب���وون له هه‌رێمى کوردستان و چه‌کیان له دژى میلله‌تى خۆیان هه‌ڵگرتبوو رۆڵیان له ک��اول��ک��ردن��ى ک��وردس��ت��ان و ده‌رک��ردن��ى خ �ه‌ڵ��ک �ه‌ک �هی��دا ه���ه‌ب���وو ،ن��وس��ی��ن��گ�هى س �ه‌رۆک��ای �هت��ى ئ �هن��ج��وم �هن��ى وه‌زی����ران ته‌نانه‌ت په‌یوه‌ندیان کردووه به‌و خیانه‌ت ک��اره کوردانه‌ى که به‌شدارى پرۆسه‌ى ئ�هن��ف��ال��ی��ان ک���ردب���وو ،ل �ه‌س �هر و ب�هن��دى راپه‌ڕینى ()1991دا هه‌اڵتبون بۆ دهرهوه و لێبوردنى گشتى نه‌یگرتبونه‌وه ،بۆیه مامهڵه له‌گه‌ڵ ئ�هو کهسه کوردانه‌ى که له قۆناغى دیاریکراودا خیانه‌تیان له دۆزى کورد و عیراق کرد ،جگه‌له‌مه‌ش په‌یوه‌ندى به کۆمه‌ڵێک له‌و سه‌رۆک فه‌وجه چه‌کدارانه له کوردستان و ئه‌و ناوچانه‌ى مادده‌ى ( )140ده‌یانگرێته‌وه‌به مه‌به‌ستى دامه‌زراندنى ئه‌نجومه‌نه‌کانى پشتگیرى (مجالس االس��ن��اد) دهبێته م��ای�هى دروس���ت بونى ن��ا سه‌قامگیرى و ل�ه‌ب��ارب��ردن��ى ته‌بایى ،دروس���ت بوونى درزێ�����ک ل���ه ج��ه‌س��ت��هى ئ��اش��ت �ه‌وای��ى نیشتمانى له ئاستى هه‌رێم ،دروست بونى که‌له‌به‌ر له ئاسایشى هه‌رێم ،دروس��ت بونى میلیشیا له‌و ناوچانه‌ى که مادده‌ى ( )140ده‌یانگرێته‌وه» له به‌شێکیترى ب�ڵ�اوک���راوه‌ک���هى ح��ک��وم�هت��ى ه�ه‌رێ��م��دا ه���ات���ووه «ج��ێ��ب�ه‌ج��ێ��ن�ه‌ک��ردن��ى م����ادده‌ى ( )140پێشێلکردنى به‌رنامه‌ى سیاسى حکومه‌تى فیدراڵى عیراقه ،سه‌رۆک وه‌زیران له ساڵى ()2006دا وتى پابه‌نده به جێبه‌جێکردنى م���ادده‌ى ()140هوه، ئێمه لێره‌دا ده‌پرسین بۆ به‌ڕێز سه‌رۆک وه‌زیران له‌م ئیلتیزامه پاشگه‌ز بوه‌وه؟» (کوردستانى نوێ ژماره .)4740 سه‌یره‌که لێره‌دا ئهوهیه پاش ئه‌م هه‌موو تومه‌تبارانکردنه‌ى مالکى سه‌رکردایه‌تى سیاسى ک��ورد (یه‌کێتى و پارتى) به‌و په‌ڕى شانازییه‌وه دواى هه‌ڵبژاردنه‌کانى ( )2010/3/7بۆ پێکهێنانى کابینه‌یه‌کى نوێ ده‌نگیان دایه‌وه به نورى مالکى.
به‌دواداچوون
شێخ عارفى کانى هه‌نار:
شێخ دلێر براى شێخ جه‌عفه‌رى وه‌زیرى پێشمه‌رگ ه ده‌یویست ئازارمان بدات دیدارى سه‌نگه‌ر بیالل خێزانێک ل � ه (ق������ه‌ره‌داغ)هو ه ب���هر ه و (چه‌مچه‌ماڵ) موڵک و ماڵیان جێده‌هێڵن، بۆ به‌دواداچونى ئه‌و کێشه‌ی ه (چه‌تر) ل ه نزیکه‌و ه ئه‌ندامانى ئه‌و خێزان ه ده‌دوێنێت.
شێخ عارف شێخ عه‌بدولڕه‌حمان شێخ ئه‌حمه‌دى (کانى هه‌نار) له ساڵى ( )1946له گوندى کانى هه‌نارى قه‌ره‌داغ له‌دایک بووه ،خاوه‌نى هه‌شت منداڵ و چوار ئه‌نفالکراوه ،ئه‌و دهڵێ له گونده‌که‌ى خۆمدا خاوه‌نى موڵکێکى زۆرم، به‌اڵم له‌ئێستادا له‌به‌ر بیروڕاى سیاسى نه‌متوانى تێیدا ئۆقر‌ه بگرم ،شێخ عارف ئێستا هه‌موو هێز و تواناى گۆچانه‌که‌ى ده‌ستیه‌تى ،ئه‌و تواناى هه‌ڵسانى کهمه و جه‌ڵد‌ه به‌شێکى زۆرى جوڵه‌ى له‌شى لێسه‌ندوه‌ته‌وه ،ئه‌و دهڵێ سه‌ربه‌رزم ب�ه‌وه‌ى که مسکێنى که‌س نیم ،شێخ عارف له ( )2010/10/1له مه‌مله‌که‌تى باوک و باپیرى خۆى له‌ژێر زه‌خت و فشارى پیاوێکى نزیک له ده‌س �ه‌اڵت �هوه ناچار دهب��ێ گوندى (کانى ه�هن��ار) جێبهێڵێ ،له ئێستاشدا ل ه گه‌ڕه‌کى قادرکه‌ره‌مییه‌کانى ناحیه‌ى شۆڕش له قه‌زاى چه‌مچه‌ماڵ نیشته‌جێیه. چ�هت��ر :ه��ۆک��ارى جێهێشتنى گ��ون��ده‌ک�هت و
هاتنت بۆ ناحییه‌ى شۆڕش چى بوو؟ کابرایه‌کم الیه‌نگرى بزوتنه‌وه‌ى گۆڕانم ،شێخدلێر براى شێخ جه‌عفه‌رى وه‌زی��رى پێشمه‌رگ ه ده‌یویست ئ��ازارم��ان ب��دات ،خۆیشم پیربوم و تواناى هه‌ڵسوڕانم نهماوه و ئه‌ویش به‌رده‌وام بوو له‌سه‌ر ئازاردانمان ،بۆیه ناچاربووم گونده‌که‌ى بۆ چۆڵ بکه‌م. چه‌تر :ئه‌ى شێخ جه‌عفه‌رى ب��راى هه‌ڵوێستى چۆن بوو؟ ئه‌و هیچ ته‌داخولێکى نه‌کرد.چه‌تر :مه‌به‌ستى ئه‌وان له ئازاردانى ئێوه چى بوو؟ ئ �هو ده‌یویست واز ل�ه ب��زوت��ن�ه‌وه‌ى گ��ۆڕانبهێنم و بچم گسک بده‌م له دیوه‌خانه‌که‌ى و خزمه‌تکارى ئه‌و بکه‌م. چه‌تر :پێشتر ئ��اگ��ادار کرایته‌و‌ه که ده‌بێ گونده‌ک‌ه چۆڵ بکه‌ى؟ نه‌خێر.چه‌تر :ئه‌ى چۆن؟ پێنچ منداڵم هه‌بوو له گونده‌که‌ى خۆم ک هدهیانخوێند ،کوڕ‌ه گه‌وره‌که‌م سێ ساڵ پێش ئێستا له پۆلى دووى بنه‌ڕه‌تى له قوتابخانه‌ى (شێخ مسته‌فا) به‌شێکى زۆرى هاوڕێکانى له ژێ��ر کاریگه‌رى ئ��ه‌ودا ب��وون به گ��ۆڕان، دواجار شێخ دلێر له قوتابخانه بانگى ده‌کات ب��ۆ دی��وه‌خ��ان �ه‌ک �هى و ل���ه‌وێ ده‌س���ت ده‌ک��ات به لێدانى ک��وڕه‌ک �هم ،ک��وڕه‌ک �هم له ده‌ستى راده‌کات و ئه‌گه‌ر ئه‌و راکردن‌ه نه‌بوای‌ه ره‌نگ ه
بیکوشتایه ،هه‌روه‌ها منداڵه بچوکه‌که‌مى وه‌رنه‌گرت له قوتابخانه و سێ منداڵى ترمى خست و نه‌یهێشت ده‌ربچن ،ئه‌مانه‌ى هه‌موو به‌رامبه‌ر به‌من کردوه ،چونکه مه‌کته‌به‌که‌شى داگیرکردو‌ه و ده‌یوت مه‌کته‌بى خۆمه. چه‌تر :ئه‌ى تاوه‌کو ئێستا هیچ سکااڵیه‌کت ل ه دادگا تۆمار نهکردوه؟ نه‌خێر.چه‌تر :بۆ؟ ئێ کێ وه‌اڵممان ده‌داته‌وه.چه‌تر :وهک خۆت باسى ده‌که‌ى کێشه‌که‌ى تۆ په‌یوه‌ندى به بزوتنه‌وه‌ى گۆڕانه‌و‌ه ههبووه، ئه‌ى ئه‌وان هیچ هه‌ڵوێستێکیان به‌رامبه‌ر به‌م کێشهیه هه‌بوو؟ له‌گه‌ڵ خودى کاک نه‌وشیروان دانیشتم وباسى ته‌واوى کێشه‌که‌م بۆ کرد ،به‌اڵم ئه‌و وتى له شوێنى خۆت دانیش‌ه و خوا که‌ریمه. چ �هت��ر :ئ���هى ه �ه‌وڵ��ت ن����هداوه به‌شێوه‌یه‌کى کۆمه‌اڵیه‌تى کێشهکه چاره‌سه‌ر بکه‌ى؟ نه‌خێر نامه‌وێ سه‌ر بۆ که‌س نه‌وی بکه‌م،ئه‌گه‌ر ئه‌م خانوه‌شم لێبستێنن ده‌چم له‌و ده‌شت ه ده‌وارێک هه‌ڵده‌ده‌م ،به‌اڵم سه‌ر بۆ هیچ که‌سێ نه‌وی ناکه‌م. له به‌شێکى ت��رى دیمانه‌که‌دا (ف��ری��اد) ئه‌و خوێندکاره‌ى که له الیه‌ن شێخ دلێره‌و‌ه لێیدرابوو بۆ (چه‌تر) دوا: چه‌تر :ئێمه له قسه‌کانى باوکته‌و‌ه ئه‌وه‌مان بۆ ده‌رکه‌وت که به‌شێ له کێشه‌کان تۆى ئه‌م ه
n
ساڵی دووهم ژماره 63 دووشه‌ممه 2711/4/13 - 2011/7/4
13
فۆتۆ /چه‌تر
شێخ عارف و فریادی کوڕی
کێشهکه بردینى بۆ دیوه‌خان ،وتى هه‌ڵسن ده‌ست بۆ؟ له دوان��اوه‌ن��دى (شێخ مسته‌فا) له گوندى بکهنه ملى یه‌ک ،ده‌ستمانکرد‌ه ملى یه‌ک و(ک��ان��ى ه �هن��ار) ل�ه‌گ�ه‌ڵ چه‌ند قوتابیه‌کدا شێخ له منی دا و وتى تۆ درۆ ده‌که‌یت و کێشه‌یه‌کمان هه‌بوو ،کێشه‌که‌ش ئهوه بوو ئێم ه منیش له ژێر ده‌ستى رامکرد ،ئهوه بوو ئیتر ل ه چه‌ند که‌سێک بووین الیه‌نگرى بزوتنه‌وه‌ى مه‌کته‌ب ده‌رکرام دواجار تیمى که‌ناڵى که‌ى گۆڕان بوین ،هه‌ندێ قوتابى تر پێیان ده‌وتین ئێن ئێن هاتن و ناچار وه‌ریانگرتینه‌وه ،به‌اڵم ماستاوچییه‌کان ،شێخ دلێر بۆ چاره‌سه‌رکردنى ئێمه چوار که‌س بووین سیانیان خستین.
چ�هت��ر :ئ �هى ئێستا ل�ه چ قوتابخانه‌یه‌ک ده‌خوێنى؟ له ناوه‌ندى هێمن له قادرکه‌ره‌مییه‌کان.چه‌تر :چ جیاوازییه‌ک به دى ده‌که‌ى له نێوان دواناوه‌ندى (شێخ مسته‌فا) و ناوه‌ندى (هێمن)؟ ج��ی��اوازى ن��ێ��وان زه‌وى و ئاسمانى ههیه،مامۆستاکانیش وه‌کو هاوڕێن له‌گه‌ڵمان.
به‌شداربووانى ساناتێل نایانه‌وێ بخرێنه‌سه‌ر کۆڕه‌ک ئه‌و ه هه‌ی ه ژمار ه ( )4سه‌نتیه‌کان ده‌کرێن ب ه ( )6سه‌نت‌و به‌شداربوانى ساناتێلیش نیگه‌رانن و ده‌ڵێن خیانه‌تمان لێکراو ه و ن��ام��ان �ه‌وێ��ت ئ��ه‌وه‌م��ان ب�ه‌رام��ب�هر بکه‌ن ،به‌شداربویه‌کیش رایده‌گه‌یه‌نێت ئه‌گه‌ر حسابیان بۆ نه‌کردین ده‌چین ه به‌رده‌م نوسینگه‌ى سلێمانى کۆڕه‌ک و له‌وێشه‌و ه ده‌چین ه وه‌زاره‌تى گه‌یاندنى ک��وردس��ت��ان و وه‌زاره‌ت����ى گه‌یاندنى عێراقى فیدراڵ سکااڵ تۆمار ده‌که‌ین، سانا و کۆڕه‌کیش له‌وباره‌یه‌و ه لێدوان ناده‌ن ،پارێزه‌رێکیش ده‌ڵێت ده‌بێت ئه‌و به‌شدار بووان ه قه‌ره‌بوو بکرێنه‌و ه ئه‌گه‌ر گرێبه‌ستیان هه‌بێت.
ئاماده‌کار ئارام شه‌مێرانى
ئارام که‌ریم ،به‌شداربویه‌کى ساناتێل‌ه و ساڵى ( )2003سیمکارتێکى به ( )250دۆالر کڕیو‌ه به ( )2سه‌نت ک��ارى پێکردوه ،ئه‌و ێ پرس کردن ده‌ڵێت :جێگاى سه‌رسوڕمان‌ه به‌ب به به‌شداربوه‌کانى ساناتێل دواى دوو ساڵ‌و له ()2005دا ئه‌و ژمارانه‌یان کرد به ()4 سه‌نتى‌و به‌مه‌ش زیانیان له ئێمه‌دا‌و هیچ قه‌ره‌بوویه‌کیش نه‌کراینه‌وه ،ئێستاش ده‌نگۆى دواى ئه‌وه‌ى کۆدى سانا ک ه ( )0730بوو سه‌نتیه‌کانى سانا کران ب ه ( )4سه‌نت ئهوه ههیه ( )4سه‌نتیه‌کان بکرێن به ()6 کرا ب ه ( )0750و له‌گ ه ڵ کۆدى کۆڕه‌ک و هیچ حسابێکیش ب��ۆ ئ �هو هه‌موو سه‌نت‌و هه‌موو ئه‌و سیمکارتانه‌ش بکرێن به تیلیکۆم ب��وون ب ه ی��ه‌ک ،ژم��ار ه ( )2به‌شداربوو ه نه‌کرا ،ئێستاش ده‌نگۆى کۆڕه‌ک ،ئێمه‌ش وهک به‌شداربوانى سنوورى
ش��اره‌زوور که رێژه‌یه‌کى به‌رچاوین به هیچ شێوه‌یه‌ک به‌م‌ه رازى نین و له دۆخێکى ئ���اوادا ده‌س��ت ده‌ک�هی��ن به که‌مپین و واژو کۆکردنهوه و کۆبوونه‌و‌ه له به‌رده‌م نوسینگه‌ى سلێمانى کۆڕه‌کدا. فریشت‌ه ق��ادر ،دانیشتوى هه‌ڵه‌بجه‌ى ت��ازه و ژنى ماڵه‌و‌ه که خ��اوه‌ن سیمکارتێکى ()4 سه‌نتى ساناتێل‌ه ده‌ڵێت :گرێبه‌سته‌که‌م ئه‌مه‌یه و نامه‌وێت بااڵنسى په‌یوه‌ندییه‌کانم له‌سه‌رم زۆر بێت و مافى خۆمه له‌دۆخێکى ئاوادا ڵ رۆژان�ه شکات بکه‌م ،چونکه ئاسیا سێ و سااڵنه و له بۆنه‌کانیشدا خزمه‌تگوزارى پێشکه‌ش به به‌شداربوه‌کانى ده‌ک��ات ،به‌اڵم ئێمه‌ى به‌شداربوى ساناتێل وا بڕوات سه‌ر و سیمکارتى ئاسیا ده‌کڕین و له سانا و له ێ ده‌که‌ین و له حه‌قى کۆڕه‌کیش پاشه‌کش خۆیشمان چاوپۆشى ناکه‌ین. فه‌ره‌یدون عوسمان ،خاوه‌نى پێشانگاى (لیره) له سه‌یدسادق‌و وه‌کیلى کۆڕه‌ک له باره‌ى ماف پێشێلکردنى به‌شداربوه‌کانى ساناتێله‌وه که ده‌خرێن‌ه س�هر ک��ۆڕه‌ک به (چه‌تر)ى راگه‌یاند ،ئهمه ته‌نها ده‌نگۆیه ،ئاگادارى ئه‌وه‌م لۆگۆکه‌یان ده‌گۆڕێت و ده‌بێت به لۆگۆى ک��ۆڕه‌ک و دواتریش هه‌ر به‌شداربویه‌کیان سیمکارتێک به دیارى وه‌رده‌گرن ،به‌اڵم نازانم ئه‌و سیمکارته‌ى که وه‌ریده‌گرن چه‌ند سه‌نته.
پ��ارێ��زه‌ر ک���ارزان س��ه‌الم ،له هه‌مبه‌ر مافى ئ�هو به‌شدار بووان‌ه له رووى یاساییه‌و‌ه بۆ (چه‌تر) دوا و وت��ى :ه�هر به‌شداربوویه‌ک گرێبه‌سته‌که‌ى ( )2سه‌نتى بێت‌و کرابێت به ( )4سه‌نتى یان ( )4سه‌نتى بێت‌و کرابێت به ( )6سه‌نتى و ق�ه‌ره‌ب��وو نه‌کرێته‌و‌ه ئهوه بێگومان مافى خۆیه‌تى سکااڵ تۆمار بکات، ئه‌و پارێزهره ئه‌وه‌ش راده‌گه‌یه‌نێت بوونى سانا و کۆڕه‌ک به یه‌ک کۆمپانیاى بازرگانى مافى خۆیانه و پێویست ناکات له رووى یاساییه‌و‌ه پرس به به‌شداربوه‌کانى بکرێت، به‌اڵم نابێت حه‌قى هیچ که‌سێک بفه‌وتێت له رووى یاساییه‌و‌ه جا هه‌ر الیه‌کیان بن. به‌رپرسى پێشوى راگه‌یاندنى سانا تێل به (چه‌تر)ى وت :له‌به‌ر ئه‌وه‌ى سانا نهماوه ناتوانم هیچ لێدوانێک بده‌م ،چونکه ئێستا هه‌مووى کۆڕه‌ک‌ه و به کۆدى ئه‌وان په‌یوه‌ندى ده‌کرێت. بۆ ئاگادار بوون له باره‌ى ئه‌م گۆڕانکارییه‌وه که کۆمپانیاى ک��ۆڕه‌ک وهک مافێکى ی��اس��ای��ى خ���ۆى پ��ێ��ى ه�ه‌ڵ��ده‌س��ت��ێ��ت‌و چى ده‌ک��ات له به‌رامبه‌ردا بۆ به‌شداربوه‌کانى و ێ ده‌کرێت که‌ى ئه‌م سیستم‌ه نوێی‌ه جێبه‌ج وهک���و (چ �هت��ر) پ�هی��وهن��دی��م��ان ب �ه (تۆفیق شێخانى)یهوه کرد وهک به‌رپرسى یه‌که‌مى راگه‌یاندنى کۆڕه‌ک ،به‌اڵم ناوبراو وه‌اڵمى په‌یوه‌ندییه‌کانى نه‌داینه‌وه.
له‌م گۆشه‌یه‌دا هه‌رجار‌ه و زانیارییه‌کی پزیشکی له‌الیه‌ن پزیشکێکی پسپۆڕه‌وه ده‌خرێته‌ڕوو
زانیاری پزیشکی
جیوب د.هیوا ئه‌حمه‌د هه‌وکردنی بۆشایی و گیرفانه‌کانی لوت ه ب�ه گیرفانه‌کان و ل��ووت��دا ب�ڵاو دهب��ێ��ت�هوه و دهبێته ه��ۆی گیرانی ل��ووت و نه‌خۆشه‌ک ه بێزار ده‌کات و ئازار بۆ نه‌خۆشه‌که دروست ده‌کات.
هۆکاره‌کانی: به‌شێکی په‌یوه‌ندی به‌و که‌ش و هه‌وایه‌وه هه‌ی ه و ئه‌گه‌ر ژینگه پ��اک نه‌بێت کاریگه‌ری زۆری دهب��ێ��ت ل �ه‌س �هر ه �ه‌وک��ردن��ی ل���ووت، هه‌روه‌ها به‌رگری که‌سه‌که بۆ نه‌خۆشی زۆر گرنگه ئه‌و که‌سانه‌ی به‌رگریان الوازه زیاتر ئه‌م نه‌خۆشیه کاریگه‌ری ده‌بێت له‌سه‌ریان، پێکهاته‌ی لووت به هه‌مان شێوه کاریگه‌ری ه�هی�ه ه �هر زی��ادهی��ه‌ک ی��ان ک�هم��ی�ه‌ک ل ه به‌شێکی ل��وت��دا هه‌بێت زی��ان��ی دهب��ێ��ت ،ئه‌و که‌سانه‌ی پێشتریش توشی هه‌وکردن بوبێتن ئه‌گه‌ری توشبونیان به جیوب زیاتره. جۆره‌کانی: /1هه‌وکردنی تیژ :بۆ ماوه‌ی سێ مانگ
به‌رده‌وام ده‌بێت. /2ه �ه‌وک��ردن��ی درێ��ژخ��ای �هن :س��ێ مانگ زیاتر ده‌خایه‌نێت. نیشانه‌کانی: /1هه‌وکردنی تیژ نیشانه‌کانی به‌هێزتره، ب��ۆ م��اوهی�ه‌ک��ی که‌متر نه‌خۆشه‌که توشی هه‌اڵمه‌ت و لووت گیران ده‌بێت ده‌ردراوه‌کانی ناو لووت وهک ئیلتیهاب و چڵم زیاد ده‌کات و توشی تایه‌کی به‌هێز ده‌بێت و ئازارێکی زۆر دروست ده‌بێت له سه‌ر رومه‌ت و شوێنی جیوبه‌که‌یدا. /2هه‌وکردنی درێژخایه‌ن تاو ئازار و لووت گیرانی ههیه ،به‌اڵم بۆ ماوه‌یه‌کی زیاتره و نیشانه‌کانی الوازتره ده‌ردراوه‌کانی ناو لووت
خه‌ستتر و بۆنیان ناخۆشتره به‌اڵم که‌متره. چاره‌سه‌ر: /1چاره‌سه‌ر به وه‌رگرتنی ده‌رمان ئه‌وانیش ئ��ازار شکێن و ئه‌نتی بایۆتیک و قه‌تره و ده‌رمانی هه‌اڵمه‌ت ده‌درێ��ت به نه‌خۆشه‌ک ه و له‌کاتێکدا هه‌وکردنه‌که به‌هێزبێت ده‌رزی به‌کاردێت ،ئه‌گه‌ر ده‌رمانه‌کان سودی نه‌بوو، کهواته ئیلتیهابه‌که له ن��اوه‌وه م��اوه‌ت �هوه و ده‌بێت غه‌سلی جیوبی بۆ بکرێت. /2ئه‌گه‌ر هه‌وکردنه‌که درێژخایه‌ن بوو ده‌بێت نه‌شته‌رگه‌ری بۆ بکرێت و ناو لووت به باشی پاک بکرێته‌وه و گۆشتی زیاده الببرێت و ه �هر کێشه‌یه‌کیش هه‌بێت ل�ه پارچه‌کانی ل��ووت وات �ه خواربێت ی��ان ئێسکی زی��ادهی
هه‌بێت چاره‌سه‌ر ده‌کرێت ،ده‌رمانیش پێش و دوای نه‌شته‌رگه‌ری بۆ نه‌خۆشه‌که پێویسته. خۆپاراستن: خ��ۆپ��اراس��ت��ن ل �ه دووک����ه‌ڵ و ت �ه‌پ��وت��ۆز زۆر گرنگه و به هه‌مان شێوه پێویسته مرۆڤ خۆی بپارێزێت له دووه�ه‌وا که‌وتن ،له‌ڕوی خ��ۆراک��ی��ش �هوه پێویسته ت �هن��دروس��ت بێت و ڤیتامیناتی باشی تێدابێت و ئه‌و خواردنان ه زی��ات��ر بخورێن ک�ه ب�ه‌رگ��ری زی��اد ده‌ک��ات، ه�ه‌رک�ه‌س ت��ووش��ی ه�ه‌اڵم�هت ب��وو پێویست ه ئیهمالی نه‌کات و به زووی��ی ده‌رمانی بۆ وه‌ربگرێت. ئاماده‌کردنى /سازان تۆفیق
هاورده‌کردنى ئاژه‌ڵ‌‌و په‌له‌وه‌ر به‌ڕێگاى نایاسایى دهبێته هۆى باڵوبونه‌وه‌ى نه‌خۆشیی ه سنور به‌زێنه‌کان ک ه کار ل ه ئابورى کوردستان ده‌کات رێنمایی به‌ڕێوه‌به‌رێتى ڤێرته‌رنه‌رى سلێمانى
کراوه
ئه‌مریکا سیاسه‌تى کرانه‌و ه له‌گه‌ڵ حزب ه ئیسالمیه‌کان ده‌گرێته‌به‌ر
ساڵی دووهم ژماره 63 2010/11/8 دووشه 2711/4/13 ممه‌ممه- 2011/7/4 دووشه
14
سه‌کردایه‌تى کۆمه‌ڵ :زانیارى ههڵه له‌سه‌ر ئێمه به ئه‌مریکا گهیشتووه
بزوتنه‌وه‌ی ئیسالمی :تاکه رێگاى سه‌رکه‌وتنى ئه‌مریکا کرانه‌وه‌یه‌تى له‌گه‌ڵ حزبه ئیسالمیه‌کان یه‌کگرتوو :هیچ کینه‌یه‌ک له نێوان ئیسالمیه‌کانى کوردستان و ئه‌مریکا نییه
ئاماده‌کار راژان هه‌ورامى ئ��هم��ری��ک��ا ل���ه چ����اوه‌ڕوان����ى گ��ۆڕان��ک��اری��ی�ه‌ک��ى ریشه‌ییه و به‌شێک ل �هو گۆڕانکاریانه‌ش ک����ران����ه‌وه‌ی����هت����ى ب������ه‌ڕووى ئیسالمییه‌کان،حزبه ح��زب �ه ئیسالمیه‌کانى کوردستانیش ئهوه ده‌خه‌نه‌ڕوو کاردانه‌وه‌ى ئه‌مریکا ب��ه‌ڕووى ئیسالمیه‌کان خاڵێکى س �ه‌رک �ه‌وت��ن �ه ،چونکه ئێستا شه‌قامى رۆژهه‌اڵتى ناوه‌ڕاست هى ئه‌و حزبانه‌یه.
ئه‌مریکا له ساڵى ( )2000له رێگاى چه‌ند سیناتۆرێکى خۆیهوه ده‌یویست نزیکایه‌تی له‌گه‌ڵ هێزه ئیسالمیه‌کان بکات ،به‌اڵم ()11ى ئه‌یلولی ( )2001بووه گه‌وره‌ترین به‌ربه‌ست و بووه هۆی ئه‌وه‌ی ئه‌مریکا دوژمنکاران‌ه له حزبه ئیسالمیه‌کانى جیهان بڕوانێت ،ب�ه‌اڵم ئه‌مریکا کۆڵی نه‌دا و دوایین هه‌وڵدانیان که له ئاژانسى روس��ی��اى ئ�هم��ڕۆ ب�ڵاوی��ک��ردهوه ل�ه زارى چه‌ند سیناتۆرێکى ئه‌مریکى و به‌ڵێنى (رۆناڵ بۆڵ) که خۆى کاندید ده‌کات بۆ سه‌رۆک کۆمارى ئه‌و واڵته ئهوهیه ئه‌مریکا په‌یوه‌ندیه‌کى ته‌واو دروست بکات له‌گه‌ڵ حزبه ئیسالمیه‌کانى رۆژهه‌اڵتى ن���اوه‌ڕاس���ت ل��هو چ���وار چ��ێ��وهی�ه‌ش��دا ئه‌م ک��ران��ه‌وه‌ی��ه ک��اری��گ �هرى زۆرى دهب��ێ��ت له‌سه‌ر حزبه ئیسالمیه‌کانى کوردستان، چونکه به‌شێوه‌یه‌کى راسته‌وخۆ بێت یان ناڕاسته‌وخۆ ئه‌م حزبان‌ه کاریگه‌ریان ههیه له‌سه‌ر عێراق ،عێراقیش به‌شێکى دۆستی ئه‌مریکایه. فه‌رهاد مه‌ال ساڵح ،ئه‌ندامى سه‌کردایه‌تى ی �ه‌ک��گ��رت��ووى ئ��ی��س�لام��ى ،ب �ه (چ �هت��ر) ى راگ���هی���ان���د ح���زب���ه ئ��ی��س�لام��ی�ه‌ک��ان ک��اری��گ�ه‌ری�ه‌ک��ى راس��ت �ه‌وخ��ۆی��ان له‌سه‌ر
رووداوه سیاسیه‌کان ه�هی�ه به‌ڵگه‌ش له‌سه‌ر ئهوه گۆڕانکاریه‌کانى رۆژهه‌اڵتى ن��اوه‌ڕاس��ت گه‌وره‌ترین کاریگه‌رى حزبه ئیسالمیه‌کانى پێوه دی��ارب��ووه ن��اوب��راو وتیشی «ده‌بێت ئه‌و حزبان‌ه مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵدا بکرێت ،چونکه نوێنه‌رایه‌تى به‌شێکى زۆرى کۆمه‌ڵگاى جیهانن وێڕاى ئ �ه‌وه‌ش ئه‌گه‌ر ئه‌و پهیوهندیه کرانه‌وه‌ى ئه‌مریکا له‌سه‌ر سیاسیه‌تێکى عاقاڵنه بێت زۆرێ����ک ل �ه کێشه‌کانى جیهان ده‌ڕوێنه‌وه». ئه‌و ئه‌ندامه‌ى سه‌رکردایه‌تى یه‌کگرتوو ئ �ه‌وه‌ى خسته‌ڕوو په‌یوه‌ندى یه‌کگرتووى ئیسالمى له‌گه‌ڵ ئه‌مریکا و به‌ریتانیا درێژخایه‌ن‌ه و قوڵیشه ،چونکه ئه‌و دوو واڵته دوو واڵتى کاریگه‌رن راشیگه‌یاند «س��ی��اس �هت��ى ی �ه‌ک��گ��رت��ووى ئیسالمى به‌رامبه‌ر به ئه‌مریکا و به‌ریتانیا دیاره و ئاشکرایه له‌و روه‌و‌ه هه‌ر ده‌وڵه‌تێک ب��ی �ه‌وێ��ت ک��ارب��ک��ات ب��ۆ پێشکه‌وتنى دی��م��وک��رات��ى و ک��ۆم �ه‌ڵ��گ��اى م �هدهن��ى پشگیرى ده‌که‌ین ئه‌گه‌ر ئه‌مریکا ئه‌و هه‌نگاو‌ه کرانه‌وه‌یی‌ه به‌جدى وه‌ربگرێت ئه‌و کاته پێشوازى باشترى لێده‌کرێت هه‌م له‌الیه‌ن ئێمه و حزبه‌کانى دیکه‌شه‌وه». یه‌که‌مین حزبى ئیسالمى له کوردستان بزوتنه‌وه‌ى ئیسالمی‌ه و له‌ساڵى ()1984 دامهزراوه سه‌رکرده‌کانى ئه‌و حزبه ئاماژه ب�هوه ده‌ک �هن له ساڵى ( )1991ئاستى په‌یوه‌ندى ئ �ه‌وان و ئه‌مریکا له لوتکه ب���ووه ،ب���ه‌اڵم ب �ه‌ه��ۆى جێبه‌جێنه‌کردنى مه‌رجه‌کانى ئه‌مریکا ئ �هو پهیوهندیه پ��چ��ڕاوه و تائێستا له ئاستى پێویست نیه ،ئه‌حمه‌د وه‌رتى ،ئه‌ندامى مه‌کته‌بى سیاسى بزوتنه‌وه‌ى ئیسالمى ،ده‌رب��ارهى ئه‌و هه‌نگاوه‌ى ئه‌مریکا ئهوه بۆ (چه‌تر) ده‌خ���ات���ه‌ڕوو ب �ه‌ه��ۆى ک��اری��گ �هرى حزبه ئیسالمیه‌کان گفتوگۆکردن له‌گه‌ڵیان لهوانهیه پێویستیه‌کى گرنگى ئه‌م قۆناغه
بێت وه‌رتی ،وتى «ده‌مێک‌ه له ناوه‌ندی توێژینه‌وه‌کانى ئه‌مریکا قسه له‌سه‌ر ئهوه کراوه ئه‌گه‌ر له واڵتان به‌شێوه‌یه‌کى دیموکراتى له‌کاتى هه‌ڵبژاردن مامهڵه له‌گه‌ڵ حزبه ئیسالمیه‌کان بکرێت ئهوه ده‌بن‌ه خاوه‌نى نوێنه‌رایه‌تیه‌کى زۆرى گه‌ل وێڕاى ئه‌وه‌ش ئه‌مریکا ده‌یه‌وێت رێگاى ک��ران �ه‌وه‌ى له‌گه‌ڵ حزبه ئیسالمیه‌کان پ �هی��ڕهو ب��ک��ات ل��هو روه‌و‌ه ک �ه ئ��هو له ناوچه‌که‌دای‌ه و تووشى قه‌یران بووه بۆیه دوورنی‌ه ستراتیژیه‌تى خۆى بگۆڕێت له ناوچه‌که». ئه‌و ئه‌ندامه‌ی بزوتنهوه ئاماژه‌ى به‌وه‌دا ک��ران�ه‌وه‌ى ئه‌مریکا کاریگه‌رى له‌سه‌ر حزبه ئیسالمیه‌کانى کوردستان دروست ده‌کات ،چونکه پێشووتر مامه‌ڵه‌ى ئه‌و واڵته له‌گه‌ڵ ئیسالمیه‌کانى کوردستان ب���اش ن���ه‌ب���ووه ئ�����ه‌وه‌ش پ���هی���وهن���دى ب �هو وێناکردن‌ه ناشرینه‌و‌ه ههبووه که دراوه به ئه‌مریکیه‌کان .وتیشى «ئه‌مجاره له به‌رژه‌وه‌ندى ئه‌مریکادای‌ه له نزیکه‌وه له‌گه‌ڵ سه‌رکرده‌ى حزبه ئیسالمیه‌کان دان��ی��ش��ت��ن ب���ک���ات ،چ��ون��ک��ه ئێستا ئیسالمیه‌کان کاریگه‌ری راسته‌وخۆیان ه��هی��ه ل���ه‌س���هر س��ی��اس��ی �هت��ى ع���ێ���راق و کوردستان». وهک ک���اردان���ه‌وه‌ی���ه‌ک ب �ه‌رام��ب �هر به ه �ه‌وڵ �ه‌ک��ان��ی ئ �هم��ری��ک��ا ل��ه ک��ۆت��ای��ی هه‌فته‌ی راب���ردوودا ئیخوان موسلیمین ئاماده‌یی خۆیان راگه‌یاند بۆ په‌یوه‌ندی به‌ستن له‌گه‌ڵ ئه‌مریکادا ،بۆیه پێشبینی ئهوه ده‌کرێت له م��اوهی داهاتوودا ئه‌و پرۆسه‌ی‌ه خێرا ببێت .کۆمه‌ڵی ئیسالمیش رایده‌گه‌یه‌نێت که ئه‌مریکا ناچار بووه به‌خۆیدا بچێته‌وه ،کۆمه‌ڵى ئیسالمی که ت��اڕاده‌ی�ه‌ک��ى زۆر په‌یوه‌ندیه‌کانیان ل �ه‌گ �ه‌ڵ ئه‌مریکا ل �ه ئ��اڵ��ۆزی��دا ب��ووه، چونکه ئه‌وان له دواى ساڵى ()2002هوه ئه‌و کاته‌ى ئه‌مریکا ئه‌میرى کۆمه‌ڵى
فۆتۆ :ئینته‌رنیت ه ئیسالمییه‌کان nئایا ئه‌مجاره سیناتۆره‌کان سه‌رکه‌وتووده‌بن له‌گه‌ڵ حزب ئیسالمى ده‌ستگیرکرد و چه‌ند ساڵێک ئه‌و ئه‌ندامه‌ى کۆمه‌ڵ وتیشى «کۆمه‌ڵى تائێستاش هێزه ئیسالمیه‌کان ئه‌مریکا به به‌ندیکرد ئهمه له‌کاتێکدا بوو که ئه‌و ئیسالمى له دواى راپه‌ڕینى ( )1992داگیرکه‌ر ده‌زانن سێیه‌م له رابردوو زۆرى حزبه ت��ا ئ �هو کاته هێزی چ�ه‌ک��داری ده‌ستخۆشیمان ل�هو واڵتانه ک��ردوه که حزبه ئیسالمیه‌کان ئ �ه‌وه‌ن��ده به‌خراپ هه‌بوو ،محه‌مه‌د سینه‌مۆکى ،ئه‌ندامى یارمه‌تیمان دهدهن و بۆ ئه‌مریکاش له‌و باسى ڕۆژئ��اوای��ان ک��ردوه ئێستا ناتوانن سه‌کردایه‌تى کۆمه‌ڵی ئیسالمی ،به چوارچێوه‌یه‌دا گه‌شبینین به کرانه‌وه‌که‌ى ،ب���اوه‌ڕ به ج�هم��اوه‌ره‌ک�هی��ان بهێنن ،وتى (چه‌تر)ى راگه‌یاند له ئێستادا زۆرینه‌ى ب���ه‌اڵم پ��ێ��ش��ووت��ر چ��ون��ک�ه راگ�هی��ان��دن��ى «ته‌نها له حاڵه‌تێکدا ئه‌گه‌ر ئه‌مریکا شه‌قام له‌گه‌ڵ حزبه ئیسالمیه‌کان‌ه بۆیه ش �ه‌ڕى ک��ردب��وو ئێمه‌ش به‌رگریمان له نه‌رمى زۆر بنوێنێت ئه‌و کاته هه‌ردووال ئهوه واقیع‌ه و ئه‌مریکا ده‌بێت مامه‌ڵه‌ى خۆمان کردوه له ئاکامدا ئه‌و ساردیه‌ی تێگه‌یشتنێکیان بۆ کێشه‌کان ده‌بێت»، ئ���هو ئ���هن���دام���هی م �ه‌ک��ت �ه‌ب سیاسی له‌گه‌ڵ بکات باسی له‌وه‌شکرد «ئه‌مریکا لێکه‌توه‌ته‌وه». رووبه‌ڕوبونه‌وه‌یه‌کى زۆرى کرد له‌گه‌ڵ ب �ه پ��ێ��چ�ه‌وان�هى بیر و بۆچوونه‌کانی ی �ه‌ک��گ��رت��وو ل �ه درێ�����ژه‌ی قسه‌کانیدا هێزه ئیسالمیه‌کان ،به‌اڵم قازانجى نه‌کرد حزبه‌کانی تر مه‌ولود باوه‌موراد ،ئه‌ندامى هه‌ڵوێستی حزبه‌که‌یانی راگه‌یاند و وتى ئ���ه‌وه‌ش وای���ک���ردوه ک �ه ئ��هو واڵت���ه بیر مه‌کته‌بى سیاسى یه‌کگرتوو ،به(چه‌تر) «وهک یه‌کگرتووى ئیسالمى جیاوازین بکاتهوه بۆ ئه‌وه‌ى ئه‌و زانیاریان‌ه راست ى راگه‌یاند پێموای‌ه ئه‌مریکا ناتوانێ ل �ه پ�هی��وهن��دی��ک��ردن ل �ه‌گ �ه‌ڵ ئه‌مریکا، بکاتهوه که به ههڵه له‌سه‌ر ئیسالمیه‌کان ئه‌و کرانه‌وه‌ی‌ه بکات له‌به‌ر ئه‌م هۆیانه چونکه ئ �ه‌وان ئێمه‌یان رزگ��ارک��ردوه له پێى گهیشتووه ،چونکه ده‌ستێک بۆ یه‌که‌م خوێندنه‌وه‌ى ئه‌و واڵته بۆ ئیداره‌ى گه‌وره‌ترین زاڵم و هه‌ندێک کێشه‌شمان ناشرین کردنى ئیسالمى سیاسى ههیه» .رۆژهه‌اڵتى ناوه‌ڕاست خوێندنه‌وه‌ى دووهم نهبووه که واڵتانى دیک‌ه هه‌یان بووه».
به‌رنامه‌ی خێرخوازی ته‌له‌فزیۆنه‌کان شکاندنی که‌سایه‌تی یارمه‌تیخوازانه
داوا ده‌کرێ به‌پێی یاسا حکومه‌ت و سه‌رمایه‌داران (سندوقی هاوکاری بۆ که‌مده‌رامه‌ته‌کان) دابمه‌زرێنن ئاماده‌کار
فه‌ره‌یدون بێوار ئ���هو ب��ه‌رن��ام��ان��هی ب��هن��اوی (خ��ێ��رخ��وازی و ب�ه‌خ��ش��ی��ن و هه‌ژاران و ده‌ستبار و...هتد) له کهناڵه ناوخۆیی و ئاسمانییه کوردییه‌کاندا په‌خش ده‌کرێن ،به مه‌به‌ستی هاوکاریکردنی مادی، کۆمه‌ڵناسان و ده‌رونناسان و مامۆستایانی ئایینیش ره‌خنه ل �ه ش��ێ��وازی ئ��هو به‌رنامانه ده‌گ��رن و داواش ده‌ک�هن به‌پێی یاسا رێکبخرێن و حکومه‌ت و سه‌رمایه‌داران (سندوقی هاوکاری بۆ که‌مده‌رامه‌ته‌کان) دابمه‌زرێنن.
ک���ارزان شێخ وه‌ت��م��ان��ی ،مامۆستای کۆمه‌ڵناسی له زانکۆی سه‌اڵحه‌دین، ره‌خ���ن���ه ل���ه ک��هن��اڵ��ه‌ک��ان ده‌گ���رێ���ت و نیشاندانی مندااڵن یان کۆی خێزانه‌کان به نه‌شیاو ده‌زانێت .ئه‌و به (چه‌تر)ی راگه‌یاند «نیشاندانی که‌سه‌کان به تایبه‌تی کۆی خێزان به‌و شێوه داماوی و ه �ه‌ژاری��ی �ه ،به‌تایبه‌تی ل�ه حاڵه‌تی گریانی که‌سه‌کان یان منداڵه‌کان ،ئهوه شکاندنی که‌سایه‌تی یارمه‌تیخوازه‌کانه، له داهاتوودا که‌سه‌کان تووشی گرێی خۆ به‌که‌مزانین ده‌بن له‌ناوه کۆمه‌ڵگه‌دا و واهه‌ست ده‌که‌ن له‌چاو مرۆڤه‌کانیتر پله دوون» ئ�هو کۆمه‌ڵناسه درێ��ژه‌ی به قسه‌کانیدا و رونیکرده‌وه ل �ه‌رووی
که‌سایه‌تی ده‌رونیشه‌وه زۆر نامورتاحن ل�ه‌چ��او که‌سانیتر ،وا هه‌ست ده‌ک �هن خه‌ڵکانیترده‌وڵه‌مه‌ند و ل �ه‌ش ساغن، ب����ه‌اڵم ئ��هم��ان ه����ه‌ژار و ن �ه‌خ��ۆش��ن و نه‌قسیان ه �هی �ه .رون��ی��ش��ی��ک��ردهوه که ک���اری���گ���ه‌ری س��ل��ب��ی دهب���ێ���ت ل �ه‌س �هر ک �ه‌س��ای �هت��ی ئ �هن��دام��ان��ی خ��ێ��زان�ه‌ک�ه «ته‌نانه‌ت یارمه‌تیخوازه‌که که ده‌بینێ خه‌ڵکیتر یارمه‌تی دهدات ،وای لێدێت پشت به‌خۆی نه‌به‌ستێت و فێری پشت به‌ستن به خه‌ڵکانیتر ده‌بێت .ته‌نانه‌ت له ناو کۆمه‌ڵگه‌دا به چ��اوی سوک ته‌ماشا ده‌ک��رێ��ت» .باسی له‌وه‌شکرد ل �ه داه��ات��ووش��دا ک �ه گ���هوره دهب��ێ��ت و ده‌بێ به که‌سایه‌تێکی ناودار و پله‌دار رهنگه راب��ردووی هه‌ر له‌ناو مێشکیدا بخولێته‌وه. ئ���هو م��ام��ۆس��ت��ای �ه پ��ێ��ش��ن��ی��ار ده‌ک���ات «شوێنی نه‌خۆشییه‌که ،یان ته‌نیا ره‌وشی ناوماڵه‌که ،یان پاکێج و راپۆرته‌کانی پزیشک و ئه‌شیعه‌کانی نیشان بدرێت، یان له‌کاتی نیشاندانی ،ده‌م و چاوی که‌سه‌کان لێڵ (داپۆشرراو) بکرێت». م��ام��ۆس��ت��اک�ه ل �ه‌س �هر خراپییه‌کانی ئ�هو نیشاندانه زیاتر ده‌دوێ��ت و ده‌ڵێت «کهسه نیشاندراوه‌کان له داهاتوودا تووشی دابڕانی کۆمه‌اڵیه‌تی و الوازی که‌سایه‌تی ده‌بن ،ته‌نانه‌ت هه‌ندێکجار کێشه‌ی کۆمه‌اڵیه‌تی لێده‌که‌وێته‌وه و له‌الیه‌ن که‌سوکارییانه‌وه توشی گرفت و س �ه‌رک��ۆن �ه ک���ردن دهب���ن���هوه ،ره‌ن��گ�ه ئ �هم �ه‌ش ببێته ه��ۆی دروس���ت بوونی کێشه‌ی خێزانی».
مامۆستا یاسین وه‌رت���ی ،وت��ارب��ێ��ژی م���زگ���ه‌وت���ی ئ���ه‌ح���م���ه‌دی ،ل�����ه‌رووی ئایینییه‌وه له‌م بابه‌ته بۆ (چه‌تر) دوا و وت���ی «ده‌ک�����رێ م���رۆڤ ش��ک��وای حاڵی خ��ۆی ن�ه‌ک��ات و دان به‌خۆیدا بگرێت باشتره ،جا چ نه‌خۆش بێ یان ه���ه‌ژار ،ب �ه‌اڵم ئه‌گه‌ر زۆر ه �ه‌ژار یان نه‌خۆشییه‌کی کوشنده‌ی هه‌بوو ،ئه‌وا ئ�ه‌رک��ی کۆمه‌ڵگه و حکومهته که ه��اوک��اری ئ �هو کهسه ی��ان خێزانه‌که بکه‌ن». سه‌باره‌ت به نیشاندانی خێزانه‌کانیش له شاشه‌ی ته‌له‌فزیۆنه‌کانه‌وه ،ناوبراو ده‌ڵێت «به مه‌رجێک نیشاندانه‌که دروسته که به ره‌زام�هن��دی که‌سه‌که بێت و شه‌رم و ئابڕووی خێزانه‌که پ��ارێ��زراو بێت و زیاده‌ڕۆیی تێدا نه‌کرێت ،به‌شی ئه‌وه‌نده لێدوان وه‌ربگیرێت و وێنه بگیرێت که پێویسته بۆ قه‌ناعه‌ت پێکردنی خه‌ڵک. وات �ه خێزانه‌که ئیستیغالل نه‌کرێت و نه‌بێته ریکالم بۆ که‌ناڵه‌که که گوایه هاوکاری خه‌ڵکی ده‌کات». مامۆستا ئایینییه‌که له‌گه‌ڵ ئ �ه‌وه‌دا نه‌بوو که منداڵ و ه �ه‌رزه‌ک��ار نیشان ب���درێ���ت ،ب �هت��ای��ب �هت��ی ک��ه ب��ه چ��اوی فرمێسکاوی و قوڕگی پڕ گریانه‌وه وێ��ن �هی��ان ده‌گ����رن ب��ۆ ئ����ه‌وه‌ی س��ۆزی خه‌ڵکی پێڕاکێشن ،بۆ ئ�هم بابه‌ته‌ش پشتیوانی قسه‌کانی کۆمه‌ڵناسه‌که‌ی کرد و وتی «ئهمه کارێکی گونجاو نییه ،چونکه منداڵ نافامێ مه‌سه‌له چییه و چ�هن��دێ ک��اری��گ�ه‌ری سلبی ل �ه‌س �هر ک�ه‌س��ای�هت��ی م��ن��داڵ�ه‌ک�ه دهب��ێ
ل �ه ئ��ای��ی��ن��دهدا» .داواش�����ی ک���رد که حکومه‌ت به‌تایبه‌تی وه‌زاره‌ت �ه‌ک��ان��ی کار و ته‌ندروستی سندوقێکیان هه‌بێت بۆ هاوکاریکردنی هه‌ژاران و نه‌خۆشه درێژخایه‌ن و مه‌ترسیداره‌کان. س��ام��ان سیوه‌یلی دهروون��ن��اس ،جه‌خت ل �هوه ده‌ک��ات �هوه که نیشاندانی کۆی خ��ێ��زان ب �هو ش��ێ��وهی�هی ک �ه ل �ه کهناڵه کوردییه‌کان په‌یڕه‌و ده‌کرێت ،کارێکی نادروسته و کاریگه‌ری سلبی ده‌بێ ل �ه‌س �هر دهروون����ی ی��ارم�هت��ی��خ��وازه‌ک��ان. ئ�هو رایگه‌یاند «ل���ه‌رووی دهروون���ی و په‌روه‌رده‌ییه‌وه نیشاندانی ئه‌و مندااڵنه، ی��ان ک��ۆی ئ�هن��دام��ان��ی خ��ێ��زان له‌سه‌ر ش��اش �ه‌ک��ان ،ک��ارێ��ک��ی ن��ادروس��ت �ه». سیوه‌یلی روون���ی ده‌ک��ات��هوه ک�ه «له کوردستاندا ده‌سته‌به‌ری کۆمه‌اڵیه‌تی و ته‌ندروستی نییه ،کاتێک خێزانێک ت��ووش��ی حاڵه‌تێکی ن��ائ��اس��ای��ی دهب��ێ و وه‌زاره‌ت �ه‌ک��ان��ی ک��ار و ته‌ندروستی پ��رۆژه‌ی �ه‌ک��ی ه��اوک��اری ک��ردن��ی ئه‌و ک �ه‌س��ان �هی��ان ن �ه‌ب��ێ ،ئ��ی��دی خ��ێ��زان به ن��اچ��اری په‌نا ب��ۆ تیڤییه‌کان دهب��ات، ب��ۆی�ه ل �ه‌ب��ری ئ���ه‌وه‌ی ت��اک �ه‌ک��ان ببنه ق���ورب���ان���ی ب��ڕێ��ک م�����اده ،پێویسته ح��ک��وم�هت (س��ن��دوق��ی ه���اوک���اری بۆ که‌مده‌رامه‌ته‌کان) دامه‌زرێنێت». ئ�������هو ده‌رون������ن������اس������ه ره‌خ������ن������ه ل �ه سه‌رمایه‌داره‌کانی کوردستان ده‌گرێت و ده‌ڵ��ێ��ت «ل��ه ک��وردس��ت��ان��دا ه���ه‌زاران ملیۆنێر و ملیاردێر ه�هی�ه ،ته‌نیا له شاری سلێمانی دوو ه�ه‌زار ملیۆنێر و هه‌زار ملیاردێر ههیه ،کوا پرۆژه‌یه‌کی
خ���ێ���رخ���وازی���ان ب���ۆ خ����ه‌ڵ����ک؟» ئ��هو ب �ه‌راوردی سه‌رمایه‌داره‌کان ده‌ک��ات به ئه‌وانه‌ی ئه‌وروپا و ده‌ڵێت «له ئه‌وروپا ه��ون �ه‌رم �هن��دێ��ک ک��ه ل��ه ئاستێکی دارای��ی ب��اش داب��ێ نه‌خۆشخانه‌یه‌کی ت��ای��ب �هت ب �ه شێرپه‌نجه ی���ان شتێکی خێرخوازی دهکاتهوه ،به‌اڵم ئێمه خه‌ڵکه س�ه‌رم��ای�ه‌داره‌ک��ان��م��ان نیشتمانی نین. ده‌ک��را س�ه‌رم��ای�ه‌داره‌ک��ان��ی کوردستان خ��اوه‌ن��ی (س��ن��دوق��ی ه��اوک��اری��ک��ردن��ی که‌مده‌رامه‌تان) بوونایه .ه�هر چه‌نده تاک و ته‌را هاوکاری خه‌ڵکی ده‌که‌ن، ب����ه‌اڵم ئ��هم��ه‌ش پێویستی ب �هی��اس��ا و رێکخستنه» .سامان پێیوایه ده‌کرێ ل���ه رێ���گ���هی وه‌زاره‌ت���ه‌ک���ان���ی ک���ار و ته‌ندروستییه‌وه یاسایه‌کی تایبه‌ت بۆ ئه‌م مه‌به‌سته ده‌ربکرێت و کۆمه‌ک و بار بۆ ئه‌و خێزانانه ده‌سته‌به‌ر بکرێت. ئه‌وکاته هه‌رگیز خێزان په‌نا نابات بۆ شاشه‌ی ته‌له‌فزیۆن. ی��ه‌ک��ێ��ک ل���ه ب����ه‌ڕێ����وه‌ب����ه‌ران����ی ئ��هو ک �هن��ااڵن �ه‌ش پ��اس��او ب��ۆ ئ��هو ک��اره‌ی��ان دێنێته‌وه و ده‌ڵێت ده‌بوو وه‌زاره‌ته‌کان پێش که‌ناڵه‌کان ئه‌و کاره‌یان بکردایه .فاروق عه‌لی ،به‌ڕێوه‌به‌ری که‌ناڵی ئاسمانی په‌یام ،که به‌رنامه‌یه‌کی خێرخوازیان به ناوی (به‌خشین) ههیه ،دان به‌وه‌دا ده‌نێت که نیشاندانی مندااڵن و کۆی خێزان به‌و شێوه‌یه کاریگه‌ری سلبی له‌سه‌ر که‌سایه‌تی و ده‌روونی یارمه‌تیخوازه‌کان دهب��ێ��ت ،ب �ه‌اڵم پاساو بۆ نیشاندانه‌که دێ��ن��ێ��ت�هوه و ده‌ڵ��ێ��ت «ئ��ێ��م�ه ن��اچ��اری��ن به‌رنامه‌یه‌کی له‌و شێوه‌یه بکه‌ین ،بۆ
ئه‌وه‌ی میسداقیه‌ت هه‌بێ که ئه‌و کهسه به‌ڕاستی ش��ی��اوی ه��اوک��اری کردنه، ئه‌وه‌ی که خێرده‌دات پێویستی به‌وه‌یه که له شاشه‌وه حاڵه‌ته‌که ببینێ ،راسته له رووی ده‌رووونی و کۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه ک����اری����گ����ه‌ری س��ل��ب��ی ه���هی���ه و ب��ۆ یارمه‌تیخوازه‌که جێگه‌ی نیگه‌رانییه، ب �ه‌اڵم ل �هوه نیگه‌رانیتر ئهوهیه که بۆ ته‌واوی ژیانی له نه‌خۆشی و ناڕه‌حه‌تی و هه‌ژاریدا بمێنێتهوه». سه‌باره‌ت به پێشنیاری کۆمه‌ڵناسه‌که ک����ه ده‌ڵ����ێ����ت ل����ه ش���اش���ه‌ک���ان���هوه ب�ه گرته‌یه‌کی بچوک یارمه‌تیخوازه‌که نیشان ب��درێ��ت ،ئ �ه‌گ �هر خێرخوازێک نیازی هاوکاریکردنی هه‌بوو ئه‌وکات ت��ه‌واوی ڤیدیۆکه‌ی پێنیشان بدرێت. به‌ڕێوه‌به‌ره‌که ئ�هم رێگه‌یه به‌گونجاو ده‌زان���ێ���ت ،ب����ه‌اڵم پ��ێ��ی��وای �ه ئیمکانی ج��ێ��ب�ه‌ج��ێ��ک��ردن��ی ن��ی��ی �ه ،وهک خ��ۆی ده‌ڵێت «هه‌موو خێرخوازێک ئاماده‌یی نییه بێته باره‌گای که‌ناڵه‌که ،به‌ڵکو ل���ه رێ���گ���هی ژم�������اره‌ی ب��ان��ک��ی��ی �هوه ه��اوک��اری��ی�ه‌ک�ه ده‌ن��ێ��رێ��ت» .ل �ه‌ب��اره‌ی نیشاندانی م��ن��دااڵن �هوه ئ �هو پ��اس��اوی ئه‌وه‌ی هێنایه‌وه که منداڵ کاره‌کته‌ری سه‌ره‌کییه و کاریگه‌ری زیاتر له‌سه‌ر هه‌ست و س��ۆزی خێرخوازه‌کان ده‌بێ بۆ ئه‌وه‌ی هاوکاریان بکات .ره‌خنه‌ی ئ �ه‌وه‌ش��ی گ���رت ک �ه ی��اس��ا و پ��ێ��وهر و سیستمێک نییه تا هه‌موویان پێوه‌ی پابه‌ند ب��ن ،بۆیه پێشنیار ده‌ک��ات که «به‌پێی یاسا ئه‌و بهرنامه خێرخوازییانه رێکبخرێن».
وه‌رگێڕان
به‌هاری کوردی سێبه‌ری خستوه‌ت ه سه‌ر سه‌رکه‌وتنی ئه‌ردۆغان
«ئه‌م بن‌به‌ست ه رێگایه‌کی تری نیه»
و :ل ه فارسییه‌وه
هێمن عه‌لی
دوای سه‌رکه‌وتنی دووباره‌ی حزبه‌که‌ی ره‌ج�ه‌ب ته‌یب ئه‌ردۆغان له هه‌ڵبژاردن و راگه‌یاندنی بایکوت‌کردنی په‌رله‌مان له الیه‌ن پارتی گه‌وره‌ی کورد ،تورکیا ئێستا له ب �ه‌رده‌م قه‌یرانێکی گ �ه‌وره‌ی سیاسییه .بایکۆت ره‌ن��گ�ه ک��وردان��ی تورکیا به‌ره‌و رێگای سه‌رهه‌ڵدانه‌کانی وهک به‌هاری عه‌ره‌بی ببات و نائارامی بگوازرێته‌وه بۆ واڵتانی دراوسێ. ه����ه‌ڕه‌ش����ه‌ک����ان����ی پ����ارت����ی ئ��اش��ت��ی و دی����م����وک����راس����ی ( )BDPب��ۆ بایکوت‌کردنی ئه‌و ( )36کورسییه‌ی وا به‌ده‌ستی هێنابوو ،له کاردانه‌وه به بڕیاری کۆمیسیۆنی بااڵی هه‌ڵبژاردن راگ �هی��ن��درا ک �ه ک��ورس��ی نوێنه‌رێکی ک����ورد ،خ�هت��ی��ب دی��ج��ل�ه ب �ه ت��ۆم�هت��ی پرۆپاگه‌نده بۆ تیرۆریزم به‌تاڵ کرایهوه.
گه‌شه‌پێدان به‌مجۆره بۆیان تاڵ بووه. ئه‌م پارته له هه‌ڵبژاردنه‌کاندا ()%50 ده‌نگه‌کانی به‌ده‌ست هێنا و ئه‌ردۆغان ده‌ستبه‌جێ رایگه‌یاند که هه‌وڵدان بۆ سه‌ره‌ڕاست‌کردنی یاسای بنچینه‌یی که ئامانجی حزب ب��ووه درێ��ژه‌ی ههیه تا یاسای نوێ بنوسرێت و بێته جێگری ئ��هو ی��اس��ای �هی ک �ه ( )30س��اڵ پێش ل�ه ئه‌نجامی گواستنه‌وه‌ی ده‌س �ه‌اڵت و ح��ک��وم�هت��ی ع �ه‌س��ک �ه‌ره‌ک��ان ئ��ام��اده کرابوو. ئاسۆی وه‌ها رووداوێک له‌به‌ر توڕه‌یی ( )BDPرهش و ت��اری��ک دهب��ێ��ت �هوه. ئه‌حمه‌د ت��ورک ،سه‌رۆکی کۆنگره‌ی دیموکراتیک هاوڕا له‌گه‌ڵ کورداندا وتی «بڕیاری هه‌ڵپه‌ساردنی ئه‌ندامێتی دی��ج��ل�ه ل �ه پ �ه‌رل �هم��ان ،ت��ورک��ی��ا ب��ه‌ره‌و کێشمه‌کێشی سیاسی ه��ان دهدات». ه���ه‌روه‌ه���ا وت���ی «گ���ه‌ل ک��اردان��ه‌وه‌ی��ان دهب��ێ��ت ل �ه ب �ه‌رام��ب �هر وه‌ه���ا بڕیارێکی ئانتی دیموکراتیک ».کاردانه‌وه‌کانی
بابه‌تگه‌لی وهک لێبووردنی گشتی، گه‌ڕاندنه‌وه‌ی په‌نابه‌ران ،مافی په‌روه‌رده به زمانی کوردی ،په‌ره‌دان به ههرێمه بێ‌به‌شکراوه‌کان و چه‌کدانان هێشتا نه‌که‌وتوه‌ته به‌ر باس و گفتوگۆ و ده‌وڵه‌ت له‌گه‌ڵ به‌ناوکردنی ( )PKKوهک تیرۆریست ده‌یه‌وێ ئه‌وان چه‌که‌کانی خۆیان دانێن! ش�ه‌راف�ه‌دی��ن ئه‌لچی ،سیاسه‌تمه‌داری ک��ۆن��ی ک���ورد ،ئ �هم بایکوته‌ی دوای کۆبوونه‌وه‌ی تایبه‌تی حزب له شاری دیاربه‌کر له رۆژی ( )23حوزه‌یراندا راگ �هی��ان��د .ئه‌لچی وت���ی« :ئێمه له په‌رله‌ماندا ئاماده نابین ،ئینجا رێگا ب��ۆ دیموکراسی ه �هم��وار ب��ێ��ت ».ئه‌م هه‌ڵوێسته دهوڵ���هت ن��اچ��ار ده‌ک���ات بۆ کورسیه خاڵیه‌کان ،هه‌ڵبژاردنێکی تازه بکات. س�ه‌رک�ه‌وت��ن��ی گ���ه‌وره‌ی پ��ارت��ی داد و
خه‌ڵک له شاره‌کانی ئامه‌د و وان و... که راشکاوانه پێشوازی له بایکوته‌که‌ی ( )BDPده‌که‌ن ئه‌م لێدوانه پشتڕاست ده‌که‌نه‌وه. ه �هن��دێ��ک ل��ه چ���اودێ���ران ه��ۆش��داری دهدهن که ئ �هم کێشمه‌کێشه ،رێگای ت��ورک��ی��ای دووب����اره ب���ه‌ره‌و ئ �هو الرێیه پ��ڕ ل�ه مه‌ترسیه دهب���ات ک�ه ل�ه ساڵی ( )1984ب���ه‌ره‌و دوا ،نزیکه‌ی ()40 هه‌زار که‌س له پێکدادانی نێوان سوپا و پارتی کرێکارانی کوردستان کوژران؛
هه‌زاران گوندی کوردنشین له باشووری رۆژه �ه‌اڵت��ی ئ �هم واڵت �ه له‌به‌ر هێرشی سوپا به ئامانجی پۆپه‌راسیۆن بۆ ئه‌و هه‌رێمانه‌ی هێزه‌کانی ( )PKKتێیدان، له‌گه‌ڵ خاک بوون به یه‌ک و چۆڵ ک���ران .س����ه‌ره‌ڕای ه �هم��ووی ئهمانه، (فادی هه‌کورا) ،پسپۆرێکی کاروباری تورکیا ل�ه (چ�هت��م ه���اوس)ی ل�هن��ده‌ن ده‌ڵێت که گهڕانهوه بۆ هه‌ڵسوکه‌وتی سه‌ربازی ئه‌گه‌ری کهمه. فادی ده‌ڵێت «به بڕوای من ناوه‌ڕۆکی ئ �هم رووب���ه‌ڕووب���وون���هوه ل�ه‌گ�ه‌ڵ ئ �ه‌وه‌ی س��اڵ��ه‌ک��ان��ی ( )1990و ()2000 ج��ی��اوازی ه�هی�ه .ئ��ه‌وه‌ی وا ده‌ت��وان��رێ چ����اوه‌ڕوان ب��ک��رێ ،سه‌رهه‌ڵدانه‌کانی گه‌له له دژی سیاسه‌ته‌کانی حکومه‌ت. ئ��ێ��م�ه ئ �هم �هم��ان پ��ێ��ش ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن��ی��ش بینیبوو ،ئه‌و کاته‌ی وا کۆمیسیۆنی چاودێری هه‌ڵبژاردن حه‌وت پاڵێوراوی الی�هن��گ��ری ک��وردان��ی��ان ب��ۆ پ��اڵ��ێ��وراوی ره‌ت کردهوه .به‌اڵم له‌گه‌ڵ سه‌رهه‌ڵدانی گه‌ل ،ده‌ره‌نجام کۆمیسیۆن ناچار بوو له بڕیاره‌که‌ی پاشگه‌ز بێته‌وه. به ب��ڕوای ه�ه‌ک��ورا ،وه‌ه��ا هه‌وڵدانێک ده‌ت���وان���رێ س �ه‌ره �ه‌ڵ��دان �ه‌ک��ان��ی وهک ب���ه‌ه���اری ع���ه‌ره‌ب���ی دروس�����ت ب��ک��ات. کێشمه‌کێش له‌گه‌ڵ ک��وردان هاوکاته ل �ه‌گ �ه‌ڵ ن��ائ��ارام��ی��ی�ه‌ک��ان��ی س��وری��ا که نزیکه‌ی ( )%10دانیشتوانی ک��ورده. ب���ۆی���ه ئ����هم ت���رس���ه ه���هی���ه ک���ه وه‌ه���ا پێکدادانێک نێوان ک��وردان��ی تورکیا و ح��ک��وم�هت ،ک��وردان��ی س��وری��ا و به شێوه‌یه‌ک له شێوه‌کان کوردانی عێراق و ئێرانیش ده‌خاته جوڵه‌وه. ل �ه الی �ه‌ک��ی ت����رهوه چ��االک��ان��ی ک��ورد ه���ۆش���داری���ان داب�����وو ک���ه ل���ه دۆخ���ی گ��رن��گ�ی‌ن�ه‌دان ب�ه داواک��اری��ی�ه‌ک��ان��ی��ان، نافه‌رمانی مه‌ده‌نی ده‌ست پێ ده‌که‌ن. ل�ه ه�هم��ان ک��ات��دا ،ده‌ستبه‌سه‌رکردنی نزیکه‌ی ( )2000که‌س له ئه‌ندامانی ( )BDPبه تایبه‌ت ( )12س�ه‌رۆک ش���اره‌وان���ی ه �ه‌ڵ��ب��ژێ��ردراو ب �ه تۆمه‌تی پ �هی��وهن��دی ل �ه‌گ �ه‌ڵ ( )PKKک �ه له الی �هن دهوڵ �هت �هوه وهک رێکخستنێکی ت��ی��رۆری��س��ت��ی ن���اس���ێ���ن���راوه ،ت���وڕه‌ی���ی چاالکانی کورد به‌رز کردوهتهوه. ئ����ه‌ردۆغ����ان ل���ه ک��ات��ی ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن��دا هه‌ڵوێستێکی ت��ون��دی ل �ه ب �ه‌رام��ب �هر ک��وردان �هوه نشان دا و رایگه‌یاند که تورکیا خ��اوه‌ن مه‌سه‌له‌یه‌ک به ناوی
ساڵی دووهم ژماره 63 دووشه‌ممه 2711/4/13 - 2011/7/4
15
کورد له میدیا جیهـا‌نـیـیه‌کاندا «قه‌یرانى سیاسى هه‌رێم ب ه زمانى یاسایى چاره‌سه‌ر ناکرێت»
ه به‌رامبه‌ر بڕیاری تورکیا ه ل nکوردان کاردانه‌وه‌یان هه‌ی
کورد نیه و له هه‌مان کاتدا ()BDP تۆمه‌تبار ک��رد ب�ه پ�هی��وهن��دی له‌گه‌ڵ ( )PKKو چه‌مکی سه‌ربه‌خۆخوازانه. ئه‌ردوغان هه‌روه‌ها وتبووی که ئه‌گه‌ر له ساڵی ( )1999له کاتی ده‌ستگیری و دادگایی عه‌بدواڵ ئۆجه‌الن ،رێبه‌ری ( )PKKله سه‌ر ده‌سه‌اڵتدا بوایا ،ئه‌وی له سێداره دهدا .مامۆستای توێژینه‌وه‌کانی ئه‌وروپی له زانکۆی (باغچه‌شار)ی ئیسته‌نبۆل وت��ی :ب �ه‌داخ �هوه ئ�هم جۆره نزیکایه‌تیه زۆر م �هت��رس��ی��داره .چۆن ب��ێ هه‌ڵسوکه‌وتێکی لیبراڵ له‌گه‌ڵ کێشه‌ی کوردان ،مه‌سه‌له‌که چاره‌سه‌ر نابێ و تورکیا ده‌رب���ازی قۆناغێکی پ��ڕ ل�ه پ��ێ��ک��دادان دهب��ێ��ت�هوه .ب�ه ب��ڕوای
فۆتۆDayLife :
ئ���هو ،کلیلی چ���اره‌س���ه‌ری کێشهکه، وه‌اڵم��ێ��ک��ی سیاسییه ب �ه داواک����اری کوردان نه‌ک شاردنه‌وه‌ی مه‌سه‌له‌که و پێشنیار ده‌کات که دیالۆگی بێ‌مه‌رج م�ه‌س�ه‌ل�هی�ه‌ک��ی س�ه‌ره‌ک��ی��ی�ه و له‌گه‌ڵ ئاماژه به چاره‌سه‌ری ئاشتیانه وتی: بابه‌تگه‌لی وهک لێبووردنی گشتی، گه‌ڕاندنه‌وه‌ی په‌نابه‌ران ،مافی په‌روه‌رده به زمانی کوردی ،په‌ره‌پێدان به ههرێمه بێ‌به‌شکراوه‌کان و چه‌کدانان هێشتا ن �ه‌ک �ه‌وت��ۆت �ه ب���هر ب���اس و گفتوگۆ و دهوڵ �هت له‌گه‌ڵ به‌ناوکردنی ()PKK وهک ت��ی��رۆری��س��ت دهی������ه‌وێ ئ����ه‌وان چه‌که‌کانی خۆیان دانێن .ئه‌م بن‌به‌سته رێگایه‌کی تری نیه».
ئێران‌و عێراق له هه‌وڵى داخستنى که‌مپى ئه‌شره‌فن و :ل ه ئینگلیزییه‌وه
دانه‌ر عه‌بدولڕه‌حمان
ڕۆژى شه‌ممه ()25ى حوزه‌یران ،سه‌رۆک ک���ۆم���اری ع���ێ���راق ،ج�����ه‌الل ت��اڵ �ه‌ب��ان��ی رای��گ �هی��ان��د ،ل �ه ئ��ێ��س��ت��ادا ئ��ێ��ران‌و ع��ێ��راق ب �ه ه��اوک��ارى ڕێ��ک��خ��راوى خ��اچ��ى س��ورى نێوده‌وڵه‌تى ،لیژنه‌یه‌کى هاوبه‌شیان پێک هێناوه بۆ داخستنى که‌مپى ئه‌شره‌ف له عێراق که جێگه‌ى ه���ه‌زاران هاواڵتى له یاساده‌رچووى ئێرانن. له زارى به‌رپرسێکى ئاژانسى هه‌واڵه‌کانى ک��ۆم��اری ئیسالمى ئ��ێ��ران ،ل �ه میانى ک��ۆن��گ��رهی�ه‌ک��دا ل �ه ت���اران ب �ه ناونیشانى دژه تیرۆریزم ،سه‌رۆک کۆمارى عێراق ڕای��گ �هی��ان��دووه ک�ه که‌مپی ئ �ه‌ش��ره‌ف له کۆتایى ساڵى ( )2011داده‌خرێت. هه‌مان سه‌رچاوه ڕایگه‌یاند که مام جالل ووتویه‌تى «لیژنه‌یه‌کى سێ قۆڵى له الیه‌ن ئێران‌و عێراق‌و ڕێکخراوى نێوده‌وڵه‌تى خاچى س��وور پێک هێنراوه بۆ به دواداچ���وون‌و بڕیارى پێویست له‌مه‌ڕ داخستنى که‌مپى ئه‌شره‌ف». ش��ای��ان��ى ئ��ام��اژه پ��ێ��ک��ردن�ه ،ڕێ��ک��خ��راوى موجاهیدینى خه‌ڵق له ساڵى هه‌شتاکانى سه‌ده‌ى ڕابردوو که‌مپى ئه‌شره‌فى دامه‌زراند، له کاتێکدا سه‌رۆکى دیکتاتۆرى پێشووى ع��ێ��راق ،س����ه‌دام ح��س��ێ��ن ،ل �ه ش����ه‌ڕدا ب��وو له‌گه‌ڵ ئێران ،به مه‌به‌ستى دروستکردنى بنکه‌یه‌ک بۆ هاویشتنى گورزى سه‌ربازى بۆ سه‌ر ئێران .له ئێستادا ،ئه‌و که‌مپه بووه به نیشینگه‌ى زیاتر له ( )3400هاواڵتى ئێرانى.
ڕێکخراوى موجاهیدینى خه‌ڵق که خۆى وه‌کو ڕێکخراوێکى ئیسالمى‌و له هه‌مان کاتدا چه‌پ پێناسه ده‌ک��ات ،دژى شاى ئ��ێ��ران وه‌س��ت��ای��ه‌وه‌و ئێستاش ل �ه ه�ه‌وڵ��ى ڕووخانى ڕژێمى ئاینى ئێران دهدهن که له شۆڕشه‌که‌ى ساڵى ( )1979له تاران هاته سه‌ر حوکم. وه‌زیرى ئیتالعاتى ئێران ،حه‌یده‌ر موسلحى، ڕای��گ��هی��ان��د ک���ه م��وج��اه��ی��دی��ن��ى خ�ه‌ڵ��ق ل�ه ل��ێ��وارى ڕووخ��ان��دای �هو وه‌زاره‌ت �ه‌ک �هی��ان سه‌رقاڵى وه‌رگرتنى چه‌ند پێوه‌رێک بوون به مه‌به‌ستى په‌له‌کردن بۆ له‌ناوبردنى ئه‌و ڕێکخراوه. له درێ��ژهى ووته‌که‌یدا ،موسه‌لحى ووتى «وه‌زاره‌ت�������ى ئ��ی��ت�لاع��ات��ى ئ��ێ��ران ت��ا ئ �هو کاته‌ى توانیوویه‌تى له‌مه‌ڕ ئه‌م مه‌سه‌له‌یه وتووێژیان له‌گه‌ڵ به‌رپرسانى عێراق کردووه له‌باره‌ى پرسى چاره‌سه‌رکردنى داهاتووى که‌مپى ئه‌شره‌ف». ه�ه‌روه‌ه��ا ووت��ى «دڵ��ن�ه‌رم�ى‌و لێبوورده‌یی ئیسالمى ئێران چاوه‌ڕوانى ئه‌و ئه‌ندامانه‌ى گروپی تیرۆریستى موجاهیدینى خه‌ڵق ده‌ک���ات ک �ه که‌مپى ئ�ه‌ش��ره‌ف��ی��ان به‌جێ هێشتووه‌و به نیازن بگه‌ڕێنه‌وه بۆ ژێر باڵى فۆتۆ :ئینته‌رنێت ه که‌مپی ئه‌شره‌ف nچه‌کدارێکی ژنی موجاهیدینی خه‌ڵق ل ڕژێمى کۆمارى ئیسالمى ئێران». �ارى � �ب � زێ ل �ه ڕاگ �هی��ان��راوێ��ک��دا ،ه��ۆش��ی��ار ل �ه ئ��ێ��س��ت��ادا ،که‌مپى ئ �ه‌ش��ره‌ف ب���ووه به خه‌ڵق ئه‌ندامه تێیدا ،زۆر به توندى ئیدانه رێکخراوه‌که‌یان. ل�ه ب�ڵاوک��راوه‌ی �ه‌ک��دا ،ئ �هو ئه‌نجوومه‌نه کێشه‌یه‌کى گهوره بۆ ده‌سه‌اڵتدارانى عێراق ووتبووى «ئێمه داوامان له ڕێکخراوه‌کانى کرا. ن��ێ��وده‌وڵ�هت�ى و پ�ه‌رل�هم��ان�ه‌ک��ان��ى واڵت��ان��ى ئ�هن��ج��وم�هن��ى ن �هت �ه‌وه‌ی��ی ب��ه‌رگ��رى ئ��ێ��ران ه������ۆش������داری دا و وت������ى «ن�����هت�����هوه به‌هۆی فشاره‌کانى تاران بۆ راده‌ستکردنى ئ �ه‌وروپ��ا ک���ردووه ب��ۆ هاندانى ئه‌ندامانى ڕای���گ���هی���ان���د ،رێ����گ����ه‌دان����ى ئ����ێ����ران ب�ه ی�ه‌ک��گ��رت��ووه‌ک��ان و حکومه‌تى ئه‌مریکا ئه‌ندامانى ئه‌و گرووپه میلیشیایه. گروپه‌که بۆ ئه‌وه‌ى عێراق به‌جێ بهێڵن‌و ده‌س �ت‌ت��ێ��وه‌ردان��ى ل �ه م �ه‌س �ه‌ل �هى که‌مپى پێویسته به‌رپرسیارێتى پاراستنى خه‌ڵکى شایانى ئاماژه پێکردنه ،له مانگى چوارى ڕێگه ب��ۆ ب��زووت��ن�ه‌وه‌ک�هی��ان خ��ۆش بکه‌ن ئه‌شره‌ف هێڵى سووره و نابێت ببه‌زێنرێت و ب���ێ چ�����ه‌ک‌و ب���ێ ب����ه‌رگ����رى ک �هم��پ��ى ساڵى ( ،)2009هێزه ئه‌منیه‌کانى عێراق به‌ره‌و ئه‌و واڵتانه». هانى رێکخراوى خاچى سوورى نێوده‌وڵه‌تى ئه‌شره‌ف له ئه‌ستۆ بگرن‌و هه‌ر هێرشێک هێرشێکى توندیان ب��ۆ س �هر ئ �هو که‌مپه نى ه نجووم ه ئ ن ه الی ه ل ه به‌اڵم ئه‌م ڕاگه‌یانراو دا متمانه‌ى خ��ۆی��ان ل �ه‌ده‌س��ت ن���هدهن له که‌مپه‌که‌یان به ئامانج ده‌گرێت ئه‌وان لێى ئه‌نجامدا و بو به هۆى کوژرانى ()34 موجاهیدینى ه ک ئێران نه‌ته‌وه‌یی به‌رگرى ئه‌ندامى ئه‌و گرووپه. ب�ه‌ش��داری��ک��ردن��ی��ان ل �ه پ�لان��ى ل�هن��اوب��ردن��ى به‌رپرسیارن».
ل ه دوا کۆبونه‌وه‌یاندا له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌کانى ئ���ۆپ���ۆزی���س���ی���ۆن���دا پ���ارت���ی و ی�ه‌ک��ێ��ت��ی پڕۆژه‌یه‌کیان بۆ چاکسازى خسته به‌رده‌ست ئۆپۆزیسیۆن ب ه مه‌به‌ستى کۆتایى هێنان ب ه قه‌یرانى سیاسى هه‌رێمه‌که. ع �ه‌ل��ى ک���ه‌ری���م ،س���ه‌رۆک���ى ئه‌نستیتۆى کوردستان بۆ مافه‌کانى مرۆڤ له‌گه‌ڵ ئ���ه‌وه‌دا ئ��ام��اده‌ک��ردن��ى ئ �هو ج��ۆره پ��ڕۆژان� �ه ب ه هه‌نگاوێکى گرنگ ده‌زانێت و وهک گه‌شه‌کردنێکى سیاسى لێى ده‌ڕوان��ێ��ت، به‌اڵم ده‌شڵێت ئه‌گه‌ر بێتوو ئه‌و پڕۆژان ه بۆ به‌سه‌ربردنى کات به‌کار نه‌یه‌ت ،ئه‌وا ده‌شێت ببن ه هۆکارێک بۆ سازانێکى سیاسیانه. باسیش لهوه ده‌کات هێنده‌ى ئه‌وه‌ى چاودێرى بارودۆخه‌ک ه ده‌کات پێیوانییه الیه‌نه‌کانى ئ��ۆپ��ۆزی��س��ی��ۆن (گ�����ۆڕان ،ی �ه‌ک��گ��رت��وو و ک��ۆم�ه‌ڵ��ى ئیسالمی) ه �هم��وو پ��ڕۆژه‌ک � ه په‌سه‌ند بکه‌ن .چونکه وهک ده‌ڵێت ده‌شێت وهک بارێکى پۆزه‌تیفانه ل�ه هه‌ندێک خاڵى پ��ڕۆژه‌ک�ه ب��ڕوان��ن ،ب �ه‌اڵم ب ه گشتى ڕوانینێکى نێگه‌تیڤانه‌یان بۆ به‌شى زۆرى پڕۆژه‌ک ه ههیه.
ئه‌مریکا و کوژرانى ( )225هه‌زار که‌س
ل ه لێکۆڵینه‌وه‌یه‌کی نوێدا که ئاژانسی (ف���ران���س پ��رێ��س) ب�ڵ�اوی���ک���ردوه‌ت���هوه ،ل ه سه‌ره‌تای شه‌ڕی «دژه تیرۆر» له ساڵی ()2001هوه ک ه ئه‌مریکا و هاوپه‌یمانه‌کانی رایانگه‌یاند نزیکه‌ى ( )225هه‌زار که‌س کوژراون و تێچونی ئه‌و جه‌نگه‌ش نزیکه‌ی ( )3,7تریلیۆن دۆالری ئه‌مریکى بووه. ل��ه ل��ێ��ک��ۆڵ��ی��ن �ه‌وه‌ک �هدا ک��ه ژم���اره‌ی���ه‌ک ل �ه ل��ێ��ک��ۆڵ�ه‌ران��ی ئه‌مریکا ل � ه زان��ک��ۆی ( )brownل �ه وی�لای�هت��ی بروفیدینس به‌شداریان تێداکردووه ،تایبه‌ت به جه‌نگی ئه‌فغانستان و عێراق و پاکستان ،تێیدا هاتووه :به‌پێی ئه‌و ئامارانه‌ی که له‌به‌رده‌ست ئه‌و لێکۆڵه‌رانه‌دایه ژماره‌ی کوژراوانی ئه‌و جه‌نگان ه گه‌یشتوه‌ت ه ( )225هه‌زار که‌س و برینداربونی نزیکه‌ی ( )365هه‌زار که‌سی تر و بڕی تێچونی ئه‌و جه‌نگانه‌ش ()3,7 تریلیۆن دۆالری ئه‌مریکیه. هه‌ر ل ه لێکۆڵینه‌وه‌که‌دا ئاماژه بهوه کراوه زۆربه‌ی کوژراوانی ئه‌و جه‌نگان ه خه‌ڵکانی مه‌ده‌نین و به‌پێی ئاماره‌کانیش ()172 هه‌زار هاواڵتی بێدیفاع کوژراون.
ده‌میرتاش «هه‌ڵبژاردنی پێشوه‌خت»ی وهک مه‌رج دانا له کاتێکدا قه‌یرانی متمان ه ل ه په‌رله‌مانی تورکیادا درێژه‌ی ههیه ،بۆ چاره‌سه‌رکردنی کێشهکه ،شه‌ره‌فه‌دین ئاڵچی ،په‌رله‌مانتاری سه‌ربه‌خۆی ( )BDPله دیاربه‌کر رۆڵی ناوبژیوانی گرت ه ئه‌ستۆ .ئا‌لچی ل ه وه‌اڵمی داواک���اری ئ�ه‌ردوغ��ان بۆ چاوپێکه‌وتن وتی «ئه‌گه‌ر بێته په‌رله‌مان دیدار ده‌که‌ین». س��ه‌الح��ه‌دی��ن ده‌م���ی���رت���اش ،پ �ه‌رل �هم��ان��ت��اری (ه���ه‌ک���اری) وت��ی ک � ه م��ن ل � ه س��هر ن��اوی ( )BDPل�ه‌گ�ه‌ڵ ( )AKPدی���دار ناکه‌م ئه‌نجا تا کاتی دروستبوونی گروپ ،هه‌موو په‌یوه‌ندییه‌کان ته‌نانه‌ت ئ �ه‌وان �هی له‌گه‌ڵ حکومه‌تیش ،چوار که‌س ئه‌نجامی دهدهن. ده‌م��ی��رت��اش ک � ه ب��ۆ رۆژن��ام��هی میللیه‌تی تورکی قسه‌ی ده‌ک��رد وت��ی «شه‌ره‌فه‌دین ئاڵچی خۆی داوای دی��داری کرد .له‌گه‌ڵ حسێن چه‌لیک دی��داری ته‌له‌فۆنی کرد». ده‌میرتاش ک ه بۆ مه‌سه‌له‌ی چاره‌سه‌رکردنی کێشه‌ی خه‌تیب دیجل ه پێشنیاری هه‌ڵبژاردنی پێشوه‌ختی له دیاربه‌کردا کردووه به‌م شێوه‌ی ه درێ���ژه‌ی ب� ه قسه‌کانیدا «داواک����اری ئێم ه ئاشکرایه .وهک نمون ه له‌گه‌ڵ گۆڕانکاری له یاسای بنه‌ڕه‌تیدا ،ئه‌گه‌ر پێویست بکات ل ه دیاربه‌کردا ئێم ه بۆ هه‌ڵبژاردنی پێشوه‌خت ئاماده‌ین ،ئێم ه بۆ گۆڕینی یاسای بنچینه‌یی و ماده‌کانی یاسا هاوکار ده‌بین .ئێم ه دۆخی خه‌تیب دیجله و په‌رله‌مانتاران وا نابینین ک ه ()AKPی ناڕاحه‌ت کردبێت».
ﮔﻪﺷﻪى ﺑﯿﺮى ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻰ ﻟﻪ ھﻪرێﻤﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎن )ﻟﻪ ﺑێﺨﻪﺑﻪران ﮐﻪﺷﮑﻪک ﺳوات( ﮐﺎﻣﻪران ﮔﻮڵﭙﻰ
ﮐــﺎﺗــێــﮏ ھــﻪرێــﻤــﻰ ﮐـــﻮردﺳـــﺘـــﺎن ﺑﻪ دهﺳﺘﻪواژهى ﺋﻪﻣڕۆ و ﺑﺎﮐﻮرى ﻋێﺮاق ﺑﻪ دهﺳﺘﻪواژهى ﮐﯚن ﻟﻪژێﺮ رهﺣﻤﻰ رژێﻤێﮑﻰ دڕﻧﺪه و دﯾﮑﺘﺎﺗﯚرى وهﮐﻮ -ﺑﻪﻋﺴﺪا -ﺑﻮو ھﻪﻣﻮو ﻻﯾــﻪک ﻟﻪ ھﻪوڵﻰ ﺋــﻪوهدا ﺑﻮوﯾﻦ ﮐــﻪ وﺷــﻪى -ﻣــﻐــﺮب -ﯾــﺎن -اﻟــﻌــﺼــﺎه -ﻟﻪ راﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﻪ ﻧﺎوﭼﻪﯾﻰ و ﻧێﻮ دهوڵﻪﺗﯿﻪﮐﺎﻧﺪا راﺳـــﺖ ﺑــﮑــﻪﻧــﻪوه و ھﯿﭻ ﻧــﺎ وﺷﻪﯾﻪﮐﻰ ﮔﻮﻧﺠﺎوﺗﺮ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺷﯚڕﺷﮕێڕاﻧﻰ ﮐﻮرد ﺑﻪﮐﺎر ﺑﮫێﻨﺮێﺖ ،ﭼﻮﻧﮑﻪ رژێﻤﻰ ﻓﺎﺷﻰ ﺑــﻪﻋــﺲ ﻟــﻪدوﻧــﯿــﺎﻧــﺪا وێــﻨــﻪى ﺋــێــﻤــﻪى ﺑﻪ ﮐﯚﻣﻪڵێﮏ ﺧﻪڵﮏ ﮐﺮدﺑﻮو ﮐﻪ دڕﻧﺪهﯾﻦ و ھﯿﭻ ﯾﺎﺳﺎ و رێﺴﺎﯾﻪک ﻧﺎﻣﺎﻧﮕﺮێﺘﻪوه ﺗــﻪﻧــﺎﻧــﻪت ﻟــﻪ رادێــــﯚى -C.B.B-ﻟﻪ ﻟﻪﻧﺪهن ﮐﻪ ﺑﺎﺳﻰ ﻟﻪ ﭼﺎﻻﮐﻰ ﭘێﺸﻤﻪرﮔﻪ دهﮐﺮد ﺑﻪ )اﻻﮐﺮدا اﻟﺠﺒﻠﯿﻮن( واﺗﻪ ﮐﻮرده ﺷﺎخ ﻧﯿﺸﻨﻪﮐﺎن ﻧﺎو دهﺑــﺮد .ﺑﻪﺷێﻮهﯾﻪک ﻟــﻪ دوﻧــﯿــﺎى ﺋــﻪو ﮐــﺎﺗــﻪى ﮔﻪﯾﺎﻧﺪﺑﻮو ﮐﻪ ﺋﻪﻣﺎﻧﻪ ﮐﯚﻣﻪڵﻪ ﺟﺎﻧﻪوهرێﮑﻦ و ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﻰ ﻋێﺮاﻗﻰ ﭘێﻮه ﮔﯿﺮۆده ﺑــﻮوه ،ﺑﯚﯾﻪ ﺗﻪﻧﮫﺎ ﭼﺎرهﺳﻪرﯾﺶ ﻟﻪﻻى ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﻰ ﻋێﺮاﻗﯿﻪ؟ ﺑﻪڵێ ﺑﯚ زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ﻧﯿﻮﺳﻪده رژێﻤﻰ ﺑﻪﻋﺲ
دژاﯾــﻪﺗــﻰ ﺋــﻪم ﻣــﺮۆﭬــﺎﻧــﻪى ﮐــﺮد ھــﻪر ﻟﻪ راﮔﻮاﺳﺘﻨﻰ و ﺗﻌﺮﯾﺐ و ﺗﺒﻌﯿﺲ ﺗﺎ ﺋﻪﻧﻔﺎل و ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎران! ﻟﻪ ﺑﻪر ھﯚﯾﻪﮐﻰ زۆر ﺳﺎده و ﺳــﺎﮐــﺎر ﺋــﻪوﯾــﺶ -ﮐــﻮردﺑــﻮوﻧــﻤــﺎن -ﺑﻮو ﻟﻪﮐﺎﺗێﮑﺪا ﮐﻪ ﺧﻮاى ﮔﻪوره ﻣﺎﻓﻰ ﺋﺎزادى و ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚﯾﻰ ﺑــﯚ ھــﻪﻣــﻮو ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻪک ﺑــﻪڕهوا ﺑﯿﻨﯿﻮه .ﺋﻪو ﮔﯚڕاﻧﮑﺎرﯾﺎﻧﻪى ﮐﻪ ﻟﻪ رۆژھﻪﺗﻰ ﻧﺎوهڕاﺳﺘﺪا رووﯾﺎﻧﺪا ﮔﻪﻟﻰ ﮐــﻮردى ﺑﺎﺷﻮر زۆر ﺳﻮدﻣﻪﻧﺪ ﺑﻮون ﻟێﻰ، ﭼــﻮﻧــﮑــﻪ رزﮔـــﺎرﯾـــﺎن ﺑـــﻮو ﻟــﻪ رژێﻤێﮑﻰ دﯾﮑﺘﺎﺗﯚرى ﮐــﻪم وێــﻨــﻪ .ﺑــﻪم ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺋﻪم ﺋﺎزادﯾﯿﻪ ﺑﻪ ﻗﯚﻧﺎﻏﺒﻪﻧﺪى ﻧﻪﺑﻮو ھﻪر زۆر زوو ﻟﻪﻻﯾﻪن ﺣﺰﺑﻪ ﮐﻮردﯾﯿﻪﮐﺎﻧﻪوه ﻗــﯚزراﯾــﻪوه و ﻟــﻪ ﺑــﺮى ھﯚﺷﯿﺎر ﮐــﺮدن و ﭘﻪروهرده ﮐﺮدﻧﻰ ﻧﻪوهﮐﺎن ﺑﻪ ﺑﯿﺮى ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻰ و ھﻪﺳﺘﻰ ﭘــﯿــﺮۆزى ﮐــﻮرد ﺑــﻮون ھﻪوڵﻰ ﺑﻪﺣﺰﺑﻰ ﮐﺮدﻧﻰ ﮐﯚﻣﻪڵﮕﻪى ﮐﻮردى دراو ﭼﻪﻧﺪهھﺎ دهزﮔﺎ و ﺳﻪﻧﺘﻪرى ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﮐﺮا!! ﺑﻪ ﺟﯚرێﮏ ﮐﻪ ھﻪرێﻤﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮو ﺑﻪ ھﻪرێﻤﻰ -ﺣﺰﺑﻪﮐﺎن -واﺗﻪ ﺋﻪوﻧﺪهى ﮐﻪ ﺧﻪڵﮑﻰ ﺑﻪ ﺣﺰﺑﺎﯾﻪﺗﻰ ﮔﯚش ﮐﺮان ،ﺋﻪوﻧﺪه ﮐﻮردﺑﻮوﻧﻰ ﻟﻪ ﻻ ﻻوازﮐــﺮا .ﺑﻪم ﭘێﯿﻪش ھﻪرێﻤﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﺑــﺮى ﺑـــﺮهودان ﺑﻪ ﭘﯿﺮۆزى ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎى ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻰ و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﻰ، ﺑــﺮهو ﺑــﻪ ﺣﺰﺑﺎﯾﻪﺗﻰ درا و ھــﻪر ﻻﯾــﻪﻧــﻪ و ﻟﻪ ھﻪوڵﻰ ﮐﯚﮐﺮدﻧﻪوهى زۆرﺗﺮﯾﻦ ھﻪوادار و ﻻﯾﻪﻧﮕﺮدا ﺑــﻮون و ھﻪرێﻤێﮑﻰ ﺣﺰﺑﯿﺎن ﺑﻪرھﻪم ھێﻨﺎ ﮐﻪ ﺋێﺴﺘﺎ ﺑﻪرھﻪﻣﻪﮐﻪى ﺗﺎزه ﺑﻪ ﺗﺎزه ﺑﻪدﯾﺎر دهﮐﻪوێﺖ ﻟﻪ ﺑێڕێﺰى ﮐﺮدن ﺑﻪ ھﺎوﺗﯿﺎﻧﻰ ﺋﻪم ھﻪرێﻤﻪ ﮐﻪ ھﻪرﮐﻪس
ﻟﻪﮔﻪڵ ﻣﻦ ﻧﻪﺑێﺖ ﺋﻪوا دژﻣﻪ! ﻟﻪ ﮐﺎﺗێﮑﺪا ﺋێﻤﻪ ﺑﻪ ﺟﯿﺎوازﯾﯿﻪﮐﺎﻧﻪوه ﺟﻮاﻧﯿﻦ ،ﺧﻮاى ﺑﻪدﯾﮫێﻨﻪر دهﻓــﻪرﻣــێــﺖ )وﻟــﻮﺷــﺎ ﻟﺠﻌﻠﮑﻢ أﻣــﻪ واﺣــــﺪه( .ﺗـــﺎزه ﺑــﻪﺗــﺎزه دهﻣــﺎﻧــﻪوێــﺖ ﺑﯿﺮﮐﺮدﻧﻪوهﮐﺎن ﻗﯚرغ ﺑﮑﻪﯾﻦ. ﺋێﺴﺘﺎ ﺳـــﻪردهم ﮔـــﯚڕاوه و ھﻪرﭼﻪﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕﻰ ﺟﺎرێﮏ دﯾﮑﺘﺎﺗﯚرێﮏ ﻟﻪﮔﯚڕ دهﻧﺮێﺖ .ھﻪرێﻤﻪﮐﻪﺷﻤﺎن ھﻪر ﻟﻪ ﮔﺮﻓﺘﻰ ﮐــﻮرﺳــﻰ ﮐﻮرﺳێﻨﻪ و ﭘﯚﺳﺘﻰ ﺳــﯿــﺎدى و ﺑﻪﺷﺪارى ﺑﮑﻪ ﻟﻪ ﺣﮑﻮﻣﻪت و ﺋﻪم داﺑﻨێ و ﺋﻪو ﻻﺑﺪه داﯾﻪ!! ﺑﯿﺮﻣﺎن ﭼﻮوهﺗﻪوه ﮐﺎﺗێﮏ رژێﻤﻰ ﺑﻪﻋﺲ ﮔﻮﻧﺪهﮐﺎﻧﻰ ﺧﺎﭘﻮر دهﮐﺮد و ﻻوهﮐﺎﻧﻰ دهﮔــﺮت و ﻟﻪﺳێﺪارهى دهدان و ﺋﻪﺗﮑﻰ داﯾــﮑــﺎن و ﺧﻮﺷﮑﺎﻧﻰ دهﮐــﺮد ﭘﺮﺳﯿﺎرى ﻟێ ﻧﻪدهﮐﺮدن ﺗﯚ ﺣﺰﺑﯿﺖ ،ﺑﻪڵﮑﻮ ﺗﻪﻧﮫﺎ ﻟﻪﺑﻪر -ﮐــﻮرد -ﺑــﻮون ﺑــﻮو؟! ﺑﺎﺷﻪ ﺗﺎوان ﻧﯿﯿﻪ ﺋﯿﺘﺮ وهﮐﻮ ﮐﻮرد ﺑﯿﺮ ﻧﻪﮐﻪﯾﻨﻪوه و ﺑﯿﺮى ﺣﺰﺑﺎﯾﻪﺗﻰ ﻟﻪﮔﯚڕ ﻧێﯿﻦ؟!! ھــﻪﻣــﺎن ﻧــﻪﺗــﻪوه ﮐــﻪ ﻟــﻪ ﺳــﻮرﯾــﺎ دهژﯾــﻦ ﮐـــــــﻮردن -و رژێـــﻤـــﻰ ﺑـــﻪﺷـــﺎر ﺋــﻪﺳــﻪدﺗﺎﺋێﺴﺘﺎش ﻣــﺎﻓــﻰ ھــﺎوﺗــﻰ ﺑــﻮوﻧــﻰ ﭘێ ﻧــﻪﺑــﻪﺧــﺸــﯿــﻮن و ﻟــﻪ ﺑــﺎرودۆﺧــێــﮑــﻰ زۆر ﺧﺮاپ و ﻧﺎھﻪﻣﻮاردا دهژﯾﻦ و ﺑﻪ ھﻪﻣﻮو ﺷێﻮهﯾﻪک دژاﯾﻪﺗﻰ ﺑﻮﻧﯿﺎن دهﮐﺮێﺖ وهک ﮐـــﻮرد و ﭘــﺎﮐــﺘــﺎوى رهﮔــــﻪزى ﻟــﻪ دژﯾــﺎن ﺑﻪﮐﺎر دهھێﻨﺮێﺖ .ﺑﺎﺷﻪ ﺋﻪﮔﻪر ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﻰ ھﻪرێﻢ ﻧﻮێﻨﻪرى ﺋﻪم ﮔﻪﻟﻪﯾﻪ ﻟﻪ ھﻪرێﻤﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎن دهﺑێﺖ ھﻪڵﻮێﺴﺘێﮑﻰ ﻣﺮۆﭬﺎﻧﻪ ﺑﻨﻮێﻨێﺖ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪ ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﻰ ﺳﻮرى و ﺑﻪﯾﺎﻧﻨﺎﻣﻪﯾﻪک دهرﺑﮑﺎت و ھﻪڵﻮێﺴﺘﻰ
ﮐﻮرداﻧﻰ ﺋﻪم ھﻪرێﻤﻪ ﺑﮕﻪﯾﻪﻧێﺘﻪ دهﺳﻪﺗﻰ ﺳـــﻮرى و ﺋــﯿــﺪاﻧــﻪى دهﺳـــﺖ درێــﮋﯾــﻪﮐــﺎن ﺑــﮑــﺎت .ﻟــﻪﺑــﻪر ﺋـــﻪوهى داﻧــﯿــﺸــﺘــﻮاﻧــﻰ ﺋﻪم ھــﻪرێــﻤــﻪ ﺧـــﯚﯾـــﺎن ﺳــﺘــﻪم ﻟــێــﮑــﺮاو ﺑـــﻮون ﻟﻪﻻﯾﻪن ھﻪﻣﺎن رژێﻤﻰ ﺑﻪﻋﺴﻪوه و ھﻪﺳﺖ ﺑﻪﻧﺎﺳﯚرﯾﻪﮐﺎﻧﻰ ھﺎوزﻣﺎﻧﯿﻪﮐﺎﻧﯿﺎن دهﮐﻪن و ﮐﻮرد وﺗﻪﻧﻰ )ﺳﻪد ﺣﻪﮐﯿﻢ ﺑﻪﻗﻪد دهرده دارێﮏ ﻧﺎزاﻧﻦ( ﺋێﺴﺘﺎ ﺑﯚ دهﺑێﺖ ﺧﯚﻣﺎن ﻟێ ﺑﮕﯚڕێﺖ ﻣﻪﮔﻪر ﺋێﻤﻪ ﺣﻪﮐﯿﻤﯿﻦ ﯾﺎن دهرده دارهﮐﻪ!؟ ﻟﻪ ھﻪر وﺗێﮑﺪا ژﯾﺎﻧﻰ ھﺎوﺗﯿﯿﻪﮐﻰ ﺑﯿﺎﻧﻰ واﺗﻪ وﺗێﮑﻰ ﺗﺮ ﺑﮑﻪوێﺘﻪ ﻣﻪﺗﺮﺳﯿﯿﻪوه راﺳﺘﻪﺧﯚ ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﻰ ﺋﻪم وﺗﻪ ﺳﻪﻻﻣﻪﺗﻰ ﮔﯿﺎﻧﻰ ﺋﻪو ھﺎوﺗﯿﻪ ﻟﻪ ﺋﻪﺳﺘﯚى وﺗﻰ ﻣــﯿــﻮاﻧــﺪا دادهﻧـــﺮێـــﺖ! ﮐﺎﺗێﮏ ﺋێﻤﻪ ﻟﻪم ﭘــﺎرﭼــﻪى ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺷﯚڕﺷﻤﺎن ﮐﺮد- ﮐﯿﻤﯿﺎﺑﺎران ﮐﺮاﯾﻦ ﺋﻪﻧﻔﺎل ﮐﺮاﯾﻦ ﺋﺎواﺗﻰ ﮔــﻪورهﻣــﺎن ﺋــﻪوهﺑــﻮو ﮐــﻪ ﻟــﻪﺳــﻪر ﺋﺎﺳﺘﻰ ﺗــﺎﮐــﻪ ﮐﻪﺳﯿﺶ ﺋــﺎوڕﻣــﺎن ﻟــێ ﺑــﺪرێــﺘــﻪوه و ﮔــﻮێ ﻟــﻪ ﻧــﺎﺳــﯚرﯾــﻪﮐــﺎﻧــﻤــﺎن ﺑﮕﯿﺮێﺖ! ﺑﻪم ﺳﻮﭘﺎس ﺑﯚﺧﻮا ﺋێﺴﺘﺎ ھﻪرێﻤێﮑﻤﺎن ھﻪﯾﻪ و ﺋــﺎى ﭘﯿﺮۆزى ﮐﻮرﺳﺘﺎن ﺑﻪﺳﻪر دام و دهزﮔﺎﮐﺎﻧﯿﻪوه ﺷﻪﮐﺎوهﯾﻪ ،ﺋﻪى ﺑﯚ دهﺑێﺖ ﺋﻪوهﻧﺪه ﺷﻪرﻣﻨﺎﻧﻪ ﻣﺎﻣﻪڵﻪ ﺑﮑﻪﯾﻦ ﻟﻪﮔﻪڵ روداوهﮐﺎﻧﺪا ،ﺧﯚ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ﺋﻪﮔﻪر ﺑﻪﯾﺎﻧﻨﺎﻣﻪﯾﻪک دهرﺑﮑﺎت و ﺋﯿﺪاﻧﻪى ﺋﻪو ھﻪڵﺴﻮﮐﻪوﺗﺎﻧﻪى ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﻰ ﺳﻮرﯾﺎ ﺑﮑﺎت ھﯿﭻ ﻟﻪ ﭘﻠﻪﮐﻪى ﮐﻪم ﻧﺎﮐﺎﺗﻪوه ،ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺋﻪو ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﻪ ﻧﻮێﻨﻪراﯾﻪﺗﻰ ﭼﻮار ﻣﻠﯿﯚن ﮐــﻮرد دهﮐــﺎت ﻟﻪم ھﻪرێﻤﻪدا!! ﮐﯚﺷﮑﻰ
ﻧﻪوزاد ﻓﻪھﺎد
ﺑﻪ درێــﮋاﯾــﻰ ﻣــێــﮋووى ﮐــﻮرد ﮔﻪﻟﻰ ﮐﻮرد ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﻟﻪﻻﯾﻪن داﮔﯿﺮﮐﻪران و وﺗﻪ زﻟﮫێﺰهﮐﺎﻧﻪوه ﺳﻪرﮐﻮت ﮐﺮاوه و زوڵﻤﻰ ﻟێﮑﺮاوه ،ﺑﯚﯾﻪ ﺑﻪردهوام ﺷﯚڕش و ﭘــﺎرت و ﺑﺰوﺗﻨﻪوهى ﭼﻪﮐﺪار و ﺑێ ﭼﻪک دروﺳﺖ ﺑﻮون ﺑﯚ داﮐﯚﮐﻰ ﮐﺮدن ﻟﻪ ﻣﺎﻓﻪ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﻪﮐﺎﻧﻰ ﮔﻪﻟﻪﮐﻪﻣﺎن، زۆر ﺟﺎرﯾﺶ ﮐﻪ ﻣﯿﺮﻧﺸﯿﻨێﮑﻰ ﮐﻮردى ﯾـــﺎﺧـــﻮد دهﺳـــﻪﺗـــێـــﮑـــﻰ ﮐــــــﻮردى ﻟﻪ ﺷﺎرێﮑﺪا ﯾﺎن ﻟﻪ ﭼﻮارﭼێﻮهى ﺧێڵ و ﻋﻪﺷﯿﺮهﺗێﮑﺪا ﺑﻪرھﻪم ھﺎﺗﺒێﺖ ﺑﻪ ھﯚى ﻣﻠﻤﻼﻧێﻰ ﻧێﻮﺧﯚﯾﻰ و ﺷـــﻪڕى ﻧێﻮان ﺑﻨﻪﻣﺎڵﻪﮐﺎﻧﻪوه ﺋﻪو دهﺳﻪﺗﻪ ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿﻪ ﮐﻪوﺗﻮهﺗﻪ ژێﺮ ﻣﻪﺗﺮﺳﻰ و ﻟﻪﻧﺎوﭼﻮون و ﺑﻪردهوام دوژﻣﻨﺎﻧﻰ ﮐﻮردﯾﺶ ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪت وﺗﺎﻧﻰ دراوﺳێﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺳﻮدﯾﺎن ﻟﻪو ﻧﺎﮐﯚﮐﯿﯿﻪى ﻧێﻮ ﻣﺎڵﻰ ﮐﻮرد ﺑﯿﻨﯿﻮه و ﺑﻮﻧﻪﺗﻪ ھﯚﮐﺎر ﺑﯚ ﻟﻪﻧﺎوﭼﻮوﻧﻰ ﺋﻪو دهﺳﻪﺗﻪ ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿﻪ ،ھﻪڵﺒﻪت ﻟﻪ دواى راﭘﻪڕﯾﻨﻰ ﺳﺎڵﻰ )(١٩٩١هوه ﺑﻪﺷێﮏ ﻟﻪ ﺧﺎﮐﻰ ﺑﺎﺷﻮرى ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎزادﺑﻮوه و دوو ﭘـــﺎرﺗـــﻰ ﺳـــﻪرهﮐـــﻰ )ﯾــﻪﮐــێــﺘــﻰ و ﭘـــﺎرﺗـــﻰ( ﺑــﻮﻧــﻪﺗــﻪ ﺣــﻮﮐــﻤــڕاﻧــﻰ ﺋــﻪم ھﻪرێﻤﻪ ﮐﻮردﯾﯿﻪ و دﯾﺴﺎﻧﻪوه وهک ﻧﻤﻮﻧﻪى ﺷﯚڕﺷﻪﮐﺎﻧﻰ ﭘێﺸﻮو ﺋﻪم دوو ﭘﺎرﺗﻪش ﭘێﮑﻪوه ﻧﻪﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﻰ ﻧﻤﻮﻧﻪﯾﻪﮐﻰ ﺟﻮاﻧﻰ دهﺳﻪﺗﻰ ﮐﻮردى ﭘێﺸﮑﻪش ﺑﻪ ﮔﻪﻟﻰ ﮐﻮردﻣﺎن ﺑﮑﻪن ﺋﻪوهش ھﻪر ﻟﻪ ھﻪڵﻮێﺴﺘﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪﺳﻪر ﺑﺮا ﮐﻮردهﮐﺎﻧﻰ ﭘﺎرﭼﻪﮐﺎﻧﻰ ﺗﺮى ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻪوه ﺑﯿﮕﺮه ﮐﻪ ﻧﻪک ﻧﻪﺑﻮﻧﻪﺗﻪ ﭘﺸﺘﯿﻮان و ھﺎوﮐﺎرى ﭘﺎرﺗﻪ ﮐﻮردﯾﯿﻪﮐﺎﻧﻰ ﭘﺎرﭼﻪﮐﺎﻧﻰ ﺗﺮى ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪڵﮑﻮ زۆر ﺟــﺎر ﺷﻪڕﯾﺎن ﭘــێ ﻓﺮۆﺷﺘﻮن و ﺋﻪﻧﺪاﻣﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﮐﻪ ﻟﻪم ﭘﺎرﭼﻪ ﺋﺎزادهى ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ژﯾﺎون ﺗﻮﺷﻰ دهﯾﺎن ﮔﺮﺗﻦ و ﺋﺎزار و ﻟێﭙێﭽﯿﻨﻪوه ﮐﺮدون ﺗﻪﻧﮫﺎ ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪوهى دۆﺳﺘﺎﯾﻪﺗﻰ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ﺋێﺮان و ﺗﻮرﮐﯿﺎ ﺑــﻪو ﺷێﻮه ﻧﺎﺗﻪﻧﺪروﺳﺘﻪ دهرﺑﺒڕن. ﻟﻪ ﻣﺎوهى ﺳﺎﻧﻰ ﻧﻪوهدهﮐﺎﻧﺪا ﺋﻪم دوو ھێﺰه ﺑﻪھﯚى ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﻪ ﭼﻪﭘﻪڵﻪﮐﺎﻧﯿﺎﻧﻪوه
ﺑﻮوﻧﻪ ھﯚى ھﻪڵﮕﯿﺮﺳﺎﻧﻰ ﺷﻪڕى ﻧﺎوﺧﯚ ﻟﻪ ﻧێﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا و ﺑﻪو ھﯚﯾﻪﺷﻪوه ھﺎوﺗﯿﺎﻧﻰ ﮐـــﻮرد ﺑــﺎﺟــﻰ ﻣﻠﻤﻼﻧێﮑﺎﻧﯿﺎن دا ﮐﻪ ﺑﻪدﺑﻪﺧﺘﻰ و ھــﻪژارى و ﺋــﺎوارهﺑــﻮون و ﺷﻪھﯿﺪﺑﻮﻧﻰ ﺳﻪدان ﮐﻪس ﻟﻪ رﯾﺰهﮐﺎﻧﻰ ھــﻪر دووﻻ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻰ ﺷــﻪڕى ﻧﺎوﺧﯚى ﻧێﻮان ﺋﻪو دوو ﭘﺎرﺗﻪ ﺳﻪرهﮐﯿﯿﻪ ﺑﻮو، دﯾــﺎره ﻣﻪﺳﻪﻟﻪى ﻟﻪﻧﺎوﭼﻮوﻧﻰ زۆرﺑﻪى دهﺳــﻪﺗــﻪ ﺧﯚﻣﺎڵﯿﯿﻪﮐﺎﻧﻰ ﮐــﻮرد ﺑﻪ درێﮋاﯾﻰ ﻣێﮋوو ﺷﯚڕﺷﻪ ﮐﻮردﯾﯿﻪﮐﺎن ﻟێﻰ ﺑــﻪرﭘــﺮﺳــﯿــﺎرن ﻧــﻪک ھﺎوﺗﯿﺎﻧﻰ ﮐﻮرد ،ﺑﮕﺮه ھﺎوﺗﯿﺎﻧﻰ ﮐﻮرد ﺑﻮﻧﻪﺗﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﻰ ﻣﻠﻤﻼﻧێﻰ ﻧﺎﺗﻪﻧﺪروﺳﺘﻰ ﺋﻪم ھێﺰاﻧﻪ و ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪا ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﮐﺎﻧﻰ ﺗـــﺎوهﻧـــﺒـــﺎر ﺑـــﻪم ﻣــﻠــﻤــﻼﻧــێــﯿــﺎﻧــﻪ ﺑـــﺎوهش ﺑــﻪﯾــﻪﮐــﺪا دهﮐـــﻪن و ﺧــﻮێــﻨــﻰ دهﯾـــﺎن و ﺳﻪدان رۆڵﻪى ﺋﻪم وﺗﻪ ﮐﻪ ﻟﻪ ﭘێﻨﺎوى ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﻪ ﭼﻪﭘﻪڵﻪﮐﺎﻧﻰ ﺋﻪواﻧﺪا رژاون دهڕوا و ﺑــێ ﺋــﻪوهى ھـــﻪر وا
‹‹
ﭘﻪﻟﻪ ﻗﺎژهى دهﺳﻪت ﺑﯚ ﺟێﺒﻪ ﺟێﮑﺮدﻧﻰ ﭘﺮۆژهﯾﻪک ﺑﯚ ﺋﻪوهى رهﻧﮕﺪاﻧﻪوهى ﯾﻪﮐێﺘﻰ و ﭘﺎرﺗﻰ ﭘێﻮه دﯾﺎر ﺑێﺖ ھێﻨﺪهى ﺗﺮ دهﺳﻪت ﻧﺎﺷﯿﺮﯾﻦ دهﮐﺎت دادﮔﺎﯾﻪک ھﻪﺑێﺖ ﺋﻪواﻧﻪى ﺗﺎواﻧﺒﺎرن ﺑﻪو ﻣﻪﺳﻪﻟﻪﯾﻪ دادﮔﺎﯾﻰ ﺑﮑﺎت. ھــﻪڵــﺒــﻪت ﯾــﻪﮐــێــﺘــﻰ و ﭘـــﺎرﺗـــﻰ ﻟﻪ ﺳﺎڵﻰ )(١٩٩١هوه ﮐــﻪ ﺣﻮﮐﻤﻰ ﺋﻪم ھﻪرێﻤﻪﯾﺎن ﻟﻪدهﺳﺘﺪاﯾﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﯿﺎرن ﻟﻪ
ﺳﺎڵﯽ دووهم ژﻣﺎره ٦٣ ٢٠١٠/١١/٨ دووﺷﻪ ٢٧١١/٤/١٤ ﻣﻤﻪﻣﻤﻪ- ٢٠١١/٧/٤ دووﺷﻪ
١٧
راﮔﺮﺗﻨﻰ ھﻪﺳﺘﻰ ﻧﻪﺗﻪواﯾﻪﺗﯿﺪا دهﺑﯿﻨێﺘﻪوه ﮐﻪ ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﯾﻪک ھﻪﻧﮕﺎوى ﺑﯚ ﻧﻪﻧﺮاوه ﮐﻪ ﻻواﻧﻤﺎن ﺋﻪوهﻧﺪه ﺋﺎرهزوﻣﻪﻧﺪى ھﻮﻧﻪر و ﻣﻮزﯾﮑﻦ .دهڵێﯿﺖ ھﻪر ﺑﯚ ﺋﻪوه ﺧﻮڵﻘﺎون ﭼﯚن ھﻮﻧﻪرێﮏ ﺑێ ﻧــﺎوهڕک ،ﭼﻮﻧﮑﻪ ﻧﺎزاﻧێﺖ ﺧﻪرﯾﮑﻰ ﭼﯿﯿﻪ؟ ﺑﯚﯾﻪ دهﺑێﺖ ﺳﻪﻧﺘﻪرێﮑﻰ ﮔﻪﺷﻪﭘێﺪاﻧﻰ ﺑــﯿــﺮى ﻧــﻪﺗــﻪوهﯾــﻰ ﻟــﻪ ھــﻪرێــﻤــﺪا ﺑﮑﺮێﺘﻪوه ﺑﯚ دووﺑـــﺎره زﯾﻨﺪوو ﮐــﺮدﻧــﻪوهى ﺋــﻪو ﻣﺎﻧﺎ ﭘــﯿــﺮۆزهى ﮐﻪ ﮐــﻮرد ﮐﺎﺗێﮏ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚ دهﺑێﺖ ﮐﻪ ھﻪرﭼﻮار ﭘﺎرﭼﻪﮐﻪى ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚ ﺑــێــﺖ و ﺑــﻪ ﺋــــﺎزادى ﺋـــﺎى ھــﻪﺑــێــﺖ .ﺑﻪ درێﮋاﯾﻰ ﻣێﮋوو ﺋێﻤﻪ ﭼﻪوﺳێﻨﺮاوﯾﻨﻪﺗﻪوه ﺑﻪ ھﯚى ﮐﻮردﺑﻮﻧﻤﺎن ،ﺟێﻰ ﺷﻪرﻣﻪ ﺗﺎﮐﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘێﮑﻪ ﮐﻪ داﮔﯿﺮﮐﻪران ﺋێﻤﻪﯾﺎن ﭘێ ﺗﺎواﻧﺒﺎر ﮐــﺮدوه ،ﺋێﺴﺘﺎ ﭘێﮕﻪی ون ﺑێﺖ ﻟــﻪ ﻓــﻪرھــﻪﻧــﮓ و ﻗــﺎﻣــﻮﺳــﯽ دهﺳــﻪﺗــﯽ ﮐــﻮردﯾــﺪا .ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺑــﻪ راﺳــﺘــﯽ دهﺗــﻮاﻧــﺮا زۆر ﺷﺖ ﮐﯚ ﺑﮑﺮێﺘﻪوه و ﻟﻪ ﻣﯚزهﺧﺎﻧﻪ و ﺋﻪرﺷﯿﻔﯽ دهوڵــﻪﺗــﺎﻧــﺪا ﮐﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻦ ﺑﻪ ﮐﻮرد و ﺑﯿﺮ و ھﺰری ﺗﺎﮐﯽ ﮐﻮردی ﭘێ ﺑﺪراﯾﻪ .ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺋﻪم ﺑﻪﺷﻪی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟــﻪ ھــﻪﻣــﻮو ﺑــﻪﺷــﻪﮐــﺎﻧــﯽ ﺗــﺮ ﺋـــﺎزادﺗـــﺮه و ﺧــﯚی ﮐــﺎروﺑــﺎری ﺧــﯚی ﺑﻪڕێﻮه دهﺑــﺎت. ﺑﯚﯾﻪ ﺋﻪرﮐﯽ ﻣێﮋووی ﻟﻪ ﺋﻪﺳﺘﯚداﯾﻪ ﺑﯚ ﻧﻪوهﮐﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو.
ﺷﯚڕﺷﻰ ﭼﻪواﺷﻪ
ﯾﻪﮐێﺘﻰ و ﭘﺎرﺗﻰ ﻧﻤﻮﻧﻪى دهﺳﻪﺗێﮑﻰ ﻧﺎﺷﯿﺮﯾﻦ و ﺳﯿﺎﺳﻪﺗێﮑﻰ ﭼﻪﭘﻪڵ!.. ﺋــﺎﺳــﺖ ھــﻪﻣــﻮو ﮐــﻪم و ﮐﻮرﺗﯿﯿﻪﮐﺎن و ﺋــﻪو ﻣﺎﻓﺎﻧﻪش ﮐــﻮرد وهک ﻧﻪﺗﻪوه ھــﻪوڵــﻰ ﺑــﯚ دهدات و ﺗــﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ﺑــﻪدى ﻧﻪ ھﺎﺗﻮون. ﻟﻪ دواى ﭘﺮۆﺳﻪى ﺋــﺎزادى ﻋێﺮاﻗﻪوه ﺑﻪ ھﯚى ﻧﻪﻣﺎﻧﻰ ﻣﻪﺗﺮﺳﯿﯿﻪﮐﻰ ﺋﻪوﺗﯚ ﻟــﻪﺳــﻪر ھﻪرێﻤﻰ ﺑــﺎﺷــﻮرى ﮐﻮردﺳﺘﺎن دهﻧﮕﻰ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن و ﺟﻪﻣﺎوهر ﻟﻪﺳﻪر ﮐــﯚى ﭘﺮۆﺳﻪى ﺳﯿﺎﺳﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺧﺰﻣﻪﺗﮕﻮزارى رۆژاﻧﻪى ﺧﻪڵﮏ ﺑﻪرزﺗﺮ ﺑﻮهوه و ﺗﺎ واى ﻟێﮫﺎت ﭼﻪﻧﺪ ھێﺰێﮑﻰ ﻧــﻮێ دروﺳـــﺖ ﺑﺒﻦ و ﺑێﻨﻪ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن و ﺑﺒﻨﻪ ھێﺰى ﻓﺸﺎر ﻟﻪﺳﻪر دهﺳﻪﺗﻰ ﯾــﻪﮐــێــﺘــﻰ و ﭘــﺎرﺗــﻰ ﺋــﻪﻣــﻪش ﺷﺘێﮑﻰ ﭼﺎوهڕوان ﻧﻪﮐﺮاو و ﻧﻪﺧﻮازراو ﺑﻮو ﺑﯚ ﯾﻪﮐێﺘﻰ و ﭘﺎرﺗﻰ وهﻟێ ﭼﺎوهڕوان ﮐﺮاو و ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑﻮو ﺑﯚ ﺟﻪﻣﺎوهر ،ﺑﯚﯾﻪ ﯾﻪﮐێﺘﻰ و ﭘﺎرﺗﻰ ﺑﻪ ھﻪﻣﻮو ﺷێﻮهﯾﻪک ھﻪوڵﻰ ﻻوازﮐﺮدﻧﻰ ﺋﻪم ھێﺰاﻧﻪ دهدهن ،ﭼﻮﻧﮑﻪ ﯾﻪﮐێﺘﻰ و ﭘﺎرﺗﻰ ﺑﻪو رێﮑﻪوﺗﻨﻪ ﺑﻪﻧﺎو ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﻪى ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ﺗﻪﻧﮫﺎ ھﻪوڵﻰ ﻣﺎﻧﻪوه دهدهن ﻟﻪ دهﺳﻪﺗﺪا و ﻟﻪ ﺧﯚﯾﺎن زﯾــﺎﺗــﺮ ﮐﻪﺳﯿﺎن ﭘــێ ﻗﺒﻮڵ ﻧﯿﯿﻪ ،ﺑﯚ ﺋﻪﻣﻪش ﮔﻪر ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ھﻪوڵﻰ ﺋﻪوه ﺑــﺪات ﭘــﺮۆژهﯾــﻪک ﭘێﺸﮑﻪش ﺑﮑﺎت ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪت ﺋــﻪو ﭘــﺮۆژاﻧــﻪى راﺳﺘﻪوﺧﯚ ﻟﻪ ژﯾﺎﻧﻰ رۆژاﻧــﻪى ﺧﻪڵﮑﻪوه ﻧﺰﯾﮑﻪ، دهﺳــــــﻪت ھــــﻪوڵ دهدات ﺑــﯿــﮑــﺎﺗــﻪ ﭘﺮۆژهى ﺧﯚى ،ﭘﻪﻟﻪ ﻗﺎژهى دهﺳﻪت ﺑــﯚ ﺟێﺒﻪﺟێﮑﺮدﻧﻰ ﭘـــﺮۆژهﯾـــﻪک ﺑﯚ ﺋﻪوهى رهﻧﮕﺪاﻧﻪوهى ﯾﻪﮐێﺘﻰ و ﭘﺎرﺗﻰ ﭘێﻮه دﯾــﺎر ﺑێﺖ ھێﻨﺪهى ﺗﺮ دهﺳــﻪت ﻧــﺎﺷــﯿــﺮﯾــﻦ دهﮐـــــﺎت و ﻧــﻤــﻮﻧــﻪش ﺑﯚ ﺋـــﻪوه ﻟــﻪ ) (٢٠١١/٦/٢٧ﮐﺎﺗێﮏ ﻓﯚڕﻣﻰ داﻣﻪزراﻧﺪن ﻟﻪ ﺑﺎرهﮔﺎﯾﻪﮐﻰ ﭘــﺎرﺗــﻰ ﻟــﻪ ھــﻪوﻟــێــﺮ داﺑـــﻪش دهﮐــﺮێــﺖ ﻟﻪ رواﻧــﮕــﻪى ﭘﺎرﺗﯿﯿﻪوه ﺋﻪﻣﻪ دهﺑێﺘﻪ ھﯚى ﺑﻪھێﺰﮐﺮدﻧﻰ رێﮑﺨﺴﺘﻨﻪﮐﺎﻧﻰ، ﺑــﻪم ﺋــﻪم ﮐــﺎره دهﺳــﺘــﻮهرداﻧــﻰ ﺣﺰﺑﻪ ﻟـــﻪ ﮐــــﺎروﺑــــﺎرى ﺣــﮑــﻮﻣــﻪت و ﺑــﯚﯾــﻪ ھێﻨﺪهى ﺗــﺮ ﭘــﺎرﺗــﻰ و ﺋــﻪم ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﻪ ﻧﺎﺷﯿﺮﯾﻦ دهﮐـــﺎت ،ﺑــﻪ ھــﯿــﻮاى ﺋــﻪوهى ﭘــﺎرﺗــﻰ و ﯾﻪﮐێﺘﻰ ﺑــﺰاﻧــﻦ ﺳﻪﻟﯿﻤﺎﻧﻪ ﺳــﯿــﺎﺳــﻪت ﺑــﮑــﻪن و ﺋــﻪم ﺋــﻪزﻣــﻮﻧــﻪش ﻧﻪﮐﻪﻧﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﻰ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿﻪﮐﺎﻧﻰ ﻧێﻮان ھــێــﺰهﮐــﺎن ،ﭼــﻮﻧــﮑــﻪ ﺑــﻪھــێــﺰﺑــﻮوﻧــﻰ ﺋــﻪم ﺋــﻪزﻣــﻮوﻧــﻪ ﺳــﻪرﮐــﻪوﺗــﻨــﻪ ﺑــﯚ ﺋـــﻪوان و ﺗﻪواوى ﮔﻪﻟﻰ ﮐﻮرد و ﻟﻪدهﺳﺘﺪاﻧﯿﺸﻰ ﺋﻪوان ﺑﻪرﭘﺮﺳﯿﺎرن ﺑﯚ ﻣێﮋوو.
ﺳــﭙــﻰ ﺋــﯿــﺪاﻧــﻪى ھــﻪڵــﻮێــﺴــﺘــﻰ ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﻰ ﺳــﻮرﯾــﺎى ﮐـــﺮد ﺑــﻪراﻣــﺒــﻪر ھــﺎوﺗــﯿــﺎﻧــﻰ. ﻟﻪﮐﭗ ﮐــﺮدﻧــﻪوهى ﺧﯚﭘێﺸﺎﻧﺪاﻧﻪﮐﺎﻧﺪا!! ﺋﻪى ﺋێﻤﻪى ﮐﻮرد ﺋﻪﮔﻪر ﮔﺮﯾﻤﺎﻧﻪﯾﻪک ﺑــﯚ ﻣــێــﮋووش داﺑﻨێﯿﻦ ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﻧﺎﮐﺎت ھــﻪڵــﻮێــﺴــﺘــێــﮑــﻰ ﻣـــﺮۆﭬـــﺎﻧـــﻪﻣـــﺎن ھــﻪﺑــێــﺖ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪ ھﺎوﻧﻪﺗﻪوهﮐﺎﻧﻤﺎن ﻟﻪ رۆژﺋﺎوا. ﺑﯚﯾﻪ ﭘێﻮﯾﺴﺘﻪ ﺳﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﻰ ﮐــﻮردى ﺑﻪ ﺣﮑﻮﻣﻪت و ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن و ﺣﺰﺑﻪوه ﻟﻪ ﺑﯿﺮﯾﺎن ﻧﻪﭼێﺖ ﮐــﻪ دهﺑــێــﺖ ھﻪڵﻮێﺴﺘﯿﺎن ھﻪﺑێﺖ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪم رووداواﻧﻪ. دهﺑێﺖ ﺳﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﻰ ﮐﻮرد ﮐﺎر ﻟﻪﺳﻪر ﺋــﻪو ﭼﻪﻣﮑﻪ ﺑﮑﺎت ﮐﻪ ﺋێﻤﻪى ﮐــﻮردى داﺑﻪش ﮐﺮاو و ﻣﺎف ﺧﻮراو ﻟﻪ ھﻪر ﭼﻮار ﭘﺎرﭼﻪﮐﻪ ﺑﻪﯾﻪﮐﻪوه ﺟﻮاﻧﯿﻦ و ھﺎوﺳﯚزﯾﻤﺎن ﺑﯚ ﯾﻪﮐﺘﺮ ﻧﺎﺑێﺘﻪ ﻣﺎﯾﻪى ﺳﻪرﺷﯚڕى ،ﺑﻪڵﮑﻮ ﻗﻮرﺳﺎﯾﻰ ﺳﯿﺎﺳﯿﻤﺎن زﯾﺎد دهﮐﺎت ﻟﻪ ﻧێﻮ ﻣﯿﻠﻠﻪﺗﺎن و دهوڵﻪﺗﺎﻧﺪا ،ﮐﺎﺗێﮏ ﺑﺎس ﻟﻪ ھﻪﺳﺘﻰ ﻧﻪﺗﻪواﯾﻪﺗﻰ و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن دهﮐﻪﯾﻦ دهﺑێﺖ ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﮐﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﻏﻪدرﻣﺎن ﻟﻪﺧﯚﻣﺎن ﮐﺮدوه وهک ﺳﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﻰ ﺑﻪﺷێﮑﻪ ﻟﻪم ﻣﯿﻠﻠﻪﺗﻪ و ﺗﺎﮐﻰ ﮐﻮردﯾﺸﻤﺎن ﭼﻪﻧﺪه ﺑێ ﺑﻪش ﮐﺮدوه ﻟﻪو ھﻪﺳﺘﻪ ﭘﯿﺮۆزه. ﺋﺎﻣﺎژهﯾﻪک ﺑﻪ ﺳﺎﻧﻰ دواى راﭘﻪڕﯾﻦ ﺑﻪھﺎرى ﺳﺎڵﻰ ) (١٩٩١ﺗﺎﺋێﺴﺘﺎ ﺋﻪوهﻧﺪهى ﺳﻪﻧﺘﻪرى ﻣﯚﺳﯿﻘﺎ و ھﻮﻧﻪر و ﺋــﻪدهب و ڕێﮑﺨﺮاوى ﻻوان و...ھﺘﺪ ﻟﻪم ھﻪرێﻤﻪدا ﮐـــﺮاوﻧـــﻪﺗـــﻪوه ﻟــﻪ ژﻣــــﺎر ﻧـــﺎﯾـــﻪت ،ﺑــﻪم ﻻﯾــﻪﻧــﻪ ھــﻪره ﮔﺮﻧﮕﻪﮐﻪى ﺋــﻪم ﻣﯿﻠﻠﻪﺗﻪ ﻓــﻪراﻣــﯚش ﮐــﺮاوه ﮐﻪ ﺧــﯚى ﻟﻪ ﺑﻪزﯾﻨﺪو
ﺑﯿﺮوڕا
ﺳﻪﻧﮕﻪر ﺑﯿﻼل
ھـــﻪر ﺷــﯚڕﺷــێ ﺑــﻪﺑــێ ﺧــﯚﺑــﻪﺳــﺘــﻨــﻪوه ﺑــﻪ ﺗــﯿــﯚرى ﮔــﻮﻧــﺠــﺎو و داب و ﻧﻪرﯾﺘﻰ ﮐــﯚﻣــﻪﯾــﻪﺗــﻰ ﺳــﻪرﮐــﻪوﺗــﻨــﻰ ﺳــﻪﺧــﺖ و ﻣﻪﺣﺎڵﻪ ،ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺷﯚڕش دهﺑێ ھﻪڵﮕﺮى ﺑﯿﺮى )(٪٩٠ى ﺋــﻪو ﺟــﻪﻣــﺎوهره ﺑــێ ﺑﯚ ﭘــﻪرهﭘــێــﺪاﻧــﻰ ﺑــﺰاﻓــﻪﮐــﻪ و ﺳــﻪرﮐــﻪوﺗــﻨــﻰ ﺣﻪﺗﻤﻰ ،ﺷــﯚڕش ﺑﻪ ﻣﺎﻧﺎى ﮔﯚڕاﻧێﮑﻰ ﺑﻨﭽﯿﻨﻪﯾﯽ ﻟﻪژێﺮﺧﺎﻧﻰ ﭘﻪﯾﮑﻪرى راﻣﯿﺎرى ﺋــﺎﺑــﻮرى ﮐــﯚﻣــﻪڵــﮕــﺎدا ،ھــﻪﻧــﺪێ ﺟﺎردهﮔــﺎﺗــﻪ ﺳــﻨــﻮرى راﭘــﻪڕﯾــﻨــﻰ ﭼﻪﮐﺪاراﻧﻪ ﺋﻪﻣﻪش ﻟﻪ ﮐﺎﺗێﮑﺪا ﮐﻪ ﺟﻪﻣﺎوهر ﻟﻪ ژێﺮ ﮔﻮﺷﺎر و ﻓﺸﺎرێﮑﻰ رژێﻤێﮑﻰ رهھــﺎدا ﺗﻪواوى ﺋﺎزادﯾﯿﻪ ﮐﯚﻣﻪﯾﻪﺗﻰ و ﺋﺎﺑﻮرى و راﻣﯿﺎرى و ﻓﻪرھﻪﻧﮕﻰ زهوت دهﮐﺮێ، ﺑﺎرى ژﯾﺎن ﻻر و ﻻواز دهﺑێ ،ﺋﻪﻣﻪش ﻟﻪ ﮐﺎرى رێﮑﺨﺮاوى ﻧﮫێﻨﻰ و ﻣﺎﻧﮕﺮﺗﻨﻪوه دهﺳــﺖ ﭘێﺪهﮐﺎت و ھــﻪروهھــﺎ ﻟﻪ ﮐﻪﻧﺎڵﻪ ﺟﯚرﺑﻪﺟﯚرهﮐﺎﻧﻰ راﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﻪوه ھﻪوڵﻰ ھﯚﺷﯿﺎرﮐﺮدﻧﻪوهى ﺟﻪﻣﺎوهر دهدات ،واﺗﻪ ﻟﻪ دهﺳﭙێﮑﻰ ﺷﯚڕﺷﺪا دهﺑێ ﺷﯚڕﺷێﮑﻰ رۆﺷــﻨــﺒــﯿــﺮى و ھــﯚﺷــﯿــﺎرى دهﺳــــﺖ ﭘێ ﺑﮑﺎت ،ﺋﻪوﺳﺎ ﺳﻪرﺑﮑێﺸێ ﺑﯚ ﺷﯚڕﺷﻰ ﭼـــﻪﮐـــﺪارى ،ﺑــﯚ ﺧــﻪڵــﮑــﻰ ﮐــﻮردﺳــﺘــﺎن ﮐـــﻪ ھــێــﺸــﺘــﺎ ﻟـــﻪ ﺳــــﻪرهﺗــــﺎى ﻗــﯚﻧــﺎﻏــﻰ ﻧﻪﺗﻪواﯾﻪﺗﯿﺸﺪاﯾﻪ ،ﻟﻪ ﻧﺎو ﻗــﻪوارهى ﭘێﻨﺞ دهوڵﻪﺗﺪاﯾﻪ ،ﮐﻪ ﺳﺎﻧێﮑﻰ ﺗﻮﻻﻧﯿﯿﻪ ﺑﺎﺟﻰ ﺋــﻪو ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿﻪ ﺑــﻪ ﺧﻮێﻦ دهدات ،و ﻟﻪ ھﻪﻣﺎﻧﮑﺎﺗﺪا ﺑﺎرى ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎى ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺧﯚى ﺑﯚ ﺧﯚى ﺳﻪرﺋێﺸﻪﯾﻪﮐﻰ ﺳﻪﺧﺖ و ﺗﻮﻧﺪه ﺑﯚ ﺑﺰاﻓﻰ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ ﮐﻮرد. ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋـــﻪوهدا وﺗێﮑﻰ ﮔــﻪﻣــﺎرۆدراوه ﻟﻪ ﻋﻪﺟﻮﻟﺘﺮﯾﻦ ﻧﺎوﭼﻪى ﺟــﯿــﮫــﺎﻧــﺪا ھـــﻪڵـــﮑـــﻪوﺗـــﻮه ،ﭘــﺎرﭼــﻪﮐــﺎﻧــﻰ ﮐــﻮردﺳــﺘــﺎن ﭘــﺎرﭼــﻪﯾــﻪﮐــﻰ داﻧــﻪﺑــڕاوه ﻟﻪ ﭘــﺎرﭼــﻪﮐــﺎﻧــﻰ ﺗــﺮ ،ﺑــﯚﯾــﻪ ھــﻪر ﺷــﯚڕش و راﭘــﻪڕﯾــﻨــێ ﻟــﻪ ﭘﺎرﭼﻪﯾﻪﮐﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﺮاﺑێ و وﺗﻪﮐﺎﻧﻰ ﺗﺮ ﻟێﻰ وهدهﻧــﮓ ھﺎﺗﻮون ،ﺋﻪم ﺑﺎره ﯾﺎن ﺋﻪم دۆﺧﻪ دهﺑﻮاﯾﻪ ﺑـــﻪ ﮐــــــﺮدهوه ﺑــﯿــﺎﻧــﺴــﻪﻟــﻤــﺎﻧــﺪاﯾــﻪ ﻣـــﺎدام ﮐــێــﺸــﻪﮐــﻪﯾــﺎن ﻟــﻪ ﮐــێــﺸــﻪى ﺧــﻪڵــﮑــﻰ ﺗﺮ دژوارﺗـــﺮه ،ﺋﻪواﻧﯿﺶ ﺋﻪﮔﻪر ﻟﻪ ﺧﻪڵﮑﻰ ھــﯚﺷــﯿــﺎرﺗــﺮ ﻧــﻪﺑــﻦ ﮐــﻪﻣــﺘــﺮﻧــﯿــﻦ ،ﺑــﯚﯾــﻪ
ﭘێﻮﯾﺴﺖ ﺑﻮو ﻟﻪ ﺳﻨﻮرى ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا رۆڵﻰ رۆﺷﻨﺒﯿﺮﮐﺮدن و روﻧﺎﮐﺒﯿﺮﮐﺮدن ﺑــﺪهن ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻰ ﺋﻪواﻧﻪى ﮐﻪ ﻟﻪﻧﺎو ﺑﺰاﻓﻪﮐﻪدا ﺑﻮون. ﺑـــﻪم دهﺑــﯿــﻨــﻰ ﺷــﯚڕﺷــﻪﮐــﺎﻧــﻰ ﮐــﻮرد ﺑــﭽــﻮﮐــﺘــﺮﯾــﻦ ﺳــﻪرﻧــﺠــﻰ ﺋـــﻪم ﺑــﺎﺑــﻪﺗــﻪﯾــﺎن ﻧـــﻪداوه ﺑﯚﯾﻪ دهﺑﯿﻨﻰ ﺷﯚڕﺷﻪﮐﻪ ﺧﯚى ﺑــﯚﺧــﯚى ﺑــﺒــﻮه ﺳــﻪرﺋــێــﺸــﻪ ﺑــﯚ ﻣﯿﻠﻠﻪت، ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺳﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﻰ ﮐــﻮرد ﻟﻪ رووى ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪوه ﺗــﻮاﻧــﺎى ھــﻪزﻣــﮑــﺮدﻧــﻰ ﺋﻪو دۆﺧﻪ ﮔﻪﻣﺎرۆدراوه و ﺋﻪو ﺑﺎره ﻧﺎھﻪﻣﻮار و ﺗێﮑﭙڕژاوه ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و دهرهﮐﯿﯿﻪﯾﺎن ﻧـــﻪﺑـــﻮو ،ﻟـــﻪ رووى ﮐــﯚﻣــﻪﯾــﻪﺗــﯿــﯿــﻪوه ﺋـــﺎﺷـــﮑـــﺮاﯾـــﻪ ﮐـــﯚﻣـــﻪڵـــﮕـــﻪى ﮐـــــﻮردى ﮐﯚﻣﻪڵﮕﻪﯾﻪﮐﻪ ﺗﻮاﻧﺎى ﺋﯿﺴﺘﻌﺎب ﮐﺮدﻧﻰ ھﯿﭻ زوڵــﻢ و زۆرﯾﯿﻪﮐﻰ ﻧﯿﻪ ،ﻟﻪﻣﻪﺷﺎ ﺷـــــﯚڕش ﺑــﻪﺗــﺎﯾــﺒــﻪﺗــﻰ ﺷـــﯚڕﺷـــﻰ ﻧــﻮێ ﮐﻪوﺗﻪ ھﻪڵﻪﯾﻪﮐﻰ ﯾﻪﮐﺠﺎر ﮐﻮﺷﻨﺪه و ﺟﻪرﮔﺒڕهوه ،ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺷﯚڕش ﻟﻪﺳﻪرهﺗﺎدا ﻧــﻪھــﺎت دﯾــﺮاﺳــﻪﯾــﻪﮐــﻰ ورد و دروﺳــﺘــﻰ ﺧﻪڵﮑﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮑﺎت ﺗﺎوهﮐﻮ ﺑﺰاﻧێ ﺋــﻪم ﺟــﻪﻣــﺎوهره ﺧــﺎوهﻧــﻰ ﭼﯿﯿﻪ ،ﺗﺎوهﮐﻮ ھــﻪردووﮐــﯿــﺎن ﺑﺘﻮاﻧﻦ ﭘێﮑﻪوه ھﻪڵﮑﻪن، ﺑــــﻪم ﻟـــﻪ ﺷـــﯚڕﺷـــﻰ ﮐــــﻮرداﻧــــﺪا ﺋــﻪﻣــﻪ ﭘــێــﭽــﻪواﻧــﻪ ﺑـــﻮو ،ﮐــﺎﺗــێ دهﺳــﺘــﻰ ﭘێﮑﺮد ﺷــــﯚڕش ﻟـــﻪ ھـــﻪر ﭘــﺎرﭼــﻪﯾــﻪﮐــﻰ ﺧــﯚى ﮐــﻪوهﺗــﻪ ژێــﺮ رﮐێﻔﻰ وﺗێﮑﻰ ﺗــﺮهوه و دواﺟــﺎر ﺋﻪوﯾﺶ ﺑﻮهﺗﻪ ﻻﯾﻪﻧێﮑﻰ ﮔﺮﻧﮓ ﻟــﻪ ﺷــﯚڕﺷــﻪﮐــﻪدا ،ﺑــﻪدرێــﮋاﯾــﯽ ﻣــێــﮋوو ھﯿﭻ ﺷﯚڕﺷێﮑﻰ ﮐـــﻮرد ﻧــﻪﺑــﻮوه ﺟﮕﻪ ﻟﻪ ﺳﻪرهﺗﺎﮐﺎﻧﻰ ﺷــﯚڕش ﮐﻪ ﭘﺸﺘﻰ ﺑﻪ ﺟــﻪﻣــﺎوهر ﺑﻪﺳﺘﺒێ و ﻟﻪﺳﻪر ﭘێﯽ ﺧﯚى وهﺳــﺘــﺎﺑــێ ،ﺑــﯚ ﻧﻤﻮﻧﻪ :ﺷــﯚڕﺷــﻰ ﺋﻪﯾﻠﻮل ﮐﻪ ﺑﺎرزاﻧﻰ ﺳﻪرۆﮐﺎﯾﻪﺗﻰ دهﮐﺮد ﺣﻪﻣﻪ رهزاﺷﺎ ﭼﯚن ﺗﻮاﻧﻰ ﺑﯿﮫێﻨێﺘﻪ ژێﺮ رﮐێﻔﻰ ﺧــﯚﯾــﻪوه ،ﺋــﻪو ﺑــﺎرزاﻧــﯿــﯿــﻪى ﮐــﻪ ژهﻧــﺮاڵ ﺑــﻮو ﻟــﻪ ﮐــﯚﻣــﺎرى ﮐــﻮردﺳــﺘــﺎن ،ﮐــﻪ ﺋﻪو ﮐﯚﻣﺎره ﺑﻪدهﺳﺘﻰ ﺋﻪو روﺧێﻨﺮا ،ﮐێ ﺋﻪو ﭘﺎرﭼﻪﯾﻪى ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻰ داﮔﯿﺮ ﮐﺮدهوه؟ ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺑﺎرزاﻧﻰ ﺑﺎوهڕى ﭘێﮑﺮد و ﭼﻮوه ﺑﻦ دهﺳﺘﻰ ﺋﻪو رژێﻤﻪوه ،ﻟﻪ ﮐﺎﺗێﮑﺪا ﺑﺎرزاﻧﻰ ﺑﻪ )ھﻪﺗﯿﻮى ﺗﺎران( ﻧﺎوى دهﺑﺮد ،دهﺑﯿﻨﻰ ﭼﻰ ﻟﻪ ﺑﺎرزاﻧﻰ و ﺷﯚڕﺷﻪﮐﻪى ﮐﺮد ﻟﻪ ﻣﺎوهى ﭼﻪﻧﺪ رۆژێﮑﺪا ﺑﻮو ﺑﻪھﻪڵﻢ. ﻟــﻪ ھــﻪڵــﮕــﯿــﺮﺳــﺎﻧــﻪوهى ﺷــﯚڕﺷــﻰ ﻧــﻮێ ﻟـــﻪ ﺳـــﺎڵـــﻰ ) (١٩٧٦دهﺑــﯿــﻨــﻰ ﭘــﺎرﺗــﻪ ﮐــﻮردﯾــﯿــﻪﮐــﺎن ﺑــﯚ ﭘــێــﺸــڕهواﯾــﻪﺗــﯿــﮑــﺮدن ﭼـــﯚن ﺑــﯚ ھــﻪوڵــﻰ ﯾــﻪﮐــﺘــﺮﺧــﻨــﮑــﺎﻧــﺪن و ﺗــﻮاﻧــﻪوهى ﯾﻪﮐﺘﺮى ﭘﻪﻧﺎﯾﺎن دهﺑـــﺮده ﺑﻪر وﺗێﮑﻰ داﮔﯿﺮﮐﻪرى ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﺋﯿﺘﺮ ﻟﻪو ﺳﺎوه ﺷﯚڕش رۆژ ﻟﻪ دواى رۆژ ﻟﻪ
ﺑﻨﻪﻣﺎﮐﺎﻧﻰ ﺷﯚڕش دوورﮐﻪوﺗﻨﻪوه و ﺑﻮو ﺑﻪ ﺷﯚڕﺷێﮑﻰ ﭼﻪواﺷﻪ ،ﺋﻪو دروﺷــﻢ و ﺑﻪڵێﻨﺎﻧﻪى ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﻪڵﮑﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن دهدا ﺗـــﻪواو ﭘێﭽﻪواﻧﻪ ﺑــﻮو ﻟــﻪ واﻗﯿﻌﻰ ﮐﺮدهﯾﯿﺪا ،ﮐﺎﺗێﮑﯿﺶ ﮔﻪﯾﺸﺘﻨﻪ دهﺳﻪت ﻟﻪ دواى )(١٩٩١هوه ھﻪﻣﻮو ﻻﯾﻪﻧﻪﮐﺎﻧﻰ ﺷﯚڕش دهرﮐﻪوت و ﭼﻪواﺷﻪﮐﺮدن و ﻟﻪ ﺧﺸﺘﻪ ﺑﺮدن ﺑﻮو ﺑﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎ و ﺧﺎڵﻰ ﮔﺮﻧﮕﻰ ﺷــﯚڕش ،ﻟێﺮهدا ﺋﻪﮔﻪر ﺟــﺎران ﺑﻪﺷێﮑﻰ ﺟــﻪﻣــﺎوهر ﺗــﻮوﺷــﻰ ﺳﮑﭽﻮﻧﻰ ﭼــﻪواﺷــﻪ ھﺎﺗﺒێﺖ ﺑﻪ ﺑﯚﭼﻮﻧﻰ ﻣﻦ ﺋێﺴﺘﺎ ﺋﻪو ﭘﻪﺗﺎﯾﻪ ﺑﻪﺷێﮑﻰ ﮐﻪﻣﻰ ھﺎوﺗﯿﺎﻧﻰ ﮔﺮدوهﺗﻪوه، ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺟﻪﻣﺎوهر ھﯿﭻ ﺋﻮﻣێﺪێﮑﻰ ﺑﻪم ﺳــﯿــﺎﺳــﯿــﺎﻧــﻪ ﻧـــﻪﻣـــﺎوه ،ﺑــﻪڵــﮑــﻮ ﺳﯿﺎﺳﻪت و ﺷــﯚڕﺷــﻰ ﺋــﻪﻣــﺎﻧــﻪ ﺑـــﻮوهﺗـــﻪ ﺷــﯚڕﺷــﻰ دهرهﺑﻪﮔﺎﯾﻪﺗﻰ و ﺋﯚﺳﺘﯚﮐﺮاﺗﻰ ﮔﯿﺮﻓﺎن ﭘــڕﮐــﺮدن ،ﺋێﺴﺘﺎ ﺟــﻪﻣــﺎوهرى ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺗــﻮﺷــﯽ ﺷـــﯚک ﺑـــــﻮون ،ﻟـــﻪو ﭼــﻪواﺷــﻪ ﺳﯿﺎﺳﻰ و ﺋﯿﻌﻼﻣﯿﯿﻪى ﮐــﻪ دهﺳـــﻪت ھــﻪﻧــﻮوﮐــﻪ ﻟـــﻪ واﻗــﯿــﻌــﻰ ﮐــﻮردﺳــﺘــﺎﻧــﺪا ﭘــﺮاﮐــﺘــﯿــﺰهى دهﮐـــﺎت ،ﺷــﯚڕﺷــﻰ ﺋﻪﻣﺎﻧﻪ ﺋـــﻪوهﻧـــﺪهى ﻟــﻪ ﯾــﻪﮐــﺘــﺮﯾــﯿــﺎن ﮐــﻮﺷــﺘــﻮه و ﯾﻪﮐﯿﺎن زﯾﻨﺪاﻧﻰ ﮐﺮدوه و ﻣﺎڵﻰ ﯾﻪﮐﺘﺮﯾﺎن ﺳﻮﺗﺎﻧﺪوه ﻧﯿﻮ ﺋﻪوهﻧﺪه ﺷﻪڕى ﻧﻪﯾﺎرهﮐﺎﻧﻰ ﮐﻮردﯾﺎن ﻧﻪﮐﺮدوه ﺋێﺴﺘﺎش ﮐﻪ ﺋﺎﺑﻮرى وﺗــﯿــﮑــﯿــﺎن ﻟــﻪ ژێــﺮ دهﺳــﺘــﺎﯾــﻪ ﺟﮕﻪ ﻟﻪ ﺑﻨﻪﻣﺎڵﻪ و ﺣﺰﺑﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﮐێ ﺳــﻮدى ﻟﻪ ﺧێﺮ و ﺑێﺮى ﺋﻪم وﺗﻪ ﺑﯿﻨﯿﻮه؟ ﺋﻪﻣﺎﻧﻪﯾﻪ واﯾﮑﺮدوه ﺷﯚڕﺷﻰ ﮐﻮرد ﺗﺎوهﮐﻮ ﺋێﺴﺘﺎ ﺳﻪرﻧﻪﮐﻪوێ و ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﺷﮑﺴﺖ ﺑﻪﺷﯿﺎن ﺑﻮوه ،ﺑﯚﯾﻪ ﺑﻪﺑڕواى ﻣﻦ ﺋﻪﻣﺎﻧﻪ ھﻪردوو ﮔێﻤﻰ ﯾﺎرﯾﯿﻪﮐﻪﯾﺎن دۆڕاﻧـــﺪوه و ﺋﯿﺪى ﭘێﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑﻪوه ﻧﯿﯿﻪ ﮐﺎﺗﻰ زﯾﺎدﮐﺮاوﯾﺎن ﺑــﺪرێــﺘــﻰ ،ﺑــﻪڵــﮑــﻮ ﺋــﻪﻣــﺎﻧــﯿــﺶ ﺷﺎﯾﺴﺘﻪن ﺑــــﻪوهى دروﺷـــﻤـــﻰ )إرﺣـــــﻞ( ﺑــﻪڕوﯾــﺎﻧــﺪا ﺑــﻪرزﺑــﮑــﺮێــﺘــﻪوه ،ﺋــﻪرێ ﺑــﻪڕاﺳــﺖ ﺑﯚﭼﻰ ﻧﻪﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﻰ ﻣﻞ ﺑﻪ دوژﻣﻨﺎﻧﻰ ﺋﻪم ﻣﯿﻠﻠﻪﺗﻪ ﺑﺪهن ﺑﯚ دهﺳﺘﻪﺑﻪرﮐﺮدﻧﻰ ﻣﺎﻓﻪﮐﺎﻧﯿﺎن؟ ﻟﻪﮐﺎﺗێﮑﺪا ھﻪﻧﺪێ ﺟﺎر ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻰ ﻋێﺮاق ﻟﻪوﭘﻪڕی ﻻوازى و ﻧﻪﺑﻮﻧﯿﺪا ﺑﻮوه؟ ﺑﯚﭼﻰ ﻧﻪﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮه ﺳﻮد ﻟﻪ وزه و ﺗﻮاﻧﺎى ﺧﻪڵﮑﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎن وهرﺑــﮕــﺮن؟ ﺑﯚﭼﻰ ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﻧﯚﮐﻪر و ﺋﺎڵﻘﻪ ﻟﻪ ﮐﻮێﻰ وﺗﺎﻧﻦ؟ ﺑﯚﭼﻰ ﻟﻪم ﺑﻪﺷﻪى ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھێﺰى ھﻪواڵﮕﺮى و ﺳﻮﭘﺎى دوژﻣﻨﺎﻧﻰ ﮐﻮرد و دهﯾﺎن ھێﺰى ﺟﺎﺳﻮﺳﻰ و ﻣﻮﺳﺎدى ﺋﻪﺑێ ﻟﻪ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺗﻪراﺗێﻦ ﺑﮑﻪن؟ ﺑﯚﭼﻰ ﺋﺎﺑﻮرى ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑــﻪو ﺷێﻮهﯾﻪ ﺑــﻪھــﻪدهر دهڕوا؟ ﺋﻪﻣﺎﻧﻪ و ھﻪزارهھﺎ ﭘﺮﺳﯿﺎرى ﺗﺮ ﻟﻪ ﻣێﺸﮏ و زھﻨﻰ ھﺎوﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﺎﻧﻰ ﺋﻪم ﻣﻪﻣﻠﻪﮐﻪﺗﻪداﯾﻪ ﮐﻪ ﭘێﻮﯾﺴﺘﻪ ﺳﻪراﻧﻰ ﮐﻮرد وهﻣﻰ ﺑﺪهﻧﻪوه.
ﺑﯿﺮوڕا
ﺳﺎڵﯽ دووهم ژﻣﺎره ٦٣ ٢٠١٠/١١/٨ دووﺷﻪ ٢٧١١/٤/١٤ ﻣﻤﻪﻣﻤﻪ- ٢٠١١/٧/٤ دووﺷﻪ
١٦
ﻋﻪدﻧﺎن ﻣﺤﻪﻣﻪدى
ﺋﻪو ﺳﯿﺴﺘﻤﻪ ھﻪڵﺒﮋاردﻧﻪى ﮐﻪ ﻟﻪ ﻻﯾﻪن رژێـــﻢ ﻟــﻪ ﺳﺎڵﻰ )(١٩٨٠ى ﺳﻪرﺑﺎزﯾﯿﻪوه ﭘﻪﺳﻪﻧﺪﮐﺮا ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻰ ﯾﻪﮐﻪم رێﮕﺮﯾﮑﺮدﻧﻰ ﮐﻮرد ﺑﻮو ﺑﯚ ﺋﻪوهى ﻧﻪﺑێﺘﻪ ﺧﺎوهن ﭘێﮕﻪﯾﻪﮐﻰ ﺳﯿﺎﺳﻰ ﻟﻪ ﻧﺎو ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺪا و ھﯿﭻ رۆڵێﮑﻰ ﻧﻪﺑێﺖ ﻟﻪ ﮔﯚڕهﭘﺎﻧﻰ ﺳﯿﺎﺳﻰ ﻟﻪ ﺗﻮرﮐﯿﺎدا، ﻟــﻪم ﺳﯿﺴﺘﻤﻪدا ﺗﻪﻧﮫﺎ ﻻﯾﻪﻧﻰ ﺳﯿﺎﺳﻰ ﺑﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻧﻪﮔﯿﺮا ﺑــﻮو ،ﺑﻪڵﮑﻮ ھﻪﻣﻮو ﭘﺮﺳﻪ ﻧــﻪﺗــﻪوهﯾــﯽ و ﻣــێــﮋووﯾــﻰ و ﮐﻠﺘﻮرﯾﻪﮐﺎﻧﻰ ﮔﻪﻟﻰ ﮐﻮرد ﻟﻪﻧﺎو ﺑﺎزﻧﻪﯾﻪﮐﻰ دﯾﺎرﯾﮑﺮاودا ﮐﺮاﺑﻮوﻧﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻰ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋى دهوڵﻪت .ﺋﯿﺘﺮ ﮐﺎﻣﻪ دهوڵﻪﺗﻤﻪدار ھﻪوڵﻰ ﮐﺎڵﮑﺮدﻧﻪوه و
دﯾﺎری ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺳﻪﻟﻤﺎن ﮐﯚﭼﻪری ﺋﻪﮔﻪرﭼﻰ ﻟﻪ ﻧﺰﯾﮑﻪوه ﮔــﻪوره ﺑﯿﺮﯾﺎرى ﺗــﻮرک و دۆﺳﺘﻰ دڵﺴﯚزى ﮔﻪﻟﻰ ﮐﻮرد ﺑﻪڕێﺰ ﺑێﺸﮑﭽﯿﻤﺎن ﻟﻪ ﻧﺰﯾﮑﻪوه ﻧﻪﺑﯿﻨﯿﻮه، ﺑــﻪم ﺋﺎﺷﻨﺎﯾﻪﺗﯿﻤﺎن ﺑــﻪ ھﻪڵﻮێﺴﺘﻪﮐﺎﻧﻰ ھــﻪﺑــﻮوه ﺋــﻪو ﮐﻪ ﻟﻪ ھﻪﺷﺘﺎﮐﺎﻧﻰ ﺳــﻪدهى راﺑـــــﺮدوو ) (١٧ﺳـــﺎڵ ﻟــﻪ زﯾــﻨــﺪاﻧــﻪﮐــﺎﻧــﻰ ﺗﻮرﮐﯿﺎ ژﯾﺎﻧﻰ ﺑﻪﺳﻪر ﺑﺮدووه و ﻣﺎوهى دوو ﺳــﺎﯾــﺶ ﻟــﻪﮔــﻪڵ ﮔــﻪوره ﻧــﻮﺳــﻪرى ﮐــﻮرد ﻣﻮﺳﺎ ﻋﻪﻧﺘﻪر ﻟﻪزﯾﻨﺪاﻧﻰ دﯾﺎرﺑﻪﮐﺮ ﺑﻮون، ﺑﻪڕێﺰ ﺑێﺸﮑﭽﻰ دڵﮕﺮاﻧﻰ ﺧﯚى ﻧﯿﺸﺎن دهدا ﺑﯚ ﺗﯿﺮۆرﮐﺮدﻧﻰ ﺑﻪڕێﺰ ﻣﻮﺳﺎ ﻋﻪﻧﺘﻪر ﮐﻪ ﺑﻪھﯚى ﺑﮑﻮژى ﻧﺎدﯾﺎر ﻟﻪﻧﺎوﺑﺮا ﺑێﺸﮑﭽﻰ ﮔﻪوره ﺑﯿﺮﯾﺎرى ﺗﻮرک ﯾﻪﮐێﮑﻪ ﻟﻪو دۆﺳﺘﻪ دێﺮﯾﻨﺎﻧﻪى ﺗﻮرک ﮐﻪ ﺟﯿﺎواز ﻟﻪﺳﻪرﺟﻪم ﺋﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪى ﺳﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﻰ ﺳﯿﺎﺳﻰ ﮐﻮرد ﺑﻪ دۆﺳﺘﻰ ﮐﻮردﯾﺎن وهﺳﻒ دهﮐﺎت ﺧﻪﺑﺎﺗﻰ ﺋﻪو ﻟﻪ ﭘێﻨﺎو ﮐﻮرد ﺑﻪﺑێ ﺋﻪوهﯾﻪ ﮐﻪ ﭼﺎوى ﻟــﻪ ﭘﻠﻪ و ﭘــﯚﺳــﺖ و ﭘـــﺎره ﺑــێــﺖ ،ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺋــﻪواﻧــﻪى ﺋێﺴﺘﺎ ﺑﻪ دۆﺳﺘﻰ ﮔﻪﻟﻰ ﮐﻮرد
ﭼﺎرهﺳﻪرى ﭘﺮﺳﻰ ﮐﻮرد ﻟﻪ ﻗﯚﻧﺎﻏﻰ ﻓﯿﻨﺎڵﺪاﯾﻪ و ﺗﯚﭘﻪﮐﻪش ﻟﻪ ﮔﯚڕهﭘﺎﻧﻰ )ﺋﺎﮐﻪﭘﻪ(ﯾﻪ ﺗﻮاﻧﺪﻧﻪوهى ﺋﻪو ﻧﺮﺧﺎﻧﻪى داوه ﺋﻪوا زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻪ ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻮو دهژﻣێﺮدرا .ﺑﯚ ﺋﻪﻣﻪش ھﻪﻣﻮو دام و دهزﮔﺎﮐﺎﻧﻰ ﺣﮑﻮﻣﻪت و راﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﻪ زهﺑﻪﻻﺣﻪﮐﻪى ،دادﮔﺎ و ﻟﻪ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﻪﮐﻰ ﺳﻪرهﺗﺎﯾﯿﻪوه ﺑﮕﺮه ﺗــﺎوهﮐــﻮ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎﻧﻰ زاﻧﮑﯚ و ژهﻧﻪڕاڵﻪﮐﺎﻧﯽ ﺳﻮﭘﺎ ھﻪﻣﻮوﯾﺎن ﺑﯚ ﺳﻪرﺧﺴﺘﻨﯽ ﺋــﻪو ﭘﻼﻧﻪ و ﺑێﺋﯿﺮادهﮐﺮدﻧﻰ ﮔﻪﻟﻰ ﮐﻮرد ﺑﺒﻮوﻧﻪ ﺳﻪرﺑﺎزﮔﻪﻟﻰ ﮔﻮێﺮاﯾﻪڵﻰ ﺳﯿﺴﺘﻤﻰ دهﺳﻪﺗﺪارى و ﺑﻪوﭘﻪڕى ﺗﻮاﻧﺎﯾﺎﻧﻪوه ﺗێﺪهﮐﯚﺷﺎن. ﺋـــﻪم ﺷــێــﻮازه ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﮑﺮدﻧﻪ ﻟــﻪ ﻻﯾــﻪن ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﻪ ﯾﻪک ﻟﻪ دواﯾﻪﮐﻪﮐﺎﻧﻰ ﺗﻮرﮐﯿﺎ ﺑــﻪردهوام ﺑﻮوه و ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎش )ﺋﺎﮐﻪﭘﻪ( ﺑﯚ ﺟــﺎرى ﺳێﯿﻪﻣﻪ ﺟڵﻪوى دهﺳﻪﺗﻰ ﮔﺮﺗﻮهﺗﻪ دهﺳـــﺖ ،ھێﺸﺘﺎ ﮔــﻪرهﻧــﺘــﻰ ﺋــﻪوه ھﻪﯾﻪ ﮐﻪ ﮔﯚڕاﻧﮑﺎرى رﯾﺸﻪﯾﻰ ﻟﻪ ﺳﯿﺴﺘﻤﻰ دهﺳﻪﺗﺪا ﺑﮑﺎت ﻧﻪک ﺑﯚ ﺋﻪم ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﻪش ھﻪﻧﮕﺎوى دڵﺨﯚﺷﮑﻪرى ﻧﺎوه .ﺑﯚﯾﻪ ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎش ﻟﻪﺳﻪر ھﻪﻣﺎن رێﮕﺎ و ﻣﯿﺘﯚد ﭘــﻪره ﺑﻪ دهﺳﻪﺗﻰ ﺧﯚى دهدات .ﺋﻪوهش ﺋﻪوهﻣﺎن وهﺑﯿﺮ دێﻨێﺘﻪوه ﺳــﻪرﺑــﺎرى ﺋـــﻪوهى ﻣــﺎوهﯾــﻪﮐــﻰ زۆره ﺑﻪڵێﻦ ﺑﻪ ﮔﻪﻟﻰ ﮐــﻮرد دهدات ،ﺑــﻪم ھﻪﻣﻮوﯾﺎن وهک ﺑڵﻘﻰ ﺳﻪرﺋﺎو وان؛ ﯾﺎن ﺑﻪواﺗﺎﯾﻪﮐﻰ ﺗﺮ دهﺳﻪﺗﺪاراﻧﻰ ﺗﻮرﮐﯿﺎ ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ھــﻪر ﻗﯚﻧﺎﻏێﮏ ھــﺎﺗــﻮهﺗــﻪ ﺋـــﺎراوه ﭘێوى
ﻧــﻮێ و ﺑــﺮﯾــﻘــﻪدارﯾــﺎن ﻟﻪﭘێ ﮐـــﺮدوه ،ﺑــﻪم ﻟﻪﺳﻪر ھﻪﻣﺎن رێﮕﻪى ﮐــﯚن درێــﮋهﯾــﺎن ﺑﻪ ﮐﺎرواﻧﻪﮐﻪﯾﺎن داوه .ﻟێﺮهدا ﭼﻪﻧﺪ ﭘﺮﺳﯿﺎرێﮏ دێﻨﻪ ﺋﺎراوه؛ ﺋﺎﯾﺎ ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﻪﮐﻪى ﺋﻪردۆﻏﺎن دواى ﺋﻪو ھﻪڵﺒﮋاردﻧﻪى ﮐﻪ ﻟﻪ )(٦/١٢هوه ﺑﻪڕێﻮهﭼﻮو رێﮏ ﻟﻪﺳﻪر ھﻪﻣﺎن رێﭽﮑﻪى راﺑﺮدوو ﺑﻪردهوام دهﺑێﺖ و ﺋﯿﺶ ﺑﯚ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﻪ ﻓﺎﺷﯿﺴﺘﻪﮐﻪى ﺋﻪﯾﻠﻮﻟﻰ ) (١٩٨٠دهﮐﺎت؟ ﺋــﺎﯾــﺎ ھــﻪﻣــﺎن ﺳــﺘــﺮاﺗــﯿــﮋ و ﺳــﯿــﺎﺳــﻪﺗــﻰ ﻟــﻪم ﻗﯚﻧﺎﻏﻪدا ھﻪﺑێﺖ ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻮو دهﺑێﺖ؟ ﺋﺎﯾﺎ ﻻﯾﻪﻧﻰ ﮐﻮردى ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻰ ﺑﺰوﺗﻨﻪوهى ﺋﺎزادى ﮐـــﻮرد ﻟــﻪ ﺑــﺎﮐــﻮرى ﮐــﻮردﺳــﺘــﺎن دهﺑــێــﺖ ﻟﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪردا چ ﺳﯿﺎﺳﻪﺗێﮏ ﭘﻪﯾڕهو ﺑﮑﺎت؟ ﭘێﺶ ھﻪﻣﻮو ﺷﺘێﮏ دهﺑێﺖ ﺋــﻪوه ﺑﺰاﻧﺮێﺖ ﮐﻪ ﮐــﻮرد ﻟﻪ ھﻪڵﺒﮋاردﻧﻰ )(٦/١٢دا ﺑﻪو ﺳﻪرﮐﻪوﺗﻨﻪ ﻣێﮋوﯾﯿﻪی ﺑﻪدهﺳﺘﻰ ھێﻨﺎ ﺑﯚ ھﻪﻣﻮو دﻧﯿﺎى ﺳﻪﻟﻤﺎﻧﺪ ﺳــﻪرﺑــﺎرى ھﻪﻣﻮو ﺋﻪو ﺋﺎﺳﺘﻪﻧﮕﯿﺎﻧﻪى ﮐﻪ ﻟﻪﺳﻪر رێﮕﺎى دان ﺗﻮاﻧﻰ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯿﻪﮐﺎﻧﻰ ﺧﯚى ﻟﻪ رێﮕﺎی ﺋﻪو ھﻪڵﺒﮋاردﻧﻪدا دﯾــﺎرى ﺑﮑﺎت و ﻧﯿﺸﺎﻧﯿﺪا ھﯿﭻ زهﺧﺖ و زۆرﯾﯿﻪک ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﻟﻪ داواﮐﺮدﻧﻰ ﻣﺎﻓﻪ رهواﮐﺎﻧﻰ ﭘﺎﺷﻪﮐﺸﻪى ﭘێ ﺑﮑﺎت .ھﻪر ﺋﻪم ﺑﺎﺑﻪﺗﻪش ﺑﻮوه ﺟێﮕﻪى ﺳــﻪرﻧــﺠــﻰ ﻣﯿﺪﯾﺎ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﻪﮐﺎن و ھﻪﻣﻮو ﻻﯾﻪﮐﻰ ﺗﻮﺷﻰ ﺳﻪرﺳﻮڕﻣﺎن ﮐﺮد .ﻟﻪ ﻻﯾﻪﮐﻰ
ﺑﯚﭼﻰ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﻤﺎن ﻟﻪ ﺑێــﺸــﮑﭽﻰ ﮐــﺮد
وهﺳــﻒ دهﮐــﺮێــﻦ زۆرﺑــﻪﯾــﺎن ﺑــــﻪھــــﯚى ﺑــــــﻪرژهوهﻧــــــﺪى ﺋـــﺎﺑـــﻮرﯾـــﯿـــﻪوهن ،ﭼــﻮﻧــﮑــﻪ ﮔﻪﻟﻰ ﮐــﻮرد ﻟﻪ ﺑﺎﮐﻮرى ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺧﺎوهﻧﻰ ھﯿﭻ ﺳﻪرﭼﺎوهﯾﻪﮐﻰ داراﯾﻰ ﻧﯿﻪ، ﺑﻪم ﺧﻪﺑﺎﺗﻰ ﺑﻪرﺧﯚداﻧﻰ ﮔﻪﻟﻰ ﮐــﻮرد ﺑﻮهﺗﻪ ھﯚى ﺋــــﻪوهى ﮐــﻪ ﮐﻪﺳﺎﻧێﮑﻰ و ﻟێﮫﺎﺗﻮوﯾﻰ ﺋﻪو ﻧﻮﺳﻪره واى ﮐــﺮدوه ﮐﻪ وهک ﺑﻪڕێﺰ ﺑێﺸﮑﭽﻰ ﺑێ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪرﮔﺮﯾﻪﮐﻰ ﺳﻪرﺳﻪﺧﺖ ﻟﻪ ﮔﻪﻟﻰ ھﻪﻣﯿﺸﻪ ھﻪڵﻮێﺴﺖ و ﺑﯚﭼﻮوﻧﻪﮐﺎﻧﻰ ﻻى ﮐﻮرد دهﮐﺎت و دهﮔﺎﺗﻪ ﺋﻪو رادهﯾﻪى ﮐﻪ ﺳﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﻰ ﭘﺎرﺗﻰ ﮐﺮێﮑﺎراﻧﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎن رهﺧﻨﻪ ﻟﻪ ﭘڕۆﻓﯿﺴﯚر و ﮔــﻪوره ﻧﻮﺳﻪراﻧﻰ ﺟێﮕﺎى ﺑﺎﯾﻪخ ﭘێﺪان ﺑێﺖ و ﺑﻪ ﭼﺎوى رێﺰهوه ﻋـــــﻪرهب و ﺗــــﻮرک و ﻓــــﺎرس ﺑــﮕــﺮێــﺖ ﺳﻪﯾﺮى ﺧﻪﺑﺎﺗﻰ ﺋێﺴﺘﺎ و راﺑﺮدووى ﺑﮑﺮێﺖ ﻟﻪھﻪﻣﺒﻪر ﺋﻪو زوڵﻢ و زۆردارﯾﯿﻪى ﻟﻪ دژى ﺑێﺸﮑﭽﻰ. ﻟــﻪﺑــﺎرهى ﭘﻪﮐﻪﮐﻪوه ﺑــﺎس ﻟــﻪوه دهﮐــﺎت ﮔﻪﻟﻰ ﮐﻮرد دهﮐﺮێﺖ. ﺧﺎڵێﮑﻰ ﺗــﺮى ﺳــﻪرﻧــﺞ راﮐــێــﺶ ﺑــﻪﻻى دهﺑــێــﺖ ھﻪرێﻤێﮑﻰ ھــﺎوﺷــێــﻮهى ھﻪرێﻤﻰ ﺋــێــﻤــﻪوه ﺋــﻪوهﯾــﻪ ﮐــﻪ ﺋــﻪو ﺑــﯿــﺮﯾــﺎره ﺗﻮرﮐﻪ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﮐﻮردهﮐﺎن دروﺳﺖ ﺑﮑﺮێﺖ و رهﺧﻨﻪى ﻟﻪ ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﻰ ﺗﻮرﮐﯿﺎ ﺋﻪوهﯾﻪ ﮐﻪ ﮔﻪرﯾﻼﮐﺎﻧﯿﺶ ﺑﺒﻦ ﺑﻪ ﭘﺎﺳﻪواﻧﻰ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﻰ ﺑﯚﭼﻰ ﺑﯚ دوو ﺳﻪد ھﻪزار ﺗﻮرﮐﻰ ﻗﻮﺑﺮس ﺋــﻪم ھﻪرێﻤﻪ ﮐــﻪ دهﺷــێــﺖ ﺗﻮرﮐﯿﺎ ﺳــﻮود داواى دهوڵﻪت دهﮐﺎت و دهﺧﻮازێﺖ ﻟﻪﺳﻪر ﻟــﻪم ﺑﯚﭼﻮﻧﻪ وهرﺑــﮕــﺮێــﺖ و ﭼﯿﺘﺮ درێــﮋه ﺋﺎﺳﺘﻰ ﻧێﻮدهوڵﻪﺗﻰ دان ﺑــﻪ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚﯾﻰ ﺑﻪﺧﻮێﻨڕێﮋى ﻧــﻪدات و رێﮕﻪ ﺑﮕﺮێﺖ ﻟﻪ دهوڵﻪﺗێﮏ ﺑﯚ ﺗﻮرﮐﻪﮐﺎﻧﻰ ﻗﻮﺑﺮس داﺑﻨﺮێﺖ ﮔﺮﯾﺎﻧﻰ داﯾﮑﺎن ﻟــﻪواﻧــﻪش ﺳﻪرﻧﺠڕاﮐێﺸﺘﺮ ﺋــﻪوهﯾــﻪ ﮐﻪ ﺋﻪو ﯾﻪﮐێﮑﻪ ﻟﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪى ﮐﻪ ﺟﺪﯾﺘﺮ ﻟﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﻰ ﮐﻮرد داواى دهوڵﻪﺗﻰ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚ ﺑــﻪڕێــﺰ ﺑێﺸﮑﭽﻰ ﺧـــﺎوهن دهﯾـــﺎن ﻧﻮﺳﯿﻦ و ﺑــﯚ ﮔــﻪﻟــﻰ ﮐـــﻮرد دهﮐـــﺎﺗـــﻪوه ﺑێﺸﮑﭽﻰ ﻟێﮑﯚڵﯿﻨﻪوهﯾﻪ ﻟﻪﺳﻪر ﻣێﮋوو و ﭼﺎرهﺳﻪرى ﻟﻪﺑﺎرهى ﭘﺎرﺗﻰ ﮐﺮێﮑﺎراﻧﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸﻪوه ﮐێﺸﻪى ﮐﻮرد ﺋﻪو ﻧﻮﺳﯿﻦ و ﺳﻪرﭼﺎواﻧﻪش ﺧﺎوهن ﺑﯚﭼﻮوﻧﻰ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻰ ﺧﯚﯾﻪﺗﻰ ﮔﻪورهﯾﻰ ﺑﯚ ﮔﻪﻟێﮏ ﺧﻮێﻨﺪﮐﺎرى زاﻧﮑﯚ و ﻣﺎﺳﺘﻪر
ﻗﯿﺎﻣﻪﺗێﮏ ﻟﻪ ﺟﻪﻧﮕﻰ ﻣﻠﻤﻼﻧێﮑﺎن
ھێﻤﻦ ﺑﻪرزﻧﺠﻰ ﻟــــﻪ ﻧـــێـــﻮ ﮐــێــﺸــﻤــﻪﮐــێــﺸــﻤــﯽ ﻗـــﻮرﺳـــﻰ ﻣﻮزاﯾﺪه ﺳﯿﺎﺳﯿﻪﮐﺎﻧﺪا ،ﺋێﻤﻪ ﻟﻪ ھﻪرێﻤﻰ ﮐــﻮردﺳــﺘــﺎﻧــﺪا ژﯾـــﺎن دهﮐــﻪﯾــﻦ ،ژﯾﺎﻧێﮏ ھــﻪر ﻟــﻪ ﺑــﻪرﭘــﺮﺳــﻰ ﭘﯚﺳﺘێﮑﻰ ﺑﭽﻮﮐﻪوه ﺗــﺎ ﺳــﻪرۆﮐــﺎﯾــﻪﺗــﻰ ھــﻪرﯾــﻢ ھــﻪر ﯾــﻪک ﻟﻪ ﻧﻪزﻣێﮏ ﺑﯚ ﺋﻪم ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﻣﻮزاﯾﺪهﯾﻪک دهﺧﻮێﻨێﺖ ،ﺑڕوام واﯾﻪ ﻟﻪم ﺳﺎﺗﻪ وهﺧﺘﻪدا ﻣﺮۆڤ ﺋﻪﮔﻪر ﺋﻪﻣڕۆ ﻣێﮋوو ﺑﻨﻮﺳێﺘﻪوه ﺳــﺒــﻪى ﻟــﻪ ﺧــﻮێــﻨــﺪﻧــﻪوهﯾــﺪا ﺷــﻪرﻣــﻪﻧــﺪهى ﮐﻪڵﭽﻪرى ﻣﻮزاﯾﺪه ﺳﯿﺎﺳﯿﻪﮐﺎن دهﺑێﺖ، ﻣــﻮزاﯾــﺪهﯾــﻪک ﮐــﻪ ﺣــﻮﮐــﻤــﻰ ﻋــﻪداﻟــﻪت ﺑــﻪﺳــﺘــﺮاوه ﺑــﻪ ﺑـــﻪرژهوهﻧـــﺪى ﺳــﯿــﺎﺳــﻪﺗــﻪوه، ﻣــﺮۆڤ ﻟــﻪم ﻧێﻮهﻧﺪى ھﻪرێﻤﻪدا ﺧﺰاوهﺗﻪ ﻧێﻮ ﺑﺎزﻧﻪ ﺗﻪﻟﻪ دڕﮐﺎوﯾﻪﮐﺎﻧﻰ ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﻪوه، ﺷﺘێﮏ ﮐــﻪ ﺳــﻨــﻮرى ﺑــﯚ ﺑــﯿــﺮﮐــﺮدﻧــﻪوهى ﺋــــــﺎزادى ﻣـــﺮۆﭬـــﺎﯾـــﻪﺗـــﻰ ﻟــــﻪم ھــﻪرێــﻤــﻪدا دروﺳـــﺖ ﮐـــﺮدوه ﻧﺎﻗﺒﻮڵ ﮐــﺮدﻧــﻰ ﺳﻪﭘﺎوه ﺑـــﻪﺳـــﻪر ﺗــﺎﮐــﻪﮐــﺎﻧــﺪا ﺋـــﻪوهﯾـــﻪ ھــﻪڵــﮕــﺮى ھـــﻪر ﻓــﮑــﺮهﯾــﻪﮐــﻰ ﺳــﯿــﺎﺳــﻰ ﺑــێــﺖ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻻى ﻓــﮑــﺮه ﺳــﯿــﺎﺳــﯿــﻪﮐــﻪى ﺧـــﯚت ﻧﻪﺑێﺖ ﺟﻪوھﻪر و روﺧﺴﺎرت ﺑﻪﺟﯚرێﮑﻰ ﻧﺎﺷﺮﯾﻦ دهﻧﺎﺳﺮێﺘﻪوه ،ﻟﻪم ﻧێﻮهﻧﺪهدا دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯿﻪت ﺟﮕﻪ ﻟﻪ وﺷﻪﯾﻪک ﮐﻪ ﺑﻪ دهﺳﺘﻮﺧﻪﺗێﮑﻰ
ﺗـــﺮهوه ﻧﺎوﭼﻪﮐﻪ رۆژ ﻟـــﻪدواى رۆژ ﺑــﻪرهو ﮐﯚﻧێﮑﯽ زﯾﺎﺗﺮ دهﭼێﺖ .ﺷﯚڕﺷﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻓﮑﺮﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ وﺗــﻪﮐــﺎن ﺧﻪرﯾﮑﻦ ﺑﻪ ﺗﻪواوهﺗﻰ ﻧﺎوﭼﻪﮐﻪ ﮐﯚﻧﺘﺮۆڵ دهﮐﻪن .ﺑﯚﯾﻪ ﺗﻮرﮐﯿﺎش ﺋﻪوه ﻣﺎوهﯾﻪﮐﻪ رووى ﺑﻪرهو ﻻی وﺗﺎﻧﻰ ﻧﺎوﭼﻪﮐﻪ ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻰ وﺗﺎﻧﻰ ﻋﻪرهﺑﻰ ﺳﻮڕاﻧﺪوه و ﭘﺮۆژهی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻣﯿﺎﻧﻪڕهو و ﻣﯚدێﺮن ھﺎﺗﻮهﺗﻪ ﻣﻪﯾﺪان و ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺧﺴﺘﻮهﺗﻪ ﻧﺎوﭼﻪﮐﻪوه. ﺋـــﻪﮔـــﻪر ﻟـــﻪ ﯾــــﺎدﻣــــﺎن ﺑــێــﺖ ھــــﻪر ﻟﻪ ﺷﯚڕﺷﻪﮐﻪی ﺗﻮﻧﺴﻪوه ﺑﮕﺮه ﺗﺎ ﻣﯿﺴﺮ و ﻟﯿﺒﯿﺎ و ﺳــﻮرﯾــﺎ ﺧﻪرﯾﮑﯽ ﺋــﺎﻣــﯚژﮔــﺎری- ﮐﺮدﻧﯽ ﺳﻪرﮐﺮدهﮐﺎﻧﯽ ﺋﻪو وﺗﺎﻧﻪ ﺑﻮو ﺑﯚ ﺋﻪوهی دهﺳﺖ ﻟﻪ ﮐﻮﺷﺘﻦ و ﺳﻪرﮐﻮﺗﮑﺮدﻧﯽ ھﺎوﺗﯿﺎﻧﯽ و ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪهراﻧﯽ ﺋﻪو وﺗﻪ ھﻪڵﺒﮕﺮن و ﮔﻮێ ﻟﻪ داﺧﻮازﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑﮕﺮن، ﺑﻪم ﻟﻪم ﻻﺷــﻪوه وهرن ﺋﻪم ﭘﺮﺳﯿﺎرهی ﻟێ ﺑﮑﻪﯾﻦ ،ﺑﺎﺷﻪ ﺗﯚ ﺋﺎﻣﯚژﮔﺎری ﺋﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪ دهﮐــﻪی و ﻋﻪﻗڵﯿﺎن ﭘێ دهﻓﺮۆﺷﯽ ،ﺑﯚ ﻟﻪ وﺗﻪﮐﻪی ﺧﯚﺗﺪا ھێﺸﺘﺎ ﻣﺎﻓﯽ ﭘﻪروهرده ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ داﯾﮑﯽ ﺑﯚ ) (٢٠ﻣﻠﯿﯚن ﮐﻮرد ﮐﻪ ﻟﻪ ﺳﻪر ﺋﺎوی و ﺧﺎﮐﯽ ﺧﯚﯾﺎن دهژﯾﻦ ﺑﻪ رهوا ﻧﺎﺑﯿﻨﯿﺖ؟! ﺑﯚﭼﯽ ﺗﻪﺣﻪﻣﻮﻟﯽ وﺷﻪی ﮔﻪرﯾﻼ و ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎﮐﻪﯾﺖ و زۆر ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﻤﻪدار و ﮐﻪﺳێﺘﯽ ﮐﻮرد ﻟﻪ ﺳﻪر وﺷﻪی ﮔﻪرﯾﻼ
ﻧﺎﺷﺮﯾﻦ دهﻧﻮﺳﺮێﺖ ﺋﻪرزﺷﻰ ﻧﯿﻪ ،ﺋﻪﻣڕۆ ﻟﻪم ﮐﺎت و ﺳﺎﺗﻪدا وت ﺟﮕﻪ ﻟﻪ ﺑﻮﻧﻰ ﻣﻠﻤﻼﻧێﻰ ﻣﻮزاﯾﺪهﮐﺎن ﺷﺘێﮑﻰ دﯾﮑﻪى ﻧﯿﻪ ﻻﻓﻰ ﭘێﻮه ﻟێﺒﺪات ،ﺧﺎڵﻰ ﺧﺎڵﯿﻪ ﻟﻪ ﻓﮑﺮى ﭘێﮑﻪوه ژﯾﺎن ﺳﻪرﺳﻔﺮهى داﺧﻮازﯾﯿﻪﮐﺎﻧﻰ ﮐﯚﻣﻪڵﮕﻪش ﺧﺎڵﯿﻪ ﻟﻪ وهم. ﺋــﻪﻣــﻪش ﺋـــﻪوه دهردهﺧــــــﺎت وهﺧــﺘــێــﮏ ﺳﻪرﮐﺮده ﯾﺎن ﺣﮑﻮﻣﻪﺗێﮏ دهﺗﻮاﻧێﺖ ﺧﯚى ﺑﮑﺎت ﺑﻪ ﺧﺎوهﻧﻰ ﮔﻪﻟﻪﮐﻪى ،ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ھﻪرﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎڵێﮏ ﺟﺎرێﮏ ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ژﯾﺎن ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﮕﯚڕێﺖ ﺑﻪرھﻪﻣﻰ ﻣﯚدێﺮﻧﻪى ژﯾﺎن ﺑﻪرﭘﺎ ﺑﮑﺎت وهﻟێ ﺋﻪﻓﺴﻮس ﻟﻪ ﮐﯚﺗﺎﯾﻰ ﺋﻪم ﺳﻪردهﻣﻰ ﻣﯚدێﺮﻧﻪى ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﻪدا ﮐﻪ
‹‹
ﻣﺮۆڤ ﻟﻪم ﻧێﻮهﻧﺪى ھﻪرێﻤﻪدا ﺧﺰاوهﺗﻪ ﻧێﻮ ﺑﺎزﻧﻪ ﺗﻪﻟﻪ دڕﮐﺎوﯾﯿﻪ ﮐﺎﻧﻰ ﺳﯿﺎﺳﻪ ﺗﻪ وه ﺟﯿﮫﺎﻧﻰ ﺑـــﻪرهو ﮔــﯚڕاﻧــﻰ رﯾﺸﻪﯾﻰ ﺑــﺮدوه ﺗﺎزه ﻻى ﺋێﻤﻪ دهﮔﻪڕێﻨﻪوه ﺑﯚ ﻧﺎﮐﯚﮐﻰ ﻧێﻮ ﺑــﻪرهﮐــﺎن و ﺋﻪﺳﭙﻰ ﻣﻠﻤﻼﻧێﮑﺎن ﺗﺎو دهدهن ،ﻻﭘﻪڕه رهﺷﻪﮐﺎﻧﻰ ﻣێﮋووى ﺧﯚﯾﺎن
ﭘﯿﺸﺎن دهدهﻧــﻪوه ،ﻣێﮋووى ﺧﯚﯾﺎن ھﻪڕاج دهﮐــﻪن ﺑﯚ ﻧــﻪوهى ﻧﻮێ ﻧــﻪوهى ﺧﻮێﻨﺪهوار ﮐﻪ ﺋﺎﻣﺎدهﯾﻰ ﺋﻪوهى ﺗێﺪاﯾﻪ ﺑﻪ ھﯚى ﯾﻪک ھﻪڵﻪوه ﭘﺸﺖ ﺑﮑﺎﺗﻪ ﺑﻪﺧێﻮﮐﻪرى ﺧﯚﺷﻰ، ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﺳﺎﺗﻪوهﺧﺘێﮑﺪا ﮔﻪل ﺳﺘﻪم ﻗﺒﻮڵ دهﮐـــﺎت ﻗﺒﻮڵﻰ دهﮐـــﺎت ﺗــﺎ ﺋــﻪو ﮐﺎﺗﻪى ﺣﻪﻣﻪ ﭘﺎڵﻪواﻧﻪﮐﻪى ﺧــﯚى دهردهﮐﻪوێﺖ و ﺑﻪ ﭼﻪﭘڵﻪ و ﻗﻮرﺑﺎﻧﻰ ﭘێﺸﻮازى ﻟێﺪهﮐﺎت ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو وهھﺎ ﮐﺎﺗێﮑﯿﺸﺪا ﮐﻪ ﺗﺎزه ھﺎت ﮐﯚﻧﻪى ژهﻧﮓ و رهش ﺧﻪﺗﻪ. ﺋــﻪﻣــڕۆ ﺋـــﻪواﻧـــﻪى ﮐــﻪ ﻟــﻪ ﮔــﯚڕهﭘــﺎﻧــﻰ ﺳﯿﺎﺳﻰ ﺋــﻪم ھــﻪرێــﻤــﻪدا ﺧــﯚﯾــﺎن ﺑــﻪ ﺟﺪى ﺳـــﻪرﻗـــﺎڵـــﻰ ﻣــﻠــﻤــﻼﻧــێــﮑــﺎﻧــﻰ ﻧــێــﻮ ﺧــﯚﯾــﺎن ﮐــﺮدوه ﺑێ ﺋﺎﮔﺎن ﻟــﻪوهى ﮔــﻪل ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﺑــﻪ دواى ﭘﺎڵﻪواﻧێﮑﻰ ﻧــﻮێــﺪا دهﮔــﻪڕێــﺖ، ﻣﻠﻤﻼﻧێﻰ ﺳﯿﺎﺳﻰ واﺗــﺎ ﮔــﺎڵــﺘــﻪﮐــﺮدن ﺑﻪ ﺋﯿﺮادهى ﮔﻪل ،واﺗﺎ ھﻪڵﺨﻪڵﻪﺗﺎﻧﺪﻧﻰ ﮔﻪل ﻟﻪ داﺧﻮازﯾﯿﻪﮐﺎن ،واﺗــﺎ ﮐﭗ ﮐﺮدﻧﻪوهى دهﻧــﮕــﻰ ﺣــﻪق و رهواى ﮔــﻪل ،ﺑﯚﯾﻪ ھﻪر ھــێــﺰێــﮏ چ ﻟــﻪﮔــﻪڵ ھێﺰێﮑﻰ دﯾــﮑــﻪدا ﺑﯚ ﺑﻪرژهوهﻧﺪى ﺧﯚى ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺑﮑﺎت ﺑﻪ ﺑﯿﺎﻧﻮى ﮔﻪﻟﻪوه ﺋﻪوا ﺳﻪرهﺗﺎى ﺗێﺪاﭼﻮﻧﻰ ﻟــﻪوێــﻮه دهﺳـــﺖ ﭘــێــﺪهﮐــﺎت ،ﺑــﯚﯾــﻪ ﮐــﺎرى ﮔــﺮﻧــﮓ ﻟــﻪ ﻣﻠﻤﻼﻧێﺪا رێﮑﺨﺴﺘﻨﻪوهى ﺳﯿﺴﺘﻤﻰ دادﭘــﻪروهرﯾــﻪ ،ﺑﯚ وت ﻧﻪک دهﺳــﺘــﮑــﻪوﺗــﻪﮐــﺎﻧــﻰ ﺑـــﻪرژهوهﻧـــﺪى ﺳــﺎﻣــﺎن و ﮐــﻮرﺳــﻰ و داھــﺎﺗــﻰ ﺳــﯿــﺎﺳــﻰ ،ﺋــﻪوهى ﻟــﻪ ﻣـــﺎوهى راﺑـــــﺮدووى وﺗــﺎﻧــﻰ دﯾــﮑــﻪدا ﺑﻪوﺟﯚره ﻣﻠﻤﻼﻧێﮑﺎﻧﻤﺎن ﺑﯿﻨﻰ ﺟﮕﻪ ﻟﻪوهى ﮐﯚﺗﺎﯾﯿﻪﮐﻪى ﺑﻪوه ھﺎت ﮐﻪ ﻗﯿﺎﻣﻪﺗێﮑﯿﺎن ﻟﻪ ﺧﯚﯾﺎن ھﻪﺳﺘﺎن ھﯿﭽﻰ دﯾﮑﻪ ﻧﻪﺑﻮون.
و دﮐﺘﯚرا ﺑﻮوﻧﻪﺗﻪ ﺳﻪرﭼﺎوهﯾﻪﮐﻰ ﮔﺮﻧﮓ و ﻟــﻪداھــﺎﺗــﻮوﺷــﺪا دهﺑــﻦ ﺑﻪﺳﻪرﭼﺎوهﯾﻪﮐﻰ دهﮔــﻤــﻪن و ﭘێﻮﯾﺴﺘﻪ وهﮐــﻮ رێــﺰﮔــﺮﺗــﻦ ﻟﻪ ھﻪڵﻮێﺴﺘﻰ ﺋﻪم ﮔﻪوره ﺑﯿﺮﯾﺎره ﺗﻮرﮐﻪ ﺟﮕﻪ ﻟـــﻪوهى ﭘﻪﯾﮑﻪرێﮑﻰ ﻟــﻪﺷــﺎرى ھﻪوﻟێﺮ ﺑﯚ دروﺳﺖ ﺑﮑﺮێﺖ دهﺑێﺖ وهزارهﺗﻰ رۆﺷﻨﺒﯿﺮى ھﻪرێﻢ ﺳﻪرﺟﻪم ﻧﻮﺳﯿﻦ و ﻟێﮑﯚڵﯿﻨﻪوهﮐﺎﻧﻰ ﻟـــﻪ ﮐــﺘــێــﺒــﺨــﺎﻧــﻪﯾــﻪﮐــﺪا ﮐـــﯚﺑـــﮑـــﺎﺗـــﻪوه و ﺑﻪﻧﺎوى ﺋﻪوﯾﺸﻪوه ﻧﺎوﺑﻨﺮێﺖ ﻧﺎﺑێﺖ ﮔﻪﻟﻰ ﮐــﻮرد ﺑێﻮهﻓﺎﺑێﺖ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋــﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪى ﺳﻪرﺳﻪﺧﺘﺎﻧﻪ ﺑﻪرﮔﺮﯾﺎن ﻟﻪ ﮔﻪﻟﻰ ﮐﻮرد ﮐﺮدوه. ﺳــﻪرﻧــﺠــڕاﮐــێــﺸــﻪ ﮐــﻪ ﺑـــﻪرﻟـــﻪوهى ﺋێﻤﻪ ﯾﺎداﺷﺘﻰ ﮐﯚﺗﺎﯾﻰ ﮐﻪﻣﭙﯿﻨﻰ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮى ﻟﻪ ﺑێﺸﮑﭽﻰ ﺑوﺑﮑﻪﯾﻨﻪوه ﺑﻪڕێﺰ وهزﯾﺮى رۆﺷﻨﺒﯿﺮى دهڵێﺖ ھﯿﭻ داواﮐﺎرﯾﯿﻪﮐﻪﻣﺎن ﺑــﻪدهﺳــﺖ ﻧﻪﮔﻪﯾﺸﺘﻮوه ﺑــﯚ دروﺳﺘﮑﺮدﻧﻰ ﭘﻪﯾﮑﻪرى ﺑێﺸﮑﭽﻰ ،ﺑــﻪم ﺑﺎﺳﻰ ﺋــﻪوهى ﻧــــﻪﮐــــﺮدوه ﺋـــﻪﮔـــﻪر ﺑـــﻪدهﺳـــﺘـــﯿـــﺎن ﺑــﮕــﺎت
زﯾــﻨــﺪاﻧــﯽ دهﮐــﻪﯾــﺖ؟! ﺑﯚﭼﯽ ﺗﻪﺣﻪﻣﻮﻟﯽ رۆژﻧﺎﻣﻪ و ﮔﻮﭬﺎرێﮑﯽ ﮐﻮردی ﻧﺎﮐﻪﯾﺖ ﮐﻪ ﮔﻮزارﺷﺖ ﻟﻪ دۆﺧﯽ ) (٢٠ﻣﻠﯿﯚن ﮐﻮرد دهﮐﺎت و ﺑﯚ ھﻪڵﺨﻪﺗﺎﻧﺪﻧﯽ رای ﮔﺸﺘﯽ ﺑﺎس ﻟﻪ ﺋــﺎزادی رادهﺑــڕﯾــﻦ و دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯽ دهﮐﻪﯾﺖ؟! ﺑﻪ دڵﻨﯿﺎﯾﯿﻪوه ﺗﻮرﮐﯿﺎ ﻧﺎﯾﻪوێﺖ ﺋﻪو ﺷﻪﭘﯚﻟﻪ ﻧﺎڕهزاﯾﯿﻪی ﻧﺎوﭼﻪﮐﻪی ﮔﺮﺗﻮهﺗﻪوه ،ﺗﻮوﺷﯽ ﺧــﯚی ﺑــﮑــﺎت .ﺑــﯚﯾــﻪ ﻗــﯚﺳــﺘــﻨــﻪوهی ﮐﺎت و ﺑﻪﮐﺎرھێﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ ﭘــﯿــﺮۆزی ﺋﯿﺴﻼم ﺑــﻪ ﻣــﻪﺑــﻪﺳــﺘــﯽ ﺳــﯿــﺎﺳــﯽ و ﮔﻪﯾﺸﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﻪراﻣﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی وهک ﺋﺎﻣێﺮێﮏ ﺑﻪﮐﺎر دهھێﻨێﺖ .ﺑﻪم ﺷێﻮهﯾﻪش ھﻪوڵ دهدات ﺷﻮێﻨﯽ ﺧــﯚی ﻟﻪ ﻧــﺎو دڵــﯽ ﮔﻪﻧﯽ رۆژھــﻪﺗــﯽ ﻧﺎوهڕاﺳﺘﺪا ﮐﻪ ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺳﺎڵﻪ ﻟﻪ ژێﺮ زوڵﻢ و ﺳﺘﻪﻣﯽ رژێﻤﻪﮐﻪﯾﺎﻧﺪا دهﭼﻪوﺳێﻨﺪرێﻨﻪوه ﺑﮑﺎﺗﻪوه و ﺑﻪو ﭘﻪڕی ﺑێوﯾﮋداﻧﯿﯿﻪوه ﺋﺎﯾﻨﯽ ﺋﯿﺴﻼم ﺑﯚ راﮐێﺸﺎﻧﯽ ھﻪﺳﺖ و ﺳﯚزی ﮔﻪﻻن ﺑﻪﮐﺎر ﺑﮫێﻨێﺖ .ھﻪر ﭼﻪﻧﺪ ﻣێﮋوو ﺷﺎﯾﻪﺗﯽ ﺋﻪوه دهدات ،ﺑﻪو ﻧﻪھﺎﻣﻪﺗﯿﺎﻧﻪی ﺋﻪردۆﻏﺎن ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﯽ دهﺳﻪﺗﺪاری ﺧﯚی ﺑﻪ ﺳﻪر ﮔﻪﻟﯽ ﮐﻮردی ھێﻨﺎوه ،ھﯿﭻ ﮐﻪم ﻧﯿﻪ ﻟﻪو زوڵﻢ و ﺳﺘﻪﻣﻪی وا ﺣﻮﺳﻨﯽ ﻣﻮﺑﺎرهک ،ﺑﻦ ﻋﻪﻟﯽ و ﺑﻪﺷﺎر ﺋﻪﺳﻪد ﺑﻪ دهﯾﺎن ﺳﺎڵ ﺑﻪ ﺳﻪر ﮔﻪﻻﻧﯽ وﺗﻪﮐﻪﯾﺎن ھێﻨﺎوﯾﺎﻧﻪ.
دﯾﻮهﮐﻪی ﺗﺮی ﭘﯿﻼﻧﻪﮐﻪی ﺋﻪردۆﻏﺎن ﺋــﻪوهﯾــﻪ ﮐــﻪ دهﯾـــﻪوێ ﭘﺮﺳﯽ ﮐــﻮرد ﺑﺨﺎﺗﻪ ﭼﻮارﭼێﻮهﯾﻪﮐﯽ ﺋﺎﯾﻨﯿﯿﻪوه؛ واﺗﻪ ﻟﻪ ﭼﻮارﭼێﻮه راﺳﺘﻪﻗﯿﻨﻪﮐﻪی ﺧﯚی وهک دۆزێﮑﯽ رهوا، ﻣﺎﻓﯽ ژﻧــﺎن ،ﻣێﮋوو ،ﮐﻠﺘﻮر و ﻧﺎﺳﻨﺎﻣﻪی ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ دوور ﺑﮑﺎت و ﻣﻮﺳڵﻤﺎن-ﺑﻮون و ﻧﻪﺑﻮوﻧﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﮐــﻮرد ﺑﮑﺎﺗﻪ رۆژهﭬـــﻪوه و ﺑﯿﺨﺎﺗﻪ ﮔﯚڕهﭘﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪوه .دهﯾــﻪوێ ﺑــﻪم ھــﻪﻧــﮕــﺎوه ﮔﻪﻟﯽ ﮐـــﻮرد ﻟــﻪ ﺑﺰوﺗﻨﻪوه ﺋﺎزادﯾﺨﻮازهﮐﻪی دوور ﺑﮑﺎﺗﻪوه .ﻟﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺋــﻪﻣــﻪدا ﮔﻪورهﺗﺮﯾﻦ دهﺳﮑﻪوﺗﯽ ﮐــﻮردان، ﮐــﯚﮐــﺮدﻧــﻪوهی ﺋــﻪو ﻻﯾﻪﻧﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﺎﻧﻪ ﺑﻮو ﮐﻪ ﻟﻪ ژێﺮ ﻧﺎوی ﺑــﻪرهی رهﻧــﺞ ،ﺋــﺎزادی و دﯾﻤﻮﮐﺮاﺳﯽ ھﺎﺗﻨﻪ ﻻی ﯾﻪک و ﺗﻮاﻧﯿﺎن ﻟﻪ ھﻪڵﺒﮋاردﻧﻪﮐﺎﻧﺪا ) (٣٦ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎر ﺑﻨێﺮﻧﻪ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ﺗﻮرﮐﯿﺎ .ﺑﻪم ﺟﯚرهش ﺳﻪﻟﻤێﻨﺮا ﮐﻪ ﺑێ ﭼﺎرهﺳﻪرﮐﺮدﻧﯽ ﮐێﺸﻪی ﮐﻮرد، ﺋﻪﺳﺘﻪﻣﻪ ﺗﻮرﮐﯿﺎ ﺑﺘﻮاﻧێﺖ ھﻪﻧﮕﺎوی ﭘﺘﻪو ﺑـــﻪرهو ﭘێﺶ ھﻪڵﺒﮕﺮێﺖ و ﺑێﺘﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﯾﻪﮐێﺘﯽ ﺋـــﻪوروﭘـــﺎ .ﻟــﻪﮔــﻪڵ ﺗــﻪواوﺑــﻮوﻧــﯽ ھﻪڵﺒﮋاردﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ) (٦/١٢ﻗﯚﻧﺎﻏێﮑﯽ ﻧﻮێ ﺑﯚ ﭼﺎرهﺳﻪرﮐﺮدﻧﯽ ﮐێﺸﻪی ﮐﻮرد دهﺳﺘﯽ ﭘێﮑﺮد ﮐــﻪ دهﺗــﻮاﻧــﯿــﻦ وهک دهرﻓﻪﺗێﮑﯽ ﻣێﮋووﯾﯽ ﺑﯚ ﺗﻮرﮐﯿﺎ ھﻪڵﯿﺴﻪﻧﮕێﻨﯿﻦ.
وهﻣـــﯿـــﺎن ﭼــﻰ دهﺑــێــﺖ ﺋــێــﻤــﻪ ھـــﯿـــﻮاﺧـــﻮازﯾـــﻦ ﮐــﻪ وهﻣــﯿــﺎن ﺋﻪرێﻨﻰ ﺑـــێـــﺖ ،ﭼـــﻮﻧـــﮑـــﻪ ﺋـــﻪو ﮔــﻪوره ﺑﯿﺮﯾﺎره ﺗﻮرﮐﻪ ﺷﺎﯾﺴﺘﻪى ﺋﻪوهﯾﻪ ﮔﻪﻟﻰ ﮐــﻮرد ﺑــﻪﭼــﺎوى رێــﺰهوه ﺳـــﻪﯾـــﺮى ﺧــﻪﺑــﺎﺗــﻰ ﺋــﻪم ﮔــﻪوره ﺑﯿﺮﯾﺎره ﺗﻮرﮐﻪ ﺑــﮑــﻪن ﺋێﻤﻪ ﯾــﺎداﺷــﺘــﻰ ﮐﯚﺗﺎﯾﯿﻤﺎن ﺋــﺎراﺳــﺘــﻪى ﺑــﻪڕێــﺰ ﺑێﺸﮑﭽﻰ ﮐﺮد و ﭘێﻤﺎﻧڕاﮔﻪﯾﺎﻧﺪ ﮐﻪ ﮔﻪﻟﻰ ﮐﻮرد ﺑێ وهﻓــﺎ ﻧﯿﯿﻪ ﻟﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪڕێﺰت و دووهم ﭘﻪﯾﺎﻣﯿﺸﻤﺎن ﺋﺎراﺳﺘﻪى دهوڵــﻪﺗــﻰ ﺗﻮرﮐﯿﺎ ﮐﺮد ﮐﻪ ﭘێﻮﯾﺴﺘﻪ دهﺳــﺖ ﻟﻪ ھێﺮﺷﮑﺮدﻧﻪ ﺳــﻪر ﺑێﺸﮑﭽﻰ و ﺳــﺰاداﻧــﻰ ھﻪڵﺒﮕﺮێﺖ، ﭼﻮﻧﮑﻪ ﮐﻪﺳﺎﻧﻰ وهﮐﻮ ﺋﻪو ﺑﻪڕێﺰه ﭘﺮۆﺳﻪى ﭼﺎرهﺳﻪرى ﺑﻪرهو ﭘێﺶ دهﺑﻪن و ھﻪڵﻮێﺴﺖ و ﺑﯚﭼﻮﻧﻪﮐﺎﻧﻰ ﻻى ﮔﻪﻻﻧﻰ ﺗﻮرک و ﮐﻮرد ﺟێﮕﻪى ﺑﺎﯾﻪﺧﻦ .ھﻪروهھﺎ ﺳێﯿﻪم ﻻﯾﻪﻧﯿﺶ ﺋــﺎراﺳــﺘــﻪى ھــﻪرﺳــێ ﺳﻪرۆﮐﺎﯾﻪﺗﯿﻪﮐﻪى ھﻪرێﻢ ﮐﺮد ﮐﻪ ﭘێﻮﯾﺴﺘﻪ ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺖ ﺋﻪم ﮐﺎره ﻧﺎﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﻪى دهوڵﻪﺗﻰ ﺗﻮرﮐﯿﺎ ھﻪڵﻮێﺴﺘﯿﺎن ھﻪﺑێـﺖ و ﺋــﻪم ﻓــﺸــﺎرهى دهوڵـــﻪت ﻟﻪﺳﻪر ﺑێﺸﮑﭽﻰ ﺋﯿﺪاﻧﻪ ﺑﮑﻪن و وهﮐﻮ وهﻓﺎﯾﻪﮐﯿﺶ ﻟــﻪ ﺑــﻪڕێــﺰ ﺑێﺸﮑﭽﻰ ﭘــﻪﯾــﮑــﻪرێــﮑــﻰ ﻟﻪ ﭘــﺎﯾــﺘــﻪﺧــﺘــﻰ ھــﻪرێــﻢ ﺑــﯚ دروﺳــــﺖ ﺑﮑﺮێﺖ ﺋێﻤﻪ ﻟﻪﮐﺎﺗێﮑﺪا ﭼﺎوهڕواﻧﯿﻤﺎن ﻟﻪھﻪرﺳێ
ﺳﻪرۆﮐﺎﯾﻪﺗﯿﻪﮐﻪى ھﻪرێﻢ دهﮐــﺮد ﮐﻪزۆر زوو وهﻣــــﻰ ﯾــﺎداﺷــﺘــﻪﮐــﻪﻣــﺎن ﺑــﺪهﻧــﻪوه، ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺑﻪ ﭘﺎڵﭙﺸﺘﻰ ) (٤٥٠ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗﻰ ﺳﯿﺎﺳﻰ و رۆژﻧﺎﻣﻪﻧﻮوس و ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎر و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎى زاﻧﮑﯚ و ﺗﻮێﮋهرى ﮐﯚﻣﻪﯾﻪﺗﻰ و ﭼﺎﻻﮐﻮاﻧﻰ ﺳﯿﺎﺳﻰ و ﻣﻪدهﻧﻰ و ﻣﺎﻓﻰ ﻣﺮۆڤ وهﮐﻮ ﺳﻪرﭘﻪرﺷﺘﯿﺎراﻧﻰ ﮐﻪﻣﭙﯿﻨﻰ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮى ﻟﻪ ﺑێﺸﮑﭽﻰ ﭘێﻤﺎﻧﻮاﯾﻪ ﭘێﺸﺘﺮ ﻟﻪ ھﻪرێﻤﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ھﻪڵﻮێﺴﺘﯿﺎن ھﻪﺑﻮوه ﻟﻪﺳﻪر رووداوى ﺑﭽﻮک وهﮐﻮ ھێﺮﺷﮑﺮدﻧﻪ ﺳﻪر ﺷﭭﺎن ﭘــﻪروهر ﻟﻪ وﺗێﮑﻰ ﺋﻪوروﭘﻰ ھﻪڵﻮێﺴﺘﻰ ھﻪرێﻢ ﻟﻪﮐﺎﺗێﮑﺪا ﺑﻮو ﮐﻪ ھﯿﭻ ﮐــﻪس و ﻻﯾﻪﻧێﮏ داواى ھﻪڵﻮێﺴﺘﻰ ﻟﻪ ھــﻪرێــﻤــﻰ ﮐــﻮردﺳــﺘــﺎن ﻧــﻪﮐــﺮدﺑــﻮو ،ﺑــﻪم ﻟــﻪﮐــﺎﺗــێــﮑــﺪا ﺋێﻤﻪ داواﻣــــﺎن ﻟــﻪ ھــﻪرﺳــێ ﺳﻪرۆﮐﺎﯾﻪﺗﯿﻪﮐﻪى ھﻪرێﻤﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﺮدوه ﮐﻪ ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺖ ﺋﻪم ﮐﺎره ﻧﺎﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﻪى دهوڵﻪﺗﻰ ﺗﻮرﮐﯿﺎ ھﻪڵﻮێﺴﺘﯿﺎن ھﻪﺑێﺖ. ﻟــﻪ ﮐــﯚﺗــﺎﯾــﯿــﺪا دهﺑــێــﺖ ﺋــــﻪوهش ﺑڵێﯿﻦ ﺋﻪﮔﻪرﭼﻰ ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ رۆژه ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻰ ﮐﯚﺗﺎﯾﻰ ﮐﻪﻣﭙﯿﻨﻪﮐﻪﻣﺎن راﮔﻪﯾﺎﻧﺪوه ،ﺑﻪم ﺑﻪھﯚى ﺋـــﻪوهى ﺧﻪﺑﺎﺗﻰ ﮔـــﻪوره ﺑــﯿــﺮﯾــﺎرى ﺗــﻮرک ﻻى ﮔــﻪﻟــﻰ ﮐـــﻮرد ﺟێﮕﻪى رێـــﺰه ﺗــﺎ ﺋﻪم ﭼﺮﮐﻪﺳﺎﺗﻪش ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺎن ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﻤﺎن ﭘێﻮه دهﮐﻪن ﺑﯚ ﺋﻪوهى ﭘﺸﺘﮕﯿﺮى ﻟﻪ ﺑﻪڕێﺰ ﺑێﺸﮑﭽﻰ ﺑﮑﻪن ،ﺋﻪوهى ﻣﺎوهﺗﻪوه وهﻣﻰ ﺋــﻪرێــﻨــﻰ ھـــﻪرﺳـــێ ﺳــﻪرۆﮐــﺎﯾــﻪﺗــﯿــﻪﮐــﻪى ھﻪرێﻤﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﻪ.
ﺷﻪﻗﺎم درهﻧﮓ ﯾﺎن زوو راﭘﻪڕﯾﻦ دهﮐﺎت ،ﻣﺘﻤﺎﻧﻪ ﺑﻪ
ﭘﺮۆژه ﭼﺎﮐﺴﺎزﯾﯿﻪﮐﺎﻧﻰ دهﺳﻪت و ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﻧﺎﮐﺎت
ﮐﺎرزان ﻋﻮﻣﻪر* ﮐــﯚﺑــﻮﻧــﻪوهﮐــﺎن ﮐﯚﺗﺎﯾﯿﺎن ھــﺎت وهک ﺟــﻪﻣــﺎوهرى ﮐــﻮرد ﺑﻪ ﻣﻨﺪاڵ و ﮔــﻪورهوه ﭘێﺸﺒﯿﻨﯿﺎن ﮐــﺮد ھــﻪر ﺑــﻪوﺟــﯚره دهرﭼــﻮو، ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺳﯿﺎﺳﻪت ﮐﺮدﻧﻰ ﺋﻪو ﺳﯿﺎﺳﯿﺎﻧﻪى وت وهک ﭘــﻮﻟــﻰ دۆﻣــﯿــﻨــﻪ ھﻪﻣﯿﺸﻪ دهﺳﺘﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﻻى ﺷﻪﻗﺎم ﮐﻪﺷﻔﻪ و دهزاﻧﻦ چ ﭘﻮﻟێﮑﻰ ﺳﯿﺎﺳﻰ و ﺑــﻪرژهوهﻧــﺪﺧــﻮازى ﻟــﻪﺧــﯚ ﮔـــﺮﺗـــﻮوه ،ﻟــﻪﺑــﻪر ﺋـــﻪوه ﺑــﻪداﺧــﻪوه ﺳﯿﺎﺳﯿﻪﮐﺎﻧﻰ ﮐــﻮردﺳــﺘــﺎن ﺑــﻪ دهﺳــﻪت و ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﻪوه ﭘێﯿﺎن واﯾﻪ ھﻪر ﺧﯚﯾﺎن ﭘێﻐﻪﻣﺒﻪرى ﺳﯿﺎﺳﯿﻦ و ﺋﻪﮔﻪر ﺋﻪوان ﻧﻪﺑﻦ ﺋﯿﺘﺮ ھﯿﭻ ﮐــﻪس ﻟــﻪم وﺗــﻪدا ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ ﺳﯿﺎﺳﻪت ﺑﮑﺎت ﯾﺎن ﻟێﻰ ﺗێﺒﮕﺎت ،رهﻧﮕﻪ ﺑــﺎش ﻧــﺎزاﻧــﻦ ﺋـــﻪوهى ﺋـــﻪوان ﺑﻪﺧﻪﯾﺎڵﯿﺶ ﺑﯿﺮى ﻟێﺪهﮐﻪﻧﻪوه ﺷﻪﻗﺎم ﺑﻪ ﻣﻨﺪاڵ و ﭘﯿﺮ و رۆﺷﻨﺒﯿﺮ و ﺧﻪڵﮑﻰ ﺋــﺎﺳــﺎﯾــﯿــﻪوه ﭘێﺶ ﺧــﯚﯾــﺎن وهک ﻓــﺎڵــﭽــﻰ ﺳــﯿــﺎﺳــﻪت ﭘێﯿﺎن دهڵێﻦ ﺋێﻮه ﺑﻪﻧﯿﺎزى ﭼﯿﻦ و دهﺗﺎﻧﻪوهێﺖ ﭼـــﻰ ﺑــﮑــﻪن ھـــﻪر زۆر ﺑـــﻪ ﺋــﺎﺳــﺎﯾــﻰ ﻟﻪ راﮔــﻪﯾــﺎﻧــﺪن و رۆژﻧــﺎﻣــﻪﮐــﺎﻧــﺪا ﻧﯿﺸﺎﻧﯿﺎن دهدرێــﺖ ،ﻟﻪﻧﻤﻮﻧﻪى ﺋﻪواﻧﻪش داﻧﯿﺸﺘﻦ و ﮐﯚﺑﻮوﻧﻪوه ﭘێﻨﺞ ﻗﯚڵﯿﯿﻪﮐﻪى ﻧێﻮان ﻻﯾﻪﻧﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪ ﺑﻪھێﺰهﮐﺎﻧﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮو ﮐﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﻣﺎﻧﮓ و ﭼﻪﻧﺪ داﻧﯿﺸﺘﻦ ﺧﯚﯾﺎن
ﺑــﯚ ﺳﻪﻏڵﻪت ﮐــﺮدﺑــﻮو .ﻟــﻪ ﺧــﯚﯾــﺎن واﯾــﻪ ﭘﺮۆژهﯾﻪﮐﻰ ﺗــﺎزه و ﻣــﯚدێــﺮن دهھێﻨﻦ ﺑﯚ ﭼﺎرهﺳﻪرﮐﺮدﻧﻰ ﮐێﺸﻪ و ﮔﺮﻓﺘﻪﮐﺎن ،ﺑﻪم ﺷﻪﻗﺎم ھﻪر ﻟﻪ ﺳﻪرﺗﺎوه ﭘێﻰ وﺗﻦ ﭼﺎوهڕێﻰ ھﯿﭻ ﻟــﻪ ﮐــﯚﺑــﻮوﻧــﻪوهﮐــﺎﻧــﺘــﺎن ﻧــﺎﮐــﻪﯾــﻦ و ﺑﺮۆﻧﻪوه ﺑﺎرهﮔﺎ ﺳﯿﺎﺳﻰ و ﺣﺰﺑﯿﻪﮐﺎﻧﺘﺎن و دوو ﻧﻮﮐﺘﻪ ﺑﯚ ﺋﻪو ﺟﻪﻣﺎوهره رهش و رووت و ﺧﻮێﻦ رژاوه ﺑﺎس ﺑﮑﻪن ﻟﻪو ﻗﺴﺎﻧﻪﺗﺎن ﺑﺎﺷﺘﺮ دهﺑێﺖ. ﮐـــﻪ دێــﻨــﻪ ﺳـــﻪر ﺷـــﺎﺷـــﻪى ﺗـــﻰ ﭬـــﻰ و راﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﻪﮐﺎن ﭘﯚزﻣﺎن ﺑﻪﺳﻪرهوه ﻟێﺪهدهن و ﺷﻪﻗﺎم ﻣﻨﻪﺗﺒﺎر دهﮐﻪن ،ﺋێﻤﻪش دهڵێﯿﻦ ﻧﻪﺧێﺮ ﺋێﻮه ھﻪﻣﻮوﺗﺎن ﺋﻪى ﺧﺎوهن ﺑڕﯾﺎره ﺳــﯿــﺎﺳــﯿــﻪﮐــﺎن ﻧــﻪﺑــﯿــﺮﺗــﺎن ﭘــێــﺪهﮐــﺮێــﺘــﻪوه و ﻧﻪدهﺗﻮاﻧﻦ ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪى ﭼﺎﮐﺴﺎزى داﺑڕێﮋن ﺋــێــﻮه ﺑـــﻪﺷـــﺪارﺑـــﻮوى ﺷــــﻪڕى ﺳــﻪﻧــﮕــﻪرى ﺑﺮاﮐﻮژﯾﻦ و ﭼﻪﻧﺪﺟﺎر دهﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺧﻮێﻨﻰ ﯾﻪﮐﺘﺮى ﺳــﻮر ﺑــﻮوه ﺧﺎوهﻧﻰ ﻣێﮋووﯾﻪﮐﻰ ﯾـــﻪﮐـــﺘـــﺮﺧـــﯚرى و ﻣــﯿــﻠــﻠــﻪت ﻓــﺮۆﺷــﯿــﻦ، ﺋێﺴﺘﺎ ﺑــﻪﺗــﻪﻣــﺎن ﺧــﯚﺗــﺎن ﻟــﻪ ﺋێﻤﻪ ﺑﮑﻪن ﺑــﻪ ﭘێﻐﻪﻣﺒﻪرى ﺳﯿﺎﺳﻰ و ﺑﺒﻨﻪ ﺧﺎوهﻧﻰ ﺑﯿﺮۆﮐﻪى ﺋﺎﺷﺘﯿﺨﻮازى ﻣﯚدێﺮﻧﻪ ،ﺑﻪداﺧﻪوه دهﺑـــﻮو ﺋـــﻪم ﺟـــﻪﻣـــﺎوهره دهﻣــێــﮏ ﺑــﻮواﯾــﻪ ﺋــێــﻮهى وهک راﺑـــﻪر و ﻗــﺎﺋــﯿــﺪى ﺳﯿﺎﺳﻰ ﻗــﻪﺑــﻮڵــﻨــﻪﮐــﺮداﯾــﻪ و ﭘێﻰ ﺑﻮﺗﻨﺎﯾﻪ ﺗﮑﺎﯾﻪ ﺋێﻮه وﺷــﻪو ﺑﯿﺮى دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﻰ و ﺋﺎﺷﺘﻰ و دادﭘـــﻪروهرى ﻣﻪﺷێﻮﯾﻨﻦ .ﺋــﻪوه ﺑﯚ ﺋﯿﻮه ﻧﺎﺷێﺖ ﺑــڕۆن و ﻟﻪم وﺗــﻪ ﻣﻪﻣێﻨﻦ ،ﺋﻪم ﻣﯿﻠﻠﻪﺗﻰ ﮐـــﻮرده ﺑــﻪ درێــﮋاﯾــﻰ ﻣــێــﮋووى ﮔﯿﺮۆدهى دهﺳﺘﻰ ﺳﺎدهﯾﻰ و ﺳﯚزﭘﻪروهرﯾﻰ و دهروون ﭘﺎﮐﻰ ﺑﻮوه ﮐﻪ ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﺑﻪ وﺗﻪى ﺳﺘﻪﻣﮑﺎراﻧﯿﺶ ﮔﺮﯾﺎﻧﻰ ھﺎﺗﻮوه و ھﻪﻣﯿﺸﻪ
ﺑــﻪ ﭘـــﺮۆژهى دﯾــﮑــﺘــﺎﺗــﯚرهﮐــﺎن ﺳﻪرﺳﺎﻣﻰ دهرﺑڕﯾﻮه ﻟﻪﺑﻪر ﺋــﻪوهى ھﻪﻣﻮو ﮐﻪﺳێﮑﻰ وهک ﺧﯚى ﺑﻪ دڵﭙﺎک و داوێﻦ ﭘﺎک و ﺑێﻤﻪرام زاﻧﯿﻮه. ﺑﻪم وا ﺷﻮﮐﺮ ﺑﯚ ﺧﻮا ﺋێﺴﺘﺎ ﻧﻪوهﮐﺎﻧﻰ ھــﺎﺗــﻮﻧــﻪﺗــﻪوه ھـــﯚش ﺧــﯚﯾــﺎن و ﺗــﻪﻧــﺎﻧــﻪت ﺑﺎوهڕﯾﺎن ﺑﻪو وﺗﻪ و ﻗﺴﻪى ﺑﺎو ﺑﺎﭘﯿﺮ و ﮐﻪس و ﮐﺎرى ﺧﯚﯾﺸﯿﺎن ﻧﻪﻣﺎوه ،ﮔﻪﻧﺠﺎن ﺋێﺴﺘﻪ ﻟﻪﺟێﻰ وﺗﻪ ﮐﺮدارﯾﺎن دهوێﺖ و ﺑﯚﯾﻪ ﺑﯚﯾﺎن ﺋﺎﺷﮑﺮا ﺑﻮوه ﮐﻪ ﺋﻪﻣﺎﻧﻪ ﺑﻪ ھﻪﻣﻮوﯾﺎﻧﻪوه چ دهﺳﻪت و چ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﻧﺎﺗﻮاﻧﻦ و ﻧﺎزاﻧﻦ ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﮔﻪﻟﻪﺧﻪرﻣﺎﻧێﮏ ﺑﯚ ﺋﻪم ﻣﯿﻠﻠﻪﺗﻪ ﺑﮑﻮﺗﻦ و ﺷﻪﻧﻰ ﺑﮑﻪن چ ﺟﺎى ﺋﻪوهى ﺑﺎﺳﻰ ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪى ﺳﯿﺎﺳﻰ و ﭘﺮۆژهى ﻓــﮑــﺮى و ﭼــﺎﮐــﺴــﺎزى ﺑــﯚ ﺋــﻪم ﻣﯿﻠﻠﻪﺗﻪ ﺑﺎس ﺑﮑﻪن و ﺑﯿﺨﻪﻧﻪ ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪى ﮐﺮدارى ﺧﯚﯾﺎﻧﻪوه ﺋــﻪوان ﺗﺎ ﺧﯚﯾﺎن ﮐﻮڕهﮐﺎﻧﯿﺎن و ﺑﻨﻪﻣﺎڵﻪﯾﺎن ﻟﻪ ﭘﯚﺳﺘﻪ ﺑﺎﮐﺎن ﺑﻤێﻨﻦ ﺋﯿﺘﺮ ﭼﺎﮐﺴﺎزى ﻟﻪﮐﻮێﻮه دێﻨﻦ و ﺑﯚ ﮐێﻰ دێﻨﻦ؟ ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪوه دڵﻨﯿﺎﯾﯿﻦ ﮐﻪ ﻻوان و ﮔﻪﻧﺠﺎﻧﻰ ھﯚﺷﯿﺎر وﯾﺴﺘﻰ راﭘﻪڕﯾﻨێﮏ ﺳﻪردهﻣێﮑﻪ ﻟﻪﻧﺎﺧﯿﺎﻧﺪا وهک ﺑﻮرﮐﺎن ﮐڵﭙﻪ دهﮐـــﺎت و ﺋﻪﺗﻠێﺘﻪوه ،ﺑــﻪم ﮔﻪر ﺗــﻪﻗــﯿــﻪوه ﺑـــڕﯾـــﺎرى داوه ھـــﻪر ﭘﺮﯾﺸﮏ ﺑﮫﺎوێﮋێ و ﻧﻪﮐﻮژێﺘﻪوه ﺗﺎ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﮐﺎن ﺑﯚ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪى ﭼﺎﮐﺴﺎزى رﯾﺸﻪﯾﻰ دهﮐــﺎت ﺑﻪ دروﺷﻤێﮏ ﺗﺎ ﺳﻪرﺟﻪم ﻣﺎڵﻪ ﺗــﺎرﯾــﮏ و ﮔــﻪڕهﮐــﻪ ھﻪژارﻧﺸﯿﻨﻪﮐﺎﻧﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮕﺮێﺘﻪوه... * ﭘﺎرێﺰهر ﺋﻪﻧﺪاﻣێﮑﻰ ﺑﺰوﺗﻨﻪوهى ﻻواﻧﻰ )(١٧ى ﺷﻮﺑﺎت
تیۆری
ده‌وڵه‌ت ≠ چاره‌سه‌ری پرسه‌کانی کۆمه‌ڵگا
ساڵی یه‌که‌م ژماره 63 دووشه‌ممه 2711/4/13 - 2011/7/4
18
نووسینی
هۆشیار عه‌لی
گۆشه‌یه‌کی تایبهته ،هه‌فتانه ئه‌حالم مه‌نسور ده‌ینوسێت
خاوه‌ن شکۆ؛ میلله‌ته‌که‌م تا هه‌تاهه‌تایه ق �ه‌رزارت��م ،تا دوای مردنیشم قه‌رزارتم ،شه‌و و رۆژ قه‌رزارتم ،ساڵ به ساڵ ق���ه‌رزارت���م ،وه‌رز ب �ه وه‌رز ق���ه‌رزارت���م ،ج �ه‌ژن��ان قه‌رزارتم ،به قه‌د خه‌ونی شه‌هیده‌کانت قه‌رزارتم، به ق�ه‌د جوانی چ��اوی منداڵه‌کانت ق�ه‌رزارت��م، ب�ه ق �ه‌د ته‌مه‌نی داری ت��وو و سنۆبه‌ره‌کانت قه‌رزارتم .به قه‌د ئاواره‌یی خۆم و خۆت قه‌رزارتم، به ق �ه‌د ماسییه ورده‌ک��ان��ت ق �ه‌رزارت��م ،به قه‌د شه‌پۆله‌کانی کانییه‌کانت ق �ه‌رزارت��م ،به قه‌د دڵۆپه‌ی بارانه‌کانت ق�ه‌رزارت��م ،به قه‌د هه‌موو خوێندکاری خوێندنگاکانت قه‌رزارتم ،به قه‌د ئازایه‌تی پێشمه‌رگه دێرینه‌کانت قه‌رزارتم ،به ق �ه‌د دار و ب �ه‌رد و خ��اک و خۆڵت ق �ه‌رزارت��م، به قه‌د شیعری شاعیره جوانه‌کانت قه‌رزارتم ،به قه‌د خۆشه‌ویستی مه‌م و زین قه‌رزارتم ،به قه‌د به‌رزایی چیاکانت قه‌رزارتم ،به قه‌د ئه‌ستێره‌کانی ئاسمانه‌که‌ت ق��ه‌رزارت��م ،ب�ه ق �ه‌د دڵۆپه‌کانی ع��اره‌ق��ی نێوچه‌وانی کرێکاره‌کانت ق�ه‌رزارت��م، به ق�ه‌د س�ه‌وزای��ی گیاکانت ق �ه‌رزارت��م ،به قه‌د شه‌ونخونی دایکان و عاشقانت قه‌رزارتم ،به قه‌د ئاگری نه‌ورۆزه‌کانی مێژووت قه‌رزارتم ،به قه‌د ک��اری کابانه‌کانت ق �ه‌رزارت��م ،به ق�ه‌د ره‌نجی شانی حه‌ماڵه‌کانت قه‌رزارتم،
ب��ووم ،له د.که‌مال مه‌زهه‌ر فێری حه‌قپه‌رستی بووم ،له محه‌مه‌د عارف فێری ریالیزمی هونه‌ری کوردی بووم. میلله‌ته‌که‌م! ده‌زان��م ههمیشه بێکه‌س و ته‌نیا ب��ووی ،که‌س پشتی ن �ه‌گ��رت��ووی ه���هر ک��ڕاوی��ت و دووب����اره ف��رۆش��راوی��ت ،ده‌زان���م ک��ردووی��ان��ی به ک��ارت بۆ فشارخستنه س�هر ده‌وڵه‌تانی دراوس��ێ��ت ،ده‌زان��م ک�ه زۆرب���هی زۆری س�ه‌رک��رده‌ک��ان��ت ن��ۆک�هر و جاسوس و ماسۆنی بوون ،به جۆره‌های جۆری په‌یمان‌نامه و پیالن به‌ستوویانیت ،تۆش ههمیشه حه‌زت له ئ��ازادی و سه‌ربه‌رزی و سه‌ربه‌خۆیی بووه ،ئه‌زانم برسیان کردوویت و به هۆی تۆوه زۆر له سه‌رکرده‌کانت ملیار دێڕ و مێڵتی ملیار دێر بوون. خۆشم ئه‌وێیت ،به بێ ئ��ه‌وه‌ی م��ێ��ژووی درۆ بخوێنمه‌وه ،راستییه‌کانت ئه‌ستێره‌ی زێڕینی سه‌رشانمن ،وا به‌م پیرییه‌م به دیارته‌وه دانیشتووم، پێنووسه‌که‌م گۆچانمه و هه‌ر نۆکه‌ر و جاسوس راو ده‌ن��ێ��م ،ده‌زان��ی��ت ک �ه ل��ووت��م وهک لووتی سه‌گێکی ک��وردی ره‌س�هن�ه ،له دووری ه�ه‌زار میله‌وه بۆنی سیخوڕهکان ده‌که‌م ،قه‌ت چاویان لێ ناپۆشم ،تۆی دێرین وهک زێڕ تا دێ له دڵمدا پله و پایه‌ت به‌رز دهبێتهوه. م��ن و ت��ۆ ههمیشه ده‌س���ت���م���ان ل���ه ملی ی��ه‌ک��ت��ردای��ه ،بشمرم ه���هر ب�ه‌ج��ێ��ت ناهێڵم، هه‌ر بۆنت ده‌که‌م ،هه‌ر م��اچ��ی چ�ه‌چ�ه‌ک��ان��ی م��ن��داڵ�ه‌ک��ان��ت ده‌ک���هم، هه‌ر له دوور و نزیکه‌وه چاودێری خوێندکار و گه‌نجه‌کانت ده‌که‌م ،من خ��رۆک�هی�ه‌ک��ی خوێنی تۆم ،تۆ ئۆکسیژینمی، دای�����ک�����م�����ی ،ئ������اوت دام�����ێ ،ب��ۆی � ه ه �هم��وو رۆژێ ن����ه‌ک ت �هن��ه��ا چ��ۆل �ه‌ک �ه‌ک��ان��ی چ���وار پ���ارچ���هی ت���ۆ دهب��ی��ن��م، ب���ه‌ڵ���ک���و ب���هی���ان���ی���ان ل�ه سلێمانی چ��او هه‌ڵدێنم، ن�����ی�����وهڕۆ ش���اره‌ک���ان���ی رۆژه������ه‌اڵت ئ �ه‌گ �ه‌ڕێ��م، عه‌سرانیش له رۆژئ��اوات خوێن ئه‌تکێنم و ش �ه‌وان ل�ه قه‌ندیل وهک��و دای��ک به الی�ه‌الی�ه گه‌ریالکانی ده‌خه‌وێنم و ده‌بمه داده‌یان، ق���هن���دی���ل ده‌بمه پاسه‌وانیان ،ناخه‌وم ،به‌ره‌به‌یان باڵ ده‌گرم و تۆزێ له سلێمانیدا پشوو ده‌ده‌م ،خوا بکا رۆژی بلیار جار به قوربانت بم. من منداڵ و گه‌نج و پیرم ،ده‌بێ به ئه‌مه‌ک ب����م ،چ��ون��ک �ه ه���هم���وو رۆژێ ب���ه ک��ول��ێ��رهی ژنانی گه‌رمیان تێر دهب��م ،به ئاوی سازگاری کانییه‌کانت تینوویه‌تیم ده‌شکێنمه‌وه. ئایا ئه‌زانی بۆ چی وون نه‌بووم؟! بۆچی نه‌بوومه کلکی س�ه‌رک��رده‌ک��ان��ت؟ بۆچی پێنووسه‌که‌م نه‌فرۆشت؟ چونکه له تۆوه فێری سه‌ربه‌خۆیی بووم ،هه‌موو به‌ره‌به‌یانێک تیشکێ له شکۆمه‌ندی تۆ ده‌بێت ه سه‌رنجه‌کانی چاوه‌کانم .بۆیه میلله‌ته پیرۆزه‌که‌م منت پاراست ،من ههمیشه قه‌رزاری ت��ۆم ئ�هی ئ�هو قوتابخانه گ�ه‌وره‌ی�ه که گۆشت کردم و فێری ژیانت کردم که ده‌بێ له‌سه‌ر راسته بڕوات و به سانتیمه‌تر مێشکم شت بپێوێت. ب �ه ل �ه دای��ک��ب��وون��ی ه���هر م��ن��داڵ��ێ��ک هه‌ست ده‌که‌م جه‌نگاوه‌رێک له دایک ده‌بێت ،یه‌کسه‌ر گوڵبارانی ده‌ک�هم و نوقل و چوکلێت به‌سه‌ریا هه‌ڵده‌ده‌م و شیرینی ده‌گێڕێم و له دڵی خۆمدا ده‌ڵێم (ئۆخه‌ی) وا شۆڕشگێڕێک له دایک بوو و دهبێته قه‌ڵغان ،دهبێته خوێنده‌وارێکی زیره‌ک. لهوانهیه ببێته زانایه‌ک یان دانایه‌ک یان بێکه‌س و گۆرانى دووهم. ئای میلله‌ته‌که‌م! سکااڵم زۆره ،ده‌زان��م که ئاسمان گوێی ههیه و ئ �ه‌زان��م ک��ۆت��رهک��ان س��ک��ااڵک��ان��م ده‌گه‌یه‌ننه شۆڕشگێڕانی گه‌الن ،بۆیه باشتره بێده‌نگ بم، چونکه ده‌زان��م له بێ‌ده‌نگییه‌که‌شم تێده‌گه‌ی، ئیدی چاوه‌کانت ماچ ده‌که‌م و هه‌ر بژیت.
لووتم وهک لووتی س هگێکی کوردی ره‌سه‌نه ،له دووری هه‌زار میله‌وه بۆنی سیخوڕهکان ده‌ک هم ،ق هت چاویان لێ ناپۆشم ،تۆی دێرین وهک زێڕ تا دێ له دڵمدا پل ه و پای هت به‌رز دهبێتهوه به قه‌د فرمێسکی دایکی شه‌هیدانت قه‌رزارتم، به قه‌د شه‌هیدبوونی ئه‌نفال و هه‌ڵه‌بجه قه‌رزارتم، به قه‌د برسێتی هه‌ژاره‌کانت ق�ه‌رزات��م ،به قه‌د دێرینی جوتیاره‌کانت ق�ه‌رزارت��م ،به قه‌د گڕ و تینی دڵی عاشقانت قه‌رزارتم ،به قه‌د گه‌ریالکان و سپێتی به‌فری قه‌ندیل قه‌رزارتم ،به قه‌د چاو و برۆی گه‌نجه‌کانت قه‌رزارتم ،به قه‌د که‌ساسی منداڵه بێ دایکه‌کانت قه‌رزارتم ،به قه‌د ئاو و هه‌وای گه‌ردون قه‌رزارتم .به قه‌د ئامۆژگاری و پشتگیری هاوڕێکانم قه‌رزارتم. مامۆستا هێمن فێری نیشتمان‌په‌روه‌ری کردم، ره‌فیق سابیر فێری کۆمۆنیستی کردم ،شه‌هید عه‌زیز مه‌حمود فێری نه‌به‌ردی و به‌رهه‌ڵستکاری کردم ،شه‌هید دڵشاد مه‌ریوانى فێری کردم به دوژم��ن �ه‌ک��ان��م بڵێم «ن���ا»! مامۆستا ره‌ئ��وف حه‌سه‌ن فێری کردم تا رۆژی دوای مردنم هه‌ر یاخی بم .له کاکه مه‌م بۆتانی فێری سه‌بر و خۆبه‌ده‌ست‌نه‌دان به حزب بووم ،له حسێن عارف فێری زمان‌شیرینی ،دڵ‌گه‌وره‌یی و میهره‌بانی بووم .راوێژکاره‌که‌م فێری زانستى ده‌روونناسی و شیکردنه‌وه‌ی خه‌ونى کردم .له هاوڕێکه‌م (ام عه‌لی) فێری چاوتێری ب��ووم ،له هاوڕێکه‌م (یاسه‌مین به‌رزنجی) فێری هه‌ستی هونه‌ری ب���ووم ،ل�ه س��ه‌اڵح ش��وان فێری رۆژنامه‌نوسی مندااڵن بووم. له محه‌مه‌د موکری فێری چیرۆکنوسین بووم، له جه‌مال خه‌زنه‌دار فێری رۆژنامه‌نووسی بووم، له شه‌هید ئ��ارام فێری شۆڕشی خۆشه‌ویستی چینی مه‌زن بووم .له د.عێزه‌دین مسته‌فا ره‌سوڵ فێری خوێندنه‌وه‌ی (مه‌م و زی��ن)ی کرمانجی بووم ،هه‌روه‌ها وهک خوێندکار فێری مارکسیزم
پێش ئه‌وه‌ی ب ه شێوه‌یه‌کی تیۆری باسی ده‌وڵه‌ت و چه‌مکه‌کانی سه‌رچاوه‌گرتوو له‌م دیارده‌یه بکه‌م پێم خۆش ه که به کورتیش بێ ل ه سه‌ر ره‌وشی ئێستای باشووری کوردستان ک ه بابه‌تی ده‌وڵه‌تی کوردی تێدا زۆر باس ده‌کرێت و له‌به‌ر گرنگی مه‌سه‌له‌ک ه چه‌ند رسته‌یه‌ک بنووسم. له کاتێکدا ئ�هم بابه‌ت ه ده‌ن��ووس��م ک ه له هه‌رێمی کوردستاندا ده‌نگۆی دروستبوونی ده‌وڵه‌تی کوردی گ��ۆڕی داوه‌ت��� ه خ��ۆی و چین و توێژه‌کانی ناو کۆمه‌ڵگا ،گه‌نجان و ب ه تایبه‌تیش ده‌توانین بڵێین زۆربه‌ی رێکخراو‌ه مه‌ده‌نی و حزب ه سیاسیه‌کان باس له چۆنێتی دامه‌زراندنی ده‌وڵه‌ت ـ نه‌ته‌وه‌ی کورد ده‌ک��هن .ئه‌م ه ل ه حاڵێکدای ه ب��اس ل ه چه‌ندایه‌تی وچۆنایه‌تی ئ �هم ب��اب�هت�ه ،وات��ا ئ �هم دی��ارده‌ی � ه ک ه بێگۆمان زۆر گرنگ ه ناکرێت .هاوکات باس ل ه پێوستی و ناپێوستی دهوڵ�هت ،ئه‌زموونه مێژوویی ه جیهانییه‌کان و زۆر الیه‌نێ تری بابه‌ته‌ک ه ناکرێت. ده‌توانین بڵێین باسی ئێستا به‌گشتی ورۆژاندنی هه‌ست و سۆزی کۆمه‌ڵگای کوردیه و په‌ره‌دان ه ب ه هه‌ستی ناسیۆنالیستی گه‌له‌که‌مان له هه‌رێمه‌که‌دا له ژێرل ه ناوی سازدانی ده‌وڵه‌تی نه‌ته‌وه‌یی. ب��اب�هت��ێ��ک��ی ت���ری گ��رن��گ ،دی�����ارده و ره‌ه �هن��دی دیموکراسییه ک ه ل ه باشووری واڵت��دا به جیاتی ئه‌وه‌ی کار ل ه سه‌ر دیموکراتیزه‌کردنی کۆمه‌ڵگا بکرێت ،باسکردن له دیموکراسی بۆته پیشه‌یه‌کی دێماگۆژیک وات � ه ع���ه‌وام ف��رێ��وان�ه .ل�ه الیه‌کی ترهوه ،ل ه ژێر ناوی باوه‌ڕبوون به دیموکراسی باس ل ه حکومه‌تی تێکنۆکرات و لیبه‌راڵ دیموکرات ده‌کرێت ک ه ب ه ئامانجی دابه‌شکردنی ده‌سه‌اڵت ل ه نێوان الیه‌نه‌کانی ئۆپۆزسیۆنی ناو په‌رله‌مان و پارتی و یه‌کێتی ده‌خرێت ه به‌ر باس که ئه‌مه‌ش له کۆتاییدا ده‌گاته‌وه چه‌مکی نهتهوه ـ دهوڵ �هت ک ه ئێستا ل ه هه‌موو جیهاندا ،فه‌یله‌سوفان ،رۆشنبیران ،زانایان و ته‌نانه‌ت جه‌ماوه‌ریش دان ب�ه‌وه‌دا ده‌نێن ک ه ده‌وڵه‌ت بۆته به‌اڵیه‌کی گهوره بۆ کۆمه‌ڵگای مرۆڤایه‌تی. نووسینی بابه‌تێک به‌م شێوه‌ی ه قووڵ و ل ه هه‌مان کاتدا هه‌ستیار ل ه واڵتێکدا که ل ه زۆر گۆڕه‌پاندا رووب��ه‌ڕووی مه‌ترسی گه‌وره‌ی ه و بۆ گه‌لێک ک ه پێیوای ه ته‌نیا رێگاچاره‌ی سازدانی ده‌وڵه‌ته ،کارێکی زۆر زه‌حمه‌ته به‌اڵم له هه‌مان کاتیشدا پێویستییه‌کی حاشاهه‌ڵنه‌گره« .زه‌حمه‌ت»ه له‌به‌ر ئه‌وه‌ی کاتێ باسی ده‌وڵه‌تی کوردی ده‌کرێت ،جه‌ماوه‌ر و هه‌موو چین و توێژه‌کانی کۆمه‌ڵگا پێ که‌یف خۆش ده‌بن و وای بۆ ده‌چن که تاک ه رێگای چاره‌سه‌ری هه‌موو پرسه‌کانه .به‌اڵم پێویسته و ئه‌رکێکی هه‌نوکه‌یی ه که الیه‌ن ه ناکۆکه‌کانی دهوڵ��هت و دیموکراسی (وهک دوو چه‌مکی ناکۆک پێکهوه) بۆ جه‌ماوه‌ر و ه�هم��وو چین و توێژه‌کانی گه‌له‌که‌مان روون بکرێته‌وه .وه‌کو (پرۆپتکین) ده‌ڵێت« :ل ه مێژوودا، دوو شت له هه‌موو سه‌رده‌مێکی مێژووییدا پێکهوه ناکۆک بوونه؛ ئیمپراتۆرییه‌تی رۆم و جه‌ماوه‌ر، ئ���ازادی و ده‌س���ه‌اڵت ،دهوڵ���هت و دیموکراسی». بۆی ه به پێویستی ده‌زان��م ک ه له سه‌ر دیموکراسی و گه‌وره‌رترین دۆژمنی سه‌رسه‌ختی ئه‌م چه‌مک ه «ده‌وڵه‌ت» شرۆڤه و توێژینه‌و‌ه بکرێت و چه‌مکی دژب���ه‌ره‌ک���هی وات���ا دی��م��وک��راس��ی ب�ه‌ه��ێ��زو روون��ت��ر بکرێته‌وه. هه‌ڵسه‌نگاندنه‌کانم سه‌باره‌ت به ده‌وڵه‌ت ل ه سێ خاڵی بنه‌ڕه‌تیدا چڕ ده‌که‌مه‌وه .یه‌که‌مین ،پرسی ژنان و گهنجانه ک ه له سه‌ره‌تای دامه‌زراندنی ده‌وڵه‌ته‌وه، ب � ه گ��وێ��رهی ب�ه‌ڵ��گ� ه م��ێ��ژووی��ی�ه‌ک��ان و س �ه‌رچ��اوه باوه‌ڕپێکراوه‌کان ،ئه‌م دوو چین ه ل ه الیه‌ن ده‌سه‌اڵتی ده‌وڵه‌تییه‌و‌ه بوونه‌ت ه ئامانجی هێرش و چه‌وساندنه‌وه. هۆکاری ئه‌مه‌ش ،مه‌ترسی کاریگه‌ری سه‌ره‌کی و به‌رچاویانه له سه‌ر ده‌وڵه‌ت و ده‌سه‌اڵته‌که‌ی .ژن وهک��و س�ه‌رچ��اوهی بنه‌ڕه‌تی و سه‌ره‌کی ل ه بواری زانست و ئه‌خالقی کۆمه‌اڵیه‌تی له‌ده‌وروبه‌ری خۆی خ��اوه‌ن سیستمێکی به‌هێز‌ه ب��ووه ک ه ده‌رف�هت��ی ب ه ده‌سه‌اڵتی ده‌وڵه‌تی نه‌داو‌ه و کایه‌که‌ی لێ به‌رته‌سک کردۆته‌وه .بۆی ه دامه‌زرێنه‌ران و الیه‌نگرانی ده‌وڵه‌ت ب ه پێویستیان زانیوه سیستمی به‌هێزی ژن‌ساالری بێ کاریگه‌ر بکه‌ن و دواتریش بیخه‌ین ه خزمه‌تی سیستمی نوێیه‌وه. ئه‌م ه یه‌کێک ل ه گه‌وره‌ترین کوده‌تاکانی مێژووه ک ه هه‌موو شتێکی ئه‌و کاته‌ی کۆمه‌ڵگای سه‌رله‌نوێ داڕش��ت�هوه .بۆیه پێویست بوو هه‌موو دیارده‌کانی سیستمی پێشوو و شێوازی بیرکردنه‌و‌ه و شێوه‌کانی ئه‌و ژیان ه برۆخێت تا شێوازی نوێ بتوانێت خۆی جێگیر بکات و له‌م پێناوه‌شدا ببێته هێز و ده‌سه‌اڵت. له‌به‌ر ئه‌م هۆکاره‌ش ،کۆڵه‌که‌ی سه‌ره‌کی سیستمی پێشوو ک ه بێگۆمان ژن �ه ،پێویست بینرا بێ هێز بکرێت و بکرێت ه ئ��ام��رازی یه‌که‌می ده‌س��ه‌اڵت. بێگۆمان ئهمه به ئاسانی پێک نایه‌ت و کارێکی ئ��اوه‌ه��اش نییه ک� ه ب� ه شه‌ڕێکی ئاسایی یاخود سه‌ربازی کۆتایی پێ بێت .ئه‌م شهڕه ،شه‌ڕێکی فیکری و ئایدئۆلۆژییکیه و تا ئێستاش به‌رده‌وامه. له‌م پێناوه‌دا بۆ بێکاریگه‌رهێشتنه‌وه‌ی ژن ،باڵوه‌ی ب ه
ده‌ورووبه‌ری ژن که گه‌نجانن ده‌کرێت .گه‌نج له‌به‌ر بێ ئه‌زموونی خۆی ،ئامانجێکی باش ه بۆ پیری زان��ا ک ه دوات��ر ب ه سیستمی «ژرنۆتۆکرات» ناو ده‌برێت بۆ ئه‌وه‌ی له «دایک» دووری بخرێته‌وه. پیرانی کۆمه‌ڵگا که خاوه‌ن ئه‌زموونن و به‌شێوه‌یه‌ک له‌شێوه‌کان له‌کۆمه‌ڵگا دوور خراونه‌ته‌وه ،پێویستیان به‌ده‌ستهێنانی هێزی گهنجانه .ئه‌مه‌ش سیستمێکی وههایه که کوڕی گه‌نج له به‌رامبه‌ر کچی گه‌نج و ب ه پێچه‌وانه‌و‌ه ل ه به‌رامبه‌ر یه‌کتریان به‌کار دێنێت و ک ه تا ئێستا سه‌رکه‌وتوو بووه. یه‌کێتی نێوان پیری زان��ا ،فه‌رمانده‌ی سه‌ربازی (ڕاوچی) و راهیب (ئۆرگانی دینی) به‌ره‌نگاری سیستمی دایک ده‌بنه‌وه و به‌م شێوه‌یه گه‌وره‌ترین نه‌هامه‌تی بۆ مرۆڤایه‌تی به‌دی دێت ک ه تا ئێستاش درێژه‌ی ههیه. خاڵێکی تر ک ه هێنده‌ی خاڵی یه‌که‌م گرنگه ،شه‌ڕ و ده‌سه‌اڵتی فیکری ـ ئایدئۆلۆژیکییه .هیچ شتێک ناتوانێت هێنده‌ی ئه‌و خورافاتانه‌ی که ل ه الیه‌ن زاناکانه‌وه بۆ خستنی کۆمه‌ڵگا دروس��ت ک��راوه، به‌کاریگه‌ر بێت .دروستکردنی میتۆلۆژی وهک یه‌که‌مین ئایدئۆلۆژی و شه‌ڕ ،باڵوکردنه‌وه‌ی ئه‌م بیروڕا له‌بن ناوی ئایین و قودسیه‌ت‌داین ب ه ده‌سه‌اڵت و ده‌سه‌اڵتدار ،یه‌کێک له‌و کاره سه‌ره‌کیانه‌یه ک ه له الیه‌ن به‌شی فیکری «ژرنۆتۆکرات و راهیب» ب ه شێوه‌یه‌کی سیستماتیک و جۆراوجۆر تا ئه‌مڕۆ هاتووه. زۆر ل � ه ف �هی��ل �ه‌س��وف و ک��ۆم �ه‌ڵ��ن��اس �ه‌ک��ان وهک مارکس و بزووتنه‌وه عه‌قاڵنییه‌کان پێیان وایه ک ه یه‌که‌م ده‌س�ه‌اڵت ل ه ئابوورییه‌و‌ه ده‌ستی پێکردووه؛ وات��ا ل�ه‌گ�ه‌ڵ دروستبوونی چه‌مکی موڵکیه‌تی تاکه‌که‌سی ،کۆمه‌ڵگای سرۆشتی (کۆمه‌ڵگای پێش ده‌س���ه‌اڵت) ب �ه‌ره‌و س��ازدان��ی دهوڵ�هت��ی ب��ردووه، به‌اڵم کۆمه‌ڵگایه‌ک ک ه باوه‌ڕی به مۆلکییه‌تی تاکه‌که‌سی نه‌بێ و پێویستیشی پێ نه‌بینێ ،ئه‌گه‌ر له الیه‌ن فیکری و سۆز و ئایدیۆلۆژیکه‌و‌ه ئاماده نه‌کرێت ،چۆن ده‌توانێت ئه‌و شته چه‌مکه قبوڵ بکات؟ هه‌روه‌ها ل ه کۆمه‌ڵگایه‌کدا ک ه به‌رهه‌می زیاده له جه‌ژنه‌کاندا دابه‌ش ده‌کرێت ،بۆ پێویستی ب �هم شت ه ده‌بینێت؟ کۆمه‌ڵگایه‌ک ک�ه جه‌ژنی بۆ هاوکاری کۆمه‌اڵیه‌تی دروست ک��ردووه ،چون ده‌کرێت سیستمێکی به ته‌واوه‌تی دژب�ه خۆی ب ه بنه‌ما وه‌ربگرێت؟ ده‌توانین ئه‌م پرسیارانه زیاتر و زیاتر بکه‌ین ،ب �ه‌اڵم ل�هم چه‌ند پرسیاره‌دا ب�ه‌ڕای من ده‌سه‌اڵتی فیکری ـ زانستی ـ راهیب و پیری زانا وهک خوڵقێنه‌ر ده‌رده‌که‌وێت ه پێش .ئهمانه ب ه س��ااڵن و ته‌نانه‌ت به ه��ه‌زاران ساڵ خه‌ریکی ئه‌و شهڕه فیکریی ه بوون تا بتوانن سیستمی دایک ـ خ��وداوه‌ن��ده‌ک��ان تێک بشکێنن و سیستمێکی زۆر ج��ی��اواز و ن��وێ دروس���ت ب��ک�هن .ئ �هم ش��هڕه و ئه‌م قۆرخکارییه له‌سه‌ر زانست تا ئه‌مڕۆ به‌رده‌وامه و ده‌توانین بڵێین ،قوڵتر ،خراپتر و تێکهه‌ڵکێشتر کراوه. خاڵێکی سێیه‌م ،بێگۆمان پ��رس��ی موڵکیه‌ت و ئابوورییه .بازرگانی ،پاره ،شه‌ڕ و زۆر شتی دی، ئاکامی موڵکیه‌تی تایبهته .ده‌توانین بڵێین لۆژیکی موڵکییه‌ت ،چ��ی حکومی و چ��ی تاکه‌که‌سی له‌سه‌ر یه‌ک بنچینه و بۆ به‌رفراوانترکردن ،په‌ره‌دان و هاوکات ،پاراستنی به‌رژه‌وه‌ندی موڵکیه‌تدارییه. ته‌نانه‌ت ده‌توانێن بڵێین ،دابه‌شکردن و به‌خششی خاوه‌ن موڵک ،بێگۆمان بۆ به‌ده‌ستهێنانی موڵکێکی زی��ات��رهو ئه‌مه‌ش لۆژیکی س�ه‌ره‌ک��ی بازرگانییه. وه‌کو «ئه‌نجلیس» ده‌ڵێت« :بازرگان ،گه‌وره‌ترین چینی دژه‌مرۆڤایه‌تییه« .ئه‌مه‌ش ئه‌م راستیه‌مان بۆ پشتڕاست دهکاتهوه. ئ�هم سێ خاڵ ه پێمان نیشان دهدات که ده‌س �ه‌اڵت به چ شێواز و تاکتیکێک یان به وته‌ی (میشێل فۆکۆ) «ده‌س�ه‌اڵت��داران له رێگای ته‌کنۆلۆژیاو‌ه کۆمه‌ڵگایان خستۆت ه ده‌ستی خۆیان و درێ��ژه ب ه ده‌سه‌اڵتداریان دهدهن» .هه‌روه‌ها ل ه رێگای زانست و ش �ه‌ڕی تایبه‌ته‌وه خۆیان هێناوه ئاستێک ک ه ئیدی مرۆڤه‌کان وا بیر بکهنهوه ک ه بێ دهوڵ�هت و ده‌س����ه‌اڵت ه��ی��چ شتێک ب �ه ه��ی��چ ش��ێ��وازێ��ک ناکرێت .نمونه‌ی ئه‌م ه جیهانی ئه‌مڕۆ به گشتی و هه‌رێمی کوردستانیش به‌تایبه‌تی .هێزی ده‌وڵه‌ت «ئه‌هریمه‌ن» وای له‌کۆمه‌ڵگا ک��ردووه ،که‌ئیدی ئه‌و ناتوانێت «ی��ان پێ وای� ه که ناتوانێت» هیچ کارێک بکات .ئه‌مه‌ش به‌رهه‌می شه‌ڕی هه‌زاران س��اڵ �هی ده‌س����ه‌اڵت و ده‌س���ه‌اڵت���داران���ه .کۆمه‌ڵگا هاتۆته ئاستێک ک ه نابینێت ،له‌راستیدا ده‌وڵه‌ت ن ه چاره‌سه‌ری ،به‌ڵکو سه‌رچاوه‌ی هه‌موو کێشه‌کانه. نمونه‌ی ده‌سه‌اڵتی بیست ساڵه‌ی یه‌کێتی نیشتمانی ک��وردس��ت��ان و پ��ارت��ی دیموکراتی ک��وردس��ت��ان ل ه باشووردا پێمان نیشان دهدات که هیچ کێشه‌یه‌ک به ده‌وڵه‌ت و ده‌سه‌اڵت چاره‌سه‌ر ناکرێت .هه‌روه‌ها پێمان نیشان دهدات که دی��ن و ن�هت�ه‌وه‌و ره‌گ �ه‌زی ده‌س �ه‌اڵت هیچ واتایه‌کی نییه .به‌ڵکۆ ده‌س�ه‌اڵت کاری چینێکه و ئه‌مه‌ش هیچ په‌یوه‌ندییه‌کی ب ه کۆمه‌ڵگابوونه‌و‌ه نییه. لێره‌دا پێویست ه باس له خاڵێکی زۆر گرنگ سه‌باره‌ت ب ه دیالێکتیکی ده‌وڵه‌ت ـ ده‌سه‌اڵت بکرێت .ل ه رۆژی یه‌که‌می هاتنه‌ئارای ده‌وڵه‌ت تا ئه‌مڕۆ ئه‌م ده‌زگای ه نه ته‌نیا بێ هێز نهبووه ،به‌ڵکۆ هه‌ر چه‌نده ل ه مێژووی
ده‌وڵه‌ت تێپه‌ڕ ده‌بێت ،هێز و عه‌قڵییه‌تی ده‌وڵه‌ت نوێتر و جیاوازتر ده‌بێ و به به‌رهه‌می تازه‌و‌ه ده‌رده‌رکه‌وێت ه پێش ،ئه‌م ه واتای چییه؟ ئایا ده‌وڵه‌تی کاپیتالیستی و یان مۆدێرن ،له ده‌وڵه‌تی فیۆدالی چاخی ناوین خراپتره؟ ئایا دیموکراسییه‌که‌ی ئه‌مڕۆی ئه‌وروپا و ئه‌مریکا خراپتره ل ه ئیمپراتۆرییه‌ته‌که‌ی سه‌فه‌وی و ع��وس��م��ان��ی��ی�ه‌ک��ان؟ ئ �ه‌گ �هر ب���اش ل �ه لۆژیکی پێکهاته‌کانی دهوڵ �هت بکه‌ین و بتوانین ،راستی ده‌سه‌اڵت ـ هێز ب ه شێوازێکی بابه‌تیان ه و دوور ل ه کاریگه‌رییه‌کانی ئ�ه‌وان شرۆڤ ه بکه‌ین ،بێگۆمان واڵم ئاشکرایه .بۆ نموونه فیرعه‌ونی میسر هیچ نه‌یتوانی زیاتر له حوکمڕانێک بێت ،واتا نه‌یتوانی قۆناغی حوکمڕانی تێپه‌ڕ بکات و ببێت ه ب ه حاکمی هه‌موو چین و توێژه‌کانی کۆمه‌ڵگا و ته‌نانه‌ت الش �هی م��رۆڤ�ه‌ک��ان��ی .فیرعه‌ون ده‌ت��وان��ێ��ت باسی کۆشتن بکات ،ده‌توانێت گیانی مرۆڤه‌کان بگرێت، یان به‌شێوازێکی زۆر قه‌با بینکات ه کۆێله ،به‌اڵم ئایا ده‌توانێت له‌سه‌ر الش ،بیرو هه‌ستی مرۆڤه‌کان ده‌سه‌اڵتدارییه‌تی بکات؟ ئایا فیرعه‌ون توانی ب ه هێزی راگه‌یاندنی بینڕاوی خۆی و ده‌زگاکانییه‌و‌ه هه‌موو گه‌نجان و ژنان و ته‌واوی چین وتوێژه‌کانی تر به‌یه‌ک شێوه ،عه‌قڵیه‌ت ،هه‌ست وفیکری بخات ه یه‌ک و ئه‌مان ه به‌سه‌ر کۆمه‌ڵگادا داسه‌پێنێـت؟ ئایا گوێڕایه‌لی‌بوون ،به‌ته‌نیا به‌س ه بۆ حاکمی ن���وێ؟ چ��ون وهک���و ده‌زان���رێ���ت ،کۆیله‌کان ته‌نیا گوێڕایه‌ل ب��وون ،ئه‌مه‌ش بۆ ئ�هو سیستمه‌ی ئه‌و کاته ب�ه‌س ب��وو ،ب �ه‌اڵم ئایا ئێستا ئ�هم یه‌که تێر ده‌کات؟ یان به وته‌ی «جۆرج ئۆرڵ» له کتێبی (کۆمه‌ڵگای کۆنترۆڵی) که له ساڵی ()1984 نووسی ده‌ڵێت؛ «ونینستۆن! مرۆڤ چۆن ده‌توانێت، «ده‌س���ه‌اڵت»ی خۆی داسه‌پێنته سه‌ر که‌سێکی تر؟ ونیستۆن بیر دهکاتهوه و ئه‌مجاره‌یان ده‌ڵێت« :به ئه‌شکه‌نجه‌دان و ئازاری ئه‌وان» .ئهمه له کاتێکدا که پێ ده‌ڵێن توندوتیژی به تاکه‌که‌سی کراوه .واتا ئیدی توندوتیژی ده‌سه‌اڵت له‌سه‌ر یه‌ک به یه‌کی تاکه‌کان و ته‌نانه‌ت له الیه‌ن تاکه ئاساییه‌کانی کۆمه‌ڵگاوه وا جێبه‌جێ ده‌کرێت .لێره‌دا ده‌توانین بڵێین وه‌حشی‌ترین سۆلتان یان ئیمپراتۆر ،فیرعه‌ون ی��ان ن �هم��رۆد ه��ێ��ن��دهی دی��م��وک��رات��ت��ری��ن س��ه‌رۆک کۆمار ،وه‌زی��ر ،فه‌رمانده و ته‌نانه‌ت پاسه‌وانێک، ده‌س���ه‌اڵت وات��ا ئه‌شکه‌نجه‌ی به‌سه‌ر کۆمه‌ڵگادا دانه‌سه‌پاندووه .بۆیه باس له قۆناغی (بیوده‌سه‌اڵت) ده‌ک���هی���ن؛ ک��ات��ێ��ک ک �ه م���رۆڤ خ���ۆی ل �ه س�هر الشه‌ی خۆی ده‌سه‌اڵت بهڕێوه ده‌بات .له‌نێوان دوو هاوڕێدا ،ماڵبات ،عه‌شیره ،رێکخراو ،حزب ،گوند، شار و واڵتدا .بۆیه ده‌سه‌اڵتی ده‌وڵه‌تی ئێستا زۆر مه‌ترسیدارتر و وه‌حشی‌تره له‌کاتی به‌ڕبه‌ڕیه‌تدا. ده‌وڵه‌تی مۆدێرن و پۆست‌مۆدێرن به به‌کارهێنانی ئامرازه جۆداجۆداکان بۆ یه‌خسیرکردنی کۆمه‌ڵگا، گه‌یشتۆوه‌ته ئاستێک له ده‌سه‌اڵتدارێتی و هێزی ده‌وڵه‌تی که ئه‌گه‌ر یه‌که‌م راهیب ،ژرنۆتۆکرات یان پادشا ،سه‌یری بارودۆخی هه‌نووکه‌یی جیهان بکات هه‌رگیز بڕوا ناکات که ئه‌و شارستانیه‌ته‌ی ک�ه دام �ه‌زران��دووی �هت��ی گه‌یشتۆته ئ �هم ئاسته و ئه‌وه‌نده به‌هێز بووبێت .کام پیره‌پیاوی زانا بڕوای هه‌بوو که رۆژێک بگاته فه‌یله‌سوفه‌کان به‌ناوی زانسته‌وه دینێکی نه‌گۆڕ و بێ جێگای گفتوگۆ دروس��ت بکه‌ن که مرۆڤه‌کان پێویسته بێ هیچ گفتوگۆ و گۆمانێک له‌دڵی خۆیاندا په‌سه‌ندی بکه‌ن .ئایا قسه‌که‌ی نیچه که ده‌ڵێت« :ئامانجی فه‌یله‌سوف له فه‌لسه‌فه‌کردن ،دهسهاڵته» هه‌ڵه‌یه؟ ئێستا به ته‌له‌فزیۆن و جیهانی بینڕاو مرۆڤه‌کان له که‌لتووری کۆمه‌اڵیه‌تی ،ئه‌خالقی ودیموکراتی خۆیان ،به ته‌واویه‌تی دوور ده‌کرێنه‌وه .وه‌کو نمونه؛ «ک��ان��اڵ چ��وارـ ڤین‌تیڤی» له واڵت��ی ئێمه که بێگۆمان ئهمه پێویستی به بابه‌تێکی زۆر جیاواز و تایبهته. ئه‌مانه‌و ه���ه‌زاران نمونه‌ی ت��ر ک�ه ل�ه دوو توێی ئه‌م بابه‌ته‌دا ،ب�ه‌دووره .ئاستی به لوتکه‌گه‌یشتنی ده‌سه‌اڵتی مۆدێرن نیشان دهدات ،واتا لوتکه ئه‌مه‌یه که دهوڵ�هت��ی لیبراڵ زۆر زیره‌کانه و هۆشیارانه ت��ا ئێستا توانیویه‌تی ه�هم��وو هێزه دژب�ه‌ره‌ک��ان��ی خ��ۆی ل�هن��او ب��ب��ات ،ب �هم ش��ێ��وازه ک�ه هه‌موویانی خستۆته ب��ن خ��زم �هت��ی خ��ۆی��ی �هوه .ب��زووت��ن �ه‌وه‌ی مارکسیستی ،ئانارشیستی ،فه‌مینستی ،گه‌نجان، سه‌ندیکالیسته‌کان ،دینی و ته‌واوی ئه‌و بزوتنهوه شۆڕشگێڕه چه‌کدار و بێ چه‌کانه نه‌یانتوانی خۆیان له‌م بازنه رزگار بکه‌ن که ئه‌ویش دهوڵ هت‌گه‌راییه .واتا ده‌وڵه‌ت دژبه دیموکراسییه و ناتوانێت ئامانجه‌کانی کۆمه‌ڵگای مرۆڤایه‌تی و کێشه‌کانی چاره‌سه‌ر بکات .چونکه دیموکراسی و چه‌مکی دیموکرات بوون ،واتا کلتووری به کۆمه‌ڵگابوون و پاراستنی هه‌بوون و به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانی خودی کۆمه‌ڵگایه؛ له‌سه‌ر بنه‌مای هێزی جه‌وهه‌ری خۆدی کۆمه‌ڵگا و به‌ڕێوه‌بردنی دیموکراتیانه‌ی کۆمه‌ڵگایه که ئ�هم�ه‌ش کلتوورێکی دژب �ه دهوڵ���هت و چه‌مکی قۆرخکاری و پاوانی کلتووری کۆمه‌ڵگایه .واتا ئێمه له هه‌رێمی کوردستان و جیهانیشدا به گشتی پێویستیمان به قۆرخکاری کلتووری گ �ه‌الن و کۆمه‌ڵگا نییه ،به‌ڵکۆ پێویستمان به په‌ره‌پێدانی کلتووری دیموکراسییه.
پرسی چه‌تر پرسی چه‌تر ،پانتاییه‌ک ه (چه‌تر) بۆ گوزارشتکردنی رای ئێوه‌ی هاواڵتی ره‌خساندوو‌ه تا ئازادانه لێره‌و‌ه هه‌ر هه‌فت ه و ل ه سه‌ر پرسێکی گه‌رم بۆچوونی خۆتان بخه‌نه‌ڕوو.
››
...
پرسى ئه‌مجاره‌ى (چه‌تر) تایبهته به‌ڕاى ئێوه‌ى هاواڵتیان ده‌رباره‌ى (ئایا ئۆپۆزسیۆن و ده‌سه‌اڵت پرۆژه‌کانیان بۆ به‌رژه‌وه‌ندی ه یان بۆ به‌کرداریکردنه؟).
فه‌رهاد که‌ریم ،روژنامه‌نوس: ب�������ارودۆخ�������ى ک����وردس����ت����ان ب�������ارودۆخ�������ێ�������ک�������ى زۆر ن��ال �ه‌ب��اره ،ل �ه‌ب �هر ئ���ه‌وه‌ى ئێم ه چ��وارچ��ێ��وهی�ه‌ک��ى ده‌وڵه‌تیمان نیی ه و ب��ارودۆخ��م��ان له‌گه‌ڵ ئه‌و بارودۆخه‌ى رۆژهه‌اڵتى ناوه‌ڕاستى گرتوهتهوه ج��ی��اوازه ،پرۆژه‌کانى ئۆپۆزسیۆن جوانن و حه‌لى ره‌گ و ریشه‌ییان پێی ه بۆ هه‌ندێک کێشه وهک بودجه و سه‌ربه‌خۆیى دادگاکان و چه‌ندینى تریش ک ه ئه‌وان ه جێبه‌جێبکرێت پێموای ه به‌قازانجى ده‌سه‌اڵت و ئۆپۆزسیۆن و هاواڵتیانیشه .ئه‌و پرۆژه‌یه‌ش له‌الیه‌ن ده‌سه‌اڵته‌وه پیشکه‌شکراوه که‌موکورتى زۆره. زه‌رون ره‌ق���ی���ب ،دوک���ان���دار: ده‌س �ه‌اڵت کۆمه‌ڵێک پ��رۆژه‌ى ب��ه‌ڕێ��وهی��ه و ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��ی��ش کۆمه‌ڵێک پرۆژه‌ى پێشکه‌شى ده‌س�����ه‌اڵت ک�����ردوه ،ده‌س���ه‌اڵت له ب��وارى دارای��ى و شاره‌زایى و شتى ترهوه تواناى جێبه‌جێکردنى زۆره ،به‌اڵم به‌و کاره هه‌ڵنه‌ستاوه ،ئه‌گه‌ر ئه‌و پرۆژان‌ه به یه‌کسانى جیبه‌جێ بکات ئه‌و که‌سانه‌ى له‌به‌ر به‌رژه‌وه‌ندى که‌سى له‌گه‌ڵیان ده‌کشێنه‌وه ،ئۆپۆزسیۆنیش که داواى چاکسازى ده‌که‌ن که‌س نازانێ ئایا ده‌سه‌اڵت بگرنه‌ده‌ست ،یاخود ئه‌وه‌ى داواى ده‌که‌ن جیبه‌جێى ده‌که‌ن یان نا؟ رێ���ب���از ع���ه‌ل���ى ،ک��اس��ب��ک��ار: ده‌س��������ه‌اڵت دهب����ێ����ت ه���هم���وو پ���رۆژه‌ک���ان جیبه‌جێ بکات، ئ�ه‌گ�هر ب�ه‌زوت��ری��ن ک��ات ئیش نه‌کات خه‌ڵک دوباره ده‌چێته‌و‌ه
س �هر ش�ه‌ق��ام و ب�ه ئاشتیش خ�ه‌ڵ��ک جارێکى تر چاوه‌ڕێ نکات ،به‌ڵکو رێگاى توندوتیژ ده‌گرنه‌به‌ر، پێویست ه ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ل �ه‌س �هر پ��رۆژه‌ک��ان��ى خۆى ب �ه‌رده‌وام پێداگرى بکات و ده‌سه‌اڵتیش پرۆژه‌کان جێبه‌جێبکه‌ن. ش��ان��از ح��ه‌س��هن ،خ��وی��ن��دک��ارى زان��ک��ۆ :پێویسته ده‌س���ه‌اڵت و ئۆپۆزسیۆنیش به‌ده‌ر ل ه ناکۆکى نێوانیان و به‌رژه‌وه‌ندى حزبه‌کانیان ئ �هو پ��رۆژان �هى له‌به‌رنامه‌یاندا ههیه ب��ۆ چاکسازى ل� ه پێناو خۆشگوزه‌رانى خه‌ڵک ئه‌نجامى بده‌ن ،ک ه به‌مه‌ش بتوانن هاواڵتیان ل ه چوارچێوه‌ى قه‌یرانى دڵه‌ڕاوکێى و دارایى و هه‌موو ئاسته‌نگیه‌کان بپارێزن و خزمه‌تى هه‌موو تاکێک به شێوازێکى یه‌کسان بکه‌ن. ئ����ه‌ژى ج���هم���ال ،چ��االک��وان��ى کۆمه‌ڵگه‌ى مه‌ده‌نى :ده‌توانین ب���ه‌ش���ێ���وهی���ک���ى گ���ش���ت���ى ب���هو شێوه‌ی ه قس ه بکه‌ین خه‌ڵک و داخ��وازی��ی�ه‌ک��ان��ی��ان ل �هو گه‌نم ه ده‌چێت ک ه ل ه نێوان دوبه‌رداشى ده‌ستهاڕدا ده‌یهاڕن که یه‌کێکیان دهسهاڵته و ئه‌وى تر ئۆپۆزسیۆنه .نا ئێمه ()17ى شوباتمان له‌بیربێت یاخود ئهوه شی بکه‌ینه‌وه .ل ه نێوان هه‌ردووال چه‌ند دانیشتن ده‌کرێت ،هه‌مووى ئیش له‌سه‌ر تایبه‌تمه‌ندى خۆیان ده‌ک �هن نه‌ک داخ��وازى خه‌ڵک. ئ�����ی�����دری�����س ش�����هی�����داه�����ۆ، رۆژن��ام �هن��وس :هه‌میش ه ئه‌و ده‌س��ه‌اڵت��ان��هى ک �ه ب �ه ش��ێ��وهى
زيان و سوده‌كانى شوتی ئاماده‌کار
ئاشتى ئه‌حمه‌د شوێن‌و مێژووه‌که‌ی: شوتی ( )Water melonله فه‌له‌ستین‌و میسر به خواردنێکی جه‌ماوه‌ری داده‌نرێت، شوێنه‌که‌ی ئه‌فریقا و رۆژهه‌اڵتی ئه‌ندێزه له ئه‌مریکای باشور ،شوتی هه‌ر له کۆنه‌وه له میسر و رۆژهه‌اڵت چێندراوه و له باشوری ئه‌وروپا‌و ئاسیا به‌ر له زایینی ناسراوه. پێکهاته‌ی شوتى: له ( )%90بۆ ( )%95ى ئاوه‌‌و له ( )%10ى شه‌کره ،وه ئه‌م خوێیانه‌ی تێدایه :فۆسفۆر، پۆتاسیۆم ،کلۆر ،کبریت ،سۆدیۆم ،هه‌روه‌ها ده‌وڵه‌مه‌نده به ڤیتامین cو هه‌ژاره به ڤیتامینه کانی تر ،تۆوی شوتی له ( )%30رۆنێکی ره‌نگ سووری تێدایه. به‌کارهێنان‌و سووده پزیشکیه‌کانی: .1تینویه‌تی ده‌شکێنێت‌و پله‌ی گه‌رما داده‌به‌زێنێت. .2هێمن که‌ره‌وه‌ی ده‌ماره‌کانه‌‌و نیگه‌رانی‌و گرژی دهروون ناهێڵێت. .3میز هێنه‌ره ،به‌ردو لم الده‌بات و ئه‌و خوێیانه ناهێڵێت ،که له ناو له‌ش که‌ڵه‌که ده‌بێت. .4سوود به‌خشه بۆ کۆکه به‌تایبه‌تی له‌گه‌ڵ هه‌نگوین‌و زه‌نجه‌فیل. .5هه‌رس که‌ره ،رێ له ته‌مبه‌ڵی ریخۆڵه ده‌گرێت‌و قه‌بزی ناهێڵێت. .6نه‌رم‌و شل که‌ره‌وه‌ی پێسته. .7چاالک که‌ره‌وه‌ی فه‌رمانه‌کانی جگه‌ر و و چاره‌سه‌ری زه‌ردوویى جۆره‌کانی هه‌وکردنی جگه‌ر ده‌کات.
.8توێکڵی دهرهوهی له‌سه‌ر به‌ڵه‌کی داده‌نرێت بۆ چاره‌سه‌ری. .9توێکڵی دهرهوهی له‌گه‌ڵ گۆشت داده‌نرێت بۆ خێرا کواڵن‌و پێگه‌یشتنی. .10به‌اڵم شوتی له‌به‌ر ئه‌وه‌ی (ئانتی ئۆکسیدان)ێکی زۆری ههیه ،که بۆ جهسته زۆر پێویسته ،هه‌روه‌ها له‌گه‌لێ نه‌خۆشی تر وهک ئه‌سما‌و شێرپه‌نجه‌ی کۆڵۆن و ڕیخۆڵه له ته‌نانه‌ت ئه‌ستوره و
(سه‌وفان :ئارترۆز) یش به‌رگری ده‌کات. رێگه پێنه‌دراوه: خواردنی شوتی بۆ ئه‌وانه‌ی که نهخۆشیشهکرهیان ههیه زۆر خراپه‌‌و ده‌بێ پارێزی لێ بکه‌ن و هه‌رگیز نه‌یخۆن ،چونکه (پۆتاسیۆم) ێک له ناو شوتیدا ههیه دهبێته هۆی به‌رزبونه‌وه‌ی ئاستی په‌ستانی خوێن (فشاری خوێن). ئه‌وانه‌ی تووشی نه‌خۆشیه‌کانی جومگههاتوون. ئه‌وانه‌ی تووشی الوازی سێکسی هاتوون. نه‌خۆشیه‌کانی تایبهتبه خوێن مه‌یین و ره‌ق بوونی یان وشکبوون له مولوله‌کانی خوێن وه‌کو گۆت بوون.
نایاسایى یان فرت و فێڵ کردن له‌سه‌ر سندوقه‌کانى ده‌نگدانه‌و‌ه هاتونه‌ت ه سه‌ر کورسى ل ه ترسى الچونیان جۆره‌ها پروپاگه‌ند‌ه و مادده‌ى به‌رگریکه‌ر له خۆیان کۆ ده‌گه‌نه‌وه ،خه‌ڵک مه‌شغوڵ ده‌که‌ن ب ه وشه‌ى پرۆژه ،ک ه ئه‌وانه‌ى ناو ده‌نرێن پرۆژه هیچیان پرۆژه نین ،به‌ڵکو مۆرفینێکن بۆ به‌نجکردنى خه‌ڵک و هیچى تر .ئهمانه ته‌نها کورتکراوه‌ى خه‌ونى چه‌ندین ساڵه‌ى خۆیانه ،به‌اڵم به‌زمانێکى هێمن تر بۆی ه هیچ له دۆخه‌که ناگۆڕن. بوار قادر ،چاالکوانى مه‌ده‌نى: خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان �ه‌ک��ان��ى خ�ه‌ڵ��ک واده‌ک�����ات ده‌س����ه‌اڵت خاڵێک ل � ه ش��ێ��وهى پ����رۆژه داب��ن��ێ��ن بۆ ه��ێ��ورک��ردن �ه‌وه‌ى ب��ارودۆخ �ه‌ک � ه و چاره‌سه‌رکردنى کێشه‌کان، ب�ه‌اڵم خه‌ڵک ب��اوه‌ڕى به‌وه‌نه‌ماوه ،چونک ه ئه‌گه‌ر ده‌س��ه‌اڵت بیه‌وێ چ��اره‌س�هرى بارودۆخه‌ک ه بکات پێش ئه‌وه‌ى خه‌ڵک هه‌ڵبچێت خۆى ده‌زانێت کێش ه ههیه که وهک من و تۆ له‌م واڵته‌ن .ئۆپۆزسیۆنیش به‌شێک بووه له‌و دهسهاڵته ،هه‌ر هه‌ڵپه‌ى ده‌سه‌اڵت ده‌کات بۆی ه ناتوانێت وهک پێویست پرۆژه جێبه‌جێ بکات. ئ�����ارام ج���هم���ال ،چ��االک��وان��ى کۆمه‌ڵگه‌ى مه‌ده‌نى :دانوستان زۆر پ��ێ��وی��س��ت ب���وو ل�� ه ن��ێ��وان ده‌س�������ه‌اڵت و ئ���ۆپ���ۆزس���ی���ۆن، چونک ه ده‌بێت بزانرێت ئ�ه‌وه‌ى ش �ه‌ق��ام نه‌یتوانى بیکات ئه‌م دانیشتنانه ده‌توانێت بیکه‌ن .ب ه هه‌مانشێوه‌ش نابێت زۆر داواى پێشکه‌شکردنى پرۆژه بکه‌ین.
ساڵی دووهم ژماره 63 دووشه‌ممه 2711/4/13 - 2011/7/4
19
چیا که‌مال ،هاواڵتى :هه‌موو ک�����ه‌س ده‌زان�����ێ�����ت ده‌س������ه‌اڵت چیبکات باشه و چى بکات خراپه ،تائێستا ه�هر خه‌ریکى ک��ۆب��ون �ه‌وه‌ن و ک �ه‌س نازانێت ب��اس��ى چ��ى ده‌ک����هن ،ئ�هم�ه‌ش الم وای ه رێککه‌وتنى به‌ینى خۆیانه ک ه هه‌ر جار‌ه و کۆمه‌ڵێک پ��رۆژه‌ی��ان ههیه ،ئه‌م ه ته‌نها کات کوشتنه که ته‌نها هاواڵتیان زه‌ره‌ر ده‌که‌ن. ره‌حمان غه‌ریب ،روژنامه‌نوس: ل � ه م����اوه‌ى راب����ردو سیستمى سیاسى ل ه به‌رده‌م کۆمه‌ڵێک پرۆژه بوو ،وهک ئۆپۆزسیۆن و ده‌سه‌اڵت پاشان یه‌کخستنى پ��رۆژه‌ک��ان ،ئه‌مان ه هه‌مووى کات ده‌بات خه‌ڵکیش له چاوه‌ڕوانیای ه ک ه به‌نیازن شتى به‌رجه‌ست ه ببینن .ئ�هو رێکه‌وتنانه‌ى ک��راوه ئه‌نجامى باشى بۆ هاواڵتیان هه‌بێت. ئا /کارزان تاریق
یه‌که‌مین پولی جیهان ل ه له‌نده‌ن بوو ره کێ بێت ،که بیری لهوه ده‌بێ ئه‌و کهسه دا‌هێنه کردهوه که پول وهک ئامرازێکی گواستنه‌و‌ه به‌کار بێت .ئه‌و کهسه ناوی (رۆناڵد هێڵ)ه له‌و کاته‌ی بۆ سه‌رۆک وه‌زیرانی به‌ریتانیای ئه‌و کاتی پێشنیار کردبوو. بابزانین سه‌رچاوه‌ی ئه‌و داهێنان‌ه له‌چییه‌و‌ه هاتووه کاتێ هێڵ رۆژێکیان بینی ئافره‌تێک ده‌گریت سه‌رنجی راده‌کێشرێت ،هۆکاری گریانه‌که‌شی ئهوهیه پاره‌ی نامه‌یه‌کی پێنابێت ،که له الیه‌ن مێرده‌که‌یه‌وه بۆی دێت ،نامه‌به‌ره‌که‌ش نامه‌که‌ی ناداتێ ،بۆیه هێڵ پێشنیاری دروستکردنی پول ده‌کات ،تا له پێش ناردنی نامه‌و‌ه کرێکه‌ی بدرێت.
فیرعه‌ونه‌کان ب ه چی مردون؟ زاناکان به مه‌به‌ستی لێکۆڵینه‌وه‌یه‌کی تایبه‌ت سه‌باره‌ت به مێژووی نه‌خۆشییه‌کانی دڵ توێژینه‌وه‌یان له‌سه‌ر کۆمه‌ڵێک له کۆنترین مۆمیاکانی جیهان کرد ،دواجار بۆیان ده‌رکه‌وت که نه‌خۆشی دڵ له هه‌زاران ساڵ له‌مه‌وبه‌ره‌وه ههیه و نه‌خۆشییه‌کی تایبه‌ت به‌م سه‌رده‌مه نییه.
کاریکاتێری هه‌فته
هه‌مه‌ڕ ه‌نگ
له کاتی لێکۆڵنه‌وه‌شدا له‌سه‌ر ( )52مۆمیایی مۆزه‌خانه‌ی میسر که نیوه‌یان له بنه‌ماڵه‌ی فیرعه‌ونییه‌کانن ده‌رکه‌وت که ( )44یان نه‌خۆشی دڵیان ههبووه .ئه‌مه‌ش ده‌ریخست که خێزانی فیرعه‌ونه‌کان به نه‌خۆشی دڵ له ناوچوون.
ئێستا له‌بازاڕدان
ب
اڵ وک
ر
او ه ی
نو
ێ
هونه‌رمه‌ندێک
ژماره‌ی متمان ه خاوه‌ن ئیمتیاز سه‌رنوسه‌ر دیزاین باڵوکردنه‌وه راوێژکاری یاسایی ناونیشان
212 که‌مال حه‌سه‌ن حه‌مه رهزا کاروان ساالر ته‌حسین تۆفیق کۆمپانیای په‌یپه‌ر سیروان ئه‌حمه‌د حامد سلێمانی گه‌ڕه‌کی عه‌لی ناجی 07710299753 - 07480179510 cetir2010@gmail.com cetir2010@yahoo.com
WWW.Chatrpress.com
Be ciyawaziyekanewe le jêr Çetir da kodebînewe
ل ه زیندانهوه
Be ciyawaziyekanewe le jêr Çetir da kodebînewe
بۆ (چه‌تر)
ده‌دوێت
...ل11 2711/4/13
No: (63) Mo.4/7/2011-
ریکالم
کێشهکه پرۆژه نیه مه‌ستور ه مه‌حمود
ریکالم
ئ�هو گۆڕانکاریانه‌ى ل�هم م��اوهی�هی راب���ردوودا رووب �ه‌ڕوى هه‌رێمى باشورى کوردستان بووه‌وه، ک��اری��گ�هرى ل�ه‌س�هر زۆر ب��ه‌رژه‌وه‌ن��دى و الی�هن دروس��ت��ک��رد ،ب �ه وات����اى ئ����ه‌وه‌ى پ��ێ��ش ئ���ه‌وه‌ى ئۆپۆزسیۆنێکى پڕ جه‌ماوه‌ر دروست بێت زۆر الیه‌ن ،حزب ،که‌سایه‌تى ،رێکخراو و رۆژنامه هه‌بوون دهورى ئۆپۆزسیۆنیان ده‌بینى ،به‌اڵم له‌به‌ر ئ �ه‌وه‌ى به شێوه‌ی رێکخراوه‌یى نه‌بوون نه‌یانده‌توانى خه‌ڵک رێکبخه‌ن و نه‌یانده‌توانى ک��اری��گ�هرى ج��دى ل�ه‌س�هر ده‌س �ه‌اڵت��ى هه‌رێمى باشورى کوردستان دروست بکه‌ن و به‌رژه‌وه‌ندى ده‌س���ه‌اڵت بخه‌نه ژێ��ر مه‌ترسیه‌وه ،ده‌س �ه‌اڵت زۆر باکى نه‌بوو بۆ ئهوه ،هه‌رچه‌نده ئه‌وه‌شمان بیر نه‌چێت هه‌موو ئه‌وانه رێگه‌خۆشکه‌ر بوون بۆ ئه‌و بارودۆخه‌ى ئێستا ئۆپۆزسیۆنێکى پڕ جه‌ماوه‌رى تیا دروست بووه و توانیویه‌تی ره‌نگی .هه‌بێت له په‌رله‌ماندا ب���ه‌اڵم ل �ه ئ��ێ��س��ت��ادا و دواى دروس����ت ب��وون��ى ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��ێ��ک��ى ج����هم����اوه‌ردار ل��ه ب��اش��ورى کوردستان ده‌س �ه‌اڵت راچڵه‌کێنێکى باشى به خۆیهوه بینى ،چونکه خه‌ڵک به رێژه‌یه‌کى زۆر ده‌نگى ن���اڕازى هه‌ڵبڕى و ئ �هو بورکانه چ��اوه‌ڕوان��ی�هى له ده‌س��ه‌اڵت بۆ چاکسازى له دوو هه‌ڵبژاردنى پێشوودا ته‌قیه‌وه .ه �ه‌ردواى ئ �ه‌وه‌ش ده‌س��ه‌اڵت له په‌رله‌ماندا به زۆرینه‌ى ده‌نگه‌کانى هه‌ر یاسایه‌کى بویستایه په‌سه‌ندى ده‌کرد یان نه‌یده‌کرد ،به‌مه‌ش ئومێدى خه‌ڵک به په‌رله‌مانیش به‌ره‌و کاڵبوونه‌وه چوو ،ئه‌وه‌بوو خه‌ڵک رێگه‌ى خۆپیشاندانى گرته‌به‌ر دواى ئه‌و هه‌موو رۆژه‌ش له خۆپیشاندان ،ده‌سه‌اڵتى ئه‌م ههرێمه هه‌نگاوێکى ئه‌رێنى بۆ جێبه‌جێکردنى خواست و داواکاریه‌کانى خه‌ڵک نه‌نا ،ئه‌وه‌بوو ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن�ه‌ک�هى جێى ئ��وم��ێ��دى خه‌ڵکیشى په‌لکێشى ئه‌و کۆبوونه‌وانه کرد ،که خه‌ڵک ئه‌زموونێکى تاڵى له‌گه‌ڵدا ههیه ،چه‌ندین ساڵ پێش ئێستاش ئه‌و کۆبونه‌وانه هه‌ر ده‌ک��ران و پرۆژه‌ش هه‌بوو ،به‌اڵم ده‌رئه‌نجام و چاره‌سه‌رى ن �ه‌ب��وو ،چونکه ه�هم��وو ئ �هو ک��ۆب��ون�ه‌وان�ه بۆ یه‌کالیکردنه‌وه و دابه‌شکردنى به‌رژه‌وه‌ندى بوو له‌سه‌ر حسابى خه‌ڵک ،نه‌ک بۆ چاکسازى و رازیکردنى دڵ��ى ج�هم��اوه‌ر و جێبه‌جێکردنى .خواسته‌کانیان له ئێستاشدا دواى کۆتایى خۆپیشاندان‌و چونه سه‌ر مێزى گفتوگۆى ده‌سه‌اڵت و ئۆپۆزسیۆن، ل �ه‌گ �ه‌ڵ ئ����ه‌وه‌ى برینێکى ق��وڵ��ى چ���اوه‌ڕوان���ى خه‌ڵکیان ک��والن��دهوه ،ب��ه‌اڵم خه‌ڵک ه �هر به ئومێد بوو که بگه‌نه ده‌رئه‌نجامێک‌و کارێک بکه‌ن دڵى خه‌ڵک به‌ره‌و الى خۆیان بگه‌ڕێننه‌وه، ئێستا ئه‌و ئومێده‌ش به‌ره‌و کاڵ بوونه‌وه ده‌چێت، چونکه له دواى ئهوه چه‌ندین کۆبونهوه کراو .به‌بێ ئه‌نجام کۆتایى هات بۆیه لێره‌دا کێشهکه مێزى گفتوگۆ و پرۆژه نیه ،تا پێشکه‌شى یه‌کتر بکه‌ن ،به‌ڵکو کێشهکه دروستبوونى ئه‌و که‌سایه‌تیه‌یه له هه‌ر الیه‌ک که به ئیراده‌وه بێته کۆبونه‌وه‌کان‌و به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانى بخاته الوه و کار بۆ خواسته‌کانى خه‌ڵک و جێبه‌جێکردنى داواکاریه‌کانى خه‌ڵک بکات پێش هه‌ر به‌رژه‌وه‌ندیه‌کى الیه‌نه‌که‌ى ،چونکه کاتێک ک��ار که‌وته مێزى گفتوگۆ و کار که‌وته ئه‌م کۆبونهوه و ئه‌و کۆبونهوه ،ده‌بێت خه‌ڵک له چاوه‌ڕوانیدا ئارامی لێهه‌ڵگیرێت و ه�هر به ته‌ماى ئ �هوه بێت ،دواى پاشماوه‌ى به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانیان شتێک ب��ۆ ئ �هو خه‌ڵکه بمێنێتهوه ،به‌مه‌ش خه‌ڵک تووشى بێ ئومێدى و بێ ئیراده‌یى و نه‌خۆشى ب��ووه به‌ده‌ست ئه‌و ده‌س �ه‌اڵت��ان �هى حوکم ده‌ک���هن ،ئ �هو ئومێده‌شى به ئۆپۆزسیۆن هه‌یبوو خه‌ریکه نامێنێت و وا ئه‌وانیش ئ��ال��وده‌ى کۆبونهوه ده‌ک��هن ،چونکه ئه‌گه‌ر بۆ خه‌ڵک کۆبونهوه ده‌ک �هن پێویسته ئ��اوڕ ل�ه خه‌ڵک ب��ده‌ن �هوه پێش ده‌ستپێکردنى .کۆبونه‌وه‌کانتان ئێستا کاتى ئهوه هاتووه که ئامانجیان خزمه‌تى خه‌ڵک بێت کاتێک هه‌نگاو بۆ هۆڵى کۆبونهوه ده‌نێن ،دواتر پرۆژه پێشکه‌ش بکه‌ن‌و گفتوگۆى له‌سه‌ر بکه‌ن.