Chatr_66

‫ل ‌ه هه‌ولێر‬ ‫رێگری ل ‌ه‬ ‫یه‌کێتی‬ ‫ده‌کرێت‬

‫ب ‌ه جیاوازییه‌کانه‌وه‌ له‌ژێر چه‌تردا کۆده‌بینه‌و‌ه‬

‫نرخ‪ 750 :‬دینار‬

‫‪...‬ل‪5‬‬

‫ژمار ‌ه ‪66‬‬

‫ساڵی دووه‌م‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی گشتی هه‌فتانه‌یه‌‪ ،‬کۆمپانیای چه‌تر ده‌ریده‌کات‬

‫دووشه‌ممه‌ ‪2011/7/25‬‬

‫نرخی(‪)750‬دینار‬

‫(‪4‬ی خه‌رمانانی ‪)2711‬‬

‫‪WWW.Chatrpress.com‬‬

‫کۆمه‌ڵى ئیسالمى‪ :‬تۆپبارانه‌کان به‌ هه‌ماهه‌نگى یه‌کێتى و پارتییه‌‬

‫«ل ‌ه نۆ رۆژدا ئێران زیاتر له‌ (‪ )240‬پاسداری لێکوژراوه‌»‬ ‫‌ چه‌تر‌‌‪ -‬ئارام پێنجوێنی‬ ‫وته‌بێژی پارتى ژیانى ئازادى‬ ‫کوردستان ئه‌و ‌ه ده‌خاته‌ڕوو‪ :‬له‌‬ ‫ماوه‌ى نۆ رۆژى شه‌ڕدا ژماره‌ى‬ ‫کوژراوه‌کانى ئێران ب ‌ه به‌رپرس‬ ‫و سه‌ربازه‌و ‌ه گه‌یشتۆت ‌ه (‪)240‬‬ ‫و هه‌روه‌ها هه‌شت گه‌ریالش‬ ‫ژیانیان له‌ده‌ستداوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫ده‌خاته‌ڕوو‪ ،‬ک ‌ه ئامانجى ئێران‬ ‫باشورى کوردستانه‌‪.‬‬ ‫دواى نزیکه‌ى دوو هه‌فته‌ له‌ تۆپباران‬ ‫سه‌رئه‌نجام سه‌رله‌به‌یانى (‪)16‬ى ئه‌م‬ ‫م��ان��گ �ه‌ ش���ه‌ڕ ل��ه‌ن��ێ��وان گ �ه‌ری�لاک��ان��ى‬ ‫پ��ژاک و سوپاى ئێراندا دروس��ت ده‌بێت‬ ‫و راگه‌یاندنه‌کان ئه‌وه‌یان باڵوکرده‌وه‌ که‌‬ ‫ده‌وڵه‌تى ئێران به‌ (‪ )10‬هه‌زار سه‌ربازه‌وه‌‬ ‫ویستویه‌تى بێته‌ ن��او خ��اک��ى هه‌رێمى‬ ‫ب���اش���ورى ک��وردس��ت��ان��ه‌وه‌‪ ،‬ب��ه‌ گ��وێ��ره‌ى‬ ‫لێدوانه‌کانى پ��ژاک له‌ (‪)7/16‬ه‌وه‌ تا‬ ‫ئ��ێ��واره‌ى دوێ��ن��ێ (‪ )7/24‬ک�ه‌ ده‌کاته‌‬ ‫نۆ رۆژ‪ ،‬ژم���اره‌ى ک��وژراوه‌ک��ان��ى ئێران‬

‫گه‌یشتوه‌ته‌ نزیکه‌ى (‪ )240‬پاسدار و‬ ‫ئه‌فسه‌ر و فه‌رماندار‪ ،‬هه‌روه‌ها هه‌شت‬ ‫گه‌ریالش ژیانیان له‌ده‌ستداوه‌‪.‬‬ ‫ش��ێ��رزاد ک�ه‌م��ان��گ�ه‌ر وت �ه‌ب��ێ��ژی پ��ژاک‬ ‫ده‌ڵ��ێ��ت‪« :‬ت��ا ئێستا زی��ات��ر ل �ه‌ (‪)240‬‬ ‫سه‌رباز کوژراون و ژماره‌یه‌کی زۆریش‬ ‫برینداربوون‪ ،‬به‌ گشتى له‌ناو کورژاوه‌کاندا‬ ‫سێ جه‌نه‌راڵ و حه‌وت ئامرلیوا و سه‌رۆک‬ ‫جاشێکی به‌ناوبانگیان تێدایه‌‪ ،‬زیاتر له‌‬ ‫(‪ )17‬ماشێنی گ���ه‌وره‌ی بارهه‌ڵگری‬ ‫سه‌ربازی و زرێپۆشێک و ماشێنێکی‬ ‫کاتیۆشای گه‌وره‌ و هاوه‌نێکی (‪)120‬‬ ‫تێکشکێنراون‪ ،‬ه�ه‌روه‌ه��ا دۆشکه‌یه‌کی‬ ‫دوازده‌ و نیو و ژماره‌یه‌کی زۆر جیهازی‬ ‫بێته‌ل و ته‌له‌فۆن و کاڵشینکۆف و ژێرسێ‬ ‫و تاقم و ژماره‌یه‌کی زۆر که‌ره‌سته‌ی‬ ‫پێویستی س �ه‌رب��ازی که‌وتوه‌ته‌ ده‌ست‬ ‫گه‌ریال کورده‌کان»‪.‬‬ ‫راشیده‌گه‌یه‌نێت‪« :‬ئێران موشه‌کی زه‌وى‬ ‫به‌ زه‌وى (فوزیه‌)ى له‌ پیرانشار جێگیر‬ ‫کردووه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش سه‌لمێنه‌رى ئه‌وه‌یه‌ که‌‬ ‫هێرش ته‌نیا بۆ سه‌ر گه‌ریال نییه‌‪ ،‬به‌ڵکو‬

‫ چه‌مچه‌ماڵ‬

‫بکوژانی شۆخان و شادی ل ‌ه‬ ‫سێداره‌دان ده‌یانگرێته‌و ‌ه‬

‫‪...‬ل‪8‬‬

‫ئامانج ب��اش��وورى کوردستانه‌‪ ،‬سوپای‬ ‫ئێران زیاتر له‌ (‪ )50‬تانکیان له‌سه‌ر سنور‬ ‫مۆڵداوه‌ و له‌ شاره‌کانى (قوم‪ ،‬هه‌مه‌دان‬ ‫و ک��رم��اش��ان) ه��ێ��زى ن��وێ��ى س �ه‌رب��ازى‬ ‫دێننه‌ هه‌رێمه‌کانى ش���ه‌ڕه‌وه‌‪ ،‬له‌ شارى‬ ‫سه‌رده‌شتیش ت��ا پیرانشار ب�ه‌ درێ��ژه‌ی��ى‬ ‫(‪)15‬کم سه‌رباز مۆڵدراون‪ ،‬جاشه‌کانیش‬ ‫پێشه‌نگى شه‌ڕه‌که‌ ده‌که‌ن»‪.‬‬ ‫ئ�ه‌وه‌ش ده‌ڵێت‪« :‬له‌ شه‌ڕى داگیرکارى‬ ‫ئێراندا‪ ،‬ئه‌ندامانى رێکخراوى توندڕه‌وى‬ ‫ئه‌نسارولئیسالم ب �ه‌ش��داری��ان ک���ردوه‌ و‬ ‫ویستویانه‌ بچنه‌ باشورى کوردستانه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم تا ئێستا ئه‌و هه‌وڵه‌یان سه‌رکه‌وتووه‌‬ ‫نه‌بووه‌»‪.‬‬ ‫که‌مانگه‌ر ده‌شڵێت‪« :‬ئ��ێ��ران ده‌یه‌وێت‬ ‫ش �ه‌ڕی ناوخۆ و ب��راک��وژی له‌ باشوور‬ ‫بنێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم گه‌ل نه‌یهێشت و رێگریان‬ ‫کرد‪ ،‬ئه‌مجاره‌یان ده‌یانه‌وێ بێن قه‌ندیل‬ ‫بگرن‪ ،‬پ��ڕی بکه‌ن له‌ هێزه‌ ئیسالمییه‌‬ ‫ت��ون��دڕه‌وه‌ک��ان و ب �ه‌ پاڵپشتی خ��ۆی و‬ ‫تورکیا»‪.‬‬ ‫دێژ‌ه بۆ ل‪2‬‬

‫‪ n‬خۆپیشاندانێک دژی تۆپبارانه‌کانی ئێران‪ ،‬که‌الر‪ )2011/7/22( ،‬فۆتۆ‪ :‬فه‌همی که‌رکوکی‬

‫گه‌نجان و قه‌رزی بچوک‬

‫ سیاسه‌تی ده‌وڵه‌تی تورک‬

‫«بێ پالنی ئابوری قه‌رزی‬ ‫بچوک سه‌رناگرێت» ‪...‬ل‪9‬‬

‫له‌ هه‌ڵبژاردنه‌که‌ى (‪)2009/7/25‬دا‬ ‫تاڵه‌بانى چى کرد؟‬

‫چه‌تر ـ عه‌لى فه‌تاح‬

‫به‌ گوێره‌ى راگه‌یاندنه‌کانى‬ ‫یه‌کێتى نیشتمانى کوردستان‪ ،‬ل ‌ه‬ ‫کاتى هه‌ڵبژاردنه‌که‌ى (‪)2009/7/25‬‬ ‫دا جه‌الل تاڵه‌بانى سه‌رۆک کۆمارى‬ ‫عێراق سه‌دان هه‌زار دۆالرى‬ ‫به‌خشیوه‌‪ ،‬بۆئه‌وه‌ى خه‌ڵکى سنورى‬ ‫سلێمانى ده‌نگ بده‌ن به‌ مه‌سعود‬ ‫بارزانى و لیستى کوردستانى‪.‬‬ ‫ل�ه‌ بانگه‌شه‌ى ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن�ه‌ک�ه‌دا ک�ه‌ تاڵه‌بانى‬ ‫ب�ه‌ شێوه‌یه‌کى ب �ه‌رف��راوان و مه‌یدانى زۆرب �ه‌ى‬ ‫ناوچه‌کانى سنورى سلێمانى گه‌ڕا و داواى له‌‬ ‫خه‌ڵک کرد ده‌نگ بده‌ن به‌ بارزانى و لیستى‬ ‫ک��وردس��ت��ان��ى‪ ،‬ب �ه‌ گ��وێ��ره‌ى ئ��ه‌و ئ��ام��اره‌ى الى‬ ‫رۆژنامه‌ى (چه‌تر)ه‌ و له‌ رۆژنامه‌ى کوردستانى‬ ‫نوێدا ب�ڵاوک��راوه‌ت �ه‌وه‌‪ ،‬ل�ه‌و هه‌ڵمه‌ته‌دا تاڵه‌بانى‬ ‫له‌الیه‌ک بڕى زیاتر له‌ (‪)1,229,700,000‬‬ ‫دینار و له‌الیه‌کى تریش بڕى (‪)1,842,400‬‬ ‫دۆالرى به‌خشیوه‌ته‌ خه‌ڵک و ئ��ی��داره‌ى ناوچه‌‬ ‫جیاجیاکانى سلێمانى‪ ،‬بۆئه‌وه‌ى خه‌ڵک ده‌نگ‬ ‫بده‌نه‌ بارزانى و لیستى کوردستانى‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ جگه‌ ل�ه‌وه‌ى هه‌ر له‌ کاتى هه‌ڵمه‌ته‌که‌دا‬ ‫(‪ )322‬ئۆتۆمبێل (‪ )101‬بیرى ئیرتیوازى (‪)83‬‬ ‫کۆمپیوته‌ر (‪ )17‬تانکه‌رى ئاو (‪ )30‬پاس‪ ،‬نۆ‬ ‫هۆڵى پرسه‌ و بۆنه‌کان‪ ،‬شه‌ش بیرى ئاو‪ ،‬شه‌ش‬ ‫تراکتۆر‪ ،‬چ��وار دات��ا شۆ‪ ،‬چ��وار سکانه‌ر‪ ،‬دوو‬ ‫ئامێرى فۆتۆ ک��ۆپ��ى‪ ،‬ی �ه‌ک ح �ه‌ف��اره‌‪ ،‬یه‌ک‬ ‫ئامێرى خۆڵڕشتن‪ ،‬یه‌ک تانکى ئاو) له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌شدا بڕیارى نوژه‌ن کردنه‌وه‌ى سێ مزگه‌وت‬ ‫و دروستکردنى سێ سه‌نته‌رى رۆشنبیرى داوه‌‪.‬‬ ‫دۆسیه‌یه‌ک له‌م باره‌یه‌وه‌‪ ،‬بۆ ل ‪12‬‬

‫قڕکردنی کلتوری به‬ ‫شێوازێکی نوێ ‪...‬ل‪15‬‬

‫«حکومه‌ت پاره‌ له‌ هه‌ژاران ده‌دزێت و ده‌یدات به‌ گه‌نده‌ڵکاران»‬

‫«سیاسییه‌کانى هه‌رێم بازرگانن و‬ ‫له‌ سیاسه‌تدا شکستیان هێناوه‌»‬

‫تایبه‌ت به‌ چه‌تر‬

‫په‌رله‌مانتارێکى عێراق له‌‬ ‫چاوپێکه‌وتنێکى رۆژنامه‌ى (چه‌تر)دا‬ ‫ئه‌و ‌ه ده‌خاته‌ڕوو‪ ،‬حکومه‌تى هه‌رێم‬ ‫ده‌یه‌وێت زۆرترین پار ‌ه گل بداته‌و ‌ه و‬ ‫بیدات به‌و که‌سانه‌ى ک ‌ه سودیان بۆ‬ ‫کۆمه‌ڵگ ‌ه نیی ‌ه و مشه‌خۆرن‪.‬‬ ‫د‪.‬محه‌مه‌د کیانى‪ ،‬ئه‌ندامى په‌رله‌مانى عێراق‬ ‫ده‌ڵێت‪« :‬حکومه‌تى هه‌رێم ده‌یه‌وێت که‌مترین‬ ‫پ��اره‌ بداته‌ خه‌ڵکى س��اده‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم زۆرت��ری��ن پاره‌‬ ‫گل بداته‌وه‌ و بیدات به‌و که‌سانه‌ى سودیان بۆ‬

‫کۆمه‌ڵگه‌ نییه‌ و مشه‌خۆرن‪ ،‬حکومه‌ت پاره‌ ل ‌ه‬ ‫ه�ه‌ژاران ده‌دزێته‌وه‌ و ده‌یدات به‌ گه‌نده‌ڵکاران و‬ ‫سه‌رانى حزبه‌کانیان»‪.‬‬ ‫ئ�ه‌و په‌رله‌مانتاره‌ ده‌شڵێت‪« :‬دۆخ��ى هه‌رێم له‌‬ ‫قه‌یراندایه‌ و ئیراده‌ى چاکسازى نییه‌‪ ،‬ده‌سه‌اڵت‬ ‫له‌ گه‌نده‌ڵى تێوه‌گالوه‌ و ئاماده‌ نییه‌ چاکسازى‬ ‫ل �ه‌ خ��ۆی��دا ب��ک��ات‪ ،‬ره‌ن��گ �ه‌ چ�ه‌ن��د پ��رۆژه‌ی �ه‌ک‬ ‫بکات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مه‌ جه‌وهه‌رى چاکسازى نییه‌‪،‬‬ ‫هه‌رکاتێک سیاسى بوو به‌ بازرگان ده‌بێت بزانین‬ ‫الیه‌نه‌ سیاسییه‌که‌ى شکست ده‌هێنێت‪ ،‬چونکه‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندى تایبه‌تى بازرگانیه‌که‌ى وایلێده‌کات‬ ‫هه‌موو شته‌کان له‌ خزمه‌تى خۆى به‌کاربهێنێت‪،‬‬

‫سیاسییه‌کانى هه‌رێم بوون به‌ بازرگان و له‌ رووى‬ ‫سیاسییه‌وه‌ شکستیان هێناوه‌«‪.‬‬ ‫کیانى ره‌خنه‌ له‌ تاڵه‌بانى و سه‌رانى پارتى ده‌گرێت‬ ‫و ده‌ڵێت‪ :‬تاڵه‌بانى وا هه‌ست ده‌کات بوونى ئه‌و‬ ‫له‌ عێراق گ�ه‌وره‌ت��ره‌ ل �ه‌وه‌ى له‌نێو ک��ورددا بێت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ چاوپۆشى ده‌ک��ات له‌ مافه‌ یاساییه‌کانى‬ ‫کورد‪ ،‬نه‌هامه‌تییه‌که‌ هه‌ر له‌وه‌دا نییه‌‪ ،‬ده‌بینین‬ ‫سه‌رانى پارتى نایانه‌وێت ماده‌ى (‪ )140‬جێبه‌جێ‬ ‫بکرێت‪ ،‬چونه‌ نایانه‌وێت ببنه‌ هێزێکى بچوک له‌‬ ‫کوردستانێکى گه‌وره‌‪.‬‬ ‫درێژه‌ بۆ ل ‪5‬‬

‫په‌رله‌مانتارێکى عێراق «تورکیا و ئێران ده‌یانه‌وێت حکومه‌تى‬ ‫هه‌رێم بکه‌ن ب ‌ه گژ پژاک و په‌که‌که‌دا»‬

‫تایبه‌ت به‌ چه‌تر‬

‫په‌رله‌مانتارێکى په‌رله‌مانى عێراق‬ ‫ئه‌و ‌ه ده‌خاته‌ڕوو‪ ،‬چه‌ند ساڵێکه‌‬ ‫هه‌ردوو ده‌وڵه‌تى تورکیا و ئێران‬ ‫ده‌یانه‌وێت کوردى باشورى کوردستان‬ ‫ل ‌ه دژى کوردى پارچه‌کانیتر‬ ‫به‌کاربهێنن و ب ‌ه ئاشکرا ویستویانه‌‬ ‫حکومه‌تى هه‌رێم شه‌ڕ دژى پژاک و‬ ‫په‌که‌ک ‌ه بکات‪.‬‬ ‫د‪.‬مه‌حمود عوسمان‪ ،‬ئه‌ندامى په‌رله‌مانى عێراق‬ ‫له‌ چاوپێکه‌وتنێکى رۆژنامه‌ى (چه‌تر) له‌سه‌ر‬

‫تۆپبارانه‌کان ده‌ڵێت‪« :‬ئه‌مه‌ چه‌ند ساڵێکه‌ تورکیا‬ ‫و ئێران ب���ه‌رده‌وام هه‌رێمی کوردستان ده‌که‌ن ‌ه‬ ‫ئامانج‪ ،‬ویست و ئامانجیان ئه‌وه‌یه‌ که‌ کوردی‬ ‫باشوور له‌ دژی کورده‌کانی پارچه‌کانی تر به‌‬ ‫تایبه‌تی باکور و رۆژه�ه‌اڵت به‌شه‌ڕ بێنن‪ ،‬واتا‬ ‫ده‌یانه‌وێ شه‌ڕ بخه‌نه‌ ناو کوردانه‌وه‌‪ ،‬راسته‌ له‌ناو‬ ‫کورداندا هه‌ندێک شه‌ڕ و پێکدادان روویانداوه‌‪،‬‬ ‫له‌و شه‌ڕانه‌دا کورد زۆر زیانى به‌رکه‌وت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێستا هه‌رێمی کوردستان ناگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫دۆخه‌‪ ،‬ئه‌وان ده‌یانه‌وێ حکومه‌تی هه‌رێم شه‌ڕ‬ ‫له‌ دژى په‌که‌که‌ و پژاک بکات و به‌و شێوه‌یه‌‬ ‫کورد یه‌کتری بکوژن‪ ،‬به‌اڵم چیتر نه‌ حکومه‌تی‬

‫هه‌رێم و نه‌ هیچ هێزێکی تری کوردی ناکه‌ونه‌‬ ‫ئه‌و ته‌ڵه‌ و سیاسه‌ته‌ چه‌په‌اڵنه‌وه‌»‪.‬‬ ‫ئ�����ه‌وه‌ش ده‌خ����ات����ه‌ڕوو‪ :‬ب��ێ��ده‌ن��گ��ی ح��ک��وم�ه‌ت��ی‬ ‫ن��اوه‌ن��دی عێراقیش نیشانی ده‌دات ک�ه‌ دژی‬ ‫ئ �ه‌و ت��ۆپ��ب��اران و سیاسه‌تانه‌ نین‪ ،‬حکومه‌تی‬ ‫هه‌رێمیش هه‌ڵوێستێکی به‌هێزی نییه‌‪ ،‬هه‌موو‬ ‫ئه‌م هه‌ڵوێستانه‌ سوود به‌و سیاسه‌تانه‌ى ده‌وڵه‌تانی‬ ‫ناوبراو ده‌گه‌یه‌نێت‪ ،‬ئه‌مریکاش هاوکاری تورکیا‬ ‫ده‌ک��ات و پێکه‌وه‌ ده‌جوڵێنه‌وه‌‪ ،‬کاتێ تورکیا‬ ‫ده‌ڵێت ئه‌و پارتانه‌ تیرۆریستن ئه‌مریکاش ده‌ڵێت‬ ‫تیرۆریستن‪.‬‬ ‫درێژه‌ بۆ ل ‪14‬‬

‫هەواڵ‬

‫«رۆشنبیرانیش وه‌ک حزبه‌کان له‌ قه‌یراندان»‬

‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪66‬‬ ‫دووشه‌ممه ‪2711/5/4 - 2011/7/25‬‬

‫‪2‬‬

‫چه‌تر‬

‫بۆچــوون‬ ‫دیالۆگ و دۆخى‬ ‫ئێستاى کوردستان‬ ‫‪u‬‬

‫ژیان عومه‌ر*‬

‫ده‌سه‌اڵت و ئۆپۆزسیۆن ب ‌ه ده‌م بانگه‌وازى بایکۆتکردنى شمه‌کى ئێرانییه‌و ‌ه نه‌چوون‬

‫‪u‬‬

‫به‌ر ل‌ه هه‌ر شتێک با له‌گه‌ڵ یه‌کدا‬ ‫راستگۆ بین‪ ،‬هیچ کوردێکى دڵسۆز‬ ‫نیی‌ه دڵى ب‌ه هه‌بوونى ئۆپۆزسیۆنێکى‬ ‫چاالک ل‌ه کوردستاندا خۆش نه‌بێت‪،‬‬ ‫هه‌بوونى ئۆپۆزسیۆن بۆ ته‌ندروست و‬ ‫گه‌نج راگرتنى سیستمى حکومڕانى‪،‬‬ ‫وه‌ک گرنگى هه‌بوونى ئاو‌ه بۆ ماسى‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ه �ه‌ڵ �ه‌ى گ����ه‌وره‌ى ئۆپۆزسیۆنى‬ ‫هه‌رێمى کوردستان له‌وه‌دایه‌‪ ،‬ک‌ه هه‌موو‬ ‫بابه‌تێک ب‌ه ته‌واوه‌تى ره‌تده‌کاته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌رگیز ئه‌لته‌رناتیڤى نییه‌‪ ،‬تۆ ک‌ه ب ‌ه‬ ‫کارێک رازى نابیت پێم بڵێ چۆن ئه‌و‬ ‫کار‌ه بکرێت ک‌ه پێى رازى ده‌بیت؟!‬ ‫ل‌ه زانستى سیاسیدا ته‌نیا ره‌تکردنه‌و‌ه ب ‌ه‬ ‫بێ خستنه‌ڕووى ئه‌لته‌رناتیڤى کرده‌یى‬ ‫پێى ده‌وترێت (پۆپۆلیزم) وات‌ه تۆ ته‌نیا‬ ‫بۆی‌ه شتێک ره‌ت��ده‌ک�ه‌ی��ت�ه‌و‌ه ب��ۆئ�ه‌وه‌ى‬ ‫س��وارى شه‌پۆلى توڕه‌یى خه‌ڵک بیت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش چ��اره‌س �ه‌ر نییه‌‪ ،‬ل �ه‌ب �ه‌رئ �ه‌وه‌ى‬ ‫ئێم‌ه واڵتیکى داگیرکراو بووین‪ ،‬شه‌ڕ‬ ‫هاتوه‌ت‌ه ناو واڵتى ئێم‌ه تا ئێستاش ل ‌ه‬ ‫(‪)%40‬ى ئه‌و ناوچانه‌ى ک‌ه پێى ده‌ڵێن‬ ‫ناوچ‌ه دابڕاوه‌کان‪ ،‬ئازاد نه‌بووه‌‪.‬‬ ‫ئێم‌ه ئازاد نه‌بووین‪ ،‬به‌ڵکو داگیرکراو‬ ‫بووین‪ ،‬رێژه‌ى (‪ )%17‬ک‌ه وه‌ک به‌ش ‌ه‬ ‫داهاتى کوردستان ل‌ه بودجه‌ى عێراق بۆ‬ ‫ئه‌م هه‌رێم‌ه ته‌رخانکراوه‌‪ ،‬دواى لێبڕینى‬ ‫خه‌رجییه‌کانى س����ه‌روه‌رى (‪ )%12‬و‬ ‫شتێک ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و بودجه‌ی‌ه نه‌بوو‌ه‬ ‫ب‌ه بنه‌مایه‌کى ئه‌وتۆ بتوانرێت پالنى‬ ‫ستراتیژى درێژخایه‌نى له‌سه‌ر دابنرێت‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌م‌ه پێویست‌ه چ ده‌س�ه‌اڵت و چ‬ ‫ئۆپۆزسیۆن ب‌ه گیانى لێبووردنه‌و‌ه کار‬ ‫بکه‌ن‪.‬‬ ‫بۆ نموونه‌‪ ،‬واڵتێک ک‌ه تووشى شه‌ڕى‬ ‫ناوخۆ ده‌بێت ده‌زان��ێ��ت ل‌ه میانه‌ى ئه‌و‬ ‫شه‌ڕه‌دا چه‌ند کۆمپانیا و فڕۆکه‌خان ‌ه‬ ‫و ئ��اپ��ارت��م��ان و ش�ه‌ق��ام��ى تێکچووه‌‪،‬‬ ‫بۆی‌ه دواى ش�ه‌ڕ ده‌توانێت سه‌رله‌نوێ‬ ‫خۆى دروست بکاته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم واڵتێکى‬ ‫وه‌ک هه‌رێمى کوردستان ک‌ه ده‌کرێت‬ ‫بڵێین حاڵه‌ته‌که‌ى ئه‌گه‌ر ده‌گمه‌نیش‬ ‫نه‌بێت وێنه‌ى که‌مه‌‪ ،‬ده‌بێت ل‌ه سفره‌و‌ه‬ ‫ده‌س��ت پێبکاته‌وه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت ژێرخانى‬ ‫حکومڕانى و به‌ڕێوه‌بردنى واڵتیش ل ‌ه‬ ‫سفره‌و‌ه ده‌ستى پێکردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئێم ‌ه‬ ‫بڕوانین‌ه باشوورى سودان ئۆپۆزسیۆنى‬ ‫ئ�����ه‌وێ وه‌ک و ئ���ێ���ر‌ه ن����ه‌ب����وو‪ ،‬ک ‌ه‬ ‫چاوه‌ڕوان بن ئه‌گه‌ر رۆژنامه‌نووسێک‬ ‫ی��ان که‌سایه‌تییه‌کى ن��اس��راو شتێکى‬ ‫خراپى ده‌رباره‌ى ناوچه‌که‌یان بنووسیای ‌ه‬ ‫نه‌یان ده‌ک��رد ب�ه‌و هه‌رای‌ه و گه‌وره‌یان‬ ‫نه‌ده‌کرده‌وه‌‪ ،‬به‌ڵکو به‌رگریان لێ ده‌کرد‬ ‫و ناوبانگى ناوچه‌که‌یان ده‌پ��اراس��ت‪،‬‬ ‫به‌لاڵم ئۆپۆزسیۆنى ئێم‌ه ب‌ه پێچه‌وانه‌وه‌‪،‬‬ ‫چ��اوه‌ڕوان �‌ه ل�‌ه دوورت��ری��ن ک��ی��ش��وه‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌گ���ه‌ر م��ن��داڵ��ێ��ک ب��اس��ى خ��راپ��ه‌ى‬ ‫هه‌رێمه‌که‌مان بکات‪ ،‬ئه‌گه‌ر ناڕه‌واش‬ ‫بێت‪ ،‬گ���ه‌وره‌ى ده‌ک��ات �ه‌و‌ه و دنیاى لێ‬ ‫تێده‌گه‌ێنێت‪ ،‬ده‌بێ ئۆپۆزسیۆن وا بیر‬ ‫بکاته‌و‌ه ئه‌م واڵت‌ه واڵتى ئه‌ویشه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ناشیرینى بکات خۆشى ناشیرین ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئێم‌ه هه‌ر هه‌موومان ل‌ه به‌له‌مێکداین‬ ‫هه‌مووى کون کونه‌‪ ،‬پێویست‌ه ب‌ه جله‌کانى‬ ‫خۆمان ئه‌و کونان‌ه بگرین و نه‌هێڵین‬ ‫به‌له‌مه‌ک‌ه ژێ��ر ئ��او بکه‌وێت‪ ،‬چونک ‌ه‬ ‫ئ�ه‌گ�ه‌ر به‌له‌مه‌ک‌ه ژێ��ر ئ��او بکه‌وێت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وا ه �ه‌م��ووم��ان ت��ێ��ی��دا ده‌خنکێین‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌و‌ه پێویست‌ه ناکۆکییه‌کانمان‬ ‫وه‌ال بنێین و پێکه‌و خ��زم�ه‌ت��ى واڵت‬ ‫بکه‌ین‪ ،‬ده‌بێت له‌ناوخۆماندا رێک بین‬ ‫و ناکۆکیه‌کانمان چ��اره‌س�ه‌ر بکه‌ین‪،‬‬ ‫چ��ون��ک�‌ه ت�ه‌ن��ه��ا ب���ه‌و ش��ێ��واز‌ه ده‌ت��وان��ن‬ ‫ش�ه‌ه��ی��ده‌ک��ان��م��ان ئ��اس��ود‌ه ب��ک�ه‌ی��ن‪ ،‬ل ‌ه‬ ‫ئێستاشدا کوردستان له‌به‌رده‌م مه‌ترسی‬ ‫زۆردای������‌ه و ت��ا ئ��ێ��س��ت��اش ل��‌ه ن��اوچ � ‌ه‬ ‫داب���ڕاوه‌ک���ان ه �ه‌ڕه‌ش �‌ه ل �‌ه ک��ورده‌ک��ان‬ ‫ده‌ک��رێ��ت و ک��وردان��ى کاکه‌یى تیرۆر‬ ‫ده‌کرێن‪.‬‬ ‫*په‌رله‌مانتارى پارتى دیموکراتى کوردستان‬

‫کاو‌ه حسێن‬

‫د‪.‬کامه‌ران مه‌نتک‪،‬‬ ‫مامۆستاى زانستى سیاسى له‌‬ ‫زانکۆى سه‌اڵحه‌دین له‌باره‌ى‬ ‫رۆشنبیران و به‌ده‌مه‌وه‌چوونى‬ ‫بانگه‌وازه‌که‌یه‌که‌وه‌‪ ،‬که‌‬ ‫وتبووى با شمه‌کى ئێرانى‬

‫بایکۆت بکه‌ین‪ ،‬رایگه‌یاند‪:‬‬ ‫چۆن حزبى سیاسى له‌‬ ‫کوردستان له‌ قه‌یراندایه‌‪ ،‬به‌‬ ‫هه‌مان شێوه‌ رۆشنبیرانیش له‌‬ ‫قه‌یراندان‪.‬‬ ‫د‪.‬ک���ام���ه‌ران م�ه‌ن��ت��ک‪ ،‬ب��ۆ رۆژن��ام �ه‌ى‬ ‫(چه‌تر) ئاماژه‌ى به‌وه‌کرد‪ ،‬به‌شێکى زۆرى‬ ‫حزبه‌کان ‌و رێ��ک��خ��راوه‌ک��ان که‌سایه‌تى‬ ‫خ���ۆی���ان ل���ه‌ده‌س���ت���داوه‌‪ ،‬ب��ۆی��ه‌ ن��ات��وان��ن‬ ‫هه‌ڵوێست بنوێنن‪ ،‬میدیاى ده‌س �ه‌اڵت ‌و‬

‫ئۆپۆزسیۆنیش هه‌ڵویستى پۆزه‌تیڤانه‌یان‬ ‫نه‌بوو‪ ،‬به‌اڵم نابێت ئه‌وه‌ش له‌بیر بکرێت‬ ‫به‌شێک ل �ه‌ رادی���ۆ ‌و ته‌له‌ڤزیۆنه‌کان‬ ‫بانگه‌وازه‌که‌یان باڵوکرده‌وه‌‪.‬‬ ‫وتیشى‪« :‬ده‌س���ه‌اڵت ‌و ئۆپۆزسیۆن له‌‬ ‫بانگه‌وازه‌که‌ خۆیان ب���وارد‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌‬ ‫حزبه‌کانى کوردستان به‌ شێوه‌یه‌ک له‌‬ ‫شێوه‌کان به‌رژه‌وه‌ندیان له‌گه‌ڵ ئێران هه‌یه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ به‌ شێوه‌یه‌کى گشتى په‌یوه‌ندییه‌کى‬ ‫ئاڵۆز ‌و گوماناوى له‌نێوان حزبه‌کانى‬

‫کوردستان ‌و ئێران هه‌یه‌»‪.‬‬ ‫م��ام��ۆس��ت��اک �ه‌ى زان��س��ت��ى س��ی��اس��ى له‌‬ ‫زانکۆى سه‌اڵحه‌دین باسى له‌وه‌شکرد‪،‬‬ ‫ب��ان��گ �ه‌وازه‌ک �ه‌ى ته‌نها ب��ۆ رۆشنبیران‬ ‫نه‌بووه‌‪ ،‬به‌ڵکو بۆ خه‌ڵکى کوردستان بووه‌‬ ‫ب��ۆئ�ه‌وه‌ى هۆشیار ببنه‌وه‌ ‌و شێوازێکى‬ ‫ن��وێ ل�ه‌ خ�ه‌ب��ات پ �ه‌ی��ڕه‌و ب��ک��ات‪ ،‬چۆن‬ ‫ئێران ‌و تورکیا ئۆپه‌راسیۆن دژى کورد‬ ‫ده‌ک����ه‌ن‪ ،‬گ �ه‌ل��ى ک���ورد پێویسته‌ خ��ۆى‬ ‫کۆبکاته‌وه‌ خه‌بات بکات به‌و ئامرازانه‌ى‬

‫له‌ به‌رژه‌وه‌ندیدایه‌‪.‬‬ ‫دک��ت��ۆ ک���ام���ه‌ران م �ه‌ن��ت��ک ئ��ه‌وه‌ش��ى‬ ‫خ��س��ت �ه‌ڕوو‪ ،‬ئ���ه‌و ب��ان��گ �ه‌وازه‌ ب �ه‌ کۆتا‬ ‫ن��ه‌ه��ات��ووه‌ ‌و پ��ێ��وی��س��ت�ه‌ ک����ارى ل �ه‌س �ه‌ر‬ ‫ب��ک��رێ��ت ‌و ه�ه‌ن��گ��اوێ��ک��ى درێ��ژخ��ای �ه‌ن��ى‬ ‫ه �ه‌ب��ێ��ت‪ ،‬وت��ی��ش��ى‪« :‬ئ���ه‌و س��ێ رۆژه‌ى‬ ‫ب���ۆ ب���ان���گ���ه‌وازه‌ک���ه‌ دان����راب����وو‪ ،‬وه‌ک‬ ‫ئه‌زموونێک بۆ خۆگۆشکردن دانرابوو‪،‬‬ ‫ب��ۆی�ه‌ ب��ان��گ �ه‌وازه‌ک �ه‌ ک���راوه‌ ‌و کۆتایى‬ ‫نه‌هاتووه‌»‪.‬‬

‫وته‌بێژى گۆڕان‪ :‬وه‌اڵمى راگه‌یاندنه‌کانى یه‌کێتى ناده‌ینه‌وه‌‬ ‫چه‌تر‬

‫چێنه‌ر یاسین‬ ‫وته‌بێژى بزوتنه‌وه‌ى‬ ‫گۆڕان باس له‌وه‌ ده‌کات‪،‬‬ ‫ئه‌وان وه‌اڵمى ئه‌و کرده‌وانه‌ى‬ ‫راگه‌یاندنه‌کانى یه‌کێتى‬ ‫ناده‌نه‌وه‌‪ ،‬که‌ ماوه‌یه‌که‌ دژى‬

‫ئێمه‌ ش �ه‌ڕى راگه‌یاندن ناکه‌ین له‌گه‌ڵ‬ ‫گۆڕان ده‌ستى پێکردوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌واندا‪ ،‬ئه‌وه‌ى ده‌یکه‌ین له‌ راگه‌یاندنه‌کانى‬ ‫فیدراسیۆنى رێکخراوه‌کانى‬ ‫خۆمان هه‌ڵوێست و سیاسه‌تى خۆمان‬ ‫کۆمه‌ڵگه‌ى مه‌ده‌نیش وه‌اڵمى‬ ‫باڵوده‌که‌ینه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان په‌نا ده‌بنه‌به‌ر‬ ‫سه‌ته‌الیتى (گه‌لى کوردستان)‬ ‫رێگه‌ و شێوازى دیکه‌‪ ،‬ئازادیشن له‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌ده‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫م��ح�ه‌م�ه‌د ت��ۆف��ی��ق‪ ،‬وت�ه‌ب��ێ��ژى ب��زوت��ن�ه‌وه‌ى هیچ وه‌اڵمدانه‌وه‌یه‌کیشیمان نییه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫گ������ۆڕان ل����ه‌ب����اره‌ى ئ����ه‌و راپ���ۆرت���ان���ه‌ى کرده‌وانه‌‪.‬‬ ‫راگه‌یاندنه‌کانى یه‌کێتى له‌سه‌ر گۆڕان له‌الیه‌کى تر فیدراسیۆنى رێکخراوه‌کانى‬ ‫باڵوى ده‌که‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌ (چه‌تر)ى راگه‌یاند‪ :‬کۆمه‌ڵگه‌ى مه‌ده‌نى له‌ به‌یانێکدا وه‌اڵمى‬

‫گۆڕ ‌ه به‌کۆمه‌ڵه‌کان پڕن ل ‌ه‬ ‫هاواڵتیانى کورد‬

‫سیروان‬

‫کاو‌ه حسێن‬ ‫ئه‌ندامێکى لیژنه‌ى مافى‬ ‫مرۆڤ له‌ په‌رله‌مانى عێراق‬ ‫رایگه‌یاند‪ :‬له‌ پارێزگاى‬ ‫دیوانییه‌ شه‌ش گۆڕى به‌‬ ‫کۆمه‌ڵ دۆزراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌‬ ‫گۆڕى یه‌که‌م ‌و دووه‌م نزیکه‌ى‬ ‫(‪ )334‬روفات دۆزراوه‌ته‌وه‌ که‌‬ ‫کوردن‪.‬‬ ‫د‪.‬ئه‌شواق جاف‪ ،‬بۆ رۆژنامه‌ى (چه‌تر)‬ ‫روونیکرده‌وه‌‪ ،‬له‌ گۆڕى سێیه‌مدا نزیکه‌ى‬ ‫(‪ 100‬بۆ ‪ )150‬روف��ات دۆزراوه‌ت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ له‌و شه‌ش گۆڕه‌ى دیوانییه‌‪ ،‬سێ‬ ‫گۆڕیان هه‌ڵدراوه‌ته‌وه‌ ‌و نزیکه‌ى (‪400‬‬ ‫بۆ ‪ )475‬روفاتى تێدا بووه‌ ‌و ره‌وانه‌ى‬ ‫پزیشکى دادوه‌رى ک��راون بۆ پشکنین‪،‬‬ ‫ل�ه‌ قۆناغى دووه‌م���دا س��ێ گ��ۆڕه‌ک�ه‌ى‬ ‫دیکه‌ش هه‌ڵده‌درێته‌وه‌‪.‬‬ ‫وت��ی��ش��ى‪« :‬ئ���ه‌و روف��ات��ان �ه‌ ک����وردن‌و‬ ‫په‌یوه‌ندى له‌نێوان وه‌زاره‌تى مافى مرۆڤى‬ ‫هه‌رێمى کوردستان ‌و پزیشکى دادوه‌رى‬

‫ه ژێر خاک‬ ‫ه زیندوێتی خراونه‌ت ‌‬ ‫‪ n‬کورده‌کان ب ‌‬

‫هه‌یه‌ بۆ گه‌ڕاندنه‌وه‌ى روفاته‌کان‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫مه‌به‌ستى ئه‌وه‌ى له‌ رێوڕه‌سمى شایسته‌دا‬ ‫به‌ خاک بسپێرێن»‪.‬‬ ‫ئه‌ندامێکى لیژنه‌ى مافى م��رۆڤ له‌‬ ‫پ�ه‌رل�ه‌م��ان��ى ع��ێ��راق ب��اس��ى ل�ه‌وه‌ش��ک��رد‪،‬‬ ‫ل �ه‌ق��ۆن��اغ��ى دووه‌م������دا ب��ه‌ ه��اوک��ارى‬ ‫هه‌رێمى کوردستان گۆڕى به‌کۆمه‌ڵێ‬ ‫ح���ه‌م���ری���ن ه���ه‌ڵ���ب���درێ���ت���ه‌وه‌‪ ،‬چ��ون��ک �ه‌‬

‫ئه‌وانه‌ى حه‌مرینیش رووفاتى کوردن‪،‬‬ ‫پێشیوابوو‪ ،‬ئێستا باشترین کاته‌ یاساى‬ ‫پێنجه‌مى س��اڵ��ى (‪)2006‬ى گ��ۆڕه‌‬ ‫به‌کۆمه‌ڵه‌کان چاپ ‌و باڵوبکرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ له‌ کۆنگره‌ى سێیه‌مى گۆڕه‌‬ ‫به‌کۆمه‌ڵکاندا ب��ڕی��اردرا ئ �ه‌و یاسایه‌‬ ‫چ���اپ ‌و ب�ڵاوب��ک��رێ��ت �ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ک��ار‬ ‫له‌سه‌ر یاساکه‌ نه‌کراوه‌‪.‬‬

‫که‌رکوک‪ ،‬هێزێکى چه‌کدار بۆ تورکمان‬ ‫دروست ده‌کرێت‬ ‫چه‌تر‬ ‫زانیار داقوقى‬

‫به‌هۆى ئه‌وه‌ى «هاواڵتیانى‬ ‫تورکمانى که‌وتونه‌ته‌به‌ر‬ ‫شااڵوى رفاندن و‬ ‫تیرۆرکردن» تورکمانه‌کانى‬ ‫شارى که‌رکوک داواى هێزێکى‬ ‫چه‌کدارى تورکمان ده‌که‌ن بۆ‬

‫رێگه‌ى چه‌مچه‌ماڵ ـ سلێمانى‬ ‫بووه‌ به‌ رێگه‌ى مردن‬ ‫چه‌مچه‌ماڵ‬ ‫سه‌نگه‌ر بیالل‬

‫شۆفێران ره‌خنه‌ ل ‌ه‬ ‫«بێ پالنى حکومه‌ت»‬ ‫ده‌گرن له‌ چاککردنه‌وه‌ى‬ ‫رێگه‌وبانه‌کان و به‌ هۆکارى‬ ‫مردنى هاواڵتیانى ده‌زانن‪،‬‬ ‫به‌ گوێره‌ى ئامارێکیش له‌‬ ‫ماوه‌ى (‪ )15‬رۆژدا پێنج‬ ‫رووداو بووه‌ و نۆ بریندار و‬ ‫یه‌ک مردنى لێکه‌وتووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێى ئامارێک له‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى‬ ‫ه��ات��وچ��ۆى چ �ه‌م��چ �ه‌م��اڵ ل �ه‌ م���اوه‌ى‬ ‫(‪ )15‬رۆژى راب�����ردوودا ل �ه‌ رێ��گ�ه‌ى‬ ‫چه‌مچه‌ماڵ ـ ته‌کییه‌ پێنج رووداوى‬ ‫ج��ی��اج��ی��اى وه‌رگ������ه‌ڕان و پ��ێ��ک��دادان��ى‬ ‫ئۆتۆمبێل و ن��ۆ ب��ری��ن��دار ه �ه‌ب��ووه‌ و‬

‫چه‌تر‬

‫ئاژانسه‌کان‬

‫بۆ پێکهێنانى هێزێکى چه‌کدار‪.‬‬ ‫پاراستنیان له‌و هێرشانه‌‪،‬‬ ‫وتیشى‪ :‬ئه‌و چه‌کدارانه‌ لیژنه‌ن نه‌ک‬ ‫ئه‌م هێزه‌ش «به‌ ئاگادارى‬ ‫پارێزگار و بۆ هاوکارى هێزه‌ هێز‪ ،‬پارێزگارى که‌رکوکیش به‌ڵێنى‬ ‫پ��ێ��داوی��ن‪ ،‬ئ���ه‌و ه��ێ��زه‌ ب��ه‌ ش��ێ��وه‌ی�ه‌ک��ى‬ ‫ئه‌منییه‌کان» دروستده‌کرێت‪.‬‬ ‫ری��از س��ارى که‌هیه‌‪ ،‬س �ه‌رۆک��ى حزبى خۆبه‌خش ک��ار ده‌ک���ه‌ن و ی��ارم�ه‌ت��ى و‬ ‫تورکمان ئیلى‪ ،‬به‌ (چه‌تر)ى راگه‌یاند‪ :‬ه��اوک��ارى هێزه‌ ئه‌منییه‌کان ده‌ک �ه‌ن‪،‬‬ ‫ئێمه‌ ماوه‌یه‌که‌ به‌هۆى ئه‌وه‌ى هاواڵتیانى به‌شێک له‌ شارى که‌رکوک ده‌گرنه‌‬ ‫تورکمان که‌وتونه‌ته‌به‌ر شااڵوى رفاندن و ئه‌ستۆ‪ ،‬ئ �ه‌م چ �ه‌ک��داران �ه‌ رووخسه‌تى‬ ‫تیرۆرکردن و تۆقاندن‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ سه‌رجه‌م ه��ێ��زه‌ ئه‌منییه‌کانیشیان وه‌رگ��رت��وه‌ و‬ ‫الیه‌ن و حزبه‌ تورکمانیه‌کان رێکه‌وتون پارێزگاریش ئاگاداره‌‪.‬‬

‫حکومه‌تى هه‌رێمه‌و‌ه رێگریان لێده‌کرێت‪،‬‬ ‫هه‌ر به‌گوێره‌ى زانیاییه‌کان بازگه‌کانی‬ ‫سه‌ر رێگه‌کانی قه‌ندیل زۆر توند کراون‪.‬‬ ‫له‌الیه‌کى تریشه‌و‌ه بیالل سلێمان‪ ،‬رێکخه‌رى‬ ‫پ�ه‌ی��وه‌ن��دی��ی�ه‌ک��ان��ى ک��ۆم �ه‌ڵ��ى ئیسالمى‬ ‫له‌گه‌ڵ ئێران ده‌ڵێت‪« :‬ئێران پێى وتین ئه‌م‬ ‫هێرشان ‌ه ب ‌ه رێکه‌وتن و چاوپۆشى لیژنه‌ى‬ ‫ئه‌منى ه�ه‌رێ��م��ى ک��وردس��ت��ان �ه‌‪ ،‬لیژنه‌ى‬ ‫ئه‌منى هه‌رێمیش له‌ یه‌کێتى و پارتى‬ ‫پێکهاتوون»‪.‬‬

‫ه سۆماڵ ده‌کات‬ ‫هل‌‬ ‫‪ n‬برسێتی هه‌ڕه‌ش ‌‬

‫تا ئێستا پێنج هاواڵتى بریندار ب��وون و‬ ‫(‪ )175‬ماڵیش ئ����اواره‌ ب���وون‪ ،‬ه �ه‌ر ب ‌ه‬ ‫گوێره‌ى زانیارییه‌کان ئێران هه‌ڕه‌ش ‌ه ل ‌ه‬ ‫خه‌ڵکى ناوچ ‌ه سنورییه‌کان ده‌ک��ات تا‬ ‫ناوچه‌کانیان چ��ۆڵ ب��ک�ه‌ن‪ ،‬له‌الیه‌کى‬ ‫ت��ری��ش �ه‌وه‌ خه‌ڵکى ه�ه‌رێ��م��ى ک��وردس��ت��ان‬ ‫ده‌س��ت��ی��ان ب � ‌ه ن��اڕه‌زای��ه‌ت��ى خۆپیشاندان‬ ‫و ک��ۆب��وون��ه‌وه‌ى ج���ه‌م���اوه‌رى ک����ردو‌ه بۆ‬ ‫ناڕه‌زه‌یه‌تی نیشاندان دژى هێرشه‌کانى‬ ‫ئێران‪ ،‬به‌اڵم ل ‌ه چه‌ند شوێنێک له‌الیه‌ن‬

‫هاواڵتییه‌کیش گیانى له‌ ده‌ستداوه‌‪.‬‬ ‫(ن �ه‌ب �ه‌ز ن �ه‌ج��ات) شۆفێر‪ ،‬رۆژان���ه‌ به‌و‬ ‫رێ��گ�ه‌ی�ه‌دا هاتوچۆ ده‌ک���ات و هه‌موو‬ ‫ه��ۆک��ارى رووداوه‌ک�����ان ده‌گ�ه‌ڕێ��ن��ێ��ت�ه‌وه‌‬ ‫بۆ بێ پالنى حکومه‌ت و ده‌ڵ��ێ��ت‪ :‬له‌‬ ‫چه‌مچه‌ماڵه‌وه‌ تا سلێمانى یه‌ک سایده‌‬ ‫و هه‌موو رێگه‌که‌ش هه‌ر تاسه‌یه‌‪ ،‬له‌‬ ‫ئ��ێ��س��ت��اش��دا ی�ه‌ک��ێ��ک ل �ه‌ س��ای��ده‌ک��ان��ى‬ ‫(چه‌مچه‌ماڵ ـ ته‌کیه‌) چاککراوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم نایه‌ڵن ئۆتۆمبێلى پێدا بڕوات‪.‬‬ ‫شاره‌زایه‌کى ب��وارى هاتوچۆش ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫ح��ک��وم�ه‌ت پێش ئ���ه‌وه‌ى ده‌س���ت بکات‬ ‫ب���ه‌ چ���اک���ردن���ه‌وه‌ى رێ��گ��ه‌ک��ان ده‌ب��ێ��ت‬ ‫پالنى رێگه‌یه‌کى ترى هه‌بێ بۆئه‌وه‌ى‬ ‫کاره‌سات روون �ه‌دات‪ ،‬له‌ ئێستاشدا ئه‌و‬ ‫رووداوان�����ه‌ى ب�ه‌ه��ۆى خ��راپ��ى رێگه‌کان‬ ‫و ق�ه‌ره‌ب��اڵ��غ��ی��ی�ه‌وه‌ی�ه‌ ک �ه‌ پێشتر بیرى‬ ‫لێنه‌کراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫برسێتى سۆماڵییه‌کان‬ ‫ده‌کوژێت‬ ‫خه‌ڵکى هه‌ژارى کوردستان‬ ‫بۆئه‌وه‌ى بێ ئومێد نه‌بن‬ ‫له‌ ژیان‪ ،‬زۆرجار وته‌یه‌کى‬ ‫کورده‌وارى ده‌ڵێنه‌وه‌‪ ،‬که‌‬ ‫ده‌ڵێت‪« :‬تا ئێستا که‌س له‌‬ ‫به‌رسا نه‌مردوه‌» به‌اڵم له‌‬ ‫باشورى سۆماڵ له‌ چه‌ند‬ ‫ساڵى رابردوودا ده‌یان هه‌زار‬ ‫که‌س به‌هۆى برسێتییه‌وه‌‬ ‫مردوون‪.‬‬ ‫نه‌ته‌وه‌ یه‌کگرتووه‌کان له‌ راپۆرتێکیدا‬ ‫که‌ له‌ (‪)20‬ى ئ �ه‌م مانگه‌دا باڵوى‬ ‫ک���ردوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ن��ی��گ�ه‌ران��ی ل �ه‌ هه‌مبه‌ر‬ ‫ب���ه‌رزب���وون���ه‌وه‌ی ئ��اس��ت��ی برسێتی له‌‬ ‫باشووری سومال راگه‌یاند و ئاماژه‌ى‬

‫درێژه‌ی‪ ...‬زیاتر له‌(‪ )240‬پاسداری ئێرانی‬

‫رونیشى ک��رده‌وه‌‪ :‬ئێران پژاکی کردوه‌ت ‌ه‬ ‫ب��ی��ان��وو ب��ۆ گ�ه‌ی��ش��ت��ن ب���ه‌و ئ��ام��ان��ج� ‌ه و‬ ‫هه‌ندێک الی�ه‌ن��ی ک��وردی��ش ه��اوک��اری‬ ‫ده‌که‌ن‪ ،‬له‌ دوو شاری گه‌وره‌ی واڵتێکی‬ ‫بچووکدا دوو باڵیۆزخانه‌ى یه‌ک ده‌وڵه‌ت‬ ‫جێگه‌ی سه‌رنج و تێڕامانه‌‪ ،‬ئێران لێره‌و‌ه‬ ‫ده‌ستی ب ‌ه هه‌موو گۆش ‌ه و که‌نارێکی‬ ‫سیستمی باشووری کوردستان گه‌یاندوو‌ه‬ ‫و به‌کاری دێنێت‪.‬‬ ‫به‌هۆى به‌رده‌وامى تۆپبارانه‌کانى ئێرانه‌و‌ه‬

‫ته‌له‌ڤزیۆنى (گه‌لى کوردستان) ده‌ن �ه‌وه‌‬ ‫و ده‌ڵ��ێ��ن‪ :‬ب��ه‌داخ��ه‌وه‌ی��ن ک �ه‌ ئ���ه‌م هێرش‬ ‫و ت��ۆم �ه‌ت به‌خشینه‌وه‌یه‌ی سه‌ته‌الیتی‬ ‫(گه‌لی کوردستان) له‌ ئاستێکدان که‌‬ ‫ش��ای�ه‌ن��ی وه‌اڵم���دان���ه‌وه‌ ن��ی��ن‪ ،‬خ��ۆزگ �ه‌ له‌‬ ‫ئاستێکدا بوایه‌ که‌ پره‌نسیپه‌کانی ئازادی‬ ‫‌‌و جیاوازی بیرورای تێدا بوایه‌ و خزمه‌تیان‬ ‫به‌ ره‌وت��ی به‌ره‌وپێشچوونی دیموکراسی‬ ‫بکردایه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌ ناتوانین به‌هه‌مان‬

‫زمانی خۆیان وه‌اڵم بده‌ینه‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌شڵێن‪ :‬خوازیارین ئه‌و سه‌ته‌الیته‌ که‌ ناوی‬ ‫گه‌لی کوردستانی له‌ خۆی ناوه‌‪ ،‬ببێته‌‬ ‫مینبه‌رێک بۆ داکۆکیکردنی راسته‌قینه‌‬ ‫له‌ گه‌لی کوردستان‌و که‌رامه‌تی مرۆڤ‬ ‫و خستنه‌ڕووی راستییه‌کان‌‪.‬‬ ‫الوه‌ن��د ن���ه‌وزاد‪ ،‬ب�ه‌ڕێ��وه‌ب�ه‌رى ته‌له‌فزیۆنى‬ ‫گه‌لى کوردستان ئاماده‌ نه‌بوو له‌م باره‌یه‌وه‌‬ ‫بۆ (چه‌تر) قسه‌ بکات‪.‬‬

‫بۆ ئ�ه‌وه‌ ک��ردووه‌‪ :‬ئ �ه‌وه‌ی له‌ باشووری‬ ‫سۆمال رووده‌دات گه‌وره‌ترین کاره‌ساتی‬ ‫مرۆڤایه‌تییه‌ و به‌ ه��ۆک��اری برسێتی‬ ‫له‌ دوو ده‌ی �ه‌ی راب���ردوودا ده‌ی��ان ه�ه‌زار‬ ‫که‌س گیانیان له‌ده‌ستداوه‌ که‌ زۆربه‌یان‬ ‫منداڵن‪.‬‬ ‫ن���ه‌ت���ه‌وه‌ ی �ه‌ک��گ��رت��ووه‌ک��ان ب��اس��ى ل��ه‌وه‌‬ ‫کردوه‌‪ :‬به‌رزبوونه‌وه‌ی ئاستی برسێتی له‌‬ ‫ناوچه‌ی ئه‌فه‌ریقا زه‌نگێکی مه‌ترسیدار‬ ‫ل��ێ��ده‌دات به‌هۆی ئ �ه‌و وشکه‌ ساڵیه‌ی‬ ‫ناوچه‌که‌ی گرتوه‌ته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ نزیکه‌ی‬ ‫(‪ )10‬م��ل��ی��ۆن ک���ه‌س پ��ێ��وی��س��ت��ی��ان به‌‬ ‫هاوکاری خۆراک هه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا هۆکاری به‌رزبوونه‌وه‌ی‬ ‫ئ��اس��ت��ی ب��رس��ێ��ت��ی ل����ه‌و ن���اوچ���ه‌ی���ه‌ى‬ ‫گ���ه‌ڕان���دوه‌ت���ه‌وه‌ ب��ۆ ش��ه‌ڕ و ملمالنێی‬ ‫ناوخۆیی و که‌مبوونه‌وه‌ی رێژه‌ی بارانى‬ ‫سااڵنه‌‪.‬‬

‫ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾﻪﮐێﺘﯽ ﻟێﺪواﻧﯽ دژ ﺑﻪ ﯾﻪک دهدهن‬

‫راﭘﯚرت‬

‫»ﯾﻪﮐێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ ﺋێﺮاﻧﯿﺎن ﺳﻪرﭘﺸﮏ ﮐﺮدوه ﻟﻪ‬ ‫ﺗﯚﭘﺒﺎراﻧﮑﺮدﻧﻪﮐﺎن«‬

‫ﺳﺎڵﯽ دووهم ژﻣﺎره ‪٦٦‬‬ ‫دووﺷﻪﻣﻤﻪ ‪٢٧١١/٥/٤ - ٢٠١١/٧/٢٥‬‬

‫ﺋﺎﻣﺎدهﮐﺎر‬ ‫ﻓﻪرهﯾﺪون ﺑێﻮار‬ ‫ﺑﻪرﭘﺮﺳێﮑﯽ ﮐﯚﻣﻪڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺋﺎﺷﮑﺮای‬ ‫دهﮐـــﺎت ﯾﻪﮐێﺘﯽ و ﭘــﺎرﺗــﯽ ﺋێﺮاﻧﯿﺎن‬ ‫ﺳﻪرﭘﺸﮏ ﮐــﺮدووه ﻟﻪ ﺗﯚﭘﺒﺎراﻧﮑﺮدﻧﯽ‬ ‫ﺳــﻨــﻮورهﮐــﺎن‪ ،‬ﺋﻪﻧﺪاﻣێﮑﯽ ﻣﻪﮐﺘﻪﺑﯽ‬ ‫ﺳــﯿــﺎﺳــﯽ ﭘــﺎرﺗــﯿــﺶ ﺋــــﻪو ﻗــﺴــﺎﻧــﻪ‬ ‫رهﺗﺪهﮐﺎﺗﻪوه‪ ،‬ﭼﺎودێﺮێﮑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﺶ‬ ‫ﭘێﯿﻮاﯾﻪ ﺋێﺮان دهﯾﻪوێﺖ ﮐﯚﻣﻪڵێﮏ ﭘﻪﯾﺎم‬ ‫ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪﮐﻪدا ﺑﺪات‪ ،‬ھﺎوﮐﺎت ﻟﻪ ﺑﺎرهی‬ ‫ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺋێﺮاﻧﻪوه ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﯾﻪﮐێﺘﯽ و‬ ‫ﭘﺎرﺗﯽ ﻟێﺪواﻧﯽ دژ ﺑﻪﯾﻪک دهدهن‪.‬‬

‫ﻟــﻪﺳــﺎڵــﯽ )‪(٢٠٠٧‬هوه ﺋــێــﺮان ﺑﻪﺑﯿﺎﻧﻮوی‬ ‫ھﻪﺑﻮوﻧﯽ ﮔﻪرﯾﻼﮐﺎﻧﯽ ﭘﻪﮐﻪﮐﻪ و ﭘﮋاک‪،‬‬ ‫ﺗﯚﭘﺒﺎراﻧﯽ ﻧﺎوﭼﻪ ﺳﻨﻮرﯾﯿﻪﮐﺎن دهﮐــﺎت‪،‬‬ ‫ﺑﻪوھﯚﯾﻪﺷﻪوه ﺗﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ژﻣﺎرهﯾﻪﮐﯽ زۆر‬ ‫ﮐــﻮژراو و ﺑﺮﯾﻨﺪاری ﻟێﮑﻪوﺗﯚﺗﻪوه‪ ،‬وێڕای‬ ‫ﺋﻪﻣﻪش زﯾﺎﻧێﮑﯽ زۆری ﻣــﺎدی ﺑــﻪر ﺋﻪو‬ ‫ﻧﺎوﭼﺎﻧﻪ ﮐﻪوﺗﻮوه‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺗﺎﺋێﺴﺘﺎ ھﻪوڵ و‬ ‫ھﻪڵﻮێﺴﺘﻪﮐﺎﻧﯽ دهﺳﻪ‪‬ﺗﯽ ھﻪرێﻢ ﻧﻪﯾﺘﻮاﻧﯿﻮه‬ ‫ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑﻪو ﺗﯚﭘﺒﺎراﻧﮑﺮدﻧﺎﻧﻪ ﺑﮫێﻨێﺖ‪.‬‬ ‫ﺟﻪﻋﻔﻪر ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ‪ ،‬وﺗﻪﺑێﮋی ﻣﻪﮐﺘﻪﺑﯽ‬ ‫ﺳﯿﺎﺳﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن‪،‬‬ ‫راﯾﺪهﮔﻪﯾﻪﻧێﺖ »ﺋێﻤﻪ وهک ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾﻪﮐێﺘﯽ‬ ‫ھﻪﻣﻮو ﺟﺎرێﮏ ﺋﻪو ﮐﺎرهﻣﺎن ﺋﯿﺪاﻧﻪ ﮐﺮدووه‬ ‫و رهﺗﻤﺎن ﮐﺮدۆﺗﻪوه‪ ،‬ﺋێﺴﺘﺎش ﻟﻪﮔﻪڵ ﺑﻪﻏﺪا‬ ‫ﭼﺎﻻﮐﯽ دﯾﺒﻠﯚﻣﺎﺳﯿﻤﺎن دهﺳﺖ ﭘێﮑﺮدووه‪ ،‬ﺑﯚ‬ ‫ﮐﯚﺗﺎﯾﯿﮫێﻨﺎن ﺑﻪو ﺗﯚﭘﺒﺎراﻧﮑﺮدﻧﻪ«‪ .‬ﻧﯿﮕﻪراﻧﯽ‬ ‫ﺧﯚﺷﯽ دهرﺑـــڕی ﻟــﻪو رهوﺷــﻪ وﺗــﯽ »ﺋێﻤﻪ‬ ‫ﻧﯿﮕﻪراﻧﯿﻦ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺋﻪو ﺗﯚﭘﺒﺎراﻧﻪ‪ ،‬ﻟﻪﺳﻪر‬ ‫ﺋﻪوهش ﺑێﺪهﻧﮓ ﻧﺎﺑﯿﻦ‪ ،‬ﺋﻪم ﺗﯚﭘﺒﺎراﻧﮑﺮدﻧﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺎرێﮑﯽ ﭘڕ ﻣﻪﺗﺮﺳﯽ ﻟﻪ ﻗﻪڵﻪم دهدهﯾﻦ‬ ‫ھﻪﻣﻮو ھﻪوڵێﮑﯽ دﯾﺒﻠﯚﻣﺎﺳﯽ دهﺧﻪﯾﻨﻪﮔﻪڕ‬ ‫ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﺋﻪم ﺗﯚﭘﺒﺎراﻧﮑﺮدﻧﻪ ﺑﻮهﺳﺘێﺖ«‪.‬‬ ‫ھـــﻪر ﻟـــﻪم ﺑـــﺎرهﯾـــﻪوه ﮐــﯚﻣــﻪڵــﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ‬ ‫ﺗــﺎ ﺋێﺴﺘﺎ ﺑــﻪ رووﻧــــﯽ ﻗــﺴــﻪی ﻧــﻪﮐــﺮدووه‬ ‫و ﺑــﯿــﻼل ﺳﻠێﻤﺎن‪ ،‬ﺑــﻪرﭘــﺮﺳــﯽ رێﮑﺨﻪری‬ ‫ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﻪڵﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ‬ ‫ﺋێﺮان‪ ،‬ﺋﺎﺷﮑﺮای دهﮐــﺎت ﺗﯚﭘﺒﺎراﻧﮑﺮدﻧﯽ‬ ‫ﺳﻨﻮورهﮐﺎن ﻟﻪ ﻻﯾﻪن ﺋێﺮاﻧﻪوه ﺑﻪ ھﻪﻣﺎھﻪﻧﮕﯽ‬ ‫ﯾﻪﮐێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯿﯿﻪ‪ .‬ﺋــﻪو ﺑــﻪ )ﭼــﻪﺗــﺮ(ی‬

‫راﮔــﻪﯾــﺎﻧــﺪ »ﻟــﻪرێــﮕــﻪی ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ﺧﯚﻣﺎن ﻟﻪ ﺗﺎران داواﻣﺎن ﻟﻪﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺋێﺮان‬ ‫ﮐــﺮد ﮐﻪ ﺗﯚﭘﺒﺎراﻧﮑﺮدﻧﻪﮐﺎن ﺑﻮهﺳﺘێﻨێﺖ‪،‬‬ ‫ﺑﻪ‪‬م ﺋــﻪوان ﭘێﯿﺎﻧﻮﺗﯿﻦ ﺋێﻤﻪ ﮐﺎﺗﯽ ﺧﯚﻣﺎن‬ ‫ﺑﻪ ﺑﻪﻻش ﺳﻪرف دهﮐﻪﯾﻦ‪ ،‬ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪوهی ﺋﻪم‬ ‫ھێﺮﺷﺎﻧﻪ ﺑﻪ رێﮑﻪوﺗﻦ و ﭼﺎوﭘﯚﺷﯽ ﻟﯿﮋﻧﻪی‬ ‫ﺋﻪﻣﻨﯽ ھﻪرێﻤﻪ« ﻟﯿﮋﻧﻪی ﺋﻪﻣﻨﯽ ھﻪرێﻢ ﻟﻪ‬ ‫ﯾﻪﮐێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ ﭘێﮑﮫﺎﺗﻮوه‪ ،‬رێﮑﺨﻪرهﮐﻪی‬ ‫ﮐﯚﻣﻪڵ زﯾﺎﺗﺮ دواو وﺗﯽ »ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺋێﺮان‬ ‫ﭘێﯿﺎن راﮔﻪﯾﺎﻧﺪﯾﻦ ﻟﯿﮋﻧﻪی ﺋﻪﻣﻨﯽ ھﻪرێﻢ‬ ‫ﭘێﯿﺎﻧﻮﺗﻮوﯾﻦ ﺋێﻤﻪ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ھێﺮﺷﯽ )ﭘﮋاک و‬ ‫ﭘﻪﮐﻪﮐﻪ( ﺑﻮهﺳﺘێﻨﯿﻦ‪ ،‬ﺑﯚﯾﻪ ﺋێﻮه ﺋﺎزادن ﭼﯚن‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺧﯚﺗﺎن ﭼــﺎرهﺳــﻪر دهﮐــﻪن و ﭼﯚن‬ ‫ﺑﻪرهﻧﮕﺎری دوژﻣﻨﻪﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﺗﺎن دهﺑﻨﻪوه‪،‬‬ ‫ﺋێﻤﻪ ﺗﻪداﺧﻮل ﻧﺎﮐﻪﯾﻦ«‪.‬‬ ‫ﺋﻪو ﻗﺴﺎﻧﻪی ﮐﯚﻣﻪڵ ﻟﻪ ﮐﺎﺗێﮑﺪاﯾﻪ ﮐﻪ‬ ‫ﺟﻪﺑﺎر ﯾﺎوهر ﻟﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﻟێﺪواﻧێﮑﯿﺪا ﻟﻪ رۆژاﻧﯽ‬ ‫راﺑﺮدوودا راﯾﮕﻪﯾﺎﻧﺪ ﭘﮋاک و ﭘﻪﮐﻪﮐﻪ ﺗﻪﻧﮫﺎ‬ ‫ﺑﯿﺎﻧﻮن‪ .‬ﺋﻪو ﺑﻪرﭘﺮﺳﻪی وهزارهﺗﯽ ﭘێﺸﻤﻪرﮔﻪ‬ ‫ﺋﻪو ﻟێﺪواﻧﺎﻧﻪی ﻟﻪ ﮐﺎﺗێﮑﺪا ﺑﻮو ﮐﻪ ﻗﺴﻪ‬ ‫ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪوه دهﮐــﺮا ﺋێﺮان ﺳﻨﻮری ھﻪرێﻤﯽ‬ ‫ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑــﻪزاﻧــﺪووه ﺑﯚﯾﻪ ﺋــﻪو دهﯾــﻮت‬ ‫ﻧﻪﺧێﺮ ﺳﻨﻮر ﻧﻪﺑﻪزێﻨﺪراوه و ﺷﻪڕ ﻟﻪو دﯾﻮ‬ ‫ﺳﻨﻮرهﮐﺎﻧﯽ ھﻪرێﻤﻪ‪ ،‬ھﺎوﮐﺎت وﺗﻪﺑێﮋهﮐﻪی‬ ‫ﭘــﺎرﺗــﯽ ﺋــﻪو ﺗﯚﻣﻪﺗﺎﻧﻪ رهﺗــﺪهﮐــﺎﺗــﻪوه و ﺑﻪ‬ ‫)ﭼﻪﺗﺮ(ی راﮔﻪﯾﺎﻧﺪ »ﺋﻪو ﻗﺴﻪﯾﻪ راﺳﺖ ﻧﯿﯿﻪ‬ ‫و رهوا ﻧﯿﯿﻪ ﺑﮑﺮێﺖ‪ ،‬ﺗﯚﻣﻪﺗﺒﺎرﮐﺮدﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ‬ ‫و ﯾﻪﮐێﺘﯽ ﺑﻪوهی ﺗﻪﻧﺴﯿﻘﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ ﮐﺮدووه‬ ‫ﺷﻪرﻣﻪزار دهﮐﻪﯾﻦ‪ ،‬ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺋﻪوه ﺋﻪﺧﻼﻗﯽ‬ ‫ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾﻪﮐێﺘﯽ ﻧﯿﯿﻪ‪ ،‬ﺋﻪوه ﺑﻪﺷێﮑﻪ ﻟﻪو‬ ‫ﭘﻼﻧﻪی دژی ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾﻪﮐێﺘﯽ ﺋﻪﻧﺠﺎم‬ ‫دهدرێﺖ«‪.‬‬ ‫ﭼﺎودێﺮێﮑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﺶ ﭘێﯿﻮاﯾﻪ ﺋﻪو ﺗﯚﭘﺒﺎراﻧﻪ‬ ‫ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ زۆری ﺑﯚ ﺋێﺮان ﺗێﺪاﯾﻪ و ﭘﻪﯾﺎﻣﯽ‬ ‫ﺑــﯚ زۆر ﻻﯾـــﻪن ﺗــێــﺪاﯾــﻪ‪ ،‬ﺳــﻪﺑــﺎح ﻧـــﻮری‪،‬‬ ‫رۆژﻧــﺎﻣــﻪﻧــﻮس و ﭼــﺎودێــﺮی ﺳﯿﺎﺳﯽ‪ ،‬ﺑﻪ‬ ‫)ﭼــﻪﺗــﺮ(ی وت ﺋێﺮان ﺑـــﻪردهوام ﺗﯚﭘﺒﺎراﻧﯽ‬ ‫ﮐـــﺮدووه‪ ،‬ﺑــﻪ‪‬م »ﺋﻪﻣﺠﺎره ﺋﻪﺟێﻨﺪاﮐﻪی‬ ‫ﺟــﯿــﺎوازه ﺋﻪوﯾﺶ ﺑﻪﺷێﮑﯽ ﺋــﻪوهﯾــﻪ رهوﺷــﯽ‬ ‫ﮐﻮرد ﻟﻪ ﺑﺎﮐﻮردا ﺑﻪرهو ﭼﺎرهﺳﻪر ھﻪﻧﮕﺎو‬ ‫دهﻧێﺖ و ﺗﻮرﮐﯿﺎش ﮔﻪﯾﺸﺘﻮوه ﺑﻪو ﻗﻪﻧﺎﻋﻪﺗﻪ‬ ‫و دهﯾﻪوێﺖ ﺑﺒێﺘﻪ زﻟﮫێﺰی ﻧﺎوﭼﻪﮐﻪ‪ ،‬ﭼﻮﻧﮑﻪ‬

‫ﺋﻪم ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﻪ ﺟﯿﺎوازه ﻟﻪواﻧﻪی ﭘێﺶ ﺧﯚی‬ ‫و ﺑﯚ ﺋﻪوهش ﺋﻪﮔﻪر ﮐێﺸﻪی ﮐﻮرد ﭼﺎرهﺳﻪر‬ ‫ﻧﻪﮐﺎت ﺋــﻪوا ﺑــﯚی ﻧﺎﭼێﺘﻪ ﺳــﻪر و ﮐﻮرد‬ ‫ﻟﻪ ھﻪر ﺳێ ﻻﮐﻪﯾﺘﺮ ﺑﺎوهڕﯾﺎن ﭘێﯽ ﻧﺎﺑێﺖ‪،‬‬ ‫ﺑﯚﯾﻪ ﺋێﺮان دهﯾﻪوێﺖ ﺋﻪوه ﺑﻪ ﺗﻮرﮐﯿﺎ ﺑڵێﺖ‬ ‫ﮐﻪ ﻣﻦ ﺋﺎﻣﺎدهم ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﮐێﺸﻪی ﮐﻮرد‬ ‫ﺑﻪ ﭼــﻪک ﭼــﺎرهﺳــﻪر ﺑﮑﻪﯾﻦ‪ ،‬دهﺷﯿﻪوێﺖ‬ ‫ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯿﺶ ﺑﺪاﺗﻪ ﺋﻪو ﻻﯾﻪﻧﺎﻧﻪی ﺗﻮرﮐﯿﺎ‬ ‫ﮐﻪ ﻧﺎﯾﺎﻧﻪوێﺖ ﮐێﺸﻪﮐﻪ ﭼﺎرهﺳﻪر ﺑﮑﻪن«‪.‬‬ ‫ﺋﻪو ﭼﺎودێﺮه ﺳﯿﺎﺳﯿﻪ روﻧﯿﮑﺮدهوه ﺋێﺮان‬ ‫ﺑﻪﻣﻪ دهﯾﻪوێﺖ »ﻓﺸﺎرێﮏ ﻟﻪﺳﻪر ﭘﺎرﺗﯽ‬ ‫دﯾــﻤــﻮﮐــﺮاﺗــﯽ ﮐــﻮردﺳــﺘــﺎن و ﭘﻪﮐﻪﮐﻪش‬ ‫دروﺳــﺖ ﺑﮑﺎت ﺑﯚ ﺋــﻪوهی زۆر ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ‬ ‫ﻧﻪﮐﻪن ﻟﻪ ﮐــﻮرداﻧــﯽ ﺳﻮرﯾﺎ و ﻓﺸﺎرێﮏ‬ ‫ﻟﻪﺳﻪر ﻻﯾﻪﻧﻪﮐﺎﻧﯽ رۆژﺋﺎوا ﺑﮑﻪن و رهوﺷﯽ‬ ‫ﺳﻮرﯾﺎ ﺟێﮕﯿﺮ ﺑﮑﻪن‪ ،‬ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪوهی ﻣﺎوهی‬ ‫راﺑــﺮدوو ﭘﻪﮐﻪﮐﻪ و ﻻﯾﻪﻧﻪﮐﺎﻧﯽ رۆژﺋــﺎوا‬ ‫ﮐﯚﻧﮕﺮهﯾﻪﮐﯿﺎن ﮐﺮد ﻟﻪ ﻗﻪﻧﺪﯾﻞ ﺑﯚﯾﻪ ﺋێﺮان‬ ‫دهﯾﻪوێﺖ ﺳﻮرﯾﺎ ﺑﭙﺎرێﺰێﺖ و ﻧﺎﯾﻪوێﺖ ﺋﻪوان‬ ‫ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺋﻪو ﻻﯾﻪﻧﺎﻧﻪ ﺑﮑﻪن«‪.‬‬ ‫ﺋﻪو ﭘێﯿﻮاﯾﻪ ﺑﯚ ھﻪرێﻤﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺟﮕﻪ‬ ‫ﻟــﻪو ﭘﻪﯾﺎﻣﻪی ﺑﯚ ﭘﺎرﺗﯽ ھﻪﯾﻪ دهﯾﻪوێﺖ‬ ‫ﻓﺸﺎر ﻟﻪ ﺗﺎڵﻪﺑﺎﻧﯽ و ھێﺰه ﮐﻮردﯾﻪﮐﺎن ﺑﮑﺎت‬ ‫ﻟﻪ ﻋێﺮاﻗﺪا ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻣﺎﻧﻪوهی‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﯾﮑﺎ ﻧﻪﮐﻪن ﺳﻪﺑﺎح ﻧﻮری وﺗﯿﺸﯽ ﺋﻪم‬ ‫ﺗﯚﭘﺒﺎراﻧﻪ »ﻟــﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺋــﻪو ﻟێﺪواﻧﻪی‬ ‫ﺗﺎڵﻪﺑﺎﻧﯿﺸﻪ ﮐــﻪ وﺗــﺒــﻮوی ﺑــﺎ ھێﺰهﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ﺋﻪﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﻤێﻨﻨﻪوه‪ ،‬ﺋــێــﺮان دهﯾــﻪوێــﺖ ﺋﻪم‬ ‫ﻓﺸﺎرهش ﺑﮑﺎت«‪.‬‬ ‫ھﻪﻧﺪێﮏ زاﻧﯿﺎری ﺑﺎس ﻟــﻪوه دهﮐــﻪن ﮐﻪ‬ ‫ﺋــﻪم ﺗــﯚﭘــﺒــﺎراﻧــﻪ ﺑــﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ‬ ‫رۆژهﭬﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﮐﯚﻣﻪ‪‬ﯾﻪﺗﯽ ﺧﻪڵﮏ‬ ‫ﻟـــﻪ ھــﻪرێــﻤــﺪاﯾــﻪ و ﻟـــﻪ ﺳـــﻪر داﺧـــــﻮازی‬ ‫ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرێﻤﻪ‪ ،‬ﺑــﻪ‪‬م ﺋــﻪو ﭼﺎودێﺮه‬ ‫ﺳﯿﺎﺳﯿﻪ ﭘێﯿﻮاﯾﻪ»ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرێﻢ ﻧﺎﺗﻮاﻧێﺖ‬ ‫ﻓﺸﺎر ﺑﮑﺎت ﻟﻪ ﺋێﺮان ﺗﺎ رۆژهﭬــﯽ ﺑﺎﺷﻮر‬ ‫ﺑﮕﯚڕێﺖ ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪان ﻧﻪﮐﺮێﺖ«‪.‬‬ ‫ﺑـــﻪ‪‬م ﻧﺎﯾﺸﺎرێﺘﻪوه ﭘێﺪهﭼێﺖ ﭘێﯽ ﺑﺎش‬ ‫ﺑێﺖ ھﻪرﭼﻪﻧﺪه رۆژاﻧــﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ھﻪرێﻢ‬ ‫ﺋﯿﺤﺮاﺟﯿﺶ دهﺑﻦ ﺋﻪو دهڵێﺖ »ﭘێﻤﻮاﯾﻪ ﺋﻪم‬ ‫ﺗﯚﭘﺒﺎراﻧﻪ زﯾﺎﺗﺮ ﺋێﺮان ﻓﻪرزی ﮐﺮدووه ﻧﻪک‬ ‫ھﻪرێﻢ«‪.‬‬

‫‪‬‬

‫‪٣‬‬

‫ﺋێﺮان ﭼﻪﻧﺪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠێﮑﯽ ھﻪﯾﻪ ﻟﻪو ﺗﯚﭘﺒﺎراﻧﻪ‬

‫)ﭼــﻪﺗــﺮ( ﭘــﻪﯾــﻮهﻧــﺪی ﮐــﺮد ﺑــﻪ ﺳﮑﺮﺗێﺮی‬ ‫ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ وهزﯾــﺮان و ﺑﺮﯾﮑﺎری وهزﯾــﺮی‬ ‫ﻧﺎوﺧﯚوه‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ﺋﺎﻣﺎده ﻧﻪﺑﻮون ﻟﻪﻣﺒﺎرهﯾﻪوه‬ ‫ﻟــێــﺪوان ﺑـــﺪهن‪ .‬ﭼــﻪﻧــﺪ ﺟﺎرێﮑﯿﺶ ھﻪوڵﯽ‬ ‫وهرﮔﺮﺗﻨﯽ ﺟﻪﺑﺎر ﯾﺎوهر‪ ،‬ﺑﺮﯾﮑﺎری وهزارهﺗﯽ‬ ‫ﭘێﺸﻤﻪرﮔﻪﯾﺪا ﺑﻪ‪‬م ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﻪﮐﺎن ﺑﻪردهﺳﺖ‬ ‫ﻧﻪﺑﻮو‪.‬‬ ‫وﺗﻪﺑێﮋهﮐﻪی ﭘﺎرﺗﯽ رهﺗﯿﺪهﮐﺎﺗﻪوه ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ‬ ‫ﺋێﺮان ﻟﻪم ﺗﯚﭘﺒﺎراﻧﮑﺮدﻧﻪ ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرێﻢ‬ ‫ﺑێﺖ‪ ،‬وهک ﺧــﯚی دهڵــێــﺖ »ﺋــێــﺮان ھﯿﭻ‬ ‫ﻣﻪﺑﻪﺳﺘێﮑﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرێﻢ‬ ‫ﻧﯿﯿﻪ‪ ،‬واﺗــێــﺪهﮔــﻪﯾــﻦ ﺋـــﻪوه ﭼﺎﻻﮐﯿﯿﻪﮐﯽ‬ ‫ھﺎوﯾﻨﻪﯾﻪ دژی ﭼــﺎﻻﮐــﻮاﻧــﺎﻧــﯽ ﭘــﮋاک‪،‬‬ ‫ﺋــﻪوه ﮐێﺸﻪﯾﻪﮐﯽ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﺋێﺮاﻧﻪ‪ ،‬ﺑﯚﯾﻪ‬ ‫ﺑﻪزاﻧﺪﻧﯽ ﺳﻨﻮور رهﺗﺪهﮐﻪﯾﻨﻪوه‪ ،‬ﺋێﻤﻪ ﻻﯾﻪﻧﮕﺮ‬ ‫ﻧﻪﺑﻮوﯾﻨﻪ ﻟﻪ ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﻧێﻮان ﭘﮋاک‬ ‫و ﺋێﺮان« ﺋﻪم ﻟێﺪواﻧﻪ ﭘﯿﭽﻪواﻧﻪی ﻟێﺪواﻧﯽ‬

‫ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ وهزارهﺗﯽ ﭘێﺸﻤﻪرﮔﻪﯾﻪ و ﭘێﺸﺘﺮ‬ ‫ﺟﻪﺑﺎر ﯾﺎوهر راﯾﮕﻪﯾﺎﻧﺪ‪ :‬ﺗﯚﭘﺒﺎراﻧﮑﺮدﻧﻪﮐﺎن‬ ‫ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺑﯿﺎﻧﻮهﮐﻪی ﭘــﮋاﮐــﻪ‪ .‬وﺗﻪﺑێﮋهﮐﻪی‬ ‫ﭘﺎرﺗﯽ ﺟﻪﺧﺖ دهﮐﺎﺗﻪوه ﮐﻪ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﻪﮐﺎﻧﯿﺎن‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﻪ و ﺋﻪوهی روودهدات ھﯿﭻ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی‬ ‫ﺑﻪ ﭘﺎرﺗﯿﻪوه ﻧﯿﻪ‪.‬‬ ‫ﺑــﯚ ﻟێﮑﯚڵﯿﻨﻪوه ﻟـــﻪم ﺑــﺎﺑــﻪﺗــﻪ ﺷﺎﻧﺪێﮑﯽ‬ ‫ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ﻋێﺮاق ﺑﻪﺳﻪرۆﮐﺎﯾﻪﺗﯽ ﺣﻪﺳﻪن‬ ‫ﺳﻨێﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﯾــﺎوهری ﺷﺎﻧﺪێﮑﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﮐﻮردﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺑﻪﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ ﻟێﮑﯚڵﯿﻨﻪوه ﻟﻪ‬ ‫ﭘﺮﺳﯽ ﺗﯚﭘﺒﺎراﻧﯽ ﻧﺎوﭼﻪ ﺳﻨﻮرﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ھﻪرێﻤﯽ ﮐــﻮردﺳــﺘــﺎن ﻟــﻪﻻﯾــﻪن ﮐﯚﻣﺎری‬ ‫ﺋــﯿــﺴــﻼﻣــﯽ ﺋـــێـــﺮاﻧـــﻪوه و ﺋــﺎﻣــﺎدهﮐــﺮدﻧــﯽ‬ ‫راﭘﯚرﺗێﮏ ﻟﻪﺳﻪر رهوﺷــﻪﮐــﻪ‪ ،‬ﺳﻪرداﻧﯽ‬ ‫ﻧﺎوﭼﻪ ﺳﻨﻮورﯾﯿﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﮐﺮد‪ ،‬ﻟﻪﻣﺒﺎرهﯾﻪوه‬ ‫ﻻﻧﻪ ﻣﺤﻪﻣﻪد ﻋﻪﻟﯽ‪ ،‬ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧﯽ‬ ‫ﻧﻮێﻨﻪراﻧﯽ ﻋــێــﺮاق‪ ،‬ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑــﻪ )ﭼﻪﺗﺮ(‬ ‫وﺗﯽ »ﮐــﺎری ﺋﻪم ﻟﯿﮋﻧﻪﯾﻪ ﻟێﮑﯚڵﯿﻨﻪوه و‬

‫ﻓﯚﺗﯚ‪ :‬ﺋﻪرﺷﯿﻒ‬ ‫ﺋﺎﻣﺎدهﮐﺮدﻧﯽ راﭘﯚرﺗێﮑﻪ ﺑﯚ ﺋﻪﻧﺠﻮوﻣﻪﻧﯽ‬ ‫ﻧﻮێﻨﻪراﻧﯽ ﻋێﺮاق و ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ﻋێﺮاق«‪.‬‬ ‫ﺋﻪو ﺋﺎﻣﺎده ﻧﻪﺑﻮو زاﻧﯿﺎری ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻪزاﻧﺪﻧﯽ‬ ‫ﺳﻨﻮور ﻟﻪﯾﻪﻻﯾﻪن ﺋێﺮاﻧﻪوه ﺑﺪاﺗﻪ )ﭼﻪﺗﺮ(‬ ‫وهک ﺧــﯚی وﺗــﯽ »ﺟــﺎرێ ﺑڕﯾﺎر ﻧﺎدهﯾﻦ‬ ‫ﻟــﻪﺳــﻪر ﺑــﻪزاﻧــﺪﻧــﯽ ﺳــﻨــﻮور ﺗــﺎ راﭘــﯚرﺗــﻪﮐــﻪ‬ ‫ﺗﻪواو دهﺑێ‪ .‬ﺋێﺴﺘﺎ ﺧﻪرﯾﮑﯽ ﮐﯚﮐﺮدﻧﻪوهی‬ ‫ﺑﻪڵﮕﻪﮐﺎﻧﯿﻦ‪ ،‬دواﺗــﺮ ﺑڕﯾﺎری ﯾﻪﮐﻼﮐﻪرهوه‬ ‫دهدهﯾﻦ و راﭘﯚرﺗﻪﮐﻪ دهدهﯾﻨﻪ ﺳﻪرۆﮐﺎﯾﻪﺗﯽ‬ ‫ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ﺑﯚ ﺋﻪوهی ھﻪڵﻮێﺴﺖ وهرﺑﮕﺮێﺖ«‪.‬‬ ‫ﺑﻪ‪‬م ﺑﻪ ﮔﻮێﺮهی زاﻧﯿﺎرﯾﻪﮐﺎﻧﯽ )ﭼﻪﺗﺮ( ﮐﻪ‬ ‫ﻟﻪ ﺳﻪرﭼﺎوهﯾﻪﮐﻪوه ﻟﻪو ﻟﯿﮋﻧﻪﯾﻪدا دهﺳﺘﯽ‬ ‫ﮐﻪوﺗﻮوه ﺳﻨﻮر ﺑﻪزاﻧﺪن ﺑﻪ رووﻧﯽ ﺑﻪرﭼﺎوﯾﺎن‬ ‫ﮐﻪوﺗﻮوه‪ .‬ﺋﻪو ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎره زێﺘﺮ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ‬ ‫ﺳﻪرداﻧﻪﮐﻪی رووﻧﮑﺮدهوه وﺗﯽ »ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ‬ ‫ﺋێﻤﻪ ﺋﻪوهﯾﻪ ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ﻋێﺮاق ﺑﺎﭘﻪﻧﺪ ﺑﮑﻪﯾﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺳﻨﻮرهﮐﺎن‪ ،‬ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺑﻪﭘێﯽ‬ ‫دهﺳﺘﻮور ﺋﻪرﮐﯽ ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ﻧﺎوهﻧﺪﯾﯿﻪ«‪.‬‬

‫»ﻣﻠﻤﻼﻧێ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﮐﺎن ﻟﻪ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ھﻪﻣﻮو ﮐﺎرﺗﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﺷﮑﺮا ﮐﺮدوه«‬

‫ﯾﻪﮐێﺘﻰ و ﭘﺎرﺗﯽ ﺑﻪ رووﻧﯽ وه‪‬ﻣﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﻧﺎدهﻧﻪوه‬ ‫ﺋﺎﻣﺎدهﮐﺎر‬ ‫دﻟێﺮ ﻋﻪﺑﺪوﻟڕهﺣﻤﺎن‬ ‫زﯾﺎﺗﺮ ﻟــﻪدوو ھﻪﻓﺘﻪ ﺑﻪﺳﻪر ﺑڕﯾﺎرى‬ ‫ھﻪڵﭙﻪﺳﺎردﻧﻰ ﮐﯚﺑﻮﻧﻪوهﮐﺎﻧﯽ ﻧێﻮان‬ ‫ﭘێﻨﺞ ﻻﯾﻪﻧﻪﮐﻪ ﺗێﭙﻪڕﯾﻮه و ﺗﺎﺋێﺴﺘﺎ‬ ‫ﯾﻪﮐێﺘﯽ و ﭘــﺎرﺗــﯽ وه‪‬ﻣــــﯽ رووﻧـــﯽ‬ ‫ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯿﺎن ﻧﻪداوهﺗﻪوه‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﻮێﺮهی‬ ‫ھﻪﻧﺪێﮏ زاﻧﯿﺎرﯾﺶ ﯾﻪﮐێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ‬ ‫رێﮑﻨﺎﮐﻪون ﻟﻪ ﺳﻪر ﭼﯚﻧێﺘﯽ وه‪‬ﻣﻪﮐﻪ و‬ ‫ﺋﻪﻧﺪاﻣێﮑﻰ ﺳﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﻰ ﯾﻪﮐێﺘﺶ ﺋﻪوه‬ ‫ﭘﺸﺖ راﺳﺖ دهﮐﺎﺗﻪوه‪ ،‬ھﺎوﮐﺎت ھێﺰه‬ ‫ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﻪﮐﺎﻧﯿﺶ ﭘێﺸﺒﯿﻨﯽ ﺧﺮاپ‬ ‫ﺑﻮﻧﯽ دۆﺧﻪﮐﻪ دهﮐﻪن‪.‬‬

‫ﭘﺎﺷﺌﻪوهى ھﻪرﯾﻪﮐﻪ ﻟﻪ ﮔﯚڕان‪ ،‬ﯾﻪﮐﮕﺮﺗﻮو‪،‬‬ ‫ﮐــﯚﻣــﻪڵ ﻟــﻪ )‪(٧/١١‬دا ﮐﯚﺑﻮﻧﻪوهﮐﺎﻧﯿﺎن‬ ‫ﻟﻪﮔﻪڵ ﯾﻪﮐێﺘﻰ و ﭘﺎرﺗﻰ ھﻪڵﭙﻪﺳﺎرد‪ ،‬ﺋﻪو دوو‬ ‫ﺣﺰﺑﻪ ﺑڕﯾﺎرﯾﺎﻧﺪا وه‪‬ﻣﻰ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﺑﺪهﻧﻪوه‪،‬‬ ‫ﺑــﻪ‪‬م زﯾــﺎﺗــﺮ ﻟـــﻪدوو ھﻪﻓﺘﻪﯾﻪ ﻧﻪﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯿﻮه‬ ‫وه‪‬ﻣێﮑﯽ رون ﺑــﺪهﻧــﻪوه و دوێــﻨــێ ﺋێﻮاره‬ ‫وه‪‬ﻣێﮑﯽ )‪(١٠٠‬وﺷﻪﯾﯽ داﯾﻪوه‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﻪش ﻟﻪ ﮐﺎﺗێﮑﺘﺪا ﺑــﻮو ﮐﻪ ھﻪﻧﺪێﮏ‬ ‫زاﻧﯿﺎری ﺑﺎس ﻟﻪوه دهﮐﻪن وه‪‬م ﻧﻪداﻧﻪوهﯾﺎن‬ ‫ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﺑﻪ ﻧﺎﮐﯚﮐﯽ ﻧێﻮان ﯾﻪﮐێﺘﯽ و‬ ‫ﭘﺎرﺗﯿﻪوه ھﻪﯾﻪ و رێﮑﻨﺎﮐﻪون ﻟﻪﺳﻪر ﭼﯚﻧێﺘﯽ‬ ‫وه‪‬ﻣــﻪﮐــﻪ و ﺋﻪﻧﺪاﻣێﮑﯽ ﺳﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﯽ‬ ‫ﯾﻪﮐێﺘﯿﺶ ﺋـــﻪو زاﻧــﯿــﺎرﯾــﺎﻧــﻪ ﭘــﺸــﺖ راﺳــﺖ‬ ‫دهﮐـــﺎﺗـــﻪوه‪ ،‬ﻓــﻪرﯾــﺪ ﺋــﻪﺳــﻪﺳــﻪرد‪ ،‬ﺋﻪﻧﺪاﻣﻰ‬ ‫ﺳﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﻰ ﯾﻪﮐێﺘﻰ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎن‪،‬‬ ‫ھــﯚﮐــﺎرى دواﮐــﻪوﺗــﻨــﻰ وه‪‬ﻣــﺪاﻧــﻪوهﮐــﻪی‬ ‫ﮔـــﻪڕاﻧـــﺪهوه ﺑــﯚ »ﺑــﻮﻧــﻰ ﺑــﯚﭼــﻮﻧــﻰ ﺟــﯿــﺎواز‬ ‫ﻟﻪﻧێﻮان ﯾﻪﮐێﺘﻰ و ﭘﺎرﺗﻰ ﻟﻪﺳﻪر ﺷێﻮازى‬

‫وه‪‬ﻣﺪاﻧﻪوهى ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن«‪ .‬ﺋﻪو ﺋﻪﻧﺪاﻣﻪی‬ ‫ﺳﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﯽ ﯾﻪﮐێﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﯾﻪﮐێﮏ‬ ‫ﻟــﻪ ﮐــﻪﺳــﻪ ﻣــﯿــﺎﻧــڕهوهﮐــﺎﻧــﯽ ﻧـــﺎو ﯾﻪﮐێﺘﯽ‬ ‫ﻧﺎﺳﺮاوه وﺗﯿﺸﻰ »ﺑﯚ ﺋــﻪوهى ﺑﻮﻧﻰ ﺑﯚﭼﻮﻧﻰ‬ ‫ﺟــﯿــﺎواز ﻟــﻪراﭘــﯚرﺗــﻰ ھــﺎوﺑــﻪﺷــﯽ ﯾﻪﮐێﺘﻰ و‬ ‫ﭘﺎرﺗﯿﺪا رهﻧــﮓ ﻧــﻪداﺗــﻪوه دهﺑێﺖ داﻧﯿﺸﺘﻨﻰ‬ ‫زﯾــﺎﺗــﺮ ﻟــﻪﻧــێــﻮان ھــــﻪردوو ﺣــﺰﺑــﺪا ﺑــﮑــﺮێ ﺗﺎ‬ ‫وه‪‬ﻣﺪاﻧﻪوهﮐﻪ ﺗﻪﻋﺒﯿﺮ ﻟﻪﺑﯚﭼﻮﻧﻰ ﻻﯾﻪﻧێﮏ‬ ‫ﻧﻪﮐﺎت ﺑﻪﺗﻪﻧﮫﺎ«‪.‬‬ ‫ﺑــﯚ وهرﮔــﺮﺗــﻨــﯽ رای ﻣﻪﮐﺘﻪﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ‬ ‫ﯾﻪﮐێﺘﯿﺶ ﻟﻪﺳﻪر ﺋــﻪم زاﻧﯿﺎرﯾﺎﻧﻪ )ﭼﻪﺗﺮ(‬ ‫ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﮑﺮد ﺑﻪ ﻋﯿﻤﺎد ﺋﻪﺣﻤﻪد‪ ،‬ﺋﻪﻧﺪاﻣﻰ‬ ‫ﻣــﻪﮐــﺘــﻪﺑــﯽ ﺳــﯿــﺎﺳــﯽ ﯾﻪﮐێﺘﻰ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﻰ‬ ‫ﮐــﻮردﺳــﺘــﺎن‪ ،‬ﺑﻪﺑﯿﺎﻧﻮى ﻧﻪﺑﻮﻧﻰ دهرﻓــﻪﺗــﻪوه‬ ‫ﻟــێــﺪواﻧــﯿــﻨــﻪدا‪ .‬ﻟــﻪ ﺑـــﻪراﻣـــﺒـــﻪردا ﻣﺤﻪﻣﻪد‬ ‫ﺗــﯚﻓــﯿــﻖ رهﺣـــﯿـــﻢ‪ ،‬وﺗــﻪﺑــێــﮋى ﺑـــﺰووﺗـــﻨـــﻪوهى‬ ‫ﮔﯚڕان روﻧﯿﮑﺮدهوه »ﺋێﻤﻪ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻟﻪﺳﻪر‬ ‫ﮐــﯚﺑــﻮﻧــﻪوهﮐــﺎن ﺑــﻪردهواﻣــﺒــﯿــﻦ ﻟﻪﮐﺎﺗێﮑﺪا‬ ‫ھﻪﺳﺘﻨﺎﮐﻪﯾﻦ ﯾﻪﮐێﺘﻰ و ﭘــﺎرﺗــﻰ ﺟــﺪى ﺑﻦ‬ ‫ﻟﻪﭘﺮۆﺳﻪى ﭼﺎﮐﺴﺎزى ﮐــﺮدﻧــﺪا«‪ .‬ﻧﺎوﺑﺮاو‬ ‫ﻟﻪﺑﺎرهى وه‪‬م ﻧﻪداﻧﻪوهﯾﺎن ﻟﻪﻻﯾﻪن ﯾﻪﮐێﺘﻰ و‬ ‫ﭘﺎرﺗﯿﻪوه راﯾﺪهﮔﻪﯾﻪﻧێﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺎراﺳﺘﻪوﺧﯚ‬ ‫ﺷﺘﯿﺎن ﺑﯿﺴﺘﻮوه ﻟــﻪﺳــﻪر ﻧــﺎﮐــﯚﮐــﯽ ﻧێﻮان‬ ‫ﯾﻪﮐێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ و دهڵێﺖ »ﻧﺎزاﻧﯿﻦ ﺑﯚﭼﻰ‬ ‫وه‪‬ﻣــﻤــﺎن ﻧــﺎدهﻧــﻪوه ﺋﺎﯾﺎ ﺑڕﯾﺎرﯾﺎﻧﺪاوه وه‪‬م‬ ‫ﻧﻪدهﻧﻪوه ﯾﺎن ﺑڕﯾﺎرﯾﺎﻧﺪاوه ﮐﯚﺑﻮﻧﻪوهى زﯾﺎﺗﺮ‬ ‫ﺑﮑﻪن ﺑﯚ وه‪‬ﻣﺪاﻧﻪوهﻣﺎن‪ ،‬ﺑﻪراﺳﺘﻪوﺧﯚﯾﺶ‬ ‫ﻧﻪﻣﺎﻧﺒﯿﺴﺘﻮه ﻧﺎﮐﯚﮐﻰ ﻧێﻮان ﺋﻪو دوو ﺣﺰﺑﻪ‬ ‫وه‪‬ﻣﺪاﻧﻪوهﮐﻪى ﭘﻪک ﺧﺴﺘﺒێﺖ«‪ .‬وﺗﻪﺑێﮋى‬ ‫ﮔﯚڕان ﻟﻪ ﻗﺴﻪﮐﺎﻧﯿﺪا ﺟﻪﺧﺘﯿﮑﺮدهوه »ﺋﻪﮔﻪر‬ ‫ﯾﻪﮐێﺘﻰ و ﭘــﺎرﺗــﻰ وه‪‬م ﻧــﻪدهﻧــﻪوه رهﻧﮕﻪ‬ ‫ﺑﺎرودۆﺧﻪﮐﻪ ﺑﻪرهو ﺧﺮاﭘﺘﺮ ھﻪﻧﮕﺎو ﺑﻨێﺖ«‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﮔﻮێﺮهی ﺋﻪو زاﻧﯿﺎرﯾﺎﻧﻪی دهﺳﺖ )ﭼﻪﺗﺮ(‬

‫ﮐﻪوﺗﻮوه ﺑﺎڵﯽ ﺗﻮﻧﺪڕهوی ﯾﻪﮐێﺘﯽ دهﯾﺎﻧﻪوێﺖ‬ ‫ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﮐﯚﺑﻮﻧﻪوهﮐﺎن ﺑێﺖ و ﭘﺎرﺗﯿﺶ‬ ‫ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ھﺎﺗﻨﯽ ﮐﯚﺑﻮﻧﻪوهﮐﺎن ﻟﻪ ﺑﻪرژهوهﻧﺪی‬ ‫ﺧﯚﯾﺪا ﻧﺎﺑﯿﻨێﺖ ﭘێﯿﻮاﯾﻪ ﺋﻪو ﭼﺎﮐﺴﺎزﯾﻪی‬ ‫ﺳﻪرۆﮐﯽ ھﻪرێﻢ ﺑڕﯾﺎری ﻟێﺪاوه ﺑﻪ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ‬ ‫ھﺎﺗﻨﯽ ﮐــﯚﺑــﻮﻧــﻪوهﮐــﺎن ﺷﮑﺴﺖ دهھێﻨێﺖ‬ ‫ﺑﯚﯾﻪ ﻗﻪﺑﻮڵﯽ ﻧﺎﮐﺎت‪ ،‬وه‪‬ﻣﻪﮐﻪی دوێﻨێﯽ‬ ‫دهﺳﻪ‪‬ﺗﯿﺶ ﺟﯚرێﮏ ﻟﻪ ﮐــﺎت ﮐﻮﺷﺘﻨﯽ‬ ‫ﺗﯿﺎداﯾﻪ‪ ،‬ھﻪر ﻟﻪوﺑﺎرهﯾﻪوه ﺳﻪﻻﺣﻪدﯾﻦ ﺑﺎﺑﻪﮐﺮ‪،‬‬ ‫وﺗﻪﺑێﮋى ﯾﻪﮐﮕﺮﺗﻮوى ﺋﯿﺴﻼﻣﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎن‪،‬‬ ‫ﭘــێــﯿــﻮاﯾــﻪ »وه‪‬م ﻧــــﻪداوهﻣــــﺎن ﭘــﻪﯾــﻮهﻧــﺪى‬ ‫ﺑــﻪﺧــﻪﻣــﺴــﺎردى ﯾﻪﮐێﺘﻰ و ﭘــﺎرﺗــﯿــﻪوه ھﻪﯾﻪ‬ ‫ﺑﯚ ﭼﺎرهﺳﻪرﮐﺮدﻧﻰ ﮐێﺸﻪ و ﻗﻪﯾﺮاﻧﻪﮐﺎﻧﻰ‬ ‫ھﻪرێﻢ«‪ .‬ﻧﺎوﺑﺮاو ﻟﻪ ﻗﺴﻪﮐﺎﻧﯿﺪا رهﺗﯿﻨﻪﮐﺮدهوه‬ ‫ﻧﺎﮐﯚﮐﯽ ﻟﻪ ﻧێﻮان ﺋﻪو دوو ﻻﯾﻪﻧﻪ ھﻪﺑێﺖ‬ ‫وﺗـــﯽ »وهﮐــــﻮ ﺋــﯚﭘــﯚزﺳــﯿــﯚن ﻗــﺴــﻪ ﻟــﻪﺳــﻪر‬ ‫ﻧﺎﮐﯚﮐﻰ ﻧێﻮان ﯾﻪﮐێﺘﻰ و ﭘﺎرﺗﻰ و ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪى‬ ‫ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ﻧﺎﮐﻪﯾﻦ‪ ،‬ﺑﻪ‪‬م ھﻪﺳﺖ ﺑﻪﺳﺎردﯾﻪﮐﻰ‬ ‫ﺋــﺎﺷــﮑــﺮا دهﮐــﻪﯾــﻦ ﻟـــﻪوه‪‬ﻣـــﺪاﻧـــﻪوهﻣـــﺎن«‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺑﻪﮐﺮ ﺑﻪ )ﭼﻪﺗﺮ(ى وت »ﺋﻪﮔﻪر دۆﺧﻪﮐﻪ‬ ‫ﺑﻪﻣﺸێﻮهﯾﻪ ﺑﻪردهوام ﺑێﺖ و وه‪‬م ﻧﻪدرێﯿﻨﻪوه‬ ‫رهوﺷــﯽ ھﻪرێﻢ ﺋﺎڵﯚزﺗﺮ دهﺑێﺖ و ﺟﻪﻣﺎوهرى‬ ‫ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﺗﻮڕه و ﺑێﺌﻮﻣێﺪ دهﺑێﺖ«‪.‬‬ ‫ﺑــﻪ‪‬م ﺋﻪﻧﺪاﻣێﮑﯽ ﺳــﻪرﮐــﺮداﯾــﻪﺗــﯽ ﭘﺎرﺗﯽ‬ ‫ﺋﻪو زاﻧﯿﺎرﯾﺎﻧﻪ رهﺗﺪهﮐﺎﺗﻪوه و ﺑﻪ ﭘێﭽﻪواﻧﻪى‬ ‫ﺋــﻪﻧــﺪاﻣــﻪﮐــﻪى ﺳـــﻪرﮐـــﺮداﯾـــﻪﺗـــﻰ ﯾﻪﮐێﺘﻰ‬ ‫راﯾﺪهﮔﻪﯾﻪﻧێﺖ ﺋﻪوه ﮐﺎری ﭼﻪواﺷﻪﮐﺎراﻧﻪﯾﻪ‪،‬‬ ‫ﻣــﺤــﻪﻣــﻪد ﻋــﻪزﯾــﺰ‪ ،‬ﺋــﻪﻧــﺪاﻣــﻰ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﻰ‬ ‫ﺳﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﻰ ﭘﺎرﺗﻰ دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎن‪،‬‬ ‫ﺑﻪ )ﭼﻪﺗﺮ(ى وت »ﯾﻪﮐێﺘﻰ و ﭘﺎرﺗﯽ ﻟﻪﺋێﺴﺘﺎ‬ ‫و راﺑــﺮدوﺷــﺪا ﺑﻪﭘێﻰ رێﮑﻪوﺗﻨﻰ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋى‬ ‫ﻧێﻮاﻧﯿﺎن ھﯿﭻ ﻧﻪﮔﯚڕاوه ﻟﻪﺑﻪر ﮐﻪﻣﺘﻪرﺧﻪﻣﻰ‬ ‫ﻟــﻪﮐــﺎرو ھــﻪڵــﺴــﻮﮐــﻪوﺗــﺪا و وهﮐـــﻮ ﭘﺎرﺗﯿﺶ‬

‫ﻟﻪرووى ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪ و ﭘﺮۆژهﮐﺎﻧﻤﺎن و ﮐﺎرﮐﺮدن‬ ‫ﭘێﮑﻪوه ھﯿﭻ ﻧﻪﮔﯚڕاوﯾﻦ و ﺋﻪوهى دهوﺗﺮێ‬ ‫ﻧــﺎﮐــﯚﮐــﻰ ھــﻪﯾــﻪ ﮔــﻮﻣــﺎﻧــﻰ ﻻﺑــــﻪﻻو ﮐــﺎرى‬ ‫ﭼﺎواﺷﻪﮐﺎراﻧﻪﯾﻪ«‪ .‬ﻧﺎوﺑﺮاو ﻟﻪﺑﺎرهى ھﯚﮐﺎرى‬ ‫دواﮐــﻪوﺗــﻨــﻰ وه‪‬ﻣـــﺪاﻧـــﻪوهى ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن و‬ ‫ﮐﺎرﯾﮕﻪرﯾﻪﮐﺎﻧﻰ ﻟﻪﺳﻪر ﺑــﺎرودۆﺧــﻰ ھﻪرێﻢ‬ ‫وﺗﻰ »ﺋﻪوه دهﺑێﺖ ﻟﻪﺳﻪر ﺋﺎﺳﺘﻰ ﻣﻪﮐﺘﻪب‬ ‫ﺳﯿﺎﺳﯿﺪا ﻗﺴﻪى ﻟﻪﺑﺎرهوه ﺑﮑﺮێﺖ و ﻟﻪﺋﺎﺳﺘﻰ‬ ‫ﺑﻪرﭘﺮﺳﯿﺎرێﺘﻰ ﻣﻨﺪاﻧﯿﻪ«‪ .‬ﺑﻪ‪‬م ﺑﯚ وهرﮔﺮﺗﻨﯽ‬ ‫زاﻧﯿﺎری و ﭘﺸﺘﺮاﺳﺘﮑﺮدﻧﻪوهی زاﻧﯿﺎرﯾﻪﮐﺎﻧﯽ‬ ‫)ﭼﻪﺗﺮ( ﭼﻪﻧﺪﯾﻨﺠﺎر ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﮑﺮد ﺑﻪﺟﻪﻋﻔﻪر‬ ‫ﺋــﯿــﺒــﺮاھــﯿــﻢ‪ ،‬وﺗــﻪﺑــێــﮋى ﭘــﺎرﺗــﻰ دﯾــﻤــﻮﮐــﺮاﺗــﻰ‬ ‫ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﭼﻨﺎر ﺳﻪﻋﺪ ﻋﻪﺑﺪو‪ ‬و دﯾﺎرى‬ ‫ﺣﻮﺳێﻦ ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﻰ ﺳﻪرﮐﺮداﯾﻪﺗﻰ ﺋﻪو ﺣﺰﺑﻪ‪،‬‬ ‫ﺑﻪ‪‬م ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﻪﮐﺎن دروﺳﺖ ﻧﻪﺑﻮون‪.‬‬ ‫ﺑﻪﭘێﯽ ﺋــﻪو زاﻧــﯿــﺎرﯾــﺎﻧــﻪی ﻻی )ﭼــﻪﺗــﺮ(‬ ‫ه ﻣــﻪﮐــﺘــﻪﺑــﯽ ﺳــﯿــﺎﺳــﯽ ھـــــــﻪردوو ﺣــﺰب‬ ‫دهﯾــﺎﻧــﻪوێــﺖ رای ﺗﺎڵﻪﺑﺎﻧﯽ و ﺑــﺎرزاﻧــﯽ ﻟﻪو‬ ‫ﺑــﺎرهﯾــﻪوه وهرﺑــﮕــﺮن ﺋﻪوﮐﺎﺗﻪ وه‪‬م ﺑﺪهﻧﻪوه‪،‬‬ ‫ﺑﯚﯾﻪ دوێﻨێ ﻧێﭽﯿﺮ ﺑــﺎرزاﻧــﯽ و ﮐﯚﺳﺮهت‬ ‫رهﺳـــﻮڵ ﻟــﻪ ﮐــﯚﺑــﻮﻧــﻪوهﮐــﻪدا ﺑــﻪﺷــﺪار ﺑــﻮون‪،‬‬ ‫ﺋﻪﻣﻪ ﻟــﻪ ﮐﺎﺗێﮑﺪاﯾﻪ ﮐﻪﺑﻪ وﺗــﻪی ﭼﻪﻧﺪ‬ ‫ﮐﻪﻧﺎڵێﮑﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﺑڕﯾﺎره ﺳﻪرۆﮐﺎﯾﻪﺗﯽ‬ ‫ﺣﮑﻮﻣﻪت ﻟﻪ ﯾﻪﮐێﺘﯽ وهرﺑﮕﯿﺮێﺘﻪوه و ﺗﺎ‬ ‫ﺋێﺴﺘﺎش راﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋــﻪو دوو ﺣﺰﺑﻪ ﺑێ‬ ‫دهﻧﮕﯿﺎن ھﻪڵﺒﮋاردووه ﺑﯚ ﺋﻪم ﺑﺎﺑﻪﺗﻪ و ھﯿﭽﯽ‬ ‫ﻟﻪﺳﻪر ﻧﺎڵێﻦ‪ ،‬ﻟﻪﻻﯾﻪﮐﯿﺘﺮهوه ﭼﺎودێﺮێﮑﯽ‬ ‫ﺳﯿﺎﺳﯽ ﭘێﯿﻮاﯾﻪ ﭼﯚن ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﻣﻠﻤﻼﻧێ‬ ‫ﻟﻪﮔﻪڵ دهﺳﻪ‪‬ﺗﺪا دهﮐــﺎت ﻟﻪھﻪﻣﺎن ﮐﺎﺗﺪا‬ ‫دهﺳــﻪ‪‬ﺗــﯿــﺶ ﻣﻠﻤﻼﻧێﯽ ﺧـــﯚى دهﮐــــﺎت و‬ ‫دهﯾــﻪوێــﺖ وای دهرﺑــﺨــﺎت ﻧــﺎﮐــﻪوێــﺘــﻪ ژێﺮ‬ ‫ﻓﺸﺎرى ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﻪوه‪ .‬ﮐﺎﻣﻪران ﻣﻪﻧﺘﮏ‪،‬‬ ‫ﭼﺎودێﺮى ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی زاﻧﮑﯚ‪ ،‬ﺑﻪ‬

‫)ﭼﻪﺗﺮ(ى راﮔﻪﯾﺎﻧﺪ دهﺳﻪ‪‬ت »ﭘﻪﯾﺎﻣێﮏ‬ ‫دهدهﻧـــﻪ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﮐﻪ ﺋێﻤﻪ ﺗﺎﮐﻪ ھێﺰى‬ ‫ﺑﺎ‪‬دهﺳﺘﯿﻦ و ھێﺰى راﺳﺘﻪﻗﯿﻨﻪ ﻟﻪﺑﻪردهﺳﺘﻰ‬ ‫ﺋێﻤﻪﯾﻪ«‪ .‬ﺑﻪﺑڕواى ﻧﺎوﺑﺮاو ﺑﻪ ﺗﻪﻧﮫﺎ ﭘﺎرﺗﯽ‬ ‫ﻧﯿﻪ ﻟﻪ ھﻪڵﻮێﺴﺘﯽ ﯾﻪﮐێﺘﯽ ﻧﯿﮕﻪراﻧﻪ و دهڵێﺖ‬ ‫»ﻧﻪک ﭘﺎرﺗﻰ ھﻪﻣﻮو ﺧﻪڵﮑﻰ ﮐﻮردﺳﺘﺎن‬ ‫ﻟﻪﻣﺎﻣﻪڵﻪى ﯾﻪﮐێﺘﻰ ﻧﯿﮕﻪراﻧﻦ‪ ،‬ﭼﻮﻧﮑﻪ‬ ‫دهﺑێﺘﻪ ھﯚى ﺋﻪوهى ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪرهو ﻗﻪﯾﺮان و‬ ‫ﺗﻪﻗﯿﻨﻪوهﯾﺘﺮ ﺑﺒﺎت«‪.‬‬ ‫ﻣﻪﻧﺘﮏ‪ ،‬ﻟﻪ ﻗﺴﻪﮐﺎﻧﯿﺪا ﺋﺎﻣﺎژهى ﺑﻪوهﺷﺪا‬ ‫»ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺋێﺴﺘﺎ ﻟﻪژاﻧێﮑﺪاﯾﻪ و ﺧﻪڵﮑﯿﺶ‬ ‫ﻟﻪم ﻣﻠﻤﻼﻧێﯿﻪ ﺑێﺰارﺑﻮوه‪ ،‬رهﻧﮕﻪ ﺑێﺰارﯾﻪﮐﺎن‬ ‫واﺑــﮑــﺎت وهﮐــﻮ ﻧــﺎڕهزاﯾــﯿــﻪک ﻟﻪﺑﻪراﻣﺒﻪر‬ ‫ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن و دهﺳﻪ‪‬ت ھێﺰى ﻧﻮێ ﻟﻪداﯾﮏ‬ ‫ﺑێﺖ‪ ،‬ﭼﻮﻧﮑﻪ ﻧﻪک ﻟﻪﻧﺎوﺧﯚدا‪ ،‬ﺑﻪڵﮑﻮ ﺋﻪوهى‬ ‫ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪى ﺑﻪﺳﺘﺮﺗﯿﮋﯾﻪﺗﻰ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﺶ ھﻪﯾﻪ‬ ‫ﭘێﻮﯾﺴﺘﻰ ﺑﻪﮔﯚڕاﻧﮑﺎرﯾﻪ‪ ،‬ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺗﺎﺋێﺴﺘﺎ‬ ‫ﺋﻪو ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﻪى ﻟﻪھﻪرێﻢ ﭘﯿﺎده دهﮐﺮێ ﺋﻪوهﯾﻪ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﻪر ﻟﻪ )‪ ٣٠‬ﺑﯚ ‪ (٦٠‬ﺳﺎڵ ﭘﯿﺎدهﮐﺮاوه«‪.‬‬ ‫ﺋﻪو ﭼﺎودێﺮه ﺳﯿﺎﺳﯿﻪ رهﺧﻨﻪ ﻟﻪ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯿﺶ‬ ‫دهﮔﺮێﺖ و روﻧﯿﮑﺮدهوه »ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ھﻪوڵﯿﺪا‬ ‫ﺑﭽێﺘﻪ ﻧـــﺎو ﺧــﯚﭘــﯿــﺸــﺎﻧــﺪاﻧــﻪﮐــﺎن‪ ،‬ﭼﻮﻧﮑﻪ‬ ‫ﮐــﻪوﺗــﺒــﻮوه ژێــﺮ ﮐــﺎرﯾــﮕــﻪرى ﺟــﻪﻣــﺎوهرهوه و‬ ‫ﮐﺎﺗێﮏ ﮐﺎرﺗﻪ ﻓﺸﺎرهﮐﻪى ﺧﯚﭘﯿﺸﺎﻧﺪاﻧﯿﺶ‬ ‫ﻧﻪھێڵﺮا و ﮐﻪﻣﮑﺮاﯾﻪوه ﺑﯚ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﮑﺮدﻧﻪوه و‬ ‫رێﮑﺨﺴﺘﻨﻪوهى ﺧﯚى ﭼﻮﻧﻪ ﻧﺎو داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﻪوه‬ ‫ھﻪرﭼﻪﻧﺪه دڵﻨﯿﺎم ﺋﻪوه ﻓﺮﯾﻮدان ﺑﻮو دهﯾﺎﻧﺰاﻧﻰ‬ ‫ﻟــﻪرێــﮕــﻪى داﻧــﻮﺳــﺘــﺎن ﻟــﻪﮐــﻮردﺳــﺘــﺎن ھﯿﭻ‬ ‫ﺷﺘێﮏ ﻧﺎﯾﻪﺗﻪدى‪ ،‬ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﻰ ﯾﻪﮐێﺘﻰ‬ ‫و ﭘﺎرﺗﻰ ﻟﻪراﺑﺮدوهوه ﺗﺎﺋێﺴﺘﺎ ﺋﻪوهﻧﺪهى ﺑﻪھێﺰ‬ ‫ﮐێﺸﻪﮐﺎﻧﯿﺎن ﯾﻪﮐﻼﯾﯽ ﮐﺮدۆﺗﻪوه ﺑﻪﮔﻔﺘﻮﮔﯚ‬ ‫ﭼﺎرهﺳﻪرﯾﺎن ﻧﻪﮐﺮدووه«‪ .‬ﻧﺎوﺑﺮاو ھێﻤﺎ ﺑﻪوه‬ ‫دهﮐــﺎت دهﺳـــﻪ‪‬ت دهﯾــﻪوێــﺖ ﮐﻪ ﻗﻮرﺳﺎﯾﯽ‬

‫ﻻﯾﻪﻧﻪﮐﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﮐﻪﻣﺒﮑﺎﺗﻪوه وﺗﯽ »ﯾﻪﮐێﺘﻰ‬ ‫و ﭘــﺎرﺗــﻰ ھــــﻪردوﻻ ھــــﺎوڕان ﻟــﻪﺳــﻪرﺋــﻪوهى‬ ‫ﺳــﻪﻧــﮕــﻰ ﺋــﯚﭘــﯚزﺳــﯿــﯚن ﻟــﻪﺧــﯚى ﺑﭽﻮﮐﺘﺮ‬ ‫ﺑﮑﻪﻧﻪوه و ﻟﻪﺑﺎﯾﻪﺧﻰ ھﻪڵﭙﻪﺳﺎردﻧﻪﮐﻪﯾﺎن‬ ‫ﮐﻪﻣﺒﮑﻪﻧﻪوه«‪.‬‬ ‫ﻟﻪوه‪‬ﻣﺪاﻧﻪوهﮐﻪی دوێﻨێ ﺋێﻮاره ھــﻪردوو‬ ‫ﻣﻪﮐﺘﻪﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﯾﻪﮐێﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ ﻟﻪ‬ ‫ﺑــﻪﻻﻏــێــﮑــﺪا ﺑــﻪ ﺷــێــﻮهﯾــﻪﮐــﯽ ﮔــﺸــﺘــﯽ ﻟﻪ‬ ‫ﺗﻪﻧﮫﺎ )‪ (١٠٢‬وﺷـــﻪدا داوای ﺟﺎرێﮑﯿﺘﺮ‬ ‫ﮔــﻔــﺘــﻮﮔــﯚدهﮐــﺎت ﺑــﻪﺑــێ ﺋـــﻪوهی وه‪‬ﻣــﯿــﺎن‬ ‫ھﻪﺑێﺖ ﺑــﯚ داواﮐــﺎرﯾــﻪﮐــﺎﻧــﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن‪.‬‬ ‫ﻟـــﻪ ﺑـــﻪﻻﻏـــﻪﮐـــﻪدا ھـــﺎﺗـــﻮوه »ﮐـــﯚﺑـــﻮوﻧـــﻪوه‬ ‫ھﺎوﺑﻪﺷﻪﮐﺎن و ﭘڕۆژهی ھﺎوﺑﻪﺷﯽ ﭘﺎرﺗﯽ و‬ ‫ﯾﻪﮐێﺘﯽ و ﭘڕۆژهی ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن‪ ،‬ﺑﯚ ﻟێﮏ‬ ‫ﺗێﮕﻪﯾﺸﺘﻦ‪ ،‬ھﻪﺗﺎ ڕادهﯾــﻪک ﻣﺘﻤﺎﻧﻪﯾﻪﮐﯽ‬ ‫ﻟﻪ ﻧێﻮان ھێﺰه ﺳﯿﺎﺳﯿﻪﮐﺎن و ﮔﻪﻟﻪﮐﻪﻣﺎن‪،‬‬ ‫ﺧﻮڵﻘﺎﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ‪‬م ھﻪڵﭙﻪﺳﺎردﻧﯽ ﮐﯚﺑﻮوﻧﻪوهﮐﺎن‬ ‫ﻟــﻪ ﻻﯾـــﻪن ﺋــﯚﭘــﯚزﺳــﯿــﯚﻧــﻪوه‪ ،‬درێـــﮋه ﭘێﺪاﻧﯽ‬ ‫ﮐﯚﺑﻮوﻧﻪوهﮐﺎن و ﺳﻪرهﻧﺠﺎم ڕێﮑﻪوﺗﻨﯿﺸﯽ‬ ‫ﻣﺎوهﯾﻪک دواﺧﺴﺖ‪ .‬ﺋﻪﻣﻪ ﻟﻪ ﮐﺎﺗێﮑﺪا‪ ،‬ﺋﻪو‬ ‫ھﯚﮐﺎراﻧﻪی ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﮐﯚﺑﻮوﻧﻪوهﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ﻟﻪﺳﻪر ھﻪڵﭙﻪﺳﺎرد‪ ،‬ﻗﺎﺑﯿﻠﯽ ﭼﺎرهﺳﻪرﮐﺮدن‬ ‫ﺑــﻮون و ھــﻪن‪ .‬ﻟــﻪﮔــﻪڵ ﺋــﻪوهﺷــﺪا‪ ،‬ﺋێﺴﺘﺎش‬ ‫ﺑﻪرژهوهﻧﺪی ﺑﺎ‪‬ی ﮔﻪﻟﻪﮐﻪﻣﺎن و ﭘێﻮﯾﺴﺘﯽ‬ ‫ﯾــﻪک ڕﯾــﺰی ھێﺰهﮐﺎﻧﯽ ﮐــﻮردﺳــﺘــﺎن‪ ،‬ﺑﯚ‬ ‫ڕوﺑـــﻪڕووﺑـــﻮﻧـــﻪوهی ﻣﻪﺗﺮﺳﯿﻪﮐﺎﻧﯽ ﺋێﺴﺘﺎ‬ ‫و ﺋــﻪﮔــﻪرهﮐــﺎﻧــﯽ ﺋــﺎﯾــﻨــﺪهش‪ ،‬ﻟــﻪ ھــﻪﻣــﻮو‬ ‫ﻻﯾﻪﮐﻤﺎن دهﺧــﻮازی‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﻮﻧﺠﺎوﺗﺮﯾﻦ ﺷێﻮه‬ ‫ڕێﮕﻪ ﭼــﺎرهﺳــﻪری ﮔﺮﻓﺘﻪﮐﺎن ﺑﺪۆزﯾﻨﻪوه‬ ‫و ﺳﻪرهﻧﺠﺎم‪ ،‬ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻨﭽﯿﻨﻪی ﭘڕۆژهﮐﺎن‪،‬‬ ‫ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﮐﺎن درێــﮋه ﭘﯽ ﺑﺪهﯾﻦ و دوور ﻟﻪ‬ ‫ﺗﺎﮐﺘﯿﮑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﺶ ﺑﯿﮕﻪﯾﻪﻧﯿﻨﻪ ڕێﮑﻪوﺗﻨﯽ‬ ‫ھﻪﻣﻪﻻﯾﻪﻧﻪ«‬

‫راپۆرته‌ هه‌واڵ‬

‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪66‬‬ ‫دووشه‬ ‫‪2711/5/42010/11/8‬‬ ‫‌ممه‌ممه‌‪- 2011/7/25‬‬ ‫دووشه‬

‫‪4‬‬

‫چه‌تر‬ ‫کارزان تاریق‬ ‫زیندانیانى سیاسى ره‌خن ‌ه‬ ‫له‌و یاسا نوێیه‌ ده‌گرن که‌ ل ‌ه‬ ‫په‌رله‌مانى کوردستان ده‌رچووه‌ و‬ ‫باس له‌ تێکه‌ڵکردنى زیندانیانى‬ ‫سه‌رده‌مى به‌عس و زیندانیانى‬ ‫شه‌ڕى ناوخۆ ده‌کات‪.‬‬

‫م��ح�ه‌م�ه‌د پ���ش���ده‌رى‪ ،‬وت �ه‌ب��ێ��ژى ده‌س��ت �ه‌ى‬ ‫داک���ۆک���ى ل �ه‌ زی��ن��دان��ی �ه‌ سیاسیه‌کانى‬ ‫کوردستان‪ ،‬ئاماژه‌ى به‌وه‌ کرد‪ :‬ئه‌و پرۆژه‌‬ ‫یاسایه‌ى پێشتر حکومه‌ت داینابوو بۆ‬ ‫په‌رله‌مان یاسایه‌کى زۆر به‌جێبوو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێمه‌ وه‌ک ده‌سته‌ى داکۆکى له‌ مافى‬ ‫زیندانیان دژى یاسا نوێیه‌که‌ ده‌وه‌ستینه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونکه‌ زیندانیانى شه‌ڕى ناوخۆیان تێکه‌ڵى‬ ‫ئێمه‌ کردوه‌ و کردویانه‌ به‌ به‌شێک له‌و‬

‫ره‌خنه‌شیان له‌ ئۆپۆزسیۆن هه‌یه‌‬

‫زیندانیانى سیاسى نایانه‌وێت تێکه‌ڵ به‌ زیندانیانى شه‌ڕى ناوخۆ بکرێن‬ ‫پڕۆژه‌ یاسایه‌ که‌ ته‌نها تایبه‌ته‌ به‌ ئێمه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ تا سه‌ر ئێسقان دژایه‌تى ده‌که‌ین‪.‬‬ ‫وتیشى‪ :‬رێ��زم��ان بۆ هه‌موو زیندانیانى‬ ‫سیاسى هه‌یه‌ و ه�ه‌وڵ��م��ان��داوه‌ ب��ۆ ئ �ه‌وه‌ى‬ ‫له‌ رۆژێکى وه‌کو ئه‌مڕۆدا ئه‌زمونێکى‬ ‫ئاوا دروست بکه‌ین‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وانه‌ى شه‌ڕى‬ ‫ناوخۆ من پێموایه‌ هاتون ئ�ه‌و ئه‌زمونه‌‬ ‫تێک بده‌ن‪.‬‬ ‫ئ��ه‌وه‌ش��ى وت‪ :‬داوای���ه‌ک���م���ان ئ��اراس��ت �ه‌ى‬ ‫مه‌سعود بارزانى کردوه‌ ئه‌م یاسایه‌ ره‌ت‬ ‫بکاته‌وه‌ بۆ په‌رله‌مان‪ ،‬چونکه‌ ئه‌م یاسایه‌‬ ‫جیاوازى زۆرى هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و یاسایه‌ى‬ ‫که‌ بۆ سه‌رجه‌م زیندانیانى سیاسى عێراق‬ ‫ده‌رچوه‌‪.‬‬ ‫پشده‌رى راشیگه‌یاند‪ :‬له‌ هه‌ڵبژاردنى پێشو‬ ‫هاتینه‌ س �ه‌ر ته‌له‌فزیۆن و داوام��ان��ک��رد‬ ‫زیندانیانى سیاسى ده‌نگ به‌ هه‌ردوو حزبى‬ ‫ده‌سه‌اڵت نه‌ده‌ن و ده‌نگ به‌ ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ب���ده‌ن‪ ،‬ب �ه‌اڵم ب �ه‌داخ �ه‌وه‌ ئۆپۆزسیۆن ئه‌و‬ ‫هه‌ڵوێسته‌ جدیه‌ى له‌ناو په‌رله‌ماندا نه‌بووه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش جێگه‌ى نیگه‌رانى ئێمه‌یه‌‪.‬‬ ‫ه �ه‌روه‌ه��ا هیوا ره‌ش‪ ،‬زیندانى سیاسى‪،‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌و یاسایه‌ى که‌ له‌په‌رله‌مانى‬

‫ک��وردس��ت��ان ه �ه‌ی �ه‌ ت��ای��ب�ه‌ت ب �ه‌ زی��ن��دان� ‌ه‬ ‫سیاسیه‌کان و دابینکردنى مافه‌کانیان‪،‬‬ ‫وتى‪ :‬بێگومان ئه‌گه‌ر ئه‌و یاسایه‌ جێبه‌جێ‬ ‫ب��ک��رێ��ت ت��ا راده‌ی�����ه‌ک ب��اش �ه‌‪ ،‬ده‌ب��وای �ه‌‬ ‫حکومه‌تى هه‌رێم پێشتر یاسایه‌کى به‌و‬ ‫شێوه‌یه‌ى ده‌ربکردایه‌‪ ،‬ئێسته‌ش دره‌نگ‬ ‫نیه‌ که‌ ئه‌و یاسایه‌ به‌ شێوه‌یه‌کى ئیجابى‬ ‫بخه‌نه‌ بوارى جێبه‌جێکردنه‌وه‌‪.‬‬ ‫وتیشى‪ :‬ئۆپۆزسیۆنیش ب�ه‌ شێوه‌یه‌کى‬ ‫ئیجابى ب�ه‌رام��ب�ه‌ر ب�ه‌ مافه‌کانى ئێمه‌‬ ‫رۆڵیان نه‌گێڕاوه‌ و کاتێک خۆپیشاندانمان‬ ‫ده‌ک��رد به‌ قورسایه‌کى ئه‌وتۆ پێشوازیان‬ ‫ده‌کردین‪ ،‬به‌اڵم نه‌یانتوانى له‌ناو په‌رله‌مان‬ ‫ئه‌و هه‌ڵوه‌ێسته‌ بنوێنن‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌شى خسته‌ڕوو‪ :‬بێگومان ئه‌وه‌ زه‌برێکه‌‬ ‫زۆر کاریگه‌ره‌ که‌ له‌ ب��ودج�ه‌ى گشتى‬ ‫خ�ه‌ڵ��ک��ى ک��وردس��ت��ان ده‌درێ�����ت‪ ،‬چونکه‌‬ ‫ل �ه‌وان �ه‌ی �ه‌ س��ب �ه‌ى ه �ه‌م��وو ح��زب �ه‌ک��ان به‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت و ده‌ره‌وه‌ى ده‌س���ه‌اڵت موچه‌ى‬ ‫ک��ارم�ه‌ن��د و ئ�ه‌ن��دام�ه‌ک��ان��ی��ان ل �ه‌ کۆڵى‬ ‫خۆیان بکه‌نه‌وه‌ و بیخه‌نه‌ ناو زیندانییه‌‬ ‫سیاسییه‌کانه‌وه‌ له‌سه‌ر حسابى بودجه‌ى‬ ‫گشتى‪.‬‬

‫له‌الیه‌کى تر ک��اردۆ محه‌مه‌د‪ ،‬ئه‌ندامى‬ ‫په‌رله‌مانى کوردستان له‌سه‌ر فراکسیۆنى‬ ‫گ��ۆڕان وت��ی‪ :‬کاتێک که‌سێک له‌به‌ر‬ ‫هۆکارێکى سیاسى توشى ئه‌شکه‌نجه‌ و‬ ‫ئ��ازار ب��ووه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌و که‌سانه‌ یاساکه‌‬ ‫قه‌ره‌بویان بکاته‌وه‌ چ زه‌ره‌رێکى بۆ ئه‌وان‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫رونیشیکرده‌وه‌‪ :‬ئێمه‌ دوو ساڵه‌ پرۆژه‌مان‬ ‫هه‌بووه‌ بۆ ئه‌وه‌ى که‌ یاساى ژماره‌ چوارى‬ ‫عێراق جێبه‌جێ بکرێت‪ ،‬که‌ بۆ زیندانى‬ ‫سیاسى ماف و ئیمتیازاتى داوه‌‪ ،‬ئێمه‌ دوو‬ ‫ساڵه‌ شه‌ڕ ده‌که‌ین و پێمانوابووه‌ و جه‌ختمان‬ ‫کرده‌وه‌ته‌وه‌ له‌ وه‌زیرى دارایى له‌وه‌ى ده‌بێت‬ ‫ئه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌ له‌م بودجه‌یه‌ بدرێت‪ ،‬دوایى‬ ‫پ��رۆژه‌ک�ه‌ هاتوه‌ ئ�ه‌م پ��رۆژه‌ی �ه‌ى ئێمه‌شى‬ ‫ت��ی��ا ب���ووه‌ وه‌ک ف��راک��س��ی��ۆن��ى گ���ۆڕان‬ ‫پێشکه‌شمان کردووه‌ تێکه‌ڵ کراوه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫پرۆژه‌کانى تر‪ ،‬هاتون له‌ هه‌موو شتێک‬ ‫که‌ په‌یوه‌ندى به‌ ماف و ئیمتیازى زیندانى‬ ‫سیاسى بێت به‌رگریمان لێکردووه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫قسه‌ش له‌سه‌ر زیندانیانى شه‌ڕى ناوخۆیه‌‬ ‫ئێمه‌ پێمانوایه‌‪ ،‬ئه‌وانیش هه‌قى ئه‌وه‌یان‬ ‫هه‌یه‌ قه‌ره‌بوو بکرێنه‌وه‌‪.‬‬

‫‪n‬‬

‫زیندانیانی سیاسی توڕه‌ن‬

‫«تا راپۆرت ئاماده‌ ده‌کرێت‪ ،‬ئێران ئامانجه‌کانى ته‌واو ده‌کات»‬ ‫په‌رله‌مانتارێکى عێراق‪ :‬ده‌بێت سه‌رۆک وه‌زیران و وه‌زیرى ده‌ره‌و ‌ه لێپرسینه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ بکرێت‬ ‫چه‌ترپرێس‬ ‫ئاراس عوسمان‬ ‫په‌رله‌مانتارێکى په‌رله‌مانى‬ ‫عێراق باس له‌وه‌ ده‌کات‪ ،‬ل ‌ه‬ ‫کاتێکدا هێزه‌کانى کۆمارى ئیسالمى‬ ‫ئێران خه‌ریکن هه‌رێمى کوردستان‬ ‫داگیر ده‌که‌ن‪ ،‬پێکهێنانى لیژن ‌ه‬ ‫ناتوانێت هیچ بکات‪ ،‬به‌ڵکو ده‌بێت‬ ‫سه‌رۆکى حکومه‌ت و وه‌زیرى‬ ‫ده‌ره‌وه‌ بانگهێشتى په‌رله‌مان‬

‫بکرێن‪.‬‬

‫ه �ه‌ڤ��اڵ ک��وێ��س��ت��ان��ی‪ ،‬پ �ه‌رل �ه‌م��ان��ت��اری‬ ‫ع��ێ��راق ل��ه‌ ف��راک��س��ی��ۆن��ی گ����ۆڕان ب ‌ه‬ ‫(چه‌تر)ى راگه‌یاند‪ :‬پێشتر ئه‌ندامێکی‬ ‫فراکسیۆنه‌که‌ی ئێمه‌ ئه‌وه‌ی راگه‌یاندبوو‬ ‫ک� ‌ه ده‌ب��ێ��ت هۆشیار زێ��ب��اری‪ ،‬وه‌زی��ری‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی ع��ێ��راق بانگێشتی په‌رله‌مان‬ ‫بکرێت و روونکردنه‌و‌ه له‌باره‌ی تۆپبارانی‬ ‫سنوره‌کانه‌وه‌ ب��دات‪ ،‬ب�ه‌اڵم دوای ئه‌م ‌ه‬ ‫په‌رله‌مانتارێکی لیستی کوردستانی‬ ‫بانگه‌شه‌ی واژو کۆکردنه‌وه‌ی هێنای ‌ه‬

‫ئه‌نجومه‌نى دیالۆگ و‬

‫چاکسازى‪ :‬با جه‌ماوه‌ر‬ ‫له‌سه‌ر داخوازییه‌کانى‬ ‫خۆى به‌رده‌وام بێت‬ ‫چه‌تر‬ ‫هه‌لێر‬ ‫ئه‌نجومه‌نى دیالۆگ و‬ ‫چاکسازى رایده‌گه‌یه‌نێت‪،‬‬ ‫به‌هۆى ته‌نگکردنه‌وه‌ى‬ ‫کۆبوونه‌وه‌کان له‌الیه‌ن چه‌ند‬ ‫الیه‌نێکى دیاریکراوه‌وه‌‪،‬‬ ‫ره‌وشى هه‌رێم به‌ ئاڵۆزى‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌ و بووه‌ته‌هۆى‬ ‫ئه‌وه‌ى کۆبونه‌کان‬ ‫بوه‌ستێت‪ ،‬داواش له‌ خه‌ڵکى‬ ‫هه‌رێمى کوردستان ده‌که‌ن‬ ‫له‌سه‌ر داخوازییه‌کانى‬ ‫خۆیان به‌رده‌وام بن‪.‬‬ ‫ئ��ه‌ن��ج��وم��ه‌ن��ه‌ک��ه‌ ده‌ڵ����ێ����ت‪ :‬م��خ��اب��ن‬ ‫کۆبونه‌وه‌کان ئێستا تووشی راوه‌ستان‬ ‫ه���ات���ووه‌‪ ،‬ب��ه‌ه��ۆی ت �ه‌ن��گ��ک��ردن �ه‌وه‌ی‬ ‫پرۆسه‌که‌ له‌الیه‌ن هه‌ندێک الیه‌نی‬ ‫دیارکراو و فراوان نه‌کردنه‌وه‌ی بنکه‌ی‬ ‫گفتوگۆکان و به‌ هه‌ند وه‌رنه‌گرتنی‬ ‫پرسه‌ نه‌ته‌وه‌یی و دیموکراتییه‌کان‪.‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ش ده‌خ���ات���ه‌ڕوو‪ :‬ئ��ێ��م�ه‌ش وه‌ک‬ ‫ئه‌نجومه‌نی دایالۆگ و چاکسازی‪،‬‬ ‫ک��ه‌ پێشتر ب��ه‌ ن����اوی ئ�ه‌ن��ج��وم�ه‌ن��ی‬ ‫به‌ڵێ بۆ دیالۆگ کارمان ک��ردووه‌‪،‬‬ ‫ل�ه‌ ژم��اره‌ی �ه‌ک پ��ارت و رێکخراوی‬ ‫س��ی��اس��ی و ک��ۆم �ه‌ڵ��گ �ه‌ی م �ه‌ده‌ن��ی‬ ‫و تێکۆشه‌ری ن��اس��راو و یاساناس و‬ ‫ئه‌کادیمی و مێژوونوس و پسپۆری‬ ‫بواری جیاجیا و چاالکوانی سیاسی‬

‫و م�ه‌ده‌ن��ی پێکهاتووین‪ ،‬ل�ه‌ روانگ ‌ه‬ ‫و ب�ه‌رژه‌وه‌ن��دی ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی و‬ ‫کۆمه‌اڵنی خه‌ڵک و خواسته‌کانیان‬ ‫و دیموکراسیه‌ت و دادپ����ه‌روه‌ری ل ‌ه‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی چین و توێژه‌ سته‌مدید‌ه‬ ‫و ه���ه‌ژاره‌ک���ان‪ ،‬ده‌م��ان �ه‌وێ��ت له‌پێناو‬ ‫ب����ه‌رژه‌وه‌ن����دی گ��ش��ت��ی ک��ۆم �ه‌اڵن��ی‬ ‫خه‌ڵک‪ ،‬به‌ گیانێکی نیشتمانی‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫شێوه‌یه‌کی دادپ �ه‌روه‌ران �ه‌ ئه‌م قه‌یران ‌ه‬ ‫سیاسی و کارگێڕییه‌ی کوردستان ل ‌ه‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی خه‌ڵک چاک بکرێت‪.‬‬ ‫ئه‌نجومه‌نى دی��ال��ۆگ و چاکسازى‬ ‫ده‌شڵێت‪ :‬پێویسته‌ ده‌سه‌اڵتی سیاسی‬ ‫زی��ات��ر ده‌س��ت��پ��ێ��ش��خ�ه‌ر ب��ێ��ت و الی�ه‌ن� ‌ه‬ ‫سیاسییه‌کانی دیکه‌ش به‌ عه‌قڵێکی‬ ‫شارستانیانه‌ مامه‌ڵه‌ ل�ه‌گ�ه‌ڵ روداو‬ ‫و ده‌رئ �ه‌ن��ج��ام �ه‌ک��ان��ی ب��ک �ه‌ن و گ�ه‌ل‬ ‫و س��ه‌رج��ه‌م الی �ه‌ن �ه‌ س��ی��اس��ی��ی�ه‌ک��ان و‬ ‫رێکخراوه‌کانی کۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی‬ ‫به‌شداریان پێ بکرێت ل�ه‌م پرۆسه‌ی‬ ‫سه‌رله‌نوێ بونیادنانه‌وه‌یه‌دا و هیچ‬ ‫الیه‌نێک و ته‌وژمێکی سیاسی و‬ ‫چین و توێژی کۆمه‌اڵیه‌تی په‌راوێز‬ ‫نه‌خرێت‪.‬‬ ‫ل�ه‌ کۆتایشدا ده‌ڵ��ێ��ت‪ :‬داواکاریشین‬ ‫ج�ه‌م��اوه‌ری خه‌ڵک له‌ داخوازه‌کانی‬ ‫خ����ۆی����ان ب����������ه‌رده‌وام ب����ن و الی���ه‌ن��� ‌ه‬ ‫سیاسییه‌کانیش له‌پێناو به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫خه‌ڵک ب �ه‌رژه‌وه‌ن��دی �ه‌ تایبه‌تیه‌کانی‬ ‫خۆیان به‌الوه‌ بنێن‪.‬‬

‫پ��ێ��ش �ه‌وه‌‪ ،‬ک��ه‌ ل��ی��ژن �ه‌ی �ه‌ک س��ه‌ردان��ی‬ ‫ن���اوچ���ه‌ س��ن��وری��ی �ه‌ک��ان ب���ک���ات‪ ،‬ب��ۆی� ‌ه‬ ‫پێموایه‌ ئه‌و هه‌ڵمه‌تی واژو کۆکردنه‌و‌ه‬ ‫له‌الیه‌ن ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ی پارتی دوو‬ ‫ئ��ام��ان��ج��ی ه��ه‌ی��ه‌‪ .‬ی���ه‌ک���ه‌م‪ /‬ک��ارێ��ک‬ ‫دروس���ت بێت ب �ه‌م واژو کۆکردنه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫هۆشیار زێباری بانگهێشتی په‌رله‌مان‬ ‫ن �ه‌ک��رێ��ت‪ ،‬دووه‌م‪ /‬وه‌ک کارتێکی‬ ‫م��وزای �ه‌ده‌ ئ �ه‌م ده‌ستپێشخه‌ریی ‌ه نیشان‬ ‫بدرێت ک ‌ه ئه‌وان خه‌مخۆری سنوره‌کانی‬

‫کوردستانن‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه حکومه‌تی عێراق‬ ‫و کوردستان به‌ تایبه‌تی ده‌زگا بڕیارده‌ر‬ ‫و جێبه‌جێکردنه‌کان بێن ‌ه ده‌نگ له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌م حاڵه‌ته‌‪.‬‬ ‫وتیشى‪ :‬پێکهێنانی لیژن ‌ه بۆ تۆپبارانی‬ ‫سنوره‌کان‪ ،‬زیاتر بۆ په‌رده‌پۆشکردنی‬ ‫بارودۆخه‌که‌یه‌‪ ،‬یاخود کارێکی جدی‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ نه‌کرێت‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ کاری‬ ‫جدی ئ�ه‌وه‌ بوو سه‌رۆکی حکومه‌ت و‬ ‫وه‌زی��ری ده‌ره‌وه‌ش بانگێشتی په‌رله‌مان‬

‫ب��ک��رێ��ن‪ ،‬پ��رس��ی��اری��ان ئ��اراس��ت �ه‌ بکرێت‬ ‫و هه‌ڵوێستی ه����ه‌ردوو الی �ه‌ن �ه‌ک � ‌ه بۆ‬ ‫په‌رله‌مانتاران ڕوون بکرێته‌وه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم‬ ‫ل ‌ه سه‌رۆکایه‌تی په‌رله‌مان ب ‌ه تایبه‌تی‬ ‫کاک (ع��ارف ته‌یفور) دروستکردنی‬ ‫لیژنه‌که‌ی ل �ه‌ال په‌سه‌ند ب��وو‪ ،‬دیسان‬ ‫بۆ ئ�ه‌وه‌ی هۆشیار زێباری بانگێشتی‬ ‫په‌رله‌مان نه‌کرێت‪ ،‬ئ�ه‌وه‌ش��ى وت‪ :‬ئه‌و‬ ‫لیژنه‌یه‌ى پێکهێنراوه‌ گوای ‌ه لێکۆڵینه‌و‌ه‬ ‫ده‌کات‪ ،‬ل ‌ه کاتێکدا هه‌موو ئه‌مان ‌ه ل ‌ه‬

‫میدیاکانه‌وه‌ ده‌بینین و ده‌بیستین‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ئێستا کار گه‌یشتۆت ‌ه ئه‌وه‌ی هه‌ندێک‬ ‫ناوچه‌ی سنوری کوردستان که‌وتۆت ‌ه‬ ‫ژێ��ر ده‌س �ه‌اڵت��ى حکومه‌تی ک��ۆم��اری‬ ‫ئیسالمی ئ��ێ��ران �ه‌وه‌‪ ،‬ل �ه‌ب �ه‌رئ �ه‌و‌ه هیچ‬ ‫گه‌شبین نیم ب ‌ه لیژنه‌ و به‌دواداچونه‌کانی‬ ‫په‌رله‌مانی عێراق‪ ،‬چونکه‌ تا راپۆرتێک‬ ‫ئ��ام��اد‌ه ده‌ک��رێ��ت و دێ��ت �ه‌و‌ه پ�ه‌رل�ه‌م��ان‬ ‫ئێران هه‌موو ئامانجه‌کانی خۆی ته‌واو‬ ‫ده‌کات‪.‬‬

‫ده‌وترێت تورکیا خۆى سه‌ربازه‌کانى خۆى کوشتووه‌‬ ‫ب��ڵ��اوک�����رای�����ه‌وه‌ ک�����ه‌ ل������ه‌ (‪)14‬‬ ‫چه‌تر‬ ‫ى ئ���ه‌م م��ان��گ �ه‌دا ب �ه‌ه��ۆى شه‌ڕێکى‬ ‫ئاژانسه‌کان‬ ‫ن��ێ��وان س �ه‌رب��ازان��ى س��وپ��اى ت��ورک��ی��ا و‬ ‫ئه‌و (‪ )13‬سه‌ربازه‌ى تورکیا گه‌ریالکانى کورده‌وه‌ له‌ هه‌رێمه‌کانى‬ ‫که‌ بانگه‌شه‌ کرا گه‌ریالکانى‬ ‫شارى ئامه‌د‪ )13( ،‬سه‌ربازى تورکیا‬ ‫پارتى کرێکارانى کوردستان‬ ‫ک��وژراون و حه‌وت گه‌ریالش ژیانیان‬ ‫کوشتویانه‌‪ ،‬بینه‌رانى‬ ‫له‌ده‌ستداوه‌‪ ،‬به‌اڵم شایه‌تحاڵه‌کان باس‬ ‫‌ن‬ ‫ه‬ ‫‌ک‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫رووداوه‌که‌ باس له‌وه‌‬ ‫ل �ه‌وه‌ ده‌ک���ه‌ن‪ ،‬م��ردن��ى ئ �ه‌و سه‌ربازانه‌‬ ‫مردنى ئه‌و سه‌ربازانه‌‬ ‫ب���ه‌ه���ۆى ب���ۆردوم���ان���ى ف��رۆک �ه‌ی �ه‌ک��ى‬ ‫له‌ ئه‌نجامى بۆردومانى‬ ‫فڕۆکه‌یه‌کى تورکیاوه‌ بووه‌‪ ،‬ده‌وڵه‌تى تورکیاوه‌ بووه‌‪ ،‬که‌ بووه‌ته‌هۆى‬ ‫هه‌روه‌ها هێزه‌کانى پاراستنى سوتاندنى ئ �ه‌و س �ه‌رب��ازان �ه‌‪ ،‬ه�ه‌روه‌ه��ا‬ ‫گه‌لیش ده‌ڵێن ئه‌و سه‌ربازانه‌ (ه��ێ��زه‌ک��ان��ى پ��اراس��ت��ن��ى گ �ه‌ل)ی��ش له‌‬ ‫ل��ێ��دوان��ێ��ک��دا ده‌ڵ���ێ���ن‪ )20( :‬س �ه‌رب��از‬ ‫ئێمه‌ نه‌مانکوشتووه‌‪.‬‬ ‫دواى ئ�����ه‌وه‌ى ل���ه‌ راگ��ه‌ی��ان��دن��ه‌ک��ان م�����ردوون و ن���ه‌ک ح����ه‌وت گ �ه‌ری�لا‪،‬‬

‫به‌ڵکو دوو گه‌ریال ژیانیان له‌ده‌ستداوه‌‪،‬‬ ‫ئ�ه‌و پێنج که‌سه‌ى تر که‌ به‌ گه‌ریال‬ ‫دانراون‪ ،‬جاش بوون و جلى گه‌ریالیان‬ ‫له‌به‌ردا بووه‌‪.‬‬ ‫ک����ۆم����ا ج���ڤ���اک���ێ���ن ک���ورس���ت���ان���ی���ش‬ ‫(که‌جه‌که‌) رایگه‌یاند‪ :‬به‌ زانابوون ئه‌م‬ ‫ک��اره‌ چه‌وته‌یان ک��ردووه‌ و ده‌یانه‌وێت‬ ‫بیخه‌نه‌ ئه‌ستۆى په‌که‌که‌‪ ،‬ئ�ه‌وان�ه‌ى‬ ‫هێرشه‌که‌یان ئه‌جامداوه‌ گه‌ریال نین‪،‬‬ ‫به‌ڵکو سوپاى تورکیا بوون‪ ،‬گه‌ریال له‌‬ ‫ره‌وشى خۆپاراستندایه‌‪.‬‬ ‫له‌الیه‌کى تره‌وه‌ له‌ دوا چاوپێکه‌وتنیدا‬ ‫ئ��ۆج��ه‌الن رای��گ �ه‌ی��ان��د‪ :‬ئ���ه‌و ئ��اگ��ره‌ى‬ ‫س �ه‌رب��ازه‌ک��ان��ى س��وت��ان��دووه‌‪ ،‬ه �ه‌ر ئه‌و‬

‫ئاگره‌شه‌ گه‌ریالکان ده‌سوتێنێت‪.‬‬ ‫ب�ڵاوب��ون�ه‌وه‌ى ئ�ه‌م زانیاریانه‌ گومانى‬ ‫خۆستۆته‌ ناو راگه‌یاندنه‌کانى تورکیاوه‌‬ ‫و ب��اس ل �ه‌وه‌ ده‌ک���ه‌ن ل �ه‌م��اوه‌ى (‪)30‬‬ ‫ساڵى ش �ه‌ڕدا له‌ هیچ چاالکییه‌کى‬ ‫پ �ه‌ک �ه‌ک �ه‌دا (‪ )13‬س��ه‌رب��از پێکه‌وه‌‬ ‫ن�ه‌س��وت��اون‪ ،‬محه‌مه‌د ئاڵتان نوسه‌رى‬ ‫رۆژنامه‌ى (‪ )STAR‬سه‌رسوڕمانى‬ ‫خ��ۆى ن��ی��ش��ان��داوه‌ و ن��وس��وی�ه‌ت��ى‪ :‬ئه‌م‬ ‫رووداوه‌ خزمه‌تى شه‌ڕخوازان ده‌کات و‬ ‫په‌یوه‌ندى به‌ گۆڕینى په‌یکه‌رى سوپاوه‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬که‌ ئه‌م ماوه‌یه‌ به‌رپرسى نوێ‬ ‫ئه‌رکدار ده‌کرێن‪ ،‬ده‌بێت بکه‌رانى ئه‌م‬ ‫ئابڕووچونه‌ ئاشکرا بکرێت‪.‬‬

‫رێبین هه‌ردى‪ :‬نه‌زاهه‌ى عێراق زۆر له‌وه‌ى‬ ‫هه‌رێم پێشکه‌وتوتره‌‬ ‫چه‌تر‬ ‫کارزان تاریق‬

‫به‌پێی راپۆرتی سااڵنه‌ی‬ ‫ق‬ ‫ده‌سته‌ی نه‌زاهه‌ی عێرا ‌‬ ‫(‪ )8,307‬که‌س ب ‌ه تۆمه‌تی‬ ‫‌گالون ک ‌ه‬ ‫‌‌‬ ‫‌گه‌نده‌ڵی تێوه‬ ‫هه‌شت وه‌زی ‌ر و (‪)247‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری گشتییان تێدای ‌ه‬ ‫‌و له‌الیه‌ن ده‌سته‌ی نه‌زاهه‌و ‌ه‬ ‫(ده‌ستپاکى) داواکراون بۆ‬ ‫لێکۆڵینه‌وه‌‪ ،‬نوسه‌رێکیش‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬ده‌ستپاکى عێراق زۆر‬ ‫له‌وه‌ى هه‌رێم پێشکه‌وتوتره‌‪.‬‬ ‫ل ‌ه راپۆرته‌که‌ی ده‌سته‌ی ده‌ستپاکیدا‬ ‫ئه‌وه‌ش هاتووه‌‪ :‬هه‌تا ئێستا فه‌رمانی‬ ‫ده‌ستگیرکردن بۆ (‪ )2,430‬که‌س‬ ‫به‌ تۆمه‌تی ته‌زویر ده‌رچووه‌‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫(‪ )4082‬ک �ه‌س��ی��ش ب��� ‌ه ت��ۆم �ه‌ت��ی‬

‫پاره‌خواردن تۆمه‌تبارکراون‪.‬‬ ‫ه�ه‌ی� ‌ه ه �ه‌م��وو مه‌له‌فه‌کانى الی �ه‌ و ره‌وان���ه‌ى لێپرسینه‌وه‌ ده‌ک��ه‌ن‪ ،‬به‌مه‌دا‬ ‫رێبین ه���ه‌ردى‪ ،‬نوسه‌ر ل �ه‌و ب��اره‌ی�ه‌و‌ه ئه‌بینین ه���ه‌رج���ار‌ه و ی�ه‌ک��ێ��ک ل ‌ه ده‌رده‌ک���ه‌وێ���ت بێگومان ده‌ستپاکى‬ ‫ب�ه‌ (چ �ه‌ت��ر)ى وت‪ :‬به‌ڵگه‌ نه‌ویست ‌ه وه‌زی��ره‌ک��ان ی��ان به‌رپرس ‌ه گ �ه‌وره‌ک��ان عێراقى زۆر لێره‌ پێشکه‌وتوتره‌‪.‬‬ ‫له‌ کوردستان لێپرسینه‌و‌ه و چاودێرى‬ ‫ده‌سه‌اڵت نییه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌زگا راگه‌یاندن ‌ه‬ ‫نیی ‌ه که‌ چاودێرى حکومه‌ت بکات و‬ ‫ده‌زگاى دادمان سه‌ربه‌خۆ نییه‌‪ ،‬ئه‌مان ‌ه‬ ‫وایکردو‌ه که‌ هیچ لێپرسینه‌وه‌یه‌کى‬ ‫ج��دى ل�ه‌گ�ه‌ڵ هیچ به‌رپرسیارێکى‬ ‫گ �ه‌ور‌ه یان بچوک ل ‌ه ئ��ارادا نه‌بێت‬ ‫ل ‌ه کوردستان‪.‬‬ ‫وتیشى‪ :‬ل� ‌ه ک��وردس��ت��ان نه‌په‌رله‌مان‬ ‫ده‌ت����وان����ێ ل��ێ��پ��رس��ی��ن �ه‌و‌ه ب���ک���ات ن ‌ه‬ ‫ده‌زگ��ای��ه‌ک��ى س �ه‌رب �ه‌خ��ۆم��ان ه�ه‌ی�ه‌‪،‬‬ ‫نه‌ هه‌تا داواک���ارى گشتى ده‌توانێ‪،‬‬ ‫بێگومان ئه‌م دۆخه‌ زۆر خراپتره‌ له‌وه‌ى‬ ‫ع��ێ��راق‪ ،‬چونکه‌ ل� ‌ه عێراقدا ئه‌گه‌ر‬ ‫‌ک‬ ‫نه‌بێته‌ کرداریش‪ ،‬به‌اڵم ده‌زگایه‬ ‫‪ n‬عێراق غه‌رقی گه‌نده‌ڵی بووه‌‬

‫«سه‌رانى پارتى نایانه‌وێت مادده‌ى (‪ )140‬جێبه‌جێ بکرێت»‬

‫دیدار‬

‫تاڵه‌بانی «واهه‌ست ده‌کات بوونى ئه‌و له‌عێراق گه‌وره‌تر ‌ه‬ ‫دیداری‬

‫هانا ئازاد‬ ‫د‪ .‬محه‌مه‌د کیانى‪ ،‬ئه‌ندامى‬ ‫ئه‌نجومه‌نى نوێنه‌رانى عێراق‬ ‫له‌ فراکسیۆنى گۆڕان‪ ،‬له‌م‬ ‫دیداره‌ تایبه‌ته‌ی (چه‌تر) به‌‬ ‫توندی ره‌خنه‌ی یه‌کێتی و پارتی‬ ‫ده‌کات و پێیوایه‌ سیاسیه‌کانی‬ ‫هه‌رێم بوون به‌ بازرگان و له‌‬ ‫سیاسه‌تدا شکستیان هێناوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ له‌ قسه‌کانیدا‬ ‫ئاشکرای ده‌کات که‌ پارتى نایه‌وێت‬ ‫مادده‌ى (‪ )140‬جێبه‌جێ بکرێت‪.‬‬

‫چ �ه‌ت��ر‪ :‬ل �ه‌ ک��ات��ى زی���ادک���ردن���ى م��وچ�ه‌ى‬ ‫هێزه‌کانى ناوخۆ کۆمه‌ڵێک کێشه‌ له‌ نێوان‬ ‫ئێوه‌ و فراکسیۆنی هاوپه‌یمانی کوردستانی‬ ‫رووی���دا‪ ،‬ئه‌مه‌ پ �ه‌رت �ه‌وازه‌ی��ى ک��ورد نیه‌ له‌‬ ‫به‌غدا؟‬ ‫ نه‌خێر‪ ،‬په‌رته‌وازه‌یى کوردنیه‌ له‌ الى ئێمه‌وه‌‪،‬‬‫له‌ عێراق تائیستا موچه‌ى فه‌رمانبه‌ران‬ ‫ناوه‌ندییه‌‪ ،‬ده‌بێت موچه‌ى هه‌موو عێراق‬ ‫وه‌ک���و ی��ه‌ک بێت ل �ه‌ زی��ادب��ون��ى موچه‌ى‬ ‫ه��ێ��زه‌ک��ان��ى ن��اوخ��ۆ ل �ه‌ پ�ه‌رل�ه‌م��ان��ى عێراق‬ ‫هیزه‌کانى ناوخۆ له‌ کوردستان ده‌گرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫نه‌ریتێک له‌ حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستان‬ ‫ه�ه‌ی�ه‌ هه‌ندێک ی��اس��ا ده‌رده‌چ��ێ��ت ئه‌گه‌ر‬ ‫بزانن په‌یوه‌ندى به‌الیه‌نى دارای��ی �ه‌وه‌ هه‌یه‌‬ ‫واده‌ک�ه‌ن ئه‌و یاسایه‌ له‌ هه‌رێم نه‌چه‌سپێت‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ى پاره‌ى بۆ خه‌رج نه‌که‌ن‪ ،‬بۆ نمونه‌‬ ‫ده‌بێ موچه‌ى پێشمه‌رگه‌ وه‌ک سه‌ربازى‬ ‫به‌غدا بێت و موچه‌کیان ببێت به‌ (‪)900‬‬ ‫هه‌زار‪ ،‬به‌اڵم له‌ هه‌رێم (‪ )350‬هه‌زار دینار‬ ‫وه‌رده‌گ���رن‪ ،‬ئه‌مه‌ش ی�ه‌ک له‌ نمونه‌کانه‌‬ ‫که‌ ده‌س �ه‌اڵت��ى هه‌رێم مامه‌ڵه‌ى خه‌ڵکى‬ ‫ساده‌ى کوردستان ناکات وه‌کو که‌سێکى‬ ‫ه��اوت��ا ل �ه‌گ �ه‌ڵ ه��اوش��ان �ه‌ک��ان��ی��ان له‌‬ ‫به‌غدا‪ .‬ئه‌و یاسایانه‌‬

‫‪n‬‬

‫له‌وه‌ى له‌نێو کوردا بێت»‬

‫جێه‌جێ ده‌ک �ه‌ن له‌ ب �ه‌رژه‌وه‌ن��دى ده‌سه‌اڵته‌‪،‬‬ ‫به‌راشکاوى هه‌ندیک له‌ ئه‌ندامانى ئه‌وان‬ ‫له‌ میدیاکان ئه‌وه‌یان وت نابێت موچه‌ زیاد‬ ‫بکرێت له‌ هه‌رێم‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬به‌اڵم تا ئه‌و چرکه‌یه‌ى قسه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ت��ۆ ده‌ک����ه‌م ه��ێ��زه‌ک��ان��ى ن��اوخ��ۆ دوو دڵ��ن‬ ‫له‌زیادبونى موچه‌که‌یان؟‬ ‫ موچه‌که‌ ده‌بێت هه‌موو هێزه‌کانى ناوخۆ‬‫بگرێته‌وه‌ و زیادبونه‌که‌ش موچه‌ى بنه‌ڕه‌تى‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم حه‌قى خۆیانه‌ دوو دڵبن تا‬ ‫له‌ واقیعدا ده‌یبینن‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬سیاسه‌تى حکومه‌تى هه‌رێم له‌ رووى‬ ‫پێدانى موچه‌وه‌ چۆن ده‌بینى؟‬ ‫ حکومه‌تى هه‌رێم ده‌یه‌وێت که‌مترین پاره‌‬‫بداته‌ خه‌ڵکى س��اده‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم زۆرت��ری��ن پاره‌‬ ‫گل بداته‌وه‌ و بیدات به‌و که‌سانه‌ى سودیان‬ ‫بۆ کۆمه‌ڵگا نیه‌ و مشه‌خۆرن‪ ،‬حکومه‌ت‬ ‫پ��اره‌ له‌ ه���ه‌ژاران ده‌دزێ��ت �ه‌وه‌ و ده‌ی���دات به‌‬ ‫گه‌نده‌ڵه‌کان و سه‌رانى حزبه‌کانیان‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬ئێوه‌ داواتانکردوه‌ زیادبونى موچه‌ى‬ ‫هێزه‌کانى ناوخۆ له‌سه‌ر بودجه‌ى هه‌رێم بێت‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ى شکست به‌ حکومه‌ت بهێنن؟‬ ‫ نه‌خێر شتى وانیه‌‪ ،‬ئێمه‌ ده‌ڵێین موچه‌ى‬‫ه�ه‌ر توێژیک زی��اد بێت له‌ به‌غدا ده‌بێت‬ ‫هه‌رێمیش بگریته‌وه‌ جا ئ �ه‌و بودجه‌یه‌ له‌‬ ‫ئ�����ه‌گ�����ه‌ر‬ ‫ه �ه‌ر ک��وێ بێت‬

‫موچه‌ى زیاد بوو له‌سه‌ر (‪)%83‬ى بودجه‌ى‬ ‫ب�ه‌غ��دا بێت بێگومان م��وچ�ه‌ى هه‌ریمیش‬ ‫ده‌که‌وێته‌ سه‌ر (‪ ،)%17‬ب�ه‌اڵم واده‌زان��رێ��ت‬ ‫زیادبونى موچه‌ له‌سه‌ر بودجه‌ى تکمیلیه‌‬ ‫بۆیه‌ بودجه‌ى زیادبووى هێزه‌کانى هه‌رێمیش‬ ‫ده‌ک �ه‌وێ��ت �ه‌ س���ه‌ر ه �ه‌م��ان ب��ودج �ه‌ ک �ه‌ له‌‬ ‫ئه‌نجامى زی��ادب��ون��ى نرخى ن �ه‌وت ی��ان له‌‬ ‫هه‌نارده‌کردنى نه‌وت به‌ده‌ست دێت‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬زۆر گله‌یتان لێده‌کرێت کێشه‌کانى‬ ‫هه‌رێم ده‌به‌نه‌ ده‌ره‌وه‌؟‬ ‫ ئه‌گه‌ر ئ �ه‌وان پ�ه‌رت�ه‌وازه‌ک��ردن��ى ده‌نگى‬‫ک����ورد ب����ه‌وه‌ ده‌زان�����ن ئ��ێ��م�ه‌ ب���ه‌رگ���رى له‌‬ ‫مافى گ �ه‌ل ده‌ک �ه‌ی��ن ئ��ه‌وه‌ ئێمه‌ شانازى‬ ‫پێوه‌ده‌که‌ین‪ ،‬بڕوامانوایه‌ ئه‌گه‌ر بنه‌ماى‬ ‫کۆمه‌ڵگا توند نه‌بوو ئه‌وه‌ نابێت به‌ نه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫تائێستا حکومه‌تى هه‌رێم کارى نه‌کردوه‌‬

‫دروس��ت��ک��ردن��ى ن��ه‌ت��ه‌وه‌ی��ه‌ ب���ه‌و م��ان��ای�ه‌ى‬ ‫به‌هێزکردن ئیراده‌ى تاک زانیارى بده‌یتێ‪،‬‬ ‫ب�ه‌س��ت��ن�ه‌وه‌ى ت��اک ب �ه‌ ک��ۆم �ه‌ڵ �ه‌وه‌ ب �ه‌وه‌ى‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندى دابین بکه‌ین‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌وه‌ ده‌بێت‬ ‫که‌ رێز له‌ تاک بگیرێت به‌رژه‌وه‌ندى دابین‬ ‫بکرێـت به‌شێوه‌یه‌ک که‌ هه‌موو تاکێک‬ ‫پشکى هه‌یه‌ له‌و واڵته‌‪ ،‬جا ئه‌گه‌ر ئه‌وان‬ ‫واده‌زانن به‌رگرى کردن له‌ ئازادى بیروڕا له‌‬ ‫مافه‌ بنه‌ڕه‌تیه‌کانى مرۆڤى کورد له‌ مافى‬ ‫ئ��ازادى رۆژنامه‌وانى له‌ مافى گردبونه‌وه‌‬ ‫و خۆپیشاندان و به‌ره‌نگاربونه‌وى گه‌نده‌ڵى‬ ‫و ب�ه‌رگ��ری��ک��ردن ل�ه‌ دادی کۆمه‌اڵیه‌تى‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌سه‌ر ئ�ه‌م هه‌ڵوێستانه‌ گله‌یمان‬ ‫لێده‌که‌ن که‌ ده‌نگى کورد په‌رته‌وازه‌ ده‌که‌ین‬ ‫له‌کاتێکدا ده‌سه‌اڵتێک هه‌یه‌ ئاماده‌ نیه‌‬ ‫گ��وێ له‌ هیچ ل�ه‌و داواک��اری��ان�ه‌ بگرێت‪،‬‬

‫برا عه‌ره‌به‌کانیان جه‌الل تاڵه‌بانى و یه‌کێتى‬ ‫زۆر ن�ه‌رم��ى ده‌نوێنن ب�ه‌رام��ب�ه‌ر ب�ه‌ پرس ‌ه‬ ‫ره‌واکانى گه‌لى کورد‪ ،‬نه‌هامه‌تیه‌که‌ هه‌ر‬ ‫له‌وه‌دانیه‌ ده‌بینین سه‌رانى پارتى نایانه‌وێت‬ ‫مادده‌ى (‪ )140‬جێبه‌جێ بکرێت‪ ،‬چونکه‌‬ ‫پێیانوایه‌ نایانه‌ویت ببنه‌ هێزێکى بچوک‬ ‫له‌ کوردستانێکى گ�ه‌وره‌‪ ،‬پارتى ده‌یه‌وێت‬ ‫هێزێکى گ���ه‌وره‌ بێت ل�ه‌ کوردستانێکى‬ ‫بچوک‪ ،‬بۆیه‌ هیچ خه‌مخۆریه‌کى نیه‌‬ ‫بۆ جێبه‌جێکردنى م��ادده‌ی (‪ )140‬کورد‬ ‫که‌وتوه‌ته‌ نێوان به‌رداشى یه‌کێتى و به‌رداشى‬ ‫پارتى‪.‬‬ ‫چ �ه‌ت��ر‪ :‬ل �ه‌ ک��ۆب��ون �ه‌وه‌ پێنج قۆڵیه‌کانى‬ ‫هه‌رێم به‌ پێى زانیارییه‌کانمان یه‌کێک له‌‬ ‫مه‌رجه‌کانى ده‌سه‌اڵت ئه‌وه‌یه‌ ئێوه‌ بچنه‌وه‌‬ ‫پاڵ فراکسیۆنه‌ کوردستانیه‌کان؟‬

‫* سیاسیه‌کانى هه‌رێم بوون به‌ بازرگان‪ ،‬له‌ڕووى سیاسیه‌وه‌ شکستیان هێناوه‌‬ ‫* کورد که‌وتوه‌ته‌ نێوان به‌رداشى یه‌کێتى و به‌رداشى پارتى‬ ‫* پارتى ده‌یه‌وێت هێزێکى گه‌وره‌ بێت له‌ کوردستانێکى بچوک‬ ‫ب��ۆ دروس��ت��ک��ردن��ى هه‌ستی ن�ه‌ت�ه‌وای�ه‌ت��ى‪،‬‬ ‫چونکه‌ ده‌س�ه‌اڵت��ى هه‌رێم تێگه‌یشتنێکى‬ ‫زۆر دواک �ه‌وت��وان �ه‌ و س���اده‌ى ه�ه‌ی�ه‌ بۆ‬ ‫ده‌س�����ه‌اڵت ک��ه‌وات��ێ��ده‌گ��ات ده‌س����ه‌اڵت‬ ‫ب �ه‌ م��ان��اى ب�ه‌ک��اره��ێ��ن��ان��ى ب �ه‌رب�ڵاوى‬ ‫هێز ب��ۆ س�ه‌رک��وت��ک��ردن��ى ج �ه‌م��اوه‌ر و‬ ‫دابینکردنى فراوانترین به‌رژه‌وه‌ندى بۆ‬ ‫ده‌سه‌اڵتداران و ده‌ست و پێوه‌ندیان که‌‬ ‫له‌ رۆژگ��ارى ئه‌مڕۆ ب��اوى نه‌ماوه‌‪،‬‬ ‫کۆنترۆڵى کۆمه‌ڵگا به‌و بۆچوونه‌‬ ‫دواکه‌وتووه‌ ده‌بێته‌ هۆى شکستهێنانی‬ ‫بیرى نه‌ته‌وایه‌تى ئه‌وه‌ى ئێمه‌‬ ‫داواى ده‌که‌ین‬

‫د‪ .‬محه‌مه‌د کیانى‪ ،‬ئه‌ندامى ئه‌نجومه‌نى نوێنه‌رانى عێراق‬

‫ئێمه‌ ئاماده‌ین بیبه‌ین بۆ هه‌موو سوچێکى‬ ‫ج��ی��ه��ان ل �ه‌ب �ه‌ر ئ����ه‌وه‌ى ئێمه‌ ده‌م��ان �ه‌وێ��ت‬ ‫دوارۆژێ��ک بۆ نه‌ته‌وه‌مان دروست بکه‌ین‬ ‫نه‌ک ده‌سه‌اڵتیکى مشه‌خۆر له‌به‌ر ئه‌وه‌ى‬ ‫پرسه‌ نه‌ته‌وایه‌تیه‌کانمان ب �ه‌و ده‌س�ه‌اڵت�ه‌‬ ‫نایه‌ته‌ دى جگه‌ ل���ه‌وه‌ى پ�ه‌رت�ه‌وازه‌ب��وون��ى‬ ‫خه‌ڵکى کوردستانه‌‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬باسى ده‌ستگیرکردنى تاوانبارانى‬ ‫ئ �ه‌ن��ف��ال��ت ک�����رد‪ ،‬ب�����ه‌اڵم ئ��ێ��س��ت��ا ب�ه‌پ��ێ��ی‬ ‫زانیارییه‌کان س �ه‌رۆک کۆمار ده‌یه‌وێت‬ ‫سزاکه‌یان سوک بکات‪ ،‬ئێوه‌ ئاگادارن؟‬ ‫ ب �ه‌ڵ��ى‪ ،‬س��وڵ��ت��ان ه��اش��م ح��وک��م��دراوه‌ به‌‬‫له‌سێداره‌دان‪ ،‬به‌اڵم جه‌الل تاڵه‌بانى ده‌یه‌وێت‬ ‫سزاکه‌ى الببات‪ ،‬وه‌ک فرۆکه‌وانه‌که‌ى‬ ‫ئازادى کرد‪ ،‬ئه‌و کارانه‌ى جه‌الل تاڵه‌بانى‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ که‌ سه‌رۆک کۆمار‬ ‫ده‌ی �ه‌وێ��ت واخ���ۆى نیشانى ع�ه‌ره‌ب�ه‌ک��ان‬ ‫ب���دات ک �ه‌ ق��اس��م م��ش��ت�ه‌ره‌ک�ه‌ ل �ه‌ نێوان‬ ‫پێکهاته‌کانى ع��ێ��راق ب��ۆی�ه‌ س��ه‌رۆک‬ ‫کۆمار ه���ه‌رده‌م ئاماده‌یه‌ الى ت��ه‌رازوى‬ ‫ک���ورد س��وک ب��ک��ات‪ ،‬چونکه‌ ئ �ه‌و وا‬ ‫ه �ه‌س��ت ده‌ک����ات ب��وون��ى ئ���ه‌و ل �ه‌ ع��ێ��راق‬ ‫گه‌وره‌تره‌ له‌وه‌ى له‌ نێو کوردابێت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫چاوپۆشى ده‌کات له‌ مافه‌ یاساییه‌کانى‬ ‫کورد‪ ،‬هه‌ر به‌وه‌ش نه‌وه‌ستاوه‌ بۆ رازیکردنى‬

‫ به‌هیچ جۆرێک ئ �ه‌وه‌ قبوڵ ناکه‌ین‪،‬‬‫پێگه‌ى گۆڕان ئێستا له‌ به‌غدا له‌ پێگه‌ى‬ ‫هه‌شت که‌س ناچێت و زۆر گه‌وره‌تره‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫کۆبونه‌وه‌ پێنج قۆڵیانه‌ به‌ بێ ئه‌نجام بوون‬ ‫ئیتر دواى چ��وار دانیشتن به‌س نیه‌؟‪ ،‬له‌‬ ‫هه‌موو جیهاندا بابه‌تى سیاسى گ�ه‌وره‌ به‌‬ ‫دوو تا سێ دانیشتن چ��اره‌س �ه‌ر ده‌کرێت‬ ‫ئه‌گه‌ر چاره‌سه‌ر نه‌کرا ئه‌وه‌ مانایوایه‌ نیه‌ت‬ ‫نیه‌‪ ،‬تائێستا ده‌سه‌اڵت نیه‌تى چاکسازى و‬ ‫چاره‌سه‌رکردنى قه‌یرانه‌کانى کوردستانى‬ ‫نیه‌ که‌ به‌سیستمکردن ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬ئیتر‬ ‫پێویست ناکات دانیشتن بکرێت له‌کاتێکدا‬ ‫زه‌م��ی��ن��ه‌ى دان��ی��ش��ت��ن ن��ی �ه‌ ک���ه‌ تائێستا‬ ‫راوه‌دونانى الیه‌نگرانى ئۆپۆزسیۆن و لێدانى‬ ‫رۆژن��ام��ه‌ن��وس ده‌ب��ی��ن��رێ��ت ل �ه‌گ �ه‌ڵ س��زاى‬ ‫سیاسى هه‌وادارانى ئۆپۆزسیۆن‪.‬‬ ‫چ�ه‌ت��ر‪ :‬دواى ئ �ه‌و دانیشتنانه‌ ئاراسته‌ى‬ ‫س��ی��اس��ى ه �ه‌رێ��م��ى ک���وردس���ت���ان ب �ه‌ک��وێ‬ ‫ده‌گات؟‬ ‫ بارودۆخى هه‌رێم له‌ قه‌یراندایه‌ و ئیراده‌ى‬‫چ��اک��س��ازى ن��ی�ه‌‪ ،‬ده‌س���ه‌اڵت ل �ه‌ گه‌نده‌ڵى‬ ‫تێوه‌گالوه‌ و ئاماده‌نیه‌ چاکسازى له‌خۆیدا‬ ‫بکات‪ ،‬ره‌نگه‌ چه‌ند پ��روژه‌ی�ه‌ک بکات‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئ�ه‌م�ه‌ ج �ه‌وه �ه‌رى چ��اک��س��ازى نیه‌‪،‬‬ ‫هه‌رکاتێک سیاسى بوو به‌ بازرگان‪ ،‬ده‌بێت‬

‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪66‬‬ ‫دووشه‌ممه ‪2711/5/4 - 2011/7/25‬‬

‫‪5‬‬

‫بزانین الیه‌نه‌ سیاسیه‌که‌ى شکست ده‌هێنێت‪،‬‬ ‫چونکه‌ به‌رژوه‌ندى تایبه‌تى بازرگانیه‌که‌ى‬ ‫وایلێده‌کات هه‌موو شته‌کان له‌ خزمه‌تى‬ ‫خۆى به‌کار بهێنێت‪ ،‬سیاسیه‌کانى هه‌رێم‬ ‫ب��وون ب�ه‌ ب��ازرگ��ان و ل�ه‌ رووى سیاسیه‌وه‌‬ ‫شکستیان هێناوه‌‪ ،‬ئێستاش کۆمپانیا زیاتر‬ ‫دروس���ت ده‌ک���ه‌ن ل�ه‌ ب��رى به‌سیستمکردنى‬ ‫ده‌س �ه‌اڵت��ى سیاسى ه�ه‌رێ��م‪ ،‬بنه‌ماڵه‌کانى‬ ‫ده‌س����ه‌اڵت����داران����ى ه���ه‌رێ���م ب���ه‌ڕێ���وه‌ب���ه‌رى‬ ‫بازرگانیه‌کى زۆرن ئ���ه‌وه‌ش قه‌یرانه‌کان‬ ‫ق��وڵ��ده‌ک��ات�ه‌وه‌‪ ،‬چونکه‌ زی��ات��ر ده‌ب��ن�ه‌ هۆى‬ ‫به‌رهه‌مهێنانى گه‌نده‌ڵکارى‪ ،‬بۆیه‌ ده‌شبینین‬ ‫له‌ رووى سیاسیه‌وه‌ شکستیان هێناوه‌‪ ،‬له‌‬ ‫راستیدا ده‌س �ه‌اڵت��ى ه�ه‌رێ��م نه‌ئاماده‌یه‌ و‬ ‫نه‌ده‌شتوانێت به‌خۆداچونه‌وه‌یه‌ک بکات‬ ‫ک�ه‌ ب�ه‌ ئ��اراس��ت�ه‌ى چ��اک��س��ازى بێت بۆیه‌‬ ‫قه‌یرانه‌کان قوڵتر ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬چاودێرێکى سیاسى ده‌ڵێت «ئه‌گه‌ر‬ ‫سه‌رۆکى هه‌رێم ده‌ستپێشخه‌رى بۆ عێراق‬ ‫ده‌ک���ات بۆچى کێشه‌ى ه�ه‌رێ��م چ��اره‌س�ه‌ر‬ ‫ناکات»‪ ،‬بۆچونى تۆ چیه‌؟‬ ‫ س �ه‌رۆک��ى ه�ه‌رێ��م و پ��ارت��ى و یه‌کێتى‬‫وا خ��ۆی��ان ن��ی��ش��ان��ده‌ده‌ن هێزى چ��اره‌س �ه‌رى‬ ‫قه‌یرانه‌کانن ل�ه‌ ع��ێ��راق ن �ه‌ک هۆکارى‬ ‫قه‌یران‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م چه‌مکه‌ خزمه‌ت به‌ گه‌لى‬ ‫کورد ناکات‪ ،‬ئه‌وان هه‌موو چاالکیه‌کیان‬ ‫له‌ به‌رژه‌وه‌ندى تایبه‌ته‌وه‌ ده‌ست پێده‌کات‪،‬‬ ‫بۆچى باسى ئه‌و (‪ )19‬خاڵه‌ ناکه‌ن که‌‬ ‫ل�ه‌گ�ه‌ڵ مالیکى ل �ه‌س �ه‌ری رێکه‌وتبوون‬ ‫و هیچى جێبه‌جێ نه‌کرا‪ ،‬له‌به‌ر ئ�ه‌وه‌ به‌‬ ‫راى من هۆیه‌که‌ى ئه‌وه‌یه‌ که‌ به‌رژه‌وه‌ندییه‌‬ ‫تایبه‌ته‌کانیان ب �ه‌ده‌س��ت هێناوه‌ بۆیه‌ له‌‬ ‫کوردستان ده‌ستپیشخه‌رى ناکه‌ن‪ ،‬چونکه‌‬ ‫له‌ به‌رژه‌وه‌ندى تایبه‌تى خۆیان ده‌دات‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬رۆژان�ه‌ تۆپبارانکردنى ناوچه‌کانى‬ ‫سنورى هه‌رێم ده‌کرێت و حکومه‌ت هیچ‬ ‫هه‌ڵوێستیکى نیه‌‪ ،‬په‌رله‌مانى عێراقیش‬ ‫لیژنه‌یه‌کى ناردوه‌ته‌ سنور؟‬ ‫ ش��ان��دى پ�ه‌رل�ه‌م��ان��ى ب �ه‌غ��دا ده‌ب���وو سێ‬‫هه‌فته‌ له‌وه‌ و پێش هاتبایه‌ته‌ سنور‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫حکومه‌تى ع��ێ��راق زۆر تایبه‌تمه‌ند نیه‌‪،‬‬ ‫چونکه‌ ئێران ده‌ستى راسته‌وخۆى هه‌یه‌ له‌‬ ‫ن��او ع��ێ��راق‪ ،‬ه �ه‌روه‌ه��ا حکومه‌تى ئێستاى‬ ‫عێراق به‌ ده‌ستپیشخه‌رى و موباده‌ره‌ى ئێران‬ ‫دروستکراوه‌‪ ،‬عێراق س �ه‌روه‌رى نه‌ته‌وایه‌تى‬ ‫نه‌ماوه‌ هه‌ر ئه‌وه‌شه‌ کاتێک سنورى عێراق‬ ‫پێشێل ده‌کرێ به‌رپرسێکى عێراقى نابینى‬ ‫ده‌ن��گ��ى ل��ێ��وه‌ بێت ئ���ه‌وه‌ش جێگه‌ى داخ �ه‌‬ ‫خه‌ڵکى سنورى کورد ئاواره‌ ده‌بێت سه‌روه‌ت‬ ‫و سامانى له‌ده‌ست ده‌دات‪ ،‬به‌اڵم نایه‌نه‌ وه‌اڵم‬ ‫ئه‌مه‌ش ئه‌وه‌ نیشانده‌دا که‌ په‌یوه‌ندى له‌ نێوان‬ ‫هاواڵتى و ده‌سه‌اڵتد‪.‬‬

‫له‌ هه‌ولێر رێگری ده‌کرێت له‌ رێکخستنه‌کانی یه‌کێتی‬ ‫دیداری‬

‫هێما کۆیی‬ ‫خه‌لیل عوسمان‪ ،‬ئه‌ندامی‬ ‫په‌رله‌مانی لیستی کوردستانی‬ ‫(یه‌کێتی) له‌م دیداره‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ (چه‌تر) ده‌ڵێت‪ :‬له‌گه‌ڵ‬ ‫فه‌القه‌خانه‌که‌ی سلێمانی نه‌بووم‬ ‫و له‌نێو یه‌کێتی زۆر ده‌نگ هه‌یه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ توندوتیژیدا نیه‌‪ ،‬ناوبراو‬ ‫ئه‌وه‌ش ئاشکرا ده‌کات‪ :‬له‌ هه‌ولێر‬ ‫رێگری ده‌کرێت رێکخستنه‌کانی‬ ‫یه‌کێتی به‌هێز ببن‪.‬‬

‫چه‌تر‪ :‬ئه‌م کێشانه‌ی له‌ سلێمانی ده‌گوزه‌رێن‬ ‫و کراوه‌ به‌ عه‌سکه‌رتاری له‌الیه‌ن یه‌کێتیه‌وه‌‬ ‫بۆچی؟‬ ‫ به‌تێبینی منه‌وه‌ یاسایه‌ک هه‌یه‌ پێی‬‫ده‌ڵێن یاسای خۆپیشاندان که‌ مه‌به‌ست‬ ‫لێی ئ �ه‌وه‌ی �ه‌ ک��اری ئ��اژاوه‌گ��ێ��ڕی ل�ه‌ نێو‬ ‫خۆپیشاندان دروست نه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم له‌ ماوه‌ی‬ ‫رابردوو له‌ پاڵ خۆپیشاندانه‌وه‌ کۆمه‌ڵێک‬ ‫ح��اڵ�ه‌ت��ی ن��ائ��اس��ای��ی و ن��ای��اس��ای��ی رووی���دا‬ ‫ک�ه‌ ئ�ه‌م�ه‌ش ب���ووه‌ م��ای�ه‌ی ئ���ه‌وه‌ی خوێن‬ ‫بڕژێت و قوربانی لێبکه‌وه‌ له‌ پۆلیس و‬ ‫له‌ خۆپیشانده‌رانیش‪ ،‬یه‌کێتی له‌ سلێمانی‬ ‫به‌رپرسیارێتیه‌کی گه‌وره‌ی له‌ ئه‌ستۆیه‌ له‌‬

‫پاراستنی هاواڵتیان و ئاسایشی هاواڵتیان‪،‬‬ ‫بۆیه‌ کۆمه‌ڵێک ئیجرائات ئه‌گه‌ر بکرێت‬ ‫له‌ پێناو ب �ه‌رژه‌وه‌ن��دی گشتیه‌‪ ،‬ه��ی��وادارم‬ ‫توندوتیژیه‌کان له‌وه‌ تێپه‌ڕ نه‌کات‪ ،‬چونکه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ توندوتیژی نیم به‌کار بهێنرێت له‌‬ ‫هه‌موو حاڵه‌تێک‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬ب�ه‌اڵم له‌ سلێمانی فه‌القه‌خانه‌ بۆ‬ ‫رۆژنامه‌نوسان دروستکرا؟‬ ‫ ه���ه‌م���وو ج�����ۆره‌ س �ه‌رک��وت��ک��ردن��ی��ک��ی‬‫رۆژنامه‌نوسان مه‌حکوم ده‌ک �ه‌م‪ ،‬پێویسته‌‬ ‫الی���ه‌ن���ه‌ک���ان ب���ه‌ پ��ێ��ی ی��اس��ای��ی ک���اری‬ ‫رۆژن���ام���ه‌وان���ی م��ام�ه‌ڵ�ه‌ ب��ک �ه‌ن‪ ،‬ل�ه‌گ�ه‌ڵ‬ ‫فه‌القه‌خانه‌که‌ی سلێمانی نه‌بووم‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬ته‌نها یه‌کێتی به‌ به‌رپرس ده‌زانی له‌و‬ ‫توندوتیژیانه‌ی سلێمانی‪ ،‬پارتی هانده‌رتان‬ ‫نیه‌؟‬ ‫ ئه‌و شاره‌ یه‌کێتی لێی به‌رپرسه‌‪ ،‬به‌اڵم‬‫ئ �ه‌گ �ه‌ر یه‌کێتیش ب��ه‌رپ��رس ب��ێ��ت نابێت‬ ‫ت��ون��دوت��ی��ژی ب�ه‌رک��ارب��ه��ێ��ن��رێ��ت ب�ه‌رام��ب�ه‌ر‬ ‫ب���ه‌ رۆژن���ام���ه‌ن���وس���ان‪ ،‬چ��ون��ک �ه‌ م��اف��ی‬ ‫رۆژنامه‌نوسان پارێزراوه‌‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬هه‌موو به‌رپرسێکی یه‌کێتی ده‌ڵێت‬ ‫ل��ه‌گ��ه‌ڵ ت��ون��دوت��ی��ژی ن��ی��م‪ ،‬ب����ه‌اڵم هیچ‬ ‫کامێکیان هه‌ڵوێستیان نیه‌؟‬ ‫ ل �ه‌ن��ێ��و ی �ه‌ک��ێ��ت��ی زۆر ده‌ن����گ ه�ه‌ی�ه‌‬‫له‌گه‌ڵ توندوتیژیدا نیه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێک‬ ‫ج����ار ه �ه‌ڵ��م �ه‌ت��ی ن�������اڕه‌وای راگ���ه‌ی���ان���دن‬ ‫ک��اردان �ه‌وه‌ی زۆری هه‌بووه‌ له‌سه‌ر چه‌ند‬ ‫ب�ه‌رپ��رس��ێ��ک��ی ی�ه‌ک��ێ��ت��ی و ه �ه‌ن��دێ��ک له‌‬

‫ده‌زگاکانی حکومه‌ت‪ ،‬بۆیه‌ هه‌ندێکجار‬ ‫رۆژنامه‌نوسانیش به‌بێ خه‌تا نین‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫پێویسته‌ ئه‌و ده‌نگانه‌ی په‌نا بۆ توندوتیژی‬ ‫ده‌به‌ن بنه‌بڕ بکرێن‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬ره‌خنه‌ له‌ پارتی ده‌گیرا توندوتیژن‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم ئێستا پ��ێ��ت��ان��وان��ی�ه‌ ئ���ه‌و ره‌خ��ن�ه‌ی�ه‌‬ ‫یه‌کێتیشی گرتوه‌ته‌وه‌؟‬ ‫ بێگومان ئه‌گه‌ر توندوتیژی هه‌بێت ره‌خنه‌‬‫هه‌موو الیه‌ک ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬ئێستا ره‌خنه‌ به‌‬ ‫هۆی توندوتیژی یه‌کێتیشی گرتوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و کارانه‌ی یه‌کێتی به‌شێک نیه‌‬ ‫له‌ کاردانه‌وه‌ی پارتی و کاریگه‌ری پارتی‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬به‌دی ده‌کرێت یه‌کێتی هێرشده‌کاته‌‬ ‫س������ه‌ر م���ی���دی���ای ئ���ه‌ه���ل���ی و ش����ه‌ڕی‬ ‫راگه‌یاندنیشی ده‌ستپێکردوه‌؟‬ ‫ ئه‌گه‌ر که‌ی ئین ئین به‌ میدیای ئه‌هلی‬‫بزانین بێ ویژدانیه‌‪ ،‬چونکه‌ که‌ی ئین ئین‬ ‫میدیایه‌کی حزبیه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌ر که‌ناڵێک‬ ‫بێت نابێت زمانی زبر به‌کار بهێنێت‪ ،‬چونکه‌‬ ‫خزمه‌ت به‌ دۆخه‌که‌ ناکات‪ ،‬هه‌ر کاتێک‬ ‫بارودۆخ ئارام بێت ئینجا ده‌توانین گفتوگۆ‬ ‫ئه‌نجام بده‌ین‪ ،‬بارودۆخی ئێستا پێویستی به‌‬ ‫ئارامتر هه‌یه‌ قۆناغی ئێستای هه‌رێم زۆر‬ ‫سه‌خته‌ و پێوستی به‌ یه‌ک ده‌نگی هه‌یه‌‬ ‫له‌ الیه‌ن هێزه‌ سیاسیه‌کانه‌وه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی به‌‬ ‫هه‌موومان بتوانین بڕیاری دروست بده‌ین بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی له‌و قه‌یرانه‌ ده‌ربچین‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬بۆچی کۆسره‌ت ره‌س��وڵ بێده‌نگه‌‬ ‫ب�ه‌رام��ب�ه‌ر ئ �ه‌و ک��اران �ه‌ی ل�ه‌ مه‌یدانه‌که‌‬

‫ده‌گوزه‌رێت؟‬ ‫ ک��اک ک��ۆس��ره‌ت ب�ه‌رام��ب�ه‌ر زۆر شت‬‫هه‌ڵوێستی خۆی ده‌ربڕیوه‌‪ ،‬به‌اڵم ناتوانم‬ ‫ب�ه‌ڵ��ێ��م ل �ه‌ داه���ات���وودا ک���اک ک��ۆس��ره‌ت‬ ‫هه‌ڵوێستی ئیجابی یان سلبی ده‌بێت‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬پارتی جۆرێک له‌ سوکایه‌تی به‌‬ ‫یه‌کێتی ده‌کات به‌وه‌ی باسکردنی (‪)66‬‬ ‫له‌ الیه‌ن که‌مال که‌رکوکی و رێگرتن له‌‬ ‫کۆسره‌ت ره‌سوڵ له‌ بازگه‌ی دێگه‌ڵه‌؟‬ ‫ ددان به‌خۆ داگرتنی یه‌کێتی نیشتمانی‬‫ک��وردس��ت��ان ب �ه‌رام��ب �ه‌ر پ��ارت��ی ب��ۆ ئ �ه‌وه‌‬ ‫ده‌گ �ه‌ڕێ��ت �ه‌وه‌ یه‌کێتی ه�ه‌وڵ��ى پاراستنی‬ ‫ره‌وش���ی گشتی ده‌دات‪ ،‬چونکه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫نێوان یه‌کێتی و پارتی تێکبچێت ئه‌وه‌‬ ‫کێشه‌یه‌کی گ�ه‌وره‌ی�ه‌ ه���ه‌ردوال چه‌کیان‬ ‫ه �ه‌ی �ه‌ و ه��ێ��زی ع �ه‌س��ک �ه‌ری��ی��ان ه �ه‌ی �ه‌‪،‬‬ ‫بابه‌ته‌که‌ تۆڵه‌کردنه‌وه‌ نیه‌‪ ،‬ئایا ده‌شێت‬ ‫سه‌رۆکی په‌رله‌مان وشه‌یه‌ک فڕێده‌دات‬ ‫نه‌ بۆ ئه‌و گونجاوه‌ ئه‌و وشه‌یه‌ فرێبدات‬ ‫نه‌ ئه‌و شوێنه‌ش ئه‌و شوێنه‌یه‌ ئه‌و وشه‌یه‌‬ ‫فرێبدات‪ ،‬من بۆ وه‌اڵم��ی بده‌مه‌وه‌‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫ده‌مانتوانی به‌رامبه‌ر باسکردنی (‪)66‬‬ ‫له‌الیه‌ن سه‌رۆکی په‌رله‌مان زۆرشتی تر‬ ‫بڵێین‪ ،‬به‌اڵم دانمان به‌خۆ داگرت‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬یه‌کێتی که‌سی بۆ دوای حکومه‌تی‬ ‫به‌رهه‌م ساڵح داناوه‌ بۆ جێگره‌وه‌ی پارتی؟‬ ‫ تا ئێستا که‌س بۆ جێگری سه‌رۆکی‬‫حکومه‌ت دیاری نه‌کراوه‌‪.‬‬ ‫چ�ه‌ت��ر‪ :‬به‌پێی زان��ی��اری��ی�ه‌ک��ان مامه‌ڵه‌ی‬

‫سه‌رۆکی په‌رله‌مان له‌گه‌ڵتان شیاو نیه‌؟‬ ‫ باوه‌ڕناکه‌م سه‌رۆکی په‌رله‌مان تائێستا‬‫مامه‌ڵه‌یه‌کی دروستی له‌گه‌ڵ ئه‌ندامانی‬ ‫په‌رله‌مان کردبێت‪ ،‬چونکه‌ ده‌بوو مامه‌ڵه‌ی‬ ‫سه‌رۆکی په‌رله‌مان شیاوتر بێت‪.‬‬ ‫چ����ه‌ت����ر‪ :‬پ���ێ���ت���وای���ه‌ ی��ه‌ک��ێ��ت��ی ه���ه‌م���وو‬ ‫به‌رنامه‌کانی کۆنگره‌ی پێشووی جێبه‌جێ‬ ‫کردووه‌‪ ،‬سیستمی کارکردنی حزبه‌کانتان‬ ‫کالسیک نیه‌؟‬ ‫ نه‌خێر‪ ،‬یه‌کێتی هه‌موو به‌رنامه‌کانی‬‫خۆی جێبه‌جێ نه‌کردوه‌‪ ،‬بۆ چاکسازی‬ ‫ل �ه‌ ن��ێ��و یه‌کێتی و چ��اک��س��ازی ل �ه‌ نێو‬ ‫ح��ک��وم�ه‌ت‪ ،‬تائێستا ل �ه‌ هیچ حزبێکی‬ ‫کوردستان سیستمێکی نوێی حزبایه‌تیمان‬ ‫نه‌بینیوه‌‪ ،‬بۆیه‌ پێویستمان به‌ سیستمی‬ ‫نوێی کارکردن هه‌یه‌‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬به‌رنامه‌ چاکسازییه‌که‌ی سه‌رۆکی‬ ‫ه �ه‌رێ��م ل �ه‌ ل��ێ��ک��ردن �ه‌وه‌ی ج��ام��ی ره‌ش��ی‬ ‫ئۆتۆمبێل ده‌س���ت پ��ێ��ده‌ک��ات‪ ،‬کێشه‌که‌‬ ‫له‌وه‌دایه‌؟‬ ‫ س���ه‌رۆک���ی ه���ه‌رێ���م چ���ه‌ن���د ب���ڕی���ار و‬‫راس��پ��ارده‌ی �ه‌ک��ی ده‌رک�����رد‪ ،‬ک �ه‌ پێویسته‌‬ ‫چاکسازی ده‌س��ت پێبکرێت‪ ،‬ب�ه‌اڵم هه‌ڵه‌‬ ‫و که‌موکوڕییه‌کان ب�ه‌ دوو رۆژ له‌ناو‬ ‫ن��اب��ردرێ��ت‪ ،‬کێشه‌ی ه�ه‌رێ��م لێکردنه‌وه‌ی‬ ‫جامی ره‌ش نیه‌ و ئه‌وه‌ کێشه‌یه‌کی زۆر‬ ‫بچوکه‌‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬رێکخستنه‌کانی یه‌کێتی له‌ هه‌ولێر‬ ‫زۆر به‌ الوازی ده‌بینرێت هۆکه‌ی چیه‌؟‬

‫ ل�����ه‌ ه����ه‌ول����ێ����ر رێ�����گ�����ری ده‌ک����رێ����ت‬‫رێکخستنه‌کانی یه‌کێتی به‌هێز ببن‪،‬‬ ‫راسته‌ رێکه‌وتننامه‌ی ستراتیژی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم تائێستا نه‌گه‌یشتوه‌ته‌ خ����واره‌وه‌ و‬ ‫قبوڵناکرێت‪.‬‬

‫‪n‬‬

‫خه‌لیل عوسمان‬

‫کوردستانی‬

‫دیموکراتیک‪ ،‬ده‌ربڕى رێکخستنى کۆمه‌ڵگاى دیموکراتى و‬ ‫وه‌ى په‌یوه‌ندییه‌کانى نێوان ده‌وڵه‌ت – دیموکراسییه‌‬ ‫رۆژه‌ڤ و گفتوگۆوه‌ و له‌ هه‌مانکاتدا‬ ‫وای���ک���ردووه‌ ک �ه‌ ئ�ه‌م�ه‌ ببێته‌ مۆدێلێکى‬ ‫چاره‌سه‌رى و سووربووه‌ له‌سه‌ری‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫بیرۆکه‌ى “خۆبه‌ڕێوه‌به‌رى دیموکراتیک”‬ ‫به‌ چه‌ندین الیه‌نییه‌وه‌ پێناسه‌کرد و کردى‬ ‫ب �ه‌ سیسته‌مێکى چ���اره‌س���ه‌رى ب��ۆ کێشه‌‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تییه‌کان‪.‬‬ ‫ه��اوک��ات ل�ه‌ پ�ه‌رت��ووک��ى “سۆسیۆلۆژیاى‬ ‫ئ������ازادی”دا روون��ک��ردن��ه‌وه‌ی��ه‌ک��ى ت��ی��ۆرى‬ ‫زۆر ب���ه‌رف���راوان و ق��ووڵ��ى ب��ۆ سیستمى‬ ‫خۆبه‌ڕێوه‌به‌رى دیموکراتیکی ک��ردووه‌‪ ،‬به‌‬ ‫گوزاره‌یه‌کى دیکه‌ بیردۆزى “خۆبه‌ڕێوه‌به‌رى‬ ‫دی��م��وک��رات��ی��ک”ی خ��وڵ��ق��ان��د‪“ .‬ع �ه‌ب��دواڵ‬ ‫ئۆجه‌الن” به‌تایبه‌تى له‌به‌رامبه‌ر پێکهاته‌ى‬ ‫ده‌وڵ���ه‌ت – ن�ه‌ت�ه‌وه‌گ�ه‌رای��ى که‌ به‌ ئاستى‬ ‫ه �ه‌ڵ��ک��ران��دن��ى ک��ۆم �ه‌ڵ��گ��ا گ �ه‌ی��ش��ت��ووه‌‪،‬‬ ‫“خ���ۆب���ه‌ڕێ���وه‌ب���ه‌رى دی��م��وک��رات��ی��ک”ی به‌‬ ‫سیستمى رێکخستنى – سیاسى پێکهاته‌ى‬ ‫ن�ه‌ت�ه‌وه‌ى دیموکراتى که‌ ده‌بێته‌ زه‌مینه‌ى‬ ‫چاره‌سه‌رى کێشه‌ کۆمه‌اڵیه‌تییه‌کان داناوه‌‬ ‫له‌ به‌رامبه‌ر مۆدێرنێته‌ى سه‌رمایه‌دارى که‌‬ ‫ده‌رب���ڕى س �ه‌رم��ای �ه‌داری‪ ،‬ئێندرۆستریالیزم‬ ‫و نه‌ته‌وه‌گه‌رایى ده‌وڵه‌ته‌‪“ ،‬خۆبه‌ڕێوه‌به‌رى‬ ‫دیموکراتیک” سیستمى جێبه‌جێکردنى‬ ‫هێڵى مۆدێرنێته‌ى دیموکراتییه‌ له‌ پراکتیکى‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تیدا‪.‬‬ ‫سیسته‌مى ده‌وڵه‌تگه‌را ک ‌ه هیچ پرۆژه‌یه‌کى‬

‫چاره‌سه‌رى نییه‌‬ ‫ل �ه‌گ �ه‌ڵ ئ �ه‌م �ه‌دا ل��ه‌م رۆژان����ه‌ى دوای��ی��دا‬ ‫ب�ڵاوک��ردن �ه‌وه‌ى پ����رۆژه‌ى “خ��ۆب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌رى‬ ‫دی���م���وک���رات���ی���ک” ل����ه‌الی����ه‌ن ک��ۆن��گ��ره‌ى‬ ‫ک��ۆم �ه‌ڵ��گ��اى دی��م��وک��رات��ی��ک��ی �ه‌وه‌ ئ��ی��ش��اره‌‬ ‫ب �ه‌ ک��ار و پێشکه‌وتنێکى زۆر گرنگ‬ ‫ده‌ک��ات‪ .‬کاره‌کانى کۆنگره‌ى کۆمه‌ڵگاى‬ ‫دیموکراتیک ه �ه‌م ه �ه‌ل و ده‌رف �ه‌ت��ى بۆ‬ ‫ب �ه‌ ش��ێ��وه‌ی�ه‌ک��ى ب�ه‌رج�ه‌س��ت�ه‌ و ب �ه‌رب�ڵاو بۆ‬ ‫گفتوگۆ و تاووتوێکردنى “خۆبه‌ڕێوه‌به‌رى‬ ‫دی���م���وک���رات���ی���ک” ره‌خ����س����ان����دووه‌‪ ،‬ه��ه‌م‬ ‫ئاسانکارییه‌کى باشى له‌ بوارى تێگه‌یشتن‬ ‫و جێبه‌جێکردنییشیه‌وه‌ کردووه‌‪ .‬له‌ ئه‌نجامى‬ ‫ت��ێ��ک��ڕاى ئ �ه‌م��ان �ه‌دا ده‌ت��وان��ی��ن ب �ه‌ ئاسانى‬ ‫ب��اس ل �ه‌ وات���ا و ن����اوه‌ڕۆک و روان��گ �ه‌ و‬ ‫هه‌ڵوێستى چاره‌سه‌رى و چۆنێتى پراکتیزه‌ و‬ ‫په‌یڕه‌وکارییه‌کانى و هه‌روه‌ها په‌یوه‌ندییه‌کانى‬ ‫“خ��ۆب�ه‌ڕێ��وه‌ب�ه‌رى دیموکراتیک” له‌گه‌ڵ‬ ‫پ��راک��ت��ی��ک��ى ک��ۆم �ه‌اڵی �ه‌ت��ى و س��ی��اس��ى و‬ ‫ئاستى تێگه‌یشتنمان ل�ه‌م بابه‌ته‌ بکه‌ین‪.‬‬ ‫ئه‌م بیرۆکه‌یه‌ که‌ ئێستاکه‌ له‌ سه‌ره‌کترین‬ ‫گ��ۆش �ه‌ى لێکۆڵینه‌وه‌ و ش��ی��ک��ردن�ه‌وه‌دای�ه‌‬ ‫ئاشکرایه‌ له‌ ئایینده‌یه‌کى نزیکدا ده‌بێته‌‬ ‫ب��ی��رۆک �ه‌ی �ه‌ک ک �ه‌ زی��ات��ری��ن ت���اووت���وێ و‬ ‫لێکدانه‌وه‌ى بۆ ده‌کرێت‪ .‬چونکه‌ سیسته‌مى‬ ‫ده‌وڵه‌تگه‌را به‌درێژایى پراکتیکى پێنج هه‌زار‬ ‫ساڵه‌ى هیچ پرۆژه‌یه‌کى نه‌بووه‌ و نییه‌ بۆ‬

‫چ���اره‌س���ه‌رى ئ��ه‌و کێشانه‌ى هێناونییه‌ته‌‬ ‫کایه‌وه‌‪.‬‬ ‫بۆچی خۆبه‌ڕێوه‌به‌رى دیموکراتى‬ ‫ب��ێ گ��وم��ان سیسته‌مى “خ��ۆب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌رى‬ ‫دیموکراتی” یه‌که‌مین و تاکه‌ بیرۆکه‌‬ ‫نییه‌ ک�ه‌ پێشنیاز و بانگه‌شه‌ى دانانى‬ ‫راستترین چ��اره‌س�ه‌رى بۆ‬ ‫کێشه‌ هه‌نووکه‌ییه‌کانى‬ ‫مرۆڤایه‌تى ده‌ک��ات‪ ،‬له‌م‬ ‫ب�����واره‌دا ج��گ�ه‌ ل�ه‌م�ه‌ش‬

‫گ�ه‌ل��ێ��ک ب��ی��رۆک �ه‌ و ب��ی��ردۆزى دی��ک� ‌ه‬ ‫هاتوونه‌ته‌ ک��ای �ه‌وه‌‪ ،‬پراکتیزه‌کراون و به‌‬ ‫ئ�ه‌زم��وون��ێ��ک��ى پراکتیکیش گه‌یشتوون‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رچى له‌ ئاستێکیشدا نه‌رمبوونێکى‬ ‫کاتییان هێنابێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم ل �ه‌ ئه‌نجامدا‬ ‫شکسته‌یى خ��ۆی��ان��ی��ان س �ه‌ل��م��ان��دووه‌‪ .‬له‌م‬ ‫رووه‌وه‌ بۆچى پێویست به‌ “خۆبه‌ڕێوه‌به‌رى‬ ‫دیموکراتیک” بینراوه‌؟ چ په‌یوه‌ندى و‬ ‫جیاوازییه‌کیان هه‌یه‌ ل�ه‌گ�ه‌ڵ بیرۆکه‌ و‬

‫ن��ێ��وان دوو هێز ـ تورکیا ک�ه‌ ب� ‌ه سااڵن ‌ه‬ ‫ناسنامه‌ى کورد ئینکار ده‌کات و رژێمى‬ ‫به‌شارئه‌سه‌د ستاتۆى کورد په‌سه‌ند ناکات‬ ‫ـ‪ ،‬ته‌نها ماوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ندامى کۆنسه‌ى به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى (‪)KCK‬‬ ‫جه‌میل بایک له‌باره‌ى دوا گۆرانکارییه‌کانى‬ ‫سوریا و کورد ده‌ڵێت‪ :‬تا کورد له‌ سوریا‬ ‫له‌گه‌ڵ هێزه‌ ناڕازییه‌کان یا رژێم پێکنه‌یێن‪،‬‬ ‫ناتوانن سه‌رکه‌وتو ب��ن‪ .‬ک��ورد له‌ سوریا‬ ‫کلیلى چ��اره‌س�ه‌ری��ن‪ .‬ک��ێ ل�ه‌گ�ه‌ڵ ک��ورد‬ ‫پێکبێت ئه‌وه‌ سه‌رکه‌وتوو ده‌بێت‪ .‬ئه‌مریکا‬ ‫و تورکیا ئه‌وه‌ ده‌زانن و بۆیه‌ش ده‌یانهه‌وێت‬ ‫خۆیان بکه‌نه‌ شه‌ریکى هێزه‌ناڕازییه‌کان‬ ‫و رژێ��م��ی��ش و دوات����ر ب���ه‌ت���ه‌واوى رژێ��م��ى‬ ‫به‌شار ئه‌سه‌د به‌ته‌واوه‌تى ته‌سفیه‌ بکه‌ن و‬

‫‪7‬‬

‫بیردۆزه‌کانى تر که‌ ئه‌وانیش پێشنیارى‬ ‫چ���اره‌س���ه‌رى ک��ێ��ش�ه‌ ک��ۆم�ه‌اڵی�ه‌ت��ی��ی�ه‌ک��ان‬ ‫ده‌که‌ن؟ ئه‌وانى تر چییان چاره‌سه‌ر کردووه‌‪،‬‬ ‫“خۆبه‌ڕێوه‌به‌رى دیموکراتیک” ده‌رب��از ب��ووه‌‪،‬‬ ‫چاره‌سه‌رییان بۆ کام کێشانه‌ نه‌دۆزیوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ى ببێته‌ مۆدێلى چ��اره‌س �ه‌رى کێشه‌‬ ‫یاخود له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ى که‌ چاره‌سه‌رییان بۆ‬ ‫ک��ۆم �ه‌اڵی �ه‌ت��ى و س��ی��اس��ی��ی �ه‌ک��ان ب��ی��رۆک �ه‌ى‬ ‫دانه‌ناوه‌ کام له‌ کێشه‌کانیان به‌ چ شێوه‌یه‌ک‬ ‫خۆبه‌ڕێوه‌به‌رى جیاجیاش دروس��ت ک���راوه‌‪ .‬بۆ‬ ‫به‌ره‌و قه‌یران و ئاڵۆزى بردووه‌؟‪ .‬چاره‌سه‌رى‬ ‫نمونه‌ یه‌کێک له‌وانه‌‪ ،‬بیرۆکه‌ى خۆبه‌ڕێوه‌به‌رى‬ ‫“خۆبه‌ڕێوه‌به‌رى دیموکراتی” چۆن ئه‌مانه‌‬ ‫کلتوورى نه‌ته‌وه‌یی‪ .‬ئاشکرایه‌ ئه‌وڕۆکه‌ کێشه‌‬ ‫ده‌رباز بکات و چۆن چاره‌سه‌رى بۆ کێشه‌‬ ‫ئاڵۆز و سه‌رتاسه‌رییه‌ کۆمه‌اڵیه‌تییه‌کان به‌م‬ ‫ق����ووڵ و چ���ڕب���ووه‌ ک��ۆم�ه‌اڵی�ه‌ت��ی��ی�ه‌ک��ان��ى‬ ‫بیرۆکه‌ى خۆبه‌ڕێوه‌به‌رى کلتوورى نه‌ته‌وه‌ییه‌‬ ‫مرۆڤایه‌تى ئه‌وڕۆکه‌مان به‌رهه‌م ده‌هێنێت؟‬ ‫ب���ه‌چ���اره‌س���ه‌رى ن���اگ���ات‪ .‬چ��ون��ک �ه‌ ب��ی��رۆک �ه‌ى‬ ‫خۆبه‌ڕێوه‌به‌رى دیموکراتیک و سه‌ربه‌خۆیی‬ ‫خۆبه‌ڕێوه‌به‌رى کلتوورى – نه‌ته‌وه‌یی‪ ،‬وه‌ک‬ ‫ب�ه‌ر له‌ هه‌موو شتێک ده‌ستنیشانکردنى‬ ‫ئ����ازادى زم���ان – ک��ل��ت��وور ته‌نیا گ����وزاره‌ له‌‬ ‫پ���ه‌ی���وه‌ن���دى و ج���ی���اوازی���ی���ه‌ک���ان���ى ن��ێ��وان‬ ‫گ��ۆڕه‌پ��ان��ێ��ک��ى ت�ه‌ن��گ��ى ژی��ان��ى ک��ۆم�ه‌اڵی�ه‌ت��ى‬ ‫“خ����ۆب����ه‌ڕێ����وه‌ب����ه‌رى دی���م���وک���رات���ی���ک” و‬ ‫ده‌ک���ات‪ .‬ب��ۆ نمونه‌ پ���رۆژه‌ى “خ��ۆب�ه‌ڕێ��وه‌ب�ه‌رى‬ ‫سه‌ربه‌خۆیى گرنگییه‌کى گ�ه‌وره‌ى ده‌بێت‪.‬‬ ‫دی��م��وک��رات��ی��ک” ک���ه‌ ل���ه‌الی���ه‌ن ک��ۆن��گ��ره‌ى‬ ‫ه���ه‌ر ک �ه‌س��ێ��ک و ه���ه‌م���وو ش��ێ��وه‌ ژی��ان �ه‌‬ ‫کۆمه‌ڵگاى دیموکراتیکه‌‌وه‌ خراوه‌ته‌ رۆژه‌ڤه‌وه‌‪،‬‬ ‫رێکخراوه‌که‌ی‪ ،‬واتا هه‌ر کۆمه‌ڵگایه‌ک‬ ‫له‌ چوارچێوه‌یه‌کى هه‌شت خاڵى پێکدێت‪ ،‬که‌‬ ‫خ���وازی���ارى س �ه‌رب �ه‌خ��ۆی��ی �ه‌‪ .‬ه �ه‌م��وو واب��ی��ر‬ ‫ئ���ازادى زم��ان و کلتوور ته‌نیا یه‌کێکه‌ له‌و‬ ‫ده‌که‌ینه‌وه‌ که‌ ئیراده‌که‌ى به‌ سه‌ربه‌خۆیى‬ ‫هه‌شت خااڵنه‌‪ .‬جگه‌ له‌ ئازادى زمان و کلتوور‪،‬‬ ‫ده‌رده‌که‌وێته‌ روو و هه‌میشه‌ له‌نێو لێگه‌ڕان‬ ‫ل�ه‌ پ���رۆژه‌ى “خ��ۆب�ه‌ڕێ��وه‌ب�ه‌رى دیموکراتیک”‬ ‫و ه�ه‌ڵ��وێ��س��ت و راوه‌س���ت���ه‌ و تێکۆشانى‬ ‫کۆنگره‌ى کۆمه‌ڵگاى دیموکراتیکدا خاڵه‌کانى‬ ‫سه‌ربه‌خۆییدایه‌‪ .‬که‌ ده‌گوترێ سه‌ربه‌خۆیی‪،‬‬ ‫دی��ک �ه‌ى ئ��اب��ووری‪ ،‬ک��ۆم�ه‌اڵی�ه‌ت��ی‪ ،‬سیاسی‪،‬‬ ‫جیابوونه‌وه‌ – داب��ڕان – ژیانێکى جیاواز‬ ‫حقووقی‪ ،‬به‌رگرى – پاراستن‪ ،‬دیبلۆماسى و‬ ‫ده‌بێته‌ تێگه‌یه‌ک و ده‌ک�ه‌وێ��ت�ه‌ مێشکى‬ ‫ژینگه‌یى – ئیکۆلۆژیش هه‌ن‪.‬‬ ‫مرۆڤه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌کاتێکدا که‌ مرۆڤایه‌تى خۆبه‌ڕێوه‌به‌رى کلتوورى نه‌ته‌وه‌یى‬ ‫سه‌رچاوه‌‪www.komin-online.com :‬‬ ‫له‌م سه‌رده‌مه‌دا وه‌ک تاکه‌ کۆمه‌ڵگایه‌کى ل �ه‌الی �ه‌ک��ى ت�����ره‌وه‌‪ ،‬ل���ه‌و ق��ۆن��اغ��ان �ه‌دا که‌بێ‬ ‫لێهاتووه‌‪ ،‬به‌م شێوه‌ى له‌یه‌ک دابڕاوى دوور له‌‬ ‫یه‌کییه‌‌ ناشێ و تواناى چاره‌سه‌رکردنى ئه‌و‬ ‫کێشه‌ قورسه‌ى نییه‌ که‌ پێنج هه‌زار ساڵه‌ بونیاد‬ ‫ن��راوه‌‪ .‬له‌م رووه‌وه‌ ده‌توانین به‌م شێوه‌یه‌ ده‌ربڕى‬ ‫له‌ په‌یوه‌ندى و جیاوازییه‌کانى “خۆبه‌ڕێوه‌به‌رى‬ ‫دیموکراتیک” و سه‌ربه‌خۆیى بکه‌ین‪.‬‬ ‫خۆبه‌ڕێوه‌به‌رى دیموکراتیک‪ ،‬دوورکه‌وتنه‌وه‌‬ ‫ل �ه‌ تێگه‌کانى ج��ی��اب��وون �ه‌وه‌ و پ��ارچ �ه‌ب��وون و‬ ‫گ��ۆش�ه‌گ��ی��رب��وون��ى س �ه‌رب �ه‌خ��ۆی��ی �ه‌‪ ،‬ب�ه‌ڵ��ک��ۆ به‌‬ ‫ئیراده‌کردن و به‌ بناخه‌ وه‌رگرتنى الیه‌نه‌ سه‌رنج‬ ‫راک��ێ��ش و دڵفڕێنه‌کانێتی‪“ .‬خ��ۆب�ه‌ڕێ��وه‌ب�ه‌رى‬ ‫دیموکراتیک‪ ،‬هه‌ڵوێست و هزرى سه‌ربه‌خۆیى‬ ‫و ئازادییه‌ که‌ به‌هه‌ند وه‌رگ���رى یه‌کگرتن و‬ ‫یه‌کێتى بێت‪ .‬به‌شێوه‌یه‌کى رێکخستووییانه‌‬ ‫هێنانه‌ کایه‌وه‌ى ئیراده‌ى سه‌ربه‌خۆیى و ئازادى‬ ‫مرۆڤایه‌تى و کۆمه‌ڵگاکان له‌خۆ ده‌گرێت‪.‬‬ ‫ل�ه‌م وات��ای�ه‌دا “خۆبه‌ڕێوه‌به‌رى دیموکراتیک”‬ ‫سه‌ربه‌خۆخوازه‌‪ ،‬ئ��ازادی��خ��وازه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ نه‌ک له‌‬ ‫واتاى جیابوونه‌وه‌ و دابڕان و بچووکبوونه‌وه‌ یان‬ ‫گۆشه‌گیربووندا‪ ،‬زیاتر له‌ واتاى جێبه‌جێکردنى‬ ‫یه‌کگرتن و به‌ناویه‌کداچوون و یه‌کپارچه‌یی‬ ‫دایه‌‪ .‬له‌ هه‌مانکاتدا ده‌توانین “خۆبه‌ڕێوه‌به‌رى‬ ‫دیموکراتیک” به‌ واتاى سه‌ربه‌خۆیى و ئازادیش‬ ‫پێناسه‌بکه‌ین ب �ه‌ م �ه‌رج��ێ ل �ه‌س �ه‌ر بناخه‌ى‬ ‫پره‌نسیپى یه‌کێتى و یه‌کپارچه‌یى بێت‪.‬‬

‫ئۆجه‌الن‪ :‬گۆچانى جادووییم له‌ده‌ستدا نییه‌!‬

‫ئاوا له‌ نێوان دوو به‌رداشدا‬

‫هێزه‌ناڕازییه‌کان بێنه‌ ناو ده‌سه‌اڵته‌وه‌‪ .‬ئێستا‬ ‫رژێم ئه‌وان و هێزه‌ ناڕازییه‌کانیش ده‌بینێ‪.‬‬ ‫ده‌ب��ێ ک��ورد ل���ه‌وه‌دا سیاسه‌ت بکه‌ن‪ ،‬یان‬ ‫ده‌وڵه‌ت یان هێزه‌ناڕازییه‌کان‪ ،‬کامه‌ له‌وانه‌‬ ‫کێشه‌ى ک��ورد چ��اره‌س�ه‌ر ده‌ک��ات له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وان ببن ‌ه یه‌ک‪ ،‬گه‌ر هه‌ر یه‌ک له‌وانه‌‬ ‫بۆ ک��وردان هیچ هه‌نگاوێک ناوێژێت و‬ ‫له‌گه‌ڵ هیچ یه‌ک له‌وانه‌ پێکنه‌هاتن و‬ ‫له‌وه‌دا ئه‌نجامێک ده‌ست ناکه‌وێت‪ ،‬ده‌بێ‬ ‫کورد بۆ خۆیان خۆ به‌ رێکخستن بکه‌ن و‬ ‫و له‌سه‌ر بنه‌ماى سیستمى خۆبه‌ڕێوه‌بردنى‬ ‫دی��م��وک��رات��ی��ک خ��ه‌ب��ات ب��ک��ه‌ن‪ ،‬ئ�ه‌گ�ه‌ر‬ ‫هێزى ناڕازى و رژیم ئه‌وه‌ په‌سه‌ند نه‌کات‬ ‫بۆ ئ��اواک��ردن��ى سیستمى خۆبه‌ڕێوه‌بردنى‬ ‫دیموکراتیک ده‌رفه‌ت هه‌یه‌‪.‬‬

‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪66‬‬ ‫دووشه‬ ‫‪2711/5/42010/11/8‬‬ ‫‌ممه‌ممه‌‪- 2011/7/25‬‬ ‫دووشه‬

‫عه‌بدواڵ ئۆج ئاالن له‌ دوایین دیداریدا باسى‬ ‫له‌وه‌ کرد ئه‌گه‌ر کێشه‌ى کورد له‌سه‌ر یاساى‬ ‫بنچینه‌یى چاره‌سه‌ر نه‌بێت‪ ،‬گه‌لى کورد مافى‬ ‫خۆیه‌تى به‌رخۆدان بکات‪ .‬ئۆج ئاالن باسى له‌‬ ‫رووداوى سیلوان کرد و به‌ زمانێکى ره‌خنه‌گرانه‌‬ ‫وتى له‌و رووداوه‌ نه‌ (‪ )13‬عه‌سکه‌ر‪ ،‬به‌ڵکو‬ ‫(‪ )20‬عه‌سکه‌ر و نه‌ ح �ه‌وت گریال‪ ،‬به‌ڵکو‬ ‫دوو گریال گیانیان له‌ده‌ست داوه‌‪ ،‬ئه‌و حه‌وت‬ ‫گریالیه‌ى که‌ ب��اس ک��راوه‌‪ ،‬پێنجیان کۆنترا‬ ‫گریال بوون له‌ به‌رگى گریالدا‪ ،‬هه‌ر ده‌توانم‬ ‫ئه‌وه‌ بڵێم ئاگرێک که‌ عه‌سکه‌ر و گریالکانى‬ ‫سوتاندووه‌ هه‌مان ئاگره‌‪ ،‬دڵته‌نگم به‌ گیان‬ ‫له‌ده‌ستدانیان‪ .‬هه‌روه‌ها ئۆج ئاالن ئاماژه‌ى به‌‬ ‫شه‌ڕى داسه‌پاوى گریال و ئێران کرد‪ ،‬له‌وباره‌وه‌‬ ‫وت��ى‪ :‬ئه‌گه‌ر (‪ )108‬سه‌ربازى ئێران و (‪)7‬‬ ‫گریال گیانیان له‌ده‌ست دابێت‪ ،‬چۆن باس له‌‬ ‫داگیرکردنى به‌شێک له‌ که‌مپه‌کان ده‌کرێت‬ ‫و خه‌یالیش ناکه‌م بتوانن بکه‌ونه‌ ناوچه‌کانى‬ ‫پاراستنى میدیاوه‌‪ .‬ئۆجه‌الن باسى له‌ راگه‌یاندنى‬ ‫خۆبه‌ڕێوه‌بردنى دیموکراتیک کرد و وتى له‌‬ ‫(‪)2005‬ه‌وه‌ خۆبه‌ڕێوه‌بردنى دیموکراتیک‬ ‫راگه‌یه‌ندراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ى گرنگه‌ پڕکردنه‌وه‌ى‬ ‫ناوه‌رۆکى ئه‌م سیستمه‌یه‌‪ ،‬کردار گرنگتره‌ له‌‬ ‫راگه‌یاندنى ئ�ه‌م سیستمه‌‪ .‬ئ��ۆج ئ��االن ده‌ڵێت‬ ‫له‌ رادی��ۆ زانیم که‌ دی��دار (‪ )BDP‬له‌گه‌ڵ‬

‫ه��ی�لاری کلینتۆن ئه‌نجام دراوه‌ و ده‌ڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫دیاره‌ له‌و دیداره‌ وشه‌ى تیرۆر به‌کار نه‌هاتووه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌ زمانێکیتر باس له‌ توندوتیژى کراوه‌‪.‬‬ ‫ل�ه‌وب��اره‌وه‌ ره‌خنه‌ى ئاراسته‌ى (‪ )BDP‬کرد‬ ‫که‌ نه‌یانتوانیوه‌ راستى خۆیان بێنه‌ زم��ان‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت‪ )BDP( :‬چ په‌یوه‌ندى به‌ توندوتیژیه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬هێزى ئه‌وه‌شى نییه‌ و چه‌کداریش نییه‌‬ ‫و له‌و باردودۆخه‌شدا نییه‌ که‌ ببێته‌ نوێنه‌رى‬ ‫(‪ )PKK‬و (‪ .)KCK‬ئۆج ئاالن هه‌روه‌ها باس‬ ‫له‌ کۆنگره‌ى کۆمه‌ڵگاى دیموکراتیک کرد و‬ ‫وتى‪ :‬کۆنگره‌ى کۆمه‌ڵگاى دیموکراتیک زۆر‬ ‫گرنگه‌‪ ،‬پێویست بوو زۆر پێشتر چاالکییه‌کانى‬ ‫خۆیان ده‌ست پێبکردبایه‌‪ ،‬مه‌گه‌ر نووسراوه‌کانم‬ ‫ناخوێننه‌وه‌‪ ،‬لێره‌وه‌ هێندم شرۆڤه‌ کرد قۆرگم‬ ‫پچڕا و زمانم م��ووى لێهات‪ ،‬ن��ازان��ن له‌ چ‬ ‫بارودۆخێک دام هه‌ناسه‌م س��واره‌‪ .‬هه‌موو له‌‬ ‫قسه‌کردن ک�ه‌م ناهێنن‪ ،‬ته‌نها به‌ قسه‌کردن‬ ‫نابێت‪ .‬به‌م شێوه‌یه‌ له‌گه‌ڵ فاشیزمى ده‌وڵه‌ت‬ ‫ـ نه‌ته‌وه‌ى نه‌وه‌د ساڵه‌ شه‌ڕ ناکرێت‪ .‬تێڕوانیتى‬ ‫(ده‌وڵ�ه‌ت ـ نه‌ته‌وه‌) مافى ژیان ناداته‌ که‌س‪،‬‬ ‫ئێمه‌ سیستمى کۆمه‌ڵگاى دیموکراتیکمان‬ ‫به‌ره‌و پێشه‌وه‌ بردووه‌‪ .‬ئۆجه‌الن هه‌روه‌ها ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫پێویسته‌ پارێزنامه‌کان له‌ که‌مترین ده‌رفه‌تدا‬ ‫به‌ده‌ستى جه‌ماوه‌ر بگات‪ .‬له‌باره‌ى سیستمى‬ ‫خ��ۆب �ه‌رێ��وه‌ب��ردن ب��ۆ تورکیا ده‌ڵ��ێ��ت‪ :‬ده‌کرێت‬

‫تورکیا له‌ رووى فه‌رهه‌نگى و جوگرافیا و‬ ‫ئابورى یا خود له‌ چه‌ند روویه‌که‌وه‌ که‌ خاڵى‬ ‫هاوبه‌ش هه‌یه‌ به‌ چه‌ندین ناوچه‌ى جیاجیا له‌‬ ‫ژێر چه‌ترێکدا دابه‌ش بکرێت‪ ،‬نمونه‌ ئه‌نتالیا‬ ‫فه‌رهه‌نگى تایبه‌ت به‌ خۆى هه‌یه‌‪ ،‬هه‌رێمى‬ ‫بۆتان بکرێته‌ هه‌رێمێک‪ .‬ده‌کرێ (‪ )25‬هه‌رێم‬ ‫هه‌بێت و به‌ گشتى (‪ )400‬نوێنه‌ریان هه‌بێت و‬ ‫(‪ )100‬نوێنه‌ر بۆ رۆشنبیران و رێکخراوه‌کانى‬ ‫کۆمه‌ڵگاى مه‌ده‌نى و بیرمه‌ندان دیارى بکرێت‬

‫مانشێتی رۆژنامه‌کانی کوردستان‬

‫هـــه‌واڵــی کوردستانی‬ ‫هه‌اڵتنى سه‌ربازانى ئێران ل ‌ه شه‌ڕى پژاکدا‬

‫کوژرانى دوو هاواڵتى ب ‌ه ده‌ستى ئێران‬

‫هێزه‌کانى کۆمارى ئیسالمى رۆژى (‪)7/17‬‬ ‫ویستیان هه‌رێمه‌کانى پاراستنى میدیا داگیر‬ ‫بکه‌ن‪ ،‬ب�ه‌اڵم رووب���ه‌رووى خۆراگرى گه‌ریالکانى‬ ‫پ��ژاک بوونه‌وه‌‪ ،‬به‌پێى سه‌رچاوه‌ نافه‌رمییه‌کان‬ ‫زی��ات��ر ل �ه‌ (‪ )200‬س �ه‌رب��از و (‪ )10‬به‌رپرسى‬ ‫پ��ای�ه‌ب�ه‌رزى ئ��ێ��ران ل� ‌ه ش��ه‌ڕى پ��ژاک��دا ک���وژراون‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ترسى ل ‌ه دڵى سه‌ربازان و جاشه‌کان دروست‬ ‫کردووه‌‪ .‬گه‌ریالکانى پژاک بۆ واڵمدانه‌وه‌ى ئه‌م‬ ‫هێرشان ‌ه له‌ناو شاره‌کانى رۆژهه‌اڵت که‌وتوونه‌ت ‌ه‬ ‫چاالکییه‌و‌ه به‌م هۆیه‌و‌ه ب ‌ه ده‌یان سه‌رباز کوژراون‪.‬‬ ‫به‌پێى سه‌رچاوه‌کانى هه‌واڵ سه‌ربازه‌کانى ئێران ل ‌ه‬ ‫ترسى ئه‌م ش�ه‌ڕ‌ه هه‌ڵدێن و جاشه‌کانیش ئاماد‌ه‬ ‫نین ش �ه‌ڕ دژى پ���ژاک ب��ک �ه‌ن‪ ،‬س�ه‌رچ��اوه‌ک��ان��ى‬ ‫ه����ه‌واڵ ب��اس��ی��ان ل����ه‌و‌ه ک�����ردوو‌ه ک�� ‌ه ک��ۆم��ارى‬ ‫ئیسالمى پ��ار‌ه ده‌دات��� ‌ه خه‌ڵک ت��ا دژى پ��ژاک‬ ‫ش �ه‌ڕ بکه‌ن و ئ�ه‌م�ه‌ش ل �ه‌الی �ه‌ن خه‌ڵکى بانه‌و‌ه‬ ‫ناڕه‌زایه‌تى لێکه‌وته‌وه‌‪.‬‬

‫ه��ێ��رش�ه‌ک��ان��ى ک���ۆم���ارى ئیسالمى ب��ۆ س�ه‌ر‬ ‫ک��وردان ل‌ه هه‌موو بواره‌کاندا ب �ه‌رده‌وام �ه‌‪ ،‬به‌پێى‬ ‫سه‌رچاوه‌کانى هه‌واڵ هاواڵتییه‌ک ب‌ه ناوى ئارام‬ ‫خوسره‌وى ل‌ه قه‌زوین ماوه‌یه‌ک له‌مه‌وبه‌ر به‌هۆى‬ ‫گولله‌ى هێزه‌کانى ئاسایشى کۆمارى ئیسالمى‬ ‫ئێرانه‌و‌ه بریندار ده‌بێت‪ ،‬ن��اوب��راو ل‌ه ئه‌نجامدا له‌‬ ‫رۆژى (‪ )7/21‬ب‌ه هۆى سه‌ختى برینه‌که‌یه‌و‌ه گیان‬ ‫له‌ده‌ست ده‌دات‪ .‬هه‌روه‌ها ل‌ه الیه‌کیتره‌و‌ه ده‌زگاى‬ ‫ئیتالعات کۆمارى ئیسالمى ل‌ه شه‌قامى (سیروس)‬ ‫ى سن‌ه هاواڵتییه‌ک ب‌ه ناوى (فه‌ڕشید ئه‌نسار)ى‬ ‫ده‌ستبه‌سه‌ر ده‌که‌ن و دواتر ئیتالعات ده‌ستی به‌سه‌ر‬ ‫ماڵه‌که‌یدا ده‌گرێت و هه‌ندێک ئامێرى سه‌ربازى‬ ‫ل‌ه ماڵه‌که‌یدا ده‌بینێته‌وه‌‪ .‬فه‌ڕشید ئه‌نسارى (‪)26‬‬ ‫ساڵ‌ه ل‌ه الیه‌ن ئیتالعاته‌و‌ه ب‌ه سه‌ختى ئه‌شکه‌نجه‌‬ ‫ده‌کرێت و ره‌وانه‌ى نه‌خۆشخان‌ه ده‌کرێت‪ ،‬ناوبراو به‌‬ ‫هۆى سه‌ختى برینه‌کانیه‌و‌ه ل‌ه نه‌خۆشخان‌ه گیان‬ ‫له‌ده‌ست ده‌دات‪.‬‬

‫و مه‌جلیسی گه‌ل له‌ (‪ )25‬که‌س پێکبێت و‬ ‫سیستمى به‌ڕێوه‌بردن هاوسه‌رۆکى بێت‪ .‬ئۆج‬ ‫ئ��االن له‌باره‌ى چه‌که‌کانیشه‌وه‌ وت��ى‪ :‬ئێراده‌ى‬ ‫دانانى چه‌که‌کانم هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و مافه‌ به‌‬ ‫خۆم ره‌وا نابینم‪ .‬هه‌روه‌ها ئۆجه‌الن بانگ له‌‬ ‫سه‌رۆک وه‌زی��ران ده‌کات و ده‌ڵێت‪ :‬بۆ ئه‌وه‌ى‬ ‫بۆ چاره‌سه‌رى رۆڵى خۆم بگێرم ده‌بێته‌ رێگه‌ى‬ ‫پراکتیکى بکرێته‌‪ ،‬ئه‌گه‌رنا گۆچانى جادووییم‬ ‫له‌ده‌ستدا نییه‌!‬

‫هه‌ڵبژاردنى سیستمى خۆبه‌ڕێوه‌بردنى دیموکراتی‬

‫رووداو‬

‫هه‌ڵپه‌ساردنی کۆبوونه‌و ‌ه پێنج قۆڵیه‌ک ‌ه له‌سه‌ر داوای کۆمه‌ڵ بووه‌‬

‫ئۆزگور گونده‌م شه‌ڕی به‌ر ‌ه ل ‌ه قه‌ندیل‬

‫ل �‌ه س���ه‌ر ب��ان��گ �ه‌وازى ک��ۆن��گ��ره‌ى کۆمه‌ڵگه‌ى‬ ‫دیموکراتی‪ ،‬خۆبه‌رێوه‌بردنى دیموکراتیک راگه‌یه‌ندرا‬ ‫و بۆ ئاواکردنى مه‌جلیسى کۆنگره‌ى کۆمه‌ڵگه‌ى‬ ‫دیموکراتیک ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن ده‌ستیپێکرد‪ .‬رۆژى‬ ‫یه‌کشه‌مم‌ه (‪ )2011/7/23‬ل‌ه ناوچه‌ى سورى ئامه‌د‬ ‫هه‌ڵبژاردن بۆ شه‌ش ئه‌ندامى کۆنگر‌ه ل‌ه نێوان (‪)41‬‬ ‫ئه‌ندام ده‌ستى پێکرد و کاتژمێر پێنجى ئێوار‌ه هه‌ڵبژاردن‬ ‫کۆتایى پێهات‪ .‬بۆ ئه‌مه‌ش ل‌ه ناوچه‌ى سورى ئامه‌د‬ ‫و گونده‌کانى ده‌وروب �ه‌ر‪ ،‬شه‌ش سندوق ب‌ه مه‌به‌ستى‬ ‫ده‌ن��گ��دان دان����راون‪ .‬وته‌بێژى کۆنسه‌ى به‌ڕێوه‌به‌رى‬ ‫ناوچه‌ى سورى ئامه‌د ب‌ه ماڵپه‌رى فوراتى راگه‌یاندووه‌‪،‬‬ ‫ک‌ه ئیتر ئێم‌ه خۆمان خۆمان به‌ڕێو‌ه ده‌به‌ین‪ .‬شایانى‬ ‫باس‌ه کۆنگره‌ى کۆمه‌ڵگه‌ى دیموکراتی (‪)500‬‬ ‫ئه‌ندامى ده‌بێت و (‪ )100‬ئه‌ندامى ئه‌م کۆنگره‌ی‌ه له‌‬ ‫نێوان چینى رۆشنبیر و رێکخراوه‌کانى کۆمه‌ڵگه‌ى‬ ‫مه‌ده‌نى ل‌ه گشت تورکیا هه‌ڵده‌بژێردرێن و سیستمى‬ ‫به‌رێوه‌به‌رایه‌تى ب‌ه شێوه‌ى هاوسه‌رۆکى ده‌بێت‪.‬‬

‫سیروان‬

‫دابه‌شکردنی بودجه‌ی ‪ 330‬ملیارد تمه‌نی ل ‌ه کوردستان‬

‫هاواڵتی‬

‫ناکۆکییه‌کانی نێوان یه‌کێتی و پارتی په‌ر ‌ه ده‌سێنێت‬

‫ینى ئۆکوز پلوتیکا ئه‌م سیاسه‌ت ‌ه دابه‌شی ده‌کات‬

‫ئاوێنه‌‬

‫د‪.‬به‌رهه‌م‪ :‬سه‌رپێچیکاران دوچاری سزای قانونی و ئیداری توند ده‌بنه‌وه‌‬

‫چاودێر‬

‫کورد هه‌مان خواستی باشوریه‌کانی هه‌یه‌‬

‫ئاسۆ‬

‫چه‌ندین رۆژنامه‌نوسی کۆنگره‌ی سه‌ندیکا ده‌کشێنه‌وه‬

‫رۆژنامه‌‬

‫ل ‌ه ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران‪ )51(،‬ئۆتۆمبێل دیار نامێنێت‬

‫رووبه‌ر‬

‫کۆمپانیایه‌کی نزیک ل ‌ه ده‌سه‌اڵت سه‌دان دۆنم زه‌وی جوتیاران داگیر ده‌کات‬

‫گۆڤاری لڤین‬

‫نه‌وشیروان مسته‌فا هه‌ڕه‌ش ‌ه ده‌کات‬

‫کوردستانی‬

‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪66‬‬ ‫دووشه‬ ‫‪2711/5/42010/11/8‬‬ ‫‌ممه‌ممه‌‪- 2011/7/25‬‬ ‫دووشه‬

‫‪6‬‬

‫دیدار‬ ‫سه‌الحه‌دین ساڵه‌یی‬

‫کۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی (‪ )KNK‬ساڵی‬ ‫(‪ )1999‬ل ‌ه ئه‌مستردام دام���ه‌زراوه‌‬ ‫و ب��اره‌گ��ای س��ه‌ره‌ک��ى ل � ‌ه ش��اری‬ ‫«برۆکسل»ه‌‪ ،‬ل ‌ه (‪ )180‬ئه‌ندامی‬ ‫یه‌کسانی ژن و پیاو پێکدێت‪ ،‬تاهیر‬ ‫که‌مالى زاد ‌ه سه‌رۆکى (‪ )KNK‬ک ‌ه بۆ‬ ‫ئاماده‌کارى کۆنفڕانسى نه‌ته‌وه‌یى‬ ‫س��ه‌ردان��ى ب��اش��ورى کوردستانى‬ ‫ک����ردوه‌‪ ،‬وه‌اڵم���ى پرسیاره‌کانى‬ ‫رۆژنامه‌ى (چه‌تر) ده‌داته‌وه‌‪.‬‬

‫چه‌تر‪ :‬بۆ ل‌ه باسی کۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫ده‌نگ و ره‌نگی (‪ )PKK‬زیاتر ره‌نگدانه‌وه‌ی‬ ‫هه‌یه‌؟‬ ‫_ ب‌ه حه‌قیقه‌ت ل‌ه مێژ‌ه بیر له‌و‌ه کراوه‌ته‌وه‌‬ ‫یه‌کێتی نه‌ته‌وه‌یی ل‌ه هه‌موو به‌شه‌کانی‬ ‫کوردستان پێک بێت‪ ،‬ب �ه‌اڵم تا (‪)PKK‬‬ ‫یارمه‌تی ئێمه‌ی نه‌کرد ئه‌و ئه‌رک‌ه جێبه‌جێ‬ ‫نه‌کرا‪ .‬سوپاسیان ده‌که‌ین‪ ،‬ئێم‌ه (‪ )11‬ساڵه‌‬ ‫ل‌ه کۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی ل‌ه هه‌موو به‌شه‌کانی‬ ‫کوردستان داکۆکی ده‌که‌ین‪ ،‬بێ ئه‌وه‌ی‬ ‫الیه‌نێک ف �ه‌رام��ۆش ک��راب��ێ‪ ،‬ه���ه‌رده‌م‬ ‫کاتێک گه‌له‌که‌مان ل‌ه هه‌ر به‌شێکی‬ ‫رووبه‌رووی هێرش و داگیرکاری بووبێته‌وه‌‬ ‫یه‌کسه‌ر له‌چوارچێوه‌ی به‌رنام‌ه و کاری‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییدا ب�‌ه به‌رنام‌ه ته‌له‌فزیۆنی و‬ ‫راگه‌یاندن و کاری نه‌ته‌وه‌یی گرنگیمان‬ ‫داوه‌‪ ،‬به‌ڵێ (‪ )PKK‬به‌هه‌موو شێوه‌یه‌ک‬ ‫یارمه‌تی ئێمه‌ی داو‌ه سوپاسیان ده‌که‌ین‪.‬‬ ‫ئ �ه‌وان کاریگه‌ریان له‌سه‌ر ئێمه‌‬ ‫ن��ی��ی �ه‌‪ ،‬ئ��ێ��م�‌ه ده‌ڵ��ێ��ن با‬ ‫ک����ۆن����گ����ره‌ی‬

‫سه‌رۆکی که‌نه‌که‌‪:‬‬

‫خۆبه‌ڕێوه‌به‌رى‬

‫کۆنگره‌ى نه‌ته‌وه‌یی بۆ ئازادی کوردستانه‌ یه‌کالکردنه‌و‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی بۆ هه‌موان بێ‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌شێک یا‬ ‫هه‌موو یارمه‌تی کۆنگر‌ه بده‌ن‪ ،‬ب‌ه سوپاسه‌و‌ه‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ندتر ده‌بێ‪ ،‬پێشتر و ئێستاش زۆرترین‬ ‫پارت‌ه کوردییه‌کان ل‌ه کۆنگر‌ه دان‪ ،‬پێشتر‬ ‫ئه‌و هاوکاریی‌ه ل‌ه باشوور نه‌کرا به‌داخه‌و‌ه به‌‬ ‫هۆی براکوژی‪ ،‬هه‌رچیمان کرد نه‌مانتوانی‬ ‫کۆمه‌ڵگای کوردی کۆبکه‌ینه‌وه‌‪ .‬ل‌ه هه‌موو‬ ‫دنیا خه‌ڵک ل‌ه (‪ )%100‬ل‌ه گه‌ڵتا نابێ‪،‬‬ ‫ی ب��ۆ ک��ورد و ئ��ازادی‬ ‫کۆنگره‌ى ن�ه‌ت�ه‌وه‌ی� ‌‬ ‫کوردستانه‌‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬ئایا ب���ارودۆخ گۆنجاو‌ه بۆ ئ��ازادى‬ ‫کوردستان؟‬ ‫_ ه �ه‌رچ �ه‌ن��د‌ه ج��وگ��راف��ی��ای ک��وردس��ت��ان‬ ‫دابه‌شکراو‌ه له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا نه‌ته‌وه‌ی کورد‬ ‫هه‌ر زیندووه‌‪ ،‬هه‌موو به‌شه‌کانی کوردایه‌تی‬ ‫ت��ی��ا ده‌ب��ی��ن��رێ��ت‪ ،‬ئ �ه‌م��رۆ گ��ۆران��ک��اری بۆ‬ ‫وه‌ده‌ستهێنانی مافی ئازادیخوازی ل‌ه ئه‌فریقا‬ ‫و باشوری سودان و بزوتنه‌وه‌ی گۆرانکاری‬ ‫واڵتانی میسر و تونس و واڵتانی تری دنیا‬ ‫هاتۆت‌ه مه‌یدان‪ ،‬ئه‌مریکاش سواری مه‌وجه‌که‌‬ ‫بووه‌‪ ،‬ئه‌مریکا و ئه‌وروپاش ده‌یانه‌وێ له‌گه‌ڵ‬ ‫رووداوه‌ک����ان خۆیان تێکه‌ڵ بکه‌ن‪ ،‬ڕه‌نگه‌‬ ‫گۆڕانکاری گه‌وره‌تر ل‌ه پێشدابن‪ ،‬ئێمه‌ش‬ ‫وه‌ک نه‌ته‌وه‌یه‌کی (‪)40‬ملیۆنی خ��اوه‌ن‬ ‫رووب�����������ه‌ری‬

‫(‪500‬ه���ه‌زار کم چوارگۆشه‌ین‪ ،‬با بزانین‬ ‫به‌شمان ل‌ه کوێیه‌‪ ،‬تا خۆمان نه‌بین ناتوانین‬ ‫ه��ی��چ ک��اری��ت��ر ب��ک�ه‌ی��ن‪ .‬ج��ی��ه��ان ل��ه‌ب��ه‌رده‌م‬ ‫گ��ۆڕان��ک��اری و داب��ه‌ش بوونێکی تر دایه‌‬ ‫با جارێکیتر کاڵو له‌سه‌رمان نه‌نێن‪ ،‬دیسان‬ ‫ل‌ه باکوری کوردستان ده‌یانه‌ویت په‌یمانی‬ ‫ل��ۆزان به‌سه‌رماندا نوێ بکه‌نه‌وه‌‪ .‬پێویسته‌‬ ‫به‌بیرویۆچوونێکی گ �ه‌ور‌ه بێن‌ه مه‌یدانه‌وه‌‪،‬‬ ‫باجارێکتر نه‌ڵێن ئیمپریالیستی ئه‌مریکا و‬ ‫شۆڤێنی عه‌ره‌بی و داگیرکه‌ران نه‌یانهێشت‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر خۆمان نه‌بین با گله‌یی ل‌ه به‌رانبه‌ر‬ ‫نه‌که‌ین‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬بۆ کوردستانێکى ئ��ازاد چۆن‬ ‫رووبه‌ڕووی ئاسته‌نگی واڵتانی ده‌ره‌کی‬ ‫و هه‌رێمی ببینه‌وه‌؟‬ ‫_ داگ����ی����رک����ه‌ران ه���ه‌رچ���ه‌ن���د‌ه له‌‬ ‫ن��ێ��وان خ��ۆی��ان ناکۆکبن‪ ،‬ب �ه‌اڵم له‌‬ ‫دژایه‌تیکردنی دۆزی کورد هاوڕان‪،‬‬ ‫ب���ا ل���‌ه ب �ه‌ش �ه‌ک��ان��ی ک��وردس��ت��ان‬ ‫ستراتیژی نه‌ته‌وه‌ییمان هه‌بێ‪ ،‬بۆ‬ ‫ئ��ازادی کوردستان تێبکۆشین‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر پێکه‌وه‌بین شانازیی‌ه بۆ‬ ‫ه�ه‌م��وان ده‌بین‌ه ئیراده‌یه‌ک‪،‬‬ ‫ئه‌مڕۆ ل‌ه باکوری کوردستان‬ ‫خ���ۆس���ه‌ری دی��م��وک��رات��ی��ک‬ ‫راگه‌ێنراوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌سه‌ر‬ ‫داگ���ی���رک���ه‌ران ب��وه‌س��ت��ی��ن‬ ‫هه‌رگیز ئ��ازادى نابینین‪،‬‬ ‫دوور نیی‌ه رووب����ه‌رووی‬ ‫ش��ه‌ڕوخ��وێ��ن رشتنیش‬ ‫ب��ب��ی��ن �ه‌وه‌‪ ،‬ب���ا ئ���ه‌و س��ن��وره‌‬ ‫ده‌ستکرد‌ه ببڕین ک‌ه داگیرکه‌ران به‌سه‌ریاندا‬ ‫س �ه‌پ��ان��دوی��ن‪ ،‬م��ن ده‌ڵ��ێ��م ب���ه‌و پ��ارت��ان �‌ه ئه‌و‬ ‫خه‌ڵکانه‌ی ل‌ه گه‌ڵتانن بۆ ئازادی کوردستان‬ ‫کوڕ وکچیان هاتوون بۆ الت��ان‪ ،‬ده‌ب��ێ بیر‬ ‫له‌وان‌ه بکه‌نه‌وه‌‪ ،‬نابێ ته‌نیا بیر بکرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫چ�ه‌ت��ر‪ :‬ب��ۆ ئیراده‌یه‌کی سیاسی به‌هێزی‬ ‫ک��وردی نابینرێ و به‌رژه‌وه‌ندی حزبی له‌‬ ‫سه‌رووی به‌رژه‌وه‌ندی گشتیدا ده‌بینرێت ؟‬ ‫_ رێ����زم ه �ه‌ی �‌ه ب���ۆ خ���ه‌ب���ات و‬ ‫ت��ێ��ک��ۆش��ان��ی رێ���ب���ه‌ران���ی‬ ‫کورد‪ ،‬به‌ڕاستی ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌ده‌نگی گه‌له‌و‌ه نه‌چن‬ ‫ل���‌ه ک�������اروان ب �ه‌ج��ێ‬ ‫ده‌م��ێ��ن��ن‪ ،‬خ��ۆی��ان له‌و‬ ‫مه‌سه‌له‌ی‌ه ده‌سڕنه‌وه‌‪،‬‬ ‫پ���ێ���ی���ان وان���ه‌ب���ێ���ت‬ ‫ه�ه‌م��وو ب��ڕی��اره‌ک��ان‬ ‫ل‌ه ده‌ستیان دای�ه‌‪،‬‬ ‫ئ����ه‌گ����ه‌ر ب���ڕی���ار‬ ‫ل������ه‌ده‌س������ت������ی‬ ‫سه‌رۆکه‌کان‬ ‫ب����وای����‌ه ت��ا‬ ‫ئ���ێ���س���ت���ا‬

‫بیرۆکه‌ی ستالین و س��ه‌دام حسێن و شا‌ه‬ ‫ده‌مان‪ .‬ده‌بێ بزانن گه‌ل ده‌مێنێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌و‬ ‫پارتان‌ه ئیراده‌یان نه‌بێت رۆژێک دادێت گه‌ل‬ ‫پێش ده‌که‌وێت ئه‌وان ل‌ه بزوتنه‌وه‌ی گه‌وره‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی کورد ک‌ه به‌ره‌و فیناڵ ده‌چێ دوا‬ ‫ده‌ک���ه‌ون‪ .‬ئه‌گه‌ر س�ه‌رۆک�ه‌ک��ان هۆشیاری‬ ‫نه‌ده‌ن‌ه خۆیان پێشمه‌رگه‌کانیان و رۆڵه‌کانی‬ ‫ک���ورد لێیان ق��ب��ووڵ ن��اک �ه‌ن‪ .‬ن��اب��ێ گه‌ل‬ ‫نائۆمید که‌ین به‌بیانووی جۆراوجۆر بڵێین‬ ‫هێشتا بارودۆخ رێگا نادات بۆ یه‌کگرتن‪،‬‬ ‫با ئ�ه‌و سامان‌ه ن �ه‌وت و‬

‫ئ‌ه‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ف‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ی‬ ‫ت‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ک‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫ک‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ر‬ ‫ک‬ ‫و‬ ‫ک‬ ‫ه‌هی‌هتی‬ ‫ک‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫ی‬ ‫(‪)20‬‬ ‫م‬ ‫ل‬ ‫ی‬ ‫ۆ‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫ل‌ه‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫ک‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ک‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫س‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫نی‌هتی‬

‫گ��ازه‌ی هه‌مان ‌ه‬ ‫ل‌ه پێناو رزگار کردنی کوردستانه‌‬ ‫به‌کاری بهێنین‪ ،‬ئه‌مڕۆ ل‌ه باشوری کودستان‬ ‫ه��ه‌ردوو س �ه‌رۆک ده‌ت��وان��ن له‌گه‌ڵ ئۆباما‬ ‫و په‌رله‌مانی ئ �ه‌وروپ��ا داده‌ن��ی��ش��ن‪ ،‬ده‌توانن‬ ‫کێشه‌ی کورد به‌ئاسانی باس بکه‌ن‪ ،‬گه‌لی‬ ‫ئێم‌ه هه‌موو ئه‌مڕۆ ئاماده‌ی‌ه بۆ رزگاری‪،‬‬ ‫ره‌نگ‌ه بڵێن ره‌وشه‌ک‌ه یارمه‌تیده‌ر نییه‌‪ ،‬ئه‌ی‬ ‫ک�ه‌ی یارمه‌تی ده‌ر ده‌ب���ێ؟! وا له‌سه‌ده‌ی‬ ‫بیست ویه‌کداین‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬رۆڵی کنگره‌ى نه‌ته‌وه‌یی ل‌ه ناساندنی‬ ‫کێشه‌ی ک��ورد ب‌ه ئ�ه‌وروپ��ا و جیهان چۆن‬ ‫ده‌بینرێت؟‬ ‫_ کۆنگر‌ه ب‌ه ئاشکرا‌و بوێران‌ه یه‌کێتی‬ ‫گوتار و یه‌کێتی خاکی کوردان ل‌ه هه‌موو‬ ‫شوێنێک باسی کردو‌ه‌و ده‌یکات‪ ،‬به‌هه‌قی‬ ‫خۆمانی ده‌زانین‪ ،‬میراتێکی گه‌وره‌ی باب‬ ‫و باپیران که‌له‌سه‌ر شانی ئێمه‌یان دان��اوه‌‪،‬‬ ‫راستی داخوازییه‌کانی ن �ه‌ت �ه‌وه‌ی خۆمان‬ ‫ده‌ڵێین‪ .‬بیرۆکه‌ی ئه‌نفال و هه‌ڵه‌بجه‌و زێندانی‬ ‫رۆله‌کانی گه‌له‌که‌مان به‌دنیا راده‌گه‌ێنین‪،‬‬ ‫کاره‌ساتی ده‌رس��ی��م و مهاباد باسیان لێوه‌‬

‫تاهیر که‌مالی زاده‌‪ ،‬سه‌رۆکى کۆنگره‌ى‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی کوردستان‪ ،‬ده‌رچووی زانکۆی تاران‬ ‫ل ‌ه به‌شی مێژوو‬

‫که‌سایه‌تی هه‌فته‌‬ ‫سه‌رۆکى پژاک‪ :‬با به‌ره‌یه‌کى هاوبه‌شى سیاسى و نیزامى دروست بکه‌ین‬

‫عه‌بدولڕه‌حمان حاجى ئه‌حمه‌دى سه‌رۆکى پارتى‬ ‫ژیانى ئازادى کوردستان له‌ دیمانه‌یه‌کى رۆژ (‪)tv‬‬ ‫له‌ به‌رنامه‌ى پێواژۆدا هێرشه‌کانى ئێرانى شرۆڤه‌ کرد‬ ‫و بانگى یه‌کگرتنى له‌ ته‌واوى هێزه‌ کوردستانییه‌کان‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫حاجى ئه‌حمه‌دى وتى‪ :‬ده‌یانهه‌وێت قه‌ندیل بگرن‬ ‫و حکومه‌تى هه‌رێم بخه‌ن ‌ه ژێ��ر فشار و وابه‌ست ‌ه‬ ‫به‌ خۆیانى بکه‌ن‪ .‬ئه‌گه‌ر رۆژێ��ک بتوانن قه‌ندیل‬ ‫بگرن ئ �ه‌و ک��ات قه‌ندیل ده‌بێته‌ هێالن ‌ه و بنکه‌ى‬ ‫ئه‌نسارولئیسالم‪ ،‬ئه‌لقاعیده‌‪ ،‬حیزبولاڵ‪ ،‬و هێزه‌کانى‬ ‫تورکیا و ئێرانیشیان ل ‌ه پشت ده‌بێت ئه‌وکات سلێمانى‬ ‫و هه‌ولێریش ده‌بێته‌ فه‌لوج ‌ه و رومادى‪ .‬له‌باره‌ى دوو‬ ‫باڵوێزخانه‌ى ئێران له‌ واڵتێکى وه‌ها بچوکدا وتى‪:‬‬ ‫دوو باڵوێزخانه‌ جگاى شک و گومانه‌‪ .‬له‌باره‌ى‬

‫یه‌کگرتنى حزبه‌کانى رۆژهه‌اڵت وتى‪ :‬ئه‌و‌ه باشترین‬ ‫هه‌له‌ بۆ یه‌کگرتن و ده‌ڵێت ک��ات که‌مه‌‪ .‬حاجى‬ ‫ئه‌حمه‌دى بانگه‌وازى له‌ هه‌موو حزبه‌کانى رۆژهه‌اڵت‬ ‫ده‌ک��ات ک ‌ه هێزێکى هاوبه‌ش پێکبێنن نه‌ک هه‌ر‬ ‫هێزێکى سیاسى با هێزێکى نیزامى پێکبێنین‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫یه‌کگرتنى حزبه‌کانى رۆژهه‌اڵتیش پێکنایێت با‬ ‫یه‌کێتى پارچه‌کانى کوردستان پێکبێت‪ .‬با بیر‬ ‫له‌ هێزێکى پاراستنى نیشتمانى بکه‌ینه‌وه‌‪ .‬ئێستا‬ ‫ش���ه‌ڕى ک���ورد ب �ه‌ ک��وردی��ان پ��ێ ن��اک��رێ��ت و بۆی ‌ه‬ ‫هێرش بۆ سه‌ر گه‌لى کورد ده‌که‌ن ئه‌وه‌ هێرشێکى‬ ‫س��اده‌ نییه‌‪ ،‬هێرشێکى به‌ سه‌رجه‌م گه‌لى ک��ورد و‬ ‫ده‌ستکه‌وته‌کانى‪ ،‬بابه‌تى ماده‌ى (‪ )140‬ده‌ستى ئێران‬ ‫و تورکیاى تێدایه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رنا له‌ هیچ شوێنێکى دنیا‬ ‫نه‌بینراو‌ه په‌رله‌مان بڕیار له‌سه‌ر شتێک ب��دات و‬ ‫جێبه‌جێ نه‌کرێت‪ .‬ئه‌وانه‌ى که‌ ده‌یانگوت ئێمه‌ له‌به‌ر‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندى حکومه‌تى هه‌رێم له‌ باشور دانیشتووین‬ ‫ئه‌وه‌ به‌رژه‌وه‌ندى حکومه‌تى هه‌رێم له‌ مه‌ترسى دایه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ى ئه‌وه‌ی که‌ ئایا هه‌ڵویستى مه‌حکومکردن و‬ ‫سه‌رخۆشى به‌سه‌ بۆ ئه‌م هێرشانه‌ وتى‪ :‬ئه‌وه‌ ئه‌رکه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ به‌س نییه‌‪ ،‬هاوده‌ردى هیچ ده‌ردێک ل ‌ه ده‌رد که‌م‬ ‫ناکات‪ .‬هاوده‌ردى ئه‌وه‌یه‌ بێن ‌ه پێشه‌وه‌ تا دنیا بزانێت‬ ‫له‌ رۆژه�ه‌اڵت��ى کوردستانیش گه‌لى ک��ورد یه‌کى‬ ‫گرتووه‌‪ ،‬سه‌ره‌خۆشى چى؟! سه‌ره‌خۆشى ل ‌ه خۆیان‬ ‫بکه‌ن و ئه‌وانه‌ ب��راو رۆڵ�ه‌ى ئێوه‌ن‪ ،‬رۆڵ�ه‌ى ک��وردن‪،‬‬ ‫«من سه‌ره‌خۆشی له‌ ئه‌وان ده‌که‌م»‪ .‬یه‌کێک له‌و‬ ‫شتانه‌ى ک ‌ه ئێران بۆى قبوڵ ناکرێت کۆنفڕانسى‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌‪ ،‬ده‌بێت به‌ هه‌ر شێوه‌یه‌ک بێت کۆنفرانسى‬ ‫نه‌ته‌وه‌یى پێکبێت‪.‬‬

‫ده‌که‌ین‪ ،‬واڵت��ان ب‌ه ئێم‌ه ناڵێن ئێو‌ه یه‌ک‬ ‫ب��ن‪ ،‬ئ �ه‌وان به‌ئێم‌ه ناڵێن وه‌رن سه‌ربه‌خۆیی‬ ‫خۆتان راگه‌یه‌نن‪ .‬ل‌ه په‌رله‌مانی ئه‌وروپا و‬ ‫الى په‌رله‌مانتاران باسی نه‌هامه‌تیه‌کانی‬ ‫کوردستان ده‌که‌ین‪ ،‬له‌م روانگه‌و‌ه به‌تایبه‌ت‬ ‫پارت‌ه چه‌په‌کان له‌گه‌ڵ ئێم‌ه هیچ ناکۆک‬ ‫نین‪ ،‬ته‌نها ده‌ڵێن‪« :‬خۆتان ئاماد‌ه کردوه‌؟»‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی �‌ه تیکۆشانی ئێم‌ه ب��ۆ کۆنفرانسی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی ک‌ه ئۆمێدمان وای‌ه جێبه‌جێ بیت‪،‬‬ ‫ب‌ه جیهان راده‌گه‌ێنین پێیان ده‌ڵێن کورد‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌کی گه‌وره‌ی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست‬ ‫چ���ۆن ده‌ب���ێ گه‌ڵێکی وا (‪)40‬م��ل��ی��ۆن��ی‬ ‫زوڵمی لێبکرێ‪ ،‬ئه‌م‌ه نیشان ده‌دات‬ ‫ئێم‌ه الوازی���ن‪ ،‬الوازی �ه‌ک �‌ه له‌‬ ‫ک��وێ��دای �ه‌‪ ،‬تورکیا ئێستا له‌‬ ‫سوریا تورکمان‌ه هه‌اڵتوه‌کانی‬ ‫ک��ۆک��ردۆت �ه‌و‌ه ده‌ی �ه‌وێ��ت سبه‌ی‬ ‫وه‌ک ک���ه‌رک���وک ب �ه‌ک��اری��ان‬ ‫بهێنێت ‌و کێش‌ه دروس��ت بکات‪،‬‬ ‫ک���ه‌رک���وک خ��اک��ی ک��وردس��ت��ان�ه‌‬ ‫ه��ی ت���ورک نیی‌ه ل�ه‌س�ه‌ری��ان دێته‌‬ ‫وه‌اڵم‪ ،‬ئه‌وه‌ی تورکمانی که‌رکوک‬ ‫هه‌یه‌تی ک��وردی (‪ )20‬ملیۆنی له‌‬ ‫باکوری کوردستان نیه‌تی‪ ،‬باش‌ه له‌‬ ‫داخوازییه‌کانمان بۆ شه‌رم بکه‌ین‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬بۆ به‌ستنی کۆنفرانسی یه‌کێتی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی چ هه‌نگاوێکتان ناوه‌؟‬ ‫_ هاتن و تێکۆشانی ئێم‌ه بۆ باشوری‬ ‫کوردستان بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌یه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌و‬ ‫پرس‌ه دوا بخرێت ئ �ه‌وا ب��ه ‌زی��ان��ی خۆمان‬ ‫ته‌واو ده‌بێ‪ ،‬تا ئێستا هیچ شتێک ل‌ه ئارادا‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌اڵم کاره‌کان ب�ه‌ره‌و باشی هه‌نگاو‬ ‫ده‌نێن‪ ،‬رازین چاوه‌ڕێی هه‌واڵی خۆشتریشین‪.‬‬ ‫راگه‌یاندنی خ��ۆس�ه‌ری دیموکراتیک له‌‬ ‫باکوری کوردستان و کۆنفرانس و کۆنگره‌ى‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی کاریگه‌ری له‌سه‌ر باشور ده‌بێت‪،‬‬ ‫پێموای‌ه ب��اش��وری کودستان زی��ات��ر ئاماده‌‬ ‫باشی بۆ ده‌ک��ات‪ ،‬ل‌ه باشوری کوردستان‬ ‫بێجگ‌ه ئه‌وه‌ش کێشه‌ی پارتی و یه‌کێتی و‬ ‫ئۆپۆزسییۆن هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش کاریگه‌ی له‌سه‌ر‬ ‫ئازادییه‌کانی کوردستان ده‌بێ له‌و قۆناغه‌‪.‬‬ ‫ده‌بێ بیر بکه‌ینه‌و‌ه مه‌سه‌له‌ی نه‌ته‌وه‌یی و‬ ‫ب�ه‌رژه‌وه‌ن��دی واڵت��ی کوردستان ل‌ه سه‌روی‬ ‫جیاوازییه‌کانی پ��ارت�ه‌ک��ان بێت‪ .‬ب��ۆ ئه‌و‬ ‫کێش‌ه ‌و گه‌ندڵییه‌ی ک‌ه هه‌یه‌‪ ،‬داواک��ارى‬ ‫چاکسازی بین بۆ ئه‌و‌ه نه‌بێ خراپتر له‌وه‌‬ ‫کێشه‌یه‌ک په‌یدا بێت‪ .‬ئه‌مڕۆ داگیرکه‌ران‬ ‫ل���ه‌م داب��ه‌ش��ک��ردن��ه‌ی ل��‌ه ج��ی��ه��ان��دا هه‌یه‌‬ ‫سوودمه‌ند ده‌بن‪ .‬ئۆمێد ده‌که‌م دانیشتنه‌کانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن و هه‌ر دوو حزب بگه‌ن‌ه ئه‌نجام‪،‬‬ ‫حکومه‌تیش ل�ه‌س�ه‌ر چ��اک��س��ازی رازی��ی�ه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌گ���ه‌ر ئ�����ه‌وه‌ش پ��ێ��ک ن���ه‌ه���ات‪ ،‬ل �ه‌س �ه‌ر‬ ‫مه‌سه‌له‌ی ستراتیژی نه‌ته‌وه‌یی بۆ کۆنفرانس‬ ‫و داوای س�ه‌راس�ه‌ری گ�ه‌ل بۆ یه‌کگرتنى‬ ‫نه‌ته‌وه‌یى کوردستان بتوانین یه‌ک بگرینه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئێستاش ل‌ه هه‌موو به‌شه‌کانی کوردستان‬ ‫سه‌ردانی پارت‌ه سپاسیه‌کان ده‌که‌ین‪ ،‬بۆ ئه‌م‬ ‫ئامانج‌ه هاتووین ‪ ،‬دوات��ر گه‌ل ل‌ه هه‌موو‬ ‫په‌یام و راستیه‌کان ئاگادارتان ده‌که‌ینه‌وه‌‪.‬‬

‫خ��ۆب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌رى دیموکراتیک‪،‬‬ ‫ن��اوى سیستمێکه‌ ک�ه‌ ده‌رب���ڕى ل ‌ه‬ ‫رێکخستنى کۆمه‌ڵگاى دیموکراتى و‬ ‫یه‌کالییکردنه‌وه‌ى په‌یوه‌ندییه‌کانى‬ ‫ن��ێ��وان ده‌وڵ����ه‌ت – دیموکراسی‪،‬‬ ‫دیموکراسى و کۆمه‌ڵگا ده‌ک��ات‪.‬‬ ‫خۆبه‌ڕێوه‌به‌رى له‌ هه‌موو الیه‌که‌وه‌‬ ‫ده‌رب�����ڕى ئ���ی���راده‌ى رێ��ک��خ��راوه‌‪.‬‬ ‫دیموکراتییه‌تیش؛ گ��رێ��دراوه‌ به‌‬ ‫به‌شدارى و ئاوێته‌بوونێکى ئازاد و‬ ‫یه‌کسان‪.‬‬

‫خۆبه‌ڕێوه‌به‌رى دیموکراتیک‬ ‫خ���ۆب���ه‌ڕێ���وه‌ب���ه‌رى دی��م��وک��رات��ی��ک‪ ،‬ن���اوى‬ ‫سیسته‌مێکه‌ ک�ه‌ ده‌رب���ڕى ل�ه‌ رێکخستنى‬ ‫کۆمه‌ڵگاى دیموکراتى و یه‌کالییکردنه‌وه‌ى‬ ‫پ���ه‌ی���وه‌ن���دی���ی���ه‌ک���ان���ى ن����ێ����وان ده‌وڵ��������ه‌ت –‬ ‫دی��م��وک��راس��ی‪ ،‬دی��م��وک��راس��ى و کۆمه‌ڵگا‬ ‫ده‌کات‪ .‬خۆبه‌ڕێوه‌به‌رى له‌ هه‌موو الیه‌که‌وه‌‬ ‫ده‌ربڕى ئیراده‌ى رێکخراوه‌‪ .‬دیموکراتییه‌تیش؛‬ ‫گرێدراوه‌ به‌ به‌شدارى و ئاوێته‌بوونێکى ئازاد‬ ‫و یه‌کسانه‌وه‌‪ .‬له‌هه‌مانکاتدا رێکخستنى‬ ‫ژیانێکى کۆمه‌اڵیه‌تییانه‌ى ئازاد‪ ،‬یه‌کسان‪،‬‬ ‫رێکخراو و به‌ ئیراده‌ له‌ خۆوه‌ ده‌گرێت‪.‬‬ ‫داهێنه‌رى ئه‌م بیرۆکه‌یه‌ “عه‌بدواڵ ئۆجه‌الن”ه‌‬ ‫داهێنه‌رى بیردۆزییه‌که‌ “عه‌بدواڵ ئۆجه‌الن”ه‌‪،‬‬ ‫بێگومان هه‌ر ئه‌ویش ئه‌م بیرۆکه‌یه‌ى خسته‌‬

‫کوردانى رۆژئ‬ ‫ئاماده‌کار‬

‫سه‌الح مه‌حمود‬

‫له‌ کاتێکدا شه‌پۆل و ئیراده‌ى سه‌رهه‌ڵدانى‬ ‫گ����ه‌الن ب������ه‌رووى ژری��م �ه‌دی��ک��ت��ات��ۆره‌ک��ان‬ ‫ب���ۆت���ه‌وه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم واڵت���ان���ى زڵ��ه��ێ��ز خ��ۆی��ان‬ ‫تێکه‌ڵ به‌و شه‌پۆله‌ ده‌ک�ه‌ن و ناڕه‌زایه‌تییه‌‬ ‫جه‌ماوه‌رییه‌کان ئاراسته‌ى به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانى‬ ‫خۆیان ده‌که‌ن‪ .‬سوریا یه‌کێک له‌و واڵتانه‌یه‌‬ ‫ک �ه‌ ب�����ه‌ره‌وروى ئ���ی���راده‌ى ئ����ازادى گ�ه‌الن��ى‬ ‫وه‌اڵت �ه‌ک �ه‌ ب��ۆت �ه‌وه‌ و تورکیا ب �ه‌ پاڵپشتى‬ ‫ئه‌مریکا ده‌ستى خۆى تێکه‌ڵ به‌ ناڕه‌زایه‌تییه‌‬ ‫جه‌ماوه‌رییه‌کان ک��ردووه‌ و دوو جار له‌ ناو‬ ‫خ��اک��ى خ��ۆى هێزه‌ئۆپۆزسیۆنه‌ پ �ه‌رت �ه‌وازه‌‬ ‫و ن��اڕه‌زای�ه‌ت��ی��ی�ه‌ک��ان��ى س��وری��ا به‌مه‌به‌ستى‬ ‫رۆخاندنى رژیمى به‌شارئه‌سه‌د کۆ کردوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ له‌ کاتێکدایه‌ نه‌ هێزه‌ده‌ره‌کییه‌کان و‬ ‫نه‌ رژێمى به‌شارئه‌سه‌د دان به‌ مافى کورد‬ ‫دان��ان��ی��ن و ک��وردی��ش ب �ه‌ درێ��ژای��ى رژیمى‬ ‫به‌شارئه‌سه‌د وه‌ک هێزێکى ن��اڕازى له‌ ناو‬ ‫سیستم خاوه‌ن ستاتۆ نه‌بووه‌ و بێ ناسنامه‌‬ ‫ک��راوه‌ و ئێستاش ناڕه‌زایه‌تییه‌کانى کورد‬ ‫ب �ه‌رده‌وام �ه‌ و ئ �ه‌م هه‌ینییه‌ش ناڕه‌زایه‌تى‬ ‫کوردان له‌ ژێر ناوى هه‌ینى «ئااڵره‌نگین»‬ ‫ب �ه‌ڕێ��وه‌ چ��وو و پیالنگێری دژی ئ��ااڵی‬ ‫ره‌نگین پوچه‌ڵ ک��رای �ه‌وه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم ک��ورد له‌‬

‫هـــه‌واڵــی کوردستانی‬ ‫مه‌حکومکردنى هێرشه‌کانى ئێران‬

‫ک��ۆم��ی��ت �ه‌ى ه���اوک���ارى ه��ێ��زه‌ک��ان��ى رۆژه���ه‌اڵت���ى‬ ‫کوردستان له‌ واڵت��ى دانیمارک که‌ پێکهاتوون له‌‬ ‫حزبى دیموکراتى کوردستان‪ ،‬کۆمه‌ڵه‌ى شۆڕشگێرى‬ ‫زه‌حمه‌تکێشانى کوردستان‪ ،‬پارتى ئازادى کوردستان‪،‬‬ ‫پارتى ژیانى ئ��ازادى کوردستان پ��ژاک‪ ،‬سازمانی‬ ‫خه‌باتى شۆڕشگێرى کوردستان‪ ،‬ناوه‌ندى رۆژهه‌اڵتى‬ ‫کوردۆساید ـ چ��اک‪ ،‬یه‌کێتى خۆێندکارانى کورد‬ ‫ـ ف��وک��وس‪ ،‬یه‌کێتى الوان دیموکراتى رۆژه�ه‌اڵت��ى‬ ‫ک��وردس��ت��ان‪ ،‬ک��ۆن��گ��ره‌ى ن �ه‌ت �ه‌وه‌ی��ى ک���ورد هێرشى‬ ‫حکومه‌تى ئێران بۆ سه‌ر خاکى هه‌رێمى کوردستان‬ ‫مه‌حکوم ده‌ک �ه‌ن و ده‌ڵ��ێ��ن‪« :‬ئ �ه‌م هێرشانه‌ دژایه‌تى‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌موو یاسا و رێساکانى نێونه‌ته‌وه‌یی‌ هه‌یه‌‬ ‫و به‌ ئاشکرا پێشێلکردنى سه‌روه‌رى عێراق به‌گشتى و‬ ‫هه‌رێمى کوردستانه‌ به‌تایبه‌تى‪ ،‬داوا له‌ کۆر و کۆمه‌ڵه‌‬ ‫نێونه‌ته‌وه‌ییه‌کان ده‌که‌ین که‌ دژى ئه‌م حه‌ره‌که‌ته‌ى‬ ‫حکومه‌تى ئێران هه‌ڵوێست بگرن و رێگا نه‌ده‌ن چیتر‬ ‫رژێمى ئێران به‌ بیانووى هێرش کردنه‌ سه‌ر هێزه‌کانى‬ ‫پ���ژاک پ �ه‌الم��ارى ن��اوچ�ه‌ سنوورییه‌کانى هه‌رێمى‬ ‫کوردستان بدات»‪.‬‬

‫(‪ ،)HPG‬ئێرانى ئاگادار کرده‌وه‌‬

‫ه��ێ��زى پ��اراس��ت��ن��ى گ��ه‌ل (‪ ،)HPG‬ئ��ێ��ران له‌‬ ‫به‌رامبه‌ر هێرشه‌کان بۆ س�ه‌ر هه‌رێمى پاراستنى‬ ‫میدیا ئ��اگ��ادار ده‌ک���ات���ه‌وه‌ و رای��ده‌گ�ه‌ی��ێ��ن��ن گه‌ر‬ ‫ئێران درێ��ژه‌ به‌ ئۆپه‌راسیۆن و تۆپبارانه‌کان بدات‬ ‫بێده‌نگ نابن و وه‌اڵم���ى ئ �ه‌و هێرشانه‌ ده‌ده‌ن���ه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌رێمه‌کانى کێله‌شین‪ ،‬خنێره‌ و خاکورک له‌ژێر‬ ‫چاودێرى و پاراستنى (‪ )HPG‬دان و له‌وباره‌وه‌ هێزى‬ ‫پاراستنى گه‌ل بۆ هه‌ر هێرشێکى چاوه‌ڕوان نه‌کراوى‬ ‫ئێران‪ ،‬خۆى ئاماده‌ ده‌ک��ات‪ .‬ناوه‌ندى چاپه‌مه‌نى و‬ ‫راگه‌یاندنى (‪ )HPG‬رایگه‌یاندووه‌ هێزه‌کانى ئێران‬ ‫له‌ (‪ )7/23‬له‌ کاتژمێر (‪ )21:00‬و (‪)22:00‬‬ ‫هه‌رێمه‌کانى ده‌ووروب��ه‌رى شه‌هید بێریتان و ده‌ڤرێ‬ ‫سپی سه‌ر به‌ خاکورکیان تۆپباران کردووه‌‪ .‬سه‌رۆکى‬ ‫کۆنسه‌ى به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى (‪ )KCK‬موراد قه‌ره‌یران‬ ‫رایگه‌یاندووه‌‪ ،‬که‌ ئێمه‌ بڕیارى شه‌ڕمان له‌گه‌ڵ ئێران‬ ‫نه‌داوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ مافى پاراستنى ره‌واى گه‌ریالکانى‬ ‫پژاک پشتیوانى ده‌که‌ین‪.‬‬

‫گیان له‌ده‌ستدانى هاواڵتییه‌ک ب ‌ه هۆى مینه‌وه‌‬

‫ب‌ه ه��ۆى ته‌قینه‌وه‌ى مینێک ل‌ه کێوى‬ ‫(دوپه‌زه‌)ى بێوران هاواڵتییه‌ک گیان له‌ده‌ست‬ ‫ده‌دات‪.‬‬ ‫ماڵپه‌رىشارۆنیۆزىسه‌رده‌شترایگه‌یاندووه‪‌:‬‬ ‫رۆژى هه‌ینى (‪)31‬ى پوشپه‌ڕ پیاوێکى (‪)40‬‬ ‫ساڵ‌ه ب‌ه ناوى (حه‌سه‌ن ئه‌مین پوور) خه‌ڵکى‬ ‫گوندى زێوێى سه‌ر ب‌ه شارى سه‌رده‌شت به‌هۆى‬ ‫ته‌قینه‌وه‌ى مین گیان له‌ده‌ست ده‌دات ب‌ه پێى‬ ‫وته‌ى خزمه‌کانى ئه‌م هاواڵتیی‌ه ناوبراو به‌‬ ‫مه‌به‌ستى سه‌یران بۆ ئه‌م کێو‌ه چووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌هۆى ته‌قینه‌وه‌ى مین گیان له‌ده‌ست ده‌دات‪.‬‬ ‫شایانى باس‌ه زۆربه‌ى ناوچ‌ه سنورییه‌کانی‬ ‫ن��ێ��وان رۆژه �ه‌اڵت��ى ک��وردس��ت��ان و هه‌رێمى‬ ‫کوردستان و عێراق ل‌ه شه‌ڕى هه‌شت ساڵه‌ى‬ ‫نێوان عێراق و ئێران مینڕێژ کراون و سااڵنه‌‬ ‫خه‌ڵکى کوردستان و له‌سه‌ر سنوره‌کان به‌هۆى‬ ‫مینه‌و‌ه گیان له‌ده‌ست ده‌ده‌ن‪.‬‬

‫سزاى له‌سێداره‌دان بکوژانی (شۆخان و شادی) ده‌گرێته‌وه‌‬

‫ژنان‬

‫ساڵی دووەم ژماره‌ ‪66‬‬ ‫دووشه‬ ‫‪2711/5/42010/11/8‬‬ ‫‌ممه‌ممه‌‪- 2011/7/25‬‬ ‫دووشه‬

‫‪8‬‬

‫زیندوو‬ ‫ژن؛ ل ‌ه بێزارییه‌کانم‬ ‫شۆڕش ل ‌ه دایک ده‌بێت‬ ‫‪u‬‬

‫دره‌خشان هه‌ولێرى‬

‫‪u‬‬

‫زۆر بێزارم‪ ،‬هیچ کات خۆم نه‌بینیه‌وه‌‪،‬‬ ‫ته‌نها چیرۆکى خ��ۆم له‌ وێنه‌ى سه‌ر‬ ‫دی����واره‌ک����ان پ��ێ��ش (‪ )50000‬س��اڵ�ه‌‬ ‫خوێندوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و کات من بووبووم‪ ،‬ناوم‬ ‫خواوه‌ند ئیکۆنۆموس (خواوه‌ند ئابورى_‬ ‫هاوسه‌نگ) بوو‪ ،‬ئێستا هیچم نه‌ماوه‌‪،‬‬ ‫زهنییه‌تى پیاو ئه‌وه‌شى لێ ستاندمه‌وه‌‬ ‫و ک��رام به‌ ن��ام��وس‪ .‬ئێستا من ته‌نها‬ ‫ناموسى پیاوانم‪ .‬پێنج ه�ه‌زار ساڵه‌ به‌‬ ‫خ��ۆم ن��ام��ۆم و ل�ه‌ شوێنێک ب��ۆ ژی��ان‬ ‫ده‌گه‌ڕێم‪ .‬ده‌گه‌ڕێم بۆ ئه‌و سه‌رده‌مانه‌ى‬ ‫ده‌ستێکم له‌ ملى سروشت و ده‌ستێکم‬ ‫له‌ ملى ئاژه‌ڵه‌کان بوو و بۆنى ژیانم‬ ‫ده‌کرد‪ .‬ئێستاش ده‌چم الى باوکم ده‌بم‬ ‫به‌ ده‌نگى باوکم و الى برام ده‌چم ده‌بم‬ ‫ب �ه‌ ب��را و ب��ۆ الى ت�ه‌ل�ه‌ف��زی��ۆن�ه‌ک��ان و‬ ‫کلیپه‌کان ده‌چم وه‌ک به‌سه‌ر ئه‌و کااڵ‬ ‫و ئه‌و کااڵدا جه‌سته‌م دێت و ده‌چێت‪.‬‬ ‫کامێرامانێک ل �ه‌ ن��او کلیپه‌کاندا‬ ‫ته‌نها ئه‌ندامانى زاو و زێم و ئه‌ندامانم‬ ‫پارچه‌ پارچه‌ پێشان ده‌دات‪ .‬له‌به‌رده‌م‬ ‫ده‌رگاى دوکانه‌کان بووکۆڵه‌م‪ ،‬ناکرێ‬ ‫جارێکیش بووک نه‌بم‪ .‬له‌ بووکبوون‬ ‫بێزارم‪ .‬جارێک خۆم نه‌بینیه‌وه‌‪ .‬ژنێکى‬ ‫پارچه‌پارچه‌ کراوم رۆحێکى کوژرام‪.‬‬ ‫شه‌قامه‌کان‪ ،‬پارکه‌کان‪ ،‬چاوه‌کان نێرن‬ ‫و هاوره‌گه‌زه‌کانیشم به‌ رۆح��ى نێرانه‌‬ ‫دێ��ن و ده‌چ���ن و ته‌نها جه‌سته‌یه‌ک‬ ‫ماونه‌ته‌وه‌ و به‌س‪ ،‬له‌ جه‌سته‌ بێرۆحه‌کان‬ ‫ب��ێ��زارم‪ .‬ب��ێ��زارم له‌ هه‌موو ئ�ه‌و جه‌سته‌‬ ‫مێیینه‌یانه‌ى ک �ه‌ خ��ۆی��ان ب��ۆ پ��ی��اوان‬ ‫ده‌ڕازێ��ن��ن �ه‌وه‌ و پێاڵوى پاژنه‌ بلند له‌‬ ‫پێ ده‌که‌ن و خۆیان ناسکتر ده‌که‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ره‌نگى رۆخسارى راسته‌قینه‌ى خۆیان‬ ‫بۆ زهنییه‌تى ده‌سه‌اڵتدار و قۆرخکارى‬ ‫پیاو دۆڕان�����دووه‌‪ ،‬ئ �ه‌وان �ه‌ى خیانه‌تیان‬ ‫ل �ه‌ مێیینه‌یى ک��رد و ته‌سلیم ب��وون‪،‬‬ ‫بیزارم له‌ ته‌سلیم بوون‪ .‬له‌ هه‌موو ئه‌و‬ ‫ئه‌ده‌بیاتانه‌ى که‌ هه‌موو باشییه‌کان به‌‬ ‫نێرانه‌ و هه‌موو کاره‌ خراپه‌کان به‌ ژنانه‌‬ ‫دێنێته‌ سه‌ر زمان‪ ،‬بێزارم‪.‬‬ ‫ب��ێ��زارم ل���ه‌و پێنج ه����ه‌زار س��اڵ �ه‌ى که‌‬ ‫زم��ان که‌وتوه‌ته‌ ژێرکاریگه‌رى ئه‌قڵى‬ ‫ده‌سه‌اڵتدارى‪ ،‬له‌ هه‌موو ئه‌و ئه‌فسانانه‌ى‬ ‫که‌ من وه‌ک پاشۆى پیاو دێننه‌ زمان‪،‬‬ ‫له‌ هه‌موو ئه‌و پیاوه‌ ئایینانه‌ش بێزارم‬ ‫که‌ من پیس بم و ده‌ستى نوێژى پاکى‬ ‫پیاوه‌ موسڵمانه‌کانم پیس کردبێت‪ ،‬له‌‬ ‫هه‌موو ئه‌و بێڕێزیانه‌ و زوڵمانه‌ یاخیم‬ ‫و حه‌زده‌که‌م ده‌ستنوێژى هه‌موو پیاوه‌‬ ‫ئیمانداره‌کان بشکێنم به‌ تایبه‌ت ئه‌وانه‌ى‬ ‫له‌ ریزى پێشه‌وه‌ى په‌رستگاکان راوه‌ستاون‬ ‫بۆ نزا تا قه‌ت نه‌توانن به‌و زهنییه‌ته‌‬ ‫گ�ڵ�اوه‌ی���ان ل �ه‌گ �ه‌ڵ خ��واوه‌ن��ده‌ک �ه‌ی��ان��دا‬ ‫قسه‌بکه‌ن‪ .‬له‌به‌رانبه‌ر ده‌نگى باوک‪ ،‬برا‪،‬‬ ‫کۆمه‌ڵگا‪ ،‬عه‌شیره‌‪ ،‬نه‌ته‌وه‌ نێرینه‌یه‌که‌م‬ ‫ده‌ڵێم «نا»‪ ،‬ئیتر به‌سه‌ بۆ کۆیالیه‌تى‪.‬‬ ‫هه‌موو ئه‌و پێاڵوه‌ پاژنه‌ بڵندانه‌ فڕێ‬ ‫ده‌ده‌م تا پیاوان هیچ کات ئه‌وه‌ى که‌ له‌‬ ‫خه‌یاڵیان دایه‌ نه‌یبینن تا ژنانیش خۆیان‬ ‫بن و ئازادنه‌ بژین‪ .‬من ده‌نگى ئازاره‌کان‬ ‫و بێزارییه‌کانم‪ ،‬دواج��اری��ش ده‌نگێکى‬ ‫یاخى‪ .‬له‌ شوێنێک ده‌گه‌ڕێم نایبینمه‌وه‌‬ ‫تا بژیم‪ .‬شه‌ق له‌ هه‌موو ئه‌و رێکخراوه‌‬ ‫ژنانه‌ى ده‌سه‌اڵت هه‌ڵده‌ده‌م که‌ به‌ ناوى‬ ‫ژن���ه‌وه‌ قسه‌ ده‌ک����ه‌ن‪ ،‬چ��ۆن سروشتى‬ ‫ئێمه‌ى ژن له‌گه‌ڵ ده‌س�ه‌اڵت ناکۆکه‌‪.‬‬ ‫له‌ شوێنێک ده‌گه‌ڕێم نایبینمه‌وه‌ دواجار‬ ‫له‌ هه‌موو ئه‌و ئ��ازار و بێزاریانه‌ یاخى‬ ‫بووم و شۆڕشم هه‌ڵبژارد و شۆڕشى من‬ ‫له‌ ناوماڵ و کوچه‌ و کۆاڵن و شار و‬ ‫شاخه‌کان ده‌ست پێده‌کات‪ ،‬من ژنێکى‬ ‫شۆڕشگێرم‪.‬‬

‫ئاماده‌کار‬ ‫چه‌تر‬ ‫ش��ادى و شۆخان ه���ه‌ردوو خوشک ‌ه‬ ‫ک��وژراوه‌ک��ه‌‪ ،‬که‌ ب ‌ه وت �ه‌ی دای��ک و‬ ‫باوکیان بۆ کڕینی پێداویستیه‌کانی‬ ‫خۆیان چونه‌ت ‌ه ب��ازاڕی چه‌مچه‌ماڵ‬ ‫و ئیتر ئه‌وه‌ کۆتا چون ‌ه ده‌ره‌وه‌یان‬ ‫ب��وو ل � ‌ه م��اڵ��ه‌وه‌‪ ،‬ل � ‌ه راپۆرتێکى‬ ‫(چ�ه‌ت��ر) سه‌رچاوه‌یه‌کى نزیک ل ‌ه‬ ‫باوکی ک��وژراوه‌ک��ان ره‌تیده‌کاته‌و ‌ه‬ ‫ک ‌ه باوکیان ب ‌ه هیچ شێوه‌یه‌ک ب ‌ه‬ ‫سوڵحی عه‌شایه‌ری رازی نابێت‪،‬‬ ‫سه‌رۆکى دادگ��اى تێهه‌ڵچوونه‌وه‌ ل ‌ه‬ ‫ک�ه‌الر ئ�ه‌وه‌ده‌خ��ات�ه‌روو ئ �ه‌وه‌ى ئه‌و‬ ‫تاوانه‌ى به‌سه‌ردا ئاشکرا بێت سزاى‬ ‫له‌سێداره‌دان ده‌یگرێته‌وه‌‪.‬‬

‫گومانێکی زۆر رووبه‌ڕوی (س) ده‌بێته‌و‌ه‬ ‫ک��ه‌س��ێ��ک��ی ن���زی���ک ل����ه‌ دوو ک��چ�ه‌‬ ‫ک��وژراوه‌ک �ه‌ له‌ س�ه‌ر زاری باوکیانه‌وه‌‬ ‫له‌ ئاماده‌کردنی ئه‌م راپۆرته‌ قسه‌ی بۆ‬ ‫کردین‪ ،‬به‌اڵم مه‌رجی ئه‌وه‌بوو که‌ ناوی‬ ‫نه‌هێنین ئه‌و باسى له‌وه‌کرد «نزیکه‌ی‬ ‫بیست که‌س به‌و تۆمه‌ته‌ ده‌ستگیرکراون‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌ ئێستادا ته‌نها سێ که‌سیان له‌‬ ‫زینداندا ماونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وانی تر هه‌موویان‬ ‫ئ����ازادک����راون س���ه‌رچ���اوه‌ک���ه‌ ل���ه‌ زاری‬ ‫باوکی دوو کچه‌ کوژراوه‌که‌وه‌ ئه‌وه‌شی‬ ‫نه‌شارده‌وه‌ که‌ له‌ناو سێ که‌سه‌که‌دا که‌‬ ‫ئێستا زیندانی ک��راون گومانێکی زۆر‬ ‫رووبه‌ڕوی (س) ده‌بێته‌وه‌ به‌و پێوه‌ره‌ی که‌‬ ‫فیشه‌ک و قه‌وان له‌ ناو ئۆتۆمبێله‌که‌یدا‬ ‫دۆزراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫سوڵح ناکه‌ن‬ ‫به‌پێی وت �ه‌ی س�ه‌رچ��اوه‌ک�ه‌ى (چه‌تر)‬ ‫ب��اوک��ی (ش��ۆخ��ان و ش���ادی) ت��ا چه‌ند‬ ‫مانگێک دوای روداوه‌ک����ه‌ سکااڵی‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ر ک �ه‌س ت��ۆم��ار ن���ه‌ک���ردوه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم‬ ‫ک��ات��ێ��ک ل �ه‌ الی���ه‌ن دادگ�����اوه‌ ئ��اگ��ادار‬ ‫کراوه‌ته‌وه‌ که‌ سکااڵی له‌سه‌ر کێ هه‌یه‌‬ ‫و پێشی راگه‌یاندراوه‌ حکومه‌ت هه‌موو‬ ‫ج��ۆره‌ هاوکارییه‌کت ده‌ک��ات‪ ،‬باوکیان‬ ‫سکااڵى له‌ دژی چه‌ند که‌سێک تۆمار‬ ‫کردوه‌‪ .‬هه‌مان سه‌رچاوه‌ى نزیک به‌ماڵى‬ ‫کچه‌ کوژراوه‌که‌ وتى‪ :‬پاش ماوه‌یه‌ک‬ ‫له‌ روداوه‌ک�ه‌ ده‌نگۆیه‌ک له‌ناو خه‌ڵکدا‬ ‫باڵو بوه‌ته‌وه‌ که‌ گوایه‌ بنه‌ماڵه‌ی دوو‬

‫‪n‬‬

‫شۆخان و شادی‪ ،‬ئه‌و دوو خوشکه‌ی به‌شێوه‌یه‌کی دڕندان ‌ه کوژران فۆتۆ‪ /‬ئه‌رشیف‬

‫کچه‌کوژراوه‌که‌ به‌ سوڵحی عه‌شایه‌ری‬ ‫چاره‌سه‌ری کێشه‌که‌یان کردوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ دور‌ه‬ ‫له‌ راستیه‌وه‌ و باوکی کچه‌کان به‌ هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ک به‌ سوڵحی عه‌شایه‌ری رازی‬ ‫نابێت و هه‌موو بڕیارێکی داوه‌ته‌ ده‌ست‬ ‫دادگ��ا بۆ ی�ه‌ک�لاک��ردن�ه‌وه‌ی کێشه‌که‌‪.‬‬ ‫ه �ه‌رئ �ه‌و س �ه‌رچ��اوه‌ی �ه‌ ره‌ت��ی��ش��ی ک���رده‌وه‌‬ ‫که‌ پێشتر هیچ جۆره‌ دوژمندارییه‌ک‬ ‫له‌ نێوان ئه‌و گومان لێکراوانه‌ و ماڵى‬ ‫کوژراوه‌کاندا هه‌بوبێت وتیشى «هیچ‬ ‫کێشه‌یه‌کی ک��ۆم �ه‌اڵی �ه‌ت��ی��ان پێکه‌وه‌‬ ‫نه‌بووه‌»‪.‬‬ ‫که‌سوکاری کوژراوه‌کان بڕیارى خۆیان‬ ‫ده‌ده‌ن‬ ‫ل��ه‌س��ه‌ر روودان�����ی ک��وش��ت��ن��ی ژن����ان له‌‬ ‫سنوره‌که‌ و به‌تایبه‌ت کێشه‌ی کوژرانی‬ ‫(شۆخان و ش��ادی) و هه‌ڵوێسته‌کردنى‬ ‫رێکخراوه‌کانى ژن��ان‪ ،‬مریه‌م محه‌مه‌د‬ ‫به‌رپرسی لقی چه‌مچه‌ماڵی یه‌کێتی‬ ‫ژن��ان��ی ک��وردس��ت��ان ئ��ام��اژه‌ى ب �ه‌وه‌کرد‬ ‫«تا سه‌رئیسقان ده‌چین به‌ دواى مافى‬ ‫ئه‌و ژنانه‌ى له‌ سنوره‌که‌دا توندوتیژیان‬ ‫ب �ه‌رام��ب �ه‌ر ک�����راوه‌»‪ .‬وت��ی��ش��ى‪ :‬هیچ‬ ‫کاتێک بێده‌نگ نه‌بوین له‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫کێشه‌ى ئ �ه‌و دوو خوشکه‌ ک���وژراوه‌دا‪،‬‬

‫ئه‌ندامانی په‌رله‌مانی کوردستانیشمان‬ ‫لێی ئاگادار ک��ردۆت�ه‌وه‌‪ ،‬که‌یسه‌که‌یان‬ ‫ئێستا ل �ه‌ دادگ���ای���ه‌ و ئێشی ئێمه‌ش‬ ‫وه‌ک و چاودێریکردنی دانیشتنه‌کانى‬ ‫دادگایه‌‪ ،‬ئ�ه‌وه‌ی مه‌به‌ستمانه‌ کێشه‌که‌‬ ‫واسیته‌ی تێدا نه‌کرێت و یاسا سه‌روه‌ر‬ ‫بێت‪ .‬م��ری�ه‌م محه‌مه‌د ل�ه‌ وه‌اڵم���ى ئه‌و‬ ‫پرسیاره‌دا ئه‌ى ئه‌گه‌ر ئه‌م رووداوه‌ ئاشکرا‬ ‫بوو پاشان له‌ رێگه‌ى کۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌‬ ‫چاره‌سه‌ر کرا ئه‌وکاته‌ ئێوه‌ هه‌ڵوێستان‬ ‫چى ده‌بێت‪ ،‬ئه‌وه‌ى وت «ئه‌و کاته‌ ئێمه‌‬ ‫ناتوانین هیچ بکه‌ین‪ ،‬چونکه‌ خاوه‌نى‬ ‫کوژراوه‌کان خۆیان بڕیارى خۆیان ده‌ده‌ن‬ ‫و ل �ه‌ ن��اوچ �ه‌ک �ه‌ى ئێمه‌شدا ئاشکرایه‌‬ ‫چه‌مکى کۆمه‌اڵیه‌تى زۆر زاڵه‌»‪.‬‬ ‫گومان‌ لێکراو نه‌ماوه‌ ده‌ستگیر بکرێت‬ ‫عه‌مید ع�ه‌دن��ان عوسمان ب�ه‌ڕێ��وه‌ب�ه‌ری‬ ‫پ��ۆل��ی��س��ی چ���ه‌م���چ���ه‌م���اڵ ب���اس���ى له‌‬ ‫ده‌س���ت���گ���ی���رک���ردن���ى ت�������ه‌واوى گ��وم��ان‬ ‫لێکراوه‌کانى ئه‌و تاوانه‌ کرد و راگه‌یاند‪:‬‬ ‫که‌یسه‌که‌یان گ��واس��ت��راوه‌ بۆ دادگ��ای‬ ‫جینایاتی که‌الر و الی ئێمه‌ نه‌ماوه‌‪ ،‬تا‬ ‫ئێستا سێ که‌س به‌و تۆمه‌ته‌ زیندانی‬ ‫کراوه‌ و هیچ گومانلێکراوێک نه‌ماوه‌‬ ‫ده‌ستگیر بکرێت‪ ،‬که‌ سکااڵی له‌سه‌ر‬

‫بێت و ورده‌ک��اری دۆسیه‌که‌شیان ئێستا‬ ‫دادگ���ای���ه‌وه‌ ئ���ه‌وه‌ م��اوه‌ت��ه‌وه‌ ک �ه‌ دادگ��ا‬ ‫ب���ڕی���اری ک��ۆت��ای��ی ل���ه‌س���ه‌ر ب����دات به‌‬ ‫سزادانیان یاخود ئیفرازکردنیان‪.‬‬ ‫هه‌ر ل�ه‌وب��اره‌وه‌ ئه‌کره‌م ف �ه‌ره‌ج سه‌رۆکى‬ ‫دادگ������اى ت��ێ��ه �ه‌ڵ��چ��وون �ه‌وه‌ ل���ه‌ ک���ه‌الر‬ ‫ل �ه‌ لێدوانێکیدا ئ��ام��اژه‌ى ب����ه‌وه‌دا که‌‬ ‫«کێشه‌که‌ ماده‌ى (‪)406‬ه‌‪ ،‬به‌اڵم هێشتا‬ ‫نه‌گیشتووه‌ته‌ ده‌ستى من‪ ،‬چونکه‌ هێشتا‬ ‫هه‌ر له‌ ژێر لێکۆڵینه‌وه‌دایه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌م تاوانه‌ به‌سه‌ر هه‌ر که‌سێکدا ئاشکرا‬ ‫بێت ئه‌وه‌ سزاى له‌سێداره‌دان ده‌یگرێته‌وه‌«‪.‬‬ ‫رۆژى (‪ )2011/1/2‬نزیکه‌‌ى (‪)1500‬‬ ‫م له‌ رۆژه�ه‌اڵت��ی ق �ه‌زای چه‌مچه‌ماڵ‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ر رێ��گ��ای ک �ه‌رک��وک سلێمانی‬ ‫ت �ه‌رم��ی ه����ه‌ردوو خ��وش��ک (ش��ادی��ه‌ و‬ ‫ش��ۆخ��ان) ف��ازڵ دۆزرای����ه‌وه‌‪ ،‬که‌ شادیه‌‬ ‫(‪ )18‬س��اڵ�ه‌ و خ��وێ��ن��دک��اری ده‌ی�ه‌م��ی‬ ‫ئاماده‌یی بوو شۆخانیش ته‌مه‌نی (‪)21‬‬ ‫ساڵ و کچی ماڵه‌وه‌‪ ،‬هه‌‌ر دوو ته‌‌رمه‌‌که‌‬ ‫شوێنه‌‌وارى گولله‌ به‌‌جه‌‌سته‌‌یانه‌‌وه‌ دیاربوه‌‬ ‫‌و هه‌‌ر یه‌که‌ و نزیکه‌‌ى (‪ )10‬گولله‌ له‌‬ ‫‌سنگ و ده‌‌موچاو و سه‌‌ریان دراوه‌ پاشان‬ ‫له‌سه‌‌ر پردێکه‌‌وه‌ که‌ نزیکه‌‌ى (‪)20‬م به‌‌رز‬ ‫ده‌‌بێت به‌‌ردراونه‌ته‌‪‌.‬‬

‫باوکی‬ ‫کچه‌کان ب ‌ه‬ ‫هیچ شێوه‌یه‌ک‬ ‫ب ‌ه سوڵحی‬ ‫عه‌شایه‌ری رازی‬ ‫نابێت و هه‌موو‬ ‫بڕیارێکی‬ ‫داوه‌ت ‌ه دادگا بۆ‬ ‫یه‌کالکردنه‌وه‌ی‬ ‫کێشه‌که‬

‫پێاڵوى به‌رزى ژنانه‌ له‌ نێوان مۆدێل و ته‌ندروستبوونیدا‬

‫پزیشکێک «سه‌ره‌ڕاى دروستکردنى ئازار و ته‌شه‌نوج زیان به‌ بڕبره‌ی پشت و ئینزیالق ده‌گه‌یه‌نێت»‬ ‫ئاماده‌کار‬ ‫سازان تۆفیق‬ ‫به‌کارهێنانى پێاڵوى به‌رز له‌الیه‌ن‬ ‫ژن��ان��ه‌و ‌ه مێژوێکى دورى هه‌یه‌‪،‬‬ ‫مه‌به‌ستیش ل ‌ه به‌کارهێنانى جیاواز ‌ه‬ ‫و ت��وێ��ژه‌رێ��ک��ی��ش پ��ێ��ی��وای �ه‌ هیچ‬ ‫پاڵنه‌رێکی ده‌رون��ی نیه‌ بۆ پۆشینی‬ ‫و پزیشکێکیش ئاماژه‌ به‌زیانه‌کانی‬ ‫پێاڵوی به‌رزده‌کات ک ‌ه بۆ ته‌ندروستی‬ ‫خانمان به‌تایبه‌ت زیانه‌کانی بۆ پشت‬ ‫زۆره‌‪.‬‬

‫«ئه‌و بیرکردنه‌وه‌یه‌ ده‌ڵێت ته‌نها بۆ بااڵ‬ ‫به‌رزکردن ده‌یپۆشن هه‌ڵه‌یه‌»‬ ‫وه‌ک ده‌زانین به‌کارهێنانی پێاڵوی به‌رز‬ ‫له‌ناو ژناندا باوه‌ و هه‌رکه‌سیش بۆچونی‬ ‫ج��ی��اوازی ه�ه‌ی�ه‌ ل �ه‌س �ه‌ر به‌کارهێنانی‬ ‫و خانمان پێاڵوی به‌رزیان پێ جوانه‌ و‬ ‫له‌و باره‌یه‌وه‌ سۆزان سلێمان‪ ،‬خوێندکاری‬ ‫زان���ک���ۆ ئ������ه‌وه‌ى وت‪ :‬پ���ێ�ڵ�اوی ب���ه‌رز‬ ‫به‌کارده‌هێنم‪ ،‬چونکه‌ حه‌زم لێیه‌تی و پێم‬ ‫جوانتره‌ له‌ پێاڵوی نزم‪ ،‬به‌گشتی پێاڵوه‌‬ ‫به‌رزه‌کان ناسکترن و سروشتی ناسکی‬ ‫کچان ده‌رده‌خ���ه‌ن‪ ،‬س��ۆزان ئ�ه‌و قسه‌یه‌ش‬ ‫ره‌ت��ده‌ک��ات�ه‌وه‌ که‌ کچان بۆ به‌رزکردنی‬ ‫ب��ااڵی��ان ئ�ه‌وج��ۆره‌ پێاڵوانه‌ به‌کاربهێنن‪،‬‬ ‫وتیشى «ئه‌و جۆره‌ بیرکردنه‌وه‌یه‌ش که‌‬ ‫ده‌ڵێت کچان ته‌نها بۆ ب��ااڵ ب�ه‌رزک��ردن‬ ‫ده‌ی��پ��ۆش��ن ه �ه‌ڵ �ه‌ی �ه‌‪ ،‬چ��ون��ک�ه‌ زۆرک���ه‌س‬ ‫هه‌ن بااڵشیان ب �ه‌رزه‌ و پێاڵوی به‌رزیش‬ ‫ده‌پۆشن»‪.‬‬ ‫کچه‌ خوێندکارێکیتر ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌کات‬ ‫به‌کارهێنانی حه‌زی که‌سه‌که‌ کاریگه‌ری‬ ‫هه‌یه‌ بۆ به‌کارهێنانى‪ ،‬سه‌باره‌ت به‌وه‌ش‬ ‫سه‌ناریا محه‌مه‌د‪ ،‬خوێندکاری زانکۆ‬ ‫به‌مشێوه‌یه‌ بۆ (چه‌تر) داو وتى‪ :‬ئاره‌زوى‬

‫پۆشینی پێاڵوی به‌رز ده‌ک�ه‌م‪ ،‬بێگومان‬ ‫ناتوانین بڵێین بۆ بااڵ به‌رزکردن به‌کاری‬ ‫ناهێنین‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وه‌ ته‌نیا هۆکارنیه‌‬ ‫و ح �ه‌زی که‌سه‌که‌ کاریگه‌ری هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌گشتی ئه‌و پێاڵوانه‌ی به‌رزن مۆدێلیان‬ ‫جوانتره‌‪.‬‬ ‫«باشتره‌ هاوسه‌نگی بپارێزرێت له‌کاتی‬ ‫به‌کارهێنانیدا»‬ ‫یه‌کێکیتر له‌ خانمان که‌ هه‌ردوو جۆره‌که‌‬ ‫به‌کار ده‌هێنێت پێیوایه‌ پێویسته‌ هاوسه‌نگی‬ ‫ب��پ��ارێ��زرێ��ت ل �ه‌ک��ات��ی ب�ه‌ک��اره��ێ��ن��ان��ی��دا‬ ‫ل�ه‌وب��اره‌ی�ه‌وه‌ رۆزا س��ی��روان‪ ،‬خوێندکاری‬ ‫ئ��ام��اده‌ی��ی وت��ی «ه����ه‌ردوو ج��ۆره‌ک �ه‌ له‌‬ ‫پێاڵوى به‌رز و نزم به‌کارده‌هێنم له‌ ئێستادا‬ ‫به‌کارهێنانی که‌مبۆته‌وه‌ و زیاتر بۆ بۆنه‌‬ ‫و ئاهه‌نگه‌کان به‌کاردێت‪ ،‬ب �ه‌ڕای من‬ ‫پێاڵوی به‌رز سروشتێکی جوانتر ده‌دات به‌‬ ‫کچان هه‌رچه‌نده‌ زیانی ته‌ندروستی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم وا باشتره‌ هاوسه‌نگی بپارێزرێت‬ ‫له‌کاتی به‌کارهێنانیدا»‪.‬‬ ‫خانمێکیتر که‌ پێاڵوی به‌رز به‌کارده‌هێنێت‬ ‫پێیوایه‌ پۆشینی ئه‌م جۆره‌ پێاڵوانه‌ زیانی‬ ‫بۆ ته‌ندروستى هه‌یه‌ و هۆکارێکه‌ بۆ‬ ‫ئازاری پشت له‌و باره‌یه‌وه‌ ئاره‌زوو عه‌لی‪،‬‬ ‫ت �ه‌م �ه‌ن (‪ )18‬س��اڵ �ه‌ ده‌ڵ��ێ��ت «پ��ێ�ڵاوی‬ ‫ب �ه‌رز ده‌پ��ۆش��م‪ ،‬چونکه‌ جوانه‌ و به‌رزتر‬ ‫ده‌رده‌ک �ه‌وی��ت‪ .‬بێگومان زیانی هه‌یه‌ بۆ‬ ‫پشت‪ ،‬به‌اڵم زۆر شتی تریش هه‌ن ئه‌بنه‌‬ ‫هۆی پشت ئێشه‌»‪.‬‬ ‫«هاوسه‌نگی مرۆڤ تێکده‌دات»‬ ‫خانمێکیش ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌کات که‌ پێاڵوی‬ ‫ب���ه‌رز ه��اوس�ه‌ن��گ��ی م���رۆڤ ت��ێ��ک��ده‌دات‬ ‫له‌کاتی رۆشتندا سه‌باره‌ت به‌وه‌ش شاناز‬ ‫حسێن‪ ،‬فه‌رمانبه‌ر وتی «تا ئێستا پێاڵوی‬ ‫ب�ه‌رزم به‌کار نه‌هێناوه‌ و هه‌رگیز حه‌زی‬ ‫پێناکه‌م‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ی زیانی ته‌ندروستی‬

‫هه‌یه‌ هاوسه‌نگی که‌سه‌که‌ تێکده‌دات‬ ‫له‌کاتی رۆشتندا»‪.‬‬ ‫به‌هه‌مان شێوه‌ خاتوو شادان که‌ریم‪ ،‬پارێزه‌ر‬ ‫پێی باشبوو ته‌نیا بۆ هه‌ندێک شوێنی‬ ‫تایبه‌ت به‌کاربێت و وت��ی‪ :‬له‌ پێشتردا‬ ‫ب �ه‌ک��ارم ده‌ه��ێ��ن��ا‪ ،‬ب��ه‌اڵم ئێستا ئ���اره‌زوی‬ ‫به‌کارهێنانیم نیه‌‪ ،‬چونکه‌ ئاسوده‌ نیم‬ ‫ل�ه‌ک��ات��ی رۆش��ت��ن��دا ک��ات��ێ��ک‪ ،‬ده‌یپۆشم‬ ‫پێموایه‌ بۆ کارکردن و ده‌ره‌وه‌ پێاڵوی نزم‬ ‫باشتره‌‪ ،‬ته‌نیا له‌ بۆنه‌ و ئاهه‌نگه‌کاندا‬ ‫نه‌بێت‪.‬‬ ‫«له‌رووى ئابورییه‌وه‌ به‌رزه‌کان نرخیان‬ ‫زیاتره‌»‬ ‫فرۆشیارانی پێاڵویش ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌که‌ن‬ ‫پ��ێ�ڵاوی ب���ه‌رز ن��رخ��ی زی��ات��ره‌ و ش��اس��وار‬ ‫محه‌مه‌د‪ ،‬دوکاندار به‌مشێوه‌یه‌ بۆ (چه‌تر)‬ ‫دوا و وتی»له‌ ئێستادا ئ�ه‌و پێاڵوانه‌ی‬ ‫به‌رزن خواست له‌سه‌ریان که‌متره‌‪ ،‬چونکه‌‬ ‫زۆرتر بۆ ئاهه‌نگه‌کان به‌کاردێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌گشتی نرخیان زیاتره‌ له‌ نزمه‌کان»‪.‬‬ ‫ف��رۆش��ی��ارێ��ک��ی ت���ری���ش ئ���ام���اژه‌ ب���ه‌وه‌‬ ‫ده‌ک��ات خواست له‌سه‌ر ه �ه‌ردوو جۆره‌که‌‬ ‫وه‌ک یه‌که‌ و س �ه‌ب��اره‌ت ب��ه‌وه‌ش عه‌لی‬ ‫ئ�ه‌ح��م�ه‌د‪ ،‬دوک���ان���دار و وت��ی «ه���ه‌ردوو‬ ‫ج��ۆره‌ک �ه‌ ده‌ف��رۆش��رێ��ت‪ ،‬چونکه‌ ئێستا‬ ‫هه‌ردوکیان به‌کاردێت و نرخه‌کانیشی‬ ‫به‌پێی مۆدێله‌که‌ی ده‌گ��ۆڕێ��ت‪ ،‬ب�ه‌اڵم‬ ‫به‌گشتی پێالوه‌ به‌رزه‌کان نرخیان زیاتره‌ ‬ ‫و گرانترن»‪.‬‬ ‫«له‌ڕوی ده‌رونیه‌وه‌ نزمی بااڵ‬ ‫کاریگه‌رییه‌کی ئه‌وتۆی نیه‌»‬ ‫توێژه‌رێکیش پێیوایه‌ که‌ پۆشینی پێاڵوی‬ ‫ب �ه‌رز ه��ۆک��اری زۆره‌‪ ،‬س �ه‌ب��اره‌ت ب �ه‌وه‌ش‬ ‫په‌روین حه‌سه‌ن‪ ،‬توێژه‌ری کۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫ئ����ه‌وه‌ى خسته‌ روو ک �ه‌ به‌کارهێنانی ‬ ‫پ��ێ�ڵاوی ب����ه‌رز ب��ۆ چ �ه‌ن��د ه��ۆک��ارێ��ک‬ ‫ده‌گ���ه‌ڕێ���ت���ه‌وه‌ ی�ه‌ک��ێ��ک ل��ه‌وان��ه‌ ح �ه‌زی‬

‫‪n‬‬

‫«پێاڵوی به‌رز ژنان توشی کێشه‌ ده‌کات» فۆتۆ‪ /‬ئینتەرنێت‬

‫که‌سه‌که‌یه‌‪ ،‬هه‌ندێک پێیوایه‌ جوانیه‌ک‬ ‫ده‌دات به‌ که‌سه‌که‌‪ ،‬هه‌ندێک پۆشاکیش‬ ‫هه‌یه‌ تایبه‌ته‌ وا رێک ئه‌که‌وێت که‌ ئه‌و‬ ‫ج���ۆره‌ی ل�ه‌گ�ه‌ڵ ب�ه‌ک��ارب��ێ��ت‪ ،‬هه‌ندێک‬ ‫جاریش مۆدێل کاریگه‌ری هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و توێژه‌ره‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ش ده‌کات نزمی‬ ‫ب��ااڵ ک��اری��گ�ه‌ری ده‌رون���ی ئ�ه‌وت��ۆی نیه‌‬ ‫و وت��ی «بێگومان هه‌موو که‌سێکیش‬ ‫ره‌خنه‌ی له‌ شێوه‌ و ب��ااڵی خ��ۆی هه‌یه‌‬ ‫و که‌سمان له‌ خۆمان رازی نین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پێموانیه‌ له‌ رووی ده‌رونیه‌وه‌ نزمی بااڵ‬ ‫کاریگه‌رییه‌کی ئه‌وتۆی هه‌بێت»‪.‬‬

‫«پێاڵوى به‌رز هۆکارى زۆرێک له‌‬ ‫نه‌خۆشییه‌کانه‌»‬ ‫له‌ الیه‌کى تریش پزیشکێکیش باس له‌‬ ‫زیانه‌کانی پێاڵوی به‌رز ده‌کات و جه‌خت‬ ‫ده‌ک���ات���ه‌وه‌ ک �ه‌ ه��ۆک��اری زۆرێ����ک له‌‬ ‫نه‌خۆشیه‌کانی پشته‌ و له‌و باره‌یه‌وه‌ د‪.‬سامر‬ ‫عباس‪ ،‬پزیشکی پسپۆری فه‌قه‌رات وتی‬ ‫«به‌کارهێنانی پێاڵوی به‌رز ده‌بێته‌ هۆی‬ ‫زیانگه‌یاندن به‌ بڕبره‌ی پشت و ئینزیالق و‬ ‫دروست بوونی ئازار و ته‌شه‌نوج له‌ پشتدا‬ ‫و زیانی بۆ ئه‌ژنۆکانیش ده‌بێت»‪.‬‬

‫گه‌نجان ده‌ڵێن مه‌رجه‌کانى قه‌رزى بچوک قورسن‬ ‫ئابوریناسێک‪ :‬به‌پێ پالنى ئابورى ناتوانین باس له‌ سه‌رکه‌وتنى قه‌رزى بچوک بکه‌ین‬ ‫ئاماده‌کار‬

‫ره‌هێڵ مامه‌ش‬ ‫به‌شێک ل �ه‌ گه‌نجانى هه‌رێمى‬ ‫ک��وردس��ت��ان ب��اس ل��ه‌وه‌ ده‌ک��ه‌ن‪،‬‬ ‫مه‌رجه‌کانى قه‌رزى بچوک قورسن‬ ‫بۆ گه‌نجان و بڕى پاره‌که‌ش که‌مه‌‪،‬‬ ‫ئابوریناسێکیش ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌کات‪ ،‬ناکرێت پالنمان نه‌بێت و‬ ‫باسى سه‌رکه‌وتنى پرۆژه‌ى قه‌رزى‬ ‫بچوک بکه‌ین‪.‬‬

‫ئاسو ئه‌حمه‌د‪ ،‬ته‌مه‌ن (‪ )27‬ساڵ ئاماژ‌ه‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ ده‌کات ئه‌و مه‌رجانه‌ى که‌ داندراون‬ ‫ب��ۆ ق���ه‌رزى بچوک ب��ۆ گه‌نجان گ��ران و‬ ‫قورسن‪ ،‬پاشان ئه‌و پاره‌یه‌ى داندراوه‌ که‌مه‌‬ ‫و ناتوانى پرۆژه‌یه‌کى باشى پێ بکه‌ى‪،‬‬ ‫ئ��اس��ۆ‪ ،‬جه‌ختی ک���رده‌وه‌‪ :‬ئ�ه‌م��ڕۆ به‌هۆى‬ ‫زۆرى کۆمپانیا بیانیه‌کان و گرنگى دان‬ ‫به‌ ده‌ستى ک��ارى بیانى‪ ،‬پ��رۆژه‌ى بچوک‬ ‫سه‌رکه‌وتوو نابێت‪ ،‬بۆیه‌ پێویست بوو بڕى‬ ‫پاره‌که‌ زیاتر بوایه‌‪.‬‬ ‫هیوا ره‌مه‌زان‪ ،‬گه‌نجێکى ترى شارى هه‌ولێر‪،‬‬ ‫ئه‌و وتى‪ :‬ئه‌و هه‌نگاوه‌ بۆ که‌مکردنه‌وه‌ى‬ ‫بێکارى باشه‌‪ ،‬به‌مه‌رجێک دوربێت له‌ واسته‌‬ ‫و خ��زم خزمێنه‌‪ ،‬ه�ه‌روه‌ه��ا ئ�ه‌و مه‌رجانه‌ى‬ ‫دان����دراون ب�ه‌ جۆرێکه‌ گه‌نج ناتوانێ به‌‬ ‫گوێره‌ى توانا و شاره‌زایی خۆى پرۆژه‌یه‌ک‬ ‫ئه‌نجامبدات‪ ،‬چونکه‌ حه‌زده‌که‌م ته‌کسى‬ ‫بکڕم و کارى پێبکه‌م‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و مه‌رجه‌‬ ‫نایان گرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫شه‌ماڵ نورى‪ ،‬ئه‌ندامى لێژنه‌ى رۆشنبیرى‬ ‫له‌ سه‌ندیکاى ئابووریناسى کوردستان‪،‬‬ ‫رای��ده‌گ �ه‌ێ��ن��ێ��ت‪ :‬پ��ێ��دان��ى ق����ه‌رزى بچوک‬ ‫و دام���ه‌زران���دن���ى (‪ )25‬ه����ه‌زار ک���ه‌س و‬ ‫ه �ه‌م��وو ئ��ه‌و ه �ه‌ن��گ��اوان �ه‌ى ب �ه‌ ئ��اراس��ت�ه‌ى‬ ‫که‌مکردنه‌وه‌ى بێکاری ده‌ندرێ هه‌نگاوى‬ ‫باشن‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆى که‌م ئه‌زمونى هه‌رێمى‬ ‫کوردستان له‌و جۆره‌ پرۆژانه‌‪ ،‬هه‌نگاوه‌کانى‬ ‫بێ که‌موکوڕى نابن‪ ،‬چونکه‌ ئه‌وانه‌ى‬ ‫سه‌رپه‌رستى پ���رۆژه‌ى ق �ه‌رزى بچوک بۆ‬ ‫گه‌نجان ده‌که‌ن‪ ،‬ئه‌زمونێک و شاره‌زایه‌کى‬

‫ئه‌وتۆیان نییه‌‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬ئاماژه‌ى به‌وه‌شکرد‪ :‬له‌ واڵتانى‬ ‫جیهان ئه‌وانه‌ى ئه‌و جۆره‌ پرۆژانه‌ جێبه‌جێ‬ ‫ده‌که‌ن‪ ،‬ده‌زگایه‌کى تایبه‌ت پێک ده‌هێنن‬ ‫و ده‌سه‌اڵتێکى ته‌واوى پێده‌ده‌ن‪ ،‬به‌جۆرێک‬ ‫بتوانێ ئاراسته‌ى النى ئابوورى واڵته‌که‌یان‬ ‫بگۆڕن به‌ شێوه‌یه‌ک به‌ قازانجى ئه‌و که‌سه‌‬ ‫بشکێته‌وه‌ که‌ قه‌رزه‌که‌ وه‌رده‌گرێ‪ ،‬شه‌ماڵ‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌شى وت‪ :‬له‌ هه‌رێمى کوردستان ئه‌و‬ ‫کاره‌ نه‌کراوه‌ که‌ پێویست بوو پرس و را‬ ‫به‌ که‌سانى شاره‌زا و پسپۆر بکرێت و کۆڕ‬ ‫و سیمینارى زۆرى له‌باره‌یه‌وه‌ ساز بکرێت‪،‬‬ ‫بۆ ئ��ه‌وه‌ى بتواندرێت به‌ هه‌موو الیه‌ک‬ ‫پرۆژه‌که‌ سه‌ربخه‌ین و له‌ قوناغى داهاتوو‬ ‫پرۆژه‌که‌ فره‌وانتر بکرێت و خه‌ڵکێکى زیاتر‬ ‫بگرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و ئابووریناسه‌ له‌ درێ��ژه‌ى لێدوانه‌که‌یدا‬ ‫جه‌ختی له‌وه‌شکرده‌وه‌ که‌‪ :‬ناکرێت ئێمه‌‬ ‫ئه‌و پالنه‌مان نه‌بێت باس له‌ سه‌رکه‌وتنى‬ ‫پرۆژه‌ى بچوک بکه‌ین‪ ،‬بۆ نمونه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫گه‌نجێک پ��رۆژه‌ى دارتاشیه‌ک دابنێ‪،‬‬ ‫ده‌بێت سه‌ره‌تا بزانین بازاڕه‌کانى کوردستان‬ ‫ن���غ���رۆى ک �ه‌ل��وپ �ه‌ل��ى چ��ی��ن��ى و ت��ورک��ی‬ ‫واڵت �ه‌ک��ان��ى ت���ره‌‪ ،‬ئ �ه‌وک��ات �ه‌ ئ���ه‌و گه‌نجه‌‬ ‫نه‌توانێ‌ به‌و پرۆژه‌یه‌ کێبڕکێى که‌لوپه‌لى‬ ‫واڵت����ان ب��ک��ات‪ ،‬س �ه‌رئ �ه‌ن��ج��ام پ��رۆژه‌ک �ه‌ى‬ ‫سکشت ده‌هێنێ و زیانێکى زۆر به‌رخۆى‬ ‫و حکومه‌ت ده‌که‌وێت‪.‬‬ ‫عه‌باس ئه‌کره‌م‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌رى راگه‌یاندن له‌‬ ‫وه‌زاره‌ت���ى ک��ار و ک��اروب��ارى کۆمه‌اڵیه‌تى‬ ‫سه‌باره‌ت به‌و یاسایه‌ به‌ (چه‌تر)ى راگه‌یاند‪:‬‬ ‫به‌ گوێره‌ى رێنماییه‌کان هه‌ر هاواڵتییه‌ک‬ ‫دان��ی��ش��ت��ووى ه�ه‌رێ��م��ى ک��وردس��ت��ان بێت و‬ ‫ته‌مه‌نی له‌ نێوان (‪16‬ـ��ـ‪ )35‬ساڵ بێت و‬ ‫کارمه‌ند نه‌بێت له‌ ده‌زگ��ا حکومیه‌کان‬ ‫و ک �ه‌رت��ی ت��ای��ب �ه‌ت و خ���اوه‌ن���ى ت��وان��اى‬ ‫دارای��ی گه‌نجان یان سنووردار بێت‪ .‬ئه‌وا‬ ‫ده‌ت��وان��ێ��ت س��وودم�ه‌ن��د بێت ل�ه‌ وه‌رگرتنى‬ ‫ق �ه‌رزى بچووک‪ .‬که‌ سوودمه‌ندانیش به‌‬ ‫شێوه‌یه‌کى گشتى پێکهاتوون له‌ ده‌رچووانی‬ ‫ناوه‌نده‌کانى راهێنان و شیاندنى پیشه‌یی و‬ ‫ئاماده‌ییه‌ پیشه‌ییه‌کان و په‌یمانگاکانى‬

‫چۆمان عوسمان‬ ‫گه‌نجانى سیروان‪ ،‬پێیانوایه‌‬ ‫بێبه‌شن له‌ ژیانى گه‌نجێتى و‬ ‫وه‌زاره‌تێکش نییه‌ به‌ کردار خزمه‌ت‬ ‫به‌ گه‌نج بکات و توێژه‌رێکى‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تیش جه‌ختده‌کاته‌وه‌‬ ‫نه‌بوونى خزمه‌تگوزارى بۆ گه‌نجان‬ ‫له‌ روى ده‌رونى و سیاسى و‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌ کاریگه‌رى نه‌رێنیان‬ ‫له‌سه‌ر جێده‌هێڵێت و به‌ڕێوه‌به‌رى‬ ‫ناحیه‌که‌ش رێکخراوه‌کانى گه‌نجان‬ ‫به‌ الواز ده‌زانێت‪.‬‬

‫دل��ێ��ر ع���وم���ه‌ر‪ ،‬گ�ه‌ن��ج��ێ��ک��ى دان��ی��ش��ت��وى‬ ‫شارۆچکه‌که‌یه‌ و پێیوایه‌ ناحیه‌ى سیروان‬ ‫یه‌کێکه‌ له‌ ناحیه‌ فه‌رامۆشکراوه‌کانى‬ ‫کوردستان له‌ رووى خزمه‌تگوزارییه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ تایبه‌ت پێداویستییه‌ هه‌نووکه‌ییه‌کانى‬ ‫گ�ه‌ن��ج��ان‪ ،‬ج�ه‌خ��ت��ی��ک��رده‌وه‌‪ :‬ت�ه‌ن��ان�ه‌ت له‌‬ ‫سه‌ده‌ى بیست و یه‌کدا ئه‌م شاره‌ ئینته‌رنێتى‬ ‫تێدا نییه‌ بۆ ه�ه‌ر پێویستییه‌ک ده‌بێت‬ ‫بچینه‌ ده‌ره‌وه‌ى سیروان‪.‬‬ ‫دل����ێ����ر‪ ،‬ل��������ه‌وه‌ش ده‌دوێ���������ت ن���ه‌ب���وون���ى‬ ‫کتێبخانه‌یه‌کى سه‌رده‌میانه‌ بۆ گه‌نجانى‬ ‫ئ�ه‌م ش��اره‌ وای��ک��ردوه‌ ک�ه‌‪ :‬به‌ ن��اچ��ارى بۆ‬ ‫هه‌موو بواره‌کانى رۆشنبیرى ده‌بێت بچینه‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ى شار‪.‬‬ ‫ن��اح��ی �ه‌ى س���ی���روان ده‌ک���ه‌وێ���ت���ه‌ ب��اک��ورى‬ ‫خۆرهه‌اڵتى سلێمانى‪ ،‬له‌ئێستادا ژماره‌ى‬ ‫دانیشتوانى (‪ )9368‬هاواڵتیه‌ و نزیکه‌ى‬ ‫(‪ )70‬گوندى له‌سه‌ره‌‪.‬‬ ‫گه‌نجانى سیروان‪ ،‬ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ش ده‌که‌ن‬ ‫کچان و ژنانى ناحیه‌ى سیروان بێبه‌شن‬ ‫له‌ ژیانى گه‌نجییان و پێشیانوایه‌ به‌هۆی‬ ‫نه‌بونى سه‌نته‌رێکى ژن��ان و گه‌نجان و‬ ‫نه‌بونى کتێبخانه‌ و کردنه‌وه‌ى خولی هاوینه‌‬

‫‪9‬‬

‫حکومه‌ت و چاره‌سه‌ری‬ ‫کێشه‌ی گه‌نجان‬ ‫‪ u‬سازان تۆفیق‬ ‫ش‬ ‫فۆتۆ‌‪ :‬ره‌هێڵ مامه‌ ‌‬ ‫‪ n‬گه‌نجان به‌دوای ژیانێکی باشتردا وێڵن‬ ‫(م��ێ��رگ �ه‌س��ۆر) ف��ۆڕم��ى پ��ێ��دان��ى ق���ه‌رزى‬ ‫ته‌کنیکی و زانکۆکان و خاوه‌ن پێداویستیه‌ بچووک ده‌یانگرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫تایبه‌تیه‌کان‪ ،‬به‌ مه‌رجێک بتوانێت پرۆژه‌ له‌باره‌ى چۆنیه‌تی قه‌رزدان و بڕه‌که‌ى وه‌ک بچوک دابه‌ش ده‌که‌ن‪ .‬به‌م پێیه‌ش رێژه‌ى‬ ‫له‌ یاساکه‌دا ئاماژه‌ى بۆ کراوه‌ به‌رزترین پ��ێ��دان��ى ق���ه‌رز ل �ه‌س��ن��وورى ش���ارى هه‌ولێر‬ ‫ئه‌نجام بدات‪.‬‬ ‫ه����ه‌روه‌ه����ا ق���س���ه‌ى ل����ه‌وه‌ش����ده‌ک����ات که‌ ئاستی قه‌رز (‪ )15‬ملیۆن دیناره‌‪ .‬هه‌روه‌ها ل �ه‌ (‪ )%33‬ده‌ب��ێ��ت و ش���ارى سلێمانیش‬ ‫سوودمه‌ندانى تۆڕى پاراستنى کۆمه‌اڵیه‌تى خه‌ماڵندنی بڕى پاره‌ى پێویست بۆ پرۆژه‌که‌ ب��ن��ک�ه‌ی�ه‌ک��ى س���ه‌ره‌ک���ى ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌رای �ه‌ت��ى‬ ‫و ئه‌و گه‌نجانه‌ى که‌ بڕوانامه‌یان نیه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ الی�ه‌ن لێژنه‌ى س��وودى ئابوورى (جدوى به‌کارخستن و راهێنانى پیشه‌یی و سێ‬ ‫تواناى به‌ڕێوه‌بردنى پ��رۆژه‌ی��ان هه‌یه‌‪ .‬جیا اقتصادى) ده‌بێت و پێدانى قه‌رزیش به‌ دوو بنکه‌ى س �ه‌ره‌ک��ى ل �ه‌ (چ �ه‌م��چ �ه‌م��اڵ) و‬ ‫له‌وه‌ش ئه‌وانه‌ی پرۆژه‌یان هه‌یه‌ و ده‌یانه‌وێت قۆناغ ده‌درێ��ت قۆناغی یه‌که‌م‪ :‬به‌رێژه‌ى (هه‌ڵه‌بجه‌) و (رانیه‌) فۆڕم دابه‌شده‌کرێت‪.‬‬ ‫گه‌شه‌ی پێ بده‌ن به‌مه‌رجێک کاری هه‌لی له‌ (‪)%50‬ی قه‌رزه‌که‌ ده‌درێـت له‌ دوای بۆ ئه‌مه‌ش رێژه‌ى پێدانى قه‌رز بۆ سنوورى‬ ‫نوێ دابین بکه‌ن‪ .‬ده‌توانن فۆڕمى قه‌رزى گرێبه‌سته‌که‌ و ده‌بێت له‌ ماوه‌ی (‪ )90‬رۆژ سلێمانى ب �ه‌ئ��ی��داره‌ى گ�ه‌رم��ی��ان��ی��ش�ه‌وه‌ له‌‬ ‫بچووک له‌ رۆژى شه‌ممه‌ (‪ )7/23‬به‌دواوه‌ ده‌ست به‌کار بێت‪ ،‬به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ قه‌رزه‌که‌ی (‪ )%43‬ده‌بێت و شارى دهۆک بنکه‌یه‌کى‬ ‫له‌ یه‌کێک له‌ بنکه‌کانى دابه‌شکردنى لێ وه‌رده‌گیرێته‌وه‌‪ .‬قۆناغی دووه‌م رێژه‌ی س�ه‌ره‌ک��ى به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى به‌کارخستن و‬ ‫ق�ه‌رزى بچوک له‌ شار و شارۆچکه‌کان (‪)%50‬ی ق���ه‌رزه‌ک���ه‌ ده‌درێ����ت ل � ‌ه دوای راهێنانى پیشه‌یی و سێ بنکه‌ى سه‌ره‌کى‬ ‫وه‌ربگرن‪ .‬ئه‌وشى وت‪ :‬مه‌رجه‌ ئه‌و گه‌نجه‌ى جێبه‌جێ کردنی قۆناغی یه‌که‌م‪ .‬هه‌روه‌ها له‌ (زاخۆ) و (ئاکرێ) و (ئامێدى) فۆڕى‬ ‫یاخود ئه‌و بێ کاره‌ى سوودمه‌ند ده‌بێت بۆ میکانیزمی داواکردنى قه‌رز له‌ قۆناغى پێدانى ق�ه‌رزى بچووک بۆ گه‌نجانى بێ‬ ‫وه‌رگرتنى قه‌رزى بچووک و پرۆژه‌یه‌ک یه‌که‌مدا‪ ،‬داواک��ار فۆڕمى ئاماده‌کراو و ک��ارى ئ �ه‌و سنوره‌ داب�ه‌ش��ده‌ک��رێ��ت‪ .‬رێ��ژه‌ى‬ ‫جێبه‌جێده‌کات‪ .‬پ���رۆژه‌ک���ه‌ى بریتى بێت به‌ڵگه‌نامه‌ فه‌رمییه‌کان پێشکه‌ش ده‌کات پێدانى قه‌رز بۆ ئه‌م سنووره‌ش له‌ (‪)%24‬‬ ‫له‌ ب��واری پیشه‌سازی ی��ان بازرگانی یا و ده‌سته‌به‌رێکیش له‌الیه‌ن ئه‌و که‌سه‌ی که‌ ده‌بێت‪ .‬هه‌وه‌ها له‌سنوورى گه‌رمیانیش له‌‬ ‫ق �ه‌زاى (ک �ه‌الر) بنکه‌یه‌کى سه‌ره‌کى بۆ‬ ‫ک��ش��ت��وک��اڵ��ی ی��اخ��ود خ��زم �ه‌ت��گ��وزاری و قه‌رزه‌ک ‌ه وه‌رده‌گرێت دابین ده‌کرێت‪.‬‬ ‫گه‌شتوگوزار‪ .‬ه�ه‌روه‌ه��ا ئ�ه‌و پرۆژانه‌شی هه‌روه‌ها ژماره‌ى بنکه‌کان له‌شارى هه‌ولێر پێدانى فۆڕم کراوه‌ته‌وه‌‪ .‬رۆژانه‌ له‌ کاتژمێر‬ ‫ک���ه‌وا ده‌ب��ن �ه‌ م��ای �ه‌ی گ �ه‌ش �ه‌ی ئ��اب��ووری ب��ن��ک�ه‌ی�ه‌ک��ى س���ه‌ره‌ک���ى ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌رای �ه‌ت��ى (‪ )8:30‬خوله‌ک تاکو کاتژمێر (‪)6:00‬‬ ‫هه‌رێم و که‌م کردنه‌وه‌ و سنووردارکردنى ب�ه‌ک��ارخ��س��ت��ن و راه��ێ��ن��ان��ى پیشه‌یی و ى ئێواره‌ بنکه‌کان فۆڕمى پێدانى قه‌رزى‬ ‫بێ ک��ارى له‌ هه‌رێمى کوردستان قه‌رزى س��ێ بنکه‌ى ل�ه‌ (ک��ۆی �ه‌) و (س����ۆران) و بچووک دابه‌ش ده‌که‌ن‪.‬‬

‫پێشکه‌ش به‌ گه‌نج بکات‬

‫ئاماده‌کار‬

‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪66‬‬ ‫دووشه‌ممه ‪2711/5/4 - 2011/7/25‬‬

‫کارا‬

‫گه‌نجێک‪ :‬حکومه‌ت و وه‌زاره‌تێک نییه‌ خزمه‌تگوزارى‬ ‫ل�ه‌ ب���واره‌ جیاجیاکاندا به‌شێکى زۆری‬ ‫گه‌نجانى ئه‌م ناحیه‌یه‌ توشی داڕوخانى‬ ‫ده‌روون��ى ک��ردوه‌‪ ،‬شنۆ محه‌مه‌د‪ ،‬قه‌سه‌ى‬ ‫له‌مه‌ کرد و وتى «هیچ شوێنێک نییه‌‬ ‫بۆى بڕۆین جگه‌ له‌ چ��وارده‌ورى دیواری‬ ‫ماڵ و سه‌ر شه‌قامه‌کان نه‌بێت»‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬حکومه‌تى هه‌رێم به‌ باوکێکى‬ ‫بێبه‌زه‌یی و بێ ره‌حمى ده‌دات له‌ قه‌ڵه‌م‬ ‫و وه‌زاره‌ت����ێ����ک ن��اب��ی��ن��ێ��ت ک��ه‌ ب��ه‌ک��ردار‬ ‫خزمه‌تگوزارى پێشکه‌ش به‌ گه‌نجان بکات‬ ‫و بڕواى به‌ ئیراده‌ى گه‌نجان هه‌بێت‪ ،‬شنۆ‪،‬‬ ‫جه‌ختیکرده‌وه‌‪ :‬به‌ڕاستى ئێمه‌ خۆمان به‌‬ ‫هه‌تیو ده‌زان��ی��ن له‌ژێر سایه‌ى حکومه‌تى‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬چونکه‌ خزمه‌تگوزارییه‌کى گه‌نجان‬ ‫شک نابه‌م له‌م ش��اره‌دا تا له‌م ته‌نگژه‌ و‬ ‫ناڕه‌حه‌تییانه‌ رزگ��ارم��ان بێت‪ ،‬ساتێک‬ ‫س��ود له‌ ژیانى ئ �ه‌م س �ه‌رده‌م �ه‌ وه‌ربگرین‬ ‫له‌ بواره‌کانى رۆشنبیرى و فه‌رهه‌نگی و‬ ‫سیاسی و کۆمه‌اڵیه‌تى له‌گه‌ڵ دنیایه‌ک‬ ‫پێشکه‌وتندا‪.‬‬ ‫ش��اه��ۆ ع��وس��م��ان‪ ،‬ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌رى ناحیه‌ى‬ ‫س���ی���روان ب��ه‌ (چ���ه‌ت���ر)ى راگ���ه‌ی���ان���د‪ :‬له‌‬ ‫ئێستادا هۆڵێک دروستکراوه‌ بۆ بۆنه‌کان‬ ‫نوسراومان ئاراسته‌ى هه‌ریه‌ک له‌ وه‌زاره‌تى‬ ‫رۆش��ن��ب��ی��ری و ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌رى رۆشنبیری‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ و ب�ه‌ڕێ��وه‌ب�ه‌رای�ه‌ت��ى رۆشنبیری‬ ‫سلێمانى ک���ردوه‌ ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ى ک��ارم�ه‌ن��د و‬ ‫پاسه‌وانى بۆ دابین بکه‌ن‪ ،‬به‌اڵم تائێستا‬ ‫هیچ ک��ام ل�ه‌م��ان�ه‌ى ب��ۆ داب��ی��ن ن �ه‌ک��راوه‌‬ ‫بۆیه‌ ناتوانین له‌ ئێستادا به‌کارى بهێنین‪،‬‬ ‫پێشیوایه‌ رۆڵى رێکخراوه‌کانى گه‌نجان و‬ ‫ژن��ان له‌ ناحیه‌ى سیرواندا زۆر الوازه‌ و‬ ‫ناتوانن هه‌ستن به‌ رۆڵى خۆیان‪ ،‬چونکه‌‬ ‫ئه‌وه‌ ئه‌رکى ئه‌وانه‌ خزمه‌ت به‌ گه‌نجان و‬ ‫ژنانى ناحیه‌که‌ بکه‌ن‪.‬‬ ‫عیسا س��ان ئه‌حمه‌د‪ ،‬دادوه‌رى پله‌ دووى‬ ‫وه‌رزش����ی ل �ه‌ س��ی��روان‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ ده‌خ��ات��ه‌ڕوو‬ ‫که‌ ح��زب ده‌ستى خستووه‌ته‌ نێو هه‌موو‬ ‫پیشه‌یه‌ک و ب��واره‌ جیاجیاکانى ژیانى‬

‫گه‌نجان‬

‫‪« n‬هیچ شوێنێک نیی ‌ه بۆى بڕۆین جگ ‌ه ل ‌ه چوارده‌ورى دیواری ماڵ و سه‌رشه‌قامه‌کان نه‌بێت»‬

‫خ�ه‌ڵ��ک��ى و ه �ه‌م��وو ک��ای�ه‌ک��ان��ى ئیفلیج‬ ‫کردوه‌‪ ،‬ئاماژه‌ بۆ ده‌ست تێوه‌ردانى حزبی‬ ‫ده‌ک��ات و وت��ى‪ :‬ئاستى ب �ه‌ره‌و پێشچوونى‬ ‫وه‌رزش��ی به‌هۆی ده‌ست تێوه‌ردانى حزبه‌وه‌‬ ‫ب��ه‌ره‌و داب�ه‌زی��ن چ��ووه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت له‌ یارى‬ ‫دۆستانه‌دا یاریزانه‌کان ده‌بن به‌ حه‌که‌م و‬ ‫که‌س سه‌یرى ی��اری ناکات له‌به‌ر ئه‌وه‌ى‬ ‫وه‌رزش بووه‌ به‌ جێگاى ملمالنێى سیاسی و‬ ‫بووه‌ به‌ قوربانى حزب‪ .‬عیسا ئه‌وه‌شى وت‪:‬‬ ‫«له‌ ئێستادا هیچ یاریگایه‌کمان نییه‌ و‬ ‫له‌به‌ر گه‌نده‌ڵى یاریگایه‌کمان ته‌واو نه‌بووه‌‬ ‫و چه‌ندین جار بودجه‌ى له‌سه‌ر خوراوه‌ و تا‬ ‫ئێستا ته‌واو نه‌ بووه‌»‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رى ناحیه‌ى سیروان‪ ،‬ده‌رباره‌ى ئه‌و‬ ‫یاریگایه‌ وتى‪ :‬یاریگای مۆدێرنى وه‌رزشی‬

‫سیروان دیسانه‌وه‌ بودجه‌ى بۆ ده‌رچ��ووه‌ و‬ ‫به‌م نزیکانه‌ ده‌س��ت به‌ کاره‌کان ده‌که‌ین‬ ‫له‌و یاریگایه‌دا‪ ،‬دوو یاریگاى تارتان بۆ‬ ‫ناحیه‌که‌ ده‌رچ��ووه‌ و یه‌کێکیان له‌ الیه‌ن‬ ‫ح��ک��وم�ه‌ت�ه‌وه‌ جێبه‌جێ ده‌ک��رێ��ت‪ ،‬ئ �ه‌وی‬ ‫تریشیان له‌ الیه‌ن که‌رتى تایبه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫توێژه‌رێکى کۆمه‌اڵیه‌تیش جه‌خت ده‌کاته‌وه‌‬ ‫که‌ پشتگوێخستى گه‌نجان واده‌کات توشى‬ ‫دواکه‌وتنى رۆشنبیر ببن و کاریگه‌رى‬ ‫ده‌رون���ى خ��راپ ل�ه‌س�ه‌ری��ان جێده‌هێڵێت و‬ ‫هه‌ست به‌که‌مى خۆیان ده‌که‌ن‪.‬‬ ‫دان����ا ن�����ادر‪ ،‬ت���وێ���ژه‌رى ک��ۆم �ه‌اڵی �ه‌ت��ى‪،‬‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت‪ :‬نه‌بوونى خزمه‌تگوزارى‬ ‫س���ه‌ره‌ت���ای���ی ب���ۆ گ �ه‌ن��ج��ان��ى ن��اح��ی�ه‌ک�ه‌‬ ‫دی��ارده‌ى زۆر نه‌رێنى جێده‌هڵێت له‌ رووى‬

‫فۆتۆ‪ :‬پەژار محەمەد‬

‫دواک��ه‌وت��ن��ى رۆش��ن��ب��ی��رى و س��ی��اس��ی و‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تى ل �ه‌و ناحیه‌یه‌دا و حاڵه‌تى‬ ‫ده‌روونى خراپ به‌سه‌ر گه‌نجه‌کان خۆیان‬ ‫و ده‌وروپشتیان به‌ جێده‌هێڵێت‪ ،‬چونکه‌‬ ‫هه‌ست به‌ نه‌قسی خۆیان ده‌که‌ن له‌گه‌ڵ‬ ‫پێشکه‌وتنى سه‌رده‌میانه‌دا‪ ،‬ناوبراو‪ ،‬هێما‬ ‫بۆ ئه‌وشده‌کات ئه‌و گه‌نجانه‌ى ناحیه‌ى‬ ‫س��ی��روان ب��وون به‌ قوربانى ملمالنێى بیر‬ ‫ته‌سکى حزبه‌ سیاسییه‌کان‪ ،‬ئه‌و توێژه‌ره‌‬ ‫ک��ۆم �ه‌اڵی �ه‌ت��ی �ه‌ ج���ه‌ت���ی���ش���ک���رده‌وه‌‪ :‬ئ �ه‌و‬ ‫گه‌نجانه‌ له‌بری ئه‌وه‌ى بیر له‌ نه‌بوونى ئه‌و‬ ‫خزمه‌تگوزارییانه‌ بکه‌نه‌وه‌‪ ،‬یه‌کبگرن و‬ ‫فشار له‌سه‌ر ناوه‌نده‌کانى بڕیاری ناوچه‌که‌‬ ‫و حکومه‌ت و هێزه‌ سیاسییه‌کان بکه‌ن بۆ‬ ‫ده‌سته‌به‌ر کردنى مافه‌کانیان‪.‬‬

‫‪u‬‬

‫ل���ه‌ م�����اوه‌ی راب��������ردوودا ح��ک��وم �ه‌ت‬ ‫چه‌ندین بڕیاری ده‌ک��رد به‌ ئامانجی‬ ‫چ��اره‌س�ه‌رک��ردن��ی کێشه‌ی گه‌نجان‪،‬‬ ‫ل����ه‌وان����ه‌ زی����ادک����ردن����ی پ��ێ��ش��ی��ن�ه‌ی‬ ‫ه��اوس��ه‌رگ��ی��ری و پ��ێ��دان��ی ق���ه‌رزی‬ ‫بچوک و دابینکردنی بڕی (‪)150‬‬ ‫ه����ه‌زار وه‌ک ب��ی��م�ه‌ی ب��ێ��ک��اری بۆ‬ ‫ده‌رچ��وان��ی زان��ک��ۆ و په‌یمانگاکان‪،‬‬ ‫ئ �ه‌گ �ه‌رچ��ی ه��ه‌ر ج���ۆره‌ پ��رۆژه‌ی �ه‌ک‬ ‫ب��ۆ خزمه‌تکردنی گه‌نجان جێگه‌ی‬ ‫ده‌ستخۆشیه‌ و ئه‌گه‌ر له‌ چوارچێوه‌ی‬ ‫پێشخستنی کۆمه‌ڵگا و ب���ره‌ودان به‌‬ ‫تواناکانی گه‌نجدا بێت‪ ،‬بێگومان‬ ‫ه �ه‌م��وان پشتگیری ده‌ک �ه‌ی��ن‪ ،‬ب�ه‌اڵم‬ ‫پرسیاری جه‌وهه‌ری لێره‌دا ئه‌وه‌یه‌ ئایا‬ ‫ده‌رکردنی ئه‌م چه‌ند بڕیاره‌ کێشه‌ی‬ ‫گ�ه‌ن��ج چ��اره‌س �ه‌ر ده‌ک���ات ک �ه‌ خۆی‬ ‫ده‌بینێته‌وه‌ له‌ بێکاری و شاردنه‌وه‌ی‬ ‫تواناکانیان و چه‌ندین کێشه‌یتر‪ ،‬به‌ڕێز‬ ‫س�ه‌رۆک��ی حکومه‌ت! چه‌ندین ساڵه‌‬ ‫رۆژنامه‌نوسان و رۆشنبیرانی ئه‌م واڵته‌‬ ‫باس له‌ کێشه‌ بنه‌ڕه‌تیه‌کان و رێگه‌ی‬ ‫چاره‌سه‌رى ده‌که‌ن‪ ،‬خۆپیشاندانه‌کانی‬ ‫ئه‌م دواییه‌ش هه‌ر بۆ ئه‌وه‌ بوو هاواری‬ ‫گه‌نجان بگاته‌ ئێوه‌ و ویستیان پێتان‬ ‫بڵێن کێشه‌ی گه‌نجان به‌ بڕینه‌وه‌ی‬ ‫موچه‌یه‌کی که‌م و چه‌ند بڕیارێکی‬ ‫الوه‌کی نابێت‪.‬‬ ‫سه‌رۆکی حکومه‌ت ئ�ه‌م بڕیارانه‌ی‬ ‫به‌ڕێزتان گه‌نجان ده‌کاته‌ مشه‌خۆر و‬ ‫ده‌بێت ‌ه هۆی له‌ گۆڕنانی تواناکانیان‬ ‫و ئه‌و وزه‌ شاراوه‌یه‌ی له‌ ناخی گه‌نجدا‬ ‫ه �ه‌ی �ه‌‪ ،‬رێ���زدار س �ه‌رۆک��ی حکومه‌ت‬ ‫ئ �ه‌م��ان �ه‌ پ���رۆژه‌ن���ی���ن ب���ۆ پێشخستی‬ ‫ت��وان��اک��ان��ی گ �ه‌ن��ج و دروس��ت��ب��وون��ی‬ ‫گه‌نجێکی سه‌ربه‌خۆ له‌ بڕیاره‌کانی‬ ‫داهاتوودا‪ ،‬به‌ڵکو ئه‌مانه‌ کۆمه‌ڵێک‬ ‫رێگای کورتن بۆ زیاتر که‌ڵه‌که‌بوونی‬ ‫کێشه‌کان و ته‌قینه‌وه‌ی ب�ه‌ شێوه‌ی‬ ‫فراوانتر له‌ کاتێکیتردا‪ ،‬به‌ پێچه‌وانه‌وه‌‬ ‫ده‌بێت ئێوه‌ کۆی بڕیاره‌کانتان له‌سه‌ر‬ ‫بنیاتنانی کۆمه‌ڵگه‌یه‌کی ته‌ندروست و‬ ‫گه‌نجێکی چاالک رێکبخه‌ن‪ ،‬دڵنیام‬ ‫به‌ڕێزیشت ده‌زان��ی��ت چاره‌سه‌رکردنی‬ ‫کێشه‌ی گه‌نجان به‌سراوه‌ته‌وه‌ به‌ کۆی‬ ‫الیه‌نه‌کانی سیستمی به‌ڕێوه‌بردنی‬ ‫ئ����ه‌م ک��ۆم��ه‌ڵ��گ��ای��ه‌‪ ،‬ب���ۆی���ه‌ ئ �ه‌گ �ه‌ر‬ ‫نه‌توانین گۆڕانکاری له‌م سیستمه‌دا‬ ‫ب��ک�ه‌ی��ن ل �ه‌ رێ��گ �ه‌ی دان��ان��ی پالنی‬ ‫گشتگیر و هه‌مه‌الیه‌ن که‌ په‌یوه‌ندی‬ ‫به‌ کۆی کایه‌کانی ژیانی سیاسی‬ ‫و ک��ۆم �ه‌اڵی �ه‌ت��ی و ف �ه‌ره �ه‌ن��گ��ی و‬ ‫ک��ل��ت��وری �ه‌وه‌ ه�ه‌ب��ێ��ت ئ���ه‌وا ئه‌سته‌مه‌‬ ‫گ�ه‌ن��ج��ان ب��ت��وان��ن ت��وان��اک��ان��ی خۆیان‬ ‫بخه‌نه‌کار بۆ پێشخستن و ده‌سخستنی‬ ‫ئ��ام��ان��ج �ه‌ک��ان��ی��ان و دروس��ت��ب��ون��ی‬ ‫کۆمه‌ڵگه‌یه‌کی به‌رهه‌مهێن‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌ وه‌اڵم��ی ئه‌مانه‌شدا پێمان‬ ‫ده‌ڵێیت که‌ خۆت و کابینه‌که‌ت کار‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ر ب��اش��ک��ردن��ی ب���اری ئ��اب��ووری‬ ‫گه‌نجان ده‌که‌ن‪ ،‬دووباره‌ ده‌ڵێم خاوه‌نشکۆ‬ ‫س�ه‌رۆک��ی حکومه‌ت گ�ه‌ر ئامانجت‬ ‫باشکردنی ب��اری ئ��اب��ووری گه‌نجانه‌‬ ‫بیر له‌ کردنه‌وه‌ی کارگه‌ و پرۆژه‌ی‬ ‫گ���ه‌وره‌ی کشتوکاڵی و پیشه‌سازی‬ ‫بکه‌ره‌وه‌ بیر له‌ پ��رۆژه‌ی وه‌به‌رهێنانی‬ ‫گه‌ور‌ه بکه‌ره‌وه‌ تا ده‌رچوانی زانکۆ و‬ ‫په‌یمانگاکانت ببنه‌ کادری پێشکه‌وتوو‬ ‫له‌ بواری تایبه‌تمه‌ندی خۆیاندا و ئه‌و‬ ‫توانایه‌ی که‌ هه‌یانه‌ بیخه‌نه‌ خزمه‌تی‬ ‫واڵت و زیاتر پ �ه‌ره‌ی پێبده‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌مه‌شت پێناکرێت و ناتوانیت ده‌ستی‬ ‫س���ه‌رم���ای���ه‌دار و ق��اچ��اخ��چ��ی�ه‌ک��ان��ی‬ ‫ده‌سه‌اڵت له‌ حکومه‌ته‌که‌ت ببڕیته‌وه‌‬ ‫ئه‌وا چیتر گه‌نجان به‌م شته‌ الوه‌کیانه‌‬ ‫خه‌ریک مه‌که‌ با نه‌بنه‌ ده‌سته‌مۆی‬ ‫سیاسیه‌ چاوبرسیه‌کان‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌نیازی چ��اره‌س�ه‌ری بنه‌ڕه‌تیت په‌له‌‬ ‫بکه‌ با چیتر کابینه‌که‌ی ت��ۆش به‌‬ ‫ده‌ردی ئه‌وانی تر نه‌چێت‪.‬‬

‫«کۆپیکردن وایکردوه‌ هه‌میشه‌ هونه‌رمه‌ند هاوار بکات‬ ‫دوور بن له‌ کۆپیکردن»‬ ‫ئاماده‌کردن‬

‫سازان تۆفیق‬ ‫ل �ه‌ ئێستادا یه‌کێک ل��ه‌و کێش ‌ه‬ ‫دیارانه‌ى رووب �ه‌ڕوی هونه‌رمه‌ندی‬ ‫کورد ده‌بێته‌وه‌ کۆپیکردنی به‌رهه‌مه‌‬ ‫هونه‌ریه‌کانه‌ و فرۆشیارانی سیدیش‬ ‫پ��اس��اوی��ان هه‌یه‌ و ده‌یگێڕنه‌وه‌‬ ‫ب��ۆ گ��ران��ی نرخی به‌رهه‌مه‌کان‪،‬‬ ‫هونه‌رمه‌نێکیش ده‌ڵێت «کۆپیکردن‬ ‫وایکردوه‌ هه‌میشه‌ هونه‌رمه‌ند هاوار‬ ‫بکات و بڵێت دووربن له‌ کۆپیکردن»‪.‬‬

‫ه��ون�ه‌رم�ه‌ن��د دی���اری ق���ه‌ره‌داغ���ی پێیوایه‌‬ ‫کۆپیکردن زیانی م��اددی و مه‌عنه‌وی‬ ‫ب�ه‌ ه��ون�ه‌رم�ه‌ن��ده‌ک��ان و کۆمپانیاکانیش‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێت وتیشى‪ :‬کۆپیکردن وایکردوه‌‬ ‫هه‌میشه‌ هونه‌رمه‌ند ه��اوار بکات و بڵێت‬ ‫دوور بن له‌ کۆپیکردن‪ ،‬تا بتوانرێت ئه‌و‬ ‫کۆمپانیایه‌ى ک �ه‌ ب�ه‌ره�ه‌م��ه��ێ��ن�ه‌رى ئه‌و‬ ‫به‌رهه‌مه‌یه‌ ل�ه‌گ�ه‌ڵ ه��ون�ه‌رم�ه‌ن��ده‌ک�ه‌دا به‌‬ ‫چ�ه‌ش��ن��ێ��ک س��وودم��ه‌ن��دى م���ادى ب��ن بۆ‬ ‫بۆنده‌کانى ت��رى ئیشکردن شه‌رمنى پێوه‌‬ ‫دیار نه‌بێت‪ ،‬یان واى لێنه‌یه‌ت کۆمپانیاکان‬ ‫ناچاربن ده‌رگاکانیان دابخه‌ن و له‌م جۆره‌‬ ‫ئێشکردنه‌ دوورب��ک�ه‌ون�ه‌وه‌‪ ،‬هونه‌رمه‌ندیش‬ ‫به‌ چه‌شنیک س �ه‌رگ �ه‌ردان نه‌بێت نه‌زانن‬ ‫بۆ به‌رهه‌مى ئاینده‌ى خۆیان روو له‌ کوێ‬ ‫بکه‌ن‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ه��ون �ه‌رم �ه‌ن��ده‌ ئ��ام��اژه‌ ب �ه‌ پێویستی‬

‫یاسا ده‌ک��ات و پێیوایه‌ یاسا کۆمه‌ڵگا‬ ‫رێ��ک��ده‌خ��ات و ده‌ڵ��ێ��ت «ئ�����ه‌وه‌ى ه�ه‌م��وو‬ ‫کۆمه‌ڵگاکان رێکده‌خات یاسا و سزادانه‌‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم یاسایه‌کی تایبه‌ت بۆ ئ�ه‌و بابه‌ته‌‬ ‫نیه‌ ت��ا ک��اری پێبکرێت»‪ .‬س �ه‌ب��اره‌ت به‌‬ ‫گ��ران��ی ن��رخ��ی س��ی��دی �ه‌ک��ان و ه����ه‌ژاری‬ ‫کۆمه‌ڵگا دی��اری ق�ه‌ره‌داغ��ی پێیوایه‌ که‌‬ ‫ئه‌وه‌ هۆکارێکی الوه‌کییه‌ و وتی‪ :‬ئه‌مه‌ش‬ ‫به‌شێکه‌ له‌ هۆکاره‌کان‪ ،‬به‌اڵم هۆکارێکى‬ ‫الوه‌ک��ی��ی�ه‌ ن �ه‌ک س �ه‌ره‌ک��ى‪ ،‬چونکه‌ خۆ‬ ‫نه‌مانوتوه‌ پێویسته‌ هه‌موو تاکێک سیدى‬ ‫ئۆرجیناڵ بکرێ‪ ،‬هه‌روه‌ها بڕواش ناکه‌م‬ ‫جیاوازییه‌ مادییه‌که‌ ئه‌وه‌نده‌ زۆر بێت‪.‬‬ ‫یه‌کێک له‌ فرۆشیارانی سیدی بڕوا ئه‌وه‌ى‬ ‫خسته‌ روو که‌ ئه‌وان پاش تێپه‌ڕینی چه‌ند‬ ‫مانگێک به‌سه‌ر ده‌رچوونی به‌رهه‌مه‌که‌‪،‬‬ ‫ئینجا ک��ۆپ��ی ده‌ک�����ه‌ن‪ ،‬ب����ه‌اڵم خه‌ڵک‬ ‫به‌گشتی س��ی��دی ک��ۆپ��ی ک���راو ده‌ک���ڕن‪،‬‬ ‫چونکه‌ هه‌رزانتره‌‪.‬‬ ‫ل�ه‌ الی�ه‌ک��ى تریش فرۆشیارێکى سیدی‬ ‫هۆکاری کۆپیکردن ده‌گێڕێته‌وه‌ بۆ گرانی‬ ‫به‌رهه‌مه‌کان ل�ه‌وب��اره‌ی�ه‌وه‌ ئه‌حمه‌د تاهیر‪،‬‬ ‫فرۆشیاری سیدی له‌ بازاڕی داره‌سوتاوه‌که‌‬ ‫وتی‪ :‬ئێمه‌ وه‌ک دوکانداره‌کانی سیدی له‌‬ ‫داره‌سوتاوه‌که‌ پاش تێپه‌ڕینی سێ مانگ‬ ‫به‌سه‌ر ده‌رچونی به‌رهه‌مێک ئینجا کۆپی‬ ‫ده‌ک�ه‌ی��ن‪ ،‬هۆکاری کۆپی کردنه‌که‌شی‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی �ه‌ سیدی ئه‌سڵی گ��ران�ه‌ و خه‌ڵک‬ ‫نایکڕێ‪ ،‬گرانیه‌که‌شی بۆ ئه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫له‌ الیه‌ن کۆمپانیاکانی به‌رهه‌مهێنانه‌وه‌ به‌‬

‫گران ده‌فرۆشرێ به‌ ئێمه‌‪.‬‬ ‫خاوه‌نی کۆمپانیایه‌کی به‌رهه‌مهێنانیش‬ ‫باسى له‌وه‌ کرد کۆپیکردنی ئه‌و به‌رهه‌مانه‌‬ ‫زیانی م��ادی بۆ ئێمه‌ هه‌یه‌ و له‌باره‌یه‌وه‌‬ ‫ک��اوان ره‌س��وڵ‪ ،‬خاوه‌نی سه‌نته‌ری کیژێ‬ ‫وتی «کۆپیکردنی به‌رهه‌مه‌کان زیانی‬ ‫م�����اددی ه �ه‌ی �ه‌ ب���ۆ ئ��ێ��م�ه‌ و زی���ان���ی بۆ‬ ‫هونه‌رمه‌نده‌که‌ش ده‌بێت»‪ .‬سه‌باره‌ت به‌وه‌ش‬ ‫که‌ ئایا حکومه‌ت تا چه‌ند رێگری له‌و‬ ‫کاره‌کردوه‌‪ ،‬کاوان ره‌سوڵ وتی‪ :‬هاوکاری‬ ‫حکومه‌ت به‌ پێی پێویست نیه‌‪ ،‬چونکه‌‬ ‫ته‌نیا ل �ه‌ س��ن��وری ش��اره‌ک��ان لێپێچینه‌وه‌‬ ‫ده‌کرێت و ئه‌بێت خه‌ڵکیش هاوکار بێت‪.‬‬ ‫هه‌ر ده‌رب���اره‌ی نرخی به‌رهه‌مه‌کان ئاسۆ‬ ‫ره‌س��وڵ‪ ،‬خاوه‌نی سه‌نته‌ری کیژێ نرخی‬ ‫سیدیه‌کان به‌ که‌م ده‌زانێت و له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫وت��ی‪ :‬ئێمه‌ سیدیه‌کان ل �ه‌و کۆمپانیایه‌‬ ‫چ��اپ ده‌ک �ه‌ی��ن ک�ه‌ سیدی هونه‌رمه‌نده‌‬ ‫ت��ورک�ه‌ک��ان��ی ل��ێ ب �ه‌ره �ه‌م ده‌ه��ێ��ن��رێ��ت له‌‬ ‫ت��ورک��ی��ا ل �ه‌ کاتێکدا ن��رخ��ی سیدیه‌کی‬ ‫هونه‌رمه‌ندێکی تورک به‌ (‪ )25‬دۆالره‌‬ ‫له‌ به‌رامبه‌ردا سیدی هونه‌رمه‌ندی کورد‬ ‫نرخی له‌ سێ دۆالر و نیو تێپه‌ڕ ناکات‪،‬‬ ‫به‌رای من له‌ کوردستان هه‌رزانترین شت‬ ‫سیدیه‌‪.‬‬ ‫عه‌باس عه‌بدولره‌زاق به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی‬ ‫رۆشنبیریش ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌کات که‌ به‌بێ‬ ‫بوونی یاسا ناتوانن لێپێچینه‌وه‌ بکه‌ن و له‌و‬ ‫باره‌یه‌وه‌ وتی «هیچ یاسایه‌کمان نیه‌ بۆ‬ ‫لێپێچینه‌وه‌ ل�ه‌و که‌سانه‌ی به‌رهه‌مه‌کان‬

‫کۆپی ده‌ک �ه‌ن ئێمه‌ ناتوانین به‌بێ بونی‬ ‫یاسا هیچ لێپێچینه‌وه‌یه‌ک بکه‌ین»‪.‬‬ ‫ده‌رب����اره‌ی ئ �ه‌و پ��رۆژه‌ی �ه‌ش ک�ه‌ سه‌ندیکا‬ ‫پێشکه‌شی په‌رله‌مانی کردوه‌ اللۆ ره‌نجده‌ر‪،‬‬ ‫ب�ه‌رپ��رس��ی راگ�ه‌ی��ان��دن��ی په‌یوه‌ندیه‌کانی‬ ‫سه‌ندیکای ه��ون �ه‌رم �ه‌ن��دان وت���ی‪ :‬پ��رۆژه‌‬ ‫یاسایه‌کمان دان��ا به‌ ن��اوی پ��رۆژه‌ یاسای‬ ‫به‌رهه‌می هونه‌رمه‌ندان و داومانه‌ته‌ ده‌ست‬ ‫وه‌زاره‌تی رۆشنبیری و پێیان راگه‌یاندین که‌‬ ‫لیژنه‌ی یاسایی هه‌ڵسه‌نگاندنی بۆ ده‌کات‪،‬‬ ‫به‌اڵم تا ئێستا وه‌اڵمیان نه‌داوینه‌ته‌وه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫لیژنه‌ی رۆشنبیری پارله‌مانیش کۆبوینه‌وه‌‬ ‫و ئه‌وانیش هه‌ڵسه‌نگاندن بۆ پرۆژه‌ یاساکه‌‬ ‫ده‌که‌ن‪ .‬ئه‌و به‌رپرسه‌ ئاماژه‌ی به‌ گرنگی‬ ‫پرۆژه‌که‌ کرد و وتی‪ :‬لیژنه‌ی رۆشنبیری‬ ‫په‌رله‌مانیش پرۆژه‌که‌یان پێ باشبووه‌ و‬ ‫ئه‌گه‌ر بکرێته‌ یاسا بێگومان کاریگه‌ری‬ ‫زۆری ده‌بێت‪.‬‬ ‫س��ه‌ب��اره‌ت ب �ه‌ پ���رۆژه‌ک���ه‌ش ئ��اس��ۆ که‌ریم‬ ‫س�����ه‌رۆک�����ی ل����ی����ژن����ه‌ی رۆش���ن���ب���ی���ری‬

‫ئاماژه‌ی به‌وه‌کرد تا ئێستا له‌ په‌رله‌مان‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی بۆ نه‌کراوه‌ له‌وباره‌یه‌وه‌ ئاسۆ‬ ‫ک �ه‌ری��م‪ ،‬س �ه‌رۆک��ی لیژنه‌ی رۆشنبیری‬ ‫ل �ه‌ پ �ه‌رل �ه‌م��ان��ی ک��وردس��ت��ان وت���ی «ئ �ه‌و‬ ‫پ��رۆژه‌ی �ه‌ی سه‌ندیکای ه��ون�ه‌رم�ه‌ن��دان له‌‬

‫هونه‌ر و وێژه‌‬

‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪66‬‬ ‫دووشه‬ ‫‪2711/5/42010/11/8‬‬ ‫‌ممه‌ممه‌‪- 2011/7/25‬‬ ‫دووشه‬

‫‪11‬‬

‫مانگی شه‌ش گه‌یشتوه‌ته‌ ده‌ستمان و تا‬ ‫ئێستا هه‌ڵسه‌نگاندنمان بۆ نه‌کردوه‌‪ ،‬چونکه‌‬ ‫په‌رله‌مان له‌ پشوی هاوینه‌دایه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی خوێندنه‌وه‌شی بۆ بکرێت‬ ‫ده‌بێت ده‌ ئه‌ندام ئیمزای له‌سه‌ر‬ ‫ب��ک�ه‌ن و پێشکه‌شی س�ه‌رۆک��ی‬ ‫په‌رله‌مانی بکه‌ن»‪.‬‬

‫پاشه‌کشه‌م کرد له‌ راگه‌یاندن»‬ ‫ئاسمانی (زاگ���رۆس) له‌ به‌رنامه‌ی (من‬ ‫جیاوازم) که‌ به‌رنامه‌یه‌کی کاتبه‌سه‌ربردن بوو‬ ‫له‌وکاته‌دا که‌وته‌ به‌ر ره‌خنه‌ی به‌شێکی زۆر‬ ‫له‌ راگه‌یاندنکاران و خه‌ڵکانی رۆشنبیره‌وه‌‪،‬‬ ‫ل �ه‌ب��اره‌ى به‌شداریکردنى ل �ه‌و به‌رنامه‌یه‌دا‬ ‫نه‌رمین وت��ى‪ :‬په‌یوه‌ندیان پێوه‌کردم وتیان‬ ‫خۆشحاڵ ده‌بین به‌شدار بیت له‌گه‌ڵماندا‪،‬‬ ‫مه‌رجیشم له‌ به‌شداریکردن له‌و به‌رنامه‌یه‌دا‬ ‫ئه‌وه‌بوو رایخۆم ئازاد بێت له‌ (به‌ڵێ و نه‌خێر)‬ ‫ه‌ک��ان��دا‪ .‬ئ �ه‌و ل�ه‌ هه‌ڵسه‌نگاندنه‌کانیشیدا‬ ‫رایوایه‌ که‌ توانیویه‌تی جیاواز بێت له‌وانه‌ی‬ ‫پێشتر‪ ،‬پێیوانیه‌ ئه‌و به‌رنامه‌یه‌ به‌ ته‌واوی‬ ‫سه‌رکه‌وتوو بووبێت و ده‌ڵێت «ناتوانم بڵێم‬ ‫ئه‌و به‌رنامه‌یه‌ سه‌د له‌ سه‌د سه‌رکه‌توو بووه‌‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم ب��ۆ کۆمه‌ڵگه‌ی داخ���راوى ئێمه‌ تا‬ ‫ئاستێک جێگه‌ى خۆى کردوه‌ته‌وه‌»‪.‬‬ ‫ویستی ببێته‌ بێژه‌ر‬ ‫ئه‌و خانمه‌ ئه‌وه‌شى خسته‌ڕوو پێشتر ماوه‌ى‬

‫دوو ساڵێک له‌ که‌ناڵی (کوردسات) کارى‬ ‫کردوه‌ پێیخۆش بووه‌ ببێته‌ بێژه‌ر «به‌اڵم به‌‬ ‫هۆى ناعه‌داله‌تى و گه‌نده‌ڵییه‌وه‌ پاشه‌کشه‌م‬ ‫له‌بوارى راگه‌یاندن» کرد ناوبراو ل ‌ه باره‌ی‬ ‫هه‌وڵدانه‌کانیان بۆ ماف و ئازادییه‌کانی‬ ‫ژن���ان وت���ی‪ :‬زۆرک����ات داوام���ان���ک���ردوه‌ له‌‬ ‫س��ی��ن��اری��ۆن��وس �ه‌ک��ان م �ه‌س �ه‌ل �ه‌ى ژن ب��اس‬ ‫بکرێت له‌به‌رهه‌مه‌کاندا‪ ،‬ب �ه‌اڵم به‌داخه‌وه‌‬ ‫زۆر ب�ه‌ بچوکى ل�ه‌ ک��اره‌ک��ان ئ��ام��اژه‌ به‌‬ ‫بوار و پێگه‌ى ژن کراوه‌‪ .‬نه‌رمین کاوانى‬ ‫که‌ ده‌رچ��وى ساڵى (‪)2000‬ى په‌یمانگاى‬ ‫ه��ون �ه‌ره‌ جوانه‌کانى سلێمانییه‌‪ ،‬ئێستاش‬ ‫مامۆستاى هونه‌ره‌‪ ،‬گۆڕانکارییه‌کى زۆر‬ ‫ده‌بینێت له‌ هاتنه‌ پێشه‌وه‌ى ژنان له‌ کارى‬ ‫هونه‌ریی و به‌ هه‌نگاوێکى باشى داده‌نێت‬ ‫بۆ ئێستا‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئ �ه‌وه‌ش��دا دڵخۆش نیه‌‬ ‫پێی‪ ،‬ئه‌وه‌ش ده‌گێرێته‌وه‌ بۆ زاڵبونى کلتور و‬ ‫نه‌ریته‌کانى کۆمه‌ڵگاى باوکساالرى‪ ،‬ئه‌و‬

‫کاریگه‌ریه‌کانی سیستمی باوک ساالریش‬ ‫ب��اس��ده‌ک��ات و ده‌ڵ��ێ��ت «وای���ک���ردووه‌ ئه‌و‬ ‫ژنانه‌ى هاتوونه‌ته‌ پێشه‌وه‌ به‌ په‌نجه‌ى ده‌ست‬ ‫بژمێردرێن»‪ .‬ئه‌مه‌ش به‌ ب��اوه‌ڕی ناوبراو‬ ‫ب��وه‌ت �ه‌ ه��ۆک��اری ئ���ه‌وه‌ی سیناریسته‌کان‬ ‫ده‌ستکراوه‌ نه‌بن ل�ه‌وه‌ی کاره‌کته‌رێکى وا‬ ‫داب��ڕێ��ژن و دڵنیابن ژن هه‌یه‌ رۆڵ��ی��ان بۆ‬ ‫ده‌گێڕێت‪.‬‬ ‫الی کاوانی کێ هونه‌رمه‌نده‌؟‬ ‫له‌م دیداره‌دا نه‌رمین که‌ له‌دایکبووی ساڵی‬ ‫(‪ )1976‬رایده‌گه‌یه‌نێت به‌و که‌سانه‌ ده‌وترێت‬ ‫هونه‌رمه‌ند کاره‌که‌یان له‌ هه‌موو کاره‌کانیتر‬ ‫خۆشترده‌وێت و به‌جدى ک��ار بکات‪ .‬ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێت ده‌بێت هونه‌رمه‌ند ئامانجی خزمه‌تی‬ ‫ه��ون �ه‌ری بێت «ن��ه‌ک ه��ون �ه‌رى کردبێته‌‬ ‫الیه‌نێکى ب��ازرگ��ان��ى و ل�ه‌ ن��او خه‌ڵکیش‬ ‫ب �ه‌ ه��ون �ه‌رم �ه‌ن��د خ���ۆى بناسێنێت»‪ .‬ئ�ه‌م‬ ‫هونه‌رمه‌نده‌ ره‌خ��ن�ه‌ش ده‌گ��رێ��ت و پێیوایه‌‬

‫فۆتۆی هه‌ڵبژارده‌‬

‫هونه‌ری‬ ‫په‌یکه‌رێک بۆ هونه‌رمه‌ند حه‌مه‌ى نێرگز دروستکرا‬

‫بۆ رێزگرتن له‌و هونه‌ره‌ى پێشکه‌شى کردوه‌‪ ،‬ل‌ه پارکى‬ ‫ئ��ازادى ش��ارى سلێمانى‪ ،‬پیکه‌رێک بۆ هۆنه‌رمه‌ندى‬ ‫کورد حه‌مه‌ى نێرگز دانرا‪.‬‬ ‫ل‌ه مه‌راسیمێکدا رۆژى (‪ )2011/7/21‬ب‌ه ئاماده‌بونی‬ ‫چه‌ندین هونه‌رمه‌ند و نوسه‌ر و ڕۆشنبیر هونه‌رمه‌ندى‬ ‫کوردى حه‌مه‌ى نێرگز په‌رده‌ى له‌سه‌ر په‌یکه‌ره‌که‌ى البرد‪.‬‬ ‫هه‌ر ل‌ه مه‌راسیمه‌که‌دا وتار و چه‌ندین پارچ‌ه شیعر‬ ‫خوێندرایه‌وه‌‪ .‬هونه‌رمه‌ند خۆى ده‌ستخۆشى ل‌ه ئاماده‌بوان‬ ‫کرد باسى له‌وه‌کرد ک‌ه ئه‌م‌ه کلتورێکى زۆر باش‌ه ک ‌ه‬ ‫هونه‌رمه‌ند پێش ئه‌وه‌ى بمرێت په‌یکه‌رى بۆ دروست بکه‌ن‬ ‫و رێزى لێبگرن‪.‬‬ ‫ئه‌و په‌یکه‌ر‌ه ل‌ه الیه‌ن هونه‌رمه‌ندى په‌یکه‌رتاش رێبین‬ ‫فه‌رهاد ناسراو ب‌ه (رێبین سه‌رکان) ه‌و‌ه دروستکراوه‌‬ ‫ئه‌و په‌یکه‌رتاش‌ه تایبه‌ت ب‌ه (چه‌تر) وت��ى‪« :‬وه‌ک‬ ‫پێشتر په‌یکه‌رى هونه‌رمه‌ند (عوسمان عه‌لى) ئه‌مجاره‌ش‬ ‫په‌یکه‌ى هونه‌رمه‌ندى خۆشه‌ویست حه‌مه‌ى نێرگزم‬ ‫دروستکردوه‌‪ ،‬بیرۆکه‌ى له‌الیه‌ن (نه‌ورۆز عه‌باس)ه‌و‌ه بوه‌‬ ‫و له‌سه‌ر بودجه‌ى مه‌کته‌بى ئیدارى یه‌کێتى نیشتیمانى‬ ‫کوردستانه‌و‌ه بوو»‬

‫به‌رپرسان هونه‌ریان الخۆشه‌ویست نیه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێت «الیه‌نى به‌رپرس و ئه‌وانه‌ى پێویست ‌ه‬ ‫کار بۆ پێشخستنى هونه‌رى کوردى بکه‌ن‪،‬‬ ‫هونه‌ریان ال خۆشه‌ویست نیه‌ و به‌ کارێکى‬ ‫پێوستى ن��ازان��ن و هونه‌رمه‌ند ئ �ه‌و رێ��زه‌ى‬ ‫نیه‌ له‌ به‌رچاویان» ئه‌و ره‌خنه‌کانی زیاتر‬ ‫ده‌کات و پێیوایه‌ «ئه‌و هه‌واڵنه‌ى دراوه‌ له‌م‬ ‫بواره‌دا ئه‌وه‌ نیشانده‌دات بۆ چه‌ند که‌سێکى‬ ‫دیاریکراو کار ده‌کرێت و به‌م مامه‌ڵه‌یه‌ش‬ ‫به‌رهه‌م و سودى باشى لێنابینرێت»‪.‬‬ ‫میدیای کوردی الی نه‌رمین کاوانى‬ ‫نه‌رمین ره‌خنه‌ى له‌ میدیا کوردیه‌کان گرت‬ ‫و رایوایه‌ وه‌ک چۆن ک��ورد ب�ه‌وه‌ ناسراوه‌‬ ‫ق���ه‌درى بێگانه‌ زی��ات��ر ده‌گ��رێ��ت‪ ،‬ئه‌وانیش‬ ‫زۆرکه‌م پێشوازیان له‌ به‌رهه‌مه‌ کوردییه‌کان‬ ‫کردوه‌‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ تا کارێکى بیانى هه‌بێت‬ ‫ک���اره‌ ک��وردی��ی�ه‌ک��ان وه‌رن���اگ���رن‪ ،‬ه �ه‌روه‌ه��ا‬ ‫وتى‪)tv( :‬یه‌کانیش سه‌ر به‌ حزبه‌کانن و‬

‫کار بۆ چه‌ند که‌سێک ده‌ک �ه‌ن‪ .‬کاوانی‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت میدیا حزبییه‌کان ئه‌گه‌ر‬ ‫«ک��ارێ��ک��ى ه��ون �ه‌رى پێشکه‌ش بکه‌یت‪،‬‬ ‫ئینتیماى ح��زب��ی��ت ن�ه‌ب��ێ��ت و پ�ه‌ی��وه‌ن��دی��ت‬ ‫له‌گه‌ڵیان نه‌بێت بودجه‌یه‌کى وات بۆ خه‌رج‬ ‫ناکه‌ن»‪ .‬ئه‌م ژنه‌ هونه‌رمه‌نده‌ مه‌ترسى و‬ ‫ده‌ره‌ن��ج��ام��ى ئ �ه‌و م��ام�ه‌ڵ�ه‌ک��ردن�ه‌ى له‌گه‌ڵ‬ ‫ه��ون�ه‌رم�ه‌ن��دان ب��اس��ده‌ک��ات و وت��ی‪ :‬ک��ارى‬ ‫هونه‌رى که‌م که‌م ده‌کرێت و ده‌رف �ه‌ت بۆ‬ ‫چه‌ند که‌سێک هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م کاره‌ که‌مانه‌ش‬ ‫بینه‌ر تێر ناکات‪ ،‬بۆیه‌ که‌ناڵه‌کان ناچارن‬ ‫ک���ارى بیانى داب �ه‌زێ��ن��ن‪ ،‬ده‌ره‌ن��ج��ام��ى ئه‌و‬ ‫ک��اره‌ بیانیانه‌ کاریگه‌رى له‌سه‌ر کلتورى‬ ‫واڵت�ه‌ک�ه‌م��ان ده‌بێت و ره‌ن��گ��دان�ه‌وه‌ى له‌ناو‬ ‫خه‌ڵکدا به‌دى ده‌کرێت‪.‬‬ ‫هونه‌رمه‌ندی راسته‌قینه‌‬ ‫خانمه‌ ه��ون�ه‌رم�ه‌ن��د ن�ه‌رم��ی��ن ک��اوان��ى که‌‬ ‫خێزانداره‌ و دایکى دوو کوڕه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌‬

‫ده‌کات له‌ رووى کۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه‌ رووبه‌ڕوى‬ ‫ت��ان�ه‌ى ده‌وروب����ه‌ر ب��ۆت �ه‌وه‌‪ ،‬ل��ه‌وب��اره‌وه‌ وت��ى‪:‬‬ ‫ه�ه‌ن��دێ��ک پێم ده‌ڵ��ێ��ن ل �ه‌پ��اى هیچ خۆت‬ ‫ماندو ده‌که‌یت و منداڵه‌کانت جێده‌هێڵیت‪،‬‬ ‫که‌سانى نزیک هه‌یه‌ پێم ده‌ڵێن هونه‌رى‬ ‫کوردى به‌تۆ پێش ناکه‌وێت به‌بێ هۆ ماندو‬ ‫ده‌بیت‪ ،‬دایکم ب�ه‌رده‌وام ده‌ڵێت منداڵه‌کانت‬ ‫ک��ردوه‌ت�ه‌وه‌ قوربانى ک��اره‌ک�ه‌ت‪ .‬ب�ه‌اڵم ئه‌و‬ ‫ل�ه‌ ب�ه‌رام��ب�ه‌ردا هه‌ڵوێستێکی ت��ری هه‌یه‌‬ ‫و پێیوایه‌ «هونه‌رمه‌ندى راسته‌قینه‌ ئه‌و‬ ‫ک�ه‌س�ه‌ی�ه‌ م���اڵ و م��ن��داڵ �ه‌ک �ه‌ى ک��ردوه‌ت �ه‌‬ ‫قوربانى» ئه‌و پشتیوانیه‌کانى هاوسه‌ره‌که‌ی‬ ‫ب���ه‌رز ده‌ن��رخ��ێ��ن��ێ��ت و ده‌ڵ��ێ��ت «ک��ۆڵ�ه‌ک�ه‌ى‬ ‫کاره‌کانمه‌« له‌ (چه‌تر)یشه‌وه‌ پێی ده‌ڵێت‬ ‫«خ��ۆش��م ده‌وێ���ی���ت» ئ���ه‌و ه��ی��وا ب��ڕاوی��ش‬ ‫ن��ه‌ب��ووه‌ ل �ه‌ ه��ون��ه‌ری ک����وردی س����ه‌ره‌ڕای‬ ‫ک �ه‌م��وک��ورت��ی �ه‌ک��ان ب���اس ل����ه‌وه‌ ده‌ک���ات‬ ‫«هیوایه‌کم هه‌یه‌ بۆ هونه‌رى کوردی»‪.‬‬

‫بیست ساڵ سزا بۆ هونه‌رمه‌ند فه‌رقین‬

‫دادوه‌ری کۆماری تورکیا‪ ،‬بۆ هونه‌رمه‌ندی‬ ‫ک��ورد ف�ه‌رق��ی��ن‪ ،‬ل�ه‌ب�ه‌ر ئ���ه‌وه‌ی کاتی چوونی‬ ‫گروپی «ئاشتی و چاره‌سه‌ری دیموکراتیک»‬ ‫له‌ میتینگی ئامه‌د وتوویه‌تی «به‌خێر هاتن»‬ ‫داوا ده‌کات (‪ )20‬ساڵ سزای زیندانى بدرێت‪.‬‬ ‫فه‌رقین باسی ل�ه‌وه‌ک��رد که‌ دادوه‌ر وتوویه‌تی‬ ‫«ئێوه‌ له‌ به‌ر بانگه‌وازی عه‌بدواڵ ئۆجه‌الن بۆ‬ ‫ئاشتییه‌کی هه‌میشه‌یی هاتوون‪ ،‬به‌خێر هاتن بۆ‬ ‫پایته‌ختی داڵن» دۆزت کراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫کاتێک (‪ )34‬ئ�ه‌ن��دام��ی گ��روپ��ی ئاشتی ل ‌ه‬ ‫قه‌ندیل و مه‌خموره‌وه‌ له‌ ساڵی (‪ )2009‬هاتنه‌و‌ه‬ ‫تورکیا و له‌ ئامه‌د پێشوازیان لێکرا‪ ،‬دادوه‌ری‬ ‫ئامه‌د به‌ بیانۆی ئه‌وه‌ی هونه‌رمه‌ند فه‌رقین ل ‌ه‬ ‫متینگه‌که‌دا به‌ گروپی ئاشتی وتبووی «به‌خێر‬ ‫ه��ات��ن ب��ۆ پ��ای��ت�ه‌خ��ت��ی داڵن»‪ ،‬ل �ه‌ شه‌شه‌مین‬ ‫دادگ��ای ب��ااڵی سزاکان له‌ ئامه‌د داواده‌ک��ات‬ ‫(‪ )20‬ساڵ سزای بۆ ببڕدرێته‌وه‌‪ .‬له‌به‌رامبه‌ردا‬ ‫فه‌رقین ناڕه‌زایه‌تی نیشاندا‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ /‬ئینته‌رنێت‬

‫هونه‌ر و وێژه‌‬

‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪66‬‬ ‫دووشه‬ ‫‪2711/5/42010/11/8‬‬ ‫‌ممه‌ممه‌‪- 2011/7/25‬‬ ‫دووشه‬

‫‪10‬‬

‫قوبادى جه‌لیزاده‌‪ :‬ژن نیشتمانمه‌‬ ‫ناکرێت سوکایه‌تى پێبکه‌م‬ ‫ئاماده‌کار‬

‫ئاراس عوسمان‬ ‫ل �ه‌ب��اره‌ى ئ��ه‌وه‌ى قوباد‬ ‫ج �ه‌ل��ی��زاده‌ زۆر کات‬ ‫ل ‌ه شیعره‌کاندا ژن‬ ‫به‌شێکى داگیرکراو ‌ه‬ ‫تێیدا‪ ،‬ب �ه‌اڵم ل ‌ه‬ ‫چ���وارچ���ێ���وه‌ى‬ ‫که‌مکر د نه‌و ه‌ى‬ ‫ب������ه‌ه������ا و‬ ‫به‌تا یبه‌تى‬ ‫ج��ه‌س��ت��ه‌ی‬ ‫و‬ ‫ژن‬ ‫باڵوکردنه‌وى‬ ‫ب��اب��ه‌ت��ێ��ک‬ ‫ک����ێ����ش����ه‌ى‬ ‫ی����اس����ای����ى‬ ‫لێکه‌و ته‌و ه‌‪،‬‬ ‫ت����ای����ب����ه‌ت‬ ‫ب���ۆ (چ���ه‌ت���ر)‬ ‫رای��گ��ه‌ی��ان��د‬ ‫“ت���ا ئێستا‬ ‫باسکردنى‬ ‫ژن ل ‌ه‬

‫ک��ۆم��ه‌ڵ��گ��ه‌دا ره‌ن��گ��ه‌ ج��ۆرێ��ک‬ ‫قسه‌کردن بێت له‌ عه‌وره‌ت‪ ،‬یان‬ ‫که‌سى دووه‌م �ه‌ و تا هه‌نوکه‌ش‬ ‫ب��ێ ب �ه‌ش��ک��راوه‌ ل �ه‌ مافه‌کانى‬ ‫ئ����ازادى راده‌رب���ڕی���ن و هاتن ‌ه‬ ‫ده‌ره‌وه‌ ل��ه‌و زی��ن��دان�ه‌ى تێیدا‬ ‫ده‌ژى‪ ،‬په‌نجه‌ره‌یه‌ک شک نابات‬ ‫بۆ روانین له‌ زیندانه‌که‌یه‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ زۆرکات لێکدانه‌وه‌ ده‌کرێت‬ ‫له‌سه‌ر شیعره‌کانم که‌ جۆرێک‬ ‫ل �ه‌ ک �ه‌م��ک��ردن �ه‌وه‌ى ب �ه‌ه��اى ژن‬ ‫ب���اس ده‌ک�����ه‌م‪ ،‬ل��ه‌ب��ه‌ر ئ��ه‌و ‌ه‬ ‫پێچه‌وانه‌که‌ى ده‌بینم‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫سه‌یرى مێژوو بکه‌یت پیاو زۆر‬ ‫به‌ گه‌وره‌یى له‌ ژنى روانیه‌وه‌‪،‬‬ ‫سه‌دان په‌یکه‌ر بۆ جوانى ژن و‬ ‫جه‌سته‌ى دروستکراوه‌‪.‬‬

‫ج����ه‌ل����ی����زاده‌ ئ�����ام�����اژه‌ى ب���ه‌وه‌ش���ک���رد‬ ‫“کلتورێک هه‌یه‌ وای��ک��ردوه‌ زۆر ب ‌ه‬ ‫بچوک ژن ببینینه‌وه‌‪ ،‬پیاوانى ئێم ‌ه‬ ‫ن �ه‌ی��ان��وێ��راوه‌ ل �ه‌ باخێکى گشتیدا ب ‌ه‬ ‫ده‌نگى به‌رز بڵێن ئێمه‌ ژن و جه‌سته‌یمان‬ ‫خ���ۆش ده‌وێ����ت‪ ،‬ئ���ه‌و م�ه‌خ��ل��وق�ه‌ی�ه‌ ک ‌ه‬ ‫دایکه‌ و خوشکه‌ و شۆڕشگێڕه‌کانن‪،‬‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ هه‌وڵمداوه‌ ژن بهێنمه‌ ناو ئه‌و‬ ‫باخه‌وه‌ى هه‌مووالیه‌ک وه‌ک گوڵێکى‬ ‫جوان ته‌ماشا بکرێت‪ ،‬له‌الیه‌کى تره‌و‌ه‬ ‫هه‌مووى ده‌گێڕینه‌وه‌ بۆ داده‌ (حه‌وا) ک ‌ه‬ ‫هه‌ڵه‌ى کردوه‌ ده‌ستى بردوه‌ بۆ شه‌جه‌ره‌ى‬ ‫مه‌عریفه‌‪ ،‬که‌ ئه‌مه‌ به‌ خاڵێکى الوازى‬

‫ژن ئه‌ژمار ده‌کرێت‪ ،‬به‌اڵم داده‌ (حه‌وا)‬ ‫دایکى هه‌مومانه‌ که‌واته‌ ژن دایکمانه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ له‌ گشت قه‌سیده‌کانم وتوم ‌ه‬ ‫یه‌که‌م ژن یه‌که‌م نیشتمانمه‌ ده‌کرێت‬ ‫نه‌فره‌ت له‌ نیشتمانه‌که‌م بکه‌م!‪.‬‬ ‫ئه‌و شاعیره‌ هێماى بۆ ئه‌وه‌شکرد “ئه‌و‬ ‫کۆمه‌ڵه‌ به‌رهه‌مه‌ى له‌مساڵدا چاپکرا‬ ‫ل�ه‌الی�ه‌ن لیژنه‌ى ئه‌وقافى په‌رله‌مانى‬ ‫کوردستانه‌وه‌ قه‌ده‌غه‌ ک��راو له‌ گشت‬ ‫کتێبخانه‌کان کۆکرایه‌وه‌‪ ،‬به‌ تۆمه‌تى‬ ‫ئ���ه‌وه‌ى ل�ه‌ قه‌سیده‌کانم ئ��ام��اژه‌م ب�ه‌و‌ه‬ ‫ک���ردوه‌ (خ���ودا ده‌ی �ه‌وێ��ت پشوو ب��دات)‬ ‫گوایه‌ سوکایه‌تی ک��راوه‌ به‌ ئاسمان و‬ ‫هه‌ستى قودسى خه‌ڵکى زامدار کراوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ کێشه‌که‌ بووه‌ به‌داخه‌وه‌ داواکارى‬ ‫گشتى سکااڵیه‌کى له‌ به‌رامبه‌رم تۆمار‬ ‫کردوه‌ له‌ دادگاى لێکۆڵینه‌وه‌ى هه‌ولێر‪،‬‬ ‫ئ���ه‌م ح��اڵ �ه‌ت �ه‌ ب���ه‌رده‌وام���ه‌ و پێده‌چێت‬ ‫ره‌وان������ه‌ى دادگ�����اى ک �ه‌ت��ن ب��ک��رێ��م و‬ ‫دادگایى بکرێم‪ ،‬بۆیه‌ نازانم بڕیارى‬ ‫دادگا چۆن ده‌بێت له‌ به‌رامبه‌رم‪،‬‬ ‫ئه‌و ماوه‌یه‌ى پێشوش کۆڕێکى‬ ‫شیعریم له‌ قاوه‌خانه‌ى کلتورى‬ ‫بۆ رێکخرا هیچ په‌یوه‌ندى‬ ‫ب �ه‌م مه‌سه‌له‌یه‌وه‌ نه‌بوو‌ه‬ ‫وه‌ک ق���ه‌ره‌ب���وی���ه‌ک‬ ‫ل����ه‌ ب����ه‌رام����ب����ه‌ر ئ���ه‌و‬ ‫کێشانه‌ بۆم هاتونه‌ت ‌ه‬ ‫پ�����ێ�����ش ل��������ه‌ب��������اره‌ى‬ ‫قه‌سیده‌کانمه‌وه‌‪.‬‬

‫«به‌هۆى ناعه‌داله‌تى و گه‌نده‌ڵییه‌وه‌‬ ‫ئاماده‌کردن‬

‫گۆڤار عوسمان‬ ‫ه��ون��ه‌رم��ه‌ن��د‬ ‫نه‌رمین کاوانی‬ ‫که‌ به‌ «سه‌باو»‬ ‫ل���ه‌ ه �ه‌ن��دێ��ک‬ ‫شوێن ناسراوه‌‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫و یستو یه‌تی‬ ‫ب���ب���ێ���ت���ه‌‬ ‫ب�����ێ�����ژه‌ر‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌هۆی‬ ‫ن����اع����ه‌دال����ه‌ت����ی و‬ ‫گ �ه‌ن��ده‌ڵ��ی��ی �ه‌وه‌ ل�ه‌و‬ ‫ب���واره‌دا پاشه‌کشه‌ی‬ ‫کردوه‌‪ .‬ئه‌و ره‌خنه‌ له‌‬

‫هونه‌رمه‌ندی هه‌فته‌‬

‫ره‌وشی ئێستای هونه‌ری کوردیش‬ ‫ده‌گ��رێ��ت و باسیش ل��ه‌وه‌ ده‌ک��ات‬ ‫که‌ رۆڵی سه‌باو بۆ ئه‌و قۆناغێکی‬ ‫باشی تێپه‌ڕاندوه‌‪.‬‬

‫له‌ بواری شانۆییدا‬ ‫ن �ه‌رم��ی��ن ک��اوان��ی ک �ه‌ ه��ون�ه‌رم�ه‌ن��دێ��ک��ی‬ ‫بواری نواندنه‌ و ماوه‌یه‌کی زۆره‌ له‌ دراما‬ ‫کوردییه‌کاندا رۆڵی هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و له‌دیدارێکی‬ ‫(چه‌تر)دا باس له‌ ژیانی هونه‌ری خۆی‬ ‫ده‌ک������ات‪ ،‬ئ���ه‌م خ��ان��م �ه‌ ک���ه‌ ده‌رچ�����ووی‬ ‫په‌یمانگای هونه‌ره‌جوانه‌کانی سلێمانیه‌ و‬ ‫له‌و کاته‌وه‌ خوێندکاری ئه‌و په‌یمانگایه‌‬ ‫بووه‌ به‌شدارى کاره‌ هونه‌رییه‌کانى کردوه‌‬ ‫و ی �ه‌ک �ه‌م ک��اری��ش��ی وه‌ک خ��ۆی ده‌ڵێت‬ ‫«ش��ان��ۆی��ى (ئه‌نتیگۆنا)ى سۆفۆکلیس‬ ‫له‌ ده‌رهێنانى مامۆستا (م��ۆف�ه‌ق عارف‬ ‫لهۆنى) بوو» ئه‌و هونه‌رمه‌نده‌ که‌ له‌ ناو‬

‫به‌ختیار هه‌ڵه‌بجه‌یى‬

‫هه‌واڵی‬

‫چاوه‌ڕوانى گه‌ڕانه‌وه‌ى محه‌مه‌د‬ ‫عومه‌ر عوسمانه‌‬ ‫ئاماده‌کردن‬

‫شه‌رمین هه‌ورامى‬

‫به‌ختیار هه‌ڵه‌بجه‌یى هونه‌رمه‌ندى په‌یکه‌رتاش‪ ،‬ماوه‌ى‬ ‫(‪ )20-15‬ساڵ‌ه ده‌ستى ب‌ه کارى په‌یکه‌رتاشی کردوه‌‪،‬‬ ‫ل‌ه په‌یوه‌ندییه‌کى (چه‌تر)دا باسى ل‌ه هۆکارى دانه‌نانى‬ ‫په‌یکه‌ره‌که‌ى (محه‌مه‌د عومه‌ر عوسمانى) ک��ردوه‌‪،‬‬ ‫ئ�ه‌وه‌ش��ى خسته‌ڕوو ک��ارى نوێى ب�ه‌ده‌س��ت�ه‌وه‌ی�ه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم‬ ‫چاوه‌ڕوانى بودجه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌ختیار هه‌ڵه‌بجه‌یى هونه‌رمه‌ند‪ ،‬په‌یامى هونه‌ر ب ‌ه‬ ‫په‌یامى گه‌ور‌ه و گشتگیر ده‌زانێت و ده‌ڵێت‪ :‬ناتوانم ب ‌ه‬ ‫شێوازێکى گشتى بڵێم ل‌ه رێگه‌ى هونه‌ره‌که‌مه‌و‌ه ده‌مه‌وێت‬ ‫ئه‌و‌ه بگه‌یه‌نم‪ ،‬چونک‌ه هونه‌ر ل‌ه زۆر الیه‌نه‌و‌ه کارى خۆى‬ ‫ده‌کات چى ل‌ه روى عاتیفه‌و‌ه و چ ل‌ه روى سیاسه‌ت یان‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تى کاریگه‌رى خۆى به‌جێ دێڵێت‪.‬‬ ‫ئ�ه‌و په‌یکه‌رتاش‌ه زیاتر باسى پیشه‌که‌ى ک��رد‪ ،‬وتى‪:‬‬ ‫که‌سێک ک‌ه بۆخۆى پیشه‌یه‌ک هه‌ڵبژێرێت ده‌توانێت‬ ‫تیایدا سه‌رکه‌وتو بێت و ده‌بێت بتوانێت به‌سه‌ر کۆسپ‬ ‫و ته‌گه‌ره‌کانى زاڵ ببێت و کاره‌کانى خۆى ب‌ه جوانى‬ ‫ئه‌نجام ب��دات‪ ،‬ئێمه‌ى په‌یکه‌رتاشیش زۆر کۆسپ و‬ ‫ته‌گه‌ر‌ه دێت‌ه رێگه‌مان ل �ه‌ڕوى ئیشکردن یان نه‌بونى‬

‫خه‌ڵکی ئاساییدا به‌ (سه‌باو) ناسراوه‌ باس‬ ‫ل �ه‌دوا ک��اری شانۆیی خ��ۆی ده‌ک��ات که‌‬ ‫پێش سێ س��اڵ ب�ه‌ش��داری تیادا ک��ردوه‌ و‬ ‫ناوى (ئه‌مه‌یه‌ باوکمان) له‌ ئاماده‌ کردن و‬ ‫ده‌رهێنانى هونه‌رمه‌ند (شه‌فیق محه‌مه‌د)ه‌‪.‬‬ ‫دراماکانی نه‌رمین‬ ‫کاوانی ماوه‌ى چه‌ند ساڵه‌ له‌ بوارى دراماى‬ ‫ته‌له‌فزیۆنیدا ب �ه‌ش��دارى ده‌ک���ات و چه‌ند‬ ‫کارێکى هونه‌ری له‌و بواره‌شدا هه‌یه‌ که‌‬ ‫به‌ دراماى (کاتێک خه‌م گوڵ ده‌گرێت)‬ ‫ده‌س���ت پ��ێ��ده‌ک��ات ئێستاش ب��ه‌ش��داری له‌‬ ‫درام�����اى (ک����ه‌رک����وک‪)4‬ى ه��ون�ه‌رم�ه‌ن��د‬ ‫(ناسر حه‌سه‌ن)دا کردوه‌‪ ،‬نه‌رمین ئه‌حمه‌د‬ ‫کاوانی‪ ،‬له‌ قسه‌کانیدا به‌بیری ده‌هێنێته‌وه‌‬ ‫که‌ له‌ نێوان ئه‌و مێژووه‌دا که‌ به‌ درامای‬ ‫یه‌که‌میان ده‌ستپێده‌کات و به‌ کاره‌که‌ی‬ ‫ل �ه‌گ �ه‌ڵ ن��اس��ر ح �ه‌س �ه‌ن ک��ۆت��ای��ی پێدێت‬ ‫چه‌ندین کاری کردوه‌‪.‬‬

‫ئ �ه‌م ه��ون�ه‌رم�ه‌ن��ده‌ ئ���ه‌وه‌ ده‌خ���ات���ه‌ڕوو هیچ‬ ‫کاره‌کته‌رێک هه‌ڵبژاردنى خۆى نه‌بووه‌‪،‬‬ ‫ب�ه‌ڵ��ک��و ده‌ره��ێ��ن �ه‌ر ده‌ستنیشانى ک���ردوه‌‪،‬‬ ‫پێیوایه‌ ئه‌گه‌ر هونه‌رمه‌ند کاره‌کته‌رێک‬ ‫دیاریبکات ره‌نگه‌ بکه‌وێته‌ هه‌ڵه‌وه‌‪ .‬به‌اڵم‬ ‫کاتێک ل �ه‌چ��اوى ده‌ره��ێ��ن��ه‌ره‌وه‌ ک��اره‌ک�ه‌‬ ‫ده‌ستنیشان بکرێت ده‌توانیت سه‌رکه‌وتووبێت‪.‬‬ ‫خاوه‌ن رۆڵى (سه‌باو) له‌ دراماى (ئاره‌زوو)‬ ‫ب �ه‌ رۆڵبینینى ک��اره‌ک��ت �ه‌رى س �ه‌ب��او زۆر‬ ‫دڵخۆشه‌ و پێشیوایه‌ به‌و رۆڵه‌ قۆناغێکى‬ ‫ب��اش��ى ت��ێ��پ �ه‌ڕان��دوه‌ وه‌ک ژن���ى ک���ورد له‌‬ ‫ک��ارى هونه‌ریدا‪ .‬ن��اوب��راو له‌ ب��اره‌ی رۆڵی‬ ‫که‌سایه‌تیه‌کانه‌وه‌ که‌ که‌سێتی تایبه‌تن و‬ ‫ئه‌و ده‌یانبینێت پێیوایه‌ «ئه‌و کاره‌کته‌رانه‌‬ ‫ئه‌کته‌رى به‌توانایان ده‌وێت»‪.‬‬ ‫له‌ من جیاوازم جیاواز بوو‬ ‫ئ�ه‌و هونه‌رمه‌نده‌ بۆ م��اوه‌ی�ه‌ک ئه‌ندامی‬ ‫ل��ی��ژن�ه‌ی هه‌ڵسه‌نگاندن ب��وو ل �ه‌ که‌ناڵی‬

‫شوێن‪ ،‬ئه‌مه‌ش نابێت‌ه هۆى ئه‌وه‌ى ک‌ه چۆک دابده‌ین و‬ ‫ئیشى هونه‌رى نه‌که‌یت و به‌رده‌وام نه‌بیت ل‌ه کاره‌که‌مان‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت ب‌ه دروستکردنى په‌یکه‌ره‌که‌ى (حه‌م‌ه عومه‌ر‬ ‫ع��وس��م��ان) وت���ى‪ :‬ح�ه‌م�‌ه ع��وم �ه‌ر پیاوێکى ج��وان �‌ه و‬ ‫شاعیرێکى گ �ه‌وره‌ى گه‌له‌که‌مان‌ه و زۆر ل‌ه نزیکه‌و‌ه‬ ‫هاوڕێمه‌‪ ،‬بۆی‌ه پێم خ��ۆش ب��وو په‌یکه‌رێک بۆ ئه‌و‬ ‫که‌سایه‌تی‌ه مه‌زن‌ه دروس��ت بکه‌م‪ ،‬به‌اڵم تا ئێستا دام‬ ‫نه‌ناو‌ه و چاوه‌ڕێم خۆى بێته‌و‌ه بۆ ئه‌وه‌ى ئه‌و شوێنانه‌ى ک ‌ه‬ ‫دانراو‌ه بۆ ئه‌وه‌ى په‌یکه‌ره‌ى تێدا دابنێم خۆى هه‌ڵیبژێرێت‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت ب‌ه کاره‌کانى ئاینده‌ى به‌ختیارى هونه‌رمه‌ند‬ ‫تیشکى خسته‌سه‌ر ئ�ه‌وه‌ى ک��ارى ئاینده‌ى زۆره‌‪ ،‬وتى‪:‬‬ ‫ده‌مه‌وێت ئه‌و کاران‌ه بێنه‌بون ئه‌وکات‌ه زیاتر قسه‌یان له‌سه‌ر‬ ‫بکه‌م‪ .‬چونک‌ه کاره‌کان بودجه‌یان ده‌وێ��ت و چاوه‌ڕێى‬ ‫بودج‌ه ده‌که‌م‪ .‬وتیشى‪ :‬ئیشه‌کانیش تا ب‌ه ته‌واوى لێى‬ ‫دڵنیا نه‌بم ناتوانم هیچ شتێکى له‌سه‌ر بڵێم‪ ،‬چونک ‌ه‬ ‫ئێستا ره‌زامه‌ندى هه‌ندێک کارم وه‌رگرتو‌ه بۆی‌ه ناتوانم‬ ‫ب‌ه ته‌واوى بڵێم ئه‌توانم ئیش له‌سه‌ر ئه‌و شتانه‌دا بکه‌م‪.‬‬ ‫به‌ختیار هه‌ڵه‌بجه‌یى ئه‌وه‌شى خست‌ه روو تائێستا ته‌نها‬ ‫خێزانه‌که‌ى هاوکارم بوو‌ه له‌روى مه‌عنه‌وییه‌و‌ه و له‌ڕوى‬ ‫مادیشه‌و‌ه ئ�ه‌و که‌سانه‌ى داوا ده‌ک �ه‌ن په‌یکه‌ریان بۆ‬ ‫دروست بکات زۆربه‌ى کات ل‌ه به‌رامبه‌ریدا بڕێک پاره‌ى‬ ‫ده‌ست ده‌که‌وێت‪.‬‬

‫کورد ل ‌ه فیستیڤاڵی کلتوری گه‌الن به‌شدارن‬

‫به‌ ئامانجى ناساندنى کلتورى ک��ورد به‌ گه‌النى‬ ‫دونیا‪ ،‬ه �ه‌ردوو تیپی میللی سلێمانی و گرووپی‬ ‫میوزیکی نالی به‌شداری له‌ )‪(45‬مین فیستیڤاڵی‬ ‫کلتووری گه‌الن له‌ واڵتی کرواتیا ده‌که‌ن‪.‬‬ ‫له‌ کۆنگره‌یه‌کی رۆژن��ام�ه‌وان��ی��دا‪ ،‬سه‌فین ساڵح‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاری گروپی میوزیکی نالی رایگه‌یاند‪:‬‬ ‫به‌ ئامانجى ناساندنى هونه‌ری ره‌سه‌نی کوردی‬ ‫و کلتورى کورد به‌ گه‌النى دونیا‪ ،‬بۆ دووه‌مجاره‌‬ ‫به‌شداری له‌ فێستیڤاڵی کلتووری گه‌الن ده‌که‌ین‪.‬‬ ‫وتیشى‪ :‬خه‌رجییه‌کانی ئه‌م به‌شداریی کردنه‌ له‌‬ ‫الیه‌ن هێرۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د دابین کراوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م فیستیڤاڵه‌ له‌ الیه‌ن یونسکۆوه‌ ئه‌نجام ده‌درێت‬ ‫سااڵنه‌ ده‌یان واڵت و نه‌ته‌وه‌ به‌شداری تێدا ده‌که‌ن‪.‬‬ ‫وه‌ف���دی گ��رووپ��ی نالی ل�ه‌ (‪ )10‬هونه‌رمه‌ند و‬ ‫تیپی میللیی سلێمانیش ل�ه‌ (‪ )14‬هونه‌رمه‌ند‬ ‫پێکهاتووه‌‪ ،‬له‌ رۆژانی (‪18‬ـ‪ )20‬له‌ شاری دۆڤیک‬ ‫و له‌ رۆژانی (‪21‬ـ‪ )24‬مانگ له‌ شاری زه‌کرڤ‬ ‫به‌شداری له‌ ڤیستیڤاڵێکی دیکه‌ ده‌که‌ین‪ ،‬هه‌ردوو‬ ‫ڤیستیڤاڵیش کلتوورین‪.‬‬

‫کۆمه‌ڵه‌ى سینه‌ماکارانى کوردستان راگه‌یاندرا‬

‫کۆمه‌ڵه‌ى سینه‌ماکارانى کوردستان ل‌ه کۆنگره‌یه‌کى‬ ‫رۆژنامه‌نوسیدا ل‌ه شارى هه‌ولێر راگه‌یاندرا‪.‬‬ ‫ه��ون �ه‌رم �ه‌ن��د ش����وان ع���ه‌ت���وف ک���‌ه ی�ه‌ک��ێ��ک�‌ه ل ‌ه‬ ‫دامه‌زرێنه‌رانى کۆمه‌ڵه‌ک‌ه به‌یاننامه‌ى ژماره‌یه‌کى‬ ‫کۆمه‌ڵه‌که‌ى خوێنده‌و‌ه ک‌ه تیایدا هاتبوو «ب‌ه هۆى‬ ‫گرنگى و کاریگه‌رى هونه‌رى سینه‌ما ل‌ه ژیانى‬ ‫مرۆڤى ئه‌م سه‌رده‌م‌ه و کارتێکردنى گ �ه‌وره‌ى ل ‌ه‬ ‫سه‌ر ره‌وشى سیاسی جیهان‪ ،‬دامه‌زراندنى کۆمه‌ڵه‌ى‬ ‫سینه‌ماکارانى کوردستانتان پێ راده‌گه‌یه‌نین‪ ،‬تا‬ ‫نوێنه‌رایه‌تى زۆرینه‌ى سینه‌ماکارانى کوردستان‬ ‫له‌سه‌ر ئاستى تێکڕاى کوردستان و جیهان بکات»‪.‬‬ ‫هه‌ر ل‌ه به‌یاننامه‌که‌دا هاتوو‌ه ک‌ه ئه‌م کۆمه‌ڵه‌یه‌‪،‬‬ ‫کۆمه‌ڵه‌یه‌کى سه‌ربه‌خۆى ناحکومی‌ه و ئامانجى‬ ‫بایه‌خدان ب‌ه هونه‌رى سینه‌ما و ب��وارى فیلمسازى‬ ‫ب‌ه هۆى پێگه‌ى سینه‌ما ک‌ه ئامرازێکى کاریگه‌ر‌ه‬ ‫ل �‌ه خزمه‌تکردنى پ��رس�‌ه مێژووییه‌کانى گه‌لى‬ ‫کوردستان‪ ،‬هه‌روه‌ها ب‌ه مه‌به‌ستى داکۆکى کردن‬ ‫ل‌ه مافه‌کانى سینه‌ماکاران وه‌کو سه‌رمایه‌کى پڕ‬ ‫به‌هاى مرۆڤى»‪.‬‬

‫دۆسیه‌‬

‫له‌ هه‌ڵبژاردنه‌که‌ی (‪)2009‬دا تاڵه‌بانی چۆن ره‌فتاری کرد‬ ‫سه‌ره‌تایه‌ک ده‌رباره‌ی گۆڕان‬

‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪66‬‬ ‫دووشه‬ ‫‪2711/5/42010/11/8‬‬ ‫‌ممه‌ممه‌‪- 2011/7/25‬‬ ‫دووشه‬

‫‪12‬‬

‫ئاماده‌کار‬ ‫عه‌لی فه‌تاح‬

‫ن���او ب��ازن��ه‌ى ملمالنێى ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن �ه‌وه‌‪،‬‬ ‫یه‌که‌م تاقیکردنه‌وه‌ى گ��ۆڕان به‌ شێوه‌ى‬ ‫ل��ی��س��ت��ێ��ک��ى ب���ه‌ش���دارب���ووى ه���ه‌ڵ���ب���ژاردن‬ ‫ب��وو ن �ه‌ک دام���ه‌زران���دن و راگ�ه‌ی��ان��دن��ى‬ ‫بزوتنه‌وه‌ یان پارتێکى سیاسى‪ ،‬ئه‌وان ل ‌ه‬ ‫(‪)2009/7/25‬دا ته‌نها مۆڵه‌تى به‌شدارى‬

‫ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��ى ئ �ه‌ن��ج��وم �ه‌ن��ى نیشتمانى ره‌حیم و عوسمان بانیمارانى و کوێستان و م��ح�ه‌م�ه‌د تۆفیق ره‌ح��ی��م و عوسمان‬ ‫ک��وردس��ت��ان (پ �ه‌رل �ه‌م��ان)ی��ان وه‌رگ���رت‪ ،‬محه‌مه‌د وه‌ک چوار کاره‌کته‌رى سیاسى بانیمارانى) نه‌چونه‌ په‌رله‌مان‪.‬‬ ‫لیستى گۆڕان پێکهاتبوو له‌ ناوى (‪ )75‬پێشترى یه‌کێتى کاندیدى ناو لیسته‌که‌ى ه��ه‌روه‌ه��ا ب��زوت��ن �ه‌وه‌ى گ���ۆڕان ب �ه‌ش��دارى‬ ‫کاندید بۆ گه‌یشتن به‌ کورسییه‌کانى گۆڕان بوون‪ ،‬سه‌ره‌نجام بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان ل�ه‌ ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن��ى ئه‌نجومه‌نى نوێنه‌رانى‬ ‫خولى نوێى په‌رله‌مان‪ ،‬نه‌وشیروان مسته‌فا (‪ )25‬کورسى په‌رله‌مانى به‌ده‌ست هێنا‪ ،‬عێراق له‌ (‪)2010/3/7‬دا ک��رد و له‌و‬ ‫س�ه‌رۆک��ى لیسته‌که‌ و محه‌مه‌د تۆفیق به‌اڵم هه‌ر یه‌ک له‌ (نه‌وشیروان مسته‌فا هه‌ڵبژاردنه‌دا هه‌شت کورسى به‌ده‌ستهێنا‪.‬‬

‫دۆس��������ی��������ه‌ى‬ ‫ئ�����ه‌م�����ج�����اره‌ى‬ ‫چ��ه‌ت��ر تایبه‌ته‌‬ ‫ب����ه‌دووه‌م����ی����ن‬ ‫ساڵیادى دروست‬ ‫بوونى ب��زوت��ن�ه‌وه‌ى گ��ۆڕان‌و‬ ‫ئه‌و به‌ربه‌ست‌و رێی لێگرتن‬ ‫ل���ه‌ب���ه‌رده‌م دروس��ت��ب��ون��ی��دا‬ ‫له‌هه‌وڵى رێلێگرتیدا بوون‬ ‫به‌تایبه‌ت به‌شدارى سه‌رۆک‬ ‫کۆمارى عێراق له‌ بانگه‌شه‌ى‬ ‫هه‌ڵبژاردنى ‪ 2009/7/25‬که‌‬ ‫تیایدا زیاتر له‌ (‪)3.000.000‬‬ ‫ملیۆن دۆالرى وه‌ک به‌خشیش‬ ‫ل������ه‌دژى ل��ی��س��ت��ى گ����ۆڕان‬ ‫به‌کارهێنا‪.‬‬

‫باڵى ریفۆرم له‌ ناو ریزه‌کانى (ى‪.‬ن‪.‬ک)‬ ‫دا ل����ه‌الی����ه‌ن ن����ه‌وش����ی����روان م��س��ت �ه‌ف��اوه‌‬ ‫سه‌رپه‌رشتى ده‌ک��را‪ ،‬پاش پرۆسه‌ى ئازادى‬ ‫عێراق بۆشاییه‌کانى نێوان خه‌تى تاڵه‌بانى‬ ‫و ن �ه‌وش��ی��روان مسته‌فا رووه‌ و زی��ادب��وون‬ ‫ده‌چوون‪ ،‬به‌شێک له‌ ئه‌ندامانى مه‌کته‌بى‬ ‫سیاسى و سه‌رکردایه‌تى ئه‌وساى یه‌کێتى‬ ‫پشتیوانى فکره‌ و پرۆژه‌کانى نه‌وشیروان‬ ‫مسته‌فا بوون بۆ چاکسازى له‌ناو (حزب و‬

‫حکومه‌ت)‪ ،‬به‌اڵم هه‌وڵه‌کانى باڵى ریفۆرم‬ ‫ب��ێ ئ��اک��ام م��ان �ه‌وه‌‪ ،‬ت��ا ده‌ه���ات باڵه‌که‌ى‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا روو له‌ بێزارى و توڕه‌یى‬ ‫زیاتر ده‌چوون‪ ،‬پاش کۆکردنه‌وه‌ى ئیمزا و‬ ‫ئه‌نجامدانى هه‌ڵبژاردنى رێکخستنه‌کان‪،‬‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا ده‌ست له‌کارکێشانه‌وه‌ى‬ ‫خۆى له‌ ریزه‌کانى (ى‪.‬ن‪.‬ک) راگه‌یاند‪،‬‬ ‫ده‌ستى کرد به‌ بنیادنانى کۆمپانیاى وشه‌‬ ‫بۆ راگه‌یاندن‪ ،‬که‌ ئێستا خۆى له‌ (که‌ناڵى‬

‫ئاسمانى که‌ى ئێن ئێن و رۆژنامه‌ى رۆژنام ‌ه‬ ‫و م��اڵ��پ �ه‌ڕى س��ب �ه‌ى و رادی����ۆى گ���ۆڕان)‬ ‫ده‌ب��ی��ن��ێ��ت �ه‌وه‌‪ ،‬ل��ێ��ره‌ ب�����ه‌دواوه‌ زن��ج��ی��ره‌ی�ه‌ک‬ ‫وت���ارى ن �ه‌وش��ی��روان مسته‌فا ک��اری��گ�ه‌رى‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ر سیسته‌مى سیاسى به‌جێهێشت‪،‬‬ ‫له‌وانه‌‪ /1 :‬گۆڕان لێره‌وه‌ ده‌ست پێده‌کات‪،‬‬ ‫جیاکردنه‌وه‌ى حزب له‌ حکومه‌ت‪ /2 ،‬کێ‬ ‫ب�ه‌رپ��رس�ه‌ ل �ه‌ جێبه‌جێ ن�ه‌ب��وون��ى م���ادده‌ى‬ ‫(‪)140‬؟ ئه‌مریکا‪ ،‬عه‌ره‌ب یان کورد؟ ‪/3‬‬

‫ل�ه‌ بانگه‌شه‌ى هه‌ڵبژاردنى‬ ‫تاڵه‌بانى‬ ‫(‪)2009/7/25‬دا‬ ‫س�����ه‌رۆک ک���ۆم���ارى ع��ێ��راق‬ ‫گ��ه‌ڕای��ه‌وه‌ ک��وردس��ت��ان و له‌‬ ‫سنورى پارێزگاى سلێمانى‬ ‫هه‌ڵمه‌تێکى چڕى بانگه‌شه‌ى‬

‫هه‌ڵبژاردنى به‌رپاکرد‪ ،‬له‌و‬ ‫هه‌ڵمه‌ته‌دا تاڵه‌بانى سه‌ردانى‬ ‫زۆربه‌ى شارۆچکه‌کانى سنورى‬ ‫پارێزگاى سلێمانى کرد و داواى‬ ‫له‌ خه‌ڵکى ناوچه‌ جیا جیاکان‬ ‫ده‌کرد که‌ ده‌نگ به‌ بارزانى و‬

‫لیستى کوردستانى بده‌ن‪ ،‬به‌پێى‬ ‫ئه‌و ئامارانه‌ى الى (چه‌تر)ن‪،‬‬ ‫له‌و که‌مپینه‌دا تاڵه‌بانى بڕى‬ ‫زیاتر له‌ (‪ )1,842,400‬دۆالر و‬ ‫بڕى زیاتر له‌ (‪)1,229,700,000‬‬ ‫دینارى به‌خشیوه‌ته‌ خه‌ڵک و‬

‫ئیداره‌ى ناوچه‌ جیا جیاکان‬ ‫له‌ کاتى سه‌ردانه‌کانیدا به‌و‬ ‫مه‌به‌سته‌ی ده‌نگه‌کانیان بده‌نه‌‬ ‫بارزانى و لیستى کوردستانى‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ى هه‌ر له‌ کاتى‬ ‫هه‌ڵمه‌ته‌که‌دا (‪ )322‬ئۆتۆمبێل‪،‬‬

‫ل �ه‌ رۆژان����ى که‌مپه‌ینى ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن��ى‬ ‫(‪)2009/7/25‬دا‪ ،‬ج���ه‌الل تاڵه‌بانى‬ ‫سکرتێرى گشتى یه‌کێتى و سه‌رۆک‬ ‫کۆمارى عێراق بۆ روب �ه‌ڕوو بوونه‌وه‌ى‬ ‫ئه‌م لیسته‌ نوێیه‌ (گ��ۆڕان) گه‌ڕایه‌وه‌‬ ‫هه‌رێمى ک��وردس��ت��ان و به‌شدارییه‌کى‬ ‫س �ه‌رس �ه‌خ��ت��ان �ه‌ى ک���رد ل �ه‌ بانگه‌شه‌ى‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌کاندا‪ ،‬ب�ه‌ش��دارى تاڵه‌بانى‬ ‫زۆر چڕ و گشتگیر و هه‌مه‌ الیه‌نه‌‬ ‫ب����وو‪ ،‬ب���ه‌ش���داری���ه‌ک���ه‌ى ت��اڵ �ه‌ب��ان��ى به‌‬ ‫جۆرێک بوو که‌ زۆربه‌ى زۆرى شار و‬ ‫شارۆچکه‌ و ته‌نانه‌ت چه‌ندین بنه‌ماڵه‌‬ ‫و ع�ه‌ش��ره‌ت��ی��ش��ى گ��رت��ه‌وه‌‪ ،‬ئ�ه‌گ�ه‌رچ��ى‬ ‫تاڵه‌بانى سوێندى یاسایى خواردووه‌ که‌‬ ‫پارێزگارى له‌ ده‌ستوور بکات‪ ،‬به‌ پێى‬ ‫ده‌ستوورى عێراقیش سه‌رۆک کۆمار‬ ‫سه‌رۆکى هه‌موانه‌ و نابێت الیه‌نگرى‬ ‫ه��ی��چ الی�ه‌ن��ێ��ک��ى س��ی��اس��ى دی��اری��ک��راو‬ ‫بێت ب��ۆ دژای�ه‌ت��ی��ک��ردن��ى الیه‌نێکیتر‪،‬‬ ‫که‌واته‌ تاڵه‌بانى به‌م به‌شداریکردنه‌ى‬ ‫له‌ الیه‌ک پێشێلى ده‌ستوورى عێراقى‬ ‫ک��ردوه‌ و له‌الیه‌کى ت��ره‌وه‌ سوێنده‌که‌ى‬ ‫خۆى شکاند‪ ،‬ئه‌وه‌ى جێگه‌ى ئاماژه‌یه‌‬ ‫له‌م بانگه‌شه‌ى هه‌ڵبژاردنه‌دا تاڵه‌بانى به‌‬ ‫بڕى خه‌یاڵى پاره‌ و پ��رۆژه‌‪ ،‬ئۆتۆمبێل‬ ‫و کۆمپیوته‌ر و چ�ه‌ن��دی��ن به‌خششى‬ ‫تر به‌کارده‌هێنێ و داب�ه‌ش��ى ده‌ک��ات‪،‬‬ ‫ل��ه‌م دۆس��ی �ه‌ی �ه‌ى (چ���ه‌ت���ر)دا به‌شێک‬ ‫ل����ه‌و دی���اری���ان���ه‌ى ب���ۆ ده‌ن����گ ک��ڕی��ن‬ ‫به‌کاریهێناون ببنین‪:‬‬ ‫‪ /1‬له‌ رۆژى (‪ )2009/7/1‬سه‌ردانى‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ى شه‌هیدى ک��رد و بڕیاریدا‬ ‫(‪ )20,400‬دۆالر ب��ب �ه‌خ��ش��ێ��ت �ه‌‬ ‫ژماره‌یه‌ک له‌ که‌سوکارى شه‌هیدان‪،‬‬ ‫هه‌مان رۆژ بڕیاریدا بڕى (‪)500,000‬‬ ‫دۆالر بۆ ئیداره‌ى هه‌ڵه‌بجه‌ خه‌رج بکات‪،‬‬ ‫له‌ هه‌مانکاتدا بڕى (‪)484,000,000‬‬ ‫دینار خه‌رج بکات بۆ هه‌ڵکه‌ندنى بیرى‬ ‫ئیرتیوازى‪ .‬هه‌ر له‌و سه‌ردانه‌یدا تاڵه‌بانى‬ ‫بڕیاریدا هۆڵێک و سێ ئه‌وتومبیل بۆ‬ ‫وه‌رزشکارانى هه‌ڵه‌بجه‌ دابین بکات و‬ ‫هۆڵێکى ئارامیش بۆ ژن��ان بکاته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌هه‌مانکاتدا تاڵه‌بانى داواى له‌ خه‌ڵکى‬ ‫سنووره‌که‌ کرد که‌ ده‌نگ به‌ بارزانى و‬ ‫لیستى کوردستانی بده‌ن‪.‬‬ ‫رۆژى (‪ )2009/7/3‬ت��اڵ �ه‌ب��ان��ى له‌‬ ‫باره‌گاى مه‌کته‌بى سیاسى حزبه‌که‌ى‬ ‫مه‌دالیاى رێزلێنانى به‌خشییه‌ (‪)128‬‬ ‫پێشمه‌رگه‌ى دێرێن و ئ��ێ��واره‌ى هه‌مان‬ ‫رۆژی��ش ل�ه‌ ت��ه‌الرى ه��ون�ه‌رى سلێمانى‬ ‫له‌گه‌ڵ کۆمه‌ڵه‌ى پێشمه‌رگه‌ که‌مئه‌ندام‬ ‫بووه‌کانى سه‌نگه‌ر کۆبونه‌وه‌ى ئه‌نجامدا‬ ‫و ب��ڕی��اری��دا ل �ه‌س �ه‌ر ب��ودج �ه‌ى خ��ۆى و‬ ‫یه‌کێتى مانگانه‌ (‪ )100‬دۆالر بۆ هه‌ر‬ ‫پێشمه‌رگه‌یه‌کى که‌مئه‌ندامى سه‌نگه‌ر‬ ‫ته‌رخان بکرێت‪ )15( .‬ئۆتۆمبێلیشى‬

‫ل�ه‌ ب���ه‌روارى (‪ )2009/7/25‬لیستێکى‬ ‫ن��وێ ب �ه‌ ن���اوى (لیستى گ���ۆڕان) هات ‌ه‬

‫نه‌وشیروان مسته‌فا دواى وازهێنانی ل ‌ه یه‌کێتى‬ ‫یاداشته‌کانم له‌ مه‌جلیسى حوکمدا‪ /4 ،‬ئه‌م دا‪ ،‬ئازارى ‪ – 1991‬شوباتى ‪ ،2001‬جگ ‌ه‬ ‫په‌رله‌مانه‌ى ئێمه‌ له‌ خه‌مى کێدایه‌ جگه‌ له‌م وتارانه‌ دیمانه‌یه‌کى گۆڤارى گواڵنى‬ ‫له‌خۆیان‪ /5 ،‬ئێمه‌ و ئه‌وان‪ ،‬ناکۆکیه‌کانمان زمانحاڵى پارتى دیموکراتى کوردستان که‌‬ ‫له‌سه‌ر چین؟‪ /6 ،‬هه‌لێکى مێژوویى به‌اڵم له‌ پێشه‌کى دیمانه‌که‌دا گۆڤارى گواڵن‬ ‫له‌ ده‌ست چوو‪ /7 ،‬نوێنه‌رایه‌تى کورد ل ‌ه نوسیویه‌تى‪ :‬ئه‌وه‌ى بۆ خه‌ڵکى کوردستان‬ ‫ده‌زگ��اى بڕیاردانى سیاسى عێراقدا‪ :‬چى گرنگه‌ نه‌وشیروان مسته‌فا ژیانێکى ساده‌ى‬ ‫کردوه‌ و ئه‌بوایه‌ چى بکرداییه‌؟ ‪ /8‬دواى هه‌یه‌ و ماڵه‌که‌ى له‌ ماڵى هه‌موو که‌س‬ ‫ئه‌م هه‌موو ره‌خنه‌یه‌ ئینجا چى؟‪ /9 ،‬خه‌ون ده‌چێت جگه‌ له‌ سه‌رکرده‌ سیاسیه‌کانى ئه‌م‬ ‫یان مۆته‌که‌‪ /10 ،‬له‌ نێوان مام جه‌الل و من سه‌رده‌مه‌‪.‬‬ ‫(‪ )101‬بیرى ئیرتیوازى‪)83( ،‬‬ ‫کۆمپیوته‌ر‪ )17( ،‬تانکه‌رى‬ ‫ئ��او‪ )30( ،‬پ��اس‪ )9( ،‬هۆڵى‬ ‫پرسه‌ و بۆنه‌کان‪ )6( ،‬بیرى‬ ‫ئ��او‪ )6( ،‬تراکتۆر‪ )4( ،‬داتا‬ ‫شۆ‪ )4( ،‬سکانه‌ر‪ )2( ،‬ئامێرى‬

‫فۆتۆ کۆپى‪ )1( ،‬حه‌فاره‌‪)1( ،‬‬ ‫ئامێرى خۆڵڕشتن‪ )1( ،‬تانکى‬ ‫ئاو‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا بڕیارى‬ ‫نۆژه‌نکردنه‌وه‌ى (‪ )3‬مزگه‌وت‬ ‫و دروستکردنى (‪ )3‬سه‌نته‌رى‬ ‫رۆشنبیرى داوه‌‪.‬‬

‫تاڵه‌بانى ل ‌ه (‪)7/25‬دا‪ ،‬ل ‌ه پێناو ده‌نگدا چى به‌خشى؟‬ ‫پ��ێ��ش��ک�ه‌ش��ک��ردن‪ ،‬ل���ه‌و ک��ۆب��ون �ه‌وه‌ی �ه‌دا سه‌رچاوه‌) لێبدات‪ )4( ،‬ته‌نکه‌رى ئاو‬ ‫(‪ )2000‬پێشمه‌رگه‌ى که‌مئه‌ندامى بۆ حاجیاوا و سه‌رکه‌پکان دابین بکات‪،‬‬ ‫سه‌نگه‌ر ئ��ام��اده‌ب��وون‪ ،‬وات��ه‌ مانگانه‌ (‪ )2‬ئۆتۆمبێل بۆ شاره‌وانى حاجیاوا‪،‬‬ ‫بڕى (‪ )200,000‬دۆالری��ان بۆ خه‌رج (‪ )6‬هۆڵى پرسه‌ى ژنان و پیاوان‪)1( ،‬‬ ‫ده‌ک��رێ��ت‪ ،‬له‌ کۆبونه‌وه‌که‌دا تاڵه‌بانى حه‌فاره‌ و ئۆتۆمبێلێکى بوارى کاره‌با‪،‬‬ ‫داواى لێکردن که‌ ده‌نگ به‌ بارزانى و (‪ )1‬شۆفڵ بۆ شاره‌وانى رانیه‌‪)1( ،‬‬ ‫ئامێرى خۆڵڕشتن بۆ سه‌رکه‌پکان‪ .‬له‌‬ ‫لیستى کوردستانی بده‌ن‪.‬‬ ‫رۆژى (‪ )2009/7/5‬ل���ه‌ درێ����ژه‌ى هه‌مانکاتدا تاڵه‌بانى داواى له‌ خه‌ڵکى‬ ‫ب��ان��گ �ه‌ش �ه‌ى ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��دا ت��اڵ�ه‌ب��ان��ى سنووره‌که‌ ک��رد ده‌ن��گ به‌ ب��ارزان��ى و‬ ‫س���ه‌ردان���ى ش���ارۆچ���ک���ه‌ى پێنجوێنى لیستى کوردستانى بده‌ن‪.‬‬ ‫ک���رد‪ ،‬ل �ه‌و س���ه‌ردان���ه‌دا ب��ڕی��اری��دا بڕى له‌ سێیه‌م رۆژى سه‌ردانه‌که‌شیدا بۆ‬ ‫(‪ )100,000‬دۆالر ب��ۆ پێنجوێن‪ ،‬ناوچه‌ى پشده‌ر تاڵه‌بانى بڕیاریدا له‌سه‌ر‬ ‫(‪ )50,000‬دۆالر ب���ۆ ش���اره‌وان���ى بودجه‌ى یه‌کێتى بڕى (‪)200,000,000‬‬ ‫پێنجوێن‪ )50,000( ،‬دۆالر بۆ ناحیه‌ى دینار بۆ پرۆژه‌کانى قه‌اڵدزێ ته‌رخان‬ ‫گ���ه‌رم���ک‪ )50,000( ،‬دۆالر بۆ ب��ک��ات‪ )68,000,000( ،‬دی��ن��ار بۆ‬ ‫ناحیه‌ى ناڵپارێز‪ )30,000( ،‬دۆالر بۆ بیرێکى ئیرتیوازى بۆ خانه‌ى رۆشنبیرى‬ ‫ش��اره‌وان��ى گه‌رمک له‌ س�ه‌ر بودجه‌ى ک��ازی��وه‌‪ )20,000,000( ،‬دی��ن��ار بۆ‬ ‫یه‌کێتى خه‌رج بکرێت‪ ،‬له‌ هه‌مانکاتدا کۆلێژى زمان له‌ قه‌اڵدزێ‪)15,000( ،‬‬ ‫چ�ه‌ن��دی��ن ئۆتۆمبێل و کۆمپیوته‌رى دۆالر ب��ۆ ه��ۆڵ��ى ب��ۆن�ه‌ک��ان��ى ناحیه‌ى‬ ‫به‌خشییه‌ رێ��ک��خ��راوه‌ک��ان��ى (ژن����ان و هه‌ڵشۆ‪ )11,000( ،‬دۆالر بۆ شاره‌وانى‬ ‫الوان و که‌مئه‌ندامان)ى ناوچه‌که‌‪ .‬هه‌ڵشۆ‪ )10,000,000( ،‬دی��ن��ار بۆ‬ ‫جگه‌ له‌مانه‌ هه‌ر له‌ پێنجوێن تاڵه‌بانى ناوه‌ندى هونه‌رى پێشه‌وا له‌ سه‌نگه‌سه‌ر‪،‬‬ ‫بڕیاریدا (‪ )280‬ئۆتۆمبێل بۆ (‪ )80,000,000( )280‬دینار بۆ هه‌ڵکه‌ندنى‬ ‫که‌مئه‌ندامى سنوره‌که‌ ته‌رخان بکات‪ ،‬بیرێکى ئیرتیوازى بۆ گوندى باوزێ‪،‬‬ ‫له‌کۆتاییشدا تاڵه‌بانى داواى له‌ خه‌ڵکى ل�ه‌گ�ه‌ڵ ه�ه‌م��وو ئه‌مانه‌شدا تاڵه‌بانى‬ ‫ناوچه‌که‌ ک��رد ده‌ن��گ ب�ه‌ ب��ارزان��ى و له‌ سه‌ردانه‌که‌یدا بڕیاریدا (‪ )7‬پاس‬ ‫بۆ باخچه‌ى ساوایانى ق�ه‌اڵدزێ‪)1( ،‬‬ ‫لیستى کوردستانى بده‌ن‪.‬‬ ‫رۆژى (‪ )2009/7/6‬ت��اڵ �ه‌ب��ان��ى بیرى ئیرتیوازى‪ )4( ،‬ئۆتۆمبێل بۆ‬ ‫ک��ۆب��وون�ه‌وه‌ی�ه‌ک��ى ل�ه‌گ�ه‌ڵ کۆمکارى ناحیه‌کانى (هه‌ڵشۆ و ژاراوه‌)‪)2( ،‬‬ ‫زی��ن��دان��ی��ی �ه‌ س��ی��اس��ی �ه‌ک��ان ل��ه‌ ت���ه‌الرى کۆمپیوته‌ر و (‪ )2‬ئامێرى فۆتۆکۆپى‬ ‫هونه‌ر بۆ سازکرا‪ ،‬له‌ کۆبونه‌وه‌که‌دا بۆ ناحیه‌ى هه‌ڵشۆ‪ )1( ،‬ئۆتۆمبێل‪)2( ،‬‬ ‫بڕیاریدا بڕى (‪ )45,700,000‬دینار تانکه‌رى ئاو‪ )2( ،‬تراکتۆر‪ )1( ،‬تانکى‬ ‫بۆ ئه‌نجامدانى کۆنگره‌که‌یان خه‌رج ئ��اوى خ��واردن��ه‌وه‌‪ )24( ،‬کۆمپیوته‌ر‬ ‫ب��ک��ات‪ ،‬ل �ه‌ ک��ۆب��ون �ه‌وه‌ک �ه‌دا تاڵه‌بانى ب �ه‌ ه �ه‌م��وو پێداویستیه‌کانییه‌وه‌ بۆ‬ ‫داواى لێکردن ده‌ن��گ ب�ه‌ ب��ارزان��ى و سه‌نته‌رى رۆشنبیرى پێشمه‌رگه‌‪)12( ،‬‬ ‫لیستى کوردستانى بده‌ن‪ ،‬هه‌مان رۆژ ک��ۆم��پ��ی��وت �ه‌ر‪ )4( ،‬دات���ا ش���ۆ‪)4( ،‬‬ ‫تاڵه‌بانى له‌گه‌ڵ رێکخستنه‌ دابڕاوه‌کان سکانه‌ر بۆ ناوچه‌که‌ ته‌رخان بکرێت‪.‬‬ ‫کۆبوه‌وه‌ و به‌ڵێنى پێدان که‌ دامه‌زراندن ل�ه‌ ه�ه‌م��ان ک��ات��دا تاڵه‌بانى داواى له‌‬ ‫خ�ه‌ڵ��ک��ى ن��اوچ �ه‌ک �ه‌ ک���رد‪ ،‬ده‌ن���گ به‌‬ ‫و خانه‌نشینیان بۆ بکات‪.‬‬ ‫رۆژى (‪ )2009/7/7‬ل���ه‌ درێ����ژه‌ى بارزانى و لیستى کوردستانى بده‌ن‪.‬‬ ‫بانگه‌شه‌ى هه‌ڵبژاردنه‌که‌دا تاڵه‌بانى له‌ سێیه‌م رۆژى سه‌ردانه‌که‌ی تاڵه‌بانیدا‬ ‫گ �ه‌ی��ش��ت �ه‌ ش���ارۆچ���ک���ه‌ى ران���ی���ه‌‪ ،‬له‌ له‌ ناوچه‌ى پشده‌ر چه‌ند کۆبونه‌وه‌یه‌کى‬ ‫س���ه‌ردان���ه‌ک���ه‌ی���دا ت��اڵ �ه‌ب��ان��ى ب��ڕی��اری��دا ترى له‌گه‌ڵ چین و توێژه‌ جیاجیاکان‬ ‫ل���ه‌س���ه‌ر ب���ودج���ه‌ى خ��ۆی��ى و یه‌کێتى ئ�ه‌ن��ج��ام��دا‪ ،‬وه‌ک رۆژان���ى پێشتر له‌‬ ‫ب������ڕى (‪ )250,000‬دۆالر ب��ۆ ب�ه‌خ��ش��ی��ن�ه‌وه‌ى ب�ه‌خ��ش��ش و دی����ارى بۆ‬ ‫چارسه‌رکردنى کێشه‌ى که‌مى ئاوى م��س��ۆگ �ه‌رک��ردن��ى م��ت��م��ان �ه‌ى زی��ات��رى‬ ‫بێتواته‌‪ )250,000( ،‬دۆالر بۆ هۆڵى ده‌نگده‌ران بڕیاریدا‪ :‬بڕى (‪)25,000‬‬ ‫کۆبونه‌وه‌ى شکارته‌‪ )35,000( ،‬دۆالر دۆالر بۆ چه‌ند پرۆژه‌یه‌ک له‌ قه‌اڵدزێ‪،‬‬ ‫بۆ لیژنه‌ى هاوبه‌شى رێکخراوه‌کان و (‪ )10,000‬دۆالر بۆ ستۆدیۆى هونه‌رى‬ ‫وه‌رزش���ک���اران‪ )70.000( ،‬دۆالر بۆ ق������ه‌اڵدزێ‪ )10,000( ،‬دۆالر بۆ‬ ‫بنه‌ماڵه‌ى (‪ )35‬شه‌هیدى کیمیابارانى باره‌گاى رێکخراوه‌کانى سنوورى پشده‌ر‪،‬‬ ‫دۆڵى بالیسان و (‪ )20,000‬دۆالر بۆ (‪ )5,000‬دۆالر بۆ رێکخراوه‌کان بۆ‬ ‫که‌لوپه‌لى یارى مندااڵن ته‌رخان بکات‪ ،‬ئ�ه‌ن��ج��ام��دان��ى ب��ان��گ�ه‌ش�ه‌ى ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن‬ ‫له‌ هه‌مانکاتدا بڕیاریدا (‪ )19‬پاس بۆ ته‌رخان بکرێت‪ ،‬له‌ هه‌مانکاتدا تاڵه‌بانى‬ ‫رانیه‌ و ناحیه‌کانى ته‌رخان بکات‪ )6( ،‬بڕیاریدا (‪ )20‬کۆمپیوته‌ر بۆ الوان‪،‬‬ ‫بیرى ئاو بۆ (حاجیاوا و چوارقوڕنه‌ و (‪ )7‬ئۆتۆمبێل ب��ۆ رێ��ک��خ��راوه‌ک��ان��ى‬

‫‪n‬‬

‫نه‌وشیروان و تاڵه‌بانی له‌نێوان ده‌سه‌اڵت و گه‌لدا‬

‫(مامۆستایان ‪ -‬ژن��ان)ى سه‌نگه‌سه‌ر‪،‬‬ ‫(‪ )4‬ئۆتۆمبێل بۆ مه‌ڵبه‌ندى پشده‌ر‪،‬‬ ‫ک����ردن����ه‌وه‌ى س���ه‌ن���ت���ه‌رى رۆش��ن��ب��ی��رى‬ ‫سه‌نگه‌سه‌ر‪ ،‬کردنه‌وه‌ى ناوه‌ندى بڵباس‪.‬‬ ‫وه‌ک ئامانجى سه‌ردانه‌که‌ى تاڵه‌بانى‬ ‫جارێکیتر داواى له‌ خه‌ڵکى سنووره‌که‌‬ ‫ک���رد ده‌ن����گ ب��ه‌ ب���ارزان���ى و لیستى‬ ‫کوردستانى بده‌ن‪.‬‬ ‫رۆژى (‪ )2009 /7/13‬ل �ه‌ درێ���ژه‌ى‬ ‫بانگه‌شه‌که‌یدا بۆ ب��ارزان��ى و لیستى‬ ‫کوردستانى سه‌رۆک کۆمارى عێراق‬ ‫گه‌یشته‌ شارۆچکه‌ى ده‌ربه‌ندیخان و‬ ‫که‌الر‪ ،‬له‌ کۆبونه‌وه‌یه‌کى جه‌ماوه‌ریدا‬ ‫ت��اڵ �ه‌ب��ان��ى ب���ڕی���اری���دا (‪ )100‬ب��ی��رى‬ ‫ئیرتیوازى له‌ س��ن��ووره‌ک�ه‌دا لێبدرێت‪،‬‬ ‫هه‌ر له‌و سه‌ردانه‌یدا تاڵه‌بانى بڕیاریدا‬ ‫بڕى (‪ )36,000‬دۆالر بۆ که‌سوکارى‬ ‫ئ�ه‌و ئه‌نفالکراوانه‌ى ته‌نیا ماونه‌ته‌وه‌‬ ‫ته‌رخان بکات‪ )20,000( ،‬دۆالری��ش‬ ‫بۆ بنه‌ماڵه‌ى چه‌ند شه‌هیدێک‪ ،‬هه‌مان‬ ‫رۆژ (‪ )2‬ئ��ۆت��ۆم��ب��ێ��ل��ى پێشکه‌شى‬ ‫مه‌ڵبه‌ندى ده‌ربه‌ندیخان کرد‪ .‬داواشى له‌‬ ‫خه‌ڵکى سنووره‌که‌ کرد که‌ ده‌نگ به‌‬ ‫بارزانى و لیستى کوردستانى بده‌ن‪.‬‬ ‫رۆژى (‪ )2009/7/13‬ت��اڵ�ه‌ب��ان��ى به‌‬ ‫مه‌به‌ستى بانگه‌شه‌ى هه‌ڵبژاردن گه‌یشته‌‬ ‫شارۆچکه‌ى کفرى و له‌ کۆبونه‌وه‌یه‌کى‬ ‫جه‌ماوه‌ریدا داواى له‌ خه‌ڵکى ناوچه‌که‌‬ ‫ک���رد ده‌ن����گ ب��ه‌ ب���ارزان���ى و لیستى‬ ‫کوردستانى بده‌ن‪ ،‬هه‌ر له‌و سه‌ردانه‌یدا‬

‫تاڵه‌بانى بڕیاریدا (‪ )25‬کۆمپیوته‌ر بۆ‬ ‫ئیداره‌ى سنووره‌که‌ و (‪ )1‬ئۆتۆمبێل بۆ‬ ‫کۆمیته‌ى ژنان دابین بکات‪.‬‬ ‫رۆژى (‪ )2009/7/16‬تاڵه‌بانى له‌ شارى‬ ‫سلێمانى له‌گه‌ڵ وه‌فدێکى عه‌شیره‌تى‬ ‫میراوده‌لى کۆبوه‌وه‌ و بڕیاریدا سه‌نته‌رى‬ ‫روناکبیرى و کۆمه‌اڵیه‌تى میراوده‌لى‬ ‫له‌سه‌ر بودجى یه‌کێتى دروست بکات‪،‬‬ ‫داواش��ى لێکردن ده‌ن��گ به‌ ب��ارزان��ى و‬ ‫لیستى کوردستانى بده‌ن‪.‬‬ ‫رۆژى (‪ )2009/7/19‬تاڵه‌بانى سه‌ردانى‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ى شه‌هیدى کرد و هه‌ر له‌وێ‬ ‫بڕیاریدا بڕى (‪ )300,000,000‬دینار‬ ‫بۆ پێداویستیه‌کانى ناوچه‌که‌ ته‌رخان‬ ‫بکات‪ ،‬داواش��ى له‌ خه‌ڵکى ناوچه‌که‌‬ ‫کرد که‌ ده‌ن��گ به‌ بارزانى و لیستى‬ ‫کوردستانى بده‌ن‪.‬‬ ‫رۆژى (‪ )2009/7/20‬ت��اڵ�ه‌ب��ان��ى به‌‬ ‫م �ه‌ب �ه‌س��ت��ى ب��ان��گ �ه‌ش �ه‌ى ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن‬ ‫گ�ه‌ی��ش��ت�ه‌ ش��ارۆچ��ک��ه‌ى ک��ۆی �ه‌ و له‌‬ ‫کۆبونه‌وه‌یه‌کى جه‌ماوه‌ریدا داواى له‌‬ ‫خ�ه‌ڵ��ک��ى س��ن��ووره‌ک �ه‌ ک���رد ده‌ن���گ به‌‬ ‫بارزانى و لیستى کوردستانى بده‌ن‪ ،‬هه‌ر‬ ‫له‌ سه‌ردانه‌که‌یدا بۆ کۆیه‌ تاڵه‌بانى‬ ‫بڕیاریدا بڕى (‪ )15,000,000‬پانزه‌‬ ‫ملیۆن دینار بۆ هۆڵى بۆنه‌کانى ناحیه‌ى‬ ‫ئاشتى خه‌رج بکرێت‪)7,000,000( ،‬‬ ‫ح���ه‌وت م��ل��ی��ۆن دی��ن��اری��ش��ى ب��ۆ هۆڵى‬ ‫شه‌هید عه‌قید محه‌مه‌د دابین کرد‪،‬‬ ‫هه‌ر له‌و سه‌ردانه‌یدا تاڵه‌بانى بڕیاریدا‬

‫(‪ )4‬ته‌نکه‌رى ئاو‪ )4( ،‬تراکتۆر‪)2( ،‬‬ ‫پیک ئاب‪ )3( ،‬پاس بۆ قایمقامێتى‬ ‫کۆیه‌ دابین بکرێت‪ )2( ،‬ته‌نکه‌رى‬ ‫ئ��او‪ )1( ،‬کۆسته‌ر بۆ نه‌خۆشخانه‌ى‬ ‫کۆیه‌ دابین بکرێت‪ )2( ،‬ته‌نکه‌رى ئاو‬ ‫بۆ سێگردکان و سه‌کتان دابین بکرێت‪،‬‬ ‫دروستکردنى هۆڵێکى پرسه‌ له‌ گوندى‬ ‫قازبه‌گیانیش به‌ڵێنێکى ترى ئه‌و رۆژه‌ى‬ ‫تاڵه‌بانى بوو‪.‬‬ ‫رۆژى (‪ )2009/7/21‬ت��اڵ�ه‌ب��ان��ى به‌‬ ‫مه‌به‌ستى بانگه‌شه‌کردن له‌گه‌ڵ خه‌ڵکى‬ ‫(‪ )25‬گوندى بنارى قه‌ندیل کۆبوه‌وه‌‬ ‫و بڕیاریدا (‪ )3‬مزگه‌وتى سنوره‌که‌‬ ‫له‌سه‌ر بودجه‌ى یه‌کێتى نۆژه‌ن بکاته‌وه‌‬ ‫و س�ه‌ن��ت�ه‌رى گه‌نجانى چ��وارق��وڕن�ه‌ش‬ ‫دروس��ت بکات‪ .‬هه‌مان رۆژ تاڵه‌بانى‬ ‫ب��ڕی��اری��دا ب��ڕى (‪ )85,000‬دۆالر بۆ‬ ‫ن��ۆژه‌ن��ک��ردن �ه‌وه‌ى (‪ )19‬م��زگ �ه‌وت له‌‬ ‫ناوچه‌ جیاجیاکانى کوردستان ته‌رخان‬ ‫بکات‪.‬‬ ‫رۆژى (‪ )2009/7/22‬ت��اڵ �ه‌ب��ان��ى‬ ‫ش���ارب���اژێ���ڕى ک����رده‌ دوا وێ��س��ت��گ�ه‌ى‬ ‫ب��ان��گ �ه‌ش �ه‌ک��ان��ى‪ ،‬ل���ه‌ چ���وارت���ا و له‌‬ ‫کۆبونه‌وه‌یه‌کى جه‌ماوه‌ریدا داواى له‌‬ ‫خ�ه‌ڵ��ک��ى س��ن��ووره‌ک �ه‌ ک���رد ده‌ن���گ به‌‬ ‫ب��ارزان��ى و لیستى کوردستانى ب��ده‌ن‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌و سه‌ردانه‌یدا تاڵه‌بانى بڕیاریدا‬ ‫(‪ )3‬تانکه‌رى ئ��او‪ )1( ،‬ئۆتۆمبێل‪،‬‬ ‫چه‌ند کۆمپیوته‌رێک بداته‌ ئیداره‌ى‬ ‫سنووره‌که‌‪.‬‬

‫‌وتوه قاره‌مانی‬ ‫سه‌فینی مه‌ال قه‌ره‌‪ :‬میلله‌ته‌که‌مان بۆی ده‌رکه ‌‌‬ ‫راسته‌قین ‌ه کێی ‌ه و ئه‌وانه‌ش کێن ک ‌ه رێوین؟‬

‫دیدارى‬ ‫سازان تۆفیق‬

‫ل ‌ه سه‌روبه‌ندی نزیک بوونه‌وه‌ی‬ ‫یادی دامه‌زراندنی بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان‬ ‫و به‌ستنی یه‌که‌مین کۆنگره‌ و ئه‌و‬ ‫ده‌نگۆیانه‌ى له‌سه‌ر رێکخستنه‌وه‌ى‬ ‫بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان هه‌ی ‌ه ل ‌ه هه‌ولێر‬ ‫(چه‌تر) ب ‌ه پێویستی زانی ل ‌ه رێگه‌ى‬ ‫دیمانه‌یه‌کى سه‌فینی م�ه‌ال قه‌ر ‌ه‬ ‫هه‌ڵسوڕڕاوی دی��اری بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گ����ۆران����ه‌و ‌ه ب���ه‌دواداچ���ون���ێ���ک‬ ‫له‌وباره‌یه‌و ‌ه ئه‌نجام بدات‪.‬‬

‫چه‌تر‪ :‬بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان نزیک ده‌بێته‌و‌ه‬ ‫له‌ یادکردنه‌وه‌ى ساڵ رۆژى دامه‌زراندنى‬ ‫چ وته‌یه‌کت هه‌یه‌ له‌و باره‌یه‌وه‌؟‬ ‫ ئێمه‌ له‌و باره‌یه‌و‌ه هیچ مه‌راسیمێک‬‫سازناکه‌ین‪ ،‬یادکردنه‌وه‌ الی ئێم ‌ه گرنگ‬ ‫نییه‌‪ ،‬گرنگ ئه‌وه‌ی ‌ه ئ�ه‌م بزوتنه‌وه‌ چی‬ ‫ده‌کات له‌سه‌ر ئه‌رزی واقیع‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬یه‌کێک له‌و ره‌خنانه‌ی روبه‌ڕوی‬ ‫گۆڕان ده‌بێته‌وه‌ ئه‌وه‌ی ‌ه که‌ ئه‌م بزوتنه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫دوو ساڵی تێپه‌ڕاندوه‌ و تا ئێستا کۆنگره‌ی‬ ‫ن �ه‌ب �ه‌س��ت��و‌ه ه���ۆک���اری ئ���ه‌م��� ‌ه چ��ی��ی�ه‌؟‬ ‫پێتوای ‌ه دوو س��اڵ که‌مبێت بۆ‬ ‫ئاماده‌کارى کۆنگره‌؟‬ ‫ ئ��ێ��م� ‌ه چ �ه‌ن��دی��ن ج��ار‬‫ب��اس��م��ان ک����ردو‌ه ک ‌ه‬ ‫رێ���ک���خ���راوێ���ک���ی‬ ‫ت����ه‌ق����ل����ی����دی‬ ‫ک�لاس��ی��ک��ی‬ ‫ن������ی������ن‪،‬‬ ‫به‌ڵکو‬

‫‪n‬‬

‫ن��وێ��ن �ه‌ری داخ��وازی��ه‌ک��ان��ی خ�ه‌ڵ��ک��ی��ن و‬ ‫زۆرب���ه‌ی خێرخوازه‌کانی ک��وردس��ت��ان ب ‌ه‬ ‫گۆڕانخواز ده‌زانین‪ ،‬چه‌ندین که‌س هه‌ی ‌ه‬ ‫بێالیه‌نه‌ ی��ان له‌ناو پارتی و یه‌کێتیدای ‌ه‬ ‫و ه��اوک��اری ئێمه‌ ده‌ک��ات و هه‌ڵوێستی‬ ‫باشه‌ و دڵسۆز‌ه بۆ نیشتیمانه‌که‌ی و ئێم ‌ه‬ ‫ئه‌وانه‌ ب ‌ه که‌سی نزیک ل ‌ه بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گ��ۆران ده‌زان��ی��ن و پێویسته‌ پ��رس ورای��ان‬ ‫پێبکه‌ین‪ ،‬چونک ‌ه بزوتنه‌وه‌ی ئه‌وانیشه‌‪،‬‬ ‫له‌وانه‌یه‌ کۆنگر‌ه عه‌مه‌لی نه‌بێت ئه‌گه‌ر‬ ‫ئ �ه‌وان � ‌ه ب��ه‌ش��داری ت��ێ��دا ن �ه‌ک �ه‌ن و رای��ان‬ ‫نه‌بێت ل� ‌ه دان��ان��ى ک�ه‌س�ه‌ک��ان‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌ ناوچه‌کانی هه‌ولێر و دهۆک‪ ،‬وه‌ک‬ ‫ده‌زانن له‌و ناوچان ‌ه راوه‌دون��ان‬ ‫و چ��اوت��رس��ان��دن زۆره‌ و‬ ‫زۆرێ���ک ل �ه‌و که‌سان ‌ه‬ ‫ن��ات��وان��ن ده‌رب���ک���ه‌ون‬ ‫و ب������ه‌ش������دارب������ن‪،‬‬ ‫هه‌رشتێکیش روبدات‬ ‫پرس و را ب ‌ه هه‌موو‬ ‫کادره‌کان ده‌که‌ین‬ ‫ل �ه‌ه �ه‌رک��وێ��ی �ه‌ک‬ ‫بن‪.‬‬

‫ن‬ ‫سه‌فینی مه‌ال قه‌ر ‌ه هه‌ڵسوڕاوی گۆڕا ‌‬

‫چ���ه‌ت���ر‪ :‬ئ�����ه‌دای پ �ه‌رل �ه‌م��ان��ت��اره‌ک��ان��ی ئاماده‌کاریه‌کانداین‪.‬‬ ‫بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان ل ‌ه هه‌ولێر و به‌غدا چۆن چه‌تر‪ :‬زۆرێ��ک ده‌نگۆى نه‌رێنى له‌سه‌ر‬ ‫هه‌ڵده‌سه‌نگێنیت له‌ماوه‌ی ئه‌م دوو ساڵه‌دا؟ ب��ارودۆخ��ى گ��ۆڕان هه‌یه‌‪ ،‬ب ‌ه تایبه‌ت ل ‌ه‬ ‫ په‌رله‌مانتاره‌کانی کوردستان ئه‌رکی هه‌ولێر‪ ،‬ئایا ئه‌وان ‌ه تا چه‌ند راستن؟‬‫خۆیان به‌جێ هێناو‌ه هه‌رچه‌ند‌ه له‌ ئاست ‪ -‬ل�ه‌پ��اش رووداوه‌ک���ان���ی(‪)17‬ی شوبات‬ ‫تموحی خه‌ڵک و ئێمه‌شدا نین‪ ،‬ب�ه‌اڵم پارتی زۆر توندوتیژ بوون له‌گه‌ڵ هه‌موو‬ ‫توانیویان ‌ه ک��اری ب��اش بکه‌ن و بونه‌ت ‌ه چاالکوان و ئه‌ندام و الیه‌نگره‌کانمان ل ‌ه‬ ‫ئۆپۆزسیۆنێکی چ���االک‪ ،‬ل� ‌ه راستیدا هه‌ولێر و ناوچه‌کانی ژێر ده‌سه‌اڵتی خۆیان‪،‬‬ ‫پێش (‪ )7-25‬په‌رله‌مان زۆر سست بوو ل ‌ه زۆربه‌ی رۆژنامه‌نوسه‌کانیش که‌وتن ‌ه به‌ر‬ ‫بڕیاراتی سیاسی‪ ،‬به‌اڵم ئێستا بوه‌ته‌ جێی هێرش و په‌المار‪ ،‬به‌اڵم جێگه‌ی شانازی ‌ه‬ ‫سه‌رنجی خه‌ڵک و خه‌ڵکیش به‌گشتی ئه‌ندامه‌کانمان خۆراگربون و به‌رده‌وامبون‬ ‫ئه‌رکه‌کانی په‌رله‌مانی بۆ رونبۆته‌وه‌‪ ،‬له‌سه‌ر کاری خۆیان‪ ،‬ئه‌و قسانه‌ی ده‌کرێت‬ ‫ئه‌وانه‌ی به‌غداش پێموای ‌ه بابه‌تێکی ئه‌وه‌ن ‌ه ل ‌ه بێئاگاییه‌وه‌ ده‌کرێت که‌ گۆڕان به‌که‌م‬ ‫گرنگ له‌ په‌رله‌مان نه‌هاتوه‌ت ‌ه ده‌زان����ن ل���ه‌و ن��اوچ��ان � ‌ه و ب�ه‌ت��ای��ب�ه‌ت ک ‌ه‬ ‫پ���ێ���ش���ه‌وه‌ ت����ا ن���ه‌خ���ش��� ‌ه و باره‌گامان نی ‌ه تا ئااڵی گۆڕانی له‌سه‌ر‬ ‫ب �ه‌رن��ام �ه‌ی ب��زوت��ن�ه‌وه‌ی بشه‌کێته‌وه‌‪ ،‬کۆبونه‌و‌ه بکه‌ن و ئاهه‌نگ‬ ‫گ���ۆڕان ل�ه‌ په‌رله‌مان و شتی ته‌قلیدی بکه‌ن بۆی ‌ه ب�ه‌و جۆر‌ه‬ ‫جێبه‌جێ بکه‌ن‪.‬‬ ‫قسه‌ ده‌که‌ن‪ ،‬به‌ڕای من ئه‌وان ‌ه ل ‌ه دووره‌و‌ه‬ ‫چ�����������ه‌ت�����������ر‪ :‬خ����ۆ س �ه‌ی��ری گ���ۆڕان ده‌ک���ه‌ن‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫رێ���ک���خ���س���ت���ن���ه‌وه‌ى دوای ده‌رکه‌وتنی ئامانجه‌کانی گۆڕان‬ ‫ب����زوت����ن����ه‌وه‌ک����ه‌ت����ان که‌ داکۆکی کردن ‌ه له‌ مافی خه‌ڵک‬ ‫گه‌یشتووه‌ ب ‌ه کوێ؟ و پ��ێ��داگ��ری ل��ه‌س��ه‌ر گ��رت��ن��ی ب��ک��وژی‬ ‫ ئ���ێ���م��� ‌ه خ����ۆم����ان شه‌هیدان‪ .‬ئ��ام��اد‌ه نیی ‌ه س��ازش بکات و‬‫رێکخستۆته‌وه‌ زۆرب�ه‌ی داخوازیه‌کانی خه‌ڵک ده‌خاته‌ پێش داوای‬ ‫چ���االک���وان���ه‌ک���ان���م���ان ل ‌ه بزوتنه‌وه‌که‌ له‌سه‌ر ئاستی کوردستان و‬ ‫ش���ێ���وه‌ی رێ���ک���خ���راودان عێراق الیه‌نگری زیادی کردووه‌‪.‬‬ ‫ی باره‌گا سوتاوه‌کانتان چى‬ ‫و ئ��ێ��س��ت��ا ل � ‌ه چه‌تر‪ :‬بابه‌ت ‌‬ ‫ک��ۆت��ای��ی به‌سه‌ر هات؟‬ ‫ یه‌ک باره‌گامان هه‌بوو ل ‌ه هه‌ولێر ک ‌ه‬‫رۆژنامه‌ و رادیۆکه‌شی تیادا بوو‪ ،‬پاش‬ ‫رووداوه‌ک���ه‌ی سلێمانی ئه‌ویش سوتێنرا‪،‬‬ ‫که‌ پێموایه‌ هه‌ردوو رووداوه‌ک ‌ه سیناریۆ‬ ‫بوو‪ ،‬وه‌ک خوی هه‌میشه‌ییان پێیان‬ ‫واب���وو ب� ‌ه س��وت��ان و تااڵنکردنی‬ ‫ئ �ه‌و ب��اره‌گ��ای��ان � ‌ه ب��زوت��ن�ه‌وه‌ک� ‌ه‬ ‫نامێنێت‪ ،‬پارتی ئه‌م ‌ه یه‌که‌م‬ ‫ج�����اری ن��ی��ی �ه‌ پ��ێ��ش��ت��ری��ش‬ ‫به‌رامبه‌ر چه‌ندین هێز و‬ ‫الیه‌ن ئه‌وه‌یکردوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌گشتی کاریگه‌ری‬ ‫ن��������ه‌ب��������ووه‌ ل�����ه‌س�����ه‌ر‬ ‫ب��زوت��ن��ه‌وه‌ى گ����ۆڕان و‬ ‫الیه‌نگره‌کانی‪.‬‬ ‫چ����ه‌ت����ر‪ :‬س���وت���ان���ی ئ���ه‌و‬ ‫فۆتۆ‪ /‬چه‌تر‬ ‫باره‌گایانه‌ کاریگه‌ری سلبی‬

‫به‌دواداچوون‬ ‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪66‬‬ ‫دووشه‌ممه ‪2711/5/4 - 2011/7/25‬‬

‫نه‌بوو؟‬ ‫ بێگومان هه‌بوونی ئه‌و باره‌گایانه‌ سودی‬‫ه�ه‌ب��وو ب��ۆ چاوپێکه‌وتن و گۆڕینه‌وه‌ی‬ ‫بیروراکانمان و سه‌ردانی کۆنسوڵگه‌ری و‬ ‫ئه‌و بیانیانه‌ی ک ‌ه لێره‌ن ‌و بۆ په‌یوه‌ندی‬ ‫له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌کانیتر سودی هه‌بوو‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬بۆچى تا ئێستا باره‌گاکانتان نۆژه‌ن‬ ‫نه‌کردوه‌ته‌وه‌؟‬ ‫ ه �ه‌ت��ا ئ����ه‌وان ل �ه‌س �ه‌ر ئ���ه‌و هه‌ڵوێست ‌ه‬‫به‌رده‌وامبن و به‌و عه‌قڵیه‌ته‌ خێڵه‌کیه‌ی‬ ‫خۆیان بیر له‌ ئۆپۆزسیۆن بکه‌نه‌وه‌‪ ،‬ئێم ‌ه‬ ‫باره‌گا ل ‌ه هه‌ولێر و ناوچه‌کانیتر ناکه‌ینه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ی خ�ه‌ڵ��ک ت��وش��ی راوه‌دون�����ان و‬ ‫ئازاردان نه‌بێته‌وه‌‪ ،‬ئێم ‌ه بۆ شه‌ڕ نه‌چوینه‌ت ‌ه‬ ‫ئ �ه‌وێ‪ ،‬هه‌موو الی �ه‌ک ب��اش ده‌زان��ن ک ‌ه‬ ‫ئێم ‌ه ل ‌ه پێشتردا به‌عسمان توشی شپرزه‌یی‬ ‫کرد له‌و ناوچانه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێم ‌ه نامانه‌وێت‬ ‫له‌گه‌ڵ هیچ هێزێکی ک��وردی روب �ه‌ڕوو‬ ‫ببینه‌وه‌ و ئ �ه‌و ک��اره‌س��ات��ان�ه‌ی پ��ارت��ی و‬ ‫یه‌کێتی به‌سه‌ر ئ�ه‌م واڵت�ه‌ی��ان هێنا ئێم ‌ه‬ ‫دووباره‌ی بکه‌ینه‌وه‌‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬پێتوایه‌ ل ‌ه هه‌ڵبژادنه‌کانی داهاتوودا‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان ئه‌و ده‌نگانه‌ی پێشتر‬ ‫هێناویه‌تی به‌ده‌ستی بهێنێته‌وه‌؟‬ ‫ ئه‌وه‌ ده‌که‌وێته‌ سه‌ر شێوازی هه‌ڵبژاردنه‌کان‬‫ئه‌گه‌ر ئه‌وان له‌سه‌ر توندوتیژی به‌رده‌وامبن‬ ‫و به‌شێوازی به‌عسیان ‌ه هه‌ڵبژاردن بکه‌ن و‬ ‫به‌زۆر خه‌ڵک ناچاربکه‌ن ده‌نگیان پێبدات‪،‬‬ ‫ئه‌و‌ه ئێمه‌ نه‌ به‌شداری تێدا ده‌که‌ین و ن ‌ه‬ ‫په‌سه‌ندی ده‌که‌ین‪ ،‬هه‌تا هه‌ڵبژاردنێکی‬ ‫ئ����ازاد ن �ه‌ک��رێ��ت و خ �ه‌ڵ��ک ب �ه‌ ئ��ازادان��ه‌‬ ‫رای خۆی نه‌ڵێت ق �ه‌واره‌ی راسته‌قینه‌ی‬ ‫الیه‌نه‌کان ده‌رناکه‌وێت‪.‬‬ ‫چ �ه‌ت��ر‪ :‬کۆمه‌ڵێک گ��ۆڕان��ک��اری ت��ازه‌‬ ‫له‌ بزوتنه‌وه‌ی گ��ۆڕان روی��دا به‌تایبه‌ت له‌‬ ‫پارێزگای سلێمانی و هێنانه‌ پێشه‌وه‌ی‬ ‫که‌سانی گه‌نج و خاوه‌ن بڕوانامه‌‪.‬‬ ‫ ئه‌و گۆڕانکاریانه‌ تازه‌نین له‌ بزوتنه‌وه‌که‌دا‬‫و هه‌وڵمانداوه‌ ئاسانکاری بۆ گه‌نجان بکه‌ین‬ ‫بۆ ده‌رخستنی تواناکانیان و یارمه‌تی ئه‌و‬ ‫گه‌نجانه‌ ده‌ده‌ی��ن که‌ به‌رپرسیارانه‌ ره‌فتار‬ ‫ده‌که‌ن به‌رامبه‌ر مه‌سه‌له‌ی نه‌ته‌وایه‌تی و‬ ‫داخوازی خه‌ڵک‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬الیه‌نه‌کانى ده‌سه‌اڵت به‌ توندى له‌‬ ‫راگه‌یاندنه‌کانیانه‌وه‌ هێرش ده‌که‌نه‌ سه‌ر‬

‫‪13‬‬

‫گ��ۆڕان و سه‌رکرده‌کانى‪ ،‬قسه‌ى تۆ له‌و‬ ‫باره‌یه‌وه‌ چییه‌؟‬ ‫ ئێمه‌ باس له‌و قسانه‌ ناکه‌ین و کات به‌‬‫وه‌اڵمدانه‌وه‌ی ئه‌و شتانه‌ ناکوژین‪ ،‬ئه‌وه‌ با‬ ‫بۆ ئه‌وانه‌بێت که‌ پاره‌ و کاتی زۆریان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئێمه‌ نامانه‌وێت په‌ڕه‌ی کۆن هه‌ڵبده‌ینه‌وه‌‬ ‫و شانازیش به‌ راب��ردوو خه‌باتی خۆمانه‌وه‌‬ ‫ده‌که‌ین و ته‌حه‌داش ده‌که‌ین هه‌رکاتێک‬ ‫میله‌ته‌کامان پێویستی بێت به‌ سه‌ر و ماڵ‬ ‫ئاماده‌ین قوربانی ب��ده‌ی��ن‪ ،‬خوانه‌خواسته‌‬ ‫ل�ه‌ کاتی ک��اره‌س��ات��دا ده‌رده‌ک���ه‌وێ���ت کێ‬ ‫له‌پێشه‌وه‌یه‌ و ئه‌وانه‌ی ئه‌و قسانه‌ ده‌که‌ن‬ ‫له‌وکاتانه‌دا ده‌رده‌ک���ه‌ون‪ ،‬میلله‌ته‌که‌شمان‬ ‫ب��ۆی ده‌رک���ه‌وت���وه‌ ق��اره‌م��ان��ی راسته‌قینه‌‬ ‫کێیه‌؟ و ئه‌وانه‌ش که‌ قاره‌مانی شه‌ڕی‬ ‫ناوخۆن کێن؟ که‌ رێ��وی ب��وون به‌رامبه‌ر‬ ‫میلله‌ت و ک�ه‌روێ��ش��ک ب���وون به‌رامبه‌ر‬ ‫دوژمنانی میلله‌ته‌که‌مان‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬له‌ هه‌ڵبژاردنی راب��ردودا له‌ هه‌ولێر‬ ‫(‪ )100‬ه �ه‌زار ده‌ن��گ زیاترتان به‌ده‌ست‬ ‫هێنا‪ ،‬به‌اڵم الیه‌نه‌ نه‌یاره‌کانتان پێتان ده‌ڵێن‬ ‫له‌ هه‌ولێر به‌ره‌و هه‌ڵوه‌رین ده‌چن؟‬ ‫ ئه‌وانه‌ی ئه‌و قسانه‌ ده‌که‌ن خۆشیان ده‌زانن‬‫(‪)4\1‬ی ده‌نگه‌کانی هه‌ولێرمان به‌ده‌ست‬ ‫هێناوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ته‌زویر نه‌بوایه‌ زۆر زیاترمان‬ ‫به‌ده‌ست ده‌هێنا به‌ بڕوای من پێده‌چوو له‌‬ ‫هه‌ولێریش زۆرینه‌ی ده‌نگه‌کانمان به‌ده‌ست‬ ‫بهێنایه‌‪ ،‬جگه‌ ل �ه‌و متمانه‌یه‌ی خه‌ڵک‬ ‫ب �ه‌ ب��زوت��ن �ه‌وه‌ی گ��ۆڕان��ی ه�ه‌ی�ه‌ پێموایه‌‬ ‫له‌ئه‌نجامی سیاسه‌تی خراپی ئه‌و دوو حزبه‌‬ ‫و خراپی به‌ڕێوه‌بردنی حکومه‌ت وایکرد‬ ‫بزوتنه‌وه‌که‌ ده‌نگێکی زۆر به‌ده‌ست بهێنێت‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت کاتێک خه‌ڵک بینیان ئه‌ندام‬ ‫په‌رله‌مانه‌کانی گ���ۆڕان چ��ۆن به‌رگری‬ ‫له‌ مافی خه‌ڵک ده‌ک �ه‌ن ئ �ه‌وه‌ش وایکرد‬ ‫له‌ هه‌ڵبژاردنی دوات��ردا زیاتر متمانه‌ به‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی گ��ۆڕان بکه‌ن‪ .‬ل �ه‌زاری کادره‌‬ ‫بااڵکانیشیانه‌وه‌ الی ئێمه‌ دانیان به‌وه‌داناوه‌‬ ‫که‌ له‌ هه‌ولێر و ناوچه‌کانیتر ته‌زویرێکی‬ ‫زۆر ک����راوه‌ ب �ه‌ ڕاده‌ی�����ه‌ک ی�ه‌ک��ێ��ک له‌‬ ‫ب�ه‌رپ��رس�ه‌ک��ان��ی��ان وت���ی زی��ات��ر ل �ه‌ ن��ی��وه‌ی‬ ‫ده‌نگه‌کانمان ته‌زویر کردوه‌‪.‬‬

‫کوڕ ‌ه کچانییه‌کانى فه‌یسبوک له‌ نێوان نه‌خۆشی و کات به‌سه‌ربردن‬ ‫ئاماده‌کار‬ ‫ئارام شه‌مێرانى‬

‫ماڵپه‌ڕى کۆمه‌اڵیه‌تى فه‌یسبوک‬ ‫زۆت��ری��ن ب��ه‌ش��دارب��ووى ه �ه‌ی �ه‌ و‬ ‫زۆرترین زانیارى له‌وێوه‌ ئاڵوگۆڕ‬ ‫ده‌ک��رێ��ت‪ ،‬چ�ه‌ن��د ساڵێکیشه‌ له‌‬ ‫کوردستاندا به‌شداربوانى روو له‌‬ ‫زی��ادب��وون �ه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم دی��ارده‌ی�ه‌ک��ى‬ ‫سه‌یر لێره‌دا بوونى هه‌یه‌ ئه‌ویش‬ ‫به‌شداربوونى کوڕانه‌ به‌ناو و وێنه‌ى‬ ‫کچانه‌وه‌‪.‬‬

‫(ه���ه‌ردى تۆفیق)ى ت�ه‌م�ه‌ن (‪ )25‬س��اڵ ‌و‬ ‫فه‌رمانبه‌ر وێنه‌ى کچێکى جوانى له‌سه‌ر‬ ‫ناو‌ه ساخته‌که‌ى داناو‌ه و ب‌ه پێکه‌نینه‌و‌ه ده‌ڵێت‬ ‫ئه‌مه‌م بۆ ئه‌و‌ه کردو‌ه تا به‌و کوڕان‌ه ڕابوێرم‬ ‫ک‌ه هه‌میش‌ه به‌دواى کچ دا ده‌گه‌ڕێن‌و ئه‌دیان‬ ‫ده‌که‌ن‪ ،‬ده‌یانه‌وێت زۆرترین کچیان ل‌ه ده‌ور بێت‬

‫‌و له‌و رێگه‌یه‌و‌ه ئیستیغاللیان بکه‌ن‪ ،‬چونک ‌ه‬ ‫من هاوڕه‌گه‌زه‌کانى خۆم باش ده‌ناسم‪( .‬هه‌ردى‬ ‫تۆفیق) ماوه‌یه‌کى زۆر‌ه ئه‌م‌ه پیشه‌یه‌تى ‌و‬ ‫بێتاقه‌ت نابێت له‌م ره‌فتاره‌ى‪ ،‬چونک‌ه ب‌ه بڕواى‬ ‫ئه‌و کوڕێک ئه‌وه‌ند‌ه گه‌مژ‌ه بێت و بگه‌ڕێت‬ ‫به‌دواى کچ دا و نه‌شزانێت پرۆفایله‌که‌ى چیه‌‬ ‫و هیچ په‌یوه‌ندیه‌کیشى پێوه‌ى نه‌بێت هه‌ر بۆ‬ ‫ئه‌و‌ه باش‌ه گاڵته‌ى پێبکات‪.‬‬ ‫وریا حه‌یده‌ر‪ ،‬کوڕێکى ترى ته‌مه‌ن (‪ )27‬ساڵى‬ ‫یاریزان‌ه و به‌شداربویه‌ک‌ه دوو ئیمه‌یڵى هه‌ی‌ه و‬ ‫یه‌کێکیان ب‌ه ناوى کچێکه‌وه‌ی‌ه و وه‌ک خۆى‬ ‫باسى ده‌کات ناوێکى بۆ داناو‌ه کوڕان شه‌و نیه‌‬ ‫ئه‌دى نه‌که‌ن‌و هه‌میش‌ه پێڕێک له‌سه‌ر خه‌تن‬ ‫بۆى‌و بازاڕى ئه‌وه‌ند‌ه گه‌رم‌ه ده‌ڵێى هه‌رکه‌س‬ ‫داخڵ بوو فه‌رز کراو‌ه له‌سه‌رى ئه‌م کچ‌ه بکاته‌‬ ‫هاوڕێى خۆى‪( ،‬وریا حه‌یده‌ر) له‌و‌ه تێگه‌شتووه‌‬ ‫ئه‌و کوڕانه‌ى هیچ کچێک نایه‌وێن ‌و بێ‬ ‫سه‌قافه‌ت‌و بێ بڕوانام‌ه و بێ ئیشن ناچارن‬ ‫فه‌یسبوک تاقیبکه‌نه‌و‌ه تا به‌ڵکو ده‌روازه‌یه‌ک‬

‫به‌ڕووى به‌دبه‌ختیاندا بکرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫شه‌نگ‌ه فارس‪ ،‬کچێکى ته‌مه‌ن (‪ )26‬ساڵى‬ ‫مامۆستای‌ه و نیگه‌ران‌ه له‌و دیارد‌ه ناته‌ندروسته‌‬ ‫و هیواى وای�‌ه نه‌مێنێت‪ ،‬شه‌نگ‌ه ئاماژ‌ه بۆ‬ ‫ئه‌و‌ه ده‌کات ک‌ه چه‌ندین وێنه‌ى کچى بیانى‬ ‫ل‌ه فه‌یسبوک ناوى کوردى له‌سه‌ر‌ه و ئه‌وه‌ى‬ ‫تۆسقاڵێک بیر و هۆشى هه‌بێت‌و مێشکى‬ ‫بکاته‌و‌ه ده‌زانێت ئه‌م روخسار‌ه روخسارى کچى‬ ‫کورد نی‌ه و جله‌کانى هیچ مۆرکێکى کوردیان‬ ‫پێو‌ه دیار نی‌ه و ته‌نها بۆ گاڵت‌ه کردن‌ه ب‌ه ئه‌و‬ ‫که‌سانه‌ى ل‌ه ئاستێکى نزمدا خۆیان ده‌نوێنن‪،‬‬ ‫ئه‌و مامۆستای‌ه ئ �ه‌وه‌ش ب‌ه گرفت ده‌زانێت‬ ‫ه�ه‌م��وو که‌سێک ده‌ت��وان��ێ��ت ل�‌ه ماوه‌یه‌کى‬ ‫که‌مدا به‌شدار بێت‌و ب‌ه خۆڕایى هه‌موو جۆره‌‬ ‫الدانێک ئه‌نجام بدات ب‌ه تایبه‌ت به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌و کچانه‌ى ک‌ه به‌ناوى خۆیانه‌و‌ه به‌شدارن‪،‬‬ ‫(شه‌نگه‌) دوا وته‌ى ئه‌وه‌ی‌ه حه‌یف‌ه به‌نرخترین‬ ‫ته‌کنه‌لۆژیا و داهێنانى مرۆڤ بۆ بێنرخترین‬ ‫بێڕێزى به‌رامبه‌ر ب‌ه مرۆڤ به‌کاربهێنرێت و‬

‫ویژدانى که‌سه‌ک‌ه غیاب بێت‬ ‫‌و ب �‌ه دی���و‌ه نه‌رێنییه‌که‌یدا‬ ‫مامه‌ڵه‌ى له‌گه‌ڵدا بکات‪.‬‬ ‫توێژه‌رێکىکۆمه‌اڵیه‌تیش‬ ‫ئ���ه‌م ح��اڵ �ه‌ت �‌ه ب��ۆ ئ �ه‌وه‌‬ ‫ده‌گ����ێ����ڕێ����ت����ه‌و‌ه ئ���ه‌و‬ ‫که‌سان‌ه ده‌یانه‌وێت‬ ‫ل�����ه‌و رێ���گ���ه‌ی���ه‌وه‌‬ ‫زووت�����ر ب��ک��رێ��ن�ه‌وه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌رامبه‌ره‌‬ ‫ئ�ه‌س��ڵ��ی�ه‌ک�ه‌ی��ان��دا و‬ ‫غه‌ریزه‌کانیان خاڵى بکه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاراس حه‌سه‌ن‪ ،‬توێژه‌رى‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تى‪ ،‬پێیوایه‌‬ ‫ئ�������ه‌م�������ه‌ش‬ ‫ه������ۆک������ه‌ى‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی �‌ه که‌‬ ‫وێنه‌ى کچ‬ ‫ل�����‌ه چ�����اوى‬

‫زۆرێ��ک ل‌ه تاکه‌کاندا وه‌ک پێشتر نی‌ه و‬ ‫نهێنى یه‌کان ئاشکراتر بوون‌و زیاتر‬ ‫ب‌ه رووتى شته‌کان‬

‫ده‌بینرێن‪ ،‬ئه‌و توێژه‌ر‌ه ئاماژه‌ش ب‌ه ئه‌و‌ه ده‌کات‬ ‫ئه‌م‌ه گرێیه‌کى ده‌رونی‌ه و بۆ ئه‌وه‌یش‌ه ک ‌ه‬ ‫هه‌ڵسوکه‌وت‌و بیرکردنه‌وه‌ى که‌سى به‌رامبه‌ر‬ ‫له‌م رێگه‌یه‌و‌ه ب‌ه هه‌ڵه‌دا ببرێت به‌و مه‌به‌سته‌ى‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌کى خ��ودى بۆ بێته‌‬ ‫به‌رهه‌م‪.‬‬

‫له‌م گۆشه‌یه‌دا هه‌رجار‌ه و زانیارییه‌کی پزیشکی له‌الیه‌ن پزیشکێکی پسپۆڕه‌وه ده‌خرێته‌ڕوو‌‬

‫زانیاری پزیشکی‬

‫نه‌خۆشى ره‌بۆ‬ ‫د‪ .‬فه‌ره‌یدون ئیبراهیم‬ ‫ره‌بۆ‬

‫نه‌خۆشی ره‌بۆ یان ته‌نگ‌ه نه‌فه‌سی‪ ،‬نه‌خۆشیه‌کی‬ ‫درێژخایه‌نه‌‪ ،‬توشبوون به‌م نه‌خۆشی‌ه ب�ه‌زۆری له‌و‬ ‫که‌سانه‌دا ڕوده‌‌دات ک‌ه ته‌مه‌نیان منداڵه‌‪ ،‬له‌و‬ ‫که‌سانه‌ش ک‌ه ته‌مه‌نیان له‌سه‌روو (‪ )40‬ساڵیه‌وه‌ییه‌‪،‬‬

‫ئ���ه‌م ن �ه‌خ��ۆش��ی �‌ه ب����ه‌زۆری ب���ن���چ���ی���ن���ه‌ی���ه‌ک���ی‬ ‫حه‌ساسێت و هه‌ستیاری هه‌یه‌‪.‬‬ ‫هۆکاره‌کانی‪:‬‬ ‫ئه‌م نه‌خۆشی‌ه به‌زۆری ل‌ه بنچینه‌یه‌کی خێزانیه‌وه‌‬ ‫به‌هۆی چینه‌کانه‌و‌ه ده‌گوێزرێته‌وه‌‪ ،‬ل‌ه هه‌ندێک‬ ‫خێزاندا زیاتره‌‪ ،‬ئه‌و که‌سه‌ی تووش ده‌بێت له‌وانه‌یه‌‬ ‫مامه‌کانی یان خاڵه‌کانی یان باوکی یان دایکی‬ ‫ئ �ه‌و ج���ۆر‌ه نه‌خۆشیانه‌یان ه�ه‌ب��ێ��ت‪ ،‬م���ه‌رج نییه‌‬ ‫هه‌مویان ب‌ه قورسی ئه‌و جۆر‌ه نه‌خۆشیان‌ه بگرن‪،‬‬ ‫ئه‌و که‌سانه‌ش توشی ده‌بن که‌حه‌ساسێتیان هه‌یه‌‬ ‫له‌و که‌سانه‌شدا زۆر ڕووده‌دات‪ ،‬هه‌ندێکی تریشیان‬ ‫ل‌ه رێگه‌ى هه‌وکردنه‌و‌ه توش ئه‌بێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌و‬ ‫که‌س‌ه له‌منداڵیدا چه‌ند جارێک توشی هه‌وکردنی‬ ‫ڤایرۆسی بووبێت ئه‌و‌ه هه‌ندێک له‌و حاڵه‌تان‌ه ده‌بنه‌‬

‫ت ل‌ه ئه‌نجامدا جۆرێک له‌جۆره‌کانی‬ ‫حه‌ساسی‌ه ‌‬ ‫ره‌بۆ دروست ئه‌کات‪.‬‬ ‫نیشانه‌کانی‪:‬‬ ‫ئ���ه‌و ک �ه‌س��ان �‌ه ت��وش��ی ج��ۆرێ��ک ل �ه‌ج��ۆره‌ک��ان��ی‬ ‫حه‌ساسێتی بۆریه‌کانی سنگ و بۆریه‌کانی هه‌وا‬ ‫ده‌بن‪ ،‬ک‌ه ده‌بێت‌ه هۆی ته‌سک بونه‌وه‌ی بۆریه‌کانی‬ ‫هه‌وا‪ ،‬ل‌ه ئه‌نجامدا ئه‌و که‌س‌ه هه‌ندێک نیشانه‌ی‬ ‫تیا ده‌رده‌که‌وێت ئه‌م حاڵه‌ت‌ه ده‌ناسرێته‌و‌ه به‌وه‌ی که‬ ‫‌نه‌خۆشک‌ه هه‌میش‌ه جۆرێک ل‌ه ته‌نگه‌نه‌فه‌سی‬ ‫ت���ی���اڕووده‌دات‪ ،‬وات �‌ه ب�‌ه ب �ه‌رده‌وام��ی بۆریه‌کانی‬ ‫سنگیان ته‌سک ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌گه‌ڵ ته‌سک‬ ‫بوونه‌وه‌ی بۆریه‌کانی سنگدا ئه‌و که‌س‌ه هه‌ست به‌‬ ‫ته‌نگ‌ه نه‌فه‌سی ده‌کات کاتێک هه‌ناسه‌ی ناڕه‌حت‬ ‫ئه‌بێت و‌ه ئه‌م‌ه ناوبه‌ناو ڕووده‌دات‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا‬

‫توشی کۆکه‌یه‌کی ناخۆش و ق��ورس ده‌بێت و‬ ‫ئیفرازاتیان ده‌بێت له‌ئه‌نجامی ئه‌و‌ه هه‌ندێک به‌ڵغه‌م‬ ‫دروست ده‌بێت ک‌ه له‌سه‌ره‌تاو‌ه ڕه‌نگی سپیه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دواتر ره‌نگی ده‌گۆڕێت ‌و هه‌ندێک جار ره‌نگه‌که‌‬ ‫سه‌وز ده‌بێت و هه‌ندێک جاری تر هه‌وکردن دروست‬ ‫ده‌بێت و ده‌بێت‌ه هۆی ئه‌وه‌ی ک‌ه ڕه‌نگی به‌ڵغه‌مه‌که‌‬ ‫بگۆڕێت بۆ ره‌نگێکی زه‌رد‪ ،‬ئه‌وانه‌ی ره‌بۆیان هه‌یه‌‬ ‫زۆرج��ار له‌خه‌ڵکانیتر خراپترده‌بن له‌کاتی تووش‬ ‫بوون به‌نه‌خۆشیه‌کانی سنگ‪ ،‬بۆ نمون‌ه ک‌ه توشی‬ ‫نه‌خۆشی هه‌وکردنی بۆریه‌کانی سنگ ده‌بن واته‌‬ ‫(قه‌سه‌بات) جا به‌شه‌کانی خواره‌وه‌بێت یان سه‌ره‌وه‌‬ ‫یان بۆریه‌کانی سنگ یاخود تووشی هه‌وکردنی‬ ‫لوه‌کان و هه‌وکردنی قورگ یان گیرفانه‌کانی‬ ‫لووت ئه‌مان‌ه له‌و کاته‌دا له‌نه‌خۆشه‌کانیتر خراپترده‌بن‬

‫و به‌ڵغه‌میان زیاترده‌بێت له‌چاوکه‌سانی تردا‪.‬‬ ‫چاره‌سه‌ر‪:‬‬ ‫چ��اره‌س �ه‌ری ئ �ه‌م نه‌خۆشی‌ه ب�ه‌ده‌رم��ان��ی تایبه‌تی‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬ئه‌و ده‌رمانان‌ه هه‌ندێکیان پێیان ده‌وترێت‬ ‫ده‌رم��ان��ی ف����راوان ک��ردن��ی ب��ۆری�ه‌ک��ان��ی سنگ‪،‬‬ ‫ه �ه‌ن��دێ��ک ده‌رم���ان���ی ت��ر ه �ه‌ی �‌ه ک��‌ه رێ��گ��ر‌ه له‌‬ ‫دروستبونی حه‌ساسێت له‌خوێندا‪ ،‬بۆ ئ�ه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫نیشانان‌ه دروست نه‌بێت هه‌ندێک ده‌رمانیتر ئه‌وانه‌ى‬ ‫ک‌ه پێیان ده‌وترێت ده‌رمانی ستیۆریه‌کان ک‌ه له‌‬ ‫هه‌ندێک کاتدا به‌کار ده‌هێنرێت‪ ،‬ئه‌وان‌ه و هه‌موو‬ ‫ئه‌و ده‌رمانانه‌ی که‌وا سوودیان هه‌ی‌ه بۆ نه‌خۆشه‌که‌‪،‬‬ ‫به‌کارهێنانی ده‌رمانیش به‌پێی قورسی نه‌خۆشیه‌که‌‬ ‫ده‌گۆڕێت‪.‬‬ ‫ئاماده‌کردنى‪ /‬چێنه‌ر یاسین‬

‫کراوه‌‬

‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪66‬‬ ‫دووشه‬ ‫‪2711/5/42010/11/8‬‬ ‫‌ممه‌ممه‌‪- 2011/7/25‬‬ ‫دووشه‬

‫‪14‬‬

‫دیداری‬ ‫عه‌دنان ئه‌بوبه‌کر‬ ‫دکتۆر مه‌حمود عوسمان‪ ،‬ئه‌و‬ ‫سیاسیه‌ی که‌ خاوه‌نی مێژویه‌کی‬ ‫درێ��ژه‌ له‌ ک��ارى سیاسیدا‪ ،‬له‌م‬ ‫دی����داره‌ی (چ���ه‌ت���ر)دا ب��اس له‌‬ ‫ره‌وشی سه‌ر سنوره‌کان ده‌کات و‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت که‌ تورکیا و ئێران‬ ‫ده‌ی��ان �ه‌وێ��ت حکومه‌تی هه‌رێم‬ ‫شه‌ڕی (‪ )PKK‬و (‪ )PJAK‬بکات‪.‬‬

‫چه‌تر‪ :‬ئێوه‌ هێرشه‌کانی ئێران له‌سه‌ر‬ ‫قه‌ندیل چۆن لێکده‌ده‌نه‌وه‌؟ رۆڵی تورکیا‬ ‫و حکومه‌تی عێراق له‌مه‌دا چییه‌؟‬ ‫ رووداو و پێشهاته‌کانی ئه‌مڕۆ له‌ هه‌ر‬‫چوار پارچه‌ی کوردستاندا دێنه‌ ئاراوه‌‬ ‫گرێدراون به‌ یه‌که‌وه‌‪ .‬ناتوانرێ‬ ‫به‌جیا و دوور ل �ه‌ یه‌ک‬ ‫ه �ه‌ڵ��ب��س �ه‌ن��گ��ێ��ن��درێ‪.‬‬ ‫ئه‌مڕۆ ته‌نیا له‌ عێراق‬ ‫ه���ه‌ن���دێ���ک م��اف��ی‬ ‫ک���ورد ه �ه‌ی �ه‌ و له‌‬ ‫ده‌ستوری عێراقدا‬ ‫ج��ێ��ده‌گ��رێ‪ ،‬ب �ه‌اڵم‬ ‫ن �ه‌ ل �ه‌ ت��ورک��ی��ا و‬ ‫ن�ه‌ ل�ه‌ ئ��ێ��ران و نه‌‬ ‫له‌ سوریاش دان به‌‬ ‫ماف و ناسنامه‌ی‬ ‫ک���وردا ن��ان��رێ‪ ،‬بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش���ه‌ هیچ‬

‫«ئه‌وه‌ى ئێران ده‌یکات له‌سه‌ر داواى تورکیایه‌»‬

‫د‪.‬مه‌حمود عوسمان‪ :‬تورکیا و ئێران ده‌یانه‌وێ حکومه‌تی هه‌رێم شه‌ڕ دژی (‪ )PKK‬و‬ ‫(‪ )PJAK‬بکات‬ ‫یه‌کێک ل �ه‌و واڵت��ان�ه‌ جێگه‌ ن��اده‌ن ب ‌ه‬ ‫هیچ مافێکی ک��ورد و کۆنسێپتێکی‬ ‫تایبه‌ت و ه��اوب�ه‌ش��ن ل�ه‌ دژی ک��ورد‪،‬‬ ‫رووداوه‌کانی ئێستای کورد نیشانده‌ری‬ ‫ئ���ه‌م راس��ت��ی��ه‌ن‪ .‬ک��ات��ێ ک����ورد باسی‬ ‫مافه‌کانی خ��ۆی ده‌ک��ات ئ�ه‌و واڵتانه‌‬ ‫له‌نێو خ��ۆی��ان��دا پێکدێن و ل�ه‌ ه��ه‌ردوو‬ ‫الکانی سنوور هاوکاری یه‌ک ده‌که‌ن‬ ‫ک�ه‌ ده‌ش��ب��ێ ه��اوک��اری ع��ێ��راق ب��ۆ ئه‌و‬ ‫واڵتانه‌ به‌ڕاده‌یه‌ک شاراوه‌ بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫سه‌ره‌نجام عێراقیش هاوکاری ئه‌و واڵتانه‌‬ ‫ده‌ک����ات‪ .‬ئێستا ده‌ب��ی��ن��ی��ن حکومه‌تی‬ ‫عێراق بێده‌نگه‌ و هیچ شتێک ناڵێ‪،‬‬ ‫ئ�ه‌م بێده‌نگییه‌ ده‌سه‌لمێنێت که‌ وه‌ک‬ ‫تورکیا و ئێرانیش بانگه‌شه‌ی بۆ ده‌که‌ن‬ ‫هه‌ندێک په‌یمانی نهێنی هه‌ن‪ ،‬واتا ئه‌م‬ ‫هاوپه‌یمانییه‌ له‌سه‌ر ئه‌و بناغه‌یه‌یه‌ که‌‬ ‫حکومه‌تی عێراق رێگری له‌و ده‌وڵه‌تانه‌‬ ‫نه‌کات تا ئۆپه‌راسیۆنه‌کانیان‬ ‫ئه‌نجام بده‌ن‪.‬‬ ‫چ�����ه‌ت�����ر‪ :‬ه���ێ���رش���ه‌ک���ان‬ ‫پ�����ه‌ی�����وه‌ن�����دی�����ی�����ان ب��ه‌‬ ‫چ��اره‌س��ه‌ری کێشه‌ی‬ ‫کورده‌وه‌ چییه‌؟‬ ‫ئ�����������������ه‌م‬ ‫‬‫ئ��ۆپ �ه‌راس��ی��ۆن��ان �ه‌ی‬ ‫ده‌ک����رێ����ن ه���ه‌م���وو‬ ‫پ������������ووچ و ب���ێ‬ ‫ب��ن��ه‌م��ان‪ ،‬ش��وێ��ن��ی‬ ‫چ��اره‌س �ه‌رک��ردن��ی‬

‫کێشه‌کان ئ �ه‌ن��ق �ه‌ره‌ و ش��ام و ت��اران �ه‌‪،‬‬ ‫نه‌ک به‌و شێوه‌ بێنه‌ سه‌ر سنووره‌کان‬ ‫و له‌ هێزه‌ کوردییه‌کان ب��ده‌ن‪ .‬پێویسته‌‬ ‫ئه‌م ده‌وڵه‌تانه‌ دان به‌ هه‌بوونی کورد و‬ ‫مافه‌کانیشیاندا بنێن‪.‬‬ ‫پێویسته‌ ئه‌و ده‌وڵه‌تانه‌ کێشه‌ی کورد و‬ ‫کێشه‌ ناوخۆییه‌کانیان به‌ڕێی دیالۆگ‬ ‫چ���اره‌س���ه‌ر ب��ک �ه‌ن‪ ،‬گ��ه‌وره‌ت��ری��ن کێشه‌‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی �ه‌ ئ �ه‌م ده‌وڵ �ه‌ت��ان �ه‌ خ��ۆی��ان نزیکی‬ ‫دیالۆگ ناکه‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر بڵێن‬ ‫ئه‌وه‌تا (‪ )PKK‬تیرۆریسته‌ و (‪)PJAK‬‬ ‫تیرۆریسته‌‪ ،‬ئ �ه‌وا نابێت و چاره‌سه‌ری‬ ‫نایه‌ت‪ ،‬ئه‌مه‌ بانگه‌شه‌یه‌کی بێ ئه‌سڵ‬ ‫و ئ��ه‌س��اس و درۆن‪ .‬ئ���ه‌و ده‌وڵ �ه‌ت��ان �ه‌‬ ‫خۆیان تیرۆریستن‪ ،‬تیرۆری ده‌وڵه‌تی‬ ‫له‌سه‌ر گه‌لی کورد په‌یڕه‌و ده‌که‌ن‪ .‬له‌م‬ ‫ره‌وش���ه‌دا ده‌وڵ �ه‌ت��ی تورکیا و ده‌وڵه‌تی‬ ‫ئ��ێ��ران تیرۆریستن‪ ،‬ل�ه‌ب�ه‌ر ئ���ه‌وه‌ی ئه‌م‬ ‫ده‌وڵه‌تانه‌ له‌و دوور دووره‌وه‌ دێن و سوپا‬ ‫و سه‌ربازی خۆیان دێنن کورد ده‌کوژن‪،‬‬ ‫ب��ۆچ��ی ک���ه‌ ک����ورد ل��ه‌ب��ه‌رام��ب��ه‌ر ب �ه‌م‬ ‫هێرشانه‌ به‌رگری له‌خۆی بکات ده‌بێته‌‬ ‫تیرۆریست؟ هێزێک ب�ه‌رگ��ری ره‌وای‬ ‫خۆی بکات بۆچی ببێت به‌ تیرۆریست‬ ‫هێزێک که‌ هێرش ده‌کات تیرۆریسته‌‪،‬‬ ‫سیاسه‌تیان له‌ به‌رامبه‌ر به‌ گه‌لی کورد‬ ‫تیرۆری ده‌وڵه‌تییه‌‪.‬‬ ‫چ���ه‌ت���ر‪ :‬ده‌وڵ����ه‌ت����ان����ی ن����اوب����راو چ��ۆن‬ ‫هۆکارێک بۆ هێرشه‌کانیان دێننه‌وه‌ و‬ ‫ئێوه‌ چاوه‌ڕێی چۆن ئاکامێکن؟‬ ‫ ئه‌مه‌ چه‌ند ساڵێکه‌ تورکیا و ئێران‬‫ب���ه‌رده‌وام هه‌رێمی ک��وردس��ت��ان ده‌که‌نه‌‬ ‫ئ��ام��ان��ج‪ ،‬وی��س��ت و ئامانجیان ئ�ه‌وه‌ی�ه‌‬

‫ک��وردی باشوور له‌ دژی کورده‌کانی‬ ‫پ��ارچ �ه‌ک��ان��ی��ت��ر ب �ه‌ت��ای��ب �ه‌ت��ی ب��اک��ور و‬ ‫رۆژهه‌اڵت به‌شه‌ڕ بێنێ‪ ،‬واتا ده‌یانه‌وێ‬ ‫شه‌ڕ بخه‌نه‌ ناو کوردانه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵێ راسته‌‬ ‫له‌ناو کورداندا هه‌ندێک شه‌ڕ و پێکدادان‬ ‫روویاندا‪ ،‬له‌و شه‌ڕانه‌دا ئێمه‌ی کورد زۆر‬ ‫زیانمان به‌رکه‌وت‪ ،‬به‌اڵم ئێستا هه‌رێمی‬ ‫ک��وردس��ت��ان ن��اگ�ه‌ڕێ��ت�ه‌وه‌ ب��ۆ دۆخێکی‬ ‫به‌و شێوه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وان ده‌یانه‌وێ حکومه‌تی‬ ‫ه�ه‌رێ��م ش �ه‌ڕی (‪ )PKK‬و (‪)PJAK‬‬ ‫بکات کورد به‌م شێوه‌یه‌ یه‌کتری بکوژن‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم چیتر نه‌حکومه‌تی هه‌رێم و نه‌‬ ‫هیچ هێزێکی تری کوردی ناکه‌ونه‌ ئه‌و‬ ‫ته‌ڵه‌ و سیاسه‌ته‌ چه‌په‌اڵنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م ده‌وڵ���ه‌ت���ان���ه‌ ه��ێ��ش��ت��اش درێ����ژه‌ ب �ه‌و‬ ‫سیاسه‌تانه‌یان ده‌ده‌ن‪ ،‬بێده‌نگی حکومه‌تی‬ ‫ن��اوه‌ن��دی عێراقیش نیشانی ده‌دا دژی‬ ‫ئه‌و ره‌وش �ه‌ نین‪ .‬حکومه‌تی هه‌رێمیش‬ ‫هه‌ڵوێستێکی به‌هێزی نییه‌‪ ،‬هه‌موو‬ ‫ئه‌م هه‌ڵوێستانه‌ سوود به‌و سیاسه‌تانه‌ى‬ ‫ده‌وڵه‌تانی ناوبراو ده‌گه‌یه‌نێت‪.‬‬ ‫ئه‌مریکاش هاوکاری تورکیا ده‌کات و‬ ‫پێکه‌وه‌ ده‌جوڵێنه‌وه‌‪ ،‬کاتێ تورکیا ده‌ڵێت‬ ‫ئ��ه‌و پ��ارت��ان �ه‌ تیرۆریستن ئه‌مریکاش‬ ‫ده‌ڵ��ێ��ت ت��ی��رۆری��س��ت��ن‪ ،‬ئه‌مریکا ه �ه‌واڵ‬ ‫و زانیارییه‌ سیخوڕییه‌کانی ده‌دا به‌‬ ‫تورکیا و تورکیاش هه‌واڵ و زانیارییه‌‬ ‫سیخوڕییه‌کانی ده‌دا ب �ه‌ ئ��ێ��ران‪ ،‬به‌و‬ ‫ره‌نگه‌ راسته‌وخۆ ئه‌مریکاش له‌ دژی‬ ‫کوردان هاوبه‌شی ئه‌و ده‌وڵه‌تانه‌ ده‌کات‪.‬‬ ‫ئه‌مریکا له‌جیاتی ئه‌وه‌ی سنووره‌کان و‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی عێراق بپارێزێت و ئارامی‬ ‫و ئاسایش به‌رقه‌رار بکات ده‌ستوور به‌و‬

‫ده‌وڵه‌تانه‌ ده‌دا تا بێن و به‌ که‌یفی خۆیان‬ ‫ل�ه‌س�ه‌ر س��ن��ووره‌ک��ان ئ �ه‌م ئۆپه‌راسیۆن ‌ه‬ ‫داگیرکارییانه‌ ئه‌نجام بده‌ن‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ش‬ ‫به‌رپرسیارێتی ئه‌مریکاش ل �ه‌م دۆخ�ه‌‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫هه‌ڵوێستی ئه‌مجاره‌ی ئێران توندتره‌ و‬ ‫دی���اره‌ ک�ه‌ ئه‌نجامی پیالنگێڕییه‌کی‬ ‫نوێیه‌‪ ،‬به‌ڕای من ئه‌وه‌ی ئێران ده‌یکات‬ ‫له‌سه‌ر داوای تورکیایه‌‪ ،‬تورکیا ده‌ڵێت‬ ‫من هه‌ڵوێستی خۆم له‌به‌رامبه‌ر کوردان‬ ‫ت��ون��دت��ر ده‌ک���ه‌م ده‌ب���ێ ت��ۆش ت��ون��دت��ری‬ ‫ب��ک�ه‌ی‪ ،‬ب�ه‌گ��وێ��ره‌ی وته‌کانی تورکیا‬ ‫خۆی بۆ هه‌ندێک ئۆپه‌راسیۆن ئاماده‌‬ ‫ده‌ک����ات‪ ،‬ه���ه‌ر ب��ۆ ئ �ه‌م �ه‌ش ک��وژران��ی‬ ‫(‪ )13‬س �ه‌رب��از ده‌ک���ه‌ن ب�ه‌ بیانوو‪ ،‬به‌م‬ ‫ئۆپه‌راسیۆنانه‌ ده‌یانه‌وێ زه‌ختی زیاتر‬ ‫بخه‌نه‌ سه‌ر حکومه‌تی هه‌رێم هه‌روه‌ها‬ ‫سوود له‌ بێده‌نگی ئه‌مریکا و عێراقیش‬ ‫وه‌رده‌گرن‪ ،‬ده‌شیانه‌وێ حکومه‌تی عێراق‬ ‫ناچار بکه‌ن تا بڵێن ئه‌و هێزه‌ کوردیانه‌‬ ‫تیرۆریستن و ده‌بێ لێره‌ ده‌ربکرێن‪.‬‬ ‫ده‌وڵ �ه‌ت��ی ئ��ێ��ران س �ه‌رۆک��ی حکومه‌تی‬ ‫هه‌رێمی کوردستان مه‌سعود بارزانی‬ ‫ت��اوان��ب��ارک��رد ب���ه‌وه‌ی گ��وای��ا ه��اوک��اری‬ ‫ت��ی��رۆری��س��ت��ان ده‌ک����ات و داواش���ی���ان له‌‬ ‫حکومه‌تی هه‌رێم کردووه‌ که‌ ئه‌م هێزانه‌‬ ‫له‌ناو خۆی ده‌ربخات‪ ،‬ده‌رخستن به‌واتای‬ ‫ش �ه‌ڕک��ردن �ه‌ ل �ه‌گ �ه‌ڵ��ی��ان��دا‪ .‬ئ��ێ��ران وت��ی‬ ‫مه‌سعود بارزانی تیرۆریستان ده‌پارێزێت‬ ‫و هه‌ندێک جێگه‌ی داوه‌ به‌وان که‌ تێیدا‬ ‫بمێننه‌وه‌‪ ،‬ئ �ه‌و بانگه‌شانه‌یان درۆن و‬ ‫تاوانبارکردنه‌‪ ،‬چونکه‌ مه‌سعود به‌رزانی‬ ‫س �ه‌رۆک��ێ��ک��ی ه��ه‌ڵ��ب��ژێ��ردراوی گه‌لی‬

‫ئه‌گه‌ر ئێران کێشه‌ی کورد چاره‌سه‌ر بکات کێشه‌ی‬ ‫(‪)PJAK‬یش نامێنێ‬

‫کورده‌ له‌ هه‌رێمه‌که‌دا‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬دواجارئه‌م ره‌وشه‌ چی لێدێت؟‬ ‫ به‌ڵێ‪ ،‬ده‌بینین ئه‌مڕۆ له‌ رۆژهه‌اڵتی‬‫ن��اوه‌ڕاس��ت س�ه‌رج�ه‌م��ی گ �ه‌ل راب���وون و‬ ‫رژێمه‌ دیکتاتۆره‌کان ده‌ڕوخێنن‪ ،‬دواجار‬ ‫س��ودان��ی ب��اش��وور س�ه‌رب�ه‌خ��ۆی��ی خۆی‬ ‫راگه‌یاند‪ ،‬ئایا گه‌لی ک��ورد چی له‌و‬ ‫گه‌النه‌ که‌متره‌؟ له‌م سه‌رده‌مه‌دا کوشتن‬ ‫و یه‌کتر کوشتن جێی نییه‌ و ده‌ب��ێ‬ ‫نه‌هێڵێن بمانکوژن و مافه‌کانمان به‌‬ ‫زه‌خت و زۆری پێشێل بکه‌ن‪)PKK( .‬‬ ‫داواى دۆزی م��اف��ی گ �ه‌ل��ی ک���ورد‬ ‫ده‌کات گه‌ر ده‌وڵه‌تی تورکیا به‌ فه‌رمی‬ ‫دان به‌ م��اف و ئازادییه‌کانی ک��ورددا‬ ‫ب��ن��ێ ک��ێ��ش�ه‌ی (‪)PKK‬ش چ��اره‌س �ه‌ر‬ ‫ده‌ب���ێ‪ ،‬گ �ه‌ر ئێرانیش کێشه‌ی ک��ورد‬ ‫چ��اره‌س �ه‌ر ب��ک��ات کێشه‌ی (‪)PJAK‬‬ ‫یش نامێنێ‪ )PKK( .‬و (‪ )PJAK‬بۆ‬ ‫پاراستنی مافه‌کانی کورد دروستبوون‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت گ�ه‌ر شه‌ڕیش بکه‌ن له‌ پێناو‬ ‫به‌ده‌ستهێنان و پاراستنی مافه‌کانی‬ ‫کورد شه‌ڕ ده‌که‌ن‪ ،‬گه‌ر به‌ شێوه‌یه‌ک‬ ‫کێشه‌ی ک��ورد چ��اره‌س �ه‌ر بکرێ ئ�ه‌وا‬ ‫کێشه‌ی داگیرکردنی سنووره‌کانیش‬ ‫نامێنێ‪ ،‬ئه‌مه‌ له‌کاتێکدا حکومه‌ت‬ ‫و کاربه‌ده‌ستانی حکومه‌تی هه‌رێمی‬ ‫کوردستان چه‌ندین جار رایانگه‌یاندوه‌ که‌‬ ‫هیچ هێزێک له‌ سنووره‌کانی هه‌رێمی‬ ‫ک��وردس��ت��ان�ه‌وه‌ چ��االک��ی ل�ه‌ دژی ئه‌و‬ ‫ده‌وڵه‌تانه‌ ئه‌نجام ناده‌ن‪ ،‬گه‌ر ده‌یانه‌وێ‬ ‫با چاودێران بێنن ببینن‪ ،‬به‌اڵم کێشه‌که‌‬ ‫له‌بناغه‌دا له‌ناو خودی ئه‌و ده‌وڵه‌تانه‌دایه‌‪،‬‬ ‫پێویسته‌ ئه‌و ده‌وڵه‌تانه‌ دان به‌ مافه‌کانی‬ ‫گه‌لی ک��ورد له‌ سنووره‌کانی خۆیاندا‬ ‫ب��ن��ێ��ن‪ .‬ش��وێ��ن��ی چ��اره‌س �ه‌رک��ردن��ی ئ�ه‌و‬ ‫کێشانه‌ له‌ سنووره‌کاندا نییه‌ له‌ تاران‬ ‫و ئه‌نقه‌ره‌یه‌‪ ،‬پێویسته‌ نه‌ک به‌ شه‌ڕ‪،‬‬ ‫به‌ڵکو به‌ سیاسی و دیالۆگ چاره‌سه‌ر‬ ‫بکرێ‪ ،‬له‌ کاتێکی وه‌هادا که‌ سه‌رجه‌م‬ ‫گه‌لی جیهان داواى دۆزی مافی خۆیان‬ ‫ده‌که‌ن ناشێ کورد ئه‌و کردار و په‌یڕه‌وه‌‬ ‫ناڕه‌وایانه‌ی ئه‌و ده‌وڵه‌تانه‌ په‌سه‌ند بکات‪.‬‬

‫زارۆکان تا نوک ‌ه مافێ خوه‌ ژ رێکخراوان نه‌دیتیه‌‬

‫حکومه‌تا هه‌رێم پالنا وێ ژبۆ پاراستن و گه‌شه‌کرنا زارۆکان تونه‌یه‌‬ ‫ئاماده‌کار‬ ‫دک��ارن بێژن وى زارووک‪ ،‬مافێ وى ی ‌ه‬ ‫قوناغێن خواندنێ ب ئازادان‌ه تمام بکت‪،‬‬ ‫پرژان دهوکى‬ ‫لێ ب مخابنى ڤ‌ه دبێژم ئه‌و زاروویێن کو‬ ‫زارۆکان زاخوێ ه‌شفێ وات تونه‌یه‌ ل وه‌التێن شه‌ر و شور لێ هه‌ین و وه‌التێن‬ ‫و ڤه‌کۆلیارێکیش دبێژێت کارێن نه‌ ه���ه‌ژار‪ ،‬زاروو ن��ک��ارن خواندنا خ��و‌ه تمام‬ ‫یاسایى و ن ‌ه مرۆڤایه‌تى به‌رامبه‌ر بکن و کارێن ن‌ه یاسایى و ن‌ه مرۆڤایه‌تى‬ ‫وان زاروک��ان دهێت ‌ه ئه‌نجام دان‪ ،‬به‌رامبه‌ر وان زاروکان دهێت‌ه ئه‌نجام دان و‬ ‫به‌رپرسێ رێکخراواکا تایبه‌ت ب ئه‌و زارووک دهێن‌ه (استغالل) کرن‪ ،‬دکارم‬ ‫مافێن زارۆکان ژی دبێژێت ن ‌ه بوونا بێژن کو زارووک کاردکن ژبه‌ر گه‌له‌ک‬ ‫پالنا پاراستن و گه‌شه‌کرنا زاروکان ئ �ه‌گ �ه‌ران و ی �ه‌ک ژ وان ئ �ه‌گ �ه‌ران ژى‬ ‫هه‌ژاریى یه‌‪ .‬یان دایک و باب وان هانددن‬ ‫ژالیى حکومه‌تا هه‌ریمى ڤه‌‪.‬‬ ‫هه‌لبه‌ت هه‌که‌ر ئ�ه‌م بێن و لێنێرینه‌کێ بو کارکرنێ‪ ،‬هه‌روه‌سا هنده‌ک زارووک ل‬ ‫ل زارووک و مافێن زارووک��ان ل هه‌رێما وه‌رزێ هاڤینێ ژى کاردکن ژ پێخه‌مه‌ت‬ ‫کوردستانێ بکن‪ ،‬دێ بو م‌ه خویابت کو ب رێڤه‌برنا ژیانا خ��و‌ه یا رۆژان���ه‌‪ ،‬ئه‌ڤ‬ ‫هنده‌ک الوازى و گومان د بێشڤه‌برن و ئه‌گه‌ر‌ه ژى هه‌ر گرێدایى هه‌ژاریێ یه‌‪.‬‬ ‫پێش ئێخستنا زارووکان و دابین کرنا مافێن د هه‌مان باژێردا زارووی�ه‌ک دى ب ناڤێ‬ ‫ئومێد حسێن‪ ،‬کو کارى کێشانا ئازووقه‌یى‬ ‫وان د‌ه هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ره‌مه‌زان ئه‌حمه‌د‪ ،‬زاروویه‌ک ته‌مه‌ن (‪ )13‬دکر ژ (چه‌تر) گوت‪ :‬ئه‌ز روژان‌ه دهێم و‬ ‫سال‌ه کو ل دهوکێ دژیت گۆت‪ :‬ئه‌ز ژ ل ڤێ جادێ کارى دکم‪ ،‬ژینا خو‌ه ب ریڤه‌‬ ‫ته‌مه‌نێ هه‌شت سالیا خو‌ه ک��ارى ل سه‌ر دبم‪ ،‬چونک‌ه من هیچ که‌سێ خو‌ه نین‌ه ب‬ ‫شقامان دک��م‪ ،‬ک��ارێ من ژى یێ ده‌ست تنێ من برایه‌ک هه‌یه‌‪ ،‬له‌ورا ئه‌ز و ئه‌و‬ ‫نیشانکریى نینه‌‪ ،‬چونک‌ه هه‌ر کاره‌کێ هه‌ردوو کار دکن تا کو ژیانا خو‌ه به‌رده‌وام‬ ‫هه‌بیت ئه‌ز ئه‌نجام ددم‪ ،‬بویاغجى بیت‪ ،‬بکن‪ ،‬هه‌روه‌سا ناڤبراو گوت‪ :‬ئه‌م روژانه‌‬ ‫کێشانا ک���ه‌ل و پ���ه‌الن ب��ی��ت‪ ،‬ی���ان ه�ه‌ر گوه لێدبن کو هنده‌ک جه ب ناڤێ مافى‬ ‫تشته‌کێ دى بیت‪ ،‬جونک‌ه ئ�ه‌ک�ه‌ر ئه‌ز زارۆکان و ب مافێ م‌ه دئاخڤن لێ م‌ه تا‬ ‫ڤى کارى ئه‌نجام ن‌ه ده‌م ئه‌ز نه‌شیم بژیم‪ ،‬نوک‌ه هیچ مفایه‌ک ژ وان ن‌ه دیتیه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫هه‌روه‌سا ئه‌ز خویندکارم ژى له‌ورا داخوازێ وه‌ک زارۆک کو رۆژان�‌ه ل سه‌ر جادێ‬ ‫ژ جهێن په‌یوه‌ندیدار دکم‪ ،‬کو من ژ ڤێ کاردکن و هیچ روژه‌ک��ێ ئیک نه‌هاتیه‌‬ ‫ئاریشێ قورتال بکن داکو ئه‌ز ژى وه‌کو ده‌ڤ م‌ه و گوتبت کا و‌ه چ دڤێت و بو‬ ‫زاروو یێن دى بژیم و ل سه‌ر خواندنا خوه‌ و‌ه چ بکن‪.‬‬ ‫ده‌رب��اره‌ى چاره‌سه‌رکرنا ڤێ کێشێ حه‌جى‬ ‫به‌رده‌وام بم‪.‬‬ ‫حه‌جى مغسو حسو‪ ،‬ڤه‌کوله‌ر ده‌رب���اره‌ى مغسو‪ ،‬ڤه‌کۆلیار دبێژت‪ :‬جهێن په‌یوه‌ندیدار‬ ‫کارکرنا زاروک��ان ژ بۆ (چه‌تر)دیارکر‪ :‬رابن ب ڤه‌کولینه‌کا مه‌یدانى ل سه‌ر وان‬ ‫ئه‌وێ ژیێ وى ژ (‪ )18‬سالیێ کێمتر ئه‌م زارووکان ئه‌وێن کاردکن‪ ،‬ئاماره‌ک بهێته‌‬

‫‪n‬‬

‫«گرتنا ده‌رکه‌هێن قوتابخانه‌ زارۆکان ده‌هینێته‌ سه‌رشه‌قام‌»‬

‫به‌رهه‌ڤکرن دا بشێن ئه‌گه‌رێن کارکرنێ ب‬ ‫دورستى بزانن‪ ،‬هه‌روه‌سا ئه‌گه‌ر هوکارێن‬ ‫هه‌ژاریێ بن یان ئه‌و زارووکێن بێ خوه‌دان‬ ‫دڤیا حکومه‌ت خو‌ه ل وان بکت خ��ودان‪،‬‬ ‫چاڤدێریا وان بکت‪ ،‬یان ئه‌گه‌ر دایک و‬ ‫ب��اب هوکار بن و ب زورى زارووێ���ن خوه‌‬

‫پالددن بو کارکرنێ دڤیا حکومه‌ت رابت‬ ‫ب سزادانا وان ل دیڤ یاسایى‪ ،‬زارووێن وان‬ ‫بهێن‌ه قه‌ده‌غه‌کرن ژ کارى‪.‬‬ ‫ه �ه‌ر ب��ۆ ئ �ه‌ڤ م���ژارا عسمه‌ت ئه‌حمه‌د‪،‬‬ ‫به‌رپرسێ رێکخراوا (نوبهار) یا تایبه‌ت‬ ‫ب مافێن زارۆک��ان بۆ (چه‌تر) دیارکر‪:‬‬

‫بشێوه‌کى گشتى ل جهه‌کى بو جهه‌کى‬ ‫دێ بینى چاالکیه‌ک یا دهێته‌کرن بۆ‬ ‫زاروک��ان لێ ن‌ه ل دیف بیتڤییا زاروک��ان‬ ‫نه‌‪ ,‬ئیک ژهه‌ر‌ه گرفتێن سه‌ره‌کى گرتنا‬ ‫ده‌رکه‌هێن قوتابخانای‌ه ل هه‌رێمى بشێوه‌کى‬ ‫گشتى و هه‌روه‌سا ن‌ه بوونا پالنا پاراستن‬

‫فۆتۆ‪ :‬پرژان‬ ‫و گه‌شه‌کرنا زاروک���ان ژالی��ى حکومه‌تا‬ ‫هه‌ریمى ڤه‌‪ ,‬سه‌باره‌ت ریکخراوان کا چ‬ ‫دکه‌ن بو زاروکان ئه‌ز د بێژم رێکخراوان ب‬ ‫گشتى تا نوک‌ه وه‌کى بیتڤى ن‌ه شیاینه‌‬ ‫ک��ارى ب��و زاروک���ى بکه‌ن ژب��ه‌ر چه‌ندین‬ ‫ئه‌گه‌رین زێک جودا‪.‬‬

‫ئاکامى کشانه‌وه‌ى ئه‌مریکا له‌ عێراق‬ ‫هاتنه‌ناوه‌ی زیاترى ئێرانه‌؟‬ ‫جه‌کسۆن دییل‬ ‫ل��ه‌ ح��ک��وم �ه‌ت ل��ه‌ س��اڵ��ى (‪)2010‬دا‪،‬‬ ‫توانى ڕێگا له‌ ب �ه‌رده‌م ڕێکه‌وتنى نێوان‬ ‫و‪ :‬سۆران ئازاد‬ ‫واشینتۆن و به‌غداد بکاته‌وه‌‪ .‬سه‌رنوسه‌رى‬ ‫ج��ه‌ک��س��ۆن دی���ی���ل‪ ،‬ل���ه‌س���ه‌رن���وس���ه‌ران���ى واشینگتۆن پۆست وێ��ڕاى ڕه‌خنه‌ له‌ دان‬ ‫ڕۆژنامه‌ى (واشینگتۆن پۆست)‪ ،‬وێڕاى به‌خۆدانه‌گرتنى وه‌زیرى به‌رگرى ئه‌مریکا‬ ‫ئ��ام��اژه‌ک��ردن ب �ه‌ ک��ش��ان �ه‌وه‌ى هێزه‌کانى سه‌باره‌ت به‌ هه‌ڵوێست وه‌رگرتن به‌رامبه‌ر‬ ‫ئه‌مریکا ل �ه‌ ع��ێ��راق‪ ،‬ده‌پ��رس��ێ ئ��ای��ا له‌ به‌ رێبه‌رانى‪ ،‬جه‌خت ل�ه‌وه‌ ده‌ک��ات�ه‌وه‌ که‌‬ ‫ئاکامى ئ �ه‌م پاشه‌کشه‌یه‌دا زی��ادب��وون��ى ده‌وڵه‌تى باراک ئۆباما ده‌بێ بزانێ که‌‬ ‫دزه‌کردنى ئێران و بوونى عێراق به‌ یه‌کێک مانه‌وه‌ی به‌شێک له‌ هێزه‌کانی ئه‌مریکا‬ ‫ل�ه‌ ژێ��رده‌س��ت��ان��ى ک��ۆم��ارى ئیسالمى له‌ ته‌نیا له‌ به‌رژه‌وه‌ندی عێراقدا نیه‌ به‌ڵکو له‌‬ ‫ن��اوچ�ه‌ک�ه‌ ن��ای�ه‌ت�ه‌ ئ����اراوه‌؟ س�ه‌رن��وس�ه‌رى به‌رژه‌وه‌ندی ئه‌مریکاشدایه‌ و بۆ گه‌یشتن‬ ‫رۆژن��ام �ه‌ى واشینگۆن پۆست ره‌خنه‌ له‌ به‌ ئامانجێکی وه‌ها ده‌بێ به‌تاقه‌ت بێت‪.‬‬ ‫سیاسه‌تى ده‌ره‌کى ده‌وڵه‌تى باراک ئۆباما ن���وری مالکیش وه‌ک���و ف�ه‌رم��ان��ده‌ک��ان��ی‬ ‫ده‌گرێت و ده‌نوسێت که‌ به‌ سه‌رسوڕمانه‌وه‌ سه‌ربازی ئه‌مریکا له‌ ناوچه‌که‌ به‌ باشی‬ ‫یه‌کێک له‌ تایبه‌تمه‌ندیه‌کانى سیاسه‌تى ده‌زان��ێ که‌ به‌ بێ بوونی و هاریکاری‬ ‫ده‌ره‌ک����ى ئ��ۆب��ام��ا ه�ه‌ڵ��س��وک�ه‌وت��ى ن���ه‌رم و هێزه‌کانی ئه‌مریکا‪ ،‬گروپه‌ سه‌رهه‌ڵدێره‌کان‬ ‫دیپلۆماتیکه‌ له‌گه‌ڵ رژێمه‌ دیکتاتۆره‌کان ب�ه‌ تایبه‌ت شیعه‌ ت��ون��دڕه‌وه‌ک��ان ک�ه‌ له‌‬ ‫و ڕک��اب �ه‌ره‌ک��ان��ى ئ�ه‌م��ری��ک��ا ل �ه‌ وێ��ن�ه‌ى الیه‌ن ئێرانه‌وه‌ پشتیوانی ده‌کرێن‪ ،‬گوڕ به‌‬ ‫(چین و ڕوسیا و فه‌نزوێالو)‪ .‬هه‌روه‌ها هێرشه‌کانی خۆیان ده‌ده‌ن و سوپای عێراق‬ ‫له‌ الیه‌کى ت��ره‌وه‌ هه‌ڵسوکه‌وتى به‌په‌له‌یه‌ به‌ ته‌نیا توانای به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫له‌گه‌ڵ دۆسته‌کان و واڵتانى گرێدراوى ئ �ه‌وه‌دا نیه‌‪ .‬گرنگتر ئه‌وه‌یه‌ که‌ سوپای‬ ‫ئه‌مریکا‪ .‬سه‌باره‌ت به‌ عێراق و کشانه‌وه‌ى عێراق توانای رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫ه��ێ��زه‌ک��ان��ى ئ�ه‌م��ری��ک��ا ک���ه‌وا ب���ڕی���اره‌ تا هێزه‌ چه‌کداره‌کانی ئێراندا نیه‌‪.‬‬ ‫کۆتایى ئه‌مساڵ پێک بێت‪ ،‬ده‌بێ ببینین هه‌ندێک له‌ کارناسان‪ ،‬له‌و باوه‌ڕه‌دان که‌‬ ‫که‌ ئایا حکومه‌تى ن��ورى مالیکى داوا سه‌رۆک وه‌زیری عێراق له‌گه‌ڵ بژارێکی‬ ‫له‌ ئه‌مریکا ده‌کات که‌ ده‌ هه‌زار نه‌فه‌ر چاره‌نووس‌سازدا رووبه‌ڕووه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر نوری‬ ‫له‌ هێزه‌کانى خۆى له‌ عێراقدا بهێڵێته‌وه‌ م��ال��ک��ی ک��ش��ان �ه‌وه‌ی ه �ه‌م��وو س �ه‌رب��ازه‌‬ ‫ی��ان خ��وازی��ارى ده‌رکه‌وتنى (‪ )47‬ه�ه‌زار ئ�ه‌م��ری��ک��ی��ی�ه‌ک��ان پ�ه‌س�ه‌ن��د ب��ک��ات‪ ،‬ئ �ه‌وا‬ ‫نه‌فه‌رى پاشماوه‌ ده‌بێت‪ .‬ده‌وڵه‌تى ئه‌مریکا به‌ ک��رده‌وه‌ نیشان ده‌دات که‌ خوازیاری‬ ‫به‌ راشکاوى نیشانى داوه‌ که‌ خوازیارى ن��زی��ک��ب��وون�ه‌وه‌ ل �ه‌ ئ��ێ��ران‪ ،‬پ�ه‌ی��ڕه‌وک��ردن��ی‬ ‫هێشتنه‌وه‌ى به‌شێک له‌ هێزه‌کانى خۆیه‌تى سیاسه‌ته‌کانی ناوچه‌یی تاران و بوون به‌‬ ‫له‌ عێراقدا‪ .‬ب�ه‌اڵم هه‌ڵسوکه‌وت له‌گه‌ڵ کارگێڕی حکومه‌تی ئێرانه‌ له‌ به‌غداده‌‪.‬‬ ‫ده‌وڵه‌تى عێراق که‌ چه‌ندین باڵى سیاسى بژاره‌ی تر ئه‌وه‌یه‌ عێراق به‌ سودوه‌رگرتن‬ ‫ج��ی��اواز له‌خۆ ده‌گ���رێ‪ ،‬پێویستى ب �ه‌دان ل �ه‌ داه��ات��ی ن���ه‌وت‪ ،‬س��وپ��ا و هێزه‌کانی‬ ‫به‌خۆداگرتن و پ�ه‌ی��وه‌ن��دى و گفتوگۆى ئاسمانی‪ ،‬خۆی به‌ شێوازێک پڕچه‌ک‬ ‫دوور و درێژه‌ هه‌یه‌ که‌چى سااڵنى پێشوو ب��ک��ات ک �ه‌ ب��ت��وان��ێ ب �ه‌ره‌ن��گ��اری ئ��ێ��ران‬ ‫ل�ه‌ گفتوگۆى درێ��ژخ��ای�ه‌ن س �ه‌ب��اره‌ت به‌ بێته‌وه‌‪ .‬ب �ه‌اڵم ئ �ه‌م دوو رێ��گ��اچ��اره‌ی�ه‌ له‌‬ ‫دیارىکردنى ماوه‌ى کشانه‌وه‌ى هێزه‌کانى روانگه‌ی عه‌ره‌بستانی سعودییه‌وه‌ ده‌وڵه‌ته‌‬ ‫ئه‌مریکایه‌ ل �ه‌ س��اڵ��ى (‪ )2008‬یاخود عه‌ره‌به‌کانی ت��ری ک �ه‌ن��داوی ف��ارس به‌‬ ‫دی��ارىک��ردن��ى ب �ه‌ش��ى ب��اڵ �ه‌ ج��ی��اوازه‌ک��ان هه‌ڕه‌شه‌ له‌ قه‌له‌م ده‌درێت‪.‬‬

‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪66‬‬ ‫دووشه‌ممه ‪2711/5/4 - 2011/7/24‬‬

‫‪15‬‬

‫کورد له‌ میدیا‬ ‫جیهـا‌نـیـیه‌کاندا‬ ‫دژبه‬ ‫توغلوک وه‌اڵمی ره‌خنه‌کانی ‌‌‬ ‫راگه‌یاندنی خۆبه‌ڕێوه‌به‌ری دایه‌وه‌‬

‫‪ n‬ئه‌مریکا نه‌یتوانی ئاسایش بۆ گه‌النی عێراق دابین بکات فۆتۆ‪ :‬ئینته‌رنێت‬

‫ج �ه‌ک��س��ۆن دی���ی���ل‪ ،‬ل���ه‌ س��ه‌رن��وس��ه‌ران��ی‬ ‫رۆژن����ام����ه‌ی واش��ی��ن��گ��ت��ۆن پ���ۆس���ت‪ ،‬له‌‬ ‫درێ��ژه‌دا ده‌ڵێت که‌ زۆرب �ه‌ی کارناسانی‬ ‫کاروباری عێراق له‌و باوه‌ڕه‌دان که‌ نوری‬ ‫مالکی الیه‌نگری مانه‌وه‌ی به‌شێک له‌‬ ‫هێزه‌کانی ئه‌مریکایه‌ له‌ خاکی عێراق‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم س��ه‌رب��اری ره‌وش��ت��ی هه‌میشه‌یی‬ ‫س��ی��اس �ه‌ت��م �ه‌داران��ی ع��ێ��راق ک��ه‌ ب��ڕی��اره‌‬ ‫گرنگه‌کان بۆ دوایین س��ات ده‌هێڵنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ک��ێ��ش �ه‌ی س���ه‌ره‌ک���ی م��ال��ک��ی دژب����ه‌ری‬ ‫گروپی شیعه‌ی (موقته‌دا س �ه‌در)ه‌‪ .‬ئه‌م‬ ‫گ��روپ�ه‌ ک�ه‌ ل�ه‌ ئ��ێ��ران پ �ه‌ی��ڕه‌وی ده‌ک��ات‪،‬‬ ‫ئێستا به‌شێکه‌ له‌ کوتله‌ی سیاسی به‌‬ ‫سه‌رکردایه‌تی نوری مالکی و هه‌ڕه‌شه‌ی‬ ‫کردووه‌ که‌ ئه‌گه‌ر هێزه‌کانی ئه‌مریکا له‌‬ ‫عێراق بمێننه‌وه‌ ئ�ه‌وا ش�ه‌ڕی چه‌کداری‬ ‫له‌ دژیان ده‌ست پێده‌کات‪ .‬به‌اڵم زۆربه‌ی‬

‫به‌رپرسانی ب��ااڵی ده‌وڵ�ه‌ت��ی ئۆباما له‌و‬ ‫ب���اوه‌ڕه‌دان که‌ حکومه‌تی ئێران به‌ پێی‬ ‫کێشه‌کانی ناوخۆیی و شه‌ڕی ده‌سه‌اڵت‬ ‫که‌ له‌ نێوان باڵه‌کانی حکومه‌تدا ده‌ستی‬ ‫پێکردووه‌‪ ،‬توانای په‌ره‌پێدانی کاریگه‌ری‬ ‫له‌ سه‌ر عێراقدا نیه‌‪ .‬وێ��ڕای ئه‌م خاڵه‌‪،‬‬ ‫نوری مالکی نه‌ته‌وه‌په‌رستێکی عێراقییه‌‬ ‫که‌ چ کات نابێته‌ نێردراوی حکومه‌تی‬ ‫ئ��ێ��ران‪ .‬ل �ه‌ روان��گ��ه‌ی ئ��ه‌م ب�ه‌رپ��رس��ان�ه‌وه‌‬ ‫پ �ه‌ی��وه‌ن��دی دیپلۆماتیک و فرۆشتنی‬ ‫چه‌کی ئه‌مریکایی به‌ عێراق‪ ،‬به‌سه‌ بۆ‬ ‫درێژه‌پێدانی کاریگه‌ری ئه‌مریکا له‌ سه‌ر‬ ‫ئه‌م واڵته‌‪.‬‬ ‫س��ه‌رن��ووس��ه‌ری واش��ی��ن��گ��ت��ۆن پ��ۆس��ت له‌‬ ‫کۆتایی نووسینه‌که‌یدا به‌ بیر دێنێته‌وه‌ که‌‬ ‫رابرت گیتس‪ ،‬وه‌زیری پێشووی به‌رگری‬ ‫ئه‌مریکا‪ ،‬تاقه‌ به‌رپرسی ده‌وڵه‌تی باراک‬

‫ئۆباما بوو که‌ به‌ راشکاوی جه‌ختی ل ‌ه‬ ‫سه‌ر درێژه‌پێدان به‌ هه‌بوونی ئه‌مریکا له‌‬ ‫عێراق ده‌کرد‪ .‬رابێرت له‌ مانگی (مه‌ی)‬ ‫دا وتی‪ :‬درێژه‌پێدان به‌ مانه‌وه‌ی هێزه‌کانی‬ ‫ئه‌مریکا په‌یامێکی ئاشکرایه‌ بۆ هه‌موو‬ ‫واڵت���ان���ی ن���اوچ���ه‌ک���ه‌‪ .‬ه���ه‌روه‌ه���ا وت���ی‪:‬‬ ‫مانه‌وه‌ی ئه‌مریکا له‌ به‌رژه‌وه‌ندی واڵتانی‬ ‫عه‌ره‌بی که‌نداودایه‌ و نیگه‌رانی بۆ ئێران‬ ‫دروست ده‌کات‪.‬‬ ‫سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ که‌ ئێران تا چ راده‌یه‌ک‬ ‫ده‌ت��وان��ێ س��ود له‌ کشانه‌وه‌ی هێزه‌کانی‬ ‫ئه‌مریکا وه‌ربگرێ‪ ،‬نابێ له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌تی‬ ‫ع��ێ��راق ک�ه‌ هاوپه‌یمانی ئه‌مریکایه‌ به‌‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ و گوڕه‌شه‌ هه‌ڵسوکه‌وت بکات‪.‬‬ ‫ده‌بێ له‌ پێناو دۆزینه‌وه‌ی باشترین رێگا‬ ‫بۆ درێژپێدان به‌ هاوکاری ئاسایشی ئه‌و‬ ‫واڵته‌ هه‌وڵ بدرێت‪.‬‬

‫قڕکردنی کلتوری به‌ شێوازێکی نوێ‬ ‫ئاوار‌ه حسێن‬

‫و‪ :‬هێدی ئه‌حمه‌د‬ ‫دوای م �ه‌رگ��ی (‪ )13‬س �ه‌رب��از ل ‌ه‬ ‫ئ��ۆپ��ه‌راس��ی��ۆن��ی (س���ی���ل���وان)دا‪،‬‬ ‫سیاسه‌تی ت��ورک و هه‌ڵویستی‬ ‫راگ�ه‌ی��ان��دن له‌ رێگای زان��ای��ان‪،‬‬ ‫کۆمه‌ڵناسه‌کان و پیسکۆلۆگه‌کان‬ ‫هه‌ڵگری کاره‌کته‌رێکه‌‪ .‬جارێکی تر‬ ‫بینرا که‌ پێکهاته‌ی فکری له‌ تورکیا‬ ‫پ��ارال��ل��ی ده‌وڵ���ه‌ت و حکومه‌ته‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی وا گ��وڕدراوه‌‪ ،‬حاکمه‌کانی‬ ‫ئه‌مڕۆ و دوێنی ده‌وڵه‌ته‌‪.‬‬

‫وه‌رگێڕان‬

‫دوای مه‌رگی ئه‌و (‪ )13‬سه‌ربازه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ب��اب�ه‌ت�ه‌ی زی��ات��ری��ن گفتوگۆی ل �ه‌ سه‌ر‬ ‫ک��را‪ ،‬الوازی سوپا و ئ �ه‌وه‌ی که‌ گریال‬ ‫چ��ۆن ل �ه‌ن��او ده‌ب���ردرێ���ت‪ .‬نزیکبوونه‌وه‌ی‬ ‫وه‌ه���ا ه �ه‌ب��وو ک �ه‌ رزان��دن��ی س��وپ��ای��ان به‌‬ ‫به‌شێک له‌ تێکۆشانی سیاسی ده‌بینن‪.‬‬ ‫ب�ه‌اڵم ئه‌وانه‌ی وا به‌ خۆیان لیبراڵ یان‬ ‫دیموکرات ده‌ڵێن‪ ،‬کاتێ ئه‌م رووداوه‌ی��ان‬ ‫وه‌ک الوازی سوپا و چونێتی سوپایه‌کی‬ ‫باش هه‌ڵده‌سه‌نگاند‪ ،‬پێویست بوو له‌ سه‌ر‬ ‫ه شێوه‌ی سااڵنی (‪ »‌)1990‬فۆتۆ‪ :‬ئه‌رشیف‬ ‫ه ل‌‬ ‫‪« n‬ئه‌ردۆغان خه‌ریکی جێبه‌جێکردنی پیالنێک ‌‬ ‫ئه‌و نزیکبوونه‌وه‌یه‌ راوه‌سته‌یان بکردایه‌‪.‬‬ ‫ئ����ه‌وان����ه‌ی وا ل���ه‌ ره‌ه����ه‌ن����ده‌ س��ی��اس��ی‪،‬‬ ‫ک��ۆم �ه‌اڵی �ه‌ت��ی و ک��ل��ت��وری�ه‌ک��ان��ی قسه‌ هه‌موو شه‌ڕه‌کان وا به‌ڕێوه‌ ده‌چن‪ .‬شه‌ڕی ئه‌گه‌ر کێشه‌ی کورد به‌ بوونی گریال‪ ،‬پێگه‌ نیه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر (‪ )40‬ملیۆن خه‌ڵک‬ ‫گریالیی له‌ سه‌ر بنه‌مای ئه‌م رێسایانه‌ ش �ه‌ڕن �ه‌ک��ردن ب�ه‌پ��ێ��ی ه��ێ��ز و ت��وان��ای��ی و پێگه‌یه‌کی سیاسیان نه‌بێت‪ ،‬مسۆگه‌ره‌‬ ‫ده‌که‌ن‪ ،‬له‌ کێشه‌ی کورد تێنه‌گه‌یشتوون‬ ‫ته‌نیا وردتر و خوڵقێنه‌رتر ئه‌نجام ده‌دات‪ .‬خه‌تاکان په‌یوه‌ست بکرێت‪ .‬ئه‌مه‌ ده‌بێ که‌ له‌ به‌رامبه‌ر قه‌ده‌غه‌کردنی په‌روه‌رده‌ به‌‬ ‫و هێشتا وا بیر ده‌که‌نه‌وه‌ که‌ کێشه‌یه‌کی‬ ‫گه‌وره‌ترین سوپای دنیا هی ئه‌مریکایه‌؛ بزانرێت ته‌نانه‌ت ئه‌و جۆره‌ سوپایه‌ش وا زمانی دایک خۆڕاگری ده‌کرێت‪ .‬لێره‌دا‬ ‫سوپا‬ ‫ئاسایشییه‌‪ .‬به‌ گوێره‌ی ئه‌وان ئه‌گه‌ر‬ ‫خ�����اوه‌ن ه����ه‌ر چ �ه‌ش��ن �ه‌ ت �ه‌ک��ن��ی��ک �ه‌؛ به‌ ده‌وترێت ئۆرگانیزه‌ بکرێت دیسان الوازی ئیتر هیچ به‌رپرسێکی سه‌ربازی ناتوانێ‬ ‫سوپا بێت‪ ،‬ئه‌م کێشه‌یه‌ له‌ ریشه‌وه‌ ده‌بڕێت‪.‬‬ ‫ئه‌زمونترین واڵته‌ له‌ به‌رامبه‌ر گریالوه‌‪ ،‬لێ ده‌ک�ه‌وێ��ت�ه‌وه‌‪ .‬گریالش خ��ۆی به‌پێی کۆتایی پێ بهێنێت‪ .‬یاخود ئ�ه‌م گه‌له‌‬ ‫‌ڵێن‬ ‫ئه‌م نزیکبوونه‌وه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌ی وا ده‬ ‫به‌اڵم له‌ (ویتنام)دا نه‌یتوانی سه‌رکه‌وێت‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ ئ��ۆرگ��ان��ی��زه‌ ده‌ک���ات���ه‌وه‌‪ .‬سروشتی به‌ گه‌وره‌ترین کۆمه‌ڵکوژی بێ‌ده‌نگ‬ ‫‌رپرسانی‬ ‫بڕۆین قه‌ندیل به‌ده‌ست بخه‌ین‪ ،‬به‬ ‫ن��اچ��ار ب��وو ل�ه‌ سۆماڵی بێته‌ ده‌ره‌و‪ ،‬له‌ شه‌ڕی گریال وایه‌‪ .‬پسپۆرانی سه‌ربازی ده‌ک��رێ��ت ی��ان وه‌اڵم���ی داواکارییه‌کانی‬ ‫(‪ )PKK‬بخه‌ینه‌ زی��ن��دان‪ ،‬جیاوازیه‌کی ئه‌فغانستان‌دا تووشی زه‌حمه‌ت ده‌بێت و ن��ات��وان��ن ب��ڵ��ێ��ن ئ��ی��ت��ر ش����ه‌ڕی گ��ری�لای��ی خه‌ڵک ده‌درێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ��ه‌وت��ۆی ن��ی �ه‌‪ .‬ل���ه‌م رووه‌وه‌ عه‌قڵیه‌تی ناتوانین بڵێین له‌ عێراق‌دا سه‌رکه‌وتووه‌‪ .‬ن��اک��رێ��ت‪ .‬چۆنکه‌ ه �ه‌ر ل�ه‌ س �ه‌ره‌ت��اوه‌ تا ئ���ه‌گ���ه‌ر ه �ه‌ن��دێ��ک��ان ده‌ڵ���ێ���ن «ک �ه‌ن��اڵ��ی‬ ‫ساڵه‌کانی (‪ )1990‬به‌ شێوه‌یه‌کی نوێ س �ه‌ره‌ڕای گرتنه‌به‌ری هه‌ر ج��ۆره‌ رێ و ئێستا ئه‌مریکا رووب����ه‌ڕووی ئ �ه‌م ش�ه‌ڕه‌ (‪)TRT6‬م����ان ک����رده‌وه‌‪ ،‬مۆڵه‌تمان داوه‌‬ ‫ب�ه‌ه��ێ��ز ده‌ب��ێ��ت �ه‌وه‌‪ .‬ت�ه‌ن��ی��ا جێبه‌جێکه‌ران شوێنی پێویست‪ ،‬به‌ ه���ه‌زاران سه‌ربازی بۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ کردنه‌وه‌ خ��ول‪ ،‬له‌ کۆاڵنه‌کاندا قسه‌‬ ‫گۆڕدراون‪.‬‬ ‫ک�����وژران‪ .‬ک��ات��ی ده‌س��ت��پ��ێ��ک��ردن��ی ش�ه‌ڕ ناتوانرێ پاساوی ئه‌و پێکدادان و کوشتنی ده‌که‌ن‪ ،‬هیچ ئاسته‌نگییه‌ک له‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫�‬ ‫‌گ‬ ‫ه‬ ‫�‬ ‫ئ‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌ت‬ ‫ه‬ ‫‌قڵی‬ ‫ه‬ ‫ع‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫�‬ ‫ئ‬ ‫‌ی‬ ‫ب�ه‌ گ��وێ��ره‬ ‫ده‌وترا ئه‌گه‌ر هه‌زار سه‌ربازی ئه‌مریکی سه‌ربازانه‌ ته‌نیا به‌ خواستی شه‌ڕکردنی وت��ن��ی گ��وران��ی ن��ی�ه‌‪ ،‬ب��ۆی�ه‌ کێشه‌یه‌ک‬ ‫سوپایه‌ بێ وا ده‌یانه‌وێ‪ ،‬گریال ناتوانێ بکوژرێت دێته‌ واتای شکست‪.‬‬ ‫هه‌ندێکانه‌وه‌ بهێندرێته‌وه‌‪ .‬ره‌نگه‌ کێشه‌ی نه‌ماوه‌ و پێویستی به‌ خۆڕاگری ناکات»‬ ‫چ���االک���ی ب���ک���ات! ب����ه‌اڵم گ��ری�لا س�ه‌ی��ر ک �ه‌س ناتوانێ بانگه‌شه‌ی ئ �ه‌وه‌ بکات ک��ورد قورسترین کێشه‌ی سیاسی دنیا یان خۆیان فریو ده‌ده‌ن یان به‌ عه‌قڵیه‌تی‬ ‫ده‌ک���ات ل�ه‌ ک��وێ الوازی سوپا هه‌بێ‪ ،‬که‌ سوپا و پۆلیسی تورک له‌ به‌رامبه‌ر بێت‪ .‬له‌ دن��ی��ادا زیاتر له‌ (‪ )40‬ملیۆن نه‌ته‌وه‌ی حاکمه‌وه‌ له‌گه‌ڵ داواکارییه‌کانی‬ ‫له‌وێ چاالکی ده‌کات‪ .‬خۆی له‌ خۆیدا گ��ری�لاوه‌ ک �ه‌م ش�ه‌ڕی��ان ک���ردووه‌‪ .‬هه‌ڵه‌یه‌ نفوسی هه‌یه‌ ب �ه‌اڵم هیچ گه‌لێک بێ گه‌لێک هه‌ڵسوکه‌وت ده‌که‌ن‪.‬‬

‫کێشه‌که‌ ناتوانرێ به‌ الوازی سوپاوه‌ روون‬ ‫بکرێته‌وه‌‪ .‬هه‌ڵسه‌نگاندنێکی وه‌ه��ا ب ‌ه‬ ‫ته‌واوه‌تی چه‌واشه‌یه‌کی سیاسییه‌‪ .‬به‌ د‌ه‬ ‫هه‌زاران سه‌رباز چوونه‌ زاپ‪ ،‬زۆرێکیان‬ ‫لێ کوژرا و گه‌ڕانه‌وه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر وه‌اڵمی‬ ‫داخ��وازی��ی �ه‌ سیاسی و کلتورییه‌کانی‬ ‫کوردان نه‌درێته‌وه‌‪ ،‬هیچ رێی و شوێنێکی‬ ‫سه‌ربازی یان یاساکانی تورکیا ناتوانرێ‬ ‫رێ��گ��ری ل �ه‌م خ��ۆڕاگ��ری�ه‌ بکرێت؛ ته‌نیا‬ ‫ئازاره‌کان و جودابوونه‌وه‌ له‌ تورکیا زیاتر‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫ته‌نیا ده‌ستوری بنه‌ڕه‌تی دیموکراتیکه‌ ک ‌ه‬ ‫ده‌توانێ کۆتایی به‌م به‌رخۆدانه‌ بهێنێت‪.‬‬ ‫ئه‌م ئیراده‌یه‌ به‌ شێوه‌یه‌کی ئاشکرا و روون‬ ‫هاتۆته‌ ئاراوه‌‪ .‬ئه‌گه‌رنا ته‌واوی قسه‌کان‪،‬‬ ‫دێته‌ واتای په‌رده‌پۆش‌کردنی سیاسه‌تی‬ ‫ب���ێ‌چ���اره‌س���ه‌ری‪ .‬ت �ه‌ن��ان �ه‌ت (م��ح �ه‌م �ه‌د‬ ‫ئاڵتان) که‌ پێ ده‌ڵێن لیبراڵ و دیموکرات ‌ه‬ ‫له‌ کێشه‌که‌ تێنه‌گه‌یشتووه‌‪ .‬به‌ گوێره‌ی‬ ‫ئه‌و گریال توانایی ئه‌نجامدانی چاالکی‬ ‫نیه‌؛ ئه‌گه‌ر گریال چاالکی ده‌کات یان‬ ‫خه‌تای سوپایه‌ یان هه‌ندێکان ئیزنیان داو‌ه‬ ‫به‌ ئه‌نجامدانی ئه‌م چاالکیه‌!‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌وانه‌ی خۆیان به‌ لیبراڵ ده‌زانن‬ ‫وا سه‌یری کێشه‌که‌ ده‌که‌ن‪ ،‬خۆی ده‌بێت ‌ه‬ ‫رێخۆشکه‌ری شه‌ڕ‪ .‬له‌ بنه‌مادا ئه‌وانه‌ی‬ ‫وا به‌ خۆیان ده‌ڵێن لیبراڵ و دیموکرات‪ ،‬به‌‬ ‫باشی له‌م کێشه‌یه‌ تێنه‌گه‌یشتوون‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫خۆیان له‌ عه‌قڵیه‌تی سیاسی ئێستا و‬ ‫کارێگه‌ری میدیای سوپا رزگار نه‌که‌ن‪،‬‬ ‫فکرێکی راستیش نایه‌ته‌ ئاراوه‌ و ناتوانن‬ ‫پێشنیاری راس��ت بکه‌ن‪ .‬زۆر ئاشکرای ‌ه‬ ‫که‌ رۆشنبیران و نووسه‌ران له‌ تورکیادا ل ‌ه‬ ‫ژێر زه‌ختێکی وه‌ک ساڵه‌کانی (‪)1990‬‬ ‫دان‪ .‬ته‌نیا شێوه‌ی گوشاره‌که‌ جیاوازه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم فکری ئازاد نه‌خوڵقێنراوه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆک وه‌زی���ران���ی ت��ورک��ی��ا خه‌ریکی‬ ‫ج��ێ��ب�ه‌ج��ێ��ک��ردن��ی پ��ی�لان��ێ��ک�ه‌ ل��ه‌‌ ش��ێ��وه‌ی‬ ‫پ���ی�ل�ان���ه‌ک���ان���ی س����ااڵن����ی (‪ .‌)90‬ب� ‌ه‬ ‫ده‌س��ت��وری ن��وێ��ی �ه‌وه‌ ن��ه‌ک چ��اره‌س �ه‌ری‬ ‫به‌ڵکو فه‌رمانڕه‌وایه‌کی سیاسی نوێ و‬ ‫قڕکردنی کلتوری کردۆته‌ ئامانج‪.‬‬

‫پارتی ئاشتی و دیموکراسی (‪)BDP‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌و ره‌خنانه‌ی بۆ راگه‌یاندنی‬ ‫ی�ه‌ک�لای�ه‌ن�ه‌ی خ��ۆب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌ری ک���راوه‌‪،‬‬ ‫بڕیاری داوه‌ پێنج رۆژ بچێت ‌ه که‌مپ‪.‬‬ ‫ئ��اڵ��ت��ان ت���ان ل �ه‌ ب �ه‌رام��ب �ه‌ر ره‌خ��ن �ه‌ک��ان‬ ‫س �ه‌ب��اره‌ت ب�ه‌ ک��ات و ب�ه‌ڕێ��وه‌ب�ه‌رێ��ت��ی‪،‬‬ ‫ب���ه‌ش���داری ک�ه‌م��پ�ه‌ک�ه‌ ده‌ب���ێ���ت‪ .‬ب �ه‌اڵم‬ ‫ئ��ای��س �ه‌ل ت���وغ���ل���وک‪ ،‬ه���اوس���ه‌رۆک���ی‬ ‫کۆنگره‌ی کۆمه‌ڵگای دیموکراتیک‬ ‫س���ه‌ب���اره‌ت ب �ه‌ ن���اوه‌ڕۆک���ی که‌مپه‌که‌‬ ‫له‌ ش��اری (وان)دا وتی که‌ ته‌وه‌ره‌که‌‬ ‫ته‌نیا خ��ۆب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌ری نیه‌ و ل�ه‌ سه‌ر‬ ‫رووداوه‌کانی دوایی گفتوگۆ و په‌روه‌رده‌‬ ‫ده‌بیندرێت‪ .‬توغلوک به‌ ئاماژه‌ به‌وه‌یکه‌‬ ‫دوای کۆبوونه‌وه‌که‌ نه‌خشه‌رێگایه‌ک‬ ‫راده‌گ�����ه‌ی�����ن�����درێ�����ت‪ ،‬س������ه‌ب������اره‌ت ب �ه‌‬ ‫خ��ۆب�ه‌ڕێ��وه‌ب�ه‌ری دیموکراتیک وت��ی‪:‬‬ ‫پارتی ئێمه‌‪ ،‬پێکهاته‌یه‌کی هه‌ژمونی‬ ‫نیه‌‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت بیروڕای جیاواز ئاساییه‌‪،‬‬ ‫جیاوازییه‌کان و ئه‌و که‌ش و هه‌وایه‌ی‬ ‫وا ده‌یخوڵقێنێ گرنگه‌‪.‬‬

‫دوو ساڵ ته‌مه‌نى په‌رله‌مانى هه‌رێم‌‬ ‫له‌م دوو ساڵه‌ى راب��ردوودا په‌رله‌مانى هه‌رێم‬ ‫گه‌لێک گفتوگۆى گه‌رم و گوڕى ب‌ه خۆوه‌‬ ‫بینیو‌ه و به‌ڕاى هه‌ندێک ل‌ه چاودێران بوونى‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن گوڕێکى ترى داوه‌ت‌ه چۆنێتى‬ ‫گفتوگۆکان‪ .‬هه‌ر چه‌ند‌ه هه‌شن وایداده‌نێن‬ ‫ئۆپۆزسیۆن به‌شێکى دان �ه‌ب��ڕاو‌ه ل�‌ه بوونى‬ ‫ملمالنێیه‌کى ن��ات�ه‌ن��دروس��ت ل�‌ه ن��او هۆڵى‬ ‫په‌رله‌ماندا‪ .‬د‪.‬سه‌روه‌ر عه‌بدولڕه‌حمان‪ ،‬ئه‌ندامى‬ ‫په‌رله‌مانى هه‌رێم له‌سه‌ر لیستى کوردستانی‬ ‫وتی‪ :‬له‌گه‌ڵ چاالکتربوونى په‌رله‌مان‪ ،‬که‌م‬ ‫و کوڕى هه‌ن ک‌ه پێویستیان ب‌ه چاره‌سه‌رى‬ ‫ده‌ستبه‌جێی هه‌یه‌‪ .‬د‪.‬جه‌عفه‌ر عه‌لی‪ ،‬ئه‌ندامى‬ ‫په‌رله‌مانى هه‌رێم له‌سه‌ر لیستى گۆڕان وتی‪:‬‬ ‫ه�ه‌ت��ا ئێستاشی ل�ه‌گ�ه‌ڵ��دا بێت ده‌س �ه‌اڵت��ى‬ ‫حزبى زیاتر رۆڵ ده‌بینێت ل‌ه ناو په‌رله‌ماندا‪.‬‬ ‫به‌فرین حسێن‪ ،‬ئه‌ندامى په‌رله‌مانى هه‌رێم‬ ‫له‌سه‌ر لیستى پارتى سوسیالیست دیموکراتى‬ ‫کوردستان وتی‪ :‬ل‌ه پێناو به‌رژه‌وه‌ندى گشتیدا‬ ‫پێویست‌ه ملمالنێکان ته‌ندروست بن‪ .‬به‌ختیار‬ ‫که‌ریم‪ ،‬نوسه‌ر و لێکۆڵه‌وه‌ر وتی‪ :‬زۆربه‌ى هه‌ره‌‬ ‫زۆرى گفتوگۆکانى ناو په‌رله‌مان ته‌ندروست‬ ‫نه‌بوون و به‌رژه‌وه‌ندى گشتى نه‌خراونه‌ت‌ه پێش‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندى حزبیه‌وه‌‪.‬‬

‫سوپا کوژرانی فه‌رمانده‌یه‌ک و پێنج‬ ‫پاسداری ل ‌ه سه‌رده‌شت پشتڕاست کرده‌وه‌‬ ‫س��وپ��ای پ��اس��داران��ی ئ��ێ��ران رایگه‌یاند ک‌ه‬ ‫سه‌رهه‌نگ (لیوا) عه‌باس عاسمی و پێنج‬ ‫پ��اس��داری ه��اوڕێ��ی ل �ه‌ ه�ه‌رێ��م��ی ئاڵۆتان‬ ‫له‌ ب��اک��وری ش��اری س�ه‌رده‌ش��ت ک���وژراون‪.‬‬ ‫به‌ پێی راپ��ۆرت��ی په‌یوه‌ندیه‌ گشتیه‌کانی‬ ‫سوپا‪ ،‬ئۆئۆمبێلی سه‌رهه‌نگ عاسمی و‬ ‫هاوڕێیانی له‌ کاتی چاودێری ئه‌ندامانی‬ ‫چه‌کداری پژاک دا رۆشتوه‌ته‌ سه‌ر مین‪.‬‬ ‫ب �ه‌اڵم وته‌بێژێکی پ��ژاک ب�ه‌ هه‌واڵنێری‬ ‫(روی������ت������رز)ی وت ک����ه‌ ئ�����ه‌م ک �ه‌س��ان �ه‌‬ ‫که‌وتوونه‌ته‌ که‌مینه‌ و کوژراون‪ .‬راگه‌یاندنه‌‬ ‫ناوخۆییه‌کانی ئێرانیش سه‌ره‌تا رایگه‌یاندبوو‬ ‫ک�ه‌ ئ �ه‌م س�ه‌رب��ازان�ه‌ ل�ه‌ پ��ێ��ک��دادان له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌ندامی پژاکدا کوژراون‪.‬‬ ‫هه‌ندێک له‌ راگه‌یاندنه‌کان عاسمی وه‌ک‬ ‫«به‌رپرسی ئیتالعاتی سوپای عه‌لی ئیبنی‬ ‫ئه‌بی تالب پارێزگای قۆم» پێناسه‌ ده‌که‌ن‪.‬‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ گشتیه‌کانی سوپای پاسداران‬ ‫هاوڕێیانی سه‌رهه‌نگ عاسمی به‌مشێوه‌یه‌‬ ‫ن��او ده‌ب����ات‪ :‬ع�ه‌ل��ی ئ�ه‌ک��ب�ه‌ر ج�ه‌م��راس��ی‪،‬‬ ‫مه‌حمود ئه‌حمه‌دی ته‌بار‪ ،‬مه‌هدی خه‌بیر‪،‬‬ ‫روحواڵ سه‌حرایی و موسه‌وی نه‌ژاد‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫هێرشه‌کانی ئێران و رێکه‌وتنی له‌گ ‌ه ‌ڵ تورکیا و عێراق‬

‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪66‬‬ ‫دووشه‬ ‫‪2711/5/42010/11/8‬‬ ‫‌ممه‌ممه‌‪- 2011/7/25‬‬ ‫دووشه‬

‫‪16‬‬

‫سه‌ردار ستار‬ ‫م��اوه‌ی هه‌فته‌یه‌که‌ کۆماری ئیسالمی‬ ‫ئێران ده‌ستی به‌ ئۆپه‌راسیۆنێکی سه‌ربازی‬ ‫ک����ردوه‌ ب��ۆ س���ه‌ر س��ن��وره‌ک��ان��ی ب��اش��وری‬ ‫ک��وردس��ت��ان‪ .‬ئ���ه‌و ه��ێ��رش�ه‌ ب �ه‌رف��راوان �ه‌ی‬ ‫ئ��ێ��ران ل �ه‌ دوای ش���ه‌ڕی ع��ێ��راق ـ ئ��ێ��ران‬ ‫به‌رفراوانترین ئۆپه‌راسیۆنه‌ که‌ بیکاته‌ سه‌ر‬ ‫خاکی عێراق‪ .‬ناتوانین ئه‌وه‌ش بشارینه‌وه‌‬ ‫ئه‌و رووب �ه‌ڕووب��وون �ه‌وه‌ی له‌ به‌رامبه‌ریشی‬ ‫ل �ه‌م��ێ��ژووی ک��ۆم��اری ئیسالمی ج��اری‬ ‫ی���ه‌ک���ه‌م���ه‌‪ .‬ب���ۆی���ه‌ ئ����ه‌و ره‌وش�����ه‌ ه��ێ��ژای‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندنێکی بابه‌تیانه‌یه‌؛ چونکه‌‬ ‫ل�ه‌ئ��ێ��س��ت��ادا خ���ودی ئ��ێ��ران ل��ه‌ب �ه‌رام��ب �ه‌ر‬ ‫ناڕه‌زایه‌کی توندی ناوخۆیی و جیهانیه‌‪.‬‬

‫دوای ئ���ه‌وه‌ی رژێ��م��ی ئ�ه‌س�ه‌د ل�ه‌ سوریا‬ ‫ک �ه‌وت �ه‌ ب���ه‌ر ن���اڕه‌زای���ی خ �ه‌ڵ��ک و ئیتر‬ ‫م���ان���ه‌وه‌ی ل �ه‌س �ه‌رک��اری ب��وه‌ت �ه‌ جێگای‬ ‫گفتوگۆ‪ ،‬ئ�ه‌گ�ه‌ر بشمێنێ وه‌ک��و ج��اران‬ ‫ن��ات��وان��ێ��ت به‌هێزبێت‪ ،‬ه �ه‌م��وو الیه‌کیش‬ ‫ئ��ه‌وه‌ ده‌زان��ی��ن ل�ه‌گ�ه‌ڵ‌ ئ���ه‌وه‌ی س��وری��ا بۆ‬ ‫ئێران باشترین پشتیوانیه‌‪ ،‬به‌هه‌مانشێوه‌ش‬ ‫کاتێک ستاتۆی سوریا ده‌هه‌ژێت ئه‌وه‌ی‬ ‫مه‌ترسی له‌سه‌ر دروست ده‌بێت ئێرانه‌‪ .‬بۆیه‌‬ ‫ئێران ده‌یه‌وێت پێش سه‌رهه‌ڵدانی ناڕه‌زایی‬ ‫ناوخۆیی ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی خۆی شه‌ڕ دروست‬ ‫بکات‪ .‬تاکو ئه‌و شه‌پۆڵه‌ گۆڕانکاریه‌ی‬ ‫ن��اوچ�ه‌ک�ه‌ و به‌تایبه‌ت گ��ۆڕان��ی رژێمه‌‬ ‫دیکتاتۆره‌کان ئه‌و نه‌گرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ��ێ��ران و تورکیا ل�ه‌ س��ااڵن��ی دوو ه �ه‌زار‬ ‫به‌دواوه‌ به‌گشتی له‌ناو رێکه‌وتنی ئه‌منی‬ ‫داب����وون و چ�ه‌ن��دی��ن ج���ار ئ��ۆپ�ه‌راس��ی��ۆن��ی‬ ‫س��ن��ورداری��ان ئ�ه‌ن��ج��ام��داون‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی ئێستا‬ ‫هاوپه‌یمانیه‌کی تازه‌تره‌ به‌و مانه‌یه‌ی به‌قه‌د‬ ‫تورکیا‪ ،‬ئێرانیش پێویستی به‌شه‌ڕی کورد‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬واتا ئێستا ئێران ته‌نها بۆ به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫تورکیا شه‌ڕی کورد ناکات‪ ،‬به‌ڵکو شه‌ڕی‬ ‫مانه‌وه‌ی کۆنه‌په‌رستایه‌تی خۆشی ده‌کات‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی گرنگه‌ بۆچی هه‌ردوو رژێمی ئێران‬ ‫و تورکیا شه‌ڕی کورد ده‌که‌ن ؟ که‌ کورد‬ ‫چ وه‌ک پ���ه‌ژاک و چ وه‌ک په‌که‌که‌‬ ‫م���اوه‌ی زی��ات��ر ل�ه‌ ساڵێکه‌ ئاگربه‌ستیان‬ ‫راگه‌یاندوه‌ و به‌ کرداریش شه‌ڕیان له‌سه‌ر‬ ‫سنوری باشور ئه‌نجام ن�ه‌داوه‌‪ ،‬هه‌مانکات‬ ‫ه���ه‌ردووالی���ان پ����رۆژه‌ و ن�ه‌خ��ش�ه‌ رێ��گ��ای‬ ‫چ��اره‌س �ه‌ری��ان پێشکه‌ش ک���ردوه‌ و له‌سه‌ر‬

‫ئ �ه‌و بنه‌مایه‌ش ک��ار و چاالکیان ب �ه‌ره‌و‬ ‫پێشه‌وه‌ ده‌ب��ن‪ .‬هه‌مووشمان ئ �ه‌وه‌ ده‌زانین‬ ‫که‌ پ��رۆژه‌ و نه‌خشه‌ رێگای ه���ه‌ردوو ال‬ ‫هیچ زیانێکی بۆ ه��ه‌ردوو ده‌وڵ��ه‌ت نییه‌‬ ‫بێجگه‌ له‌ ده‌رخستنی ئه‌و دوو رژێمه‌ له‌‬ ‫ق �ه‌ی��ران‪ .‬کێیه‌ ش �ه‌ڕ ب�ه‌ ئ��ێ��ران و تورکیا‬ ‫ده‌کات‪ ،‬له‌ دژی بزووتنه‌وه‌ی ئازادیخوازی‬ ‫ک��وردس��ت��ان؟ به‌تایبه‌تیش دوای دی��دار و‬ ‫چاوپێکه‌وتنه‌کانی به‌رپرسانی ت��ورک‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ به‌ڕێز ئۆجه‌الن و گه‌یشتنیان به‌‬ ‫ئاستی پرۆتۆکۆڵ‌ و رێکه‌وتن‪.‬‬ ‫ده‌ک���رێ���ت پ��رس��ی��اری ئ����ه‌وه‌ ب��ک �ه‌ی��ن ئایا‬ ‫ئه‌مریکاش له‌ رێکه‌وتن دانییه‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫ئ��ێ��ران‪ ،‬تاکو ئێران له‌ناو قه‌یراندا خۆی‬ ‫ب��خ��وات و ش �ه‌ڕێ��ک��ی ن���ه‌خ���وازراوی���ش بۆ‬ ‫کورد ده‌رخ �ه‌ن‪ ،‬که‌ له‌ ب�ه‌رژه‌وه‌ن��دی کورد‬ ‫دانییه‌‪ ،‬چونکه‌ بزوتنه‌وه‌ی ئازادی کورد‬ ‫گه‌یشتوه‌ته‌ ئه‌و باوه‌ڕیه‌ی که‌ له‌ئێستادا‬ ‫ش �ه‌ڕ ل �ه‌ب �ه‌رژه‌وه‌ن��دی گه‌لی کوردستاندا‬ ‫ن��ی��ی�ه‌‪ .‬داخ���ۆ ئ �ه‌ح��م �ه‌دی ن����ه‌ژاد ل�ه‌گ�ه‌ڵ‌‬ ‫ئیداره‌ی ئه‌مریکا له‌ رێکه‌وتن دانه‌بێت؟‬ ‫له‌که‌تێکدا ئه‌مریکا پ�ه‌ژاک ده‌خاته‌ ناو‬ ‫گرووپه‌ قه‌دغه‌کراو و تیرۆریستیه‌کانی‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی خ�ه‌زن�ه‌داری خ��ۆی‪ ،‬که‌ هه‌موو‬ ‫الی����ه‌ک ئ����ه‌وه‌ ده‌زان���ی���ن ئ �ه‌م��ری��ک��ا ئ��ه‌وه‌‬ ‫ب��ۆ ب���ه‌رژه‌وه‌ن���دی رژێ��م��ی ئ��ێ��ران ده‌ک���ات‪.‬‬ ‫ئه‌وکات ئه‌وه‌مان بۆ ده‌رده‌که‌وێت ئه‌و شه‌ڕه‌‬ ‫درۆینه‌ی ئه‌مریکا له‌گه‌ڵ‌ ئێران به‌واتای‬ ‫چی دێت؟ ئایا ئه‌مریکا ته‌نها مه‌به‌ستی‬ ‫نییه‌ گه‌النی ناوچه‌که‌ تێکبه‌ردات و شه‌ڕ‬ ‫له‌ رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست به‌رده‌وامبێت؟‬

‫ده‌سه‌اڵتی هه‌رێمی کوردستان چاوه‌ڕێی ‌ه‬ ‫حکومه‌تی ناوه‌ندی ده‌نگ ده‌رخات له‌ ئاست‬ ‫ئه‌و ئۆپه‌راسیۆنه‌ی ئێران‪ ،‬ئ �ه‌وه‌ش وه‌ک‬ ‫ی��اری مندااڵنه‌یه‌‪ ،‬ئایا ئه‌و حکومه‌ته‌ی‬ ‫که‌ ئێران رۆڵی یه‌که‌می له‌ دامه‌زراندنیدا‬ ‫هه‌بوو‪ ،‬خ��اوه‌ن ئه‌و ئیراده‌یه‌یه‌ هه‌ڵوێستی‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر نیشانبدات؟‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت ناتوانێت‪،‬‬ ‫چونکه‌ هه‌موومان ده‌زانین ئه‌وه‌ی مالکی‬ ‫کرده‌ سه‌رۆک وه‌زیر نه‌ پرۆژه‌ی بارزانی بوو‬ ‫له‌هه‌ولێر‪ ،‬به‌ڵکو پێداگری ئێران بوو له‌سه‌ر‬ ‫ده‌سه‌اڵتدارێتی شیعه‌گه‌ریی بۆ رۆژێکی‬ ‫وه‌ک ئ �ه‌م��ڕۆ‪ .‬ئ��ه‌و ک��ات ح��ک��وم�ه‌ت و‬ ‫ده‌س �ه‌اڵت��داری �ه‌ت��ی ک���ورد چ��اوه‌ڕێ��ی چی‬ ‫له‌ حکومه‌تی ن��اوه‌ن��دی هه‌یه‌؟ ئایا ئه‌و‬ ‫قسانه‌ی وته‌بێژی وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه‌ بۆ‬ ‫هه‌رێمی کوردستان مایه‌ی شه‌رم نییه‌‪ ،‬که‌‬ ‫ده‌ڵێت هێشتا هێزه‌کانمان هه‌واڵی به‌زاندنی‬ ‫سنوریان پێڕانه‌گه‌یاندوین‪ ،‬ئایا جه‌نابیان‬ ‫ده‌ی���ه‌وێ���ت دوای ئ����ه‌وه‌ی س��وپ��ای ئ��ێ��ران‬ ‫چیای قه‌ندیلی کۆنترۆڵ‌ کرد‪ ،‬ئه‌وکات‬ ‫بێته‌ وه‌اڵم؟ ب��ۆ ئ �ه‌وه‌ش �ه‌ ه��ێ��زه‌ک��ان��ی له‌‬ ‫شارۆچکه‌ی چوارقوڕنه‌ مۆڵ‌ داوه‌‪ ،‬نه‌ک‬ ‫بێنه‌ به‌ره‌کانی ش�ه‌ڕ‪ .‬یان ئه‌گه‌ر قه‌ندیل‬ ‫له‌الیه‌ن سوپای ئێرانه‌وه‌ کۆنتڕۆڵ‌ کرا‪ ،‬ئایا‬ ‫هێزی پێشمه‌رگه‌ ده‌توانێت له‌ ده‌شتی پشده‌ر‬ ‫و بیتوێن هه‌رێمی کوردستان بپارێزێت؟‬ ‫ئ�ه‌وک��ات ئ �ه‌و لێدوانانه‌ بۆ ده‌درێ���ن‪ ،‬ئایا‬ ‫به‌ڕاست ده‌سه‌اڵتدارێتی هه‌رێمی کوردستان‬ ‫نه‌که‌وتۆته‌ ناو هیچ رێکه‌وتنێک له‌گه‌ڵ‌‬ ‫ک���ۆم���اری ئ��ی��س�لام��ی ئ���ێ���ران‪ ،‬ب��ۆ پ��اک‬ ‫کردنه‌وه‌ی قه‌ندیل له‌ په‌ژاک و په‌که‌که‌‬

‫و راده‌ستکردنی به‌ حکومه‌تی هه‌رێم‪ ،‬ئایا ده‌ربازبێت بۆ لێدانی گه‌ریال‪.‬‬ ‫وه‌ک ساڵی (‪ )1996‬ئه‌و پرۆسه‌یه‌ دووباره‌ ه����ه‌ردوو ه��ێ��زی گ �ه‌ری�لای «ه��ێ��زه‌ک��ان��ی‬ ‫نابێته‌وه‌‪ ،‬کاتێک به‌شێک له‌ هه‌رێمی پ��اراس��ت��ن��ی گ��ه‌ل ه�ه‌پ�ه‌گ�ه‌ و هێزه‌کانی‬ ‫بۆ یه‌کێتی گ �ه‌ڕان��ده‌وه‌؟ مافی خۆمانه‌ رۆژه�����ه‌اڵت�����ی ک���وردس���ت���ان ه���ه‌ره‌ک���ه‌»‬ ‫ئه‌و گومانانه‌مان له‌سه‌ر ده‌سه‌اڵتدارێتی سه‌لماندیان ک�ه‌ دوو هێزی نیشتمانین‪،‬‬ ‫هه‌رێم هه‌بێت‪ ،‬چونکه‌ تاکو ئێستا هیچ ئۆپه‌راسیۆنی شوباتی ساڵی «‪»2008‬مان‬ ‫هه‌ڵوێستێکی کرداریان نیشان نه‌داوه‌‪.‬‬ ‫وه‌بیره‌ و به‌رخودانی گه‌ریالشمان بینی‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ل‬ ‫تائێستا‬ ‫هێز و الیه‌نه‌کانی تر له‌باشور‬ ‫به‌رخودانیه‌ وای ک��رد تا ئێستا سوپای‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی ناڕه‌زایی راگه‌یاندنی وه‌کوتر هیچ تورکیا ب�ه‌ره‌و باشور نه‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی‬ ‫که‌س نه‌چوه‌ته‌ پێش سوپای داگیرکه‌ری ل �ه‌ م����اوه‌ی ئ���ه‌م ه�ه‌ف��ت�ه‌ی��ش ده‌یبینین و‬ ‫ئێران‪ ،‬گروپه‌ سه‌ربه‌خۆ و پێشمه‌رگه‌ خاوه‌ن ده‌یبیستین ئه‌ویش تائێستا سوپای ئێران‬ ‫ویژدانه‌کان بۆ که‌ی خۆیان هه‌ڵگرتووه‌‪ ،‬نه‌یتوانیوه‌ به‌ره‌وپێشه‌وه‌ بێت‪ ،‬پێچه‌وانه‌ تا‬ ‫ئایا رۆژێکی له‌مه‌ ته‌نگ تر ده‌بێت‪ ،‬که‌ ئێستا نزیکه‌ی (‪ )150‬ک��وژراوی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫پێشمه‌رگه‌ به‌ هانای گه‌له‌که‌ی بکه‌وێت؟ به‌رامبه‌ر شه‌هیدبوونی ح �ه‌وت گه‌ریالی‬ ‫ئه‌گه‌ر باوه‌ڕمان هه‌یه‌ هێشتا پێشمه‌رگه‌ی هه‌ره‌که‌‪ .‬ده‌بێ له‌مه‌ودوا چۆن سه‌یری هێزی‬ ‫راست و دڵسۆز ماوه‌‪ ،‬ئه‌وا پێویسته‌ خۆی نیشتمانی و سوپای نیشتمانی بکه‌ین؟‬ ‫بگه‌ێنێته‌ سه‌نگه‌ری به‌رگری و شان به‌شانی ئ �ه‌وک��ات پێویسته‌ چ��ۆن ل �ه‌ ده‌وروب����ه‌ری‬ ‫برای گه‌ریالی له‌ پێش داگیرکردنی واڵت کۆببینه‌وه‌ و چۆن به‌هێزتری بکه‌ین‪ ،‬واز‬ ‫بووه‌ستێت‪ .‬هه‌مانکات الیه‌نه‌ سیاسی و له‌و وشه‌ و ده‌سته‌واژه‌ ناشایستانه‌ بێنین که‌‬ ‫خه‌ڵکی واڵتپارێز‪ ،‬ئایا هه‌ر چاوه‌ڕێی ده‌که‌ن به‌رامبه‌ر گه‌ریال به‌کارمان هێنابوو‪ ،‬ئیتر‬ ‫حکومه‌تی هه‌رێم هه‌ڵوێست وه‌رگرێت‪ ،‬که بزانین کوردستان خاوه‌نی هێز و سوپای‬ ‫‌ناتوانێت وه‌ریگرێت! ئایا وه‌ک جه‌ماوه‌ری پاراستنی خۆیه‌تی و ئه‌وان ده‌مانپارێزن و‬ ‫باشوری کوردستان خودی خۆی ناتوانێت ئێمه‌ش ده‌بێ یارمه‌تیده‌ریان بین و له‌ هه‌موو‬ ‫ه���ه‌م ن�����اڕه‌زای ش��ای��س��ت�ه‌ و ه�ه‌م��ان��ک��ات بواره‌کان هاوکاریان بین‪.‬‬ ‫یارمه‌تی و پیتاک بگه‌یه‌نێته‌ گه‌ریال و دوای راگ��ه‌ی��ان��دن��ی خ��ۆب �ه‌ڕێ��وه‌ب��ردن��ی‬ ‫وره‌ی گه‌ریالی پێ به‌رز بکاته‌وه‌؟ چونکه‌ دیموکراتی‪ ،‬ئێران و تورکیا بۆ هاربوون و‬ ‫خه‌ڵکی باشوور نامۆ نییه‌ به‌ هه‌ڵوێستی تووشی هه‌ستریا بوون؟ ئایا رێکه‌وتنه‌کانیان‬ ‫ج��وام��ێ��ران�ه‌ی ل�ه‌ب�ه‌رام��ب�ه‌ر داگ��ی��رک �ه‌ران‪ ،‬و ئۆپه‌راسیۆنه‌کانیان بۆ الوازکردنی هێزی‬ ‫هێشتا هه‌ڵوێستی خه‌ڵکی بامه‌ڕنێ و پاراستنی کورده‌ یان رێگریه‌ له‌ چاره‌سه‌ری‬ ‫ئامێدیمان له‌ ساڵی (‪ )2008‬بیر نه‌چۆته‌وه‌ پرسی ک��ورد؟ که‌ ئه‌مڕۆ هاتوه‌ته‌ به‌رده‌م‬ ‫که‌ نه‌یانهێشت سوپای تورکیا به‌ناویاندا چاره‌سه‌ری‪.‬‬

‫ل ‌ه نێوان رێکه‌وتنى کاتى ئۆپۆزسیۆن و الدانى کاتى شه‌قام‬ ‫وشه‌ى ‪-‬کاتى‪ -‬بۆ ئه‌وجۆره‌ شوێنانه‌ نابێت‬ ‫له‌ چه‌ند کاتژمێرێک یان چه‌ند رۆژێک‬ ‫زیاتر به‌کاربهێنرێت! به‌اڵم وشه‌ى ‪-‬الدانى‬ ‫کاتى‪ -‬ته‌نها بۆ بێزارکردنى خه‌ڵکییه‌‪،‬‬ ‫ناو و ن��اوه‌ڕۆک زۆر لێک جیاوازن؟ به‌‬ ‫درێ��ژاى بیست ساڵى ته‌مه‌نى حکومه‌تى‬ ‫هه‌رێم ئه‌م تابلۆیانه‌ بونیان هه‌یه‌ له‌سه‌ر‬ ‫زۆربه‌ى شه‌قامه‌کانى هاتوچۆ هه‌رجاره‌ و‬ ‫به‌ بیانویه‌ک (جارێک له‌به‌ر ته‌له‌فۆن‪،‬‬ ‫جارێک له‌به‌ر ئاو جارێک له‌به‌ر ئاوه‌ڕۆ)‪.‬‬ ‫ک��ات��ێ��ک ب���اس ل �ه‌ ب���ارودۆخ���ى ه �ه‌رێ��م و‬ ‫سه‌المه‌تى ژیانى هاواڵتیان ده‌که‌ین ئاوا‬ ‫کامه‌ران گوڵپی‬ ‫ده‌بێ هه‌ڵوێسته‌یه‌ک له‌سه‌ر به‌کارهێنانى‬ ‫ک���ات���ێ���ک ب�����اس ل����ه‌ چ�����اک ک������ردن و ده‌س��ت �ه‌واژه‌ى (الدان��ى کاتى و رێکه‌وتنى‬ ‫ن��ۆژه‌ن��ک��ردن�ه‌وه‌ى شه‌قامێک ده‌ک��رێ��ت له‌ کاتى) بکه‌ین‪ ،‬چونکه‌ له‌ هه‌ردوو ده‌سته‌‬ ‫هه‌رێمى ک��وردس��ت��ان راس��ت�ه‌وخ��ۆ دیمه‌نى واژه‌ک���ه‌دا ژیانى هاواڵتى پێ ده‌که‌وێته‌‬ ‫(ک��ۆم��ی��دى) ئ �ه‌و تابلۆیه‌مان دێته‌ پێش مه‌ترسییه‌وه‌ ئه‌گه‌ر به‌ پێى نوسراوى سه‌ر‬ ‫چاو که‌ له‌سه‌رى نوسراوه‌ (الدانى کاتى) تابلۆکه‌ و نوسراوى الیه‌نه‌ سیاسیه‌کانى‬ ‫چونکه‌ الى هه‌مووان ئاشکرایه‌ ک ‌ه نوسینى ره‌فتار نه‌کات!! وشه‌ى (کاتى) بۆ پاراستن‬ ‫ئ��ه‌و تابلۆیه‌ ته‌نها ب��ۆ چ�ه‌واش�ه‌ک��ردن��ى و به‌دیهێنانى مه‌رامى سیاسى به‌کارهێنرا‬ ‫هاواڵتیانه‌‪ ،‬ئه‌گینا به‌پێى رێزمانى کوردى له‌ نێوان سێ الیه‌نى ئۆپۆزسیۆندا‪ ،‬کاتێک‬

‫وت��را ئ�ه‌م رێکه‌وتنه‌ سێ قۆڵیه‌ کاتییه‌!‬ ‫چونکه‌ به‌ گوێره‌ى تابلۆى (الدانى کاتى)‬ ‫ته‌نها خه‌ڵکى به‌ده‌م رێوه‌ یان له‌ ژێر لێوه‌وه‌‬ ‫گله‌یى ده‌که‌ن و کار ناگاته‌ لێپرسینه‌وه‌ و‬ ‫محاسه‌به‌ کردن بۆیه‌ وشه‌ و ده‌سته‌واژه‌ى‬ ‫(رێکه‌وتنى کاتى) زۆر خۆشه‌ویست بوو‬ ‫له‌ الى ئۆپۆزسیۆن‪ .‬له‌ رێکه‌وتنى کاتى‬ ‫نێوان ئۆپۆزسیۆندا هه‌رکات به‌رژه‌وه‌ندى‬ ‫الیه‌نێک که‌وته‌ مه‌ترسیه‌وه‌ زۆر ئاسییه‌‬ ‫که‌ رێکه‌وتنه‌که‌ هه‌ڵبوه‌شێنرێته‌وه‌‪ ،‬چونکه‌‬ ‫ماناى ‪-‬کاتى‪ -‬بێ واده‌ و بێ به‌ده‌ستهێنانى‬ ‫ئامانجیش کشانه‌وه‌ لێى زۆر ئاساییه‌‪.‬‬ ‫سه‌لیقه‌ى سیاسى ئۆپۆزسیۆن به‌رامبه‌ر به‌‬ ‫جه‌ماوه‌ر و هاواڵتیان هیچى له‌ سه‌لیقه‌ى‬ ‫سیاسى ده‌س���ه‌اڵت که‌متر نیه‌‪ ،‬چونکه‌‬ ‫کاتێک ه���ه‌ردوو ح��زب��ى ف �ه‌رم��ان��ڕه‌وا له‌‬ ‫کوردستاندا واژوى ‪-‬رێکه‌وتنى ستراتیژى‬ ‫نێوانیان‪ -‬ک��رد ل�ه‌ ژوورى داخ���راو و بێ‬ ‫گوێ دانه‌ کادر و ئه‌ندام و الیه‌نگرانیان‪،‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیش ه �ه‌م��ان ه �ه‌ڵ �ه‌ى دووب���اره‌‬ ‫ک��رده‌وه‌‪ ،‬ئه‌م رێکه‌وتنه‌ى ته‌نها له‌به‌ر ئه‌وه‌‬

‫ک���ردوه‌ ک�ه‌ ل�ه‌ س��اح�ه‌ى سیاسى هه‌رێمدا (گۆڕینه‌وه‌ى پڕۆژه‌کان)‪.‬‬ ‫ون نه‌بن‪ .‬ئه‌گه‌ر وانیه‌ له‌ ‪-‬سه‌راى ئازادى له‌ جیهانى دیموکراسیدا ئاساییه‌ چه‌ند‬ ‫سلێمانى‪ -‬هه‌موو تاکه‌کانى ئه‌م هه‌رێمه‌ الیه‌نێک له‌سه‌ر به‌رژه‌وه‌ندى بااڵى میلله‌ت‬ ‫ک��ۆک ب��وون له‌سه‌ر چاکسازى ریشه‌یى و نیشتمان رێ��ک�ه‌وت��ن��ی��ان ه�ه‌ب��ێ��ت‪ ،‬ب �ه‌اڵم‬ ‫و هێنانه‌دى دادپ���ه‌روه‌رى کۆمه‌اڵیه‌تى له‌ نه‌ک له‌ ژورى داخراودا و دوور له‌ چاوى‬ ‫هه‌رێمدا به‌ جیاوازى بیر و ئایدیاکانه‌وه‌!! میلله‌ته‌وه‌‪ .‬کاتێک ک�ه‌ دانوستانه‌کان‬ ‫دانوستان له‌ نێوان (رێکه‌وتنى ستراتیژى) به‌بێ ئه‌نجام کۆتاییان پێ دێت راسته‌وخۆ‬ ‫و (رێ��ک�ه‌وت��ن��ى ک��ات��ى) ل�ه‌پ��ڕ ‪ -stop-‬رێکه‌وتنى کاتى ئۆپۆزسیۆنیش کۆتایى‬ ‫ک��راو به‌بێ ئاماژه‌کردن به‌ هۆکاره‌کان‪ ،‬پێ دێ��ت‪ ،‬کاتێک که‌ رێکه‌وتنى کاتى‬ ‫چونکه‌ ب �ه‌رژه‌وه‌ن��دی �ه‌ حزبیه‌کان که‌وتنه‌ ئۆپۆزسیۆن کۆتایى پێهات ‪-‬الدانى کاتى‬ ‫مه‌ترسیه‌وه‌ بۆیه‌ ‪-‬ئۆپۆزسیۆن‪ -‬هه‌ڵپساردنى شه‌قامیش‪ -‬کۆتایى پ��ێ��دێ��ت!! ئ�ه‌وک��ات‬ ‫دان��ی��ش��ت��ن �ه‌ک��ان��ى راگ���ه‌ی���ان���د!! کاتێک ک��ارى ده‌س���ه‌اڵت زۆر ئاسانتر ده‌ب��ێ��ت له‌‬ ‫ب���ه‌رژه‌وه‌ن���دی���ه‌ ‪-‬ح��زب��ی��ی �ه‌ک��ان‪ -‬ده‌ک��ه‌ون��ه‌ رووى چ��اره‌س �ه‌رى کێشه‌کان و جێبه‌جێ‬ ‫مه‌ترسیه‌وه‌ ه�ه‌ردوو تیم هاوار له‌ میلله‌ت کردنى داواکارییه‌کانى شه‌قام‪ ،‬چونکه‌‬ ‫ده‌که‌ن که‌ ئێوه‌ شایه‌ت بن تاوانى شکست گه‌یاندنى داواک��اری��ی �ه‌ک��ان ب�ه‌ ده‌س��ه‌اڵت‬ ‫ل �ه‌الى الیه‌نى ب�ه‌رام��ب�ه‌ره‌ له‌کاتێکدا که‌ به‌بێ نوێنه‌رایه‌تى گروپى رێکه‌وتنى کاتى‬ ‫ئه‌و جه‌ماوه‌ره‌ پێگه‌ى ونه‌ له‌دانیشتنه‌کاندا ده‌بێت و دوور له‌ ره‌وشى زاراوه‌ى سیاسى و‬ ‫ئیتر چ��ۆن ده‌بێت حوکم ب���دات؟؟ له‌برى دیبلۆماسى! به‌پێى رێکه‌وتنى کاتى نێوان‬ ‫داواک��اری�ه‌ک��ان��ى ج �ه‌م��اوه‌ر که‌ بڕیار بوو ئۆپۆزسیۆن نوێنه‌رایه‌تیان بۆ شه‌قام کاتیه‌‬ ‫ب �ه‌ ش��ێ��وازێ��ک��ى م �ه‌ده‌ن��ی��ان �ه‌ بگه‌یه‌نرێته‌ بۆیه‌ ده‌سه‌اڵت ده‌بێت ستراتیژیانه‌ مامه‌ڵه‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت‪ ،‬دانیشتنه‌کان بوون به‌ وێستگه‌ى له‌گه‌ڵ داواکارییه‌کاندا بکات دوور له‌‬

‫گه‌مه‌ى سیاسى‪ ،‬چونکه‌ ئه‌وانه‌ى داواکارى‬ ‫چ��اک��س��ازى ده‌ک����ه‌ن ه�ه‌ڵ��پ�ه‌ى ک��ورس��ى و‬ ‫ملمالنێ ناکه‌ن‪ .‬هه‌رکات له‌ هه‌ر واڵتێکدا‬ ‫ده‌س����ه‌اڵت خ��ۆى ش��ۆڕک��ات �ه‌وه‌ ب��ۆ ئاست‬ ‫داواکارییه‌کانى گه‌ل ئه‌وا پێگه‌ى به‌هێزتر‬ ‫و سیماى جوانتر ده‌بێت له‌ الى جه‌ماوه‌ر!!‬ ‫چونکه‌ ده‌سه‌اڵت بۆ گه‌ل فه‌رمانڕه‌وایه‌تى‬ ‫ده‌کات نه‌ک بۆ خودى که‌سى فه‌رمانڕه‌وا؟‬ ‫بۆیه‌ دان��وس��ت��ان پێویسته‌ ب��ۆ چ��اره‌س �ه‌رى‬ ‫کێشه‌کان ل�ه‌ رێ��گ��اى چه‌ند لیژنه‌یه‌کى‬ ‫بااڵوه‌ که‌ له‌الیه‌ن سه‌رۆکى هه‌رێم پێک‬ ‫بهێنرێن بۆ کۆبونه‌وه‌ له‌گه‌ڵ نوێنه‌رى چین‬ ‫و توێژه‌کانى ئه‌م میلله‌ته‌ له‌ هه‌موو شار و‬ ‫شارۆچکه‌کانى هه‌رێمدا بۆ ئ�ه‌وه‌ى چیتر‬ ‫داواکارییه‌کانى شه‌قام (سیاسى) نه‌کرێن‬ ‫و هه‌نگاوى مێژوویى بۆ بنرێت له‌الیه‌ن‬ ‫سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێمه‌وه‌ به‌ ده‌رب��ازب��وون له‌‬ ‫ی��اس��اى (الکیل به‌یکیالین) چونکه‌ له‌‬ ‫جیهاندا هه‌ر حزبه‌ ده‌بێت گوێ له‌ گه‌ل‬ ‫و میلله‌ت و جه‌ماوه‌ره‌که‌ى بگرێت نه‌ک‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌‪.‬‬

‫سیستمى په‌روه‌رده‌ى هه‌رێم ل ‌ه شکست به‌رده‌وام ‌ه و ده‌بێت سنورێکى بۆ دابنرێت‬

‫سه‌میرشێخ مه‌موندى‬ ‫قورگمان که‌وت ئه‌وه‌نده‌ى له‌ رادیۆ و تیڤیه‌کان‬ ‫و ک��ۆڕ و کۆنفراسه‌کان ه���اوار بکه‌ین و‬ ‫ده‌ستمان شل بوو ئه‌وه‌نده‌ى ل ‌ه سایت و رۆژنام ‌ه‬ ‫و گۆڤاره‌کان بنووسین و بڵێین سیستمى‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ پڕپڕ‌ه ل ‌ه هه‌ڵ ‌ه و که‌موکورتى و‬ ‫ئه‌وانه‌ى هه‌ڵساون ب ‌ه گۆڕینى ئه‌م سیستم ‌ه‬ ‫و هه‌ڵسه‌نگاندن و سه‌رپه‌رشتیکردنى که‌سانى‬ ‫لێهاتوو و شایست ‌ه و شاره‌زانین و ته‌نها حزبین‬ ‫و ل ‌ه دواى ئیمتیازى م��اددى و مه‌عنه‌وى‬ ‫ده‌گه‌ڕێن و سه‌دان جار وتمان پار‌ه و قووتى‬ ‫ئه‌م میلله‌ته‌یان هه‌موو ب�ه‌ه�ه‌ده‌ردا له‌بوارى‬ ‫پ �ه‌روه‌رده‌‪ ،‬ئاخر چ پێویست ده‌کات قه‌باره‌ى‬ ‫ئه‌م په‌رتووکه‌ نوێیانه‌ ئه‌وه‌نده‌ ئه‌ستوور بێت‬ ‫و ل� ‌ه ن��اوه‌ڕۆک��ی��ش��دا هیچى تێدا نه‌بێت و‬ ‫مامۆستاش نه‌توانێت و هه‌موو مه‌نهه‌جه‌ک ‌ه‬ ‫بڵێته‌و‌ه و بگر‌ه هه‌ندێک مامۆستا سه‌ریشیان‬

‫له‌و مه‌نهه‌جه‌ نوێی ‌ه ده‌رناچێت‪.‬‬ ‫ل ‌ه ساڵى (‪ )2007‬کۆنگره‌ى پ �ه‌روه‌رده‌ی��ى‬ ‫ل �ه‌ ش���ارى ه�ه‌ول��ێ��ر س��ازک��راو س���ه‌دان که‌س‬ ‫به‌شدارییان تێداکرد ده‌توانین بڵێین ئه‌وانه‌ى‬ ‫به‌شدارییان ک��رد ل �ه‌و کۆنگره‌ی ‌ه که‌سانى‬ ‫نزیک ل ‌ه هه‌ردوو حزب ‌ه بااڵ ده‌سته‌که‌ بوون‬ ‫و شتى ئه‌وتۆیان له‌ بوارى په‌روه‌رده‌ نه‌ده‌زانى‪،‬‬ ‫له‌ کۆتایى کۆنگره‌ى (‪)2007‬ى په‌روه‌رد‌ه ل ‌ه‬ ‫هه‌ولێر ده‌یان بڕیار و راسپارده‌ى هاتنه‌ئاراوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم تائێستا جێبه‌جێ نه‌کراون و نه‌چوونه‌ت ‌ه‬ ‫ب���وارى جێبه‌جێکردنه‌وه‌‪ ،‬چونک ‌ه زه‌ڕب���ه‌ ل ‌ه‬ ‫هه‌ردوو حزبى ده‌سه‌اڵت ده‌دات ل ‌ه ناوه‌نده‌کانى‬ ‫خوێندن و په‌روه‌رد‌ه و مه‌عریف ‌ه و هه‌ژموونیان‬ ‫کۆتایى پێدێت به‌ جێبه‌جێکردنى ئه‌م راسپارد‌ه‬ ‫و ب��ڕی��اران �ه‌‪ ،‬دوو ح��زب� ‌ه ده‌س��ه‌اڵت��داره‌ک��ه‌ى‬ ‫هه‌رێم ئ�ه‌وه‌ن��ده‌ى خه‌مى بااڵده‌ستى خۆیان ‌ه‬ ‫ل ‌ه ناوه‌نده‌کانى خوێندن چاره‌گى ئه‌وه‌ خه‌مى‬ ‫پێشکه‌وتنى پرۆسه‌ى په‌روه‌رد‌ه و فێرکردنیان‬ ‫ن��ی��ی �ه‌‪ ،‬ی �ه‌ک��ێ��ت��ى و پ���ارت���ى ت���ا ئ �ه‌م��ڕۆش‬ ‫خ��ۆی��ان ل� ‌ه ن��اوچ�ه‌ و رێ��ک��خ��راو و کۆمیت ‌ه‬ ‫و مه‌ڵبه‌نده‌کانه‌و‌ه به‌ڕێوه‌به‌ر و ی��اری��ده‌ده‌رى‬ ‫قوتابخانه‌کان داده‌نێن و وه‌کو به‌ردى دامه‌ش‬ ‫ده‌یانهێنن و ده‌یانبه‌ن و ئه‌وه‌ند‌ه کارى حزبیان‬ ‫پێده‌که‌ن هیچ بوارێک بۆ ئ�ه‌و‌ه ناهێڵنه‌و‌ه‬ ‫ک ‌ه ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ر و یاریده‌ده‌رانه‌ خه‌ریکى‬ ‫خه‌مخواردن بن له‌ قوتابخان ‌ه و جێبه‌جێکردن‬ ‫و پڕکردنه‌وه‌ى که‌موکورتیه‌کان‪ ،‬یه‌کێک‬ ‫ل��� ‌ه ب���ڕی���اره‌ک���ان���ى ک���ۆن���گ���ره‌ى (‪)2007‬‬

‫ى کۆنگره‌ى پ���ه‌روه‌رده‌ ئ�ه‌وه‌ بوو که‌ ده‌بێت‬ ‫له‌مه‌ودوا دانانى به‌ڕێوه‌به‌رى قوتابخانه‌کان‬ ‫ب � ‌ه ت��اق��ی��ک��ردن�ه‌وه‌ و کێبڕکێ داب��ن��رێ��ن و‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رى قوتابخانه‌کانى که‌له‌پۆلى (‪ 1‬تا‬ ‫‪)9‬یان هه‌یه‌ ده‌بوو به‌ڕێوه‌به‌ره‌که‌ى هه‌ڵگرى‬ ‫بڕوانامه‌ى به‌کالۆریۆس بێت‪ ،‬ب�ه‌اڵم حزب‬ ‫ناهێڵێت ئه‌م بڕیارانه‌ى ک ‌ه هه‌ژمونى حزب‬ ‫کۆتایى پێدێنێت جێبه‌جێ بکرێت‪.‬‬ ‫ده‌ب��ی��ن��ی��ن س����اڵ ل���ه‌ دواى س����اڵ رێ����ژه‌ى‬ ‫ده‌رچ��وون��ى قوتابیان له‌ دابه‌زین ‌ه و ئاستى‬ ‫زان��س��ت��ى ق��وت��اب��ی��ان��ی��ش رۆژ ب�����ه‌ڕۆژ ل ‌ه‬ ‫دابه‌زین ‌ه و که‌سیش گوێى پێنادات! ئاخر‬ ‫ئ �ه‌گ �ه‌ر م��وچ �ه‌ى پۆلیس و کارمه‌ندێکى‬ ‫حزبى بێ بڕوانام ‌ه دوو هێنده‌ى مووچه‌ى‬ ‫مامۆستایه‌ک بێت چاوه‌ڕێى چى ده‌کرێت‬ ‫له‌ بوارى پ �ه‌روه‌رده‌؟ ئاخر ئه‌گه‌ر تائێستاش‬ ‫حزب به‌ڕێوه‌به‌ر و یاریده‌ده‌ر و مامۆستایان‬ ‫وه‌کو ب�ه‌ردى دامه‌ بێنێت و ببات چاوه‌ڕێى‬ ‫چى له‌م مامۆستایان ‌ه بکه‌ین؟ ئاخر ئه‌گه‌ر‬ ‫منداڵێک له‌ پۆلى چواره‌مى بنه‌ڕه‌تى بێت‬ ‫و نه‌زانێت ناوى خۆى بنوسێت چاوه‌ڕێى چى‬ ‫له‌م سیستمه‌ نوێیه‌ ده‌کرێت؟ زۆرن ئه‌وانه‌ى‬ ‫له‌رووخساردا بۆ ئاستى زانستى و سیستمى‬ ‫په‌روه‌رد‌ه ده‌گرین‪ ،‬به‌اڵم له‌ ناخه‌وه‌ پێده‌که‌نن‪،‬‬ ‫زۆرن ئه‌وانه‌ى به‌ ن��اوى ش��اره‌زا و پسپۆڕه‌و‌ه‬ ‫سه‌رپه‌رشتى سیستمى نوێى پ�ه‌روه‌رده‌ ده‌که‌ن‬ ‫و راس��ت و چه‌پى لێده‌خۆن و ناشیانه‌وێت‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌که‌یان تێک بچێت‪ ،‬ئاخر ئه‌گه‌ر‬

‫تائێستا وه‌زاره‌تى په‌روه‌رده‌ نه‌یتوانى بێت له‌سه‌ر‬ ‫نوسراوه‌ فه‌رمییه‌کانى خۆى ته‌نها یه‌ک وش ‌ه‬ ‫ل�ه‌ (قوتابى ‪ -‬خوێندکار) و (قوتابخانه‌‬ ‫– خوێندنگا) به‌کاربێنێت چ��اوه‌ڕوان��ى چ‬ ‫هه‌نگاوێکى تر له‌م وه‌زاره‌ته‌ ده‌کرێت؟ شه‌رم ‌ه‬ ‫به‌زۆر و به‌ئیجبارى ئابوونه‌وه‌ ل ‌ه مامۆستایان‬ ‫ده‌گ��ێ��ردرێ��ت �ه‌وه‌! ش�ه‌رم�ه‌ ح��زب ئابونه‌که‌ى‬ ‫خ��ۆى ل�ه‌الی�ه‌ن ب�ه‌ڕێ��وه‌ب�ه‌ره‌ حزبیه‌کانه‌وه‌ له‌‬ ‫م��وچ �ه‌ى م��ام��ۆس��ت��ای��ان ده‌گ��ێ��ڕێ��ت �ه‌وه‌ که‌‬ ‫زۆرب �ه‌ى زۆری��ان ئه‌ندامى حزبى نین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ ترسى گواستنه‌وه‌یان بۆ قوتابخانه‌یه‌کیتر‬ ‫رازیین ئابونه‌وه‌که‌یان لێ بگێڕدرێته‌وه‌‪ ،‬له‌‬ ‫س��ای�ه‌ى سیستمى نوێى پ����ه‌روه‌رده‌ زۆرب��ه‌ى‬ ‫زۆرى پ�ه‌رت��ووک�ه‌ک��ان ب��ووه‌ت �ه‌ دوو ب�ه‌رگ‬ ‫و سێ ب�ه‌رگ که‌ قوتابى و مامۆستایان‬ ‫س�ه‌ری��ان لێده‌رناچێت و س�ه‌ری��ان لێشێواوه‌‪،‬‬ ‫دانانى به‌ڕێوه‌به‌ر و یاریده‌ده‌رى قوتابخانه‌کان‬ ‫و دای �ه‌ن��گ �ه‌ و ب��اخ��چ �ه‌ک��ان��ى س���اوای���ان و‬ ‫دانیشتنى سێ تاچوار قوتابى له‌سه‌ریه‌ک‬ ‫ره‌حله‌ى دار و ئاسنى ره‌ق و ته‌ق له‌ به‌شێکى‬ ‫زۆرى قوتابخانه‌کان و دانانى زۆربه‌ى زۆرى‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاره‌کان له‌ راب����ردوودا له‌ الیه‌ن‬ ‫یه‌کێتى و پارتییه‌وه‌ و هه‌ڵ ڵوشینى پاره‌ى‬ ‫فرۆشگاى قوتابخانه‌کان و شێوه‌ ناشیرین و‬ ‫پیسه‌کانى بیناى قوتابخانه‌کان و نه‌بوونى‬ ‫ت���وێ���ژه‌رى ک��ۆم �ه‌اڵی �ه‌ت��ى ل �ه‌ ه���ه‌ره‌ زۆرى‬ ‫قوتابخانه‌کان و نه‌گه‌یشتنى په‌رتووکه‌کان‬ ‫له‌ واده‌ى خ��ۆى و وت��ن�ه‌وه‌ى زۆرب���ه‌ى زۆرى‬

‫وان���ه‌ى قوتابخانه‌کان ل �ه‌ الی���ه‌ن که‌سانى‬ ‫ناشایسته‌ که‌ پێشتر به‌ بڕوانامه‌ى زۆر نزم‬ ‫کراونه‌ته‌ مامۆستا و دوو ده‌وام��ى و سێ‬ ‫ده‌وام���ى و چ���وار ده‌وام���ى ل�ه‌ی�ه‌ک بیناى‬ ‫خوێندنگا و هێنانى هه‌ریه‌ک له‌ وشه‌کانى‬ ‫قوتابى و خوێندکار و قوتابخانه‌ و خوێندنگا‬ ‫به‌ یه‌که‌وه‌ بۆ رازیکردن و نیگه‌ران نه‌بوونى‬ ‫یه‌کێتى و پارتى و بوونى ده‌ مامۆستاى‬ ‫پسپۆر له‌یه‌ک قوتابخانه‌ و نه‌بوونى یه‌ک‬ ‫پسپۆر له‌ قوتابخانه‌یه‌ک و ده‌وامکردنى‬ ‫قوتابیان ل�ه‌ بیناى ک��رێ و سیستمێکى‬ ‫ن���اوه‌رۆک ن��زم و قه‌باره‌ گ �ه‌وره‌ و نه‌بوونى‬ ‫خولى ب �ه‌رده‌وام و پێویست بۆ مامۆستایان‬ ‫و ئه‌و هه‌موو تاقیکردنه‌وانه‌ و (‪ 50‬تا ‪)60‬‬ ‫قوتابى له‌یه‌ک پ��ۆل و کۆبونه‌وه‌ى حزبى‬ ‫له‌ قوتابخانه‌کان و ده‌ستوه‌ردانى حزبى له‌‬ ‫ناوه‌نده‌کانى خوێندن مشتێکه‌ له‌ خه‌روالى‬ ‫فه‌زاحه‌ت و کاره‌ دزێوه‌کانى نێو سیستمى‬ ‫پ�ه‌روه‌رده‌‪ ،‬رێژه‌ى ده‌رچوونى قوتابیانى پۆلى‬ ‫دوان��زه‌ى ئاماده‌یى ئه‌مساڵ تووشى شۆکى‬ ‫ک��ردی��ن! ب��ڕی��ارب��وو ئ �ه‌م��س��اڵ کۆنفراسى‬ ‫وه‌زاره‌ت��ى پ�ه‌روه‌رده‌ ئه‌نجامبدرێت و نه‌کرا و‬ ‫هۆکاره‌که‌شى دیارنییه‌‪.‬‬ ‫رۆژان���ه‌ ده‌ی���ان و ه���ه‌زار ره‌خ��ن�ه‌ ئاراسته‌ى‬ ‫ئ�ه‌م سیستمه‌ نوێیه‌ ده‌کرێت و وه‌زاره‌ت و‬ ‫به‌رپرسانى پ����ه‌روه‌رده‌ خ��ۆی��ان ل��ێ بێده‌نگ‬ ‫ک����ردوه‌‪ ،‬رۆژان����ه‌ که‌موکوڕییه‌کانى ئه‌م‬ ‫سیستمه‌ ئاشکرا ده‌بێت و وه‌زاره‌تى په‌روه‌رده‌‬

‫ل��ێ��ى ب��ێ��ده‌ن��گ �ه‌! ده‌س���ت���وه‌ردان���ى ح��زب��ى له‌‬ ‫ناوه‌نده‌کانى خوێندن به‌رده‌وامه‌ و وه‌زاره‌ت��ى‬ ‫په‌روه‌رده‌ لێى بێده‌نگه‌! به‌ ئاره‌زوى رێکخراو‬ ‫و کۆمیته‌ى مامۆستایان مامۆستا ئێره‌ و‬ ‫ئه‌وێى پێدکرێت و ده‌گ��وازرێ��ت�ه‌وه‌ وه‌زاره‌ت��ى‬ ‫پ�����ه‌روه‌رده‌ لێى ب��ێ��ده‌ن��گ�ه‌! ئاستى زانستى‬ ‫له‌دابه‌زین و رۆچوونه‌ وه‌زاره‌تى په‌روه‌رده‌ لێى‬ ‫بێده‌نگه‌‪ ،‬مامۆستایان گوزه‌رانیان خراپه‌ و‬ ‫داواک����ارى و موعاناتیان ه�ه‌ی�ه‌ وه‌زاره‌ت���ى‬ ‫په‌روه‌رده‌ لێى بێده‌نگه‌‪ ،‬پاره‌ و مادده‌ و قووتى‬ ‫ئ �ه‌م میلله‌ته‌ له‌چاپکردن و گواستنه‌وه‌ى‬ ‫په‌رتووکى خوێندن له‌ ده‌ره‌وه‌ى واڵت به‌هه‌ده‌ر‬ ‫ده‌چێت وه‌زاره‌تى په‌روه‌رده‌ لێى بێده‌نگه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ده‌بێت له‌ئێستادا هه‌ڵوه‌سته‌ى جددى له‌سه‌ر ئه‌م‬ ‫هه‌موو که‌موکوڕى سیستمى نوێى خوێندن‬ ‫و ده‌ستوه‌ردانى حزبى و دانانى به‌ڕێوه‌به‌ر و‬ ‫یاریده‌ده‌رانى قوتابخانه‌کان به‌پێوه‌رى حزبى‬ ‫و دابه‌زینى ئاستى زانستى قوتابیان بکه‌ین‬ ‫و هێڵێکى س��وور بکێشین و بڵێین به‌سه‌ و‬ ‫نه‌هێڵین چیتر ره‌وشى پ�ه‌روه‌رده‌ به‌م ئاقار و‬ ‫که‌شه‌ ناڕوونه‌ بڕوات و سنورى بۆ دابنرێت‪.‬‬ ‫ده‌بێت هه‌موومان درک به‌و زه‌نگه‌ خه‌ته‌رناکه‌‬ ‫بکه‌ین که‌ سیستمى پ���ه‌روه‌رده‌ لێیده‌دات و‬ ‫پێمان ده‌ڵێت هه‌ندێک که‌س به‌ ناوى شاره‌زا‬ ‫و پسپۆر وه‌ک��و مشه‌خۆر یه‌خه‌ى سیستمى‬ ‫په‌روه‌رده‌یان گرتووه‌ و له‌داهاتوو کوردستان‬ ‫و تاکه‌کان به‌ره‌و هه‌ڵدێر ده‌به‌ن که‌ ئه‌سته‌مه‌‬ ‫بتوانرێت چاره‌ى بۆ بدۆزرێته‌وه‌‪.‬‬

‫سه‌رنجێک له‌سه‌ر ساڵیادی‌ شه‌هیدی قه‌ڵه‌م سۆرانی مام ‌ه حه‌مه‌‬

‫سۆران که‌رکوکی‬ ‫سێ س��اڵ دوای شه‌هیدبوونی شه‌هیدى‬ ‫ق �ه‌ڵ �ه‌م س��ۆران��ی م��ام�ه‌ح�ه‌م�ه‌ ل � ‌ه الی �ه‌ن‬ ‫ستافی گۆڤاری (لڤین)ه‌و‌ه کۆمه‌ڵێک‬ ‫ک �ه‌س و الی���ه‌ن و رێ��ک��خ��راو بانگهێشت‬ ‫ک���ران ب��ۆ سێیه‌مین س��اڵ��ی��ادی‪ .‬چه‌ند‬ ‫ب��اب �ه‌ت و وت���ار پێشکه‌ش ک���را‪ ،‬وه‌ک‬ ‫ئه‌وه‌ی دوای سێ ساڵ هێشتا بکه‌رانی‬ ‫ئه‌م ک��رده‌وه‌ نامرۆڤانه‌ی ‌ه ئاشکرا نه‌کراو‌ه‬ ‫و ل ‌ه ناویشدا بڕیارکه‌ی سه‌رۆکی هه‌رێم‬ ‫ب� ‌ه بیر خ��رای �ه‌و‌ه ک� ‌ه گ��وای� ‌ه لیژنه‌یه‌ک‬

‫پێک دێنێ و بکوژانی س��ۆران دی��ارى تاکو ده‌ردی تیرۆری سۆرانی تێدا سارێژ‬ ‫ده‌کات‪ ،‬به‌اڵم نه‌ ئێستا بکوژان دیارن و که‌ین‪ .‬چونک ‌ه به‌ڕاستی له‌و رۆژ‌ه هه‌ست‬ ‫ن ‌ه لیژنه‌که‌ی‪ !...‬یان ئه‌مڕۆ سه‌ندیکای به‌ داماوی و نه‌هامه‌تی له‌م واڵت ‌ه ده‌که‌ی‬ ‫رۆژنامه‌نوسان کۆنگره‌ی خۆی ده‌به‌ستێ که‌ چ��ۆن خۆمان ل ‌ه شوێنێکی لوکس‬ ‫و یادێک ل ‌ه شه‌هید سۆران نه‌کاته‌وه‌‪ !..‬فریو ده‌دین پۆزی پێشکه‌وتن ده‌ده‌ین‪ ،‬ئه‌و‬ ‫یان یادی رۆژنامه‌نوسان و که‌سانی تر جێگه‌یه‌ که‌وا به‌رده‌که‌ی وا پێ له‌ سه‌ری‬ ‫ده‌ک �ه‌ن �ه‌وه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم ی��ادى س����ۆران‪...‬؟ یان دا ده‌نێم هی واڵته‌که‌ی خۆم نییه‌ و ب ‌ه‬ ‫وت��را ک ‌ه ئ�ه‌م واڵت �ه‌ واڵت��ی بێده‌نگییه‌ و رواڵ �ه‌ت ئه‌ورۆپی و له‌ ناورۆکدا هێشتا‬ ‫ب��ێ��ده‌ن��گ��ی ب��ۆ خ���ۆی ت��ی��رۆره‌ و ئافرین له‌ سه‌ده‌ی پ��ازده‌ی ئه‌مریکاداین‪ ،‬نه‌ک‬ ‫وتنه‌ به‌ ج�ه‌الده‌ک��ان و ئافه‌رین وتنه‌ ب ‌ه ب �ه‌وه‌ی فه‌خر ب ‌ه ئه‌مریکی یان ئه‌روپی‬ ‫سه‌ربڕینی رۆشنبیره‌کان‪ !...‬به‌ڕاستی بوونی ئه‌مڕۆ بکه‌م‪ ،‬چونک ‌ه ه�ه‌ر زۆر‬ ‫ئه‌مانه‌ هه‌موی جێگای خ��ۆی ب��وون و پێشتر له‌ ئه‌مریکای سه‌ده‌ی پازده‌ ئێمه‌ی‬ ‫ک���ورد خ����اوه‌ن ب��ه‌ره��ه‌م ش��ارس��ت��ان��ی�ه‌ت و‬ ‫هه‌ست به‌ ئه‌و دۆخ ‌ه ناله‌بار‌ه ده‌کرا‪.‬‬ ‫به‌اڵم بگه‌ڕێمه‌وه‌ بۆ شوێنی رێوڕه‌سمه‌ک ‌ه پێشکه‌وتن بووین‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مڕۆ واڵته‌که‌ی‬ ‫هۆڵی ئوتێل پ�ه‌رێ��ز ل�ه‌ س�ه‌رچ��ن��ار ب��وو‪ ،‬ئێمه‌ ب � ‌ه ت��ی��رۆر و ک��وش��ت��ن و ت��ۆق��ان��دن‬ ‫ه�ه‌ر ل ‌ه س�ه‌ره‌ت��اوه‌ کۆمه‌ڵێک سه‌یاره‌ی ئاسیی ب��وه‌ت �ه‌وه‌‪ .‬ب��ا ل� ‌ه بابه‌ته‌ک ‌ه دوور‬ ‫تایبه‌تت ده‌بینی وه‌کو شوێنی ئه‌وانه‌ بوو نه‌که‌ومه‌وه‌‪ ،‬له‌ پلیکانه‌کانه‌و‌ه سه‌رکه‌وتم‬ ‫ک ‌ه خه‌بریان له‌ دنیا نییه‌ یان نایه‌نه‌وێ خۆمم غ�ه‌ری��ب ده‌ب��ی��ن��ی‪ ،‬ل�ه‌ پێش قاپی‬ ‫خه‌به‌ردار ببن‪ ،‬ئه‌ڵبته‌ فه‌رقی نه‌بوو هی هۆڵه‌که‌و‌ه کۆمه‌ڵێک که‌س له‌وێ بوون‬ ‫به‌شداربووان بێ یان نه‌‪ ،‬جه‌وی شوێنه‌ک ‌ه بۆ پێشوازی ته‌نانه‌ت جله‌کانیشان ره‌ش‬ ‫هه‌ر ئ �ه‌و‌ه ب��وو‪ ،‬دوور ل ‌ه ته‌پو تۆزه‌که‌ی ب��وو‪ !...‬له‌ ژووره‌وه‌ چه‌ند سه‌د که‌س و‬ ‫که‌رکوک و هه‌ژاریه‌که‌ی شوریجه‌ی وا الی �ه‌ن��ی رۆشنبییر و س��ی��اس�ه‌ت��م�ه‌دار و‬ ‫سۆرانى تێدا شه‌هیدکرا‪ ،‬هیوام ده‌خواست ن��ه‌داری تێدا ب��وو‪ ،‬به‌ڵی م �ه‌دار و ن�ه‌دار‬ ‫ل ‌ه هه‌ژارترین گه‌ڕه‌کی ئه‌م شار‌ه به‌ڕێو‌ه ل �ه‌گ �ه‌ڵ تاقمێک ک��ه‌س و الی �ه‌ن��ی تر‬ ‫بچوایا تا هه‌ناسه‌یکی ئاساییم هه‌ڵدایا که‌ ل ‌ه چاوه‌کانیان ئه‌و ئ��ازاره‌ی سۆران‬

‫هه‌ست پێده‌کرا به‌ تایبه‌ت کۆمه‌ڵێک ژن‬ ‫و گه‌نجی وه‌کو ئاوین ‌ه راست و دروست‬ ‫که‌وا ره‌نگێکی تریان دابو‌ه رێوڕه‌سمه‌که‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم به‌ڕاستی ده‌توانم بێژم ئه‌وه‌ی هه‌ستم‬ ‫پێنه‌کرد کۆمه‌ڵێک وتار و نوسراوه‌ ک ‌ه‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌ به‌ریش نه‌کرابوو ده‌خوێنرایه‌و‌ه‬ ‫و هه‌وڵیان ئه‌دا به‌ زۆری��ش بووبێ به‌یان‬ ‫بکه‌ن‪ ،‬ل ‌ه ناو خۆمدا ده‌مگوت‪ :‬به‌ڕاستی‬ ‫زامی سۆرانی مام ‌ه حه‌م ‌ه ئه‌وه‌نده‌ بێت‬ ‫ک ‌ه نه‌توانی وه‌کو رۆشنبیر یان نوسه‌ر یان‬ ‫سیاسه‌ت‪ ...‬به‌ زمانی خۆت ئه‌و برینه‌ و‬ ‫ده‌رد‌ه سارێژ بکه‌ی‪ !...‬سیاسه‌تمه‌دار یان‬ ‫رۆشنبیر یان چاالکوانی خه‌باتی مه‌دنی‬ ‫بێت و ده‌ردی واڵته‌که‌ت ئ��ازارت نه‌دات‬ ‫و هه‌ست و زانست نه‌که‌یته‌ یه‌ک و له‌‬ ‫ئاوه‌ها رۆژێک به‌ نوسراوه‌ وتار پێشکه‌ش‬ ‫بکه‌ی‪!..‬‬ ‫ئه‌ی بۆ به‌رگری کردن له‌ کاره‌ساتێکی‬ ‫وه‌ها چی ده‌که‌ن؟ پرۆژه‌تان چییه‌؟ ته‌نیا‬ ‫وتن ئه‌مه‌یه‌ و وه‌هایه‌ تێر ده‌ک��ات؟ کێ‬ ‫ئه‌م ده‌ردانه‌ چاره‌سه‌ر بکات؟ خۆ ده‌سه‌اڵت‬ ‫ن��ای��ک��ات و ن �ه‌ی��ک��ردوه‌‪ ،‬ئ��اخ��ر ده‌س�ڵ�ات‬ ‫زات���ی خ��ۆی ب �ه‌رژه‌وه‌ن��دی��خ��وازی �ه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم‬ ‫سیاسه‌تمدار ده‌بێ چۆن بی؟ رۆڵی ئه‌وان‬ ‫چییه‌؟ نه‌ ئ �ه‌وه‌ی ئه‌وانه‌ وا سه‌رکه‌وتن‬

‫وتاریان خوێنده‌وه‌ رۆشنبیری کۆمه‌ڵگان‪،‬‬ ‫ک��ۆم�ه‌ڵ��گ��اش ه�ه‌ب��وون��ێ��ک��ی ئه‌خالقییه‌‬ ‫و ده‌ب��ێ��ت ب��ه‌ گ���وێ���ره‌ی پێویستیه‌کان‬ ‫پێشه‌نگایه‌تی بکرێت‪ ،‬وه‌کو ئه‌وه‌ی ئه‌ولیا‬ ‫و مرۆڤه‌ چاکه‌کان کردویانه‌‪ ،‬ده‌بێت پالن‬ ‫و پ���رۆژه‌دار ب��ن! مه‌گه‌ر به‌ حه‌ماسه‌ت‬ ‫کام کێشه‌ چارسه‌ر ک��راوه‌؟ با ئیتر له‌‬ ‫سه‌ر خۆێنی که‌س خۆ نه‌ده‌ینه‌ پێش و‬ ‫رادیکاڵی تیۆری نه‌بیین‪ .‬سۆرانی مامه‌‬ ‫حه‌مه‌ و سه‌رده‌شت عوسمان گیانی خۆیان‬ ‫له‌م رێگایه‌ پێشکه‌ش کردوه‌ و که‌س به‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتیشه‌وه‌ بۆی نییه‌ له‌ سه‌ر خوێنی‬ ‫ئه‌وان رانت بکات‪.‬‬ ‫ب���ه‌م ب���ۆن���ه‌وه‌ پ��ێ��وی��س��ت ده‌ک����را ل��ێ��ره‌ ئ�ه‌م‬ ‫بابه‌ته‌ بخرێته‌ وتوو وێژه‌وه‌ و بۆ دووپات‬ ‫ن �ه‌ب��ون �ه‌وه‌ی ئ��ه‌م ک��اره‌س��ات �ه‌ ده‌ب���ێ چی‬ ‫ب��ک �ه‌ی��ن؟ رای ک �ه‌س��ان��ی ب���ه‌ش���دار ب��وو‬ ‫وه‌ربگیردرێت و کار بکرێت بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫به‌ به‌شداربوونێکی به‌رفراوانتر له‌ الیه‌ن‬ ‫و ئه‌تنیکه‌کانی ن��او کۆمه‌ڵگا وه‌ک��و‬ ‫میکانیزمێک بۆ به‌دواداچوون و زه‌خت‬ ‫خستنه‌ سه‌ر ده‌س�ه‌اڵت به‌شدار ببوایان و‬ ‫له‌ ئه‌گه‌ری به‌ دوادانه‌چون و به‌رپرسیاری‬ ‫ن �ه‌ب��وون��ی ده‌س�����ه‌اڵت رێ��گ �ه‌ و شوێنی‬ ‫پێویست ب��خ��رای�ه‌ت�ه‌ ن��ی��ق��اش�ه‌وه‌‪ .‬چونکه‌‬

‫بیروڕا‬

‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪66‬‬ ‫دووشه‬ ‫‪2711/5/42010/11/8‬‬ ‫‌ممه‌ممه‌‪- 2011/7/25‬‬ ‫دووشه‬

‫‪17‬‬

‫ئه‌مان کێشه‌ی کۆمه‌ڵگایه‌ که‌ به‌ جاران‬ ‫له‌ الیه‌نی چینێکی ب�ه‌رژه‌وه‌ن��دی��خ��وازی‬ ‫بێ ویژدانه‌وه‌ له‌ سه‌ره‌تای مرۆڤایه‌تیه‌وه‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ چووه‌ و کۆمه‌ڵگا به‌ میکانیزمی‬ ‫ئه‌خالقی خۆی بۆ پاراستنی به‌هاکان‬ ‫کاری بۆ کردوه‌ و چاره‌سه‌ری کردوه‌‪.‬‬ ‫بۆیه‌ لێره‌ش به‌ جێگای چه‌ند وتاری وشک‬ ‫و بێ ن���اوه‌رۆک و بێ ک��ردار پێویست‬ ‫بوو به‌ کۆڕ و کۆبوونه‌وه‌ی کلتووری‬ ‫و ئه‌ده‌بی و رۆشنبیری بۆ خاوه‌نداری له‌‬ ‫سۆران و سۆرانه‌کان پێشبخرایه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ده‌سه‌اڵت یان حزبه‌کان بیانه‌وێ یان نه‌‪،‬‬ ‫به‌شداربن یان نه‌‪ .‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ به‌ڕێزانی‬ ‫ئاماده‌کاری ئه‌م ساڵیاده‌ په‌یڕه‌ویان نه‌کرد‬ ‫و ته‌نیا به‌ وتار و بابه‌ت ته‌واویان کرد‪.‬‬ ‫وتیان ئێمه‌ له‌ سه‌ر خوێنی پیرۆزی ناچار‬ ‫بوین بۆ به‌رده‌وامی و به‌مجۆره‌ داس‬

‫راگه‌یاندنى یه‌کێتى ل ‌ه قه‌یرانى عه‌قڵدا‬ ‫سه‌ته‌الیتى گه‌لى کوردستان راپۆرته‌که‌ى دۆنگى و گۆڕان به‌ نمونه‌‬

‫عه‌لى فه‌تاح مه‌جید‬ ‫رۆژگ�����ارێ�����ک ئ����ه‌م ه���ێ���زه‌ س��ی��اس��ی��ی�ه‌‬ ‫راگ�ه‌ی��ان��دن�ه‌ک�ه‌ى به‌هێزترین ئۆرگانى‬ ‫بوو‪ ،‬رۆژگارێک یه‌کێتى نیشتمانى له‌‬ ‫رێگه‌ى ته‌نها ئێزگه‌یه‌کى پڕ ته‌شویشى‬ ‫چ �ه‌ن��د ک��ات��ژم��ێ��ری��ی�ه‌وه‌ ده‌گ�ه‌ی��ش��ت�ه‌ ن��او‬ ‫ناخ و دڵ و شاده‌ماره‌کانى زۆربه‌مان‪،‬‬ ‫رۆژگ���ارێ���ک ک �ه‌ ده‌م��ان��ب��ی��س��ت (ئ��ێ��ره‌‬ ‫ده‌نگى شۆڕشى عێراقه‌) ئیدى دڵێک‬ ‫نه‌ده‌ما که‌ ترپه‌کانى تێکه‌ڵ به‌ هه‌ناسه‌ى‬ ‫پێشمه‌رگه‌کان نه‌بێت‪ ،‬به‌ڵێ ئۆرگانى‬ ‫راگه‌یاندنى ئه‌م یه‌کێتى نیشتمانییه‌ له‌‬ ‫ئه‌شکه‌وتێکه‌وه‌ به‌هێزترین و کاریگه‌رترین‬ ‫بڵندگۆى نیشتمانێک بوو‪ ،‬ئیزگه‌که‌ى‬ ‫ده‌ن���گ���ى گ���ه‌ل���ى ک���وردس���ت���ان دواج�����ار‬ ‫کوردستانى نوێ ى یه‌که‌م و کوردستانى‬ ‫نوێ ى ده‌ستپێک و کوردستانى نوێ ى‬

‫دای��ک و کوردستانى نوێ ى فێرگه‌ى‬ ‫کارى راگه‌یاندن ناسه‌ره‌وه‌ میدیای ئه‌م‬ ‫هێزه‌ سیاسییه‌ کوردییه‌ بوون‪ ،‬زه‌مه‌ن تێ‬ ‫ئه‌په‌ڕێ و به‌ داخه‌وه‌ پاره‌ شوێن به‌ فکر‬ ‫و باوه‌ڕ لێژ ده‌کات‪ ،‬به‌ تێپه‌ڕبوونى کات‬ ‫ئۆرگانى میدیایى ئه‌م پارته‌ش به‌ داخه‌وه‌‬ ‫ده‌بێته‌ به‌شێک له‌ جه‌هل‪ ،‬گه‌وره‌ نوسه‌رى‬ ‫ک��ورد به‌ختیار عه‌لى ده‌ڵێت «ح��زب له‌‬ ‫رێگه‌ى پار‌ه و هێزه‌وه‌ ده‌توانێت خۆڵ بکات‬ ‫به‌ زێڕ‪ ،‬به‌اڵم ناتوانێت جه‌هل بکات به‌‬ ‫م�ه‌ع��ری��ف�ه‌» ئ��ه‌و ک��ات �ه‌ى مه‌عریفه‌ له‌‬ ‫ئۆرگانى میدیایى ئه‌م حزبه‌دا شاربه‌ده‌ر‬ ‫کرا‪ ،‬ئیدى هه‌موو جومگه‌کانى پڕ بوون‬ ‫له‌ جه‌هل‪ ،‬ئێستا ئه‌و میدیایه‌ى که‌ خه‌ڵکى‬ ‫ک��وردس��ت��ان ب �ه‌ ت �ه‌ش��وی��ش �ه‌وه‌ عه‌شقیان‬ ‫له‌گه‌ڵدا ده‌کرد‪ ،‬هه‌ر ئه‌و خه‌ڵکه‌ درگاى‬ ‫ماڵه‌کانیانى له‌سه‌ر کلیل ده‌ده‌ن‪ ،‬ئێستا‬ ‫م�ه‌گ�ه‌ر ل�ه‌ رێ��گ�ه‌ى درام��ای �ه‌ک��ى وه‌ک‬ ‫(دۆن���گ ی���ى)ه‌وه‌ میدیاى یه‌کێتى له‌‬ ‫به‌شێک له‌ ماڵه‌کاندا مابێت‪ ،‬ده‌ورانه‌که‌‬ ‫زۆر گ������ۆڕاوه‌‪ ،‬ئ���ه‌و م��ی��دی��ا ت�ه‌ش��وی��ش‬ ‫ئامێزه‌ى ک�ه‌ درگ���اى ب��ۆ ده‌خ��رای �ه‌ سه‌ر‬ ‫پشت‪ ،‬ئێستا به‌ گه‌اڵبه‌یه‌ک دۆالره‌وه‌‬ ‫ناتوانێت درگاى داخراوى ماڵێک و دڵى‬ ‫شکاوى هاواڵتییه‌ک بکاته‌وه‌‪ ،‬چه‌ند‬ ‫ساڵێک له‌مه‌وپێش ل�ه‌ کۆنگره‌یه‌کى‬ ‫رۆژن��ام �ه‌وان��ی��دا تاڵه‌بانى وت��ى‪ :‬هه‌موو‬ ‫که‌س ئازاد بێت‪ ،‬ئه‌م کاک ئازاده‌ى ئێمه‌‬ ‫ئ��ازاد نییه‌ (مه‌به‌ستى ئ��ازاد جوندیانى‬

‫بوو)‪ ،‬له‌ درێژه‌ى وته‌کانیدا تاڵه‌بانى باسى ل �ه‌ راپ���ۆرت���ه‌ک���ه‌ى گ �ه‌ل��ى ک��وردس��ت��ان��ى‬ ‫له‌وه‌ کرد که‌ میدیاى یه‌کێتى زمانحاڵى زمانحاڵى (ى‪.‬ن‪.‬ک)دا هاتووه‌ «ئه‌وه‌ى‬ ‫یه‌کێتییه‌ و ته‌عبیر له‌ فکر و به‌رنامه‌ و ل�ه‌ درام���اى دۆنگیدا روده‌دات له‌گه‌ڵ‬ ‫روداوه‌ک����ان����ى ئ���ه‌م دوای���ی���ه‌ى ه�ه‌رێ��م��ى‬ ‫نیه‌تى یه‌کێتى ده‌کات‪.‬‬ ‫جارێکیتریش ب ‌ه داخه‌وه‌ ئێستا ئه‌م میدیایه‌ کوردستاندا کوت و مت سێوێکن کراون‬ ‫چاالکوانه‌ سیاسى و مه‌ده‌نى و ته‌نانه‌ت به‌ دوو له‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌ناو درام��اى دۆنگیدا‬ ‫ه��اواڵت��ی��ان��ى ک��وردس��ت��ان��ی��ش رووب����ه‌ڕوى به‌ره‌یه‌کى شه‌ڕه‌نگێز و پیالن گێڕ هه‌یه‌‬ ‫هه‌ڕشه‌ و پێشهاتى مه‌ترسیدار ده‌کاته‌وه‌‪ ،‬ک�ه‌ ن��اوى ب���ه‌ره‌ى ب��اش��وره‌ ی��اخ��ود ب �ه‌ره‌ى‬ ‫بۆ خۆشبه‌ختى په‌راوێزخستنى ئه‌م میدیا سۆرۆنه‌‪ ،‬ده‌ق��اوده‌ق له‌ گۆڕانه‌که‌ى الى‬ ‫قه‌یراناوییه‌ له‌ ئاستێکدایه‌ زۆر جار هیچ خ��ۆم��ان ده‌چ��ێ��ت‪ ،‬ل�ه‌ درام���اى دۆنگیدا‬ ‫بابه‌ت و پڕۆگرامێکى به‌ نه‌زه‌رى ئیعتیبار ب��اش��وری �ه‌ک��ان چ����وار ک �ه‌س��ی��ان ش��ه‌ڕى‬ ‫وه‌رناگیرێت‪ ،‬چه‌ند شه‌وێک له‌مه‌وبه‌ر به‌ده‌ست هێنانى ده‌سه‌اڵتى زیاتریان پێ‬ ‫یه‌کێک له‌ راپۆرته‌کانى ته‌له‌فزیۆنى سپێردراوه‌‪ ،‬له‌ ناو گۆڕانیشدا هه‌ر چوارن‪،‬‬ ‫گه‌لى ک��وردس��ت��ان نمایشێکی ب���ه‌راورد ‪ /1‬خاتوو هوى له‌ ه��ۆزى جانگ له‌ناو‬ ‫ئامێزى له‌ نێوان (سه‌رکرده‌کانى گۆڕان گۆڕاندا خاتوو کوێستان محه‌مه‌د‪/2 ،‬‬ ‫و شه‌ڕه‌نگێزه‌کانى به‌ره‌ى باشوورى دۆنگ هوتاى سوى راوێژکار‪ ،‬له‌ناو گۆڕانیشدا‬ ‫یى) کرد که‌ زۆر چاوه‌ڕوان نه‌کراو بوو‪ ،‬ح��ه‌م��ه‌ ت��ۆف��ی��ق ره‌ح���ی���م‪ /3 ،‬ج��ۆن��گ‬ ‫گه‌ر به‌ وردى له‌و راپۆرته‌ رۆژنامه‌وانییه‌ مۆنگ وه‌زی��رى سێیه‌مى جه‌نگ‪ ،‬له‌ناو‬ ‫بڕوانین ته‌نها دوو لێکدانه‌وه‌ هه‌ڵده‌گرێت‪ ،‬گۆڕانیشدا ق��ادرى حاجى عه‌لى هه‌مان‬ ‫یه‌که‌میان ده‌مانگه‌یه‌نێته‌ ئه‌و بڕوایه‌ى سیناریۆ‪ /4 ،‬ئه‌گه‌ر بینه‌رى دراماکه‌ و‬ ‫که‌ ئه‌م میدیایه‌ له‌ ئێستادا له‌ گه‌وره‌ترین چاودێران که‌مێک وردت��ر ببنه‌وه‌ بۆیان‬ ‫ق �ه‌ی��ران��ى ع�ه‌ق��ڵ��ی��دای��ی�ه‌‪ ،‬ده‌ن���ا هه‌رگیز ده‌رده‌که‌وێت جیاوازیه‌کى زۆر که‌م هه‌یه‌‬ ‫راپ��ۆرت��ى الواز و بێماناى ل �ه‌و شێوه‌یه‌ له‌نێوان ه �ه‌ر ی �ه‌ک له‌ ع��وم�ه‌رى سه‌ید‬ ‫ب�ڵاو ن��اک��ات �ه‌وه‌‪ ،‬دووه‌م��ی��ان ئ�ه‌گ�ه‌ر ئه‌و عه‌لى گۆڕان و جانگى جاى براى خاتوو‬ ‫راپۆرته‌ تاڵه‌بانى وته‌نى ته‌عبیر له‌ بیر و هوى‪ ،‬به‌اڵم له‌ وێ و لێره‌ش هه‌ر چاکه‌‬ ‫بۆچون و هه‌ڵوێست و به‌رنامه‌ى یه‌کێتى کاران ده‌یبه‌نه‌وه‌ و پیالن گێڕانیش رۆژ‬ ‫و سه‌رۆکه‌که‌ى بکات‪ ،‬زۆر ب�ه‌داخ�ه‌وه‌ له‌ دواى رۆژ له‌به‌ر چاوى کۆریه‌کان و‬ ‫گه‌وره‌ترین مه‌ترسى خوێناوى چاوه‌ڕێى کورده‌کان بچوک ده‌بنه‌وه‌»‪.‬‬ ‫ل��ێ��ره‌وه‌ غیابى ع�ه‌ق��ڵ ل �ه‌ م��ی��دی��اى ئه‌م‬ ‫ئه‌م هه‌رێمه‌ ده‌کات‪ ،‬با بپرسین بۆ؟‬

‫ح��زب �ه‌دا ب �ه‌ ئ��اش��ک��را ده‌رده‌ک���ه‌وێ���ت‪ ،‬له‌‬ ‫گه‌رمه‌ى گفتوگۆى هاواڵتیان له‌سه‌ر ئه‌م‬ ‫درامایه‌ و ئاماژه‌کانى پشتى دراماکه‌‪،‬‬ ‫س �ه‌ر سوڕمانى ه��اواڵت��ی��ان ل�ه‌س�ه‌ر ئ�ه‌وه‌‬ ‫بوو یه‌کێتى نیشتمانى ئه‌م درامایه‌ چۆن‬ ‫پێشکه‌ش ده‌کات؟ له‌کاتێکدا که‌ هه‌موو‬ ‫ماناکانى دژ به‌ خۆیه‌تى! بۆ شاردنه‌وه‌ و‬ ‫پێچه‌وانه‌ کردنه‌وه‌ى بیرکردنه‌وه‌ى خه‌ڵکى‬ ‫کوردستان له‌باره‌ى درام��اک�ه‌وه‌ میدیاى‬ ‫یه‌کێتى و سه‌ته‌الیتى گه‌لى کوردستان‬ ‫که‌وتنه‌ هه‌ڵه‌یه‌که‌وه‌ که‌ ب��ووه‌ به‌ڵگه‌ى‬ ‫غیابى عه‌قڵ و وجودى به‌رفراوانى جه‌هل‬ ‫له‌و ده‌زگایه‌دا‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌ وردى له‌و راپۆرته‌ و کۆتایى‬ ‫درام��اک �ه‌ ب��ڕوان��ی��ن‪ ،‬ده‌بینین ئ �ه‌و چ��وار‬ ‫که‌سه‌ى له‌ دراماکه‌دا له‌گه‌ڵ (کوێستان‬ ‫م��ح �ه‌م �ه‌د و ح �ه‌م �ه‌ ت��ۆف��ی��ق ره‌ح��ی��م و‬ ‫ق��ادرى حاجى عه‌لى و ع��وم�ه‌رى سه‌ید‬ ‫عه‌لى) هاوشێوه‌ کرابوون‪ ،‬هه‌ر چواریان‬ ‫له‌الیه‌ن خ��اوه‌ن شکۆوه‌ به‌ سه‌ر په‌ڕاندن‬ ‫و هه‌ڵواسینى که‌لله‌ س�ه‌ره‌ک��ان��ی��ان به‌‬ ‫ده‌روازه‌ک��ان��ى ش��اره‌وه‌ سزا دران‪ ،‬که‌واته‌‬ ‫ئه‌مه‌ نیه‌تى یه‌کێتى نیشتمانى و خاوه‌ن‬ ‫شکۆکه‌یه‌تى ب�ه‌رام��ب�ه‌ر ب�ه‌ (کوێستان‬ ‫محه‌مه‌د و حه‌مه‌ تۆفیق ره‌حیم و قادرى‬ ‫حاجى عه‌لى و عومه‌رى سه‌ید عه‌لى)‪،‬‬ ‫ک��ه‌ وات����ه‌ ی�ه‌ک��ێ��ت��ى ل���ێ���ره‌وه‌ ه��ه‌ڕه‌ش��ه‌ى‬ ‫مه‌ترسیدار له‌م چوار سه‌رکرده‌یه‌ى گۆڕان‬ ‫ده‌ک���ات و خاوه‌نشکۆکه‌ى یه‌کێتى به‌‬

‫خه‌ڵکى کوردستان ده‌ڵێت‪ :‬چ��اوه‌ڕێ بن‬ ‫که‌لله‌ س��ه‌رى س �ه‌ر ک��رده‌ک��ان��ى گ��ۆڕان‬ ‫له‌ داهاتویه‌کى نزیکدا له‌ ده‌روازه‌کانى‬ ‫ش��ار (ع �ه‌رب �ه‌ت و ئ�ه‌زم��ڕ و تاسڵوجه‌)‬ ‫ببینن‪ ،‬ئه‌مه‌ش رێک له‌گه‌ڵ کۆنگره‌‬ ‫رۆژن��ام�ه‌وان��ی��ی�ه‌ک�ه‌ى تاڵه‌بانیدا یه‌ک‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌ که‌ پێشتر ئاماژه‌م پێداو تیایدا‬ ‫نمایشه‌کانى ناو میدیاى یه‌کێتى به‌ نیه‌ت‬ ‫و به‌رنامه‌ و فکره‌ى یه‌کێتى له‌قه‌ڵه‌مدا‪،‬‬ ‫جگه‌ ل���ه‌وه‌ش وت �ه‌ک �ه‌ى ن��او کۆنگره‌ى‬ ‫سێیه‌مى یه‌کێتیمان بیر ده‌خ��ات �ه‌وه‌ که‌‬ ‫تاڵه‌بانى له‌باره‌ى گۆڕانه‌وه‌ وتى «السالم‬ ‫على من اتبع الهدى»‪ ،‬کۆکراوه‌ى ئه‌م‬ ‫راپ���ۆرت و لێدوانانه‌ گه‌لى کوردستان‬ ‫وته‌نى (ب�ه‌ مه‌نتقى عه‌قڵ) هه‌ڕه‌شه‌ى‬ ‫قوڵ و مه‌ترسیدارن‪ ،‬به‌دیوێکیتردا دراماى‬ ‫دۆنگى له‌الیه‌ن خاوه‌نشکۆکه‌یه‌وه‌ ته‌نها‬ ‫یه‌ک شه‌ڕ له‌ ئ��ارادای�ه‌‪ ،‬ئه‌ویش شه‌ڕى‬ ‫ج��ێ��گ��ی��رک��ردن و بێخه‌مکردنى ته‌ختى‬ ‫شاهانه‌ى واڵته‌ بۆ هه‌ر دوو شازاده‌‪ ،‬گرفته‌‬ ‫عه‌قڵیه‌کانى میدیاى یه‌کێتى گه‌یشتۆته‌‬ ‫راده‌ی���ه‌ک درکیان ب �ه‌وه‌ ن �ه‌ک��ردووه‌‪ ،‬که‌‬ ‫خاوه‌نشکۆى کۆریه‌کان و خاوه‌نشکۆکه‌ى‬ ‫یه‌کێتى که‌ میدیاى یه‌کێتى ده‌ڵێت کوت‬ ‫و مت له‌ یه‌ک ده‌چن هه‌ر دوکیان یه‌کى‬ ‫ته‌نها دوو شازاده‌یان هه‌یه‌ و به‌و مانایه‌ش‬ ‫خاوه‌نشکۆکه‌ى یه‌کێتى دواى بڕیارى‬ ‫س �ه‌رپ �ه‌ڕان��دن��ى س �ه‌رک��رده‌ک��ان��ى گ��ۆڕان‬ ‫ته‌ختى شاهان‬

‫هێرشی ئێران بۆ سه‌ر باشوور ب ‌ه بیانوی هێزه‌کانی پژاک‬

‫واحید عه‌بدواڵ‬ ‫به‌ هۆی به‌رده‌وامی قه‌یرانه‌کان؛ گۆڕینی‬ ‫نه‌خشه‌ی سیاسی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست‬ ‫له‌ کۆتایی س�ه‌ده‌ی بیسته‌م و سه‌ره‌تای‬ ‫س���ه‌ده‌ی ن��وێ ک �ه‌وت �ه‌ رۆژه‌ڤ‪ .‬زلهێزه‌‬ ‫جیهانییه‌کان به‌ سه‌رکێشی ئه‌مریکا به‌‬ ‫بیانۆی ش�ه‌ڕی دژه‌تیرۆر و‪ ...‬ده‌ستیان‬ ‫وه‌ردایه‌ ناوچه‌که‌‪ .‬هێزه‌ ستاتۆپارێزه‌کانی‬ ‫هه‌رێمه‌که‌ (ئێران‪ ،‬سوریا و تورکیا) بۆ‬ ‫پاراستنی خۆیان له‌ هه‌ر جۆره‌ ده‌ستێوه‌ردان‬ ‫و دوورخستنه‌وه‌ی ش�ه‌ڕ له‌ سنوره‌کانی‬

‫خۆیان له‌ رێگای پشتگیری ک��ردن له‌ کوردستان قبوڵی ئه‌وه‌ ناکه‌ن که‌ ئیراده‌ی‬ ‫گروپه‌ ئیسالمی و توندئاژۆکان له‌ عێراق‪ ،‬گه‌ل ببێته‌ سه‌نگی مه‌حه‌کی رووداو و‬ ‫ئه‌فغانستان‪ ،‬فه‌له‌ستین و‪ ...‬رووبه‌ڕووی گۆڕانکاریه‌کان‪.‬‬ ‫ئه‌و هێرشانه‌ بوونه‌وه‌‪ .‬ئه‌نجامی ئه‌م یارییه‌ ب���ۆی���ه‌ ب����ه‌ ئ���ام���ان���ج���ی س�����ه‌رک�����وت و‬ ‫سه‌دان و ه�ه‌زاران قوربانی و به‌ ملیۆنان قه‌الچۆکردنی ب��زاڤ��ی ئ��ازادی��خ��وازان�ه‌ی‬ ‫ک�ه‌س��ی م���اڵ‌وێ���ران و ده‌رب�����ه‌ده‌ر ک��رد و ک��ورد له‌ نێو هه‌وڵدانێکی هه‌مه‌ الیه‌نه‌‬ ‫و ب�����ه‌رده‌وام�����دان و س������ه‌ره‌ڕای ه �ه‌م��وو‬ ‫قه‌یرانه‌کانی قووڵتر کرد‪.‬‬ ‫ل��ه‌ ب���ه‌رام���ب���ه‌ردا‪ ،‬ه��ێ��زه‌ ئ���ازادی���خ���واز و ناکۆکییه‌کانی نێوانیان له‌ دژی کوردان‬ ‫دی���م���وک���راس���ی���خ���وازه‌ک���ان���ی ن��اوچ �ه‌ک �ه‌ کۆکن و له‌ هیچ جۆره‌ دوژمنکاری و‬ ‫ه��ی��چ ک���ات ئ���ه‌م س �ه‌پ��ان��دن��ان �ه‌ی ه��ێ��زه‌ پیالنگێڕیه‌ک درێغیان نه‌کردوه‌‪.‬‬ ‫ده‌ره‌کیه‌کانیان پێ هه‌زم نه‌کراوه‌‪ .‬گه‌لی وێ��ڕای گوشاره‌کانی بزاڤی ئ��ازادی له‌‬ ‫کورد وه‌ک مه‌غدورترین گه‌لی ناوچه‌که‌ به‌ره‌وپێشچوونی به‌رده‌وامدا بووه‌ و کوڵی‬ ‫تێکۆشانێکی ب �ێ‌وچ��ان و ب �ه‌رده‌وام��ی نه‌داوه‌ و ئه‌مڕۆ وه‌ک ئه‌کته‌رێکی به‌هێز‬ ‫له‌ پێناو ئ��ازادی و دیموکراسی به‌ڕێوه‌ له‌ سیاسه‌تی ناوچه‌که‌ ده‌ور ده‌بینێت‪.‬‬ ‫ب��ردووه‌‪ .‬بزاڤی رزگاریخوازی نه‌ته‌وه‌یی پ���اش راپ��ه‌ڕی��ن��ی گ �ه‌ل��ی س��وری��ا دژی‬ ‫ل �ه‌ س��ااڵن��ی دوای���ی���دا ب �ه‌ س��ودوه‌رگ��رت��ن ب �ه‌ش��ار ئ �ه‌س �ه‌د هه‌لێکی م��ێ��ژووی��ی بۆ‬ ‫ل�ه‌ ئه‌زمونه‌کانی راب���ردوو و س���ه‌ره‌ڕای کوردانی رۆژئاوای کوردستان ره‌خساوه‌‪.‬‬ ‫ئ��اس��ت�ه‌ن��گ��ی�ه‌ک��ان‪ ،‬ه �ه‌ن��گ��اوی گ���ه‌وره‌ی ب �ه‌ش��داری گه‌لی ک��ورد ش��ان ب�ه‌ شانی‬ ‫ب�ه‌ره‌و پێشه‌وه‌ ن��اوه‌ و هیوایه‌کی له‌ دڵی گه‌النی سوریا له‌و راپه‌ڕینه‌دا رژێمه‌که‌ی‬ ‫ئازادیخوازان ئافراندووه‌‪ .‬ئه‌و گه‌رده‌لوله‌ ئه‌سه‌دی رووب���ه‌ڕوی له‌ناوچوون ک��ردوه‌‪.‬‬ ‫شۆڕشگێڕیه‌ی له‌ کوردستانه‌وه‌ هه‌ڵی ئه‌و هاوپه‌یمانیه‌ سێ‌قۆڵیه‌ی نێوان سوریا‪،‬‬ ‫ک��رد ئ�ه‌م��ڕۆ س �ه‌ران��س �ه‌ری خۆرهه‌اڵتی تورکیا و ئێران که‌ سااڵنێکه‌ دژایه‌تی‬ ‫ناوه‌ڕاستی ته‌نیوه‌ته‌وه‌ و تا دێت چڕتر‪ ،‬کوردان ده‌کات باڵێکی شکاوه‌‪.‬‬ ‫خێراتر و فراوانتر ده‌بێت‪ .‬گومانی تێدا سه‌رهه‌ڵدانه‌ شکۆداره‌که‌ی گه‌لی کورد‬ ‫نیه‌ که‌ ئه‌مریکا و واڵتانی سه‌رده‌ستی له‌ باکور زه‌ند و به‌ندی ده‌وڵه‌تی تورکیا‬

‫به‌ با داوه‌‪ .‬ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنی (‪)12‬ى‬ ‫حوزه‌یران و ئه‌و سه‌رکه‌وتنه‌ مه‌زنه‌ی که‌‬ ‫ک��ورد ده‌سته‌به‌ری کرد و ه�ه‌ره‌ دواییش‬ ‫راگه‌یاندنی خۆبه‌ڕێوه‌به‌ری دیموکراتیک‬ ‫تورکیای سه‌رسام ک���ردووه‌‪ .‬پێکهاته‌ی‬ ‫هه‌رێم له‌ باشوری کوردستان ئه‌نجامى‬ ‫ماندووبوونی ئه‌و گه‌له‌یه‌ و سه‌ره‌ڕای که‌م‬ ‫و کورتیه‌کانی وه‌ک ده‌ستکه‌وتێک بۆ‬ ‫کوردان حیساب ده‌کرێت‪.‬‬ ‫ک��اری��گ �ه‌ری رووداوه‌ک���ان���ی ک��وردس��ت��ان‬ ‫و ن��اوچ �ه‌ک �ه‌ و ب���ه‌رزب���وون���ه‌وه‌ی ئاستی‬ ‫هۆشیاری گه‌ل له‌ رۆژه �ه‌اڵت‪ ،‬قه‌یرانى‬ ‫ناوخۆیی و ده‌ره‌کی ئێرانی گرتوه‌ته‌وه‌ و‬ ‫ئه‌گه‌ری ده‌ستپێکردنه‌وه‌ی سه‌رهه‌ڵدانی‬ ‫جه‌ماوه‌ری زیاد ده‌کات‪.‬‬ ‫له‌ دۆخێکی ب�ه‌م شێوه‌یه‌دا هێرشه‌کانی‬ ‫ئێران بۆ سه‌ر باشوری کوردستان ئه‌نجامی‬ ‫هاوڕایی ئه‌و واڵته‌یه‌ له‌گه‌ڵ تورکیا و‬ ‫چه‌ند هێز و الیه‌نی تر بۆ رێگرتن له‌‬ ‫هه‌ر ئه‌گه‌رێکی سه‌رکه‌وتنی چاوه‌ڕوان‪-‬‬ ‫کراوی کوردان‪.‬‬ ‫فراوان‪-‬بوونی ئۆپه‌راسیۆنه‌کانی سوپای‬ ‫ت��ورک��ی��ا و ه���اوک���ات ت��ۆپ��ب��اران��ک��ردن��ی‬ ‫ب��اش��ور ل �ه‌ الی���ه‌ن ئ��ێ��ران �ه‌وه‌‪ ،‬ه��ات��وچ��ووه‌‬ ‫دیپلۆماسیه‌کانی نێوان تورکیا و ئێران‬

‫و هه‌ره‌دواییش سه‌فه‌ری وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫تورکیا بۆ تاران و له‌ هه‌مانکاتدا گه‌شتی‬ ‫وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مریکا بۆ ئه‌نکارا (‪14‬و‬ ‫‪ 15‬ته‌موز) و ده‌ستپێکردنی هێرشه‌کانی‬ ‫له‌ (‪ )16‬مانگ‪ ،‬تابلۆیه‌کی روونی ئه‌و‬ ‫هاوپه‌یمانیه‌ ده‌خاته‌ به‌رچاو‪ .‬بێ‌ده‌نگی‬ ‫ح��ک��وم �ه‌ت��ی ه��ه‌رێ��م��ی ک���وردس���ت���ان و‬ ‫حکومه‌تی عێراق له‌ ئاستی ئه‌و هێرشانه‌‬ ‫رویه‌کی ئه‌و هاوپه‌یمانیه‌ ده‌خاته‌ روو‪.‬‬ ‫پرسیارێک دێته‌ ئاراوه‌؛ ئه‌ویش ئامانجی‬ ‫ئ��ێ��ران ل �ه‌و هێرشانه‌ چیه‌؟ ئاخۆ ته‌نیا‬ ‫رووب �ه‌ڕوب��وون �ه‌وه‌ی �ه‌ له‌گه‌ڵ پ��ژاک؟ یان‬ ‫هه‌موو نرخ و ده‌ستکه‌وته‌کانی کوردانی‬ ‫ده‌ستنیشان کردوه‌؟‬ ‫وه‌ک پێشتر ئاماژه‌ کرا رژێمی ئێران له‌‬ ‫قه‌یرانێکی زۆر قووڵدا ده‌ژی‪ .‬به‌ هۆی‬ ‫سیاسه‌ته‌ شه‌ڕه‌نگێزه‌کانی له‌ ناوچه‌که‌‬ ‫و پ �ه‌ی��ڕه‌وک��ردن��ی ب �ه‌رن��ام �ه‌ی ن��اوه‌ک��ی‬ ‫ئابلۆقه‌ی له‌ سه‌ر دانراوه‌ و په‌یوه‌ندیه‌کانی‬ ‫ل �ه‌گ �ه‌ڵ دون��ی��ای ده‌ره‌وه‌ پ��چ��ڕاوه‌ و له‌‬ ‫الیه‌کی تر له‌ ناوخۆ رووبه‌ڕوی ناڕه‌زایی‬ ‫به‌رفراوانی گه‌ل بۆته‌وه‌‪ .‬الیه‌نه‌ جیاکانی‬ ‫نێو ده‌س �ه‌اڵت ملمالنێ یه‌کتر ده‌ک �ه‌ن و‬ ‫چه‌ندبه‌ره‌کی له‌ ناویاندا سه‌ری هه‌ڵداوه‌‪.‬‬ ‫له‌ ماوه‌ی ته‌مه‌نی کۆماری ئیسالمیدا‬

‫ک���وردان هه‌میشه‌ وه‌ک دوژم���ن سه‌یر‬ ‫کراون‪ .‬بۆیه‌ له‌ رێگای ئه‌م هێرشه‌وه‌ به‌‬ ‫بانگه‌شه‌ی شه‌ڕی دژی جوداخوازی و‬ ‫پاراستنی یه‌کپارچه‌یی واڵت له‌ الیه‌ک‬ ‫هێزه‌ رک��اب�ه‌ره‌ک��ان��ی نێو ده‌س���ه‌اڵت کۆ‬ ‫ده‌کاته‌وه‌ و له‌ هه‌مان کاتدا ناسیۆنالیسته‌‬ ‫ئێرانیه‌کانیش له‌ خۆی نزیک ده‌کاته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ الیه‌کی تر وێڕای سه‌رکوتی کوردان و‬ ‫له‌ناوبردنی پێشه‌نگه‌که‌ی پژاک په‌یامی‬ ‫به‌کارهێنانی زه‌بر و زه‌نگ ده‌دات�ه‌ هێزه‌‬ ‫ناڕازییه‌کانی ناوخۆ‪.‬‬ ‫دیسان به‌ ئابلۆقه‌دانی هێزه‌کانی بزاڤی‬ ‫ئازادیخوازی باکوری کوردستان‪ ،‬شان‬ ‫به‌ شانی تورکیا له‌ سه‌رکوتیاندا به‌شدار‬ ‫ده‌ب���ێ‪ .‬ل�ه‌ هه‌مانکاتدا به‌رزاییه‌کانی‬ ‫قه‌ندیل کۆنترۆڵ ده‌ک��ات و هێزه‌کانی‬ ‫ئه‌نسارولئیسالم که‌ ئێستا له‌ به‌ره‌کانی‬ ‫ش���ه‌ڕ دژی پ���ژاک ب �ه‌ش��داری��ان ه�ه‌ی�ه‌‪،‬‬ ‫جێگیر ده‌ک���ات و ل�ه‌ رێ��گ��ای په‌رپێدان‬ ‫به‌ توندوتیژی و تیرۆر سیاسه‌ته‌کانی‬ ‫خ���ۆی ب��ه‌ س���ه‌ر ح��ک��وم �ه‌ت��ی ه��ه‌رێ��م و‬ ‫عێراق ده‌سه‌پێنێ و به‌ خه‌ریک‪-‬کردنی‬ ‫ئه‌مریکا به‌ کێشه‌کانی عێراق‪ ،‬ئه‌گه‌ری‬ ‫ده‌ستێوه‌ردانی ده‌ره‌کیش بۆ سه‌ر خۆی‬ ‫دوور ده‌خاته‌وه‌‪.‬‬

‫تیۆری‬

‫نیولیبراڵه‌کان درۆ ده‌که‌ن‬

‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪66‬‬ ‫دووشه‌ممه ‪2711/5/4 - 2011/7/25‬‬

‫‪18‬‬

‫خۆسره‌و سادقی‬

‫و‪ :‬هێمن عه‌لی‬ ‫نیولیبراڵیزم نه‌ ته‌نیا هۆکاری‬ ‫قووڵبوونه‌وه‌ی دیموکراسی نی ‌ه‬ ‫به‌ڵکو به‌ رووک��ردێ��ک��ی له‌ سه‌ر‬ ‫بنه‌مای سووک و ئیکۆنۆمیستی‪،‬‬ ‫نمونه‌یه‌کی ره‌واڵ���ه‌ت���ی‪ ،‬که‌م‬ ‫پڕایی (به‌ شیکردنه‌وه‌ی سه‌میر‬ ‫ئه‌مین) و له‌ چوارچێوه‌ی یاسای‬ ‫له‌پێش‌دانراو ده‌سنیشان ده‌کرێت‪.‬‬

‫«ک��ۆم �ه‌ڵ��ی��ک م��ام��ۆس��ت��ا‪ ،‬رۆش��ن��ب��ی��ر‬ ‫و پ��س��پ��ۆری زان��س��ت �ه‌ ک��ۆم �ه‌اڵی �ه‌ت��ی و‬ ‫م��رۆی��ی �ه‌ک��ان��ی ه �ه‌ن��وک �ه‌ی��ی‪ ،‬ت��وان��ای��ی‬ ‫پ��ێ��وی��س��ت��ی��ان ن��ی�ه‌ ب��ۆ ب �ه‌ش��ۆڕش‌ک��ردن��ی‬ ‫پێکهاته‌گه‌لی زانستمان‪ .‬ل�ه‌ راستیدا‬ ‫هێنده‌ قووڵ له‌ سازدانی سیستمی نوێ‬ ‫حکومه‌تی نیولیبراڵ سه‌رقاڵن که‌ له‌‬ ‫پ��رس��ی��اره‌ک��ان س �ه‌ب��اره‌ت ب �ه‌ ره‌وای��ه‌ت��ی و‬ ‫دیموکراسی خۆیان ده‌دزنه‌وه‌ و به‌ جۆرێک‬ ‫ل���ه‌ س��ی��اس �ه‌ت��م �ه‌داران��ی ده‌س���ه‌اڵت���داری‬ ‫پشتیوانی ده‌ک���ه‌ن»‪( .‬ده‌یڤید ه��اروی‪،‬‬ ‫ده‌یه‌مین فۆرۆمی کۆمه‌اڵیه‌تی جیهان‪،‬‬ ‫به‌ڕازیل‪ ،‬ژانویه‌ ‪)2010‬‬ ‫س���ه‌ره‌ت���اک���ان���ی س��اڵ �ه‌ک��ان��ی (‪)1990‬‬ ‫شه‌پۆلێک ل�ه‌ گه‌شبینی ب��ۆ ئاینده‌ی‬ ‫دی��م��وک��راس��ی ل��ی��ب��راڵ و ئ���ازادی���خ���واز‬ ‫ل �ه‌ س��ێ��ب�ه‌ری خ��ام��ۆش��ی کۆمۆنیزمی‬ ‫هه‌نوکه‌یی‪ ،‬ده‌رب��ازی ئه‌ده‌بیاتی زانکۆ‬ ‫ب���وو و ل��ه‌ ئ �ه‌ن��ج��ام��ی ئ�����ه‌وه‌دا ل��ه‌ دوو‬ ‫س��ێ ده‌ی���ه‌ی دوای��ی��دا نیولیبراڵیزم ب��ووه‌‬ ‫ته‌وه‌ری شوێنه‌ ئاکادیمیکه‌کان‪ .‬ئه‌مڕۆ‬ ‫نیولیبراڵیزم نمونه‌ی ئاشکرای ئابووری‬ ‫سیاسی سه‌رده‌می ئێمه‌یه‌ و زیاتر له‌ هه‌ر‬ ‫کاتێکی تر له‌ ده‌زگا ماڵیه‌ جیهانییه‌کان‬ ‫و سیاسه‌تمه‌داری نیشتمانی واڵتانی‬ ‫جیهان بۆته‌ هه‌ژمونی‪.‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی ل �ه‌ ده‌ی����ه‌ی ه �ه‌ش��ت��ای س���ه‌ده‌ی‬ ‫بیسته‌مدا وه‌ک ب��ڕوای ت��ون��دڕه‌و و پڕ‬ ‫له‌ جۆش و خرۆشی ئابووری‌ناسه‌کانی‬ ‫نیولیبراڵ ده‌ژمێردرا‪ ،‬له‌ کاتی ئێستادا‬ ‫بۆ جۆرێک کلتووری رۆشنبیرانه‌ به‌رز‬ ‫بۆته‌وه‌ که‌ له‌ شێوه‌ و راده‌ی جۆراوجۆردا‪،‬‬ ‫ت �ه‌ن��ان �ه‌ت ل �ه‌ زان��س��ت �ه‌ س��ی��اس��ی��ی�ه‌ک��ان و‬ ‫کۆمه‌ڵناسیدا ده‌بیندرێت‪.‬‬ ‫له‌ ده‌ورانی دوای شه‌ڕی سارد‪ ،‬هه‌ر که‌س‬ ‫ل�ه‌ تایبه‌تمه‌ندی گشتی ب��اس ده‌ک��ات‬ ‫وه‌ک الیه‌نگری دیموکراسی ده‌ناسرێت‪.‬‬ ‫نیولیبراڵیزم و نیوموحافیزه‌کاری له‌‬ ‫الیه‌که‌وه‌ و بزوتنه‌وه‌کانی دژه‌شه‌ڕ و دژه‌‬ ‫جیهانی‌سازی له‌ الیه‌کی تره‌وه‌ هه‌ر دوو‬ ‫له‌م خاڵه‌دا هاوبه‌شن که‌ ته‌واوی سه‌رنجی‬ ‫خ��ۆی��ان داوه‌ت������ه‌وه‌ ده‌س��ت��ن��ی��ش��ان‌ک��ردن��ی‬ ‫پێناسه‌یه‌کی دووباره‌ له‌ دیموکراسی له‌‬ ‫سیستمی هه‌نوکه‌یی جیهان‪.‬‬ ‫«په‌ره‌سه‌ندنی دیموکراسی» دروشمی‬ ‫بنه‌مایه‌که‌ ک�ه‌ گ��روپ��ی «کۆمه‌اڵنی‬ ‫واشینتۆن» و الیه‌نگرانی تیۆری بۆش‬ ‫یه‌کده‌نگ وتوویانه‌ته‌وه‌‪ .‬ئه‌م گروپه‌ له‌‬ ‫سه‌ر ئه‌م بانگه‌شه‌یه‌ که‌ نیولیبراڵیزمی‬ ‫جیهانی و کۆنترۆڵی ئابووری سه‌رمایه‌ی‬ ‫م��اڵ��ی و ن���اوه‌ن���دی ل �ه‌ س���ه‌ر واڵت����ان و‬ ‫ت���ه‌واوی جیهان ل�ه‌ ری��گ��ای «سندوقی‬ ‫ن��ێ��ون �ه‌ت �ه‌وه‌ی��ی پ����اره‌« و «رێ��ک��خ��راوی‬ ‫ب��ازرگ��ان��ی ج��ی��ه��ان��ی»‪ ،‬ته‌نیا به‌دیلی‬ ‫راستینه‌ بۆ زاڵ‌ب���وون به‌ س�ه‌ر ه �ه‌ژاری‬ ‫و گرفتاریدا‪« .‬تیۆری بۆش» ده‌ربڕی‬ ‫ئ��اش��ک��رای ب��زاوت��ی نیۆمۆحافیزه‌کاره‌‬ ‫له‌ پاساوهێنانه‌وه‌ی هه‌وڵدانی ئه‌مریکا‬ ‫ب���ۆ زاڵ‌ب����وون����ی سیستمێک ل���ه‌ س �ه‌ر‬ ‫جیهان و ش �ه‌ڕی رێگریانه‌ بۆ پاساوی‬ ‫ئ��اس��ای��ش �ی‌ک��ردن��ی ج��ی��ه��ان ل���ه‌ پ��ێ��ن��او‬ ‫جێگیرکردنی دی��م��وک��راس��ی و مافی‬ ‫م��رۆڤ��دا‪ .‬ل �ه‌ روان��ی��ن��ی ب��زوت��ن�ه‌وه‌گ�ه‌ل��ی‬ ‫دژه‌شه‌ڕ و ده‌ژ جیهانی‌سازی‪ ،‬بانگه‌شه‌ی‬ ‫ئه‌م تیۆرییه‌ حکومه‌تیانه‌ بۆ په‌ره‌سه‌ندنی‬ ‫دی��م��وک��راس��ی ش��ت��ێ��ک ن��ی �ه‌ ج��گ �ه‌ له‌‬ ‫پۆششێک له‌ سه‌ر دیکتاتۆری جیهانی‬ ‫ئه‌مریکا و س �ه‌رده‌م��داران��ی کۆمپانیا‬ ‫سه‌ره‌کییه‌کان‪ .‬ئه‌م بزوتنه‌وه‌گه‌له‌ له‌ هه‌مان‬ ‫کاتدا که‌ هێرش‌کردنه‌ س�ه‌ر به‌ ده‌زگ��ا‬ ‫جێبه‌جێکاره‌کانی ئ�ه‌م دیکتاتۆرییه‌یان‬ ‫ک��ردۆت �ه‌ ن��اوه‌ن��دی پاساوهێنانه‌وه‌‪ ،‬زۆر‬ ‫هه‌وڵ ده‌ده‌ن تا به‌دیلێکیش دروست بکه‌ن‪.‬‬ ‫{دیموکراسییه‌کی به‌شداریانه‌ی راستین}‬

‫به‌شی یه‌که‌م‬

‫دیموکراسی له‌ چ��وارچ��ێ��وه‌ی مۆدێلی‬ ‫نیولیبراڵ یان راستی نوێدا به‌ شێوه‌یه‌کی‬ ‫ئ��اش��ک��را ل �ه‌ ن��او رێ��س��اک��ان��ی سیستمی‬ ‫سه‌رمایه‌داری مۆدێرنه‌وه‌ تیۆریزه‌ ده‌بێ و‬ ‫دێته‌ ده‌ره‌وه‌‪ .‬دیموکراسی له‌ سه‌ر بنه‌مای‬ ‫ئه‌ندێشه‌ی «نیولیبراڵ» یان «راستی‬ ‫ن����وێ» ل���ه‌ ن���اوه‌ڕۆک���ی ق��وت��اب��خ��ان�ه‌ی‬ ‫سیاسی (رابێرت نوزیک) و (فرێدریک‬ ‫ڤ��ان هایک) ده‌بیندرێت‪ .‬ئ �ه‌وان ژیانی‬ ‫سیاسیان وه‌ک ژیانی ئابوری‪ ،‬له‌ سه‌ر‬ ‫ئازادی یان ده‌سپێشخه‌ری فه‌ردی قورس‬ ‫و ق��ای��م ده‌زان����ن‪ .‬ه��ای��ک‪ ،‬دیموکراسی‬ ‫فێربوونێک پێناسه‌ ده‌کات سه‌باره‌ت به‌‬ ‫شێوه‌ی دیاریکردنی ئ�ه‌و شته‌ی ده‌بێ‬ ‫یاسایی بێت و وه‌ک��و خ��ۆی به‌ ئامانج‬ ‫نازانێت‪ .‬ب��ه‌ڕای هایک‪ ،‬دیموکراسی‬ ‫ئامێرێکی سودبه‌خشه‌ له‌ پێناو هاریکاری‬ ‫ب �ه‌ داب��ی �ن‌ک��ردن��ی ب��ااڵت��ری��ن ئامانجی‬ ‫س��ی��اس��ی وات���ه‌ ئ����ازادی ده‌ژم��ێ��ردرێ��ت‪.‬‬ ‫هایک ده‌ڵێت ته‌نیا دیموکراسی یاسایی‬ ‫ده‌توانێ ئ��ازادی بکاته‌ بنه‌مای کاری‬ ‫خ��ۆی‪ .‬ل �ه‌م پێناوه‌دا ی��اس��ادان �ه‌ران نابێ‬ ‫ده‌ست له‌ فه‌رمانڕه‌وایی یاسادا وه‌ربده‌ن‪.‬‬ ‫{ج��ی��اک��ردن �ه‌وه‌ی س��ن��وری ئه‌رکه‌کانی‬ ‫پ �ه‌رل �ه‌م��ان ب��ۆ ده‌وڵ����ه‌ت} چۆنکه‌ وه‌ه��ا‬ ‫ده‌ستێوه‌ردانێک به‌ گشتی ده‌بێته‌ هۆی‬ ‫که‌مبوونه‌وه‌ی ئ���ازادی‪ .‬ک�ه‌وات�ه‌ ده‌بێ‬ ‫هه‌موو شتێک له‌ رێگای فه‌رمانڕه‌وایی‬ ‫ی���اس���اوه‌ س���ن���وردار ب��ک��رێ��ت �ه‌وه‌‪ .‬هایک‬ ‫س �ه‌رق��اڵ��ی ئ��ام��اده‌ک��اری چ��وارچ��ێ��وه‌ی‬ ‫دی��م��وک��راس��ی و ده‌وڵ�����ه‌ت ده‌ب���ێ���ت‪ .‬ئ�ه‌و‬ ‫دیموکراسی ج �ه‌م��اوه‌ری هه‌ڕه‌شه‌یه‌ک‬ ‫ب��ۆ ه��ۆگ��ری ب �ه‌ داپ��ڵ��ۆس��ان��دن��ی زۆری��ن�ه‌‬ ‫ده‌زانێت‪ ،‬که‌ ئه‌نجامه‌که‌ی گواستنه‌وه‌ی‬ ‫فه‌رمانڕه‌وایی زۆرینه‌یه‌ بۆ حاکمیه‌تی‬ ‫کاربه‌ده‌ستانی ده‌وڵه‌ت‪.‬‬ ‫دی��م��وک��راس��ی ی��اس��ای��ی م��ۆدێ��ل��ێ��ک�ه‌ بۆ‬ ‫شێوه‌به‌ندی بازاڕی ئازاد و جه‌خت‌کردنه‌وه‌‬ ‫له‌ سه‌ر رۆڵی ده‌وڵه‌ت و هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‬ ‫رێکخستنه‌کانی ئ��اب��ووری ده‌وڵ �ه‌ت��ی و‬ ‫ئ��ام��ان��ج��ی‪ ،‬ب�ه‌رج�ه‌س��ت�ه‌ک��ردن��ی پێگه‌ی‬

‫دیموکراسی‬ ‫نیولیبراڵ تا‬ ‫جێگایه‌ک‬ ‫په‌سه‌ند ده‌کرێت‬ ‫که‌ نه‌که‌وێت ‌ه‬ ‫ناو بابه‌ت ‌ه‬ ‫ئابوریه‌کان‬ ‫و مه‌سه‌له‌ی‬ ‫چاودێری‬ ‫له‌ سه‌ر ساز‬ ‫و کاری‬ ‫ژیانی ئابوری‬ ‫کۆمه‌ڵگا‬ ‫نه‌که‌وێته‌ به‌ر‬ ‫باسی جه‌ماوه‌ر‬ ‫ده‌وڵ��ه‌ت��ه‌ نیولیبراڵه‌کانی رۆژئ���اوای���ه‌‪.‬‬ ‫هه‌ندێک ل�ه‌ تایبه‌تمه‌ندییه‌کانی ئه‌م‬ ‫مۆدێله‌ بریتین له‌‪:‬‬ ‫ـ ده‌وڵه‌تی مه‌شروته‌ وه‌ک نه‌ریتی سیاسی‬ ‫ئه‌نگۆ ـ ئه‌مریکایی‬ ‫ـ زاڵ‌بوونی یاسا‬ ‫ـ که‌مترین ده‌س��ت��ێ��وه‌ردان��ی ده‌وڵ���ه‌ت له‌‬ ‫کۆمه‌ڵگای مه‌ده‌نی و ژیانی تایبه‌تی‬ ‫هاواڵتیان‬

‫نیولیبراڵیزم و دیموکراسی‬

‫ـ زۆرترین مه‌یدانی کرده‌وه‌ بۆ کۆمه‌ڵگا‬ ‫ـ بازاڕی ئازاد‬ ‫ـ رێبه‌رایه‌تی سیاسی کارامه‌‬ ‫ـ که‌مترین رێساگه‌لی بوروکراتیک‬ ‫ـ تا که‌مترین ئاست دابه‌زینی هه‌ڕه‌شه‌ی‬ ‫کۆمه‌ڵ‌گه‌رایی له‌ هه‌ر چه‌شنه‌‬ ‫دیموکراسی نیولیبراڵ‪ ،‬دیموکراسیه‌کی‬ ‫ره‌واڵه‌تی و له‌ سه‌ر بنه‌مای «نوێنه‌رایه‌تی»‬ ‫و «ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن��ی ده‌وره‌ی�����ی»ه‌ و بۆیه‌‬ ‫واتایه‌کی سنوردار و فه‌رمی له‌ ئه‌زمونی‬ ‫دیموکراتیک ده‌ستنیشان ده‌ک���ات‪ .‬له‌‬ ‫حاڵێکدا بیرمه‌ندانێک وه‌ک (فرانسیس‬ ‫ف��ۆک��ۆی��ام��ا) ل �ه‌گ �ه‌ڵ ه �ه‌ڵ��وه‌ش��ان �ه‌وه‌ی‬ ‫یه‌کێتی سۆڤیه‌ت و به‌ره‌ی رۆژهه‌اڵت‪،‬‬ ‫س �ه‌رک �ه‌وت��ن��ی ل��ی��ب��راڵ دی��م��وک��راس��ی و‬ ‫نمونه‌ی دیموکراسی له‌ س�ه‌ر بنه‌مای‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی و ب��ازاڕی ئ��ازادی��ان پیرۆز‬ ‫ک������ردووه‌‪ ،‬ل���ه‌ خ���ۆرئ���اوا ت���ا ئاستێکی‬ ‫ب�ه‌رف��راوان تێگه‌یشتون که‌ دیموکراسی‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی هه‌نوکه‌یی ئ �ه‌و ج��ۆره‌ وا‬ ‫پێویسته‌ کار ناکات‪.‬‬ ‫ن��م��ون �ه‌ک��ان ل���ه‌م ب���اره‌ی���ه‌وه‌ ب��ری��ت��ی��ن ل �ه‌؛‬ ‫ک�ه‌م��ب��وون�ه‌وه‌ی ژم���اره‌ی ده‌ن��گ��ده‌ران له‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی نیشتمانی ل �ه‌و واڵت��ان�ه‌ی‬ ‫که‌ ده‌نگدان مه‌جبوری نیه‌‪ ،‬زیادبوونی‬ ‫ناپایداری وه‌فاداری به‌ پارته‌ سیاسیه‌کان‪،‬‬ ‫و خێرایی به‌رجه‌سته‌بوونی ئه‌و بابه‌تانه‌ی‬ ‫که‌ له‌ راگه‌یاندنه‌کاندا ب��اس ده‌کرێت‬ ‫و ه���ه‌ر ب���ه‌و خ��ێ��رای��ی�ه‌ ل�ه‌ب��ی��ر ده‌چ��ن��ه‌وه‌‪.‬‬ ‫خه‌ڵکی واڵتانی دیموکراتیک‪ ،‬دڵسارد‪،‬‬ ‫بێ‌کاریگه‌ر‪ ،‬ره‌شبین و ناپایه‌دارن‪ .‬له‌‬ ‫الی �ه‌ک �ه‌وه‌ دیموکراسی پ��ی��رۆز ده‌کرێت‬ ‫و له‌ الیه‌کی تره‌وه‌ نێگه‌رانیه‌ک رووله‌‬ ‫زیادبوونه‌ سه‌باره‌ت به‌ چونێتی سودمه‌ندی‬ ‫ل �ه‌ ک��ای �ه‌ی ک�����رده‌وه‌دا‪ .‬ئ��ه‌م دووان�ه‌ی��ی�ه‌‬ ‫یه‌کێک له‌ تایبه‌تمه‌ندییه‌کانی شیکاری‬ ‫کۆمه‌ڵناسیه‌ س�ه‌ب��ارت به‌ دیموکراسی‬ ‫ک �ه‌ ل �ه‌ الی���ه‌ک���ه‌وه‌ وه‌ک ئایدیایه‌کی‬ ‫ئاسایی ده‌بیندرێت و له‌ الیه‌کی تره‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌ دیموکراسیه‌کانی دام �ه‌زراو له‌ سه‌ر‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی هه‌نوکه‌یی ره‌خنه‌ ده‌گرێت‪.‬‬ ‫ک���ات���ێ���ک دی���م���وک���راس���ی ره‌واڵ����ه‌ت����ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی هه‌یه‌‪ ،‬نیولیبراڵیزم باشترین‬ ‫کارکردی هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌م کاته‌دا خه‌ڵک‬ ‫له‌ گه‌یشتن به‌ زانیاری و داین و ستاندنی‬ ‫بۆچونی گشتی که‌ بۆ به‌شداری راستی‬ ‫له‌ بڕیارداندا پێویسته‌‪ ،‬دوور ده‌مێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ پێی بۆچوونی (میلتۆن فریدمه‌ن)‪،‬‬ ‫پ �ه‌ی��ڕه‌وان��ی ن��ی��ول��ی��ب��راڵ��ی��زم‪ ،‬ل �ه‌ کتێبی‬ ‫«س���ه‌رم���ای���ه‌داری و ئ�����ازادی»‪ ،‬چ��ۆن‬ ‫سودبردنه‌وه‌ ناوه‌ڕۆکی دیموکراسیه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫ده‌وڵه‌تێک که‌ سیاسه‌تی دژه‌بازاڕ په‌یڕه‌و‬ ‫بکات و پشتیوانیه‌ک وا خه‌ڵکی به‌ئاگا‬ ‫له‌وان ده‌یکه‌ن هیچ گرنگیه‌کی نیه‌‪.‬‬ ‫دیموکراسی نیولیبراڵی له‌ یه‌ک وشه‌دا‬

‫بریتیه‌ له‌ گفتوگۆی به‌سیت سه‌باره‌ت‬ ‫ب�ه‌ بابه‌ته‌ بێ‌بایه‌خه‌کان ک�ه‌ ل�ه‌ الی�ه‌ن‬ ‫ئه‌و پارتانه‌ی له‌ بنه‌مادا په‌ره‌ ده‌ده‌ن به‌‬ ‫هه‌مان هێڵه‌کانی الیه‌نگری بازاڕ وێڕای‬ ‫جیاوازی و مشتومڕی ره‌واڵه‌تی خۆیان‪.‬‬ ‫ل�ه‌ وه‌ه��ا نمونه‌یه‌کدا‪ ،‬دیموکراسی تا‬ ‫جێگایه‌ک په‌سه‌ند ده‌کرێت که‌ نه‌که‌وێته‌‬ ‫ن���او ب��اب�ه‌ت�ه‌ ئ��اب��وری �ه‌ک��ان و م�ه‌س�ه‌ل�ه‌ی‬ ‫چاودێری له‌ سه‌ر ساز و کاری ژیانی‬ ‫ئابوری کۆمه‌ڵگا نه‌که‌وێته‌ به‌ر باسی‬ ‫جه‌ماوه‌ر‪.‬‬ ‫ل���ه‌م ج����ۆره‌ دی��م��وک��راس��ی �ه‌دا داوێ��ن��ه‌ی‬ ‫وه‌اڵم���دان���ه‌وه‌ی دیموکراتیک س��ن��وردار‬ ‫ده‌ب����ێ����ت و گ���ش���ت ن�����اوچ�����ه‌ی ن���وێ‬ ‫فه‌رمانڕه‌وایی و زه‌بر خوڵقێنرا به‌ ده‌ستی‬ ‫سه‌رمایه‌داری‪ ،‬گواستنه‌وه‌ی ده‌سه‌اڵتی‬ ‫سه‌ره‌کی له‌ ده‌وڵ�ه‌ت�ه‌وه‌ بۆ کۆمه‌ڵگای‬ ‫م �ه‌ده‌ن��ی‪ ،‬مالکیه‌تی ت��ای��ب�ه‌ت و قه‌ید‬ ‫و ب�ه‌ن��ده‌ک��ان��ی ب���ازاڕ ب �ێ‌ ده‌س��ت��ێ��وه‌ردان‬ ‫ده‌هێڵیته‌وه‌‪ ،‬ئ�ه‌و گۆڕه‌پانه‌ی په‌یڕه‌وی‬ ‫وه‌اڵمدانه‌وه‌ی دیموکراتیک نین به‌ڵکو‬ ‫ده‌س�ه‌اڵت�ه‌ک��ان��ی مالکیه‌ت‪ ،‬یاساکانی‬ ‫بازاڕ و میکانیزمی زۆرینه‌سازی سود‬ ‫له‌ سه‌ری زاڵه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم سودمه‌ندی دیموکراسی پێویستی‬ ‫به‌وه‌ هه‌یه‌ که‌ خه‌ڵک له‌گه‌ڵ هاواڵتیانی‬ ‫تردا هه‌ستی په‌یوه‌ندی‌گرتنیان هه‌بێ و‬ ‫وه‌ها په‌یوه‌ندیه‌ک له‌ رێکخستنه‌کان و‬ ‫ده‌زگا جۆراوجۆره‌کانی غه‌یره‌بازرگانی‬ ‫دروس�����ت ده‌ب���ێ���ت‪ .‬ک��ل��ت��وری س��ی��اس��ی‬ ‫س���ه‌رزی���ن���دو و پ���ڕج���ۆش پ��ێ��وی��س��ت��ی به‌‬ ‫دروس���ت‌ک���ردن���ی گ���روپ���ی ب �ه‌ک��ۆم �ه‌ڵ‪،‬‬ ‫ک��ت��ێ��ب��خ��ان�ه‌‪ ،‬ق��وت��اب��خ��ان �ه‌ی ده‌وڵ���ه‌ت���ی‪،‬‬ ‫رێکخستنگه‌لی هه‌رێمی‪ ،‬نوسینگه‌کان‪،‬‬ ‫کۆبوونه‌وه‌گه‌لی گشتی‪ ،‬ده‌زگاگه‌لی‬ ‫خوازیارانه‌ و یه‌کێتیه‌کانی کرێکاریه‌‬ ‫ک �ه‌ ب �ه‌ ش��ێ��وه‌گ�ه‌ل��ی ج���ۆراوج���ۆر ده‌ب��ن�ه‌‬ ‫ه���ۆی دی����دار‪ ،‬دان��وس��ت��ان و پ �ه‌ی��وه‌ن��دی‬ ‫به‌رامبه‌ری خه‌ڵک له‌گه‌ڵ هاواڵتیانی‬ ‫تر‪ .‬دیموکراسی نیولیبراڵی به‌م تیۆریه‌وه‌‬ ‫که‌ «بازاڕ بااڵتره‌ له‌ هه‌موو شتێک»‪،‬‬ ‫به‌ دیدێکی دابڕاو و بێ‌رۆح له‌گه‌ڵ ئه‌م‬ ‫ب�ه‌ش�ه‌ ه�ه‌ڵ��س��وک�ه‌وت ده‌ک���ه‌ن‪ .‬له‌جیاتی‬ ‫هاواڵتیان‪ ،‬به‌کارهێنه‌ران ده‌خوڵقێنێت‪.‬‬ ‫ل �ه‌ج��ی��ات��ی گ���روپ���ه‌ ب��ه‌ک��ۆم��ه‌ڵ��ه‌ک��ان‪،‬‬ ‫ناوه‌نده‌کانی کڕین داده‌مه‌زرێنێت‪ .‬بڕوای‬ ‫وای �ه‌ که‌ ب��ازاڕ ته‌نیا سازوکارێکه‌ که‌‬ ‫تا ئێستا بۆ گه‌یشتن به‌ دیموکراسی‬ ‫به‌شداریانه‌ دۆزراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌م تیۆریه‌دا بازاڕ وه‌ک بواری ئازادی‬ ‫و هه‌ڵبژاردن درک ده‌ک��رێ��ت‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ل�ه‌ الی��ه‌ن ئ �ه‌و ک�ه‌س��ان�ه‌ی پێویستی به‌‬ ‫رێکخستنی ئه‌وه‌ به‌ زه‌رور ده‌زان��ن‪ ،‬هه‌ر‬ ‫ج����ۆره‌ س��ن��وردارک��ردن��ێ��ک ک��ه‌ ره‌ن��گ �ه‌‬ ‫ب��ۆ س��ه‌رڕاس��ت��ک��ردن��ه‌وه‌ی ک��اری��گ�ه‌ری�ه‌‬

‫زی���ان���ده‌ره‌ک���ان���ی ئ����ه‌م ئ����ازادی����ه‌ ن��اچ��ار‬ ‫ببیندرێت‪ ،‬وه‌ک سنوردارکردنه‌وه‌یه‌ک‬ ‫ده‌ب���ێ���ن���درێ���ت‪ .‬ب���ه‌ وات���ای���ه‌ک���ی ت����ر‪ ،‬له‌‬ ‫چ��وارچ��ێ��وه‌ی چ�ه‌م��ک��ی دی��م��وک��راس��ی‬ ‫نیولیبراڵی‪ ،‬ئێمه‌ له‌ راستیدا ناتوانین‬ ‫س��ه‌ب��اره‌ت ب �ه‌ «ئ����ازادی ل �ه‌ ب����ازاره‌وه‌»‬ ‫وه‌ک چه‌شنه‌یه‌ک ده‌ره‌ت��ان‪ ،‬ئ��ازادی له‌‬ ‫به‌ندی ن��اچ��اری و رزگ���اری له‌ زه‌ب��ر و‬

‫دیموکراسی‬ ‫نیولیبراڵی به‌م‬ ‫تیۆریه‌وه‌ ک ‌ه‬ ‫«بازاڕ بااڵتره‌‬ ‫له‌ هه‌موو‬ ‫شتێک»‪،‬‬ ‫له‌جیاتی‬ ‫هاواڵتیان‪،‬‬ ‫به‌کارهێنه‌ران‬ ‫ده‌خوڵقێنێت‪.‬‬ ‫به‌جیاتی گروپ ‌ه‬ ‫به‌کۆمه‌ڵه‌کان‪،‬‬ ‫ناوه‌نده‌کانی‬ ‫کڕین‬ ‫داده‌مه‌زرێنێت‬ ‫گوشار و فه‌رمانڕوه‌ایی بیر بکه‌ینه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌م رووه‌وه‌‪ ،‬نیولیبراڵه‌کان‪ ،‬دیموکراسی‬ ‫له‌گه‌ڵ ب��ازاڕی ئازاد یه‌کسان ده‌زان��ن و‬ ‫له‌ تاوتوێکردنی ئه‌زمونه‌ کرده‌وه‌یه‌کاندا‪،‬‬ ‫واڵتانی ئه‌وروپای رۆژه �ه‌اڵت و روسیا‬ ‫به‌ واڵتانی دیموکراتیک ده‌زانن وێڕای‬ ‫زاڵ‌ب��وون��ی مافیا و گانگه‌سته‌رگه‌لی‬ ‫ئ��اب��وری ل �ه‌ س �ه‌ر کۆمه‌ڵگا‪ .‬ه �ه‌روه‌ه��ا‬ ‫ب����ڕوای����ان وای����ه‌ ژن������ه‌راڵ (پ��ی��ن��وش �ه‌)‪،‬‬

‫دیموکرات‌تره‌ له‌ (سالوادۆر ئالنده‌)یه‌ک‬ ‫که‌ به‌ شێوه‌یه‌کی ئازاد هه‌ڵبژێردرابوو!‬ ‫به‌ وه‌ها رووکردێکی دابه‌زێن‌گه‌رایانه‌یه‌‌‬ ‫ک �ه‌ ئ����ازادی و دی��م��وک��راس��ی ته‌نیا له‌‬ ‫په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ بازاڕدا پێناسه‌ ده‌کرێت‬ ‫و ب�ه‌ ب���اوه‌ڕی (میلتۆن ف��ری��دم�ه‌ن) به‌‬ ‫«ئ�����ازادی ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن��ی ب �ه‌ک��ارب �ه‌ر له‌‬ ‫ب��ازاڕی ئ��ازاددا هه‌ر که‌سێک ده‌توانێ‬ ‫بۆ ویستی خ��ۆی ده‌ن��گ ب��دات‪ .‬به‌ڵێ!‬ ‫وه‌ک نمونه‌ بۆ ره‌نگی بۆینباخێک که‌‬ ‫ده‌یه‌وێ‪ ،‬ده‌نگا بدات‪.‬‬ ‫وه‌ه����ا دی��م��وک��راس��ی �ه‌ت��ێ��ک ده‌ت���وان���رێ‬ ‫«دی����م����وک����راس����ی ب���ه‌ک���اره���ێ���ن���ه‌ر»‬ ‫(‪ )Consumer Democrasy‬ناو‬ ‫ب��ن��رێ��ت‪ .‬ب �ه‌ زم��ان��ی (ده‌ی��ڤ��ی��د کورتێن)‬ ‫ئ��اب��وری��ن��اس��ی پ �ه‌ره‌پ��ێ��دان‪ ،‬دیموکراسی‬ ‫به‌کاربه‌ر واته‌ «له‌ ره‌وتی ئاسایی بازاڕدا‪،‬‬ ‫ئ��ێ��وه‌ ل �ه‌گ �ه‌ڵ دۆالری خ��ۆت��ان ده‌ن��گ‬ ‫بده‌ن» و به‌ «برسی‌هێشتنه‌وه‌ی ئابوری‬ ‫سه‌رمایه‌داری» بتوانن «بازاڕێکی به‌‬ ‫بیر و مه‌عقول» دروس��ت بکه‌ن‪ .‬به‌اڵم‬ ‫گرنگترین و روونترین ره‌خنه‌یه‌ک که‌‬ ‫ل���ه‌م ج���ۆره‌ دی��م��وک��راس��ی�ه‌ ده‌گ��ی��ردرێ��ت‪،‬‬ ‫مه‌نتقی «یه‌ک دۆالر‪ ،‬یه‌ک ده‌نگ»ه‌‬ ‫که‌ زاڵ �ه‌ به‌ س �ه‌ری��دا‪ .‬له‌ لۆژیکی ئه‌م‬ ‫جۆره‌ دیموکراسیه‌‪ ،‬که‌سانێک که‌ خاوه‌ن‬ ‫سه‌رمایه‌ی ئابوریه‌کی زی��ات��رن‪ ،‬ویست‬ ‫و مه‌یلێکی که‌متریان بۆ ری��ف��ورم یان‬ ‫گۆڕینی سیستمی ئ��اب��وری هه‌یه‌ که‌‬ ‫ل �ه‌ ب���ه‌رژه‌وه‌ن���دی ئ �ه‌وان��دا ک��ار ده‌ک���ات‪.‬‬ ‫ئاکامی ئاشکرای وه‌ها مه‌سه‌له‌یه‌ک‪،‬‬ ‫دروس �ت‌ک��ردن��ی کۆمه‌ڵگایه‌که‌ بریتی‬ ‫له‌ که‌سانێک بێ‌پابه‌ندی که‌ هه‌ست‬ ‫ب���ه‌ ن��ائ��ۆم��ێ��دی ده‌ک�����ه‌ن و ل���ه‌ ب���واری‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه‌ بێ‌هیزن‪.‬‬ ‫وێ���ڕای ئ �ه‌م پێکهاته‌ نادیموکراتیکه‌‪،‬‬ ‫ش��اره‌زای��ان��ی لیبراڵ هێشتا ل �ه‌و شته‌ی‬ ‫وا هه‌یه‌ تابلۆیه‌کی ئایدیال ده‌کێشن‪.‬‬ ‫(فه‌رید زه‌ک�ه‌ری��ا) یه‌کێکه‌ له‌و لیبراڵه‌‬ ‫م��وح��اف��ی��زه‌ک��اران �ه‌‪ .‬ف �ه‌ری��د ل �ه‌ کتێبی‬ ‫«ئاینده‌ی ئازادی؛ یه‌که‌مایه‌تی لیبراڵیزم‬ ‫له‌ سه‌ر دیموکراسی» بانگه‌شه‌ی ئه‌وه‌‬ ‫ده‌کات له‌ کایه‌ی ئابوری سه‌رمایه‌داریدا‬ ‫ئه‌و شته‌ی ئه‌مڕۆ به‌ راشتی بااڵ و تازه‌یه‌‬ ‫جیهانی‌بوون‪ ،‬ته‌کنۆلۆژیای زانیاری‬ ‫ی��ان ته‌کنۆلۆژیای س �ه‌ره‌ک��ی ئ �ه‌و نیه‌‬ ‫به‌ڵکو دیموکراتیک‌بوونیه‌تی که‌ بۆته‌‬ ‫هۆکاری ده‌سه‌اڵتی ئابوری که‌ سه‌دان‬ ‫ساڵه‌ ل�ه‌ ده‌س��ت��ی گ��روپ�ه‌ بچوکه‌کانی‬ ‫بازرگان‪ ،‬بانکدار و بۆرۆکراتدا بوو به‌‬ ‫چینه‌کانی ژێرتر ب��گ��وازرێ��ت�ه‌وه‌‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌و جۆره‌ که‌ (رابێرت دال) بڕوای وایه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر ره‌وه‌ن���ده‌ سیاسیه‌کانی سیستمی‬ ‫نێونه‌ته‌وه‌یی دیموکراتیک بزانین‪ ،‬دێته‌‬ ‫واتای ئه‌وه‌ی که‌ ئه‌م ده‌سته‌واژه‌ واتای‬ ‫خۆی دۆڕان��دووه‌‪ .‬ناکۆکی بانگه‌شه‌ی‬ ‫دیموکراتیک‌بوونی ئابوری جیهانی زۆر‬ ‫زه‌حمه‌ت نیه‌‪ .‬بۆ ئه‌م کاره‌ سه‌یرکردنی‬ ‫میکانیزمه‌کانی ئابوری جیهانی که‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری و رێنمایی ئابوری جیهانی‬ ‫س�ه‌رم��ای�ه‌داری له‌ ئه‌ستۆیه‌ نیشانده‌ری‬ ‫زۆرێک له‌ راستیه‌کانه‌‪ .‬ئه‌مڕۆ سه‌ندوقی‬ ‫ن��ێ��ون�ه‌ت�ه‌وه‌ی��ی پ���اره‌‪ ،‬بانکی جیهانی و‬ ‫رێکخراوی بازرگانی جیهانی‪ ،‬وه‌ک‬ ‫ده‌سته‌کانی جێبه‌جێکاری نیولیبراڵیزم‬ ‫ل �ه‌ ئ��اب��وری ج��ی��ه��ان��ی س �ه‌رم��ای �ه‌داری��دا‬ ‫ک���ار ده‌ک�����ه‌ن‪ .‬ب���ۆ ن��م��ون �ه‌ پێکهاته‌ی‬ ‫رێکخستن‌کردن و میکانیزمی بڕیارده‌ر له‌‬ ‫سه‌ندوقی نێونه‌ته‌وه‌یی و بانکی جیهانی‬ ‫پ��اره‌ وه‌ک کۆمپانیایه‌کی قاوه‌پشکی‬ ‫کار ده‌که‌ن‪ .‬هه‌ر چه‌نده‌ ئابوری واڵتێک‬ ‫گه‌وره‌تر بێ‪ ،‬له‌ ئه‌نجامدا به‌شی ئه‌و له‌‬ ‫سه‌رچاوه‌کانی ئ��اب��وری ئ �ه‌م ده‌زگایانه‌‬ ‫زیاتره‌ و مافی ده‌نگدانی زۆرتره‌‪.‬‬ ‫گ��روپ��ی ه�ه‌ش��ت واڵت��ی پیشه‌یی دنیا‪،‬‬ ‫(‪ )%49‬ده‌نگی له‌ سندوقی نێونه‌ته‌وه‌یی‬ ‫پاره‌ و به‌ شێوه‌یه‌کی مامناوه‌ند (‪)%48‬‬ ‫ده‌ن��گ��ی ل �ه‌ چ���وار ئ��اژان��س��ی س �ه‌ره‌ک��ی‬ ‫گ���رێ���دراو ب �ه‌ ب��ان��ک��ی ج��ی��ه��ان��ی ه�ه‌ی�ه‌‪.‬‬ ‫په‌یڕه‌ونامه‌ی هه‌ر دووی ئه‌م رێکخستنه‌‬ ‫گه‌ره‌نتیان ک���ردووه‌ که‌ ت���ه‌واوی بڕیاره‌‬ ‫گ �ه‌وره‌ک��ان پێویستی به‌ به‌ده‌ستهێنانی‬ ‫ب���ه‌الن���ی ک����ه‌م (‪ )%85‬ده‌ن��گ �ه‌ک��ان �ه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌ حاڵێکدایه‌ که‌ ته‌نیا ویالیه‌ته‌‬ ‫یه‌کگرتووه‌کان خاوه‌ن (‪ )%17‬ده‌نگه‌ له‌‬ ‫سه‌ندوقی نێونه‌ته‌وه‌یی پاره‌ و مامناوه‌ندی‬ ‫(‪ )%18‬ده‌نگه‌ له‌ چوار ئاژانسی بانکی‬ ‫جیهانی‪.‬‬

‫پرسی چه‌تر‬ ‫پرسی چه‌تر‪ ،‬پانتاییه‌ک ‌ه (چه‌تر)‬ ‫بۆ گوزارشتکردنی رای ئێوه‌ی‬ ‫هاواڵتی ره‌خساندوو‌ه تا ئازادانه‌‬ ‫لێره‌و‌ه هه‌ر هه‌فت ‌ه و ل ‌ه سه‌ر‬ ‫پرسێکی گه‌رم بۆچوونی خۆتان‬ ‫بخه‌نه‌ڕوو‪.‬‬

‫››‬

‫‪...‬‬

‫پرسی ئه‌مجاره‌ى چه‌تر‬ ‫(هه‌ڵوێستى تۆ به‌رامبه‌ر‬ ‫تۆپباران کردنى هه‌رێمى‬ ‫کوردستان له‌الیه‌ن‬ ‫ئێرانه‌و‌ه چییه‌؟)‪.‬‬

‫ئ���اوات س���ه‌الم‪ ،‬خوێندکار‪ :‬له‌م‬ ‫ب��ارودۆخ�ه‌دا حکومه‌تى هه‌رێمى‬ ‫کوردستان ده‌بێت هه‌ڵوێستى جدى‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬چونک‌ه ئه‌م‌ه چه‌ندین جاره‌‬ ‫دووبار‌ه بووه‌ته‌و‌ه هه‌ربێ هه‌ڵوێست‬ ‫ب��ووه‌‪ ،‬له‌کاتێکدا ئه‌گه‌رى ئه‌وه‌‬ ‫هه‌ی‌ه تۆپبارانکردنى سنوره‌کان ناو شاره‌کانیش بگرێته‌وه‌‬ ‫ک‌ه ئه‌م‌ه له‌کاتێکدای‌ه ک‌ه حکومه‌تى ئێران چاوى به‌‬ ‫پێشکه‌وتنه‌کانى کوردستان هه‌ڵنایه‌ت‌و گه‌نجانیش ئه‌م‬ ‫بێ هه‌ڵوێستی‌ه ل‌ه حکومه‌ت قبوڵ ناکه‌ن‪.‬‬ ‫نه‌ژاد‪ ،‬خوێندکار‪ :‬ئه‌وه‌ى واى کردوه‌‬ ‫ک‌ه زۆر ج��ار بێ ئومێد بین بێ‬ ‫هه‌ڵوێستى حکومه‌ت‌ه ل‌ه به‌رامبه‌ر‬ ‫هه‌رێمى کوردستان له‌کاتێکدا له‌‬ ‫به‌رامبه‌ر گه‌نجانى خۆى ده‌باب‌ه ‌و‬ ‫ده‌ی��ان چه‌کى قورسى به‌کارهێنا‪،‬‬ ‫ب�ه‌اڵم نه‌ک ناتوانێت چه‌ک به‌کار بهێنێت‪ ،‬به‌ڵکو‬ ‫ناتوانێت داواى راگرتنى ئه‌و تۆپباران‌ه بکات‪ ،‬له‌کاتێکدا‬ ‫رۆژان‌ه ب‌ه به‌رچاوى میدیاکانه‌و‌ه چه‌ند که‌س بریندار‬ ‫ده‌کرێت‌و ده‌مرن‌و چه‌ند گوندیان وێران کردوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تاوه‌کو ئێستا هیچ به‌رپرسێکى هه‌رێمى کوردستان‬ ‫هه‌ڵوێستى نه‌بوو‌ه ل‌ه به‌رامبه‌ریدا‪.‬‬ ‫ع�ه‌ل��ى م��ه‌ول��ود‪ ،‬ئ�ه‌ن��دام��ى حزبى‬ ‫کۆمۆنیست‪ :‬کۆمارى ئیسالمى‬ ‫ئ��ێ��ران ن �ه‌ک ه �ه‌ر ئێستا‪ ،‬به‌ڵکو‬ ‫سااڵنێکى دوور ‌و درێژ‌ه به‌تایبه‌ت‬ ‫ل �‌ه وه‌زى ه��اوی��ن��دا ک �‌ه خه‌ڵکى‬ ‫الدێ��ک��ان سه‌رقاڵى ک��ۆک��ردن�ه‌وه‌ى‬ ‫ب �ه‌ره �ه‌م��اک��ان��ی��ان ده‌ب����ن زه‌ره‌ر و‬ ‫زیانێکى زۆر ب‌ه سه‌ر و ماڵى هاواڵتیان ده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه بیانووه‌که‌ى زۆر ناڕه‌وای‌ه‌و دوور‌ه له‌راستیه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم دی���ار‌ه ه��ۆک��ارى سیاسى له‌پشته‌وه‌ی‌ه ده‌ی�ه‌وێ��ت‬ ‫ئه‌زمه‌ى ناوخۆ بگوێزێته‌و‌ه بۆ هه‌رێمى کوردستان ‌و‬

‫فشارى زیاتر له‌سه‌ر کوردستان دروست بکات‪ ،‬ده‌یه‌وێت‬ ‫ب‌ه به‌رده‌وامى جه‌خت له‌و‌ه بکاته‌و‌ه هه‌ر کاتێک بیه‌وێت‬ ‫ده‌توانێت سنوره‌کانى هه‌رێمى کوردستان ببه‌زێنێت‪ ،‬جگه‌‬ ‫له‌وه‌ش ئه‌م‌ه سه‌رکێشییه‌کى گه‌وره‌ی‌ه‌و سه‌رکرده‌کانى‬ ‫کوردیش ب �ه‌الى خۆیدا کێشکردوه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا‬ ‫له‌ئێستادا ده‌نگێک هه‌ی‌ه بۆ سه‌ربه‌خۆیى کوردستان‬ ‫ده‌یه‌وێت فشاره‌کانى زیاتر بکات بۆ سه‌ر ده‌س�ه‌اڵت‬ ‫ل‌ه کوردستاندا‪ ،‬هه‌ڵوێستى ده‌س �ه‌اڵت��دارى هه‌رێمیش‬ ‫هه‌ڵوێستى زۆر نابه‌رپرسیارانه‌ی‌ه زیاتر له‌گه‌ڵ سیاسه‌تى‬ ‫حکومه‌تى ئێراندا یه‌ک ده‌گرێته‌و‌ه وه‌ک ئه‌وه‌ى بیر له‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانى خه‌ڵکى کوردستان بکاته‌وه‌‪.‬‬ ‫هێرش که‌ریم‪ ،‬کاسبکار‪ :‬ده‌بێت‬ ‫ل����ه‌م ب�����ارودۆخ�����ه‌دا ح��ک��وم �ه‌ت‬ ‫هه‌ڵوێستێکى روون���ى هه‌بێت له‌‬ ‫ب�ه‌رام��ب�ه‌ر ئ �ه‌و تۆپبارانکردنه‌ى‬ ‫ک���ۆم���ارى ئ��ی��س�لام��ى ئ���ێ���ران‌و‬ ‫زی��ان��ێ��ک��ى زۆر ب �‌ه گ��ون��ده‌ک��ان��ى‬ ‫نزیک ئه‌و ناوچه‌ی‌ه گه‌یاندوو‌ه‌و چه‌ند که‌سیشى بریندار‬ ‫کردووه‌‪.‬‬ ‫الن �‌ه ع��وس��م��ان‪ ،‬خوێندکارى زان��ک��ۆ‪ :‬ت��اوه‌ک��و ئێستا‬ ‫حکومه‌تى هه‌رێم هیچ هه‌ڵویستێکى ڕوونى نی‌ه ئه‌مه‌یه‌‬ ‫ئێمه‌ى گه‌نجى نیگه‌ران ک��ردوو‌ه له‌کاتێکدا به‌ئاشکرا‬ ‫سنوره‌کانى به‌زاندوو‌ه‌و مه‌ترسى ئه‌وه‌ش هه‌ی‌ه به‌شێکى‬ ‫هه‌رێمى ک��وردس��ت��ان ت��ۆپ��ب��اران بکرێت ‌و حکومه‌تى‬ ‫هه‌رێمیش هه‌مان هه‌ڵویستى ئێستاى ده‌بێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ده‌چێت‌ه خانه‌ى خیانه‌تى نیشتمانییه‌وه‌‪.‬‬ ‫فریشت‌ه عه‌لى‪ ،‬فه‌رمانبه‌ر‪ :‬ئێمه‌‬ ‫زۆر نیگه‌رانین ب �ه‌و ک��رده‌وان �ه‌ى‬ ‫کۆمارى ئیسالمى ئێران‪ ،‬به‌رامبه‌ر‬ ‫ب�‌ه خه‌ڵکى م �ه‌ده‌ن��ى ک��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫بێ ده‌نگى سه‌رکرده‌کانى عێراق‬ ‫‌و ک��وردس��ت��ان��ی��ش ب��ه‌رام��ب��ه‌ر به‌‬ ‫تۆپبارانکردنى ناوچه‌کانى هه‌رێمى کوردستان خه‌ڵکێکى‬

‫هه‌رمێ‬ ‫ئاماده‌کار‬

‫ئاشتى ئه‌حمه‌د‬ ‫شوێن و مێژووه‌که‌ى‪ :‬شوێنى ره‌سه‌نى هه‌رمێ ئاسیایه‌ ب ‌ه‬ ‫تایبه‌تیش چین‪ ،‬پێشینه‌کانى گریک و رۆمان ناسیویانه‌‪،‬‬ ‫و زیاتر له‌ په‌نجا جۆرى هه‌یه‌‪ .‬پێکهاته‌که‌ى‪ )%73( :‬له‌ ئاو‬ ‫پێکدێت‪ ،‬پڕۆتین (‪ )%5‬چه‌ورى (‪ )%4‬شه‌کره‌ (‪،)%15‬‬ ‫ریشاڵ (‪ )%15‬و ماده‌ کیمیاییه‌کانى وه‌ک مه‌نگه‌نیز و‬ ‫پۆتاسێۆمى تێدایه‌‪.‬‬ ‫سوده‌ پزیشکیه‌کانى‪:‬‬ ‫به‌کار ده‌هێنرێت بۆ چاره‌سه‌رکردنى تایبه‌ت به‌‬ ‫‪ .1‬‬ ‫نه‌خۆشیه‌ ده‌روونیه‌کان و هێمن کردنه‌وه‌یان‪.‬‬ ‫چاره‌سه‌رى نه‌خۆشیه‌کانى ریخۆڵه‌ ئه‌ستوره‌‬ ‫‪ .2‬‬ ‫(قۆلۆن) ده‌کات‪ ،‬گه‌ده‌ چاالک ده‌کات‪.‬‬ ‫‪ .3‬پله‌ى گه‌رمى داده‌به‌زێنێت‪.‬‬ ‫‪ .4‬تینوێتى ده‌شکێنێت و رێ له‌ رشانه‌وه‌ ده‌گرێت‪.‬‬ ‫‪ .5‬یارمه‌تى چاکبونه‌وه‌ى برین و برینه‌کانى دواى‬ ‫نه‌شته‌رگه‌رى ده‌دات‪.‬‬ ‫‪ .6‬به‌کارده‌هێنرێت له‌ سیستمى خواردن‬ ‫به‌تایبه‌تیش بۆ که‌مکردنه‌وه‌ى کێشى له‌ش‪،‬‬ ‫جوڵه‌ى ریخۆڵه‌ هێواش ده‌کات به‌شێوه‌یه‌ک‬ ‫ماوه‌یه‌کى زۆر ژه‌مه‌که‌ له‌ ریخۆله‌‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬مرۆڤ هه‌ست به‌ تێرى ده‌کات‪.‬‬ ‫‪ .7‬میزهێنه‌ره‌‪ ،‬به‌ردولم الده‌بات ئه‌ویش‬ ‫له‌به‌ر بونى پۆتاسیۆم تیایدا‪.‬‬ ‫‪ .8‬یارمه‌تى رژانى ده‌رداوه‌کانى رژێنى‬ ‫زرا و ده‌دات‪ ،‬نه‌رم که‌ره‌وه‌یه‌ و خانه‌کان‬ ‫نوێ ده‌کاته‌وه‌ و هێمن که‌ره‌وه‌یه‌ و‬ ‫به‌سوده‌ بۆ گه‌ده‌‪.‬‬ ‫‪ .9‬به‌سوده‌ بۆ نه‌خۆشیه‌کانى رۆماتیزم‪،‬‬ ‫په‌رکه‌م‪ ،‬جومگه‌ژانکردن‪ ،‬الوازى له‌ش و‬ ‫هۆش و که‌م خوێنى و سیل و سک چوون و‬ ‫شه‌کره‌‪ ،‬باشتر وایه‌ رۆژانه‌ (‪ )300‬بۆ (‪)500‬‬ ‫گرام پێش خواردن بخورێت یاخود رۆژانه‌ (‪)3-2‬‬ ‫په‌رداخ له‌ ئاوه‌که‌ى یاخود (‪ )50-40‬گرام له‌ یه‌ک لتر‬ ‫ئاودا بۆ ماوه‌ى یه‌ک کاتژمێر بکوڵێت پاشان بخورێته‌وه‌‪.‬‬

‫زۆرى ئاوار‌ه کردووه‌‪ ،‬بۆی‌ه گه‌ر ئه‌وان بێده‌نگ بن ئه‌و‌ه‬ ‫ئێمه‌ى گه‌نجان ناچار ده‌بین خۆپیشاندان بکه‌ین بۆ‬ ‫راوه‌ستاندنى ئه‌و کرده‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫ته‌رز‌ه سه‌عید‪ ،‬مامۆستا‪ :‬هه‌موو‬ ‫خ�ه‌ڵ��ک��ى ک��وردس��ت��ان نیگه‌رانن‬ ‫کوردستان‬ ‫ب�‌ه تۆپبارانکردنى‬ ‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪66‬‬ ‫ل�ه‌ الی��ه‌ن ئ��ێ��ران �ه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ گه‌ر‬ ‫دووشه‌ممه ‪2711/5/4 - 2011/7/25‬‬ ‫ب����ه‌رده‌وام����ى ه �ه‌ب��ێ��ت پێویسته‌‬ ‫حکومه‌تى هه‌رێم کونسوڵخانه‌ى‬ ‫ئێران له‌ هه‌رێمى کوردستان ده‌رب��ک��ات ‌و داوا له‌‬ ‫کۆمارى ئیسالمیش بکات سنورێک بۆ ئه‌و کارانه‌‬ ‫دابنێت‪ ،‬پێوسته‌ حکومه‌تى عێراق ‌و کوردستان داوا‬ ‫شۆخان محه‌مه‌د‪ ،‬له‌ رۆژنامه‌ی‬ ‫ل�ه‌ن�ه‌ت�ه‌وه‌ یه‌کگرتوه‌کان ‌و رێکخراوه‌کانى مافى‬ ‫ژی��ان�ه‌وه‌‪ :‬وه‌ک��و دانیشتویه‌کی‬ ‫م��رۆڤ ‌و واڵتانى ده‌وروب��ه‌ر بکه‌ن تا فشار بخه‌نه‌‬ ‫ئ �ه‌م ش���اره‌ ک �ه‌ ئ��اگ��اداری ئه‌و‬ ‫سه‌ر ئێران‌و تۆپبارانکردنى هه‌رێم رابگرێت‪ ،‬له‌گه‌ڵ‌‬ ‫وه‌زعه‌م پێم وانی‌ه که‌س ئه‌وه‌ی پێ‬ ‫ئ�ه‌وه‌ش��دا به‌رپرسانى هه‌رێم به‌رپرسن له‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫خۆش بێت ک‌ه ل‌ه الیان واڵتێکی‬ ‫کوشتنى هاواڵتیانى مه‌ده‌نى‌و وێرانکردنى گونده‌کان‬ ‫تره‌و‌ه تۆپباران بکرێت‪ ،‬ده‌بێت بێ‬ ‫‌و تێکدانى بارودۆخى گوندنشینه‌کان‪.‬‬ ‫فریبا محه‌مه‌د‪ ،‬رۆژنامه‌نووس‪ :‬هیچ لێکدانه‌وه‌یه‌ک ده‌بێت حکومه‌تی هه‌رێم رێگری‬ ‫به‌داخه‌وه‌ له‌دوای ساڵی (‪ )1991‬له‌و تۆپباران بکات و ده‌بێت ب‌ه گفتوگۆ کێشه‌کانیان‬ ‫که‌ حکومه‌تی هه‌رێم دامزراوه‌ ل �ه‌گ �ه‌ڵ ئ��ێ��ران چ��اره‌س��ه‌ر ک��رێ��ت‪ ،‬چونک‌ه پێموانیه‌‬ ‫و له‌ دوای ئ��ازاد کردنی ئه‌و هۆکارێکی ئه‌وه‌ند‌ه گ�ه‌ور‌ه هه‌بێت ک‌ه ئێران بتوانێت‬ ‫واڵت���ان���ه‌ى ت���رى ه �ه‌م��ی��ش �ه‌ به‌ تۆپبارانی سنووری واڵته‌که‌م بکات‪.‬‬ ‫ح���ه‌س���ه‌ن ش���ه‌ری���ف‪ ،‬ک��اس��ب��ک��ار‪:‬‬ ‫چاوێکى ته‌ماحاویه‌وه‌ سه‌یرى‬ ‫داواک��ارم ل‌ه حکومه‌تی هه‌رێمی‬ ‫ئ�ه‌م واڵت�ه‌ی��ان ک���ردووه‌ ح�ه‌زی��ان ن�ه‌ک��ردوه‌ ئ�ه‌م واڵته‌‬ ‫کوردستان ئه‌گه‌ر خۆی توانای‬ ‫دامه‌زرێت و پێشکه‌وێت‪ ،‬ب�ه‌رده‌وام واڵتى تورکیا و‬ ‫نی‌ه به‌سه‌ر ب��اردۆخ�ه‌ک�ه‌دا زاڵبێت‬ ‫ئێران سنوره‌کانیان تۆپباران کردووه‌ به‌بیانوى ئه‌وه‌ى‬ ‫په‌نا به‌رێت بۆ واڵتانی ئه‌ورووپا‬ ‫که‌ (په‌که‌که‌) و (پ��ژاک) حزبه‌کانى نه‌یارى ئه‌م‬ ‫بۆ چاره‌سه‌رکردنی ئه‌و کێشه‌ی‌ه بۆ‬ ‫دوو رژێمه‌ تاڕاده‌یه‌کیش هاتون ئ�ه‌م سنورانه‌یان‬ ‫به‌زاندووه‌ هێرشیان کردوه‌ته‌ سه‌ر خه‌ڵکى کوردستان ئه‌وه‌ی کۆمارى ئیسالمی که‌م ماڵمان وێران بکات و‬ ‫ئه‌م خه‌ڵکه‌یان ئاواره‌ کردووه‌‪ ،‬به‌شێکى ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ کوڕمان بکوژێت‪.‬‬ ‫بۆ حکومه‌تى م�ه‌رک�ه‌زى له‌ عێراق زۆر الوازه‌ و‬ ‫ئاماده‌کار‪ :‬کوردۆ فه‌ره‌ج‬ ‫که‌مته‌رخه‌مه‌ که‌م گرنگى به‌م تۆپبارانه‌ داوه‌‪.‬‬

‫‪19‬‬

‫له‌ ته‌مه‌نى (‪ )99‬ساڵیدا کۆلێژ ته‌واو ده‌کات‬

‫‪ .10‬هه‌رمێ له‌و میوانه‌یه‌ که‌ رێژه‌یه‌کى زۆر شه‌کرى‬ ‫تێدایه‌ و به‌اڵم زیانیش به‌توشبوان به‌ نه‌خۆشى شه‌کر‌ه‬ ‫ناگه‌یه‌نێت‪ ،‬چونکه‌ ئاسان هه‌رس ده‌بێت‪.‬‬ ‫‪ .11‬دژى ژه‌هراوى بوون و دژى ره‌ق بوونى خوێنبه‌ره‌کان‬ ‫و دژى گیرانى ریخۆڵه‌کانه‌‪ ،‬زۆر به‌سوده‌ بۆ منداڵى الواز‬ ‫و که‌م خوێن و ناکام‪ .12 .‬هه‌روه‌ها به‌سوده‌ بۆ پاک‬ ‫کردنه‌وه‌ى ریخۆڵه‌کان و دابه‌زاندنى په‌ستانى خوێن‪.‬‬ ‫‪ .13‬هه‌رمێ بۆ هه‌موو که‌س باشه‌ به‌مه‌رجێ گه‌ییو بێت‪.‬‬ ‫‪ .14‬چاره‌سه‌رى نه‌خۆشیه‌کانى دڵه‌ کوته‌ و خێرا لێدانى‬ ‫ده‌کات‪.‬‬ ‫‪ .15‬توێکڵى هه‌رمێ ده‌وڵه‌مه‌نده‌ به‌ توخمه‌‬ ‫به‌سوده‌کانى وه‌ک کالسیۆم‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫به‌ ڤیتامینه‌کان‪ ،‬پاشان به‌ره‌و‬ ‫ناوه‌وه‌ ده‌گوازرێته‌وه‌‪ ،‬باشتر‬ ‫وایه‌ به‌ توێکڵه‌وه‌‬ ‫بخورێت‪.‬‬

‫وه‌رگێڕانى‬

‫دانه‌ر عه‌بدولڕه‌حمان‬

‫پیاوێکى ئه‌مریکى که‌ له‌ ساڵى (‪)1932‬دا‪ ،‬ته‌نها ماوه‌یه‌کى‬ ‫که‌م پێش ته‌واوکردنى کۆلێژ وازیهێنابوو‪ ،‬ئێستا له‌ ته‌مه‌نى‬ ‫(‪ )99‬ساڵیدا ئه‌و بڕوانامه‌یه‌ به‌ده‌ست ده‌هێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫که‌ناڵى (‪ )KTVZ‬ل�ه‌ راپ��ۆرت��ێ��ک��دا ب�ڵاوی��ک��رده‌وه‌‪( ،‬لیو‬ ‫پالس)ى ته‌مه‌ن (‪ )99‬ساڵ‪ ،‬پێش چه‌ند رۆژێکى که‌م توانى‬ ‫بڕوانامه‌ى کۆلێژه‌که‌ى به‌ پیشه‌ى دارتاشى وه‌ربگرێت له‌‬ ‫زانکۆى ئیسترن ئۆریگه‌ن (‪ )Eastern Oregon‬له‌‬ ‫ال گ��ران��د‪ .‬ئه‌مه‌ش پالسى زۆر دڵخۆشکرد و به‌ که‌ناڵى‬ ‫(‪)KTVZ‬ى وت «واده‌زان��م ئه‌مه‌ خه‌وه‌ و هه‌رگیز خه‌وى‬ ‫له‌م شێوه‌یه‌ خۆشم نه‌بینیوه‌«‪ .‬پالس‪ ،‬راشیگه‌یاند که‌ که‌متر‬ ‫ل�ه‌ ی �ه‌ک خولى خوێندنى م��اب��وو ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ى زان��ک��ۆ ت �ه‌واو‬

‫شه‌یدا مه‌عروف‬

‫چۆن پاره‌ى شتومه‌ک ده‌ده‌یت؟‬ ‫جارێک ده‌چیته‌بازاڕ بۆکڕینى شت و مه‌ک و شته‌کانت‬ ‫ده‌کڕیت جێگاکه‌ت زۆرقه‌ڵه‌باڵغه‌ ده‌بێت‪:‬‬ ‫‪ -1‬هه‌رکاتێک زانیت قه‌ره‌باڵغیه‌که‌ ب �ه‌رده‌وام �ه‌ به‌یانیان‬ ‫و ئ��ێ��واران ئ��ه‌وا به‌یانیان زووی���ان ئ��ێ��واران ده‌ره‌ن���گ بچۆ تا‬ ‫پێویسته‌کانت ده‌ست بکه‌وێت و باشتر کاتت ده‌بێت بۆ دانى‬ ‫بڕى پاره‌‪.‬‬ ‫‪ -2‬کاتێک زانیت به‌یانیان باشه‌ و ئه‌و شتانه‌ى که‌ ده‌ته‌وێت‬ ‫ده‌ستت ده‌که‌وێت و گه‌ر زانیت کاتت لێده‌گرێ بچۆ شوێنێک‬ ‫که‌ ده‌زانى شته‌کان له‌ یه‌که‌وه‌ نزیکه‌ بۆ ئه‌وه‌ى کاتێکى که‌مت‬ ‫بوێت بۆ بازاڕ‬

‫شیرین تێکه‌ڵ بکه‌ن و به‌م تێکه‌ڵه‌ نه‌رم ‌ه‬ ‫به‌سیواکێکی ستاندار بۆ ماوه‌ی پێنج خوله‌ک‬ ‫ددانه‌کانتان بشۆرن‪.‬‬ ‫بۆ رێگری کردنی له‌ داڕزینی ددانه‌کان دوای‬ ‫پێنج خوله‌ک به‌ سیواکێک‪ ،‬ددانه‌کانتان به‌‬ ‫ئاوی رووت خاوێن بکه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ــ که‌ڵک وه‌رگری له‌ توێکڵی پرته‌قاڵ و‬ ‫گه‌اڵی داری «به‌رگی بۆ» جرمی سه‌ر‬ ‫ددانه‌کان الده‌بات و ئێوه‌ ده‌توانن به‌هاڕدراوه‌ی‬ ‫ئه‌و دوو خاوێنکه‌ره‌وه‌ سروشتییه‌ ددانه‌کانتان‬ ‫بشۆرن‪.‬‬ ‫ به‌ تێکه‌اڵوی جۆش شیرین و سێ‌ که‌وچک‬‫خوێ و چوار که‌وچکی بچووک گلیسیرین و‬ ‫(‪ )15‬دڵۆپ رۆنی نه‌عنا ددانه‌کانتان بشۆرن‬ ‫و دوای چه‌ند رۆژ ده‌بینن که‌ ده‌بنه‌ خاوه‌نی‬ ‫ددانگه‌لی سپی و خاوێن‪‬.‬‬ ‫ماڵپه‌ڕى باخچه‌‬

‫بکات ‌و وه‌ک پیشه‌ى مامۆستایی ده‌ست به‌کاربێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌هۆی ناڕه‌حه‌تى بارودۆخى ئه‌و سه‌رده‌مه‌ نه‌یتوانیبوو درێژه‌‬ ‫به‌ خوێندن ب��دات ‌و به‌ مووچه‌ى مانگانه‌ى (‪ )80‬دۆالرى‬ ‫مامۆستایی بژی‪ ،‬بۆیه‌ کاتێک یه‌کێک له‌ هاوڕێکانى‬ ‫پۆستێکى له‌ کۆمپانیایه‌کى بڕینى دار به‌ موچه‌ى (‪)150‬‬ ‫دۆالر پێ ده‌به‌خشێ‪ ،‬ئه‌ویش بێ دوودڵى پێى رازی ده‌بێت‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌‪ :‬ئینته‌رنێت‬

‫چونه‌ بازاڕ و شمه‌ک کڕین‬ ‫وه‌رگێڕانى‬

‫چه‌ند رێگای سروشتی بۆ سپی‬ ‫کردنه‌وه‌ی ددانه‌کان‬ ‫ خواردنی که‌ره‌فس و سێو؛ ئه‌م دوو‬‫خوارده‌مه‌نییه‌ تاڵی سلۆلۆزییان زۆره‌ که‌‬ ‫وه‌ک سیواکی سروشتی ده‌توانێ به‌ ئارامی و‬ ‫بێزه‌ره‌ر‪ ،‬ددانه‌کان خاوێن و سپی بکه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ که‌ڵک وه‌رگرتن له‌ پراکسیدی هیدرۆژن‬‫«ئاوئۆکسیژنه‌« ئه‌م مادده‌ سروشتیه‌ که‌‬ ‫تێکه‌اڵوێکه‌ له‌ مۆلوکوولی ئاو و ئۆکسیژن‬ ‫ددانه‌کان خاوێن ده‌کاته‌وه‌‪ .‬ئه‌و ئۆکسیژنه‌ ‌له‌‬ ‫تێکه‌ڵکردنی گه‌ردی سێ له‌ سه‌دی پراکسید‬ ‫له‌گه‌ڵ ئاو دروست ده‌بێ‪ ،‬هه‌ر شه‌و به‌ر له‌‬ ‫خه‌وتن ددانه‌کانتان به‌م ئاوه‌ بشۆرن‪.‬‬ ‫ خواردنی فراوله‌ «شه‌لیل»‪ ،‬ئه‌م میوه‌‬‫خۆشتامه‌ به‌ هۆی بوونی رێژه‌یه‌کی زۆری‬ ‫ماده‌ی «ئه‌سید مالیک» کاریگه‌ری‬ ‫زۆری له‌ سپی کردنه‌وه‌ی ددانه‌کاندا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫بۆ به‌هره‌گرتن له‌ تایبه‌تمه‌ندییه‌کانی فراوله‌‬ ‫حه‌فته‌ی جارێک ئه‌م کاره‌ به‌ڕیزێک که‌ له‌‬ ‫ژێره‌وه‌ وتراوه‌ ئه‌نجامى بده‌ن‪.‬‬ ‫‪-‬دانه‌یه‌ک فراوله‌ له‌گه‌ڵ که‌وچکێک جۆشى‬

‫هه‌مه‌ڕ ‌ه‌نگ‬

‫‪ -3‬گه‌ر له‌ڕێگه‌دا خێزانێکت بینى به‌تایبه‌تى ئه‌و خێزانانه‌ى‬ ‫که‌ منداڵى زۆریان پێیه‌ و ده‌زانین کاتێکى زۆرده‌به‌ن به‌ پێدانى‬ ‫پاره‌ به‌ڕێزه‌وه‌ داوایان لێبکه‌ به‌ زویى کاره‌که‌یان بکه‌ن یان بڵێى‬ ‫بێزه‌حمه‌ت ده‌توانن هاوکاریمان بکه‌ن‪.‬‬ ‫‪_4‬گ �ه‌ر ژم��اره‌ی�ه‌ک��ى زۆر خه‌ڵک هه‌بوو له‌کاتى کڕینى‬ ‫پێداویستیدا ئه‌وا له‌ سه‌رخۆ بچۆ شته‌کانى خۆت که‌ پێویست ‌ه‬ ‫هه‌ڵیان بگره‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم سه‌یرى ئه‌و مێژووه‌که‌یان بکه‌ و پاشان‬ ‫عه‌ره‌بانه‌که‌ بێنه‌ و بچۆ الى ژمێریارکه‌ و نرخه‌که‌یان بزانه‌‪.‬‬ ‫‪ -5‬گ �ه‌ر کارتێکى زۆرت ویست بۆ کڕینى پێداویستى‬ ‫ئه‌وا به‌شێوه‌یه‌کى خێرا بچۆ پێداویستیه‌کانت دابین بکه‌ تا‬ ‫قه‌ره‌باڵغى دروست نه‌که‌یت له‌ناو بازاڕه‌که‌دا‪.‬‬ ‫‪ -6‬به‌شێوه‌یه‌کى جوان و رێکوپێک و تازه‌گه‌رى دواى ئه‌وه‌ى‬ ‫که‌ نرخى شته‌کانت زانى بیخه‌ ئه‌و کیسانه‌ى که‌ دانراوه‌ بۆ‬ ‫شته‌ کڕاوه‌کان دواى سوپاسى خ��اوه‌ن کۆگاکه‌ بکه‌ و بچۆ‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪.‬‬

‫کاریکاتێری هه‌فته‌‬

‫‪Be ciyawaziyekanewe le jêr Çetir da kodebînewe‬‬ ‫ژماره‌ی متمان ‌ه‬ ‫خاوه‌ن ئیمتیاز‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‬ ‫دیزاین‬ ‫باڵوکردنه‌وه‬ ‫‌راوێژکاری یاسایی‬ ‫ناونیشان‬

‫‪212‬‬ ‫که‌مال حه‌سه‌ن حه‌مه ره‌زا‬ ‫کاروان ساالر‬ ‫ته‌حسین تۆفیق‬ ‫کۆمپانیای په‌یپه‌ر‬ ‫سیروان ئه‌حمه‌د حامد‬ ‫سلێمانی گه‌ڕه‌کی عه‌لی ناجی‌‬ ‫‪07710299753 - 07480179510‬‬ ‫‪cetir2010@gmail.com‬‬ ‫‪cetir2010@yahoo.com‬‬

‫‪WWW.Chatrpress.com‬‬

‫به‌هۆی ناعه‌داله‌تی و‬ ‫گه‌نده‌ڵییه‌و ‌ه پاشه‌کشه‌م کرد‬ ‫ل ‌ه راگه‌یاندن ‌‪...‬ل‪10‬‬ ‫‪2711/5/4‬‬

‫‪Be ciyawaziyekanewe le jêr Çetir da kodebînewe‬‬

‫‪No: (66) Mo.25/7/2011-‬‬

‫ریکالم‬

‫یه‌کێتی و پارتی‬ ‫و تۆپباران‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫سۆران عومه‌ر هه‌میش‌ه و به‌رده‌وام یه‌کێتی و‬ ‫پارتی ئه‌وه‌یان به‌الو‌ه گرنگ‬ ‫ب��ووه‌‪ ،‬ک‌ه ل‌ه ن��اوخ��ۆدا کێشه‌کان هێند‌ه گ�ه‌ور‌ه‬ ‫نه‌کرێ تا ئه‌و مه‌ترسیه‌ی له‌سه‌ر کوردستان ‌ه‬ ‫فه‌رامۆشی نه‌که‌ین‪ ،‬چونک‌ه ئه‌زمونه‌که‌مان‬ ‫ده‌خات‌ه مه‌ترسیه‌وه‌‪ ،‬داوای هه‌رچی له‌م ده‌سه‌اڵت ‌ه‬ ‫ده‌که‌یت ب‌ه بیانوی بێئاگایی ل‌ه مه‌ترسییه‌کانی‬ ‫سه‌ر ئه‌زمونه‌که‌مان تۆمه‌تبارمان ده‌که‌ن و پێیان‬ ‫ده‌وتین ئێم‌ه پارێزه‌ری ئه‌م ئه‌زمونه‌ین‪ ،‬ئه‌گه‌رنا‬ ‫مه‌ترسییه‌کانی تێکدانی ئه‌زمونه‌که‌مان له‌الیه‌ن‬ ‫واڵت �‌ه دراوسێکانمانه‌و‌ه هێشتا بوونی هه‌ی‌ه و‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌کانیان وه‌ک ڕابردوو ل‌ه ئارادایه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌م م��او‌ه که‌م‌ه بینیمان و خوێندیشمانه‌و‌ه ک ‌ه‬ ‫حکومه‌تی هه‌رێم بۆخۆی له‌گه‌ڵ واڵتێکی‬ ‫دراوس��ێ��ی وه‌ک ئێران ڕێکه‌وتنی ژێربه‌ژێری‬ ‫کردووه‌‪ ،‬بۆ ل‌ه به‌ینبردنی په‌ژاک و ئاماده‌ییشی‬ ‫ده‌رب��ڕی��و‌ه سیخوڕیی به‌سه‌ر ئه‌و هێز‌ه کوردیی ‌ه‬ ‫ش��ۆڕش��گ��ێ��ڕه‌و‌ه ب��ک��ات‪ ،‬ک�‌ه سااڵنێک‌ه له‌پێناو‬ ‫داخ��وازی نه‌ته‌وه‌ییدا چیاکانیان بۆ ئه‌و خه‌بات ‌ه‬ ‫هه‌ڵبژاردووه‌‪ ،‬له‌و‌ه خراپتر ک‌ه ئه‌م یه‌کێتی و پارتیی ‌ه‬ ‫و حکومه‌ته‌که‌یان کردویه‌تی‪ ،‬رێگه‌دان ب‌ه هێزی‬ ‫پاسداران تا به‌عس ئاسای جاران تۆپبارانی گوند‬ ‫و الدێکانمان بکات‪ ،‬ل‌ه به‌رامبه‌ریشدا بێده‌نگی و‬ ‫هه‌ماهه‌نگی ئێرانیان هه‌ڵبژاردووه‌!؟‬ ‫ل �ه‌وه‌ش کاره‌ساتبارتر ئه‌وه‌ی‌ه ئ�ه‌م حکومه‌ته‌ی‬ ‫یه‌کێتی و پارتی ک‌ه خاوه‌نی نزیکه‌ی (‪)250‬‬ ‫هه‌زار هێزی چه‌کدارن‪ ،‬ئاماد‌ه نین یه‌ک چه‌کدار‬ ‫بۆ پارێزگاری ل‌ه سنوره‌کانی خاکی کوردستان‬ ‫به‌کاربهێنن‪ ،‬وه‌ک ل‌ه ئێستادا ئ�ه‌و هێزانه‌یان‬ ‫هێناوه‌ت‌ه سه‌ر ش��اری سلێمانی و ده‌وروب���ه‌ری و‬ ‫بازگه‌یان ل‌ه بناری گۆیژ‌ه لێداو‌ه وه‌ک ئه‌وه‌ی‬ ‫ئێران هێزی پاسداران به‌نیاز بێت ل‌ه گۆیژه‌و‌ه بێت‬ ‫ب‌ه رووی ناو شاری سلێمانیدا‪.‬‬ ‫ئه‌م هێز‌ه چه‌کدارانه‌ی ک‌ه به‌شێکی گ�ه‌وره‌ی‬ ‫داهاتی ئه‌م واڵت‌ه ده‌چێت‌ه موچ‌ه و خه‌رجییانه‌و‌ه‬ ‫ل‌ه ئێستادا ته‌ماشاکاری له‌شکرکێشی ئێرانن‬ ‫بۆ سه‌ر گه‌وره‌ترین سنوری هه‌رێمی کوردستان‪،‬‬ ‫بۆی‌ه کاتی خۆیه‌تی ل‌ه ده‌س �ه‌اڵت��داران بپرسین‬ ‫ئه‌وکاته‌ی ک‌ه پێتان ده‌وتین ئێم‌ه بێ ئاگاین‬ ‫له‌و مه‌ترسی و هه‌ڕه‌شان‌ه له‌سه‌ر ئه‌زمونه‌که‌مان‪،‬‬ ‫ئایا مه‌ترسییه‌کان ئه‌م‌ه بوو ک‌ه ئێران تۆپبارانمان‬ ‫بکات و گوند و ئاواییه‌کانمان پێ چۆڵ بکاته‌و‌ه‬ ‫و خوێنمان بڕێژێ و ره‌ز و باخمان بسوتێنێ و‬ ‫ئێوه‌ش ن�ه‌ک بێده‌نگن‪ ،‬به‌ڵکو هاوکاریانن و‬ ‫ژێربه‌ژێر له‌گه‌ڵ ئه‌م واڵت‌ه رێککه‌وتوون له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و کاره‌ساته‌ی به‌رامبه‌ر ئه‌م میله‌ت‌ه ئه‌نجام‬ ‫ده‌درێ!‬ ‫کاتی خۆیه‌تی بپرسین ئایا نزیکه‌ی (‪ )250‬هه‌زار‬ ‫هێزی چه‌کداری زێره‌ڤانی و پێشمه‌رگ‌ه و ئاسایش‬ ‫و پاراستن و پۆلیس و پاسه‌وانی تایبه‌تی خۆتان‬ ‫بۆ پارێزگاریی‌ه ل‌ه چی و بۆچیتانه‌؟ بۆ ئه‌وه‌تان ‌ه‬ ‫گه‌نجی ناڕازی و خۆپیشانده‌ری سته‌ملێکراوی‬ ‫ئه‌م کوردستانه‌ی پێ سه‌رکوت بکه‌ن؟ مه‌گه‌ر‬ ‫ئێو‌ه سوێندتان نه‌خواردوو‌ه پارێزگاری ل‌ه سه‌روه‌ری‬ ‫و یه‌کپارچه‌یی خاکی واڵت بکه‌ن؟ مه‌گه‌ر ئێو‌ه‬ ‫بۆ ئ�ه‌و‌ه نه‌بوون ب‌ه به‌رپرس تا گیان و ماڵمان‬ ‫ل‌ه مه‌ترسی ناوخۆیی و ده‌ره‌کی بپارێزن؟ ده‌توانن‬ ‫ئێستا وه‌اڵم��ی ئ�ه‌و‌ه بده‌نه‌و‌ه بۆچی بێده‌نگ و‬ ‫هه‌ماهه‌نگن له‌گه‌ڵ سوپای پاسدارانی ده‌وڵه‌تی‬ ‫ئێران بۆ ڕشتنی خوێنمان و داگیرکردنی خاکمان‬ ‫و سوتاندنی گوندو الدێکانمان؟ ئێو‌ه دوای (‪)20‬‬ ‫ساڵ ل‌ه ئه‌زمونی کوردی‪ ،‬پێتان سه‌لماندین ک ‌ه‬ ‫ناتوانن ئه‌م میلله‌ت‌ه به‌ره‌و ئیداره‌یه‌کی خۆماڵى و‬ ‫ده‌ستپاک به‌رن‪ ،‬ناتوانن سنوری کوردستان له‌‬ ‫ناوچ‌ه داگیرکراوه‌کاندا بگێڕنه‌و‌ه و که‌رکوکتان‬ ‫له‌ده‌ستدا‪ ،‬ئێو‌ه نه‌ک ئه‌مانه‌تان نه‌توانی‪ ،‬به‌ڵکو‬ ‫ل‌ه پشتی سه‌رمانه‌و‌ه سنوره‌کانیشتان ب‌ه گوند و‬ ‫دێهاته‌کانمانه‌و‌ه فرۆشت ب‌ه تۆپهاوێژه‌کانی ئێران و‬ ‫تورکیا له‌پێناو گرێبه‌ستی ئابوری و به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫تایبه‌تی خۆتان‪.‬‬ ‫ئێستا ده‌زانین ئێو‌ه مانه‌وه‌ی خۆتان له‌م ناوچه‌دا‬ ‫گرێداو‌ه ب‌ه خواستی ئێران و تورکیاوه‌! بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ئێران و تورکیا پشتیوانی مانه‌وه‌تان بن له‌م دۆخ ‌ه‬ ‫هه‌ستیاره‌ی کوردستان و رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست‪،‬‬ ‫ئێو‌ه له‌گه‌ڵ ئه‌م دوو واڵت‌ه رێککه‌وتوون نه‌یاره‌کانیان‬ ‫ک‌ه کوردی ڕه‌سه‌نی باکور و رۆژهه‌اڵتن له‌ناویان‬ ‫به‌رن له‌سه‌ر حیسابی خوێن و ماڵی گوندنشینانی‬ ‫بناری قه‌ندیل‪ ،‬ئه‌و گوندنشینانه‌ی ک‌ه جگ‌ه ل ‌ه‬ ‫به‌دبه‌ختی یه‌کێتی و پارتی هیچیان بۆیان نه‌بووه‌!‬