هه‌رێمی کوردستان
ب ه جیاوازییه‌کانه‌وه له‌ژێر چه‌تردا کۆده‌بینه‌و‌ه
نرخ 750 :دینار
که‌وتوه‌ته‌به‌ر
مه‌ترسی ئایدز
ژمار ه 74
ساڵی دووه‌م
...ل14
رۆژنامه‌یه‌کی گشتی هه‌فتانه‌یه ،کۆمپانیای چه‌تر ده‌ریده‌کات
دووشه‌ممه 2011/9/26
WWW.Chatrpress.com
نرخی()750دینار
(4ی ره‌زبه‌ری )2711
سه‌رچاو ه ئاوییه‌کانى هه‌رێم ل ه مه‌ترسیدان
ئێران شاده‌ماری به‌نداوی دوکانیش ده‌گرێته‌وه چه‌تر -محه‌مه‌د ئه‌مینی
به گوێره‌ى زانیاریه‌کانى (چه‌تر) کۆماری ئیسالمی ئێران به مه‌به‌ستی ده‌ربازبوون له قه‌یرانی وشکبوونی ده‌ریاچه‌ى (ورمێ) به نیازه ئاوی روباری (که‌ڵوێ) واتا (زێی بچوک) بگوازێته‌وه بۆ ئه‌و ده‌ریاچه‌یه ،به‌مه‌ش «ئاوى دوکان ()%50 داده‌به‌زێت». ب��ه‌ڕێ��وب��ه‌ری ب���ه‌ن���داوی دوک����ان له لێدوانێکی تایبه‌تدا ب��ۆ (چ�ه‌ت��ر) ئ��ام�اژهی به ئ���ه‌وه‌دا ،که به‌نداوی دوکان له سه‌دا سه‌د پشتی به ئاوی روباری زێی بچوک به‌ستوه. حه‌مه‌تاهیر ج��ه‌الل ع �ه‌زی��ز ،باسی ل����ه‌وه‌ش ک���رد ک �ه «ئ��ه‌گ��ه‌ر ئ��ێ��ران له سهرچاوه سه‌ره‌کییه‌کانی زێی
ب��چ��ووک �هوه ل �ه‌ن��او خ��اک��ی خ��ۆی��دا پڕۆژه‌یه‌کی له‌و چه‌شنه به ئه‌نجام بگه‌یه‌نێت ،ئ��اوی به‌نداوی دوکان بۆ رێژه‌ی که‌متر له سه‌دا په‌نجای ئێستای داده‌به‌زێت». ل�ه الی�ه‌ک��ی دی��ک �هوه ش��اره‌زای�ه‌ک��ی ج��وگ��راف��ی��ای س��روش��ت��ی وێ����ڕای ئ�����ام�����اژه‌دان ب���ه م �ه‌ت��رس��ی �ه‌ک��ان��ی گ���واس���ت���ن���ه‌وه‌ی ئ�����اوی روب�����اری (زێ��ى بچوک) بۆ س�ه‌ر سیستمى ژینگه‌یى (ئێکۆسیسته‌م)ى ئه‌و ب�ه‌ش��ان�ه ل �ه ک��وردس��ت��ان ،مه‌ترسی سه‌ره‌کی ئه‌م کاره بۆ سه‌ر به‌نداوی دوکان ده‌خاته‌ڕوو. سلێمان چوکه‌ڵی ،کارناسی بااڵی جوگرافیای سروشتی له‌م بارهیهوه به (چه‌تر)ی راگه‌یاند «به‌داخه‌وه زۆر ساکار له بابه‌ته‌که ده‌ڕوانین و ته‌نیا مه‌ترسیمان وشکبوونی ئاوی روباری زێى بچوک و کاریگه‌ری ل���ه‌س���ه‌ر ژی���ان���ی خ �ه‌ڵ��ک��ی ش���اری (سه‌رده‌شت)ه ،به پێچه‌وانه به‌نداوی
دوک����ان ل��ه ک �ه‌ڵ��ک ده‌ک���ه‌وێ���ت و س��ودى نامێنێت ،دی��اره به‌نداوه‌که وشک نابێت ،چونکه چه‌ند لقی ب��چ��ووک��ی دی��ک �هی ب �ه س �ه‌ره‌وه‌ی �ه، به‌اڵم هیچی وای له وشک بوون که‌متر نابێت». پ������رۆژه‌ی گ���واس���ت���ن���ه‌وه‌ی ئ���اوی ک�ه‌ڵ��وێ (زێ��ی ب��چ��ووک) بریتیه له‌وه‌ی که سه‌ره‌تا به دروستکردنی ب���ه‌ن���داوێ���ک���ی ه���ه‌ڵ���گ���ه‌ڕان���دن���هوه (گۆڕینى ئاراسته) له‌سه‌ر روباری (بادیناوێ) به رێگای تونێلێکی چ����وار ک��ی��ل��ۆم �ه‌ت��ری ،ئ����اوی ئ �هم روباره ده‌به‌نه به‌نداوی (کانی سێو) ل�ه ن��زی��ک گ��ون��دی ک��ان��ی سێوی پیرانشار و ل�ه‌وێ��ش�هوه ب�ه رێگای تونێلێکی ( )40کیلۆمه‌تری بۆ ناو ح�ه‌وز (بیاڤێکی) ئاوڕێژ ئاراسته ده‌ک��رێ��ت و لهوێشهوه ده‌ڕژێ��ت�ه ناو ده‌ریاچه‌ی ورمێ.
گرێبه‌سته‌کانی نه‌وت
گرنگ ئامانجه ،شار بێت یان شاخ ...ل8
رێبین ئه‌حمه‌د
تارمایى خۆکوژیى
داهاتى نه‌وت کارى دابین
نه‌کردووه و بۆ خزمه‌تگوزاریش به‌کارنه‌هاتوو ه
رێژه‌ى کوشتن ل ه هه‌رێمى کوردستان په‌ره‌ی سه‌ندوه
ته‌نیا له ماوه‌ى ( )10رۆژى رابردوودا له چه‌ندین روداوى جیاواز له شارى هه‌ولێر حه‌وت حاڵه‌تى کوشتن تۆمار کراوه، له‌ناو کوژراوه‌کاندا دوو ژن و منداڵێکى ته‌مه‌ن شه‌ش سااڵن ههیه. به‌پێى ئه‌و زانیارییانه‌ى ده‌ست (چه‌تر) که‌وتووه ل ه رۆژى شه‌مم ه ( )9/24گه‌نجێکى ته‌مه‌ن ()16 ساڵ به ناوى (ئ .ش .م) ب ه ده‌ستى هاوڕێیه‌کى خ���ۆى ب �ه ن���اوى (م .ک .ع) ه �ه‌ش��ت چ�ه‌ق��ۆى لێده‌درێت و گیان له‌ده‌ست ده‌دات .هه‌ر له هه‌مان رۆژدا ته‌رمى ژنێکیش له گه‌ره‌کى (سێتاقان)ى
...ل3
درێژ ه بۆ ل14
زیالن ئازاد
تایبه‌ت ب ه چه‌تر
«کۆبونه‌وه‌کانی بارزانی هیچ ئه‌نجامێکی نابێت ئه‌گه‌ر قسه‌کانی نه‌کات ه کردار»
ئه‌و شاره ب ه کوژراوى ده‌دۆزرێته‌وه. رۆژى پێنج شه‌ممه‌ى راب���ردووش ل ه گ�ه‌ره‌ک��ى (به‌ختیارى) هه‌ولێر ته‌رمى ژنێکى دووگ��ی��ان ب ه ناوى (ئ .ن .ئ) ت�هم�ه‌ن ( )24ساڵ و ک��چ � ه ش���ه‌ش س��ااڵن��ه‌ک��هى ب ه ن��اوى (س .م) ب� ه ک���وژراوى ل ه ماڵه‌که‌ی خۆیاندا دۆزرانه‌و‌ه ک ه ب ه چه‌قۆ ل ه الیه‌ن که‌سانى نه‌ناسراو‌ه کوژرابوون. ه �ه‌روه‌ه��ا ()21ى ئ �هم مانگه‌ش ه���ه‌ر ل �ه ش���ارى ه �ه‌ول��ێ��ر ت�ه‌رم��ى گه‌نجێکى ترى ته‌مه‌ن ( )27ساڵ ب ه ناوى (ئ . م .م) له نزیک شه‌قامى سه‌ره‌کى (بنه‌ساڵو‌ه ـ داره‌توو) به کوژراوى ده‌دۆزرێته‌وه)20( .ى ئه‌م مانگه‌ش ته‌رمى کچێکى له‌دایکبووى ()1997 ب ه ناوى (ئا .ب .س) به گولل ه ده‌کوژرێت ،ل ه ( )17مانگیش ژنێک ب ه ناوى (ئا .ح .ئه) ته‌مه‌ن ( )30ساڵ له نه‌حیه‌ى (شه‌مامک)ى هه‌ولێر خۆى خنکاندووه. پێویست ه ئاماژه بۆ ئه‌وه‌ش بکرێت که ل ه ماوه‌ى راب��ردودا له شارى سلێمانیش چه‌ندین رووداوى کوشتن هه‌بوون و دیارده‌ى خۆکوشتن و کوشتن له هه‌رێم روو ل ه زیادبوون ه و به پێى ئامارێکیش له ماوه‌ى هه‌شت مانگى رابردوودا ( )71حاڵه‌تى کوشتن و خۆکوشتن ل ه پارێزگاى سلێمانى تۆمار کراوه.
...ل12
له‌نێوان قه‌ده‌رگه‌رایى و
ده‌سه‌اڵتداریدا
...ل16
«ئه‌گه‌ر مالیکى ب ه فه‌رمیش بڵێت که‌رکوک ناده‌ینه‌وه ،به‌رپرسانى کورد هیچ ناڵێن» چه‌تر -ئاراس عوسمان
به‌پێى ئه‌و زانیاریانه‌ى هه‌ندێک له میدیا عێراقییه‌کان باڵویانکردۆته‌وه ،نوری مالیکی له کۆبنه‌وه‌ى له‌گه‌ڵ کوتله‌که‌یدا ئاماژه‌ى بهوه کردوه ،گه‌ڕانه‌وه‌ى شارى که‌رکوک ئه‌سته‌مه و په‌رله‌مانتارێکی کوردیش ئه‌م هه‌ڵوێسته‌ی مالیکی ب ه «چاوه‌ڕوانکراو» ناوده‌بات. حاکم شێخ له‌تیف ،ئه‌ندامى ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانى ع��ێ��راق ب��ۆ (چ �ه‌ت��ر) ئ��ام��اژه‌ى ب��ه‌وه‌ک��رد «ئ �ه‌و کارانه‌ی مالیکی هیچ به‌المه‌وه حاڵه‌تێکى سه‌یر و چ��اوه‌ڕوان نه‌کراو نیه ،هه‌رچه‌ند ئه‌م قسانه‌ى مالیکى ل�ه‌الی�ه‌ن س �ه‌رچ��اوه‌ى ف�ه‌رم��ی�هوه راس��ت نه‌کراوه‌ته‌وه ،به‌اڵم راسته دوو ماڵپه‌ڕی عێراق ئه‌م هه‌واڵه‌یان گواستۆته‌وه و نوسیویانه «کاتى ئهوه هاتوه ده‌ستى کورده‌کان له به‌غداد ببڕین و ئه‌وان میوانن» هه‌روه‌ها ئه‌وه‌شیان نوسیوه «مالیکى باسى لهوه کردوه سه‌رم داده‌نێم که‌رکوک ناده‌م، له‌به‌رئه‌وه به بۆچۆنى من ئهمه چاوه‌ڕوان کراوه له مالیکى». وتیشى «پێش و دواى روخانى رژێم باسم له‌وه‌کرد
nچاره‌نوسی که‌رکوک به‌نادیاری ماوهتهوه فۆتۆ :ئینته‌رنێت عێراق نابێته دیموکراتى و سه‌رکرده‌کانى کورد با خۆیان نه‌که‌ن به سوره‌ى به‌ر له‌شکرد ،له‌به‌رئه‌وه‌ى ق �ه‌د نابنه حاکم له ب �ه‌غ��داد ،ه �ه‌ر ئه‌وکاته‌ش که‌وتمه به‌رهێرشى نوسه‌ره‌کانى یه‌کێتى و پارتى ئ���ه‌وان س �ه‌رک��رده‌ک��ان��ى ک��وردی��ان ب �ه حه‌کیم و ئێمه‌یان به دواکه‌وتوو له قه‌ڵه‌م ده‌دا». په‌رله‌مانتاره‌که‌ى گۆڕان له عێراق بۆچونیوایه «ئێستا ناتوانین به فه‌رمى داواى هه‌ڵویست بکه‌ین ل �ه‌ب �ه‌رام��ب �ه‌ر ئ��ه‌و رای���هى مالیکى که
پێموایه ئهمه راسته ،به‌اڵم ئه‌و هه‌واڵه که‌ناڵێکى میدیا ب�ڵاوی��ک��ردۆت�هوه و پێده‌چێت بڵێت باسم له شتى وان �ه‌ک��ردوه ،پێشموایه ئه‌گه‌ر مالیکى به فه‌رمیش له میدیاکانه‌وه ئه‌م قسه‌یه بکات سه‌رۆک کۆمار و وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ش هیچ ناڵێن له ب�ه‌رام��ب�ه‌ردا ،ب �ه‌اڵم ئێمه‌ى په‌رله‌مانتاره‌کان ئه‌وکاته داواى لێپرسینه‌وه ده‌که‌ین و بایکۆتى په‌رله‌مانێک ده‌که‌ین نه‌توانێت مافى کوردى تێدا پارێزراوبێت».