Chatr_87

‫ب ‌ه جیاوازییه‌کانه‌وه‌ له‌ژێر چه‌تردا کۆده‌بینه‌و‌ه‬

‫نه‌زاکه‌ت حسێن‪:‬‬

‫نرخ‪ 750 :‬دینار‬

‫میدیای هه‌رێم‬ ‫کلتوری بازرگانی‬ ‫زاڵ ده‌کات‬ ‫ژمار ‌ه ‪87‬‬

‫ل‪14‬‬

‫ساڵی دووه‌م‬

‫ریکالم‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی گشتی هه‌فتانه‌یه‌‪ ،‬کۆمپانیای چه‌تر ده‌ریده‌کات‬

‫دووشه‌ممه‌ ‪2012/1/2‬‬

‫‪WWW.Chatrpress.com‬‬

‫نرخی(‪)750‬دینار‬

‫(‪12‬ی به‌فرانباری ‪)2711‬‬

‫کۆمه‌ڵکوژییه‌که‌ى شرناخ سه‌لماندیه‌و ‌ه ل ‌ه پرس ‌ه دیموکراتى و نیشتمانییه‌کاندا‬

‫ل ‌ه هه‌رێمى کوردستان خه‌ڵک له‌ پێش ده‌سه‌اڵته‌وه‌ن‬ ‫تایبه‌ت ب ‌ه چه‌تر‬

‫چاودێرانى سیاسى ئاماژ ‌ه بۆ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌که‌ن‪ ،‬ئێستا ل ‌ه هه‌رێمى کوردستان‬ ‫ئیراده‌ى خه‌ڵک له‌پێش ئیراده‌ى‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌وه‌یه‌‪ ،‬ب ‌ه جۆرێک ل ‌ه‬ ‫کاره‌ساته‌که‌ى شرناخ «تا ده‌سه‌اڵت‬ ‫و حکومه‌ت به‌یاننامه‌یه‌کیان ده‌رکرد‪،‬‬ ‫ل ‌ه چه‌ندین شار و شارۆچکه‌ى هه‌رێم‬ ‫خۆپیشاندانى جه‌ماوه‌رى فراوان‬ ‫رێکخرا»‪.‬‬

‫ش���ه‌وى (‪ )2011/12/28‬ف��ڕۆک�ه‌ک��ان��ى‬ ‫ح��ک��وم�ه‌ت��ى ت��ورک��ی��ا ه��ێ��رش��ی��ان ک��رده‌س �ه‌ر‬ ‫کۆمه‌ڵێک هاواڵتى کاسبکارى کورد له‌‬ ‫گوندى (رۆبۆسکى)ى ناوچه‌ى (قالبان)ى‬ ‫هه‌رێمى (شرناخ) و له‌ ئه‌نجامدا زیاتر له‌‬ ‫(‪ )35‬هاواڵتى کورد شه‌هید بوون و چه‌ند‬ ‫هاواڵتییه‌کیش بێ سه‌روشوێن بوون‪.‬‬ ‫ئه‌و کۆمه‌ڵکوژییه‌ى گوندى (رۆبۆسکى)‬

‫ب����ووه‌ه����ۆى ب��ڵ�اوب����وون����ه‌وه‌ى ن����اڕه‌زای����ى و‬ ‫خۆپیشان له‌ سه‌رانسه‌رى کوردستان و له‌‬ ‫هه‌رێمى کوردستانیش ه �ه‌رزوو هاواڵتیان‬ ‫خۆپیشاندانیان رێکخست و به‌ توندى ئه‌و‬ ‫کۆمه‌ڵکوژیه‌یان شه‌رمه‌زار کرد‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌ کاتێکدا پاش تێپه‌ڕبوونى شه‌و و‬ ‫رۆژێ��ک به‌سه‌ر کۆمه‌ڵکوژیه‌که‌دا ئینجا‬ ‫سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێمى کوردستان و حکومه‌ت‬ ‫«دڵته‌نگى» خۆیان نیشاندا‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌ بێ‬ ‫«ئیدانه‌کردنى» کۆمه‌ڵکوژیه‌که‌‪.‬‬ ‫چ��اودێ��رێ��ک��ى س��ی��اس��ى ب��ۆچ��وون��ی��وای �ه‌‪ :‬له‌‬ ‫ئێستادا ل�ه‌ هه‌رێمى ک��وردس��ت��ان ئ��ی��راده‌ى‬ ‫خه‌ڵک له‌ پێش ده‌سه‌اڵته‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌تیف فاتیح ف���ه‌ره‌ج‪ ،‬چ��اودێ��رى سیاسى‬ ‫له‌و باره‌یه‌وه‌ به‌ (چه‌تر)ى راگه‌یاند‪ :‬ئێستا‬ ‫ده‌سه‌اڵتى ک��وردى واى لێهاتووه‌‪ ،‬بڕیار له‌‬ ‫جه‌ماوه‌ره‌وه‌ وه‌رده‌گرێت‪ ،‬بۆیه‌ نه‌ک ئیراده‌‪،‬‬ ‫به‌ڵکو به‌شێک له‌ ئازایه‌تى له‌ جه‌ماوه‌ره‌وه‌‬

‫سکرتێری پارتی چه‌پی کوردستان‪:‬‬

‫ئه‌زمونه‌کانم ده‌خه‌مه‌‬ ‫خزمه‌ت گه‌نجانه‌وه‌‬

‫سه‌رچاوه‌ ده‌گرێت‪.‬‬ ‫وتیشى‪ « :‬پێویسته‌ ده‌سه‌اڵتى سیاسى هه‌رێم‬ ‫داواى روونکردنه‌وه‌ له‌ تورکیا بکه‌ن‪ ،‬چونکه‌‬ ‫ناکرێت هاواڵتى کورد بکوژرێت و بێده‌نگ‬ ‫بین»‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و چ���اودێ���ره‌ سیاسییه‌ ج�ه‌خ��ت��ى ل���ه‌وه‌ش‬ ‫کرده‌وه‌‪ :‬ئه‌گه‌ر حکومه‌تى هه‌رێم ده‌سه‌اڵتى‬ ‫به‌رپه‌ر‌چدانه‌وه‌ى تورکیاى نیه‌‪ ،‬ده‌بێت بنکه‌‬ ‫سه‌ربازییه‌کانى ت��ورک له‌ سنورى هه‌رێم‬ ‫ده‌ربکات‪.‬‬ ‫له‌باره‌ى دره‌نگ ده‌رکردنى به‌یاننامه‌یه‌ک‬ ‫که‌ دواى ده‌رکردنى له‌الیه‌ن سه‌رۆکایه‌تى‬ ‫هه‌رێم ته‌نها هاوخه‌مى بوو نه‌ک ئیدانه‌کردن‪،‬‬ ‫س �ه‌رچ��اوه‌ی �ه‌ک��ى س�ه‌رۆک��ای�ه‌ت��ى ه �ه‌رێ��م به‌‬ ‫«چه‌تر»ى راگه‌یاند‪ :‬سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێم‬ ‫چ��اوه‌ڕوان��ى کاردانه‌وه‌کانى ک��ردووه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫په‌له‌ى نه‌کردووه‌ له‌ ده‌رکردنى به‌یاننامه‌‪.‬‬ ‫درێژه‌ بۆ ل‪3‬‬

‫‪ n‬سلێمانی‪ ،‬خۆپیشاندانێک دژی کۆمه‌ڵکوژییه‌که‌ی (رۆبۆسکی) ‪2011/12/30‬‬

‫«(‪ )2011‬خراپترین ساڵ بووه‌ بۆ ژنان»‬

‫ی‬ ‫بێ به‌شداری ژن جومگه‌کان ‌‬ ‫کۆمه‌ڵگا دیموکراتیزه نابێت‬ ‫ل‪5‬‬

‫ل‪8‬‬

‫فۆتۆ‪ /‬ئاراس عوسمان‬

‫به‌رپرسى راگه‌یاندنى پارتى چه‌پى کوردى سوریا‪:‬‬

‫تورکیا ده‌یه‌وێت جارێکى تر کورد‬ ‫له‌ سوریا په‌راوێز بخرێته‌وه‌‬

‫‌ ل‪6‬‬

‫زنجیر ‌ه کۆنسێرته‌کانى رۆژنامه‌ى (چه‌تر) ل ‌ه که‌الر (‪ )2012/1/4‬ل ‌ه هۆڵی بۆنه‌کان‪ ،‬هه‌ولێر (‪ )2012/1/5‬ل ‌ه هۆڵی میدیا‪ ،‬سلێمانى (‪ )2012/1/6‬ل ‌ه هۆڵی ته‌الری هونه‌ر‪،‬‬ ‫نرخی بلیت (‪ )10‬هه‌زار دیناره‌‬ ‫دهۆک (‪ )2012/1/7‬ل ‌ه هۆڵی محه‌مه‌د عارف جزیری‪ ،‬سه‌رجه‌م کۆنسێرته‌کان کاتژمێر (‪)2:30‬ى پاش نیوه‌ڕۆ به‌ڕێوه‌ده‌چن‪...‬‬

‫هەواڵ‬ ‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪87‬‬ ‫دووشه‌ممه ‪2711/10/12 - 2012/1/2‬‬

‫‪2‬‬

‫بۆچــوون‬ ‫تکایه‌‪ ،‬ئیتر به‌یاننام ‌ه‬ ‫ده‌رمه‌که‌ن‬ ‫‪u‬‬

‫زانکۆ سه‌ردار ‪u‬‬

‫ئه‌گه‌ر له‌ ماڵێکدا (باوک) که‌ که‌سى‬ ‫یه‌که‌م و خاوه‌ن ده‌سه‌اڵتى ماڵه‌ نه‌یتوانى‬ ‫قورسایى و رێزى ماڵه‌که‌ى و منداڵه‌کانى‬ ‫ل���ه‌ ئ��اس��ت دراوس��ێ��ک��ان��ی��دا ب��پ��ارێ��زێ��ت‪،‬‬ ‫بێگومان باش ده‌زانین که‌ له‌ پێش ئه‌و‬ ‫ماڵ‌ و منداڵه‌دا (باوک) چ سه‌نگێگ‬ ‫و قورساییه‌کى ده‌ب��ێ��ت ل�ه‌ پێش چ��اوى‬ ‫دراوسێکاندا و ئ�ه‌و دراوسێیانه‌ش چۆن‬ ‫به‌ وویستى خۆیان بێ‌ ئه‌وه‌ى حیساب بۆ‬ ‫هیچ که‌سێک بکه‌ن ته‌راتێن له‌و ماڵه‌دا‬ ‫ده‌که‌ن تا ئه‌ندازه‌ى ئه‌وه‌ى زۆر زۆر ئاسایى‬ ‫گ��ره‌و له‌سه‌ر هه‌موو پیرۆزیه‌کانى ئه‌و‬ ‫ماڵه‌ ده‌که‌ن‪،‬ئه‌مه‌ش به‌نمونه‌ى ئه‌و ماڵه‌ى‬ ‫که‌پێى ده‌ڵێن هه‌رێمى کوردستانى باشور‬ ‫که‌ له‌ ئێستادا ده‌توانێت رۆڵ��ى ماڵێکى‬ ‫فراوان بۆمنداڵه‌کانى ببینێت که‌ به‌داخه‌وه‌‬ ‫نه‌یتوانیوه‌ بیبینێت‪.‬‬ ‫زۆر دوور ناڕۆین ته‌نها چه‌ند مانگێک‬ ‫له‌مه‌وبه‌ر کاتێک فڕۆکه‌یه‌کى جه‌نگى‬ ‫دراوسێ‌ له‌ ئاسمانى خاکه‌که‌ى خۆمانه‌وه‌‬ ‫ب �ه‌ ی���ه‌ک چ��رک �ه‌ خێزانێکى ب �ه‌ ژن و‬ ‫پیاو و منداڵى مه‌لۆتکه‌وه‌ شه‌هید کرد‪،‬‬ ‫س �ه‌رۆک��ای �ه‌ت��ى و ک���ار ب �ه‌ده‌س��ت��ان��ى ئ�ه‌م‬ ‫هه‌رێمه‌ نه‌یانتوانى ده‌نگیان دلێر بکه‌ن‬ ‫و ق��س�ه‌ ل �ه‌س �ه‌ر خ��وێ��ن��ی��ان ب��ک �ه‌ن‪،‬ب �ه‌اڵم‬ ‫هێنده‌ى پێنه‌چوو گه‌ریالکانى قه‌ندیل‬ ‫له‌ چاالکیه‌کى شه‌ره‌فمه‌ندانه‌دا چه‌ندین‬ ‫ده‌س��ت درێژیکارى تورکیایان (به‌سزاى‬ ‫گه‌ل)گه‌یاند‪،‬که‌چى له‌و کاته‌دا به‌ڕێزانى‬ ‫ئه‌م هه‌رێمه‌ له‌ به‌یاننامه‌یه‌کدا ئیدانه‌ى ئه‌و‬ ‫چاالکیه‌یان کرد و هاوخه‌مى خۆشیان‬ ‫بۆ برا تورکه‌کانیان راگه‌یاند‪،‬ئێمه‌ هه‌ر‬ ‫ئه‌و کات له‌ نوسینێکدا باسمان له‌وه‌کرد‬ ‫و وت��م��ان ئ��اخ��ر ج �ه‌ن��اب��ى س �ه‌رۆک �ه‌ک��ان‬ ‫ب��ی��رت��ان�ه‌ خ��ێ��زان��ێ��ک��ى ئ���ه‌م نیشتمانه‌ به‌‬ ‫ه���ۆى ف��ڕۆک �ه‌ک��ان��ى ت��ورک��ی��اى ب���را و‬ ‫دراوسێى ئازیزه‌وه‌ بونه‌ خه‌ڵوز؟ من وه‌ک‬ ‫نوسه‌رى ئه‌و نوسینه‌ ئه‌و کات پێموابوو‬ ‫خوێنه‌واریه‌که‌ى به‌نده‌ کڵۆڵ بووه‌ له‌ ئاست‬ ‫ئه‌و به‌یاننامه‌یه‌دا و نه‌متوانیوه‌ لێى وورد‬ ‫ببمه‌وه‌ ئه‌گینا جه‌نابانى سه‌رۆکه‌کان‬ ‫ده‌زان���ن حیکمه‌تى ئ �ه‌و به‌یاننامه‌یه‌ له‌‬ ‫چیدایه‌‪،‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ له‌ کاتێکدا هه‌مان‬ ‫فڕۆکه‌ى سیخوڕ و ده‌سه‌اڵتى کۆمه‌ڵکوژ‬ ‫ه��ێ��رش ده‌ک �ه‌ن �ه‌ س �ه‌ر (ق�لاب��ان) و تێیدا‬ ‫چه‌ندان هاواڵتى هاو زوبان و هاو نه‌ته‌وه‌‬ ‫ده‌که‌نه‌ قوربانى‪ ،‬هه‌مان ئه‌و سه‌رۆکایه‌تیه‌‬ ‫ئازیزه‌ له‌ به‌یاننامه‌یه‌کى ترى پڕحیکمه‌تیدا‬ ‫ناتوانێت به‌قه‌د رۆژنامه‌یه‌کى تورکى قسه‌و‬ ‫ئیدانه‌ له‌سه‌ر ئ�ه‌و مه‌سه‌له‌یه‌بکات‪،‬له‌و‬ ‫به‌یاننامه‌یه‌ى سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێمدا که‌‬ ‫به‌حساب (ب��اوک)ى ماڵێکى کوردانه‌‬ ‫جگه‌ له‌وه‌ى دڵى ته‌نگه‌ به‌و کاره‌ساته‌ که‌‬ ‫دڵ ته‌نگیش بۆ ماوه‌یه‌کى که‌مه‌ هیچ‬ ‫کۆمێنتێکى دیکه‌ى نیه‌‪،‬ئاخر به‌ڕاستى‬ ‫هیچ شتێک هێنده‌ى ئ �ه‌وه‌ ق��ێ��زه‌ون نیه‌‬ ‫به‌به‌رچاوته‌وه‌ منداڵه‌کانت بکوژن و تۆش‬ ‫ته‌نها دڵ‌ ته‌نگى رابگه‌یه‌نیت‪ ،‬به‌ڕاستى‬ ‫ب���اوک ب���وون پێویستى ب �ه‌ ئ��ازای �ه‌ت��ى و‬ ‫دلێرى و به‌خت کارى هه‌یه‌ نه‌ک وه‌ک‬ ‫ئه‌م باوکایه‌تیه‌ى الى خۆمان که‌ ته‌نها‬ ‫ده‌ت��وان��ێ��ت دڵ��ى ت �ه‌ن��گ ب��ێ��ت‪،‬ب��ۆی�ه‌ من‬ ‫به‌پێویستى ده‌زانم چیتر منداڵه‌کانى ئه‌م‬ ‫نیشتمانه‌ خۆمان هه‌ست به‌ قودسیه‌ت‬ ‫و ق��ورس��ای��ى ئ �ه‌م ماڵه‌بکه‌ین‪ ،‬کاتێک‬ ‫به‌یاننامه‌یه‌کى شه‌رمنانه‌ ده‌بینین بێده‌نگ‬ ‫نه‌بین و ئێمه‌ له‌ جێگه‌ى ئه‌و باوکانه‌ى‬ ‫ناتوانن پیرۆزیه‌کانمان بپارێزن خۆمان‬ ‫پار‌ێزه‌رى پیرۆزیه‌کان بین‪،‬پێویسته‌ له‌سه‌ر‬ ‫هه‌رسێ‌ سه‌رۆکایه‌تیه‌که‌ش بزانن چۆن‬ ‫مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ‌ روداوه‌کان ده‌که‌ن و هه‌ست‬ ‫و ئیتنتماى نه‌ته‌وه‌یه‌ک نه‌که‌نه‌ قوربانى‬ ‫هیچ الی���ه‌ک‪ ،‬چونکه‌ ئ���ه‌وه‌ى ئێمه‌ له‌‬ ‫(شرناخ) بینیمان ده‌رئه‌نجامى ئه‌و بێده‌نگى‬ ‫و به‌یاننامه‌ الوازان���ه‌ ب��وون که‌ پێشتر و‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ه�ه‌رج��ۆره‌ ده‌س��ت درێژیه‌کى‬ ‫تورکیا بۆ خاکى هه‌رێم ده‌مانبینى‪ .‬له‌‬ ‫کۆتایشدا داواکارم له‌ سه‌رۆکایه‌تیه‌کان‬ ‫و ده‌ڵێم تکایه‌ ئه‌گه‌ر بینینتان بۆ قورسایى‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌ک هه‌ر ئه‌وه‌نده‌یه‌ له‌ رووداوه‌کاندا‬ ‫بێده‌نگ بن و کۆمێنت و به‌یاننامه‌تان‬ ‫نه‌بێت باشتره‌‪.‬‬ ‫‪Zanko_sardar@yahoo.com‬‬

‫«ئه‌مجاره‌ یاساى خۆپیشاندان ب ‌ه ئاگادارکردنه‌و ‌ه ده‌بێت‬ ‫نه‌وه‌ک مۆڵه‌ت وه‌رگرتن»‬

‫یاسای خۆپیشاندان له‌ به‌رده‌م خوێندنه‌وه‌ی دووه‌م‬ ‫خوێندنه‌وه‌ى یه‌که‌م چاوه‌ڕوانى‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی دووه‌مه‌‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫جگه‌ له‌ باسکردنى دووباره‌‬ ‫تاوتوێکردنه‌وه‌ى پرژه‌یاساى‬ ‫ده‌ستور بۆ په‌رله‌مان‪.‬‬ ‫ل�ه‌ لێدوانێکیدا ب��ۆ (چ �ه‌ت��ر) س�ه‌رگ��وڵ‬ ‫قه‌ره‌داغى‪ ،‬ئه‌ندامى لیژنه‌ى مافى مرۆڤى‬ ‫پ�ه‌رل�ه‌م��ان��ى ک��وردس��ت��ان ل �ه‌س �ه‌ر لیستى‬ ‫کۆمه‌ڵى ئیسالمى ئاماژه‌ى ب �ه‌وه‌دا که‌‬ ‫په‌رله‌مان یاساى زۆرجوان و باش ده‌رده‌کات‬ ‫و وتى‪« :‬ئێمه‌ وه‌ک په‌رله‌مانى کوردستان‬ ‫و ه �ه‌رێ��م��ى ک���وردس���ت���ان ل���ه‌ده‌رک���ردن���ى‬ ‫ی��اس��اوه‌ ده‌وڵه‌مه‌ندیین» ب �ه‌اڵم به‌ وته‌ى‬ ‫ئ�ه‌و‪« :‬تاکه‌ کێشه‌ى ئێمه‌ له‌په‌رله‌مانى‬ ‫ک��وردس��ت��ان و بگره‌ ل�ه‌ ف���ه‌زاى سیاسیى‬

‫ڕاپۆرتى‬ ‫ئاسۆ گه‌اڵڵى‬

‫دواى لێکه‌وتنه‌وه‌ى‬ ‫ناڕه‌زایه‌تییه‌کى زۆر له‌الیه‌ن‬ ‫خه‌ڵکى کوردستان به‌هه‌موو‬ ‫چین و توێژه‌کانه‌وه‌و‬ ‫به‌گشتى بۆ یاساکه‌‪،‬‬ ‫یاساى ڕێکخستنه‌وه‌ى‬ ‫خۆپیشاندانه‌کانى هه‌رێمى‬ ‫کوردستان به‌مه‌به‌ستى‬ ‫دووباره‌ تاوتوێکردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫هاته‌وه‌ په‌رله‌مانى کوردستان‬ ‫و له‌ئێستاشدا دواى‬

‫کوردستانیشدا کێشه‌ى جێبه‌جێنه‌کردنى‬ ‫یاسایه‌ و یاسا جێبه‌جێناکرێت و له‌ روى‬ ‫جێبه‌جێکردنیانه‌وه‌ هه‌ژاریین»‪.‬‬ ‫ساالر مه‌حمود‪ ،‬سه‌رۆکى لیژنه‌ى مافى‬ ‫م��رۆڤ��ى پ�ه‌رل�ه‌م��ان��ى ک��وردس��ت��ان له‌سه‌ر‬ ‫لیستى (ی‪.‬ن‪.‬ک) نه‌یشارده‌وه‌ گله‌ییه‌کى‬ ‫زۆری���ان وه‌ک لیژنه‌ى م��اف و مرۆڤى‬ ‫په‌رله‌مان ئاڕاسته‌ ک��راوه‌ به‌هۆى یاساى‬ ‫خۆپیشاندانه‌وه‌ و داواکارییه‌کى زۆریان‬ ‫ل �ه‌ الی���ه‌ن چ��ی��ن و ت��وێ��ژه‌ جیاجیاکانى‬ ‫کۆمه‌ڵگاوه‌ پێگه‌شتووه‌‪ ،‬س �ه‌ب��اره‌ت به‌‬ ‫ناته‌واویی له‌یاسای خۆپیشاندانه‌کاندا به‌‬ ‫(چه‌تر)ى وت‪« :‬به‌دڵنییاییه‌وه‌ ئه‌مجاره‌‬ ‫گۆڕانگاری باش له‌یاساى ڕێکخستنه‌وه‌ى‬ ‫خۆپیشاندانه‌کاندا ده‌که‌ین»‪.‬‬

‫به‌رپرسی کاتى دیموکراسیخوازان‪ :‬کێشه‌کان‬ ‫ده‌به‌ین ‌ه دادگاى فیدراڵى عێراق‬ ‫چه‌تر‬ ‫گۆڤار عوسمان‬

‫به‌رپرسێکی بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫دیموکراسیخوازان باس‬ ‫له‌وه‌ ده‌کات هه‌وڵێک هه‌یه‌‬ ‫بۆ لێسه‌ندنه‌وه‌ی مۆڵه‌تی‬ ‫کارکردنی بزوتنه‌وه‌که‌یان‬ ‫و راشی ده‌گه‌یه‌نێت ئه‌گه‌ر‬ ‫دادگاو و وه‌زاره‌تی ناوخۆ‬ ‫هه‌مان هه‌ڵوێستی پێشوویان‬ ‫هه‌بێت ئه‌وا کێشه‌که‌ ده‌به‌نه‌‬ ‫به‌رده‌م دادگای فیدراڵی‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫ئ�ه‌ک��ره‌م شێخ ح�ه‌س�ه‌ن‪ ،‬به‌رپرسى کاتى‬ ‫سه‌رکردایه‌تى بزوتنه‌وه‌ى دیموکراسى‬ ‫خ�������وازان ب���ه‌ (چ����ه‌ت����ر)ى راگ���ه‌ی���ان���د‬ ‫ئ���ه‌م کێشان ‌ه ت��ازه‌ن��ی��ن و ئ���ه‌و ک��ات�ه‌ى‬

‫شوکروالل ‌ه حه‌مه‌ ئه‌مین‪ ،‬سکرتێرى نه‌ده‌دا کۆنگره‌یه‌کى ده‌ستورى خۆمان‬ ‫پێشوى حزب ده‌ستى له‌کار کێشایه‌وه‌ ببه‌ستین‪ ،‬هه‌مووکات جه‌ختیان له‌وه‌‬ ‫و ڕۆی���ش���ت���ه‌ ه���ه‌ول���ێ���ر و الی �ه‌ن��ێ��ک ده‌ک���رده‌وه‌ ده‌بێت شوکروالله‌ تێدابێت‪،‬‬ ‫ه��اوک��اری��ان ک���رد‪ ،‬ل���ه‌س���اڵ���ى(‪ )2007‬ئه‌ویش مه‌رجى ئه‌وه‌بوو به‌شدارى ده‌کات‬ ‫کۆپیه‌کى له‌ دیموکراسى دروستکردو له‌سه‌ر ئه‌و ئه‌ساسه‌ى بکرێته‌ سکرتێر و‬ ‫کۆنگره‌یه‌کیان ئه‌نجامداو هه‌ندێکى بکرێته‌ به‌رپرسى دارای��ى‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌ش‬ ‫ک��رده‌ سه‌رکردایه‌تى ئ�ه‌و حزبه‌‪ ،‬دوات��ر ئه‌و مه‌رجانه‌مان قبوڵ نه‌کرد‪.‬‬ ‫ئ����ی����داره‌ى س��ل��ێ��م��ان��ى ف���ش���اری���ان ک��رد وت��ی��ش��ی‪ :‬پ���اش���ان وه‌زاره‌ت�������ى ن��اوخ��ۆ‬ ‫یه‌کبگرینه‌وه‌ و بۆیه‌ یه‌کمانگرته‌وه‌‪ ،‬له‌و کێشه‌که‌ى خستینه‌ ب �ه‌رده‌م دادگ��ا که‌‬ ‫کاته‌دا(‪)22‬سه‌رکردایه‌تیمان بۆ دروست کارێکى نایاساى ب��وو‪ ،‬ل�ه‌ب�ه‌ر ئ �ه‌وه‌ى‬ ‫ب���وو‪ ،‬له‌کاتێکدا ل�ه‌ک��ۆن��گ��ره‌ى دوودا ه��ی��چ گرفتێکمان ن �ه‌ب��وو ب �ه‌رام��ب �ه‌ر‬ ‫الیه‌نى نه‌ته‌وه‌یى و ده‌س�ه‌الت��ى ک��وردى‬ ‫(‪ )11‬سه‌رکردایه‌تیمان هه‌بوو‪.‬‬ ‫سکرتێرى ک��ات��ى دی��م��وک��راس��ی��خ��وازان ت��اک��و م��ۆڵ �ه‌ت��م��ان ل��ێ��وه‌رب��گ��ی��رێ��ت �ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ����ام����اژه‌ى ب����ه‌وه‌ک����رد‪ :‬دواى ئ����ه‌وه‌ى سکرتێرى پێشو زیاتر واى الى پارتى‬ ‫ب���ڕی���ارم���ان���دا ل���ه‌ (‪ )2010/1/26‬پێناسه‌ کردوین که‌ ئێمه‌ له‌یه‌کێتیه‌وه‌‬ ‫له‌کۆنگره‌یه‌کى سه‌رکردایه‌تى له‌ هه‌ولێر نزیکین‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ى پارتى هاوکارى ئه‌و‬ ‫به‌ یه‌کجارى کێشه‌کان سه‌ریان هه‌ڵدا‪ ،‬بکات‪ ،‬به‌اڵم ڕاستیه‌که‌ى واده‌رچووکه‌‬ ‫هه‌ندێک الیه‌ن ده‌ستى له‌کێشه‌کانمان پارتى هاوکارى شوکرو الله‌ یان کردو‬ ‫هه‌بوو به‌تایبه‌ت وه‌زاره‌تى ناوخۆ رێگه‌ى یارمه‌تى دراوه‌‪.‬‬

‫هه‌روه‌ک (سه‌رگوڵ قه‌ره‌داغى) هۆکارى‬ ‫زۆرێک له‌ کێشه‌کانى ناوخۆى هه‌رێمى‬ ‫ک��وردس��ت��ان و پێشێلکردنى مافه‌کانى‬ ‫مرۆڤى بۆ ئه‌و جێبه‌جێنه‌کردنه‌ى یاسایانه‌ى‬ ‫په‌رله‌مان له‌الیه‌ن حکومه‌ته‌وه‌ گێڕایه‌وه‌ که‌‬ ‫باسى لێوه‌ کرد‪ ،‬قه‌ره‌داغى له‌ باره‌ى دووباره‌‬ ‫بردنه‌وه‌ى یاساى خۆپیشاندانه‌کانى هه‌رێمى‬ ‫کوردستانه‌وه‌ بۆ په‌رله‌مان بۆ دووب��اره‌‬ ‫گفتوگۆ ل �ه‌س �ه‌ر ک��ردن��ه‌وه‌ى ده‌ی��گ��وت‪:‬‬ ‫«دڵنیابن به‌ پاڵپشتیى په‌رله‌مانتارانى‬ ‫ده‌س�ه‌اڵت ئه‌مجاره‌ یاساکه‌ وا لێده‌که‌ین‬ ‫که‌ خۆپیشاندان به‌ مۆڵه‌ت نه‌بێت‪ ،‬به‌ڵکو‬ ‫ته‌نها به‌ئاگادارکردنه‌وه‌ بێت»‪.‬‬ ‫ساالر مه‌حمودى سه‌رۆکى لیژنه‌ى مافى‬ ‫م��رۆڤ��ى پ �ه‌رل �ه‌م��ان جه‌ختى له‌وته‌کانى‬

‫پ �ه‌رل �ه‌م��ان��ت��اره‌ک �ه‌ى ک��ۆم �ه‌ڵ ک����رده‌وه‌و‬ ‫ده‌شیوت‪« :‬هه‌رچه‌نده‌ هێشتا کۆمه‌ڵگاى‬ ‫ئێمه‌ هێنده‌ به‌دیموکراسى ئاشنا نه‌بووه‌ که‌‬ ‫خۆپیشاندان مه‌ده‌نیانه‌ بێت و به‌ ئاقارى‬ ‫تردا نه‌برێت‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌ر ناڕه‌زایه‌تییه‌کان‬ ‫ئه‌مجاره‌ له‌په‌رله‌مان واده‌که‌ین ئه‌نجامدانى‬ ‫خۆپیشاندان له‌ مۆڵه‌ت وه‌رگرتنه‌وه‌ بۆ‬ ‫ئاگادارکردنه‌وه‌ بگۆڕدرێت»‪.‬‬ ‫ه����ه‌روه‌ک س���االر م�ه‌ح��م��ود پێشیوابوو‬ ‫که‌ دیموکراسى چاره‌سه‌رى ئه‌م دۆخه‌ى‬ ‫ئ��ێ��س��ت��اى ک��وردس��ت��ان و ت�ه‌ن��گ��ژه‌ک��ان�ه‌‪،‬‬ ‫ئ �ه‌و پ�ه‌رل�ه‌م��ان��ت��اره‌ى یه‌کێتى ده‌ش��ی��وت‪:‬‬ ‫«ب���ۆ چ����اره‌س����ه‌رى ه���ه‌ر ب��ارودۆخ��ێ��ک‬ ‫پێویسته‌ بگه‌ڕێینه‌وه‌ س �ه‌ر بنه‌ماکانى‬ ‫دیموکراسى»‪.‬‬

‫بستێک زه‌وى‌ بۆ کورد‬ ‫نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‬

‫چه‌تر‬ ‫زانیار داقوقى‬

‫ماوه‌یه‌ک به‌ر له‌ ئێستا‬ ‫مه‌هه‌دى موبارک‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌رى‬ ‫کشتوکاڵى که‌رکوک ئاشکراى‬ ‫کردبوو که‌ (‪ )90‬هه‌زار دۆنم‬ ‫زه‌وى کشتوکاڵى گه‌ڕاوه‌ته‌و ‌ه‬ ‫بۆ کورد و تورکمان ‪،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌ندامێکى عه‌ره‌بى ئه‌نجومه‌نى‬ ‫پارێزگاى که‌رکوک ئه‌و هه‌واڵ ‌ه‬ ‫ره‌تده‌کاته‌وه‌ که‌ یه‌ک بست ‌ه‬ ‫زه‌وی عه‌ره‌ب گه‌ڕابێته‌وه‌ بۆ‬ ‫کورد و تورکمان‪.‬‬ ‫له‌و باره‌وه‌ محه‌مه‌دخه‌لیل جبورى‪ ،‬ئه‌ندامى‬ ‫لیژنه‌ى ماده‌ى (‪ )140‬ل ‌ه که‌رکوک و‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌ندامى عه‌ره‌بی ‌ه له‌ئه‌نجومه‌نى‬ ‫پ���ارێ���زگ���اى ک���ه‌رک���وک ب���ه‌(چ���ه‌ت���ر)ى‬ ‫راگه‌یاند له‌ ساڵى (‪ )2007‬ب ‌ه بڕیارێکى‬ ‫ده‌سته‌ى کێشه‌ى موڵکدارى نزیکه‌ى یه‌ک‬ ‫ملیۆن و (‪ )200‬هه‌زار دۆنم زه‌وى عه‌ره‌ب‬

‫گرێبه‌ستى کشتوکاڵى هه‌ڵوه‌شاوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫وتیشى‪ :‬ئێمه‌ سکااڵمان تۆمارکردوه‌ ل ‌ه‬ ‫لیژنه‌ى بااڵى (‪ )140‬و ئێستا سکااڵ‌ک ‌ه‬ ‫ره‌وان��ه‌ى ن��ورى مالکى ک��راو‌ه و هه‌روه‌ها‬ ‫م��ال��ک��ى ف��ه‌رم��ان��ى داو‌ه ک��� ‌ه ب��ڕی��ارى‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ى ئه‌و زه‌ویان ‌ه راوستێندرێت‪.‬‬ ‫مه‌حمه‌د جبورى ره‌تیکردوه‌ یه‌ک بست ‌ه‬ ‫زه‌وى ب��ۆک��ورد و ت��ورک��م��ان گه‌ڕابێته‌و‌ه‬ ‫هه‌روه‌ها ئاماژه‌ى بۆئه‌وه‌شدا ک ‌ه (‪)2800‬‬ ‫جوتیارى عه‌ره‌ب ک ‌ه له‌ داقوق و دوبزن‪،‬‬ ‫ئ �ه‌م��ان � ‌ه ب�ه‌ه��ی��چ ج��ۆرێ��ک ه��اورده‌ن��ی��ن‬ ‫به‌ڵکو ع �ه‌ره‌ب��ى ره‌س �ه‌ن��ى ن��اوچ �ه‌ک �ه‌ن و‬ ‫داوامان کردو‌ه زه‌ویه‌کانیان بۆبگه‌ڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاشکراشی ک��رد‪ :‬تا ئێستا بڕیاره‌کانى‬ ‫ئه‌نجومه‌نى بااڵى شوڕشى له‌و ناوچه‌ی ‌ه‬ ‫ماوه‌ته‌و‌ه و هه‌ڵنه‌وه‌شاوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫پێشتر به‌ڕێوه‌به‌رى فه‌رمانگه‌ى کشتوکاڵى‬ ‫که‌رکوک راگه‌یاند که‌(‪ )90‬هه‌زار دۆنم‬ ‫زه‌وى عه‌ره‌بى هاورد‌ه گه‌ڕاوه‌ته‌و‌ه بۆ کورد‬ ‫و تورکمان که‌ ل ‌ه (‪ )96‬گوندى سه‌ر ب ‌ه‬ ‫پارێزگاى که‌رکوکن‪.‬‬

‫سۆران‪ ،‬ئاماری راوکردنی نایاسایی له‌ زیادبووندایه‌‬ ‫«زۆربه‌ى ئه‌وانه‌ى ده‌چنه‌ ڕاو به‌رپرسانى حکومى و حزبین»‬ ‫چه‌تر‬ ‫زۆسک چۆمانى‬

‫ساڵی رابردوو له‌ سنوورى‬ ‫شارۆچکه‌ى سۆران‪،‬‬ ‫باڵه‌کایه‌تى‪،‬رواندز و‬ ‫مێرگه‌سۆر (‪ )130‬که‌س به‌هۆى‬ ‫راوکردنى ماسى‪ ،‬باڵنده‌‬ ‫ئاژه‌ڵى کێوى و بڕینه‌وه‌ى‬ ‫دارى ته‌ڕ گیراون‪ ،‬که‌‬ ‫به‌شێکی زۆریان به‌رپرسى‬ ‫حکومى پله‌دار و حزبین‪.‬‬

‫نه‌زیر مسته‌فا‪ ،‬ئه‌فسه‌ر له‌ لقى چوارى‬ ‫پاراستنى ژینگه‌ى رواندز به‌ (چه‌تر)ى‬ ‫راگه‌یاند «ساڵی (‪ )2011‬له‌ سنوورى‬ ‫شارۆچکه‌ى سۆران و رواندز‪ )25(،‬که‌س‬ ‫له‌سه‌ر راوکردنى باڵنده‌و ئاژه‌ڵى کێوى‬ ‫گ��ی��راون‪ ،‬ه���ه‌روه‌ه���ا(‪)41‬ک���ه‌س له‌سه‌ر‬ ‫راوکردنى ماسى‪ )11( ،‬که‌سى تریش‬ ‫له‌سه‌ر بڕینه‌وه‌ى دارى ته‌ڕ گیراون»‪.‬‬ ‫زیاتر وت��ى «پێنج تفه‌نگى تاپڕو سێ‬ ‫جه‌نه‌ره‌یته‌رى کاره‌بایى به‌ راوچییه‌کان‬ ‫گیراوه‌‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ش نۆ ئامێرى بیرلێدان‬ ‫و حه‌وت حه‌ساره‌ى قوم و چه‌گل له‌ناو‬ ‫رووب��اره‌ک��ان گیراون و (‪ )21‬ئاگریش‬ ‫له‌الیه‌ن پێشمه‌رگه‌کانى ئێمه‌ کۆنتڕۆل‬

‫کراون»‪.‬‬ ‫گرتون به‌ خاوه‌نه‌کانیانه‌و‌ه ک ‌ه خه‌ریکى‬ ‫ئ���ام���اژه‌ى ب����ه‌وه‌ش ک���رد‪ ،‬ژم��اره‌ی��ه‌ک ڕاوى ماسی بوونه‪.‬‬ ‫ل����ه‌و راوچ������ی و ت���ۆم���ه‌ت���ب���اران���ه‌ بۆ هه‌روه‌ها وتیشى‪:‬نۆ جار باڵنده‌ى که‌ومان‬ ‫م��اوه‌ی�ه‌ک��ى دی��اری��ک��راو ب�ه‌ن��د ک���راون ‪ ،‬ل ‌ه ده‌ستى ڕاوچیه‌کان گرتووه‌ و به‌ره‌اڵمان‬ ‫ژماره‌یه‌کى تریش سزا دراون و دواتریش ک��ردون �ه‌ت �ه‌وه‌‪ .‬دوو که‌سیشگراون ک ‌ه‬ ‫به‌ڵێننامه‌یه‌کى دوو ملیۆن دینارییان پێ ئاسک ‌ه کێویان له‌م ناوچه‌یه‌ کوشتبوو‪،‬‬ ‫پڕکراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ک ‌ه جارێکى تر ئه‌و کار‌ه ئه‌وانیش به‌ پێى یاسا سزادراون‪.‬‬ ‫دووباره‌ نه‌که‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ڕونیشى ک��رده‌وه‌‪ ،‬ڕاو کردن ل ‌ه ده‌ڤه‌رى‬ ‫الى خ��ۆش��ی �ه‌وه‌ (ف���ه‌ره���اد مسته‌فا) ب��اڵ �ه‌ک��ای �ه‌ت��ى ل��ه‌ زی����اد ب��ون � ‌ه ل �ه‌گ �ه‌ڵ‬ ‫ئ�ه‌ف��س�ه‌رى پله‌ ی �ه‌ک ل� ‌ه لقى پێنجى س��اڵ��ى پ���ار‪ ،‬زۆرب����ه‌ى ئ��ه‌وان��ه‌ى ده‌چن ‌ه‬ ‫ژینگ ‌ه پارێزى باڵه‌کایه‌تى به‌ (چه‌تر) ڕاو ب �ه‌رپ��رس��ان��ى ح��ک��وم��ى و حزبین‪،‬‬ ‫ى وت‪ :‬له‌ ساڵى ڕابردوو زیاتر له‌(‪ )25‬ک ‌ه ناتوانین وه‌ک��و پێویست مامه‌ڵه‌ى‬ ‫تاپڕى ساچمه‌دار و حه‌وت ده‌سکه‌ داوى یاسیایان له‌گه‌ڵدا بکه‌ین‪.‬‬ ‫که‌و گرتن و سێ مۆلیده‌ى کاره‌بایشمان ل �ه‌ الی �ه‌ک��ى دی��ک �ه‌و‌ه ب�ه‌رپ��رس��ى به‌شى‬

‫چوار وه‌زیرى تر بانگهێشتى په‌رله‌مان ده‌کرێن‬ ‫چه‌تر‬ ‫ئاسۆ عه‌لى گه‌اڵڵى‬

‫سه‌رۆکى فراکسیۆنى‬ ‫یه‌کگرتووى ئیسالمى‬ ‫له‌په‌رله‌مانى کوردستان‬ ‫ئاشکراى ده‌کات بانگهێشتکردنى‬ ‫چه‌ند وه‌زیرێکى دیکه‌ى‬ ‫کابینه‌ى شه‌شه‌مى حکومه‌تى‬ ‫هه‌رێم بۆ په‌رله‌مان له‌ ئارادایه‌‬ ‫و به‌رنامه‌ى بانگهێشتکردنییان‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫دواى بانگهێشتکردنى وه‌زی���رى ناوخۆى‬ ‫ح���ک���وم���ه‌ت ل����ه‌ دوای����ی����ن دان��ی��ش��ت��ن��ى‬ ‫ساڵى(‪ ) 2011‬ى په‌رله‌مانى کوردستاندا‬ ‫و ئ����اڕاس����ت����ه‌ک����ردن����ى پ���رس���ی���اره‌ک���ان‪،‬‬

‫په‌رله‌مانتارێکى ک��وردس��ت��ان ئاشکراى‬ ‫ده‌کات چه‌ند وه‌زیرێکى دیکه‌ى حکومه‌ت‬ ‫ه�ه‌ری�ه‌ک�ه‌ و ب�ه‌ه��ۆى ئ �ه‌و ناته‌واوییانه‌ى‬ ‫که‌ په‌یوه‌ندی به‌وه‌زاره‌ته‌کانییانه‌وه‌ هه‌یه‌‬ ‫بانگهێشتى په‌رله‌مانى کوردستان ده‌کرێن‪.‬‬ ‫عومه‌ر عه‌بدولعه‌زیز‪ ،‬سه‌رۆکى فراکسیۆنى‬ ‫ی �ه‌ک��گ��رت��ووى ئیسالمى ل �ه‌ پ�ه‌رل�ه‌م��ان��ى‬ ‫ک��وردس��ت��ان ل�ه‌ لێدوانێکیدا ب��ۆ (چه‌تر)‬ ‫ڕایده‌گه‌یه‌نێت‪ :‬هه‌رچه‌نده‌ کاتى پشووى‬ ‫په‌رله‌مانه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و وه‌زیرانه‌ بانگهێشت‬ ‫ده‌ک��رێ��ن ب��ۆ پ�ه‌رل�ه‌م��ان ب��ۆ وه‌اڵم��دان��ه‌وه‌ى‬ ‫پرسیارى په‌رله‌مانتاران‪ ،‬عومه‌ر عه‌بدولعه‌زیز‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌کات که‌ ئاشتى هه‌ورامى‪،‬‬ ‫وه‌زیرى سامانه‌ سروشتییه‌کان یه‌کێکه‌ له‌و‬ ‫وه‌زیرانه‌ى بانگهێشت ده‌کرێن‪.‬‬ ‫وت���ی���ش���ى‪« :‬ب��ان��گ��ه��ێ��ش��ت��ى وه‌زی������رى‬ ‫ئ���اوه‌دان���ک���رده‌وه‌و وه‌زی����رى ک��اره‌ب��ا به‌هۆى‬

‫که‌مبوونه‌وه‌ى ک��اره‌ب��اوه‌و وه‌زی��رى سامانه‌‬ ‫سروشتییه‌کان به‌هۆى ئه‌و به‌رزبوونه‌وه‌ ل ‌ه‬ ‫نرخى ن �ه‌وت��داو ک�ه‌م��ب��وون�ه‌وه‌ى ڕووی���داوه‌و‬ ‫وه‌زی������رى پ �ه‌ی��وه‌ن��دی��ی �ه‌ک��ان ب���ۆ ک��ێ��ش�ه‌ى‬ ‫ئینته‌رنێت که‌ ئێستا بۆته‌ کێشمه‌کێشمى‬ ‫سیاسى ده‌که‌ین»‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ک ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ باسى له‌ئه‌گه‌رى‬ ‫گۆڕانى ئه‌م وه‌زیرانه‌ کرد له‌ پۆسته‌کانیاندا‬ ‫و ئ���ام���اژه‌ى ب����ه‌وه‌دا بانگهێشتکردنیان‬ ‫ب��ۆ پ��ه‌رل��ه‌م��ان ل��ه‌ ح��اڵ �ه‌ت��ى ن �ه‌گ��ۆڕان��ى‬ ‫پۆسته‌کانیاندایه‌ به‌هۆى گۆڕانکاریی‬ ‫حکومه‌ت و ته‌واوبوونى م��اوه‌ى کابینه‌ى‬ ‫ش����ه‌ش����ه‌وه‌‪ ،‬ل �ه‌ک��ۆت��ای��ى ل��ێ��دوان �ه‌ک �ه‌ی��دا‬ ‫سه‌رۆکى فراکسیۆنى یه‌کگرتوو وتیشى‪:‬‬ ‫«پرسیاره‌کانییش بۆ وه‌زی��ره‌ک��ان ئاماده‌‬ ‫ک����راوه‌و ن���اردووم���ان���ه‌و چ���اوه‌ڕێ���ى هاتنى‬ ‫وه‌زیره‌کان ده‌که‌ین»‪.‬‬

‫ج�����واڵن�����ه‌وه‌ ل���� ‌ه ب���ه‌ت���ال���ی���ۆن���ى (‪)6‬ى‬ ‫ژی��ن��گ�ه‌پ��ارێ��زى مێرگه‌سۆر (ع �ه‌ب��دواڵ‬ ‫زرارى) وت��ى «س��ال��ێ راب�����ردوو ل ‌ه‬ ‫س���ن���وورى ش���ارۆک���ه‌ى م��ێ��رگ �ه‌س��ۆر و‬ ‫شاره‌دێى سیده‌کان‪ )41( ،‬که‌س به‌هۆى‬ ‫ڕاوکردنى ئاژه‌ڵى کێوى‪ ،‬باڵنده‌‪ ،‬ماسى‬ ‫و بڕینه‌وه‌ى دارى ته‌ڕ گیراون»‪.‬‬ ‫ئ �ه‌وه‌ش��ى وت‪ :‬راوچ��ی��ی�ه‌ک��ان ل�ه‌ کاتى‬ ‫ڕاوکردندا (‪)342‬ت��ۆڕى ماسى‪)12( ،‬‬ ‫تاپڕى راوک�����ردن‪ )112(،‬ده‌س��ک �ه‌داو و‬ ‫شه‌ش چووپى مه‌له‌کردنیان پێ گیراوه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها (‪ )22‬ئاگریش له‌ سنووره‌ک ‌ه‬ ‫کۆنتڕۆڵ ک��راون‪ .‬به‌ ب��ه‌راورد له‌گه‌ڵ‬ ‫ساڵى ڕابردوو راوکردن له‌ زیاد بوونه‌‪.‬‬

‫دوزخورماتوو‪ ،‬باوکێک له‌ دووه‌م‬ ‫رۆژى جه‌ژنى قوربانه‌وه‌ له‌ چاوه‌ڕوانى‬ ‫منداڵه‌که‌یدایه‌‬ ‫دوزخورماتو‬ ‫تاهیر تۆفیق‬

‫مندالێکی ته‌مه‌ن دوو ساڵ ل ‌ه‬ ‫دوزخورماتوو له‌ دووه‌م رۆژى‬ ‫چه‌زنى قوربانه‌وه‌ نادیاره‌وه‌‬ ‫و که‌سوکارى ئه‌م منداڵه‌ش‬ ‫به‌رپرسانى ئه‌منى به‌ که‌مته‌ر‬ ‫خه‌م ده‌زانن‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ رفاندنى ئه‌م منداڵه‌ جه‌لیل وه‌لید‬ ‫باوکى ئه‌و منداڵه‌ به‌ (چه‌تر)ى راگه‌یاند‬ ‫به‌داخه‌وه‌ له‌ دووه‌م رۆژى جه‌ژنى قوربانه‌وه‌‬ ‫ئێمه‌ چاوه‌ڕوانى دۆزینه‌وه‌ى منداڵه‌که‌مانین‪.‬‬ ‫باوکى منداڵه‌که‌ ده‌ڵێت ده‌زگا ئه‌منییه‌کان‬

‫ده‌ستیان باشتر ده‌ڕوات و دیاره‌ ئه‌م ناوچه‌یه‌‬ ‫ن��اوچ��ه‌ى تیروریستییه‌ و ب �ه‌ ه��ه‌زاران��ى‬ ‫وه‌ک��و منداڵه‌ى من و پۆلیس و ئاسایش‬ ‫و هاواڵتیانى مه‌دنى له‌و ناوچه‌یه‌ى ئێمه‌دا‬ ‫ده‌ک���وژرێ���ن‪ ،‬ده‌ڕف��ێ��ن��درێ��ن‪ ،‬ت��اک��و ئێستا‬ ‫که‌سمان نه‌بینى له‌ دوزخورماتوو ده‌ستگیر‬ ‫ب��ک��رێ��ت و «م���ن وه‌ک����و ب��اوک��ى (ئ��ای��ا)‬ ‫به‌رپرسانى ئه‌منى ناوچه‌که‌ به‌که‌مته‌رخه‌م‬ ‫ده‌زانم»‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌کى ئه‌منى ڵپرسراو له‌و ناوچه‌یه‌‬ ‫که‌ نه‌یوێرا ناوی ئاشکرا بکرێت سه‌باره‌ت‬ ‫به‌م رووداوه‌ به‌ (چه‌تر)ى راگه‌یاند‪« :‬ئێمه‌‬ ‫هه‌ر له‌ سه‌ره‌تاوه‌ لێکۆڵینه‌وه‌مان کردووه‌ و‬ ‫هه‌وڵه‌کانیشمانیش به‌رده‌وامه‌‪ ،‬تاکو ئێستا‬ ‫که‌س ده‌ستگیر نه‌کراوه‌»‪.‬‬

‫خه‌ڵک‬

‫ده‌سه‌اڵتیان‬

‫به‌جێهێشتووه‌‪...‬‬

‫پێش ئه‌وه‌ى ده‌سه‌اڵت «هاوخه‌مى» ده‌رببڕێ له‌سه‌ر کۆمه‌ڵکوژیه‌که‌ى شرناخ‪ ،‬له‌ سه‌رانسه‌رى‬

‫هه‌رێمى کوردستان خه‌ڵک خۆپیشاندانی ناڕه‌زاییان رێکخست‬ ‫ئاماده‌کار‬ ‫هانا ئازاد‬ ‫چاودێرانى سیاسى ئاماژه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌که‌ن‪ ،‬ئێستا له‌ هه‌رێمى‬ ‫کوردستان ئیراده‌ى خه‌ڵک‬ ‫له‌پێش ئیراده‌ى ده‌سه‌اڵته‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌ جۆرێک له‌ کاره‌ساته‌که‌ى‬ ‫شرناخ «تا ده‌سه‌اڵت و حکومه‌ت‬ ‫به‌یاننامه‌یه‌کیان ده‌رکرد‪ ،‬له‌‬ ‫چه‌ندین شار و شارۆچکه‌ى‬ ‫هه‌رێم خۆپیشاندانى جه‌ماوه‌رى‬ ‫فراوان رێکخرا»‪.‬‬

‫ش�ه‌وى (‪ )2011/12/28‬فڕۆکه‌کانى‬ ‫حکومه‌تى تورکیا هێرشیان کرده‌سه‌ر‬ ‫کۆمه‌ڵێک هاواڵتى کاسبکارى کورد‬ ‫ل �ه‌ گ��ون��دى (رۆب��ۆس��ک��ى)ى ن��اوچ �ه‌ى‬ ‫(ق�ل�اب���ان)ى ه �ه‌رێ��م��ى (ش���رن���اخ) و له‌‬ ‫ئه‌نجامدا زیاتر له‌ (‪ )37‬هاواڵتى کورد‬ ‫شه‌هید بوون و چه‌ند هاواڵتییه‌کیش بێ‬ ‫سه‌روشوێن بوون‪.‬‬ ‫ئ������ه‌و ک���ۆم���ه‌ڵ���ک���وژی���ی���ه‌ى گ���ون���دى‬ ‫(رۆبۆسکى) ب��ووه‌ هۆى باڵوبوونه‌وه‌ى‬ ‫ناڕه‌زایى و خۆپیشاندان له‌ سه‌رانسه‌رى‬ ‫کوردستان و له‌ هه‌رێمى کوردستانیش‬ ‫ه�����ه‌رزوو ه��اواڵت��ی��ان خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ی��ان‬ ‫رێ���ک���خ���س���ت و ب�����ه‌ ت�����ون�����دى ئ����ه‌و‬ ‫کۆمه‌ڵکوژیه‌یان شه‌رمه‌زار کرد‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌ کاتێکدا پاش تێپه‌ڕبوونى شه‌و‬ ‫و رۆژێ��ک به‌سه‌ر کۆمه‌ڵکوژیه‌که‌دا‬ ‫ئینجا سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێمى کوردستان‬ ‫و ح��ک��وم �ه‌ت «دڵ��ت �ه‌ن��گ��ى» خ��ۆی��ان‬ ‫نیشاندا‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌ بێ «ئیدانه‌کردنى»‬ ‫کۆمه‌ڵکوژیه‌که‌‪.‬‬ ‫چاودێرێکى سیاسى بۆچوونى وایه‌‪ :‬له‌‬ ‫ئێستادا له‌ هه‌رێمى کوردستان ئیراده‌ى‬ ‫خه‌ڵک له‌ پێش ده‌سه‌اڵته‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌تیف فاتیح فه‌ره‌ج‪ ،‬چاودێرى سیاسى‬ ‫ل�ه‌و ب��اره‌ی �ه‌وه‌ به‌ (چ�ه‌ت��ر)ى راگه‌یاند‪:‬‬ ‫ئێستا ده‌سه‌اڵتى کوردى واى لێهاتووه‌‪،‬‬ ‫ب��ڕی��ار ل��ه‌ ج����ه‌م����اوه‌ره‌وه‌ وه‌رده‌گ���رێ���ت‪،‬‬ ‫ب��ۆی�ه‌ ن �ه‌ک ئ��ی��راده‌‪ ،‬به‌ڵکو به‌شێک‬

‫له‌ ئازایه‌تى له‌ ج �ه‌م��اوه‌ره‌وه‌ سه‌رچاوه‌‬ ‫ده‌گرێت‪.‬‬ ‫وتیشى‪« :‬ئه‌مجاره‌ش هه‌ر جه‌ماوه‌ر بوو‬ ‫له‌سه‌ر شه‌هیدکردنى هاواڵتیانى خۆى‬ ‫هاته‌ ده‌نگ‪ ،‬بۆیه‌ ده‌بوو سه‌رۆکایه‌تى‬ ‫هه‌رێمى کوردستان دوابه‌دواى رووداوه‌که‌‬ ‫باڵیۆزخانه‌ى تورکیاى بانگ بکردایه‌‬ ‫ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ى پ��رس��ی��ارى ل �ه‌و ب��اره‌ی �ه‌وه‌ لێ‬ ‫بکات‪.‬‬ ‫له‌تیف فاتیح فه‌ره‌ج ئه‌وه‌شى خسته‌ڕوو‪،‬‬ ‫پێویسته‌ ده‌سه‌اڵتى سیاسى هه‌رێم داواى‬

‫ل �ه‌الی �ه‌ن س �ه‌رۆک��ای �ه‌ت��ى ه �ه‌رێ��م ته‌نها نه‌ک به‌یاننامه‌یه‌کى هاوخه‌مى‪.‬‬ ‫ه��اوخ �ه‌م��ى ب���وو ن���ه‌ک ئ��ی��دان �ه‌ک��ردن‪ ،‬دواى چ�ه‌ن��د رۆژێ���ک ل �ه‌ رووداوه‌ک���� ‌ه‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌کى سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێم به‌ ح��ک��وم �ه‌ت��ى ه��ه‌رێ��م ب�ه‌ی��ان��ن��ام�ه‌ی�ه‌ک��ى‬ ‫«چ �ه‌ت��ر»ى راگ �ه‌ی��ان��د‪ :‬سه‌رۆکایه‌تى ده‌رکرد‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و به‌یاننامه‌یه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫ه �ه‌رێ��م چ���اوه‌ڕوان���ى ک��اردان �ه‌وه‌ک��ان��ى راگه‌یاندنه‌کانى ده‌سه‌اڵتیشه‌وه‌ به‌هۆى‬ ‫ک�����ردووه‌‪ ،‬ب��ۆی �ه‌ پ �ه‌ل �ه‌ى ن���ه‌ک���ردووه‌ ل ‌ه الوازیه‌وه‌ گرنگى پێنه‌درا‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌و باره‌یه‌وه‌ (‪ )42‬په‌رله‌مانتارى‬ ‫ده‌رکردنى به‌یاننامه‌‪.‬‬ ‫ل �ه‌و ب��اره‌ی �ه‌ش �ه‌وه‌ له‌تیف فاتیح ف �ه‌ره‌ج پ����ه‌رل����ه‌م����ان����ى ک����وردس����ت����ان داواى‬ ‫وت���ى‪« :‬ل �ه‌ ه �ه‌ر واڵت��ێ��ک دوو که‌س یه‌کالکردنه‌وه‌ى سنور له‌نێوان هه‌رێم و‬ ‫ده‌ک�ه‌ون�ه‌ ژێ��ر الف��او و به‌فر به‌رپرسان تورکیا ده‌که‌ن‪.‬‬ ‫ه �ه‌وڵ��ى ج���دى ده‌ده‌ن و ب �ه‌ پ �ه‌رۆش �ه‌وه‌ په‌رله‌مانتارانى فراکسیۆنه‌ جیاوازه‌کانى‬

‫ه���ات���ووه‌‪ ،‬واڵت����ى ت��ورک��ی��ا ب���ه‌رده‌وام��� ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر بۆردومانى ناوچه‌ سنوریه‌کانى‬ ‫هه‌رێمى ک��وردس��ت��ان و شه‌هیدکردنى‬ ‫هاواڵتیانى بێ دیفاعى ناوچه‌ى شرناخ‬ ‫و زی��ان��گ �ه‌ی��ان��دن ب �ه‌ م���اڵ و موڵکى‬ ‫هاواڵتیان‪.‬‬ ‫ئ������ه‌و (‪ )42‬پ����ه‌رل����ه‌م����ان����ت����اره‌ ل �ه‌‬ ‫ب �ه‌ی��ان��ن��ام �ه‌ک �ه‌ی��ان��دا ک���ه‌ ک��ۆپ��ی�ه‌ک��ى‬ ‫ب��ۆ (چ���ه‌ت���ر) ن����ێ����ردراوه‌‪ ،‬ن��وس��ی��وی��ان�ه‌‪:‬‬ ‫«ک���اره‌س���ات���ه‌ک���ه‌ى ش���رن���اخ ئ���ه‌وه‌م���ان‬ ‫پێده‌ڵێت‪ ،‬که‌ تورکیا له‌ ده‌ستدرێژى سڵ‬

‫«ده‌بوو‬ ‫سه‌رۆکایه‌تى‬ ‫هه‌رێم دوابه‌دواى‬ ‫کۆمه‌ڵکوژیه‌که‌‬ ‫باڵیۆزخانه‌ى تورکیاى‬ ‫بانگ بکردایه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ى پرسیارى له‌و‬ ‫باره‌یه‌وه‌ لێ بکات»‬ ‫روونکردنه‌وه‌ له‌ تورکیا بکه‌ن‪ ،‬چونکه‌‬ ‫ناکرێت ه��اواڵت��ى ک��ورد ب��ک��وژرێ��ت و‬ ‫بێده‌نگ بین‪.‬‬ ‫ئه‌و چاودێره‌ سیاسییه‌ جه‌ختى له‌وه‌ش‬ ‫ک�����رده‌وه‌‪ :‬ئ��ه‌گ��ه‌ر ح��ک��وم �ه‌ت��ى ه �ه‌رێ��م‬ ‫ده‌سه‌اڵتى به‌رپه‌چدانه‌وه‌ى تورکیاى نیه‌‪،‬‬ ‫فۆتۆ‪ /‬هانا ئازاد‬ ‫ده‌بێت بنکه‌ سه‌ربازییه‌کانى تورک له‌ ‪ n‬خۆپیشاندانێک دژی کۆمه‌ڵکوژیه‌که‌ی (رۆبۆسکی)‪ ،‬هه‌و‌لێر ‪2011/12/30‬‬ ‫سنورى هه‌رێم ده‌ربکات‪.‬‬ ‫له‌و باره‌یه‌وه‌ (چه‌تر) په‌یوه‌ندى کرد به‌ به‌دوایدا ده‌چ��ن‪ ،‬بۆیه‌ هیچ پاساوێک په‌رله‌مانى کوردستان له‌ به‌یاننامه‌یه‌کدا ناکاته‌وه‌»‪.‬‬ ‫وه‌زیرى پێشمه‌رگه‌ و بریکارى وه‌زاره‌تى پ �ه‌س �ه‌ن��د ن��اک��رێ��ت ک �ه‌ س �ه‌رۆک��ای �ه‌ت��ى داوا له‌ ن��اوه‌ن��ده‌ نێوده‌وڵه‌تى و هه‌رسێ ل�ه‌ کۆتایى به‌یاننامه‌که‌شدا هاتوه‌‪،‬‬ ‫پێشمه‌گه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌ بیانووى پشوو ئاماده‌ هه‌رێم بێ هه‌ڵوێستی بێت له‌به‌رامبه‌ر سه‌رۆکایه‌تیه‌که‌ى هه‌رێم ده‌که‌ن خاڵى ئیدانه‌ى ئه‌و تاوانه‌ گه‌وره‌یه‌ ده‌که‌ین و‬ ‫یه‌کالکه‌ره‌وه‌ دابنێن بۆ ده‌ستدرێژیه‌کانى داواش ده‌که‌ن له‌ ناوه‌نده‌کانى نێوده‌وڵه‌تى‬ ‫کۆمه‌ڵکوژى هاواڵتیانى کورد»‪.‬‬ ‫نه‌بوون لێدوان بده‌ن‪.‬‬ ‫و رێکخراوه‌کانى مافى مرۆڤ و هه‌ر‬ ‫ل������ه‌ب������اره‌ى دره‌ن���������گ ده‌رک������ردن������ى وتیشى‪ :‬پێویسته‌ سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێم و تورکیا‪.‬‬ ‫به‌یاننامه‌یه‌ک ک�ه‌ دواى ده‌رک��ردن��ى حکومه‌ت کاردانه‌وه‌ى زیاتریان هه‌بێت له‌ به‌یاننامه‌ى ئه‌و (‪ )42‬په‌رله‌مانتاره‌دا س��ێ سه‌رۆکایه‌تیه‌که‌ى ه�ه‌رێ��م خاڵى‬

‫راپۆرت‬ ‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪87‬‬ ‫دووشه‌ممه ‪2711/10/12 - 2012/1/2‬‬

‫‪3‬‬

‫یه‌کالکه‌ره‌وه‌ دابنێن بۆ ئه‌و تاوانه‌ یه‌ک‬ ‫له‌دواى یه‌کانه‌ى تورکیا‪.‬‬ ‫ه��اوک��ات ئه‌نستیتوتى ک��وردس��ت��ان بۆ‬ ‫مافه‌کانى مرۆڤ دواى ئیدانه‌کردنى‬ ‫داوا ل �ه‌ رێ��ک��خ��راوه‌ک��ان��ى ن��ێ��وده‌وڵ�ه‌ت��ى‬ ‫ده‌ک��ات له‌به‌رانبه‌ر ئ�ه‌و کۆمه‌ڵکوژیه‌‬ ‫هه‌ڵوێست وه‌ربگرن‪.‬‬ ‫له‌الیه‌کى تریشه‌وه‌ مام هه‌ژار‪ ،‬ئه‌ندامى‬ ‫ئه‌نجومه‌نى پارتى چاره‌سه‌رى دیموکراتى‬ ‫ک��وردس��ت��ان ب�ه‌ (چ �ه‌ت��ر)ى وت‪ :‬ئێستا‬ ‫خه‌ڵک به‌ تێکڕا کار له‌سه‌ر شته‌کان‬ ‫ده‌ک��ات و دووپاتیشى ک��رده‌وه‌‪ ،‬خه‌ڵک‬ ‫پێش ده‌سه‌اڵت که‌وتووه‌ و له‌ داهاتووشدا‬ ‫فشار ده‌خاته‌ سه‌ر الیه‌نه‌کان بۆ به‌ستنى‬ ‫کۆنگره‌ى نه‌ته‌وه‌یى‪.‬‬ ‫م��ام ه��ه‌ژار وتیشى‪« :‬ئێستا خه‌ڵک‬ ‫ب �ه‌ ئ��ی��راده‌ت��ره‌ ل �ه‌ ده‌س����ه‌اڵت و ئ��ه‌وه‌ش‬

‫«خه‌ڵک پێش‬ ‫ده‌سه‌اڵت که‌وتووه‌ و‬ ‫له‌ داهاتووشدا فشار‬ ‫ده‌خاته‌ سه‌ر الیه‌نه‌کان‬ ‫بۆ به‌ستنى کۆنگره‌ى‬ ‫نه‌ته‌وه‌یى»‬

‫دواى کاره‌ساته‌که‌ى شرناخ به‌ ته‌واوى‬ ‫سه‌لمێنرا»‪.‬‬ ‫ئ��ام��اژه‌ى ب �ه‌وه‌ش��ک��رد‪ ،‬گ �ه‌ل چ��اوه‌ڕێ��ى‬ ‫ئ�ه‌وه‌ ناکات به‌رژه‌وه‌ندیه‌کانى له‌گه‌ڵ‬ ‫تورکیا تێک نه‌چێت‪ ،‬به‌اڵم ده‌سه‌اڵت‬ ‫له‌ تێکچوونى به‌رژه‌وه‌ندیه‌کانى له‌گه‌ڵ‬ ‫تورکیا ده‌ترسێت‪.‬‬

‫ده‌سه‌اڵت فه‌رمانی ده‌ستگیرکردنی تۆمه‌تباره‌کان ده‌رده‌کات و جێبه‌جێشی ناکات‬ ‫«ئه‌گه‌ر یه‌کێتى و پارتى ته‌قه‌که‌ره‌کان ده‌ستگیر بکه‌ن ئیتر که‌س ته‌قه‌یان بۆ ناکات»‬ ‫ئاماده‌کار‬ ‫دڵشاد هه‌رته‌لى‬ ‫چوار مانگ به‌سه‌ر بڕیاره‌کانى‬ ‫بارزانیدا تێده‌په‌ڕێت بۆ‬ ‫ده‌ستگیرکردنى تۆمه‌تبارانى‬ ‫خۆپیشاندانه‌کانى (‪)17‬ى شوبات‪،‬‬ ‫به‌اڵم تا ئێستا هیچ که‌سێک‬ ‫ده‌ستگیر نه‌کراوه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت هیوا‬ ‫ئه‌حمه‌د‪ ،‬به‌رپرسه‌ داواکراوه‌که‌ى‬ ‫لقى چوارى پارتى‪ ،‬له‌ ئێستادا‬ ‫وه‌ک راوێژکار له‌ وه‌زاره‌تى‬ ‫ناوخۆ موچه‌ وه‌رده‌گرێت به‌ بێ‬ ‫ده‌وامکردن‪.‬‬

‫ل �ه‌ ک��ۆت��ای��ى م��ان��گ��ى ه�ه‌ش��ت��ى (‪)2011‬‬ ‫م �ه‌س��ع��ود ب���ارزان���ى س���ه‌رۆک���ى ه�ه‌رێ��م��ى‬ ‫ک����وردس����ت����ان ب����ۆ ده‌س���ت���پ���ێ���ک���ردن���ه‌وه‌ى‬ ‫گ��ف��ت��وگ��ۆک��ان��ی��ان ل��ه‌گ��ه‌ڵ س��ێ الی �ه‌ن��ى‬ ‫ئۆپۆزسیۆن چوار بڕیارى ده‌رکرد‪ ،‬یه‌کێک‬ ‫له‌ بڕیاره‌کانى ده‌ستگیرکردنى ته‌قه‌که‌رانى‬ ‫خۆپیشاندانه‌کانى (‪17‬ى شوباتى ‪)2011‬‬ ‫بوو‪.‬‬ ‫ل���ه‌و ب���ڕی���اره‌ى ب���ارزان���ی���دا ه���ات���ووه‌ “ئ���ه‌و‬ ‫که‌سانه‌ی که‌ له‌ دادگ��اک��ان��ی هه‌رێمی‬ ‫ک��وردس��ت��ان ب��ڕی��اری ده‌ستگیرکردنیان‬ ‫ب��ۆ ده‌رچ�����ووه‌ و ئ���ه‌وان���ه‌ی ک �ه‌ ب��ڕی��اری‬ ‫سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێمی کوردستان ژماره‌‬ ‫(‪)4‬ى ساڵی (‪ )2011‬ده‌یانگرێته‌وه‌‪ ،‬له‌‬ ‫رووداوه‌کانی مانگه‌کانی (شوبات ـ ئایار)‬ ‫پێویسته‌ راده‌ستی دادگاکان بکرێن و هیچ‬ ‫که‌س و الیه‌نێک بۆی نییه‌ داواکراوێک‬ ‫داڵده‌ بدات‪ ،‬ب ‌ه پێچه‌وانه‌وه‌ به‌رپرس ده‌بێت‬ ‫به‌رامبه‌ر یاسا”‪.‬‬ ‫به‌ پێى ئه‌و بڕیاره‌ی بارزانی ده‌بێت ئه‌و‬ ‫که‌سانه‌ی ته‌قه‌یان له‌ خۆپیشانده‌ران کردووه‌‬

‫‪n‬‬

‫بڕیاری سه‌رۆکی حکومه‌ت و سه‌رۆکی هه‌رێم جێبه‌جێ ناکرێت‬

‫ده‌ستگیر بکرێن‪ ،‬چونکه‌ ته‌قه‌ره‌که‌ره‌کان‬ ‫ل�ه‌الی�ه‌ن داواک���اری گشتییه‌وه‌ فه‌رمانی‬ ‫ده‌ستگیرکردنیان بۆ ده‌رچووه‌‪.‬‬ ‫هیوا ئه‌حمه‌د مسته‌فا‪ ،‬به‌رپرسی پێشوی‬ ‫لقی چواری پارتی دیموکراتى کوردستان‬ ‫له‌ سلێمانى یه‌کێک بوو له‌وانه‌ى له‌الیه‌ن‬ ‫دادگاوه‌ له‌سه‌ر ته‌قه‌کردن له‌ خۆپیشانده‌ران‬ ‫بڕیاری ده‌ستگیرکردنی بۆ ده‌رچوو‪ ،‬به‌اڵم تا‬ ‫ئێستا ئه‌و به‌رپرسه‌ى پارتى نه‌ک ده‌ستگیر‬ ‫ن �ه‌ک��راوه‌‪ ،‬به‌ڵکو به‌ گ��وێ��ره‌ى راپۆرتێکى‬

‫هه‌فته‌نامه‌ى (ئاوێنه‌) له‌ وه‌زاره‌ت��ی ناوخۆ‬ ‫راوێژکاره‌ و مانگانه‌ (‪ )2,377,000‬دوو‬ ‫ملیۆن و سێ سه‌د و حه‌فتا و حه‌وت هه‌زار‬ ‫وه‌رده‌گرێت‪ ،‬به‌ بڕواى چاودێرانیش «ئه‌مه‌‬ ‫گه‌وره‌ترین گه‌نده‌ڵیه‌ که‌ بڕیاری بارزانى‬ ‫و سه‌رۆکی حکومه‌ت جێبه‌جێ ناکرێت‬ ‫له‌کاتێکدا باسى چاکسازى و سزادانى‬ ‫ته‌قه‌که‌ران ده‌که‌ن»‪.‬‬ ‫له‌ وه‌اڵمى پرسیارى ئه‌وه‌ى بۆچى هیوای‬ ‫ئه‌حمه‌د‌ راوێ��ژک��اره‌ له‌ وه‌زاره‌ت���ى ناوخۆ و‬

‫فۆتۆ‪ /‬ئاراس عوسمان‬ ‫به‌ بێ ده‌وامکردن موچه‌ وه‌رده‌گرێت و له‌‬ ‫هه‌مان کاتیش وه‌زاره‌ت��ی ناوخۆ فه‌رمانی‬ ‫س �ه‌رۆک��ى ه�ه‌رێ��م و حکومه‌ت جێبه‌جێ‬ ‫ناکات؟ فایق تۆفیق‪ ،‬بریکارى وه‌زاره‌ت��ى‬ ‫ناوخۆى حکومه‌تى هه‌رێم له‌ وه‌اڵمدا ته‌نها‬ ‫ئه‌وه‌ى به‌ (چه‌تر) راگه‌یاند‪« :‬که‌ هه‌موو‬ ‫شتێک له‌سه‌ر هیوا ئه‌حمه‌د له‌ راگه‌یاندن‬ ‫باڵوکراوه‌ته‌وه‌ و ئه‌و ناتوانێت سه‌باره‌ت به‌و‬ ‫پرسه‌ لێدوان بدات‪ ،‬چونکه‌ به‌ قسه‌ى ئه‌و‬ ‫له‌ ده‌سه‌اڵتى وه‌زیره‌ لێدوان له‌وباره‌وه‌ بدات»‪.‬‬

‫له‌ الیه‌کى ت��ره‌وه‌ ک��اروان ساڵح‪ ،‬ئه‌ندامى ئێمه‌ ناوی چه‌ند دادوه‌رێک ده‌ده‌ین که‌ ن ‌ه‬ ‫پ�ه‌رل�ه‌م��ان��ى ک��وردس��ت��ان ل �ه‌ فراکسیۆنى یه‌کێتین نه‌ پارتین و با ئه‌وانه‌ دادگاییه‌که‌‬ ‫(گ�������ۆڕان) ب���ه‌ (چ����ه‌ت����ر)ى راگ���ه‌ی���ان���د‪ :‬به‌ڕێوه‌به‌رن”‪.‬‬ ‫پ��رس��ی��ارم��ان ئ��اراس��ت �ه‌ى وه‌زی���ر ک����ردووه‌ و هه‌ر له‌و باره‌یه‌وه‌ سۆران عومه‌ر‪ ،‬چاودێری‬ ‫بانگهێشتى په‌رله‌مانمان کردووه‌ و بانگى سیاسی ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌کات کێشه‌که‌ له‌وه‌دا‬ ‫سه‌رۆکى په‌رله‌مانمان کردووه‌ و ئاگادارى نییه‌ که‌ ئاخۆ وه‌زاره‌ت���ى ناوخۆ ده‌توانێت‬ ‫سه‌رۆکى حکومه‌تیشمان ک���ردووه‌‪ ،‬به‌اڵم ه��ی��وا ئه‌حمه‌د ده‌ستگیر ب��ک��ات ی��ان نا‪،‬‬ ‫وه‌زاره‌تى ناوخۆ وه‌زیره‌که‌ى پارتیه‌ و ناوبراو‬ ‫هیچ هه‌ڵوێستێکیان دیار نه‌بووه‌‪.‬‬ ‫وتیشى‪« :‬خۆ ئێمه‌ ناچین هیوا ئه‌حمه‌د ده‌ستگیر ناکات‪ ،‬ئه‌مه‌ش نیشان ده‌دات‬ ‫پارتى و یه‌کێتى تا ئێستا بۆ خۆیان خاوه‌نى‬ ‫بگرین و بیده‌ینه‌ ده‌ستى وه‌زیرى ناوخۆ»‪.‬‬ ‫رونیشیکرده‌وه‌‪« :‬حکومه‌تى هه‌رێم فه‌وزایه‌ هه‌موو بڕیارێکن له‌ دادگا و غه‌یرى دادگا‪،‬‬ ‫و پ��ارت��ى و ی�ه‌ک��ێ��ت��ى ه��ێ��ن��ده‌ی��ان ن �ه‌م��اوه‌ تازه‌ترین لێدوانى پارتیش ئه‌وه‌یه‌ که‌ ناوبراو‬ ‫میلله‌ت لێیان هه‌ستێت‪ ،‬کۆتایى به‌ هه‌موو ته‌سلیمى دادگ��ا ناکه‌ن‪ ،‬چونکه‌ م��ادده‌ى‬ ‫شته‌کانیان هاتووه‌‪ ،‬وه‌اڵمى هیچ ناده‌نه‌وه‌ (‪)406‬ى بۆ دانراوه‌ و ئه‌گه‌ر بچێته‌ به‌رده‌م‬ ‫و گوێ به‌ میلله‌ت ناده‌ن‪ ،‬پاره‌ و موڵک دادگا ده‌رچوونى نییه‌ و حکوم ده‌درێت‪.‬‬ ‫و ماڵى دونیایان هه‌موو زه‌وت ک��ردوه‌ و سۆران عومه‌ر ئه‌وه‌شى خسته‌ڕوو‪« :‬یه‌کێتى‬ ‫نه‌وت و غاز ده‌فرۆشن و له‌گه‌ڵ تورکیا و و پ��ارت��ى ئ��ام��اده‌ نین ت�ه‌ق�ه‌ک�ه‌ره‌ک��ان��ی��ان‬ ‫ئێران و سوریا و شیعه‌ و سوننه‌ پێکدێن‪ ،‬ب��ده‌ن ب�ه‌ دادگ���ا ئ�ه‌گ�ه‌ر ئ �ه‌و ک��اره‌ بکه‌ن‬ ‫ده‌س�ه‌اڵت��ێ��ک��ى سته‌مکار و دی��ک��ت��ات��ۆره‌‪ ،‬ل �ه‌ خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ێ��ک��ى ت��ر ک���ه‌س ئ��ام��اده‌‬ ‫ته‌نها شه‌قام و میلله‌ت ده‌توانن بیگۆڕن‪ ،‬نییه‌ ت�ه‌ق�ه‌ی��ان ب��ۆ ب��ک��ات‪ ،‬هیوا ئه‌حمه‌د‬ ‫ئێمه‌ ئه‌گه‌ر هه‌شتا کورسیش بێنین ئه‌و و ه �ه‌ر که‌سێکى تریش ک�ه‌ تۆمه‌تبارن‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌ ئاماده‌ نییه‌ ده‌سه‌اڵتمان ته‌سلیم ل �ه‌ رووداوه‌ک���ان���ى (‪)17‬ى ش��وب��ات هیچ‬ ‫که‌سیان به‌ سه‌ربه‌خۆ و عه‌شوائى ته‌قه‌یان‬ ‫بکات»‪.‬‬ ‫له‌ الیه‌کى تریشه‌وه‌ فازڵ میرانی سکرتێری نه‌کردووه‌ تا ئه‌مان ئاماده‌ بن ته‌سلیمیان‬ ‫م�ه‌ک��ت�ه‌ب��ی س��ی��اس��ی پ��ارت��ی ل �ه‌ میانه‌ى بکه‌ن‪ ،‬ئ �ه‌وان به‌ فه‌رمانى س �ه‌روى خۆیان‬ ‫لێدوانێکى له‌ که‌ناڵى ئاسمانى (په‌یام) که‌ مه‌کته‌ب سیاسى و سه‌روى مه‌کته‌ب‬ ‫وتى‪“ :‬تاوانبارکردنی به‌رپرسی لقی چوار سیاسیه‌ فه‌رمانى ته‌قه‌کردنیان وه‌رگرتووه‌‪،‬‬ ‫به‌ ماده‌ی (‪ )406‬هیچ مه‌جالێکی ئازاد م��ن الم س�ه‌ی��ره‌ خه‌ڵک چ���اوه‌ڕێ بکات‬ ‫بوونی به‌ که‌فاله‌ت نیه‌ بۆیه‌ ته‌سلیمی یه‌کێتى و پارتى که‌ خۆیان فه‌رمان پێده‌رى‬ ‫ناکه‌ین‪ ،‬ده‌شتوانم ده‌ست بنێم به‌ قورئاندا بکوژى خه‌ڵکن بکوژه‌کان ته‌سلیم به‌ دادگا‬ ‫که‌ به‌رپرسی لقی چوار نه‌ قاتله‌ نه‌ ته‌قه‌ی بکه‌ن»‪.‬‬ ‫ن����اوب����راو راش���ی���گ���ه‌ی���ان���د‪« :‬ک����ه‌ هیچ‬ ‫کردووه‌”‌‪.‬‬ ‫وتیشى‪“ :‬ئێمه‌ ئاماده‌ین به‌رپرسی لقی ته‌قه‌که‌رێک ته‌سلیم به‌ دادگ��ا ناکرێت‪،‬‬ ‫چوار دادگایی بکرێت‪ ،‬به‌اڵم له‌ دادگای ئێستا هه‌ندێ‌ له‌ بکوژه‌ راسته‌وخۆکان له‌‬ ‫س��ل��ێ��م��ان��ی ن���ا‪ ‌،‬ب���ا ل���ه‌ ده‌ره‌وه‌ی ه �ه‌رێ��م ئه‌وروپا پیاسه‌ ده‌که‌ن که‌ پارتى و یه‌کێتى‬ ‫دادوه‌رێک بهێنرێت‪ ،‬یان له‌ سلێمانی بێت ناردویانن»‪.‬‬

‫راپۆرته‌ هه‌واڵ‬

‫سۆران‪ ،‬ئاواره‌کانى شارى وان له‌ دۆخێکی خراپدا ده‌ژین‬ ‫و داواى نیشته‌جێبوون ده‌که‌ن‬

‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪87‬‬ ‫‪2010/11/8‬‬ ‫دووشه‬ ‫‪2711/10/12‬‬ ‫‌ممه‌ممه‌‪- 2012/1/2‬‬ ‫دووشه‬

‫‪4‬‬

‫سۆران‬ ‫زۆسک چۆمانى‬ ‫ئه‌و بنه‌مااڵنه‌ی له‌ شارى وانى‬ ‫باکورى کوردستان به‌ هۆى‬ ‫بومه‌له‌رزه‌که‌وه‌ ئاواره‌ى قه‌زاى‬ ‫سۆرانى باشورى کوردستان‬ ‫بوون‪ ،‬له‌ ئێستادا له‌ بارێکى‬ ‫خراپ ژیانده‌که‌ن و جگه‌ له‌‬ ‫هه‌ندێک رێکخراو که‌ کۆمه‌ڵێک‬ ‫که‌ل و په‌لى سه‌ره‌تاییان بۆ‬ ‫دابینکردوون وه‌کو خواردن و‬ ‫خواردنه‌وه‌‪ ،‬هیچ الیه‌نێک به‌‬ ‫هانایانه‌وه‌ نه‌چوون‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌ک له‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تى کۆچ‬ ‫وکۆچبه‌را ڕایده‌گه‌ێێنێت که‌ هه‌وڵمانداوه‌‬ ‫ب��ۆ داب��ی��ن ک��ردن��ى پ��ێ��داوی��س��ت��ی�ه‌ک��ان��ی��ان‪،‬‬ ‫قایمقامى سۆرانیش ڕایده‌گه‌یێنیت‪ ،‬که‌ له‌‬ ‫هه‌وڵداین له‌گه‌ڵ ئاواره‌کان قسه‌ بکه‌ین له‌‬ ‫سه‌ر مانه‌وه‌یان و چونه‌وه‌یان‪ ،‬ئینجا شوێنیان‬ ‫بۆ دابین ده‌که‌ین‪.‬‬ ‫به‌ختیار قادر سه‌رۆکى سه‌نته‌رى رۆشنبیرى‬ ‫چ��ۆم��ان یه‌کێک ل��ه‌و ده‌زگ��ای��ان �ه‌ى که‌‬

‫هاوکارى گه‌یانده‌ ئه‌م ئاوارانه‌‪ .‬به‌ (چه‌تر)ى‬ ‫راگه‌یاند «دواى ئه‌وه‌ى ژماره‌یه‌ک ماڵباتى‬ ‫ک���وردى ش���ارى وان ب�ه‌ه��ۆى ب��وم �ه‌ل �ه‌رزه‌وه‌‬ ‫ئاواره‌ى شارۆچکه‌ى سۆران بوون‪ ،‬ئێسته‌ش‬ ‫بارو گوزه‌رانیان خراپه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌ کۆمه‌ک‬ ‫و یارمه‌تیمان بۆ ئه‌و بنه‌مااڵنه‌ کۆکرده‌وه‌»‪.‬‬ ‫پ���ت���ر روون�������ى ک���������رده‌وه‌‪ ،‬ک����ۆم����ه‌ک و‬ ‫هاوکارییه‌که‌ پێکهاتبوو له‌ (‪ ) 81‬به‌تانى‬ ‫و هه‌شت راخه‌ر و (‪ )30‬فه‌رده‌ برنج و رۆن‬ ‫و چا و کۆمه‌ڵێک پێداویستى ت��رى ناو‬ ‫ماڵ‪.‬‬ ‫به‌شار عزیز‪ ،‬سه‌رۆکى سه‌نته‌رى رۆشنبیرى‬ ‫س��ۆران که‌ ئه‌وانیش هه‌ندێک یارمه‌تیان‬ ‫پێشکه‌ش به‌و بنه‌مااڵنه‌کردوه‌ له‌م باره‌یه‌وه‌‬ ‫وت��ى‪:‬ل�ه‌ درێ���ژه‌ی کاروچاالکییه‌کانیه‌وه‌‬ ‫سه‌نته‌ری رۆشنبیری سۆران‪ ،‬جل‌ و به‌رگی‬ ‫به‌سه‌ر (‪)60‬منداڵی ئاواره‌کانی شاری وان‬ ‫دابه‌ش کرد‪.‬‬ ‫وتیشى‪ :‬دوای په‌رته‌وازه‌بوونی ئاواره‌کانی‬ ‫شاری وانی باکوری کوردستان‪ ،‬به‌هۆی‬ ‫ب��وم�ه‌ل�ه‌رزه‌ک�ه‌ی چه‌ند مانگی راب���ردوو‪،‬‬ ‫به‌شێک ل��ه‌و ئ���اواران���ه‌ رووی����ان ک��ردۆت�ه‌‬ ‫سۆران‪ ،‬ئێمه‌ش الی خۆمان وه‌ک سه‌نته‌ر‬ ‫دوابه‌دوای وه‌رگرتنی زانیاری ئه‌و خێزانانه‌‬ ‫و ژماره‌ی منداڵه‌کانییان‪ ،‬جل‌ و به‌رگمان‬ ‫ب�ه‌س�ه‌ر ئ �ه‌و منداڵه‌ ئ��اواران �ه‌ دابه‌شکرد‪،‬‬ ‫که‌ ته‌مه‌نییان له‌ نێوان ی�ه‌ک تا (‪)12‬‬

‫‪n‬‬

‫ه ناوچه‌ی سۆران‬ ‫ن روویان کردۆت ‌‬ ‫ه ئاواره‌کانی وا ‌‬ ‫به‌شێک ل ‌‬

‫ساڵیه‌وه‌یه‌ و ژماره‌یان زیاتر له‌ (‪ )55‬منداڵ‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬ده‌ستخۆشیش له‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‬ ‫کۆچ‌ و کۆچبه‌رانی سۆران ده‌که‌ین‪ ،‬که‌‬ ‫هاوکارمان ب��وون له‌ پێدانی ئاماری ئه‌و‬ ‫خێزانانه‌‪.‬‬ ‫الى خۆشیه‌وه‌ عه‌باس ئه‌میر به‌رێوه‌به‌رى‬ ‫کۆچ و کۆچبه‌رانى سۆران بۆ (چه‌تر)‬

‫ی وتى‪ :‬دواى ئه‌وه‌ى له‌ شارى وانى باکورى‬ ‫ک��وردس��ت��ان‪ ،‬ب�ه‌ه��ۆى ب��وم�ه‌ل�ه‌رزه‌ و خراپى‬ ‫حاڵیان له‌ ئ �ه‌وێ به‌شێک ل�ه‌و ماڵباتانه‌‬ ‫هاتنه‌ ق �ه‌زاى س��ۆران که‌ ژم��اره‌ی��ان(‪)48‬‬ ‫ماڵباته‌‪.‬‬ ‫ب���اس���ی ل�����ه‌وه‌ش ک�����رد‪ :‬ئ����ه‌م م��اڵ��ب��ات��ان �ه‌‬ ‫سه‌رجه‌میان به‌ بێ هێنانى هیچ ک�ه‌ل و‬

‫په‌لێکى سه‌ره‌تایش هاتونه‌ته‌ ئه‌م قه‌زایه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌ رێگه‌ى چه‌ند که‌س و الیه‌نێکى‬ ‫خێرخواز و رێکخراوێک‪ ،‬هاوکاریان کراوه‌‬ ‫که‌ که‌ل وپه‌لى سه‌ره‌تایی‪.‬‬ ‫راشیگه‌یاند‪ :‬ک�ه‌ ئ���ه‌وان وه‌ک���و ک��ۆچ و‬ ‫کۆچبه‌ران داوایان له‌ زۆرێک له‌ رێکخراو‬ ‫و دام و ده‌زگ��اى په‌یوه‌ندیدار ک��ردووه‌ بۆ‬

‫ئه‌وه‌ى شوێنێکی گونجاویان بۆ دابین بکه‌ن‬ ‫و هه‌وڵى چاره‌سه‌رکردنى کێشه‌ى خوێندنى‬ ‫مناڵه‌کانیان ب��ده‌ن بۆ ئ��ه‌وه‌ى له‌ خوێندن‬ ‫دانه‌بڕێن‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها وتیشى‪ :‬که‌ تا دێت ڕێ��ژه‌ى ئه‌م‬ ‫ماڵباتانه‌ له‌زیادبونه‌ و زۆریش بێ جێ و‬ ‫پێداویستین‪ ،‬چونکه‌ هه‌یه‌ شه‌ش تا حه‌وت‬ ‫م��اڵ له‌ ن��او ی�ه‌ک خ��ان��وودان‪ ،‬ئ �ه‌وه‌ى که‌‬ ‫دابینیشکراوه‌ له‌ الیه‌ن خه‌ڵک و به‌شێک‬ ‫له‌ رێکخراوه‌کانن‪.‬‬ ‫کرمانج عێزه‌ت‪ ،‬قایمقامى ق�ه‌زاى سۆران‬ ‫له‌م باره‌یه‌وه‌ به‌ (چه‌تر)ى ڕاگه‌یاند‪ :‬ئێمه‌‬ ‫ئ �ه‌وه‌ى که‌ پێمان ک��راوه‌ ه�ه‌م الى خۆمان‬ ‫هه‌میش ال ه�ه‌ن��دێ��ک رێ��ک��خ��راو الیه‌نى‬ ‫دیکه‌وه‌ کۆمه‌ڵێک پێداویستی و که‌ل و‬ ‫په‌لى سه‌ره‌تایمان بۆ دابین کردوون‪.‬‬ ‫وتیشى‪ :‬به‌مه‌به‌ستى دابین کردنى شوێن‬ ‫ه �ه‌وڵ ئه‌ده‌ین قسه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وماڵباتانه‌‬ ‫بکه‌ین و هه‌میش له‌گه‌ڵ الیه‌نى په‌یوه‌ندیدار‬ ‫وه‌کو سه‌رۆکایه‌تى حکومه‌ت و پارێزگار‪،‬‬ ‫بزانین ئایا ئه‌وانه‌ به‌ ره‌سمى لێره‌ ده‌مێننه‌وه‌‬ ‫یان بۆ ماوه‌یه‌کى کاتیه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌ ره‌سمى‬ ‫بمێننه‌وه‌ ه��ه‌وڵ ئ �ه‌ده‌ی��ن که‌مپێکیان بۆ‬ ‫دروس��ت بکه‌ین و له‌ ئه‌وێدا نیشته‌ جیان‬ ‫بکه‌ین‪ ،‬ئه‌گه‌رنا تاکو ئ �ه‌و کاته‌ى لێره‌‬ ‫ده‌م��ێ��ن��ن�ه‌وه‌ پێداویستیه‌کانیان ب��ۆ دابین‬ ‫ده‌که‌ین‪.‬‬

‫سلێمانى‪ ،‬به‌هۆى پچڕانى رێبه‌رکویکه‌وه‌ به‌کارهێنه‌ران روویان کردۆت ‌ه هۆڵ و هێڵه‌کانى دیک ‌ه‬ ‫چه‌تر‬ ‫ئاسۆ عه‌لى گه‌اڵڵى‬ ‫به‌هۆى نه‌مان و پچڕانى‬ ‫هێڵى رێبه‌رکویکى کۆمپانیاى‬ ‫نه‌ورۆز تیلیکۆمه‌وه‌ له‌‬ ‫ماوه‌ى رابردوودا‪ ،‬کێشه‌یه‌کى‬ ‫زۆرى الى به‌کارهێنه‌رانى‬ ‫هێڵه‌که‌ دروستکرد و‬ ‫کاریگه‌ریى له‌سه‌ر نرخى‬ ‫هێڵه‌ به‌کارهاتووه‌کانى‬ ‫دیکه‌ى ئینته‌رنێت کرد‬ ‫له‌ به‌رزبوونه‌وه‌دا و‬ ‫نزمبوونه‌وه‌ى رێبه‌رکویک‬ ‫خۆیشى لێکه‌وته‌وه‌‪.‬‬ ‫ب�ه‌پ��ێ��ى زان��ی��اری �ه‌ک��ان��ى (چ �ه‌ت��ر) ه�ه‌ر‬ ‫ل�����ه‌دواى راوه‌س���ت���ان���ى ه��ێ��ڵ �ه‌ک �ه‌وه‌ له‌‬ ‫پارێزگاى سلێمانى نرخى ڕێبه‌رکویک‬ ‫خۆی دابه‌زینێکى به‌رچاوى به‌خۆیه‌وه‌‬ ‫دیوه‌ به‌وه‌ى له‌بازاڕدا هێڵى به‌کارهاتوو‬ ‫ب�����ه‌(‪)20000‬دی�����ن�����ار ف����رۆش����راوه‌ و‬ ‫ه��ێ��ڵ�ه‌ک��ان��ى دی��ک��ه‌ى ئینته‌رنێتییش‬

‫نرخه‌کانیان به‌رزبووه‌وته‌وه‌ و خواستیان‬ ‫له‌سه‌ر زیاد بوووه‌‪.‬‬ ‫ئ����ازاد ع��وم��ه‌ر ک��ه‌ خ���اوه‌ن���ى وه‌رش���ه‌‬ ‫و ف��رۆش��گ��ای�ه‌ک��ى م��ۆب��ای��ل�ه‌ و تێیدا‬ ‫هێڵه‌کانى ئینته‌رنێتییش چاکده‌کاته‌وه‌‬ ‫و بازرگانیشییان پ��ێ��وه‌ ده‌ک���ات ئه‌و‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌ى بۆ (چه‌تر) پشتڕاستکرده‌وه‌‬ ‫و وتى‪« :‬دواى ڕاوه‌ستانى هێڵى رێبه‌ر‬ ‫خواست له‌سه‌ر هێڵه‌ به‌کارهاتووه‌کانى‬ ‫دیکه‌ زۆرب��ووه‌ و له‌ ب��ازاڕدا که‌میان‬ ‫ک���ردووه‌ و هێڵى رێبه‌ریش نرخه‌که‌ى‬ ‫داشکاوه‌»‪.‬‬ ‫ئ �ه‌و ف��رۆش��ی��اره‌ ک �ه‌ له‌هه‌مانکاتدا‬ ‫خ���ۆش���ى ب �ه‌ک��اره��ێ��ن �ه‌رێ��ک��ى رێ���ب���ه‌ره‌‬ ‫ئ��اش��ک��راى ده‌ک���ات دواى ڕاوه‌س��ت��ان��ى‬ ‫ئ���ه‌و ه��ێ��ڵ�ه‌ ی �ه‌ک��س �ه‌ر ه��ێ��ڵ��ى تیشک‬ ‫ن��ێ��ت��ى ک��ڕی��وه‌ ک �ه‌ هێڵێکى دی��ک�ه‌ى‬ ‫ئینته‌رنێته‌ و له‌سلێمانییدا ماوه‌یه‌که‌‬ ‫ده‌ستبه‌کاربووه‌‪.‬‬ ‫ه����������ه‌روه‌ک ڕۆژن���ام���ه‌ن���وس���ێ���ک���ى‬ ‫ب�ه‌ک��اره��ێ��ن�ه‌رى هێڵى رێ��ب �ه‌ر کویک‬ ‫پ��ش��ت��ڕاس��ت��ى ئ���ه‌و پ��رس �ه‌ ده‌ک���ات���ه‌وه‌ و‬ ‫باسیش له‌وه‌ ده‌کات که‌ له‌دواى نه‌مانى‬

‫هێڵه‌که‌وه‌ کاره‌کانى ئه‌م خاوبووه‌ته‌وه‌ و‬ ‫بگره‌ تووشى ناخۆشی و ته‌نگژه‌ش بووه‌‬ ‫به‌هۆیه‌وه‌‪.‬‬ ‫رێباز حه‌سه‌نى رۆژنامه‌نوس وتیشى‪:‬‬ ‫«ئ��ێ��س��ت��ا ن���ی���ازى ک��ڕی��ن��ى هێڵێکى‬ ‫دیکه‌م هه‌یه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ى زۆرم پێویست‬ ‫به‌ئینته‌رنێته‌ و ئێستاش رێبه‌ر کویک‬ ‫نه‌ماوه‌‪ ،‬ناچارم هێڵێکى دیکه‌ بکڕم»‪.‬‬ ‫ئ������ه‌م ه���ه‌ڵ���ک���ش���ان و داک����ش����ان����ه‌ى‬ ‫هێڵه‌کانى ئینته‌رنێت دواى راوه‌ستانى‬ ‫ڕێ��ب �ه‌ر ک��وی��ک دێ���ت‪ ،‬ئ �ه‌م �ه‌ جگه‌‬ ‫ل���ه‌ ق �ه‌ره‌ب��اڵ��غ��ب��وون��ى س �ه‌ن��ت �ه‌ره‌ک��ان��ى‬ ‫ئینته‌رنێـت دواى هه‌مان رووداو‪ ،‬خاوه‌ن‬ ‫سه‌نته‌رێکى ئینته‌رنێت ل�ه‌ن��اوب��ازاڕى‬ ‫سلێمانیی ئ��اش��ک��راى ده‌ک����ات دواى‬ ‫ئ �ه‌وه‌ى هێڵى رێبه‌رکویک راوه‌س��ت��اوه‌‬ ‫سه‌نته‌ره‌که‌ى ئه‌م و گشت سه‌نته‌ره‌کانى‬ ‫دی��ک �ه‌ى ئینته‌رنێت ب �ه‌ه��ۆى هاتنى‬ ‫به‌شداربووه‌کانى رێبه‌رکویکه‌وه‌ بۆیان‬ ‫جمه‌یان دێت‪ ،‬سه‌رکه‌وت خالید خاوه‌ن‬ ‫س �ه‌ن��ت �ه‌ره‌ک �ه‌ى ئ��ی��ن��ت�ه‌رن��ێ��ت وت��ی��ش��ى‪:‬‬ ‫«ج�����اران س��ه‌ردان��ی��ک��ه‌رم��ان ل �ه‌چ��او‬ ‫ئێستادا زۆر که‌مبوو‪ ،‬ئێستا به‌هۆى‬

‫نه‌مانى رێبه‌کویکه‌وه‌ ئه‌وکه‌سانه‌ى‬ ‫خه‌تى ئینته‌رنێتیان نه‌ماوه‌ ناچارن بێن ‌ه‬ ‫سه‌نته‌ره‌کانى ئینته‌رنێت و کاره‌کانى‬ ‫خۆیان رایی بکه‌ن»‪.‬‬ ‫رێبین گه‌نجێکى ترى شارى سلێمانى‬ ‫ب��وو و ئ �ه‌وی��ش ب�ه‌ه�ه‌م��ان ش��ێ��وه‌ هێڵى‬ ‫ئینته‌رنێتى رێبه‌رکویکى به‌کارده‌هێنا‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌تا ئێستا هێڵه‌که‌ نه‌ماوه‌ و‬ ‫ناچار رێبینییش خۆى له‌سه‌نته‌ره‌کانى‬ ‫ئینته‌رنێتدا ده‌بینێته‌وه‌‪ ،‬رێبین ده‌یگوت‪:‬‬ ‫«ک �ه‌ ڕێ��ب �ه‌ر ن�ه‌م��ا ن��اچ��ار ده‌چ���م بۆ‬ ‫سه‌نته‌ره‌کانى ئیته‌رنێتى ناو بازاڕ و به‌‬ ‫پاره‌ بچمه‌ سه‌ر ئینته‌رنێت هه‌رچه‌نده‌ش‬ ‫پاره‌که‌ى زۆره‌‪ ،‬به‌اڵم چارم نییه‌ چی‬ ‫بکه‌م؟»‬ ‫ئ�������ه‌و گ����ه‌ن����ج����ه‌ س�����ک�����ااڵى خ����ۆى‬ ‫ب �ه‌رزده‌ک��رده‌وه‌و ده‌ی��گ��وت‪« :‬داواک��ارم‬ ‫هه‌رکه‌س رێگره‌ له‌ کارکردنى ڕێبه‌ر‬ ‫با ڕێى بدات‪ ،‬کاکه‌ وا بڕوات پاره‌مان‬ ‫ل�ه‌گ��ی��راف��ان��دا نامێنێت و ئه‌گه‌ریش‬ ‫ڕێ��ب��ه‌ر ه���ه‌ر چ���اک ن �ه‌ب��ێ��ت �ه‌وه‌ ئ��ه‌وه‌‬ ‫ناچاریین ڕووبکه‌ینه‌ هێڵه‌کانى دیکه‌ى‬ ‫ئینته‌رنێت و بیانکڕین»‪.‬‬

‫شایه‌نى وتنه‌ جگه‌ له‌ هێڵ و هۆڵه‌کانى‬ ‫ئ��ی��ن��ت �ه‌رن��ێ��ت‪ ،‬ه���ۆڵ���ى ئ��ی��ن��ت�ه‌رن��ێ��ت��ى‬ ‫ک��ت��ێ��ب��خ��ان�ه‌ى گ��ش��ت��ی��ى سلێمانییش‬ ‫ب �ه‌ه �ه‌م��ان ش��ێ��وه‌ دواى ب��ڕان��ى هێڵى‬ ‫ئینته‌رنێت له‌ ده‌یان هه‌زار به‌شداربوو‪،‬‬ ‫به‌ ب �ه‌راورد له‌ کاتى هه‌بوونى ڕێبه‌ر‬ ‫کویک و کارکردنى قه‌ره‌باڵغتربووه‌و‬

‫سه‌ردانه‌کان بۆى زۆرتربووه‌و بگره‌ له‌‬ ‫ئێستادا جمه‌ى دێ��ت له‌ به‌شداربوو و‬ ‫ئ �ه‌و قوتابیی و خ��وێ��ن��دک��اران�ه‌ى که‌‬ ‫هێڵه‌ رێبه‌ره‌کانییان پچڕاوه‌ و ناچارن‬ ‫ب��ۆ ب�ه‌ک��اره��ێ��ن��ان��ى ئ��ی��ن��ت�ه‌رن��ێ��ت بێنه‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ى ماڵ و ئاسانترینیش به‌الیانه‌وه‌‬ ‫کتێبخانه‌ى گشتییه‌‪.‬‬

‫که‌رکوک‪ ،‬به‌ به‌راورد له‌گه‌ڵ‬ ‫ساڵی پار توندوتیژیه‌کان ل ‌ه‬ ‫په‌ره‌سه‌ندندا بوون‬ ‫روداوه‌کانی تیرۆر و‬ ‫ته‌قینه‌وه‌ و رفاندن له‌ شاری‬ ‫که‌رکوک له‌ زیادبووندان‬ ‫و به‌ ده‌یان هاواڵتی و‬ ‫پۆلیس بوونه‌ته‌ قوربانی‬ ‫و سه‌رچاوه‌یه‌کی ئه‌منی‬ ‫ئه‌و شاره‌ش رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫ئاماری ئه‌م تاوانانه‌ به‌‬ ‫به‌راورد له‌ گه‌ڵ ساڵی (‪)2010‬‬ ‫له‌ زیادبووندان‪.‬‬ ‫ع�ه‌م��ی��د س���ه‌رح���ه‌د ق����ادر‪ ،‬ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌ری‬ ‫پۆلیسی قه‌زا و ناحیه‌کانی که‌رکوک‬ ‫ل �ه‌ ل��ێ��دوان��ێ��ک��ی ت��ای��ب �ه‌ت��دا ب��ۆ (چ �ه‌ت��ر)‬ ‫رایگه‌یاند له‌ ماوه‌ی ساڵی (‪ )2011‬به‌‬ ‫هۆی ته‌قینه‌وه‌ (‪ )64‬هاواڵتی گیانیان‬ ‫له‌ده‌ستداوه‌ و (‪ )633‬هاواڵتی دیکه‌ش‬ ‫بریندار بوون‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م ب��ه‌رپ��رس��ه‌ ئ �ه‌م��ن��ی �ه‌ی ک �ه‌رک��وک‬ ‫وتیشی‪ :‬هه‌ر له‌م ساڵه‌دا (‪ )48‬پۆلیس‬ ‫گیانیان له‌ ده‌ستداوه‌ و (‪ )226‬پۆلیسی‬

‫زمانی کاریکاتێر‬

‫چه‌تر‬ ‫تایه‌ر تۆفیق‬

‫دیکه‌ له‌ سنوری پارێزگای که‌رکوک‬ ‫بریندار بوون‪.‬‬ ‫عه‌مید سه‌رحه‌د ق��ادر ئه‌وه‌شی ئاشکرا‬ ‫ک����رد‪ :‬ل���ه‌م���اوه‌ی ئ �ه‌م��س��اڵ��دا (‪)161‬‬ ‫داواکاریان ده‌ستگیر کردوه‌ که‌ ده‌ستیان‬ ‫له‌ چه‌ندین ک��رده‌وه‌ی توندوتیژی هه‌بوه‌‬ ‫له‌و شاره‌دا‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش���ی خ��س��ت �ه‌ روو ه �ه‌ن��دێ��ک ل �ه‌و‬ ‫داواک��راوه‌ن �ه‌ له‌ پارێزگاکانی خ��وارووی‬ ‫عێراقه‌وه‌ هاتوونه‌ته‌ ئه‌و شاره‌ و به‌ نایاسیی‬ ‫نیشته‌جێ بوون و دوای ده‌ستگیرکردنیان‬ ‫دیانیان به‌وه‌دا ناوه‌ که‌ ویستوویانه‌ کاری‬ ‫تیرۆریستی له‌ که‌رکوک و ده‌وروب�ه‌ری‬ ‫ئ �ه‌ن��ج��ام ب���ده‌ن و ل �ه‌ چ �ه‌ن��دی��ن ک���رداری‬ ‫توندوتیژیدا تێوه‌گالون‪.‬‬ ‫عه‌مید سه‌رحه‌د قادر ئاماژه‌ی به‌ ئه‌وه‌شدا‬ ‫که‌ به‌ مه‌به‌ستی بنه‌بڕکردنی تیرۆر له‌‬ ‫ساڵی (‪ )2012‬به‌رنامه‌یه‌کی تۆکمه‌یان‬ ‫داناوه‌ ئه‌ویش به‌ هیمه‌تی پۆلیس و ئاسایش‬ ‫و ده‌زگائه‌منیه‌کانی ئه‌و پارێزگایه‌ و له‌‬ ‫ئێستاشدا لیژنه‌یه‌کمان دروس��ت ک��ردوه‌‬ ‫بۆ رووب �ه‌روو بونه‌وه‌ی دی��ارده‌ی تیرۆر و‬ ‫توندوتیژی له‌و شاره‌دا‪.‬‬

‫سکرتێرى پارتى چه‌پى کوردستان‪ :‬له‌ په‌یڕه‌وى ناوخۆدا جێگیرمان‬

‫کردوه‌‪ ،‬هیچ که‌سێک بۆى نییه‌ له‌ دوو خول زیاتر سکرتێر بێت‬

‫ده‌مانه‌وێت رێژه‌ی ژن بگه‌ێنینه‌ له‌ (‪)%50‬‬

‫سازدانى‬ ‫دانێر قه‌ره‌داغی‬ ‫جه‌الل ده‌باغ‪ ،‬سکرتێرى کۆمیته‌ى‬ ‫ناوه‌ندى پارتى چه‌پى کوردستان‪،‬‬ ‫له‌ ساڵى (‪ )1939‬له‌ شارى سلێمانى‬ ‫له‌دایک بووه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها نوسه‌ر‬ ‫و رۆژنامه‌نوسه‌ و یه‌که‌م که‌سیش‬ ‫بووه‌ له‌ ساڵى (‪ )1967‬مانیفێستى‬ ‫مارکسیزمى وه‌رگێڕاوه‌ته‌ سه‌ر زمانى‬ ‫کوردى‪ ،‬ئه‌و له‌م چاوپێکه‌وتنه‌ى‬ ‫(چه‌تر)دا له‌سه‌ر ره‌وشى‬ ‫بزوتنه‌وه‌ى چه‌پگه‌رى له‌‬ ‫هه‌رێمى کوردستان ده‌دوێت‪...‬‬

‫چه‌تر‪ :‬ره‌وتی چه‌پ له‌ کوردستان‬ ‫چۆن ده‌بینی له‌ ئێستادا؟‬ ‫ـ له‌ناو کوردستان بڕبڕه‌ی پشتی‬ ‫چ���ه‌پ ح��زب��ی ش��ی��وع��ی و پ��ارت� ‌ه‬ ‫کۆمۆنیسته‌کانه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ئێمه‌‬ ‫ته‌ماشامان کرد له‌ زۆر الیه‌نه‌و‌ه‬ ‫ل �ه‌ ب��اڵ��ی راس���ت خ���اوه‌ن‬

‫ده‌سه‌اڵته‌‪ ،‬چ له‌ حزبه‌کان چ له‌ ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫ح��زب�ه‌ک��ان ل �ه‌ ب���اری ئ��ای��دۆل��ۆژی��ی�ه‌وه‌ کار‬ ‫ک��راوه‌ت�ه‌ س�ه‌ر ئ�ه‌و خه‌ڵکه‌‪ ،‬بۆیه‌ جگه‌ ل ‌ه‬ ‫رۆڵ��ی پارته‌ کۆمۆنیسته‌کان به‌ تایبه‌تی‬ ‫ح��زب��ی شیوعی ع��ێ��راق وح��زب��ی شیوعی‬ ‫کوردستان پارته‌کانی تریش هه‌ریه‌که‌یان ل ‌ه‬ ‫ئاستی خۆیانه‌وه‌ رۆڵییان هه‌بووه‌‪ ،‬زۆرجار‬ ‫هه‌ڵوێستی چ �ه‌پ��خ��وازی��ی��ان گ��رت��ۆت�ه‌ب�ه‌ر‪،‬‬ ‫بیری چ �ه‌پ ل�ه‌گ�ه‌ڵ رۆژگ���اردا پێبه‌پێى‬ ‫په‌ره‌سه‌ندنی ته‌کنه‌لۆژیا و زانست ئه‌مڕۆ‬ ‫زۆر به‌ خێرایی په‌ره‌ ده‌سه‌نێت ئه‌و ره‌وته‌ش په‌ر‌ه‬ ‫ده‌سه‌نێت و له‌ناو کۆمه‌ڵگای‬ ‫ک����وردس����ت����ان����ی����ش����دا‬ ‫ئێستا خه‌ڵکێکی‬ ‫ئێجگار زۆر ل ‌ه‬ ‫س��ی��اس �ه‌ت��م �ه‌دار‬

‫و رۆژنامه‌نوس و نوسه‌ران هه‌ن چه‌پخوازن‪،‬‬ ‫ره‌وت���ی چه‌پییان ه �ه‌ی �ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ل �ه‌ رووی‬ ‫رێکخستنه‌وه‌ ب�ه‌ ت���ه‌واوی رێکنه‌خراوین‪،‬‬ ‫پێویسته‌ ره‌وتی چه‌په‌کان زیاتر تێبگات و‬ ‫به‌ خۆیدا بچێته‌وه‌‪.‬‬ ‫چ �ه‌ت��ر‪ :‬ه�ه‌وڵ��ێ��ک��ت��ان��دا ب���ۆئ���ه‌وه‌ی ه�ه‌م��وو‬ ‫هێزه‌کانی چه‌پ کۆبکرێته‌وه‌ ئه‌مه‌ به‌ چی‬ ‫گه‌یشت؟‬ ‫ـ ئێمه‌ سێ الیه‌ن بووین خۆمان رێکخسته‌و‌ه‬ ‫له‌ ی�ه‌ک حزبدا به‌ ن��اوی (پارتی چه‌پی‬ ‫کوردستان) ئێمه‌ به‌ درێژای ساڵ و نیوێک‬ ‫هه‌وڵماندا که‌ بتوانین ئه‌و الیه‌نانه‌ی ئاماده‌بن‬ ‫کۆیان بکه‌ینه‌وه‌ و رێکیانبخه‌ین له‌به‌رئه‌و‌ه‬ ‫سێ الیه‌ن که‌ ئه‌وانه‌ش بریتین له‌م الیه‌نان ‌ه‬ ‫(پ��ارت��ی ک��اری س�ه‌رب�ه‌خ��ۆی ک��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫پ���ارت���ی چ���ه‌پ���ی ک���وردس���ت���ان و ل �ه‌گ �ه‌ڵ‬ ‫کۆمه‌ڵێک سه‌رکرده‌ و کادر و ئه‌ندامانی‬ ‫ح��زب��ی ش��ی��وع��ی) ل���ه‌ (‪)2011/5/27‬‬ ‫ل���ه‌ ک���ه‌رک���وک ک��ۆن��گ��ره‌ی �ه‌ک��م��ان گ��رت‬ ‫ل���ه‌و ک���ۆن���گ���ره‌ی���ه‌دا پ���ه‌ی���ڕه‌وی ن���اوخ���ۆ و‬ ‫پرۆگرامی حزبمان پێشکه‌ش کرد له‌گه‌ڵ‬ ‫راپۆرتێکی سیاسی تێروپڕ به‌ شێوه‌یه‌کی‬ ‫دیموکراتیخوازانه‌ کۆنگره‌که‌ ئه‌نجامدرا‬ ‫(‪ )135‬نوێنه‌ر ئاماده‌بوون‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬بۆچی کۆنگره‌که‌ له‌ که‌رکوک‬ ‫بوو؟‬ ‫ـ ل �ه‌ راس��ت��ی��دا ل �ه‌ دوو گۆشه‌نیگاوه‌‪،‬‬ ‫یه‌که‌مییان ته‌حه‌دایه‌ک بوو بۆ ئه‌و هێز‌ه‬ ‫ئیرهابیانه‌ی به‌رامبه‌ر هێزه‌ نیشتیمان‬ ‫پ�ه‌روه‌ره‌ک��ان و سه‌رجه‌م دانیشتوانی‬ ‫ک �ه‌رک��وک ک���اری تیرۆریستی‬ ‫ده‌ک����ه‌ن‪ ،‬دووه‌م ج�ه‌خ��ت��ک��ردن�ه‌و‌ه‬ ‫ب��وو ل �ه‌س �ه‌رئ �ه‌وه‌ی ک�ه‌رک��وک‬ ‫به‌شێکه‌ و جیانابێته‌وه‌ ل ‌ه‬ ‫ک����وردس����ت����ان����ی‬ ‫ب����اش����ور‪ ،‬وات����ا‬

‫له‌ هه‌رێمی کوردستان له‌م کۆنگره‌یه‌دا ب ‌ه‬ ‫راستی هه‌ڵوێستی ته‌واوی هێزه‌ نیشتمانپه‌روه‌ر‬ ‫و حزب و الیه‌نه‌کان باش بوو به‌ تایبه‌تی‬ ‫پارتی چاره‌سه‌ری دیموکراتی کوردستان‪،‬‬ ‫ه�ه‌روه‌ه��ا الیه‌نه‌کان هه‌موویان بروسکه‌ و‬ ‫نامه‌یان بۆ ناردین له‌ ری��زی پێشه‌وه‌شیان‬ ‫ه���اوڕێ ع�ه‌زی��ز م��ح�ه‌م�ه‌د‪ ،‬ب��روس��ک�ه‌ی بۆ‬ ‫ن��اردی��ن و ح��زب��ی شیوعی کوردستانیش‬ ‫باش بوو هه‌ڵوێستی شه‌فافیانه‌ی گرته‌به‌ر‬ ‫ئه‌ویش مه‌کته‌بی سیاسییان بروسکه‌ی بۆ‬ ‫ناردین جگه‌ له‌ بروسکه‌ی الیه‌نه‌کانی تر‬ ‫وه‌ک یه‌کێتی نیشتیمانی ک��وردس��ت��ان و‬ ‫پ��ارت��ی دیموکراتی ک��ورد و کۆمه‌ڵێک‬ ‫رێکخراوی تر‪ .‬له‌وێدا جه‌خت له‌وه‌ کرایه‌و‌ه‬ ‫که‌ ئێمه‌ پارتێکی چه‌پین و مارکسین و‬ ‫هه‌ڵوێستیشمان له‌سه‌ر هه‌موو مه‌سه‌له‌کانی‬ ‫ئێستای کوردستان و دوارۆژی کوردستان‬ ‫دی��اری ک��ردووه‌‪ ،‬ئه‌م دروشمه‌شمان جێگیر‬ ‫کرد «کوردستانێکی سه‌ربه‌خۆ‪ ،‬گه‌لێکی‬ ‫ئ����ازاد» ج��گ�ه‌ ل����ه‌وه‌ش ب �ه‌ ک���ۆی ده‌ن��گ‬ ‫سه‌رکردایه‌تییه‌ک هه‌ڵبژێردرا له‌ (‪)13‬‬ ‫هاوڕێ پێکهاتوون‪ ،‬یه‌کێکیشیان ئافره‌ته‌‪،‬‬ ‫ئ �ه‌م �ه‌ش ل �ه‌ خ��واس��ت��ى ئ��ێ��م�ه‌دا نییه‌‪ ،‬ئێم ‌ه‬ ‫خواستمان ئه‌وه‌یه‌ له‌ دوارۆژا رێژه‌ى ئافره‌ت‬ ‫ببێت به‌ له‌ (‪ .)%50‬به‌ زۆرینه‌ی ده‌نگیش‬ ‫حزبه‌که‌ ناونرا (پارتی چه‌پی کوردستان)‬ ‫ئێستا ئه‌و حزبانه‌ هه‌موو پێکه‌وه‌ن سه‌رقاڵی‬ ‫کار و رێکخستنن‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬بۆچی چه‌په‌کان کاریگه‌رییان الواز‌ه‬ ‫له‌سه‌ر ره‌وشی سیاسی هه‌رێمی کوردستان؟‬ ‫ـ ئ���ه‌وه‌ راس���ت���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم رێ��گ �ه‌ی ه����ه‌زاران‬ ‫کیلۆمه‌تر له‌ هه‌نگاوێکه‌وه‌ ده‌ستپێده‌کات‪،‬‬ ‫ئێمه‌ له‌ خه‌باتداین بۆئه‌وه‌ی له‌ناو جه‌ماوه‌ری‬ ‫خه‌ڵک کار بکه‌ین ئه‌و خه‌ڵکه‌ش به‌پێی‬ ‫هۆشمه‌ندی خۆیان بێنه‌ ریزه‌کانی حزب‬ ‫فراوان بکه‌ین‪.‬‬

‫کاریگه‌رییه‌که‌ له‌سه‌ر دوو خ��اڵ وه‌ستاو‌ه‬ ‫ئێمه‌ داخ���وازی���م���ان ک����ردووه‌ ب�ه‌پ��ێ��ی یاسا‬ ‫مۆڵه‌تمان بۆ تازه‌ بکرێته‌وه‌‪ ،‬پێش سێ رۆژ‬ ‫هه‌واڵم بیست وه‌زی��ری ناوخۆ بڕیاری داوه‌‬ ‫که‌ ئێمه‌ مۆڵه‌تی حزبه‌که‌مان پێده‌درێته‌وه‌‪،‬‬ ‫چونکه‌ پارتی چه‌پی پێشو مۆڵه‌تی نه‌بوو‪،‬‬ ‫ک���اری س �ه‌رب �ه‌خ��ۆی ک��وردس��ت��ان مۆڵه‌تی‬ ‫ه�ه‌ب��وو‪ ،‬ب �ه‌اڵم ئ �ه‌و پ��ارت�ه‌ الباڵێکی چون ‌ه‬ ‫ن���او پ��ارت��ی ئیتر پ��ارت��ی و الی�ه‌ن�ه‌ک��ان��ی‬ ‫ت��ر وای��ان��زان��ی ئیتر ئ �ه‌و ح��زب�ه‌ ح �ه‌ل ب��ووه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ ئیعتیبارییان به‌و ئیجازه‌یه‌ نه‌کرد‬ ‫سه‌رله‌نوێ ئیجازه‌مان وه‌رگ��رت �ه‌وه‌ وه‌زی��ری‬ ‫ن��اوخ��ۆ ک �ه‌ری��م س��ن��ج��اری ب��ڕی��اری له‌سه‌ر‬ ‫داوه‌ به‌پێی یاساکانی هه‌رێمی کوردستان‬ ‫ده‌بێت یارمه‌تی ئێمه‌ش بدرێت وه‌ک هه‌موو‬ ‫حزبه‌کانی تر‪ ،‬ئه‌وکاته‌ ئێمه‌ توانامان زیاتر‬ ‫ده‌بێت ب��ۆئ�ه‌وه‌ی رۆژنامه‌که‌مان ب���ه‌رده‌وام‬ ‫ده‌ربکه‌ین و رادی��ۆم��ان هه‌بێت و که‌ناڵی‬ ‫ته‌له‌فزیۆنمان هه‌بێت و زیاتر په‌ره‌ی پێبده‌ین‪،‬‬ ‫ئێمه‌ سه‌رچاوه‌ی داراییمان به‌پێی یاسایه‌ و‬ ‫ئاشکرایه‌ له‌ سێ شت پێکدێت ئابونه‌ی‬ ‫ئه‌ندامان‪ ،‬ه��اوک��اری ئه‌ندامان و دۆستان‬ ‫ل �ه‌گ �ه‌ڵ ی��ارم �ه‌ت��ی ح��ک��وم�ه‌ت��ی هه‌رێمی‬ ‫کوردستان به‌پێی یاسا‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬هه‌ڵوێستان چی ب��وو س �ه‌ب��اره‌ت ب ‌ه‬ ‫روداوه‌کانى بادینان؟‬ ‫ـ ئێمه‌ ئیدانه‌ی ئ�ه‌و روداوان �ه‌م��ان ک��ردوو‌ه‬ ‫که‌ له‌ بادینان روی���داوه‌ وتومانه‌ پێویست ‌ه‬ ‫ده‌سه‌اڵت و حکومه‌ت هه‌نگاوی خێرا بنێت‬ ‫بۆ چاکسازی و به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی گه‌نده‌ڵی‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬ده‌وترێت ئیسالمییه‌کان له‌ هه‌رێمى‬ ‫کوردستان له‌ گه‌شه‌کردندان له‌م باره‌یه‌و‌ه‬ ‫چى ده‌ڵێن؟‬ ‫ـ ئیسالمییه‌کان ده‌توانن ئه‌و بۆشاییه‌ به‌وه‌‬ ‫پڕبکه‌نه‌وه‌ و بڵێن وه‌رن له‌گه‌ڵ ئیسالمدا بن و‬ ‫باسی به‌هه‌شت و جه‌هه‌نم ده‌که‌ن باسی ئه‌وه‌‬

‫دیدار‬ ‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪87‬‬ ‫دووشه‌ممه ‪2711/10/12 - 2012/1/2‬‬

‫‪5‬‬

‫ده‌که‌ن وه‌رن ببن به‌ ئیسالم و یارمه‌تیشیان‬ ‫ده‌ده‌ن‪ ،‬به‌م رێگایه‌ به‌ ئاسانی خه‌ڵک بۆ‬ ‫الی خۆیان راده‌کێشن‪ ،‬بانگه‌شه‌یان به‌ پله‌ى‬ ‫یه‌که‌م بۆ دینه‌که‌ و ئیسالمیه‌کانیش خۆیان‬ ‫هه‌وڵ ده‌ده‌ن و چاالکن‪ ،‬به‌اڵم حزبه‌کانی تر‬ ‫تا خه‌ڵک تێده‌گه‌یه‌نن ماوه‌ی ده‌وێت‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬ماوه‌یه‌کی زۆره‌ له‌ بواری سیاسیدا‬ ‫کار ده‌که‌یت بێتاقه‌ت نه‌بوی؟‬ ‫ـ ماوه‌یه‌کی زۆره‌ کار ده‌که‌م‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌‬ ‫دروشمێکمان هه‌یه‌ له‌ خه‌باتی ناو بزافی‬ ‫رزگ���اری���خ���وازی و ن���او ه �ه‌م��وو حزبێک‬ ‫ده‌ڵێین ب�ه‌ هیمه‌تی الوان ب�ه‌ حیکمه‌تی‬ ‫به‌سااڵچوان‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ هه‌رکه‌سێک ئێستا‬ ‫الو بێت دوو سبه‌ی به‌ سااڵده‌چێت و پیر‬ ‫ده‌ب��ێ��ت‪ ،‬ن��اک��رێ��ت ی�ه‌ک��س�ه‌ر ئ��ه‌وان��ه‌ی پیر‬ ‫بوون وازبێنن‪ ،‬ناشکرێت ببن به‌ به‌ربه‌ست‬ ‫له‌ به‌رده‌می الوان‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ناکۆکی و‬ ‫کێشه‌ی ناوکۆمه‌ڵ له‌نێوان الوان و گه‌نجان‬ ‫نییه‌ له‌نێوان چینه‌کان هه‌یه‌ له‌نێوان چینی‬ ‫کرێکار و رۆشنبیران و نیشتیمانپه‌روه‌رانی‬ ‫پ���ێ���ش���ک���ه‌وت���ن���خ���واز ل�����ه‌الی�����ه‌ک چ��ی��ن�ه‌‬ ‫چه‌وسێنه‌ره‌کانی تر له‌الیه‌کى تر‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌‬ ‫ئێمه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ نین که‌ کێشه‌که‌ له‌نێوان‬ ‫نه‌وه‌کاندایه‌‪.‬‬ ‫بۆیه‌ منیش وه‌ک تاکێک تا پێم بکرێت له‌‬ ‫خه‌بات ده‌مێنم و ئه‌و ئه‌زمونه‌ی که‌ ده‌یان‬ ‫س��اڵ ک��ۆم��ک��ردۆت�ه‌وه‌ ده‌یخه‌مه‌ خزمه‌تی‬ ‫گه‌نجان و ل�ه‌ ه�ه‌م��وو ب��واره‌ک��ان ه�ه‌روه‌ه��ا‬ ‫ئافره‌تانی گه‌نج بێنه‌ پێشه‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ تا‬ ‫ئێستا توانای نوسین و بیرکردنه‌وه‌م ماوه‌‬ ‫ئه‌و به‌سااڵچوه‌ نیم بڵێم په‌کم که‌وتووه‌‪ ،‬له‌‬ ‫به‌رنامه‌ و په‌یڕه‌وی حزب چه‌سپاندومانه‌ که‌‬ ‫هیچ سکرتێرێک بۆی نییه‌ له‌ دوو خول‬ ‫زیاتر سکرتێر بێت‪.‬‬

‫جه‌الل ده‌باغ‪ :‬تا پێم بکرێت له‌ خه‌بات ده‌مێنم و ئه‌و ئه‌زمونه‌ی‬ ‫که‌ ده‌یان ساڵ کۆمکردوه‌ته‌وه‌ ده‌یخه‌مه‌ خزمه‌تی گه‌نجان‬

‫«ده‌بێت به‌رپرسانى عێراق په‌ند ل ‌ه تاکڕه‌وێتى ده‌سه‌اڵتدارانى رابردوو وه‌ربگرن»‬ ‫به‌رپرسێکى حزبى ئیسالمى عێراق‪ :‬کێشه‌کانى ئه‌مڕۆى عێراق ئه‌نجامى نه‌بوونى گفتوگۆیه‌کى دڵسۆزانه‌یه‌ له‌نێوان الیه‌نه‌کاندا‬ ‫سازدانى‬ ‫سه‌اڵحه‌دین ساڵه‌یی‬ ‫میقداد فه‌یزواڵ ئه‌حمه‌د‪ ،‬به‌رپرسی‬ ‫که‌رکوکی حزبی ئیسالمی عێراق‬ ‫له‌م چاوپێکه‌وتنه‌ى (چه‌تر)دا باس‬ ‫له‌ ره‌وشى سیاسى عێراق ده‌کات و‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌خاته‌ڕوو‪ ،‬که‌ دۆخى ئاڵۆزى‬ ‫ئێستاى عێراق په‌یوه‌ندى به‌‬ ‫نه‌بوونى گفتوگۆیه‌کى دڵسۆزانه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌ له‌نێوان الیه‌نه‌کاندا‪.‬‬

‫چه‌تر‪ :‬شرۆڤه‌تان بۆ رووداو و ملمالنێی‬ ‫سیاسیه‌کانی ئه‌مڕۆی عێراق چییه‌؟‬ ‫ـ ئ �ه‌و کێشنه‌ى ئ�ه‌م��ڕۆ ل�ه‌ ع��ێ��راق بوونی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌نجامى نه‌بوونی گفتوگۆیه‌کی‬ ‫دڵسۆزانه‌یه‌ له‌نێوان الیه‌نه‌کان به‌ تایبه‌ت‬ ‫ئ���ه‌و الی���ه‌ن���ه‌ی ب �ه‌رپ��رس��ی��ارێ��ت��ی زۆری����ان‬ ‫ده‌که‌وێته‌ ئه‌ستۆ له‌ ده‌س�ه‌اڵت‪ ،‬به‌ تایبه‌ت‬ ‫ئه‌ویش س��ه‌رۆک وه‌زی��ران��ی عێراق نوری‬ ‫مالکییه‌‪ ،‬وه‌ک حزبی ئیسالمی عێراقی له‌‬ ‫به‌یاننامه‌یه‌کدا رامانگه‌یاند پاڵپشتی هه‌ر‬ ‫هه‌وڵێک ده‌که‌ین بۆ کۆکردنه‌وه‌ی الیه‌نه‌‬ ‫سیاسییه‌کان‪ ،‬چ ئه‌و بانگهێشته‌ی سه‌رۆک‬ ‫ک���ۆم���اری ع��ێ��راق چ بانگهێشته‌که‌ی‬ ‫س���ه‌رۆک���ی ه���ه‌رێ���م م �ه‌س��ع��ود ب���ارزان���ی‪،‬‬ ‫ب��ۆ چ��اره‌س��ه‌ری کێشه‌کان دیالۆگێگی‬ ‫راسته‌قینه‌ی پێویسته‌‪ ،‬بۆ چاکسازی ‌و‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ئه‌و رێکه‌وتنامه‌یه‌ی له‌ هه‌ولێر‬ ‫ئه‌نجامدرا و بڕیاری له‌سه‌ر درا‪ ،‬ده‌توانم‬ ‫بڵێم حکومه‌تی ئێستای عێراق له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫رێکه‌وتنامه‌یه‌ دروست بوو‪ ،‬ئه‌و کێشانه‌ی‬ ‫ئ �ه‌م��ڕۆ ه�ه‌ی�ه‌ ب�ه‌پ��ێ��ی گ���ه‌ڕان���ه‌وه‌ ب��ۆ ئ�ه‌و‬ ‫رێکه‌وتنامه‌یه‌ چاره‌سه‌ر ده‌بێت‪ ،‬ئێمه‌ جه‌خت‬ ‫له‌ حکومه‌تێکی هاوبه‌ش ده‌که‌ینه‌وه‌‪ ،‬که‌‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی هه‌موو الیه‌نه‌کان بکات‪ ،‬له‌‬ ‫عێراق حکومه‌تی تاکڕه‌وی ده‌ست نادات‪،‬‬ ‫چونکه‌ ت��اک��ڕه‌وی (‪ )35‬س��اڵ له‌ عێراق‬

‫پاشماوه‌که‌ی دیاره‌‪ ،‬بووه‌ته‌ مایه‌ی ئه‌وه‌ی‬ ‫عێراق له‌الیه‌ن ئه‌مریکا و هاوپه‌یمانه‌کانی‬ ‫داگیر بکرێت‪ ،‬ئه‌و ئه‌زموونه‌ ببێته‌ په‌ندێک‬ ‫بۆ ده‌سه‌اڵت له‌ عێراق سوودی لێوه‌رگیرێت‬ ‫‌و ب��ی��ری ن����ه‌ڕوات ج��ارێ��ک��ی��ت��ر ت��اک��ڕه‌وی‬ ‫ده‌سه‌اڵت به‌ڕێوه‌به‌رێ له‌ عێراقدا‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬ئ�ه‌و تۆمه‌تانه‌ی ئاراسته‌ی تاریق‬ ‫هاشمى کراوه‌ چۆن ده‌بینن؟‬ ‫ـ ت��اری��ق ه��اش��م��ی ل �ه‌ س��اڵ��ی (‪)2010‬وه‌‬ ‫په‌یوه‌ندی به‌ حزبی ئیسالمی عیراقییه‌وه‌‬ ‫نه‌ماوه‌‪ ،‬ئێمه‌ وه‌ک حزبی ئیسالمی رێز له‌و‬ ‫بڕیارانه‌ ده‌گرین که‌ له‌ دادگاوه‌ ده‌رده‌چێت‪،‬‬ ‫ده‌بێ دادگا دوور بێ له‌ هه‌موو کاریگه‌ری‬ ‫الیه‌نی سیاسی‪ ،‬ئه‌و الیه‌نه‌ له‌ناو ده‌سه‌اڵت‬ ‫بێ یان له‌ ده‌ره‌وه‌ی ده‌سه‌اڵتدا بێ‪ ،‬ده‌رباره‌ی‬ ‫ئه‌و تۆمه‌ته‌ی که‌ ئاڕاسته‌ی هاشمی کراوه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر وه‌ک خۆی ده‌ڵێیت ئه‌گه‌ر له‌ هه‌ولێر‬ ‫دادگایی بکرێ به‌ دادگایه‌کی عێراقی‬ ‫ئێمه‌ هیچ کێشه‌یه‌ک نابینین‪ .‬ده‌مێنێته‌وه‌‬ ‫بۆ دادگ��ا بۆ چونیه‌تی یه‌کالکردنه‌وه‌ی‬ ‫راستییه‌کان‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬ئایا هه‌رێمی کوردستان به‌رپرسیار‬ ‫نابێت له‌ داڵده‌دانی جێگری سه‌رکۆمار؟‬ ‫ـ ئ �ه‌وه‌ی ده‌یبینین و ده‌یبیسین جێگیری‬ ‫س �ه‌رک��ۆم��ار ت��اری��ق هاشمی ده‌ڵ��ێ��ت‪ :‬من‬ ‫له‌سه‌ر داوای تاڵه‌بانی هاتووم بۆ هه‌رێمی‬ ‫کوردستان‪ ،‬له‌ ده‌ست دادگا هه‌ڵنه‌هاتووم‪،‬‬ ‫به‌ رای من چوونی تاریق هاشمی جێگری‬ ‫س �ه‌رک��ۆم��ار ب��ۆ ه�ه‌رێ��م��ی ک��وردس��ت��ان بۆ‬ ‫ه��ێ��ورک��ردن�ه‌وه‌ی دۆخ�ه‌ک�ه‌ی�ه‌ ت��ا کێشه‌که‌‬ ‫ده‌گ���ات���ه‌ ئ��اس��ت��ێ��ک ب �ه‌ ش��ێ��وه‌ی ی��اس��ای��ی‬ ‫چاره‌سه‌ر بکرێت‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬په‌یوه‌ندی کێشه‌که‌ به‌ کشانه‌وه‌ی‬ ‫هێزه‌کانی ئه‌مریکاوه‌ هه‌یه‌؟‬ ‫ـ ده‌خ���وازی���ن پ �ه‌ی��وه‌ن��دی ن�ه‌ب��ێ��ت‪ ،‬ئێمه‌ له‌‬ ‫ک��ش��ان �ه‌وه‌ی ئه‌مریکا ن��زی��ک ب��وون �ه‌وه‌ی‬ ‫الیه‌نه‌کانمان ده‌خ��واس��ت‪ ،‬ب��ۆ چ��اره‌س�ه‌ری‬ ‫کێشه‌کان ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ی خ��زم �ه‌ت��گ��وزاری و‬

‫ده‌سه‌اڵتیان هه‌یه‌ له‌ که‌رکوک‪ ،‬پێویست ‌ه‬ ‫ئ �ه‌و الی�ه‌ن��ان�ه‌ی ده‌ستیان ل�ه‌ خوێنڕشتنی‬ ‫ه��اواڵت��ی��ان هه‌یه‌ بدرێنه‌ دادگ���ا و ریسوا‬ ‫بکرێن‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬رۆڵی ئاسایش له‌ به‌رقه‌رار بوونی‬ ‫ئه‌من و ئاسایش چۆن ده‌بینن؟‬ ‫ـ ده‌زگا ئه‌منییه‌کان له‌ پۆلیس و ئاسایش‬ ‫ده‌وری خ��ۆی��ان ده‌ب��ی��ن��ن‪ ،‬پێویسته‌ هه‌وڵی‬ ‫زی���ات���ری ب��ۆ ب����درێ ه���ه‌ر چ��ه‌ن��ده‌ رۆڵ��ی‬ ‫ئ�ه‌رێ��ن��ی��ان ه�ه‌ی�ه‌ ب��ۆ نه‌هێشتنی ت��ی��رۆر و‬ ‫کاری تیرۆریستی‪ ،‬چونکه‌ ماڵ و ژیانی‬ ‫هاواڵتیان له‌ ئه‌ستۆی ئه‌واندایه‌‪.‬‬

‫‪ n‬میقداد فه‌یزواڵ ئه‌حمه‌د‪ ،‬به‌رپرسی که‌رکوکی حزبی ئیسالمی عێراق فۆتۆ‪ /‬چه‌تر‬ ‫پرۆژه‌ی زیاتر پێشکه‌شى هاواڵتیان بکرێ‌و‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی داهاتی نه‌وت و غاز واڵت سوود‬ ‫و ئ��اس �ه‌واری باشی لێببینێ‪ ،‬بۆ ئ�ه‌وه‌ی‬ ‫دیارده‌ی تیرۆر و گه‌نده‌ڵی نه‌مێنێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌ داخه‌وه‌ له‌دوای ده‌ستکردن به‌ کشانه‌وه‌ی‬ ‫هێزه‌کانی ئه‌مریکا ئه‌و کێشه‌ ساسییه‌ هاته‌‬ ‫ئاراوه‌‪.‬‬ ‫چ �ه‌ت��ر‪ :‬م�ه‌ت��رس��ی ک��ش��ان �ه‌وه‌ی هێزه‌کانی‬ ‫ئه‌مریکا ب��ۆ س �ه‌ر ک �ه‌رک��وک و ناوچه‌‬ ‫دابڕێنراوه‌کان چۆن ده‌بێت؟‬ ‫ـ ل �ه‌ ک���ه‌رک���وک ئ���ه‌و الی �ه‌ن��ان �ه‌ی ک �ه‌وا‬ ‫حکومڕانی ناوخۆیی ده‌که‌ن‪ ،‬هه‌وڵبده‌ن چ‬ ‫الیه‌ن و پارت هه‌یه‌ کۆبکرێنه‌وه‌ بۆ زیاتر‬

‫ل�ه‌ ی �ه‌ک تێگه‌یشتن‪ ،‬حکومه‌تی ناوه‌ند‬ ‫ک��اری��گ �ه‌ری ل �ه‌س �ه‌ر ره‌وش���ی ک�ه‌رک��وک‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬داوا ده‌که‌م گۆنگره‌یه‌کی به‌رفراوان‬ ‫ل�ه‌ ک �ه‌رک��وک س��ازب��درێ ب��ۆ تێگه‌یشتن‬ ‫و چ��ارس �ه‌ری کێشه‌کان‪ ،‬ل�ه‌ که‌رکوک‬ ‫ک��ێ��ش �ه‌ک��ان ره‌ن���گ���دان���ه‌وه‌ی خ���ۆی ه�ه‌ی�ه‌‬ ‫داواکارین روونه‌دات‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬پرۆژه‌که‌ی مام جه‌الل بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی‬ ‫قه‌زاو ناحییه‌کانی که‌رکوک چۆن ده‌بینن؟‬ ‫ـ ئ��ێ��م�ه‌ ل���ه‌گ���ه‌ڵ ئ���ه‌و م����اده‌ ده‌س���ت���وور و‬ ‫ی��اس��ای��ان�ه‌دای��ن ک �ه‌ چ���اره‌س���ه‌ری کێشه‌ی‬ ‫که‌رکوک ده‌کات‪ ،‬له‌گه‌ڵ هه‌ر بڕیارێکی‬ ‫په‌رله‌مانین بۆ چاره‌سه‌ری‪ ،‬چونکه‌ هه‌موو‬

‫الی �ه‌ن �ه‌ک��ان ب�ه‌رپ��رس��ی��ار ده‌ب���ن ل �ه‌س �ه‌ر هه‌ر‬ ‫که‌مووکورتییه‌ک‪ ،‬بۆیه‌ ه�ه‌وڵ��ی جدی‬ ‫ده‌ده‌ی����ن ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ى کێشه‌که‌ ب �ه‌ یاسایی‬ ‫چاره‌سه‌ر بێت‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬کێ له‌ ره‌وشی نائارامی که‌رکوک‬ ‫به‌رپرسیاره‌؟‬ ‫ـ ئ��ێ��م�ه‌ ده‌ڵ��ێ��ی��ن ک���ه‌رک���وک حاڵه‌تێکی‬ ‫تایبه‌تی ه�ه‌ی�ه‌‪ ،‬پێش ئ���ه‌وه‌ی هێزه‌کانی‬ ‫ئه‌مریکا ده‌ست به‌ کشانه‌وه‌ بکه‌ن کاری‬ ‫تیرۆریستی له‌ که‌رکوک هه‌بووه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫کشانه‌وه‌ی هێزه‌کانی ئه‌مریکا ئه‌و دیارده‌یه‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ل�ه‌و ره‌وش �ه‌ نائارامه‌ دام��وده‌زگ��ا و‬ ‫هێزه‌ ئه‌منییه‌کان به‌رپرسن‪ ،‬ئه‌و که‌سانه‌ن‬

‫له‌و ره‌وش ‌ه‬ ‫نائارامه‌ى‬ ‫که‌رکوک‬ ‫داموده‌زگا‬ ‫و هێزه‌‬ ‫ئه‌منییه‌کان و‬ ‫ئه‌و الیه‌نانه‌ى‬ ‫ده‌سه‌اڵتیان هه‌یه‌‬ ‫به‌رپرسن‬

‫ــــــه‌که‌ به‌ده‌ر نیی ‌ه له‌سیاسه‌تى‬

‫‪ n‬مه‌راسیمی به‌خاکسپاردنی ته‌رمه‌کانی کۆمه‌ڵکوییه‌که‌ی رۆبۆسکی‬ ‫ببوو‌ه قوربانى ئاماژه‌ى بۆ ئه‌وه ‌ده‌کات کوژیه‌که‌دا گیانى له‌ده‌ست داوه‌ وتى‪:‬‬ ‫ک ‌ه بۆچى ژیانى مندااڵنى ئێمه‌ ئه‌وند‌ه ب��ۆچ��ى ژی��ان��ى م��ن��داڵ��ى ئێمه‌ ئ �ه‌وه‌ن��د‌ه‬ ‫هه‌رزانه‌؟ ل ‌ه گوند هیچ کارێک نییه‌‪،‬‬ ‫هه‌رزانه‌‪.‬‬ ‫ریحان ئه‌نجو‪ ،‬دایکى یه‌کێکه‌ له‌وانه‌ى ناچارن بچن کۆڵبه‌رى بکه‌ن‪ .‬ریحان‪،‬‬ ‫که‌ منداڵه‌ (‪ )13‬ساڵه‌که‌ى له‌ کۆمه‌ڵ ئ�ه‌وه‌ش��ى خسته‌روو ل ‌ه ساڵى (‪)2003‬‬

‫وه‌ گونده‌که‌مان ئ �ه‌م ک��ار‌ه ده‌ک���ات و‬ ‫س �ه‌رب��ازی��ش ئ�ه‌م� ‌ه ده‌زان��ێ��ت ک � ‌ه ئ �ه‌وان‬ ‫خه‌ریکى ئ �ه‌و کۆڵبه‌رییه‌ ب���وون‪ ،‬خۆ‬ ‫س �ه‌رب��ازه‌ک��ان ده‌زان���ن ئه‌مان ‌ه هاواڵتى‬ ‫گونده‌کانن بۆچى ئه‌مڕۆ ده‌یان کوژن؟‬

‫کوردستانی‬

‫(‪)AKP‬‬

‫فۆتۆ‪DIHA /‬‬ ‫ه����ه‌وه‌ه����ا س���ه‌اڵح���ه‌دی���ن ده‌م���ی���رت���اش‪،‬‬ ‫هاوسه‌رۆکى پارتى ئاشتى و دیموکراتى‬ ‫(‪ ،)BDP‬وتى‪ :‬پێویسته‌ بزاندرێت ئه‌و‬ ‫روداوه‌ چۆن روی داوه‌ تا جارێکى تر‬ ‫ئه‌و بێشه‌ره‌فی‌یه‌ روو نه‌داته‌وه‌‪ .‬به‌داخه‌و‌ه‬

‫چ��اپ�ه‌م�ه‌ن��ى ت���ورک ن�ه‌ی��وی��س��ت��ووه‌ ک ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌م روداو‌ه هه‌یچ بڵێت‪ ،‬ئه‌مش‬ ‫دێت ‌ه واتاى ئه‌وه‌ى که‌ ئازارى کوردان بۆ‬ ‫ک��وردان بێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش ئه‌وه‌ ده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫ک ‌ه ئێم ‌ه جیاین‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د تورک‪ ،‬هاوسه‌رۆکى کۆنگره‌ى‬ ‫جڤاکى دی��م��وک��رات��ى (‪ ،)KCD‬ل ‌ه‬ ‫ک��ات��ى ب�ه‌خ��اک‌س��پ��اردن��ى ته‌رمه‌کاندا‬ ‫رای��گ �ه‌ی��ان��د‪ :‬ئ��ێ��م�ه‌ ه��ه‌م��وو رۆژێ���ک‬ ‫ده‌ستگیر ده‌کرێن و ده‌کوژرێین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌م روداوه‌ کۆمه‌ڵکوژییه‌‪ ،‬سااڵنێک ‌ه ئه‌م‬ ‫کۆمه‌ڵکوژییه‌ له‌سه‌ر کورد ده‌کرێت‪،‬‬ ‫ده‌یانه‌وێـت گه‌لى کورد بێده‌نگ بکه‌ن‪.‬‬ ‫با ده‌وڵه‌تى تورک و ئه‌ردۆغان بزانێت‬ ‫ئێم ‌ه هه‌رده‌م له‌ دژى زوڵم ده‌رده‌که‌وین‪،‬‬ ‫ئێم ‌ه تێکۆشانى خۆمان به‌رده‌وام ده‌که‌ین‪.‬‬ ‫کۆمه‌ڵکوژیه‌ک ‌ه ناکۆکى ل� ‌ه نێوان‬ ‫(‪‌ )AKP‬و (‪)CHP‬دا هێنایه‌ ئ��اراو‌ه‬ ‫په‌ڕله‌مانتارێکى جه‌هه‌پ ‌ه ئاماژ‌ه بۆ ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌کات ئه‌م کۆمه‌ڵکوژه‌یی ‌ه له‌ سیاسه‌تى‬ ‫(‪ )AKP‬به‌ده‌رنییه‌‪.‬‬ ‫حوسێن ئایگون‪ ،‬په‌رله‌مانتارى پارتى‬ ‫گه‌لى ک��ۆم��ارى (‪)CHP‬ى ده‌رس��ی��م‪،‬‬ ‫وتى‪ :‬ل ‌ه کاتێک که‌ (‪ )AKP‬ده‌یوت‬ ‫ده‌بێت رۆژى ره‌شى ساڵى نه‌وه‌ده‌کان ک ‌ه‬ ‫چه‌ندین که‌س به‌شێوه‌ى بکه‌رى نادیار‬ ‫ده‌ک����وژران ئاشکرا بکرێت ئێستاش‬ ‫(‪ )AKP‬ده‌س���ه‌اڵت���داره‌ نزیکى (‪)40‬‬

‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪87‬‬ ‫‪2010/11/8‬‬ ‫دووشه‬ ‫‪2711/10/12‬‬ ‫‌ممه‌ممه‌‪- 2012/1/2‬‬ ‫دووشه‬

‫‪7‬‬

‫ک �ه‌س ده‌ک��وژرێ��ت‪ ،‬وه‌زی���رى ک��اروب��ارى‬ ‫ن��اوخ��ۆ ه �ه‌ر ک �ه‌س و ه �ه‌ر ش��ت وه‌ک‬ ‫تیرۆریست راده‌گه‌ینێت‪ ،‬رۆژنامه‌نووس‪،‬‬ ‫سیاسه‌تمه‌دار‪ ،‬چاالکوانى مافى مرۆڤ‬ ‫ده‌کاته‌ گرتوخانه‌کانه‌وه‌‪ .‬ئێستا (‪)99‬‬ ‫رۆژن��ام � ‌ه ن��ووس ل� ‌ه گرتوخانه‌کاندان‬ ‫ک� ‌ه واڵت�ه‌ک�ه‌م��ان ل �ه‌م �ه‌دا ل�ه‌ جیهاندا‬ ‫یه‌که‌مه‌‪ ،‬ئ�ه‌م روداوان���ه‌ى دوای��ى ب�ه‌ده‌ر‬ ‫نییه‌ ل ‌ه سیاسه‌تى (‪.‌)AKP‬‬ ‫مسته‌فا یاڵچنه‌ر‪ ،‬کورده‌و ل ‌ه رۆژنامه‌ى‬ ‫(ئوزگور گونده‌م) ده‌نوسێت‪ :‬که‌ (‪)35‬‬ ‫ک���ه‌س ک��ۆم �ه‌ڵ��ک��وژ ک����را‪ ،‬ئێستاش‬ ‫کاتێک که‌ ئێم ‌ه توڕه‌ ده‌بین (‪)AKP‬‬ ‫پێمان ده‌ڵێت ئێوه‌ ئایدیۆلۆژین بۆی ‌ه توڕ‌ه‬ ‫ده‌ب��ن‪ .‬بۆچى (‪ )35‬که‌سى بێ‌تاوانى‬ ‫ئێمه‌تان کوشت؟ وه‌اڵم��ى ئه‌م پرسیار‌ه‬ ‫ئه‌حمه‌د عارف به‌ هۆنراوه‌یه‌ک وه‌اڵمى‬ ‫ئه‌م پرسیاره‌ى داواته‌وه‌ ک ‌ه ئێمه‌ حه‌ز ل ‌ه‬ ‫پاسپۆرت ناکه‌ین و سنور به‌ پاسپۆر‬ ‫ده‌رباز ناکه‌ین ل ‌ه به‌ر ئه‌و‌ه ئێم ‌ه ده‌کوژن‬ ‫تاوانى ئێمه‌ ئه‌وه‌یه‌؟!‬

‫ـــه‌زه‌یتونه‌که‌ى سه‌مفۆنیاى ئازادى ده‌چڕێت‬

‫فۆتۆ‪FiRAT/‬‬ ‫به‌شداریان کرد له‌ ئاهه‌نگى‬ ‫پیرۆز بایى ئه‌نجومه‌نه‌کانى‬ ‫گه‌لدا و له‌ سلێمانیشدا بۆ‬ ‫پیرۆزبایکردن له‌ ئه‌نجومه‌نى‬ ‫گه‌ل ئاهه‌نگێک رێک خرا‪.‬‬

‫له‌ عه‌فرین ئاهه‌نگه‌که‌ پاش کاتژمێر‬ ‫یه‌کى پاشنیوه‌ڕۆ (‪ )2011/12/29‬به‌‬ ‫رۆیشتن به‌ره‌و مه‌یدانی ئازادی ده‌ستی‬ ‫پێکرد و خ��ۆپ��ی��ش��ان��ده‌ران پیرۆزبایی‬ ‫ب �ه‌س��ت��ن��ی ک���ۆن���گ���ره‌ی ئ�ه‌ن��ج��وم�ه‌ن��ی‬ ‫گه‌لیان کرد له‌ رۆژئ��اوای کوردستان‬ ‫بۆ پیشاندانی پشتیوانی و هاوکاری‬ ‫ب���ۆ ئ �ه‌ن��ج��وم �ه‌ن �ه‌ک �ه‌ و پ��ی��ش��ت��وان��ى‬ ‫کردنى بزوتنه‌وه‌ى دیموکراتى ئاشتیانه‌‬ ‫خۆپیشاندانیان کرد بۆ جێگیرکردنى‬ ‫م��اف��ه‌ ره‌واک����ان����ى گ��ه‌ل��ى ک����ورد له‌‬ ‫رۆژئاواى کوردستان‪.‬‬ ‫ب��ه‌ش��دارب��ووان��ى خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان�ه‌ک�ه‌ له‌‬ ‫دروش���م���ه‌ک���ان���ی���ان���دا پ���ێ���داگ���ری���ان له‌‬ ‫«ی �ه‌ک��گ��رت��ن��ى گ����ه‌ل ل���ه‌ رۆژئ������اواى‬ ‫ک���وردس���ت���ان گ��رن��ت��ى دی��م��وک��رات��ى و‬ ‫ئ��ازادی��ی��ه‌»‪« ،‬ئ�ه‌ن��ج��وم�ه‌ن��ى گ��ه‌ل له‌‬ ‫رۆژئ��اواى کوردستان نوێنه‌رى ئیراده‌ى‬ ‫ئێمه‌یه‌»‪« ،‬نابۆ ده‌ستێوه‌ردانى ده‌ره‌کى‬ ‫ن��ا ب��ۆ جه‌نگى تائیفى» و گرنگى‬ ‫ی�ه‌ک��گ��رت��ن��ى ن��اوم��اڵ��ى ک����وردى و نه‌‬ ‫هێشتنى پ�لان دژى داه��ات��وو ب���وون و‬ ‫ک��ی��ان��ى گ �ه‌ل��ى ک���ورد ل���ه‌و ن��اوچ�ه‌ی�ه‌‬ ‫ئ �ه‌م دروش��م��ان�ه‌ ب �ه‌رز ک��ران �ه‌وه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫خۆپیشانه‌رانه‌وه‌ ده‌وترانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ل �ه‌م��اوه‌ى راب����ردووا ل �ه‌ گ��ون��د و ش��ارو‬ ‫شارۆچکه‌کانى رۆژئ��اواى کوردستان‪،‬‬

‫پارتى یه‌کێتى دیموکراتى هه‌ستا ب ‌ه‬ ‫ه �ه‌ڵ��ب��ژرادن��ى ئه‌نجومه‌نى گ���ه‌ل‪ ،‬که‌‬ ‫ژماره‌یه‌کى زۆر له‌ کوردان و عه‌ره‌ب‬ ‫و ئاشورییه‌کان تیایدا به‌شدار بوون و‬ ‫دواى ته‌واوبونى هه‌ڵبژاردن له‌ هه‌موو‬ ‫هه‌رێمه‌کاندا ئاهه‌نگى خۆشى ساز کرا‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌و مندااڵنه‌ى که‌ به‌شدارى‬ ‫خ���ۆپ���ی���ش���ان���دان���ه‌ک���ه‌ ی����ان ک�����رد ب�ه‌‬ ‫به‌رزکردنه‌وه‌ى الفیته‌ به‌ ناوى مندااڵنى‬ ‫کورد که‌ بێ‌هیوایى خۆیان پیشاندا له‌‬ ‫نه‌بوونى مافه‌کانیان «ئێمه‌ى مندااڵنى‬ ‫رۆژئاواى کوردستان داواى مافه‌کانمان‬ ‫ده‌که‌ین له‌ پ �ه‌روه‌ده‌ به‌زمانى دایک و‬ ‫ژیانێکی پارێزراو» چه‌ندین دروشمى‬ ‫ن��وس��راوى ت��رى وا ب �ه‌رزک��را ب��ون �ه‌وه‌ بۆ‬ ‫«ی �ه‌ک��گ��رت��ن و ئ�����ازادى و ئ���ی���داره‌ى‬ ‫سه‌ربه‌خۆ له‌ رۆژئ���اواى کوردستان»‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌وه‌ش نوسرابوو «ددان پێدانان‬ ‫به‌ ناسنامه‌ى کورد کلیلى چارسه‌رى‬ ‫دیموکراتییه‌ له‌ سوریا»‪.‬‬ ‫سینه‌م محه‌مه‌د‪ ،‬سه‌رۆکى ئه‌نجومه‌نى‬ ‫گه‌ل له‌ رۆژئ��اواى کوردستان‪ ،‬له‌دواى‬ ‫گ�ه‌ی��ش��ت��ن��ى ئ���اپ���ۆراى ج���ه‌م���اوه‌ر بۆ‬ ‫مه‌یدانى ئازادى‪ ،‬بۆ ئاماده‌ بووان وتى‪:‬‬ ‫«عه‌فرین به‌ زه‌یتونه‌که‌ى سه‌مفۆنیاى‬ ‫ئ��ازادى ده‌چڕێت‪ ،‬ئه‌م ئه‌نجومه‌نه‌ که‌‬ ‫دامه‌زراوه‌ ئه‌نجامى ره‌نجى گه‌ل و خوێنى‬

‫هـــه‌واڵــی کوردستانی‬ ‫(‪ )117‬کوردى رۆژهه‌اڵت ده‌ست به‌سه‌ر کران‬

‫مه‌یداکانی ئازادی ل ‌ه قامیشلۆ ب ‌ه «به‌رگری ئازادی»‬ ‫ناو ده‌برێت‬

‫ل ‌ه م��اوه‌ى زیاتر ل ‌ه سێ‌ مانگى راب���ردوودا ل ‌ه‬ ‫رۆژهه‌اڵتى کوردستان (‪ )117‬ده‌ستبه‌سه‌ر کردنى‬ ‫چاالکانى سیاسى و وێژه‌یى رووى داوه‌ و حوکمى‬ ‫هه‌ندێکیان یه‌کالیى کراوه‌ته‌وه‌‪ .‬به‌پێى ئامارێکى‬ ‫ئاژانسى هه‌واڵى کوردپا‪ ،‬ل ‌ه مانگى ره‌زبه‌ردا(‪)35‬‬ ‫هاواڵتى له‌الیه‌ن هێزه‌ ئه‌منیه‌تیه‌کانى ئێرانه‌و‌ه ل ‌ه‬ ‫رۆژه�ه‌اڵت��ى کوردستانى ده‌ستبه‌سه‌ر ک��راون‪ .‬ل ‌ه‬ ‫مانگى خ �ه‌زه‌ڵ��وه‌ردا(‪)48‬ه��اواڵت��ى ک��ورد له‌الیه‌ن‬ ‫ناوه‌نده‌ ئه‌منیه‌کان و ئیتالعاتییه‌کانى حکومه‌تى‬ ‫ئیسالمیى ئێرانه‌و‌ه ده‌ستبه‌سه‌ر کراون‪ .‬ل ‌ه مانگى‬ ‫سه‌رماوه‌زیشدا‪ :‬ئه‌و حاڵه‌تى ده‌ست به‌سه‌رکردنانه‌ى‬ ‫ک ‌ه رویان داوه‌ (‪ )28‬ده‌ستبه‌سه‌رکراوه‌ى دیکه‌ن‬ ‫حوکمه‌کانیان یه‌کالیى نه‌کراوه‌ته‌و‌ه و چاره‌نووسى‬ ‫به‌شێکیشیان ن��ادی��اره‌‪ .‬مانگى به‌فرانبار‪ :‬شه‌ش‬ ‫هاواڵتى ک��ورد له‌الیه‌ن هێز‌ه ئه‌منیه‌تییه‌کانه‌و‌ه‬ ‫ده‌ستبه‌سه‌ر کراون‪ .‬له‌ کۆى گشتی ئه‌و (‪)117‬‬ ‫حاڵه‌تى ده‌ستبه‌سه‌رکردنانه‌ حه‌وت که‌س ب ‌ه دانانى‬ ‫که‌فیل ئازاد کراون‪.‬‬

‫رۆژى هه‌ینى هه‌زاران که‌س له‌به‌رده‌م کۆمه‌ڵه‌ی قاسمۆ‬ ‫له‌ شاری قامیشلۆ کۆبوونه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م هه‌ینیه‌ به‌چه‌ندین‬ ‫ناوبرا له‌وانه‌ «هه‌ینی به‌رگری ئ��ازادی»‪« ،‬هه‌ینی‬ ‫هه‌ڵکشان ب �ه‌ره‌و مه‌یدانه‌کانی ئ���ازادی»‪ ،‬ئ �ه‌وه‌ش له‌‬ ‫چوارچێوه‌ی کاردانه‌وه‌ی شۆڕشی سوریا که‌ داوای‬ ‫روخانی رژێم و ئازادی و دیموکرتیان ده‌کرد له‌ سوریا‪.‬‬ ‫ل �ه‌ن��اوچ �ه‌ی (ح���ی ع��ن��ت��ری�ه‌)ش ک �ه‌ س��ێ��ه�ه‌م هه‌ینیه‌‬ ‫خۆپیشاندانی تیادا ئه‌نجام ده‌درێ��ت هێزه‌ ئه‌منیه‌کان‬ ‫هێرشیان ک���رده‌ س��ه‌ر خ��ۆپ��ی��ش��ان��ده‌ران ک �ه‌ ژم��اره‌ی��ان‬ ‫(‪ )3000‬خۆپیشانده‌ر ده‌ب��وو ه �ه‌وڵ��درا به‌ ته‌قه‌کردن‬ ‫باڵوه‌ به‌ خۆپیشانده‌ران بکرێت‪ ،‬له‌ ئه‌نجامی هێرشی‬ ‫هێزه‌ ئه‌منیه‌کانیش سێ گه‌نجی ک��ورد برینداربوون‬ ‫و روب���ه‌ڕووب���ون���ه‌وه‌ک���ان ل��ه‌و ن��اوچ �ه‌ی �ه‌ ب���ه‌رده‌واب���وو تا‬ ‫ئه‌وکاته‌ی هێزه‌ ئه‌منیه‌کان ئه‌و ناوچه‌یه‌یان جێهێشت‪.‬‬ ‫خۆپیشانده‌رانیش ئااڵی کوردستان و چه‌ندین دروشمیان‬ ‫به‌رزکردبووه‌وه‌ که‌ خۆی ده‌بینیه‌وه‌ له‌ داواکاریه‌کانى‬ ‫گه‌لی ک��ورد و روخ��ان��ی رژێ��م‪ .‬هه‌ندێک گه‌نجیش‬ ‫ئااڵ و وێنه‌ی سه‌رۆک وه‌زیرانی تورکیایان سوتاند له‌‬ ‫به‌رامبه‌ر ئه‌و کۆمه‌ڵکوژیه‌ى (‪ )35‬کۆڵه‌به‌رى کورد له‌‬ ‫هێرشى تورکیادا گیانیان له‌ ده‌ستدا‪.‬‬

‫شه‌هیدانه‌‪ ،‬به‌هێزى گه‌ل و گه‌ریال ئه‌م‬ ‫دامه‌زراوه‌ دیموکراتییه‌ بنیاد نراوه‌»‪.‬‬ ‫س��ی��ن �ه‌م‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش���ى وت‪ :‬ئ��وم��ێ��ده‌وارى‬ ‫داهاوتویه‌کى باشین بۆ گه‌له‌که‌مان‬ ‫و کۆتایى‌هاتنى خوێن‌ڕشتن ده‌که‌ین‪،‬‬ ‫ئه‌م گێژاوه‌ى سوریاى پێدا تێده‌په‌ڕێت به‌‬ ‫بێ‌ چاره‌سه‌رى پرسى کورد به‌ڕێگاى‬ ‫ئاشتى و دادپه‌روه‌رى کۆتایى پێنایه‌ت‪،‬‬ ‫ئاماژه‌شى ب�ه‌وه‌ کرد که‌ ئه‌و دۆخه‌ى‬ ‫سوریاى پێدا تێده‌په‌ڕێت ده‌ی��ان که‌س‬ ‫ل�ه‌ ده‌ستگیرکراون مانیان ل�ه‌خ��واردن‬ ‫گرتووه‌‪ ،‬پێویسته‌ له‌سه‌ر گه‌لى کورد‬ ‫به‌گشتى ل �ه‌ ده‌ورى کێشه‌ى گ��ی��راوه‌‬ ‫سیاسیه‌کان و داواک���ارى بۆ ئازادیان‬ ‫کۆ ببه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌رۆکى ئه‌نجومه‌نى گه‌ل له‌ رۆژئاواى‬ ‫ک��ورس��ت��ان‪ ،‬ل�ه‌ درێ���ژه‌ى لێدوانه‌که‌یدا‬ ‫پ���ی���رۆزب���ای���ى خ��ۆی��ش��ى ک�����ردو وت���ى‪:‬‬ ‫پیرۆزبایى له‌ گه‌لى ک��ورد ده‌ک �ه‌م بۆ‬ ‫پێکهینانى ئه‌م دامه‌زراوه‌یه‌ که‌ هێزى‬ ‫ک����ورد ده‌رده‌خ������ات ب��ۆ دی��ارىک��ردن��ى‬ ‫چاره‌نووس‪.‬‬ ‫س��ی��ن�ه‌م‪ ،‬هێرشه‌ کۆمه‌ڵکوژییه‌که‌ى‬ ‫تورکیاى شه‌رمه‌زار کرد و ئه‌ردۆغانى‬ ‫به‌ بکوژ ناوبرد‪.‬‬ ‫ه����ه‌روه‌ه����ا دال���ی���ا ح���ه‌ن���ان‪ ،‬ئ �ه‌ن��دام��ى‬ ‫ئ��ه‌ن��ج��وم��ه‌ن��ى گ����ه‌ل ل���ه‌ رۆژئ�������اواى‬

‫که‌سایه‌تی هه‌فته‌‬

‫ک��وردس��ت��ان‪ ،‬وت��ارێ��ک��ى خ��وێ��ن��ده‌وه‌ و‬ ‫ئ �ه‌وه‌ى دوو پ��ات ک���رده‌وه‌‪ :‬دیموکراتى‬ ‫و چاره‌سه‌رى پێوه‌ره‌ بۆ دروست‌کردنى‬ ‫نیشتیمانێکى ه��اوب �ه‌ش و گه‌لێکى‬ ‫دیموکرات و گرنتى دابین‌کردنى مافه‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تیه‌کان له‌ ده‌ستوردا و پشت‌به‌ستن‬ ‫به‌نمونه‌ى خ��ۆب �ه‌رێ��وه‌ب �ه‌رى دیموکرتى‬ ‫وه‌ک ج��ێ��گ��ره‌وه‌ى ب��ۆ دام �ه‌زراوه‌ک��ان��ى‬ ‫ده‌وڵ�����ه‌ت ل��ه‌س��ه‌ر ب��ن �ه‌م��اى ئ�����ازادى و‬ ‫یه‌کسانى ئه‌مه‌ باشترین نمونه‌یه‌ بۆ‬ ‫چاره‌سه‌رکردنى کێشه‌ هه‌ڵواسراوه‌کانى‬ ‫سوریا‪.‬‬ ‫د‪ .‬حسێن ک��ۆچ �ه‌ر‪ ،‬ن��وێ��ن�ه‌ره‌ى پارتى‬ ‫یه‌کێتى دیموکراتى(‪ )PYD‬له‌ هه‌رێمى‬ ‫کوردستان‪ ،‬به‌شدارى ئاهه‌نگى پیرۆژباى‬ ‫ئه‌نجومه‌نى گه‌ل بوو له‌ سلێمانى که‌‬ ‫رۆژه‌ چوارشه‌مى رابردوو ساز کرا وتى‪:‬‬ ‫بۆ پێشخستنى سیاسه‌تى دیموکراتى‬ ‫له‌ نێو کۆمه‌ڵه‌گه‌دا و دام�ه‌زران��دن��ى‬ ‫ک��ۆم�ه‌ڵ��گ�ه‌ی�ه‌ک��ى م���ه‌ده‌ن���ى خ��ۆب�ه‌خ��ۆ‬ ‫خ��ۆى ب�ه‌ڕێ��وه‌ ببات و نه‌هێشتنى ئه‌و‬ ‫دامه‌زراوه‌ کۆنانه‌ى ده‌وڵه‌ت که‌ هه‌زاران‬ ‫ساڵه‌ دروست بووه‌‪ ،‬له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌‬ ‫هه‌ڵبژرادنى ئه‌نجومه‌نى گه‌ل له‌ گوند‬ ‫و شارۆچکه‌ و شاره‌کانى رۆژ ئاواى‬ ‫کورستان کرا‪ ،‬ئه‌م ئه‌نجومه‌نه‌ له‌ الیه‌ن‬ ‫گه‌له‌وه‌ هه‌ڵبژێردراوه‌ به‌دوره‌ له‌ حزب و‬

‫پارچه‌گه‌رێتى به‌ڵکو گه‌ل خۆى مافى‬ ‫خۆى ده‌ستێنێت و عه‌ره‌ب و ئاسوریش‬ ‫له‌ نێو ئه‌نجومه‌نه‌که‌دا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫س��دی��ق م��ح��ه‌م��ه‌د‪ ،‬ک���ه‌ ئ�ه‌ن��دام��ێ��ک��ى‬ ‫رێکخستنه‌کانى پ��ارت��ى چ��اره‌س �ه‌رى‬ ‫دیموکراتى کوردستانى شارى سلێمانیه‌‬ ‫و به‌شدارى ئاهه‌نگه‌ که‌ بوو ئاماژه‌ى‬ ‫ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ ک��رد ک�ه‌ ئ �ه‌و ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن�ه‌ى‬ ‫ئه‌نجومه‌نى گه‌ل له‌ رۆژئاواى کوردستان‬ ‫سه‌رکه‌وتنێکه‌‪ .‬سدیق‪ ،‬ئه‌وه‌شى خسته‌‬ ‫روو ک �ه‌ گ�ه‌ل��ى ک���ورد ل �ه‌ رۆژئ����اواى‬ ‫کوردستان سیاسه‌تێکى سه‌رکه‌وتوى‬ ‫ک�����ردوه‌ وت��ی��ش��ى‪ :‬واڵت���ان���ى دراوس����ێ‬ ‫ده‌یانه‌وێت کورد شه‌ڕى رژێمى ئه‌سه‌د‬ ‫بکات و ئه‌مه‌ش ل�ه‌الی�ه‌ن ئه‌مریکاوه‌‬ ‫ده‌ک���رێ���ت ئ���ه‌وه‌ ن��ق��ورچ��ک ل �ه‌ ک��ورد‬ ‫ده‌گیرێت تا کوشتوبڕ دروس��ت بێت‪،‬‬ ‫کاتێک ئه‌مه‌ رویدا به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانى‬ ‫ئه‌وان ده‌پارێزرێت‪.‬‬ ‫ده‌لیل میرساز‪ ،‬هونه‌رمه‌ندێکى رۆژئاواى‬ ‫ک��وردس��ت��ان �ه‌ ب��ه‌ش��دارب��ووى ئاهه‌نگى‬ ‫ئه‌نجومه‌نى گ �ه‌ل ب��وو‪ ،‬هێما بۆ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌کات‪ :‬کوردان له‌ رۆژئاواى کوردستان‬ ‫به‌ گوێره‌ى گه‌وره‌ى کوردستان به‌شێکى‬ ‫بچوکن به‌اڵم باش خۆیان رێک خستوه‌‬ ‫و به‌شێوازێکى نوێ‌ خه‌بات ده‌که‌ن‪ ،‬ئه‌م‬ ‫شێوازه‌ مافێکه‌ خواروه‌‪.‬‬

‫مامۆستایه‌کى ئاینى‪:‬‬

‫ئه‌و کۆمه‌ڵکوژییه‌ى داد و گه‌شه‌پێدان ده‌یکات نه‌ دادپه‌روه‌ریه‌ نه‌ گه‌شه‌پێدان‬ ‫ئاماده‌کار‬ ‫گۆڤار عوسمان‬

‫دواى ئه‌وه‌ى فڕۆک ‌ه جه‌نگیه‌کانى‬ ‫تورکیا شه‌وى (‪28‬ــ‪)29‬ى مانگى‬ ‫رابردوو کۆڵبه‌رانى گوندى رۆبۆسکیان‬ ‫کۆمه‌ڵکوژکرد‪ .‬مامۆستا نادر عه‌لى‬ ‫محه‌مه‌د پێشنوێژ و وتار خوێن‬ ‫له‌شارى سلێمانى ل ‌ه وتارى نوێژى‬ ‫هه‌ینیدا ئاماژه‌ى به‌و کۆمه‌ڵکوژییه‌ى‬ ‫باکورى کوردستان کرد‪ :‬ئه‌و تاوانه‌ى‬ ‫روویدا ل ‌ه ئاستى سه‌رده‌مه‌که‌دا نی ‌ه‬ ‫و یه‌که‌م جاریش نی ‌ه به‌رامبه‌ر به‌م‬ ‫میلله‌ت ‌ه ده‌کرێت‪ ،‬وتى‪ :‬به‌داواى‬ ‫لێبوردن چاره‌سه‌رى ناکرێت و‬ ‫له‌پارچه‌کانى ترى کوردستان له‌هه‌ر‬ ‫الیه‌کى ئه‌و کۆمه‌ڵکوژیی ‌ه گیراوه‌ت ‌ه‬ ‫به‌ر بۆ قڕکردنى میلله‌تى کورد‪،‬‬ ‫له‌به‌ر ئه‌و ‌ه دوژمنه‌کانیش دیارن‬ ‫ک ‌ه کێن‪ ،‬ده‌بینى پارتێک به‌ناوى‬ ‫دادوگه‌شه‌پێدان ک ‌ه ن ‌ه دادپه‌روه‌ریه‌و ن ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ گه‌شه‌دا ده‌گونجێت له‌کاتێکدا‬ ‫خۆى به‌پارێزه‌رى واڵتانى تریش‬ ‫ده‌زانێت‪ ،‬بۆی ‌ه ئه‌مه‌ى ئه‌نجامى ده‌دات‬

‫سه‌رکردایه‌تى کورد هه‌ڵوێسته‌که‌ى روونه‌و بێده‌نگ ‌ه‬ ‫به‌رامبه‌ر ب ‌ه دراوسێکانى دور ‌ه ل ‌ه‬ ‫له‌ ئاستى ئ�ه‌و مه‌سه‌النه‌دا‪ ،‬ب�ه‌داخ�ه‌و‌ه ه�ه‌ر وه‌ک‬ ‫مامه‌ڵه‌یه‌کى ئیسالمیانه‌و مرۆڤانه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و رووداوان � ‌ه هه‌ر له‌ئه‌وان و ئه‌م میلله‌ته‌ش رووى‬ ‫بۆ ئه‌و رووداوه‌ى شرناخ واڵته‌کانى‬ ‫هاوپه‌یمانى تورکیا بۆخۆى شه‌رمه‌زار نه‌دابێت‪ ،‬ده‌بینین بۆ یادى سه‌رى ساڵ هه‌ڵپه‌ڕکێ‬ ‫و ئاهه‌نگگێڕان به‌ڕێو‌ه ده‌چێت‪ ،‬ل ‌ه الیه‌کى تره‌و‌ه‬ ‫کردوه‌و هیچ هه‌ڵوێستێکیان نه‌بوو ‌ه‬ ‫ک��وم �ه‌ڵ��ک��وژى ک���ورده‌ک���ان ل �ه‌ پ��ارچ �ه‌ک��ان��ى ت��رى‬ ‫له‌و ئاسته‌دا‪.‬‬ ‫ئه‌و مامۆستا ئاینیه‌ ئاماژه‌ى به‌وه‌ش کرد‪ :‬له‌هه‌مبه‌ر کوردستان هه‌بوو‪ ،‬بۆی ‌ه سه‌رکردایه‌تى کوردى ده‌بوو‬ ‫تاوانى هه‌ڵه‌بجه‌ و ئه‌نفالدا رۆژانه‌ و ل ‌ه پارچه‌کانى هه‌ڵوێستى وابێت هه‌روه‌ک ل ‌ه واڵتاندا هیچ نه‌بێت‪،‬‬

‫سه‌رکردایه‌تى کورد هه‌ڵوێسته‌که‌ى‬ ‫روونه ‌و بێده‌نگه‌ له ‌ئاستى ئه‌و مه‌سه‌النه‌دا‬ ‫ت��رى ک��وردس��ت��ان ئیدانه‌کردنى له‌ زیادبووندایه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم لێره‌ بێ خاوه‌نیه‌کى پێو‌ه دیاره‌‪ ،‬له‌ سه‌رده‌مى‬ ‫پێغه‌مبه‌رى خودا (د‪.‬خ) کاتێک سوپایه‌ک ده‌نێرێت‬ ‫بۆ جێگه‌یه‌ک و هه‌ڵه‌یه‌کى ته‌کنیکى روو ده‌دات‪،‬‬ ‫پاشان ده‌چێت خوێنیش ده‌دات له‌به‌رامبه‌ر به‌ هه‌موو‬ ‫ئه‌و که‌سانه‌ى خوێنیان رژاوه‌‪ ،‬دواتر پێغه‌مبه‌رى خودا‬ ‫(د‪.‬خ) به‌گه‌وره‌ى خۆى داواى لێبوردنیش ده‌کات‪.‬‬ ‫م��ام��ۆس��ت��ا ن����ادر‪ ،‬ه��ێ��م��اى ب��ۆ ئ����ه‌وه‌ش ک���رد که‌‬

‫الیه‌نى کڕین و فرۆشتن و مامه‌ڵه‌کردن له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌و واڵت �ه‌دا رابووه‌ستێنێت‪ ،‬سه‌رکردایه‌تى کوردى‬ ‫ده‌توانێت هیچ نه‌بێت ده‌رگ��اى کۆمپانیاکانى ئه‌و‬ ‫واڵت��ان�ه‌ له‌عێراقدا داب��خ��ات ت��ا گ�ه‌وره‌ت��ری��ن زیانى‬ ‫ئابوورى لێده‌که‌وێت‪ ،‬هه‌ڵوێستى واڵتانى گ�ه‌وره‌ى‬ ‫وه‌ک ئه‌مریکا هه‌ڵوێستێکى روونیان نی ‌ه و خۆیشیان‬ ‫شه‌رمه‌زار ده‌بن‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و رووداوانه‌ى به‌رامبه‌ر‬ ‫میلله‌تى کورد ئه‌نجام ده‌درێت‪.‬‬

‫کوردستانی‬

‫کۆمه‌ڵکوژیــیـ‬

‫فه‌تحواڵ حسێنى‪:‬‬

‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪87‬‬ ‫‪2010/11/8‬‬ ‫دووشه‬ ‫‪2711/10/12‬‬ ‫‌ممه‌ممه‌‪- 2012/1/2‬‬ ‫دووشه‬

‫‪6‬‬

‫ئاماده‌کار‬ ‫ئاراس عوسمان‬

‫فه‌تحواڵ حسێنى‪ ،‬به‌رپرسى‬ ‫راگه‌یاندنى پارتى چه‌پى کوردى‬ ‫سوریا‪ ،‬ئاماژه‌ بۆ پێگه‌ى الیه‌نه‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆنه‌کانى سوریا ده‌کات و‬ ‫جه‌ختیش ده‌کاته‌وه‌ ئه‌نجومه‌نى‬ ‫نیشتیمانى ئه‌جێنداى سیاسى‬ ‫تورکیایه‌ و ئه‌گه‌ر تورکیا دژى کورد‬ ‫نه‌جوڵێته‌وه‌ دیاره‌ تورکیا نییه‌‪،‬‬ ‫پێشیوایه‌ تورکیا کاتێک ده‌ست له‌‬ ‫سوریا وه‌رده‌دات له‌ به‌ر رژێمى‬ ‫به‌عسى سوریا نییه‌ به‌ڵکو له‌ دژى‬ ‫کورده‌‪.‬‬

‫چه‌تر‪ :‬هۆکارى چیه‌ الیه‌نه‌ ئۆپۆزسۆنه‌کانى‬ ‫س���وری���ا‪ ،‬ب �ه‌ت��ای��ب �ه‌ت ک����ورده‌ک����ان ب���ه‌ش���دارى‬ ‫ئه‌نجومه‌نى نیشتمانى سوریا یان نه‌کرد؟‬ ‫ـ��ـ ئێمه‌ وت��م��ان ل�ه‌ه�ه‌ر واڵتێکى دراوس���ێ و‬ ‫هه‌رێمیدا کۆبونه‌وه‌یه‌کى له‌م شێوه‌یه‌ ئه‌نجام‬ ‫ب��درێ��ت ک��ێ��ش�ه‌م��ان ن��ی �ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌مه‌رجێک‬ ‫له‌تورکیا و ئێران نه‌بێت‪ ،‬له‌به‌ر ئ�ه‌وه‌ى ئێران‬ ‫هاوپه‌یمانى له‌گه‌ڵ سوریادا هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وانه‌‬ ‫زۆریان کرد ئه‌و کۆبونه‌وه‌یه‌ له‌تورکیا ئه‌نجام‬ ‫بدرێت‪ .‬تورکیا (‪ )180‬رێکه‌وتنى له‌گه‌ڵ‬ ‫واڵتى سوریادا هه‌یه‌‪ )20( ،‬ملیۆن کورد له‌و‬ ‫واڵت���ه‌دا مافى پێشێل ده‌ک��رێ��ت و ب �ه‌ه �ه‌زاران‬ ‫شه‌هید له‌پێناو ئه‌و خاکه‌دا دراوه‌‪ ،‬بۆیه‌ رێگه‌‬ ‫به‌خۆمان ناده‌ین بچینه‌ ئه‌سته‌مبوڵ دابنیشین‬ ‫له‌کاتێکدا مافى هاونیشتمانیانى ئێمه‌ له‌ئامه‌د‬ ‫پێشێل ده‌کرێت‪ .‬بۆیه‌ جیاواز له‌تورکیا له‌هه‌ر‬ ‫واڵتێکى تر بێت ئاماده‌بووین بۆ چاره‌سه‌رکردنى‬ ‫کێشه‌کانى س��وری��ا گفتوگۆبکه‌ین‪ ،‬ئ��ه‌وان‬ ‫پێداگریان له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌کرد که‌ له‌تورکیا بێت‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌نجومه‌نه‌ى سوریا هه‌موو هاوکاریه‌ک له‌‬ ‫تورکیا وه‌رده‌گ��رێ��ت‪ ،‬بۆیه‌ کاتێک هاوکارى‬ ‫له‌واڵتێک وه‌رده‌گرێت به‌پێى کارو به‌رنامه‌ى‬ ‫سیاسه‌تى ئ�ه‌و واڵت �ه‌ ده‌جوڵێته‌وه‌‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ئه‌جێنداى تورکیا چیه‌ ئه‌نجومه‌نى نیشتمانى‬ ‫سوریاش هه‌مان ئه‌جێنداى هه‌یه‌‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬ئایا ئه‌نجومه‌نى نیشتمانى سوریا له‌کارى‬ ‫خۆیدا چى له‌دژى کورد ئه‌نجام ده‌دات؟‬ ‫ـ��ـ ئ��ه‌وه‌ى سه‌رپه‌رشتیارى ئ �ه‌و ئه‌نجومه‌نه‌ى‬ ‫ده‌ک��رد ئیخوان موسلیمین ب��وو‪ ،‬که‌ ئیخوان‬ ‫موسلیمین له‌ هه‌شتاکاندا ک��ارى تیرۆرستى‬ ‫له‌ناو سوریادا ئه‌نجام داوه‌‪ ،‬ئێمه‌ وه‌ک عه‌لمانى‬ ‫ب��ڕوام��ان به‌کێشه‌ى ئیسالمى‬ ‫ن��ی��ی �ه‌‪ ،‬ب��ۆی �ه‌ داب����ڕان‬

‫تورکیا ده‌یه‌وێت جارێکى‬ ‫تر کورد له‌ سوریا په‌راوێز‬ ‫بخرێته‌وه‌‬ ‫ه��ه‌ی��ه‌ ل���ه‌ن���ێ���وان ئ��ێ��م �ه‌ و ئ��ی��س�لام��ی�ه‌ک��ان��ى‬ ‫سوریادا‪ ،‬هه‌موو کاره‌کان له‌سوریادا (‪)AKP‬‬ ‫خاوه‌نیه‌تى‪ )AKP( ،‬ل�ه‌ س��وری��ادا له‌رێگه‌ى‬ ‫ئ��ی��خ��وان م��وس��ل��ی��م��ی��ن�ه‌وه‌ ه��ه‌م��وو ک��اره‌ک��ان��ى‬ ‫جێبه‌جێ ده‌کات‪ ،‬بۆیه‌ وه‌ک هێزێکى عه‌لمانى‬ ‫کوردى ناوچه‌ کورد نشینه‌کان له‌ده‌ستماندایه‌‬ ‫ده‌ت��وان��ی��ن به‌ڕێکه‌وتن ل�ه‌گ�ه‌ڵ الی�ه‌ن��ى سوریا‬ ‫کێشه‌کان چ��اره‌س �ه‌ر بکه‌ین‪ ،‬ل �ه‌س��وری��ادا له‌‬ ‫ناوچه‌ عه‌ره‌بیه‌کاندا ناکۆکى هه‌یه‌و ئیخوان‬ ‫ئ �ه‌م �ه‌ى قوڵتر ک���ردۆت���ه‌وه‌و کێشه‌کان زیاتر‬ ‫ب��ووه‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌یانه‌وێت ئ�ه‌م ملمالنێ تائیفیه‌‬ ‫ل��ه‌ ک��وردس��ت��ان��ی��ش��دا دروس����ت ب��ک��ه‌ن‪ ،‬ب��ۆی�ه‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نێکى ئۆپۆزسیۆن که‌ ئه‌جێنداى وه‌ک‬ ‫تورکیا بێت ناتوانێت کێشه‌کانى کورد به‌ره‌ و‬ ‫چاره‌سه‌ر به‌رێت‪.‬‬ ‫چ��ه‌ت��ر‪ :‬ک��ۆن��گ��ره‌ى نیشتیمانى رۆژئ�����اواى‬ ‫کوردستان به‌سترا و ئێستا رۆڵى چییه‌؟‬ ‫ـ��ـ ئ��ێ��م�ه‌ ل��ه‌گ��ه‌ڵ (‪ )11‬ح��زب��ى رۆژئ�����اواى‬ ‫ک��وردس��ت��ان��دا رێ��ک �ه‌وت��ی��ن ک �ه‌ ئ���ه‌و کۆنگره‌‬ ‫نیشتیمانیه‌ بکرێت‪ ،‬ئ�ه‌و حزبانه‌ى ته‌مه‌نیان‬ ‫کورت بوو به‌شداریان نه‌کردو خۆیشیان ویستیان‬ ‫به‌شدار نه‌بن‪ ،‬ئه‌و کۆنگره‌یه‌ ئێستا نوێنه‌رایه‌تى‬ ‫کورد ده‌ک��ات ل�ه‌رۆژئ��اواى کوردستان‪ ،‬پارتى‬ ‫یه‌کێتى دیموکراتى (‪ )PYD‬که‌ یه‌کێک‬ ‫ب��وو له‌حزبه‌ گرنگه‌کان ب�ه‌ش��دارى نه‌کرد که‌‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌کى باشمان پێکه‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫چ �ه‌ت��ر‪ :‬ش �ه‌ش ح��زب ب �ه‌ش��دارى کۆنگره‌که‌ى‬ ‫نه‌کرد هۆکارى چى بوو؟‬ ‫ــ (‪ )PYD‬یه‌کێک بووه‌ له‌ به‌شدار نه‌بووه‌کان‬ ‫پێیان باش بوو له‌سه‌ره‌تادا روخانى رژێمى سوریا‬ ‫نه‌که‌ین به‌ ئامانج تاکو خۆمان رێک ده‌خه‌ین‬ ‫و پێکه‌وه‌ یه‌کگرتووبین‪ .‬ئێمه‌ش ده‌مانه‌وێت‬ ‫ب��ارى ئاسایش و ئ��ارام��ى هاواڵتیان پ��ارێ��زراو‬ ‫ب��ێ��ت‪ ،‬پێویسته‌ رژێ��م �ه‌ک �ه‌ ب��گ��ۆڕێ��ت ن�ه‌ک‬ ‫که‌سه‌کان‪ ،‬ئێمه‌ و (‪)PYD‬ش ئه‌م قسه‌یه‌مان‬ ‫ک��ردوه‌‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ ده‌مانه‌وێت هه‌موو رژێمى‬ ‫سیاسى له‌سوریادا بگۆڕێت‪ ،‬پاشان ئه‌سه‌د و‬ ‫بنه‌ماڵه‌که‌ى ده‌گۆڕێت و نامێنێت‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬ئه‌و په‌یوه‌ندییه‌ى ئێوه‌ و (‪ )PYD‬چۆنه‌‬ ‫که‌حزبێکى به‌هێزى رۆژئاواى کوردستانه‌؟‬ ‫ــ ئێمه‌ په‌یوه‌ندیمان له‌گه‌ڵ هه‌موو حزبه‌کان‬ ‫ب���اش���ه‌و ل���ه‌گ���ه‌ڵ (‪ )PYD‬ه��ی��چ ک��ێ��ش �ه‌و‬ ‫ناکۆکیه‌کمان نییه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت سه‌رۆکى (‪)PYD‬‬ ‫ساڵح موسلیم ته‌مسیلى گشت فراکسۆنه‌کانى‬ ‫رۆژئ������اواى ک��وردس��ت��ان ده‌ک����ات ل �ه‌ق��اه��ی��ره‌‪،‬‬ ‫ت�ه‌ن��ان�ه‌ت (‪ )PYD‬ه��اوک��ارى زۆرب���ه‌ى‬ ‫ح��زب�ه‌ک��ان��ى رۆژئ�����اواى ک��وردس��ت��ان��ى‬ ‫ک��ردوه‌ و ئێمه‌ رێکه‌وتنمان هه‌یه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ (‪ ،)PYD‬له‌هه‌ڵبژاردنى‬ ‫ئ�ه‌ن��ج��وم�ه‌ن�ه‌ک��ان��ى ک��وردس��ت��ان��دا‬ ‫چه‌ندین کورسیان بۆ داناوین‪،‬‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ پشتگیرى (‪)PYD‬‬ ‫ده‌که‌ین و نزیکایه‌تیمان له‌گه‌ڵ‬ ‫(‪)PKK‬ش��دا هه‌یه‌‪ ،‬پشتگیرى‬ ‫لێدوانه‌کانى ئه‌م دواییه‌ى موراد‬ ‫ق��ه‌ره‌ی�لان��م��ان ک����رد‪ .‬ه �ه‌وه‌ه��ا‬

‫له‌گه‌ڵ (‪ )PKK‬په‌یوه‌نیمان باشه‌‪)PKK( ،‬ش‬ ‫نه‌ک هه‌ر هاوکارى (‪ )PYD‬به‌ڵکو هوکارى‬ ‫هه‌موو حزبه‌کانى رۆژئاواى کوردستان ده‌کات‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬بۆچى تورکیا هێنده‌ ده‌س��ت له‌ کارو‬ ‫بارى سوریا وه‌رده‌دات و به‌ جواڵنه‌وه‌ى کورد له‌‬ ‫رۆژئاواى کوردستان نیگه‌رانه‌؟‬ ‫ــ ئه‌گه‌ر تورکیا دژى کورد نه‌جوڵێته‌وه‌ دیاره‌‬ ‫تورکیا نییه‌‪ ،‬تورکیا نوێنه‌رایه‌تى ئه‌مریکا‬ ‫ده‌ک���ات‪ ،‬تورکیا کاتێک ده‌س��ت ل�ه‌ سوریا‬ ‫وه‌رده‌دات له‌ به‌ر رژێمى به‌عسى سوریا نییه‌‬ ‫به‌ڵکو له‌ دژى کورده‌ ده‌یه‌وێت جارێکى تر کورد‬ ‫له‌و واڵته‌دا په‌راوێز بخرێت و هه‌ر له‌به‌ر ئه‌مه‌شه‌‬ ‫که‌ بایه‌خى زۆر به‌ ئیخوان موسلیمین ده‌دات‪،‬‬ ‫ئێستا تورکیا خۆى هاتووه‌ته‌ سه‌ر سنوره‌کان و‬ ‫(‪ )885‬کیلۆ مه‌تر سنورى هاوبه‌ش له‌ نێوان‬ ‫سوریا و تورکیا دا هه‌یه‌‪ ،‬که‌ زۆرترینى ئه‌م‬ ‫سنوره‌ هى کوردستانه‌‪ ،‬بێجگه‌ ل�ه‌وه‌ى که‌ له‌‬ ‫باکورى کوردستان ئه‌ندام په‌رله‌مان و سه‌رۆک‬ ‫شاره‌وانى هه‌یه‌و گه‌لى کورد تا راده‌یه‌کى باش‬ ‫خۆى رێکخستوه‌ و ئه‌مه‌ کێشه‌ یه‌ بۆ تورکیا‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر بێت و کوردان له‌ رۆژئ��اواى کوردسان‬ ‫ببنه‌ هێز ئه‌وه‌ سه‌رکه‌وتنى ک��ورده‌ له‌ ده‌روه‌ى‬ ‫تورکیا و کورد له‌ شوێنێکى تر به‌ره‌و پێشه‌وه‌‬ ‫ده‌چێت ئه‌مه‌ش بۆ تورکیا قورس ده‌که‌وێته‌وه‌‬ ‫هه‌ر ئه‌وه‌ سه‌رکه‌وتنێکه‌ بۆ کێشه‌ى کورد له‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ى تورکیا‪.‬‬ ‫چ �ه‌ت��ر‪ :‬ئ �ه‌گ �ه‌ر ه��ێ��زه‌ک��ان��ى ن��ات��ۆ و ئه‌مریکا‬ ‫ده‌س����ت����ێ����وه‌ردان ل����ه‌س����وری����ادا ن���ه‌ک���ه‌ن ه��ێ��زه‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆنه‌کانى سوریا ده‌توانن رژێمى سوریا‬ ‫بڕوخێنن؟‬ ‫ــ ده‌زان��ی��ن که‌ هه‌ست و وره‌ى گ�ه‌ل به‌هێزه‌‪،‬‬ ‫ک���ه‌ ب����ه‌ه����ه‌زاران ش �ه‌ه��ی��د دراوه‌و ه�����ه‌زاران‬ ‫ل �ه‌زی��ن��دان �ه‌ک��ان��دان‪ ،‬ل �ه‌ب �ه‌ر ئ���ه‌وه‌ ل �ه‌س �ه‌ر خۆ‬ ‫چاودێرى بارودۆخه‌که‌ ده‌که‌ین و له‌به‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ب�ه‌م کارانه‌ رژێمه‌که‌ الوازت��ر ده‌بێت و ب�ه‌ره‌و‬ ‫له‌ناو چوون ده‌چێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر بێتو هێزى سه‌ربازى‬ ‫و ئۆپۆزسیۆن یه‌ک بگرێت ئه‌وا رژێمه‌که‌ به‌‬ ‫یه‌کجارى له‌ناو ده‌چێت‪ ،‬به‌بڕواى من سوریا‬ ‫ل��ه‌ب��ه‌رده‌م دوو ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن��دای�ه‌ ی��ان ئ �ه‌س �ه‌د و‬ ‫رژێمى به‌عس واڵت به‌جێ بهێڵن یان سوریا‬ ‫ببێته‌ واڵتێکى فیدراڵى و کورده‌کانیش ببنه‌‬ ‫خاوه‌ن مافى خۆیان و‪ ،‬هه‌رێمى سیاسى خۆیان‬ ‫هه‌بێت و المه‌رکه‌زى بێت‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌مه‌ پێشنیارى‬ ‫ئه‌نجومه‌نى نیشتمانى کوردییه‌ له‌ رۆژئ��اواى‬ ‫کوردستان‪.‬‬ ‫چ �ه‌ت��ر‪ :‬ئ �ه‌گ �ه‌ر رژێ��م �ه‌ک �ه‌ى ئ �ه‌س �ه‌د بڕوخێت‬ ‫پرسى کورد له‌پارچه‌کانى تر ده‌چێته‌ پێشه‌وه‌؟‬ ‫ـ��ـ ب �ه‌ڵ��ێ ش��ۆڕش��ى س��وری��ا ق��ازان��ج ده‌ک��رێ��ت‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندى کوردایه‌‪ ،‬یه‌که‌مین شت کورد‬ ‫له‌حزبى ده‌س�ه‌اڵت��دارى به‌عس رزگ��ارى ده‌بێت‪،‬‬ ‫ه�ه‌ر دیموکراتیه‌کیش له‌سوریا دروس��ت بێت‬ ‫ک��ورد لێى سودمه‌ند ده‌بێت‪ .‬کاتێک رژێمى‬ ‫سوریا ده‌که‌وێت ده‌ست و پێوه‌نده‌کانیشى الواز‬ ‫ده‌ب��ن وه‌ک ئێران که‌ دژای �ه‌ت��ى زۆرى کورد‬ ‫ده‌کات‪.‬‬

‫فه‌تحواڵ حسێنى‪:‬‬ ‫(‪)PKK‬ش ن���ه‌ک ه���ه‌ر ه��اوک��ارى‬ ‫(‪ )PYD‬ب�ه‌ڵ��ک��و ه��وک��ارى‬ ‫هه‌موو حزبه‌کانى رۆژئاواى‬ ‫کوردستان ده‌کات‬

‫ئاماده‌کار‬ ‫زه‌ینه‌ب سیپان‬

‫موراد قه‌ره‌یالن رایگه‌یاند ئیدى کاتى‬ ‫ئه‌و ‌ه هاتوو ‌ه ک ‌ه ئێم ‌ه به‌ دوژمن بڵێین‬ ‫ئیدى به‌س ‌ه و هاسه‌رۆکى (‪)BDP‬‬ ‫ش ئاماژ ‌ه بۆ ئه‌و ‌ه ده‌کات پێویست ‌ه‬ ‫جارێکى تر ئه‌و بێشه‌رفی‌یه‌ روو‬ ‫نه‌داته‌و ‌ه و ئه‌ندام په‌رله‌مانێکى‬ ‫جه‌هه‌په‌ش جه‌خت ده‌کاته‌و ‌ه ک ‌ه ئه‌م ‌ه‬ ‫به‌ده‌ر نیی ‌ه له‌ سیاسه‌تى (‪.)AKP‬‬

‫«ده‌وڵ���ه‌ت گه‌لى خ��ۆى بۆمبارانکرد» ئه‌م ‌ه‬ ‫مانشێتى رۆژنامه‌ى (ت��ه‌ره‌ف)ى تورکیی ‌ه ک ‌ه‬ ‫ب�ڵاوى ک���رده‌وه‌ ده‌رب����اره‌ى کۆمه‌ڵکوژییه‌که‌ى‬ ‫ناوچه‌ى شرناخ‪-‬ى باکورى کوردستان ک ‌ه تیایدا‬ ‫نزیکه‌ى (‪ )50‬کۆڵبه‌رى کورد بوونه‌ قوربانى‪.‬‬ ‫شه‌وى (‪ )2011/12/28‬فرۆکه‌ جه‌نگه‌یه‌کانى‬ ‫تورکیا پتر له‌ (‪ )35‬کۆڵبه‌رى کوردیان ل ‌ه‬ ‫گوندى رۆبۆسکى قالبانى شرناخ کۆمه‌ڵکوژ‬ ‫ک��رد و ک�ه‌ ت�ه‌رم��ى چه‌ند که‌سیان ت��ا ئێستا‬ ‫ن �ه‌دۆزراوه‌ت �ه‌ و ته‌منى قوربانیه‌کان ل ‌ه نێوان‬ ‫(‪13‬ـ‪ )30‬ساڵدا بووه‌‪.‬‬ ‫موراد قه‌ره‌یالن‪ ،‬سه‌رۆکى کۆنسه‌ى به‌ڕێوه‌به‌رى‬ ‫کۆماجڤاکێن کوردستان (‪ )KCK‬رایگه‌یاند‪:‬‬ ‫«تێکۆشانى ئ���ازادى کوردستان حسابى ئه‌م‬ ‫ێ‬ ‫کۆمه‌ڵکوژیی ‌ه ده‌پرسێت‪ .‬ئه‌م کۆمه‌ڵکوژییه‌ ب ‌‬ ‫وه‌اڵم نامێنێته‌وه‌ و ده‌بێت ته‌ڤگه‌رى ئازادى له‌و‬

‫‪n‬‬

‫گه‌نجانه‌ خاوه‌ندارى بکات و حساب بپرسێته‌وه‌»‬ ‫موراد قه‌ره‌یالن‪ ،‬سه‌رۆکى (‪ )KCK‬له‌ دیدارێکدا‬ ‫ڵ ئاژانسى (‪ )firat‬ئاماژ‌ه بۆ ئه‌وه‌ده‌کات‬ ‫له‌گه‌ ‌‬ ‫ک ‌ه ئ�ه‌و کۆمه‌ڵکوژییه‌ ب ‌ه پ�لان و زان��اب��وون‬ ‫ێ‬ ‫ئه‌نجام دراوه‌ و وت���ى‪ :‬ئ�ه‌وک�ه‌س��ان�ه‌ى ل � ‌ه و ‌‬ ‫کوژراون مه‌ڕنین‪ ،‬مرۆڤن‪ )35( .‬مرۆڤى ئێم ‌ه‬ ‫کوژراوه‌‪ .‬به‌رپرسى یه‌که‌مى ئه‌مه‌ حکومه‌ته‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌ردۆغ���ان‪ ،‬س����ه‌رۆک وه‌زی����رى ت��ورک��ی��ا ل ‌ه‬ ‫لێدوانێکیدا ئ���ه‌وه‌ى رۆژن���ام���ه‌ى ت��ره‌ف��ى ره‌ت‬ ‫ک���رده‌و‌ه و هێرشیشى ک��رده‌ س �ه‌ر (‪)BDP‬و‬ ‫ده‌مارگیران ‌ه ئاماژه‌ى ب�ه‌وه‌ کرد که‌(‪)BDP‬‬ ‫په‌یوه‌ندى به‌و روداوه‌ى شرناخه‌و‌ه نییه‌ وتى‪ :‬ک ‌ه‬ ‫ێ‬ ‫ئ �ه‌و رۆژن��ام�ه‌ی� ‌ه ب�ێ‌وی��ژدان�ه‌ و هیچ ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫گه‌لى خۆى بۆمباران ناکات‪ ،‬له‌ تورکیاش به‌ر‬ ‫له‌ ده‌سه‌اڵتى ئێمه‌ش خه‌ڵکى مه‌ده‌نى کوژراون‬ ‫به‌اڵم ئێمه‌ رێگه‌ ناده‌ین که‌سى مه‌ده‌نى بکوژێن‪،‬‬ ‫ئێمه‌ زۆر دڵگرانین به‌اڵم (‪ )BDP‬له‌ بیانویه‌ک‬ ‫ده‌گه‌ڕێت که‌ شتێک ل ‌ه شرناخ روو ده‌دات ل ‌ه‬ ‫ئه‌سته‌نبوڵ خۆپیشاندان ده‌ک��ات (‪)BDP‬چى‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌کى به‌ شرناخه‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫قه‌ریالن‪ ،‬ئاماژ‌ه به‌ قسه‌کانى ئه‌ردۆغان ده‌کات‬ ‫وت��ى‪ :‬ئ �ه‌و‌ه به‌ فه‌رمان و بڕیارى ئ �ه‌وان پێک‬ ‫هاتووه‌‪ ،‬ل ‌ه به‌رچى س �ه‌رۆک وه‌زی��ر که‌سێکى‬ ‫تاوانبار نه‌کرد‪ .‬جه‌ختیشی ک���رده‌وه‌‪« :‬ئیدى‬ ‫کاتى ئ�ه‌و‌ه هاتووه‌ ک ‌ه ئێمه‌ به‌ دوژم��ن بڵێین‬ ‫ئیدى به‌سه‌‪».‬‬ ‫ه���ه‌وه‌ه���ا دای���ک���ى ێ��ک��ێ��ک ل���ه‌ ق��ورب��ان��ی��ان��ى‬ ‫کۆمه‌ڵکوژیه‌ک ‌ه که‌منداڵ ‌ه (‪ )13‬ساڵه‌که‌ى‬

‫عه‌فرین بـــــ‬

‫ئاهه‌نگی سه‌رکه‌وتنی ئه‌نجومه‌نی گه‌ل‬ ‫له‌ژێر ناونیشانی عه‌فرین ساڵو‬ ‫ئاماده‌کار‬ ‫له‌ ئه‌نجومه‌نی گه‌ل ده‌کات‪ ،‬رۆژی‬ ‫پێنج‌شه‌ممه‌ی رابردوو له‌ رۆژئاوای‬ ‫سازان و ئاسۆ‬ ‫کورستان و به‌ پێشنیاری خه‌ڵکی ئازاد‬ ‫له‌ ناوچه‌ی عه‌فرین ده‌یان هه‌زار کورد‬

‫هـــه‌واڵــی کوردستانی‬ ‫ل ‌ه ئامه‌د پتر ل ‌ه (‪ )50‬که‌س ده‌ستگیر کران‬

‫رۆژى شه‌ممه‌ له‌ ئامه‌دى باکورى کوردستان‬ ‫دواى ک��ۆم �ه‌ڵ��ک��وژی��ی �ه‌ک �ه‌ى ن���اوچ���ه‌ى ق�لاب��ان‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان ده‌س��ت��ى پ��ێ��ک��رد و دووگ �ه‌ن��ج��ى‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��ده‌ر ب �ه‌ گ��ول��ل�ه‌ى ه��ێ��زه‌ک��ان��ى پۆلیسى‬ ‫تورکیا کوژران بۆ شه‌رمه‌زارکردنى ئه‌وکرده‌وانه‌‬ ‫خۆپیشاندان ده‌ستى پێکرد و پۆلیس هێرشى برد‌ه‬ ‫سه‌ر جه‌ماوه‌رى خۆپیشانده‌ر‪ .‬له‌ هێرشه‌که‌دا پتر‬ ‫ل�ه‌ (‪ )50‬ک �ه‌س ده‌ستگیر ک��ران‪ ،‬ل �ه‌م کاته‌دا‬ ‫ئایال ئاکات ئاتا‪ ،‬ئه‌ندام په‌رله‌مانى (‪)BDP‬‬ ‫چوو بۆ الى پۆلیسه‌کان و پێ‌ وت��ن‪« :‬ئێوه‌ (‬ ‫‪ )AKP‬وه‌ک ق�ه‌ره‌ق��وڵ به‌کارتان ده‌هێنێت»‪.‬‬ ‫خۆپیشانده‌ران له‌ الیه‌ک کۆ بوونه‌وه‌ و ده‌ستیان‬ ‫کرد به‌ دروشمى «گوشار ئێمه‌ بێزار ناکات‪،‬‬ ‫شه‌هید نامرن‪ ،‬ئۆجه‌الن و (‪»)PKK‬ه‌ له‌ دواییدا‬ ‫پۆلیس به‌ گ��ازى فرمێسکرێژ و ئ��اوى به‌ته‌وژم‬ ‫هێرشى کرد و ئه‌وانه‌ى گازه‌که‌ بێهۆشى کردبوون‬ ‫ده‌ستگیریان کردن‪.‬‬

‫(‪ )PJAK‬هه‌ڵبژاردنه‌کانى ئێران بایکۆت ده‌کات‬

‫ئه‌نجومه‌نى پ��ارت��ی ژی��ان��ی ئ����ازادی ک��وردس��ت��ان‬ ‫(‪ ،)PJAK‬له‌ به‌یانامه‌یه‌کیاندا که‌ بۆ رای گشتی‬ ‫ب�ڵاوی��ان ک���ردوه‌ت���ه‌وه‌ و ب �ه‌ده‌س��ت (چ �ه‌ت��ر) گه‌یشتوه‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌کانى داهاتوى په‌رله‌مانى ئێران بایکوت‬ ‫ده‌که‌ن و ئه‌مه‌شه‌ به‌شێک له‌ به‌یانامه‌که‌‪« :‬قۆناخی‬ ‫هه‌ستیاری مێژوویی زاڵ به‌ سه‌ر ئاستی جیهانی و‬ ‫هه‌رێمی ئێستا که‌ به‌ پێی هه‌ڵسووکه‌وتی الیه‌نه‌کان‪،‬‬ ‫رۆژ به‌ رۆژ قه‌یرانه‌کان قووڵتر ده‌بێته‌وه‌ و به‌ تایبه‌ت‬ ‫پانتایی ئه‌م قه‌یرانانه‌ به‌ پێی هه‌ڵسوکه‌وتی کۆماری‬ ‫ئیسالمی ئێران له‌ واڵتی ئێران گه‌یشتوه‌ به‌ لوتکه‌‪.‬‬ ‫گوشار بۆ زیندانیانی سیاسی و ره‌وش��ی ناڵه‌باری‬ ‫ئه‌وان‪ ،‬به‌رفراوان‌بوونه‌وه‌ی گرتنه‌کان و زه‌ختی سیاسی‬ ‫و کۆمه‌اڵیه‌تی بێ‌وێنه‌ و به‌ ته‌واوی ملیتاریزه‌کردنی‬ ‫کۆمه‌ڵگا‪ ،‬پێناسه‌ی ره‌وشێکی مه‌ترسیدار له‌ دژی‬ ‫کۆمه‌ڵگایه‌‪ )PJAK( .‬داواش له‌ هه‌موو گه‌النی‬ ‫ئێران و به‌تایبه‌ت له‌ گه‌لی کورد ده‌کات که‌ به‌شداری‬ ‫له‌ هه‌ڵبژاردن نه‌که‌ن و هه‌ڵوێستی بایکۆت بگرنه‌ به‌ر و‬ ‫به‌ هیچ شێوازێک نه‌چنه‌ سه‌ر سندوقه‌کانی ده‌نگدان‪.‬‬

‫ژنان‬

‫ساڵی دووەم ژماره‌ ‪87‬‬ ‫‪2010/11/8‬‬ ‫دووشه‬ ‫‪2711/10/12‬‬ ‫‌ممه‌ممه‌‪- 2012/1/2‬‬ ‫دووشه‬

‫‪8‬‬

‫زیندوو‬ ‫با ژنانى کورد‬ ‫پێشه‌نگ بن‬

‫‪ u‬بێریڤان محه‌مه‌د ‪u‬‬

‫ساڵى (‪ )2011‬ساڵێکى پر له‌ گۆرانکارى‬ ‫ب��وو له‌ رۆژه�ه‌اڵت��ى ن��اوڕاس��ت ‪ ،‬گه‌النى‬ ‫ناوچه‌که‌ دژ به‌ دیکتاتۆره‌کان راپه‌ڕین‪،‬‬ ‫هه‌ندێک له‌ دیکتاتۆره‌کان به‌هێزى گه‌ل‬ ‫روخ���ان و هه‌ندێکیشیان ل �ه‌ روخ��ان��دان‪،‬‬ ‫ژنانیش هاوشێوه‌ى پیاوان قوربانیان دا و‬ ‫ناڕه‌زایه‌تیان ده‌ربڕى و به‌شدار بوون‪ ،‬زانیان‬ ‫چیان نه‌ویست و هه‌وڵى له‌ ناوبردنیان دا‬ ‫یان له‌ناویان ب��رد‪ ،‬ب�ه‌اڵم نه‌یانزانى چیان‬ ‫ده‌وێ����ت و ک���ام ب�ه‌دی��ل�ه‌ ده‌ت��وان��ێ��ت ژن��ان‬ ‫رزگ���ارک���ات ب��ۆی�ه‌ ب��ۆ ب���ارودۆخ���ى ژن��ان‬ ‫ل�ه‌ ن��اوچ�ه‌ى رۆژه �ه‌اڵت��ى ن��اوه‌ڕاس��ت که‌‬ ‫زۆرترین چه‌واسانه‌وه‌ و خراپترین گوزه‌ران‬ ‫و ک��وش��ت و ب��ڕی��ن ب �ه‌ ب��ی��ان��وى ج��ی��اواز‬ ‫به‌هۆى بااڵده‌ستى سیستمى پیاوساالرى و‬ ‫حوکمى ئاین و مه‌زهه‌ب و تایه‌فه‌گه‌ریدا‬ ‫نارۆشنبیرى له‌ ناوچه‌که‌ که‌ هه‌موو به‌‬ ‫دی��دى ژی��ان ب��ۆ پ��ی��اوه‌و ژنیش ل�ه‌ پێناو‬ ‫خۆشگوزه‌رانى ئه‌وادابن‪ ،‬ژنان له‌ ساده‌ترین‬ ‫مافه‌کان بێبه‌شن وه‌ک مرۆڤى پله‌ دوو‬ ‫مامه‌ڵه‌ ده‌کرێن‪ ،‬گۆرانێک له‌ بارودۆخى‬ ‫ژنان تا ئێستا به‌ڕوه‌ ئیجابیکه‌ى له‌ دواى‬ ‫ئه‌م راپه‌رینه‌ پێکنه‌هات‪ ،‬به‌ڵکو پێده‌چێت‬ ‫به‌و پێیه‌ى له‌ هه‌ندێک له‌و واڵتانه‌کاندا‬ ‫حزبه‌ ئیسالمیه‌کان بونه‌ته‌ هێزى سه‌ره‌کى‪،‬‬ ‫ئاین و مه‌زهه‌به‌کان حوکم بگرنه‌ ده‌ست‬ ‫له‌ ناوچه‌که‌ هاوشێوه‌ى واڵتانى ئێران و‬ ‫س��ع��ودی�ه‌ پێده‌چێت ب��ارودۆخ��ى ژن���ان له‌‬ ‫خراپه‌وه‌ به‌ره‌و خراپتر بڕوات‪.‬‬ ‫کوردستانیش له‌و بارودۆخه‌ى رۆژهه‌اڵتى‬ ‫ناوه‌ڕاست و راپه‌ڕینه‌کاندا گوزه‌رده‌کات‪،‬‬ ‫به‌اڵم راپه‌ڕین و شۆرشه‌کان له‌ناو کوردان‬ ‫ج��ی��اوازت��ره‌ و تایبه‌تمه‌ندى خ��ۆى هه‌یه‌‪،‬‬ ‫تایبه‌تمه‌ندیه‌که‌ که‌ چه‌ندین الیه‌نى جیاواز‬ ‫له‌خۆ ده‌گرێت تێدا تێڕوانین بۆ باردۆخى‬ ‫ژنانیش له‌ گۆڕانکاریه‌کان به‌ ئاراسته‌ى‬ ‫زی��ن��دووک��ردن �ه‌وه‌ و چ��اره‌س �ه‌رى ریشه‌یی‬ ‫بۆ دۆخ��ى ژن��ان له‌ الی�ه‌ن به‌شى باکورى‬ ‫ک��وردس��ت��ان و ه �ه‌ن��دێ��ک رێکخستنى‬ ‫نزیک به‌و ئایدۆلۆژیایه‌ که‌ له‌ باکورى‬ ‫کوردستان به‌شى ه �ه‌ره‌زۆرى بۆ رزگارى‬ ‫پشتى پێده‌به‌ستن ل�ه‌ پ��ارچ�ه‌ک��ان��ى ترى‬ ‫ک��وردس��ت��ان��ی��ش ده‌س��ت��ى ب �ه‌ خ�ه‌ب��ات��ک��ردوه‌‬ ‫ک���اری ب��ۆ ده‌ک��رێ��ت و ژن���ان ل �ه‌ ری��زی‬ ‫پێشه‌وه‌ن به‌ ئاستێک که‌ نه‌ک ته‌نها له‌‬ ‫واڵت��ى رۆژه�ه‌اڵت��ى ن��اوه‌راس��ت‪ ،‬به‌ڵکو له‌‬ ‫جیهاندا به‌و ئاسته‌ تا ئه‌مڕۆکه‌ نه‌توانراوه‌‬ ‫ژنان خۆیان رێکبخه‌ن و یه‌کده‌نگ داواى‬ ‫ماف و ئ��ازادى بکه‌ن‪ ،‬هه‌ر ئه‌م شۆڕشه‌‬ ‫ک�ه‌ ری��ش�ه‌ى ئ��اڵ��وگ��ۆره‌ک��ان��ى کۆمه‌ڵگا‬ ‫له‌خۆده‌گرێت‪ ،‬چونکه‌ به‌بێ ئ��ازادى ژن‬ ‫ن��ات��وان��رێ��ت هیچ کۆمه‌ڵگایه‌ک بڵێت‬ ‫ئ��ازادم‪ .‬هه‌رێمى کوردستانیش جیاوازتر‬ ‫له‌ رۆژئاوا و باکورى کوردستان که‌متر‬ ‫پشکى راپه‌ڕینى ب�ه‌رده‌ک�ه‌وێ��ت‪ ،‬چونکه‌‬ ‫به‌ هه‌موو که‌موکورتیه‌کانیه‌وه‌ خه‌ڵک‬ ‫نایه‌وێت ئ �ه‌و حوکمه‌ ک�ه‌ ت��ا ئاستێک‬ ‫سه‌ربه‌خۆى هه‌یه‌‪ ،‬له‌ ده‌ست بچێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ب��ارودۆخ��ى ژن��ان��ى ل�ه‌ ب��ارودۆخ��ى ژنانى‬ ‫واڵت �ه‌ دواک �ه‌وت��وه‌ک��ان زۆر باشتر نیه‌ و‬ ‫له‌ م��اوه‌ى ساڵى راب���ردوو به‌ رێ��ژه‌ى زۆر‬ ‫به‌رزتر ئاماره‌ ره‌سمیه‌کان توندووتیژى و‬ ‫قڕکردنى ژنانیان خسته‌ روو‪ ،‬لێره‌ ژنان‬ ‫هێشتا نه‌یانتوانیوه‌ خوێندنه‌وه‌ى دروست‬ ‫بۆ باردۆخ و ئاڵوگۆرانى گوزره‌رانى ژن‬ ‫له‌ واڵتانى دراوسێ و ناوچه‌که‌ بکه‌ن و‬ ‫له‌ نێوان ئ�ه‌و شۆڕشه‌ى که‌ له‌ باکورى‬ ‫کوردستان بۆ رزگارى نه‌ته‌وه‌یی و ره‌گه‌زى‬ ‫ب�ه‌ڕێ��وه‌ده‌چ��ێ��ت‪ ،‬ب�ه‌وه��ۆی�ه‌وه‌ ژن��ان بونه‌ته‌‬ ‫خاوه‌ن هێزو بڕیاو هه‌ڵقواڵوى کۆمه‌ڵگاى‬ ‫کوردیه‌و ده‌توانرێت له‌مدۆخه‌ی ئێتستادا‬ ‫زۆر سودى لێوه‌رگیرێت‪ ،‬له‌ الیه‌کى تر ئه‌و‬ ‫راپه‌ڕینانه‌ى له‌ واڵته‌ عه‌ربیه‌کان بۆ البردنى‬ ‫دیکتاتۆره‌کان به‌بێ رونى ئاینده‌ی ژنان‬ ‫تێدا ده‌بینرێت سود وه‌رگرن‪ ،‬له‌و چوارچێوه‌‬ ‫رێکخراوه‌ جۆربه‌جۆره‌کانى ژن��ان ژنانى‬ ‫هه‌رێمى کوردستانیش خه‌باتیان نوێکه‌نه‌وه‌‬ ‫و رۆڵى ئه‌و رێژه‌ زۆره‌ له‌ رێکخراو گروپى‬ ‫ژنان له‌ کۆمه‌ڵگا ده‌رخه‌ن تا ژنانى کورد‬ ‫ببنه‌ به‌دیهێنه‌رى ئ��ازادى و یه‌کسانى له‌‬ ‫کوردستانێکى گ �ه‌وره‌و به‌ هێزى خۆیان‬ ‫بتوانن ببنه‌ پێشه‌نگى ژنانى جیهان‪.‬‬

‫ساڵی ‪ 2011‬خراپترین ساڵ بوو بۆ ژنان‬

‫«تا ژن به‌شداری نه‌کات سیاسه‌ت دیموکراتیز ‌ه و‬ ‫گۆرانکاری جومگه‌یی ل ‌ه کۆمه‌ڵگا دروست نابێت»‬ ‫ئاماده‌کار‬ ‫دانێر قه‌ره‌داغی‬ ‫په‌رله‌مانتارێک ئاماژ ‌ه به‌و ‌ه ده‌کات‬ ‫ئاماره‌کانی توندوتیژی به‌رامبه‌ر‬ ‫ژنان زۆر له‌و ‌ه مه‌ترسیدارترن ک ‌ه‬ ‫هه‌ستی پێده‌کرێت‪ ،‬چاالکوانێکی‬ ‫سیاسیش ده‌ڵێت کڵۆڵترین ساڵ بۆ‬ ‫ژن ساڵی (‪ )2011‬بوو که‌ «چه‌مکه‌کان‬ ‫هێزى سلبییان» زیاتربوو له‌سه‌ر‬ ‫ژن‪ .‬هاوسه‌رۆکی پارتی چاره‌سه‌ری‬ ‫دیموکراتی کوردستانیش پێیوای ‌ه تا ژن‬ ‫به‌شداری نه‌کات سیاسه‌ت دیموکراتیز ‌ه‬ ‫نابێت و گۆڕانکاری جومگه‌یی ل ‌ه‬ ‫کۆمه‌ڵگا دروست نابێت‪.‬‬

‫کوێستان محه‌مه‌د عه‌بدوڵاڵ‪ ،‬په‌رله‌مانتاری‬ ‫لیژنه‌ی به‌رگری له‌ ژن��ان و ئافره‌تان ل ‌ه‬ ‫فراکسیۆنی گ��ۆڕان‪ ،‬ئاماژه‌ ب�ه‌وه‌ده‌ک��ات‬ ‫به‌و پێیه‌ی ئه‌و ئامارانه‌ی هه‌رشه‌ش مانگ‬ ‫جارێک که ‌حکومه‌تی هه‌رێم به‌ره‌سمی‬ ‫باڵوی ده‌کاته‌وه‌ واپیشانی ده‌ده‌ن توندوتیژی‬ ‫له‌ هه‌ڵکشاندایه‌ ئاماره‌کان زۆر مه‌ترسی‬ ‫دارترن له‌وه‌ی که‌ هه‌ستی پێده‌کرێت‪.‬‬ ‫ئ�ه‌و په‌رله‌مانتاره‌ی لیژنه‌ی ب�ه‌رگ��ری له‌‬ ‫ژنان و ئافره‌تان وتیشى‪ :‬هه‌موو جۆره‌کانی‬ ‫توندوتیژی روو له‌ زیادبونه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‬ ‫چه‌ندین توندوتیژی تر له‌ ناو خێزاندا هه‌یه‌‬ ‫ک �ه‌ ح��ک��وم�ه‌ت و ب�ه‌ڕێ��وب�ه‌رای�ه‌ت��ی�ه‌ک��ان��ی‬ ‫توندوتیژی لێی ئاگادارنین واتا ئه‌و ئامارانه‌‬ ‫دروس��ت نین که‌ له‌سه‌ر توندوتیژیه‌کانى‬ ‫هێشتا زۆر له‌وه‌ که‌مترن به‌رامبه‌ر به‌ژنان‬ ‫ده‌کرێت پێیوایه‌ ره‌وشی ژنان له‌ بارودۆخێکی‬ ‫خراپدایه‌ له‌ هه‌رێمی کوردستان له‌ هه‌موو‬ ‫بواره‌کاندا توندوتیژی ساڵ بۆ ساڵ روو‬ ‫له‌ زیادبوون ده‌کات‪ .‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی جێگه‌ی‬ ‫دڵخۆشیه‌ که‌ په‌رله‌مانی کوردستان توانی‬ ‫له‌م ساڵدا یاسایه‌ک په‌سه‌ند بکات یاسای‬ ‫ب �ه‌ره‌ن��گ��ارب��ون �ه‌وه‌ی ت��ون��دوت��ی��ژی خێزانی‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ یاساکه‌ دژایه‌تی زۆری هه‌بوو‬ ‫له‌الیه‌ن کۆمه‌ڵێکه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم دواجار یاساکه‌‬ ‫په‌سه‌ندکراو چ��ووه‌ ب��واری جێبه‌جێکردنه‌وه‌‬ ‫بۆیه‌ هیوادارم ئه‌م یاسایه‌ بتوانێت که‌مێک‬ ‫له‌خه‌موو ئازاره‌کانی ژنان که‌م بکاته‌وه‌‪.‬‬ ‫س �ه‌م��ی��ره‌ م��ح��ه‌م��ه‌د‪ ،‬رۆژن���ام���ه‌ن���ووس و‬ ‫چاالکوان له‌ مافه‌کانی ژنان‪ ،‬ره‌وشی ژنان‬ ‫له‌ ساڵی رابردوو بێگومان ئاستی کوشتنی‬ ‫ژن��ان ب�ه‌ره‌ و که‌مبونه‌وه‌ رۆیشتووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئاستی خۆکوشتن له‌ ناو کۆمه‌ڵگا به‌ره‌و‬ ‫هه‌ڵکشان چ��ووه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌ڵگه‌یه‌که‌ بۆ‬ ‫هه‌ڵکشانی ج��ۆری توندوتیژیه‌کانى سه‌ر‬ ‫ژنان له‌ کۆمه‌ڵگه‌یدا توندوتیژی جه‌سته‌ی‪،‬‬ ‫سێکسی‪ ،‬ئه‌گه‌ر چی توندوتیژی سێکسی‬ ‫نیه‌ که‌ سکااڵی له‌سه‌ر بکرێت له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‬ ‫ده‌بێته‌ عه‌یبه‌ ل���ه‌روی کۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌وانه‌یه‌ جۆری کێشه‌و گرفته‌کانیان به‌ره‌‬ ‫و قورستر به‌رن‪ .‬بۆیه‌ داتای به‌رده‌ست نیه‌‬ ‫بۆ ئه‌و توندوتیژیه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ جۆری‬ ‫«توندوتیژی ده‌رونی» له‌ هه‌ڵکشاندایه‌‪.‬‬ ‫سه‌میره‌ محه‌مه‌د باسى له‌وه‌شکرد که‌ هه‌ر له‌‬ ‫مۆدێلی توندوتیژی ته‌کنه‌لۆژی‪ ،‬سیاسی‪،‬‬ ‫ف �ه‌رم��ان��گ �ه‌ی ئ �ه‌م��ان �ه‌ ل�ه‌ه�ه‌ڵ��ک��ش��ان��دای�ه‌‬ ‫ه���ه‌رچ���ه‌ن���ه‌ده‌ ئ �ه‌م��ان �ه‌ خ���ه‌ف���ه‌ک���راون زۆر‬ ‫ب��ه‌ت��ه‌واوی ناخرێته‌ روو به‌وپێیه‌ی ئێمه‌‬ ‫له‌وبواره‌دا کارده‌که‌ین له‌ کاتێکدا ده‌بوایه‌‬ ‫ئه‌م جۆره‌ توندوتیژیانه‌ سه‌ریان هه‌ڵنه‌دایه‌‬ ‫به‌گوێره‌ی ئه‌و هه‌واڵنه‌ی که‌دراوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و چاالکوانه‌ى مافه‌کانى ژنان ئاماژه‌ى‬ ‫ب �ه‌ ده‌س��ک�ه‌وت�ه‌ک��ان��ی��ش ک��رد و وت���ى‪ :‬ئه‌و‬ ‫ده‌سکه‌وتانه‌ی هه‌بون «ده‌رچواندنی پرۆژه‌‬ ‫ی��اس��ای ب �ه‌ره‌ن��گ��ارب��وون �ه‌وه‌ی توندوتیژی‬ ‫خێزانی» بوو که‌ یه‌کێکه‌ له‌و پرۆژانه‌ی‬ ‫ده‌توانرێت خزمه‌تی باش بکات له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫روبه‌روبونه‌وه‌ و که‌مکردنه‌وه‌ی توندوتیژی‬ ‫له‌ کۆمه‌ڵگه‌ی کوردی ئه‌گه‌رچی هێشتا‬ ‫یاساکه‌ نه‌چۆته‌ بواری جێبه‌جێکردنه‌وه‌ که‌‬ ‫ئه‌مه‌ش یه‌کێکه‌ له‌خراپیه‌کان له‌ کاتێکدا‬ ‫یاساکه‌ م���اوه‌ی چ�ه‌ن��د مانگێکه‌ زی��ات��ره‌‬ ‫ده‌رچووه‌‪.‬‬ ‫س�ه‌م��ی��ره‌ ن �ه‌ش��ی��ش��ارده‌وه‌ ک �ه‌ پاشه‌کشه‌ی‬ ‫کابینه‌ی شه‌شه‌م له‌پێدانی پۆستی به‌رز‬ ‫به‌ ژنان ده‌بینین له‌ کابینه‌ی شه‌ش یه‌ک‬ ‫ژن ل �ه‌ وه‌زاره‌ت�����ا ب���ه‌ش���داره‌‪ .‬ل �ه‌ کاتێکدا‬ ‫س �ه‌ی��ری ئ��اس��ت��ی ژن ب��ک�ه‌ی��ن ل �ه‌ ئاستی‬ ‫حزبی و سیاسی ژماره‌یان به‌ره‌ و زیادبون‬ ‫چووه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی له‌ ساڵی پاردا رویدا یه‌ک‬ ‫دوو ح��اڵ�ه‌ت ه�ه‌ب��وو ژن��ان چونه‌ ئه‌ندامی‬ ‫سه‌رکردایه‌تی پارته‌کانه‌وه‌‪.‬‬

‫له‌به‌رده‌وامی وته‌کانیدا چاالکوانی بواری‬ ‫ژنان سه‌میره‌ وتی‪ :‬ژنان له‌بواری ئابوریدا‬ ‫به‌ره‌و زیادبون چووه‌ فه‌رمانبه‌ر و بازرگان‬ ‫گ��ۆران��ک��اری ت����ازه‌ی پ��ێ��وه‌ ده‌ب��ی��ن��رێ��ت له‌‬ ‫ب��واری پ��ه‌روه‌رده‌ش��دا ژم��اره‌ی�ه‌ک��ی زۆر له‌‬ ‫ژنان کارده‌که‌ن جگه‌ له‌وه‌ی په‌روه‌رده‌کارن‬ ‫له‌ ب��واری ماڵه‌وه‌ له‌ حکومیشدا ئه‌وانیش‬ ‫ب �ه‌ره‌و زی��ادب��ون چ��ون‪ ،‬له‌ ب��واری ملمالنیه‌‬ ‫سیاسیه‌کانیشدا‪ ،‬ب���ه‌داخ���ه‌وه‌ ل �ه‌ مانگی‬ ‫شوباتدا کێشه‌ی سیاسی هه‌بوو له‌وێدا ژنان‬ ‫قوربانی یه‌که‌م بون ژنان پرسییان پێنه‌کرا‪.‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌کی گشتی دۆخ��ی ژن له‌چاو‬ ‫سااڵنی پێشودا گۆڕانکاریه‌کی ئه‌وه‌نه‌ زه‌ق‬ ‫نیه‌‪.‬‬ ‫له‌روی کۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه‌ هه‌ندێک هۆشیاری‬

‫هۆشیاریه‌کیان هه‌یه‌ به‌رامبه‌ر مافه‌کانی‬ ‫خۆیان‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌ هه‌رچاومان له‌سه‌ر ژنه‌ و‬ ‫ده‌بێت پیاویش بگۆڕێت‪ .‬له‌الیه‌که‌وه‌ سه‌یری‬ ‫کێشه‌کان ده‌که‌ین‪.‬‬ ‫گ���واڵڵ���ه‌ی گ �ه‌رم��ی��ان وت��ی��ش��ی‪ :‬ئ���ه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌مساڵ جێگه‌ی شانازیمان بێت ئه‌و (یه‌ک‬ ‫وه‌زیره‌یه‌ له‌ حکومه‌ت به‌شداربوو) ژنێکی‬ ‫چ��االک�ه‌ ئ �ه‌و رێ���ژه‌ی ل�ه‌ (‪)%30‬ی له‌ناو‬ ‫حکومه‌تدا جێبه‌جێبکرێت که‌له‌په‌رله‌ماندا‬ ‫هه‌یه‌ ده‌ستکه‌وتێکی باش‌ ده‌بێت بۆ ژنان‪،‬‬ ‫چونکه‌ ئه‌و ژنانه‌ی له‌ناو حکومه‌تدان ژنی‬ ‫کارا و چاالکن‪.‬‬ ‫س���وه‌ی���ل ع���وم���ه‌ر س �ه‌ع��ی��د‪ ،‬چ��االک��وان��ی‬ ‫سیاسی‪ ،‬ئ��ام��اژه‌ ب �ه‌وه‌ ده‌ک���ات ک�ه‌ ساڵى‬ ‫رابردوو کڵۆڵترین کات بوو بۆ ژیانی ژن‪،‬‬

‫بکه‌ن بۆ ژن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر بنکه‌ فراوان بێت‬ ‫کۆمه‌ڵێک خه‌ڵکی دیکه‌ بێنه‌ پێشه‌وه‌ ئه‌وه‌م‬ ‫پێم باشتره‌‪.‬‬ ‫هاوسه‌رۆکی پارتی چاره‌سه‌ری دیموکراتی‬ ‫ک��وردس��ت��ان‪ ،‬ئ��ام��اژه‌ ب �ه‌وه‌ ده‌ک��ات له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌ی ناره‌زایی له‌ ئاستێکی به‌رزدایه‌ هه‌موو‬ ‫شێوازه‌کانی توندوتیژی هه‌یه‌ ئه‌وه‌ش به‌هۆی‬ ‫«ئه‌و عه‌قڵه‌یه‌تی جیاکاری ره‌گه‌زیه‌ی»‬ ‫به‌رێوه‌ی ده‌بات له‌و چوارچێوه‌یه‌دا بێگومان‬ ‫ئه‌وه‌ی قوربانی زۆره‌ ژنان بوون‪.‬‬ ‫نه‌جیبه‌ عومه‌ر ئه‌حمه‌د باسى له‌وه‌کرد له‌‬ ‫ساڵی (‪ )2011‬زۆرترین چاالکی ناڕه‌زایی‬ ‫خۆپیشاندانی ژنان هه‌بوون‪ ،‬به‌اڵم بێگومان‬ ‫که‌ به‌شی ئه‌وه‌ ناکه‌ن کاریگه‌ری دابنێن که‌‬ ‫حکومه‌ت و الیه‌نی په‌یوه‌ندیدار بخه‌نه‌ کار‪،‬‬

‫رۆژنامه‌نوس و چاالکوان له‌ بواری مافه‌کانی‬

‫زیاتر بووه‌‪ ،‬به‌اڵم رۆڵگێرانی وه‌ک پێویست‬ ‫نه‌بووه‌‪ .‬به‌شێکی ژن لێی به‌رپرسیاره‌ ئه‌م ‌ه‬ ‫«گرێدراوی قواڵی عه‌قڵیه‌تی سیستمی‬ ‫پ��ی��او س��االری��ی �ه‌ ک �ه‌ ناهێڵێت ژن وه‌ک‬ ‫پێویست رۆڵ ببینێت»‪ ،‬ئه‌مه‌ سیستمی‬ ‫پیاو ساالریه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئاماژه‌ى به‌وه‌شدا ده‌توانین بڵێین‬ ‫ژنان وه‌ک پێویست رۆڵییان له‌ سیاسه‌تدا‬ ‫ن���ه‌ب���ووه‌ وت����ى‪ :‬ئ��ێ��م�ه‌ پ��ێ��م��ان��وای�ه‌ «ت���ا ژن‬ ‫ب �ه‌ش��داری نه‌کات سیاسه‌ت دیموکراتیزه‌‬ ‫نابێت کۆمه‌ڵگاش دیموکوکراتیزه‌ نابێت‪،‬‬ ‫گۆڕانکاریه‌کی جومگه‌یی له‌کۆمه‌ڵگا‬ ‫دروست نابێت»‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ گرنگه‌ باس له‌‬ ‫«شۆڕشێکی دیموکراسی» بکه‌ین پێویسته‌‬ ‫ژنان رۆڵی ئه‌کتیڤ بگێرن‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی ژن‬

‫ژنان‪:‬‬

‫به‌داخه‌وه‌ له‌ مانگی شوباتدا کێشه‌ی سیاسی هه‌بوو‬ ‫له‌وێدا ژنان قوربانی یه‌که‌م بون که‌چى پرسیان پێ نه‌کرا‬ ‫ئافره‌تان‪:‬‬

‫په‌رله‌مانتارێکی لیژنه‌ی به‌رگری له‌ ژنان و‬

‫ئه‌و ئاماران ‌ه دروست نین‌ که‌ له‌سه‌ر توندوتیژیه‌کان‬ ‫خراونه‌ته‌ڕوو‪ ،‬زۆر که‌مترن له‌وه‌ى به‌رامبه‌ر به ‌ژنان‬ ‫ده‌کرێت‬ ‫چاالکوانێکى سیاسى‪:‬‬

‫هه‌میشه‌ ژن له‌به‌ر به‌رژه‌وه‌ندی حزبی نه‌ک به‌رژه‌وه‌ندی خۆی‬

‫شتێک بۆ ژنان بکات کاری پێکراوه‌‬ ‫په‌رله‌مانتارێکی خولی پێشوی‬

‫یه‌کێتی‪:‬‬

‫ئێمه‌ هه‌ر چاومان له‌سه‌ر ژنه‌ و ده‌بێت پیاویش‬ ‫بگۆڕێت‬ ‫هاوسه‌رۆکی پارتی چاره‌سه‌ری دیموکراتی‬

‫کوردستان‪:‬‬

‫گرنگه‌ باس له‌ شۆڕشێکی دیموکراسی بکه‌ین‬

‫که‌ ژنان رۆڵی چاالک بگێڕن تێیدا‬ ‫به‌ژنه‌وه‌ هه‌ستده‌کرێت‪ ،‬هه‌روه‌ها ژماره‌یه‌ک‬ ‫ل �ه‌ ژن���ان ل �ه‌ رێ��گ �ه‌ی راگ�ه‌ی��ان��دن�ه‌ک��ان�ه‌وه‌‬ ‫ده‌ن��گ��ی ژن ده‌گ�ه‌ی�ه‌ن��رێ��ت ئ���ه‌وه‌ کارێکی‬ ‫باشه‌‪ ،‬به‌اڵم ناکرێت ئه‌مانه‌ به‌ده‌سکه‌وتی‬ ‫گ����ه‌وره‌‌ س �ه‌ی��ر ب��ک��رێ��ت ئ �ه‌م �ه‌ ل �ه‌ ئاستی‬ ‫داخوازی و پێداویستی ژناندا نیه‌ ده‌کرێت‬ ‫پالن بن بۆچاکسازی له‌ ره‌وشی ژن بیری‬ ‫لێبکرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتاری خولی پێشوی یه‌کێتیش‪،‬‬ ‫پێیوایه‌ گۆڕانکاریه‌کی وانیه‌‪ .‬ب �ه‌اڵم له‌‬ ‫کایه‌ی هونه‌ری رێکخراوه‌ی ژنان بونیان‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫گواڵڵه‌ی گه‌رمیان‪ ،‬په‌رله‌مانتاری خولی‬ ‫پێشوی یه‌کێتی وت��ى‪ :‬توندوتیژی ژنان‬ ‫ناتوانین بڵێین که‌می کردووه‌‪ ،‬ژنان ئێستا‬

‫توندوتیژی زیاتر ب��ووه‌ له‌سه‌ری له‌هه‌موو ئێمه‌ بۆخۆمان وا ده‌یخوێنینه‌وه‌ له‌شێوازی‬ ‫الیه‌نه‌کانه‌وه‌ (چه‌مکه‌کان هێزى سلبی) کارکردندا که‌موو ک��وری هه‌بووه‌ وه‌ک‬ ‫زیاتر بووه‌ له‌سه‌ر ژن‪ .‬سوه‌یل پێیوایه‌ ژنان خۆی شیکردنه‌وه‌ بۆ کێشه‌کان نه‌کراوه‌‪،‬‬ ‫زی��ات��ر ل �ه‌ الی���ه‌ن ئ �ه‌و ح��زب��ان �ه‌وه‌ ب �ه‌ش��داری له‌ماوه‌ی رابردودا چه‌ندین کۆنفرانس کرا‪،‬‬ ‫سیاسی‌بوون هه‌میشه‌ ژن له‌به‌ر به‌رژه‌وه‌ندی ب�ه‌اڵم خاڵه‌ ئه‌ساسیه‌که‌ی ناگرێته‌ ده‌ست‬ ‫حیزبی نه‌ک به‌رژه‌وه‌ندی شه‌خسی خۆی وه‌ک کێشه‌یه‌کی عه‌قڵیه‌ت بگیرێته‌ ده‌ست‬ ‫شتێک ب��ۆ خ���ۆی ی���ان ب��ۆ ژن���ان بکات له‌ دوای تێپه‌ڕاندنی ئه‌و عه‌قڵیه‌ته‌ کارکردن‬ ‫ل���ه‌و الی���ه‌ن���ه‌وه‌ الوازه‌ زۆرج���اری���ش وه‌ک‬ ‫کاریپێکراوه‌‪ .‬زیاتر مه‌رامی ئه‌حزابه‌کانه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و چاالکوان ‌ه سیاسیه‌ش پێى باشه‌ که‌سی ئامرازێک به‌کار ده‌هێنرێت له‌و ملمالنێیه‌‬ ‫شیاو له‌شوێنی شیاو بێت له‌ ده‌ره‌وه‌ی حزب سیاسیانه‌ی هه‌یه‌ ئه‌مه‌ش واده‌ک��ات وه‌ک‬ ‫بێت به‌شداری حکومه‌ت بێت‪ ،‬ئه‌وه‌شى وت‪ :‬پێویست چاره‌سه‌ری بۆ نه‌دۆزرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫که‌س هه‌یه‌ له‌ روى عه‌قڵیه‌وه‌ تێگه‌شتوو ن�ه‌ج��ی��ب�ه‌ ع���وم���ه‌ر ه���اوس���ه‌رۆک���ی پ��ارت��ی‬ ‫رۆشنبیره‌ پێمباشه‌ ئ �ه‌و ژن��ان�ه‌ دابنێن بۆ چاره‌سه‌ری دیموکراتی کوردستان‪ ،‬وتیشى‪:‬‬ ‫ئه‌وه‌ی رۆڵی ژنیان هه‌بێت‪ .‬رێکخراوه‌کان تا له‌چوارچیوه‌ی سیاسه‌تى ژن پێویسته‌ ئیراده‌ى‬ ‫ئێستا «نه‌یانتوانیوه‌ هیچ کارێکی دیار» راسته‌قینه‌ی هه‌بێت‪ ،‬بۆیه‌ به‌شداریکردن‬

‫چ���������ۆن‬ ‫تێپه‌ڕێنین وات���ه‌ چه‌ندایه‌تیه‌که‌ی زیاتر‬ ‫گرنگه‌ بۆ ئ �ه‌وه‌ی ژن له‌ ک��اری سیاسی‬ ‫به‌عه‌قڵیه‌تی ته‌نگی که‌ له‌عه‌قڵیه‌تی پیاودا‬ ‫ه�ه‌ی�ه‌ ب��گ��ۆڕدرێ��ت‪ ،‬ه��اوس �ه‌رۆک��ی پارتی‬ ‫چاره‌سه‌ری دیموکراتی کوردستان وتیشی‪:‬‬ ‫هه‌رچۆنێک بێت ده‌توانین بڵێین رێ��ژه‌ی‬ ‫ژن له‌ناو پارتی ئێمه‌دا له‌سه‌دا (‪ )%47‬بوو‬ ‫جارێکی تر ئ �ه‌و گۆرانکاریه‌ى کردمان‬ ‫گۆرانکاریه‌کی باش بوو بۆ تێپه‌ڕاندنی‬ ‫ئ �ه‌و عه‌قڵیه‌ته‌ ب��اوه‌ کالسیکیه‌ی که‌ له‌‬ ‫سیستمی پارتایه‌تی ته‌نگا هه‌یه‌‪ ،‬به‌گشتی‬ ‫هه‌وڵدان و جموجۆڵ له‌ هه‌رێمی کوردستان‬ ‫ه�ه‌ی�ه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم به‌پێی پێویست نیه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئاستی جیهان و پارته‌کان‪.‬‬

‫گه‌نجان پێناسه‌ى جیاواز بۆ دیارده‌ى خۆکوژى ده‌که‌ن‬

‫گه‌نجێک‪ :‬گه‌نجان له‌ کوردستاندا کوژراون ئه‌وه‌ى ماوه‌ته‌وه‌ ئه‌رکى ده‌سه‌اڵته‌ که‌ بیانێژێت‬ ‫ئاماده‌کار‬

‫کارزان تاریق‬ ‫کچان نه‌بونى ئازادى و پێنه‌دانى‬ ‫که‌مى هۆشیارى خێزانه‌کانیان‬ ‫به‌هۆکارى نائومێدى و بێزارى‬ ‫ئه‌زانن تا ئه‌و راده‌یه‌ى بڕیارى‬ ‫خۆکوشتن بده‌ن‪ ،‬کوڕانیش‬ ‫الوازى الیه‌نى مادى ک ‌ه ناتوانن‬ ‫ب ‌ه ئاسوده‌ى بژین وایداده‌نێت‬ ‫ک ‌ه ژیانیان دابینکراو نیه‌‪،‬‬ ‫ده‌رونناسێکیش رایده‌گه‌یه‌نێت‪:‬‬ ‫گه‌نجى کۆمه‌ڵگه‌ى ئێم ‌ه له‌روى‬ ‫هۆشیاریه‌و ‌ه زۆر دواکه‌وتوو ‌ه بۆی ‌ه‬ ‫بڕیارى خۆکوشتن ده‌دات‪.‬‬

‫ب �ه‌ن��از ح��ه‌س��ه‌ن‪ ،‬ت �ه‌م �ه‌ن (‪ )22‬س��اڵ‪،‬‬ ‫خوێندکارى زانکۆ‪ ،‬ئاماژه‌ى بۆ ئه‌وه‌کرد‬ ‫کچان زیاتر توشى حاڵه‌تى خۆکوشتن‬ ‫ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬چونکه‌ به‌رده‌وام له‌ ماڵه‌وه‌ن ک ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ به‌شێکه‌ له‌ کێشه‌ى کچان‪ ،‬به‌هۆى‬ ‫بێزاریانه‌وه‌ و زیاتریش توشى کێشه‌ى ئه‌بن‬ ‫و وت��ى‪ :‬ئێمه‌ى کچان ناتوانین وه‌ک‬ ‫ک��وڕان ئ��ازاد بین‪ ،‬چونک ‌ه کاتێک ل ‌ه‬ ‫ناو خێزاندا کێش ‌ه هه‌ی ‌ه کوڕ ده‌توانێت ل ‌ه‬ ‫ناو کێشه‌کان بچێت ‌ه ده‌ره‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێم ‌ه‬ ‫ب �ه‌رده‌وام له‌ناو کێشه‌کانین ئه‌مه‌ش بێ‬ ‫ئومێدى و ده‌رنه‌که‌وتنى توانایى ئێمه‌ى‬ ‫کچان ‌ه ب ‌ه حوکمى ئه‌و کلتوره‌ى هه‌مان ‌ه‬ ‫و نه‌بوونى ئ���ازادى و بیر ن�ه‌ک��ردن�ه‌وه‌ى‬ ‫خێزانه‌کمان و بڕیاردان به‌سه‌ر کچاندا و‬ ‫جیاوازیکردن نێوان کچان و کوڕان زیاتر‬ ‫کچان مردن ب ‌ه چاره‌سه‌ر ئه‌زانن‪.‬‬ ‫ئ �ه‌و خ��وێ��ن��دک��اره‌‪ ،‬هێماى ب��ۆ ئ �ه‌وه‌ک��رد‬ ‫ک���چ زی���ات���ر ه �ه‌س��ت ن��اس��ک��ت��ره‌‪ ،‬ب��ۆی� ‌ه‬ ‫زی��ات��ر کێشه‌کان ل���ه‌ڕووى س��ۆزداری �ه‌و‌ه‬ ‫ل��ێ��ی��ان ده‌روان����ێ����ت ب �ه‌ت��ای��ب �ه‌ت��ى کێش ‌ه‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تیه‌کان ک ‌ه وا له‌ ئێمه‌ى گه‌نج‬ ‫ئه‌کات په‌نا بۆ خۆکوشتن ببه‌ین‪ .‬به‌ناز‬ ‫جه‌ختیشیکرده‌وه‌‪ :‬له‌ کۆمه‌ڵگه‌ى ئێمه‌دا‬ ‫تا ئێستا کلتورى پیاو س��االرى هه‌یه‌‪،‬‬ ‫کاتێک ئێمه‌ى کچ له‌ناو خێزانه‌کانماندا‬ ‫رووب�����ه‌ڕووى کێش ‌ه ده‌ب��ی��ن �ه‌و‌ه ل � ‌ه الی �ه‌ن‬

‫‪ n‬خراپی باری ئابووری و نزمی ئاستی رۆشنبیری هۆکارن بۆ خۆکوشتن‬

‫خێزانه‌کانمانه‌و‌ه ئیهان ‌ه ده‌کرێین ل ‌ه جیاتى‬ ‫ئ���ه‌وه‌ى یارمه‌تیمان ب��ده‌ن کێشه‌کانمان‬ ‫ق���ورس ده‌ک���ه‌ن‪ ،‬ئ�ه‌م�ه‌ش م��ن پێم وای� ‌ه‬ ‫خێزانه‌کان خۆیان وامان لێده‌که‌ن بڕیارى‬ ‫خۆکوشتن بده‌ین‪ ،‬چونک ‌ه ئه‌و‌ه نیشانه‌ى‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه ژیان بۆ ئێم ‌ه زۆر سه‌خته‌ و بواری‬ ‫ژیانمان به‌ ئازادى زۆر که‌مه‌‪.‬‬ ‫رازاو رێ��ک �ه‌وت‪ ،‬ت�ه‌م�ه‌ن‪ )19( ،‬ساڵ‪،‬‬ ‫کچى م��اڵ�ه‌وه‌ی�ه‌‪ ،‬تیشکى خست ‌ه سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ى نه‌بوونى پێداویستیه‌کان و نه‌بونى‬ ‫ئازادى و سه‌ربه‌ستى هۆکارن بۆ ئه‌وه‌ى‬ ‫بارودۆخێکى خراپ الى گه‌نج دروست‬ ‫بێت تا ئه‌و پ�ه‌ڕى بێ ئومێد ب��وون ئه‌و‬ ‫گه‌نج ‌ه نه‌توانێت چاره‌سه‌رێکى گونجاو‬ ‫بدۆزێته‌وه‌ هه‌وڵى خۆ کوشتن بدات‪.‬‬ ‫ئ�����ه‌و گ���ه‌ن���ج���ه‌ پ���ێ���ى وای�������ه‌‪ :‬ه���ه‌م���وو‬ ‫قوربانیه‌کانى ناو کۆمه‌ڵگه‌ى کوردى‬ ‫به‌ زۆرى کچانن‪ ،‬چونکه‌ بێجگ ‌ه له‌وه‌ى‬ ‫ل �ه‌ م��اڵ �ه‌وه‌ وه‌ک دی��ل وان ل � ‌ه هه‌مان‬ ‫کاتیشدا گه‌وره‌ترین سته‌میان لێده‌کرێت‬ ‫ک ‌ه ناتوانن خۆیان خاوه‌ن کێشه‌ى خۆیان‬ ‫بن و خ��اوه‌ن بڕیاربن‪ ،‬ئیتر ک ‌ه ژیانمان‬ ‫وابێت بۆ بیر له‌م ژیان ‌ه بکه‌ینه‌وه‌؟ و‌ه‬

‫زۆربه‌ى کچان واده‌زان��ن به‌مردن هه‌موو‬ ‫ئازاره‌کانیان ل ‌ه کۆڵ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو وت��ی��ش��ى‪ :‬م��ن چ �ه‌ن��د جارێک‬ ‫به‌هۆى توند و تیژى خێزانیه‌وه‌ هه‌وڵى‬ ‫خۆ کوشتنم داوه‌‪ ،‬به‌اڵم دواتر په‌شیمان‬ ‫بوومه‌ته‌وه‌ وه‌ ئ�ه‌و حاڵه‌ته‌ ده‌رونیانه‌ش‬ ‫ب�ه‌س�ه‌ر مندا ه��ات��ووه‌‪ ،‬توانیومه‌ زاڵبم‬ ‫ب �ه‌س �ه‌ری��ان��دا‪،‬ب �ه‌اڵم کچانى کوردستان‬ ‫به‌ده‌ست چه‌ندین کێشه‌ وه‌ ده‌ناڵێنن ک ‌ه‬ ‫هۆکاره‌که‌ى بۆ نا رۆشنبیرى کۆمه‌ڵگ ‌ه‬ ‫ده‌گه‌رێنمه‌وه‌ ک ‌ه تا ئێستا په‌روه‌رده‌یه‌کى‬ ‫ن��ا ت�ه‌ن��دروس��ت و تێنه‌گه‌شتن ل� ‌ه نێوان‬ ‫کۆمه‌ڵگه‌ به‌ گشتى و خێزاندا به‌تایبه‌تى‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫گ��ۆران عوسمان‪ ،‬ته‌مه‌ن (‪ )23‬ساڵ‪،‬‬ ‫خوێندکار‪ ،‬ئاماژه‌ى بۆ ئه‌وه‌کرد‪ :‬چه‌ند‬ ‫هۆکارێک وایکردوه‌ که‌ گه‌نجى ئێمه‌ى‬ ‫به‌ند و قه‌تیس کردوو‌ه که‌ نه‌توانێت ل ‌ه‬ ‫کاتى هه‌بونى کێشه‌کانیدا چاره‌سه‌رێکى‬ ‫گونجاو بدۆزێته‌وه‌‪ .‬ئه‌و گه‌نج ‌ه باسی‬ ‫ل��ه‌وه‌ک��رد گ�ه‌ن��ج��ان به‌تایبه‌تى ک��وڕان‬ ‫گه‌وره‌ترین کێشه‌یان الیه‌نى مادیه‌ ک ‌ه‬ ‫زۆرب��ه‌ى گه‌نجان ب��ارى ئابوریان الواز‌ه‬

‫و چ��اره‌س�ه‌رک��ردن��ی��ش��ى ب � ‌ه سیاسه‌ته‌و‌ه‬ ‫به‌ستراوه‌ته‌و‌ه که‌ هه‌رگیز گه‌نج ناتوانێت‬ ‫ئ���ه‌وه‌ى ده‌ی��ه‌وێ��ت ل �ه‌ پێداویستیه‌کانى‬ ‫به‌ده‌ستى بهێنێت ئه‌وه‌ش وایکردوو‌ه به‌ره‌و‬ ‫خۆکوشتن بروات‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌و خوێندکار‌ه وتیشى‪ :‬ئێمه‌ى‬ ‫ت���اک ل����ه‌ڕوى ئ��اس��ت��ى رۆش��ن��ب��ی��رى و‬ ‫هۆشیاریه‌و‌ه زۆر ل�ه‌ دواى کۆمه‌ڵگ ‌ه‬ ‫ئ�ه‌وروپ��ی�ه‌ک��ان�ه‌وه‌ی��ن‪ ،‬چونک ‌ه کاتێک‬ ‫گرێیه‌کى ده‌رون��ى رووبه‌ڕومان ده‌بێته‌و‌ه‬ ‫ناتوانین چ��اره‌س �ه‌رى بکه‌ین ه �ه‌ر ئه‌و‬ ‫کێشه‌ ده‌بێت ‌ه په‌تێک و ل ‌ه ملمان ده‌ئاڵێت‬ ‫تا به‌ره‌و خۆ کوشتنمان ده‌بات‪.‬‬ ‫ک���اروان ک �ه‌ری��م‪ ،‬ت �ه‌م �ه‌ن (‪ )28‬س��اڵ‪،‬‬ ‫پێیوایه‌ گه‌نجان له‌ کوردستاندا کوژراون‬ ‫ئ �ه‌وه‌ى م��اوه‌ت �ه‌وه‌ ئه‌رکى ده‌س�ه‌اڵت� ‌ه ک ‌ه‬ ‫بیان نێژێت‪ ،‬چونکه‌ تا ئێستا نه‌توانراو‌ه‬ ‫که‌مترین ل ‌ه خواستى گه‌نجه‌کان دابین‬ ‫بکرێت‪.‬‬ ‫ئه‌و گه‌نج ‌ه وتیشى‪ :‬من له‌ منداڵیه‌و‌ه‬ ‫تا ئێستا ئیش ده‌که‌م هێشتا نه‌متوانیو‌ه‬ ‫به‌ته‌واوى ژیانى خۆم دابین بکه‌م‪ ،‬ئه‌وه‌ى‬ ‫ل�ه‌ ک��ارک��ردن �ه‌و‌ه ده‌س��ت��م ک �ه‌وت��و‌ه ته‌نها‬

‫خه‌رجی رۆژانه‌م بووه‌ ئه‌ى ئه‌و حکومه‌ت ‌ه‬ ‫ئیشى چی ‌ه ک ‌ه نه‌یتوانیوو‌ه که‌مێک ل ‌ه‬ ‫ئازاره‌کانى ژیانى گه‌نجان که‌م بکاته‌و‌ه‬ ‫و ته‌نانه‌ت شوێنێک بۆ نیشه‌جێبوون‬ ‫دابین بکات‪ ،‬له‌ کاتێکدا ده‌وترێت مافى‬ ‫تاکى کورد له‌گه‌ڵ واڵتان جیاوازى نیه‌‪.‬‬ ‫ناوبراو پێشى وای ‌ه گه‌نجان ئه‌گه‌ر ته‌نها‬ ‫بۆ جارێکیش بێت بیریان ل ‌ه خۆ کوشتن‬ ‫کردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم که‌مى ئه‌و دیارده‌ی ‌ه ل ‌ه‬ ‫کۆمه‌ڵگه‌ى ئێمه‌ زۆرى ئومێد نی ‌ه الى‬ ‫گه‌نجان‪ ،‬به‌ڵکو زاڵبوونى دینه‌ وایکردو‌ه‬ ‫ئه‌و دیارده‌ی ‌ه زیاد نه‌بێت‪.‬‬ ‫گ��ێ�لاس ع��ه‌ب��دواڵ‪ ،‬ده‌رون���ن���اس پێیوای ‌ه‬ ‫دیارده‌ى خۆکوشتن یه‌کێک ‌ه له‌و دیاردانه‌ى‬ ‫که‌ بوونى هه‌بووه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم به‌داخه‌و‌ه ک ‌ه‬ ‫ل ‌ه ئێستادا زۆر زیادى کردوو‌ه هۆکارى‬ ‫زۆرى هه‌یه‌ و الیه‌نى سیاسى و ئابورى‬ ‫و کۆمه‌اڵیه‌تى هۆکارى سه‌ره‌کی ئه‌م‬ ‫دیارده‌یه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌و ده‌روناسه‌ پێیوای ‌ه ته‌نگژه‌ى ده‌رونى‬ ‫و بێ هیواییه‌‪ ،‬به‌جۆرێک ئه‌و که‌س ‌ه‬ ‫به‌رده‌وام چاوه‌ڕێى شتى باش ده‌کات و ل ‌ه‬ ‫مێشکى خۆیدا وێنه‌یه‌کى کیشاو‌ه توشى‬ ‫بى هیوایى ده‌بیت ک ‌ه ب ‌ه پیچه‌وانه‌ى‬ ‫خه‌ونى ئه‌وه‌وه‌ بێت و هۆکاریکى سه‌ره‌کى‬ ‫تر چاولێکه‌رییه‌‪ ،‬ک ‌ه چاو ل ‌ه هاورێکه‌ى‬ ‫یان که‌س ‌ه نزیکه‌که‌ى ده‌کات‪.‬‬ ‫گ���ێ�ل�اس وت���ی���ش���ی‪ :‬ب���ه‌ داخ�������ه‌و‌ه ک ‌ه‬ ‫راگه‌یاندنه‌کان ل ‌ه ئێستادا ب ‌ه پیشاندانى‬ ‫ئه‌و دیمه‌نى خۆکوشتنانه‌ زیاتر دیارده‌ک ‌ه‬ ‫زه‌ق ده‌که‌نه‌وه‌ و بیرۆکه‌یه‌کیان ال گه‌اڵڵ ‌ه‬ ‫ده‌که‌ن ک ‌ه به‌ره‌و ئه‌و کار‌ه برۆن نه‌ک‬ ‫لێی دور بکه‌ونه‌وه‌‪.‬‬ ‫گه‌ر وردتر ببینه‌و‌ه له‌ هۆکاره‌ ئابووری‬ ‫و کۆمه‌اڵیه‌تیه‌کانیش ئ��ه‌وه‌ ده‌بینین‬ ‫کاتێک گه‌نجێک زانکۆ ته‌واو ده‌کات‬ ‫و دانامه‌زرێت توشی بێ هیوایی ده‌بێت‪،‬‬ ‫یان شکست ده‌هێنێتله‌ بوارێکی ژیاندا‪.‬‬ ‫ب��ۆ چ��اره‌س �ه‌ر ی��ان ک �ه‌م ب��وون �ه‌وه‌ی ئه‌م‬ ‫دی����ارده‌ی����ه‌ش ن���اوب���راو پ��ێ��ی��وای � ‌ه ده‌ب��ێ��ت‬ ‫ح��ک��وم �ه‌ت ل���ه‌ پ�������ه‌روه‌رده‌ی خ���ێ���زان و‬ ‫خوێندنگه‌کان و پ����ه‌روه‌رده‌ی ئاینیه‌و‌ه‬ ‫ده‌ست پێبکات و راگه‌یاندنه‌کان رۆڵی‬ ‫ئه‌رێنیان هه‌بێت‪.‬‬

‫ئابوریناسێک‪ :‬دامه‌زراندن ل ‌ه کوردستان به‌ده‌ر ‌ه ل ‌ه لۆژیکى ئابورى‬ ‫ئاماده‌کار‬ ‫دیمه‌ن عوسمان‬

‫کاره‌کان ڕاپه‌ڕێنێت‪.‬‬ ‫ن���اوب���راو ئ���ام���اژه‌ى ب���ۆ ئ�����ه‌وه‌ش ک���رد‪،‬‬ ‫که‌پێویسته‌ حکومه‌ت بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ فکر‬ ‫و لۆژیکى ئابوورى و واز ل�ه‌وه‌ بهێنێت‬ ‫ه���ه‌ر خ �ه‌ڵ��ک داب��م�ه‌زرێ��ن��ێ��ت ب��ا که‌سه‌‬ ‫ئ��اب��ووری��ی�ه‌ک��ان ب�ه‌گ�ه‌ڕب��خ��ات�ه‌وه‌ که‌رتى‬ ‫کشتوکاڵ و پیشه‌سازى په‌ره‌پێبدات‪،‬‬ ‫ته‌نها ئه‌و دوو که‌رته‌ ده‌توانن کوردستان‬ ‫به‌ره‌و پێش ببه‌ن‪.‬‬

‫دامه‌زراندن ل ‌ه هه‌رێمی کوردستان‬ ‫بووه‌ت ‌ه به‌رنامه‌ی حکومه‌ت و وه‌ک‬ ‫ده‌رچوانیش ده‌ڵێن هیچ پێوه‌رێک نیی ‌ه‬ ‫بۆ دامه‌زراندن له‌سه‌ر ئاستی توانای‬ ‫که‌سی نیه‌‪ ،‬ئابووریناسێکیش پێیوای ‌ه‬ ‫زۆری کارمه‌ند ده‌بێت ‌ه بارگرانی و‬ ‫به‌هه‌ده‌ردانی سامانی گشتی‪.‬‬

‫وری����ا ف���ه‌ت���اح‪ ،‬ت���ه‌م���ه‌ن (‪ )21‬س���اڵ‪،‬‬ ‫خوێندکارى زان��ک��ۆ‪ ،‬پێى وای �ه‌ هه‌موو‬ ‫خ��وێ��ن��دک��ارێ��ک م��اف��ى خ��ۆی �ه‌ت��ى که‌‬ ‫خ��وێ��ن��دن ت�����ه‌واو ده‌ک�����ات ل �ه‌ب �ه‌ره �ه‌م��ى‬ ‫‌خشێت‪،‬‬ ‫خ��وێ��ن��دن �ه‌ک �ه‌ى ب��خ��وات و ببه‬ ‫‪ n‬دامه‌زاندن هه‌رێمی کوردستانی‬ ‫س�ه‌ب��اره‌ت ب�ه‌و خوێنکاره‌ش که‌ ل �ه‌دواى‬ ‫ته‌واوکردنى خوێندن به‌تاڵه‌ له‌زانست و و فه‌رمانگه‌کان ڕه‌چاو ده‌کرێت ئه‌مه‌ش‬ ‫زانیارى به‌اڵم داواى دامه‌زراندن ده‌کات زیان ده‌گه‌یه‌نێت به‌ ده‌وروبه‌ره‌که‌ى و ئه‌و‬ ‫ئه‌وا ئێره‌ ئه‌وخاڵه‌یه‌ که‌ هه‌موومان پێى شوێنه‌ش کارى لێده‌کات‪.‬‬ ‫ده‌ڵێین لێره‌ په‌روه‌رده‌ و خوێندن وه‌ستاوه‌ و چرۆ عوسمان‪ ،‬ئاماژه‌ بۆ ئ�ه‌وه‌ ده‌کات‬ ‫الوازى ئاستى زانیارى و ڕۆشنبیرى ئه‌و‬ ‫گه‌شه‌ناکات‪.‬‬ ‫ئه‌و خوێندکاره‌ وتیشی‪ :‬خوێندکارێک که‌سانه‌ى داده‌م��ه‌زرێ��ن هۆکارێکه‌ بۆ‬ ‫که‌ له‌دواى ته‌واوکردنى خوێندن زانست دواکه‌وتنى کۆمه‌ڵگه‌ و ناتوانن هیچ‬ ‫و زانیاریه‌کی وای نییه‌ خۆى قوربانى سودێک بگه‌یه‌نن‪ ،‬پێویست ‌ه کاتێک‬ ‫ئه‌و سیستمه‌ په‌روه‌رده‌یه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ له‌گه‌ڵ ئ��ێ��م�ه‌ى گ �ه‌ن��ج ب �ه‌ت��ای��ب �ه‌ت ک � ‌ه ب��ی��ر له‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌دان���ی���م ئ���ه‌م ج��ۆره‌ک��ه‌س��ان��ه‌ داواى دامه‌زراندن ده‌که‌ینه‌وه‌ پێشتر ئاماده‌کارى‬ ‫دامه‌زراندن بکه‌ن و چاره‌نووسى کارگێرى بۆ بکرێت وات�ه‌ تاچه‌ند ده‌توانرێت ئه‌و‬ ‫واڵته‌که‌م بده‌مه‌ ده‌ستى ئه‌وکه‌سانه‌‪ ،‬من خزمه‌ته‌ به‌جوانى و باشى بگه‌یه‌نرێت و‬ ‫پێم باشه‌ پسپۆڕ له‌ ده‌ره‌وه‌ بهێنن بۆ ته‌نها س��ود و ب �ه‌رژه‌وه‌ن��دى تاکه‌ که‌سى‬ ‫به‌ره‌و پێش چوونى سستمى په‌روه‌رده‌ تاکو له‌به‌رچاو نه‌گیرێت‪.‬‬ ‫چیتر زانکۆ و په‌یمانگاکانى کوردستان چ��رۆ‪ ،‬ئ�ه‌وه‌ش��ى خسته‌ ڕوو که‌ سته‌مه‌‬ ‫شوێنێک نه‌بن بۆ نمایشى جل و به‌رگ ئ �ه‌و که‌سانه‌ى ئاستى زانستیان الوازه‌‬ ‫و ژوانى دڵ��داران و چیتر توتى به‌رهه‌م دابمه‌زرێن‪ ،‬به‌اڵم جێگه‌ى داخه‌ ئه‌مه‌ الى‬ ‫نه‌هنێن ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ى ل�ه‌ک��ۆت��ای��دا هه‌موو ئێمه‌ له‌به‌رچاو ناگیرێت ئه‌و که‌سانه‌ى‬ ‫ده‌رچ��ووی�ه‌ک��ى زانکۆ شایه‌نى ئه‌وه‌بێت به‌ هه‌قى خۆشیان داده‌مه‌زرێن له‌وانه‌یه‌‬ ‫ڕێژه‌یه‌کى که‌م بن‪.‬‬ ‫دابمه‌زرێت‪.‬‬ ‫به‌شێک له‌گه‌نجانیش بڕوایان وایه‌ که‌ ئ �ه‌گ �ه‌ر که‌سێک ب��ی�ه‌وێ��ت داب��م�ه‌زرێ��ت‬ ‫ئاستى زانستى و ڕۆشنبیرى پێوه‌ر نیه‌ بۆ ده‌بێت واسته‌ بکات‬ ‫دامه‌زراندن ئه‌گه‌ر هه‌شبێت له‌ که‌م جێگه‌ ژی��ره‌ على‪ ،‬ده‌رچ��وى زمانى ئینگلیزى‪،‬‬

‫«ناکرێت‬ ‫کردۆته‌ واڵتێکی مشه‌خۆر‬ ‫ده‌ڵ���ێ���ت‪ :‬ئ���ه‌گ���ه‌ر ک �ه‌س��ێ��ک ب��ی �ه‌وێ��ت باش بگه‌یه‌نێت‪ ،‬ئه‌م ‌ه پێوه‌ره‌ بۆ ئه‌وانه‌ى‬ ‫داب���م���ه‌زرێ���ت ده‌ب��ێ��ت واس��ت��ه‌ ب��ک��ات وه‌ داده‌م�ه‌زرێ��ن جا له‌هه‌ر جێگه‌یه‌ک بێت‬ ‫پ��ێ��وه‌رێ��ک نییه‌ ب��ۆ دام���ه‌زران���دن‪ ،‬من تا زیان به‌و فه‌رمانگه‌یه‌ش نه‌گه‌یه‌نرێت‬ ‫ده‌رچ���ووى زم��ان��ى ئینگلیزیم ت��ا ئێستا که‌کارى لێده‌کات‪.‬‬ ‫دان �ه‌م �ه‌زراوم له‌کاتێکدا ئێستا زۆرب�ه‌ى محمد که‌ریم‪ ،‬ئابوورى ناس‪ ،‬به‌م شێوه‌یه‌‬ ‫قوتابخانه‌کان به‌تایبه‌ت قوتابخانه‌کانى ده‌دوێت و ده‌ڵێت‪ :‬دامه‌زراندن له‌کوردستان‬ ‫ده‌ره‌وه‌ى شار مامۆستاى ئه‌و وانه‌یه‌یان خۆى شتێکه‌ به‌ده‌ره‌ له‌ لۆجیکى ئابوورى‪،‬‬ ‫نیه‌ ئ �ه‌ى ک �ه‌وات �ه‌ بۆچى ئ �ه‌و که‌سانه‌ چونکه‌ ناکرێت ل�ه‌ واڵتێکدا (‪)70%‬‬ ‫دان��ام�ه‌زرێ��ن��ێ��ت ک �ه‌ ت��ه‌واوی��ان ک���ردووه‌‪ ،‬ی ب��ودج��ه‌ى واڵت ب��ۆ م��وچ �ه‌ دی���ارى‬ ‫به‌اڵم که‌سانێکیش هه‌ن ئاستى زانست و ب��ک��رێ��ت هێشتا ب�����ه‌رده‌وام ب��ێ��ت ل�ه‌س�ه‌ر‬ ‫زانیاریشیان الوازه‌ که‌چى ده‌وام ئه‌که‌ن‪ .‬دام �ه‌زران��دن له‌الیه‌کى ت��ره‌وه‌ کوردستان‬ ‫دان�����ا م��ح��م��د‪ ،‬خ���وێ���ن���دک���اری زم��ان��ى له‌قه‌یرانێًکى گ���ه‌وره‌ى ڕۆتین دایه‌‬ ‫ئینگلیزى‪ ،‬پێى وایه‌ به‌دحاڵی بوونێک وه‌ ئیداره‌ى الوازى هه‌یه‌ نه‌ده‌توانێت پیالن‬ ‫هه‌یه‌ له‌ دامه‌زراندن‪ ،‬چونکه‌ دامه‌زراندن دابنێت نه‌ده‌توانێت پالن جێبه‌جێبکات‪.‬‬ ‫به‌پله‌ى یه‌ک کارى حکومه‌ت نییه‌ کارى ته‌نها که‌رتی پیشه‌سازی و کشتوکاڵ‬ ‫دامه‌زراوه‌ و کارخانه‌ و کۆمپانیاکانیشن‪ ،‬ده‌توانن کوردستان به‌ره‌و پێش ببه‌ن‬ ‫ل �ه‌گ �ه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ش دام���ه‌زران���دن ل�ه‌وان�ه‌ی�ه‌ ئ���ه‌و ئ��اب��ووری��ن��اس �ه‌ ب��اس��ی ل �ه‌وه‌ش��ک��رد‬ ‫به‌فلته‌رێکى جیاوازدا بڕوات مه‌رج نییه‌ له‌ڕووى ژماره‌ى کارمه‌نده‌وه‌ روو ده‌که‌یته‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ى ده‌رچ���ووى زم��ان�ه‌ ی��ان ده‌رچ���ووى ه �ه‌رج��ێ��گ �ه‌ی �ه‌ک ژم���اره‌ی���ه‌ک���ى زۆرى‬ ‫کارگێڕى یان هه‌ر به‌شێکیتر بێت به‌س ک��ارم�ه‌ن��د ه�ه‌ی�ه‌ ک�ه‌ ده‌بێته‌ بارگرانی‬ ‫ل �ه‌و ب���واره‌ى خۆیدا داب��م�ه‌زرێ��ت گرنگ بۆ ئ�ه‌و شوێنه‌‪ ،‬چونکه‌ ل �ه‌وه‌ زیاتربێت‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ئه‌وکه‌سه‌ تاچه‌ند ده‌توانێت ئه‌و س��ودى نامێنێت به‌پێچه‌وانه‌وه‌ بۆ دواوه‌‬ ‫شوێنه‌ به‌ڕێوه‌ببات و خزمه‌ت و سودێکى ده‌گ �ه‌ڕێ��ت �ه‌وه‌ و ناتوانێت پ�لان دابنێت‬

‫له‌ واڵتێکدا‬ ‫(‪)70%‬ی‬ ‫بودجه‌که‌ی بۆ‬ ‫موچه‌ دیارى‬ ‫بکرێت و‬ ‫هێشتا به‌رده‌وام‬ ‫بێت له‌سه‌ر‬ ‫دامه‌زاندن»‬

‫گه‌نجان‬ ‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪87‬‬ ‫دووشه‌ممه ‪2711/10/12 - 2012/1/2‬‬

‫کارا‬

‫‪9‬‬

‫گه‌نج ل ‌ه په‌راوێزی ده‌سه‌اڵت ‌ه‬ ‫تۆتالیتاره‌کاندا‬ ‫‪u‬سازان تۆفیق‪u‬‬

‫کاتێک باسی ده‌سه‌اڵت‌ه تۆتالیتاره‌کان‬ ‫ده‌که‌ین ل‌ه دنیای کۆندا هه‌میش‌ه هیتله‌ر و‬ ‫ستالینمان به‌بیر دێته‌و‌ه وه‌ک نمونه‌ی دیاری‬ ‫ئه‌و مۆدێل‌ه ل‌ه ده‌س �ه‌اڵت‪ ،‬ئه‌گه‌رچی به‌‬ ‫وردبینیه‌و‌ه بڕوانین ده‌بینین له‌پێش ئه‌وانیش‬ ‫چه‌ندین شانشین و حکومه‌تی له‌وجۆره‌‬ ‫ه�ه‌ب��وون ک‌ه خواستیان مۆنۆپۆڵکردنی‬ ‫گشت جه‌مسه‌ره‌کانی ژیانی سیاسی و‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تی تاک بووه‌‪ ،‬هیتله‌ر و ستالین‬ ‫دوو نمونه‌ی دیاری سه‌ده‌ی رابردوو بوون‬ ‫ئه‌گه‌ر که‌مێک ل‌ه مێژوویان بڕوانین‬ ‫ئ �ه‌وا شێوازی به‌رێوه‌بردن و پاوانخوازی‬ ‫ئه‌و ج��ۆر‌ه ده‌سه‌اڵته‌مان بۆ رون ده‌بێته‌وه‌‬ ‫ک�‌ه خ��ۆی ده‌بینێته‌و‌ه ل�‌ه ده‌سه‌اڵتێکی‬ ‫پاوانخۆاز و ب‌ه عه‌سکه‌رتاریه‌ت کردنی‬ ‫ک��ۆم�ه‌ڵ��گ�‌ه و دروس��ت��ک��ردن��ی چه‌ندین‬ ‫ده‌زگای نهێنی و سیخوڕی و چون‌ه ناو‬ ‫ژیانی خه‌ڵک و به‌رته‌سک کردنه‌وه‌ی‬ ‫ئ���ازادی و ده‌ستگرتن به‌سه‌ر بازرگانی‬ ‫و سامانی سروشتی واڵت��دا‪ ،‬خۆ ئه‌گه‌ر‬ ‫که‌مێکیش ل‌ه چوارده‌وری خۆمان بڕوانین‬ ‫ئ �ه‌وا نمونه‌ی دی��اری ئ �ه‌و ده‌سه‌اڵته‌مان‬ ‫بینیو‌ه و ده‌یبینین‪ ،‬هه‌ر ل‌ه عێراقدا سه‌دام‬ ‫حسێن ک�‌ه س��ه‌رک��رده‌ی حیزبی به‌عس‬ ‫ب���وو ی�ه‌ک��ێ��ک ب���وو ل���ه‌و ن��م��ون��ان�ه‌‪ ،‬گ�ه‌ر‬ ‫نزیکتریش بڕوانین و شیکارێک بۆ به‌ناو‬ ‫حکومه‌ته‌که‌ی خۆمان بکه‌ین و باشیش‬ ‫ل‌ه بنه‌ماکانی تۆتالیتاری تێبگه‌ین ئه‌وا‬ ‫گه‌ر نه‌ڵێن ده‌سه‌اڵت ل‌ه هه‌رێمی کوردستان‬ ‫ده‌سه‌اڵتێکی تۆتالیتار بوو‌ه ئه‌وا النی که‌م‬ ‫ده‌توانین بڵێین ک‌ه خواستی هه‌بوو‌ه و ته‌واو‬ ‫هه‌نگاوی بۆ ناوه‌‪ ،‬به‌اڵم ک‌ه نه‌گه‌یشتۆته‌‬ ‫لوتک‌ه ئه‌و‌ه زۆر هۆکار هه‌بووه‌‪ ،‬به‌ڵگه‌ش‬ ‫ب��ۆ ه�ه‌ب��وون��ی ده‌س�ه‌اڵت��ێ��ک��ی دیکتاتۆر‬ ‫ل�ه‌م هه‌رێم‌ه هه‌بوونی چه‌ندین ده‌زگ��ای‬ ‫سیخوڕین ک‌ه کار بۆ حیزب یان الیه‌ن یان‬ ‫که‌سایه‌تیه‌کی دیاریکراو ده‌که‌ن و ده‌چنه‌‬ ‫ژیانی تایبه‌تی خه‌ڵکه‌و‌ه و‌ه دروستکردنی‬ ‫چه‌ندین مه‌کینه‌ی ئیعالمی گ��ه‌ور‌ه و‬ ‫به‌کارهێنانی موڵک و بودجه‌ی گشتی‬ ‫ل‌ه ب �ه‌رژه‌وه‌ن��دی حیزب و قبوڵنه‌کردن و‬ ‫سڕینه‌وه‌ی به‌رامبه‌ر و به‌پیرۆزکردنی‬ ‫سه‌رکرده‌کان ئه‌مان‌ه هه‌موو ئه‌و شتانه‌ن‬ ‫ک‌ه ده‌سه‌اڵتی کوردی پێی گه‌یشتوو‌ه که‌‬ ‫ل‌ه راستیدا ئه‌مان‌ه بنه‌مای تۆتالیتارین‪،‬‬ ‫ب‌ه بڕوای من گه‌وره‌ترین مه‌ترسیدارترین‬ ‫ه���ۆک���ار ک���‌ه ده‌وڵ������ه‌ت ی����ان الی�ه‌ن��ێ��ک‬ ‫ده‌گ�ه‌ی�ه‌ن��ێ��ت�‌ه ل��وت��ک �ه‌ی دی��ک��ت��ات��ۆری�ه‌ت‬ ‫خه‌ڵکه‌‪ ،‬ئه‌و خه‌ڵکه‌ی ده‌کرێت‌ه ئامێرێک‬ ‫و بۆی نی‌ه جگ‌ه ل‌ه هێڵێکی دیاریکراو‬ ‫هیچ شتێک ببینێت؟‪ ،‬له‌ناو خه‌ڵکیشدا‬ ‫ئه‌وه‌ی ئه‌م ره‌ت‌ه ده‌خات‌ه سه‌ر رێڕه‌وی خۆی‬ ‫گه‌نج‌ه ک‌ه بۆ سه‌رخستنی ئه‌م ئامانجه‌‬ ‫ره‌ش �‌ه ب�ه‌ک��ار ده‌هێنرێت‪ ،‬گ �ه‌ر تێبینی‬ ‫بکه‌ین ده‌بینین ئه‌و که‌سانه‌ی ل‌ه ده‌زگا‬ ‫سیخوڕی و هه‌واڵگریه‌کاندا کار ده‌که‌ن و‬ ‫به‌کلرده‌هێنرێن دژی هه‌ر ده‌نگێکی ئازاد‬ ‫به‌شێکی زۆری���ان گه‌نجن‪ ،‬و‌ه ئه‌وانه‌ی‬ ‫ده‌ک��رێ��ن �‌ه داش����ی دام����ه‌ی ده‌س�����ه‌اڵت و‬ ‫ده‌خرێن‌ه خزمه‌تی سه‌رکرد‌ه و سه‌رخستنیان‬ ‫بۆ لوتکه‌ی خۆپه‌رستی و دیکتاتۆریه‌ت‬ ‫دووب����ار‌ه به‌شێکی زۆری����ان گه‌نجن‪ ،‬به‌‬ ‫هه‌مان شێو‌ه ئه‌وانه‌ی بۆ ساغکردنه‌وه‌ی‬ ‫حساب له‌گه‌ڵ الیه‌نی به‌رامبه‌ر ده‌کرێنه‌‬ ‫سوته‌مه‌نی جه‌نگ له‌پێناو ده‌سکه‌وتی‬ ‫چه‌ند خۆپه‌رستێکدا ک‌ه ب‌ه په‌نجه‌ی ده‌ست‬ ‫ده‌ژمێرێن دووبار‌ه گه‌نجانن‪ ،‬بۆی‌ه ده‌بینین‬ ‫له‌م جۆر‌ه ده‌سه‌اڵتانه‌دا به‌هێزترین کارتیان‬ ‫بۆ گه‌یشتن ب‌ه ئامانجه‌کانیان گه‌نجه‌‪،‬‬ ‫چونک‌ه ئ����ه‌وان گ���ه‌وه���ه‌ری و بناغه‌ی‬ ‫واڵتن گه‌ر داگیر بکرێن ئه‌وا ب‌ه بڕوای‬ ‫من ته‌واوی کۆمه‌ڵگا داگیرکراوه‌‪،‬ئه‌وه‌ی‬ ‫لێره‌دا گرنگ‌ه هۆشیارکردنه‌وه‌ی گه‌نجه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی نه‌بن‌ه په‌یژه‌یه‌ک بۆ سه‌رکه‌وتنی‬ ‫م��ارێ��ک ب��ۆ لوتکه‌‪ ،‬ده‌ب��ێ��ت پ����ه‌روه‌رد‌ه و‬ ‫هۆشیاری زی��ات��ری��ان پێبدرێت ت��ا نه‌ک‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی نه‌بن‌ه رێخۆشکه‌ر بۆ گه‌یشتنی‬ ‫ده‌س �ه‌اڵت ب‌ه تۆتالیتاری‪ ،‬به‌ڵکو وه‌ک‬ ‫قه‌ڵغانێک دژی هه‌ر خواستێکی له‌و جۆره‌‬ ‫ببنه‌و‌ه تا ره‌گ و ریشه‌ی تۆتالیتاری له‌م‬ ‫هه‌رێم‌ه سێ پارێزگای‌ه ببڕێت‪.‬‬

‫هونه‌ر و وێژه‌‬

‫خاوه‌ن ئیمتیازى رۆژنامه‌ى (چه‌تر)‪:‬‬

‫ئومێدى گه‌وره‌م سه‌رکه‌وتنى ئه‌م کۆنسێرتانه‌یه‌ تا هاوکاریه‌کى‬

‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪87‬‬ ‫‪2010/11/8‬‬ ‫دووشه‬ ‫‪2711/10/12‬‬ ‫‌ممه‌ممه‌‪- 2012/1/2‬‬ ‫دووشه‬

‫‪11‬‬

‫باش کۆ بکه‌یه‌نه‌وه‌ بۆ ئه‌و پارچه‌یه‌ى ترى الشه‌مان‬ ‫ئاماده‌کار‬ ‫بێریڤان محه‌مه‌د‬ ‫له‌ کاتێکدا سه‌رقاڵى ئاماده‌کاری‬ ‫بوو بۆ زنجیره‌ کۆنسێرته‌کان‬ ‫که‌ بڕیاره‌ له‌ (‪4‬تا‪)2012 /1/7‬‬ ‫له‌ هه‌ر سێ شارى (سلێمانى و‬ ‫دهۆک و هه‌ولێر) و شارۆچکه‌ى‬ ‫(که‌الر) ساز بکرێت‪ ،‬به‌‬ ‫پێویستمان زانى وه‌ک رۆژنامه‌ى‬ ‫(چه‌تر) دیدارێکى تایبه‌ت له‌گه‌ڵ‬ ‫خاوه‌ن (کۆمپانیاى چه‌تر) و‬ ‫خاوه‌ن ئیمتیازى (رۆژنامه‌ى‬ ‫چه‌تر) که‌مال حه‌سه‌ن ساز بکه‌ین‬ ‫له‌ باره‌ى بیرۆکه‌ و ئامانجى‬ ‫زنجیره‌کۆنسێرته‌که‌‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫سه‌رکه‌وتنى کۆنسێرته‌که‌ى‬ ‫وه‌ک ئۆمێدى گه‌وره‌ى ناو برد‬ ‫تا هاوکارى پارچه‌یه‌کى ترى‬ ‫کوردستانى پێ بکرێت‪.‬‬

‫چ �ه‌ت��ر‪ :‬ل �ه‌ ئێستا ب��اس ل �ه‌ زنجیر‌ه‬ ‫کۆنسێرتێک ده‌کرێت که‌ (رۆژنامه‌ى‬ ‫چه‌تر) هه‌ستاوه‌ به‌ ڕێکخستنى‪ ،‬تۆ‬ ‫وه‌ک خ����اوه‌ن ئ��ی��م��ت��ی��ازى رۆژن��ام � ‌ه‬ ‫ده‌ک��رێ��ت ل�ه‌ س �ه‌ره‌ت��اى ئ �ه‌م دی���داره‌و‌ه‬ ‫که‌مێک رونکردنه‌وه‌ له‌و باره‌یه‌ و‌ه‬ ‫بده‌یت؟‬ ‫ـ زن��ج��ی��ره‌ کۆنسێرته‌کان ل �ه‌ چ��وار‬ ‫کۆنسێرت پێک هاتووه‌‪ ،‬که‌ سه‌ره‌تا‬ ‫ل�ه‌ (‪ )2012/1/4‬ل�ه‌ شارۆچکه‌ى‬ ‫ک���ه‌الر ده‌ب��ێ��ت و (‪ )1/5‬ل �ه‌ ش��ارى‬ ‫هه‌ولێر و (‪ )1/6‬له‌ شارى سلێمانى‬ ‫و (‪ )1/7‬له‌ ش��ارى ده��ۆک ده‌بێت‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم زۆر ب�ه‌ داخ���ه‌وه‌ پێده‌چێت ل ‌ه‬ ‫شارى دهۆک ساز نه‌بێت‪ ،‬له‌ ئێستادا‬ ‫ناتوانم له‌و باره‌وه‌ رونکردنه‌وه‌ى زیاتر‬ ‫ب���ده‌م ت��ا ورده‌ک����ارى زی��ات��ر ب�ه‌ده‌س��ت‬ ‫ده‌هێنم‪.‬‬ ‫چ�ه‌ت��ر‪ :‬وه‌ک کۆمپانیاى (چه‌تر)‬ ‫ب��ۆ ج���ارى دووه‌م����ه‌ ک��ۆن��س��ێ��رت س��از‬ ‫ده‌ک����ه‌ن و ه��ون �ه‌رم �ه‌ن��دان��ى ک���وردى‬ ‫پارچه‌ جیاجیاکانى کوردستان کۆ‬ ‫ده‌ک �ه‌ن �ه‌وه‌‪ ،‬مه‌به‌ستان له‌مه‌ چیه‌ و‬ ‫ده‌تانه‌وێ له‌م رێگه‌یه‌وه‌ چى بکه‌ن؟‬ ‫ـ دی�����اره‌ ئ��ێ��م �ه‌ ب���ۆ س����ازدان����ى ئ �ه‌م‬ ‫کارانه‌مان هه‌میشه‌ پێگه‌ نه‌ته‌وه‌یه‌کان‬ ‫ره‌چ���او ده‌ک �ه‌ی��ن‪ ،‬ت��ا بتوانین وه‌ک‬ ‫(رۆژن������ام������ه‌ى چ����ه‌ت����ر) ب��ب��ی��ن ب� ‌ه‬ ‫پ���ردى ل��ێ��ک ن��زی��ک��ب��ون �ه‌وه‌ى پ��ارچ� ‌ه‬ ‫جیاکروه‌کانى کوردستان و ئێستاش‬ ‫له‌ رێگاى ه��ون�ه‌رو هونه‌رمه‌ندانه‌و‌ه‬ ‫لێک نزیکبونه‌وه‌ و ئاشنابوون ب ‌ه‬ ‫هونه‌رى کوردستانى گ�ه‌وره‌ بۆ هه‌ر‬ ‫پارچه‌به‌کى تر خزمه‌ت بکه‌ین‪.‬‬

‫ده‌روونییه‌کانى م��رۆڤ‪ ،‬به‌اڵم له‌م رۆمانه‌دا‬ ‫ته‌واو پێچه‌وانه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌تا مامۆستایه‌کى زانکۆ‬ ‫ک‌ه هه‌ڵگرى بروانامه‌ى ماجستێر‌ه له‌م بواره‌دا‬ ‫ب�ه‌م شێوه‌ی‌ه شیکارى نه‌خۆشییه‌که‌ى شادى‬ ‫ئه‌کات (ئه‌م بێوه‌ژن‌ه دیار‌ه چییه‌تى‪ ،‬به‌کورتى‬ ‫و به‌کوردى تێرنه‌بووه‌‪...‬‬ ‫مه‌علوم‌ه له‌سۆز و سێکس هیچى تر نییه‌)‬ ‫ال‪113‬و ‪114‬‬ ‫شوێنه‌وار و مێژوو‬ ‫م��ن��اره‌ک �‌ه به‌شێکى گ����ه‌وره‌ی ل���ه‌م رۆم��ان�ه‌‬ ‫به‌رکه‌وتوو‌ه ک‌ه شایه‌نى هه‌ڵوه‌ست‌ه له‌سه‌رکردنه‌‪،‬‬ ‫جگ‌ه ل���ه‌وه‌ى هاوڕێیه‌کى دڵ��س��ۆزى شادییه‌‬ ‫ل���ه‌رووى ش��وێ��ن�ه‌واری��ش�ه‌و‌ه نیشانه‌ى ل�ه‌س�ه‌ره‌‪،‬‬ ‫چونک‌ه (رمانى مناره‌ک‌ه قس‌ه و باسى ئه‌و‬ ‫گه‌لۆرانه‌ی‌ه ‪ ...‬کفر‌ه الم بیروخێنن و بیکه‌ن‬ ‫به‌بازار و دوک��ان) ال‪( 115‬منار‌ه ئازیزه‌که‌ى‬ ‫له‌ناو ق�ه‌ده‌و‌ه ده‌بێت به‌دوو که‌رته‌وه‌) ال ‪238‬‬ ‫مناره‌ک‌ه و ده‌وروبه‌رى ک‌ه شوێنێکى مێژوویى‬ ‫گرنگ و شوێنه‌واریی‌ه بێ گوێدان‌ه به‌هاى ئه‌م‬ ‫شوێنه‌واران‌ه ده‌روخێنرێت و ده‌کرێت به‌بازار و‬ ‫م��ۆڵ‪ ،‬ئه‌مه‌ش له‌ناوبردنى شوێنه‌وار و په‌ڕ‬ ‫په‌ڕکردنى مێژووه‌‪.‬‬ ‫بێ ئومێدى بێ چاره‌سه‌رى‬ ‫ش��ێ��رزاد ل�ه‌گ�ه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ى ج��ێ په‌نجه‌ى دی��اره‌‬ ‫له‌بوارى پ �ه‌روه‌رد‌ه وبابه‌ت‌ه کۆمه‌اڵیه‌تیه‌کانى‬ ‫ئه‌م کۆمه‌ڵگایه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم له‌م رۆم��ان�ه‌دا هیچ‬ ‫رێگ‌ه چاره‌یه‌کى دانه‌ناو‌ه بۆ ئه‌و نائومێدیانه‌ى‬ ‫ک�‌ه بونیان ه�ه‌ی�ه‌‪ ،‬ته‌نها دوع��اک��ردن نه‌بێت‬ ‫وه‌ک رسته‌یه‌ى ک‌ه شادى هه‌میش‌ه ئه‌یڵێته‌وه‌‬ ‫(خ��ودای�‌ه بۆ نه‌تکوشتم)‪ ،‬بێ هیوایى باڵى‬ ‫به‌سه‌ر ته‌واوى کاره‌کته‌ره‌کانى ئه‌م رۆمانه‌دا‬ ‫ک��ێ��ش��اوه‌‪ ،‬ب���ه‌داخ���ه‌و‌ه ک �‌ه ن�ه‌ش��ب��ون�ه‌ت�‌ه ه��ۆى‬

‫چ��ه‌ت��ر‪ :‬ل��ه‌ ب��ه‌رام��ب��ه‌ر ئ����ه‌وه‌ى ئێو‌ه‬ ‫هونه‌ره‌مه‌ندانى ک��ورد کۆده‌که‌نه‌و‌ه‬ ‫ده‌ب��ی��ن��ی��ن ل���ه‌ ب���ۆن���ه‌ ج��ی��اج��ی��اک��ان‬ ‫ه��ون�ه‌رم�ه‌ن��دان��ى (ع���ه‌ره‌ب و ت��ورک‬ ‫و ف���اره‌س) ب��ۆ هه‌رێمى کوردستان‬ ‫ده‌ه��ێ��ن��رێ��ن و ئاهه‌نگیان ب��ۆ رێک‬ ‫ده‌خرێت‪ ،‬له‌و باره‌وه‌ ئێوه‌ ره‌خنه‌تان له‌و‬ ‫پێشوازیه‌ گ�ه‌رم�ه‌ى لێیان ده‌کرێت‪،‬‬ ‫چیه‌ و چ ره‌نگدانه‌وه‌یه‌کى ده‌بێت؟‬ ‫ـ گه‌لى کورد وه‌ک هه‌موو گه‌النى‬ ‫تر ئازاده‌ بۆ حه‌زو ئاره‌زوه‌کانى خۆى‬ ‫وه‌ک تاکێکى ک��وردی��ش ح �ه‌زى ل ‌ه‬

‫گ��ۆران��ى (ع �ه‌ره‌ب��ى ی��ان ت��ورک��ى یان‬ ‫فارسى و‪ )...‬به‌الى منه‌وه‌ ئاساییه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌مه‌رجێک ئینتیماى نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫له‌ ده‌ست نه‌دا بزانێ ئه‌و هونه‌رمه‌ند‌ه‬ ‫بێگانه‌یه‌ى که‌ ئه‌و ئ��اره‌زوى ده‌نگى‬ ‫ده‌ک��ات ره‌گ �ه‌ز په‌رست نه‌بێت ب�ه‌رام‬ ‫به‌ر به‌ گه‌لى کورد‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬مه‌به‌ست له‌ (کۆنسێرتێک بۆ‬ ‫وان) چیه‌ و ده‌ت��ان�ه‌وێ له‌و رێگه‌و‌ه‬ ‫چى بکه‌ن بۆیان؟‬ ‫ـ ئ��اش��ک��رای �ه‌ داه���ات���ى ئ���ه‌م زن��ج��ی��ر‌ه‬ ‫ک��ۆن��س��ێ��رت�ه‌ ب��ۆ زی���ان ل��ێ��ک�ه‌وت��وان��ى‬

‫«ئامانجمان هاوکارى خه‌ڵکى‬ ‫وان و به‌هێزکردنى هه‌ستى نه‌ته‌وه‌ییه‌‪،‬‬ ‫په‌یامێکیشه‌ بۆ دوژمنان و داگیرکه‌رانى‬ ‫کوردستان که‌ ئێمه‌ گه‌لێکین و‬ ‫یه‌کترمان خۆش ده‌وێت»‬ ‫چ��اره‌س �ه‌رى بابه‌ته‌کان‪ ،‬جگ‌ه ل �ه‌وه‌ى ئه‌گه‌ر‬ ‫بێت و ته‌واوى داستانه‌ک‌ه پێچه‌وان‌ه بکه‌ینه‌وه‌‬ ‫ک‌ه ئه‌م‌ه ئه‌رکى شێرزاد خۆى بوو ک‌ه رێگه‌‬ ‫چاره‌گه‌لێک دابنێت بۆ نائومێدییه‌کانى ئه‌م‬ ‫کۆمه‌ڵگایه‌‪.‬‬ ‫زمان و ستایلی ئه‌م ڕۆمانه‌‬ ‫زم��ان ل �ه‌م رۆم��ان �ه‌دا ت��اراده‌ی �ه‌ک زمانێکى‬ ‫تێکه‌ڵ‌ه له‌دیالێکته‌کان وات‌ه شێرزاد ته‌نها کارى‬ ‫له‌سه‌ر زمانى نوسین نه‌کردووه‌‪ ،‬به‌ڵکو چه‌ندین‬ ‫ووش�ه‌ى بازاریش یان دیالێکت‌ه جیاوازه‌کانى‬ ‫ترى ئاوێزان ک��ردوو‌ه له‌گه‌ڵ زمانى نوسین‪،‬‬ ‫ئ �ه‌وه‌ى ک‌ه خوێنه‌ر ب �ه‌الدا ئه‌بات ی��ان توشى‬ ‫سه‌رسوڕمانى ئه‌کات گێرانه‌وه‌ى روداوه‌که‌یه‌‪،‬‬ ‫چونک‌ه سه‌ره‌تاى رۆمانه‌ک‌ه خوێنه‌ر ئه‌رکى‬ ‫گێرانه‌و‌ه و خوێندنه‌وه‌ى ده‌قه‌ک‌ه ده‌بینێت وه‌ک‬ ‫ئه‌وه‌ى جێناوى لکاوى (ت) ئه‌م کار‌ه ئه‌کات‪،‬‬ ‫که‌چى دواى دواهه‌مین دیدارى شادى و به‌هرام‬ ‫ران���اوه‌ک���‌ه ئ�ه‌گ��ۆڕێ��ت ب��ۆ (م) ک �‌ه ئه‌مه‌ش‬ ‫نیشانه‌ی‌ه بۆ گێرانه‌وه‌ى روداوه‌ک�‌ه له‌سه‌رزارى‬ ‫کاره‌کته‌رى ده‌ق�ه‌ک�‌ه پێچه‌وانه‌ى پێشتر که‌‬ ‫خوێنه‌ر ئه‌م ئه‌رکه‌ى ئه‌کێشا‪ ،‬ئه‌م‌ه سه‌ره‌ڕای‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی ک�‌ه ئ �ه‌م ده‌ق���‌ه ته‌نها ب�ه‌ی�ه‌ک به‌ش‬ ‫نوسراو‌ه ئه‌م‌ه بۆت‌ه هۆی ئه‌وه‌ی ک‌ه خوێنه‌ر‬ ‫م��ان��دوو ب��ک��ات‪ ،‬چونک‌ه ئ �ه‌م شیو‌ه نوسینه‌‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی پشویه‌کی درێژی ده‌وێت تاوه‌کو‬ ‫بتوانی به‌وردی بیخوێنێیته‌وه‌‪ ،‬بۆی‌ه واباشتربوو‬ ‫به‌ش به‌ش بکرایه‌‪.‬‬ ‫له‌گه‌ل هه‌موو ئه‌مان‌ه کاریکی باشه‌‪ ،‬چونکه‌‬ ‫باسکردن‌ه ل‌ه دیارده‌یه‌ک ک‌ه شایه‌نى هه‌ڵوه‌سته‌‬ ‫له‌سه‌رکردن‌ه سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ى ک‌ه کێشه‌یه‌کى‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تی‌ه ئه‌ویش کێشه‌ی چه‌وساندنه‌وه‌ى‬ ‫ئافره‌ته‌‪.‬‬

‫بومه‌له‌رزه‌که‌ى شارى وانه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ب���ه‌ه���ێ���زک���ردن���ى ه���ه‌س���ت و س���ۆزى‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌‪ ،‬په‌یامێکیشه‌ بۆ دوژمنان‬ ‫و داگیرکه‌رانى کوردستان که‌ ئێم ‌ه‬ ‫گه‌لێکین و یه‌کترمان خۆشده‌وێت‪،‬‬ ‫داهاته‌کانیش جگه‌ له‌ کۆکردنه‌وه‌ى‬ ‫داهاتى بلیته‌کانیش‪ ،‬بڕیاره‌ چه‌ند‬ ‫سندوقێک له‌ (کۆمیسیۆنى بااڵى‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌کان وه‌رگرین و له‌ کاتى‬ ‫کۆنسێرته‌کان دایبنێن بۆ ئه‌وه‌ى ئه‌و‬ ‫که‌سانه‌ى ده‌یانه‌وێت هاوکارى زیاتر‬ ‫ب��ده‌ن‪ ،‬بیکه‌نه‌ سندوقه‌کانه‌وه‌ پاشان‬ ‫سنوقه‌کان ل�ه‌ ب���ه‌رده‌م که‌ناڵه‌کانى‬ ‫راگه‌یاندن ده‌کرێته‌وه‌‪ ،‬ته‌واوى داهاتى‬ ‫بلیته‌کان و ناو سندوقه‌کان ره‌وانه‌ى‬ ‫شارى وان ده‌کرێت‪.‬‬ ‫چ �ه‌ت��ر‪ :‬ل �ه‌ ک��ات��ى ئ��ام��اده‌ک��ارى بۆ‬ ‫ک��ۆن��س��س��ێ��رت�ه‌ک�ه‌ و ک��ۆک��ردن��ه‌وه‌ى‬ ‫هونه‌رمه‌ندان هیچ گرفتێک هات ‌ه‬ ‫رێتان؟‬ ‫ـ ه������ه‌روه‌ک ل����ه‌س����ه‌ره‌وه‌ ئ���ام���اژه‌م‬ ‫پێدا ل�ه‌ ش��ارى ده��ۆک ئاسته‌نگى‬ ‫ه���ه‌ی���ه‌‪ ،‬ب�����ه‌اڵم زان���ی���اری���ه‌ک���ان ل� ‌ه‬ ‫ئێستادا تێرى لێدوان ناکات‪ ،‬وه‌ک‬ ‫هونه‌رمه‌ندانیش بێگومان کارێکى‬ ‫ئاسان نیه‌ بۆ کۆکردنه‌وه‌ى ئه‌و که‌ڵ ‌ه‬ ‫هونه‌رمه‌ندانه‌‪ ،‬به‌اڵم ده‌مه‌وێت ئه‌و‌ه‬ ‫بڵێم هیچ کام له‌و (‪ )13‬هونه‌مه‌ندان ‌ه‬ ‫کاتێک داوام���ان لێکردن ب��ۆ وه‌ه��ا‬

‫زۆرى ک��رد خۆشحاڵى ده‌رب���ڕى ب ‌ه‬ ‫ب�ه‌ش��داری��ک��ردن��ى‪ ،‬شاعیر (شه‌عبان‬ ‫سلیمان) له‌ دهۆک به‌ کارێکى زۆر‬ ‫باشی دان��ا ب �ه‌وه‌ى رۆژن��ام�ه‌ى چه‌تر‬ ‫دهۆکى به‌سه‌ر کردۆته‌وه‌‪ ،‬ئاماده‌یی‬ ‫نیشان دا‪.‬‬ ‫چ��ه‌ت��ر‪ :‬ب��ۆ چ��ى س�����ه‌ره‌ڕأى ئ���ه‌وه‌ى‬ ‫ش��ارى سلێمانى خاوه‌نى ژماره‌یه‌کى‬ ‫زۆر هونه‌رمه‌ندى به‌توانایه‌‪ ،‬که‌چى‬ ‫له‌ناو ئه‌و هونه‌رمه‌ندانه‌ هونه‌رمه‌ندى‬ ‫سلێمانى نابینرێت؟‬ ‫‪ ،‬ب����ه‌داخ����ه‌وه‌ داوام�������ان ل���ه‌ چ �ه‌ن��د‬ ‫هونه‌رمه‌ندێکى زۆر دی��ارو ناسراوى‬ ‫شارى سلێمانى کرد هه‌ریه‌که‌یان ب ‌ه‬ ‫بیانوى بێبه‌هاو ج��ۆراوج��ۆر خۆیان‬ ‫ده‌دزی����ه‌وه‌ ‪ ،‬ب��ه‌اڵم زۆر زۆر ده‌س��ت‬ ‫خۆشیان لێئه‌کردم که‌ من بۆ خۆم‬ ‫پ �ه‌ی��وه‌ن��دی��م ل �ه‌گ �ه‌ڵ ئ��ه‌ک��ردن دی���ار‌ه‬ ‫هۆکه‌شى من زیاتر وام ده‌بینى ک ‌ه‬ ‫ئه‌مه‌ کارێکى خێرخوازیه‌و بازرگانى‬ ‫نیه‌‪.‬‬ ‫چ �ه‌ت��ر‪ :‬ج��گ�ه‌ ل��ه‌م ه��ون�ه‌رم�ه‌ن��دان�ه‌ى‬ ‫ری���ک�ل�ام���ت���ان ب���ۆ ک�������ردوون ه��ی��چ‬ ‫هونه‌رمه‌ندێکى تر به‌شدار ده‌بێت؟‬ ‫ـ ئ���ه‌گ���ه‌ر ب���ه‌ش���داری���ش ب���ن وه‌ک‬ ‫میوان به‌شدار ده‌ب��ن‪ ،‬ئه‌گه‌رى هه‌ی ‌ه‬ ‫ک���ارێ���ک ب���ێ وه‌س���ت���ان و دوودڵ����ى هونه‌رمه‌ندى ت��رى زۆر به‌توانا تێدا‬ ‫خ��ۆب��ه‌خ��ش��ان��ه‌ ئ���ام���اده‌ی���ی خ��ۆی��ان به‌شدار بێت‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌ر پابه‌ندبونیان‬ ‫نیشاندا‪ .‬هه‌روه‌ها شاعیر مامۆستاى به‌ کۆنسێرتى تریانه‌وه‌ پێش ئێمه‌‪،‬‬

‫«ئه‌گه‌ری ئه‌وه‌ هه‌ی ‌ه‬ ‫هونه‌رمه‌ندى ترى زۆر به‌توانا تێدا‬ ‫به‌شدار بێت‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌ر پابه‌ندبونیان‬ ‫به‌ کۆنسێرتى تریانه‌وه‌ پێش ئێمه‌‪،‬‬ ‫ناکرێت ئێستا ناویان بێنم»‬ ‫گ �ه‌روره‌ شێرکۆ بێکه‌س به‌ بیستنى‬ ‫کاره‌که‌ زۆر ده‌ستخۆشیان لێکردین‬ ‫که‌ من خۆم وه‌ک خاوه‌نى ئیمتیاز‬ ‫ل�ه‌گ�ه‌ڵ��ى دانیشتم ح�ه‌زی��ش��ى ده‌ک��رد‬ ‫ل�ه‌ ه �ه‌ر چ��وار کۆنسێته‌که‌ ئاماد‌ه‬ ‫بێت‪ ،‬ب �ه‌اڵم له‌به‌ر ب��ارى ته‌ندروستى‬ ‫که‌ ناتوانێ رێگاى دورى شاره‌کانى‬ ‫تر ببڕێت‪ ،‬بۆیه‌ ته‌نها له‌ سلێمانى‬ ‫به‌شدارى ده‌کات‪ .‬شاعیر (دڵدار) له‌‬ ‫هه‌ولێر هه‌ڵسه‌نگاند و ده‌ست خۆشى‬

‫ناکرێت له‌ ئێستا دا ناویان بهێنم‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬له‌ کۆتایدا چى په‌یامێکتان‬ ‫هه‌یه‌و داوات���ان له‌ خه‌ڵک چیه‌ بۆ‬ ‫به‌شداریکردن؟‬ ‫ـ ئومێدى گ��ه‌وره‌م سه‌رکه‌وتنى ئه‌م‬ ‫ک��ۆن��س��ێ��ت��ان�ه‌ی�ه‌ ب �ه‌ ب �ه‌ش��دارب��وی �ه‌ک��ى‬ ‫ج����ه‌م����اوه‌رى زۆره‌وه‌ ت���ا ب��ت��وان��ی��ن‬ ‫ه���اوک���اری���ه‌ک���ى دارای�����ی ب���اش کۆ‬ ‫بکه‌یه‌نه‌وه‌ ب��ۆ ئ �ه‌و پ��ارچ�ه‌ی�ه‌ى ترى‬ ‫الشه‌مان‪.‬‬

‫هه‌ڵبژارده‌ی فۆتۆ‌‬

‫فۆتۆ‪ /‬چه‌تر‬

‫هونه‌ر و وێژه‌‬

‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪87‬‬ ‫‪2010/11/8‬‬ ‫دووشه‬ ‫‪2711/10/12‬‬ ‫‌ممه‌ممه‌‪- 2012/1/2‬‬ ‫دووشه‬

‫‪10‬‬

‫دیدار‬

‫سه‌روه‌ر سه‌عدوڵاڵ‬ ‫له‌تیف هه‌ڵمه‌تى شاعیر و‬ ‫یاخیگه‌ر و شاعیرى شۆڕش‬ ‫که‌ زوو وتى‪ :‬ئه‌م کۆڵه‌کان ‌ه‬ ‫ده‌شکێنم بانگى یاخی‌بوونى‬ ‫خۆیدا‪ .‬له‌م دیداره‌ تایبه‌ته‌دا‬ ‫وه‌اڵمى ته‌واوى ئه‌و پرسیارانه‌‬ ‫ده‌داته‌وه‌ که‌ (چه‌تر) ئاراسته‌ى‬ ‫کردووه‌‪ .‬و ده‌ڵێت «شیعرى‬ ‫کوردى له‌ ئێستادا له‌ ئاستى‬ ‫جیهانیدایه‌‪ ،‬به‌اڵم چی بکه‌م‬ ‫که‌ سیاسه‌تى کوردى له‌ ئاستى‬ ‫جیهانیدا نییه‌»‪.‬‬

‫له‌تیف هه‌ڵمه‌ت‪ :‬گاڵته‌م به‌ هه‌ندێک شاعیرى ئه‌وروپى دێت که‌‬ ‫خه‌اڵتى نۆبڵیان له‌ شیعردا پێده‌درێت‬

‫په‌نجاکاندا له‌ عێراقدا ره‌وت��ى ئ�ه‌ده‌ب‬ ‫گۆڕانکارییه‌کى زۆرى به‌سه‌ردا هاتبوو‬ ‫هه‌ر بۆ نموونه‌ (به‌در شاکر سه‌یاب و‬ ‫بڵند حه‌یده‌رى و نازک مه‌الیکه‌) وه‌ک‬ ‫جه‌واهیرى نه‌یانده‌نووسى‪ ،‬ئ �ه‌وان هاتن‬ ‫شێوازێکى تازه‌یان بۆ شیعر دۆزییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ه�ه‌روه‌ه��ا چیرۆکنووسانى ئه‌و‬ ‫س���ه‌رده‌م���ه‌ى ش�ه‌س��ت�ه‌ک��ان‬ ‫وه‌ک چیرۆکنووسانى‬ ‫چ���ل و پ �ه‌ن��ج��اک��ان��ی‬ ‫عێراق نه‌یانده‌نووسى‪.‬‬ ‫م��ن ی�ه‌ک�ه‌م به‌رهه‌مم‬ ‫ب�ه‌ن��اوى (خ��وا و شار‌ه‬ ‫بچۆله‌کان)بوو‪ ،‬ئه‌میش‬ ‫ب����ارودۆخ و گ��ۆڕان��ک��ارى‬ ‫رۆش��ن��ب��ی��رى و ج���ی���اوازى‬ ‫رۆش��ن��ب��ی��ران پێش‬ ‫خ�����ۆم‬

‫کارێکى واى لێکردم که‌ من یاخیبوون‬ ‫و نۆێگه‌رى رابگه‌یه‌نم‪ .‬رۆشنبیرى من‬ ‫له‌وانه‌یه‌ جیاواز بووبێت ئ�ه‌و ده‌م �ه‌ ل ‌ه‬ ‫رۆشنیبیرى (کامه‌ران موکرى و جه‌مال‬ ‫شارباژێڕى و شێرکۆ بێکه‌س) پێده‌چێت‬ ‫س��ه‌رچ��اوه‌ى رۆشنبیرى من‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌کى‬ ‫دى بێ هى‬ ‫ئه‌وانیش‬

‫چه‌تر‪ :‬له‌تیف هه‌ڵمه‌ت به‌ شاعیرێکى‬ ‫یاخیگه‌ر و شاعیرى شۆڕش ناوده‌برێت‪،‬‬ ‫شاعیرێک که‌ زوو وتى ئه‌م کوڵه‌کان ‌ه‬ ‫ده‌شکێنم و بانگى یاخیبوونى خۆیدا‪،‬‬ ‫ئایا شیعر الى واقیع ده‌یگۆڕێ و یارى‬ ‫پێده‌کا‪ ،‬ی��ان هه‌میشه‌ شیعر هه‌ڵگرى‬ ‫ده‌ستى شۆڕشه‌ بۆ دنیا؟‬ ‫ ئ �ه‌و س��ااڵن�ه‌ به‌تایبه‌ت کۆتایى‬‫شه‌سته‌کان و سه‌ره‌تاى حه‌فتاکان‪،‬‬ ‫سااڵنێکى له‌بار بوو بۆ ئه‌وه‌ى‬ ‫ک���ه‌ ب��ت��وان��ی��ن ڕێ���ڕه‌وه‌ک���ان‬ ‫ب���گ���ۆڕی���ن و ب��ان��گ �ه‌ش �ه‌ى‬ ‫ڕێ���ب���ازێ���ک���ى ت�����ازه‌ ب��ۆ‬ ‫ئه‌ده‌ب بکه‌ین‪ ،‬پێشتر‬ ‫ل������������� ‌ه‬

‫س �ه‌رچ��اوه‌ی �ه‌ک��ی دى ب��ووب��ووب��ێ‪ .‬هه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌یش بوو (خوا و شاره‌ بچۆله‌که‌مان)‬ ‫مشتومڕ و گفتوگۆى هێنایه‌ ئ��اراوه‌‪.‬‬ ‫ده‌م����ه‌وێ����ت وه‌اڵم������ى دوا ک��ۆپ��ل �ه‌ى‬ ‫پرسیاره‌که‌ت بده‌مه‌وه‌ که‌ ده‌ڵێت شیعر‬ ‫هه‌ڵبڕى ده‌ستى شۆڕشه‌ بۆ دونیا‪ ،‬خۆى‬ ‫ناکرێت ئێمه‌ به‌هیچ شێوه‌یه‌ک شیعر‬ ‫به‌کارێکى سیاسى دابنێین‪ ،‬چونکه‌‬ ‫شیعر کارێکى ئه‌ده‌بییه‌ و هیچى تر‪.‬‬ ‫شیعر ک�ه‌ ه�ه‌وڵ��ى شته‌ ن �ه‌دۆزراوه‌ک��ان‬ ‫ده‌دات ئ�ه‌م�ه‌ خ��ۆى ش��ۆڕش �ه‌‪ .‬هه‌ندێ‬ ‫ج��اری��ش شیعرمان ک��ردۆت �ه‌ چه‌کێک‬ ‫دژى داگیرکه‌ر ئه‌وه‌یش رۆژگارى خۆى‬ ‫بووه‌ دیاره‌‪ .‬بۆیه‌ ده‌توانم بڵێم یاخیوبوون‬ ‫و ت��ازه‌ک��ردن �ه‌وه‌ هه‌میشه‌ و هه‌میش ‌ه‬ ‫له‌ ئ��ارادا ب��ووه‌‪ ،‬هه‌ر بۆ نموونه‌ پێشتر‬ ‫(گۆران)مان بووه‌ له‌ پێشتریش مامه‌ند‬ ‫که‌رکووکى بووه‌‪.‬‬ ‫چ�����ه‌ت�����ر‪ :‬ه����ه‌ڵ����ب����ه‌ت����ه‌ ل � ‌ه‬ ‫شیعره‌کانتاندا شاعیرێکى‬ ‫سه‌رکه‌ش و دژى شه‌پۆله‌ک ‌ه‬ ‫ده‌رده‌که‌ون‪ ،‬دواتر سااڵنێکى‬ ‫زۆر کتێبى سۆفیگه‌رێتى‬ ‫ده‌ن����������ووس����������ن‪ ،‬ئ�����ه‌م‬ ‫ک��ت��ێ��ب �ه‌ش��ت��ان چ �ه‌ن��د‬ ‫م����ش����ت����وم����ڕێ����ک‬ ‫دروس�����ت ده‌ک���ات‬ ‫ل�����������ه‌ب�����������اره‌ى‬ ‫چ�����ه‌م�����ک�����ى‬

‫س��ۆف��ی��گ�ه‌رێ��ت��ى‪ ،‬ئ �ه‌م �ه‌ پ��رس��ی��اره‌ک�ه‌ی� ‌ه‬ ‫تۆ س��وورى له‌سه‌ر ئ�ه‌وه‌ى سۆفیگه‌ری‬ ‫په‌یوه‌ندى به‌ یاخی‌بوون هه‌یه‌ و رۆحێکى‬ ‫شۆڕشگێڕانه‌یه‌؟‬ ‫ـ سۆفیگه‌رێتى خۆى له‌ خۆیدا یاخیبوون ‌ه‬ ‫ل�ه‌ شه‌ریعه‌تى ئیسالم‪ .‬ه�ه‌الج��ی��ان بۆ‬ ‫کوشت سه‌هر وه‌ردیان بۆ کوشت‪ .‬سه‌هر‬ ‫وه‌ردى به‌ فه‌رمانى سه‌اڵحه‌دینى ئه‌یوبیى‬ ‫کوژرا‪ ،‬سه‌اڵحه‌دینم خۆش ده‌وێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ى کردى تاوان بوو‪ ،‬چونکه‌ به‌قسه‌ى‬ ‫پیاوانى ئایینى دیمه‌شقى کرد‪ ،‬کوشتنى‬ ‫سه‌هر کارێکى وایکرد بیرى ئازاد خۆى‬ ‫بخواته‌وه‌ و پێشێل بکرێت‪ .‬سۆفیگه‌رێتى‬ ‫له‌خۆیدا شۆڕش گێڕێتییه‌‪ ،‬ئه‌ى شۆڕش‬ ‫گێڕێتى نه‌بێت بۆچى که‌سێکى وه‌ک‬ ‫حه‌الجیان له‌ سێداره‌ دا‪.‬‬ ‫چ �ه‌ت��ر‪ :‬ئ���ه‌و ی��اخ��ی��ب��وون �ه‌ى ک �ه‌ باسى‬ ‫ده‌ک���ه‌ی���ت ب��ن��ه‌م��اى ئ��ای��ی��ن��ى ئ��ی��س�لام‬ ‫نابه‌زێنێت؟‬ ‫ نه‌خێر نایبه‌زێنێت‪ ،‬به‌ڵکو جوانترى‬‫ده‌ک��ات‪ ،‬به‌اڵم وه‌ک ئاییندارێکى بیر‬ ‫ته‌سک بیر بکه‌ینه‌وه‌ ئ �ه‌وا تۆمه‌تى‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ب��ده‌ی��ن�ه‌ پ��اڵ سۆفیگه‌رێتى ک ‌ه‬ ‫کاریگه‌رى به‌ ئایین ده‌گه‌یه‌نێت‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬چۆن ده‌ڕوانیته‌ شیعرى ئێستاى‬ ‫کوردیی‪ ،‬هه‌ست ناکه‌یت دوای ڕاپه‌ڕین‬ ‫شیعر بووه‌ مه‌کۆى نائومێدیه‌کى زۆر و‬ ‫ته‌نانه‌ت هه‌ندێک جاریش سوا؟‬ ‫شیعرى شسته‌کان ئه‌گه‌ر به‌ پێوه‌رى‬‫شیعرى گ��ۆران و شێخ ساڵه‌ح بیپێوى‬ ‫ئه‌سڵه‌ن ه �ه‌ر شیعر نیین‪ ،‬ل�ه‌ هه‌موو‬ ‫سه‌رده‌مێکیشدا شیعرى باش و خراپ‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ئێمه‌ ناتوانین بڵێین ئێستا شاعیرى‬ ‫الوم��ان نییه‌ و شیعرى جوانیان نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵکو ده‌ی��ان شیعرى کوردیمان هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌ ئێستادا له‌ ئاستى‬ ‫ش��ی��ع��رى ج��ی��ه��ان��ی��دای�ه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم م��ن چ��ى بکه‌م‬

‫سیاسه‌تى ک��وردى له‌ ئاستى جیهانیدا‬ ‫نییه‌‪ .‬من گاڵته‌م به‌ هه‌ندێک شاعیرى‬ ‫ئ�ه‌وروپ��ى دێ��ت که‌ له‌ شیعردا خه‌اڵتى‬ ‫نۆبڵیان پێده‌درێت‪ ،‬خۆزگه‌ ناخوازم ک ‌ه‬ ‫ئه‌و شیعرانه‌ هى من بێت وه‌ڵاڵ‪ .‬به‌راستى‬ ‫شیعرى کوردى شاى شیعره‌‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬یه‌کێک له‌و ره‌وته‌ دیار و رێباز‌ه‬ ‫ئه‌ده‌بیانه‌ى ئێوه‌ بایه‌ختان پ��ێ��داوه‌‪ ،‬دوا‬ ‫تریش کتێبێکیشتان له‌باره‌یه‌وه‌ نووسى‬ ‫(سوریالیزم)ه‌‪ ،‬ئایا په‌یوه‌ندییه‌ک له‌نێوان‬ ‫یاخی‌بوونى سوریالیزم و سۆفیگه‌رى و‬ ‫یاخیبوونى تۆ له‌ شیعردا هه‌یه‌؟‬ ‫ سوریالیزم و سۆفیگه‌رێتى زۆر نزیکن‬‫له‌یه‌که‌وه‌‪ ،‬هه‌ر دووکیان پشت به‌ خه‌یاڵ‬ ‫ده‌به‌ستن و یاخیبوونێکن له‌ سیستمى‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تى‪ ،‬بۆ نموونه‌ سۆفیگه‌رێتى‬ ‫پشت به‌وه‌ ده‌به‌ستێت بچێته‌ خه‌یاڵێکى‬ ‫زۆر قوڵ و فراوانه‌وه‌‪ ،‬سوریالیزمه‌کانیش‬ ‫ه������ه‌روان‪ ،‬ت���ان���ه‌ت ب���ۆ ئ���ه‌و خ �ه‌ی��ااڵن � ‌ه‬ ‫په‌ناده‌به‌ن به‌ر ماده‌ بێ هۆشکه‌ره‌کان‪،‬‬ ‫به‌اڵم سۆفییه‌کان په‌ناده‌به‌نه‌ به‌ر وه‌جد‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬چى له‌ دنیا ده‌گ��ۆڕێ��ت؟ ئه‌ى‬ ‫ئه‌م واقیعه‌ى ئێستاى ئێمه‌ که‌ به‌ده‌ست‬ ‫که‌مى خوێنده‌وه‌ ده‌ناڵێنین و ستایلى‬ ‫جیاجیایش له‌شیعردا پ �ه‌ره‌ى سه‌ندووه‌‪،‬‬ ‫ئایا شیعر ده‌که‌وێته‌ کوێی ئه‌و خه‌م ‌ه‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تى و سیاسى و نه‌ته‌وه‌ییانه‌وه‌؟‬ ‫شیعر خ��ۆى له‌خۆیدا گۆرانکارییه‌‪،‬‬‫م��ن ئ���ه‌و ش��ی��ع��ره‌ ده‌ڵ��ێ��م ک �ه‌ هه‌میش ‌ه‬ ‫ب��ۆ ن��وێ ده‌گ��ه‌ڕێ��ت‪ .‬م��ن س���ه‌دان ته‌ن‬ ‫شیعرت بۆ دێنم هه‌ر شیعر نیین‪ ،‬بڕۆ‬ ‫ب��ی��خ�ه‌ره‌ ئ �ه‌و ش��ی��وان �ه‌وه‌‪ .‬شیعرى باش‬ ‫ب �ه‌م��ان��اى شیعر زۆر ک �ه‌م �ه‌‪ ،‬شیعرى‬ ‫ب��اش ماناى گۆڕانکارى ده‌گه‌یه‌نێت‪،‬‬ ‫ئ��ه‌گ��ه‌ر ش��ی��ع��ر ن �ه‌ب��ێ��ت ه��ی��چ شتێک‬ ‫له‌ ژیاندا ناگۆڕێت‪.‬‬

‫«ئه‌وانه‌ى ئاهه‌نگ ده‌گێڕن ئیتر بۆیان نیه‌ به‌ناوى کورده‌وه‌ قسه‌ بکه‌ن»‬ ‫ئاماده‌کار‬ ‫داده‌ن��ێ��م و هیچ جیاوازیه‌کى نیه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫کاره‌ساته‌کانى ترى وه‌ک هه‌ڵه‌بجه‌ و ئه‌نفال‪،‬‬ ‫بێریڤان محه‌مه‌د‬ ‫ئه‌م دوژمنانه‌ى کورد به‌ تایبه‌ت تورکیا‬ ‫که‌ یه‌کێکه‌ له‌ دوژمنه‌ سه‌ره‌سه‌خته‌کانى‬ ‫بورهان مه‌جید له‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫کورد بۆى بکرێت زۆر له‌مه‌ خراپتر ده‌کات‪،‬‬ ‫کاره‌ساته‌که‌ى (رۆبۆسکى) که‌ (‪)37‬‬ ‫که‌س به‌ ده‌ستى رژێمى تورکیا بوون ‌ه به‌داخه‌وه‌ نابینم ده‌سه‌اڵتى ئێمه‌ تا ئێستا‬ ‫قوربانى‪ ،‬هه‌ڵوێستى توند ده‌رده‌بڕێت هیچ هه‌ڵوێستێکى توندى بووبێت به‌رامبه‌ر‬ ‫و ره‌خنه‌ له‌ ده‌سه‌اڵتدارانى کورد و‬ ‫ئه‌م دوژمنانه‌ى کورد‪.‬‬ ‫گۆرانیبێژان ده‌گرێت که‌ له‌ خه‌مى‬ ‫ئ�ه‌و هونه‌رمه‌نده‌ ئه‌وه‌شى وت‪ :‬ئێستا من‬ ‫ئاهه‌نگ گێڕانى سه‌رى ساڵدان‪،‬‬ ‫ل�ه‌ن��او ش��ارى سلێمانیه‌وه‌ قسه‌تان له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌وانه‌ى ئاهه‌نگ ده‌گێرن‬ ‫ده‌ک����ه‌م ده‌ب��ی��ن��م ئ���ه‌م ده‌س���ه‌اڵت���ه‌ ئ �ه‌وه‌ن��ده‌ى‬ ‫ئیتر بۆیان نیه‌ به‌ناوى کورده‌وه‌ قس ‌ه خه‌ریکى رازان��دن��ه‌وه‌ى شاره‌که‌یه‌ ئه‌وه‌نده‌‬ ‫بکه‌ن‪.‬‬ ‫ئاگاى ل �ه‌م کاره‌ساته‌ نیه‌ که‌به‌سه‌ر ئه‌م‬ ‫�ر)‬ ‫�‬ ‫‌ت‬ ‫ه‬ ‫�‬ ‫�ۆ(چ‬ ‫�‬ ‫ب‬ ‫�د‬ ‫�‬ ‫�ی‬ ‫�‬ ‫‌ج‬ ‫ه‬ ‫�‬ ‫م‬ ‫�ان‬ ‫�‬ ‫�وره‬ ‫�‬ ‫ب‬ ‫�د‬ ‫�‬ ‫‌ن‬ ‫ه‬ ‫�‬ ‫‌رم‬ ‫ه��ون�ه‬ ‫میله‌ته‌دا هاتوه‌‪ .‬له‌م رۆژه‌دا بۆم ده‌رکه‌وت‬ ‫‌ن‬ ‫ه‬ ‫خاو‬ ‫و‬ ‫کورد‬ ‫‌سێکى‬ ‫ه‬ ‫ک‬ ‫‌ک‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫‌یاند‪:‬‬ ‫راگه‬ ‫ئ�ه‌م ده‌س�ه‌اڵت�ه‌ ک��وردی�ه‌ خه‌ڵکیان ه�ه‌ر بۆ‬ ‫ه�ه‌س��ت��ی ن �ه‌ت �ه‌وه‌ی��ی ئ �ه‌م �ه‌ ب � ‌ه ک��اره‌س��ات ده‌ن��گ��دان��ى خ��ۆی��ان و خۆشى به‌سه‌ربردنى‬

‫خۆیان ده‌وێ��ت‪ ،‬ئه‌گایان له‌ میله‌تى کورد‬ ‫نیه‌‪ ،‬ئ�ه‌م کاره‌ساته‌ وی��ژدان��ى مرۆڤایه‌تى‬ ‫هه‌ژاندوه‌‪ ،‬که‌چى ویژدانى ده‌سه‌اڵتدارانى‬ ‫خۆمانى نه‌هاژاندوه‌‪.‬‬ ‫ه �ه‌روه‌ه��ا وت���ى‪ :‬له‌کاتێکدا ده‌ب���وو ئێستا‬ ‫پرسه‌ى سه‌رتاسه‌رى رابگه‌یه‌نرایه‌ و ده‌بوو‬ ‫رادیۆ و ته‌له‌فیزۆنه‌کان قورئان و مۆسیقاى‬ ‫غه‌مگینیان داب �ه‌زان��دای �ه‌ پیشانی ب��ده‌ن‬ ‫خه‌ڵک له‌ چى ناڕه‌حه‌تیه‌کدایه‌‪ ،‬که‌چى‬ ‫گوێ ده‌گرم رادیۆکان هه‌ر وه‌ک رۆژانى‬ ‫ت��ر ده‌ه���ۆڵ و زوڕن��ال��ێ��دان��ى ریکالمکردنه‌‬ ‫بۆ ئاهه‌نگه‌کانى س �ه‌رى س��اڵ که‌ ئه‌مه‌‬ ‫جێگه‌ى داخێکى زۆر گه‌وره‌یه‌ و ئه‌مه‌ش‬ ‫کاره‌ساتێکى تره‌‪ .‬له‌وه‌ش ناخۆشتر ئه‌وه‌یه‌‬ ‫گۆرانیبێژه‌کانمان زۆری��ان خۆیان ئاماده‌‬ ‫ده‌ک���ه‌ن ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ى گ��ۆران��ى بڵێن ئه‌مه‌ش‬

‫مه‌ئساتێکى تره‌‪ ،‬ئه‌مه‌ له‌کاتێکدا به‌یانى و‬ ‫دوو به‌یانى به‌رهه‌مى نوێ ده‌رده‌که‌ن و داوا‬ ‫له‌ خه‌ڵک ده‌که‌ن گوێیان لێبگرن‪.‬‬ ‫بورهان مه‌جید وتیشى‪ :‬لێره‌وه‌ به‌ کوردان‬ ‫ده‌ڵ��ێ��م پرسه‌ رابگه‌یه‌نن‪ ،‬خه‌ڵکى به‌هیچ‬ ‫جۆرێک ئاهه‌نگ نه‌کات‪ ،‬جه‌ژنى سه‌رى‬ ‫ساڵى (‪ )2012‬به‌هیچ جۆرێ یاد نه‌که‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫من خۆم نه‌ک هه‌ر ئه‌و جه‌ژنه‌ الى خۆمه‌وه‌‬ ‫یاد ناکه‌مه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵکو ئه‌و که‌سه‌شى یادى‬ ‫ده‌ک��ات �ه‌وه‌ ن���اوى ده‌خ �ه‌م �ه‌ لیستى ره‌ش���ه‌وه‌‬ ‫الى خۆم‪ ،‬چونکه‌ وه‌ک ئه‌وه‌یه‌ رۆژێک‬ ‫ک��اره‌س��ات��ى ه�ه‌ڵ�ه‌ب��ج�ه‌ رووی دا خه‌ڵک‬ ‫ئاهه‌نگ بگێڕێت‪ .‬بۆیه‌ به‌وانه‌ش ئاهه‌نگ‬ ‫ده‌گێرن پێیان ده‌ڵێم ئیتر بۆیان نیه‌ به‌ناوى‬ ‫ک���ورده‌وه‌ قسه‌ بکه‌ن و هه‌قه‌ ناسنامه‌ی‬ ‫کوردبونیان لێ بسێنرێته‌وه‌‪.‬‬

‫شێرزاد حه‌سه‌ن له‌ چیرۆکه‌وه‌ بۆ رۆمانێکى دژه‌کلتورى‬ ‫شیکردنه‌وه‌یه‌کى ئه‌ده‌بى بۆ رۆمانى ژنێک به‌سه‌ر مناره‌وه‌‬ ‫ئاماده‌کار‬ ‫جوتیار فه‌تاح‬ ‫ژنێک به‌سه‌ر مناره‌وه‌ له‌ نوسینى‬ ‫چیرۆکنوس شێرزاد حه‌سه‌نه‌ که‌‬ ‫له‌ ساڵى (‪ )2005‬ده‌ستى به‌نوسینى‬ ‫ئه‌م ده‌قه‌ کردووه‌ تا ساڵى (‪)2010‬‬ ‫ى خایاندووه‌‪ ،‬ئه‌توانین ئه‌م رۆمانه‌‬ ‫به‌ ڕۆمانێکی کۆمه‌اڵیه‌تی بناسینین‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وى که‌ بابه‌تێکى جوان‬ ‫و گرنگى هه‌ڵبژاردوه‌ بۆ کارکردن‬ ‫له‌سه‌رى‪ ،‬به‌کارهێنانى زمانى شیعرى‬ ‫ئاوێزان له‌گه‌ڵ چیرۆک کردووه‌ ئه‌م‬ ‫رۆمانه‌ش بێ که‌موکورتى نییه‌‪.‬‬

‫(تاک‌ه شتێک له‌ژیان و هونه‌ردا‪ ،‬ووتنى‬ ‫حه‌قیقه‌ته‌) لیۆ تۆڵستۆى‬ ‫ئه‌گه‌ر شێرزاد له‌سه‌ر ئه‌م وته‌ی‌ه کارى کردبێت‬ ‫ئه‌کرێت تا راده‌ی �ه‌ک��ى ب��اش پشتگیرى لێ‬ ‫بکرێت‪ ،‬ئه‌میش ب‌ه به‌ڵگه‌ى بوونى کۆمه‌ڵێک‬ ‫دی���ارده‌ى وه‌ک (بلۆک و به‌ردبارانکردنى‬ ‫دوع��ا و خۆسوتاندن و ئ��ازاردان��ى به‌رده‌وامى‬ ‫ره‌گ���ه‌زى مێین‌ه ل �ه‌م ک��ۆم�ه‌ڵ��گ��ای�ه‌دا) ئ�ه‌وا‬

‫نه‌مانده‌توانى پشتگیرى له‌م بیرورای‌ه بکه‌ین‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌م پشتگیریه‌ش ماناى ئه‌و‌ه نیی‌ه که‌‬ ‫سه‌د ده‌رسه‌د پشتگیرى ل‌ه بابه‌ته‌ک‌ه بکه‌ین‪،‬‬ ‫چونک‌ه هه‌ڵه‌ین ئه‌گه‌ر وا بکه‌ین‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫به‌به‌ڵگه‌ى دژای�ه‌ت�ى‌ک��ردن��ى ت��ه‌واى پاڵه‌وانى‬ ‫رۆمانه‌که‌یه‌‪.‬‬ ‫کاره‌کته‌ره‌کانى رۆمان‬ ‫له‌م رۆمانه‌دا ته‌نها سێ مرۆڤ رۆڵى کارایان‬ ‫هه‌ی‌ه ک‌ه (شادى پاڵه‌وانى سه‌ره‌کى و هۆمه‌ری‬ ‫خوێن رێژى په‌شیمان و به‌هرامى بێبنکه‌رى‬ ‫ش��ادى و ه�ه‌اڵت��وو) ئه‌مان‌ه بکه‌ره‌کانى ئه‌م‬ ‫رۆم��ان�ه‌ن‪ ،‬من له‌دنیاى فراوانى رۆم��ان واى‬ ‫به‌باش دائه‌نێم ک‌ه پاڵه‌وان و کاره‌کته‌ره‌کان‬ ‫زۆر له‌و‌ه زیاتربن‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ى جیهانى رۆمان‬ ‫به‌گه‌وره‌یى بهێڵێنه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر چه‌ند‌ه ماناى الوازى‬ ‫ده‌قه‌ک‌ه ناگه‌یه‌نێت‪ ،‬چونک‌ه ل�ه‌م رۆمانه‌دا‬ ‫ئه‌م سێ بکه‌ر‌ه (به‌هرام و هۆمه‌رى بکه‌رى‬ ‫سه‌ره‌کین‪ ،‬ب �ه‌اڵم ش��ادى ک��ار له‌سه‌ر ک��راوه‌‬ ‫لێره‌دا) شادى نۆبه‌ره‌ى دایکیه‌تى ک‌ه ناوى نا‬ ‫ش��ادى‪ ،‬بۆ ئ �ه‌وه‌ى به‌شادى ب��ژى‪ ،‬ب �ه‌اڵم شاد‬ ‫نه‌ژیا‪ ،‬ئه‌م‌ه و چه‌ندین نمونه‌ى تر واى کردووه‌‬ ‫ک‌ه پێشبینیکردن له‌م رۆمانه‌دا بوونى نه‌بێت‪.‬‬ ‫هونه‌ر له‌م رۆمانه‌دا‬

‫ه��ون �ه‌ر ب �ه‌ش��ى ب��اش��ى وه‌رگ����رت����ووه‌‪ ،‬ئ �ه‌وه‌ت��ا‬ ‫پ��اڵ�ه‌وان��ى رۆم��ان�ه‌ک�‌ه ده‌رچ���ووى په‌یمانگاى‬ ‫ه��ون�ه‌ره‌ج��وان�ه‌ک��ان�ه‌‪ ،‬ئ����اره‌زووى وێنه‌کێشانى‬ ‫ک���ردوو‌ه و ته‌نها شتێک بتوانێ ک‌ه خۆى‬ ‫پ��ێ خ��اڵ��ى ب��ک��ات �ه‌وه‌‪ ،‬وێ��ن�ه‌ک��ێ��ش��ان�ه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم‬ ‫ئه‌فسوس له‌کۆتاییدا هه‌موو وێنه‌کانى و‬ ‫حه‌ز‌ه هونه‌رییه‌کانى تیا ئه‌چن و ئه‌بن به‌سوتى‬ ‫ده‌ستى کلتوور‪ ،‬دیسانه‌و‌ه ئه‌گه‌ین‌ه حاڵه‌تى‬ ‫ل�ه‌س��ێ��داره‌دان��ى ح�ه‌زه‌ک��ان��ى ژن ل�ه‌ه��ون�ه‌ردا و‬ ‫دژایه‌تی‌کردنی کلتور به‌رامبه‌ر هونه‌ر‪.‬‬ ‫ئافره‌ت ‪ +‬ژن‬ ‫(هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ت ماو‌ه ده‌رپێکه‌ت بکه‌ى به‌ئااڵ)‬ ‫ال ‪117‬‬ ‫له‌کۆڕێکدا ره‌خنه‌ى ئه‌وه‌م ل‌ه شێرزاد گرت که‌‬ ‫وشه‌ى ژن له‌کاتى گفتوگۆدا به‌کار دێنێت بۆ‬ ‫کچ و ژن به‌بێ جیاوازى‪.‬‬ ‫ل��ێ��ره‌دا ش��ێ��رزاد ژن��ێ��ک��ى ب �ه‌دب �ه‌خ��ت ئه‌کاته‌‬ ‫پاڵه‌وانێکى دۆڕاو‪ ،‬ب �ه‌رگ��ری ک����ردوو‌ه له‌‬ ‫ئ���اف���ره‌ت ب�ه‌گ��ش��ت��ى و ژن��ان��ى ح���ه‌ز م���ردوو‬ ‫به‌تایبه‌تى‪ ،‬شادى و نمونه‌کانى‪ ،‬بێ گوێدانه‌‬ ‫ئه‌وه‌ى له‌چ کۆمه‌ڵگایه‌کدا ئه‌ژین! شادى زۆر‬ ‫ساده‌و دڵ پاکان‌ه له‌گه‌ڵ کور‌ه سێکسبازه‌کان‬ ‫یارى ئه‌کات و هاوڕێیه‌تییان ئه‌کات تا له‌‬

‫کۆتایدا له‌سه‌ر ده‌ستى هاوڕێیه‌کى نزیکى بێ‬ ‫بن ئه‌کرێت و ئه‌که‌وێت‌ه ژێر ره‌حمى چه‌قۆ و‬ ‫کوشتن‪.‬‬ ‫(ب���ی���گ���رن‪ ...‬ن �ه‌ه��ێ��ڵ��ن ده‌رب�������ازى ب���ب���ێ‪...‬‬ ‫بێچوه‌شه‌یتانى زۆر هه‌ن یاوه‌رى بن و قوتارى‬ ‫بکه‌ن‪...‬‬ ‫به‌زیندویه‌تى بیسوتێنن)ال ‪254‬‬ ‫(ده‌ک حه‌یات بچێت وه‌ک چوه‌)‬ ‫ال‪112‬‬ ‫ش��ێ��رزاد ل��ێ��ره‌دا زۆر ب��ێ هیوایان‌ه رێنمایى‬ ‫ک��چ�ه‌ک��ان��م��ان ئ �ه‌ک��ات و ج���اڕ ئ����ه‌دات که‌‬ ‫وری��اب��ن ب��ێ ب��ن ن �ه‌ب��ن‪ ،‬ده‌ن���ا ه���اوار ب��ۆ دوا‬ ‫رۆژیان دادن��ادات و په‌شیمانى سودى نابێت‪،‬‬ ‫له‌هه‌مانکاتتدا ترسێکى گه‌ور‌ه ئه‌خات‌ه دڵى‬ ‫کچه‌کانمانه‌و‌ه بۆ دوورکه‌وتنه‌و‌ه له‌ره‌گه‌زى‬ ‫به‌رانبه‌ر بێ ئ�ه‌وه‌ى رێنماییه‌کى ئه‌خالقیانه‌‬ ‫پێشکه‌ش ب‌ه گه‌نجان بکات‪.‬‬ ‫سێکس‬ ‫(ئێر‌ه مه‌مله‌که‌تى قه‌یره‌کچ و بێوه‌رژنه‌کانه‌)‬ ‫ال ‪203‬‬ ‫سێکس وه‌ک ئه‌وه‌ى ده‌رون ناسى باسى ئه‌کات‬ ‫و ته‌ندروستى پیى باش‌ه خاڵى بکرێته‌و‌ه بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ى مرۆڤ بیر له‌و ماف‌ه خودایی‌ه نه‌کاته‌و‌ه و‬

‫تو شى‬ ‫ه������������ه‌ڵ������������ه‌ى‬ ‫ل�������ه‌م‬ ‫ن�����������������������ه‌ک�����������������������ات‪،‬‬ ‫رۆم��ان�ه‌دا ل��ه‌دواى عه‌یبه‌ى ژن‌ب��وون سێکس‬ ‫پله‌ى دووه‌م���ى وه‌رگ��رت��ووه‌‪ ،‬به‌مانایه‌کى تر‬ ‫سێکس ه��ۆک��ارى بنه‌ره‌تى ئ�ه‌م کێشه‌یه‌بوو‬ ‫(هه‌ست‌ه خ��ۆت ک��ۆک �ه‌ره‌وه‌)‪ ،‬ال (‪ )44‬ئه‌م‬ ‫ئه‌م رسته‌یه‌ی‌ه ک‌ه پیاوه‌کان دواى بێ‌بنکردنى‬ ‫کچان هه‌میش‌ه ئه‌یڵێنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر تینوه‌تى‬ ‫به‌هرام نه‌بوای‌ه بۆ ئه‌و سێ دڵۆپ‌ه خوێنه‌ى که‌‬ ‫له‌ناو ڕانى شادى رژاندى‪ ،‬ره‌نگ‌ه ئه‌م هه‌موو‬ ‫کێش‌ه و ه�ه‌رای�‌ه س �ه‌رى هه‌ڵنه‌دابا! شێرزاد‬ ‫حه‌سه‌ن له‌م رۆمانه‌دا هاوار ئه‌کات‪ ،‬گه‌نجانى‬ ‫نیشتیمان برسى سێکسن و تکای‌ه خاڵیان‬

‫بکه‌نه‌وه‌‪ ،‬چونک‌ه ناتوانن به‌شێو‌ه شه‌رعییه‌ک‌ه‬ ‫فه‌راهه‌مى بکه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌هۆى ه�ه‌ژارى‬ ‫و ن��ادادپ��ه‌روه‌رى کۆمه‌ڵگا و گه‌نده‌ڵى‬ ‫ئیدارى‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌م هۆکارانه‌‬ ‫نه‌بوای‌ه ن‌ه ئه‌وه‌ند‌ه قه‌یر‌ه کچ و‬ ‫بێوه‌ژن ژماره‌یان به‌رز نه‌ده‌بویه‌وه‌‬ ‫و ن �‌ه ئ���ه‌وه‌ن���ده‌ش ده‌ک �ه‌وت��ن �‌ه به‌ر‬ ‫نه‌عله‌ته‌ى قسه‌ى ئه‌و مرۆڤانه‌ى که‌‬ ‫به‌ده‌م له‌دێمنانى سه‌ماوه‌ر و قرتاندى‬ ‫گڵۆبه‌رۆژه‌و‌ه باسیان ده‌کرێت‪ ،‬ئه‌وه‌تا‬ ‫بۆ بینینى شوێنێکى رووتى شادى به‌سه‌ر‬ ‫مناره‌و‌ه (سه‌ده‌ها گه‌نج به‌هه‌ڵ‌ه داوان به‌ده‌م‬ ‫باى غاره‌و‌ه دۆخین و قایش و پانتۆڵه‌کانیان‬ ‫کردوه‌ته‌وه‌) ال ‪224‬‬ ‫په‌روه‌رد‌ه و زانسته‌کانى تر‬ ‫مندااڵنى ئ�ه‌م واڵت �‌ه به‌تایبه‌تى کچ به‌پێى‬ ‫ناوه‌رۆکى ئه‌م رۆمان‌ه هیچ په‌روه‌رد‌ه نه‌کراون‪،‬‬ ‫ئ �ه‌وه‌ت��ا (ه�ه‌رگ��ی��ز به‌ختى ئ���ه‌وه‌م ن �ه‌ب��وو بۆ‬ ‫یه‌کجاریش شه‌وێک قه‌ده‌ر به‌هه‌ڵه‌دا بچێت‬ ‫باوکم ی��ان یه‌کێک له‌براکانم ئ�ه‌و ئه‌رکه‌‬ ‫قورس‌ه بکێشێ و ماچم بکات و بڵێت؛ شه‌و‬ ‫شاد کچ‌ه شیرینه‌که‌م ‪...‬‬ ‫خ �ه‌وێ��ک��ى خ���ۆش خ��وش��ک �‌ه ن����ازداره‌ک����ه‌م)‬ ‫ال ‪ 168،169‬ب���ه‌اڵم کچێک م��اڵ �ه‌وه‌ی��ان‬ ‫ئ���ام���اده‌ب���ن ل���ه‌ن���او ئ����ه‌م ک��ۆم �ه‌ڵ��گ��ای �ه‌دا‬ ‫کچه‌که‌یان له‌سه‌رویستى خۆى له‌په‌یمانگاى‬ ‫هونه‌ره‌جوانه‌کان بخوێنێ پێموانیی‌ه ئاستى‬ ‫رۆشنبیریان ئه‌وه‌ند‌ه نزم بێت و پ�ه‌روه‌رده‌ی��ان‬ ‫الواز بێت‪.‬‬ ‫ده‌رونناسى‬ ‫ده‌رونناسى وه‌ک زانستێکى مرۆیى رۆڵى‬ ‫س �ه‌ره‌ک��ى ده‌بینێت ل�ه‌س��ارێ��ژک��ردن��ى ئ���ازاره‌‬

‫دۆسیه‌‬

‫باشور ل ‌ه باره‌ى شڕناخه‌و ‌ه چى ده‌ڵێت؟‬ ‫هه‌ڵوێسته‌کان له‌ فه‌یسبوکه‌وه‌‬

‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪87‬‬ ‫‪2010/11/8‬‬ ‫دووشه‬ ‫‪2711/10/12‬‬ ‫‌ممه‌ممه‌‪- 2012/1/2‬‬ ‫دووشه‬

‫‪12‬‬

‫دۆسیه‌ى ئه‌مجاره‌ى‬ ‫(چه‌تر)‪،‬‬ ‫تایبه‌ت ‌ه به‬ ‫‌کۆمه‌ڵکوژیه‌که‌ى شڕناخ و‬ ‫هه‌ڵوێستى الیه‌ن و که‌سایه‌تى‬ ‫و نوسه‌رانى باشورى کوردستان‬ ‫ک ‌ه سه‌رجه‌میان له‌پێگه‌ى‬ ‫فه‌یسبوکه‌و‌ه وه‌رگیراون‬ ‫ئاماده‌کردنی‬ ‫عه‌لى فه‌تاح مه‌جید‬

‫سه‌رۆکاتیا هه‌رێما کوردستانێ‪ :‬ئه‌م د‬ ‫ده‌مه‌ک ده‌ دلگرانیا خوه‌ لهه‌بمه‌ر وێ‬ ‫بویه‌را دلته‌زین رادگه‌هیننین‬ ‫بناڤێ خودێ مه‌زن و دلوڤان‬ ‫ل س��ی��ن��ورێ پ��ارێ��زگ�ه‌ه��ا ش��رن��اخ��ێ و ب‬ ‫سه‌ده‌ا بۆدرمانا باالفرێن جه‌نگیێن ترکیێ‬ ‫هژماره‌که‌ وه‌التیێن سڤیلێن ک��ورد بونه‌‬ ‫قوربانی‪.‬‬ ‫ئه‌م د ده‌مه‌ک ده‌ دلگرانیا خوه‌ لهه‌بمه‌ر‬ ‫وێ بویه‌را دلته‌زین رادگه‌هیننین هه‌ڤده‌م‬ ‫ته‌که‌ز لسه‌ر هه‌لویستێن خوه‌ دکین کو‬ ‫چه‌ند زوتر ره‌وش ب رێیا ئاشتى و سیاسى‬ ‫بهێ چاره‌سه‌رکرن باشتره‌ ژبۆ کو چیدى‬ ‫خه‌لکێ سڤیل راستى زرارێ نه‌بن وه‌که‌‬ ‫وێ یا کو چێبوی‪ .‬ژبه‌ر وێ جاره‌که‌ دى‬ ‫داخوازێ ژ هوکومه‌تا ترکیێ و په‌که‌کێ‬ ‫دیک ژبۆ چاره‌سه‌ریا وێ ره‌وشێ په‌نایێ‬ ‫ببه‌ن به‌ر گفتوگو و دیالوگێ‪ ،‬ژبه‌ر توو‬ ‫گرفتاریه‌ک ب شه‌ر چاره‌سه‌ر نابه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر ب وێ هه‌لکه‌تنا دلته‌زین به‌هى و‬ ‫سه‌رساخیێن خوه‌ ئاراسته‌ى که‌س و کارێن‬ ‫قوربانیێن وێ بویه‌رێ دکین و ژ خودێ‬ ‫م �ه‌زن ژى داخ��وازک��اری��ن جهێ قوربانیا‬ ‫به‌هه‌شتا فره‌ه‌ به‌‪.‬‬ ‫سه‌رۆکاتیا هه‌رێما کوردستانێ‬ ‫نێچیرڤان بارزانى‪ :‬که‌وتنه‌وه‌ى ئه‌م هه‌موو‬ ‫قوربانیه‌ و ڕژانى ئه‌م هه‌موو خوێنه‌‪،‬‬ ‫ده‌ره‌نجامى شه‌ڕێکى بێ هووده‌یه‌‬ ‫‪Nechirvan Barzani‬‬ ‫له‌ دڵه‌وه‌ هاوخه‌مى و پرسه‌ و سه‌ره‌خۆشیم‬ ‫ب��ۆ خ���ان���ه‌واده‌ و ک�ه‌س��وک��ار و دۆس���ت و‬ ‫ه��اوڕێ��ی��ان��ى قوربانیانى بۆمبارانه‌که‌ى‬ ‫ناوچه‌ى شرناخ ده‌رده‌بڕم و هیواى سه‌بوورى‬ ‫و دڵنه‌واییان بۆ ده‌خ��وازم‪ .‬هیوادارم ئه‌مه‌‬ ‫دوایین کۆست و ناخۆشییان بێت و گیانى‬ ‫ئه‌وانه‌ش به‌ به‌هه‌شت شاد بێت که‌ له‌پێناو‬ ‫دابینکردنى بژێویى ژیانى سه‌ختیان؛ بوونه‌‬ ‫قوربانی‪.‬‬ ‫که‌وتنه‌وه‌ى ئه‌م هه‌موو قوربانیه‌ و ڕژانى‬ ‫ئه‌م هه‌موو خوێنه‌‪ ،‬که‌ ده‌ره‌نجامى شه‌ڕێکى‬ ‫بێ هووده‌یه‌‪ ،‬جارێکى تر ئه‌وه‌ى سه‌لمانده‌وه‌‬ ‫که‌ پێویسته‌ ئاشتى و ئارامى له‌ ناوچه‌که‌‬ ‫ب��ه‌رق��ه‌رار ‌بێت و ه �ه‌م��وو کێشه‌کان به‌‬ ‫ڕێگه‌چاره‌ى سیاسى و ئاشتیانه‌ چاره‌سه‌ر‬ ‫بکرێن؛ بۆ ئ��ه‌وه‌ى کۆتایى ب �ه‌م هه‌موو‬ ‫مه‌ینه‌تیه‌ بێت و ڕژانى ئه‌و هه‌موو خوێنه‌‬ ‫بوه‌ستێت‪.‬‬ ‫یه‌کێتى په‌رله‌مانتاران‪ :‬داوا له‌ حکومه‌تی‬ ‫هه‌رێم ده‌که‌ین ماتمینی رابگه‌یه‌نێ‌ وه‌کو‬ ‫هاوسۆزیه‌کی نه‌ته‌وه‌یی و ئینسانی‬ ‫به‌داخه‌وه‌ شه‌وی (‪)29‬ی کانونی یه‌که‌می‬ ‫(‪ )2011‬له‌ گوندی (رۆبۆسکی) قیالبان‬ ‫له‌ سنووری ‌شڕناخێ‌ هاوسنورى هه‌رێمى‬ ‫‌کوردستان فرۆکه‌‌شه‌ڕکه‌ره‌کانی تورکیا‬ ‫بێ‌ گوێدانه‌ ‌هیچ بنه‌مایه‌کى ‌ئه‌خالقی‬ ‫‌و مرۆیى کۆمه‌ڵێک خه‌ڵکی کۆڵبه‌رى‬ ‫‌کورد که‌ له‌م ناوچه‌یه‌ ‌کاریانده‌کرد دایه‌‬ ‫‌به‌ر بۆمبا و ناپاڵمه‌کانى‌خۆیان و به‌داخه‌وه‌‬ ‫زیاتر له‌ (‪ )35‬که‌س بوونه‌ قوربانى ‌که‬ ‫‌ته‌مه‌نیان له‌نێوان (‪ 15‬بۆ ‪ )30‬ساڵبوون‪،‬‬ ‫ئ �ه‌و ک��اره‌س��ات�ه‌ جگه‌ ل���ه‌وه‌ی کارێکی‬ ‫کۆمه‌ڵکوژیه‌ و دژی به‌ها مرۆییه‌کان‬ ‫و ئایین و یاسا نێوده‌وڵه‌تیه‌کانه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫راس��ت��ی�ه‌ش ده‌خ��ات �ه‌ روو ک �ه‌ حکومه‌تی‬ ‫تورکیا دی��دگ��ای�ه‌ک��ى ‌ه�ه‌ڵ�ه‌ی ه�ه‌ی�ه‌ ‌بۆ‬ ‫چ��اره‌س�ه‌رک��ردن��ی کێشه‌ی ک��ورد و ئه‌و‬ ‫حکومه‌ته‌ ب �ه‌م هه‌ڵوێسته‌ى ‌ده‌ری��ده‌خ��ات‬ ‫ک �ه‌ هێشتا ع�ه‌ق��ڵ��ی ع �ه‌س��ک �ه‌رت��اری ‌و‬ ‫ئیراده‌ى ‌چاره‌سه‌ری ئه‌منی له‌سه‌ریدازاڵه‌‬ ‫و جیاوازی ناکات له‌ نێوان کوردێکی‬ ‫چه‌کدار و کوردێکی سڤیل‬ ‫ئێمه‌ له‌ یه‌کێتی په‌رله‌مانتارانی کوردستان‬

‫د‪ .‬کامه‌ران مه‌نتک‪ :‬ئه‌وان منداڵه‌کانى ئێمه‌ تیرۆر ده‌که‌ن‪ ،‬ئیمه‌ چه‌پکه‌ گوڵ له‌سه‌ر گۆڕى پیاوکوژه‌کانى ئه‌وان داده‌نێن‬ ‫له‌ رێکه‌وتى (‪ )2011/12/29‬فڕۆکه‌ جه‌نگیه‌کانى تورکیا جارێکیتر ده‌ستیان چووه‌ خوێنى الوانى کورد و مێژوویان کرده‌وه‌ به‌ گه‌واهیده‌رى تاوانێکیترى مرۆیى و کۆمه‌ڵکوژیه‌کى تر‪ ،‬دواجار کورد به‌م‬ ‫کاره‌ساته‌ پێشوازى له‌ ساڵى نوێ کرد و ماڵئاوایى له‌ پڕکاره‌ساتترین ساڵ ل ‌ه سه‌ده‌ى نوێدا کرد‪ ،‬ئێستا جیاوازیه‌کى چڕ له‌گه‌ڵ سااڵنى رابردوودا به‌دیده‌کرێت‪ ،‬ئێستا کوردانى هه‌ر چوار پارچه‌ النى که‌م‬ ‫پێکه‌وه‌ له‌ کاتى کاره‌ساته‌کاندا خه‌مه‌کانى یه‌کترى ده‌الوێننه‌وه‌‪ ،‬فه‌یسبوک ئه‌و پێگه‌یه‌ى که‌ هه‌ڵوێستى شه‌رمنانه‌ى ده‌سه‌اڵتداران تێده‌په‌ڕێنى و ئیدى الوان و نوسه‌ران و رۆژنامه‌نوسان ل ‌ه هه‌ر چوار پارچه‌‬ ‫کۆده‌کاته‌وه‌ ده‌ست له‌ملى ئازاره‌کانى یه‌ک ده‌که‌ن و پێکه‌وه‌ رق و نه‌فره‌ت له‌ تاوان باران و ئه‌نجامده‌رانى تاوانى مرۆیى ده‌که‌ن‪ ،‬له‌م دۆسیه‌یه‌دا نوسه‌ران و که‌سایه‌تى و الوانى کورد نیشان ده‌ده‌ین که‌ چۆن‬ ‫له‌ رێگه‌ى پێگه‌ى فه‌یسبوکه‌وه‌ هه‌ڵوێسته‌کانى خۆیان ئاراسته‌ ده‌که‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌ى جێى سه‌رنجه‌ هه‌ر دوو پارتى ده‌سه‌اڵتدار له‌ باشور (ینک و پدک) به‌ هیچ شێوه‌یه‌ک هه‌ڵوێستیان له‌و باره‌یه‌وه‌ رانه‌گه‌یاندووه‌‪،‬‬ ‫سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێم به‌یاننامه‌یه‌کى نیگه‌رانى ئامێز و نێچرڤان بارزانیش به‌ هه‌مان شێوه‌ له‌سه‌ر روداوه‌که‌ ده‌دوێن‪ ،‬کۆمه‌ڵى ئیسالمى وه‌ک پارتێکى سیاسى تا ئێستاش بێ هه‌ڵوێسته‌‪ ،‬به‌اڵم (عه‌لى باپیر)‬ ‫ئه‌میرى ئه‌و پارته‌ وه‌ک که‌س ئیدانه‌ى تاوانه‌که‌ ده‌کات‪ ،‬یه‌کگرتووى ئیسالمى وه‌ک پارت هیچ هه‌ڵوێستێکى رانه‌گه‌یاندووه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ (سه‌الحه‌دین به‌هادین) ئه‌میندارى یه‌کگرتوو وه‌ک که‌س‬ ‫ئیدانه‌ى ده‌کات‪ ،‬به‌ پێچه‌وانه‌ى ئه‌م دوو پارته‌ى ئۆپۆزسیۆنه‌وه‌‪( ،‬نه‌وشیروان مسته‌فا) رێکخه‌رى گشتى بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان له‌و باره‌یه‌وه‌ بێده‌نگه‌‪ ،‬به‌اڵم بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان به‌ فه‌رمى ئیدانه‌ى کردووه‌ و وه‌ک تاوان‬ ‫ناساندویه‌تى‪ ،‬هه‌رچى یه‌کێتى نیشتمانى کوردستانیش ‌ه نه‌ وه‌ک پارت و نه‌ وه‌ک که‌س هیچ کام له‌ سه‌رکردایه‌تى و مه‌کته‌ب سیاسیه‌که‌ى هیچیان له‌و باره‌یه‌وه‌ نه‌یوتووه‌‪.‬‬ ‫به‌تووندى‌ئه‌م کرده‌وه‌ نامرۆڤانه‌یه‌ مه‌حکوم‬ ‫ده‌که‌ین و داواکاریشین له‌ کۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫ن��ێ��وده‌وڵ �ه‌ت��ی ک �ه‌ ئ��ه‌م ک��ۆم�ه‌ڵ��ک��وژی�ه‌ و‬ ‫کوشتنی ک��ۆڵ��ب�ه‌ران��ی ک���ورد به‌هه‌موو‬ ‫ش��ێ��وه‌ی �ه‌ک م �ه‌ح��ک��وم ب��ک �ه‌ن و دوا له‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت���داران���ی ت��ورک��ی��ا ب��ک�ه‌ن ک �ه‌‌بۆ‬ ‫ئه‌مکرده‌وانه‌‌یان سنورێک دابنێن و داواى‬ ‫لێبوردن له‌ گه‌لی ‌ک��ورد له‌ کوردستان‬ ‫بکه‌ن‪ ،‬هه‌روه‌ها داوا له‌ حکومه‌تی هه‌رێم‬ ‫ده‌ک���ه‌ی���ن ماتمینی راب��گ �ه‌ی �ه‌ن �ێ‌ وه‌ک��و‬ ‫هاوسۆزیه‌کی نه‌ته‌وه‌یی و ئینسانی‪.‬‬ ‫هیواخوازین ئه‌م تاوانه‌ حکومه‌تی ئه‌نقه‌ره‌‬ ‫‌رابچڵه‌کێنێ‌و ئیراده‌ى‌چاره‌سه‌رى‌سیاسى‬ ‫و ئاشتیانه‌ى‌زاڵ بکا به‌سه‌ر ئیراده‌ی شه‌ڕ‬ ‫و چاره‌سه‌ری سه‌ربازیدا‪.‬‬ ‫یه‌کێتی په‌رله‌مانتارانی کوردستان‬ ‫(‪)2011/12/30‬‬ ‫(‪ )18‬رێکخراو تاوانه‌که‌ى قال‌بانى‬ ‫شه‌رمه‌زار ده‌کات‬ ‫ش��ه‌وى پێنج شه‌مه‌ (‪)29‬ى دیسه‌مبه‌ر‬ ‫س��وپ��اى ت��ورک��ی��ا ل��ه‌ رێ��گ��اى ف��ڕۆک �ه‌‬ ‫جه‌نگییه‌کانیه‌وه‌ به‌رامبه‌ر به‌ هاوواڵتیانى‬ ‫سڤیلى ناوچه‌ى قه‌له‌بانى شڕناخى گه‌ل‬ ‫په‌روه‌ر تاوانى کۆمه‌ڵکوژى ئه‌نجام دا‪ ،‬که‌‬ ‫تیایدا (‪ )36‬هاوواڵتى سڤیل شه‌هید بوون‬ ‫له‌ ناویاندا منداڵى (‪ )12‬س��اڵ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫هاوکات تا ئێستا ژماره‌یه‌کیش بێسه‌رو‬ ‫ش��وێ��ن��ن‪ ،‬ئ �ه‌م کۆمه‌ڵکوژییه‌ به‌هه‌موو‬ ‫پێوه‌رێک ده‌چێته‌ چ��وارچ��ێ��وه‌ى تاوانى‬ ‫جه‌نگ و تاوانى دژ به‌ مرۆڤایه‌تییه‌وه‌‪،‬‬ ‫دان پێنانه‌کانى پارتى داد و گه‌شه‌پێدان‬ ‫و سوپاى تورکیا به‌ ئه‌نجامدانى تاوانه‌که‌‬ ‫ن��اب��ێ��ت ببێته‌ ه���ۆک���ارى ده‌رب�����از ب��وون��ى‬ ‫ت��اوان��ب��اران ک�ه‌ س �ه‌ر ف �ه‌رم��ان��دارى هێزى‬ ‫ئاسمانى تورکیا و فڕۆکه‌وانه‌کانه‌ له‌‬ ‫سزاو لێپرسینه‌وه‌ و دان نانه‌ به‌ هه‌قیقه‌تى‬ ‫تاوانه‌که‌ وه‌ک تاوانى جه‌نگ و تاوانى دژ‬ ‫به‌ مرۆڤایه‌تى‪.‬‬ ‫ئێمه‌ به‌ بینینى دیمه‌نه‌کانى ئه‌م تاوانه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و تاوانانه‌مان به‌ بیر هاته‌وه‌ له‌ رابردوو‬ ‫به‌سه‌ر خۆمان و بنه‌ماڵه‌ و که‌سوکار و‬ ‫گه‌له‌که‌مان له‌ باشوورى کوردستان هات‬ ‫به‌ مو جیاوازییان نییه‌‪ ،‬بۆیه‌ به‌ هه‌موو‬ ‫شێوه‌یه‌ک ئه‌م تاوانه‌ شه‌رمه‌زار و رسوا‬ ‫ده‌که‌ین و داواکارین گه‌ل به‌ هه‌موو الیه‌ن‬ ‫و پێکهاته‌ و ده‌زگا و رێکخراوه‌کانییه‌وه‌‬ ‫له‌ ئاست ئ�ه‌م تاوانه‌ بێده‌نگ نه‌بێت و‬ ‫ش���ه‌رم���ه‌زارى ب��ک��ات‪ ،‬ل��ێ��ره‌ش �ه‌وه‌ وێ���ڕاى‬ ‫ش �ه‌رم �ه‌زارک��ردن��ى ت��اوان �ه‌ک �ه‌ پشتیوانى‬ ‫خۆمان له‌ ناڕه‌زایه‌تییه‌کان دژ به‌و تاوانه‌‬ ‫راده‌گ �ه‌ی �ه‌ن��ی��ن و ه��اوخ �ه‌م��ى خ��ۆم��ان بۆ‬ ‫بنه‌ماڵه‌کانیان و گه‌له‌که‌مان له‌ باکوورى‬ ‫کوردستان ده‌رده‌بڕین‬ ‫د‪ .‬محمود عسمان‪ :‬زۆر به‌تووندى‬ ‫کۆمه‌ڵکوژیه‌که‌ى هاوواڵتیانى شڕناخ‬ ‫له‌ باکورى کوردستان له‌الیه‌ن ئه‌نقه‌ره‌وه‌‬ ‫شه‌رمه‌زار و تاوانبار ئه‌که‌م‬ ‫د‪ .‬محمود عوسمان‬ ‫زۆر ب���ه‌ت���وون���دى ک��ۆم �ه‌ڵ��ک��وژی �ه‌ک �ه‌ى‬ ‫هاوواڵتیانى شڕناخ له‌ باکورى کوردستان‬ ‫له‌ ده‌وروب��ه‌رى جه‌ژنى سه‌رى ساڵى نوێدا‬ ‫ل�ه‌الی�ه‌ن ئه‌نقه‌ره‌وه‌ ش �ه‌رم �ه‌زار و تاوانبار‬ ‫ئه‌که‌ین‪ ،‬ئ�ه‌م تاوانه‌ گ�ه‌وره‌ی�ه‌ سیاسه‌تى‬ ‫حکومه‌تى ئ �ه‌ردۆگ��ان ب�ه‌رام��ب�ه‌ر ک��ورد‬ ‫ده‌رئه‌خات که‌ له‌سه‌ر بناغه‌ى شه‌ڕخوازى‬ ‫وه‌ به‌کارهێنانى زۆر و توندوتیژى له‌هه‌ردوو‬ ‫دیوى سنور دارێژراوه‌‪.‬‬ ‫داوا له‌ کۆمه‌ڵگاى نێونه‌ته‌وه‌یى وه‌ له‌پێش‬ ‫هه‌موویانه‌وه‌ ئه‌مریکاى پشتیوانى ئه‌نقه‌ره‌‬ ‫ئه‌که‌ین که‌ ئه‌م کۆمه‌ڵکوژیه‌ تاوانبار‬ ‫بکات وه‌ فشار بخاته‌ س�ه‌ر تورکیا بۆ‬ ‫هێنانه‌دى ئاشتى له‌ کوردستان‪.‬‬ ‫س �ه‌رب �ه‌رزى و ن�ه‌م��رى ب��ۆ شه‌هیده‌کان و‬ ‫هیواى چاکبونه‌وه‌ى خێرا بۆ برینداره‌کان‬ ‫ئه‌میندارى یه‌کگرتووى ئیسالمى‬ ‫کوردستان‪ :‬ئیدانه‌ى ئه‌و کرده‌ نامه‌ردانه‌یه‬ ‫ده‌که‌م‬ ‫‌ سه‌اڵحه‌دین موحه‌مه‌د به‌هائه‌دین‬

‫به‌داخه‌وه‌ جارێکى تر‪ ...‬سنورى خوێناوى‬ ‫زۆر ب����ه‌داخ����ه‌وه‌ ک���ه‌ ه��ێ��ش��ت��ا ع�ه‌ق��ڵ��ى‬ ‫ع�ه‌س��ک�ه‌رت��ارى و سه‌لیقه‌ى چ��اره‌س �ه‌رى‬ ‫ئه‌منى ل �ه‌ ت��ورک��ی��ادا زاڵ���ه‌ و ل �ه‌م رۆژه‌‬ ‫س���اردان���ه‌ى زس��ت��ان و ل���ه‌م ک��ات��ى س �ه‌رى‬ ‫ساڵ و حه‌وانه‌وه‌ى خه‌ڵکدا و له‌ گوند و‬ ‫شوێنه‌کانى س�ه‌ر سنور ئه‌مرۆ شاهیدى‬ ‫قه‌سابخانه‌یه‌ک بوین‪.‬‬ ‫پۆلێک له‌ خه‌ڵکى ره‌ش و روت و کاسبکار‬ ‫و مێرد منداڵى برسى و خاوخێزانى هه‌ژارى‬ ‫ک��ورد که‌وتنه‌ ب�ه‌ر پ�ه‌الم��ارى درون��دان�ه‌ى‬ ‫بۆمبارانى فرۆکه‌ جه‌نگیه‌کانى تورکیا‪...‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئ�ه‌م ک��رده‌ ناشیرین و ئ�ه‌م تاوانه‌‬ ‫ئاشکرایه‌ له‌ژێر پاساوى هه‌ڵه‌ى ته‌کنیکى‬ ‫و راپ��ۆرت��ى ن��ادروس��ت��ى هه‌واڵگریدا بێ‪،‬‬ ‫هه‌رگیز قابلى قبوڵ نیه‌ له‌م رۆژگ��ارى‬ ‫ت�ه‌ک��ن�ه‌ل��ۆژی��ا و پێشکه‌وتنه‌ زانستیه‌‬ ‫سه‌ربازیه‌دا و بۆ ده‌وڵه‌تێکى وه‌کو تورکیا‬ ‫که‌ ئه‌ندامى ناتۆیه‌ و خاوه‌نى سوپایه‌کى‬ ‫زلهێزه‌‪ ،‬تۆبڵێى فرۆکه‌وانه‌کان چه‌کدار و‬ ‫بێ چه‌ک و مه‌ده‌نى و سه‌ربازى له‌یه‌ک‬ ‫جیانه‌که‌نه‌وه‌ ‪ ..‬یا نایانه‌وێ له‌ یه‌کیان‬ ‫جیا بکه‌نه‌وه‌‪...‬‬ ‫به‌م بۆنه‌ خه‌مناکه‌وه‌ پر به‌ دڵ له‌گه‌ڵ‬ ‫فرمێسکى ب���اوک و دای��ک��ان��ى جگه‌ر‬ ‫س��وت��اوو م��ن��داڵ��ى ب��ێ ب���اوک خ����راو‪ ،‬و‬ ‫ئافره‌تى بێ مێردکراو‪،‬و پیاوى ژن شه‌هید‬ ‫کراوى ئه‌و قه‌سابخانه‌یه‌دا ده‌نگى ناره‌زایى‬ ‫و ئیدانه‌ى ئه‌و کرده‌ نامه‌ردانه‌یه‌ ده‌که‌م‬ ‫و‪ ،‬هاوخه‌مى خۆم و پرسه‌ و سه‌ره‌خۆشى‬ ‫ئاراسته‌ى بنه‌ماڵه‌ى شه‌هیدان و سه‌رجه‌م‬ ‫گه‌لى مه‌زنى ک��وردى باکور ده‌ک��ه‌م و‬ ‫دۆعاى شیفا و چاکبونه‌وه‌ بۆ برینداره‌کان‬ ‫ئه‌که‌م‬ ‫ئ���وم���ێ���ده‌وارم ئ���ه‌م ت���اوان���ه‌ دڵ���ى خه‌ڵکه‌‬ ‫ب �ه‌وی��ژدان �ه‌ک��ان��ى ح��ک��وم �ه‌ت��ى ئ �ه‌ن��ق �ه‌ره‌‬ ‫بهه‌ژێنێ و ئیراده‌ى چاره‌سه‌رى سیاسى‬ ‫و ئاشتیانه‌ زاڵ بکرێ به‌سه‌ر ئیراده‌ى‬ ‫شه‌ڕدا و ئه‌م چاره‌سه‌ره‌ سه‌ربازیه‌ واز لێ‬ ‫بێنێ و گه‌النى تورکیا به‌ تێکڕا له‌م‬ ‫خوێن و فرمێسکه‌ رزگار بکه‌ن‪.‬‬ ‫انا لله‌ و انا الیه‌ راجعون‬

‫چه‌ند خه‌مبار و به‌داخم بۆ ئه‌و کاره‌ساته‌ى‬ ‫گوندى ڕۆبۆسکى دوو هینده‌ له‌ شه‌رمنى‬ ‫ده‌سه‌اڵتى کوردى کاتیک هاواڵتیه‌کى‬ ‫تورکى خوێڕى ده‌کوژرێت میدیاى تورکى‬ ‫به‌س بۆ سوکردنى ک��ورد دێت هه‌رچى‬ ‫تورکه‌ له‌ ده‌ره‌وه‌ و ناوه‌وه‌ ئه‌یجوڵێنێت له‌‬ ‫میدیاکانى خۆشمان شه‌ڕه‌ گۆرانییه‌ تا‬ ‫کورد بیر له‌ تۆڵه‌ نه‌کاته‌وه‌ تورک هه‌ر‬ ‫وا ئه‌یکوژێت چونکه‌ سه‌رکردیه‌کمان‬ ‫نییه‌ بۆ ساتیک به‌رگریمان لێ بکات‬ ‫له‌به‌ر به‌رژه‌وه‌ندیه‌کانى خۆیان و ترسى‬ ‫ئاغاکانیان‪ .‬کیشه‌ى ت��ورک و کورد‬ ‫له‌سه‌ر مێزه‌کان یه‌کالى نابێته‌وه‌ ئه‌و شه‌ڕه‌‬ ‫هه‌ر ده‌بێت بکرێت ئه‌مڕۆ بێت یان سبه‌ى‬ ‫چونکه‌ ده‌مێکه‌ تورک بانگه‌وازى بۆ‬ ‫ده‌ک���ات س �ه‌ره‌خ��ۆش��ى ل �ه‌ که‌سوکاریان‬ ‫ده‌که‌م هیوام وایه‌ دوا ناخۆشیان بێت‪.‬‬ ‫عه‌لى باپیر‪ :‬به‌ توندى ئیدانه‌ى ئه‌و‬ ‫کۆمه‌ڵکوژیه‌ بێ پاساوه‌ ده‌که‌م‬ ‫‪Ali Bapir‬‬ ‫ج��ارێ��ک��ى دی��ک�ه‌ ف��رۆک�ه‌ک��ان��ى تورکیا‬ ‫تاوانێکى دیکه‌ى زلیان له‌ کوردستانى‬ ‫تورکیا ئه‌نجام دا و (‪ )35‬که‌سى سڤیلیان‬ ‫کوشت! جا هه‌رچه‌نده‌ حکومه‌تى تورکیا‬ ‫داواى لێبوردنى کرد و دانى به‌ هه‌ڵه‌ى‬ ‫خۆیدا هێنا و دی��اره‌ ق �ه‌ره‌ب��ووى م��اددى‬ ‫که‌سوکارى قوربانیه‌کانیش ده‌کاته‌وه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ب��ه‌وه‌ن��ده‌ حکومه‌تى ت��ورک��ی��ا له‌‬ ‫به‌رپرسیارێتى ئه‌و جۆره‌ ره‌فتارانه‌ ده‌رباز‬ ‫نابێ‪.‬‬ ‫بۆیه‌ من وێڕاى ئیدانه‌کردنى توندى ئه‌و‬ ‫کۆمه‌ڵکوژییه‌ بێ پاساوه‌‪ ،‬داواده‌که‌م که‌‬ ‫حکومه‌تى تورکیا ئ�ه‌وپ�ه‌ڕى دووربینى‬ ‫(اح��ت��ی��اط) ب �ه‌ک��ار بێنێ ب��ۆ دووب����اره‌‬ ‫ن �ه‌ب��وون �ه‌وه‌ى ئ �ه‌و ک��اره‌س��ات��ان�ه‌ و س��زاى‬ ‫توندى به‌رپرسانى که‌مته‌رخه‌میش بدات‪.‬‬ ‫هه‌ڵبه‌ته‌ ل�ه‌ ه�ه‌م��وو ئ �ه‌وان �ه‌ش گرنگتر‬ ‫ئ��ه‌وه‌ی��ه‌ ک �ه‌ ه �ه‌وڵ��ى ج��ی��ددى ب���دات بۆ‬ ‫چاره‌سه‌رى ریشه‌یى ئاشتییانه‌ى کێشه‌ى‬ ‫کورد له‌ تورکیا‪ ،‬که‌ بێگومان ئه‌و جۆره‌‬ ‫ک��اره‌س��ات��ان�ه‌ش ه �ه‌ر ده‌ره��اوی��ش��ت�ه‌ى ئه‌و‬ ‫کێشه‌ له‌مێژینه‌یه‌ن‪.‬‬

‫وته‌بێژى بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان‪ :‬هیچ‬ ‫بیانویه‌ک پاساوى ئه‌و تاوانه‌ نادا ک ‌ه‬ ‫به‌هه‌موو پێوه‌رێک مایه‌ى ئیدانه‌کردن و‬ ‫نیگه‌رانیه‌کى قووڵه‌‬ ‫‪Dr. Shaho Saeed‬‬ ‫هه‌ڵوێستى بزوتنه‌وه‌ى گ��ۆڕان ده‌رب��اره‌ى‬ ‫کوشتنى هاواڵتیانى کورد له‌ شڕناخ‬ ‫وه‌ک س���ه‌رج���ه‌م ه��اواڵت��ی��ان��ى هه‌رێمى‬ ‫ک��وردس��ت��ان رۆژى (‪)٢٠١١/١٢/٢٩‬‬ ‫رۆژێکى خه‌مناکه‌ بۆ ئێمه‌‪ ،‬به‌ ئه‌سه‌ف‬ ‫و نیگه‌رانیه‌کى زۆره‌وه‌ ه�ه‌واڵ��ی‪ ...‬ئه‌و‬ ‫رووداوه‌م����ان پێگه‌یشت‪ ،‬ک�ه‌ ل�ه‌ ناخه‌وه‌‬ ‫هه‌موومانى هه‌ژاند‪ .‬داواکارین هاوخه‌مى‬ ‫و نیگه‌رانى و ئیدانه‌ى هاواڵتیانى هه‌رێمى‬ ‫کوردستان به‌فه‌رمى له‌الیه‌ن حکومه‌تى‬ ‫ه �ه‌رێ��م و وه‌زاره‌ت�����ى ده‌ره‌وه‌ى ع��ێ��راق�ه‌وه‌‬ ‫شڕناخ و په‌یوه‌ندى کوردى ‪ -‬تورکى‬ ‫بگه‌یه‌نرێته‌ حکومه‌تى تورکیا‪ ،‬چونکه‌‬ ‫د‪ .‬کامه‌ران مه‌نتک‪ :‬ئه‌وان‬ ‫هیچ بیانویه‌ک پاساوى ئه‌و تاوانه‌ نادا‬ ‫منداڵه‌کانى ئێمه‌ تیرۆر ده‌که‌ن‪،‬‬ ‫که‌ به‌هه‌موو پێوه‌رێک مایه‌ى ئیدانه‌کردن‬ ‫ئیمه‌ چه‌پکه‌ گوڵ له‌سه‌ر گۆڕى‬ ‫و نیگه‌رانیه‌کى ق��ووڵ �ه‌‪ .‬ئ �ه‌و رووداوه‌‬ ‫پیاوکوژه‌کانى ئه‌وان داده‌نێن‬ ‫جارێکى تر ئ�ه‌و راستییه‌ى سه‌لمانده‌وه‌‬ ‫که‌ زه‌بروزه‌نگ و رێگه‌چاره‌ى عه‌سکه‌رى ‪Kameran Mentk‬‬ ‫چاره‌سه‌رى کێشه‌ى کورد ناکا له‌ تورکیا‪ ،‬ئ���ه‌وان ک��وردس��ت��ان س��وت��م��اک ده‌ک���ه‌ن‪،‬‬ ‫به‌ڵکو ته‌نها ماڵوێرانى و کۆستى مرۆیى ئیمه‌ ده‌رگاى واڵته‌که‌مانیان بۆ ده‌خه‌ینه‌‬ ‫لێده‌که‌وێته‌وه‌‪ .‬ئێستا دواى ده‌یان ساڵ له‌ س �ه‌ر پشت‪ ،‬ئ��ه‌وان قاره‌مانه‌کانى ئێمه‌‬ ‫کوشتار و ئۆپه‌راسیۆنى سه‌ربازى کاتى ب �ه‌ ت��ی��رۆری��س��ت ن���اوزه‌ن���د ده‌ک����ه‌ن‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫ئ �ه‌وه‌ ه��ات��ووه‌ ده‌س �ه‌اڵت��داران��ى حکومه‌تى پ��ێ�ڵاو ب��ۆ دزه‌ک���ان���ى ئ����ه‌وان داده‌ن��ی��ێ��ن‪،‬‬ ‫ئانکه‌ره‌ و ه�ه‌م��وو حزبه‌ سیاسیه‌کانى ئ �ه‌وان منداڵه‌کانى ئێمه‌ تیرۆر ده‌ک�ه‌ن‪،‬‬ ‫ئ �ه‌و واڵت��ه‌ کۆتایى ب �ه‌و وه‌رزه‌ درێ��ژه‌ى ئ��ی��م�ه‌ چ �ه‌پ��ک �ه‌ گ���وڵ ل���ه‌س���ه‌ر گ���ۆڕى‬ ‫زه‌بروزه‌نگ بێنن و بیر له‌ رێگه‌چاره‌یه‌کى پ��ی��اوک��وژه‌ک��ان��ى ئ���ه‌وان داده‌ن��ێ��ن‪ ،‬ئ �ه‌وان‬ ‫شارستانى و ئاشتیانه‌ بکه‌نه‌وه‌ بۆ کێشه‌ى ئێمه‌ به‌ دڕند‌ه و مه‌یمونه‌کانى ئه‌فه‌ریقا‬ ‫ده‌چوێنن‪ ،‬ئێمه‌ السایى ئه‌وان ده‌که‌ینه‌وه‌‪،‬‬ ‫ره‌واى گه‌لى کورد له‌ تورکیا‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وان ئ��ام��اده‌ن��ی��ن گ��وێ ب��ۆ ووش���ه‌‪...‬‬ ‫جێگرى پێشوى نوێنه‌رى حکومه‌تى هه‌رێم ی �ه‌ک��ى ک����وردى رادێ�����رن‪ ،‬ئێمه‌ وێ��ن�ه‌ى‬ ‫له‌ ئه‌مریکا‪ :‬چه‌ند خه‌مبار و به‌داخم بۆ گۆرانبیژه‌کانى ئه‌وان له‌ناو ماڵه‌کانمان‬ ‫ئه‌و کاره‌ساته‌ى گوندى ڕۆبۆسکى دوو ه���ه‌ڵ���ده‌واس���ی���ن‪ ،‬ئ�����ه‌وان ن����اوى واڵت و‬ ‫شاره‌کانى ئێمه‌ ده‌که‌ن به‌ تورکى‪ ،‬ئیمه‌ش‬ ‫هێنده‌ له‌ شه‌رمنى ده‌سه‌اڵتى کوردى‬ ‫ن��او واڵت��ى خۆمان ده‌که‌ین به‌ تورکى!‬ ‫هێرش عبدالرحمن‬

‫سیاسیه‌کانى ئ �ه‌وان بۆ خه‌ڵکى خۆیان‬ ‫ده‌سته‌وئه‌ژنۆ‪ ،‬بۆ خه‌ڵکى ئێمه‌ش ئازاو‬ ‫قاره‌مان‪ ،‬سیاسیه‌کانى ئێمه‌ بۆ خه‌ڵکى‬ ‫خ��ۆم��ان ئ���ازاو ق���اره‌م���ان‪ ،‬ب��ۆ ئه‌وانیش‬ ‫کۆیله‌و ده‌سته‌و ئه‌ژنۆ‪ ،‬ئێمه‌ گ��وڵ له‌‬ ‫ژێر پێى سه‌رۆکه‌کانى ئه‌وان راده‌خه‌ین‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وان س�ه‌رۆک��ى ئیمه‌ وه‌ک��و س �ه‌رۆک‬ ‫خێل ده‌بینن‪ ،‬ئێمه‌ له‌سه‌ر دان �ه‌وان��دن و‬ ‫رێز نه‌گرتنى ئااڵى ئ�ه‌وان گه‌نجه‌کانى‬ ‫خۆمان ده‌ک��وژی��ن و زیندانى ده‌که‌ین‪،‬‬ ‫ئ�ه‌وان له‌سه‌ر به‌رزکردنه‌وه‌ى ئااڵى ئێمه‌‬ ‫خ �ه‌ڵ��ک ده‌ک����وژن و زی��ن��دان��ى ده‌ک���ه‌ن!‬ ‫ئه‌وان ئاماده‌نیین ناوى ئێمه‌ بێنن‪ ،‬وشه‌ى‬ ‫کوردستان له‌ فه‌رهه‌نگى ئه‌واندا نییه‌‪،‬‬ ‫ئێمه‌ هه‌میشه‌ به‌ هاوپه‌یمانییه‌تى ئه‌وانه‌وه‌‬

‫ده‌نازین‪ ،‬ئێمه‌ ئه‌وان به‌ دۆست و هاوسێ‬ ‫تێده‌گه‌ین‪ ،‬ئ �ه‌وان ئێمه‌ به‌ به‌کرێگیراو‬ ‫و کرێگرته‌‪ ،‬ئ �ه‌وان پیالنى له‌ناوبردن و‬ ‫تواندنه‌وه‌ى ئێمه‌ داده‌رێ��ژن‪ ،‬ئێمه‌ش کار‬ ‫ب��ۆ خ��زم�ه‌ت ک��ردن و ئ��اوه‌دان��ک��ردن �ه‌وه‌ى‬ ‫واڵت���ى ئ����ه‌وان ده‌ک���ه‌ی���ن‪ ،‬ئ����ه‌وان ت��ۆپ‬ ‫باران و بۆردومانى واڵتى ئێمه‌ ده‌که‌ن‪،‬‬ ‫ئێمه‌ مۆڵه‌تى ک��اردن ده‌ده‌ی��ن�ه‌ کۆپانیا‬ ‫سیخوڕیه‌کانى ئه‌وان! ئه‌وان فڕۆکه‌ بۆ‬ ‫قڕکردن و مه‌رگى هاواڵتیانمان ده‌نێرن‪،‬‬ ‫ئێمه‌ نه‌وت بۆ قه‌ڵه‌وکردنى هاواڵتیانى‬ ‫ئ �ه‌وان و ئ��اوه‌دان��ک��ردن�ه‌وه‌ى واڵت��ى ئ�ه‌وان‬ ‫ده‌نێرین‪ ،‬ئه‌وان ‪ ...‬ئه‌وان ‪...‬ئ�ه‌وان ‪....‬‬ ‫!ئێمه‌ ‪...‬ئێمه‌ ‪ ...‬ئێمه‌‪ ،‬ئاخ له‌ ئه‌وان و‬ ‫هه‌زار داخ له‌ ئێمه‌‪.‬‬

‫د‪ .‬که‌مال میراوده‌لى‪ :‬ده‌سه‌اڵتى کوردى چه‌ند ساڵ ‌ه‬ ‫تاوانکارانه‌ بێده‌نگه‌ به‌رامبه‌ر تاوانه‌کانى تورکیا و زیاتر‬ ‫ده‌بێته‌ دارده‌ستى ده‌سه‌اڵتى شۆڤێنى تورک‬

‫‪Kamal Mirawdeli‬‬ ‫تاوانى کۆمه‌ڵکوژییه‌ نوێکه‌ى تورکیا به‌رده‌وامکردنى میژووى ئه‌و پرۆسه‌ و زنجیر‌ه‬ ‫جینۆساید و کۆمه‌ڵکوژى و ره‌شبکوژیى و ره‌شبگیریى ی��ان�ه‌ن ک�ه‌ بناغه‌ ره‌گ �ه‌ز‬ ‫په‌رستییه‌کانى ده‌وڵه‌تى تورکیان له‌ سه‌ر بنیاتنراوه‌‪ .. .‬درێژه‌پێدانى سیاسه‌تى که‌مالیستى‬ ‫کوشتنى که‌لتور و زمان و شارستانێتیى و که‌سێتى کوردییه‌ له‌ کوردستانى داگیرکراوى‬ ‫باکوور و به‌ تایبه‌تیتر درێژه‌ى ئه‌و هێرشه‌ سه‌ربازییه‌ دڕندانه‌ن که‌ چه‌ند ساڵه‌ تورکیا‬ ‫بۆ سه‌ر باشور و باکوورى کوردستان دژى مه‌ده‌نییانى کورد ئه‌نجامیان ده‌دا شانبه‌شانى‬ ‫شااڵوى شۆڤێنیانه‌ى سه‌رکوتکردنى ئازادییه‌ دیمۆکراتى وسیاسیى و که‌لتوورییه‌کانى‬ ‫(‪ )20‬ملیۆن کورد له‌ تورکیا‪.‬‬ ‫به‌ تایبه‌تیتر ئه‌م کۆمه‌ڵکوژییه‌ دواى سه‌ردانه‌کانى هه‌ر یه‌ک له‌ نێچیروان بارزانى و‬ ‫مه‌سعود بار‌زانى و د‪ .‬به‌رهه‌م بۆ تورکیا و به‌کار‌هێنانى فڕۆکه‌ى کوشنده‌ى درۆن و‬ ‫چه‌کى کیمیایى بۆ کۆمه‌ڵکوژى (‪ )37‬گه‌ریالى په‌که‌که‌ ‪ -‬و به‌رده‌وامى بۆردومانکردن‬ ‫و وێرانکردنى دێهاته‌کانى کوردستانى باشوور و ده‌ربه‌ده‌رکردنى خه‌ڵکه‌که‌ى و گه‌یاندنى‬ ‫زیانى ماددى و گیانیى پێیان‪ ،‬دێن‪ .‬که‌ ده‌سه‌اڵتى کوردى چه‌ند ساڵه‌ تاوانکارانه‌ بێده‌نگه‌‬ ‫به‌رامبه‌ریان و له‌ پاداشتدا زیاتر و زیاتر ده‌بێته‌ دارده‌ستى ده‌سه‌اڵتى شۆڤێنى تورک و‬ ‫خزمه‌تکارى ئامانجه‌ ئابوورى و سیاسییه‌ ستراتیجییه‌کانی‪ .‬بازاڕى کوردستان بازاڕێکى‬ ‫کۆلۆنیالى ئاواڵه‌ى بێ چاودێرى و لێپرسینه‌وه‌یه‌ بۆ کۆمپانیا تورکییه‌کان و به‌رهه‌مه‌‬ ‫گومانلێکراوه‌کانیان و پرۆژه‌ سه‌قه‌ته‌کانیان و چاالکییه‌ نهێنیگه‌رییه‌کانیان‪.‬‬ ‫له‌ عێراق سه‌رۆک کۆمار ک��ورده‌‪ ،‬وه‌زی��رى ده‌ره‌وه‌ ک��ورده‌‪ ،‬جێگرى سه‌رۆک وه‌زی��ران و‬ ‫سه‌رۆکى په‌رله‌مان کوردن و چه‌ندین وه‌زیرى کورد و (‪ )57‬ئه‌ندامى په‌رله‌مان و چه‌نده‌ها‬ ‫سه‌فیرى عێراقى کورد و نوێنه‌رایه‌تى هه‌رێم له‌ واڵتانى جیهان هه‌ن و سه‌ربارى ئه‌مه‌ش‬ ‫کورد هه‌رێم و په‌رله‌مان و حکومه‌تى خۆى هه‌یه‌ و چه‌ندین کونسوڵى واڵتانى جیهان و‬ ‫نوێنه‌رانى نه‌ته‌وه‌ یه‌کگرتۆکان له‌ هه‌ولێرن‪ . .‬که‌چى نه‌ک تاوانه‌کانى تورکیا راسته‌وخۆ‬ ‫نه‌گه‌ینراونه‌ نه‌ته‌وه‌ یه‌کگرتۆکان‪ ،‬که‌ ده‌بوو ده‌مێکه‌ و به‌رده‌وام له‌ پێشه‌وه‌ له‌ سه‌ر زمانى‬ ‫تاڵه‌بانى و بارزانى و زێبارى و به‌رهه‌م ساڵه‌ح‪ ،‬ئه‌مه‌ بکرابایه‌‪ ،‬له‌ هیچ پالتفۆرمێکى‬ ‫سیاسى جیهانیى و ته‌نانه‌ت له‌ ئاستى عیراق و کوردستانیشدا به‌ نووزه‌یه‌کێش باسى‬ ‫تاوانه‌کانى تورکیا ناکرێ هه‌روه‌ک ته‌یاره‌کانیان بۆ سه‌فاو سه‌یران بێنه‌ کوردستان و‬ ‫تاوانه‌کانیان به‌رامبه‌ر کورد به‌شێک بێ له‌ ستراتیجى رزگارى کوردستان‪ .‬بێشه‌رمانه‌ش‬ ‫له‌م هه‌لومه‌رجه‌داو له‌گه‌ڵ په‌ره‌سه‌ندنى سه‌رکوتکردنى کورد له‌ ئێران و سوریاشدا‪ ،‬که‌‬ ‫دیسانه‌وه‌ قه‌ت وشه‌یه‌کیان بۆ ئیدانه‌ى تاوانه‌کانى ئه‌و دوو ده‌وڵه‌ته‌ نه‌درکاندوه‌‪ ،‬ناو به‌‬ ‫ناو ده‌س�ه‌اڵت و ده‌زگا میدیایى یه‌‌ سێبه‌ره‌کانی‪ ،‬باسى راگه‌یاندنى ده‌وڵه‌تى کوردى و‬ ‫سه‌ربه‌خۆیى ده‌که‌ن‪ .‬ئه‌م قه‌وانه‌ هه‌میشه‌ له‌ کاتێکدا دێت که‌ سیاسه‌تێکى کورد کوژى و‬ ‫سامان داگیرکردن و تااڵن و دزیى و سه‌رکوتکردنى ئازادى و مافه‌کانى جه‌ماوه‌رپالن و‬ ‫پراکتیس ده‌کرێ‌‪ .‬کام کوردستان سه‌ر به‌خۆ ده‌کرێ؟ به‌ پێى چ ده‌ستوور و رێفراندۆمیک؟‬ ‫به‌ پێى چ بڕیارێکى نه‌ته‌وه‌ یه‌کگرتۆکان و رێکه‌وتنى نێونه‌ته‌وه‌یی؟ له‌گه‌ڵ کام ده‌وڵه‌ت؟‬ ‫سه‌ربه‌خۆیى ئه‌م سێ پارێزگایه‌ که‌ هێشتا یه‌ک ئیداره‌ و دارایى و هیچ ده‌زگایه‌کى‬ ‫نه‌ته‌وه‌یى نییه‌ و دوو میرنشینى زڕ و بێبه‌رهه‌م و بێ سراکتوورى ده‌ستوورى و دارایى و‬ ‫یاسایى ده‌زگایى و ژێرخانه‌‪ ‌ ،‬که‌ ده‌سه‌اڵتى بنه‌ماڵه‌یى داگیرکه‌ر و ده‌ستوپێوه‌نده‌کانیان‬ ‫خستوویاننه‌ ناو گیرفانى خۆیانه‌وه‌ و هه‌ر رۆژه‌ ئێران و تورکیا الیه‌کى بۆردومان ده‌که‌ن و‬ ‫خیرو به‌راته‌که‌یان هه‌ڵلوشیوه‌؟ یان هى خانه‌قین و که‌رکوک و شه‌نگاریش؟ یان دیاربه‌کرو‬ ‫ده‌رسیم؟ یان ئه‌مه‌ ته‌نیا خه‌ونى ناشاعیرانه‌ى عه‌قڵه‌ نه‌خۆش و خیانه‌تکاره‌‌کانه‌؟‬ ‫ده‌سه‌اڵتى حیزبى بنه‌ماڵه‌یى ده‌سه‌اڵتێکى ئه‌نفالیى و به‌رده‌وامکه‌رى هه‌لومه‌رجى ئه‌نفالکردن‬ ‫دژ به‌ ژیان و ئازادى و ماف و پاشه‌رۆژى نه‌وه‌کانى کوردستانه‌ به‌ هه‌موو شێوه‌یه‌ک‪.‬‬ ‫کۆمه‌ڵکوژى له‌و چه‌شنه‌ى تورکیا به‌رامبه‌ر کوردى باکوور ده‌یکا‪ ،‬هه‌موو حه‌فته‌ و‬ ‫مانگێکێش له‌ شارو شارۆچکه‌کانى میرنشینییه‌ وابه‌سته‌کانى باشووریش به‌ رووداوى‬ ‫جادده‌ و خۆکوشتن و کوشتن و خوار‌دنى به‌سه‌رچوو روو ده‌ده‌دا‪ .‬ئه‌و سیاسه‌تانه‌ ته‌واوکه‌رى‬ ‫یه‌کترن‪.‬‬

‫رۆژنامه‌نووسانی که‌رکوک‪ :‬گرتنی رۆژنامه‌نووسانی باکور کێشه‌یه‌کی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌‪ ،‬کێشه‌ و مه‌رامی سیاسی به‌دواوه‌یه‌‬ ‫ئاماده‌کار‬ ‫سه‌الحه‌دین ساڵه‌یی‬ ‫ده‌وڵه‌تی تورک له‌ باکوری‬ ‫کوردستان دوای شکستهێنانی ل ‌ه‬ ‫ئۆپه‌راسیۆنی سه‌ربازی و گرتنی‬ ‫سیاسه‌تمه‌داران و پارێزه‌ران و‬ ‫رووناکبیر و رۆشنبیران‪ ،‬له‌‬ ‫رێکه‌وتی (‪ )2011/12/20‬پۆلیس و‬ ‫میتی تورک هێرشیان کرده‌ سه‌ر‬ ‫ناوه‌نده‌کانی ئاژانس و گۆڤار و‬ ‫رۆژنامه‌کان به‌ده‌یان رۆژنامه‌نوس‬ ‫له‌ شاره‌کانی (ئامه‌د‪ ،‬وان‪،‬‬ ‫مێرسین‪ ،‬ره‌حا‪ ،‬ئه‌سته‌مبوڵ و‬ ‫ئه‌نقه‌ره‌) ده‌ستگیرکران‪ ،‬سه‌باره‌ت‬ ‫به‌و پێشێلکاریانه‌ی حکومه‌تی‬ ‫ئاکه‌په‌ له‌م به‌دواداچونه‌دا‬ ‫رۆژنامه‌نوسانی که‌رکوک بۆ‬ ‫رۆژنامه‌ی (چه‌تر) ده‌دوێن‪.‬‬

‫ئێمه‌ به‌ هۆکارى نه‌ته‌وه‌یى و‬ ‫هاوپیشه‌یى داکۆکى له‌ رۆژنامه‌نوسانى‬ ‫باکورى کوردستان ده‌که‌ین‬

‫مه‌هدی زریان‪ ،‬سکرتێری سه‌ندیکای‬ ‫رۆژن��ام �ه‌ن��وس��ان��ی ک��وردس��ت��ان لقی‬ ‫ک����ه‌رک����وک ل����ه‌و ب����اره‌ی����ه‌وه‌ وت���ى‪:‬‬ ‫هه‌ڵبه‌ته‌ پاش ئه‌وه‌ی ده‌وڵه‌تی تورک‬ ‫ب �ه‌ش��ێ��وه‌ی �ه‌ک��ی زۆر ن��ای��اس��ای��ی��ان�ه‌ و‬ ‫هه‌ڕه‌مه‌کی ‌و ره‌شبه‌گیری ده‌ستی‬ ‫ک���ردووه‌ به‌گرتنی رۆژنامه‌نوسانی‬ ‫باکوری کوردستان‪ ،‬رۆژان��ه‌ ژم��اره‌‬ ‫ڕووی له‌ زیادبوون کردوه‌ تا گه‌یشتۆته‌‬ ‫(‪ )60‬رۆژن���ام���ه‌ن���وس‪ ،‬ئێمه‌ وه‌ک‬ ‫سه‌ندیکای رۆژنامه‌نووسان یه‌کێک‬ ‫له‌ کاره‌کانی ئێمه‌ داکۆکی کردنه‌‬ ‫ل �ه‌ گ��رت��ن و ده‌س��ت��درێ��ژی ب��ۆ سه‌ر‬ ‫رۆژنامه‌نوسان‪ ،‬ئێمه‌ به‌ دوو هۆکار‬ ‫ده‌ب��ێ داکۆکی له‌ رۆژنامه‌نوسانی‬ ‫ب����اک����وری ک����وردس����ت����ان ب��ک��ه‌ی��ن‪،‬‬ ‫یه‌که‌م گرتنی ئ�ه‌و رۆژنامه‌نوسانه‌‬

‫کێشه‌یه‌کی نه‌ته‌وه‌یی ب��وو‪ ،‬چونکه‌‬ ‫ئه‌وانه‌ی گیراون سه‌رجه‌میان کوردن‪،‬‬ ‫دووه‌م وه‌ک هاوپیشه‌ش ئێمه‌ ده‌خوازین‬ ‫ئیدانه‌ کردنه‌که‌ گه‌وره‌تر ببێته‌وه‌ و‬ ‫سه‌رجه‌م واڵتان بگرێته‌وه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫رێ��گ��ا بگیرێت ل �ه‌و ده‌ستدرێژییه‌ی‬ ‫تورکیا که‌ ئه‌نجامی ده‌دات به‌رامبه‌ر‬ ‫رۆژنامه‌نوسانی باکوری کوردستان‪.‬‬ ‫هاشم کاکه‌یی‪ :‬گرتنی رۆژنامه‌نوسان‬ ‫و م��ن��اڵ و ژن��ان��ی ک���ورد به‌ده‌ستی‬ ‫چه‌ته‌کانی ئاکه‌په‌ ریسوا و شه‌رمه‌زار‬ ‫ده‌که‌ین‬ ‫کاکه‌یی‪ ،‬رۆژن��ام�ه‌ن��ووس و نووسه‌ر‬ ‫تایبه‌ت به‌ هه‌مان بابه‌ت وتی‪ :‬سه‌باره‌ت‬ ‫به‌ گرتنی رۆژنامه‌نوسانی باکوری‬ ‫ک��وردس��ت��ان ئ �ه‌وه‌ کارێکی ن���اڕه‌وا و‬ ‫ناشایسته‌یه‌‪ ،‬بۆ ماوه‌یه‌ک ئۆردوگان‬ ‫ویستی خۆی وانیشان بدات گوایه‌ له‌‬ ‫غه‌می چاره‌سه‌ری کێشه‌ی نه‌ته‌وه‌ی‬ ‫کورددایه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێستا به‌پێچه‌وانه‌وه‌‬ ‫ک �ه‌وت��ۆت �ه‌ راوه‌دون����ان����ی رۆش��ن��ب��ی��ران‬ ‫و روناکبیران و ئ�ه‌ن��دام و س �ه‌رۆک‬ ‫شاره‌وانیه‌کانی باکوری کوردستان‪،‬‬ ‫ئه‌م کاره‌ نادروسته‌ دۆزی کورد به‌ره‌و‬ ‫پێشه‌وه‌ ده‌ب��ات ‌و سه‌رانی ت��ورک له‌‬ ‫ناوه‌نده‌ نێوده‌وڵه‌تیه‌کان شه‌رمه‌زاری‬ ‫و شکستیان بۆ ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬ئێستا‬ ‫پێشێلکردنی مافی رۆژنامه‌نوسان‬ ‫ل �ه‌ ت��ورک��ی��ا گه‌یشتۆته‌ راده‌ی �ه‌ک��ی‬ ‫م �ه‌ت��رس��ی��دار‪ ،‬ب��ۆ ن��م��وون�ه‌ س��اڵ��ی پار‬ ‫ل �ه‌ ئ�ه‌س��ت�ه‌م��ب��وڵ رۆژن��ام �ه‌ن��وس��ێ��ک‬ ‫له‌ نوسینگه‌که‌ی خ��ۆی تیرۆرکرا‪،‬‬ ‫ئ �ه‌م �ه‌ وادی����اره‌ خ�ه‌ری��ک��ی کوشتنی‬ ‫رۆژنامه‌نوسانی غه‌یره‌ تورکن‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫ده‌نگی خۆمان ده‌خه‌ینه‌ پاڵ سه‌دان‬ ‫رۆژنامه‌نوسی ب��اش��وری کوردستان‬ ‫بۆ ریسواکردنی سیاسه‌تی گرتن و‬ ‫قڕکردنی گه‌لی ک��ورد که‌ له‌الیه‌ن‬ ‫حکومه‌تی ئاکه‌په‌ به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪،‬له‌‬ ‫ه���ه‌م���ان ک����ات گ��رت��ن��ی م���ن���اڵ و‬

‫ژنانی ک��ورد به‌ده‌ستی چه‌ته‌کانی‬ ‫ئاکه‌په‌ ریسواو ش�ه‌رم�ه‌زار ده‌که‌ین‪،‬‬ ‫ه��ی��واخ��وازی��ن ئ��ه‌م ده‌ن��گ �ه‌م��ان ببێت ‌ه‬ ‫پاڵپشتێک ب��ۆ رۆژن��ام �ه‌ن��ووس��ان��ی‬ ‫باکوری کوردستان‪.‬‬ ‫شۆڕش و راپه‌ڕینه‌کانی ئێستا‬ ‫سه‌لمێنه‌ری ئه‌وه‌یه‌ که‌ هیچ‬ ‫ئیستبدادێک ناتوانێ به‌رامبه‌ر‬ ‫ئیراده‌ی میلله‌ت خۆی رابگرێ و‬ ‫سه‌رکه‌وتن به‌رده‌وام بۆ ئازادی‬ ‫خوازانه‌‬

‫س��ه‌ل��م��ێ��ن��ه‌ری ئ����ه‌وه‌ی����ه‌ ک���ه‌ ه��ی��چ‬ ‫ئ��ی��س��ت��ب��دادێ��ک ن��ات��وان��ێ ب �ه‌رام��ب �ه‌ر‬ ‫ئ���ی���راده‌ی میلله‌ت خ���ۆی راب��گ��ری‬ ‫و س�ه‌رک�ه‌وت��ن ب����ه‌رده‌وام ب��ۆ ئ��ازادی‬ ‫خوازانه‌‪.‬‬ ‫دژی ئه‌و کاره‌ نا مه‌سئوالنه‌ی‬ ‫تورکیای نه‌ژادپه‌رستین‬

‫ه���اش���م م�����ه‌ال ع����ه‌ل����ی‪ ،‬ب���ه‌رپ���رس���ی‬ ‫رادی��ۆی س �ه‌رده‌م ده‌نگی بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫دی��م��وک��رات��خ��وازان��ی ک��وردس��ت��ان��ی‬ ‫ک�����ه‌رک�����وک وت�������ی‪ :‬دژی ئ���ه‌و‬ ‫ئ��وم��ێ��د م���ه‌ح���م���ود‪ ،‬س���ه‌رن���وس���ه‌ری ک���اره‌ ن��ا م �ه‌س��ئ��والن �ه‌ی ت��ورک��ی��ای‬ ‫رۆژن�����ام�����ه‌ی ک���ه‌رک���وک���ی ن���وێ‪ ،‬نه‌ژادپه‌رستین‪ ،‬رۆژنامه‌نوسان ده‌نگی‬ ‫ک���ه‌ ل���ه‌ م��ه‌ڵ��ب��ه‌ن��دی ک��ه‌رک��وک��ی راسته‌قینه‌ی گه‌ل و نه‌ته‌وه‌ن‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‬ ‫یه‌کێتی نیشتمانی ک��وردس��ت��ان�ه‌و‌ه ده‌یانه‌وێت به‌گرتنی ده‌نگ و ده‌می‬ ‫ده‌رده‌چ����ێ����ت وت�����ی‪ :‬وه‌ک ک���اری‬ ‫رۆژن��ام �ه‌وان��ی ک���رده‌وه‌ و هه‌نگاوی‬ ‫ده‌س����ه‌اڵت����دان����ی س����ه‌ران����ی ت���ورک‬ ‫به‌رامبه‌ر رۆژنامه‌نوسانی باکوری‬ ‫ک��وردس��ت��ان ب �ه‌ش �ه‌ر‌م �ه‌زاری ده‌بینم‪،‬‬ ‫به‌ڕاستی ئه‌و هه‌نگاوه‌ پێش ئه‌وه‌ی‬ ‫زی���ان ب �ه‌رۆژن��ام �ه‌ن��وس��ان بگه‌ێنێت‪،‬‬ ‫ئ �ه‌وا زی��ان به‌ واڵت��ی تورکیا نیشان‬ ‫ده‌دات‪ ،‬چونکه‌ له‌ ناوچه‌که‌ تورکیا‬ ‫وا خۆی نیشان ده‌دا گوایه‌ واڵتێکی‬ ‫دیموکراتخوازه‌‌و رای رۆژنامه‌نوسانی‬ ‫ئ��ازاد ب �ه‌رق �ه‌راره‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم به‌م کاره‌یان‬ ‫رێک پێچه‌وانه‌ی مافی م��رۆڤ و‬ ‫دیموکراسی و ئ��ازادی راوبۆچون و‬ ‫راده‌ربڕین ده‌بینرێت‪ ،‬پێویسته‌ سه‌رانی‬ ‫تورک به‌م کاره‌ ناڕه‌وایه‌ی خۆیاندا‬ ‫بچنه‌وه‌‪ ،‬ده‌ست له‌ کاری زیندانکردنی‬ ‫رۆژنامه‌نووسان هه‌ڵگرن و ئازادیان‬ ‫ب���ک���ه‌ن‪ ،‬ئ���ه‌گ���ه‌ر واب���ی���ر ده‌ک���ه‌ن���ه‌و‌ه‬ ‫ب �ه‌گ��رت��ن��ی رۆژن���ام���ه‌ن���وس���ان وره‌ی‬ ‫گه‌لی ک��ورد تێک بشکێنن‪ ،‬ئ�ه‌وا رۆژنامه‌نوسان و میدیاکان شکست‬ ‫بێگۆمان که‌وتونه‌ته‌ هه‌ڵه‌ی گه‌وره‌ی به‌ پرسی ره‌وای نه‌ته‌وه‌یه‌ک بهێنن‪،‬‬ ‫م��ێ��ژووی��ی�ه‌وه‌‪ ،‬ئ �ه‌و راستیه‌ مێژووی به‌پێچه‌وانه‌وه‌ ئه‌مه‌ ده‌بێته‌ هۆى زیاتر‬ ‫س���ه‌ران���ی ت���ورک س�ه‌ل��م��ان��دوی�ه‌ت��ی‪ ،‬سووربون له‌ داکۆکی کردن له‌ مافی‬ ‫ش����ۆڕش و راپ �ه‌ڕی��ن �ه‌ک��ان��ی ئێستا ره‌وای نه‌ته‌وه‌که‌مان که‌ مه‌سه‌له‌یه‌کی‬

‫به‌دواداچوون‬ ‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪87‬‬ ‫دووشه‌ممه ‪2711/10/12 - 2012/1/2‬‬

‫نه‌ته‌وه‌ییه‌‪ ،‬لێره‌ پرسیارێک ئاراسته‌ی‬ ‫س���ه‌ران���ی ت����ورک ده‌ب�����ێ‪ ،‬ک���ه‌ تۆ‬ ‫داوای ئ����ازادی و ئ��اش��ت �ه‌وای��ی بۆ‬ ‫سوریا و مناڵی ئه‌فریقا ده‌خوازێت‪،‬‬ ‫بۆ ئ��ازادی به‌ (‪ )20‬ملیۆن مرۆڤى‬ ‫ک��ورد ب���ه‌ره‌وا نابینێت‪ ،‬ب�ه‌ زیندانی‬ ‫و به‌چه‌کی کیمیاوی رووب���ه‌ڕووی‬ ‫ده‌ب��ێ��ت�ه‌وه‌‪ ،‬سیاسه‌تی پێشێلکاری و‬ ‫چ �ه‌وس��ان �ه‌وه‌ راگ��واس��ت��ن و ئ �ه‌وان �ه‌ی‬ ‫ن��ه‌ک��راوه‌ ل �ه‌ م��ێ��ژژووى مرۆڤایه‌تى‬ ‫ئه‌نجامی ده‌دات‪ ،‬ئ�ه‌و حکومه‌ته‌ی‬ ‫ئۆردگان سه‌دبان و دوو هه‌وایه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫پێویسته‌ له‌به‌رامبه‌ر هه‌ڕه‌شه‌ی وادا‬ ‫یه‌ک ده‌ست بین‪ ،‬ئه‌مه‌ کێشه‌یه‌کی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌‪ ،‬کێشه‌ و مه‌رامی سیاسی‬

‫ئومێد مه‌حمود‪:‬‬ ‫شۆڕش و راپه‌ڕینه‌کانی ئێستا سه‌لمێنه‌ری‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی �ه‌ ک �ه‌ هیچ ئیستبدادێک ناتوانێ‬ ‫به‌رامبه‌ر ئیراده‌ی میلله‌ت خۆی رابگرێ و‬ ‫سه‌رکه‌وتن به‌رده‌وام بۆ ئازادی خوازانه‌‬ ‫ب���ه‌دواوه‌ی���ه‌‪ ،‬کێشه‌ی رۆژن��ام �ه‌ن��وس‬ ‫ن��ی��ی �ه‌‪ ،‬ب���ه‌ س���ه‌داه���ا رۆژن���ام���ه‌ن���وس‬ ‫ل �ه‌ ت��ورک��ی��ا ه�ه‌ی�ه‌ ن��اگ��ی��رێ��ت‪ ،‬ته‌نها‬ ‫رۆژنامه‌نوسانی ک��ورد رووب���ه‌ڕووی‬ ‫گ���رت���ن ده‌ب����ن����ه‌وه‌‪ ،‬وات�����ه‌ ک��ێ��ش�ه‌ک� ‌ه‬

‫‪13‬‬

‫ن�ه‌ت�ه‌وه‌ی��ی�ه‌‪ ،‬به‌نیازی ئ���ه‌وه‌ن ده‌نگی‬ ‫کورد نه‌گاته‌ هیچ شوێنێک‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پیالن و خه‌یاڵی خاوی نه‌ژادپه‌رستی‬ ‫تورک مایه‌پووچ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر ده‌سه‌اڵتێک ده‌ستدرێژی بکات ‌ه‬ ‫سه‌ر رۆژنامه‌نوسان ده‌یه‌وێت هوشیاری‬ ‫نه‌هێلێت و تێکی بدات‬

‫مقداد فه‌یزواڵ ئه‌حمه‌د‪ :‬رۆژنامه‌نوس‬ ‫له‌ حزبی ئیسالمی عێراقی گوتی‪:‬‬ ‫ی�ه‌ک��ێ��ک ل �ه‌ م���اده‌ ئه‌ساسیه‌کانی‬ ‫رۆژنامه‌نوس ئازادی راده‌ربڕینیه‌تی‪،‬‬ ‫رۆژن��ام��ه‌ن��وس��ی ک��ارێ��ک��ی پ��ی��رۆز‌ه‬ ‫ل��ه‌ ه���ه‌ر واڵت���ێ���ک‪ ،‬رۆژن��ام��ه‌ن��وس‬ ‫ک��اری ئ �ه‌وه‌ نییه‌ ه��ان��ده‌ری خه‌ڵک‬ ‫بێت بۆ کار و هه‌ڵوێستی سیاسی‪،‬‬ ‫ک��اری رۆژن��ام�ه‌ن��وس کارێک نیی ‌ه‬ ‫بارودۆخی کۆمه‌اڵیه‌تی تێک بدات‪،‬‬ ‫ئ�ه‌رک��ی ئ�ه‌وه‌ی�ه‌ کێشه‌ی هاواڵتیان‬ ‫ب��گ�ه‌ێ��ن��ێ��ت�ه‌ ده‌س�����ه‌اڵت ب��ۆ ئ��اگ��ادار‬ ‫ک��ردن �ه‌وه‌ و ه��وش��ی��ارک��ردن �ه‌وه‌ی له‌و‬ ‫بارودۆخه‌ی تێیداین‪ ،‬هه‌ر ده‌سه‌اڵتێک‬ ‫ده‌ستدرێژی بکاته‌ سه‌ر رۆژنامه‌نوس‬ ‫وات���ه‌ ئ���ه‌و ده‌س���ه‌اڵت���ه‌ ده‌ی���ه‌وێ���ت ئ�ه‌و‬ ‫هوشیارییه‌ نه‌هێڵێت و تێکی بدات‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئه‌و ک��اره‌ی ده‌سه‌اڵتی تورکیا‬ ‫ب��ه‌ب��اش ن��اب��ی��ن��م ‌و ه���ی���واداری���ن ئ �ه‌و‬ ‫ه���ه‌وااڵن���ه‌ ج��ارێ��ت��ر ن�ه‌ب��ی��س��ت��ی��ن‪ ،‬من‬ ‫ده‌خوازم رۆژنامه‌نوس له‌هه‌ر واڵتێک‬ ‫ج���ۆره‌ ح�ه‌س��ان�ه‌ی�ه‌ک��ی ه�ه‌ب��ێ��ت هیچ‬ ‫ده‌س �ه‌اڵت��ێ��ک ب��ۆی نه‌بێت رێگربێ‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و کاره‌ پیرۆزه‌ی ئه‌نجامی‬ ‫ده‌دا‪ ،‬ئێمه‌ ده‌ڵێین هه‌ر کارێک ئه‌گه‌ر‬ ‫ره‌ن��گ��ی ت��ون��دوت��ی��ژی پ��ێ��وه‌ب��ێ��ت ئ �ه‌وا‬ ‫کاریگه‌رییه‌که‌ی به‌پێچه‌وانه‌ ده‌بێ‪،‬‬ ‫تۆ بته‌وێ به‌ توندوتیژی کارێک‬ ‫ئه‌نجام بده‌ی ئه‌وا بزانه‌ پاشماوه‌که‌ی‬ ‫دژی ئ����ه‌و الی���ه‌ن���ه‌ ره‌ن���گ���دان���ه‌وه‌ی‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬

‫سه‌نته‌رى گه‌نجانى چه‌مچه‌ماڵ کراو ‌ه ب ‌ه کۆلێژى زانسته‌رامیارییه‌کان‬

‫قایمقامى قه‌زاکه‌‪ :‬له‌ مانگى(‪)3‬ى (‪)2012‬دا ئه‌و کۆلێژه‌ بیناى سه‌نته‌ره‌که‌ چۆڵده‌کات‬ ‫به‌دواداچوون‬ ‫سه‌روه‌ر سه‌عدوڵاڵ‬ ‫له‌م به‌دواداچونه‌ى رۆژنامه‌ى‬ ‫(چه‌تر)دا تیشک ده‌خه‌ینه‌ سه‌ر‬ ‫سه‌نته‌رى گه‌نجانى چه‌مچه‌ماڵ‬ ‫که‌ تا ئێستا کۆلێژى زانست ‌ه‬ ‫رامیاریه‌کانى تێدایه‌‪ ،‬سه‌نته‌رى‬ ‫گه‌نجانى قه‌زاى (چه‌مچه‌ماڵ) کراو ‌ه‬ ‫به‌ کۆلێژى زانسته‌ رامیارییه‌کان‬ ‫و گه‌نجانى قه‌زاکه‌یش‬ ‫داواده‌که‌ن سه‌نته‌رێکى تریان بۆ‬ ‫دروستبکرێت‪ ،‬یان ئه‌و کولێژ ‌ه‬ ‫بیناى سه‌نته‌ره‌که‌ چۆڵبکات‪.‬‬ ‫قایقامى قه‌زاى (چه‌مچه‌ماڵ) باسى‬ ‫له‌وه‌ کرد که‌ من ئاگادارى ئه‌و ‌ه‬ ‫نه‌بووم که‌ ئه‌و سه‌نته‌ره‌ دراوه‌ ب ‌ه‬ ‫خوێندنى بااڵ‪ ،‬چونکه‌ ئه‌وکاته‌ من‬ ‫ده‌ستبه‌رکارنه‌بووم‪ .‬وتیشى‪ :‬تا‬ ‫ئێستا گه‌نجانى شاره‌که‌ ناڕه‌زاییان‬ ‫له‌و باره‌وه‌ ده‌رنه‌بڕیوه‌‪.‬‬

‫دان����ی����ش����ت����وان����ى س�����ن�����ورى ق������ه‌زاى‬ ‫(چه‌مچه‌ماڵ) نزیکه‌ى (‪ )200‬هه‌زار‬ ‫که‌س ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم تا ئێستا گه‌نجانى‬ ‫قه‌زاکه‌ کێشه‌ى نه‌بوونى شوێنێکیان‬ ‫هه‌یه‌ بۆ په‌ره‌پێدانى تواناکانیان‪.‬‬ ‫گ���ه‌ن���ج���ان ل���ه‌ ک���وچ���ه‌ و ک�����ۆاڵن و‬ ‫سه‌رشه‌قامه‌کان ده‌وه‌ستن و کاته‌کانیان‬ ‫ب�ه‌س�ه‌رده‌ب�ه‌ن‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌ى قه‌زاکانى‬

‫‪ n‬گه‌نجان داواده‌که‌ن یان سه‌نته‌رێکی تریان بۆ دروست بکرێت یا سه‌نته‌ره‌که‌یان بۆ چۆڵ بکرێت فۆتۆ‪ :‬چه‌تر‬ ‫ترى کوردستانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ت��ا ئێستا ه��ی��چ خ��زم�ه‌ت��گ��وزاری�ه‌ک��ى‬ ‫هیوا له‌تیف‪ ،‬دانیشتووى ئه‌و قه‌زایه‌‪ ،‬پێشکه‌ش نه‌کردووین له‌باره‌ى پرۆژه‌ بۆ‬ ‫ن��ی��گ �ه‌ران��ى خ���ۆى ل����ه‌وه‌ ده‌رده‌ب���ڕێ���ت‪ ،‬گه‌نجانى قه‌زاکه‌ و نه‌بوونى سه‌نته‌رى‬ ‫که‌ سه‌نته‌ره‌که‌یان ل�ه‌الی�ه‌ن وه‌زاره‌ت���ى تایبه‌ت به‌په‌ره‌پێدانى تواناکانى الوان‪،‬‬ ‫خ��وێ��ن��دن��ى ب�����ااڵوه‌ داگ���ی���رک���راوه‌‪ ،‬وه‌ ئه‌مه‌یش وایکردووه‌‪ ،‬ئاستى رۆشنبیرى‬ ‫حکومه‌ت به‌که‌مته‌رخه‌م ده‌زان���ن له‌ وه‌کو پێویست نه‌بێت‪.‬‬ ‫ه���ی���وا‪ ،‬داواى ل���ه‌ح���ک���وم���ه‌ت ک��رد‬ ‫په‌ره‌پێدانى تواناکانى الواندا‪.‬‬ ‫ن���اوب���راو‪ ،‬وت���ى‪ :‬ح��ک��وم�ه‌ت��ى ه �ه‌رێ��م‪ ،‬سه‌نته‌رێکى ت��ای��ب�ه‌ت ب�ه‌گ�ه‌ن��ج��ان له‌‬

‫قه‌زاکه‌یاندا بکرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ �ه‌و س�ه‌ن��ت�ه‌ره‌‪ ،‬م���اوه‌ى چه‌ند ساڵێکه‌‬ ‫ک����راوه‌ ب��ه‌ ب��ی��ن��اى ک��ۆل��ێ��ژى زان��س��ت�ه‌‬ ‫ڕام��ی��اری��ی�ه‌ک��ان و حکومه‌تیش ب �ه‌وه‌‬ ‫تۆمه‌تبار ده‌کرێت که‌ هیچ پرۆژه‌یه‌کى‬ ‫ت��اب��ی �ه‌ت ب�ه‌گ�ه‌ن��ج��ان��ى ل �ه‌ ق���ه‌زاک���ه‌دا‬ ‫دروست نه‌کردووه‌‪.‬‬ ‫سه‌لیم مارف‪ ،‬گه‌نجێکى ترى قه‌زاکه‌یه‌‪،‬‬

‫ئه‌ماژه‌ى به‌وه‌کرد که‌ نه‌ده‌بوو بیناى‬ ‫سه‌نته‌رى گه‌نجان له‌شاره‌که‌دا بکرێت‬ ‫ب���ه‌ ک��ۆل��ێ��ژ‪ ،‬ب �ه‌ڵ��ک��و پ��ێ��وی��س��ت ب��وو‬ ‫ل�ه‌ڕووى پ��رۆژه‌وه‌ بۆ گه‌نجان زۆرترین‬ ‫خزمه‌تگوزاریی پێشکه‌ش به‌شاره‌که‌‬ ‫بکرایه‌‪.‬‬ ‫ب����اس����ى ل�����ه‌وه‌ی�����ش ک�������رد‪ :‬خ �ه‌ڵ��ک��ى‬ ‫(چه‌مچه‌ماڵ) به‌هۆى ئه‌نفال و ئه‌و‬

‫ن �ه‌ه��ام �ه‌ت��ی��ان �ه‌ى ب �ه‌س �ه‌ر ن��اوچ �ه‌ک �ه‌دا‬ ‫ه����ات����ووه‌‪ ،‬پ��ێ��وی��س��ت ب����وو زی���ات���ر له‌‬ ‫سه‌نته‌رێکى گه‌نجان بۆ په‌روه‌رده‌کردنى‬ ‫گه‌نجانى شاره‌که‌ بکرایه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ش����ێ����رزاد ح����اف����ز‪ ،‬پ���ه‌رل���ه‌م���ان���ت���ارى‬ ‫ف��راک��س��ی��ۆن��ى گ����ۆڕان‪ ،‬پ��ێ��وای �ه‌‪ :‬ئ�ه‌و‬ ‫سه‌نته‌ره‌ که‌ ک��راوه‌ت�ه‌ بیناى کۆلێژ‪،‬‬ ‫الیه‌نى باشى و خراپى هه‌یه‌ و وتى‪:‬‬ ‫الی �ه‌ن �ه‌ خ��راپ��ی��ی�ه‌ک��ان��ى‪ ،‬پێشێلکردنى‬ ‫مافى کۆمه‌ڵێک گه‌نجى شاره‌که‌یه‌‬ ‫ل���ه‌و س �ه‌ن��ت �ه‌ره‌ رۆش��ن��ب��ی��ری��ی �ه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم‬ ‫به‌دیوێکى ت��ردا‪ ،‬الی�ه‌ن�ه‌ باشییه‌که‌ى‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ که‌ کراوه‌ته‌ کۆلێژ‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندام په‌رله‌مانه‌‪ ،‬دانى به‌وه‌یشدانا‬ ‫دروستکردنى بینایه‌ک بۆ کۆلێژى‬ ‫زانسته‌ رامیارییه‌کان‪ ،‬کارى وه‌زاره‌تى‬ ‫خوێندنى بااڵیه‌‪ ،‬نه‌وه‌ک سه‌نته‌رێکى‬ ‫تایبه‌ت به‌ گه‌نجان داگیربکرێت‪.‬‬ ‫قایقامى قه‌زاى (چه‌مچه‌ماڵ) باسى‬ ‫ل���ه‌وه‌ ک���رد ک �ه‌ م��ن ئ���اگ���ادارى ئ �ه‌وه‌‬ ‫ن��ه‌ب��ووم ک �ه‌ ئ���ه‌و س �ه‌ن��ت �ه‌ره‌ دراوه‌ به‌‬ ‫خوێندنى ب��ااڵ‪ ،‬چونکه‌ ئه‌وکاته‌ من‬ ‫ده‌ستبه‌رکارنه‌بووم‪ .‬وتیشى‪ :‬تا ئێستا‬ ‫گ�ه‌ن��ج��ان��ى ش��اره‌ک��ه‌ ن���اڕه‌زای���ی���ان ل�ه‌و‬ ‫باره‌یه‌وه‌ ده‌رنه‌بڕیوه‌‪.‬‬ ‫تاریق ڕه‌شید‪ ،‬به‌ (چه‌تر) ى راگه‌یاند‪:‬‬ ‫له‌ مانگى (‪ )3‬ى (‪)2012‬دا‪ ،‬ئه‌و‬ ‫کۆلێژه‌ بیناى سه‌نته‌ره‌که‌ چۆڵده‌کات‪،‬‬ ‫چونکه‌ له‌ (بان مه‌قان) شوێنیان بۆ‬ ‫دروستکراوه‌‪.‬‬

‫هاواڵتیاتی ئازیز‬

‫رێگه‌ به‌ په‌ڕینه‌وه‌ى پیاده‌ڕه‌وان بده‌‪ ،‬تا ناچار نه‌بن ب ‌ه شێوه‌ى نادروست بپه‌ڕنه‌وه‌‬ ‫کۆمه‌ڵه‌ى سه‌المه‌تى هاتوچۆ ل ‌ه کوردستان‬

‫میدیای هه‌رێم ناتوانێت کلتوری کوردی بگوازێته‌وه‌‬

‫کراوه‌‬

‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪87‬‬ ‫‪2010/11/8‬‬ ‫دووشه‬ ‫‪2711/10/12‬‬ ‫‌ممه‌ممه‌‪- 2012/1/2‬‬ ‫دووشه‬

‫‪14‬‬

‫ئاماده‌کار‬

‫کارزان تاریق‬ ‫له‌دیدارێکی (چه‌تر)دا نه‌زاکه‌ت‬ ‫حسێن‪ ،‬خاوه‌نی بڕوانامه‌ی‬ ‫به‌کالۆریۆس ل ‌ه راگه‌یاندن‬ ‫و ماسته‌ر و دکتۆرا ل ‌ه میدیا‬ ‫و کلتوری بازرگانی ئاماژ ‌ه‬ ‫به‌و ‌ه ده‌کات میدیا ل ‌ه هه‌رێمی‬ ‫کوردستان به‌گشتی باگراوندێکی‬ ‫حزبی هه‌یه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ناتوانن‬ ‫کلتوری کوردی بگوازنه‌وه‌‪.‬‬

‫چه‌تر‪ :‬کلتورى بازرگانى چی ‌ه و چۆن‬ ‫سه‌رى هه‌ڵدا؟‬ ‫ل �ه‌رێ��گ �ه‌ى ری��ک�لام��ک��ردن ب��ۆ ک��ااڵ و‬‫شتومه‌که‌کان ی��ان ئ�ه‌و به‌رهه‌مانه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫که‌ ئایا فیلمێک گۆرانیه‌ک بێت بۆ‬ ‫مه‌به‌ستى ریکالمکردن بۆ کااڵیه‌ک‬ ‫ده‌بێت وه‌ له‌ پێناوی ئ�ه‌وه‌ش��دا نمایشی‬ ‫کلتورێک ده‌کات ک ‌ه ئه‌مه‌ له‌ کوێو‌ه‬ ‫س����ه‌رچ����اوه‌ى گ���رت���وه‌ س���ه‌ره‌ت���اى ئ�ه‌م� ‌ه‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ سه‌ره‌تاى جه‌نگى جیهانى‬ ‫دووه‌م ک �ه‌ ئ���ه‌و واڵت���ان���ه‌ى زل��ه��ێ��زب��وون‬ ‫س�ه‌رک�ه‌وت��ن تیایدا ویستیان له‌رێگه‌ى‬ ‫ئیمپریالیزمه‌و‌ه یان رێگه‌یه‌کى تر ک ‌ه‬ ‫وه‌ک رێگ ‌ه کۆنه‌ک ‌ه نه‌گرنه‌به‌ر به‌و‬ ‫شێوه‌یه‌ى ک ‌ه هه‌موو واڵت��ان ب ‌ه چه‌ک‬ ‫و زۆر داگیربکرێت ئه‌مه‌ زۆرتر ناڕوات‪،‬‬ ‫بیریان له‌وه‌کرده‌و‌ه که‌ رێگه‌ى تر بدۆزنه‌و‌ه‬ ‫و پشتى پێببه‌ستن و ب��ت��وان��ن واڵت��ان‬ ‫داگیربکه‌ن به‌رێگه‌یه‌کى باشتر‪ ،‬به‌شێوه‌ى‬ ‫ئیمپریالیستی بازرگانى کلتوریان هێنا و‬ ‫کلتورى واڵتانیان داگیرکرد و میدیایان‬ ‫ب��ۆ ئ �ه‌و مه‌به‌سته‌ ه�ه‌ڵ��ب��ژارد ب��ۆ نمون ‌ه‬ ‫واڵتى ئه‌مریکا ک ‌ه واڵتێکى زلهێز بوو‬ ‫خاوه‌نى بودجه‌ و کۆمپانیایه‌کى زۆربوو‬ ‫و‌ه خاوه‌نى ته‌کنه‌لۆژیایه‌کى به‌هێز بوو‬ ‫ت��وان��ی کلتورێک ب�ڵاو ب��ک��ات�ه‌و‌ه ک ‌ه‬ ‫خه‌ڵکى به‌رهه‌مه‌کانى ئ �ه‌وان بکڕێت‪،‬‬

‫له‌ رێگه‌ى ریکالمه‌وه‌ کلتورێک زاڵ ده‌بێت پێى ده‌وترێت کلتورى بازرگانى‬

‫بۆ ئه‌مه‌ میدیایان هه‌ڵبژارد وه‌ ریکالمى‬ ‫ته‌له‌فزیۆنی و به‌رهه‌مى تریان هێنا وه‌ک‬ ‫ئه‌فالم که‌ له‌ فیلمه‌که‌دا ریکالم ده‌کات‬ ‫بۆ شتێک بۆ نمونه‌ کۆمپیته‌رێک‪،‬‬ ‫یان سه‌یاره‌یه‌ک‪ ،‬ب�ه‌اڵم له‌پاڵ ئه‌مه‌دا‬ ‫کلتورێکى ب��ازرگ��ان��ى ده‌ف��رۆش��ێ��ت‪ ،‬بۆ‬ ‫نمون ‌ه ئێستا ئێمه‌ کلتورى رۆژئاوا زاڵ‬ ‫بوو‌ه به‌سه‌رماندا‪.‬‬ ‫چ���ه‌ت���ر‪ :‬ئ���ای���ا ئ�����ه‌وه‌ ن��اچ��ێ��ت �ه‌ ب����وارى‬ ‫ریکالمکردنه‌وه‌؟‬ ‫ده‌چێته‌ ب��وارى ریکالمکردنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬‫له‌رێگه‌ى ئه‌و ریکالمه‌وه‌ کلتورێک زاڵ‬ ‫ده‌بێت پێى ده‌وترێت کلتورى بازرگانى‬ ‫ک ‌ه وا ده‌کات ئه‌و شته‌ى بازرگانه‌کان چه‌تر‪ :‬له‌ هه‌رێمى کوردستاندا‬ ‫ده‌ی��ان �ه‌وێ��ت ب �ه‌ ت��ۆى ب��ف��رۆش��ن و تۆش تا ئێستا سه‌رچاوه‌ى سروشتى‬ ‫بیکڕیت‪.‬‬ ‫زۆره‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم ناتوانن شته‌کان‬

‫ته‌له‌فزیۆنه‌و‌ه بوو‪ ،‬کاتێک ئێم ‌ه بارودۆخى‬ ‫ژیانمان به‌و شێوه‌یه‌ گۆڕا به‌تایبه‌تى له‌و‬ ‫واڵتانه‌دا ئه‌و جۆر‌ه کلتوره‌ جێگیر ده‌بێت‬ ‫ک ‌ه تاز‌ه پێشکه‌وتوون و‌ه ده‌کرێنه‌وه‌ به‌روى‬ ‫دنیادا و ده‌وڵه‌مه‌ند ده‌بن وه‌کو کوردستان‬ ‫ک ‌ه خه‌ڵک بژێوى ژیانیان باش بووه‌‪،‬‬ ‫که‌وات ‌ه ئه‌و کلتور‌ه پێى ده‌وترێت کلتورى‬ ‫ب��ازرگ��ان��ى ج��ا ئ��ه‌و ک��ل��ت��ور‌ه له‌رێگه‌ى‬ ‫میدیاوه‌ بێت ی��ان فیلمه‌و‌ه ی��ان ریکالم‬ ‫بۆ شتومه‌کێک‪ ،‬ل ‌ه ئێستاشدا به‌هۆى‬ ‫زی��ادب��وون��ى پێداویستیه‌کانى خه‌ڵکه‌و‌ه‬ ‫و زیادبوونى که‌ناڵ ‌ه ته‌له‌فزیۆنه‌کان ل ‌ه‬ ‫کوردستاندا ریکالم زۆربووه‌‪.‬‬

‫چه‌تر‪ :‬ئه‌ى ل ‌ه کوردستاندا تا‬ ‫چه‌ند کلتوى بازرگانى له‌رێگه‌ى‬ ‫ریکالمه‌کانه‌و ‌ه ده‌رده‌خه‌ن؟‬

‫تا ئێستا هیچ به‌رهه‌مێکى میدیایمان‬ ‫نه‌بووه‌ ک ‌ه بچێته‌ده‌ره‌وه‌‪ ،‬هه‌تا ریکالم بۆ‬ ‫شتومه‌که‌کانى ئێم ‌ه بکات‪.‬‬

‫چه‌تر‪ :‬بۆچى ئایا میدیاکانمان‬ ‫ناتوانن یان سانسۆر هه‌ی ‌ه بۆ‬ ‫ناردنى کلتورى کوردى ناساندنى‬ ‫ب ‌ه هه‌موو واڵتان؟‬

‫ل �ه‌ب �ه‌ر ئ����ه‌وه‌ى ئێمه‌ ت��وان��ام��ان ن��ی� ‌ه و‬‫واڵتێکى زلهێزنین واڵتێکى دیاریکراوین‬ ‫ک ‌ه ئازادیمان واڵتێکى تر ده‌یپارێزێت‪،‬‬ ‫ئێستا تورکیا ئه‌و فیلمانه‌ى که‌ له‌رێگه‌ى‬ ‫راگه‌یاندنه‌کانیانه‌و‌ه په‌خشى ده‌که‌ن یان‬ ‫ده‌ینێرنه‌ ده‌ره‌و‌ه جلى تورکى و شوێن ‌ه‬ ‫گه‌شتیاریه‌کانیش هه‌ر تورکین خه‌ڵکیش‬ ‫له‌رێگه‌ى فیلمه‌کانه‌و‌ه ئه‌و شتان ‌ه ده‌زانن‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم ئێم ‌ه نه‌مانتوانیوه‌ ئ��ه‌و‌ه بکه‌ین‬ ‫ب ‌ه پێشکه‌وتوى بگوازنه‌و ‌ه ئایا و ب�ه‌ره�ه‌م��ێ��ک��ی��ش��م��ان ن��ی�ه‌ ب��ۆ خ��ۆم��ان‬ ‫هه‌بونى ده‌س���ه‌اڵت و هێز ئه‌و په‌خش بکرێت هه‌تا بینێرین ‌ه ده‌ره‌و‌ه بۆ‬ ‫ریکالمکردن‪ ،‬بۆنمونه‌ خه‌ڵکى ئێمه‌ ل ‌ه‬ ‫واڵتانه‌ى پێش خستوه‌؟‬ ‫کوردستاندا گه‌شت و گوزار ده‌کات تا‬ ‫ئێستاش فیلمێک به‌رهه‌م نه‌هاتو‌ه ک ‌ه‬ ‫شوێن ‌ه گه‌شتیاریه‌کانمان پیشانى خه‌ڵک‬ ‫بدات له‌به‌رئه‌وه‌ی تواناى به‌رهه‌م هێنانى‬ ‫میدیایمان نی ‌ه ‪.‬‬

‫ئه‌و که‌سانه‌ی ئیداره‌ی‬ ‫که‌ناڵی سه‌ربه‌خۆش ده‌که‌ن هه‌ر‬ ‫باگراوندێکی حزبیان هه‌یه‌‬

‫کلتورى بازرگانى بۆ نمونه‌ شێوازى ‪ -‬ئێمه‌ ئێستا ل��ه‌س��ه‌ره‌ت��اى ئ��ه‌وه‌دای��ن‬‫ژیانى ئێم ‌ه ئێستا له‌گه‌ڵ ج��اران چه‌ند حکومه‌تێک هه‌بێت‪ ،‬ب��ه‌اڵم ناتوانین‬ ‫جیاوازی هه‌یه‌ هه‌موو ماڵێک ئێستا هیچ دروس���ت بکه‌ین‪ ،‬ئێم ‌ه واڵتێکی‬ ‫زۆرب�����ه‌ى ئینته‌رنێتى ت��ێ��دای �ه‌ ه�ه‌م��وو به‌کاربه‌رین واڵت �ه‌ زلهێزه‌کان ئه‌وانه‌ى‬ ‫م��ۆب��ای��ل��ى ت��ێ��دای �ه‌ ک �ه‌ س���ااڵن ن �ه‌ب��ووه‌‪ ،‬خ����اوه‌ن����ى ت���ه‌ک���ن���ه‌ل���ۆژی���ان ب��ه‌ره��ه‌م�� ‌ه‬ ‫هه‌موو پێداویستیه‌کانی ماڵمان جیاواز‌ه میدیاییه‌کان خۆیان به‌رهه‌مى ده‌هێنن و‬ ‫له‌ سااڵنى تر ئه‌مه‌ هه‌موو ل ‌ه کوێو‌ه ده‌ینێرنه‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌مریکا یه‌که‌م واڵته‌ ل ‌ه‬ ‫ریکالمیان بۆ کرا له‌رێگه‌ى که‌ناڵه‌کانى ناردن ‌ه ده‌ره‌وه‌ى به‌رهه‌مى میدیایی ئێم ‌ه‬

‫چه‌تر‪ :‬وات ‌ه کوردستان ناتوانێت‬ ‫کلتورى بازرگانى په‌ر ‌ه پێبدات‬ ‫و پارێزگاریشى لێبکات؟ تۆ چ‬ ‫الیه‌نێک به‌ که‌مته‌رخه‌م ده‌زانیت‬ ‫له‌و روه‌وه‌؟‬

‫ئ��ه‌وه‌ لۆمه‌کردن و ره‌خنه‌گرتنى تیا‬‫نیه‌‪ ،‬چونکه‌ کوردستان به‌راورد ده‌که‌ى‬ ‫به‌ چ واڵت��ێ��ک‪ .‬هه‌رێمی کوردستان‬ ‫پارچه‌یه‌که‌ ل�ه‌ س��ێ پ��ارچ�ه‌ى ت��ر جیا‬ ‫کراوه‌ته‌وه‌ سه‌دان ساڵى به‌ داگیرکراوى‬ ‫ب��ه‌س��ه‌ر ب�����ردووه‌ ت��اک��و ئ��ێ��س��ت��اش ئ �ه‌و‬ ‫سه‌ربه‌خۆییه‌ى هه‌یه‌تى سه‌ربه‌خۆیه‌کى‬ ‫له‌قه‌ هێشتا فیدراڵیه‌کى وه‌رنه‌گرتووه‌‪،‬‬ ‫خاوه‌نى کیانێکى سه‌ربه‌خۆ نیه‌ و هه‌موو‬ ‫ئ��ه‌و واڵت��ان��ه‌ى ک �ه‌ ت���ازه‌ سه‌ربه‌خۆیى‬ ‫وه‌رده‌گ��رن تواناى به‌رهه‌م هێنانیان نیه‌‬ ‫هه‌موو کوردستان ئاستى پرۆفیشناڵى‬ ‫الوازه‌ ه �ه‌م��وو ت��وان��اک �ه‌ى ئ��ه‌و فیلمه‌‬ ‫سادانه‌یه‌ که‌ ده‌توانێت به‌رهه‌مى بهێنێت‬

‫‪n‬‬

‫ه بواری کلتوری بازرگانی‬ ‫نه‌زاکه‌ت حسێن شاره‌زا ل ‌‬

‫ب �ه‌ پ��اره‌ی �ه‌ک��ى زۆر ل����ه‌ڕوى ک��ادی��ر و‬ ‫شاره‌زایه‌وه‌ ئێمه‌ الوازی��ن‪ ،‬راسته‌ له‌روى‬ ‫گه‌شتیاریه‌وه‌ شوێنمان هه‌یه‌ نه‌وتمان‬ ‫ه�ه‌ی�ه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم به‌رهه‌مێکى میدیایمان‬ ‫نیه‌‪ ،‬هه‌موو کلتورى واڵت��ان هاتونه‌ته‌‬ ‫واڵته‌که‌ى ئێمه‌وه‌ بازرگانه‌کان له‌رێگه‌ى‬ ‫میدیاوه‌ قه‌ناعه‌تیان به‌ ئێمه‌کردوه‌ که‌‬ ‫ئه‌و کلتوره‌ له‌ناوماندا باڵوببێته‌وه‌‪.‬‬ ‫چه‌تر‪ :‬ده‌وترێت له‌کوردستاندا له‌الیه‌ن‬ ‫که‌س و الیه‌ن یان حزبه‌وه‌ قۆرخ کراوه‌‬ ‫و شتی تایبه‌ت به‌ خۆیان ده‌گوازنه‌وه‌‬ ‫ئه‌مه‌ تاچه‌ند کاریگه‌رى هه‌یه‌ له‌سه‌ر‬ ‫کلتورى بازرگانى و راگه‌یاندنیش؟‬ ‫خ��اوه‌ن��دارى که‌ناڵه‌ راگه‌یاندنه‌کانمان‬‫ئێستا له‌ سێ حاڵتدایه‌ حزبه‌ سیاسیه‌کان‬ ‫یان ده‌وڵه‌مه‌نه‌کان که‌ هێشتا نه‌که‌وتونه‌ته‌‬ ‫ئ����ه‌وه‌ى ئ��ه‌گ��ه‌ر که‌ناڵێکیش هه‌بێت‬ ‫سه‌ربه‌خۆ بێت و ئه‌و که‌سه‌ى ئیداره‌ى‬

‫ده‌کات هه‌ر بارگراوندى حزبى هه‌یه‌ و‬ ‫هه‌تا که‌ناڵێکى س�ه‌رب�ه‌خ��ۆى خه‌ڵکت‬ ‫نه‌بێت ناتوانیت کلتورى خۆت بپارێزیت‪،‬‬ ‫کرداریه‌ن ته‌له‌فزیۆن به‌ده‌ستى حزبه‌وه‌‬ ‫بێت کلتورى حزبه‌که‌ت ده‌سه‌پێنێت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش به‌شێکه‌ له‌ داگیرکردنى کلتور‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌م ته‌له‌ فیزیۆنانه‌ ناتوانن خزمه‌ت‬ ‫بکه‌ن‪.‬‬

‫چه‌تر‪ :‬تاچه‌ند الیه‌نه‌ سلبیه‌کانى‬ ‫له‌ کۆمه‌ڵگه‌ى ئێمه‌ ده‌رکه‌وتوه‌؟‬

‫زۆر کاریگه‌رى هه‌یه‌‪ ،‬چونکه‌ تا چه‌ند‬‫توانیویه‌تى شتى جوان بێنێت له‌به‌رامبه‌ردا‬ ‫چه‌ندین شتى خراپى گواستوه‌ته‌وه‌ بۆ‬ ‫نمونه‌ فیلمه‌ تورکیه‌کان خیانه‌تى زه‌وجى‬ ‫و کێشه‌ى کۆمه‌اڵیه‌تى و جیابوونه‌وه‌‬ ‫و کێشانى م��اده‌ى هۆشبه‌ر و و دزى‬ ‫و ش��ت��ی ت���ری گ��واس��ت��ۆت �ه‌وه‌ ئ�ه‌م�ه‌ش‬ ‫واده‌کات کلتوره‌که‌ى خۆت بروات‪.‬‬

‫کوردانی تاراوگه‌ و ژیانێک به‌ خه‌یاڵىگه‌ڕانه‌وه‌ بۆ نیشتمان‬ ‫«ناتوانم چیتر درێژه‌ به‌م ژیانه‌ بده‌م‪ ،‬ژیانم له‌ ئه‌وروپا بووه‌ ب ‌ه دۆزه‌خ»‬ ‫ته‌نها ژیان و نزیک له‌ مردنین‪.‬‬

‫ئاماده‌کار‬

‫له‌ ئه‌سیناوه‌ بۆ ئیتاڵیا‬

‫سه‌رتیپ نۆره‌یی‬

‫ک��ات��ێ��ک ئ�ه‌س��ی��ن��ا ج��ێ��دێ��ڵ��ى ب�ه‌خ�ه‌ی��اڵ��ى‬ ‫ڕزگ��ارب��ون ل���ه‌وه‌ى ک �ه‌ چیتر ناخۆشى‬ ‫نه‌چێژى واتا به‌ره‌و ئامانجه‌کان هه‌نگاو‬ ‫ده‌ن��ێ��ی��ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم دووب����اره‌ ه �ه‌م��ان واقیع‬ ‫له‌وێش هه‌یه‌ هه‌رچه‌نده‌ ئیتاڵیا مافى‬ ‫مانه‌وه‌ ده‌دا به‌ په‌نابه‌ران‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆى‬ ‫بێ ئیشى و شوێنى مانه‌وه‌ ناچار ده‌بێت‬ ‫ئه‌م واڵته‌ جێبهێڵیت‪ ،‬هیوا یه‌کێک بوو‬ ‫ل �ه‌و گه‌نجانه‌ى ک�ه‌ ل�ه‌ ئیتاڵیا مافى‬ ‫مانه‌وه‌ى وه‌رگرتبوو وتى‪ :‬له‌ دانیمارک‬ ‫ده‌ژیام‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆى نه‌بونى مافى مانه‌وه‌‬ ‫ناچار هاتمه‌ ئێره‌ واتا ئیتاڵیا لێره‌ وه‌اڵمم‬ ‫وه‌رگ��رت‪ ،‬ب �ه‌اڵم به‌هۆى نه‌بونى ئیش و‬ ‫کاره‌وه‌ گه‌ڕامه‌وه‌ بۆ دانیمارک‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێستا بۆ ئ �ه‌وه‌ هاتووم که‌ وه‌اڵمه‌که‌م‬ ‫ت��ازه‌ بکه‌مه‌وه‌ پ��اره‌ی�ه‌ک��ى زۆرم س�ه‌رف‬ ‫کردوه‌‪ ،‬به‌اڵم تا ئێستا به‌ ته‌واوى وه‌اڵمم‬ ‫بۆ نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ماوه‌یه‌ى لێره‌م زۆر‬ ‫بێتاقه‌تم له‌ هه‌وڵى ئ���ه‌وه‌دام به‌ زوترین‬ ‫کات جوابه‌که‌م وه‌رگرم و بگه‌ڕێمه‌وه‌ بۆ‬ ‫دانیمارک‪.‬‬

‫کاتێک الوان له‌ واڵته‌که‌یان‬ ‫بێزار ده‌بن بیر له‌ به‌هه‌شتى‬ ‫خه‌یاڵیان ده‌که‌نه‌وه‌ که‌ ئه‌ویش‬ ‫گه‌یشتنه‌ به‌ ئه‌وروپا‪ ،‬ئه‌وروپا‬ ‫له‌ خه‌یاڵى الواندا شوێنێک پڕ‬ ‫له‌ جوانى پڕ له‌ خه‌یاڵه‌کانى‬ ‫مرۆڤى سه‌رده‌م‪ ،‬به‌ هۆى ئه‌م‬ ‫خه‌یاڵه‌وه‌ گه‌نجانێکى زۆر‬ ‫رویانکرده‌ ئه‌وروپا‪ ،‬زۆریان‬ ‫له‌ رێگا بێزاربوون و گه‌ڕانه‌وه‌‬ ‫یان هه‌ندێک ئه‌جه‌ل رێگاى‬ ‫پێنه‌دان به‌ ئاواته‌کانیان بگه‌ن‪،‬‬ ‫به‌ روداوى جیاجیا گیانیان له‌‬ ‫ده‌ستدا ته‌نانه‌ت ته‌رمه‌کانیشیان‬ ‫نه‌گه‌ڕێنرانه‌وه‌ نیشتیمان‪.‬‬

‫ئه‌سینا سه‌ره‌تاى ژیان له‌‬ ‫ئه‌وروپا‬

‫ئ���ه‌و گ�ه‌ن��ج��ان�ه‌ى ک �ه‌ ده‌گ��ه‌ن��ه‌ ئه‌سینا‬ ‫واده‌زان����ن ک�ه‌ گه‌یشتنه‌ ئ �ه‌وروپ��ا ئیدى‬ ‫ئه‌مه‌ سه‌ره‌تاى ژیانێکى نوێ و جیاوازه‌ له‌‬ ‫ژیانى واڵته‌که‌یان‪ ،‬لێره‌وه‌ به‌ده‌ستهێنانى‬ ‫خه‌ونه‌کان ئاسانتره‌ و چه‌ند میلێکیان ماوه‌‬ ‫بگه‌نه‌ خه‌ونه‌کانیان‪ ،‬به‌اڵم به‌پێچه‌وانه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵکو ئه‌سینا رێگا ناخۆشه‌کانت به‌‬ ‫شێوه‌یه‌کى ئاشکرا ب �ه‌س �ه‌ردا ده‌ک��ات�ه‌وه‌‬ ‫و زۆرن ئ �ه‌و گه‌نجانه‌ى له‌ ئه‌سینا به‌‬ ‫بێزاریه‌کى زۆره‌وه‌ ژیانیان ده‌گوزه‌رێنن به‌‬ ‫خه‌یاڵى ژیانى رابردویان رۆژگاره‌کانیان‬ ‫تێده‌په‌ڕێنن‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د یه‌کێک ب��وو ل�ه‌و گه‌نجانه‌ى‬

‫‪n‬‬

‫ه ئاواتی گه‌ڕانه‌وه‌ن بۆ نیشتیمان‬ ‫به‌شێک له‌ کوردانی تاراوگه‌ ب ‌‬

‫که‌ چه‌ند ساڵێک بوو له‌ ئه‌سینا ده‌ژیا‬ ‫زۆر به‌ بێزارى باسى ژیانى خۆیى ده‌کرد‬ ‫له‌ یۆنان‪ ،‬وتى‪ :‬کاتێک من هاتمه‌ ئه‌م‬ ‫واڵته‌ پاره‌یه‌کى زۆرم سه‌رف کرد ئیدى‬ ‫نه‌متوانى بگه‌ڕێمه‌وه‌ هه‌رچۆنێک بوایه‌‬ ‫ده‌ب���وو ئ �ه‌م پ��اره‌ی �ه‌م پ�ه‌ی��داب��ک��ردای�ه‌ت�ه‌وه‌‪،‬‬ ‫پاره‌ى تریشم نه‌بوو بپه‌ڕمه‌وه‌ بۆ ئیتاڵیا‬ ‫هه‌رچۆنێک بوو خۆم لێره‌ جێگیر کرد‪،‬‬ ‫لێره‌ش ته‌نها به‌شى ژی��ان ئیش ده‌ک �ه‌م‪،‬‬

‫داستانه‌ تراژیدیه‌کانى‬ ‫فه‌ڕه‌نسا و به‌لجیکا‬

‫‌‬

‫ناتوانم ئه‌و پاره‌یه‌ى سه‌رفم کردوه‌ په‌یداى‬ ‫بکه‌مه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ناتوانم بگه‌ڕێمه‌وه‌ بۆ‬ ‫کوردستان هه‌رچه‌نده‌ لێره‌ زۆر بێزارم‪،‬‬ ‫به‌اڵم هیچ چاره‌یه‌کى ترم نیه‌ ده‌بێت تازه‌‬ ‫لێره‌ بمێنمه‌وه‌‪ ،‬باش ده‌زانم لێره‌ش ژیانێکى‬ ‫زۆر سه‌خته‌ به‌اڵم چى بکه‌م‪.‬‬ ‫هێدى یه‌کێکى تر له‌و گه‌نجانه‌ بوو که‌‬ ‫دواى چه‌ند ساڵ له‌ به‌ریتانیا گه‌ڕێنرایه‌وه‌‬ ‫ئه‌سینا به‌هۆى ده‌رچونى په‌نجه‌ مۆره‌وه‌‬

‫ک���ه‌ چ �ه‌ن��د س��اڵ��ێ��ک پ��ێ��ش ئ��ێ��س��ت��ا ل ‌ه‬ ‫ی��ۆن��ان په‌نجه‌ م��ۆری��ان ل��ێ وه‌رگ��رت��ب��وو‪،‬‬ ‫به‌ڕاده‌یه‌کى زۆر بێزار ببوو له‌و واڵته‌‪،‬‬ ‫زۆر به‌ غه‌مباریه‌وه‌ وتى‪ :‬ناتوانم چیتر‬ ‫درێژه‌ به‌م ژیانه‌ بده‌م‪ ،‬ژیانم له‌ ئه‌وروپا بوه‌‬ ‫به‌ دۆزه‌خ‪ ،‬هیچ خه‌یاڵێکم نه‌ماوه‌ ته‌نها‬ ‫ده‌مه‌وێت ژیانێکى ئاسایى بژیم نه‌ ئیش‬ ‫هه‌یه‌ نه‌ ژیان ئیتر ده‌بێت ب�ه‌دواى چیدا‬ ‫بگه‌رێین‪ ،‬لێره‌ خه‌ونه‌کانمان کۆتایى هات‬

‫فه‌ڕه‌نسا ئ�ه‌و واڵته‌یه‌ که‌ په‌نابه‌رێکى‬ ‫زۆرى تێدا ده‌ژى به‌تایبه‌ت جه‌زائیرى‬ ‫و م�ه‌غ��ری��ب��ى‪ ،‬ک �ه‌ زۆرب �ه‌ش��ی��ان مافى‬ ‫م���ان���ه‌وه‌ی���ان ن��ی �ه‌‪ ،‬ب��ێ��گ��وم��ان ک��وردی��ش‬ ‫بێبه‌ش نیه‌ له‌ ناخۆشیه‌کانى ئه‌م واڵته‌‪،‬‬ ‫کوردێکى زۆر ده‌ژی��ن له‌ فه‌ڕه‌نسا که‌‬ ‫زۆربه‌یان مافى مانه‌وه‌یان نیه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ک�ه‌ ئ �ه‌وان �ه‌ى مافى مانه‌وه‌شیان هه‌یه‌‬ ‫له‌ بێزاریه‌کى زۆردا ده‌ژین به‌راده‌یه‌ک‬

‫شوێنى حه‌وانه‌وه‌یان نیه‌ و زۆربه‌یان له‌ ژێر‬ ‫خێمه‌ى بچوک ده‌ژین له‌ پاریسى بووکى‬ ‫ئه‌وروپا خه‌ڵکانێک هه‌ن ته‌نانه‌ت شوێنى‬ ‫خه‌وتنیان نییه‌‪ ،‬به‌لجیکاش که‌ چه‌ند‬ ‫خوله‌کێک دووره‌ له‌ فه‌ڕه‌نسا ئه‌ویش‬ ‫هه‌مان حاڵه‌تى ژیانى په‌نابه‌رانى هه‌یه‌‬ ‫زۆریه‌ک له‌ په‌نابه‌ران جێگایان نیه‌ لێى‬ ‫بخه‌ون هه‌ریه‌که‌و کیسه‌ خه‌وێکیان پێیه‌‬ ‫به‌دواى دۆزینه‌وه‌ى جێگاى خه‌ون‪.‬‬ ‫ک �ه‌ری��م نزیکه‌ى پێنج س��اڵ�ه‌ ل �ه‌ واڵت��ى‬ ‫به‌لجیکا ده‌ژى مافى مانه‌وه‌شى هه‌بوو‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ب �ه‌خ��ۆى و کیسه‌ خ��ه‌وه‌ک��ه‌ى له‌‬ ‫ش��وێ��ن��ێ��ک ده‌گ�����ه‌ڕا ش����ه‌وى ل���ێ رۆژ‬ ‫بکاته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ریتانیا واڵتێک‬ ‫له‌ خه‌م و خۆشى‬ ‫گه‌نجان زۆری��ان به‌تامه‌زرۆى ئ�ه‌وه‌ن که‌‬ ‫بگه‌نه‌ به‌ریتانیاى جیاواز له‌ هه‌موو واڵته‌‬ ‫ئه‌وروپیه‌کانى ت��ر‪ ،‬ب �ه‌اڵم ل �ه‌م واڵت �ه‌ش‬ ‫پ �ه‌ن��اب �ه‌ران ل�ه‌ن��او ن��اره‌ح�ه‌ت��ى و ناخۆشى‬ ‫ژیان ده‌گوزه‌رێنن‪ ،‬به‌تایبه‌ت کورد که‌‬ ‫له‌م واڵته‌ زۆربه‌یان مافى مانه‌وه‌یان نیه‌‬ ‫که‌ ئه‌مه‌ش بوه‌ته‌ سه‌ر ئێشه‌یه‌کى زۆر‬ ‫بۆ په‌نابه‌ران ئه‌حمه‌د که‌ سێ ساڵه‌ له‌م‬ ‫واڵته‌ ده‌ژى که‌ مافى مانه‌وه‌ى نیه‌‪ ،‬وتى‪:‬‬ ‫ده‌بێت ئیش بکه‌ى بۆ ئ�ه‌وه‌ى که‌ به‌شى‬ ‫ژیانه‌که‌ى په‌یدابکه‌ى‪ ،‬چونکه‌ ژیان له‌م‬ ‫واڵته‌ قورسه‌‪.‬‬ ‫ئامانج نزیکه‌ى هه‌شت ساڵه‌ له‌ به‌ریتانیا‬ ‫ده‌ژى م��اف��ى م��ان �ه‌وه‌ش��ى ه �ه‌ی �ه‌ وت��ى‪:‬‬ ‫ل �ه‌م واڵت��ه‌ ک�ه‌ مافى م��ان �ه‌وه‌ت هه‌بوو‬ ‫ئ���ه‌وا ت���اراده‌ی���ه‌ک ژی���ان ئ��اس��ان�ه‌ له‌به‌ر‬ ‫ئ��ه‌وه‌ى ده‌ت��وان��ى داه��ات��وت دی��ارى بکه‌ى‬ ‫ده‌توانى ببیته‌ خاوه‌ن بڕوانامه‌ له‌م واڵته‌‬ ‫داهاتویه‌کى روون دیارى بک ‌هی‌‪.‬‬

‫یاری دراوسێکان له‌ ناو مه‌یدانی ناکۆکییه‌ ناخۆییه‌کانی عێراقدا‬ ‫و‪ :‬له‌ فارسییه‌وه‌‬ ‫سۆران ئازاد‬ ‫هۆشداری هۆشیار زێباری‪،‬‬ ‫وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی عێراق به‌ واڵتانی‬ ‫بیانی سه‌باره‌ت به‌ هه‌ر جۆره‌‬ ‫ده‌ستێوه‌ردانی ناوخۆی عێراق واته‌؛‬ ‫شه‌ڕی ده‌سه‌اڵت له‌ نێوان شیعه‌‪،‬‬ ‫سوننه‌ و ناسیۆنالیسته‌کان‪،‬‬ ‫نیشانه‌ی نیگه‌رانی رابه‌رانی‬ ‫میانه‌ڕه‌و له‌ ئاست شیمانه‌ی‬ ‫هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی پێکهاته‌ی سیاسی له‌‬ ‫به‌غداد‪.‬‬

‫ق���ۆن���اغ���ی ن���وێ���ی ک��ێ��ب��ڕک��ی ل����‌ه س���ه‌ر‬ ‫ده‌سه‌اڵتخوازی ل‌ه نێوان الیه‌ن‌ه سیاسییه‌کانی‬ ‫عێراق دوای ده‌رچونی ت �ه‌واوی هێزه‌کانی‬ ‫ئه‌مریکا و هاتنه‌ئاراوه‌ی بۆشایی ده‌سه‌اڵت‬ ‫ده‌ستی پێکرد‪ .‬به‌ڕێوه‌بردنی شۆو (نمایش)‬ ‫ی ته‌له‌فزیۆنی «دان‌پێدانانه‌کانی (‪)30‬‬ ‫پ��اس �ه‌وان �ه‌ک �ه‌ی ت��اری��ق ه��اش��م��ی‪ ،‬جێگری‬ ‫سوننه‌مه‌زهه‌بی س�ه‌رۆک کۆماری عێراق‬ ‫وات���‌ه «ت �ه‌ق��ی��ن �ه‌وه‌‪ ،‬ک��وش��ت��ن و داڕش��ت��ن��ی‬ ‫پیالنگێڕی بۆ کۆشتنی ن��وری مالکی‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆک وه‌زی���ری ل�‌ه ش��ێ��وه‌ی دان‌پێدانانه‌‬ ‫ته‌له‌فزیۆنیه‌کانی ت��اوان��ب��اران��ی سیاسی‬ ‫ل�‌ه ک��ۆم��اری ئیسالمی ئ��ێ��ران��دا‪ .‬هاوکات‬ ‫له‌گه‌ڵ باڵوبوونه‌وه‌ی هه‌واڵی ئۆلتیماتیۆمی‬ ‫سه‌رۆکی ده‌وڵه‌ت ب‌ه په‌رله‌مان سه‌باره‌ت به‌‬ ‫به‌رگرینه‌کردنی سیاسی ل‌ه ساڵح موتڵه‌ق‪،‬‬ ‫جێگری سوننه‌مه‌زهه‌بی س �ه‌رۆک وه‌زی��ر‪،‬‬ ‫ق �ه‌ی��ران��ی ش�����اراوه‌ی سیاسی ل��ه‌و واڵت���ه‌دا‬ ‫ب �‌ه ئ��اش��ک��رای��ی زی��ن��دوو ک����رده‌وه‌‪ .‬پێده‌چێ‬ ‫ن���وری م��ال��ک��ی‪ ،‬س��ه‌رۆک��ی هاوپه‌یمانی‬ ‫ع��ێ��راق‪ ،‬ویستویان‌ه ب‌ه که‌ڵک‌وه‌رگرتن له‌‬ ‫ئه‌و ده‌رفه‌ته‌ی ک‌ه دواب���ه‌دوای ده‌رکه‌وتنی‬ ‫هێزه‌کانی ئه‌مریکا هاتونه‌ت‌ه ئ���اراوه‌‪ ،‬هه‌ل‬ ‫بره‌خسێنن بۆ روبه‌ڕوبوونه‌و‌ه له‌گه‌ڵ گروپه‌‬ ‫سوننه‌کان و ناسیۆنالیسته‌کان ک‌ه تورکیا‪،‬‬ ‫سعودی‌ه و ئه‌مریکا پشتگیری لێ ده‌که‌ن‪.‬‬

‫کاردانه‌وه‌ی «دان‌پێدانانه‌کان» ل‌ه تاران‬ ‫چ��ۆن��ێ��ت��ی ب�ڵ�اوک���ردن���ی «دان‌پ���ێ���دان���ان���ه‌»‬ ‫ت�ه‌ل�ه‌ف��زی��ۆن�ه‌ک�ه‌ی ت��اوان��ب��اران��ی ع��ێ��راق له‌‬ ‫میدیا ناوخۆییه‌کانی کۆماری ئیسالمی و‬ ‫سه‌لماندنی ته‌واوی تاوانی گوای‌ه هه‌ستانی‬ ‫تاریق هاشمی ب‌ه داڕشتنی پالنی کوشتن‪،‬‬ ‫تیرۆر و به‌چ‌هک‌کردنی هه‌ندێ گ��روپ‪،‬‬ ‫نیشانده‌ری ئ�ه‌وه‌ی�‌ه ک‌ه ت��اران س �ه‌ب��اره‌ت به‌‬ ‫رێبازی سیاسی مالکی و روبه‌ڕوبوونه‌وه‌ی‬ ‫ل �ه‌گ �ه‌ڵ ناسیۆنالیست و س��ون��ن �ه‌ک��ان به‌‬ ‫ته‌واوه‌تی دڵخۆشه‌‪.‬‬ ‫تاوانبارکردنی تارق هاشمی به‌و تاوانان‌ه و‬ ‫په‌خشی دیمه‌نه‌کانی ل‌ه ته‌له‌فزیۆنه‌کانی‬ ‫ئێران ل‌ه کاتێکدا بوو ک‌ه هاوشێوه‌ی ئه‌مه‌‬ ‫ل‌ه ساڵی (‪)2009‬دا یاریده‌ده‌ری ئه‌وکاته‌ی‬ ‫جێگری س �ه‌رۆک کۆماری عێراق‪ ،‬عادل‬ ‫مه‌هدی‪ ،‬ب‌ه دزی ل‌ه بانکه‌کان ب‌ه ئامانجی‬ ‫سیاسی ت��اوان��ب��ار ک���را‪ ،‬ب���ه‌اڵم دواب����ه‌دوای‬ ‫لێکۆڵینه‌وه‌کان‪ ،‬هیچ ت��اوان��ێ��ک دژ‌ه به‌‬ ‫مه‌هدی نه‌سه‌لمێندرا‪ .‬ل‌ه شه‌ڕی ده‌سه‌اڵتی‬ ‫ئێستادا‪ ،‬ک��ۆم��اری ئیسالمی ل‌ه مالکی‬ ‫پشتیوانی ده‌ک���ات و تورکیا و سعودیه‌‪،‬‬ ‫پشتیوانی رک��اب�ه‌ر‌ه ناسیۆنالیسته‌ک‌ه واته‌‬ ‫عه‌یاد عه‌الوی‪ ،‬رابه‌ری هاوپه‌یمانی عێراقین‪.‬‬ ‫ئاژانسه‌کان دوو رۆژی پێشوو ل‌ه دی��دار و‬ ‫گفتوگۆ رابه‌رانی کوتله‌ی ئه‌لعراقی‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌یڤید پتریوس‪ ،‬س�ه‌رۆک��ی (‪ )CIA‬وات�ه‌‬ ‫رێکخستنی هه‌واڵگری ناوه‌ندی ئه‌مریکا‬ ‫ده‌کات ک‌ه ماوه‌یه‌کی کورت دوای گه‌شتی‬ ‫ن��وری مالکی ب��ۆ واشنگتن پێک ه��ات‪.‬‬ ‫چاودێرانی سیاسی ئه‌م دیدار‌ه ب‌ه پشتیوانی‬ ‫ناڕاسته‌وخۆی ئه‌مریکا ل‌ه گروپی ئه‌لعراقیه‌‬ ‫و عه‌الوی به‌ناو ده‌که‌ن‪.‬‬ ‫سست‌بوونی پێکهاته‌ی ناوخۆیی‬ ‫جگ‌ه ل‌ه هه‌ڵسوکه‌وت‌ه ده‌ره‌کییه‌کان ک‌ه به‌‬ ‫پێی وته‌ی زێباری‪ ،‬وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی عێراق‪،‬‬ ‫ده‌ت��وان��ێ ئ��اڵ��ۆزی سیاسی هه‌نوکه‌یی له‌‬ ‫عێراقدا‪ ،‬زۆرتر بکات‪ .‬سێ الیه‌نی سه‌ره‌کی‬ ‫به‌شدار ل‌ه ده‌سه‌اڵتی ناوه‌ندی ئه‌و واڵته‌ش‬ ‫ل‌ه ده‌ست‌نه‌بوونی هه‌ماهه‌نگی و ته‌شه‌نه‌ی‬

‫ناکۆکیی‌ه ناوخۆییه‌کانه‌و‌ه ده‌ناڵێنن‪.‬‬ ‫ج�ه‌الل تاڵه‌بانی تا ئاستێک ل‌ه مالکی و‬ ‫ده‌وڵه‌ت‌ه هاوپه‌یمانه‌که‌ی پشتیوانی ده‌کات‪.‬‬ ‫وێڕای ئه‌مه‌‪ ،‬تاڵه‌بانی چۆنێتی ده‌رکردنی‬ ‫ب���ڕی���اری ده‌س��ت��ب��ه‌س��ه‌رک��ردن��ی ه��اش��م��ی‪،‬‬ ‫جێگری خ��ۆی و ه �ه‌روه‌ه��ا «دان‌پ��ێ��دادان �ه‌‬ ‫ته‌له‌فزیۆنییه‌کانی» له‌م باره‌و‌ه ب‌ه کارێکی‬

‫ده‌سه‌اڵتی هه‌نوکه‌یی و هه‌وڵدانی مالکی‬ ‫بۆ سڕینه‌وه‌ی گروپ‌ه سوننه‌کان‪ ،‬یه‌کریزی‬ ‫سیاسی ل‌ه عێراقدا که‌وتوه‌ت‌ه مه‌ترسییه‌وه‌‪.‬‬ ‫هاشمی په‌نای برد‌ه هه‌ولێر‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێ له‌‬ ‫ئاژانسه‌کان باس له‌و‌ه ده‌که‌ن ک‌ه په‌نابردن بۆ‬ ‫تورکیاش‪ ،‬یه‌کێک ل‌ه ئامانجه‌کانی هاشمی‬ ‫بوو‌ه ک‌ه ئه‌م‌ه بۆ خۆی به‌ره‌کانی سیاسی‬ ‫واڵت��ان��ی ده‌ره‌ک���ی ل‌ه ن��او ناکۆکییه‌کانی‬

‫‪ n‬هاشمی ب‬ ‫ه‌ داڕشتنی پالنی ت‬ ‫یر‬ ‫ۆر‬ ‫و‬ ‫ب‬ ‫ه‬ ‫‌چ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ک‬ ‫‌‬ ‫کردنی هه‌ندێ گ‬ ‫روپ تۆمه‌تبار کرا‬

‫ناله‌بار زانیوه‌‪ .‬مه‌سعود بارزانی‪ ،‬سه‌رۆکی‬ ‫ده‌وڵه‌تی خۆسه‌ری هه‌رێمی کوردستان‪ ،‬به‌‬ ‫له‌به‌رگرتنی هه‌ڵوێستێکی توندتر ل‌ه تاڵه‌بانی‪،‬‬ ‫ئه‌و کاره‌ی ب‌ه ئاشکرایی شه‌رمه‌زار کرد و‬ ‫هۆشداری داو‌ه ک‌ه ب‌ه ده‌ستپێکردنی شه‌ڕی‬

‫ناوخۆیی عێراقدا پیشان ده‌دات‪.‬‬ ‫دوو رێگاچاره‌‬ ‫ئه‌گه‌ر بێت و ئه‌و قه‌یرانه‌ی ئێستا زیاتر‬ ‫پ���ه‌ره‌ بستێنێت و ده‌وڵ �ه‌ت��ی هاوپه‌یمانی‬

‫شکست بهێنێ‪ ،‬ئ���ه‌وا ه �ه‌ڵ��وه‌ش��ان �ه‌وه‌ی‬ ‫پ��ارل �ه‌م��ان و ب �ه‌ڕێ��وه‌ب��ردن��ی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫په‌رله‌مانی له‌ عێراق ده‌بێته‌ یه‌کێک له‌‬ ‫رێگاچاره‌کان‪ .‬رێگاچاره‌ی تر‪ ،‬ناوبژیوانی‬ ‫سیاسه‌تمه‌دارانی میانه‌ڕه‌و و هه‌وڵدان بۆ‬ ‫دووباره‌ لێک نزیک‌کردنه‌وه‌ی گروپه‌کانی‬ ‫شیعه‌ و سوننه‌ و ناسیۆنالیسته‌کان‪.‬‬ ‫ئیبراهیم جه‌عفه‌ری که‌ پێس له‌ مالکی‬ ‫پ��ۆس��ت��ی س�����ه‌رۆک وه‌زی������ری ع��ێ��راق��ی‬ ‫به‌ده‌سته‌وه‌ بووه‌ و به‌شێکه‌ له‌ هاوپه‌یمانی‬ ‫حکومه‌تی یاسای مالکی‪ ،‬به‌ له‌به‌رگرتنی‬ ‫هه‌ڵوێستێکی نه‌رمتر له‌ مالکی‪ ،‬خۆی‬ ‫وه‌ک بژارێکی میانه‌ڕه‌وتر و بۆ جێگری‬ ‫م��ال��ک��ی و رێ��ک��ه‌وت��ن ل���ه‌گ���ه‌ڵ گ��روپ �ه‌‬ ‫سوننه‌کان و ناسیۆنالیسته‌کان و شیعه‌کان‬ ‫و سکۆالره‌کان‪ ،‬ناساند‪ .‬خاڵه‌ الوازه‌کانی‬ ‫جه‌عفه‌ری‪ ،‬له‌ الی �ه‌ک �ه‌وه‌ باوه‌ڕنه‌کردنی‬ ‫ک��ورده‌ک��ان به‌ ئ �ه‌وه‌ و له‌ الیه‌کی دیکه‌‬ ‫ن��زی��ک��ب��وون��ی ل �ه‌ ک��ۆم��اری ئیسالمییه‌‪.‬‬ ‫ب����ژاره‌ی دی��ک �ه‌ی ن��اوپ��ژی��وان��ی‪ ،‬ئۆسامه‌‬ ‫نۆجه‌یفی‪ ،‬سه‌رۆکی په‌رله‌مانی عێراق که‌‬ ‫له‌گه‌ڵ گروپی ئه‌لعراقیه‌ به‌ رێبه‌رایه‌تی‬ ‫ع�ه‌ی��اد ع���ه‌الوی‪ ،‬نۆجه‌یفی ب�ه‌ گوێره‌ی‬ ‫پۆسته‌که‌ی که‌ سه‌رۆکایه‌تی په‌رله‌مانی‬ ‫عێراقه‌‪ ،‬رۆژان �ه‌ له‌گه‌ڵ گروپه‌ شیعه‌کان‬ ‫و سوننه‌کان و کورده‌کان و سکۆالره‌کانی‬ ‫په‌رله‌ماندا په‌یوه‌ندی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌ ره‌وشی ئێستادا روخانی رژێمی سیاسی‬ ‫عێراق ته‌نیا ره‌وش��ی ئاڵۆزی سیاسی له‌‬ ‫رۆژه�ه‌اڵت��ی ن��اوه‌ڕاس��ت زیاتر ده‌ک��ات‪ .‬له‌‬ ‫ن��او دراوسێیه‌کانی ع��ێ��راق��دا‪ ،‬تورکیا و‬ ‫سعودیه‌ خ��وازی��اری هێمنی و رێگرین له‌‬ ‫ق�ه‌ی��ران��ی هه‌نوکه‌یی سیاسی ل�ه‌ عێراق‬ ‫به‌اڵم ئێران و سوریا‪ ،‬دوو دراوسێ دیکه‌ی‬ ‫عێراق به‌هۆی ره‌وش��ی تایبه‌تی سیاسی‬ ‫خۆیانه‌وه‌ زی��ادب��وون��ی قه‌یرانی ئاسایشی‬ ‫له‌ عێراق و روخانی رژێمی سیاسی له‌و‬ ‫واڵته‌ به‌ ده‌رف�ه‌ت و هۆکارێک ده‌زان��ن و‬ ‫که‌مبوونه‌وه‌ی فشاره‌ ده‌ره‌کییه‌کان دژ به‌‬ ‫خۆیان‪.‬‬

‫(‪ )PKK‬ئاگای له‌ ته‌ڵه‌که‌بازییه‌که‌ی (‪)AKP‬یه‌‬ ‫باقی گول‬ ‫و‪ :‬ئارام پێنجوێنی‬ ‫دوارۆژه‌کانی ساڵی (‪)2011‬یه‌‪،‬‬ ‫(‪ )AKP‬و جه‌ماعه‌ته‌که‌ی فه‌تحواڵ‬ ‫گوله‌ن به‌الی خۆیانه‌وه‌‪ ،‬خۆیان‬ ‫ئاماده‌ی لێدانی زوڕنای سه‌رکه‌وتن‬ ‫ده‌که‌ن‪ .‬گه‌ر ته‌ماشای ئه‌و هه‌وااڵنه‌ی‬ ‫ل ‌ه رۆژنام ‌ه و ته‌له‌فزیۆنه‌کاندا‬ ‫ده‌رده‌که‌ون و پۆلیس و داموده‌زگا‬ ‫سیخوڕییه‌کانی ده‌وڵه‌ت سه‌رچاوه‌یان ‌ه‬ ‫و له‌و نووسن و وتاران ‌ه بڕوانرێ ک ‌ه‬ ‫(‪)AKP‬یی و جه‌ماعه‌ته‌که‌ی فه‌تحواڵ‬ ‫گوله‌ن ده‌یاننووسن ل ‌ه تێکڕایاندا‬ ‫«(‪ )PKK‬ته‌واو بوو ‌ه و په‌رشوباڵو‬ ‫بوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ش ده‌ستگیر کراون‬ ‫ک ‌ه هاوکارییان ده‌کرد و هیچ شتێکی‬ ‫بۆ نه‌ماوه‌ته‌وه‌‪ ».‬ب ‌ه گوێره‌ی ئه‌و‬ ‫زه‌هاوات ‌ه پێکهاته‌ی (‪ )PKK‬ل ‌ه‬ ‫شاخه‌کاندا گورزی گه‌وره‌یان به‌ر‬ ‫‪ n‬کوردان له‌ باکوری کوردستاندا له‌ پشتی مه‌الکانی (‪ )AKP‬نوێژ ناکه‌ن‬ ‫که‌وتووه‌‪ ،‬بواری سیاسییان به‌رته‌سک‬ ‫بوه‌ته‌وه‌‪ ،‬چیتر کۆمه‌ڵگاش (‪)PKK‬‬ ‫شه‌ڕه‌ سه‌رتاسه‌رییه‌دان‪ .‬ئه‌مه‌یه‌ تێوری و ئیدریس نایم شاهین وه‌زی���ری ناوخۆی‬ ‫ی ناوێت؛ واتا خۆیان حه‌ز ده‌که‌ن‬ ‫سیاسه‌تی ئه‌وانه‌‪.‬‬ ‫تورکیا که‌ ک��ورت��ک��راوه‌ی ن��اوه‌ک �ه‌ی ل ‌ه‬ ‫راستییه‌کان چۆن ببینن‪ ،‬وای ده‌بینن‪.‬‬ ‫ئ��������ه‌وه‌ ن���ی���ی���ه‌ ئ������ه‌م (‪)AKP‬ی������������ی و زمانی تورکیدا واتا (‪ )E.N.SH‬به‌ واتای‬

‫ب�ه‌ک��ورت��ی (‪ )AKP‬ل�ه‌ ب���واری کێشه‌ی‬ ‫ک��ورددا هه‌ڵمه‌تی ستراتیژییانه‌ی خۆی‬ ‫ک����رد‪ ،‬ب��ه‌گ��وێ��ره‌ی (‪ )AKP‬درێ����ژه‌ ب ‌ه‬ ‫گۆشه‌گیری ئۆج ئاالن و ئۆپه‌راسیۆنی‬ ‫پاکتاوکردنی گه‌ریال و ده‌ستگیرکردنی‬ ‫س��ی��اس �ه‌ت��م �ه‌داران ل��ه‌ ب����واری سیاسیدا‬ ‫ده‌درێت‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی پێکهاته‌ی فاشیستی‬ ‫تۆتالیتارییانه‌شی ئاشکرا نه‌بێت (‪)AKP‬‬ ‫سه‌رله‌نوێ له‌ناو کۆمه‌ڵگادا رۆژه‌ڤێکی‬ ‫ت��ازه‌ی «ک��ران�ه‌وه‌ له‌ کێشه‌ی ک��ورددا و‬ ‫ده‌س���ت���ووری ن���وێ» دروس���ت ده‌ک��ات��ه‌وه‌‪.‬‬ ‫ب �ه‌م شێوه‌یه‌ ف�ه‌رش��ی ژێ��ر پێی (‪)PKK‬‬ ‫راده‌کێشن و به‌رخۆدانی کورد ده‌شکێنرێت‪.‬‬ ‫ن���ووس���ه‌ره‌ م��اس��ت��اوچ��ی��ی�ه‌ک��ان��ی (‪)AKP‬‬ ‫و ن��ۆک�ه‌ره‌ک��ان��ی جه‌ماعه‌تی گوله‌نیش‬ ‫له‌ ئێستا به‌ شێوه‌یه‌کی سه‌رسوڕهێنه‌ر‬ ‫بازرگانی ب�ه‌م ره‌وش���ه‌وه‌ ده‌ک �ه‌ن‪ .‬به‌ الی‬ ‫ئه‌وانه‌وه‌ (‪ )PKK‬ئه‌م زستانه‌ی پێ ته‌واو‬ ‫نابێت‪ .‬کوردانیش چیتر وه‌کو گه‌ل وه‌کو‬ ‫جه‌ماوه‌ر ناتوانن کۆ ببنه‌وه‌‪ .‬گوایه‌ چیتر‬ ‫س �ه‌رب��از و م��ی��ت «ده‌زگ����ای سیخوڕی‬ ‫تورک» و ئاسایش و قایمقامییه‌ته‌کان و‬ ‫ده‌زگا سیخوڕییه‌کانی دیکه‌یان هاوبه‌شان ‌ه‬ ‫ک��ار ده‌ک���ه‌ن‪ .‬چیتر س�ه‌رت��اپ��ای ده‌وڵ��ه‌ت‬ ‫شانبه‌شانی یه‌کن و پێکه‌وه‌ ل�ه‌ن��او ئه‌م‬

‫ج �ه‌م��اع �ه‌ت��گ �ه‌ران �ه‌ خ��ۆی��ان ب �ه‌ ع��اق��ڵ و‬ ‫ع �ا‌ل �ه‌م ب �ه‌ ئ�ه‌ح��م�ه‌ق ده‌زان����ن! ب��ی��رۆک�ه‌ و‬ ‫تێبینیه‌کانیان ه �ه‌ر ل �ه‌س �ه‌ره‌ت��اوه‌ فاوڵه‌!‬ ‫چونکه‌ ئه‌و زه‌وات��ان�ه‌ پێناسه‌ی (‪)PKK‬‬ ‫یان چه‌وته‌‪ .‬شێوازه‌کانی لێکدانه‌وه‌کانیان‬ ‫بۆ کۆما جڤاکانی کوردستان (‪)KCK‬‬ ‫و تێگه‌یشتنیان بۆ کاریگه‌رییه‌کانی ئه‌و‬ ‫پێکهاته‌یه‌ له‌سه‌ر کۆمه‌ڵگای ک��وردی‬ ‫چه‌وته‌‪ .‬با به‌ نموونه‌ی به‌رجه‌سته‌ روونی‬ ‫بکه‌ینه‌وه‌‪ ،‬یه‌که‌م نموونه‌ عیسمه‌ت یڵماز‬ ‫وه‌زیری به‌رگری میللی سه‌ر به‌ (‪)AKP‬‬ ‫یه‌‪ .‬ئه‌م وه‌زیره‌ چی ده‌ڵێ با بیخوێنینه‌وه‬ ‫‌«رێ��ک��خ��س��ت��ن��ی (‪ )PKK‬ئ���ه‌م ه��اوی��ن� ‌ه‬ ‫پاشه‌کشه‌ی ن �ه‌ک��رده‌وه‌ ب��ۆ ع��ێ��راق و ل ‌ه‬ ‫تورکیادا مایه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ نیشانی ده‌دات ک ‌ه‬ ‫ستراتیژی خۆیانیان گۆڕیوه‌»‪.‬‬ ‫گ�ه‌ری�لاک��ان��ی (‪ )HPG‬هیچ کاتێک‬ ‫هاوینان له‌ باکوری کوردستان‪/‬تورکیا‬ ‫و زس��ت��ان��ان��ی��ش پ��اش�ه‌ک��ش�ه‌ی ب��اش��ووری‬ ‫ک��وردس��ت��ان ب �ه‌ ق��س �ه‌ی وه‌زی����ر ب��اک��وری‬ ‫عێراقیان ن�ه‌ک��ردووه‌‪ ،‬ستراتیژییه‌کی به‌و‬ ‫شێوه‌یه‌ نه‌بوو‪ .‬ئه‌مه‌ پێوانه‌ی تێگه‌یشتن‬ ‫و ل��ێ��ک��دان�ه‌وه‌ی (‪ )AKP‬ل �ه‌ هه‌نگاوی‬ ‫یه‌که‌مدا‪ .‬با سه‌یری نموونه‌ی دووه‌م بکه‌ین‪.‬‬

‫هه‌ڵه‌ی دارت��اش دێ��ت‪ .‬ده‌ی��وت «تیرۆری‬ ‫زانستییانه‌ هه‌یه‌‪ ...‬به‌ دروستکردنی ره‌سم‬ ‫ـ به‌ ره‌ن��گ��دان�ه‌وه‌ی به‌ تابلۆکه‌دا دی��اره‌‪،‬‬ ‫ب �ه‌ ن��ووس��ی��ن��ی ش��ی��ع��ر‪ ،‬ب �ه‌ ره‌ن��گ��دان �ه‌وه‌ی‬ ‫ب �ه‌ ش��ی��ع��ره‌ک �ه‌وه‌‪ ،‬ب �ه‌ ن��ووس��ی��ن��ی وت���اری‬ ‫رۆژان����ه‌‪ ...‬کورسییه‌که‌ی له‌ باخچه‌ی‬ ‫پشته‌وه‌ی زانکۆکانه‌‪ ،‬له‌ ده‌زگاکانه‌‪ ،‬ل ‌ه‬ ‫رێکخراوه‌کانی کۆمه‌ڵگای مه‌ده‌نییه‌‪»..‬‬ ‫ئه‌مه‌ش تێگه‌یشتنی وه‌زیره‌که‌ی (‪)AKP‬‬ ‫بوو بۆ مه‌سه‌له‌ی (‪ .)KCK‬ئه‌ی باش ‌ه‬ ‫ئه‌م وه‌زیرانه‌ چی ده‌ک�ه‌ن؟ ئۆپه‌راسیۆنی‬ ‫س�ه‌رب��ازی و سیاسی بۆ س�ه‌ر گه‌ریال و‬ ‫سیاسه‌ت و کۆمه‌ڵگا‪ ..‬دواتر چی ده‌ڵێن‪،‬‬ ‫ده‌ڵ��ێ��ن» ک��ران�ه‌وه‌ درێ���ژه‌ی ده‌بێت ـ ماف‬ ‫ده‌درێت به‌ کوردان ـ بیرکردنه‌وه‌یان ئازاد‬ ‫ده‌بێت‪ ».‬کێ بڕوا به‌م زیهنییه‌ته‌ ده‌کات‪.‬‬ ‫فاشیزمی (‪ )AKP‬و جه‌ماعه‌ته‌که‌ی‬ ‫گوله‌ن که‌ له‌ناو خۆیاندا رۆڵی «پۆلیسی‬ ‫چ���اک و پۆلیسی خ��راپ��ی��ان» داب���ه‌ش‬ ‫کردووه‌ ناتوانن ته‌نانه‌ت منداڵێکش به‌م ‌ه‬ ‫قانع بکه‌ن‪.‬‬ ‫دی������اره‌ (‪ )AKP‬و ج �ه‌م��اع �ه‌ت �ه‌ک �ه‌ی‬ ‫گوله‌ن دوورن له‌ ده‌رک‌ک��ردن به‌هه‌نه‌دی‬ ‫م �ه‌س �ه‌ل �ه‌ک �ه‌ و ت��ێ��گ�ه‌ی��ش��ت��ن ل���ێ���ی‪ .‬ب ‌ه‬

‫ئاژانسی (‪)DIHA‬‬

‫وه‌رگرتنی هاوکاری و پشتیوانی ته‌واو‬ ‫و بنه‌ڕه‌تی س�ه‌رب��ازی ـ دیبلۆماسی ل ‌ه‬ ‫ئه‌مریکا وا ده‌زانێ ده‌توانێ به‌ توندوتیژی‬ ‫ب��ێ پ��ه‌روای��ان��ه‌ی س���ه‌رب���ازی و سیاسی‬ ‫ده‌توانێ کۆتایی به‌ پرسی کورد بهێنێت‪.‬‬ ‫ب�ه‌اڵم دی��اره‌ ئه‌مانه‌ هیچیان نه‌ ک��ورد و‬ ‫نه‌ (‪ )PKK‬ده‌ناسن و نه‌ له‌ تواناشیاندای ‌ه‬ ‫پێشبینی تایبه‌تمه‌ندی و الیه‌نه‌کانی ئه‌و‬ ‫به‌رخۆدانه‌ بکه‌ن که‌ (‪ )PKK‬و گه‌لی‬ ‫ک��ورد ده‌ینوێنێ‪ .‬ئ�ه‌و زه‌وات��ه‌ وا ده‌زان��ێ‬ ‫وه‌کو چۆن منداڵ ده‌خه‌ڵه‌تێنێ‪ ،‬کوردیش‬ ‫ده‌خ�ه‌ڵ�ه‌ت��ێ��ن��ێ‪ .‬ل �ه‌ راس��ت��ی��دا رووداوه‌ک����ان‬ ‫پێوانی ئه‌قڵی تێگه‌یشتنی نۆکه‌ره‌کانی‬ ‫جه‌ماعه‌ت که‌ ده‌رچووی ئه‌کادیمیاکانی‬ ‫پ��ل �ه‌س��ێ��ی ئ �ه‌م��ری��ک��ان و ئ���ه‌وان���ه‌ی ک ‌ه‬ ‫ده‌یانه‌وێ له‌ سیناریۆی رۆماننوسه‌کانه‌و‌ه‬ ‫له‌ مه‌سه‌له‌که‌ بڕوانن ده‌ستنیشان ده‌کات‬ ‫له‌ ستراتیژی سیاسی و ئایدیۆلۆژی و‬ ‫سه‌ربازی (‪ )40‬ساڵه‌ی ئه‌م بزووتنه‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫(کات) و تایبه‌تمه‌ندییه‌کانی به‌رخۆدانی‬ ‫کورد له‌ناو ئه‌و (کات)ه‌دا جوانترین وه‌اڵم‬ ‫ده‌دات���ه‌وه‌ ب �ه‌وان �ه‌ی وا بیر ده‌ک �ه‌ن �ه‌وه‌ ک ‌ه‬ ‫به‌م تێوری و سیاسه‌ته‌ ئه‌نجام وه‌رده‌گرن‪.‬‬ ‫ده‌ش��ێ ئ�ه‌وان�ه‌ی که‌ نازانن تا ئێستاک ‌ه‬ ‫(‪ )PKK‬ب��ه‌ چ �ه‌ن��دی��ن ن �ه‌ه��ام �ه‌ت��ی بێ‬ ‫وێنه‌دا تێپه‌ڕیوه‌ و نایانه‌وێ ئه‌م راستینه‌ی ‌ه‬ ‫ببینن خۆیان بخه‌ڵه‌تێنن‪ ،‬چونکه‌ (‪)PKK‬‬

‫ئاگای له‌و ته‌ڵه‌که‌بازییه‌یه‌ که‌ (‪ )AKP‬و‬ ‫جه‌ماعه‌ته‌که‌ی گوله‌ن ده‌یکه‌ن‪.‬‬ ‫(‪ )PKK‬زۆر چاک ده‌زانێ که‌ (‪)AKP‬‬ ‫و جه‌ماعه‌ته‌که‌ی گوله‌ن بۆچی و چۆن‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ بێ‌عار بوون و ئه‌و هێزه‌یان له‌ کوێو‌ه‬ ‫وه‌رگرتووه‌‪ .‬ئه‌و هاوکاری و پشتیوانییه‌ی‬ ‫ده‌درێت به‌ (‪ )AKP‬تا کۆتا نابن و شتێک ‌ه‬ ‫و خ��زێ��ن��راوه‌ت �ه‌ نێوانێکی دی��اری��ک��راوی‬ ‫(ک�����ات)ه‌وه‌‪ ،‬ک��وردان��ی��ش ل��ه‌م��اوه‌ی ئه‌و‬ ‫(ک����ات)ه‌دا به‌رخۆدانییه‌کی ب��ێ ئامان‬ ‫ده‌کات‪ .‬واتا گه‌مه‌ و ته‌ڵه‌که‌بازییه‌کانی‬ ‫(‪ )AKP‬ئ��اش��ک��را ب����وون‪ .‬ئ���ه‌م وت �ه‌ی �ه‌ی‬ ‫یه‌کێک له‌ به‌ڕێوه‌به‌رانی (‪ )PKK‬زۆر‬ ‫گرنگه‌‪ ،‬ده‌ڵ��ێ «گ�ه‌م�ه‌ و پیالنه‌کانی‬ ‫(‪ )AKP‬تێک چ��وون‪ ،‬پێویسته‌ به‌باشی‬ ‫ده‌رک به‌و راستییه‌ بکرێت‪ .‬سیاسه‌تی‬ ‫چ��اره‌س �ه‌ری درێ��ژخ��ای�ه‌ن��ک��راوی (‪)AKP‬‬ ‫پووچه‌ڵ ک��راوه‌ت�ه‌وه‌ که‌ له‌ بناخه‌ی ئه‌م‬ ‫سیاسه‌ته‌دا بێکاریگه‌رکردنی رێبه‌ر ئاپۆ‬ ‫و په‌رش و باڵوکردنه‌وه‌ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‬ ‫(‪ )PKK‬و ب �ێ‌چ �ه‌ک‌ک��ردن��ی گ�ه‌ری�لا‪،‬‬ ‫ده‌ستگیرکردن و پاکتاوکردنی سیاسه‌تی‬ ‫دیموکراتیک و سیاسه‌ته‌کانی له‌نێوبردن‬ ‫و پاکتاوکردنی سه‌رکوتکردنی گه‌لی‬ ‫ک��ورد هه‌یه‌‪ )AKP( .‬ده‌یویست هه‌موو‬ ‫ئه‌مانه‌ به‌ خڵه‌فاندنی ئێمه‌ و راگرتنمان‬ ‫له‌ دۆخی بێ‌چاالکی یاخود ئاگربه‌ست‬ ‫و درێژکردنه‌وه‌ی (کات) جێبه‌جێ بکات‪.‬‬ ‫ئێمه‌ نه‌که‌وتینه‌ ناو ئه‌و بۆسه‌یه‌وه‌‪ .‬وه‌کو‬ ‫ئه‌مه‌مان په‌سه‌ند نه‌کرد‪ .‬به‌ بینینی ئه‌و‬ ‫بۆسه‌یه‌ی (‪ )AKP‬ل�ه‌ ن��ی��وه‌ی دووه‌م��ی‬ ‫(‪)2011‬دا ل�ه‌ س �ه‌ر هێڵی رێ��ب�ه‌ر ئاپۆ‬ ‫پ �ه‌ره‌م��ان ب �ه‌ ب �ه‌رخ��ۆدان��ی یه‌کده‌سته‌یی‬ ‫گ �ه‌ری�لا و گ �ه‌ل دا‪ .‬ئ �ه‌م به‌رخۆدانییه‌‪،‬‬ ‫ده‌مامکی (‪)AKP‬ی هه‌ڵماڵی و سه‌رجه‌م‬ ‫ته‌ڵه‌که‌بازییه‌کانی تێکدا و به‌کورتییه‌که‌ی‬ ‫دووچاری شکستی کرد»‪ .‬ئه‌م وتانه‌ له‌‬ ‫هه‌ڵسانگاندنی ساڵی (‪)2011‬دا یه‌که‌مین‬ ‫هه‌نگاوی سه‌رشۆڕنه‌کردن بۆ سیاسه‌ت ‌ه‬ ‫پ��ڕگ��وش��اره‌ک��ان��ی (‪ )AKP‬و نه‌که‌وتن ‌ه‬ ‫بۆسه‌کانییه‌وه‌ و دووه‌م��ی��ن هه‌نگاویش‬ ‫دۆخ����ی ب����ه‌رده‌وام����ی ب���ه‌رخ���ۆدان���ه‌‪ .‬وات��ا‬ ‫دۆخی ئه‌نجام وه‌رگرتن و هه‌ڵمه‌ت‌بردنه‌‪.‬‬ ‫الوازی (‪ )AKP‬له‌ به‌رامبه‌ر به‌ (‪)PKK‬‬ ‫له‌ هه‌ناردنی شاندی ئاشتی بۆ تورکیا‬ ‫و هه‌ڵمه‌تی ‪1‬ـ ح��وزه‌ی��ران (‪)2010‬دا به‌‬ ‫نمونه‌ی به‌رجه‌سته‌یه‌وه‌ ئاشکرا بووبوو‪.‬‬ ‫وه‌بیر ئه‌وانه‌ دێنینه‌وه‌ که‌ نه‌یانزانیوه‌ یاخود‬ ‫له‌بیریان کردووه‌‪.‬‬

‫وه‌رگێڕان‬ ‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪87‬‬ ‫دووشه‌ممه ‪2711/10/12 - 2012/1/2‬‬

‫‪15‬‬

‫کورد له‌ میدیا‬ ‫جیهـا‌نـیـیه‌کاندا‬ ‫به ئێران»‬ ‫«عێراق دراو‌ه ‌‌‬ ‫سه‌رۆکى لیستى عێراقیی‌ه له‌لێدوانێکیدا بۆ‬ ‫رۆژنامه‌ى (عه‌کازى سعودى) ئه‌مریکاى‬ ‫ت��ۆم �ه‌ت��ب��ار ک�����ردوو‌ه ب��ه‌راده‌س��ت��ک��ردن��ى‬ ‫واڵته‌که‌ى به ‌کۆمارى ئیسالمى ئێران‪،‬‬ ‫ره‌وشی ئێستای عێراقیشی ب‌ه مه‌ترسیدار‬ ‫ناوبردوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌یاد عه‌الوى‪ ،‬سه‌رۆکى لیستى عێراقیی ‌ه‬ ‫له ‌دی��دارى رۆژن��ام�ه‌ى عه‌کازى سعودیه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی راگه‌یاندووه‌‪ :‬ئێستا له‌عێراق کوده‌تا‬ ‫به‌سه‌ر سیستمی سیاسى و دیموکراتى‬ ‫ئه‌نجام دراوه‌‪ ،‬ل‌ه هه‌مان کاتیشدا عه‌الوى‬ ‫ئه‌مریکاى تۆمه‌تبار ک��ردوو‌ه ب�ه‌وه‌ی ک ‌ه‬ ‫عێراقی راده‌س��ت��ی ک��ۆم��اری ئیسالمی‬ ‫ئێران کردوه‌‪.‬‬ ‫سعودیه‬ ‫‌‌‬ ‫ئه‌یاد ع �ه‌الوى بۆ ئه‌و رۆژنام‌ه‬ ‫ئ���ام���اژه‌ى ب��ۆ ئ����ه‌وه‌ش ‌ک�����ردووه‌‪ :‬ئێستا‬ ‫بارودۆخى سیاسى ل‌ه عێراق پێى ناوه‌ت ‌ه‬ ‫قۆناغێکى م �ه‌ت��رس��ی��داره‌وه‌‪ ،‬ب��ه ‌تایبه‌ت‬ ‫له ‌دواى کشانه‌وه‌ى سوپاى ئه‌مریکا و‬ ‫دوورخ��س��ت��ن �ه‌وه‌ى س�ه‌رک��رده‌ک��ان��ى لیستى‬ ‫عێراقیی‌ه له‌پرۆسه‌ى سیاسى‪.‬‬

‫(‪ )35‬مه‌ده‌نی ل ‌ه هێرشی تورکیا بۆ سه‌ر‬ ‫دێهاتێکی کوردنشین کوژراون‬ ‫ده‌وڵ���ه‌ت���ی ئ���ه‌ردۆغ���ان وت��وی �ه‌ت��ی ک �‌ه ل ‌ه‬ ‫هێرشی ئاسمانی سوپای ئ�ه‌م واڵت �‌ه بۆ‬ ‫سه‌ر دێهاته‌کانی کوردنشینی سه‌رسنوری‬ ‫ع��ێ��راق (‪ )35‬م �ه‌ده‌ن��ی ک����وژراون‪ .‬پێش‬ ‫ئه‌م‌ه سوپای تورکیا وت��ب��ووی ک‌ه له‌م‬ ‫هێرشه‌دا‪ ،‬سه‌رهه‌ڵدێرانی کوردیان کردوه‌ته‌‬ ‫ئ��ام��ان��ج‪ .‬ب���ه‌اڵم چ�ه‌ن��د کاتژمێر دوات���ر‪،‬‬ ‫حسێن چه‌لیک‪ ،‬وته‌بێژی پارتی داد و‬ ‫گه‌شه‌پێدان‪ ،‬پارتی ده‌سه‌اڵتداری تورکیا‪،‬‬ ‫وت��ی ک‌ه راپ��ۆرت�‌ه سه‌ره‌تاییه‌کان نیشان‬ ‫ده‌دات کوژراوانی ئه‌م بومباران‌ه ل‌ه کاتی‬ ‫قاچاغچێتی جگه‌ر‌ه بۆ ناوه‌وه‌ی تورکیا‬ ‫ب���وون و پ�ه‌ی��وه‌ن��دی��ان ب �‌ه سه‌رهه‌ڵدێرانی‬ ‫(‪)PKK‬ه‌و‌ه نه‌بووه‌‪.‬‬ ‫چه‌لیک وت��ی ئ �ه‌گ �ه‌ر ب �‌ه شێوه‌یه‌کی‬ ‫مسۆگه‌ر دیار بێت ک‌ه هه‌ڵه‌یه‌ک روی‬ ‫داوه‌‪ ،‬ب‌ه هیچ جۆرێک هه‌وڵدانێک بۆ‬ ‫سه‌رپۆشیکردن نابێت‪.‬‬ ‫سوپای تورکیا ل‌ه لێدوانێکدا رایگه‌یاند‬ ‫ک‌ه ئه‌م هێرشه‌‪ ،‬هه‌رێمێک ل‌ه باکوری‬ ‫ع��ێ��راق��ی ک���ردوه‌ت���‌ه ئ��ام��ان��ج و م �ه‌ده‌ن��ی‬ ‫نه‌کوژراون‪.‬‬ ‫پارتی ئاشتی و دیموکراسی‪ ،‬ئه‌م هێرشه‌ی‬ ‫وه‌کو «کۆمه‌ڵکوژییه‌ک» به‌ناو کرد‪.‬‬ ‫«هیوادارم کورد ئه‌مجار‌ه نه‌بێت ‌ه‬ ‫ناوبژیوان‪ ،‬به‌ڵکو ببێت ‌ه الیه‌نێکی‬ ‫چاره‌سه‌رکردنی کێشه‌کانی عێراق»‬ ‫ل���ه‌گ���ه‌ڵ ئ������ه‌وه‌ی ب����اس ل���‌ه س���ازدان���ی‬ ‫کۆبونه‌وه‌یه‌کی گشتی رێبه‌رانی عێراق‬ ‫ده‌ک��رێ��ت ب‌ه مه‌به‌ستی چاره‌سه‌رکردنی‬ ‫کێش‌ه سیاسیه‌کانی واڵت �ه‌ک �‌ه ‪ ،‬ب�ه‌اڵم‬ ‫وه‌ک چاودێران باسی ده‌که‌ن له‌و بڕوایه‌دا‬ ‫نین ئاکامێکی وه‌ه��ای لێبکه‌وێته‌و‌ه بۆ‬ ‫یه‌کالییکردنه‌وه‌ی ئه‌و قه‌یران‌ه سیاسیه‌ی‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫دک��ت��ۆر م��وح �ه‌م �ه‌د ک��ی��ان��ی‪ ،‬ئ�ه‌ن��دام��ی‬ ‫په‌رله‌مانی عێراق له‌سه‌ر لیستی بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕان ده‌ڵێت ناکرێت کێشه‌کانی عێراق‬ ‫ته‌نها ل‌ه ڕوانگه‌ی ناکۆکیه‌کانی نێوان‬ ‫شیعه‌کان و سوننه‌کانی واڵته‌که‌و‌ه لێی‬ ‫بڕوانرێت‪ ،‬چونک‌ه قه‌یران ل‌ه عێراق زۆرن و‬ ‫ب‌ه بێ چاره‌سه‌رکردنی هه‌ر هه‌موویان ئه‌وا‬ ‫عێراق هه‌رگیز نابێت‌ه ده‌وڵه‌ت‪.‬‬ ‫دک��ت��ۆر کیانی ده‌ش��ڵ��ێ��ت یه‌کێک ل ‌ه‬ ‫ه��ۆک��اره‌ک��ان��ی چ��اره‌س �ه‌رن �ه‌ک��ردن��ی ئه‌م‬ ‫کێشانه‌ی عێراق نه‌بوونی ناوبژیکه‌رێکی‬ ‫دروست بووه ک‌ه ب‌ه چاویکی یه‌کسان ل ‌ه‬ ‫الیه‌نه‌کانی کێشه‌کان بڕوانێت‪ ،‬وه‌ک‬ ‫ئه‌وه‌ی ئه‌مریکا له‌گه‌ڵ کورددا ده‌یکرد‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫پێناسه‌کان له‌ نێوان مرۆڤ و خۆیدا‬

‫هیوا تاوگۆزی‬ ‫له‌ڕاستیدا ره‌ن��گ�ه‌ ئ �ه‌ن��دازه‌ی �ه‌ک ق��ورس‬ ‫بێت به‌المانه‌وه‌ که‌ بیر بکه‌ینه‌وه‌ له‌ ژیان‬ ‫وه‌ک ئه‌وه‌ی که‌ هه‌یه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ نه‌گونجێ‬ ‫ل �ه‌گ �ه‌ڵ ن���اوه‌وه‌م���ان���دا ک �ه‌ ب��ت��وان��ی��ن بیر‬ ‫بکه‌ینه‌وه‌ وه‌ک حه‌قیقه‌تی ب��وون وه‌ک‬ ‫بوویه‌کی هه‌بوو‪ ،‬چونکه‌ ئه‌وه‌نده‌ی ئاینده‌‬ ‫بینین له‌ دیدگایه‌کی مۆنۆپۆڵکاری و‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیخوازییه‌وه‌‪ ،‬هێنده‌ له‌ ئێستاکانی‬ ‫ئێستادا ه�ه‌وڵ ناده‌ین بمێنینه‌وه‌‪ ،‬لێره‌وه‌‬ ‫هه‌رگیز یان با بڵێین زۆر به‌ئه‌سته‌م ده‌توانین‬ ‫ببین به‌ خاوه‌نی ئه‌و خوده‌ جه‌وهه‌رییه‌ی‬ ‫خۆمان که‌ راسته‌وخۆ هه‌ڵگری جۆره‌ها‬ ‫پێناسه‌ و ناسنامه‌ی ئێمه‌یه‌‪ ،‬دواجاریش‬ ‫کۆی پێناسه‌کان ده‌بنه‌وه‌ به‌و ده‌موچاوه‌‬ ‫تایبه‌تیه‌ی که‌ به‌گشتی په‌خشی ده‌که‌یت‬ ‫بۆ ئه‌وانی تر‪.‬‬ ‫ل��ێ��ره‌وه‌ رێ��گ �ه‌چ��اره‌ی �ه‌ک��ی ئه‌کتیڤ تا‬ ‫ئ �ه‌ن��دازه‌ی �ه‌ک ل�ه‌ س �ه‌رده‌م��ی مۆدێرنه‌دا‬ ‫ده‌س���ت���ن���اک���ه‌وێ���ت ب���ۆ ئ������ه‌وه‌ی م���رۆڤ‬ ‫خ��ۆی پێ بدۆزێته‌وه‌ وه‌ک حه‌قیقه‌تی‬ ‫ده‌موچاوی خ��ۆی‪ ،‬هه‌رئه‌مه‌ش وای له‌‬ ‫عه‌بدولکه‌ریم سروش کرد که‌ ته‌حه‌دای‬ ‫هه‌موو مرۆڤه‌کان بکات و بڵێت (من‬ ‫ت�ه‌ح�ه‌دای هه‌موو مرۆڤێک ده‌ک �ه‌م که‌‬ ‫بچێته‌ ژوورێکه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و ژووره‌ خاڵی‬ ‫بێت ل �ه‌ ه��ه‌ر ئامێر و که‌ره‌سته‌یه‌کی‬

‫م��ۆدێ��رن��ه‌‪،‬وه‌ک (م��ۆب��ای��ل‪ ،‬ئه‌نته‌رنێت ک�ه‌ به‌ئاسته‌م ده‌ت��وان��ێ��ت ڕێگه‌ به‌خۆی‬ ‫‌و‪ )..‬و بتوانێت له‌و ژووره‌دا بمێنێته‌وه‌ تا ب��دات بیر له‌ ئ��ازادی بکاته‌وه‌‪ ،‬چونک ‌ه‬ ‫چه‌ند کاتژمێرێک) راکردنی مرۆڤ له‌ له‌ڕاستیدا ئازادی ده‌روازه‌یه‌که‌ مرۆڤ له‌‬ ‫خودی خۆی و نه‌بوونی هاوسه‌نگی و قواڵیی چاڵه‌کان و له‌ کوچی سجنه‌کان‬ ‫ئاشنایه‌تی له‌ نێوان (تۆی یه‌که‌م و تۆی و ل �ه‌ چ��وارچ��ێ��وه‌ گ��ی��رک��راوه‌ رۆح���ی و‬ ‫دووه‌مدا ئه‌وه‌ی که‌ فرۆید ده‌یووت) ده‌بێته‌ جه‌سه‌دییه‌کاندا ده‌توانێت جوانتر بیبینێت‬ ‫جه‌وهه‌ری سه‌ره‌کی ئه‌و وته‌یه‌ی سروش‪ ،‬و باشتر ته‌عبیری هه‌بێت بۆی‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌‬ ‫چونکه‌ په‌نابردنی م��رۆڤ بۆ ده‌ره‌وه‌ی ئ��ارۆن بۆ یه‌که‌مجار ده‌توانێت سه‌یری‬ ‫خ��ۆی‪ ،‬ب�ه‌و مانایه‌ دێ��ت که‌ م��رۆڤ له‌ ئاسمان بکات و ئه‌و باڵندانه‌ ببینێت که‌‬ ‫خ��ۆی راده‌ک���ات‪ ،‬گ �ه‌ڕان �ه‌وه‌ی مرۆڤیش به‌سه‌ر سه‌قفی چاڵه‌که‌دا له‌ به‌رزاییه‌کی‬ ‫بۆ خ��ودی خۆی له‌ ئان و چرکه‌یه‌کی دووری ئاسمانه‌وه‌ دێن و ده‌چن و ماناکانی‬ ‫هاوشێوه‌ی ئه‌مڕۆ‪ ،‬گه‌ڕانه‌یه‌که‌ به‌ خه‌یاڵی ئازادی بۆ ئارۆن دێنن و ده‌به‌ن‪.‬‬ ‫زۆرکه‌مێکماندا گوزه‌ر ده‌ک��ات‪ ،‬مه‌گه‌ر لێره‌وه‌ ئ�ه‌و کاته‌ی م��رۆڤ رووب���ه‌ڕووی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی (‪ )Aron‬بکه‌وینه‌ داوێ��ک �ه‌وه‌ واقیعێک ده‌بێته‌وه‌ که‌ ده‌بێت ڕاسته‌وخۆ‬ ‫راسته‌وخۆ له‌و داوه‌ بچێت که‌ (ئارۆن) له‌ بیر له‌ ناوه‌وه‌ی خۆی بکاته‌وه‌ وه‌ک خۆی‪،‬‬ ‫فلیمی (‪ 127‬سه‌عات)دا تێی ده‌که‌وێت واته‌ ده‌بێت زۆر به‌ناچاری بگه‌ڕێته‌وه‌ سه‌ر‬ ‫ئ���ارۆن‪ ،‬ل �ه‌و فلیمه‌دا (‪ 127‬س�ه‌ع��ات)‪ ،‬ئ �ه‌و خ��وده‌ چ �ه‌پ��اوه‌ی �ه‌ی ک�ه‌ به‌چه‌نده‌ها‬ ‫رۆڵ���ی که‌سایه‌تیه‌کی س �ه‌رک �ه‌وت��ووی ته‌پوتۆز داپۆشراوه‌‪ ،‬هه‌ر له‌ خۆشاردنه‌وه‌‬ ‫وه‌رزشه‌وان ده‌بینێت‪ ،‬له‌ یه‌کێک له‌ رۆژه‌ له‌ حه‌قیقه‌ته‌کانه‌وه‌ بیگره‌ تا ده‌گات به‌و‬ ‫ساماڵ و جوانه‌کاندا ئارۆن وه‌ک پیشه‌ی هه‌مووه‌ کێشه‌ ته‌کنه‌لۆژی و سیاسی و‬ ‫رۆحی و وه‌رزشی و هه‌میشه‌یی خۆی‪ ،‬به‌ سایکۆلۆژی و سۆسیۆلۆژییانه‌ی که‌‬ ‫خۆی و پاسکیله‌که‌یه‌وه‌ ده‌چێته‌ شاخ و مۆدێرنه‌ ب�ه‌ دی���اری پێمان ده‌به‌خشێت‪،‬‬ ‫داخ بۆ گه‌شت‪ ،‬له‌ درێژه‌ی پیا هه‌ڵگه‌ڕان ه���ه‌م���وو ئ �ه‌م��ان �ه‌ چ�������وارده‌وری (ت���ۆی‬ ‫و هه‌ڵکشان و داکشانه‌کانیدا به‌رده‌بێته‌وه‌ یه‌که‌م)ییان داوه‌‪ ،‬وه‌ک وتمان مه‌گه‌ر‬ ‫ناو چاڵێکه‌وه‌ و له‌بنی چاڵه‌که‌دا ده‌ستی بکه‌وینه‌ چاڵێکی هاوشێوه‌ی چاڵه‌که‌ی‬ ‫راستی ده‌گیرێته‌وه‌ له‌ نێوان ه�ه‌ردووالی ئ��ارۆن ئینجا بگه‌ڕێینه‌وه‌ و ئه‌و هه‌موو‬ ‫تاشه‌به‌ردی چاڵه‌به‌ردییه‌که‌دا‪ ،‬گیرانه‌وه‌ی پێناسه‌ درۆزن��ان �ه‌ راوبنێین ک�ه‌ ده‌وری‬ ‫ده‌ستی ئارۆنیش به‌هۆی ئه‌و به‌رده‌وه‌ ده‌بێت داوین‪ ،‬هه‌ر ئه‌و پێناسانه‌ش وا ده‌که‌ن که‌‬ ‫که‌ له‌سه‌ره‌وه‌ له‌گه‌ڵ ئارۆندا به‌رده‌بێته‌وه‌‪ ،‬مرۆڤ وه‌ک ئامێرێکی په‌راوێزخراو و‬ ‫ب����ه‌اڵم ب���ه‌رده‌ک���ه‌ ده‌گ��ی��رێ��ت �ه‌وه‌ ل �ه‌ن��ێ��وان ل �ه‌ک��ارک �ه‌وت��وو س �ه‌ی��ری ن����اوه‌وه‌ی خۆی‬ ‫ه���ه‌ردووالی تاشه‌به‌رده‌که‌دا و له‌وێشه‌وه‌ ده‌کات‪ ،‬هه‌رئه‌مه‌ش مه‌حوی ناچار کرد‬ ‫ده‌ستی ئ��ارۆن زۆر به‌سه‌ختی ده‌که‌وێته‌ که‌ بڵێت‪:‬‬ ‫نێوان به‌رده‌ به‌ربوه‌وه‌که‌ و تاشه‌به‌رده‌که‌دا‪ .‬خه‌یاڵی پووچی دونیا وا ده‌ماخ و دڵمی‬ ‫بۆیه‌ له‌م چرکه‌ساته‌ به‌دوا ئارۆن تووشی پێچاوه‌‬ ‫جۆرێکی تر له‌ ژیان ده‌بێت‪ ،‬راسته‌وخۆ قیامه‌ت م�ه‌گ�ه‌ر ه �ه‌ر رۆژی قیامه‌ت‬ ‫تووشی ئه‌و شۆکه‌ ده‌بێـت که‌ ناتوانێت بێته‌وه‌ فکرم‬ ‫ده‌ربچێت و ناتوانێت ده‌نگی به‌ ده‌ره‌وه‌ م���ه‌ح���وی ده‌ڵ���ێ���ت (ده‌م�������اخ و دڵ��م��ی‬ ‫ب��گ��ات‪ ،‬چونکه‌ له‌ڕێگه‌ی فیزیکیه‌وه‌ پێچاوه‌) پێچانه‌وه‌ی ئه‌م دوو حاکمه‌ی‬ ‫ده‌نگی نه‌ده‌گه‌شته‌ س��ه‌ره‌وه‌ی چاڵه‌که‌‪ .‬م���رۆڤ (م��ێ��ش��ک و دڵ) (ع �ه‌ق��ڵ و‬ ‫گیرکردنی مرۆڤێک له‌نێو چاڵێکدا س��ۆز) (ل��ۆژی��ک و رێ��زم��ان) پێچانه‌وه‌‬

‫و ش��اردن�ه‌وه‌ی له‌الیه‌ن خه‌یاڵی دونیاوه‌‪،‬‬ ‫مه‌حوی له‌قیامه‌تدا به‌خه‌به‌ر دێنێـته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و گشتانه‌ گشتیه‌ی ک �ه‌ م�ه‌ح��وی‬ ‫ده‌ی��ڵ��ێ��ت ل���ه‌ ش���ی���ع���ره‌ک���ه‌وه‌ ده‌رده‌چ���ێ���ت‬ ‫به‌هه‌ریه‌ک له‌ئێمه‌دا تێده‌په‌ڕێت وه‌ک‬ ‫نه‌وه‌کانی مۆدێرنه‌‪ ،‬چونکه‌ هه‌ریه‌که‌مان‬ ‫به‌ ئه‌ندازه‌یه‌ک چاومان ک��ردوه‌ت �ه‌وه‌ بۆ‬ ‫دونیا یه‌که‌م شتێک که‌ له‌بیرمان کردوه‌‬ ‫خۆمان و ناسنامه‌ی یه‌که‌می خۆمانه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ زۆرجار مرۆڤ وا خۆی دروست‬ ‫ده‌کات که‌ له‌نێوان داهاتوو و ڕاب��ردوودا‬ ‫خۆی دابه‌ش ده‌کات‪ ،‬ئه‌وه‌ی ده‌مێنێته‌وه‌‬ ‫بریتیه‌ له‌ نه‌مانی کاتێکی دیاریکراو‬ ‫بۆ ئێستا‪( ،‬بۆ ئێستا ژیان)یش کاتێکه‌‬ ‫ته‌رخان کراوه‌ بۆ دابه‌شکردنی ئێستاکانی‬ ‫ئێستا له‌نێوان ڕابردوو و داهاتوودا‪ ،‬له‌نێوان‬ ‫ئومێد و ڕه‌شبیندا‪ ،‬له‌نێوان مان و نه‌ماندا‪،‬‬ ‫به‌اڵم مرۆڤ هه‌میشه‌ له‌ قواڵییه‌کانیدا‬ ‫هه‌ست به‌ بوونی ئاسۆ ده‌کات و ده‌یه‌وێت‬ ‫پێیشی بگات‪ ،‬به‌اڵم که‌ی و چۆن؟ ئه‌وه‌‬ ‫رێگه‌یه‌که‌ الی زۆربه‌مان زۆر به‌ڕوونی‬ ‫ه �ه‌ی �ه‌ و زۆر به‌لێڵیش ده‌یهێڵێینه‌وه‌‪،‬‬ ‫لێڵبوونی ئاسۆ م��ان��ای ئ��ه‌وه‌ نییه‌ که‌‬ ‫نامانه‌وێت ده‌ستمان پێی بگات‪ ،‬به‌ڵکو‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیخوازی تا ئه‌ندازه‌یه‌ک ته‌وقی‬ ‫داوین مافی ئه‌وه‌ی نه‌هێشتوه‌ته‌وه‌ وه‌ک‬ ‫ئه‌گه‌رێکی رۆح��ی بیر له‌ خۆمان و له‌‬ ‫ئێستامان بکه‌ینه‌وه‌‪ ،‬هه‌موو مرۆڤ خه‌ون‬ ‫به‌ ئاسۆوه‌ ده‌بینێت‪ ،‬ب �ه‌اڵم له‌ دیدێکی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیخوازییه‌وه‌‪ ،‬هه‌موومان ئاگامان‬ ‫له‌ داه��ات��وو ده‌بێـت‪ ،‬ب �ه‌اڵم له‌ ره‌وشێکی‬ ‫مۆنۆپۆڵکارییانه‌دا‪ ،‬ئه‌وه‌ی مایه‌ پوچ و‬ ‫دۆڕاوه‌ بیرکردنه‌وه‌یه‌ له‌وێ به‌ رۆحێکی‬ ‫له‌زه‌تاوی‪ ،‬له‌زه‌ت له‌وه‌ی که‌ بزانی بتوانی‬ ‫ل���ه‌زه‌ت ل�ه‌ ل���ه‌زه‌ت ببه‌یت وه‌ک خ��ودی‬ ‫له‌زه‌ت‪ ،‬خودی له‌زه‌ت ئه‌و کاته‌ له‌مرۆڤدا‬ ‫دروس�����ت ده‌ب���ێ���ت ک���ه‌ م����رۆڤ ه �ه‌م��وو‬ ‫ه��اوک��ێ��ش�ه‌ ده‌ره‌ک����ی و ناوه‌کییه‌کانی‬ ‫یه‌کسان کردبێته‌وه‌ له‌ چوارچێوه‌یه‌کی‬ ‫هاوبه‌شی دینی و سیاسی و کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫و ده‌روون������ی و‪..‬دا‪ ،‬ب �ه‌ب��ێ هه‌ڵێنجان‬ ‫و دروس��ت��ک��ردن��ی ئ��ه‌م ره‌وش���ه‌ خودییه‌‪،‬‬ ‫م��رۆڤ ده‌بێت ئ��ارۆن ئاسا له‌ دۆخێکی‬ ‫ناهاوسه‌نگ و ناله‌به‌ردا چاڵێک بیخوات‬ ‫و به‌ئاگای بێنێته‌وه‌ له‌ هه‌ر ئه‌گه‌رێکی‬ ‫پشت تێکردوو‪.‬‬ ‫بۆیه‌ کاتێک ئ��ارۆن ده‌بێت به‌ خاوه‌نی‬ ‫ئه‌و دۆخه‌‪ ،‬ئینجا ده‌توانێت جوانییه‌کانی‬ ‫ژیانی خۆی ببینێت‪ ،‬ئینجا ده‌توانێت ئه‌و‬ ‫پۆڵبه‌ندییه‌ی ژی��ان ببینێت که‌ له‌نێوان‬ ‫ج��وان��ی و ناشیرینیدا داب����ه‌ش ک���راوه‌‪،‬‬ ‫ئینجا ده‌رک به‌و رێزلێنانه‌ ده‌کات که‌وا‬ ‫مرۆڤه‌کانی تر پێیان ده‌به‌خشی‪ .‬لێره‌دا‬ ‫به‌سه‌رهاتی ئه‌و کوڕ و باوکه‌م دێته‌وه‌‬ ‫فکر که‌ له‌ناو قیتارێکدا ل�ه‌و سه‌فه‌ره‌‬ ‫ده‌گ �ه‌ڕێ��ن �ه‌وه‌ ک�ه‌ ب��اوک�ه‌ک�ه‌ ک��وڕه‌ک�ه‌ی‬ ‫بردوه‌ بۆ الی پزیشک بۆ چاکبونه‌وه‌ی‬ ‫چ��اوه‌ک��ان��ی‪ ،‬پ���اش ئ����ه‌وه‌ی ک �ه‌ چ��اوی‬ ‫کوڕه‌که‌ی چاک ده‌بێته‌وه‌ ئینجا کوڕه‌که‌‬ ‫ده‌توانێت جۆرێکی تر له‌ ته‌فسیر بدات به‌‬ ‫سه‌وزایی دره‌خت و نمه‌ی باران و جوانی‬ ‫شاخ و ره‌نگاڵه‌ی هه‌ور و ‪...‬هتد‪ ،‬لێره‌شه‌وه‌‬ ‫ئارۆن هه‌هه‌مان نه‌فه‌سی ته‌فسیرکردندا‬ ‫تێده‌په‌ڕێت‪ ،‬چونکه‌ کاتێک ئه‌م چاڵه‌‬ ‫ق��وت��ی ده‌دات‪ ،‬ئ��ه‌م ق��وت��دان �ه‌ ده‌ب��ێ��ت به‌‬ ‫جۆرێک له‌ دنیابینی‪ ،‬ئ��ارۆن ده‌توانێت‬ ‫له‌وێوه‌ دووب��اره‌ ده‌ست پێبکاته‌وه‌‪ ،‬له‌وێوه‌‬ ‫ئ �ه‌و ک��ات�ه‌ی ب��ۆ ده‌ڕه‌خ��س��ێ��ت دابنیشێت‬ ‫جوانییه‌کانی ڕابردووی خۆی بچنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫لێره‌وه‌ ده‌مه‌وێت بڵێم کاراکته‌ری ئارۆن‬ ‫هیچ نییه‌ جگه‌ له‌ ته‌مسیلکردنی ئه‌و‬ ‫خ���وده‌ چ���ه‌پ���اوه‌ی ن���اوه‌وه‌م���ان ک �ه‌ هه‌تا‬ ‫ژی��ان نه‌که‌وێته‌ حاڵه‌ته‌کانی مه‌ترسی‬ ‫و زه‌رووری و ب��ێ ه��ی��وای ب���وون و بێ‬ ‫ئومێدی سه‌ر هه‌ڵنادات‪ ،‬ئارۆن له‌ رێگه‌ی‬ ‫رۆڵه‌که‌یه‌وه‌ ده‌یه‌وێت ئه‌وه‌مان پێبڵێت که‌‬ ‫م��رۆڤ پێویسته‌ له‌ ژیانێکی ئاسایی‬ ‫ژیاندا بکه‌وێته‌ به‌رده‌م پێداچونه‌وه‌یه‌کی‬ ‫سایکۆلۆژی و سۆسیۆلۆژی‪ ،‬ئه‌گینا‬ ‫پشت کردن له‌و چوارچێوه‌یه‌ دواتر ده‌بێـت‬

‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪87‬‬ ‫‪2010/11/8‬‬ ‫دووشه‬ ‫‪2711/10/12‬‬ ‫‌ممه‌ممه‌‪- 2012/1/2‬‬ ‫دووشه‬

‫‪17‬‬

‫به‌ فلته‌رێکی ئه‌سته‌ماویدا بگه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫ب��ۆ ئ��اس��ای��ی��ب��وون ‌و ب��ۆ م���ان���ه‌وه‌ وه‌ک‬ ‫مرۆڤێکی زه‌ره‌ر نه‌کردوو‪ ،‬هه‌ر له‌به‌رئه‌وه‌یه‌‬ ‫ده‌رئ �ه‌ن��ج��ام ل�ه‌ فلیمه‌که‌دا ن��ووس �ه‌ر به‌و‬ ‫شێوه‌یه‌ دایده‌ڕێژێت (نوسه‌ری فلیمه‌که‌)‬ ‫ک �ه‌ ده‌ب��ێ��ت ئ���ارۆن ئ �ه‌و ده‌س��ت �ه‌ی خۆی‬ ‫وازلێبهێنێت که‌ گیراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئارۆن‬ ‫ده‌ستی خ��ۆی لێده‌کاته‌وه‌ به‌ یارمه‌تی‬ ‫ئه‌و چه‌قۆیه‌ی که‌ پێیه‌تی‪ ،‬ئه‌مه‌ش پاش‬ ‫(‪ 127‬سه‌عات) له‌ هه‌وڵی خۆده‌بازکردن‬ ‫رووده‌دات‪ ،‬به‌اڵم ده‌زانێت که‌ هیوایه‌ک‬ ‫نیه‌ جگه‌ ل�ه‌وه‌ی که‌ ده‌بێت به‌شێک له‌‬ ‫خۆی جێبهێڵێت‪ .‬وازهێنان له‌ پارچه‌یه‌ک‬ ‫ل �ه‌ خ���ۆت ل �ه‌ ب �ه‌رام��ب �ه‌ر دروس��ت��ب��وون��ی‬ ‫ئاگاییه‌کی هه‌تاهه‌تایی بۆ له‌زه‌ت بردن‬ ‫له‌ ژیان‪ ،‬بۆ بینینی خودی خۆت وه‌ک‬ ‫بوویه‌کی ئازاد و ئازاد‪.‬‬ ‫ژیانی ئارۆن هیچ نییه‌ جگه‌ له‌ هێزه‌کانی‬ ‫ئێمه‌ له‌ناوه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی که‌ ئارۆن باج ده‌دات‬ ‫و ده‌ستێکی ج��ێ ده‌مێنێت بریتیه‌ له‌‬ ‫جێهێشتنی کاته‌کانی ئێستا و کوشتنی‬ ‫له‌ رابردوویه‌کی نادیاردا‪ ،‬کۆکردنه‌وه‌ و‬ ‫چنینه‌نه‌وه‌ی ئه‌و کاتانه‌ ته‌نها به‌ باجدان‬ ‫و ت�ه‌زح��ی�ه‌دان ده‌گ�ه‌ڕێ��ی��ت�ه‌وه‌‪ ،‬گ �ه‌ڕان �ه‌وه‌‬ ‫ب �ه‌و مانا ن�ه‌ ک�ه‌ ده‌ب��ێ��ت گه‌ڕانه‌وه‌یکی‬ ‫زه‌مه‌نی و مه‌کانی (کاتی و شوێنی)‬ ‫بگه‌ڕێینه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵکو گه‌ڕانه‌وه‌ لێره‌دا بریتیه‌‬ ‫له‌ پێشوازییه‌کی باشتر و ئه‌کتیڤ تر له‌‬ ‫داهاتوویه‌کی پڕ ئاسۆ تر‪ ،‬که‌ دواجار ئه‌م‬ ‫پێشوازییه‌ بگاته‌ ئاستێک که‌ مرۆڤ‬ ‫زۆربه‌که‌می هه‌ست به‌ نه‌قسێک بکات‬ ‫له‌ کاته‌کانی رابردوویدا خاوه‌نی بووه‌‪.‬‬

‫مۆدێرنیته‌ى دیموکراتیک‌ چاره‌سه‌ره‌ بۆ سه‌رجه‌م کێشه‌کانى کۆمه‌ڵگاى مرۆڤایه‌تى‬

‫عه‌دنان محه‌مه‌دی‬ ‫په‌یوه‌ندى م��رۆڤ و سروشت له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫بنه‌مایه‌یه‌ که‌ مرۆڤیش به‌شێکه‌ له‌ سروشت‬ ‫و هه‌ردووکیان پێکه‌وه‌ گرێدراون هه‌ر وه‌کو‬ ‫چ��ۆن شتێک ل�ه‌ ن��اوه‌ڕۆک��ى خ��ۆى دوور‬ ‫بکه‌وێته‌وه‌ یان هه‌وڵى به‌تاڵکردنه‌وه‌ى له‌‬ ‫سرۆشتى خۆى بدرێت ئ�ه‌وه‌ زۆر ناشیرین‬ ‫ده‌ب���ێ���ت و ه��ی��چ ب �ه‌ه��ای �ه‌ک��ى نامێنێت‬ ‫ئ���ه‌وه‌ مرۆڤیش ه�ه‌رچ�ه‌ن��ده‌ ل�ه‌ ن��اوه‌رۆک �ه‌‬ ‫سرۆشتییه‌که‌ى وات��ا کۆمه‌ڵگابوون دوور‬ ‫بکه‌وێته‌وه‌ ئه‌وه‌نده‌ بێواتا ده‌بێت و به‌ خۆى‬ ‫نامۆ ده‌بێت ئه‌وه‌ش له‌گه‌ڵ خۆیدا کائۆس‬ ‫و کاره‌ساتى جۆراوجۆر دێنێته‌ ئاراوه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫س��روش��ت الی�ه‌ن��ى س �ه‌ره‌ک��ى و ت �ه‌واوک �ه‌رى‬ ‫م��رۆڤ�ه‌ ن��اوه‌ڕۆک��ى م��ێ��ژوى مرۆڤایه‌تیش‬ ‫به‌شێکه‌ له‌ مێژوى سروشت و ته‌واوکه‌رى‬ ‫ی���ه‌ک���ت���رن‪ ،‬ه����ه‌ر وه‌ک�����و چ����ۆن م���رۆڤ‬ ‫له‌سه‌رده‌مى نیۆلۆتیکدا ئه‌وه‌نده‌ له‌ سرۆشت‬ ‫نزیک بووه‌ که‌ به‌بێ سروشت نه‌یتوانیوه‌‬ ‫بژى پێوه‌ندى نێوان سروشت و م��رۆڤ له‌‬ ‫ئاستێکدا بووه‌ که‌ هه‌موو پێداویستى ژیانى‬ ‫مادى و مه‌عنه‌وییه‌کانه‌وه‌ بگره‌ تا هه‌موو‬ ‫شتێکیتر به‌ گوێره‌ى پێویستى ب��ووه‌ و له‌‬ ‫هیچ شتێکدا زیاده‌ڕه‌وى نه‌کراوه‌ و که‌ڵکى‬ ‫خراپ له‌ سرۆشت وه‌رنه‌گیراوه‌ و به‌مشێوازه‌‬ ‫ت��ا س�ه‌رده‌م��ێ��ک��ى درێ���ژ ب����ه‌رده‌وام ک���ردوه‌‪،‬‬ ‫واتا شتێک یان به‌رهه‌مێک له‌ خزمه‌تى‬ ‫که‌سانێکى دیاریکراو نه‌بووه‌‪ ،‬به‌ڵکو به‌بێ‬ ‫جیاوازى به‌رهه‌م ماڵى هه‌ر که‌سێک بووه‌ و‬ ‫هه‌ر که‌سێکیش به‌ گوێره‌ى پێویستى خۆى‬ ‫هه‌ڵیگرتووه‌‪ .‬بیروبۆچونێکى ده‌سه‌اڵتدارى‬ ‫و هه‌ڵگرتنى زێ��ده‌ به‌رهه‌م نه‌بوو‪ ،‬به‌ڵکو‬ ‫دابه‌شکردنى به‌رهه‌م و شێوازى ژی��ان له‌‬ ‫چوارچێوه‌ى یاساى سروشت نه‌چۆته‌ ده‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫ل �ه‌گ �ه‌ڵ زی��ادب��وون��ى ژم����اره‌ى م��رۆڤ�ه‌ک��ان‬ ‫و ده‌س��ت��ب �ه‌س �ه‌رداگ��رت��ن��ى زی���اده‌ب���ه‌ره���ه‌م‬

‫ل �ه‌ الی���ه‌ن ئه‌قڵیه‌تى ده‌س���ه‌اڵت���دارى پیاو‬ ‫ه�ه‌روه‌ه��ا به‌کارهێنانى ئ�ه‌و به‌رهه‌مه‌ که‌‬ ‫ل�ه‌ الی��ه‌ن خ��ۆدى م��رۆڤ �ه‌وه‌ ک��ۆک��راوه‌ت �ه‌وه‌‬ ‫بۆ به‌کارهێنانى مرۆڤه‌کانیتر به‌ گوێره‌ى‬ ‫داخوازى و به‌رژه‌وه‌ندى خۆیان سه‌رده‌مێکى‬ ‫نوێى له‌گه‌ڵ خۆیدا هێناوه‌ته‌ ئاراوه‌ هه‌نگاوى‬ ‫دوور که‌وتنه‌وه‌ و نامۆبوون به‌ سروشت‬ ‫هه‌وڵدان بۆ کۆنترۆڵ و ده‌ستبه‌سه‌رداگرتنى‬ ‫سروشت سه‌ره‌تا له‌ که‌سایه‌تى ژن و دواتر‬ ‫م��ن��داڵ و گ�ه‌ن��ج و پیر ل �ه‌ الی���ه‌ن خ��ودى‬ ‫م��رۆڤ��ه‌وه‌ ب �ه‌ ک��ۆک��ردن �ه‌وه‌ى زێ��ده‌ب �ه‌ره �ه‌م‬ ‫هه‌نگاو هاوێژرا‪ .‬ئه‌مه‌ش له‌گه‌ڵ خۆیدا‬ ‫زاراوه‌ى ده‌سه‌اڵتى به‌کاال هێنایه‌ ئ��اراوه‌‪.‬‬ ‫بۆیه‌ ده‌ت��وان��ی��ن بڵێین زاراوه‌ى ده‌س��ه‌اڵت‬ ‫وه‌ک ئامێر داموده‌زگاکانى توندوتیژى‬ ‫که‌ له‌سه‌ر ره‌نج و هه‌وڵه‌کانى مرۆڤ ئاوا‬ ‫کرابوون‪ ،‬ئامانجى زه‌وتکردنى زێده‌به‌رهه‌م و‬ ‫توانسته‌کانى به‌هایه‌‪.‬‬ ‫ه���ه‌رچ���ه‌ن���ده‌ ب���ه‌رخ���ۆدان���ى م��رۆڤ��ای �ه‌ت��ى‬ ‫ب��ۆ ب �ه‌رده‌وام��ک��ردن��ى ژی���ان و پاراستنى‬ ‫خ��ۆى ل �ه‌ ب �ه‌رام��ب �ه‌ر گ �ه‌رم��ا و س�ه‌رم��اى‬ ‫سروشت هه‌رهه‌بووه‌ وه‌ک یاسایه‌ک بۆ‬ ‫ب�ه‌رده‌وام��ب��وون��ى ژی��ان و ب �ه‌رده‌وام��ى ژیان‬ ‫پێویستییه‌کى ژی��ان��ى ب���ووه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم ب�ه‌ له‌‬ ‫دایکبوونى زاراوه‌ى سیستمى ده‌س �ه‌اڵت‬ ‫شێوازى خۆراگرى ئیتر له‌ جیاتى ئه‌وه‌ى‬ ‫ک��اره‌س��ات �ه‌ شروشتییه‌کان پێش بخرێت‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌ مرۆڤایه‌تى ده‌ب��وای �ه‌ ئیتر له‌‬ ‫هه‌وڵى ئه‌وه‌ دابێت خۆى له‌ به‌رامبه‌ر مرۆڤ‬ ‫بپارێزێت بۆ ئه‌مه‌ش له‌گه‌ڵ گه‌وره‌بوونى‬ ‫سیستم و ک��ۆی��ل�ه‌ک��ردن��ى ژن خ��ۆراگ��رى‬ ‫بێوێنه‌ ل�ه‌ الی �ه‌ن کۆمه‌ڵگاوه‌ پێش خ��را‪،‬‬ ‫له‌به‌ر ئ�ه‌وه‌ى ژن زیاتر له‌ پیاو تێکه‌اڵوى‬ ‫س���روش���ت ب����ووه‌ ب��ۆی �ه‌ زی���ات���ر ل���ه‌ ه �ه‌م��وو‬ ‫شتێک هه‌وڵى کۆیله‌کردنى چه‌وسانه‌وه‌ى‬ ‫دراوه‌ ئه‌مه‌ش له‌به‌ر ئه‌وه‌یه‌ که‌ ژن وه‌کو‬ ‫ک��ۆک�ه‌ره‌وه‌ى سیستمى ژی��ان سیستم هه‌تا‬ ‫ژن کۆیله‌ نه‌کات ناتوانێت کۆمه‌ڵگاش‬ ‫کۆیله‌ بکات و به‌کارى بێنێت‪ .‬خۆی له‌‬ ‫خۆیدا یه‌که‌مین گ��ورزێ��ک له‌ مێژوودا‬ ‫به‌ناوه‌ڕۆکى راستینه‌ى مرۆڤایه‌تى که‌وتبێ‬ ‫سه‌رچاوه‌که‌ى له‌ کۆکردنه‌وه‌ زێده‌به‌رهه‌م‬ ‫و کۆیله‌کردنى ژن ب���ووه‌‪ ،‬ه �ه‌ر ئه‌مه‌ش‬ ‫رێگا له‌ پێش کۆیله‌کردنى ت �ه‌واوى چین‬ ‫و ت��وێ��ژه‌ک��ان��ى کۆمه‌ڵگا و زه‌وت��ک��ردن��ى‬ ‫به‌ها مادى و مه‌عنه‌وییه‌کانى پاش خۆى‬ ‫ک��ردۆت �ه‌وه‌‪ .‬هه‌تا رۆژى ئ�ه‌م��ڕۆش وه‌کو‬ ‫زنجیره‌یه‌کى لێکنه‌پچراو له‌هه‌ر سه‌رده‌مێک‬

‫به‌ هاتنه‌ئاراى ده‌سه‌اڵتى نوێى ئه‌ڵقه‌یه‌کى‬ ‫پێوه‌ زیاد کراوه‌ وه‌کو ده‌بینین ئه‌و ئه‌ڵقانه‌‬ ‫رۆژ له‌ دواى رۆژ له‌ زی��ادب��وون دان‪ ،‬که‌‬ ‫هه‌ره‌ دواییان له‌ والیه‌ته‌ یه‌کگرتووه‌کانى‬ ‫ئه‌مریکا خۆى ده‌بینێته‌وه‌ بۆته‌ به‌اڵیه‌ک‬ ‫به‌سه‌ر کۆمه‌ڵگاى مرۆڤایه‌تییه‌وه‌ سه‌ربارى‬ ‫ئ���ه‌وه‌ى ل�ه‌ قۆناغه‌ ج��ی��اوازه‌ک��ان��ى مێژوى‬ ‫مرۆڤایه‌تى به‌ گوێره‌ى هه‌ر سه‌رده‌مێک‬ ‫ئه‌ڵته‌رناتیڤێک بۆ چاره‌سه‌رى ئه‌و قه‌یران‬ ‫و کێشه‌ کۆمه‌اڵیه‌تییانه‌ى ک�ه‌ به‌سه‌ر‬ ‫کۆمه‌ڵگادا هاتوون پێش خرا بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌ ه��ۆى ئ��ه‌وه‌ى که‌ هه‌تا ئێستاش هیچ‬ ‫کام له‌و ئه‌ڵته‌رناتیڤانه‌ نه‌یانتوانیوه‌ خۆى‬ ‫له‌ ژێ��ر کاریگه‌رى سیستمى ده‌س�ه‌اڵت��دار‬ ‫و ده‌وڵ �ه‌ت��پ��ارێ��ز رزگ����ار ب��ک��ات‪ ،‬شانسى‬ ‫سه‌رکه‌وتنى ن�ه‌ب��ووه‌ له‌ هه‌مان کاتیشدا‬ ‫نه‌یتوانیوه‌ ببێته‌ واڵمێک بۆ چاره‌سه‌رى‬ ‫بنه‌ڕه‌تى کێشه‌ کۆمه‌اڵیه‌تییه‌کان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئ�ه‌وه‌ به‌و واتایه‌ نایێ که‌ ئیتر که‌ هیچ‬ ‫کاریگه‌رییه‌کى ل�ه‌س�ه‌ر روون��ک��ردن �ه‌وه‌ و‬ ‫هۆشیارکردنه‌وه‌ى مرۆڤایه‌تى نه‌بووه‌‪ ،‬نابێ‬ ‫و ناکرێ ئه‌و که‌سایه‌تییه‌ گه‌ورانه‌ى که‌‬ ‫چ ل�ه‌س�ه‌ر ن���اوى دی��ن و چ ل�ه‌س�ه‌ر ن��اوى‬ ‫فه‌لسه‌فه‌ى عیلمى هه‌ر یه‌کیان به‌ میتۆدى‬ ‫دی��اری��ک��راوى خۆی��ان هه‌وڵى رزگارکردنى‬ ‫م��رۆڤ��ای�ه‌ت��ی��ی��ان داوه‌‪ .‬ب���ه‌اڵم شتێک که‌‬ ‫جێگاى سه‌رنجه‌ هه‌تا هه‌ڵه‌کانى ئه‌وان که‌‬ ‫له‌ الیه‌ن ئایدۆلۆژى‪ ،‬سیاسى‪ ،‬کۆمه‌اڵیه‌تى‬ ‫و رێکخستنى و هتد ده‌ستنیشان و ره‌خنه‌‬ ‫ده‌ک��رێ��ن و به‌هه‌ند وه‌رن�ه‌گ��ی��رێ ئ �ه‌وه‌ هه‌ر‬ ‫سیستم و ئ��ای��دۆل��ۆژی�ه‌ک ک�ه‌ مه‌به‌ستى‬ ‫بێت مرۆڤایه‌تى له‌و قه‌یرانه‌ رزگار بکات‬ ‫و ل��ه‌ دووب����اره‌ب����وون����ه‌وه‌ى سیستمه‌کانى‬ ‫پێش خ��ۆى گ��ی��رۆده‌ب��وون��ى ب�ه‌ نه‌خۆشییه‌‬ ‫درێژخایه‌نه‌کانى ئه‌وانیتر وات��ا سیستمى‬ ‫ده‌وڵ���ه‌ت و ده‌س�ه‌اڵت��پ��ارێ��ز رزگ���ارى نابێت‪،‬‬ ‫چونکه‌ پێغه‌مبه‌ره‌کان هه‌ر له‌ ئاده‌م و حه‌واوه‌‬ ‫بگره‌ تا حه‌زره‌تى محه‌مه‌د له‌ فه‌یله‌سوف و‬ ‫بیرمه‌نده‌کانى رۆژهه‌اڵت و رۆژئاواوه‌ بگره‌‬ ‫هه‌تا رۆشنبیره‌کانى رۆژگارى ئه‌مڕۆمان‪،‬‬ ‫چه‌نده‌ فیداکارى و خۆراگریان له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫سیستمى ده‌سه‌اڵتپارێز و پاوانخواز هه‌بێت‬ ‫س�ه‌ری��ان هه‌ڵدابێت فیداکاریان نواندبێت‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ش بوونه‌ته‌ زه‌مینه‌خۆشکه‌رێک بۆ‬ ‫به‌رده‌وامکردنى سیسته‌م ئه‌مه‌ له‌ الیه‌ک‪.‬‬ ‫ل�ه‌ الیه‌کیتریشه‌وه‌ ب��وون�ه‌ت�ه‌ ه��ۆى ئ �ه‌وه‌ى‬ ‫سیستم بتوانێ له‌رێگاى ئ �ه‌وان �ه‌وه‌ زیاتر‬ ‫ته‌مه‌نى خ��ۆى درێ��ژ بکاته‌وه‌‪ ،‬چونکه‌ له‌‬

‫کۆتاییدا مه‌به‌ست و قوماشى سه‌ره‌کى‬ ‫و کۆتایى هێزه‌ شۆڕشگێره‌کانیش هه‌مان‬ ‫ده‌سه‌اڵت بووه‌ که‌ ئه‌وان له‌ دژى ده‌جه‌نگان‪.‬‬ ‫ئایا ئه‌گه‌ر ئامانجى سیستمى ده‌سه‌اڵتدار‬ ‫له‌ درێ��ژه‌دان به‌ ده‌سه‌اڵتى پاوانخوازى ئه‌وه‌‬ ‫بێت که‌ ده‌ست به‌سه‌ر هه‌موو کۆمه‌ڵگادا‬ ‫ب��گ��رێ��ت ل �ه‌ ه �ه‌م��ان ک��ات��ی��ش��دا ئامانجى‬ ‫شۆڕشگێرانیش سه‌ربارى دژایه‌تى سیستم‬ ‫هه‌مان ده‌سه‌اڵت بێت جیاوازیان چییه‌؟‬ ‫هه‌تا ئێستا بیرمه‌ند و کۆمه‌ڵناسه‌کاندا‬ ‫ل�ه‌س�ه‌ر کێشه‌ کۆمه‌اڵیه‌تییه‌کان و ئه‌و‬ ‫ق�ه‌ی��ران��ان�ه‌ى ک�ه‌ کۆمه‌ڵگاى مرۆڤایه‌تى‬ ‫تێیکه‌وتووه‌ جێ ناکۆکى ده‌ستنیشانکردن‬ ‫و چ��اره‌س�ه‌رک��ردن��ی��ان ه�ه‌ی�ه‌‪ .‬ب�ه‌ جۆرێک‬ ‫هه‌ندێک ه�ه‌ژارى کۆمه‌ڵگا به‌ کێشه‌ له‌‬ ‫قه‌ڵه‌م ده‌ده‌ن‪ ،‬هه‌ندێک الوازى س�ه‌رب��ازه‌‪،‬‬ ‫هه‌ندێکیان بێ ده‌وڵه‌تى به‌شێکیتریش الوازى‬ ‫سه‌ربازى و که‌سانێکیش هه‌ڵه‌کانى سیستمى‬ ‫سیاسى و هه‌ندێکیان ئابورى و ئاڵوده‌بوون‬ ‫ئه‌خالقى به‌ کێشه‌ داده‌نێن‪ .‬به‌اڵم به‌ بیرو‬ ‫راى ب�ه‌ڕێ��ز ئ��ۆج �ه‌الن ل�ه‌ پارێزنامه‌که‌یدا‬ ‫به‌ناوى «سۆسیۆلۆژى ئازادى» پێشکه‌شى‬ ‫کردوه‌ ده‌رخستنى کۆمه‌ڵگا له‌ ناوه‌رۆکى‬ ‫خۆى به‌ کێشه‌ى سه‌ره‌کى پێناسه‌ ده‌کات‬ ‫و بۆ چاره‌سه‌رکردنیشى سیستمێکى نوێى‬ ‫ل �ه‌ ج��ی��ات��ى م��ۆدێ��رن��ی��ت�ه‌ى س �ه‌رم��ای �ه‌دارى‬ ‫مۆدێرنیته‌ى دیموکراتیک پێشنیار ده‌کات‬ ‫ئ �ه‌و سیستمه‌ وه‌ک ئه‌ڵته‌رناتیڤێک بۆ‬ ‫چ��اره‌س �ه‌رک��ردن��ى کێشه‌ بنه‌ڕه‌تییه‌کانى‬ ‫کۆمه‌ڵگا و رزگارکردنى مرۆڤایه‌تى له‌و‬ ‫قه‌یرانانه‌ ئابورى کۆمه‌اڵیه‌تى و ئه‌خالقى‬ ‫و ژینگه‌ییانه‌ى‪ ،‬که‌ به‌ هۆى به‌رفراوانبونى‬ ‫سیستمى ده‌سه‌اڵتدارى مۆدێرنیته‌‪ ،‬هاتۆته‌‬ ‫ئاراوه‌ به‌بنه‌ما ده‌گرێت‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌وه‌ش ره‌خنه‌ ده‌کات که‌ سه‌ربارى‬ ‫ئ �ه‌وه‌ى مۆدێرنیته‌ى سه‌رمایه‌دارى هه‌موو‬ ‫به‌ها مادى و مه‌عنه‌وییه‌کانى مرۆڤایه‌تى‬ ‫ب���ه‌و س��ه‌رچ��اوان��ه‌ى ک �ه‌ م��ێ��ژوه‌ک �ه‌ی��ان بۆ‬ ‫چه‌ندین ه �ه‌زار ساڵى مێژوى مرۆڤایه‌تى‬ ‫ل �ه‌ میزۆپۆتامیا‪ ،‬زاگ����رۆس‪ ،‬ت���ۆروس و‬ ‫په‌نجاب له‌ ره‌نجى مرۆڤایه‌تى تا رۆژگارى‬ ‫ئه‌مڕۆمان ئ��اواک��راون بۆ به‌رفراوانکردنى‬ ‫ده‌سه‌اڵت و هه‌ژموونگه‌رایى خۆى به‌کاریان‬ ‫دێنێ و ته‌نانه‌ت میمیله‌کانى کۆمه‌ڵگاشى‬ ‫داگیر ک��ردوه‌ خۆى به‌ رێکخستن کردوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌ به‌رامبه‌ریشدا ئه‌و رێکخراوانه‌ى که‌‬ ‫له‌ ژێر ناوى ماڤى مرۆڤ و دیموکراسى و‬ ‫سۆسیالیست له‌ دژى سیستم ده‌ستیان داوه‌ته‌‬

‫خه‌یات و تێکۆشان له‌به‌ر ئ�ه‌وه‌ى سه‌ره‌تاى‬ ‫رێکخستنبوونیان نه‌یانتوانیوه‌ له‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫سیستم کێشه‌ بنه‌ڕه‌تییه‌کان ده‌ستنیشان‬ ‫بکه‌ن‪ ،‬بۆیه‌ سه‌ربارى ئه‌وه‌ى هه‌ڵوێستیشیان‬ ‫ه �ه‌ب��ووب��ێ��ت‪ ،‬ب����ه‌اڵم ل���ه‌ پ��ێ��ن��اس �ه‌ک��ردن و‬ ‫تێپه‌ڕاندنى زهنییه‌تى ده‌سه‌اڵتدار که‌میان‬ ‫هێناوه‌ و له‌ چوارچێوه‌ى هه‌مان سیستم له‌‬ ‫چاره‌سه‌رى گه‌ڕاون‪ .‬بۆیه‌ ئه‌وه‌ش بووه‌ هۆى‬ ‫ئه‌وه‌ى که‌ له‌ناو مۆدێرنیته‌ى سه‌رمایه‌داریدا‬ ‫بتوێنه‌وه‌ و ببنه‌ ئامرازى ده‌ستى ده‌سه‌اڵت‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ش به‌ هه‌مان شێوه‌ش بۆ رێکخراوه‌کانى‬ ‫فێمینیستییه‌کانیش راس��ت�ه‌ ه �ه‌ر چه‌نده‌‬ ‫ده‌ب��وای �ه‌ ه �ه‌ره‌ زێ��ده‌ ژن ل�ه‌ ب�ه‌رام��ب�ه‌ر ئه‌م‬ ‫سیستمه‌ خ��ۆى به‌ رێکخستن کردبایه‌ و‬ ‫له‌ دژى ئه‌و کۆیله‌کردن و به‌کارهێنانه‌ى‬ ‫که‌ ته‌واوى پێوه‌ره‌ ئه‌خالقییه‌کانى سه‌قه‌ت‬ ‫کردووه‌ ببنه‌ خاوه‌ن هه‌ڵوێست‪ ،‬به‌اڵم دیسان‬ ‫له‌م الیه‌نه‌شه‌وه‌ تێکۆشانى ژنان له‌ ئاستێکى‬ ‫زۆر نزم و سنوردار ماوه‌ته‌وه‌ و نه‌یتوانیوه‌‬ ‫به‌ گوێره‌ى پێویست بۆ به‌ده‌ستهێنانى ئه‌و‬ ‫ناسنامه‌ پیرۆزه‌ى که‌ له‌ الیه‌ن مۆدێرنیته‌وه‌‬ ‫لێیستێندراوه‌‪ ،‬هه‌وڵ و تێکۆشان بکات و‬ ‫خۆى رێک بخات‪،‬‬ ‫خ �ه‌ب��ات��ک��ردن ل��ه‌ پ��ێ��ن��اوه‌ش��دا ب��ۆ ه �ه‌م��وو‬ ‫ک��ۆم�ه‌ڵ��گ��اى م��رۆڤ��ای �ه‌ت��ى ل �ه‌ ن���ان و ئ��او‬ ‫زیاتر پێویسته‌‪ .‬له‌ الیه‌کیتره‌ ئه‌و مۆدێل‬ ‫و ف���ۆرم���ه‌ چ���اره‌س���ه‌ری���ان���ه‌ى ک���ه‌ وه‌ک‬ ‫کۆمه‌ڵگاى لیبراڵ‪ ،‬سۆسیالیست ده‌وڵه‌ت‬ ‫نه‌ته‌وه‌ کۆمه‌ڵگاى خۆشگوزه‌رانى چ له‌‬ ‫رۆژه �ه‌اڵت و چ له‌ رۆژئ��اوا پێشخراون له‌‬ ‫چوارچێوه‌ى زاراوه‌ ده‌رناچن تا راده‌یه‌کى‬ ‫زۆر خ��اف�ڵان��دن��ن ی���ان پ��ێ��ن��اس�ه‌ی�ه‌ک��ن له‌‬ ‫کۆمه‌ڵگاى راسته‌قینه‌دا هیچ به‌رامبه‌ریان‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر بڵێن هه‌ندێک سفه‌تن راستره‌‪.‬‬ ‫بۆ نمونه‌ ریال سۆسیالیست سه‌ربارى ئه‌وه‌ى‬ ‫له‌ جوگرافیایه‌کى پ��ان و په‌رین ـبه‌ینى‬ ‫رۆژه�ه‌اڵت و رۆژئ��اواـ کاریگه‌رى دروست‬ ‫کرد له‌ژێر ناوى سیستمێکى سۆسیالیستى‬ ‫له‌ دژى بلۆکى سه‌رمایه‌دارى پێش خست‪،‬‬ ‫به‌اڵم نه‌یتوانى زیاتر له‌ (‪ )70‬ساڵ به‌رده‌وام‬ ‫بێت و به‌ زۆر ئه‌وه‌نده‌ خۆى دێڵێته‌وه‌‪ ،‬چونکه‌‬ ‫نه‌یتوانى کێشه‌کانى کۆمه‌ڵگا به‌باشى‬ ‫ه�ه‌زم بکات و چاره‌سه‌ریان بۆ بدۆزێته‌وه‌‬ ‫تا ئه‌و کاته‌ش که‌ به‌ خۆیدا هاته‌وه‌ زۆر‬ ‫دره‌نگ که‌وت‪.‬‬ ‫ده‌وڵ�ه‌ت نه‌ته‌وه‌ که‌ وه‌ک چاره‌سه‌رییه‌کى‬ ‫گونجاو ل�ه‌س�ه‌ده‌ى ن��ۆزده‌ه �ه‌م ب�ه‌م الوه‌ بۆ‬ ‫ده‌ربازبوون و چاره‌سه‌رکردنى کێشه‌ى ئه‌و‬

‫گ�ه‌الن�ه‌ى که‌ ده‌وڵ�ه‌ت��ی��ان ن�ه‌ب��ووه‌ به‌ بنه‌ما‬ ‫گ��ی��را‪ ،‬ب �ه‌اڵم سیستمى ده‌وڵ���ه‌ت ن�ه‌ت�ه‌وه‌ش‬ ‫هه‌نوکه‌ له‌ واڵته‌ عه‌ره‌بییه‌کان و ناوچه‌که‌ و‬ ‫جیهان له‌به‌ر چاوانه‌ که‌ چ چاره‌سه‌رییه‌کى‬ ‫ب��ۆ مرۆڤایه‌تى هێناوه‌؟ ل�ه‌ مۆدێرنیته‌ى‬ ‫سه‌رمایه‌داریدا سه‌رمایه‌ و نه‌ته‌وه‌ ده‌وڵه‌ت‪،‬‬ ‫ئ���ام���رازى س�ه‌رک��ی��ن ب��ۆ کۆنترۆلکردنى‬ ‫ه �ه‌م��وو الی �ه‌ن �ه‌ک��ان��ى ژی��ان��ى کۆمه‌ڵگا‬ ‫ئ��اب��ورى وه‌ک الی�ه‌ن��ى الوازى کۆمه‌ڵگا‬ ‫سه‌یر ده‌کرێت و ملکه‌چکردنى کۆمه‌ڵگا‬ ‫و ب���ه‌رژه‌وه‌ن���دى سیستم ب �ه‌ک��ار ده‌هێنرێت‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ى مۆدێرنیته‌ى سه‌رمایه‌دارى له‌‬ ‫ره‌ه�ه‌ن��دى ئابورییه‌وه‌ پشت به‌ سه‌رمایه‌ و‬ ‫قازانج ده‌به‌ستێت به‌ هه‌مان شێوه‌ش له‌گه‌ڵ‬ ‫سه‌رمایه‌داره‌کان به‌ شێوازى تایبه‌ت مامه‌ڵه‌‬ ‫ده‌ک���ات و ب�ه‌ گ��وێ��ره‌ى ب��ه‌رژه‌وه‌ن��دى ئ �ه‌وان‬ ‫هه‌ڵسوکه‌وت ده‌کات‪ ،‬ئه‌مه‌ش ده‌بێته‌ هۆى‬ ‫ئه‌وه‌ى سه‌رمایه‌ى تایبه‌ت زیاتر پێش بکه‌وێت‬ ‫و رۆژ دواى رۆژ سوپاى بێکاران زیاتر بێت‬ ‫و کۆمه‌ڵگاش بکه‌وێته‌ ناو قه‌یرانێکى قوڵى‬ ‫ئابورییه‌وه‌‪ .‬به‌اڵم له‌ به‌رامبه‌ردا سیستمى‬ ‫مۆدێرنیته‌ى دیموکراتیک ئابورى وه‌کو‬ ‫الیه‌نى الوازى کۆمه‌ڵگا سه‌یر ناکرێت‪،‬‬ ‫به‌ڵکو وه‌ک پێداویستییه‌کانى کۆمه‌ڵگا‬ ‫به‌ بنه‌ما ده‌گ��رێ‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئابورى له‌ده‌ست‬ ‫هێندێ که‌سدا نه‌بێت و له‌ژێر کۆنترۆڵى‬ ‫کۆمه‌ڵگادا به‌ڕێوه‌ بچێت ئه‌وه‌ نه‌ تاک و‬ ‫نه‌ کۆمه‌ڵگاش له‌ الیه‌ن سه‌رمایه‌دارانه‌وه‌‬ ‫نابه‌سترێنه‌وه‌ و بۆ مه‌رامى تایبه‌ت به‌کار‬ ‫نایه‌ن‪ ،‬به‌ڵکو تاکێکى هۆشیار به‌ئیراده‌ و‬ ‫پشت به‌خۆ به‌ستو به‌رهه‌م دێ��ت خ��ۆى به‌‬ ‫موڵکى که‌س نابینێ و به‌رژه‌وه‌ندى گشتى‬ ‫ل �ه‌ب �ه‌ر چ���اوه‌ ل �ه‌ سیستمى مۆدێرنیته‌ى‬ ‫دیموکراتیک له‌ شێوازى رێکخستنى خۆیدا‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ى هیچ تاکێک له‌ ده‌ره‌وه‌ى خۆى‬ ‫ناهێڵێته‌وه‌ و هه‌وڵ ده‌درێت سه‌رجه‌م چین و‬ ‫توێژه‌کانى کۆمه‌ڵگا به‌ رێکخستن بکات و‬ ‫سه‌رجه‌م دین و مه‌زهه‌ب و که‌مه‌نه‌ته‌وه‌کان‬ ‫به‌ بێ جیاوازیدا تێدا جێ ده‌گرن و له‌ نێوان‬ ‫هیچ ک�ه‌س و گروپێک ج��ی��اوازى نه‌بێت‬ ‫و پشت به‌ خۆیان ببه‌ستن‪ ،‬هه‌روه‌ها هه‌ر‬ ‫تاکێکى کۆمه‌ڵگا ب�ه‌ ب��ێ ج��ی��اوازى به‌‬ ‫گوێره‌ى تواناى خۆى به‌شدارى له‌ سیستمدا‬ ‫ده‌کات و مافى پارێزراوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش ده‌بێته‌‬ ‫هۆى شه‌فافییه‌ت له‌ سیاسه‌ت‪ ،‬ئابورى و‬ ‫له‌ تاک له‌ کۆمه‌ڵگادا پێش بکه‌وێت و‬ ‫باوه‌ر به‌ یه‌کتر له‌سه‌ر بنه‌ما و په‌ره‌نسیپى‬ ‫ئه‌خالقى ره‌ق دابکوتێ‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫کۆمه‌ڵکوژی رۆبۆسکی به‌رده‌وامی کۆمه‌ڵکوژیه‌کانی‬ ‫ده‌وڵه‌تی (‪)‌AKP‬یه‌‬

‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪87‬‬ ‫‪2010/11/8‬‬ ‫دووشه‬ ‫‪2711/10/12‬‬ ‫‌ممه‌ممه‌‪- 2012/1/2‬‬ ‫دووشه‬

‫‪16‬‬

‫سه‌ردار ستار‬

‫نزیکه‌ی په‌نجا هاواڵتی مه‌ده‌نی کورد‬ ‫که‌ خه‌ریکی کاروکاسبی خۆیان بوون‬ ‫له‌سه‌ر سنوری باکور و باشور رووبه‌ڕووی‬ ‫هێرشی فڕۆکه‌ جه‌نگیه‌کانی ده‌وڵه‌تی‬ ‫ت���ورک ب���وون���ه‌وه‌‪ ،‬ل �ه‌ ئ�ه‌ن��ج��ام��دا (‪)38‬‬ ‫هاواڵتی گیانیان له‌ده‌ستدا‪ ،‬ئه‌مه‌ش بووه‌‬ ‫یه‌کێکی تر له‌و هه‌زاران کۆمه‌ڵکوژیانه‌ی‬ ‫که‌ ده‌وڵه‌تی تورک له‌ مێژووی خۆیدا‬ ‫به‌سه‌ر گه‌لی کوردیدا هێناوه‌‪.‬‬ ‫ئێمه‌ ه �ه‌م��ووم��ان رۆژان����ه‌ ل�ه‌ب�ه‌رچ��اوی‬ ‫خۆماندا ئه‌بینین ک�ه‌ رژێ��م��ی تورکیا‬ ‫ل�ه‌ن��او پالنێکی ب �ه‌رف��راوان��ی سیاسی و‬ ‫س �ه‌رب��ازی��دای �ه‌ ب��ۆ ل�ه‌ن��اوب��ردن��ی ئ��ی��راده‌ی‬ ‫سیاسی و رێکخستنی گه‌لی کورد له‌‬

‫باکوری کوردستان و تورکیا‪ .‬به‌تایبه‌ت‬ ‫دوای ئ �ه‌وه‌ی فه‌تحوڵاڵ گوله‌ن فتوای‬ ‫له‌سه‌ر گه‌لی کورد دا و کوشت و بڕی‬ ‫کوردانی به‌حه‌اڵڵ‌ زان��ی‪ ،‬ئیتر تورکیا‬ ‫ده‌ستی نه‌پاراستوه‌ و چی له‌ده‌ست بێت‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر گه‌لی کورد ده‌یکات‪.‬‬ ‫ت��ا س���ه‌ره‌ت���ای ه��اوی��ن��ی س��اڵ��ی راب����ردوو‬ ‫چاوه‌ڕیه‌کی الواز هه‌بوو له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‬ ‫ده‌وڵ�ه‌ت�ه‌ک�ه‌ی ئ �ه‌ردۆغ��ان بتوانێت رێگا‬ ‫له‌به‌رده‌م چاره‌سه‌ری پرسه‌که‌ بکاته‌وه‌‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم دوای پ��ه‌ی��وه‌ن��دی��ه‌ک��ی ه�ه‌ش��ت‬ ‫ساڵه‌ و جارجار ئاگربه‌ست و هه‌ندێک‬ ‫جاریش دی��دار و را گۆڕینه‌وه‌‪ ،‬له‌نێوان‬ ‫الی �ه‌ن��ی ک��وردس��ت��ان��ی ب�ه‌س�ه‌رۆک��ای�ه‌ت��ی‬ ‫ب�ه‌ڕێ��ز ئ��ۆج �ه‌الن و په‌که‌که‌ و ب�ه‌ده‌پ�ه‌‪،‬‬ ‫سه‌ره‌ڕای پێشکه‌ش کردنی ده‌یان پرۆژه‌‬ ‫و ن�ه‌خ��ش�ه‌ رێ��گ��ا ل �ه‌الی �ه‌ن��ی ک��وردی��ه‌وه‌‬ ‫ب��ۆ چ��اره‌س��ه‌ری راگ �ه‌ی��ان��ران و گروپی‬ ‫ئاشتی نێردرانه‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ردا ده‌وڵه‌تی‬ ‫ئه‌که‌په‌ پرۆژه‌یه‌کی پێشکه‌ش کرد که‌‬ ‫به‌کرانه‌وه‌ی دیموکراتی ده‌ناسرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هیچ ده‌رف �ه‌ت و رێگاێک ناکاته‌وه‌ بۆ‬ ‫چوون به‌ره‌و چاره‌کردنی پرسی کورد‪.‬‬ ‫ده‌وڵه‌تی تورک که‌ له‌ ئێستادا له‌الیه‌ن‬ ‫ئه‌که‌په‌ و تاقمه‌کانی فه‌تحوڵاڵ گوله‌نه‌وه‌‬ ‫داگیرکراوه‌‪ ،‬بۆیه‌ هۆکاری ئه‌و بارودۆخه‌‬ ‫ل �ه‌ ئ�ه‌س��ت��ۆی ئ�ه‌ک�ه‌پ�ه‌ی�ه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تیش‬ ‫دوای ئ �ه‌وه‌ی سوپاش به‌ته‌واوی که‌وته‌‬ ‫ده‌ست‪ ،‬ئیتر هه‌موو جومگه‌کانی ده‌وڵه‌ت‬ ‫له‌ده‌ستی ئه‌که‌په‌دایه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌و بیانوانه‌ی‬ ‫که‌جاران ده‌گوتران ده‌وڵه‌ت ناتوانێت به‌بێ‬

‫سوپا هیچ گۆڕانکاریه‌کی پێ ناکرێت‬ ‫راس��ت نییه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم له‌ ئێستادا ده‌وڵه‌تی‬ ‫ت��ورک که‌ یه‌کسانه‌ به‌ ئه‌که‌په‌‪ ،‬هیچ‬ ‫بیانوێک نییه‌ ک �ه‌ ئ �ه‌م��ڕۆ ده‌وڵ �ه‌ت��ی‬ ‫ئه‌که‌په‌ گۆڕانکاری ناکات‪ ،‬به‌مانایه‌کی‬ ‫ت��ر ئێستا ئه‌که‌په‌ ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ی به‌رنامه‌‬ ‫بۆ له‌ناوبردن و کۆمه‌ڵکوژی نه‌ته‌وه‌ی‬ ‫کورد‪ ،‬سیاسی و سه‌ربازی وه‌کوتر هه‌ر‬ ‫پێناسه‌یه‌کیتر کردن بۆ ده‌وڵه‌تی ئه‌که‌په‌‬ ‫ئه‌بێته‌ ناحه‌قی له‌ خه‌بات و تێکۆشانی‬ ‫گه‌لی ک��ورد ل�ه‌ب��اک��وری ک��وردس��ت��ان و‬ ‫تورکیا‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌گه‌ر بڵێین دیکتاتۆریه‌تی‬ ‫ئه‌ردۆغان و ئه‌که‌په‌ راستره‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌و نه‌خشه‌یه‌ی ده‌وڵه‌تی ئه‌که‌په‌‬ ‫بزانین‪ ،‬ئ�ه‌وک��ات ئ �ه‌و کۆمه‌ڵکوژیه‌ی‬ ‫له‌سه‌ر سنور له‌ نزیک گوندی ربۆسکێی‬ ‫س �ه‌ر ب�ه‌ ش��ارۆچ��ک�ه‌ی قالبانی ش��اری‬ ‫ش��رن��اخ رووی�����داوه‌ ب�ه‌ئ��اس��ان��ی ده‌ت��وان��ی��ن‬ ‫ت��ێ��ی��ب��گ�ه‌ی��ن‪ ،‬ئ �ه‌گ �ه‌رن��ا ئ �ه‌ک �ه‌وی��ن �ه‌ ن��او‬ ‫ئ���ه‌و ش��رۆڤ �ه‌ و روون���ک���ردن���ه‌وان���ه‌ی که‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتدارانی ئه‌که‌په‌ ده‌یکه‌ن‪ .‬ئه‌وکات‬ ‫ئه‌بێ بێ دوودڵ��ی ئه‌و پێناسه‌یه‌ بکه‌ین‬ ‫و بڵێین ده‌وڵه‌تی ت��ورک به‌ڕێبه‌رایه‌تی‬ ‫ئه‌که‌په‌ و فتواکانی فه‌تحوڵاڵ گوله‌ن‪،‬‬ ‫بڕیاری له‌ناوبردنی گه‌لی کوردیان داوه‌‬ ‫له‌باکوری کوردستان‪ .‬چونکه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ه �ه‌م��وو روون��ک��ردن �ه‌وه‌ک��ان��ی ئ �ه‌ردۆغ��ان‬ ‫و گ����وڵ و س���ه‌رف���ه‌رم���ان���داری س��وپ��ا‬ ‫گ��وێ بگرین ل�����ه‌ده‌ره‌وه‌ی درۆک����ردن و‬ ‫هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندنی رای گشتی‪.‬‬ ‫ده‌وڵ�����ه‌ت ئ �ه‌م��ج��اره‌ ه �ه‌رێ��م��ی ب��ۆت��ان��ی‬

‫هه‌ڵبژاردوه‌‪ ،‬خه‌ڵکی گوندێک که‌ زۆر‬ ‫ب�ه‌ک�ه‌م��ی ب �ه‌ش��دارب��ووه‌ ل �ه‌ ب��زووت��ن �ه‌وه‌ی‬ ‫ش��ۆڕش��گ��ێ��ڕی ن��وێ��ی ک��وردس��ت��ان‪ ،‬ئ�ه‌و‬ ‫ک���ه‌س���ان���ه‌ خ�����ودی ده‌وڵ�������ه‌ت و س��وپ��ا‬ ‫مۆڵه‌تی پێداون بۆ ئه‌م کاره‌ که‌ کاری‬ ‫قاچاغچێتیه‌ به‌ نه‌وت و گاز‪ .‬ئه‌وکات‬ ‫بۆچی ده‌سه‌اڵتدارانی ئه‌که‌په‌ فه‌رمانی‬ ‫ئه‌و کۆمه‌ڵکوژیه‌ ئ�ه‌ده‌ن؟ باشتر بۆمان‬ ‫روون ده‌بێته‌وه‌‪ .‬هه‌رێمی بۆتان به‌گشتی‬ ‫وه‌کو النکه‌ی شۆڕشی نوێ له‌ باکور‬ ‫ده‌ناسرێ و خاوه‌نی هه‌زاران شه‌هیده‌ و به‌‬ ‫سه‌دان گوندی خاپوورکراوه‌ و خه‌ڵکه‌که‌ی‬ ‫ئ��اواره‌ی ش��اره‌ پیشه‌سازیه‌کانی تورکیا‬ ‫کراوه‌‪ ،‬ئه‌مڕۆش هه‌رێمی بۆتان له‌شاردا‬ ‫ش���اره‌وان���ی و ج��ه‌م��اوه‌ره‌ک��ه‌ی زۆرب���ه‌ی‬ ‫ل �ه‌گ �ه‌ڵ‌ ش���ۆڕش دای���ه‌‪ ،‬شاخه‌کانیشی‬ ‫له‌ده‌ستی گ�ه‌ری�لادای�ه‌‪ .‬له‌سااڵنی نۆت‬ ‫چ�ه‌ن��د ع �ه‌ش��ی��ره‌ت و گوندێکی بۆتان‬ ‫به‌زۆر کرابوونه‌ جاش تاکو گونده‌که‌یان‬ ‫خراپ نه‌کرێت‪ ،‬هه‌مانکات ئه‌خرانه‌ پێش‬ ‫ئۆپه‌راسیۆنه‌کانی دژی گه‌ریال‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ل���ه‌دوای س��ااڵن��ی دوو ه���ه‌زار چه‌کیان‬ ‫دان���اوه‌و بڕیاریان داوه‌ چ�ه‌ک دابنێن و‬ ‫چیتر نه‌که‌ونه‌ پێش ئۆپه‌راسیۆنه‌کان‪،‬‬ ‫وه‌کو زۆربه‌ی جاشه‌کانی تری باکور‪ ،‬که‌‬ ‫چه‌کیان داناو‪ ،‬له‌کاتی هه‌ڵبژاردنه‌کانی‬ ‫شاره‌وانی و په‌رله‌ماندا ده‌نگیان به‌لیستی‬ ‫به‌ده‌په‌ی ک��وردی داوه‌‪ ،‬لیستی ئه‌که‌په‌‬ ‫وه‌ک ئه‌زانرێت له‌ کوردستان بنکه‌وت‪.‬‬ ‫له‌ئێستادا که‌ ده‌وله‌تی تورک ئه‌وا بۆ‬ ‫پێنج مانگ ئه‌چێت ده‌رف �ه‌ت��ی ن��ه‌داوه‌‬

‫رۆڵى کورد له‌ سیاسه‌تى تاکڕه‌وانه‌ى مالکیدا‬

‫کامه‌ران گوڵپى‬ ‫له‌ عێراقدا سێ جه‌مسه‌رى کاریگ ‌ه هه‌ی ‌ه‬ ‫بۆ یه‌کالکردنه‌وه‌ى ده‌سه‌اڵتى سیاسى و‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنى واڵت ئه‌ویش (کورد‪ ،‬سونن ‌ه‬ ‫و شیعه‌)یه‌ دواى ده‌رچ��ون��ى هێزه‌کانى‬ ‫ئه‌مریکا خه‌ڵکى عێراق چاوه‌ڕێى رۆژى‬ ‫م��ێ��ژووى خ��ۆی��ان ده‌ک���رد ک� ‌ه به‌فه‌رمى‬ ‫بکرێته‌پشوو هه‌روه‌ها دی��ارى و خه‌اڵت‬ ‫داب�����ه‌ش ب��ک��رێ��ت ب���ه‌س���ه‌ر ه��اواڵت��ی��ان��ى‬ ‫عێراقدا له‌الیه‌ن ده‌س�ه‌اڵت��ى سیاسیه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ به‌ڕێز مالکى سه‌ره‌ک‬ ‫وه‌زی��ران��ى ع��ێ��راق ک �ه‌ شیع ‌ه مه‌زهه‌ب ‌ه‬ ‫خه‌اڵتى تێکدانى ب��ارى ئه‌منى له‌گه‌ڵ‬ ‫خۆیدا هێنایه‌و‌ه کاتێک ل ‌ه ئه‌مریکا‬ ‫گ����ه‌ڕای����ه‌وه‌ ئ���ه‌وی���ش ب�ه‌ک�ه‌ن��ارخ��س��ت��ن��ى‬ ‫ه���اوب���ه‌ش���ه‌ س��ی��اس��ی �ه‌ک��ان��ى ل���ه‌ س��ون � ‌ه‬ ‫به‌تۆمه‌ت بارکردنیان به‌کارى تیرۆرستى‬ ‫و تێکده‌ران ‌ه له‌ عێراقدا به‌ شێوه‌یه‌ک ک ‌ه‬ ‫سه‌رکردایه‌تى کوردیشى تاوانبار کرد ب ‌ه‬ ‫داڵده‌دانى که‌سانى تاوانبار ک ‌ه مه‌به‌ستى‬ ‫به‌ڕێز هاشمى یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م راگه‌یاندنه‌ى مالکى بۆ هه‌ڵگیرساندنى‬ ‫شه‌ڕى تائیفى و مه‌زهه‌بى ی ‌ه له‌ عێراق‬ ‫دیاره‌ ب ‌ه ره‌زامه‌ندى خودى ئه‌مریکایه‌ و‬ ‫هه‌ر ل ‌ه الى ئه‌ویشه‌و‌ه گڵۆپى سه‌وزى بۆ‬ ‫هه‌ڵکراوه‌‪ ،‬چونکه‌ ئه‌مریکا دواى عێراق‬ ‫کارى نوێى ده‌ست پێده‌کات ئه‌ویش لێدان‬ ‫و که‌نارخستنى رژێمه‌که‌ى به‌شار ئه‌سه‌د‌ه‬ ‫له‌ سوریا‪ ،‬بۆی ‌ه به‌رامبه‌ر به‌م بێده‌نگیه‌ى‬ ‫ئه‌مریکا ل ‌ه ئاست مالکیدا ل ‌ه عێراق‬ ‫ده‌بێت عێراقیش واز له‌ پشتگیرى کردنى‬ ‫رژێ��م �ه‌ک �ه‌ى ئ �ه‌س �ه‌د بێنێت و ئێرانیش‬ ‫ده‌توانێت سه‌ربه‌ستانه‌ ده‌س��ت وه‌رب��دات� ‌ه‬ ‫ک��اروب��ارى ن��اوخ��ۆى ع��ێ��راق�ه‌وه‌‪ ،‬چونک ‌ه‬ ‫دواى کشانه‌وه‌ى ئه‌مریکا ئاماده‌یى خۆى‬ ‫ده‌رب���ڕى بۆ پ��ڕک��ردن�ه‌وه‌ى ئ �ه‌و بۆشایی ‌ه‬ ‫ئه‌منیه‌ى ک ‌ه ل ‌ه عێراقدا هه‌یه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬

‫ده‌بێت مالکى کارى خۆى ل ‌ه که‌مترین ل �ه‌ ب��رى راه��ێ��ن��ان��ى ل �ه‌س �ه‌ر فه‌رهه‌نگى‬ ‫ماوه‌دا به‌ئه‌نجام بگه‌ێنێت‪ ،‬چونک ‌ه کات دیموکراسى و پێکه‌وه‌ ژی��ان‪ ،‬کوردیش‬ ‫له‌م کاته‌ هه‌ستیاره‌دا ده‌توانێت کارتێکى‬ ‫ل ‌ه به‌رژه‌وه‌ندى ئه‌ودا نییه‌!‬ ‫سه‌رکه‌وتنى مالکى ل�ه‌م هه‌وڵه‌یدا بۆ فشار بێت بۆ سه‌ر ده‌سه‌اڵتى مالکى بۆ‬ ‫ک�ه‌ن��ارخ��س��ت��ن��ى س���ه‌رک���رده‌ دی��اره‌ک��ان��ى جێبه‌جێ کردنى ماده‌ى (‪ )140‬و جێگ ‌ه‬ ‫س��ون��ن�ه‌‪ -‬ل �ه‌ ع��ێ��راق��دا ل �ه‌ ب��ه‌رژه‌وه‌ن��دى دابڕاوه‌کانى هه‌رێم به‌ڕاده‌ست نه‌کردنى‬‫ئێراندایه‌ و ئه‌و ده‌روازه‌ی��� ‌ه نابینێت ک ‌ه هاشمى ب� ‌ه ب �ه‌غ��داد‪ ،‬چونک ‌ه یاریه‌ک ‌ه‬ ‫عێراقه‌ بۆ پارێزگارى کردن ل ‌ه واڵتانى ئاشکرای ‌ه و مالکى ده‌یه‌وێت له‌ رێگه‌ى‬ ‫عه‌ره‌بى له‌دژى (ناردنى شۆڕشى ئێرانى دادگایى کردنى هاشمییه‌وه‌ نامه‌یه‌ک‬ ‫بۆ ناوچه‌که‌) که‌ ل ‌ه سه‌ره‌تاى روخانى بگه‌ێنێته‌ کوردیش که‌ ئێمه‌ین ده‌سه‌اڵت‬ ‫رژێمى شاهه‌نشاهى له‌ ئێراندا و هاتن ‌ه ل �ه‌ ع��ێ��راق��دا و ئ����ه‌وه‌ى ب��م��ان�ه‌وێ��ت ه�ه‌ر‬ ‫سه‌ر حوکمى ‪-‬کۆمارى ئیسالمى‪ -‬پیاد‌ه ئ �ه‌و‌ه ده‌ب��ێ��ت! ل�ه‌وان�ه‌ی�ه‌ ل�ه‌ب�ه‌ر راگرتنى‬ ‫ده‌ک��را‪ ،‬بۆی ‌ه ئێستا هه‌ر کارێکى دوور ب����ه‌رژه‌وه‌ن����دى خ���ۆى ئ�ه‌م��ری��ک��ا ل�ه‌گ�ه‌ڵ‬ ‫ل ‌ه یاسا بکرێت ل ‌ه به‌رژه‌وه‌ندى ئێراندایه‌! واڵتانى عه‌ره‌بى و تورکیا له‌ رێگه‌ى‬ ‫ب �ه‌ش��ى ش�����اراوه‌ى گ �ه‌م � ‌ه سیاسیه‌که‌ى که‌ناڵ ‌ه دیبلۆسیه‌کانیه‌و‌ه ئه‌و واڵتانه‌ى‬ ‫ئه‌مریکا دواى ک��ش��ان �ه‌وه‌ى ل � ‌ه عێراق ئ��اگ��ادار کردبێته‌و‌ه ک ‌ه ده‌بێت ئێوه‌ش‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه له‌هه‌مانکاتتدا ک ‌ه نورى مالکى رۆڵتان هه‌بێت له‌م کێشه‌یه‌دا‪ ،‬چونک ‌ه‬ ‫ل� ‌ه ئه‌مریکا ب��وو س�ه‌رۆک��ى هه‌رێمیش به‌رامبه‌ر ب ‌ه سونه‌کانى عێراق ئه‌نجام‬ ‫ل�ه‌ ه�ه‌م��ان شوێن پێشوازى ل��ێ ک��را و ده‌درێت‪ ،‬شکستى سوننه‌کان له‌ عێراقدا‬ ‫گه‌ڕایه‌وه‌‪ ،‬کاتێک مالکى سه‌رکرده‌ى له‌ کایه‌ى سیاسیدا وات �ه‌ سه‌رکه‌وتنى‬ ‫دی��ارى لیستى عێراقیه‌ى به‌ هاوکارى ‪-‬ئێران‪ -‬و حزب الل ‌ه که‌ ل ‌ه ناوچه‌که‌دا‬ ‫تیرۆر تاوانبار کرا راسته‌وخۆ رووى کرد‌ه بۆی ‌ه ده‌بێت کارى به‌په‌ل ‌ه ئه‌نجام بده‌ن‪،‬‬ ‫هه‌رێم و ل ‌ه فرۆکه‌خانه‌ى به‌غدادیش به‌و ک��وردی��ش تاک ‌ه واڵتێکه‌ ک�ه‌ دۆستى‬ ‫شێوه‌ی ‌ه سوکایه‌تى پێکرا ک� ‌ه هه‌موو بێت هه‌ر ئه‌مریکایه‌ بۆی ‌ه ده‌کرێت ئه‌م‬ ‫الی����ه‌ک ل���ه‌ م��ی��دی��اک��ان �ه‌و‌ه بیستمان الیه‌نه‌ فه‌رامۆش نه‌کات و له‌م کایه‌یه‌دا‬ ‫له‌کاتێکدا ک ‌ه ئه‌م سه‌رکردانه‌ هاوبه‌ش ده‌س��ک �ه‌وت��ى خ��ۆی��ى ه�ه‌ب��ێ��ت‪ ،‬ل�ه‌وان�ه‌ش� ‌ه‬ ‫و شه‌ریکن ل ‌ه کایه‌ى سیاسى له‌ عێراقدا ئێمه‌ى ک���ورد پێش مالکى ‪-‬گڵۆپى‬ ‫له‌گه‌ڵ خودى مالکیدا‪ ،‬ئه‌ى بۆ ده‌بێت سه‌وزمان‪ -‬بۆ هه‌ڵکرابێت! هه‌مووکات‬ ‫ئێستا به‌مشێوه‌یه‌ مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵدا ک��ای � ‌ه سیاسیه‌کانى ئ�ه‌م��ری��ک��ا چه‌ند‬ ‫جه‌مسه‌رن بۆی ‌ه سیاسه‌تیش (ب ‌ه قوربانى‬ ‫بکرێت؟‬ ‫هاشمى خ���ودى خ��ۆى نێچیرى ده‌ستى سێو له‌باخه‌ڵبم) به‌رامبه‌ر ب ‌ه هه‌مووان‬ ‫تیرۆره‌‪ ،‬چونک ‌ه دوو برا و خوشکێکى پیاد‌ه ده‌کات‪.‬‬ ‫تیرۆر کراون بۆیه‌ تاوانبارکردنى هاشمى ده‌ڵێن ل ‌ه کورده‌وارى خۆماندا کابرایه‌ک‬ ‫به‌ تیرۆر جگ ‌ه ل ‌ه سیناریۆیه‌کى ئه‌مریکى چه‌ند کرێکارێکى ده‌بێت دروێنه‌ى گه‌نمى‬ ‫هیچى ترنییه‌! چونک ‌ه کاتێک ئه‌مریکا بۆ ده‌ک��ه‌ن کاتى پشوو به‌جیا له‌گه‌ڵ‬ ‫عێراقى داگیرکرد ته‌نها سوننه‌کان بوون هه‌ریه‌ک له‌کرێکاره‌کاندا داده‌نیشێت و‬ ‫که‌ به‌رنگاریان ک��رد و دژى وه‌ستان‪ ،‬سێوێکى ده‌دات��ێ و به‌ڵێنى کچه‌که‌شى‬ ‫ه �ه‌روه‌ه��ا کاتێک ئه‌مه‌ریکا ویستى پ���ێ ده‌دات ب���ه‌م پ��ێ��ی�ه‌ ه �ه‌ری �ه‌ک �ه‌ی��ان‬ ‫عێراق وه‌ک واڵتێکى دیموکراس پیشانى سێوێکى له‌باخه‌ڵدا ده‌بێت و دڵخۆشیش ‌ه‬ ‫جیهانى بدات ئه‌مجاره‌ش هه‌ر سوننه‌کان به‌ به‌زاوایه‌تى کابراى خاوه‌ن کار‪ ،‬به‌بێ‬ ‫بوون به‌شداریان له‌و هه‌ڵبژاردنه‌دا نه‌کرد‪ ،‬ئه‌وه‌ى که‌سیان ئه‌وى تر ئاگادار بکات‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها سونه‌کان له‌ ئه‌ده‌بیاتى خۆیاندا بۆی ‌ه ل ‌ه کاتى کارکردندا و کاتێک‬ ‫ب �ه‌رده‌وام ئه‌مه‌ریکایان به‌داگیرکه‌ر ناو خه‌ریکه‌ ب� ‌ه هێواشى ک��ارده‌ک �ه‌ن له‌پڕ‬ ‫ده‌ب���رد ن �ه‌ک وه‌ک��و الیه‌نه‌کانى ت��ر ب ‌ه ده‌ڵێن به‌قوربانى سێو له‌ باخه‌ڵبم بۆی ‌ه‬ ‫دۆس��ت و هاوپه‌یمان! تۆڵه‌ى ئه‌مریکا هه‌ریه‌که‌ و ل�ه‌الى خۆیه‌و‌ه چاالکانه‌تر‬ ‫ل��� ‌ه س��ون��ه‌ک��ان ل��� ‌ه رێ���گ���ه‌ى ئ �ه‌م��ج��ۆر‌ه کاره‌که‌ى ئه‌نجام ده‌دات‪ ،‬ئێمه‌ى گه‌النى‬ ‫سیناریۆیانه‌و‌ه کارێکى ئاسانه‌‪ ،‬چونک ‌ه عێراقیش هه‌مان سیاسه‌تمان به‌رامبه‌ر‬ ‫له‌ فه‌رهه‌نگى گه‌النى عێراقدا ته‌نها پیاده‌ ده‌کرێت بێ ئاگا ل ‌ه مه‌رامه‌کانى‬ ‫خوێن و چ �ه‌ک و خیانه‌ت ده‌بینرێت ‪-‬ئه‌مریکا‪ -‬له‌ناوچه‌که‌دا!‬

‫ئێستا ئه‌و‌ه ئێم ‌ه نین که‌ داوا ل ‌ه مالکى‬ ‫بکه‌ین‪ ،‬به‌ڵکو ئه‌و‌ه مالکیی ‌ه ک ‌ه داوا ل ‌ه‬ ‫ئێم ‌ه ده‌کات بۆی ‌ه ده‌بێت سه‌رکردایه‌تى‬ ‫ک���ورد خ��ۆى ب���ه‌دور بگرێت ل �ه‌ ش �ه‌ڕى‬ ‫دروستکراوى مالکى و هه‌وڵى ئه‌وه‌بدات‬ ‫الیه‌ن و واڵتى تر بێنێت ‌ه ناو کایه‌که‌و‌ه‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ى ناوبژیوانى الیه‌کى تر بکات‬ ‫نه‌ک کورد‪ ،‬چونک ‌ه کارى ناده‌ستورى‬ ‫زیاتر به‌رامبه‌ر به‌ ک��ورد ک��راوه‌‪ ،‬وه‌کو‬ ‫نه‌ته‌وه‌ى دووه‌م له‌ عێراقدا بۆیه‌ ده‌بێت‬ ‫ئێمه‌ش دۆسیه‌ى تایبه‌تمان هه‌بێت له‌م‬ ‫بارودۆخه‌ى عێراقدا نه‌ک برا چاکه‌که‌ى‬ ‫جاران بۆ رێخستنى دژه‌ سیاسیه‌کان و‬ ‫ئاشت کردنه‌وه‌یان‪ ،‬چونکه‌ ئێم ‌ه کێشه‌ى‬ ‫خاکمان هێشتا چاره‌سه‌ر نه‌کراو‌ه ئه‌و‌ه‬ ‫داهاتى بێ شومارى ئه‌م هه‌رێمه‌ی ‌ه ک ‌ه ل ‌ه‬ ‫ئاست پرسه‌ چاره‌نوس سازه‌کاندا ئێمه‌ى‬ ‫سست و بێ ه��ۆش ک��ردوه‌! مالکى ل ‌ه‬ ‫عێراقى دواى ‪-‬سه‌دام حسێن‪ -‬هێشتا ب ‌ه‬ ‫ئه‌قڵیه‌ت و سیاسه‌تى ئه‌و بیر ده‌کاته‌و‌ه‬ ‫له‌ چاره‌سه‌رکردنى کێشه‌کاندا ده‌یه‌وێت‬ ‫هه‌رچۆن سه‌دام حسێنى له‌سێداره‌دا له‌سه‌ر‬ ‫روداوه‌ک �ه‌ى دووجه‌یل له‌برى هه‌ڵه‌بج ‌ه و‬ ‫ئه‌نفال ب� ‌ه ه�ه‌م��ان ش��ێ��وه‌ش هاشمى ل ‌ه‬ ‫گۆڕه‌پانى سیاسى دوربخاته‌وه‌‪ ،‬چونک ‌ه‬ ‫وه‌کو پۆلێن کردن کورد له‌ قڕکردن و‬ ‫جینۆساید و ده‌رکردن له‌ پێش نه‌ته‌وه‌کانى‬ ‫ترى عێراقه‌وه‌یه‌‪ ،‬نه‌ک وه‌کو سه‌رژمێرى‬ ‫بۆی ‌ه ده‌بێت هه‌مووان بزانن ک ‌ه زمانى‬ ‫ه�ه‌ڕه‌ش�ه‌ ک��ردن به‌سه‌رچوو! ب�ه‌ڕاده‌س��ت‬ ‫ک���ردن و ل �ه‌س��ێ��داره‌ دان���ى ه��اش��م��ى ب ‌ه‬ ‫م��اده‌ى چ��وارى تیرۆر مالکى ده‌یه‌وێت‬ ‫پێمان بڵێت که‌ هه‌رکه‌س له‌ به‌رژه‌وه‌ندى‬ ‫مه‌زهه‌بى ئێمه‌دا نه‌بێت ئه‌وا سیناریۆ و‬ ‫په‌تى سێدار‌ه چاوه‌ڕوانیه‌تى! بۆیه‌ ده‌بێت‬ ‫سه‌رۆکایه‌تى له‌ عێراق هه‌ڵوێستى خۆى‬ ‫ه�ه‌ب��ێ��ت ل �ه‌ ع��ێ��راق��دا و س�ه‌رۆک��ای�ه‌ت��ى‬ ‫هه‌رێم هه‌ڵوێستى خۆى هه‌بێت کاتێک‬ ‫مالکى بیه‌وێت بۆچونى خۆى بسه‌پێنێت‬ ‫ب��ه‌س��ه‌ر گ��ه‌الن��ى ع��ێ��راق��دا ئ����ه‌وا ئێم ‌ه‬ ‫ب�ه‌ دیموکراسى ب �ه‌ره‌ن��گ��ارى ده‌ب��ی��ن�ه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونک ‌ه جیهان هه‌مووى به‌ره‌و دیمکراسى‬ ‫ده‌ڕوات! ل ‌ه واڵتانى تر جیاوازیه‌کان ل ‌ه‬ ‫ره‌نگ و ده‌نگ و ئایندا بووه‌ت ‌ه مایه‌ى‬ ‫جوانکردنى کۆمه‌ڵگ ‌ه پێشکه‌وتووه‌کان‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌داخه‌و‌ه لێر‌ه بووه‌ت ‌ه هۆکارێک‬ ‫بۆ سڕینه‌وه‌ و که‌نارخستن و وه‌ال نان‬ ‫و به‌که‌م سه‌یرکردنى یه‌کترى تا کار‬ ‫ده‌گاته‌ تاوانبارکردن به‌ کارى تیرۆرستى‪.‬‬

‫پارێزه‌رو بنه‌ماڵه‌ی به‌ڕێز ئۆجه‌الن دیداری‬ ‫له‌گه‌ڵدا سازبکه‌ن‪ ،‬هه‌مانکات له‌ماوه‌ی‬ ‫ئ���ه‌و پێنج م��ان��گ�ه‌ش��دا ئ���ه‌وا سێیه‌مین‬ ‫ک��ۆم �ه‌ڵ��ک��وژی �ه‌ ل��ه‌س��ه‌ر گ �ه‌ل��ی ک��ورد‬ ‫ب �ه‌ڕێ��وه‌ده‌ب��ات” ل�ه‌ خ��واک��ورک‪ ،‬چه‌لێ‬ ‫و گ��ون��دی رب��ۆس��ک��ی” ب��ۆی�ه‌ پێویسته‌‬ ‫بزانین ده‌وڵه‌تی ئه‌که‌په‌ به‌هه‌موو هێزیه‌وه‌‬ ‫له‌بچوکترین ده‌رف���ه‌ت ئه‌گه‌ڕێت تاکو‬ ‫گه‌وره‌ترین گورز بووه‌شێنێت‪.‬‬ ‫هه‌ڵوێستی گه‌لی کورد له‌ سه‌رتاسه‌ری‬ ‫ک���وردس���ت���ان‪ ،‬ب�ه‌ت��ای��ب�ه‌ت��ی��ش ل �ه‌ب��اش��ور‪،‬‬ ‫ئ �ه‌گ �ه‌رچ��ی وه‌ک���و پێویستیش ن�ه‌ب��ێ‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌گه‌ر به‌گوێره‌ی سااڵنی رابردوو‬ ‫به‌راوردی بکه‌ین زۆر به‌ره‌وپێشه‌وه‌ چووه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و ک���اردان���ه‌وان���ه‌ی گ �ه‌ل �ه‌ک �ه‌م��ان چ‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئۆپه‌راسیۆنه‌کانی ئێران و‬ ‫چ له‌به‌رامبه‌ر تورکیا ئاستێکی نوێیان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم هێشتا وه‌ک پێویست نییه‌‪.‬‬ ‫راگه‌یاندنه‌کان به‌گشتی هه‌ڵوێستیان تا‬ ‫ئاستێکی باش گۆڕدراوه‌‪ ،‬به‌اڵم زۆرجار‬ ‫بێ ئاگاداری له‌ژێرناوی سه‌ربه‌خۆیی و‬ ‫هه‌ردووال وه‌ک یه‌ک سه‌یرکردن ئه‌که‌ونه‌‬ ‫خ��زم �ه‌ت داگ��ی��رک �ه‌ری‪ .‬چونکه‌ نابێ‬ ‫ئه‌وشه‌ڕه‌ ن��اڕه‌واو داسه‌پاوه‌ی سه‌رگه‌لی‬ ‫کورد و تێکۆشه‌ر و شۆڕشگێڕه‌کانی‪،‬‬ ‫به‌راوردبکه‌ین به‌ ده‌وڵه‌تێکی ئه‌ندامی ناتۆ‬ ‫و خاوه‌ن یه‌ک ملیۆنی هێزی چه‌کدار‪.‬‬ ‫ئ�ه‌گ�ه‌رن��ا ب �ه‌گ��وێ��ره‌ی س��ااڵن��ی راب���ردوو‬ ‫له‌الیه‌نی راگه‌یاندنیش گۆڕانکاریه‌کی‬ ‫به‌رچاو هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی له‌باشووردا تائێستاش ب �ه‌الوازی‬

‫ده‌رده‌ک����ه‌وێ����ت ب����ه‌داخ����ه‌وه‌ ه�ه‌ڵ��وێ��س��ت��ی‬ ‫ده‌س�����ه‌اڵت�����داران�����ه‌‪ ،‬پ���ارت���ی و الی��ه‌ن��ه‌‬ ‫سیاسیه‌کان هه‌ڵوێسته‌کانیان ل �ه‌دواوه‌ی‬ ‫خ��ه‌ڵ��ک��ه‌‪ ،‬خ �ه‌ڵ��ک��ی ب���اش���ور ئ���ی���راده‌ی‬ ‫ب�ه‌ه��ێ��زت��ره‌ ل �ه‌الی �ه‌ن �ه‌ س��ی��اس��ی�ه‌ک��ان‪ .‬ل�ه‌م‬ ‫کۆمه‌ڵکوژیه‌ی ربۆسکیدا ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫هه‌ڵوێستی س �ه‌رۆک��ای �ه‌ت��ی ه �ه‌رێ��م که‌‬ ‫خ��ۆی ب�ه‌ “ن��ی��گ�ه‌ران” گ���وزاره‌ ده‌ک��ات‪،‬‬ ‫وه‌ک���وت���ر ه��ه‌م��وو الی��ه‌ن��ه‌ س��ی��اس��ی�ه‌ک��ان‬ ‫ک��ۆم��ه‌ڵ��ک��وژی��ه‌ک��ه‌ی��ان ش����ه‌رم����ه‌زار و‬ ‫سه‌رکۆنه‌کرد‪ .‬پێویسته‌ ده‌سه‌اڵتدارانی‬ ‫ب��اش��ور ئ��ه‌وه‌ ب��زان��ن ک �ه‌ئ �ه‌وه‌ ه��اواڵت��ی و‬ ‫ش��ۆڕش��گ��ێ��ڕان �ه‌ی ل �ه‌ب��اک��وری��ش شه‌هید‬ ‫ده‌کرێن ئه‌وانه‌ش هاواڵتی کوردستانین‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئێمه‌ ئه‌ڵێین حکومه‌تی کوردستان‪،‬‬ ‫یان ئاماده‌کاری بۆ کۆنفرانسی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫ئه‌که‌ین‪ ،‬ئه‌وکات پێویسته‌ بزانرێت ئه‌و‬ ‫ه�ه‌ڵ��وێ��س��ت��ان�ه‌ی ده‌س����ه‌اڵت����داران‪ ،‬به‌شی‬ ‫پاراستن و خاوه‌ن ده‌رکه‌وتنی هاواڵتیانی‬ ‫کوردستانیان پێناکرێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وک���ات ب���ۆم���ان ده‌رده‌ک�����ه‌وێ�����ت که‌‬ ‫کۆمه‌ڵکوژیه‌که‌ی ربۆسکی ب�ه‌ پالن‬ ‫و ب�ه‌ده‌س��ت��ی ئه‌نقست ک����راوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫به‌ئاگاداری ئه‌مریکاو زلهێزه‌ جیهانیه‌کان‬ ‫ب�ه‌ڕێ��وه‌چ��ووه‌‪ ،‬بۆیه‌ جارێکیتریش ته‌نها‬ ‫رێگایه‌ک بۆ کورد هه‌یه‌ تا ئه‌م کاته‌ش‪،‬‬ ‫ئه‌ویش پێویسته‌ به‌خۆی خ��اوه‌ن له‌خۆی‬ ‫ده‌رک���ه‌وێ���ت و ب�ه‌ه��ێ��زو ئ���ی���راده‌ی خ��ۆی‬ ‫شوێنی خۆی له‌هه‌رێمه‌که‌دا بکاته‌وه‌و‬ ‫تاکو کۆتاییش ب�ه‌ کۆمه‌ڵکوژیه‌کان‬ ‫بهێنرێت‪.‬‬

‫دکتۆر به‌رهه‌م فرسه‌ته‌‬ ‫ئه‌وان لێره‌نین!‬

‫ڕێبوار چۆمانى‬

‫ه��ه‌ر ل �ه‌ س��ه‌رده‌م��ى دوو ئ��ی��داری�ه‌ک�ه‌دا‬ ‫کاتێک ک ‌ه د‪.‬به‌رهه‌م بوو ب ‌ه سه‌رۆکى‬ ‫ئیداره‌ى سه‌وز خه‌ڵکێکى زۆر تاڕاده‌یه‌ک‬ ‫ل �ه‌ ک��اره‌ک��ان��ى رازى ب���وو‪ ،‬ه�ه‌رچ�ه‌ن��د‌ه‬ ‫ئه‌وکات وه‌ک��و ئێستا کۆمه‌ڵگاکه‌مان‬ ‫راده‌ى رۆشنبیرى ئه‌وه‌ند‌ه ب�ه‌رز نه‌بوو و‬ ‫رۆژنامه‌نوس و ئۆپۆزسیۆنێکى وه‌کو‬ ‫ئێستا کاراشمان نه‌بوو هه‌تا گه‌نده‌ڵی و‬ ‫بێ یاساییه‌کان بۆ خه‌ڵک رون بکه‌نه‌و‌ه‬ ‫ل�ه‌گ�ه‌ڵ ه�ه‌م��وو ئه‌مانه‌شدا د‪.‬ب �ه‌ره �ه‌م‬ ‫تاڕاده‌یه‌ک سه‌رکه‌وتو بوو‪.‬‬ ‫وه‌ک وتم زیاتر به‌ هۆى که‌م هۆشیارى‬ ‫کۆمه‌ڵگاکه‌مان‪ ،‬له‌ دواى هه‌ڵبژاردنى‬ ‫(‪ )2009/7/25‬کاتێک ک ‌ه لیسته‌که‌ى‬ ‫ی �ه‌ک��ێ��ت��ى و پ���ارت���ى س��ه‌رک��ه‌وت��ن��ی��ان‬ ‫به‌ده‌ستهێنا و ح��ک��وم�ه‌ت��ی��ان پێکهێنا‬ ‫ب �ه‌ س �ه‌رۆک��ای �ه‌ت��ى د‪.‬ب���ه‌ره���ه‌م ب �ه‌ هۆى‬ ‫رێکه‌وتننامه‌ ستراتیژیه‌که‌وه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم‬ ‫ئه‌مجار‌ه حکومه‌ته‌که‌ جیاوازتر بوو ل ‌ه‬ ‫حکومه‌ته‌کانى پێشوو به‌هۆى دروستبونى‬ ‫ئۆپۆزسیۆنێکى کارا له‌ په‌رله‌ماندا ک ‌ه‬ ‫چاودێریه‌کى زۆر توندیان خسته‌سه‌ر‬ ‫ح��ک��وم�ه‌ت و زۆر شتیان ب��ۆ خه‌ڵک‬ ‫رون��ک��رده‌وه‌‪ ،‬ل ‌ه ئه‌نجامى ئ�ه‌و هۆشیار‬ ‫بونه‌وه‌ى شه‌قامدا ئه‌وه‌بوو خۆپیشاندان ‌ه‬ ‫جه‌ماوه‌ریه‌که‌ى رۆژى (‪)17‬ى شوبات و‬ ‫رۆژانى دواتر رویدا که‌ تیایدا بزوتنه‌وه‌ى‬ ‫گ��ۆڕان و دوات��ر هه‌موو ئۆپۆزسیۆن و‬ ‫زۆرب���ه‌ى رۆژن��ام �ه‌ن��وس �ه‌ سه‌ربه‌خۆکان‬ ‫داواى ده‌س�����ت ل���ه‌ک���ار ک��ێ��ش��ان �ه‌وه‌ى‬ ‫د‪.‬ب �ه‌ره �ه‌م��ی��ان ک��رد ل �ه‌ س�ه‌رۆک��ای�ه‌ت��ى‬ ‫ح��ک��وم �ه‌ت ب��ێ��ده‌س �ه‌اڵت��ى ح��ک��وم �ه‌ت و‬

‫روداوه‌ک��ان��ى (‪)17‬ى شوبات و رۆژان��ى‬ ‫دوات��ر‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و ئاماده‌نه‌بوو ده‌ست ل ‌ه‬ ‫س �ه‌رۆک��ای �ه‌ت��ى ح��ک��وم�ه‌ت هه‌ڵبگرێت‬ ‫له‌کاتێکدا ئ�ه‌و هه‌موو سوکایه‌تیه‌ ب ‌ه‬ ‫حکومه‌ته‌که‌ى ک���را‪ ،‬وه‌ک���و بکوژانى‬ ‫(‪)17‬ى شوبات که‌ بڕیارى دادگایان هه‌ی ‌ه‬ ‫بۆ ده‌ستگیرکردنیان ده‌ستگیرنه‌کراون‬ ‫و سوتاندنى ب��اره‌گ��اک��ان��ى ب��زووت��ن�ه‌وه‌ى‬ ‫گۆڕان له‌ناوچه‌کانى ژێرده‌سه‌اڵتى پارتى‬ ‫ک� ‌ه حکومه‌ت نه‌یتوانى هیچ بکات‬ ‫جگ ‌ه ل�ه‌م��ان�ه‌ش د‪.‬ب��ه‌ره��ه‌م ل�ه‌ن��اوچ�ه‌ى‬ ‫ژێرده‌سه‌اڵتى پارتى ده‌سه‌اڵتى به‌قه‌ده‌ر‬ ‫به‌رپرسى ناوچه‌یه‌کیش نیی ‌ه و زۆربه‌ى‬ ‫بڕیاره‌کانى جێبه‌جێ ناکرێن‪.‬‬ ‫پ���ێ���وی���س���ت���ه‌ ئ���������ه‌وه‌ش ب����زان����ی����ن ک � ‌ه‬ ‫حکومه‌ته‌که‌ى د‪.‬ب �ه‌ره �ه‌م ل ‌ه سێ الو‌ه‬ ‫دژایه‌تى ده‌کرێت ئۆپۆزسیۆن ل ‌ه الیه‌ک‬ ‫پارتى له‌الیه‌کیتر و ته‌نانه‌ت به‌شێک‬ ‫ل��� ‌ه ب �ه‌رپ��رس��ان��ى ی�ه‌ک��ێ��ت��ی��ش دژای���ه‌ت���ى‬ ‫حکومه‌ته‌که‌ى ده‌ک �ه‌ن‪ .‬باش ‌ه د‪.‬به‌رهه‌م‬ ‫وتمان له‌سه‌روبه‌ندى رووداوه‌کانى (‪)17‬‬ ‫شوباتدا بۆیه‌ ده‌ستت له‌کار نه‌کێشایه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونکه‌ ئه‌وه‌ داواک��ارى ئۆپۆزسیۆن بوو‬ ‫که‌ بۆتۆ ده‌یکرد ب ‌ه خۆبه‌ده‌ستدان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌ى ڕوداوه‌ک��ان��ى ئه‌م دواییه‌ى بادینان‬ ‫و سوتاندنى باره‌گاکانى یه‌کگرتووى‬ ‫ئیسالمى له‌ژێر ده‌سه‌اڵتى حکومه‌ته‌که‌ى‬ ‫ج�ه‌ن��اب��ت و ئ��ه‌و ه �ه‌م��وو سوکایه‌تیه‌ى‬ ‫که‌ به‌حکومه‌ته‌که‌ى جه‌نابت ده‌کرێت‬ ‫دیارترینیان پێکهێنانى لیژن ‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫س �ه‌رۆک��ای �ه‌ت��ى ه �ه‌رێ��م �ه‌و‌ه ک � ‌ه ده‌ب��وای � ‌ه‬ ‫حکومه‌ت لیژنه‌ى بۆ روداوه‌کان دروست‬ ‫کردبایه‌ و به‌دواداچونى بۆ رووداوه‌ک��ان‬ ‫ک���ردب���ای���ه‌‪ ،‬ب�����ه‌اڵم س���ه‌رۆک���ى ه �ه‌رێ��م‬ ‫دێ��ت و لیژن ‌ه دروس��ت ده‌ک��ات له‌الیه‌ن‬ ‫سه‌رۆکایه‌تى هه‌رێم و هیچ حیسابێک‬ ‫بۆ حکومه‌ت ناکات و تۆش هه‌ربێده‌نگ‬ ‫ده‌مێنیته‌وه‌!‬ ‫ب��ۆی �ه‌ م��ن وه‌ک���و ئ��ام��ۆژگ��اری �ه‌ک بۆ‬ ‫ج �ه‌ن��اب��ت داوات ل��ێ��ده‌ک �ه‌م ک�� ‌ه وه‌ک��و‬ ‫هه‌ڵوێست وه‌رگرتنێک و گێڕانه‌وه‌ى‬ ‫ئیعتیبار بۆخۆت ده‌ست له‌کار بکێشه‌و‌ه‬ ‫خۆئه‌مجاره‌یان ئۆپۆزسیۆن داواى لێت‬ ‫ن�ه‌ک��ردوه‌ که‌ ده‌س��ت له‌کار بکێشیه‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ له‌کۆتایدا ده‌ڵێم د‪.‬به‌رهه‌م فرسه‌ت ‌ه‬ ‫ئه‌وان لێره‌نین ده‌ست له‌کاربکێشه‌وه‌‪.‬‬

‫تیۆری‬

‫کاپیتالیزم‪ ،‬گه‌وره‌ترین سوکایه‌تی‬ ‫ب ‌ه ژنان ده‌کات‬

‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪87‬‬ ‫دووشه‌ممه ‪2711/10/12 - 2012/1/2‬‬

‫‪18‬‬

‫گۆشه‌یه‌کی تایبه‌ته‌‪ ،‬هه‌فتانه‌ ئه‌حالم مه‌نسور ده‌ینوسێت‬

‫میلله‌ته‌که‌م ‪ +‬خۆشه‌ویستی = گه‌ردون‬ ‫«ئه‌ردۆغان هه‌یوه‌ شێره‌»‬ ‫میلله‌ته‌که‌م! ن��ازان��م چیت ب��ۆ ب��ک��ه‌م بۆ‬ ‫ئ��ه‌وه‌ی ل��ه‌م پیرێتیمدا خه‌جاڵه‌تی نه‌کێشم؟‬ ‫تۆ میلله‌تێکی جوانیت‪ ،‬هه‌ر چیت بۆ بکه‌م‬ ‫که‌مه‌‪ ،‬گیانم فیدات بێت‪ ،‬له‌ ئۆغرت دام‪...‬‬ ‫ـ فه‌رموو‬ ‫ـ مێژوم به‌ جوانی بخوێنه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫ـ سه‌رچاو‪ .‬گڕه‌م دێ بۆ هه‌موو شتێک‬ ‫بۆ ئاو و هه‌وات‪ ،‬بۆ منداڵه‌کانت‪ ،‬بۆ پیرێ‬ ‫ژن��ان��ت‪ ،‬ب��ۆ گوڵه‌کانت‪ ،‬ب��ۆ ئه‌ستێره‌کانی‬ ‫شه‌وانت‪ ،‬بۆ بۆ بۆ‪ ...‬نازانم چۆن و له‌ سه‌ر‬ ‫چیت بدوێم‪.‬‬ ‫ـ شه‌هیده‌کان! هه‌موومان به‌ نۆره‌ شه‌هید‬ ‫ده‌بین‪.‬‬ ‫ئێمه‌ به‌ هه‌لهه‌له‌ ماڵئاوایی له‌ گه‌نجه‌کانمان‬ ‫ده‌ک��ه‌ی��ن‪ .‬من له‌ ده‌وری���ان ئه‌گه‌ڕێم‪ .‬ئ��ه‌وان‬ ‫ئه‌ستێره‌ن و ئ��ه‌وان��ه‌ی که‌ تۆیان فه‌رامۆش‬ ‫کردووه‌‪ ،‬وه‌کو کۆالره‌ن بای مێژوو ماڵئاواییان‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌کات‪.‬‬ ‫ن���ازان���م چ���ۆن ه��ه‌س��ت و ن��ه‌س��ت��م بکه‌م ‌ه‬ ‫بوکه‌شوشه‌ی مندااڵن! نازانم چۆن چاوه‌کانم‬ ‫بکه‌م به‌ کانی! نازانم چۆن نێوچه‌وانم بکه‌م‬ ‫به‌ ته‌خته‌ی هه‌ڵواسرا له‌ پۆله‌کان! نازانم چۆن‬ ‫زه‌وی��ه‌ک��ه‌ت بکێڵم به‌ نینۆکی په‌نجه‌کانم!‬ ‫نازانم چۆن فرمێسکه‌کانم بکه‌مه‌ مرواری‬ ‫و ملوانکه‌ بۆ گه‌ردنی کچان! ئه‌خولێمه‌و‌ه‬ ‫له‌ چ���وارده‌وری نه‌خۆشه‌کان‪ ،‬تنۆکه‌کانی‬ ‫خوێنم بکه‌مه‌ ح��ه‌ب و ده‌رم���ان‪ ،‬چی بکه‌م‬ ‫ب��ۆ م��ن��دااڵن��ی‪ ،‬ف��رۆش��ه‌ره‌ ب��چ��وک��ه‌ک��ان ک ‌ه‬ ‫خێزانه‌کانیان به‌خێو ده‌که‌ن‪ .‬خۆزگه‌ دایکیان‬ ‫بوومایه‌ شه‌و و رۆژ له‌په‌کانم بۆ بکردایه‌ت ‌ه‬ ‫نان‪ ،‬به‌ هه‌ناسه‌م دووه‌م ئۆکسیدی کاربونی‬ ‫(‪ )co2‬کۆنه‌په‌رستیم بۆ ک��ورد ده‌ک��رد ب ‌ه‬ ‫ئۆکسیژن‪ .‬گڕی ده‌رونم ئاواره‌کانم ده‌گوڕێم‬ ‫بۆ بۆنی نێرگز‪.‬‬ ‫ئای که‌ هیچم بۆ ناکرێت‪ ،‬وشه‌ی خۆزگ ‌ه‬ ‫هه‌میشه‌ هه‌ناسه‌مه‌‪ ،‬هه‌ڵیده‌فرم هه‌ر خۆی ل ‌ه‬ ‫خۆیه‌وه‌ ده‌ردێ‪.‬‬ ‫ب��اش��ه‌ ک��ه‌ ل��ه‌ زس��ت��ان��دای��ن‪ ،‬ب����اران گ��ڕی‬ ‫ده‌رون���م خ��ام��ۆش ده‌ک���ات‪ .‬ئ��ای ک��ه‌ بێ‌ناز‬ ‫که‌وتوم و ئه‌ترسم به‌ بێ‌ده‌نگی بمرم‪ .‬که‌ی‬ ‫ئه‌ته‌قمه‌وه‌ نازانم! نه‌ زمانم مه‌قه‌سته‌ و ن ‌ه‬ ‫نوکی پێنوسه‌که‌م‪ ،‬چه‌قۆشم نیه‌‪ .‬خۆزگ ‌ه‬ ‫به‌ مه‌مکه‌کانم شیر بده‌مه‌ هه‌موو مندااڵنی‬ ‫ک���ورد‪ ،‬خ��ۆزگ��ه‌ چ��اوه‌ک��ان��م بکه‌مه‌ خ��واردن‬ ‫بۆ ئ��ه‌وه‌ی هه‌موو میلله‌تی پێ تێر بکه‌م‪.‬‬ ‫ب��ه‌ڵ��ێ م��ن میلله‌ت پ��ه‌رس��ت��م‪ ،‬ح���ه‌زم ده‌ک��رد‬ ‫نوکی پێنوسه‌که‌م ببێ به‌ تیر و بۆ دڵی‬ ‫ئه‌ردۆغان بینیرم که‌ چۆن له‌م به‌ره‌به‌یانه‌دا‬ ‫گوندێکی ک��وردی بوردومان کرد‪ .‬هه‌موو‬ ‫ته‌رمه‌کانم بینی‪ ،‬خه‌ریک ب��وو چاوه‌کانم‬ ‫کوێر بن‪ ،‬گوندێکی ه��ه‌ژار و خنجیالنه‌ ب ‌ه‬ ‫چاوتروسکاندنێک له‌ناو چوو‪ .‬ویژدانی کێ‬ ‫ئ��ه‌م کوشتن و بڕینه‌ قبوڵ ده‌ک���ات‪ .‬ئاخر‬ ‫بێ‌تاوان بوون‪ ،‬زۆربه‌ی زۆریان منداڵ بوون‪.‬‬ ‫ک��وێ��رای��ی��م داه����ات‪ .‬هیچم پ��ێ ن��اوت��رێ‪.‬‬ ‫چ��ون��ک��ه‌ ل��ه‌ خ��ه‌وی��ش��م��ا ده‌س���ه‌اڵت���ی تورکیا‬ ‫ب��ه‌ردب��اران ده‌ک��ه‌م‪ ،‬بگره‌ له‌ ئه‌تاتورکه‌وه‌ تا‬ ‫سه‌رکرده‌سه‌ربازییه‌کان تا ئه‌ردۆغان‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م ب��ه‌ی��ان��ی��ه‌ ک��ه‌ ئ��ه‌ک��ات��ه‌ (‪ )12/29‬و‬ ‫میلله‌ته‌که‌مان له‌ سه‌رانسه‌ری جیهان خۆیان‬ ‫ئ��ام��اده‌ ده‌ک���ه‌ن ب��ۆ ج��ه‌ژن��ی س��ه‌ری س��اڵ و‬ ‫ئاهه‌نگ گێڕان‪ ،‬که‌چی کورد له‌ پرسه‌ دایه‌‪،‬‬ ‫ئه‌ی هه‌ر وا نه‌بووه‌ ئه‌م میلله‌ته‌؟! ئه‌ی که‌می‬ ‫ل��ه‌ن��او چ���ووه‌؟ ع��ه‌ره‌ب��ی ئ��اخ��رش��ه‌ڕ کۆتایی‬ ‫ب��ه‌ه��اری ع��ه‌ره‌ب��ی ک��رده‌ پاییزی ع��ه‌ره‌ب��ی‪.‬‬ ‫ک��ورد وا ن��ی��ه‌‪ ،‬ل��ه‌ س���ه‌دام حسێن نه‌ترسا و‬ ‫روخاندی‪ ،‬کورد له‌ سه‌ر کورسیه‌که‌ی سه‌دام‬ ‫حسێن دانیشت‪ .‬ئه‌ردۆغان به‌خۆیدا ناچێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ن��ازان��ی ک��ه‌ رۆژێ دێ��ت ک��وردێ��ک له‌سه‌ر‬ ‫کورسیه‌که‌ی داده‌نیشێت‪ .‬ئه‌ردۆغان چه‌ند‬ ‫گه‌شتێکی عه‌ره‌بی کرد و ئه‌نجامی بۆی‬ ‫خ��راپ ک��ه‌وت��ه‌وه‌‪ .‬خۆ خوا نه‌کات فه‌ڕه‌نسا‬ ‫دوژمنی یه‌کێک بێت‪.‬‬ ‫کاتژمێر ده‌ بۆ یازده‌ى نیوه‌شه‌و‪ ،‬له‌ ناوچه‌ی‬ ‫ق�لاب��ان‪ ،‬ک��ه‌ س��ه‌ر ب��ه‌ پ��ارێ��زگ��ای شه‌رناخه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌ردۆغ���ان م��ن��داڵ و گ��ه‌ن��ج��ی ک��وش��ت��ووه‌‪،‬‬

‫ته‌رمه‌کانم بینی‪ ،‬گونده‌هه‌ژاره‌که‌م بینی‪.‬‬ ‫ئه‌م گونده‌ به‌ کۆمه‌ڵکوژى رۆژباشى کرده‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌یوه‌شێره‌‪ ،‬ئ��ه‌ردۆغ��ان شێره‌‪ ،‬داوود ئۆغڵو‬ ‫شێره‌‪ ،‬سه‌رکرده‌ سه‌ربازییه‌کان شێره‌‪ ،‬تورک‬ ‫شێره‌‪ ،‬ئه‌تاتورک شێره‌‪ ،‬ده‌سه‌اڵتی تورکیا‬ ‫شێره‌‪ ،‬سیاسه‌تمه‌دارانی شێره‌‪ ،‬شۆفێنیه‌تی‬ ‫شێره‌‪ ،‬مێژوی شێره‌‪ ،‬ده‌وڵه‌تی عوسمانی شێره‌‪،‬‬ ‫ده‌وڵه‌ته‌ هاوپه‌یمانه‌کانی شێره‌‪ ،‬ئێران شێره‌‪،‬‬ ‫سه‌ربازه‌کانیان شێره‌‪ ،‬تانک و ده‌بابه‌کانیان‬ ‫شێره‌‪ ،‬خۆ کێشه‌ی ئه‌رمه‌نییه‌کان به‌ ئاسانی‬ ‫ب��ه‌س��ه‌ری��ان��دا تێناپه‌ڕێت‪ .‬ه��ه‌ر ده‌ب���ێ باجی‬ ‫ئه‌و تاوانه‌یان بده‌ن‪ .‬ده‌بێ بزانن که‌ ئاگری‬ ‫شۆڕشی کوردی باکور ناکوژێته‌وه‌‪.‬‬ ‫دوو شت هه‌یه‌ قه‌ره‌بووی نادرێته‌وه‌؛ مردن و‬ ‫خۆشه‌ویستی‪ .‬ئه‌م شه‌هیدانه‌ گوندی خۆیان‬ ‫خ��ۆش ده‌وێ‪ .‬میلله‌ت و زم��ان و خوشک‬ ‫و برایه‌تی خۆیانیان خ��ۆش ده‌وێ‪ ،‬که‌واته‌‬ ‫تورکیا دوو جار قه‌رزداره‌‪ ،‬به‌ چی قه‌ره‌بووی‬ ‫شه‌هیدبوونیان ده‌ک��ات��ه‌وه‌؟! نه‌ پ��اره‌ شوێنی‬ ‫ئه‌کاته‌وه‌ و نه‌ زه‌وی‪ .‬خۆ کاروانچى بوون و‬ ‫خۆیان ژیاندووه‌‪ ،‬گه‌نج و جوان بوون و دوور‬ ‫بوون له‌ سیاسه‌ت‪ .‬رۆژێ دێت تورکیا شیوه‌ن‬ ‫بۆ خۆی ده‌کات‪ .‬چونکه‌ وه‌کو تیرۆریست ل ‌ه‬ ‫قه‌ڵه‌م ده‌درێ‪ ،‬به‌ ناپاڵم به‌ ژه‌هری کیمیایی‬ ‫کورد له‌ناو ده‌بات‪ .‬ئاینده‌ی ئه‌ردۆغان وه‌کو‬ ‫سه‌دام حوسێنی لێ دیت‪ .‬به‌ ناو ئیسالمیشه‌و‌ه‬ ‫قسه‌ ده‌کات‪.‬‬ ‫م���ن پ���ی���رم‪ ،‬ش���ۆڕش���ی ئ��ه‌ی��ل��ۆل��م دی����وه‌‪،‬‬ ‫شۆڕشگێڕه‌کان یه‌که‌ یه‌که‌ ده‌ناسم‪ ،‬کوردی‬ ‫باشور کۆڵی نه‌دا‪ .‬سه‌دام حوسێن نه‌مردبوو‪،‬‬ ‫ک���ورد راپ��ه‌ڕی��ن��ی خ��ۆی ک���رد‪ ،‬ت��رس��ی لێ‬ ‫نیشتبوو نه‌ وه‌ک کوردێک کورسیه‌که‌ی‬ ‫داگیر بکات‪ .‬خۆا ئه‌و خوایه‌یه‌ که‌ دوژمن ‌ه‬ ‫گ���ه‌وره‌ک���ه‌ی ج���ه‌الل ت��اڵ��ه‌ب��ان��ی جێگاکه‌ی‬ ‫گرت‪ .‬با سه‌دام حوسێن له‌ناو گۆڕه‌که‌شیدا‬ ‫ه��ه‌ر ب��ل��ه‌رزێ‪ ،‬ئ��ه‌م��ه‌ وان��ه‌ی��ه‌ک��ی زی��ن��دووه‌‪.‬‬ ‫ب��ا ئ��ه‌ردۆغ��ان و ئ��ه‌ح��م��ه‌دی ن���ه‌ژاد له‌به‌ری‬ ‫بکه‌ن نه‌ک هه‌موومان هه‌ر رۆژێ��ک و ب ‌ه‬ ‫شێوه‌یه‌ک داچڵه‌کێن و پرسه‌ دابنین چ بۆ‬ ‫کوردی باکور و چ بۆ کوردی رۆژهه‌اڵت‪.‬‬ ‫خۆ ک��وردی رۆژئ��اوا خه‌ریکه‌ ئ��ازاد ده‌بێت‪،‬‬ ‫پیرۆزمان بێت‪ .‬با جگه‌رخوێن له‌ خه‌و هه‌ڵسێ‬ ‫و شیعر بنوسێت‪.‬‬ ‫له‌ سه‌رانسه‌ری جیهاندا هه‌موو میلله‌تان‬ ‫پێشوازی له‌ ساڵێکی نوێیان ک��رد به‌ مۆم‬ ‫و شیرینی و جلی ت���ازه‌ و یه‌کتربینین و‬ ‫ماچ؛ که‌چی کورد پرسه‌ی که‌وته‌ ماڵه‌وه‌‪.‬‬ ‫من یه‌کێکم له‌و که‌سانه‌ که‌ جه‌ژن ناکه‌م‪.‬‬ ‫ماته‌مینی ماڵه‌که‌م داده‌پ��ۆش��ێ��ت و به‌ ئه‌و‬ ‫په‌ڕی ره‌نج‌بێبه‌ری و هه‌ناسه‌ساردی ئه‌گریم‬ ‫ب��ۆ ئ���ه‌و گ��ه‌ن��ج��ه‌ ج��وان��ان��ه‌ ک��ه‌ ل��ه‌ رۆژی‬ ‫هه‌ینی (‪ )30‬مانگ له‌و سه‌هۆڵبه‌ندانه‌دا‬ ‫ته‌رمه‌کانیان ب��ه‌ڕێ ک���ران‪ .‬ئ���ه‌وه‌ی به‌سه‌ر‬ ‫که‌سوکاریان هاتووه‌ به‌سه‌ر حه‌زره‌تی زه‌ینه‌ب‬ ‫و له‌یالى برازاى زه‌ینه‌ب و کچى ئه‌لحوسێن‬ ‫ن��ه‌ه��ات��ووه‌‪ ،‬که‌ به‌ چ��راده‌س��ت ب���ه‌دواى سه‌رى‬ ‫باوکیدا ئ��ه‌گ��ه‌ڕا‪« ،‬شامى غه‌ریبانه‌ له‌یال‬ ‫پ��ه‌رێ��ش��ان��ه‌«‪ ،‬دای��ک��ان ب��ه‌ک��ۆم��ه‌ڵ شیوه‌نیان‬ ‫ده‌ک��رد‪ ،‬باوکان ئه‌گریان‪ .‬ته‌نها که‌ پرسیار‬ ‫کرا له‌ ئه‌ردۆغانی ناموباره‌ک بۆچی وا‬ ‫ب���وو؟ ب��ه‌ وش��ه‌ی��ه‌ک «ب���ه‌داخ���ه‌وه‌ وای لێ‬ ‫ه����ات»‪ ،‬ب��ن��ه‌م��اڵ��ه‌ی��ه‌ک��ی گ����ه‌وره‌ و گ��ران��ی‬ ‫ک����وردی ک���رد ب��ه‌ س��ف��ره‌ی��ه‌ک��ی خ��وێ��ن��اوی‪.‬‬ ‫ه��ه‌م��وو ک��ورد ه��ه‌م��وو که‌ناڵه‌کانی جیهان‬ ‫پیشانی شه‌هیده‌کانیان دا‪ .‬ت��ه‌رم��ه‌ک��ان ل ‌ه‬ ‫ریزی یه‌کتر بوون‪ .‬هه‌ر وه‌کو چون له‌ ژیاندا‬ ‫هاوڕێ بوون‪ ،‬به‌مجۆره‌ش له‌ شه‌هیدبوونیاندا‬ ‫به‌ ریزه‌وه‌ خه‌ونیان به‌ کوردستانێکى ئازاده‌و‌ه‬ ‫ده‌بینی‪ ،‬که‌ که‌س ده‌نگى گولله‌یه‌کی تێدا‬ ‫نه‌بیستێت‪ .‬ئه‌و چه‌که‌ چی بوو‪ ،‬ئه‌ردۆغان ب ‌ه‬ ‫کاری هێنابوو بۆ شه‌هیدبوونی ئه‌م گه‌نجانه‌؛‬ ‫ژه‌ه��ری کیمیایی‪ .‬هه‌موومان داغ له‌ دڵین‬ ‫ت��ا هه‌تاهه‌تایه‌ ل��ه‌ ت��ورک ن��اب��وری��ن و هه‌ر‬ ‫به‌ دوژمنی خۆمانی ده‌زانین و هه‌ر ده‌بێ‬ ‫تێبکۆشین و ک��ۆڵ نه‌ده‌ین بۆ ئازادبوونی‬ ‫کورد و کوردستان‪.‬‬

‫نووسینی‬ ‫گڕکان رۆژهه‌اڵت‬

‫له‌مێژووى مرۆڤایه‌تیدا هه‌میشه‌ وشه‌ى کۆیل ‌ه‬ ‫بۆ که‌سانێک به‌کار هاتووه‌ که‌ هه‌ڵسوکه‌وت و‬ ‫کارکردنیان و ته‌نانه‌ت بیرکردنه‌وه‌شیان به‌ ویست‬ ‫و خواستى که‌سێکی تر بووبێت‪ .‬کۆیله‌بوون ته‌نیا‬ ‫ئه‌وه‌ نیه‌ که‌ مرۆڤێک ده‌بێ به‌ کۆیله‌‪ ،‬له‌وانه‌یه‌‬ ‫کۆمه‌ڵگایه‌ک‪ ،‬یان واڵتیک و یان ڕه‌گه‌زێک به‌‬ ‫گشتى ببن به‌ کۆیله‌‪ .‬له‌ سیستمى مۆدێرنیته‌ی‬ ‫کاپیتالیزمدا تاقمێک سه‌رمایه‌دار له‌ چوارچێوه‌ى‬ ‫ده‌سه‌اڵتى ده‌وڵه‌ت ـ نه‌ته‌وه‌دا مرۆڤه‌ ژێرده‌سته‌کانیان‬ ‫خستوه‌ته‌ زلکاوى کۆیله‌بوون و هه‌موو شتێک‬ ‫ب��ۆ ن��ه‌ت��ه‌وه‌ ـ ده‌وڵ���ه‌ت���ه‌‪ .‬راس��ت‌ت��ر ئ��ه‌وه‌ی��ه‌ ک��ه‌ به‌‬ ‫هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندن و فێڵبازییه‌وه‌ له‌ ژێر ناوى نه‌ته‌وه‌ ـ‬ ‫ده‌وڵه‌ت هه‌موو شتیک بۆ سه‌رمایه‌دارییه‌‪ .‬ده‌وڵه‌ت‬ ‫له‌ میلله‌ت دزى ده‌ک��ات دوات��ر هه‌ر وه‌کو خێر به‌‬ ‫سواڵکه‌ر بکات به‌شێکى که‌مى ده‌دات به‌ ئه‌وانه‌ى‬ ‫به‌ ده‌وریانن‪ .‬واته‌ وه‌ک چاکه‌خواز خۆى نیشان‬ ‫ده‌دات‪ ،‬ب��ه‌اڵم له‌ راستیدا له‌ بژارده‌ترین دز‌هک��ان‬ ‫مه‌ترسیدارتره‌‪ .‬پێشبڕکێ و رکابه‌رایه‌تى زێ��ده‌‪،‬‬ ‫قازانجى له‌ ڕاده‌به‌ده‌ر‪ ،‬بێکاری‪ ،‬هه‌ژاری‪ ،‬برسێتی‪،‬‬ ‫نژادپه‌رستى‪ ،‬ناسیۆنالیزم‪ ،‬فاشیزم‪ ،‬تۆتالیتاریزم‪،‬‬ ‫هونه‌رى هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندن (دیماگۆژی) و تێکدانى‬ ‫س��روش��ت‪ ،‬پیس‌کردنى ژینگه‌‪ ،‬که‌ڵه‌که‌کردنى‬ ‫سه‌رمایه‌ى ل��ه‌ڕاده‌ب��ه‌در‪ ،‬که‌سانى ده‌وڵه‌مه‌ندتر له‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت‪ ،‬چه‌کى ناوه‌کى و کیمیاوى و بیۆلۆژی‪،‬‬ ‫تاک‌گه‌رایى زێ��ده‌ڕه‌و‪ ،‬ده‌توانین وه‌ک جۆره‌کانى‬ ‫شێرپه‌نجه‌ى سیستمى کاپیتالێزم بۆ مرۆڤایه‌تى و‬ ‫سروشت ببینین‪.‬‬ ‫ل��ه‌م ن��ی��زام��ه‌دا م���رۆڤ ب��ه‌وپ��ه‌ڕى بێ‌ئیراده‌یى‬ ‫به‌ جۆریک ب��ووه‌ به‌ کۆیله‌‪ ،‬که‌ به‌ خواست و‬ ‫قه‌ناعه‌تى خۆێ کۆیالیه‌تى په‌سه‌ند ک��ردووه‌‪ .‬و‬ ‫کۆنترۆڵى ‌هۆش و کرده‌وه‌کانیشى به‌ بێ ئه‌وه‌ى‬ ‫هه‌ستى پێ بکات به‌خواستى سیستمى ده‌سه‌اڵت‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫دی���اره‌ ک��ه‌ سیستمى د‌هس��ه‌اڵت��ى مۆدێرنیته‌ی‬ ‫کاپیتالیزم له‌ ژێر ناوى ئازادى ره‌گه‌زی‪ ،‬مرۆڤى‬ ‫له‌ مرۆڤبوونى خۆى دوور خستوه‌ته‌وه‌‪ .‬که‌سێتیه‌ک‬ ‫که‌ شیاوى مرۆڤبوونه‌ له‌ مرۆڤی سه‌ندوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌‬ ‫جۆریک که‌ مرۆڤ بووه‌ به‌ گورگى مرۆڤ و‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌م ڕه‌وته‌ درێژه‌ى هه‌بێت به‌ دڵنیایه‌وه‌ وه‌ک‬ ‫چۆن دایناسۆره‌کان ره‌چه‌ڵه‌کى خۆیان له‌ سه‌ر زه‌وى‬ ‫سڕیه‌وه‌‪ ،‬مرۆڤیش ب��ه‌ره‌و ئه‌و ئاراسته‌ى ده‌ڕوات‪.‬‬ ‫گه‌وره‌ترین بێ‌ره‌وشتی باڵى به‌سه‌ر کۆمه‌ڵگاى‬ ‫مرۆڤایه‌تیدا ک��ێ��ش��اوه‌‪ .‬ل��ه‌ن��اوب��ردن��ى دام����ه‌زراوه‌ى‬ ‫ره‌وشتی رێگا له‌ ب��ه‌رده‌م تاکڕه‌وێتى و تێکدانى‬ ‫به‌هاکانى کۆمه‌ڵگا ده‌کاته‌وه‌‪ .‬له‌ کاپیتالیزمدا‬ ‫به‌ڕه‌وشت‌بوون و گێلى و نه‌فامى یه‌ک شته‌‪ .‬به‌‬ ‫جۆرێک که‌ شیرازه‌ى بنه‌ماڵه‌ هه‌ڵده‌وه‌شێته‌وه‌ و ژیان‬ ‫هاوبه‌شى بێ‌واتا و سۆز و هه‌ستی نێوان مرۆڤ‬ ‫که‌م ده‌کرێته‌وه‌‪ .‬له‌م نیزامه‌دا زۆرتر جه‌خت له‌سه‌ر‬ ‫تاک‌هێشتنه‌وه‌ى م��رۆڤ ده‌ک��رێ��ت بۆ ئ��ه‌وه‌ى به‌‬ ‫باشى بتوانرێ کۆنترۆڵ بکرێت‪ .‬چۆن کۆمه‌ڵگا‬ ‫به‌ شێوه‌یه‌کى ریشه‌یى و بنه‌ڕه‌تى دیموکرات و‬ ‫کومه‌ڵکارییه‌‪ .‬ه��ه‌ر ب��ه‌م ه��ۆی��ه‌وه‌ س��ه‌رم��ای��ه‌دارى‬ ‫به‌رامبه‌ر کۆمه‌ڵگا تاکڕه‌وێتى ده‌خرۆشینێ و‬ ‫هارى ده‌کات‪.‬‬ ‫زانست و ته‌کنۆلۆژیا که‌ له‌ لوتکه‌دایه‌‪ ،‬نیزامى‬ ‫سه‌رمایه‌دارى ده‌ستى به‌سه‌را گرتووه‌ و له‌جیاتى‬ ‫ئ���ه‌وه‌ى ده‌رف��ه‌ت��ى چ���ار‌هس���ه‌رى ل��ه‌ ب����ه‌رده‌م کێشه‌‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تیه‌کان بکاته‌وه‌ ته‌نیا بۆ شه‌ڕى بێ‌واتا‬ ‫و چه‌ک و ته‌قه‌مه‌نى و ئامانجه‌کانى قازانجکردن‬ ‫به‌کار دێنن‪ .‬هه‌روه‌ها رێگا له‌ ب��ه‌رده‌م دۆخێکى‬ ‫نه‌رێنی (نێگه‌تیڤ) ده‌که‌نه‌وه‌‪ .‬له‌وانه‌یه‌ سیستم له‌‬ ‫ژێر ناوى دیموکراسی «واڵتانى رۆژئاوا»دا گه‌النى‬ ‫ژێر ده‌سه‌اڵتیان خستبێته‌ خانووه‌کانى هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندن‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌ راستیدا پێناسه‌ و ریشه‌ى دیموکراسیان‬ ‫ک��ردوه‌ت��ه‌ ئامانج‪ .‬چ��ۆن دیموکراسى چینایه‌تى‬ ‫پێویستى به‌ ده‌سه‌اڵتێک هه‌یه‌ و هه‌ر ده‌سه‌اڵتێکیش‬ ‫پێوستى به‌ ده‌وڵه‌تێکه‌ و هه‌ر ده‌وڵه‌تێکیش پێویستى‬ ‫به‌ نکۆڵیکردنى دیموکراسییه‌‪ .‬بۆیه‌ به‌ڕێز ئۆجه‌الن‬ ‫باش ئاماژه‌ به‌مه‌ ده‌ک��ات و ده‌ڵێت‪« :‬نابى ئه‌وه‌‬ ‫له‌ بیر بکه‌ین که‌ ئه‌وه‌ى له‌ ریشه‌ى شارستانیه‌تى‬ ‫ئه‌وروپادا شاراوه‌یه‌ چینێکى بۆرژوازى به‌ئه‌زموونه‌‬ ‫که‌ ب��ه‌رده‌وام به‌دواى به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانى را ده‌کات‬ ‫و ڵیکدانه‌وه‌ س��ارد و سڕه‌کانى ق��ازان��ج ده‌ک��ات‪.‬‬ ‫ته‌نیا شتێک که‌ جێگاى دڵ‌خۆشیه‌ ئ��ه‌وه‌ى که‌‬ ‫سیستمى کاپیتالیزم دوایین کۆمه‌ڵگاى چینایه‌تیه‌‬ ‫و رۆژبه‌رۆژ به‌ره‌و له‌ناوچون هه‌نگاوه‌کانى ده‌نێت‪.‬‬ ‫واڵت��ه‌ یه‌کگرتووه‌کانى ئامریکا که‌ گه‌وره‌ترین‬ ‫سیستمى ئیمپریالیزمى و کاپیتالیستى جیهانه‌ له‌‬ ‫ناو خ��ۆوه‌ تووشى قه‌یرانى م��ه‌زن ب��ووه‌ و هه‌ر ئه‌و‬ ‫قه‌یرانانه‌ بووه‌ته‌ هۆى ئ��ه‌وه‌ى که‌ بزووتنه‌وه‌کانى‬ ‫وه‌ک واڵ ستریت سه‌ر هه‌ڵ بدات‪.‬‬ ‫دی���اره‌ گ��ه‌ر ب��اس��ى خ��راپ��ى زل��ک��اوه‌ى سیستمى‬ ‫مۆدێرنیته‌ی کاپیتالیزم بکه‌ین باسێکى درێژى‬

‫ب��ه‌ خ��اوه‌ن��ه‌ک��ه‌ی‪ .‬س��ه‌رم��ای��ه‌داری��ش ه���ه‌ر وه‌ک‬ ‫چۆله‌که‌یه‌ک چاو له‌ ژن��ان ده‌ک��ات‪ .‬له‌ جوانى‬ ‫و ده‌نگی خۆشى ژنان به‌ تایبه‌تى هونه‌رمه‌ندانى‬ ‫ژن بۆ پڕوپاگه‌نده‌ى کااڵکانى و کۆنترۆڵى هێزى‬ ‫کارکردن (پیاو) قازانج ده‌کات‪ .‬ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر‬ ‫مافیش به‌ ژن درابێت که‌ به‌ ئاستیکى به‌رز بگات‬ ‫ئه‌وا بۆ ئه‌وه‌ بووه‌ که‌ زیاتر رۆڵى پیاو بگێرێت‪.‬‬ ‫لێره‌دا ژن ب��ه‌ره‌و ره‌وشێک پاڵى پێوه‌ ده‌نرێت که‌‬ ‫خ��ۆى هه‌ڵده‌خڵه‌تێنێ و ده‌ڵێت به‌ ت��ه‌واوى رزگ��ار‬ ‫بووم‪ .‬وێڕاى ئه‌وه‌ که‌ ده‌رفه‌ت به‌ ژن نه‌دراوه‌ ئازاد‬ ‫بێت‪ ،‬به‌ ئارایشکردن و چاوڕێژکردنى‪ ،‬چاوانى‬ ‫خراوه‌ته‌ شوێنگه‌ى کااڵیه‌کى ناسک و گه‌وه‌ره‌ترین‬ ‫سه‌رمایه‌یه‌‌ به‌ ده‌ست پیاو و کۆمه‌ڵگاوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و ژنانه‌ش که‌ له‌ ده‌ره‌وه‌ى ماڵ کار ده‌که‌ن‬ ‫له‌ شوێنى کار له‌ الیه‌ن خاوه‌ن کار و له‌ ماڵیش‬ ‫له‌ الیه‌ن مێرده‌که‌ى له‌ ره‌وشێکى چه‌وسانه‌وه‌دایه‌‪.‬‬ ‫ئ��ه‌وان نیوه‌ى رۆژى خۆیان به‌ ک��رێ دی��ارىک��راو‬ ‫به‌سه‌ر ده‌به‌ن بۆ هاوکاریکردنى ئابورى ماڵه‌وه‌ و‬ ‫نیوه‌که‌ى ترى له‌ کارى بێ‌کرێی ناو ماڵ وه‌کو‬ ‫منداڵ به‌خێوکردن و ک��اروب��ارى ناو ماڵ به‌سه‌ر‬ ‫ده‌بات‪ .‬دیاره‌ باسکردن له‌ سه‌ر کۆیله‌بوونى ژنان‬ ‫له‌ ناو سیستمى کاپیتالیزم به‌ نووسینى چه‌ندین‬ ‫په‌رتوک دوایى نایه‌ت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و رێگاچارانه‌ چین‬ ‫که‌ ژنان له‌م قۆناغه‌ ده‌ربازى قۆناغى رزگاربوون‬ ‫ده‌کات وجارێکى تر ژنان و کۆمه‌ڵگا ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌‬ ‫سه‌ر گه‌وهه‌رى مرۆڤبوونى واقیعی؟‬ ‫ل��ه‌ روان���گ���ه‌ى ب��ه‌ڕێ��ز ئ���ۆج���ه‌الن���دا‪ ،‬ژن وه‌ک‬ ‫ڕه‌گه‌زێک به‌ درێژایى مێژوو روبه‌ڕوى گوشار و‬ ‫توندوتیژى بووه‌ته‌وه‌‪ .‬هاوکات له‌ میکانیزمه‌کانى‬ ‫شه‌ڕ و توندوتیژى خ��اوه‌ن هیچ چه‌شنه‌ هێزێکى‬ ‫بڕیاردان نه‌بووه‌‪ .‬ژنان ده‌بێ به‌ کار و خه‌باتێکى‬ ‫به‌رفراون په‌یمانى کۆمه‌ڵگاى ئازاد به‌ده‌ست بهێنن‪.‬‬ ‫په‌یمانى کۆمه‌اڵیه‌تى پرۆژه‌یه‌که‌ له‌ چوارچێوه‌ى‬ ‫به‌شدارى ژن��ان که‌ به‌ ته‌نیا له‌ روى ڕه‌گه‌زییه‌وه‌‬ ‫هه‌ڵناسه‌نگێنێت به‌ڵکو به‌ بنه‌ماگرتنى به‌رژه‌وه‌ندییه‌‬ ‫گشتیه‌کانى کۆمه‌ڵگا و به‌ ئامانجى پێکهاتنى‬ ‫وه‌رچه‌رخانى دیموکراتیک دارێژراوه‌‪ .‬ژن کۆڵه‌که‌ى‬ ‫ب��ن��ه‌ڕه‌ت��ى تیکۆشانى ب��ون��ی��ادن��ان��ی کۆمه‌ڵگاى‬ ‫دیمووکراتیکه‌‪ .‬به‌ گۆڕینى میکانیزمى سیاسه‌ت‬ ‫ک��ه‌ چ���اره‌ن���ووس���ى ژن����ان و گ��ه‌الن��ى ل��ه‌ رێ��گ��اى‬ ‫چه‌وساندنه‌وه‌‪ ،‬له‌نابردن‪ ،‬ره‌ش��ه‌ک��وژی‪ ،‬بێکارى و‬ ‫ه���ه‌ژارى دی��ارى ک���ردووه‌‪ ،‬ده‌ت��وان��ێ پێشه‌نگایه‌تى‬ ‫دام��ه‌زران��دن��ى کۆمه‌ڵگایه‌کى دیموکراتیک له‌‬ ‫ئه‌ستۆ بگرێت‪ .‬ئۆجه‌الن ده‌ڵێت‪« :‬رادیکاڵترین و‬ ‫ئازادىخوازترین ناسنامه‌ له‌ میانه‌ى نزیکبوونه‌وه‌ له‌‬ ‫ژن یاخود ده‌رک‌کردنى ته‌واو به‌ سیستمى په‌یوه‌ندى‬ ‫نێوان ژن ـ پیاو پێک دێت‪ ».‬راست‌ترین هه‌ڵوێست‬ ‫س�� ‌هب��اره‌ت به‌ ژن��ان ئه‌وه‌یه‌ که‌ وه‌ک شۆڕشێکى‬ ‫کلتورى تاوتوێ بکرێت‪ .‬پێویسته‌ ژنان بکرێن به‌‬ ‫هێزى چاالکى خۆیی و به‌ گشتى دوور بکه‌وینه‌وه‌‬ ‫له‌و هه‌ڵوێسته‌ى که‌ ژنى وه‌ک موڵکى پیاو پێناسه‌‬ ‫ده‌کات‪ .‬به‌‌هێزکردنى ژن له‌ بواره‌کانى جه‌سته‌یی‪،‬‬ ‫رۆحى و هزرى‪ ،‬جوانترین و به‌هادارترین تێکۆشانى‬ ‫شۆڕشگێرییه‌‪ .‬ژن ده‌ب��ێ خ��ۆى هێزى ب��ڕی��ارده‌ر‬ ‫بێت و بژارى خۆى دیار بکات و رۆڵ ببینێ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ى بتوانى بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ به‌ها پێشکه‌وتووه‌کانى‬ ‫کۆمه‌ڵگایه‌ک که‌ دایک تێدا سه‌نته‌رى کلتورى‬ ‫خوداوه‌ندى بوو‪.‬‬ ‫ت��ا ژن هۆشیار نه‌بێته‌وه‌ و ن��ه‌ی��ه‌ت��ه‌وه‌ هۆشى‬ ‫خۆى و به‌ ئ��ازادى نه‌گات‪ ،‬ئیتر ت��ه‌واوى هه‌وڵ و‬ ‫تێکۆشانه‌کانى تر بۆ گه‌یشتن به‌ ئازادى مه‌حکووم‬ ‫به‌ بێ‌ئه‌نجامى و پووچه‌ڵ‌بوونه‌وه‌ن‪ .‬به‌ بێ‌جیاوازى‬ ‫خستنه‌ نێوان ژن و پیاو تا ئ��ازادى تاک له‌ ناو‬ ‫کۆمه‌ڵگا به‌دى نه‌یه‌ت‪ ،‬له‌ سه‌رووى هه‌موویانه‌وه‌‬ ‫‌ژن‪ ،‬ئازادى هیچ یه‌ک له‌ توێژه‌کانى کۆمه‌ڵگا‬ ‫به‌دى نایه‌ت‪.‬‬ ‫به‌ شێوه‌یه‌کى به‌رجه‌سته‌ ژن پێوییستى به‌ هێزى‬ ‫خۆى هه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ى بتوانێ له‌ ده‌ست بااڵده‌ستى‬ ‫پیاو و کۆمه‌ڵگاکه‌ى رزگ��ارى ببێت و له‌ نێوان‬ ‫ده‌ستپێشخه‌رییه‌کى سه‌ربه‌خۆدا بجوڵێته‌وه‌‪ .‬بۆ ئه‌م‬ ‫مه‌به‌سته‌ش ده‌بێ پارتیه‌کى تایبه‌ت به‌ ژنان ئاوا‬ ‫بکات تا بتوانێ بزاڤى جه‌ماوه‌ری ژنان و ته‌واوى‬ ‫رێکخراوه‌کانى کۆمه‌ڵگاى مه‌دنى و پێکهاته‌کانى‬ ‫سیاسه‌تى دیموکراتیک‪ ،‬له‌ ناو یه‌کتردا به‌ڕێوه‌‬ ‫ببات‪.‬‬ ‫پێویسته‌ ته‌واوى ژنان له‌ پێناو ئاشتى و ئازادى و‬ ‫دامه‌زراندنى کۆمه‌ڵگایه‌کى دیموکراتیک خۆیان‬ ‫رێ��ک بخه‌ن و له‌ زێگاى خ��وداوه‌ن��دى دای��ک و‬ ‫خوداوه‌نده‌کانى ئه‌ڤین‪« ،‬کوردستانى خۆشه‌ویست»‬ ‫جارێکى تر ژیانى ئازاد و یه‌کسان بۆ مرۆڤایه‌تى‬ ‫ده‌ستنیشان بکات‪.‬‬

‫ده‌وێت‪ .‬له‌ راستیدا هیچ سیستمێکى به‌و ئه‌ندازه‌یه‌‬ ‫ریشه‌کانى کۆمه‌ڵگا و ژینگه‌ سروشتییه‌کانى‬ ‫نه‌خستووه‌ته‌ ب��ه‌ر هێرشى تێکدان و ل�� ‌هن��اوب��ردن‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم ئێمه‌ ب��اس ل��ه‌ س��ه‌ر الی��ه‌ن��ى سۆسیۆلۆژى‬ ‫به‌کۆیله‌کردنى ژن ل��ه‌م سیستمه‌ د‌هک��ه‌ی��ن که‌‬ ‫ع��ه‌ب��دواڵ ئ��ۆج��ه‌الن ب��ه‌ ب��اش��ى ه��ه‌م��ووى شیته‌ڵ‬ ‫کردووه‌ته‌وه‌؛ ئه‌و بیرۆکه‌ و یاسا ناڕه‌وایانه‌ى که‌‬ ‫سیستمى شارستانیه‌تى مۆدێرنیته‌ى کاپیتالیزم‬ ‫دایڕشتوون و بوون به‌ به‌ربه‌ست له‌ به‌رده‌م بزووتنه‌وه‌ى‬ ‫ئازادیخوازى ژنان روون بکاته‌وه‌‪.‬‬ ‫تێڕوانینى ئۆجه‌الن سه‌باره‌ت به‌ ژن و کێشه‌ی‬ ‫ژنان ته‌نیا له‌ چوارچێوه‌ى ژنانى کورد و مێژووى‬ ‫ئه‌م چه‌ند سه‌ده‌ى دوایی‪ ،‬که‌ ژنى له‌ گه‌وهه‌ری‬ ‫راستى خوێ دور خستووه‌ته‌وه‌ قه‌تیس نه‌بووه‌‪ ‌،‬به‌ڵکو‬ ‫تێڕوانینێکى زانستى و مـێژووییه‌ به‌ درێژایى‬ ‫مێژووى مرۆڤایه‌تی‪ .‬به‌ بۆچوونى ئه‌و‪ ،‬ئه‌وانه‌ى‬ ‫له‌ رۆح و تێگه‌یشتندا به‌ شێوه‌یه‌کى راس��ت له‌‬ ‫ناو مێژوودا نه‌ژین ناتوانن بانگه‌شه‌ى ئ��ازادى و‬ ‫یه‌کسانى بکه‌ن و ببنه‌ دیموکرات و ئاڵترناتیڤێکى‬ ‫گونجاو بۆ کۆتایى‌هێنان به‌ ر‌هن��ج‌ و ئازاره‌کانى‬ ‫مرۆڤ و به‌تایبه‌تى ژنان دابنێن‪.‬‬ ‫ژن بوونه‌وه‌رێکی سروشتییه‌‪ .‬ئه‌وه‌ى که‌ قه‌ت له‌‬ ‫کومه‌ڵگاى سروشتى نامۆ نه‌بووه‌ ژن و که‌سایه‌تى‬ ‫ژن بووه‌‪ .‬ژن چه‌نده‌ چه‌وسابێته‌وه‌ چه‌ندین به‌رامبه‌ر‬ ‫کاریگه‌رى خراپى له‌ س��ه‌ر سروشت ه��ه‌ب��ووه‌‪ .‬له‌‬ ‫رۆژگ���ارى ئه‌مڕۆماندا سیستمى س��ه‌رم��ای��ه‌دارى‬ ‫زاڵ ب���ووه‌ ب�� ‌هس��ه‌ر س��روش��ت��دا‪ .‬زۆر ب��ێ‌ڕه‌ح��م��ان��ه‌‬ ‫سه‌رچاوه‌کانى تااڵن ده‌کات و له‌ ژێر ده‌ستکه‌وتى‬ ‫ئه‌و تااڵنکردنه‌دا‪ ،‬چه‌وساندنه‌وه‌ و کۆیله‌کردنى‬ ‫م��رۆڤ به‌ بنه‌ما د‌هگ��رێ��ت‌‪ .‬ب��اس له‌ دڕن��ده‌‌ی��ى و‬ ‫کێوبوونى سروشت ده‌کرێت که‌ به‌وپه‌ڕى متمانه‌ و‬ ‫مسۆگه‌ر ئه‌مه‌ هیچ راستییه‌کى نییه‌‪ .‬به‌ڵکو ئه‌وه‌‬ ‫مرۆڤه‌ که‌ به‌رامبه‌ر ژینگه‌ و هاوڕه‌گه‌ز و جۆرى‬ ‫خۆى بووه‌ به‌ دڕنده‌‪ ،‬به‌اڵم ژن هه‌ر له‌ سه‌رتاوه‌ به‌‬ ‫زانایى و بیرێکی باش چاودێرى سروشت ده‌کات و‬ ‫هه‌ر له‌م رێگایه‌وه‌ ژیان ده‌دۆزێته‌وه‌‪ .‬ئیتر ژن هه‌ر له‌‬ ‫سه‌ره‌تاوه‌ وه‌ک ئیالهه‌ په‌سه‌ند ده‌کرێت‪ .‬ناوه‌ڕۆکى‬ ‫هیرارشی (پله‌داری) پشت‌ئه‌ستوور به‌ ژن ـ دایک تا‬ ‫ئێستاش له‌ ته‌واوی کۆمه‌ڵگاکان وه‌ک ده‌سه‌اڵت‬ ‫و هێزى مه‌زن په‌سه‌ند ده‌کرێت‪ .‬ئه‌مه‌ش بنه‌ماى‬ ‫مێژوویى و بابه‌تى «دای��ک»ه‌‪ .‬چۆن دایک له‌‬ ‫سه‌ختترین هه‌لومه‌رجیشدا فاکته‌ریکى منداڵبوون‬ ‫و به‌خێوکردنیه‌تی‪ .‬سیستمى ماڵی‌کردنى تایبه‌ت‬ ‫به‌ دایک ـ ژن یه‌که‌مین کۆمه‌ڵگاى هیرارشیک‬ ‫بوو‪ .‬ژن له‌ سه‌رووى ئه‌و توێژانه‌وه‌ دێت که‌ له‌ ناو‬ ‫سیستمى کۆمه‌ڵگا ده‌چه‌وسێنرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هێشتا مێژووى کۆیالیه‌تى ژن��ان نه‌نوسراوه‌ و‬ ‫مێژووى ئازادیخوازی هێنده‌ی قواڵیى کۆیالیه‌تى‬ ‫ژنان چاوه‌ڕوانى نوسینه‌وه‌ ده‌کات‪ ،‬ژنان گه‌وره‌ترین‬ ‫قوربانیان و کۆیله‌ترین ب��وون��ه‌وه‌رن که‌ خزمه‌ت‬ ‫به‌ ده‌سه‌اڵتى سیستم ده‌ک��ه‌ن و له‌ هه‌مان کاتدا‬ ‫به‌کاریگه‌رترین ئامرازن بۆ کۆنترۆڵکردنى ره‌گه‌زى‬ ‫پیاو‪ .‬س��ه‌رم��ای��ه‌دارى ه��ه‌ر وه‌ک چ��ۆن لوتکه‌ و‬ ‫ب��ه‌رده‌وام��ى ت���ه‌واوى کۆمه‌ڵگا چه‌وسێنراوه‌کان‪.‬‬ ‫ژنێش له‌م‌ لوتکه‌یه‌دا له‌ناو کاریگه‌رى کۆیالیه‌تى‬ ‫ئه‌م سیستمانه‌ ده‌ژی‪‌.‬له‌م قۆناغه‌دا وه‌ک قه‌ساب‬ ‫چۆن نرخ بۆ هه‌موو به‌شه‌کانى ئاژه‌ڵى سه‌ربڕاو‬ ‫داده‌ن���ێ���ت‪ ،‬سیستمیش ج��ه‌س��ت��ه‌ی ژن���ان ل��ه‌ قژى‬ ‫سه‌ریه‌وه‌ تا نووکى پێى دابه‌ش ده‌کات و نرخى بۆ‬ ‫داده‌نێت؛ هیج کاتێک رۆح و هه‌ست و عه‌قڵى‬ ‫ژن له‌ به‌رچاو ناگرێت و ته‌نیا وه‌ک ماشینی‬ ‫منداڵ درووستکردن سه‌یرى ده‌کات‪ .‬کۆیالیه‌تى ژن‬ ‫ئه‌وه‌ نیه‌ که‌ ده‌ست و پێى ببه‌سرێته‌وه‌ و جه‌سته‌ى‬ ‫ئ��ازار بدرێت‪ ،‬به‌ڵکو له‌م سیستمه‌دا له‌ژێر ناوى‬ ‫جوانى و ئازادى بۆ ژنان‪ ،‬هه‌موو جه‌سته‌ى ژنان به‌‬ ‫ئامێره‌کانى لوته‌وانه‌ و زه‌نجیر و پالک و ده‌سته‌وانه‌وه‌‬ ‫و گه‌ردن‌به‌ند و دوگمه‌ و دۆاڵب و‪ ...‬زه‌نجیرى‬ ‫کۆیله‌بوونى پێ ده‌به‌خشێت و ژن��ان به‌ هه‌ست و‬ ‫خواستێکى به‌رزه‌وه‌ ملکه‌چى ئه‌و کۆیله‌بوونه‌ ده‌بن‪.‬‬ ‫قه‌ساب جارێک ئاژه‌ڵ سه‌ر ده‌بڕێ به‌اڵم ژن به‌‬ ‫درێژایى ته‌مه‌نى له‌ الیه‌ن سیستمه‌وه‌ سه‌ر ده‌بڕدرێت‪.‬‬ ‫هیچ سیستمێک تا ئه‌م راده‌یه‌ ژنى نه‌کردووه‌ به‌‬ ‫کااڵ و تاکه‌ئه‌ندام و ئۆرگانێک ژن نه‌ماوه‌ که‌‬ ‫نه‌کرابێت به‌ کااڵ‪ .‬ره‌گه‌زى ژن له‌ رێگاى سێکس‬ ‫ه‌وه‌ له‌ ته‌واوى پیرۆزییه‌کان دابڕاوه‌ به‌ جۆرێک که‌‬ ‫خراوه‌ته‌ ئاستى پریماته‌ سه‌ره‌تاییه‌کانه‌وه‌‪ .‬گه‌وره‌ترین‬ ‫سوکایه‌تى که‌ سه‌رمایه‌دارى ده‌یکات به‌ ژنانه‌وه‌ و‬ ‫بچوکى ده‌کاته‌وه‌ ئه‌وه‌یه‌ که‌ سێکس له‌گه‌ڵ ژنان‬ ‫وه‌ک ئازادى بۆ ژن ده‌بینرێت‪.‬‬ ‫له‌ قۆناغى کۆمه‌ڵگاى س��ه‌رم��ای��ه‌دارى‪ ،‬پیاو‬ ‫هێزى سه‌ره‌کى کارکردنه‌ بۆ سیستم و ژن خراوه‌ته‌‬ ‫خزمه‌تى وه‌ک ئامێرێکى ئۆرگانیک‪ .‬باشترین‬ ‫ئامێری پڕوپاگه‌نده‌ى کاله‌رى سه‌رمایه‌دارى له‌ سه‌رچاوه‌کان‪:‬‬ ‫ناوه‌نده‌کانى راگه‌یاندن وه‌کو میدیا و ژۆژنامه‌ و ‪1‬ـ به‌رگریکردن له‌ گه‌ڵیک ـ نووسینى‪ :‬عه‌بدواڵ‬ ‫گۆڤاره‌کان‪ ،‬ژن و جوانى جه‌سته‌ى ژنانه‌‪ .‬جوانى ئۆجه‌الن‬ ‫ژن له‌م کۆمه‌ڵگایه‌دا وه‌ک جوانى چۆله‌که‌ى ناو ‪2‬ـ مانیفێستۆى ژنى ئازاد له‌ سه‌ده‌ى بیست و‬ ‫قه‌فه‌س وای��ه‌‪ .‬چۆله‌که‌یه‌ک ک ‌ه ده‌نگى خۆش یه‌که‌مدا ـ ئاکادیمیاى ژنى ئازاد‬ ‫و جوانى ئه‌و له‌ ناو قه‌فه‌سدا ئارامى ده‌به‌خشێت ‪3‬ـ بورژوازى و بورژوازی بچوک ـ ئه‌نگلس‬

‫پرسی چه‌تر‬ ‫پرسی چه‌تر‪ ،‬پانتاییه‌ک ‌ه (چه‌تر)‬ ‫بۆ گوزارشتکردنی رای ئێوه‌ی‬ ‫هاواڵتی ره‌خساندوو‌ه تا ئازادانه‌‬ ‫لێره‌و‌ه هه‌ر هه‌فت ‌ه و ل ‌ه سه‌ر‬ ‫پرسێکی گه‌رم بۆچوونی خۆتان‬ ‫بخه‌نه‌ڕوو‪.‬‬

‫››‬

‫‪...‬‬

‫پرسی ئه‌مجاره‌ی(چه‌تر)‪:‬‬

‫رازاندنه‌وه‌ی شاره‌کان‬ ‫له‌ کاتی سه‌ری‬ ‫ساڵی به‌و هه‌موو‬ ‫پاره‌ زۆره‌ چۆن‬ ‫ده‌بینی؟‬

‫محمد له‌تیف‪ ،‬ده‌رچ��وی زانکۆ‪:‬‬ ‫ئه‌مه‌ زیاتر دوو الیه‌ن هه‌ڵده‌ستن‬ ‫به‌و کاره‌؛ تاک و ده‌وڵه‌ت‪ .‬تاک‬ ‫کاتێک ماڵه‌که‌ى ده‌ڕازێنێته‌وه‌ و‬ ‫بۆ به‌سه‌ربردنى کاتێکى خۆش و‬ ‫ڕازاندنه‌وه‌‪ .‬ئه‌مه‌ زیاتر خه‌ڵکه‌که‌‬ ‫خۆى ئه‌م خه‌رجییه‌ ده‌ک��ات‪ .‬الیه‌نى ده‌وڵه‌تیش که‌ بۆ‬ ‫شاره‌که‌ ده‌یکات ئه‌مه‌ وه‌ک باوى لێهاتووه‌ که‌ السایى‬ ‫ده‌وڵ�ه‌ت��ان��ى بێگانه‌ ده‌ک��ات �ه‌وه‌‪ .‬ب��ۆ زی��ات��ر جوانکردنى‬ ‫روکه‌شى شاره‌ و هاتنه‌ده‌ره‌وه‌ى خه‌ڵکه‌که‌یه‌‪ .‬من ناڵێم‬ ‫کارێکى باش نییه‌ ب�ه‌اڵم ئ�ه‌وه‌ش پێویسته‌ رێژه‌یه‌کى‬ ‫سنوردار بێت ئه‌و پ��اره‌زۆره‌ى بۆ ئه‌وه‌ سه‌رف ده‌کرێت‬ ‫با نه‌خۆشخانه‌یه‌کى پێ بکرێته‌وه‌‪ ،‬جاده‌یه‌کى پێ‬ ‫چاک بکرێت‪ ،‬یارمه‌تى هه‌ژارى پێی بدرێت و چه‌ندین‬ ‫خزمه‌تگوزارى تر‪ .‬واته‌ ئه‌و رازاندنه‌وه‌ ته‌نها ئه‌وه‌ نه‌بێت‬ ‫که‌ دیمه‌نێکى جوان ببه‌خشێت‪.‬‬ ‫رۆژگ���ار محه‌مه‌د‪ ،‬خوێندکار‪:‬‬ ‫ل �ه‌ب �ه‌ر ئ���ه‌وه‌ى س��اڵ��ى ن��وێ دێت‬ ‫بێ‌گومان کۆمه‌ڵگاى ئێمه‌ش‬ ‫ب����ه‌ده‌ر ن��ی��ی�ه‌ ل��ه‌ ی���ادک���ردن���ه‌وه‌ى‬ ‫ئ�ه‌و بۆنه‌یه‌‪ .‬له‌به‌ر ئ �ه‌وه‌ى ب�ه‌ره‌و‬ ‫قۆناغێکى نوێ ده‌چین پێویسته‌‬ ‫ئاماده‌کارى بۆ بکرێت‪ .‬ئه‌مه‌ش پێویستى به‌ تێچون و‬ ‫سه‌رفیات هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ى له‌سه‌ر ئێمه‌ پێویسته‌ بیزانین‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ که‌ ئه‌و پ��اره‌ى خه‌رجى ده‌که‌ین له‌ سنورێکى‬ ‫دیاریکراودا بێت که‌ له‌ روى ئابورییه‌وه‌ زیانمان پێ‬ ‫نه‌گه‌یه‌نێت به‌اڵم که‌ له‌و سنوره‌ ده‌رچوو‪ ،‬من پێم باش‬ ‫نییه‌ و به‌ پێویستى نازانم‪.‬‬ ‫ب��ه‌ره��ه‌م ف �ه‌ه��م��ی‪ ،‬ف�ه‌رم��ان��ب�ه‌ر‪:‬‬ ‫ئێمه‌ ناتوانین بڵێین ئ�ه‌م بۆنه‌ی ‌ه‬ ‫ته‌نها په‌یوه‌ندى به‌ واڵتانى ده‌ره‌وه‌‬ ‫ی��ان به‌ مه‌سیحییه‌کانه‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬

‫چونکه‌ ئێمه‌ش به‌ده‌ر نین و یادمان کردۆته‌وه‌ و یادیشى‬ ‫ئه‌که‌ینه‌وه‌‪ .‬چونکه‌ س �ه‌ره‌ت��اى ساڵى ت��ازه‌ی �ه‌‪ ،‬ئ �ه‌وه‌ى‬ ‫ئاشکرایه‌ ئه‌و ساته‌ى یان ئه‌و ده‌قه‌ى که‌ ساڵى تازه‌ دێت‬ ‫دنیا تاریکه‌‪ .‬به‌ڕاى من خه‌ڵک پێى وایه‌ له‌ دنیایه‌کى‬ ‫تاریکدایه‌ و ده‌یه‌وێت روناکى بکاته‌وه‌‪ .‬بۆیه‌ شار رون‬ ‫ده‌که‌نه‌وه‌ به‌ گڵۆپ به‌ هیوای داهاتویه‌کى روون‪ .‬له‌‬ ‫هه‌مان کاتدا ره‌مزێکه‌ بۆ جوانى و رازاندنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌‬ ‫ئیستادا واى به‌ باش ئه‌زانم له‌جیاتى ئه‌وه‌ به‌و پاره‌ دڵى‬ ‫منداڵێکى هه‌ژار و هه‌تیوى پێ خۆش بکه‌ن‪.‬‬

‫جه‌ژنێک جه‌نى خۆمه‌ و چ جه‌ژنێک جه‌ژنى کوردییه‌‪.‬‬ ‫چونکه‌ له‌ کوردستان هه‌موو جه‌ژنه‌کان یاد ده‌کرێنه‌و‌ه‬ ‫و مه‌راسیمى بۆ ده‌کرێت‪ .‬هیوادارم چاوێک به‌و یاد‬ ‫و جه‌ژنانه‌دا بخشێنرێته‌وه‌ و زیاتر هاواڵتیان په‌یوه‌ست‬ ‫بکه‌ن به‌ بۆنه‌کوردییه‌کان‪ .‬ئه‌وکات ئه‌گه‌ر خه‌رجیشى‬ ‫بۆ بکرێت به‌هه‌رحاڵ‪.‬‬

‫ساڵی دووه‌م ژماره‌ ‪87‬‬ ‫دووشه‌ممه ‪2711/10/12 - 2012/1/2‬‬

‫‪19‬‬

‫ئاواره‌ شه‌ریف‪ ،‬خوێندکار‪ :‬یادى‬ ‫س����ه‌رى س���اڵ ی��ادێ��ک��ى ئاینى‬ ‫مه‌سیحییه‌‪ .‬کۆمه‌ڵگه‌ى ئێمه‌ش‬ ‫زیاتر هه‌ڵگرى ئیسالمن‪ .‬پێم وا‬ ‫رێباز که‌مال‪ ،‬ده‌رچوی زانکۆ‪:‬‬ ‫‌موو‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫�‬ ‫ئ‬ ‫بکات‬ ‫پێویست‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫نی‬ ‫ه��اواڵت��ی��ان و ه�ه‌رێ��م��ى ئێمه‌ش‬ ‫خۆیان ده‌رببڕن نه‌ک سامانێکى زۆرى بۆ خه‌رج‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫وای‬ ‫باشتر‬ ‫بکرێت‪.‬‬ ‫بۆ‬ ‫‌ى‬ ‫ه‬ ‫‌رج‬ ‫ه‬ ‫خ‬ ‫وه‌ک واڵتانى ده‌ره‌و‌ه کۆمه‌ڵێک‬ ‫بکه‌یت‪ .‬نابێت ئێمه‌ چاو له‌و واڵتانه‌ بکه‌ین‪ .‬بۆچى‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫‌ن‬ ‫ه‬ ‫الی‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ل‬ ‫جا‬ ‫‌ن‬ ‫ه‬ ‫بک‬ ‫خرجى‬ ‫خێرخوازیدا‬ ‫کارێکى‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ل‬ ‫ئ��ام��اده‌ک��ارى و رازان���دن���ه‌وه‌ى به‌‬ ‫ده‌بێت ئێمه‌ى کورد له‌ هه‌موو شتێکدا بکه‌وینه‌ ژێر‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌نێک‬ ‫ه‬ ‫الی‬ ‫‌ى‬ ‫خ��ۆی��ه‌وه‌ ب��ی��ن��ی��وه‌‪ .‬رازان���دن���ه‌وه‬ ‫کاریگه‌رى واڵتى بێگانه‌‪ .‬ئه‌وان چه‌ند مانگ پێش‬ ‫‌ردانى‬ ‫گه‌وره‌ ده‌بێته‌ هۆی به‌هه‌ده‬ ‫سه‌رى ساڵ ئاماده‌کارى ده‌که‌ن‪ .‬چونکه‌ تاکه‌جه‌ژنى‬ ‫�ار‪:‬‬ ‫�‬ ‫�دک‬ ‫�‬ ‫�ن‬ ‫�‬ ‫�وێ‬ ‫�‬ ‫خ‬ ‫��ف‪،‬‬ ‫�‬ ‫��وس‬ ‫�‬ ‫ی‬ ‫‌ن���دام‬ ‫ه‬ ‫ئ���‬ ‫‌کانى‬ ‫ه‬ ‫سامان و پاره‌یه‌کى زۆر‪ .‬وه‌ک ده‌بینین له‌ شار‬ ‫خۆیانه‌‪ .‬به‌اڵم ئێمه‌ چه‌ند جه‌ژنێکى جوانترمان هه‌یه‌‬ ‫���ان‬ ‫�‬ ‫���ت‬ ‫�‬ ‫���وردس‬ ‫�‬ ‫ک‬ ‫���ى‬ ‫�‬ ‫���ان‬ ‫�‬ ‫���ی‬ ‫�‬ ‫���اواڵت‬ ‫�‬ ‫ه‬ ‫بۆ‬ ‫‌ویش‬ ‫خۆماندا کۆمه‌ڵێک کارى زیاده‌ ده‌کرێت‪ ،‬ئه‬ ‫یادى بکه‌ینه‌وه‌‪ .‬ئه‌ى بۆچى گرنگى پێ ناده‌ین؟!‬ ‫‌ش‬ ‫ه‬ ‫تاز‬ ‫ساڵى‬ ‫و‬ ‫‌رن‬ ‫ه‬ ‫زیاترچاولێک‬ ‫‌مى‬ ‫ه‬ ‫ک‬ ‫‌شێکى‬ ‫ماوه‌یه‌کى که‌م‪ .‬له‌ هه‌مان کاتدا ره‌نگه‌ به‬ ‫بۆیه‌ ب �ه‌ڕای من پێویست ناکات پ��اره‌ و سامانى‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ک‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ریان‬ ‫ه‬ ‫چاولێک‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌کێک‬ ‫ه‬ ‫ی‬ ‫السایى‬ ‫‌ڵکو‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫هه‌رێمى کوردستان به‌دڵ یادى بکه‌نه‌وه‌‬ ‫هاواڵتیان بۆ جه‌ژنی سه‌ری ساڵ به‌هه‌ده‌ر بدرێت‪.‬‬ ‫وه‌ک ه��ه‌م��وو ی���اده‌ک���ان ی��ادى‬ ‫کردنه‌وه‌یه‌‪ .‬پێم باشه‌ له‌ سنورى خۆیدا بێت نه‌ک کارى‬ ‫ئ �ه‌ک �ه‌ن �ه‌وه‌‪ .‬ئ��ام��ان��ج��ی��ان ئ �ه‌وه‌ی �ه‌‬ ‫زیاده‌ بکرێت و سودى نه‌بێت بۆ کوردستان‪.‬‬ ‫شانۆ عوسمان‪ ،‬کچی ماڵه‌وه‌‪:‬‬ ‫‌ن‪.‬‬ ‫ه‬ ‫�‬ ‫�ب‬ ‫�‬ ‫ب‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫�‬ ‫‌س‬ ‫ه‬ ‫�‬ ‫ب‬ ‫��ۆش‬ ‫�‬ ‫خ‬ ‫کاتێکى‬ ‫به‌ڕاى من ئه‌مه‌ یادێکى جوانه‌‬ ‫بڕوا ب��وار‪ ،‬هاواڵتی‪ :‬بێ ئه‌وه‌ى بۆیه‌ وه‌ک واڵتانی تر‪ ،‬شاره‌کان ده‌ڕازێننه‌وه‌ و خۆیان‬ ‫و ئاساییه‌ ئێمه‌ش وه‌ک هه‌موو‬ ‫‌ى‬ ‫ه��ی��چ ک��اری��گ�ه‌ری��ی�ه‌ک��ى ئاینى ئاماده‌ ده‌که‌ن تا له‌و شه‌وه‌دا بڕۆنه‌ ده‌ره‌وه‌‪ .‬راسته‌ ئێمه‬ ‫واڵتان ئه‌و یاده‌ به‌ خۆشترین و‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌وتوین‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ر ب��ۆچ��ون �ه‌ک��ان��م هه‌بێت‪ ،‬کورد په‌یوه‌ندیمان به‌و بۆنه‌یه‌وه‌ نیه‌ به‌اڵم ئیتر که‬ ‫جوانترین شێواز پیرۆز بکه‌ین‪.‬‬ ‫ئاسان‬ ‫پێموایه‌ ئ�ه‌م سه‌رفیاته‌ شتێکى ژێر کاریگه‌رى کلتورى واڵتان و ته‌رک‌کردنى‬ ‫چ���ی ده‌ب���ێ���ت ب���ڕێ���ک پ����اره‌ش‬ ‫‌ى‬ ‫ه‬ ‫پار‬ ‫زۆر‬ ‫زی��اده‌ی �ه‌ و ب�ه‌ پێویستى ن��ازان��م‪ .‬نیه‌‪ .‬به‌اڵم پێم باشه‌ له‌م بارودۆخه‌ى ئێستادا‬ ‫ب��ۆ خ��ۆش��ى و ش���ادى ه��اواڵت��ى‬ ‫کاتێک‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫�‬ ‫ب��ۆ داب��ی��ن ن �ه‌ک �ه‌ن ل‬ ‫چ��ون��ک �ه‌ س���اڵ���ى ت�����ازه‌ ج �ه‌ژن��ى‬ ‫خه‌رج بکرێت‪ .‬پێم وایه‌ تا ئیستاش به‌پێى پێویست‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ل‬ ‫‌وماو‬ ‫ه‬ ‫لێق‬ ‫و‬ ‫‌ژار‬ ‫ه‬ ‫�‬ ‫ه‬ ‫‌دان‬ ‫ه‬ ‫�‬ ‫س‬ ‫دا‬ ‫ئێمه‌ نییه‌ و په‌یوه‌ندى به‌ کۆمه‌ڵگه‌ى ئێمه‌وه‌ نیه‌‪ .‬با‬ ‫ئاماده‌کارى نه‌کراوه‌‪.‬‬ ‫واڵته‌که‌ماندا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌ دوو گڵۆپ و چوار بابه‌نوئێل هه‌ڵماننه‌خه‌ڵه‌تێنن‪.‬‬ ‫له‌ واڵتانى ده‌ره‌وه‌ چه‌ند مانگ پێشتر ئاماده‌کارى‬ ‫به‌فرین فاروق‪ ،‬کارمه‌ند‪ :‬خه‌ڵکى‬ ‫بۆ ده‌کرێت‪ ،‬ئاهه‌نگى ج��وان و گ �ه‌وره‌ى بۆ ده‌گێڕن‪.‬‬ ‫خۆشی‬ ‫شێواز‬ ‫‌زاران‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ب‬ ‫‌توانن‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫من که‌ هاواڵتییه‌کى ک��وردم تا ئیستا دڵنیا نیم چ‬ ‫ئاماده‌کار‪ :‬دیمه‌ن عوسمان‬

‫قاوه‌ رێ ده‌گرێت له‌ دروست‌بوونى به‌ردى گورچیله‌‬

‫پرسی‬

‫(‪ :)BBC‬گه‌وره‌ترین هۆی نیگه‌رانی‬

‫خه‌ڵکی دنیا بێکارییه‌‬

‫ئاماده‌کار‬

‫ئاشتى ئه‌حمه‌د‬

‫و‪ :‬ل ‌ه فارسییه‌وه‌‬

‫ده‌نکى قاوه‌ (‪ )Coffee‬پێک هاتووه‌‬ ‫له‌ چه‌ندین ماده‌ى جیاواز؛ له‌وانه‌‬ ‫چه‌ورى (‪ ،)%14-8‬شه‌کر (‪،)%14-12‬‬ ‫مه‌گنسیۆم‌و ترشه‌لۆکى فسفۆرى‬ ‫‌و پۆتاسیۆم (‪ ،)%5-4‬مس (‪)3-1‬‬ ‫میلیگرام‪ ،‬فلۆرید (‪ )26-16‬میلیگرام‪،‬‬ ‫کانزاکان (‪ ،)%6‬ڤیتامین ‪،)0,70( ،B‬‬ ‫کافائینى تێدایه‌‪ ،‬چه‌ندین سوودى‬ ‫گرنگى هه‌یه‌ له‌وانه‌‪:‬‬

‫‪ .1‬به‌هۆى بوونى کافائین تیایدا‪ ،‬چونک ‌ه‬ ‫میزهێنه‌ره‌ ڕێ ل �ه‌ دروس �ت‌ب��وون��ى ب��ه‌ردى‬ ‫گورچیله‌ ده‌گرێت‪ ،‬به‌اڵم زۆرخواردنه‌وه‌ى ئه‌و‬ ‫کاریگه‌رییه‌ى له‌ ده‌ست ده‌دات‪.‬‬ ‫‪ .2‬ک��اف��ائ��ی��ن س����وڕى خ��وێ��ن ل �ه‌ مێشک‬ ‫چاالک ده‌کات ‌و ڕێی له‌ نه‌خۆشییه‌کانى‬ ‫خوێن مه‌یین ده‌گرێت به‌تایبه‌تى نه‌خۆشى‬ ‫له‌رزین‪.‬‬ ‫‪ .3‬هه‌روه‌ها س��وڕى خوێن چ��االک ده‌کات‬ ‫و م��ول��ول �ه‌ى خ��وێ��ن ن���ه‌رم ده‌ک���ات���ه‌وه‌‪ .‬بۆیه‌‬ ‫کافائین ماده‌یه‌کى گرنگه‌ به‌کار دێت بۆ‬ ‫نه‌خۆشییه‌کانى دڵ ‌و چاره‌سه‌رکردنیان که‌‬ ‫ئاو له‌ دڵ‌و سییه‌کان‌و سک ناهێڵێت‪.‬‬ ‫‪ .4‬ق��اوه‌ چ��االک��ى مێشک زی��اد ده‌ک��ات‪.‬‬ ‫ه���ه‌روه‌ه���ا دژى ڕه‌ب���ۆ ‌و نه‌خۆشییه‌کانى‬ ‫سینگه‌کۆکه‌یه‌ ‌و س �ه‌رم��اب��وون��ى سینگ‬ ‫ناهێڵێت‪.‬‬ ‫‪ .5‬به‌کار دێ��ت بۆ ئارامکردنه‌وه‌ى ئێش ‌و‬ ‫ئازاره‌کان‪ ،‬چاالککه‌ره‌ بۆ ڕاهێنان ‌و یارییه‌‬ ‫وه‌رزشییه‌کان‪.‬‬ ‫‪ .6‬خ��واردن �ه‌وه‌ى کوپێک ق��اوه‌ پ��اش ژه‌مى‬ ‫خواردن یارمه‌تى هه‌رس ده‌دات‪ ،‬به‌اڵم سه‌باره‌ت‬

‫هه‌مه‌ڕ ‌ه‌نگ‬

‫دیار ئه‌حمه‌د‬

‫ئه‌م راپرسیه‌ که‌ به‌ داواکاری‬ ‫داموده‌زگای جیهانی (‪)BBC‬‬ ‫بووه‌‪ ،‬رونی ده‌کاته‌وه‌ که‌‬ ‫کێشه‌ی بێکاری‪ ،‬گه‌وره‌ترین‬ ‫هۆی نیگه‌رانی خه‌ڵکی دنیایه‌‪.‬‬

‫به‌‌و که‌سانه‌ى که‌ که‌م خۆرن خواردنه‌وه‌ى قاوه‌‬ ‫زیانبه‌خشه‌ بۆیان‪.‬‬ ‫‪ .7‬ک��اف��ائ��ی��ن ڕێ���ی ل �ه‌ زی��ادب��وون��ى کێش‬ ‫ده‌گرێت‪.‬‬ ‫‪ .8‬به‌کار دێت بۆ چاره‌سه‌رکردنى مارپێوه‌دان‬ ‫ک��ه‌ ک��اری��گ��ه‌رى ژه‌ه������راوى ه �ه‌ی �ه‌ ل �ه‌س �ه‌ر‬ ‫کۆئه‌ندامى ده‌مار که‌ ده‌بێته‌ هۆى دابه‌زینى‬ ‫ک��ارى مێشک ‌و دڕکه‌په‌تک ‌و ئه‌ندامه‌‬ ‫گرنگه‌کانى ل���ه‌ش‪ .‬ئ�ه‌م�ه‌ش ده‌بێته‌ هۆى‬ ‫له‌ هۆش خۆچوون ‌و م��ردن‪ .‬بۆیه‌ کافائین‬ ‫کار ده‌ک��ات له‌سه‌ر چاالککردنى مێشک‬

‫‌و خانه‌کانى ده‌م���ار‌و ڕێ��ی ل �ه‌و کاریگه‌ره‌‬ ‫زیانبه‌خشه‌ ده‌گرێت‪.‬‬ ‫زیانه‌کانى ق��اوه‌‪ :‬ئه‌گه‌ر ق��اوه‌ به‌ بڕى زۆر‬ ‫ب��خ��وڕێ��ت�ه‌وه‌ ده‌بێته‌ ژه‌ه���ر ل �ه‌ ن��او ل �ه‌ش��دا ‌و‬ ‫کۆئه‌ندامى ده‌م���ار ده‌هه‌ژێنێت‪ .‬ه�ه‌روه‌ه��ا‬ ‫بێخه‌وى ‌و شێواوى له‌ قسه‌کردندا ‌و له‌رزین‬ ‫له‌ ده‌س��ت��دا دروس��ت ده‌ک��ات و ده‌بێته‌ هۆى‬ ‫دڵه‌کوتێ ‌و سه‌رئێشه‌ به‌هۆى به‌رزبوونه‌وه‌ى‬ ‫فشارى خوێن و ده‌بێته‌ هۆى زۆر میزکردن‪،‬‬ ‫دڵ تێکهه‌ڵهاتن‪ ،‬که‌مى حه‌وانه‌وه‌‪ ،‬له‌رزین ‌و‬ ‫گرژبوونى ماسولکه‌کان‪.‬‬

‫سێو و سه‌کته‌ی مێشک‬ ‫و‪ :‬ل ‌ه ئینگلیزییه‌وه‌‬ ‫الوکۆ محه‌مه‌د‬

‫سه‌کته‌ی مێشک یه‌کێکه‌ ل�ه‌و نه‌خۆشیی ‌ه‬ ‫کتوپڕانه‌ی که‌ له‌ سه‌ده‌ی نوێدا دوو جاری‬ ‫مرۆڤ ده‌بێته‌وه‌ رێژه‌ی توشبون به‌م نه‌خۆشییه‌‬ ‫کتوپڕه‌ رۆژب��ه‌رۆژ له‌ هه‌ڵکشاندایه‌‪ .‬له‌ نێو‬ ‫هه‌موو ته‌مه‌نه‌ جیاوازه‌کاندا به‌ تایبه‌ت له‌و‬ ‫ک �ه‌س��ان �ه‌دا ک �ه‌ ته‌مه‌نیان ل �ه‌س �ه‌روی (‪)65‬‬ ‫ساڵه‌وه‌یه‌ ئه‌گه‌ری توشبونیان له‌ ته‌مه‌نه‌کانی‬ ‫ت��ر زی���ات���ره‌ ه��ۆک��اره‌ک��ان ب��ۆ ت��وش��ب��وون ب�ه‌م‬ ‫نه‌خۆشییه‌ کتوپڕه‌ زۆرن‪ ،‬ب�ه‌اڵم دیارترینیان‬ ‫بریتین له‌ فشاری خوێنی زۆر و جگه‌ره‌کێشان‬ ‫و نه‌خۆشی ش�ه‌ک��ره‌ و ب�ه‌س��ااڵچ��وون رێ��ژه‌ی‬ ‫م����ردن ب���ه‌ه���ۆی ئ����ه‌م ن �ه‌خ��ۆش��ی��ی �ه‌ ده‌م����رن‪.‬‬ ‫چونکه‌ چاره‌سه‌رکردنی ده‌گمه‌نه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم له‌‬

‫لێکۆڵینه‌وه‌یه‌کی‬ ‫ت�������ازه‌دا ک���ه‌ له‌‬ ‫زان���ک���ۆی���ه‌ک���ی‬ ‫هۆڵه‌ندی ئه‌نجام‬ ‫درا ت��وێ��ژه‌ره‌ک��ان‬ ‫ئه‌وه‌یان دۆزییه‌وه‌‬ ‫ک����ه‌ خ����واردن����ی‬ ‫ئ����ه‌و م��ی��وان��ه‌ی‬ ‫ک������ه‌ ب����ه‌رگ����ی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ یان نزیکه‌‬ ‫له‌ ره‌نگی سپییه‌وه‌ و وه‌ک سێو و هه‌رمێ‬ ‫ده‌بنه‌ هۆی که‌مبوونه‌وه‌ی مه‌ترسی توشبون‬ ‫به‌م نه‌خۆشییه‌ کتوپڕه‌ به‌ رێ��ژه‌ی (‪.)%52‬‬ ‫به‌تایبه‌ت سێو که‌ رێژه‌یه‌کی باشی ڤیتامینی‬ ‫(‪ )C‬تێدایه‌ و ده‌بێته‌ ه��ۆی دروستکردنی‬ ‫به‌رگری له‌ له‌شدا دژی توشبوون‪.‬‬

‫ونبوون‬ ‫بڕوانامه‌یه‌ک ون بوو‌ه ب‌ه ناوى (عه‌لى عومه‌ر حه‌م‌ه غه‌ریب) ک‌ه ژماره‌که‌ى بریتی‌ه له‌(‪)632‬‬ ‫ل‌ه به‌روارى (‪ ،)2005/9/9‬هه‌ر به‌ڕێزێک دۆزیویه‌تییه‌و‌ه په‌یوه‌ندى بکات به‌م ژماره‌یه‌وه‌‬ ‫(‪)07702287288‬‬

‫ئ����ه‌م راپ���رس���ی���ه‌ ه����ه‌ر س����اڵ ب���ه‌ ن���اوی‬ ‫«دنیا ده‌دوێ��ت» له‌ الی�ه‌ن رێکخراوی‬ ‫لێکۆڵینه‌وه‌ی (گ��ل��وب ئیسکه‌ن) به‌‬ ‫داواک��اری (‪ )BBC‬ئه‌نجام دراوه‌ که‌‬ ‫تیایدا (‪ )23‬واڵتی دنیا له‌ (‪ )11‬هه‌زار‬ ‫که‌س پرسیار کراوه‌‪.‬‬ ‫له‌م راپرسیه‌دا لیستێک له‌و کێشانه‌ که‌‬ ‫ده‌بێته‌ هۆی نیگه‌رانی‪ ،‬خراوه‌ته‌ به‌رده‌م‬ ‫که‌سه‌کان و پرسیار کراوه‌ که‌ له‌ ماوه‌ی‬ ‫پێشودا له‌ سه‌ر چ کێشه‌یه‌ک له‌گه‌ڵ‬ ‫هاوڕێی یاخود بنه‌ماڵه‌که‌تان قسه‌تان‬ ‫کردووه‌؟‬ ‫له‌م وه‌اڵمی ئه‌م راپرسیه‌دا کێشه‌کانی‬

‫گ���ه‌ن���ده‌ڵ���ی ئ����اب����وری و‬ ‫هه‌ژاریش هاتووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ک��ێ��ش �ه‌ی ب��ێ��ک��اری بۆ‬ ‫(‪ )%18‬ل �ه‌و که‌سانه‌ی‬ ‫ب���ه‌ش���دار ب�����وون‪ ،‬وه‌ک‬ ‫گه‌وره‌ترین کێشه‌ وه‌اڵم‬ ‫دراوه‌ت���������ه‌وه‌ و ئ �ه‌م �ه‌ش‬ ‫ب�ه‌پ��ێ��ی راپ���رس���ی ساڵی‬ ‫(‪ )2009‬شه‌ش جار زیاتر‬ ‫بوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی�����ه‌ک ل����ه‌ چ�������واری ئ�����ه‌م ک �ه‌س��ان �ه‌‬ ‫ده‌ڵێن له‌ چه‌ند هه‌فته‌ی پێش له‌ ئه‌م‬ ‫راپ��رس��ی�ه‌دا له‌گه‌ڵ بنه‌ماڵه‌یان یاخود‬ ‫هاوڕێیه‌کانیاندا باسی ئ�ه‌م کێشه‌یان‬ ‫ک�����ردووه‌‪ .‬ل �ه‌ ن���او ئ���ه‌م واڵت���ان���ه‌دا‪ ،‬له‌‬ ‫واڵتی ئیسپانیا خه‌ڵک زیاتر نیگه‌رانی‬ ‫کێشه‌ی بێکارییه‌‪ .‬ه �ه‌روه‌ه��ا خه‌ڵک‬ ‫له‌ واڵتانی غه‌نا‪ ،‬میکزیک‪ ،‬نیجر و‬ ‫تورکیاش نیگه‌رانی خۆیان ده‌رب��ڕی��وه‌‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ کێشه‌ی بێکاری‪.‬‬ ‫ل�ه‌ ئه‌مریکا‪ ،‬ف�ه‌ڕه‌ن��س��ا و ژاپ���ۆن که‌‬ ‫سێ واڵتی پێشکه‌وتوو و ده‌وڵه‌مه‌ندی‬

‫جیهانن‪ ،‬دۆخی ئابوری جیهان گرنگترین‬ ‫به‌شی گفتوگۆی خه‌ڵک بوو‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫له‌ واڵتانی نیجر‪ ،‬هیند‪ ،‬تورکیا هێنده‌ی‬ ‫پێرۆ که‌ واڵتانی له‌ رێگای پێشکه‌وتنی‬ ‫خ�ه‌ڵ��ک زۆرت���ر نیگه‌رانی خ��ۆی��ان بۆ‬ ‫گه‌نده‌ڵی ئابوری راگه‌یاندووه‌‪.‬‬ ‫له‌ واڵتانی وه‌ک چین‪ ،‬روسیا‪ ،‬کنیا‬ ‫و فیلیپین‪ ،‬خه‌ڵک نیگه‌رانی خۆیان‬ ‫س���ه‌ب���اره‌ت ب��ه‌ ب���ه‌رزب���وون���ه‌وه‌ی نرخی‬ ‫خۆراک و سوته‌مه‌نی ده‌ربڕیوه‌‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫له‌م راپرسیه‌دا ئاشکرا بووه‌ که‌ تاوان و‬ ‫خراپه‌کاری‪ ،‬گه‌وره‌ترین هۆی نیگه‌رانی‬ ‫خه‌ڵکه‌ له‌ واڵتانی ئه‌مریکای التین‪.‬‬

‫بۆ خوێنه‌رانی (چه‌تر)‬ ‫خوێنه‌رانى رۆژنامه‌ى (چه‌تر) ئاگادار ده‌که‌ینه‌وه‌‪ ،‬ک‌ه ب‌ه هۆى سه‌رقاڵبوونى ستافى رۆژنامه‌ک‌ه ب‌ه رێکخستنى‬ ‫زنجیر‌ه کۆنسێرتێک ل‌ه شاره‌کانى (که‌الر‪ ،‬هه‌ولێر‪ ،‬سلێمانى و دهۆک) له‌پێناو هاوکاریکردنى خه‌ڵکى (وان)‬ ‫ژماره‌ى داهاتووى (چه‌تر) ده‌رناچێت‪.‬‬ ‫ستافى (چه‌تر)‬

‫کاریکاتێری هه‌فته‌‬

‫له‌تیف هه‌ڵمه‌ت‪:‬‬ ‫ژماره‌ی متمان ‌ه‬ ‫خاوه‌ن ئیمتیاز‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‬ ‫دیزاین‬ ‫باڵوکردنه‌وه‬ ‫‌راوێژکاری یاسایی‬ ‫ناونیشان‬

‫شیعرمان له‌ ئاستی‬

‫‪212‬‬ ‫که‌مال حه‌سه‌ن حه‌مه ره‌زا‬ ‫شۆڕش مسته‌فا‬ ‫گروپی دییه‌‬ ‫کۆمپانیای نێوه‌ند‬ ‫سیروان ئه‌حمه‌د حامد‬ ‫سلێمانی گه‌ڕه‌کی عه‌لی ناجی‌‬ ‫‪07480179510‬‬ ‫‪07710299753‬‬

‫‪Be ciyawaziyekanewe le jêr Çetir da kodebînewe‬‬ ‫‪Be ciyawaziyekanewe le jêr Çetir da kodebînewe‬‬

‫جیهاندایه‌‪ ،‬سیاسه‌تمان‬ ‫له‌ ئاستی جیهاندا نییه‌‬

‫‪cetir2010@gmail.com‬‬ ‫‪cetir2010@yahoo.com‬‬

‫‪WWW.Chatrpress.com‬‬

‫‪2711/10/12‬‬

‫کارگه‌ی دارتاشی یادگار‬

‫‪No: (87) Mo.2/1/2012-‬‬

‫ریکالم‬

‫به‌هار‬ ‫ل ‌ه میزۆپۆتامیاوه‌ دێت‬

‫بۆ دروستکردنی سێتی که‌وانته‌ر‬ ‫ه دیزاینی ئه‌وروپی‬ ‫ب‌‬

‫سلێمانی‪ ،‬نزیک فولکه‌ سه‌وزه‌که‌‪ ،‬شاڕێی زانکۆی سلێمانی‪ ،‬کارگه‌ی دارتاشی یادگار‬

‫‪07701523145‬‬ ‫‪0664601600‬‬ ‫‪07501148184‬‬

‫ئیمه‌یل‪yadgar_nwri@yahoo.com :‬‬ ‫ریکالم‬

‫سه‌الح مه‌حمود ب��م��ب��ورن ک���ه‌ ل���ه‌ دۆخ���ى‬ ‫ن���ال���ه‌ب���ارى ده‌رون������ى ئ �ه‌م‬ ‫گۆشه‌یه‌ ده‌ن��وس��م‪ ،‬چونکه‌ له‌ ش �ه‌وى سه‌رى‬ ‫ساڵدا له‌به‌ر جه‌هاله‌تى سیگناڵ ژه‌نه‌کان و‬ ‫ته‌ره‌قه‌ ته‌قێنه‌کان‪ ،‬نه‌ من و نه‌ سلێمانى ئارامى‬ ‫به‌ خۆیه‌وه‌ نه‌دیت و منیش نائارامم‪ ،‬خۆشم‬ ‫نازانم ئه‌م کوردستانه‌ ئه‌م هه‌موو خۆشیه‌ى له‌‬ ‫کوێ هێنابوو‪ ،‬نازانم ئایا په‌یامى حه‌زره‌تى‬ ‫(مه‌سیح) ئه‌وه‌ بوو که‌ له‌ شه‌وى سه‌رى ساڵ‬ ‫کرا‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌ر ئه‌وه‌ بێت‪ ،‬سه‌د بریا مه‌سیح‬ ‫هه‌ر له‌دایک نه‌بووبا‪...‬‬ ‫با ئه‌وه‌ بمێنێت‪ ،‬با باسى ناوچه‌که‌ و کوردستان‬ ‫بکه‌ین‪ ،‬ساڵى (‪ )2011‬به‌ ساڵێکى پڕ رووداو‬ ‫و ت��راژی��دی��ادا ت��ێ��پ�ه‌ڕى‪ ،‬ل�ه‌ ه�ه‌م��ان کاتیشدا‬ ‫ک��ورد گه‌یشته‌ ئه‌م ب��اوه‌ڕه‌ که‌ خ��اوه‌ن هێزه‌ و‬ ‫ده‌توانێ شکست ب ‌ه هه‌موو ئه‌و هێزانه‌ بێنێت‬ ‫که‌ به‌ پێشه‌نگایه‌تى ته‌وژمى سه‌رمایه‌دارى‬ ‫ب�ه‌س�ه‌ر خاکى ک��ورس��ت��ان‪ ،‬ت��ۆپ ده‌ب��ارێ��ن��ن و‬ ‫له‌هه‌مان کاتدا به‌رامبه‌ر به‌ هێزه‌ کالسیکه‌‬ ‫چ�ه‌ق��ب�ه‌س��ت��ووه‌ک��ان��ى رۆژه���ه‌اڵت���ى ن��اوه‌ڕاس��ت‬ ‫خ���ۆڕاگ���رى ب��ک��ات‪ ،‬پ��ێ��داگ��رى ل �ه‌س �ه‌ر هێڵى‬ ‫خ��ۆى ب��ک��ات�ه‌وه‌‪ .‬نمونه‌ى هێرشى ئ �ه‌م هێزانه‌‬ ‫ب �ه‌ هاوئاهه‌نگى یه‌کتر ل �ه‌س �ه‌ر قه‌ندیل له‌‬ ‫هاوینى رابردوو به‌رچاوه‌ و حه‌ماسه‌ى گه‌ریال‬ ‫پ�ه‌ی��ام��ى س �ه‌رک �ه‌وت��ن و شکستى ب �ه‌ گه‌لى‬ ‫ک��ورد و زلهێزه‌کانى ن��اوچ�ه‌ک�ه‌دا‪ ،‬که‌ ئیتر‬ ‫ته‌سلیمى هیچ ی�ه‌ک ل�ه‌م هێزانانه‌ نابێت و‬ ‫پێداگرى له‌سه‌ر هێڵى خۆى و شوناسى خۆى‬ ‫و فه‌لسه‌فه‌ى خۆى ده‌کاته‌وه‌‪ .‬نه‌ ته‌سلیمى ئه‌و‬ ‫هێزانه‌ ده‌بێت که‌ به‌هارى عه‌ره‌بیان کرده‌ پاییز‬ ‫و به‌ ئیسالمى نه‌رم هێزى ده‌سه‌اڵتدارى خۆیان‬ ‫به‌سه‌ر ناوچه‌که‌دا ده‌سه‌پێنن و نه‌ ته‌سلیمى‬ ‫ئه‌و هێزانه‌ ده‌بێت ک ‌ه ره‌نگێک به‌سه‌ر هه‌موو‬ ‫ره‌نگه‌کانیتر بااڵده‌ست ده‌ک �ه‌ن‪ .‬کورد ئێستا‬ ‫نوێنه‌رایه‌تى هێڵى «نه‌ته‌وه‌ى دیموکراتیک»‬ ‫ده‌ک���ات‪ ،‬ک�ه‌ په‌یامێکه‌ ب��ۆ گ �ه‌الن و نمونه‌‬ ‫دیموکراسییه‌ که‌ هه‌موو ره‌نگه‌ جیاوازه‌کان‬ ‫له‌خۆ ده‌گرێ‪ ،‬دیسان شۆڕشه‌ ئیبراهیمییه‌کان‬ ‫ل �ه‌ م��ی��زۆپ��ۆت��ام��ی��اوه‌ س��ه‌ره��ه‌ڵ��ده‌ده‌ن و ک��ورد‬ ‫پێشه‌نگایه‌تى ئه‌م شۆڕشه‌ ده‌کات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ى‬ ‫که‌ تا ئێستا جێگاى ره‌خنه‌یه‌ و رێگر بووه‌‬ ‫تا راده‌ی���ه‌ک له‌ سه‌رکه‌وتنى ئ�ه‌م شۆڕشه‌‬ ‫و هێڵى ده‌سه‌اڵتدارى سێ پارێزگاى باشورى‬ ‫کوردستانه‌ که‌ ستاتۆى گه‌لى کورد له‌ نێو‬ ‫ملمالنێى هێزه‌ رۆژئاواییه‌کان و دیکتاتۆره‌‬ ‫چه‌قبه‌ستووه‌کانى رۆژهه‌اڵتى ناوه‌ڕاستدا ون‬ ‫ده‌که‌ن و خاوه‌ندارى له‌ هێڵى خۆیان ناکه‌ن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫هه‌نگاوه‌ى ده‌سه‌اڵت له‌ کاتێکدایه‌ جه‌ماوه‌رى‬ ‫ب��اش��ورى کوردستان هه‌نگاوى به‌ ئاراسته‌ى‬ ‫هێڵى خۆیدا ناوه‌ و ئاماده‌یه‌ له‌سه‌ر هێڵى خۆى‬ ‫تێکۆشان بکات و نه‌بێته‌ الیه‌نێک له‌ الیه‌نه‌‬ ‫ناکۆکه‌کانى ناوچه‌که‌ که‌ ش�ه‌ڕى کورسى‬ ‫ده‌کات‪ ،‬چونکه‌ گه‌لى کورد بۆ ژیان و ئازادى‬ ‫هه‌وڵ ده‌دات نه‌ ده‌سه‌اڵت‪.‬‬ ‫ئ �ه‌وه‌ى که‌ ئه‌مڕۆ پێویسته‌ ک��ورد ب��اوه‌ڕى به‌‬ ‫هێزى خۆى بێت و باش بزانێت که‌ دوژمن تا‬ ‫ئه‌و ئاسته‌ الواز بووه‌ که‌ ته‌نانه‌ت الوازییه‌کانى‬ ‫به‌ شه‌ڕى ده‌روونى له‌ رێگاى راگه‌یاندنه‌کان پڕ‬ ‫ده‌کاته‌وه‌‪ ،‬پێویسته‌ راگه‌یاندنه‌ کوردییه‌کانیش‬ ‫هاوئاهه‌نگ پشتى مه‌زلوم بگرن و ده‌مامکى‬ ‫ه��ێ��زه‌ داگ��ی��رک �ه‌ره‌ک��ان��ى ه�ه‌ڵ��م��اڵ��ن و چیتر‬ ‫هه‌واڵه‌کانیان ناوچه‌یه‌کى بچوک نه‌بێت و‬ ‫له‌ بازنه‌ى ملمالنێى ده‌سه‌اڵتدا نه‌خولێنه‌وه‌ و‬ ‫درێژه‌پێده‌رى هێڵى ئازادیخوازى‪ ،‬ئیبراهیمییه‌کان‪،‬‬ ‫م�ه‌زده‌ک�ه‌ک��ان و ح�ه‌الج�ه‌ک��ان‪ ...‬بێت‪ ،‬کورد‬ ‫ئه‌مڕۆ نوێنه‌رایه‌تى ئه‌م هێڵه‌ ده‌ک��ات و باش‬ ‫بزانین که‌ راگه‌یاندنى زلهێزى جیهانى شۆڕشى‬ ‫کورد له‌ راگه‌یاننه‌کانى خۆیدا ده‌شارێته‌وه‌ و‬ ‫گه‌ر بیه‌وێت واڵتێک و ده‌وڵه‌تێکیش بڕوخێنێت‬ ‫ئ �ه‌وه‌ ه�ه‌ر به‌ راگه‌یاندنى وه‌همى پشتى ئه‌م‬ ‫واڵته‌ ده‌شکێنێت‪ ،‬پێویسته‌ کورد له‌م شه‌ڕه‌ و‬ ‫له‌م تاکتیکه‌ داگیرکه‌ریه‌ى رۆژئ��اواش باش‬ ‫تێبگات و درک به‌ هێزى خۆى بکات و بزانێت‬ ‫هه‌م کورد خاوه‌ن سیستم و هێزى رێکخستنه‌‬ ‫و خۆپیشاندانه‌ سیستیماتیکییه‌کانى رۆژانه‌ى‬ ‫گه‌له‌که‌مان ئه‌و ناڕه‌زایه‌تى کاتى مه‌یدانى‬ ‫تونس و میسرى تێپه‌ڕاندووه‌ و مه‌یدانى ئازادى‬ ‫خاکى کوردستانه‌ و به‌هاریش له‌ میزۆپۆتامیاوه‌‬ ‫ده‌ست پێده‌کات‪.‬‬