Salt magazine herfst 2017

salt

12E JAARGANG • € 10

The network for trail seekers & happy dreamers

CABIN PORN

MINDER FOCUS MEER EFFECT

DESIGNHUTTEN

GIVE YOUR BRAIN A BREAK

DOSSIER MOUNTAINBIKE

HERFST 2017 • GETSALT.COM

#65 WILDERNIS

E D I T I E

ROK ROZMAN ÉÉN MAN TEGEN 2700 DAMMEN

DENEMARKEN

VIRGILIO MARTÍNEZ

IN HET WILDE WEG

FALL IN LOVE

IK KOOK IN ECOSYSTEMEN

LANGS RUWE RAUWE RAFELS

Outdoor lifestyle • Creative Culture • Inspired by Nature • Into the Wild

voorwoord

“VRIJE UITLOOP EN MAAR GEWOON ZIEN WAAR DAT JE BRENGT.”

Wildernis In deze editie van Salt staat de wildernis van centraal.

Volgens de Dikke van Dale ‘een aanduiding voor ongerepte, ongecultiveerde gebieden waarin de mens niet ingrijpt noch controle op uitoefent.’ Als je het zo bekijkt zou je denken dat we daar, in Nederland althans, niet heel veel meer van hebben. Niet helemaal waar gelukkig en sterker nog, de natuurbeheerders van ons land geven de natuur op steeds meer plekken zelfs vrij baan om zich in het wilde weg te ontwikkelen. Iets wat ik alleen maar toe kan juichen natuurlijk. Maar tot zover de letterlijke betekenis van het woord wildernis.

Want ik vind wildernis vooral een gevoel.

Een gevoel dat je toe moet laten en zelfs zo vaak mogelijk moet opzoeken. Klinkt lekker vaag zeker? Laat het me uitleggen. Juist in ons georganiseerde landje waarin je op elk vlak over het gebaande pad kunt gaan, is het volgen van de pijlen, paaltjes, stikkers en bordjes voor mij haast een tweede natuur geworden. Ge-wél-dig, want zo kom ik als mountainbiker, fietser, kajakker, supper en landloper op de meest fantastische plekken die ik anders niet, en ik hoor het mezelf zeggen, zo snel zou ontdekken. Dank aan een ieder die zich inzet voor het uitgebreide routenetwerk in ons land, zowel qua aanleg als onderhoud, waaraan heel veel andere landen wereldwijd écht een puntje kunnen zuigen. Dus ik houd van routes! Laat dat duidelijk zijn. Maar ondertussen vraag ik me wel af wat er is gebeurd met dat ongerepte, ongecultiveerde gebied in mezelf? Euhhh…. Goede vraag.

Wie durft zijn telefoon eens thuis te laten, zijn navigatie uit te zetten en ook de routeboekjes dicht te houden?

En gewoon te gaan op gevoel? Op je zintuigen? Met spanning en nieuwsgierigheid? Naar dat stuk van jezelf waar de mens niet ingrijpt noch controle op uitoefent? Vrije uitloop en maar gewoon zien waar dat je brengt? Geloof me, je hoeft niet ver te gaan om wildernis te ervaren. En je hoeft je ook niet per se te laten wurgen door de takken van een ondoordringbaar bos. Zo was ik ooit een jaar lang elke vrijdag in Amsterdam. Ik liep vanaf het centraal station altijd dezelfde weg heen, maar geen enkele keer liep ik dezelfde weg terug.

Heen zag ik op een gegeven moment vrijwel niets meer, ik zat heerlijk in mijn eigen bubbel mijn to do-lijstjes door te nemen. Maar terug was ik zo alert als de pest, stond op onverwachte kruispunten te twijfelen over mijn richting, trok kliederend door de straten, voelde zo de ongereptheid van mijn eigen natuur en greep mooi niet in. Vrije uitloop, zoals het hoort.

PS. En wat het lezen van deze editie betreft; fok de pagina­ cijfers, begin gewoon ergens en kijk waar je uitkomt.

Natasha Bloemhard, hoofdredacteur

natasha_bloemhard

SALT herfst 2017 |

3

colofon

salt

The network for trail seekers & happy dreamers

DE WERKP L A ATS

SA LT VRIENDENDIENST

Rebel Media Creators B.V.

Leden: vriendendienst@getsalt.com

Kleine Koppel 48, 3812 PH Amersfoort

Shop: shop@getsalt.com \ FAQ: www.GetSalt.com

The Netherlands

T. +31 (0)33-8200252 (ma of vr, 15.00 tot 17.00 uur)

T. +31 (0)33-8200252 – E: hallo@getsalt.com LID WORDEN?

www.GetSalt.com

Salt lidmaatschap Nederland VASTE WERKLUI

en België vanaf € 35,- per jaar.

Natasha Bloemhard – Hoofdredacteur | natasha@getsalt.com

Ga naar GetSalt.com

Ard Krikke – Redacteur | ard@getsalt.com Matthijs Meeuwsen – Redacteur | matthijs@getsalt.com Laura Luykenaar – Beeldredacteur, internet | laura@getsalt.com

VERKOOPPUNTEN

For g ed By

België: Imapress Verkooppunten Nederland: check www.getsalt.com

Chris Pollen – Vormgeefster | chris@getsalt.com Aukje van Gerven – Salt Meetups | aukje@getsalt.com

Losse edities bestel je op GetSalt.com/shop

Tof - Floormanager | tof@getsalt.com

Distributiepunt worden? Mail naar marketing@getsalt.com

GASTA RBEIDERS

VERSCHI JNINGSDATA 201 7

Stijn van Oss, Selfa Verlaat, Wendy van den Hengel,

Lente editie – 28 maart | Zomer editie – 25 juni

Tanja Bos - Salt Meetups

Herfst editie – 21 september | Wintereditie – 21 december

Yvonne Mureau & Marjolein Hovius - taalpolisie COPYRIGHT SEIZOENSKRACHTEN

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder

Floortje Dessing, Ilja Gort,

voorafgaande, schriftelijke toestemming van Rebel Media Creators B.V. worden overgenomen. ISSN: 1874-334X - Oplage: 22.000

Laurens de Groot, Roxane Catz

Drukfouten, fouten en technische wijzigingen voorbehouden.

SA LT PA RTNERSHIP S Wij verbinden ons graag met merken en organisaties die de outdoor lifestyle vieren en, net als wij, geloven in de kracht van creativiteit.

Kom langs en drink met ons een vers gezet bakkie koffie om te praten over de mogelijkheden die er zijn om partner van Salt te worden.

Of stuur een e-mail naar partnership@getsalt.com. Bellen met Natasha kan ook: 033-8200252

DIT IS WA AR WIJ GOED IN ZIJN Mensen samenbrengen | Publiceren van een tof seizoenmagazine Hosten van originele evenementen | Delen van mooie verhalen Inspireren om naar buiten te gaan | Optrekken met mensen zoals jij to make things happen

SA LT GIV E BACK Dit zijn organisaties die wij steunen

BEDANKT Al onze adverteerders, distributiepunten en Salt-leden

4 | SALT HERFST 2017

Home O P D E C OV E R

82

Eilandhop langs de Deense zuidkust

Vroeger werd wildernis gezien als een woeste plek waar je vooral met een grote boog omheen moest lopen. Tegenwoordig staan we juist te trappelen om van het gebaande pad af te gaan. In het wilde weg mountainbiken. Dolen door de bergen. Een rivier afzakken. Rafelige stadsranden bezoeken. Struinen door stille duinen. Andrew Groves, onze huisillustrator dit jaar, is er weer op onnavolgbare wijze in geslaagd om deze 'walk on the wild side' te verbeelden.

Cabin porn, de mooiste schuilhutten

46

26

Interview Rok Rozman Een man tegen 2700 dammen

102

Stadswild

INHOUD 11 12 20 - 56 26 35 - 37 38 46 62 72 78 91 102 110 112 117 127 134

ONGEZOUTEN HERFSTOOGST WILDGROEI INTERVIEW HERFSTKRIEBELS HAPPY TRAILS BEELDVULLEND VAKMANSCHAP IS MEESTERSCHAP SPULLEN COOL PEOPLE DOSSIER STADSWILD NATUURTALENT MAN MET DE HAMER SOULKITCHEN TIPS VAN TOF DE TOFSTE WINKELS

6 | SALT HERFST 2017

Reacties van lezers Prachtige platen Hier word je blij van Rok Rozman Hebbedingen In het wilde weg Cabin porn Virgillio Martinez, de skatende sterrenchef Natuurprints, stadsritjes en weatherproof Jutters Mountainbiken Stad en land aflopen De bidsprinkhaan Kyrian Badlou Liefde voor lijf en ziel Tips van Salts floormanager Geselecteerd door lezers

140

Shop till you drop

home

62

Interview Virgillio Martinez De skater die sterrenchef werd

Wildernis komt van het stok­ oude Keltische woord weltí: onbegaanbare, onbewoonbare plek.

Zo is het Utrechtse plaatsje Wilnis (afgeleid van wildernis) in een voormalig moeras­ gebied gebouwd.

121

Wat doet bewegen met je brein

128 R E P O R TAG E S 82

128 122

Eilandhop langs de Deense Zuidkust De H k le'a Voyage Wildernisparken 2050

COLUMNS 70 Laurens de Groot 90 Ilja Gort

De Hōkūle'a Voyage, een sterk zeemansverhaal

91

Dossier mountainbiken

TV 136

meetup s 138

SHOP 140

CLUB

146

SALT HERFST 2017 |

7

backstage S A LT R E DAC T E U R E N E N VAS T E M E D E W E R K E R S D E L E N HUN 'BEHIND THE SCENES'BELEVENISSEN.

WILDERNIS

AUKJE VAN GERVEN

ARD KRIKKE

LAURA LUYKENAAR

MATTHIJS MEEUWSEN

(SALT MEETUPS)

(REDACTEUR)

(BEELDREDACTIE)

(REDACTEUR)

“Bij het woord 'wildernis' denk ik vooral aan die hele pure ervaringen die je soms hebt in de natuur. De stilte bovenop een berg bij zons­ opgang. Door de duinen fietsen en de zee horen ruisen.

Het glasheldere water dat je soms gewoon uit kraakheldere meren kunt drinken.

De ontelbare sterren die je tijdens een wolkeloze nacht kunt tellen. Wildernis is overal, waar je ook bent.

Zo ook op Terschelling, waar we deze herfst weer ons 'Dark Sky' weekend organiseren. Mountainbiken in pure, ongerepte wildernis, zomaar in Nederland. Ga je mee?”

“Rechte dijken, strakke polders, eindeloze rijen windmolens: van boven ziet Neder­ land eruit als een abstract schilderij van Mondriaan.

Ingezoomd blijkt dat de boel toch niet helemaal is strakgetrokken. Gelukkig maar.

Zo kronkelen kriskras door het ruitjespapierlandschap 185 uitgestippelde mountainbikeroutes. Dwars door bossen, over heidevelden en langs rafelige stadsranden.

Tezamen goed voor ruim 4000 kruip-door-sluip-door-kilometers. Weten hoe en waar je in het wilde weg kunt biken?

Lees dan de mountainbike special op pagina 91-99.”

“Nederland heeft nog prachtige wilde plekken, dat is bekend. Maar in huis kan het ook een ware wildernis zijn. In het weekend zijn er bij mij twee wilde beesten over de vloer die hun puppy cursus allang zijn vergeten en inmiddels alle regels aan hun laars lappen. Niet meer netjes naast je lopen, niet meer in de eigen mand slapen, et cetera, et cetera.

En als je even niet oplet, staat er plots een hond op tafel… gewoon omdat het kan.”

“Hoe mooi de nationale parken ook zijn; uiteindelijk is het kerststukjesnatuur vergeleken met de enige echte wildernis van ons aangeharkte landje: de Noordzee. Of ze je nu een zoute stoot voor je bakkes geeft of volmaakte lijntjes opdist, één duik in die groenbruine golven maakt elke dag goed.

Zo ook deze zomer toen ik voor het derde jaar meedeed aan het onwaarschijnlijk mooie Surf Project (surfproject.nl), een initiatief dat surfles geeft aan jongeren met een verstandelijke beperking.”

@aukjevangerven

@bikebikkel

@fiatje600

@matthijs_meeuwsen

CHRIS POLLEN (VORMGEEFSTER)

"Ik duik weer in mijn reiservaringen als er zich een nieuw Salt thema aandiend. Bij 'wildernis' waande ik me in no time in Costa Rica. Hét land van ongerepte wildernis. Ik moest en zou een stevige hike maken in het nevelwoud van Monteverde, ondanks het slechte weer die dag.

Als een soort 'Jane' klauterde ik over spekgladde boomstronken en nauwelijks te belopen modderpaden. Nou dat heb ik geweten. Slecht zicht door de laaghangende nevel dwong ons terug te gaan en bij de laatste stap uit het woud struikelde ik nog even over een boomwortel, met een gescheurde meniscus als gevolg. De pijn ben ik inmiddels weer vergeten, maar de wilderniservaring blijft me voor altijd bij.

8 | SALT HERFST 2017

VAUDE EN GREENPEACE GAAN VOOR GIFVRIJE TOEKOMST VAUDE heeft een belangrijke stap op weg naar een duurzame toekomst gezet. Door vrijwillig het Greenpeace Detox Commit­ ment te ondertekenen, verplicht het outdoormerk zich om voor 2020 geen gebruik meer van schadelijke chemicaliën te maken.

Op het gebied van duurzaamheid laat VAUDE er geen gras over groeien. De Duitse outdoor­ specialist timmert onder de bezielende leiding van Antje von Dewitz hard aan de weg om uit te groeien tot één van de meest maatschappelijk verantwoorde ondernemingen ter wereld.

Zo garandeert het eigen Green Shape label dat producten zo milieuvriendelijk mogelijk worden geproduceerd. Daarnaast is VAUDE actief lid van de Fair Wear Foundation, een organisatie die zich wereldwijd inzet voor de verbetering van arbeidsomstandigheden in de textielindustrie. Het streven van Greenpeace om vóór 2020 alle schadelijke stoffen uit de kledingindustrie te weren, past dan ook precies in de visie van VAUDE. Door hun handtekening onder het Detox Commitment te zetten, nemen de Duitsers de verantwoordelijkheid voor de volledige levenscyclus van hun producten, inclusief schone en veilige werkplekken. Dat het familiebedrijf over een niet-lullen-maar-poetsen men­taliteit beschikt, blijkt wel uit het feit dat een groot deel van de collectie al PFC-vrij wordt geproduceerd. “VAUDE werkt al jarenlang aan het uitbannen van giftige chemicaliën. We willen vierkant achter onze producten staan, zelfs achter het kleinste knoopje. Door de samenwerking met Greenpeace streven we naar het zetten van nog grotere stappen”, aldus een bevlogen Antje. vaude.nl

Salt x

ongezouten

p Roe ar! ma

Salt lezen in de Alpen. Heerlijk. HESTER | Schip ahoy! EVA | Gaan jullie ook een keer wat schrijven over de 7-Summits, de zeven hoogste bergen op ieder continent? BART | De reuzenberenklauw helemaal weghalen?

Dat is zonde. Gewoon uit de buurt blijven! RENATE | Net plastic van het strand geraapt. INGRID | Frisbeeën is nog steeds populair in Finland. FRED | Nu nog watertappunten bij alle tankstations. Hoeven we geen water in flessen meer te kopen. JEEN | Hoe duurzaam zijn die fietstassen? MIRANDA | Het cadeautje voor de abonnees was een leuke bonus. ANNE | Ik wil deltavliegen op de kaart zetten. MONIQUE | Mooi interview met de Plastic Soup Surfer. ILONE | Nogmaals dank voor de tickets. Het was helemaal top in Lapland.

EWIERSTRA | Tip voor Tof: voortaan mag je het hele jaar door met je vriendjes op het strand van Noordwijk rennen. NANETTE | Wij zetten de langste loopbrug ter wereld op ons lijstje. NATALIE | Gaaf, trailrunnen door de duinen. DUT | Mooi in Salt: ‘Make food, not war’. ELS | Wanneer gaan we naar Mount Rushmore? SOPHIE | Ik hoop vurig dat ook SALT op den duur leer zal gaan zien als de huid van iemand die wilde leven, en dat BBQ's zelden iets goeds inhouden voor dieren. ROBERT

HEEL VEEL TINY HOUSE PIONIERS IN NEDERLAND EN BELGIË HEBBEN IN SALT VOOR HET EERST OVER DE KLEINE-HUISJESBEWEGING GELEZEN. MONIQUE Misschien eens een lijstje maken van boeken die je echt gelezen moet hebben? ALBERT | Bedankt voor de persoonlijke touch. ATELIERCREA7 | Ik heb de vakantiekriebels. SYLVIA | Het drijfdok voor surfers is geniaal.

Maar ook een beetje zot. DAVID | I love the seaside- boeken zijn echte aanraders. ROELIEN | Plastic vissen in Amsterdam was super leuk. CRISTIEN | Kunnen jullie gedachten lezen? Swiss Bike Trails komt op het moment dat ik volop bezig ben met het plannen van een bike trip. KOEN | Kamperen op een vlot is een aanrader. WANDA | De muurschilderingen in Breda zijn prachtig. MARIEKE

10 | SALT HERFST 2017

MEETUP

1 Oktober

KookWorkshops kampvuur bockbier Elk seizoen is het waard om gevierd te worden en de herfst luiden wij in met een groot kampvuur en workshops buitenkoken. Zo leer je onder meer kastanjes roosteren, maiskolven grillen en brood bakken. Kinderen kunnen aan de slag met het roosteren van marshmallows en het poffen van popcorn. Wij zorgen voor wat relaxte herfst tunes en lanceren het Salt Bockbier, de Bockenrijder, dat exclusief voor ons is gebrouwen door Dorpsbrouwerij de Pimpelmeesch.

Kosten Deze Salt Meetup is GRATIS voor Salt-leden. Niet-leden betalen â‚Ź 15,en voor kinderen rekenen we â‚Ź 5,-.

Drankjes zijn exclusief.

Aanmelden Ga naar getsalt.com voor meer informatie over de locatie en de tijd.

Wil je zeker zijn van een plaats aan de buitenkeukentafel? Stuur dan een mailtje naar aukje@getsalt.com o.v.v.

Salt HerfstFest. Vermeld hierin je naam en of je Salt-lid bent. Er is plaats voor maximaal 50 deelnemers.

SALT HERFST 2017 |

11

12 | SALT herfst 2017

GEJAAGD DOOR DE WIND De laatste wildernis op aarde? De oceaan uiteraard. Waar anders vind je 10 kilometer diepe kloven, ondoordringbare oerwouden, honderdduizenden onontdekte dieren en een 15.000 kilometer lange bergketen, de Mid-Atlantische rug, die zich van de Noordpool naar Antarctica uitstrekt? Ook boven water kan het er behoorlijk wild aan toe gaan.

Plots opstekende stormen kunnen zelfs de gladste waterspiegel opzwepen tot zilte bergen van schuim.

Op de Atlantische Oceaan, na de Stille Oceaan de grootste oceaan ter wereld, zorgen gemiddeld zo’n tien superstormen per jaar voor huizenhoge golven. Een plek waar deze monsters vaak als eerste opduiken is de woeste westkust van Ierland. Reden genoeg voor Dany Bruch, een Spaanse windsurfer die wereldwijd stormen achterna jaagt, om juist hier het ruime sop te kiezen. Helaas voor Dany delfde hij dit keer het onderspit tegen de woelige baren.

Beeld:Sebastian Marko/ Red Bull Content Pool

SALT HERFST 2017 |

13

WILDEBRASSEN Kinderen komen steeds minder buiten. Veel ouders werken zich een slag in de rondte en hebben vaak geen tijd of zin om er met hun kroost op uit te trekken. De speeltuin – meestal om de hoek – biedt uitkomst, ware het niet dat de meeste koters al na een paar minuten genoeg hebben van de standaard glijbanen, wipkippen en schommels. Uit de praktijk blijkt dat het aan beeldschermen verslaafde grut pas serieus in beweging komt als het wordt uitgedaagd. Dus maken steeds meer traditionele speeltuinen plaats voor woest ogende playgrounds waar kleine wildebrassen weer ouderwets kunnen ravotten, van klauteren op klimrotsen tot kliederen met modder. Ook sportieve speelplaatsen met hufterproof hindernisbanen en freerunparcoursen worden in nieuwe wijken vaker uit de grond gestampt.

Het beoogde resultaat van al deze inspanningen is dat er een generatie spring-in-‘tvelds opgroeit die net als de hier afgebeelde waaghalzen leert om buiten de lijntjes te kleuren.

Beeld: Jaanus Ree / Red Bull Content Pool

14 | SALT HERFST 2017

SALT HERFST 2017 |

15

16 | SALT HERFST 2017

DONDERWOLK Weergoden laten zich niet temmen. Sterker nog: klimaatverandering zorgt ervoor dat het weer nog grilliger wordt dan het van nature al is. Door de hogere temperatuur komt er meer waterdamp in de atmosfeer, waardoor extreme regenval, verzengende hitte, orkaanwinden en reusachtige wolken steeds vaker zullen voorkomen, ook in Nederland.

Neem de woest ogende supercel, een slechtweermachine die tornado’s, zwaar onweer en plotselinge rukwinden kan produceren. Voorheen kenden we deze grote boze wolken alleen van foto’s en spectaculaire tornado­ documentaires op Discovery Channel. Tegenwoordig kunnen ze, weliswaar sporadisch, ook in ons polderlandje worden gespot.

Zo blies een supercel in 2015 twee boerderijen in NoordHolland tegen de vlakte en trok een hagelstenen spugende megawolk vorig jaar nog een spoor van vernielingen door Brabant. Nu maar hopen dat de weergoden ons deze herfst goedgezind zijn.

Beeld: Minerva Studio / Shutterstock.com

SALT HERFST 2017 |

17

DE GROTE GOLF Zelden zijn de woelige baren zo mooi afgebeeld als op De Grote Golf van Kanagawa van Katsushika Hokusai (1760-1849). Op het meesterwerk zie je hoe een handvol roeiers in ranke boten uit de grijpgrage klauwen van schuimkoppende golven probeert te blijven. In de verte doemt de 3.776 meter hoge Fuij op, als een helwit baken dat de zeelieden naar een veilige haven loodst. De Japanse prentkunstenaar wilde met de Grote Golf, onderdeel van een serie van zesenveertig houtsnijdrukken waarin de iconische Fuji de hoofdrol speelt, de breekbare relatie tussen mens en natuur uitbeelden. Het is dan ook maar de vraag of de mannen zonder kleerscheuren de overkant bereiken. Wel zeker is dat Hokusai’s natuurgeweld uitgroeide tot het beroemdste Japanse kunstwerk aller tijden. De prachtig gestileerde golf duikt inmiddels overal ter wereld op, van tatoeages tot tekenfilms en van sokken tot schilderijen.

18 | SALT HERFST 2017

SALT HERFST 2017 |

19

wildgroei

Sterk wandelstaaltje Dit letterlijke staaltje design zorgt in Wales (Flintshire) al voor de bouw voor flink wat opschudding. De één vindt het een magisch mooi wandelpad, de ander een rechtstreekse belediging aan het adres van de voorouders. De Iron Ring verwijst namelijk naar de ‘Ring van Kastelen’ die in de 13e en 14e door Engelse koningen werd gebouwd om opstandige Welshmen onder de duim te houden. Wordt vervolgd. Meer info: nationalelandschappen.nl

App voor klimgeiten Plannen om dit najaar (of volgend voorjaar) de Ventoux, de Stelvio of de Teide aan je palmares toe te voegen?

Download dan eerst de KlimApp en je hebt alle relevante informatie, zoals lengte, hoogte, stijgingspercentage en uitgebreide route­­beschrijving, bij de hand.

Het digitale routeboek kost € 6,99 en bevat de 500 mooiste beklimmingen van Oostenrijk, Frankrijk, Spanje, Italië en Zwitserland.

Het is ook mogelijk om per land de 100 mooiste kuitenbijters op je telefoon te zetten (€ 2,29). Voor iPhone en Android.

20 | SALT herfst 2017

Tijdloos: vouwkajak De vouwkajak was in de jaren 30 en 40 van de vorige eeuw mateloos populair, met name in Duitsland.

Tientallen fabrikanten brachten zusammenlegbare Touristenboote aan de man en zomers reden er treinen met aparte wagons voor kajaks en kano’s. In 1956 stak de Duitser Hannes Lindemann zelfs in een vouwkajak van het merk Klepper in 72 dagen de Atlantische Oceaan over. Met de opmars van de auto waren de hoogtijdagen van de plooibare bootjes voorbij: waarom priegelen met spanten en een canvas huid als je gewoon een star exemplaar van hout of kunststof op het autodak kan vervoeren? Het merendeel van de firma’s ging kopje onder. Maar de laatste jaren is de vouwkajak met een keiharde comeback bezig.

Dankzij het gebruik van slimme vouwconstructies vliegen origamikajaks en -kano’s, zoals MyCanoe, Ora en Onak, weer ouderwets de winkel uit.

wildgroei

Creatieve duizendpoot Christian Watson (25) is een creatieve duizendpoot. Geef ‘em een stuk papier en een potlood en de in het ruige noordwesten van Amerika woonachtige kunstenaar maakt een miniatuurtekening waar je steil van achterover slaat.

Zijn creatieve uitspattingen leverden hem al ruim 500.000 Instagram-volgers op en opdrachten van merken als Landrover, American Whiskey en Leica.

Bekijk zijn werk op instagram.com/1924us

SALT herfst 2017 |

21

wildgroei

Eerste smart park ter wereld OER­ TAAL

In het Akagera wild­ reservaat in Rwanda is het eerste smart park ter wereld op poten gezet.

Willem Tims / Shutterstock.com

Een slim netwerk van sensoren en trackers moet ervoor zorgen dat de in het nationale park rondzwervende wildebrassen nog beter tegen stropers worden beschermd. De trackers worden bevestigd aan hekken, voertuigen van rangers én bezoekers.

En in de nabije toekomst ook aan bedreigde dieren als leeuwen, olifanten en neushoorns.

Ook leidt dit netwerk toeristenstromen in goede banen. Het pientere systeem is uit de grond gestampt door de Nederlandse natuur­ organisaties ShadowView en The Internet of Life. smartparks.io

“NOTHING TRULY WILD IS UNCLEAN.”- JOHN MUIR

Wildernis Betekenis: woest gebied, plek waar alles in het wild groeit.

Afkomst: komt van het stokoude Keltische woord weltí: onbegaanbare, onbewoonbare plek. Zo is het Utrechtse plaatsje Wilnis (afgeleid van wildernis) in een voormalig moerasgebied gebouwd.

Amok Betekenis: opschudding, problemen veroor­ zakend.

Afkomst: het exotisch klinkende amok – ‘moordzuchtige razernij’ – is eeuwen geleden via het Maleisische amuk onze taal binnengedrongen. Engelsen hebben het later verbasterd tot ‘run a muck’.

Gaard

Het Survival Handboek Plannen om de wildernis in te trekken? Lees dan eerst deze handzame overlevingsgids van Colin Towell. Hoewel het in een eetblik verpakte boek vol staat met survival­ technieken die je waarschijnlijk nooit zal gebruiken, staan er ook tal van minder exotische tips in. Zo vertelt de voor­ malig SAS-instructeur hoe je aan de hand van planten- en dieren­gedrag het weer kunt voorspellen (een dennenappel ‘klapt dicht’ bij naderende regen), hoe je simpel voedsel uit de natuur haalt (jonge paardenbloembladeren smaken gewoon naar sla) en hoe je een schuilhut van een poncho bouwt. Voorzien van handige illustraties. 320 pag.

Kosmos Uitgevers.

22 | SALT HERFST 2017

Betekenis: omheinde tuin.

Afkomst: gaert was in de middeleeuwen een omsloten tuin of moesterrein. Het Engelse yard (binnenplaats), het Franse jardin (tuin) en het Slavische grad (stad) hebben allemaal iets met omheining te maken. In onze taal komt het woord vrijwel alleen nog voor in samenstellingen als boomgaard, wijngaard en diergaarde.

wildgroei

B

Black vibrations

Van surfen hadden ze nog nooit gehoord, wel van corre barra, wat zoveel als golf rijden betekent. Navraag leerde dat het

piepkleine eilandstaatje (voor de kust van Gabon) al eeuw­en­­­lang een bloeiende surfcultuur heeft. Terug in de States maakte George, in het dagelijks leven scenario­schrijver, de film The Lost Wave: An African Surf Story. Inmiddels heeft ook de rest van de surfwereld de voormalige Portugese kolonie ontdekt en duiken er steeds vaker moderne glasvezel boards in Golf van Guinee op. Het jochie op de foto bewijst echter dat het oeroude corre barra nog steeds springlevend is.

Franz Orsi & Vania Marques

Hawaii is de bakermat van het surfen. Of toch niet? Sam George, een Amerikaanse surfer, stuitte tijdens zijn wereld­ wijde omzwervingen in het Afrikaanse São Tomé en Principe op locals die met eenvoudige houten planken de branding te lijf gingen.

SALT HERFST 2017 |

23

wildgroei

The Fly Fisher Vliegvissers zijn de mountainbikers onder de hengelaars; ze vinden het leuk om van de gebaande paden af te gaan. Zo kun je als vliegvisser nog ongestoord rondstruinen langs de verwilderde oevers van rivieren als de Lek, Waal en Merwede.

Een mooi boek om alvast de smaak te pakken te krijgen, is The Fly Fisher (uitgegeven door Gestalten). Stoere verhalen, fraaie illustraties, leuke visweetjes en fantastische foto’s spatten van de 256 pagina’s af. Zelf aan de slag? Werp eerst een blik op vnv.nu (Vereniging Nederlandse Vliegvissers). Het boek The Fly Fisher is ook te vangen in de Salt Shop (getsalt.com/shop)

24 | SALT herfst 2017

Cecilie Skog signature line De Noorse Cecilie Skog stond op de zeven hoogste bergen ter wereld en stak de beide polen over. Geen wonder dus dat haar Signature Line je alle vrijheid geeft om te gaan en staan waar je wilt.

Cecilie Down light jacket

Cecilie Neck Warmer Voel de hete adem in je nek met deze lekkere warmhouder van merinowol.

One size fits all.

Verkrijgbaar in vijf kleuren.

Cecilie Jacket Sportieve jas die korte metten maakt met koude kunstjes.

Hoe? Het drie-laags Dermizax materiaal geeft weergoden het nakijken. Een deel (30%) van dit water- en winddichte pantser bestaat uit Ecodear: een plantaardig, teflonvrij polyester (waterkolom: 20.000mm). Plus: verstelbare capuchon, verlengde mouwen, 3 zakken, ventilatieritsen in onderarmen. 2 kleuren.

Warme donsjas (750 cuin) die je nooit van een koude kermis laat thuiskomen; winddicht, waterafstotend, lichtgewicht en makkelijk op te bergen. Uitgerust met verstelbare capuchon, 3 zakken en verlengd achterpand. Verkrijgbaar in 5 kleuren waar je blij van wordt. bluesign approved.

Cecilie Fleece Jacket Of je nu in de bossen het vuur uit je sloffen loopt of door de stadswildernis sloft, dankzij de Cecilie Fleece Jacket loop je er altijd warmpjes bij.

Sportieve pasvorm, voorgevormde elle­ bogen, twee steekzakken en elastische manchetten met twee handige duimgaten.

In 8 kleuren.

Cecilie Beanie Laat de kou maar komen. De bontgekleurde beanie (50% merinowol) houd je hoofd lekker warm. One size fits all.

Keuze uit 7 vrolijke kleurencombinaties.

Cecilie Mountaineering Pants Ideale broek voor dames die geen berg te hoog gaat. Gemaakt van technische en functionele stretchstof (water- en winddicht). Extra rip-stop verstevigingen op knieĂŤn en achterkant houden ongewenste indringers buiten de deur. In trots bezit van het bluesignkeurmerk. Geknipt voor stoere chicks, van klimgeiten tot bosnimfen. 2 kleuren.

Cecilie Wool Jacket Wollen warmtebron die je ingebouwde thermostaat op kamertemperatuur houdt. De heerlijke jas bestaat uit een mix van twee gerecyclede wolsoorten. Hoge kraag, verlengd achterpand en duimgaten in de elastische mouwuiteinden houden de warmte binnenshuis.

Verkrijgbaar in 5 kekke kleuren.

www.bergans.com

interview

Tegen de stroom One Man 2700 Dams De Balkan kent de wildste rivieren van Europa. Nog wel. Maar liefst 2700 dammen worden er gebouwd om het natuurgeweld te beteugelen. Echter niet als het aan de Sloveense kajakker Rok Rozman (29) ligt.

Tekst Matthijs Meeuwsen Beeld Jan Pirnat, Matin Oblak

26 | SALT herfst 2017

interview

SALT herfst 2017 |

27

interview

a

ls Rok Rozman zijn inbox opent, zijn er steevast de dreigmailtjes. Als hij zijn vrienden belt, weet hij dat de politie meeluistert. En als hij in zijn auto stapt, kijkt hij eerst of er niet gemorreld is met zijn banden of remkabels. “Natuurlijk is het niet fijn om voortdurend bedreigd te worden”, vertelt de Sloveense twintiger. “Maar voor mij is dat het ultieme bewijs dat we op de goede weg zijn. Als ze bang genoeg zijn om me te bedreigen, betekent het dat we daadwerkelijk iets aan het bereiken zijn.”

Zijn strijd is samen te vatten in één afbeelding: de plattegrond van de Balkan, zo bezaaid met vuurrode stippen dat het lijkt alsof de regio bevangen is door de mazelen. Sommige stippen zijn klein als een speldenknop. Andere dik als de punt van een schoolbordmarker. Maar stuk voor stuk vertegenwoordigen ze een van de 2700 dammen – gepland of al in aanbouw – die het wassende water weer in het keurslijf moeten proppen. Een regelrechte ramp, weet Rok. En dus ligt hij dwars.

Stomme sport Het water van de Balkan bracht zijn hart als kind al in vervoering. Pa Rozman verdiende zijn geld als vliegvisser. Vanuit zijn huis in het Sloveense Črnivec – een veredelde molshoop nabij de grens met Oostenrijk – nam hij zijn zoontje geregeld mee op het water van de Sava; een 940 kilometer lange arm van de Donau. “De geur van de rivier herinner ik me nog als de dag van gister”, vertelt Rok. “En het geraas van de stroomversnellingen verderop. Ik stelde me altijd voor hoe het zou zijn om me gewoon te laten meevoeren en die stroomversnellingen af te glijden. Mijn vader moest me echt tegen houden. Ik was betoverd door het water.”

De meeste tijd besteedt hij echter op de bevroren variant, op de ijsbaan. Pas drie jaar jong is hij als hij voor het eerst de ijshockeyschaatsen aanwringt. Tot zijn zeventiende steekt hij

28 | SALT herfst 2017

bijkans elk vrij uurtje in de sport. Totdat hij op een doodgewone training ineens slaande ruzie krijgt met zijn coach.

“Ik was woedend. ‘Go fuck yourself!’, riep ik. ‘Ik ga wel op roeien!’ Tot op de dag van vandaag weet ik niet waarom dat de woorden waren die op dat moment over mijn lippen kwamen. Roeien leek me helemaal niets; ik was gek op ijshockey. Maar een ijshockeyteam is een berenkuil. Als je niet doet wat je zegt, wordt het je je leven lang nagedragen.

Dus ik kwam thuis en dacht: verdomme, ik moet gaan roeien.

De volgende dag begon ik.”

Zijn vermoedens blijken waarheid. “Roeien is waarschijnlijk de stomste sport op aarde”, vindt Rok. “Je werkt je volledig uit de naad om achteruit te varen. Al die inspanning en ondertussen zie je niets van waar je naartoe vaart. Maar ja, ik bleek goed in roeien dus ik bleef roeien. Ineens kreeg ik namelijk de kans om die Olympische medaille na te jagen waar ik als jonge ijshockeyer al van droomde. Ik beloofde mijzelf: op het moment dat je die medaille wint, mag je onmiddellijk stoppen.”

Om niet krankzinnig te worden van al die tijd op de roeibaan koopt Rok een kajak. Geld voor een spatzeil of zelfs een peddel heeft hij niet. “Ik peddelde gewoon met mijn handen.

Boeide me niet. Ik was zo onder de indruk van het gevoel om alleen op het water te zijn.” Het is zijn stille protest tegen de sport waar hij nooit van gehouden heeft, maar die inmiddels al zijn tijd opslokt. Zijn roeicoach verbiedt hem om nog tijd in zijn kajak door te brengen. En dus brengt hij het gevaarte stiekem naar de rivier. Niet bovenop zijn auto, maar met hangen en wurgen op de bijrijdersstoel gepropt; het zicht op de zijspiegel volledig ontnemend.

Wildernis De talloze trainingsuren lijken zich uit te betalen. Op de Olympische Spelen van Peking schopt Rok het in de lichte vier tot de finale. Twintig jaar pas: de jongste atleet in de eindstrijd. Slechts op een halve seconde mist hij het brons.

interview

“DE KLETSNATTE BALKAN BESCHOUW IK ALS EEN VAN EUROPA’S LAATSTE WILDERNISSEN.”

SALT herfst 2017 |

29

interview

“MENSEN VOELEN GEWOON HOE GOED HET IS OM HUN SPORT EEN DOEL TE GEVEN. ELKE SLAG VAN JE PEDDEL GEEFT INEENS ZOVEEL MEER BETEKENIS.”

30 | SALT HERFST 2017

interview

Een jaar later wint hij op het WK wel eremetaal. “Maar dit was niet de Olympische medaille die ik mijzelf beloofd had, dus ik mocht van mijzelf nog niet stoppen met roeien.

En eerlijk is eerlijk: ik was ook best verslingerd aan de gevolgen van het succes. Het geld, de sponsoren, de feestjes, de vrouwen. Totdat ik ineens een ernstige rugblessure opliep.

Mijn lichaam was slimmer dan mijn hoofd. ‘En nu kappen met die stomme sport’, zei mijn rug.”

Rok kiest voor een studie biologie. Maar hij kiest vooral voor zijn kajak. Waar hij heen vaart, maakt hem weinig uit. Go with the flow. Zolang hij maar op het water kan zijn. In zijn kajak peddelt hij de hele Balkan af. Van de Sloveense Soca tot de Albanese Valbona. Van de Bosnische Unac tot de Macedonische Radika. Van de Montenegrijnse Moraca tot de Kroatische Zrmanja. “De rivieren van de Balkan zijn superdivers”, weet Rok. “Geen twee zijn er hetzelfde. Je hebt smaragdgroene en diepblauwe. Brede en smalle. Weids en kronkelend.

Overal hebben zich weer andere rivieren een weg door het kalksteen gevreten.”

Een favoriet heeft hij niet, maar de Albanese Vjosa staat in ieder geval hoog op zijn lijstje. “Voor mij is dat in feite de laatste wilde rivier van Europa. Als mensen die woorden horen, denken ze aan razende stroomversnellingen en gigantische kloven. Ja, dat is een wilde rivier. Maar een wilde rivier is ook een superbrede rivier die op zijn dooie gemak kabbelt maar wel elk jaar zijn loop verandert. Die vrijheid om te meanderen is de essentie van een wilde rivier.”

De kletsnatte Balkan beschouwt Rok dan ook als één van Europa’s laatste wildernissen. Ja, er wonen wel degelijk mensen.

Maar in veel van die piepkleine dorpjes leven de inwoners nog altijd zoals ze al honderden jaren leven: volgens de wetten van de natuur. “Als er een beer door de dorpskern loopt, haalt iedereen zijn schouders op; het hoort er nu eenmaal bij.

En ook voor de rivier voelen de mensen een diepgeworteld ontzag. Ze weten wat een wilde rivier is: het water wordt

niet in een keurslijf gedwongen tussen betonnen oevers of gestopt door dammen. Met elke overstroming verandert de rivier zijn loop. Mensen respecteren dat, bouwen niet te dicht bij het water en verplaatsen indien nodig zelfs hun huizen.

Wat ze er onder meer voor terug krijgen is razend vruchtbare grond voor hun akkers als het water zich weer terugtrekt.”

Blut In zijn kajak ontdekt de Sloveense waterrat al spoedig echter meer dan alleen de Balkan. Hij peddelt in de heftigste wateren ter wereld en stort zijn kajak van de wildste watervallen.

Zijn naam gonst steeds harder rond in het extreme kayak wereldje en al gauw hangen ook de sponsoren aan de lijn.

Maar Rok blijft Rok: hij weigert zijn idealen aan de kant te schuiven. “Het probleem met die hele Red Bull cultuur is dat de merken alle focus op de sporter leggen. Het is een wereld van ego’s. ‘Je bent een baas’ zei iedereen. ‘Nee, de rivier is de baas’, zei ik dan. Ik wilde het omdraaien: een pro rider zijn maar met de spotlights op de rivieren. Ze snapten het niet.

‘Wat ben je in godsnaam aan het doen?’, vroegen ze dan.”

Even ontstaat er een barst in zijn geestdriftige relaas. “Een paar dagen geleden heb ik voor mijn gevoel echt rock bottom bereikt”, erkent hij ineens met hondsdroeve ogen. “Mensen zien me gaan op het water en denken dat de wereld aan mijn voeten ligt. Maar in werkelijkheid voel ik me uitgeblust, ben ik al tien dagen ziek, kan ik niet slapen en heb ik geen cent om mijn kont te krabben. Ik ben 29 jaar oud, maar ik leef momenteel op de portemonnee van mijn ouders. Volkomen blut.”

Het is het gevolg van de strijd die hij voert sinds hij drie jaar geleden bij toeval op die ene plattegrond van de Balkan stuitte. 2700 Dammen. 113 Ervan zelfs binnen nationale parken. “Het is moderne bezetting”, klinkt het ineens weer strijdlustig. “De Balkan is nog arm door de oorlog, dus politici zijn kinderlijk eenvoudig om te kopen. Buitenlandse bedrij-

SALT herfst 2017 |

31

interview

“JE BENT EEN BAAS’ ZEI IEDEREEN. ‘NEE, DE RIVIER IS DE BAAS’, ZEI IK DAN. IK WILDE HET OMDRAAIEN: EEN PRO RIDER ZIJN MAAR MET DE SPOTLIGHTS OP DE RIVIEREN.”

ven komen binnenvallen, bouwen een waterkrachtcentrale en gaan fluitend weer weg met de nodige miljoenen in hun zak. De lokale Slovenen krijgen er elektriciteit voor terug, zeggen die investeerders dan. Maar dat hebben we helemaal niet nodig. Al die elektriciteit wordt geëxporteerd; tot in Pakistan aan toe.”

Nog wranger is volgens Rok dat de investeerders teren op het groene geloof en de aanname dat waterkrachtcentrales een duurzaam alternatief zijn voor andere vormen van energieopwekking. “Onzin. Er is helemaal niets groen aan die stroom.”

De afgestudeerde bioloog ontsteekt in een erudiet college over de desastreuze gevolgen van dambouw. Het stokken van de sedimentatie en daarmee al die mineralen die aan de lagere rivierdelen en de zee worden onthouden; een cruciale meststof voor talloze ecosystemen. De waterreservoiren die met hun uitstoot van methaangas – vele malen schadelijker dan CO2 – even vervuilend zouden zijn als de wereldwijde luchtvaart. De dorpelingen die gedwongen moeten verkassen. En die Amerikaanse studie die concludeerde dat volwassen zalmen door dambouw letterlijk tegen een muur aanzwemmen, niet meer kunnen sterven in hun geboortestreek stroomopwaarts, en zo een kettingreactie ontketenen die aan het eind van de rit hele plukken bos doet afsterven.

van een grassroots beweging zijn”, vertelt Rok trots. “Het is allemaal gezond verzet. Mensen voelen gewoon hoe goed het is om hun sport een doel te geven. Elke slag van je peddel heeft ineens zoveel meer betekenis.”

Met zijn David-versus-Goliath-gevecht won hij de laatste jaren de belangrijkste trofeeën in het kajakwereldje. “Voor mij is zo’n prijs slechts een stuk metaal dat staat stof te vangen in de vensterbank. Maar de bijbehorende speech grijp ik steevast aan om de zaal een welverdiend klapje in het gezicht te geven. ‘Jullie zijn idioten’, zeg ik dan. ‘Jullie denken alleen maar aan jezelf. Kijk eens naar het bredere plaatje en begrijp dat het jullie plicht is om de rivier te beschermen.’ Ja, soms moet iemand je gewoon even door elkaar schudden.”

Volgend najaar volgt een derde campagne van Balkan Rivers Tour. Daarnaast hoopt de Sloveen zijn ultieme pièce de résistance, documentaire The Undamaged, af te kunnen ronden.

Natuurlijk, zonder inkomsten dreigt het verzet spoedig kopje onder te gaan. Maar Rok blijft hoopvol. “Als ik er doorheen zit, zie ik op mijn netvlies altijd een stokoud vrouwtje in Bosnië dat in tranen was omdat de dam alles zal vernietigen wat zij lief heeft. Dan volgt de motivatie vanzelf.” Grijnzend: “Ik hoop dat ik een bron van inspiratie kan zijn. Zo van: als die arme schooier in Slovenië een verschil kan maken, kan ik het misschien ook.”

Inspiratie En dus peddelt ook Rok al drie jaar vastberaden tegen de stroom in. One Man. 2700 Dams. Het is een strijd die zich zou laten samenvatten in een diepgevooisde hollywoodtrailer.

Hij organiseerde al twee edities van de Balkan Rivers Tour: een peddelende protestmars, 36 dagen lang, dwars door zes Balkanlanden. Overal waar hij komt, sluiten er watersporters aan in zijn kielzog. Gebroederlijk richten ze hun pijlen op corrupte politici of bedelven ze de directeur van een lokale waterkrachtcentrale onder een ludiek protest van duizenden ansichtkaarten. “Het mooie is dat we het schoolvoorbeeld

32 | SALT HERFST 2017

Steun Rok in zijn strijd via balkanriverstour.com of doneer via facebook.com/balkanriverstour. De prachtige trailer van docu The Undamaged bekijk je op Salt TV.

interview

SALT herfst 2017 |

33

S SPEC cties n u f 20HC • 19 ort: 4

t: also • Sta el lemme d d l o e t • M fgekar g: hal endelin gr : • Ver erlock Materiaal Lin reep / dg el • Han inless Ste et: 6,9 cm a m t S m eep: r gte le • Len gte handg n cm • Le cm 18,23 11,4 e totaal: gt gr • Len icht: 216 w e •G

De Leatherman Signal is de wildebras onder de multitools. Behalve standaard functies zoals mes, blikopener en tang heeft deze kracht­patser onder meer ook een vonkende firesteel, snerpend noodfluitje, handige hamer en bijt­grage zaag in huis. Nu verkrijgbaar in een zeer gelimiteerde uitvoering met zwart gecoate onderdelen en exclusieve bruine handgreep. Je avontuur begint op leatherman.nl

Salt x

HERFSTkriebels De Teva Arrowood Mid WP is de rauwdouwer onder de wandel­ schoenen. Robuuste leren boven­­ kant (waterdicht), zool met slechtweer profiel, extra demping.

Ladies only. € 130. teva-eu.com

Met het Vaude Men’s Califo Jacket hoop je bijna dat het met bakken uit de hemel komt: waterdicht (PFCvrij), verstelbare capuchon, manchetten en taille. 2 steekzakken.

Het Green Shape label betekent dat de jas eerlijk en milieuvriendelijk is gemaakt. € 190. vaude.com

De Nordic Pocket Saw zet overal zijn brute tanden in, van dunne takken tot dikke stammen. Uitgevoerd in vlijmscherp carbonstaal. Lengte: 65 cm. 132 gram licht.

Nylon handvatten. € 52,90. nordicpocketsaw.com

Superhirsch Mütze van Alprausch. € 35. alprausch.com

De Salt x Millican Bag Limited Edition is van 40 gerecyclede petflessen gemaakt. Inclusief laptopvak en stoere roll top sluiting. Ergonomische schouderbanden, gepolsterd rugpand.

18 liter inhoud. Exclusief te koop bij Bever € 129,95. Salt-leden profiteren van een korting van € 99 in de Saltshop.

Of je nu in het bos banjert of door de stadsrimboe struint, het Maloja Women’s HortenM Jacket houdt je warm. Gemaakt van technowool (wol, polyester, nylon). 2 zakken met rits. € 179,95. maloja.de

Superstabiele sit-on-top kajak. Specifiek ontworpen voor vissers. Aan boord van de Native Slayer Propel 13: roer, propellersysteem (zodat je al varend je buit kunt binnenhalen), 4 hengelhouders, dekluik, bagage­net. Afmetingen: 401 x 84 cm. Gewicht: 40 kg. € 2.949. kanoshop.nl

SALT herfst 2017 |

35

HERFSTkriebels Raak je tijdens een stevig potje sporten snel oververhit? Trek dan het Odlo Ceramicool Pro Baselayer Shirt aan en zweet verdwijnt als herfstregen voor de zon. Zo snel zelfs dat je huid met 1 graad afkoelt. Strakke, naadloze pasvorm.

2 kleuren. € 50. odlo.com

Stoere stapper voor vrouwen die graag een blokje omlopen, dat is de Keen Women’s Terradora Waterproof Boot. Het voetbed vertroetelt je voeten. Verder: rubberen zool, waterdicht (Keen Dry) en geurloos (Cleansport NXT). In 8 kleuren. € 139,95. keenfootwear.com

Het Fjällräven Canada Shirt verandert iedere kantoorkluns in een stoere houthakker. Gemaakt van een warm, zacht wolmengsel en G-1000 materiaal.

Aan de binnenkant gevoerd; kan dus eventueel ook als jas gedragen worden. Twee borstzakken. In geblokt blauw en rood. € 139,95. fjallraven.nl

Met de Hanwag Makra Urban sjees je door de straten. Het bodywork bestaat uit suède en cordura. Onder de motorkap: zeer zachte polstering, gripvaste straatzool, beschermende bumper en ingebouwde airco (Bio Ceramic-voering). 2 kleuren. € 159,99. hanwag.nl

Duurzame dorst­ lesser van Primus.

De Trailbottle is gemaakt van roestvrij staal en heeft een grote opening. Handige ophanglus voor je rugak. Inhoud: 1 liter. € 24,95. primus.eu

Mocht koning winter besluiten om dit jaar vroeg te komen, dan zit je met Haglöfs Merge Pant Men gebeiteld: strakke pasvorm, elastische materialen (3-laags), fleece voering, warm en waterdicht (10.000 mm), 3 zakken, ingebouwde sneeuwvangers (enkels). haglofs.com

Dankzij de opvouwbare Eagle Creek Packable Duffel zit je nooit meer om een extra tas verlegen: uitgevouwen heeft de duffel een maaginhoud van 41 liter. Ideaal voor reizigers, sporters en shoppers.

Sterk ripstop nylon. 230 gram.

Keuze uit 3 kleuren. € 35. eaglecreek.com

SALT HERFST 2017 |

37

happy trails

In het wilde weg Van Dale omschrijft wildernis als: ‘woeste streek waar de natuur vrij spel heeft’. Klinkt ons als muziek in de oren. Een lofzang op ruwe rafelranden, ongepolijste natuurparels en wilde wegen.

Tekst Ard Krikke Beeld Shutterstock.com

Woeste wegen BORN TO BE WILD

Wie is er niet weg van mooie treinreizen? Toch kan een kaartje Transsiberië Express (Rusland) of Rocky Mountaineer (Canada) aardig in de papieren lopen. Minstens zo indrukwekkend en een stuk goedkoper is de volslagen onbekende spoorweg tussen Belgrado (Servië) naar Bar (Montenegro). Voor nog geen 32 euro boemel je (Eerste Klas) 476 kilometer lang, via 254 tunnels en 435 bruggen, waaronder de hoogste spoorbrug van Europa, dwars door het onherbergzame binnenland van de Balkan.

Het traject werd ooit speciaal aangelegd voor veldmaarschalk Tito (1892-1980); de Joegoslavische alleenheerser wilde met zijn luxe privétrein naar de Adriatische kust kunnen zoeven. zcg-prevoz.me (Engelstalig)

Geen snelweg is vaker bezongen dan Route 66. Maar waarom 4000 kilometer over kaarsrechte wegen sukkelen als je van de veel ruigere California State Route 1 kunt genieten? De langs de westkust meanderende Pacific Coast Highway, beter bekend als Highway 1, is 1055 kilometer lang en loopt van Dana Point naar Leggett. Met name het stuk asfalt ten noorden van Santa Barbara rijgt onstuimige kusten (Big Sur), woeste branding (Mavericks), ongetemde hippiedorpen (Fort Bragg), torenhoge wouden (sequoia’s) en eenzame vuurtorens (Point Reyes) fijntjes aan elkaar. Houd je ogen op de kronkelweg: het zicht op de klotsende bak oceaangolven is hypnotiserend mooi. visitcalifornia.com/trip/highway-one-classic

Arseniy Rossikhin / shutterstock.com

BOEMELEN DOOR DE BALKAN

38 | SALT HERFST 2017

happy trails

MET JE HOOFD IN DE WOLKEN LOPEN

Drukke kustplaatsen, überhippe strandtenten en hordes bad­ gasten: bij de Canarische Eilanden denk je waarschijnlijk niet aan ongerepte wildernis. Zonde, want op het ongepolijste La Gomera bevindt zich een van de meest onaangetaste bossen van Europa: Laurisilva. Het stokoude woud, gelegen in nationaal park Garajonay (Unesco Werelderfgoed), staat vol kromgegroeide laurierbomen. Ronddolen doe je het beste te voet, bijvoorbeeld op de 13 kilometer lange rondwandeling tussen Pajaritos naar El Cedro. Vanuit bezoekerscentrum Juego de Bolas kun je ook met een gids op pad. Of je springt in San Sebastián op je (huur)racefiets en trapt naar La Palmita. Hier begint de 42 kilometer lange haarspeldklim naar het hoogste punt van het vulkaaneiland, op 1340 meter. hellocanaryislands.com/la-gomera, gomeracycling.com

Nieuw-Zeeland staat bekend als een land vol weergaloze wildernissen. De overdaad aan natuurschoon laat zich het beste met de benenwagen ontdekken. Vraag je baas om een sabbatical, trek je wandelplunje uit de kast en reis af naar wat Maori’s’ het ‘Land van de lange witte wolk’ noemen. Hier ligt Te Araroa op je te wachten: een 3000 kilometer lange monstertocht die Frodo’s zoektocht naar de ring laat verbleken tot een ommetje in het park. De uitgestippelde Long Pathway tussen Cape Reinga in het noorden en Bluff in het zuiden loodst je langs lege stranden, kale bergruggen, dichte rimboes, eenzame dorpjes en golvende heuvels. Reken op 100 tot 160 dagen om de hele tocht te volbrengen. Uiteraard kun je de trail naar eigen believen in meer behapbare brokken opdelen. teararoa.org.nz

jon alkain / shutterstock.com

DOLEN OP EEN VULKAAN

SALT HERFST 2017 |

39

happy trails

Rauw leesvoer

THE PHANTOM ATLAS Op zoek naar afgelegen plekken? Dan ben je bij The Phantom Atlas van de Brit Edward Brooke-Hitching aan het juiste adres; het fraai vormgegeven boekwerk staat stampvol onbereikbare spookeilanden. Neem Taprobana, een uit de duim gezogen eiland in de Indische Oceaan waar al sinds de jaartelling de wildste verhalen over rondgingen. Het werd steevast geroemd om zijn overvloedige specerijenrijkdom. Ook maakten reizigers en kaartmakers melding van mensetende mieren op Taprobana. Deze en nog veel meer verzonnen eilandverhalen staan alfabetisch beschreven in The Phantom Atlas. 256 pag. Uitgever: Simon and Schuster.

WILD THINGS, WILD PLACES Jane Alexander, een gevierd actrice en bestuurslid van de Wildlife Conser­ vation Society, trok jarenlang de wereld over om te kijken hoe het met wilde dieren is gesteld. Het boek is een persoonlijk verslag, een travelogue, van haar belevenissen. Zo vertelt ze hoe lokale indianenstammen in de Amazone roze rivierdolfijnen gebruiken om te navigeren, hoe ze in Bhutan oog in oog stond met een Himalaya-gansfazant, maar ook hoe ze meehielp met het aanplanten van een verdwenen papier­bomenbos in de Andes. 368 pag.

Uitgever: Penguin Random House

40 | SALT HERFST 2017

VERBORGEN WILDERNIS. RUIGE NATUUR & KAARTEN IN NEDERLAND Ja, Nederland is volgebouwd. Toch struikel je in ons kikkerlandje over wildernissen, mits je weet waar je moet zoeken. Kester Freriks speurde voor Verborgen wildernis naar verlaten eilanden, getijdenstromen, moerassen, kliffen én industriële rimboes. Behalve het landschap gebruikte hij ook oude land- en waterkaarten (in het boek afgebeeld) als inspiratiebron voor zijn zoektocht. Een meeslepende ode aan ongetemde natuur. 256 pag.

Uitgever: Athenaeum

WOORDEN OVER DE WILDERNIS Wat is wildernis? Bestaat wildernis in Nederland? Zijn de Oostvaardersplassen wild? Is wildernis niet gewoon een hip woord voor natuur? Wanneer is een beest wild? Moeten wildernissen worden omheind? Op deze en nog veel meer vragen proberen verschillende auteurs (een mix van biologen, journalisten, natuurbeheerders) een doordacht antwoord te geven.

Interessante bundel die zowel voorals tegenstanders van het populaire wildernisdenken aan het woord laat.

176 pag. Uitgever: Natuurmedia

happy trails

In de greep van de berenklauw Als er één plant is die in het wilde weg groeit, dan is het wel de reuzenberenklauw. Met zijn metershoge steel en zonneschermach­ tige bloemen steelt hij overal de show.

THE STRANGER IN THE WOODS Wie droomt er niet van een hutje op de hei? Ver weg van de bewoonde wereld tot jezelf komen. De meeste mensen komen niet verder dan dagdromen. Christopher Knight is een uitzondering.

In 1986 trok hij als twintigjarige de bossen van Maine in, om er pas 27 jaar later weer uit te komen. Al die tijd leefde Christopher moeder­ ziel alleen in een tent van aan elkaar geknoopte bouwzeilen, zonder contact met de buitenwereld.

Het merendeel van zijn kostje scharrelde de zelfgekozen kluizenaar bij elkaar door ongezien voedsel uit vakantiehutten te stelen.

Het leverde hem de bijnaam Poltergeist in a Parka op.

In 2013 werd Christopher door een boswachter in de kraag gegrepen. Fascinerend boek, geschreven door Michel Finkel, over een zonderling die bijna drie decennia in de wildernis bivakkeerde. 244 pag.

Uitgever: Penguin Random House

Toch is het vanuit Rusland overgewaaide onkruid – in de 19e eeuw werd de exoot veelvuldig in Europese parken aangeplant – uitgegroeid tot een ware plaag. Stadsplantsoenen, natuurgebieden, slootranden: de heracleum mante­gazzianum steekt overal zijn kolossale kop op. Zoals de naam doet vermoeden is de groene snuiter geen lieverdje. Zijn wilde haren veroorzaken bij aanraking wondjes, zowel bij mensen als bij sommige dieren (honden bijvoorbeeld). Uit de bladklieren komt furocumarine vrij, een stof die onder invloed van zonlicht brandblaren kan veroorzaken. Na contact kun je de huid het beste bedekken en afspoelen met zeep en water. Daarnaast verdringt de ongewenste vreemdeling tal van inheemse soorten. Reden genoeg voor de overheid om de uit de klauw gelopen plant voortaan te bestrijden.

Wildebeest Hoewel het Afrikaanse wildebeest eruitziet alsof hij lukraak van allerlei reserveledematen – buitensporig groot hoofd, woeste baard, rank achterlijf, zwiepende pluimstaart – in elkaar is gezet, staat deze wildebras zijn mannetje. Zo werkt een kudde wildebeesten slim samen met zebra’s; de zebra heeft een beter gezichtsvermogen, waardoor hij vijanden al van ver ziet aankomen. Verder zorgt zijn bittere bloed ervoor dat hij niet door nietsontziende insecten wordt gebeten. Het meest opmerkelijk is echter zijn feilloze vermogen om regen te ruiken: jaarlijks trekken 1,5 miljoen wildebeesten, ook wel gnoes genoemd, grommende onweersluchten over de savannes van Kenia en Tanzania achterna.

SALT herfst 2017 |

41

happy trails

Onbekende wildernissen MEEUWENDUINEN OER­ TAAL

Ruigte Betekenis: gebied met borstelige begroeiing, wilde planten.

Afkomst: afgeleid van het Germaanse ruuch: ruw, rauw, stekelig. Engelsen verbasterden het woord later tot het huidige rough.

Waren Betekenis: dwalen, rondspoken.

Afkomst: waeren werd tot ver na de middeleeuwen gebruikt om rondzwervend gespuis mee aan te duiden.

Het woord zelf komt waarschijnlijk van het oude wadalõn, dat zoveel als ‘heen en weer waaien’ betekende.

42 | SALT herfst 2017

Even voorstellen Deze Zeeuwse zandwoestijn kan zich moeiteloos meten met de Kennemer­ duinen, het Kootwijkerzand en de Loonse en Drunense Duinen. Maar waar je de kale duintoppen, zandverstuivingen en duinvalleien in deze poldersahara’s met anderen moet delen, heb je op Schouwen-Duiveland het rijk alleen. Zandbijen, veldleeuweriken, zandhagedissen en duizenden mantel- en zilvermeeuwen niet meegerekend.

In het wilde weg Struin op je gemakkie door het verwaaide landschap, vanaf Boswachterij Westerschouwen (Kraaijensteinweg), door de groene bordjes van de 12 kilometer lange wandelroute te volgen. Ook geschikt voor trailrunners.

Spoel het zand van je af door vanaf de Brouwersdam het ruime windsurfsop, de Grevelingen, te kiezen.

Nieuwsgierig? staatsbosbeheer.nl, vvvzeeland.nl, brouwersdam.nl

LANDTONG ROZENBURG Even voorstellen Reusachtige mammoettankers, huizenhoge kranen, glimmende pijpleidingen en een zee van containers: de Rotterdamse haven is de laatste plek waar je ongerepte natuur verwacht. Toch ligt midden in deze industriële jungle een groene oase: Landtong Rozenburg.

Ingeklemd tussen de Nieuwe Waterweg en het Calandkanaal vind je een 10 kilometer lang schiereiland waar trekvogels, water­planten, konikspaarden, getijden en zeehonden (!) de dienst uitmaken.

In het wilde weg Trek de stoute schoenen of skates aan en volg vanaf EIC Mainport Rotterdam (Noordzeeweg) het 10,3 kilometer lange Rozen­ burgpad (roodgele markering). Dit is tevens het startpunt van een bmx-achtig mountainbike­ rondje (2 km). Het contrast tussen de rauwe leegte en de rokende raffinaderijen is onvergetelijk.

Nieuwsgierig? rotterdam.info (zoek op ‘Landtong’), mtbroutes.nl

HART VAN DRENTHE Even voorstellen Het Groene Hart kennen we allemaal, maar het Hart van Drenthe doet bij de meeste mensen geen belletje rinkelen.

Toch ligt rondom de slaperige dorpjes Elp, Hooghalen en Grolloo een schilderachtig natuurgebied met grillige kronkelbeken, dichte bossen, witte wieven, desolate heidevelden, bomkraters en pikdonkere nachten.

In het wilde weg Vanuit Grolloo (Elperweg) loopt de bewegwijzerde Veenpluisroute in een lang­ gerekte lus van 7,3 kilometer door een fraai deel van deze hartenjager. De nabijgelegen mountainbikeroute doet er met 15 loodzware zandkilometers nog een flinke schep bovenop.

Nieuwsgierig? staatsbosbeheer.nl (zoek op ‘Hart’), mtbroutes.nl (Grolloo)

EIJSDER BEEMDEN Even voorstellen Ten zuiden van Maastricht ligt een (grens)gebiedje waar zelfs verstokte Limburgers nog nauwelijks zijn geweest: de Eijsder Beemden. Vermoedelijk hebben de heuvelbewoners geen trek in natte voeten; het waterrijke wildreservaat bestaat grotendeels uit drassige graslanden, overwoekerde Maas­oevers, ruige wilgenbossen en sjokkende koniks­paarden en galloway runderen.

In het wilde weg Wat wel als een paal boven water staat is dat vrij rondstruinen in de Beemden gewoon is toegestaan. Toch behoefte aan houvast? Volg het beschreven Vale Greend natuurpad, te downloaden via ivn.nl (zoek op ‘Eijsderbeemden’). Schrik niet als de stilte onderweg plotseling wordt verstoord door luid zingende tjiftjaffen en kwetterende krakeenden.

De ingang, aan de Kasteellaan, ligt op loop­ afstand van NS-station Eijsden.

Nieuwsgierig? limburgs-landschap.nl (Natuurgebieden)

BEEKBERGERWOUD Even voorstellen Met een paar ferme houwen werd in 1871 het laatste plukje oerbos van Nederland, het Beekbergerwoud ten zuiden van Apeldoorn, geveld. Stokoude bomen moesten het veld ruimen voor akkerland. De laatste tien jaar heeft Natuurmonumenten alles in het werk gesteld om deze genadeklap weer ongedaan te maken. Zo zijn sloten gedempt, bomen kriskras aangeplant en natte heidevelden uit de grond gestampt. Het resultaat: het Beekbergerwoud 2.0.

In het wilde weg Ontdek deze nieuwe wildernis door samen met je kroost mee te doen aan een van de OERRR-speurtochten, bijvoorbeeld met een boswachter naar waterbeestjes zoeken.

Houd de site van Natuurmonumenten voor toekomstige excursies in de gaten.

Nieuwsgierig? natuurmonumenten.nl (type ‘Beekbergerwoud’ in het zoekvenster en klik daarna op ‘Activiteiten’).

happy trails Meeuwenduinen

Zandhagedis

SALT herfst 2017 |

43

Foto: O’Neill/Jeff Curley

THE LIFE OF GLIDE Snowboardlegende Jeremy Jones legt momenteel de laatste hand aan zijn nieuwste film: The Life of Glide. De short movie is gebaseerd op een meeslepend gedicht dat de Amerikaan schreef over zijn levenslange drang om de sneeuwwildernis in te duiken. The Life of Glide gaat in samenwerking met O’Neill in oktober in première. Nieuwsgierig geworden?

Houd oneill.com/jones in de gaten voor de exacte verschijningsdatum.

Salt x o'neill

Beeldvullend

CABIN PORN Hutten zijn hot. Van fraaie toevluchtsoorden in de bergen tot houten optrekjes in de bossen.

Acht pornografisch lekkere schuilplekken die je moeiteloos om hun designvinger winden.

Steeds meer mensen verlangen naar een leven vol eenvoud. Weg van de drukte, terug in de armen van Moeder Natuur. Gelukkig worden er wereldwijd steeds meer stijlvolle stulpjes uit de grond gestampt. Plekken waar je je nog alleen op de wereld waant. Hoog in de bergen, op verwaaide stranden, aan oevers van stille meren, langs industriële rafelranden.

Wat al deze eenzame berghutten, uitkijkpunten, sauna’s en observatieposten gemeen hebben is dat ze de geest tot bedaren brengen. Doordat ze van alle overbodige fratsen zijn ontdaan, vormen ze oases van rust in een doorgedraaide wereld. Zo is de Refugiul Cãltun een lichtbaken voor klimmers, heeft de Kanin Winter Hut lak aan de zwaartekracht en gaat de Witte Hoogt naadloos in het landschap op.

46 | SALT herfst 2017

Beeldvullend

Periscope Tower – Finland Net onder Seinäjoki, een door bossen omringde stad in het zuidwesten van Finland, duikt de Periscope Tower plotseling in het lege landschap op. De uit lokaal hout opgetrokken uitkijktoren aan de oevers van het Kyrösjärvi-stuwmeer lijkt niet alleen op een periscoop, hij werkt ook als een kijker: onder- en bovenin bevinden zich twee gigantische spiegels, waardoor je (als minder valide) ook op de begane grond van het weidse uitzicht kunt genieten. De sauna-achtige bank op de bovenste verdieping nodigt uit tot een visuele snoekduik in de leegte. Meer info: oopeaa.com/projects

SALT herfst 2017 |

47

Beeldvullend

Almänna Badet – Zweden Hoewel dit gevaarte in de haven van Göteburg verdacht veel op een oorlogszuchtige Walker uit Star Wars lijkt, heeft de Almanna Badet totaal geen kwaad in het zin. De industriële golfplaten aan de buitenkant staan in schril contrast met de warme binnenkant: een golvend interieur van hergebruikt hout dat dienst doet als sauna. Ook een goed gevoel bezorgen de kleed­ kamers die zijn gemaakt van 12.000 recyclede glasflessen.

Afkoelen doe je uiteraard met een verplichte duik in Lilla Värtan, de zeestraat die de havenstad met de woeste baren verbindt.

Meer info: goteborg.com/ the-sauna-in-frihamnen

48 | SALT herfst 2017

Beeldvullend

View Terrace and Pavilion – Letland Letland is misschien niet het eerste land waar je bij design aan denkt. Toch blinkt dit verzonken terraspaviljoen in de Dvina Rivier uit in eenvoudige schoonheid. Gelegen op een piepklein schiereiland ter hoogte van Koknese, een stadje ten oosten van Riga, is het gebouwd als toevluchtsoord voor rustzoekers. Het fraaie gebruik van larikshout, de open structuur, de hangplekken en de grote glazen ramen aan de voorkant moeten ervoor zorgen dat je op deze plek door de stilte wordt overrompeld. Meer info: dja.lv

SALT herfst 2017 |

49

Beeldvullend

Refugiul Cãltun – Roemenië Waarschijnlijk heb je nog nooit van de Făgăraș gehoord. Het hooggebergte, in het hart van Roemenië, staat bekend om zijn ruige kartelpieken, verlaten valleien en extreme weersomstandig­ heden. Reden genoeg om het ontwerp van de berghut volledig op de elementen af te stemmen.

Zo zijn de gebruikte materialen (hout en aluminium platen) licht en sterk, en is de rare puntmutsvorm in een windtunnel uitgedokterd. Het schuiloord, uitgerust met zonnecellen, heeft een piepkleine keuken en biedt ruimte aan 19 personen. Het grote dakraam zorgt overdag voor een bak licht en fungeert ’s nachts als een baken. Informeer bij travelguideromania.com voor meerdaagse bergtochten. Meer info: studioarchaeus.ro

50 | SALT herfst 2017

Beeldvullend

The Light of Lista – Noorwegen Het zuidelijkste puntje van Noorwegen is een door weer en wind geteisterd kustlandschap, bezaait met verwaaide duinen, lege stranden en velden vol helmgras. Toch weet slechts een handjevol toeristen de weg naar deze ruigte te vinden. In de hoop meer buitenstaanders naar het gebied te lokken, hebben de bewoners van Lista een 60 meter lange boardwalk gebouwd die uitmondt in een houten uitkijkhut. Ben je in de buurt? Plof dan neer op een van de schommels en geniet op je gemakkie van voorbijjagende wolkenluchten. Meer info: tyinarchitects.com

SALT herfst 2017 |

51

Beeldvullend

Wildarena Witte Hoogt – Nederland Edelherten, reeën, wilde zwijnen: met een beetje mazzel zie je ze allemaal in wildobservatiepost de Witte Hoogt aan je neus voorbij trekken. De hut is gebouwd van Hollands hout en bevindt zicht aan de rand van het Veluwse Speulder- en Sprielderbos, een magische mooi woud tussen Ermelo en Garderen. Alleen op afspraak te bezoeken. Meer info: staatsbosbeheer.nl

Uitkijktoren Kootwijkerzand – Nederland Het Kootwijkerzand is de grootste zandverstuiving van West-Europa.

De beste plek om poolshoogte te nemen is door naar de gelijknamige uitkijktoren in Kootwijk af te reizen.

Het 12 meter hoge uitzichtpunt bestaat uit een duizelingwekkende hoeveelheid onderdelen, waaronder 1335 stalen bouten. De meccanoconstructie is overigens door de genietroepen van Defensie in elkaar gezet. Meer info: staatsbosbeheer.nl.

52 | SALT herfst 2017

Beeldvullend

Kanin Winter Hut – Slovenië De platgedrukte schoenendoos die hier op het randje boven Boveç balanceert, is de Kanin Winter Cabin. Door zijn afgelegen ligging op dik 2000 meter is de designhut alleen door ervaren bergbeklimmers te bereiken. Dat is misschien maar goed ook: het sterke ontwerpstaaltje is 10 vierkante meter groot en kan slechts negen slapers huisvesten. De krappe plekken worden ruimschoots goedgemaakt door het 360-graden uitzicht op de Triglav (2.863 m), de Socavallei en de Adriatische zee. Een keuken is er niet, wel een klein vertrek met houten klimgrepen aan de wanden. Meer info: ofis-a.si

Zin in meer Cabin Porn?

Blader snel door naar de Salt Shop (pagina 140).

Hier vind je o.a.

The Hinterland (288 pag) en Hide and Seek (256 pag). Beide boeken staan stampvol met de mooiste toevluchtoorden, van boomhutten tot omgebouwde bunkers en containerwoningen.

SALT herfst 2017 |

53

IK BEN BERGTAGEN Bergtagen staat volgens Zweedse folklore voor de verleiding van gevaarlijke geesten die je de bergen in lokken om vervolgens nooit meer terug te laten keren. De moderne versie komt van het Zweedse outdoor merk Fjällräven die met haar nieuwe Bergtagen collectie het lot juist keert. Dankzij Bergtagen kun je nu juist méér tijd in de bergen doorbrengen, hoog boven de boomgrens waar de natuur regeert.

Met een achtergrond als klimmer en alpinist zag de oprichter van Fjällräven, Åke Nordin, lang geleden al de noodzaak voor materialen en uitrustingen die weerstand bieden aan sneeuwstormen en de slijtageslag van de bergen. Uiteraard zonder de bewegingsvrijheid en het genot van het buitenzijn te belemmeren. Zijn eerste kledingstuk dat de naam Fjällräven droeg was dan ook een jas om in te klimmen. De ontwikkeling van Bergtagen, waarvan outdoor expert Johan Skullman de initiatiefnemer is, was dus een logische ontwikkeling.

Kledingsysteem Bergtagen is een goed doordacht kledingsysteem dat veel technische oplossingen biedt maar niet ten koste gaat van het langetermijndenken. “We zullen altijd trouw blijven aan wat we geloven”, vertelt Johan. “Samen met het ontwerpteam van Fjällraven hebben we oude waarheden naast nieuwe technologie gelegd. Er zijn afwegingen gemaakt voor slimme oplossingen tegen duurzaamheid, functionaliteit en een klassieke pasvorm. Het resultaat is een systeem van lagen en materialen die duidelijk bij elkaar horen en waarmee je een hele garderobe kunt samenstellen die gemaakt is voor extreme activiteiten. Veel van wat er vandaag beschikbaar is, is zeer licht van gewicht en is ontworpen voor snelle beklimmingen en nog snellere afdalingen. Wij hebben de dingen net iets anders bekeken.”

Fjallraven.nl

LOCALS

Wildebrassen

Je hebt wilde dieren en je hebt wilde dieren. Maar sommige soorten zijn zo van God los dat ze eigenlijk opgesloten zouden moeten worden.

Bonobo In het openbaar masturberen, bovenop de buurvrouw duiken of opa naar zijn kokosnoten grijpen. Zet een groepje bonobo’s bij elkaar en binnen de kortste keren ontluiken er taferelen die zelfs Temptation Island doen verbleken. Het is echter te kort door de bocht om de bonobo weg te zetten als een hitsige aap. Seks is voor deze primaat een cruciaal instrument om de sfeer in een groep goed te houden en relaties te bezegelen.

Dolfijn Ooit een dolfijn zo stoned als een garnaal in de golven zien dobberen?

Dikke kans dat het beest net een robbertje heeft lopen stoeien met een giftige egelvis. Hoewel zelfs minieme beetjes gif van het prikkelbare baasje dodelijk kunnen zijn, zagen al meerdere biologen hoe groepen dolfijnen de vis bewust doorgaven van snuit naar snuit.

Om vervolgens een beetje bedwelmd aan de oppervlakte te hangen, domweg starend naar hun eigen spiegelbeeld.

Naakte molrat Ondanks zijn lelijke looks is deze Afrikaanse tunnelgraver een erkende naaktloper. Achter het excentrieke gedrag gaat echter een van de meest fascinerende dieren ter wereld schuil.

De kleine potloodventer is onder meer immuun voor de meeste soorten kanker, voelt geen pijn en wordt tien keer ouder dan vergelijkbare knaagdieren.

Laatst ontdekte prestatie op zijn knettergekke cv: zonder enige schade 18 minuten overleven zonder zuurstof.

Spin Dat je losgeslagen (puber)kinderen je het leven af en toe flink zuur kunnen maken, moge duidelijk zijn. Maar dat ze je als ouder letterlijk het leven kosten, gaat toch wel heel ver. En toch is dit het wrede lot van diverse soorten spinnenmama’s. Nadat het pasgeboren kroost zich een weg door alle niet uitgekomen eitjes heeft gevreten, is het tijd voor een voedzaam toetje: hun bloedeigen moeder.

Honingbij Op moleculair niveau werken de hersenen van mensen en honingbijen min of meer hetzelfde. Bijen die zich te goed doen aan de vergiste nectar van sommige planten, liggen dus binnen de kortste keren als een dronken lor op hun rug. Wie als bezopen bij – hik!

– alsnog kacheltjelam de korf binnen probeert te waggelen, wordt er gelukkig met harde hand uitgewerkt door de Koninklijke uitsmijters.

Walibi Wie op het Australische eiland Tasmanië op graancirkels stuit, hoeft niet meteen naar marsmannetjes te zoeken.

De plaatselijke overheid luidde acht jaar geleden al de alarmklok omdat de lokale walibi’s geregeld hun buikje vol aten in de papavervelden. Na zo’n bacchanaal vandaliseerden ze vervolgens het weiland door als een kip zonder kop rondjes te gaan stuiteren.

SALT herfst 2017 |

55

wildgroei

Goed uit de verf komen

American gothic with a surf shop

Vincent's bedroom in Arles

56 | SALT herfst 2017

Een paar jaar geleden jaar verwisselde Vincent van Goghs beroemde schilderij Stil Leven, Vaas met rode klaprozen en madeliefjes voor 49 miljoen euro van eigenaar.

Voor een fractie van dit bedrag hang je een meesterwerk van de Amerikaanse kunstenares Dominique Amendola aan je muur. Zo kost de gepenseelde surfuitvoering van De Slaapkamer ‘slechts’ $ 1600.

Behalve Van Gogh heeft Dominique ook beroemde werken van Dali, Hokusai en Wood met een surfsausje overgoten.

Alle schilderijen zijn tevens verkrijgbaar als (betaalbare) poster. dominiqueamendola. com (The Amadeus Series)

wildgroei

Uitvindingen die de wereld niet veranderden Seat board for kiting

Chris Burkard/Massif

De Zuid-Koreaanse uitvinder Sungjun Suh is liever lui dan moe. Dat doet zijn seat board for kiting, een kruising tussen een surfboard en een sit-on-top kajak, tenminste sterk vermoeden. In zijn patentaanvraag uit 2003 zet Sungjun uiteen dat zijn zitplank ideaal is voor kitesurfers die geen puf hebben om staand over het water te vliegen.

“To relieve fatigue, the seat board is provided with a (inflatable) back rest that acts as a pillow.” Helaas voor Sungjun willen kiters helemaal niet bij de pakken neerzitten. Zijn hersenspinsel is dan ook afgezonken naar het scheepskerkhof van mislukte uitvindingen.

Betrokken beeldenjager Chris Burkard weet als geen ander surfers, klimmers en kajakkers in het wild vast te leggen.

Met Vanishing Worlds, een serie luchtfoto’s van arctische landschappen, gooit de Amerikaanse fotograaf het eenmalig over een andere boeg. “Met deze foto­serie, die nog tot eind september in de New Yorkse Paul Nicklen Gallery hangt, wil ik aandacht vragen voor ongerepte eco­systemen”, vertelt de betrokken beeldenjager. “Een deel van de opbrengst gaat naar SeaLegacy, een organisatie die zich inzet voor het behoud van onze oceanen.” Check chrisburkard voor meer prachtplaten.

SALT herfst 2017 |

57

wildgroei

Wildwesttaferelen in Outdoorland

OER­ TAAL

Onder aanvoering van Patagonia heeft een handvol outdoor merken besloten om een vuist tegen Trump te maken. Wat is het geval: de losgeslagen president laat op dit moment onderzoeken of hij de beschermende status van 29 natuurgebieden kan opheffen.

Schrijden Betekenis: (waardig) lopen.

Afkomst: skrîtan betekende in het Oudduits zweven of glijden.

Onze oosterburen hebben het op hun beurt vermoedelijk weer gejat van het Baltische skrìet: vliegen.

Lellebel

Chris Pollen

Betekenis: slonzige vrouw, ordinair wijf.

Afkomst: samenvoeging van lellen (babbelen, kletsen) en bel (onverzorgde vrouw). Verwant met totebel (tuttebel).

Het doel: de weg vrijmaken voor oliewinning en mijnbouw. Zo vindt Trump het nonsens dat zware industrie niet zijn gang kan gaan in Bears Ears National Monument, een ongerept prairielandschap vol rode rotsplateaus in Utah. Toeval wil dat de hoofdstad van deze Amerikaanse staat, Salt Lake City, ook de plek is waar de outdoorindustrie (goed voor 887 miljard dollar) zijn tweejaarlijkse vakbeurs (Outdoor Retailer) houdt. Niet verwonderlijk dus dat Trumps voornemen bij merken als Patagonia, The North Face, Arc’teryx, Polartec en REI in het verkeerde keelgat is geschoten. Vooral Yvon Chouinard, oprichter en eigenaar van Patagonia, heeft

geen zin in wildwesttaferelen in natuur­ gebieden. “Waarom zouden we het hoofd moeten buigen voor redneck stemmers en republikeinse politici? Daarmee bereik je alleen maar een compromis, en dat heeft nog nooit een probleem opgelost.” Inmiddels gevoerde gesprekken met de republikeinse gouverneur van Utah zijn op niets uitgelopen. Het gevolg: Outdoor Retailer verkast zijn hele hebben en houden naar Denver (Colorado). Verder is Patagonia achter de schermen druk doende met de voorbereidingen van een rechtszaak tegen de Amerikaanse overheid, mocht Trump zijn cowboyplannen doorzetten.

“IF YOUR DREAMS DON’T SCARE YOU, THEY AREN’T BIG ENOUGH.” - MUHAMMAD ALI 58 | SALT herfst 2017

Warrelen Betekenis: door elkaar bewegen.

Afkomst: stamt af van het werkwoord warren dat vroeger in de war maken of twisten betekende.

Vermoedelijk afgeleid van het Germaanse werran: onrust stoken.

Deze betekenis vind je nu nog terug in het Engelse war (oorlog) en worse (slechter).

A

wildgroei

Aller-állermooiste mountainbikeroute

Ard Krikke

Het hoge woord is er uit: de mountainbikeroute van Hellendoorn is uitgeroepen tot de allermooiste van Nederland. Tijdens de eerste Dutch MTB Trail Awards, die afgelopen zomer in samenwerking met mtbroutes.nl, Natuurmonumenten en de Nederlandse Toer Fiets Unie werd georganiseerd, gingen de Twentse terreinvreters met de Gouden Schop aan de haal.

Het pittige kronkelrondje (18 km) over de Sallandse Heuvelrug werd met maar liefst 17% van de stemmen winnaar van de publieksprijs. Ook de routes van Leersum (Natuurvriendelijkste trail), Beetsterzwaag (Beste nieuwe trail) en Strijthagen (Beste technische trail) vielen in de prijzen. mtbtrailawards.com

Duits explosiegevaar

Thorsten Schier/Shutterstock.com

Nederlandse mijnenvelden

Op het moment dat je dit leest pronkt Moeder Natuur weer met haar kleurrijke herfstjas. Wie daar maximaal van wil genieten, reist naar onze oosterburen waar je in de Harz in een bad vol herfstkleuren plonst. Snoer je Wanderschuhe vast en volg de Harzer Baudensteig: een uitgezette langeafstandstocht (100 km) door heuvels en bergen, onlangs nog uitgeroepen tot een van de mooiste wandelingen van Duitsland. Trek een dag of zes uit om jezelf van Bad Grund, via explosief gekleurde bossen (mix van naald- en loofbomen) een weg naar Walkenried te banen. Routebeschrijving en gpx-bestanden staan op harzerbaudensteig.de. Geen gps? De gedetailleerde Harzer Baudensteigwandelkaart (1:25.000) biedt uitkomst.

DE KRANG (LB) • 11,7 km lange wandeltocht • start: St. Cornelisplein in Weert (Kerk Swartbroek) • natuurmonumenten. nl (zoek op ‘Krang’) BIESBOSCH (NB) • 11 km lange Gijsterkanoroute • start: Jachthaven Van Oversteeg in Werkendam • np-debiesbosch.nl (Te doen > Kanoën > Brabantse Biesbosch) DIEPENVEEN (OV) • 30 km lange IJssellandmountainbikeroute • start: parkeerplaats aan de Wechelerweg in Schalkhaar • mtbsalland.nl (Fietsen > Mountainbike netwerk)

SALT herfst 2017 |

59

IN LICHTERLAAIE ZETTEN Olight brengt al 10 jaar lang licht in de duisternis. Zo zijn de superlichte HS2 en de krachtige H2R Nova onmisbare metgezellen voor trailrunners, kampeerders, hikers, bergbeklimmers en achtertuinavonturiers die de komende donkere dagen een hand voor de ogen willen zien.

Sterk st(r)aaltje

Lichtzwaard

Op zoek naar een handige hoofdlamp die je tijdens het hardlopen of klimmen in de bergen kunt dragen, makkelijk meeneemt op reis of gewoon thuis als backup wilt gebruiken? Dan ben je bij de Olight HS2 aan het goede adres.

De superlichte lamp (115 gr) is uitgerust met twee Cree leds die tezamen een lichtbundel, breed- of verstralend, van 400 lumen produceren. In de praktijk betekent dit een krachtige straal die maximaal 85 meter ver rijkt. Ook sterke staaltjes zijn de aluminium behuizing (waterdicht), de fade-in/fade-out dimfunctie (die je ogen geleidelijk aan licht of duisternis laten wennen) en de lange brandtijd: 18 uur bij 50 lumen en 2,25 uur bij 400 lumen. De lichtsterkte is instelbaar op 4 levels. Opladen van de gespierde batterij (LiPo 2000 mAh) gebeurt via micro-usb. Kortom: met de handige HS2 ben je klaar om de duisternis de stuipen op het te lijf te jagen.

Met de Olight H2R Nova blaas je zelfs de meest doorgewinterde vuurtorenwachter van zijn sokken. De sterke straal klieft als een lichtzwaard door de duisternis; de Nova is Olight’s eerste hoofdlamp/zaklamp die 2300 lumen in huis heeft. De speciale Cree XM-L2 led zorgt er in combinatie met de TIR lens voor dat de lichtbundel 153 meter ver priemt. Om krachten te sparen schakelt de Nova na 1 minuut terug op een energieniveau van 750 lumen. Op de tweede stand van 600 lumen is de brandduur 150 minuten, op de 150 lumen stand 10 uur en op 30 lumen 50 uur. Tevens onverslaanbaar is de montage van de aluminium lamp op de magnetische hoofdhouder. Ideaal voor iedereen die een hand voor de ogen wil zien, van trailrunners tot kampeerders. Door de lamp uit de houder te halen en aan de meegeleverde clip te bevestigen, kun je ‘em ook gebruiken als fietslamp of zaklamp. Dankzij de magnetische laadkabel is de Nova binnen no-time weer op krachten.

STEEK JE LICHT OP VIA OLIGHTWORLD.NET Salt x Olight

vakmanschap is meesterschap

62 | SALT HERFST 2017

vakmanschap is meesterschap

De skatende sterrenchef Virgilio Martínez (40) was hard op weg om een professionele skateboarder te worden. Één mislukte truc en wat botbreuken later was het tijd voor plan B: koken. Dit jaar werd hij door zijn collega’s gekroond tot beste chef-kok op aarde. Met dank aan de Peruaanse wildernis.

Tekst Matthijs Meeuwsen Beeld César del Río, Daniel Silva

SALT HERFST 2017 |

63

vakmanschap is meesterschap

64 | SALT herfst 2017

vakmanschap is meesterschap

E

r staat een kommetje op tafel. Zeven vissenkoppen verdringen elkaar om boven de rand uit te steken; bevroren in een morbide dans, stuk voor stuk een gemene grimas op de kaken. De koppen dienen echter enkel ter decoratie. De ware delicatesse is tussen de vervaarlijke karteltandjes geklemd: drie schijfjes gedroogde huid van dezelfde vis. “Piranha’s”, beaamt Virgilio Martínez met een bijkans vergelijkbare grijns. “Een nieuw gerechtje dat we momenteel uitproberen. Ja, gasten zijn op zijn zachtst gezegd nogal verbaasd als we ze op tafel zetten.

Snap ik. Wij kenden ze aanvankelijk ook alleen uit Hollywoodfilms. Maar ze leven gewoon hier in Peru. En dus is het voor ons nu doodnormaal om er mee te koken.”

Gewaagd, esthetisch en op en top Peruaans. Vintage Virgilio.

Het is het soort gerechten waarmee hij zijn Central de laatste jaren op de kaart wist te zetten als een van de meest spraakmakende restaurants op aarde. Op de toonaangevende ‘World’s Best 50’ ranglijst van het Britse Restaurant magazine werd Central dit jaar beloond met een vijfde plaats (vorig jaar zelfs één plek hoger). Virgilio zelf sleepte bovendien de Chefs’ Choice Award in de wacht; door zijn collega’s verkozen als beste chef kok ter wereld.

Gebroken droom Onopvallend perkje. Onopvallende voorgevel. Zelfs geen naamplaatje op de deur. Wie in de Peruaanse hoofdstad Lima in de chique wijk Miraflores – een omgevallen blokkendoos van glas en staal op de klippen boven de Stille Oceaan – Central passeert, kan onmogelijk vermoeden dat dit de plek is die bij restaurantrecensenten en gastrotoeristen al jaren over de tong gaat. Eigenlijk had het restaurant ook helemaal niet moeten bestaan. “Ik had een professionele skater moeten zijn”, glimlacht Virgilio binnen, zoals altijd gekleed in skinnie jeans en slobbershirt. “Skaten was de droom. Veel van mijn vriendjes hielden van voetbal, maar voor mij had dat spelletje veel te veel regels. Skaten betekende vrijheid.”

En dat in een tijd waarin vrijheid alles behalve vanzelfsprekend was in Peru. Het land was in de jaren 80 en 90 als een vel bubbeltjesplastic. Elk dorp, stad of regio was van de volgende afgeknepen door armoede, criminaliteit, corruptie, een belabberde infrastructuur en de terreur van binnenlandse guerrillabewegingen. “Iedereen leefde in zijn eigen bubbeltje”, herinnert Virgilio zich. “Rondreizen was er niet bij.

Lima was onze wereld. We wisten niets over de rest van ons

land. Niets over de volken van de Andes of de natuur van de Amazone.”

Als advocatenzoon had hij relatief weinig te klagen, erkent hij. En toch was de jonge Virgilio hopeloos op zoek naar een uitweg uit Peru. Zijn ticket: skateboarden. Hij heeft het talent en de wil om het tot prof te schoppen. “Ik ben drie keer naar San Diego in Californië gevlogen om te skaten in een park waar vaak scouts rondhingen. De laatste keer wilde ik echter net iets te graag sponsors binnenhalen. Ik pushte mijzelf misschien iets te veel en ging tijdens een 360 op mijn plaat.”

Gebroken sleutelbeen. Gebroken schouder. Gebroken droom.

Virgilio keert terug naar Peru en begint in de voetsporen van zijn vader en broer aan een rechtenstudie. Het eentonige leven in de schoolbanken grijpt hem echter naar de strot.

Na anderhalf jaar geeft hij er de brui aan. Op straat hing hij als skater al rond met de lokale vissers en marktlieden en die liefde voor goed voedsel begint steeds heviger te borrelen.

“Ik at elke dag Peruaanse gerechten, maar waar het aan ontbrak was trots. Er was niemand die trots was op onze nationale keuken. Als je echt goed wilde eten, moest je naar een Frans restaurant, was de gedachte. Of een Amerikaanse desnoods.”

Virgilio vertrekt naar een koksschool in Canada, timmert vervolgens aan de weg bij vermaarde restaurants in Londen, New York en Barcelona en wordt door de Peruaanse sterrenkok Gastón Acurio onder de vleugels genomen om uiteindelijk leiding te geven aan zijn restaurants in Madrid en Bogota. Maar de jonge chef krijgt steeds meer het gevoel vast te zitten in een culinair keurslijf waarin er geen ruimte is voor zijn creatieve uitspattingen. In 2008 is het tijd voor de grote stap; hij keert terug naar Lima om zijn eigen restaurant, Central, te openen.

Creatieve blik Virgilio trekt een hagelwitte koksbuis aan en voegt zich bij zijn keukenploeg achter het aanrecht van Central. Met zijn keukenpincet legt hij links en rechts een waaiertje bontgekleurde maïscrackertjes recht of plakt hij subtiel wat strengetjes zeewier op een kunstzinnig kaartenhuis van appel­ meloen, zwaardschede en zee-egel. Met chirurgische precisie, maar tegelijkertijd ogenschijnlijk volkomen nonchalant; het is een houding waar ook zijn stafleden door bevangen lijken.

De een strooit keuvelend wat amarant over een bont wortelknolletje, de ander plukt vrolijk wat muñamunt in de daktuin

SALT herfst 2017 |

65

vakmanschap is meesterschap

en een derde staat ontspannen het tafellinnen te strijken voor het aankomende servies. Verwacht in deze keuken geen heetgebakerde scheldkanonnades of andere Gordon Ramsayeske taferelen. De keuken is slechts door een glimmend gepoetste glaswand van de gasten gescheiden, waardoor die tijdens de lunch of het diner te allen tijden de fascinerende bedrijvigheid achter het fornuis in de gaten kunnen houden.

“Ik doe heel erg mijn best om in mijn keuken de skatersmentaliteit levend te houden”, vertelt Virgilio. “Als je onze clientèle bekijkt lijkt het waarschijnlijk een totaal verschillende wereld, maar kijk naar de manier waarop wij werken en je ziet gemakkelijk de overeenkomsten. In een restaurant waar de verwachtingen zo torenhoog zijn is het moeilijk om ontspannen te blijven. En toch blijf ik mijn medewerkers voortdurend op het hart drukken dat ze de vrijheid en blijdschap moeten voelen die ik als skater ook ervoer.”

En er zijn meer overeenkomsten, zweert Virgilio. De focus op techniek bijvoorbeeld. “Als skater oefende ik soms wekenlang om één trucje te kunnen. Hier dwingen we onszelf dag in dag uit tot het uiterste om bepaalde kooktechnieken onder de knie te krijgen. Ook de creatieve blik waarmee ik mijn omgeving bekijk is niet veranderd. Vroeger struinde ik voortdurend de straten af naar goede skateplekken. Nu reis ik heel Peru door op zoek naar nieuwe ingrediënten.”

Verticaal denken Dat laatste was echter niet meteen een gegeven bij Central.

De eerste jaren werd het restaurant gekenmerkt door een eclectische roerbakmix van wereldgerechten. Recensenten en gasten jubelden, maar Virgilio kon maar moeilijk verkroppen dat hij de culinaire erfenis van zijn bloedeigen Peru verloochende. Toen de gemeente zijn restaurant tijdelijk sloot vanwege een ontbrekende vergunning, besloot hij de boel drastisch om te gooien. Het nieuwe toverwoord: verticaal denken. Waar de moderne mens de wereld bekijkt in horizontale afstanden, bekijken veel inheemse volkeren in Peru – een lappendeken van eeuwenoude culturen – hun omgeving nog altijd in begrippen als ‘tien minuten omhoog of naar beneden wandelen’. Logisch ook. Weinig landen kennen zulke grillige hoogteverschillen. En de Peruaanse biodiver­ siteit is zelfs ongeëvenaard: nergens ter wereld zijn tropische jungle, hooggebergte en een razend vruchtbare zeestroom zo dicht bij elkaar te vinden. “Van de 117 microklimaten die voorkomen op aarde, zijn er maar liefst 84 te vinden in Peru”,

66 | SALT herfst 2017

meldt Virgilio trots. “Dat levert een onwaarschijnlijke bio­diversiteit op. Neem alleen al de aardappelen. Je vindt in Peru ruim 4200 variaties.”

Sinds Virgilio het verticale denken omarmde, schoten zijn culinaire naam en faam als een vuurpijl omhoog. In een gastronomische marathon van maar liefst 17 gerechtjes schotelt hij zijn gasten evenveel eetbare ecosystemen voor, enkel bestaand uit de ingrediënten die hij op een bepaalde hoogtegraad in zijn vaderland heeft opgeduikeld. “Onze filosofie is dat we planten en dieren die in de wildernis samen leven hier samen op één bord plaatsen. Er zijn meerdere redenen waarom ik in ecosystemen kook. Allereerst hoop ik onze gasten zo alle uithoeken van dit land te laten ervaren, zonder dat ik ze er daadwerkelijk mee naar toe kan nemen. Maar minstens zo belangrijk: ik wil zo natuurgetrouw mogelijk koken. Waarom bijvoorbeeld fabriekssuiker gebruiken als je ook wat vruchten kunt dehydrateren? Waarom een industrieel verdikkingspoedertje laten invliegen als de granen, wortelen of groentes uit de natuur hier evengoed de middelen voor bieden? We trekken werkelijk alles in twijfel.”

Het resultaat: zelfs met een Spaans woordenboek op schoot is de menukaart – opgedeeld in hoogtes variërend van -10 tot 3700 meter – onmogelijk te ontcijferen. De helft van de 200 ingrediënten in zijn voorraadkast waren tot voor kort immers volstrekt onbekend in de keuken. “Voor mij is dat precies waar het om gaat: de mystiek van het onbekende. Als ik een onbekend ingrediënt zie, wil ik het proeven, wil ik het eten, wil ik het koken. Geloof me, we zijn pas net begonnen met het ontdekken van de onwaarschijnlijke rijkdom van het Peruaanse landschap.”

Vergiftigd Op de eerste verdieping van Central zit daarom het kantoor van Mater Iniciativa: de wetenschappelijke tak van het restaurant, waar tien medewerkers – aangevoerd door zijn zus Malena – voortdurend in touw zijn om de mogelijkheden van onbekende ingrediënten te onderzoeken. Net als de rest van het restaurant is het vertrek een ode aan de Peruaanse natuur. Tegen het raam bungelt een wildgroei van gedroogde twijgjes. In houten vitrinekisten ligt een keur aan gedroogde zaden en mossen. En in lijsten aan de wand worden in stijlvolle zwart-wit foto’s de vondsten geëerd die het al tot de menukaart schopten. Chaco: een eetbare klei uit de Andes.

Huito: de vrucht waarmee de Inca’s al hun maskers kleurden.

vakmanschap is meesterschap

“IK DOE HEEL ERG MIJN BEST OM IN MIJN KEUKEN DE SKATERSMENTALITEIT LEVEND TE HOUDEN.”

SALT herfst 2017 |

67

Jimena Agois

vakmanschap is meesterschap

MEER VIRGILIO Check centralrestaurante.com.pe en materiniciativa.com voor meer informatie.

Of volg Virgilio op Instagram via @virgiliocentral, @centralrest en @materiniciativa.

Peru te ver? De skatende sterren­chef bestiert ook twee restaurants in Londen: LIMA, bekroond met één Michelinster, en het jongere zusje LIMA Floral. Of ga zelf los in de keuken met de 100 recepten uit zijn Lima, het kookboek (2016, 224 pag.).

Virgillio aan het werk zien?

Check seizoen 3 van de Chef’s Table op Netflix.

68 | SALT herfst 2017

vakmanschap is meesterschap

“HOE MEER IK ONTDEK, HOE MEER IK BESEF DAT IK EIGENLIJK NOG HELEMAAL NIETS WEET.”

Cushuro: de doorschijnende algenballetjes die in de lagunes van Huaraz in grote getale ontstaan als zon, regen en smeltwater de handen ineen slaan.

“Dit is pas het begin”, benadrukt Virgilio nogmaals. En dus zwaait hij ook zelf om de haverklap zijn keukenploeg gedag om de meest ondoordringbare oerwouden en afgelegen hoogvlaktes van Peru als een soort culinaire ontdekkingsreiziger uit te pluizen naar potentiële smaakmakers. Hij kauwt op insecten, likt aan boombast, knaagt op wortels en sabbelt aan bladeren. Vaak genoeg gaat dat ook fout, onderstreept hij. Dan heeft hij zichzelf weer per ongeluk vergiftigd of komt hij thuis met een ingrediënt dat zich in de keuken onmogelijk laat temmen. “Een plantje dat heerlijk ruikt in de Andes, kan hier in de keuken een waar drama zijn, wat we er ook mee proberen. Dat kan soms frustrerend zijn.”

Zijn strooptochten door de wildernis maken de bescheiden kok ondertussen nog nederiger. “Ik noem mijzelf eerlijk gezegd niet graag chef. Dat suggereert toch dat je de kennis in pacht hebt. Maar hoe meer ik ontdek, hoe meer ik besef dat ik eigenlijk nog helemaal niets weet.”

Natuurlijk is hij in de keuken gezegend met de natuurlijke rijkdom van zijn vaderland. Maar kom daarentegen niet bij hem calimeroën dat zijn filosofie in andere landen niet mogelijk is. “Ja, Nederland heeft niet de reusachtige biodiversiteit van Peru, maar jullie hebben wel wat. Ik wou dat ik jullie kassen had. En jullie vlees. Kijk, hoeveel biodiversiteit zie jij in een woestijn? Niks toch? En toch is het er. Wij hebben een gerecht op de kaart staan met enkel ingrediënten uit de woestijn. Cactusvruchten, insecten, droge planten. Als het in de woestijn kan, kan het overal. Het is misschien een uitdaging, maar als je het wilt kun je dingen laten gebeuren.”

Intuïtie De gerechten van Virgilio zijn niet alleen een hommage aan de Peruaanse natuur, maar ook aan de vele volkeren van het land. Tijdens zijn reizen door de Andes en Amazone koerst hij zo veel mogelijk op de kennis en kunde van de inheemse bewoners. Door vervolgens met ze samen te werken bij de aanwas van onbekende soorten maïs, aardappelen of vruchten, profiteren ook zij van zijn culinaire sterrendom. “Dat is voor mij het allermooiste. Iets kunnen terugdoen voor de mensen die een diepgewortelde band hebben met Pachamama, Moeder Aarde. Ik wil echter niet veinzen dat ik hetzelfde voel. Ik zou liegen als ik zou zeggen dat ik bij het opstaan elke

dag Moeder Aarde bedank. Ik leef in de stad.”

Hij wil maar zeggen: het zijn twee compleet verschillende werelden. “Als ik wakker word, zie ik schermen, gebouwen en verkeer. Zij zien meren, bergen en de prachtigste gewassen.

Onze intuïtie is hoogstens dat we precies weten hoeveel tijd er nodig is om de straat over te steken als er een auto aankomt. Zij voelen wanneer een plant vruchten zal gaan dragen, wanneer de regen komt en wanneer een boom zijn blad verliest. Daarom moeten we ze opzoeken; niet als toerist, maar om van ze te leren. Het begint allemaal bij nieuwsgierigheid.

Dat voel ik heel, heel sterk.”

Door de kooktechnieken van Peru’s oudste bewoners – ondergrondse kleiovens bijvoorbeeld – ook na te bootsen in zijn keuken, hoopt hij zijn gerechten een extra laag mee te geven. “Het zou oppervlakkig en banaal zijn om onbekende ingrediënten alleen maar op te dienen om cool te zijn. Achter elk ingrediënt en elk gerecht moet een verhaal zitten. Een verhaal waar we ook zelf in geloven. We willen onze gasten niet de hele tijd vermoeien met zeeën van informatie, maar zonder die verhalen wordt een tasting menu van 17 gangen ook verschrikkelijk saaie kost.”

Regels breken Hij wrijft even over zijn stoppelbaardje. Natuurlijk gaan er wel eens gasten teleurgesteld weg uit zijn restaurant, erkent hij. Kritiek laat hem nooit koud, maar het is nu eenmaal het gevolg van flink buiten de lijntjes kleuren. “Als je conservatieve keukens gewend bent, dan vind je Central waarschijnlijk helemaal niks. Maar er komen hier wekelijks 50 nationaliteiten over de vloer en mijn missie blijft dat ze uiteindelijk allemaal stomverbaasd de deur verlaten. Mensen moeten weten dat hier vreemde dingen gebeuren. We spelen daarmee. Het moet altijd anders zijn. Ik ben opgeleid als een hele klassieke kok. Maar je moet in het leven de regels breken.”

Het is de echo van zijn vroeg gedoofde skatecarrière. “Maar ik sta nog geregeld op mijn skateboard, hoor”, besluit Virgilio.

“Het probleem is alleen dat ik altijd extreem competitief was.

Het kost me heel veel moeite om te aanvaarden dat ik veel van mijn skills verloren heb.”

SALT herfst 2017 |

69

COLUMN

Hartslag van de wildernis

V

oordat je verder leest, wil ik graag een plaatje opzetten; namelijk het album Into the Wild van Eddie Vedder.

Deze soundtrack van Jon Krakauer’s De Wildernis In zorgt voor een licht melancholische stemming, maar is zeker gepast voor deze column.

Het gelijknamige boek vertelt een hypnotiserend en hartverscheurend verhaal over de aantrekkingskracht van de natuur.

Dat verlangen is herkenbaar. Wie tijdens een reis een natuur­ wonder heeft aanschouwd, blijft er altijd naar verlangen. In het geheugen maakt de herinnering plaats voor nieuwe ervaringen.

Geuren vervliegen, kleuren vervagen en worden langzaam schimmen die een prettig gevoel oproepen. In een verwoede poging ze voor altijd te bewaren, denk ik soms uren terug aan mijn eerste ontmoetingen met de wildernis.

De woestheid van Antarctica is een van mijn dierbaarste

LAURENS DE GROOT Hij zonk in Antarctica met Sea Shepherd en redde bedreigde diersoorten met onbemande vliegtuigjes. nu vecht hij ook aan het politieke front. In Salt beschrijft hij zijn avonturen in en buiten de bush.

van geven. Ganzen die er graag van eten, zijn zonder pardon vogelvrij verklaard. De gedachte was lange tijd dat de natuur een probleem was dat je moet beteugelen.

Gelukkig groeit de tegen­ beweging, zoals we zien in de Oostvaardersplassen waar verschillende dieren zijn uitgezet om op een volledig natuurlijke manier te leven.

Hopelijk zet deze lijn zich voort en staat het creëren van wildernis binnenkort gelijk aan beschaving.

“DE WOESTHEID VAN ANTARCTICA IS EEN VAN MIJN DIERBAARSTE HERINNERINGEN, MAAR ECHTE WILDERNIS VOELDE IK IN AFRIKA“ herinneringen, maar echte wildernis voelde ik in Afrika.

Vooral ’s nachts, als je overblijft met de rangers en alle toeristen zijn verdwenen. Asgrauw licht van de maan maakt van de parkwachters silhouetten en in de savanne schrijden donkere vlekken voorbij. Je ziet niet of het een olifant, neushoorn of roofdier is. Ergens breekt luid een takje. Het gekraak snijdt door de duisternis. Je lijf verstijft. Niemand zegt een woord en ik hoor alleen nog het stevig bonken van mijn hart. Elk zintuig spant zich in om de omringende duisternis te begrijpen. Na een paar stappen zijn we een prooidier geworden. Dat moment, precies daar, is voor mij de ultieme beleving van de wildernis.

Het ogenblik waarop je beseft dat in de nachtelijke uren de natuur over jou heerst en je niets voorstelt, verbindt je voor altijd met de levende wereld om je heen.

Door die verbintenis kijk ik regelmatig vol landschapspijn naar Nederland. Van bovenaf is de Hollandse natuur een Mondriaanschilderij geworden; keurig afgebakende lijntjes met kleurige vlakken. Prachtig gezicht, maar geen wildernis. Graslanden zijn groene woestijnen die, ontdaan van wilde kruiden en bloemen, monotoon zijn volgeplant met raaigras waar koeien meer melk

En uiteraard het beschermen ook. Momenteel bedreigt illegale houtkap het laatste oerbos van Europa. Wil je dit stoppen? Plan dan een trip naar Bialowieza in Polen. Ga als toerist zodat de lokale bevolking wat geld verdient, want aan werk is een groot gebrek in dit arme gebied.

Of ga als activist en protesteer tegen de houtmaffia. Wie weet mag je op een zelfgebouwd platform in ee n boomtop bivakkeren. En heel misschien sluipt er ’s nachts een roedel wolven voorbij de stam. Een haalt zijn neus op en zijn ogen kijken dwars door je heen. Je hart slaat over. En daar is het, het moment: de wildernis heeft je voor altijd in haar greep.

SALT herfst 2017 |

71

spullen

Stadsritjes ☞

Hoewel de Ortlieb Backroller Design niet zou misstaan in een museum voor abstracte kunst is hij toch echt bedoeld om bagage mee te vervoeren. Snelle montage (achterdrager) dankzij het beproefde Quick-Lock 2.1 bevestigingssysteem. Verder: waterdicht, draagriem, 40 liter inhoud. 4 designs. € 134,95. ortlieb.com

☞ Met de kleine en krachtige Knogg Blinder Niner geef je de duisternis het nakijken: helder licht (20 lumen voor, 11 lumen achter), lange brandduur (11 uur op laagste stand), 4 lichtstanden, makkelijk te bevestigen en opladen via usb. Vanaf € 29,90. knog.com.au

☞ De tijd dat fietsschoenen eruit zagen als vormloze sloffen ligt allang achter ons. Neem de Shimano MT300 voor dames: een sneaker-achtige veterschoen van synthetische leer. Vreet net zo makkelijk asfalt als terrein.

Uitgerust met een stevige SPD-zool (voor klikpedalen), waarmee je naast fietsen ook prima kunt lopen. € 89,95. shimano-lifestylegear.com

72 | SALT herfst 2017

spullen

☞ Op zoek naar een engel die je in het drukke stads­ verkeer beschermt? Ontmoet de Bell Hub: een flitsende fietshelm die voldoet aan de strengste veiligheids­eisen.

Daarnaast geven de forse luchthappers, absorberende padding, handig verstelknop (achterzijde), stoere klep en clip-on voor achterlichtje je nog eens extra vleugels.

In 4 kleuren. € 99,95. bellhelmets.com

☞ De Chrome Night Citizen Messenger Bag is een fiets­ koeriertas die is ontdaan van alle overbodige fratsen.

Wat dacht je van een heavy duty buitenkant (cordura), gepolsterde schouderband (veiligheidsgordel), iconische Chrome-sluiting (met flessenopener), reflecterende panelen op de achterflap, versterkte naden, diverse vakken (huisvest 17” laptop) en een stoere, waterdichte smoel? Inhoud: 26 liter. € 199,90. chromeindustries.com

☞

Kleren maken de man. Dat geldt zeker voor de casual Men’s Cyclists Padded Jacket II van Vaude. Behalve goed gesmoeld is de gevoerde jas ook warm (PrimaLoft), winddicht, waterafstotend en bovenal eerlijk gemaakt: Vaude zet zich als lid van de Fair Wear Foundation in voor eerlijke arbeidsomstandigheden. In bezit van Green Shape label. € 180. vaude.com.

SALT herfst 2017 |

73

spullen

Schutkleuren ☞ Met deze oversized Double Hammock van Grand Trunk ben jij klaar voor een snikhete nazomer.

Gemaakt van onverwoestbaar parachutestof. Wordt geleverd met touw (3 m) en ophanghaken.

800 gr. Verkrijgbaar in 14 kleurcombinaties. € 74,95. grandtrunk.com

☞ Stoere schutkleurenstapper voor de allerkleinsten.

De Vans Mono Print Authentic is opgetrokken uit canvas, metalen veteroogjes en oranje wafelzool van rubber.

Tijdens het productieproces zijn uitsluitend diervrije materialen gebruikt. Maten: 15-26,5 .€ 35. vans.nl

Kokendhete thee of koel water, de Mizu S4 Rainforest wordt er niet warm of koud van.

De ranke dorstlesser (400 ml), geïnspireerd op de vorm van een ouderwetse melkfles, is gemaakt van roestvrijstaal en past probleemloos in iedere rugzak of car cup holder. € 29,95. mizulife.com

74 | SALT HERFST 2017

☞

☞

Van hipsters tot houthakkers; deze gecamoufleerde trucker cap past iedereen. De Patagonia P6 is gemaakt van bio-katoen en voorzien van geborduurd logo. € 27. patagonia.com

spullen

☞ ☞

De Nixon Super Unit is een camo klok die tegen een stootje kan. De reden: glasvezel behuizing, siliconen band, roestvrijstalen sluiting en gehard kristalglas.

De ingebouwde maankalender is ideaal voor sterrenkijkers. € 199,95. nixon.com

☞

De Women’s Berg Flöckli van Alprausch is een fijne fleecejas die zowel binnensals buitenshuis zijn mannetje staat.

Uitgevoerd met twee warme steekzaken en capuchon. € 169. alprausch.com

Duik de polderwildernis in met de Homestead Dome van The North Face. De 3-persoons schuilhut heeft drie deuren en een (afsluitbaar) dakraam waardoor je tijdens zwoele Indian Summer nachten naar de sterren kunt turen. Enkelwands doek, 3,6 kg. € 290. thenorthface.nl

SALT HERFST 2017 |

75

spullen

Door weer en wind

Regelmatig onderhoud van je waterdichte en ademende jas, broek of schoenen is een must als je er lang plezier van wilt hebben.

Vies? Reinig je spullen grondig met Nikwax Tech Wash. Impregneer daarna de boel met PFK-vrije Nikwax TX-Direct (wasmachine of handwas) en je kunt er weer even tegenaan. € 24,65. nikwax.com

76 | SALT HERFST 2017

Kies het hazenpad met de lichte Salomon Speedcross 4 GTX Men. De uit Gore-Tex opgetrokken trailrunner staat op een stevig onderstel (Contragrip zool, extra mud guard en rubberen teenbumper) dat klappen moeiteloos opvangt. 340 gram.

Heeldrop 11 mm. € 159,95. salomon.com

☞

☞

☞

Warm, winddicht en waterdicht (20.000 mm): de Bergans Eidfjord Lady Jacket leidt weergoden probleemloos om de tuin. De technische jas is deels gemaakt van Ecodear: een plantaardig materiaal dat afkomstig is van suikerriet.

Verkrijgbaar in 3 kleuren, ook voor mannen. € 399,95. bergans.com

spullen

☞

Kom maar op met de herfst.

De sterke Thule Chasm houdt je spullen onder alle omstandigheden droog. De waterdichte veelvraat (90 liter inhoud) kan als rugzak of als duffel gedragen worden. Ook handig: de brede opening, gevoerde bodem, binnenvakken van gaas en compressiebanden. In 4 kleuren. € 119,95 thule.com

☞

☞

De Columbia Men’s Daska Pass III Titanium Extreme is de warme droom van iedere koukleum.

Dankzij de warmte regulerende voering (OmniHeat), de waterdichte buitenkant (Outdry Extreme) en de robuuste zool (Vibram XS Trek) is deze doorstapper gevoelloos voor regen, wind en kou. € 189,95. columbiasportswear.nl

Wisselvallig nazomerweer? De veelzijdige Orthovox Civetta Jacket is op alles voorbereid: de wind- en water­ dichte (20.000 mm) hardshell is extreem licht, makkelijk op te proppen en warm (voering van merinowol). Geknipt voor nazomerse klim-, fiets- en wandelavonturen.

Keuze uit 3 kleuren. € 289,95. ortovox.com

SALT HERFST 2017 |

77

cool people

Jutters Normaal gesproken is de herfst een van de beste seizoen om te jutten. Maar waarom wachten op aangespoelde spullen als je het hele jaar door schatten – fietsen, mosselen, stadswild en bergtoppen – kunt verzamelen? Op strooptocht met vier vrijbuiters.

Tekst Ard Krikke, Matthijs Meeuwsen en Natasha Bloemhard

Robert Eckhardt

“Ik bracht mijn jeugdvakanties door in de Zwitserse Alpen, maar mijn ouders waren geen bergsporters. We maakten wel wandelingen, maar alleen ik voelde altijd de drang om verder en hoger te gaan, over de col te kijken en zien wat er aan de andere kant is. Klimmers fascineerden me mateloos. Als klein jongetje ben ik toen al heel balorig een topje achter ons dorp opgeklauterd. Diezelfde nieuwsgierigheid voelde ik ook later in mijn klimleven nog onmiskenbaar.

Ik heb eens becijferd dat ik op zeker 1000 toppen heb gestaan, en dan tel ik de talloze routes die voor de top eindigden niet eens mee. Een van de meest memorabele periodes was toen ik in de Andes in 1984 samen met mijn makker Rudolf de Koning zesduizenders beklom alsof het Alpen­ piekjes waren. We waren volledig op elkaar aangewezen; er was niemand te bekennen en geen mens wist waar we ons precies bevonden.

Dat is voor mij altijd een belangrijke aantrekkingskracht geweest: de bergen zijn een van de weinige plekken op aarde waar je nog volkomen autonoom bent. Je bent er volledig verantwoordelijk voor elke beslissing die je neemt.

Natuurlijk maakten ook wij soms fouten, maar juist daar leer je het meeste van. Als je jong bent en goed klimt, kun je je soms onoverwinnelijk voelen en bepaalde weerssignalen negeren.

Zo hebben we bovenop de Peutereygraat naar de Mont Blanc wel eens noodgedwongen in een sneeuwhol overnacht omdat we door hels onweer niet verder durfden. We sliepen vroeger in nylon bivakzakken, waardoor je geen oog dichtdeed of in ieder geval drijfnat wakker werd.

78 | SALT herfst 2017

Rudolf de Koning

Weinig Nederlandse klimmers zijn zo doorge­ winterd als Robert Eckhardt (67). In bijna een halve eeuw vinkte de ervaren berggeit meer dan 1000 toppen af.

De huidige wedloop op de Everest bekijk ik met verbazing. Zelfs mensen met nauwelijks klim­ervaring willen allemaal die berg op, alleen omdat het een klinkende naam is. Ik maak me zorgen of mensen überhaupt nog geïnteresseerd zijn in onbekende bergen. Als je de Rakaposhi (7788 m, Pakistan) gaat beklimmen, doet niemand dat wat. Ik praat veel met jonge klimmers en probeer ze altijd op het hart te drukken de tijd te nemen. Ik ben het levende bewijs dat je zelfs na je zestigste nog op hoog niveau kunt klimmen. Een tweede les: wees nederig. Een berg overwin je niet; het is hoogstens een overwinning op jezelf. Ik ben zelf ook niet altijd nederig geweest, maar ik heb in al die jaren mijn lesje wel geleerd.” roberteckhardt.nl

“DE BERGEN ZIJN EEN VAN DE WEINIGE PLEKKEN OP AARDE WAAR JE NOG VOLKOMEN AUTONOOM BENT.”

cool people

Remco Daalder Stadsbioloog Remco Daalder (56) speurt in de Amsterdamse wildernis voortdurend naar bijzonder dierengedrag. Zo ook voor zijn nieuwste boek De Meerkoet.

“DE STAD IS VOOR DIEREN EEN ENORM EXTREEM MILIEU”

“De aanname dat de stad voor de mensen is en het platteland voor de dieren is hopeloos ­achterhaald. Je ziet wereldwijd de biodiversiteit in steden toenemen en de soortenrijkdom buiten de stad juist dalen. De stad is voor dieren een enorm extreem milieu: er zit een zooitje mensen op elkaar gepropt, de luchtkwaliteit is niet wat-ie zou moeten zijn en door al dat asfalt en die tegels krijgen veel organismes geen voet aan de grond en waant een insect zich op een goede zomerdag als in de Saharawoestijn.

Maar de stad biedt ook veel voordelen: beschutting tegen kou en wind, veel eten – wij mensen lopen aan de lopende band te knoeien – en het feit dat er juist in de stad tegenwoordig veel meer aandacht is voor (recreatie)groen dan erbuiten.

Een dier dat die voordelen al vroeg doorhad is de merel. Rond 1900 trokken merels, oorspronkelijk bosvogels, massaal naar steden. En wat het grappige is: die stadsmerel is inmiddels zo geëvalueerd dat hij nu al fysiek anders is dan bosmerels. Hij heeft bijvoorbeeld een dikkere, kortere snavel om tussen stenen te poeren. En hij trekt niet meer naar het zuiden; nergens voor nodig want in de winter is er ook eten. Volgens evolutiebioloog Menno Schilthuizen zal het niet lang meer duren voordat de stads- en bosmerel

elkaar niet meer zullen erkennen als dezelfde soort. Dan is er pal voor onze ogen, evolutionair gezien in een ongelofelijk snel tempo, een nieuwe soort ontstaan.

Ik zie hetzelfde gebeuren bij meerkoeten. Vlak bij mijn huis in Noord zit een kleine populatie die al jarenlang op 200 vierkante meter leeft.

Even verderop bij het IJ heb je een Russisch ploegje dat elk jaar 3000 kilometer vliegt om in Amsterdam te overwinteren op een grasveldje bij de pont. Beide groepjes leiden totaal verschillende levens: de pontkoeten zullen zich nooit mengen met die veredelde huismuskoeten bij mij in de buurt. Waarschijnlijk zijn er ook verschillende natuurlijke selectiemethoden actief. Voor die trekkende koeten is vliegvermogen heel belangrijk, terwijl mijn buurtkoeten veel meer baat hebben bij stressbestendigheid; ze worden immers voortdurend door hangjongeren met bierblikken bekogeld. In proeven met merels zie je al dat de stadsvariant ongelofelijk kalm blijft als-ie in een zak wordt gedaan, terwijl de bosvariant helemaal uit zijn plaat gaat van angst. De steden zijn de nieuwe Galapagos­ eilanden en de merels en meerkoeten de nieuwe Darwin­vinken.” atlascontact.nl/boek/de-meerkoet

SALT HERFST 2017 |

79

cool people

Gert-Jan van Wijk Honderden particulieren bieden inmiddels hun coole fiets aan Gert-Jan van Wijk (42) struint in­ ternet af op zoek naar fietsen. Geen afgetrapte stadsbarrels, maar racefietsen, mountainbikes en fixies om met de rest van de wereld te delen.

“HONDERDEN PARTICULIEREN BIEDEN INMIDDELS HUN COOLE FIETS AAN.” “Stel je eens voor dat je als fanatiek wielrenner tijdens een stedentrip een rondje op een racefiets wilt maken. Wat doe je? Aankloppen bij een lokale bike shop? Vooraf boeken kan vaak niet. Eenmaal ter plaatse ben je gebonden aan openingstijden en afhankelijk van het aanbod, dat afgezien van simpele stadsfietsen meestal zeer beperkt is. Niet handig dus. Handiger zou het zijn als je vooraf een racefiets zou kunnen zoeken, vergelijken én boeken. Online uiteraard. Het ontbreken van een dergelijk systeem

80 | SALT HERFST 2017

vormde de basis voor Listnride: een bike-sharing community waar iedereen zijn coole fiets voor verhuur kan aanbieden, van fixies tot transportfietsen en van mountainbikes tot e-bikes.

Het idee voor Listnride ontstond toen ik in 2012-2013 tijdens een MBA-studie, gericht op ondernemerschap, Johannes Stuhler ontmoette.

Na een carrière als e-commerce en online advertising specialist bij eBay, waarvoor ik in 2010 naar mijn huidige woonplaats Berlijn verhuisde, was het tijd voor een nieuwe stap.

Het liefst wilde ik iets met fietsen doen. Voor een afstudeeropdracht had ik samen met Johannes een soort markplaats voor superde-luxe handtassen ontwikkeld. Al vrij snel kwamen we erachter dat we helemaal niets met tasjes hadden. Na een gezamenlijk fietstocht viel het kwartje: waarom onze knowhow niet met fietsen combineren? Nader onderzoek wees uit dat een online platform voor bike-sharing nog niet bestond. In 2015 richtten we Listnride op. Nog geen jaar later lanceerden we de eerste versie van de app en ging de website de lucht in.

Inmiddels bieden honderden particulieren uit onder meer Berlijn, Wenen, München, Mallorca en Amsterdam hun fietsen via ons platform aan en werken we hard aan een nieuwe app. Het aanbieden, vinden, boeken, verifiëren, chatten en beoordelen werkt ongeveer hetzelfde als Airbnb. Verhuurders mogen zelf de prijs bepalen en zijn via ons, tot een bedrag van 5000 euro, verzekerd. Als tegenprestatie rekenen wij een percentage over zowel het bedrag aan de huurder als over het te innen bedrag aan de verhuurder. Een groot verschil met Airbnb is dat we de lokale gemeenschap iets brengen. Zo zien steeds meer bike shops ons niet als bedreiging, maar juist als kans. Door hun verhuurvloot bij ons in de etalage te zetten, genereren ze extra inkomsten. Hetzelfde geldt voor hotels en bed & breakfasts die tweewielers verhuren. Tenslotte zien we veel sociale contacten onder onze gebruikers ontstaan. Een win-winsituatie.” listnride.com

cool people

Bart van Olphen

“Ik hou van koken en ik hou van vis. En als we ook in de toekomst nog vis willen blijven eten en bovendien de oceaan gezond willen houden, dan is duurzame visserij het enige antwoord.

Na eerst jarenlang in de horeca gewerkt te hebben stapte ik de viswereld in. Ik was geschokt hoe hard die industrie is. Niks romantische vissersbootjes maar drijvende fabrieken die stuitende hoeveelheden vis vangen en deze bovendien schandalig behandelen. Een keiharde handel die nietsontziend te werk gaat. Dat moet anders kunnen, vond ik. Ik ging op reis, op zoek naar kleinschalige visserijen die niet alleen de beste vis vangen maar ook respect hebben voor de natuur, alleen in de goede seizoenen vissen en niet meer uit de zee en oceaan halen dan gezond is voor de soort. De ontmoetingen met deze visserijen waren mijn inspiratie voor Fish Tales, het merk waarmee ik duurzaam gevangen vis voor een groot publiek bereikbaar wil maken. Dat doe ik door de verhalen van de vissers te delen met de consument.

Zo is bijvoorbeeld Maxine een zalmvissersvrouw uit Alakanuk, een klein dorpje ten westen van Alaska, aan de oevers van de Yukon waar de Yup’ik Eskimo’s wonen. Zij leeft met haar familie van de keta zalmvisserij, het enige betaalde werk van het jaar waarvoor ze jaarlijks gedurende één maand op een skiff de Yukon op varen om te vissen. Dankzij de in 2002 gestichte

David Loftus

De Amsterdammer Bart van Olphen (46) is een man met een missie: het belang en de smaak van duurzaam gevangen vis onder de aandacht van een groot publiek krijgen. Hoe? Door het vertellen van Fish Tales.

“DUURZAME VISSERIJ IS HET ENIGE ANTWOORD.”

organisatie Kwik’pak Fisheries is de zalmindustrie van deze Eskimo’s beschermd en is Maxine gelukkig gegarandeerd van een blijvend inkomen. Dat is een inspirerend verhaal. Maar ook mijn samenwerking met Zeeuwse mosselvissers die voor een comeback van de échte Zeeuwse mossel heeft gezorgd. Verantwoord geteeld en van zaad tot mossel afkomstig uit Zeeland.

Veel van de verkochte mosselen worden ‘Zeeuws’ genoemd maar zijn dat lang niet altijd. Als je deze verhalen hoort en weet dat de portretten van de vissers op de verpakkingen in de supermarkt echt zijn, dat deze mensen écht bestaan, dan hoop ik dat de consument zich realiseert dat het kopen van duurzaam gevangen vis bijdraagt aan het behoud van de vissoort én aan het inkomen van de vissers die het goed doen. Daarnaast zijn mijn kookboeken en mijn kookprogramma op Instagram (@bartsfishtales) belangrijke middelen om mensen te inspireren.

In filmpjes van 15 seconden laat ik mensen zien hoe ze een geweldig visgerecht bereiden.

Met dit kortste kookprogramma ter wereld houd ik meer dan 72.000 volgers aan ‘de buis’ gekluisterd. En het leverde me de ongelooflijke samenwerking met Jamie Oliver op waarmee mijn missie, het bereiken van het grote publiek, opeens een stuk dichterbij is gekomen. fish-tales.com, youtube.com/bartsfishtales

SALT HERFST 2017 |

81

reisreportage

Eilandhop langs Deense zuidkust Gaan we een stadje pikken of duiken we nog een paar dagen de natuur in? Het zijn zo de dilemma’s van het najaar waarin je vaak nog zin hebt om er, zo vlak voor de winter, nog even een paar dagen tussenuit te piepen. Salt koos voor een 4-daagse eilandhop langs de Deense zuidkust, van Kopenhagen naar het eiland Møn en snoepte zo mooi van beide walletjes.

Tekst & beeld Natasha Bloemhard, Werner Beikircher, Thomas LX

D

onderdag, 8.50 uur – Aankomst Kopenhagen Oké, gelijk een waarschuwing voor iedereen die midden in de Scandinavische misdaadserie The Bridge op Netflix zit; zodra je Kopenhagen nadert en je over de Sontbrug vliegt die Denemarken met Zweden verbindt, denk je zo het leven van de verknipte rechercheur Saga Norén binnen te lopen.

Een gevoel dat bij ons nog eens werd versterkt door het op dat moment actuele mysterie rondom de Deense uitvinder die zelf een duikboot had gebouwd en de Zweedse journalist die met hem meeging voor een reportage en – zo bleek later - in mootjes gehakt werd teruggevonden. Het nieuws domineerde radio en tv en iedereen was in de ban van dit bizarre verhaal dat allesbehalve fictie was.

Dag 1 – Kopenhagen Alles wat met Scandinavië te maken heeft, is op dit moment in trek. Zo ook Kopenhagen. De stad heeft zich in de laatste decennia enorm ontwikkeld en duurzame stadsplanning lijkt hier te zijn uitgevonden. Er ligt een sublieme infrastructuur voor fietsers, er zijn talloze fietsverhuurbedrijven, er is een deelfietssysteem én er is uiteraard ook een hipster scene die op fixies, klassieke wielrenfietsen en bakfietsen rondrijdt. Er bewegen zich zoveel mensen op de fiets door de stad dat het haast als thuis voelt. Op één ding na: de fietsmentaliteit. De Denen zijn werkelijk über braaf.

Daar waar wij in Nederland vaak lak hebben aan verkeerslichten, amper onze hand uitsteken, laat staan een stopsignaal afgeven en we wegen genadeloos diagonaal kruizen, doen de Denen alles precies zoals het hoort. Voordeel: minder stress en irritatie op de fietspaden. Toegegeven, het is wel even wennen want opeens Møns Klint

82 | SALT herfst 2017

reisreportage

SALT herfst 2017 |

83

reisreportage

Copenhagen Street Food op Paper Island

84 | SALT herfst 2017

reisreportage heb je door wat voor een brutale weggebruiker je eigenlijk bent.

Maar gelukkig passen we ons ook weer snel aan en cruisen we een dag lang geheel volgens de regels door een stad die qua grootte iets kleiner is dan Amsterdam maar net als onze hoofdstad ook dorps aanvoelt. Alles wat je als moderne urbanist nodig hebt, is namelijk op fietsafstand. Naast de vele historische en koninklijke gebouwen die in al hun pracht en praal staan te schitteren, verrijst hypermoderne architectuur, genieten oude industriële panden en terreinen van een tweede leven als creatieve broedplaats, zijn slechte wijken opgeknapt en ingenomen door koffie- en eettentjes, designwinkeltjes en leuke barretjes, zijn er stadsstranden, zwembaden in open water, eilanden die met bruggen aaneen geregen zijn en er is veel groen.

Meest gefotografeerd is echter nog steeds ‘De Kleine Zeemeermin’, een standbeeld op een rots in de haven dat de hoofdpersoon uit het gelijknamige sprookje van Hans Christian Andersen voorstelt. Het stadsicoon is echter ook vaak mikpunt van activisten en vandalen waardoor het stadsbestuur nog steeds overweegt om het standbeeld verder weg op het water te plaatsen.

Bij een moderne stad hoort natuurlijk ook anarchie en die is in Kopenhagen ruimschoots aanwezig in de Vrijstad Christiania, een zelfverklaarde semi-onafhankelijke enclave die in 1970 door een stelletje hippies werd gesticht. Er wonen zo’n 1000 mensen die een vorm van zelfbestuur kennen en zelfs hun eigen vlag, postkantoor, vuilnisophaaldienst en kruidenier hebben.

Christiania is vrij te bezoeken en het is zeker leuk om je fiets er even te parkeren maar wees voorbereid op een extreem hoog hippiegehalte en heel veel standjes die in de hoofdstraat, Pusher Street, wiet staan te verkopen. Locals ‘van buiten’ komen graag voor de optredens naar Christiania.

Top 3 Kopenhagen 1. Paper Island: een eiland centraal in de haven van Kopenhagen en een mooi voorbeeld van hoe een oud, ontoegankelijk industrieterrein is getransformeerd naar een creatieve broedplaats. Copenhagen Street Food is s’ avonds the place to be.

2. Bertels Salon: een enorm hip koffie- en theetentje in de wijk Frederiksberg waar je niet alleen de allerlekkerste handgemaakte cheese cakes kunt eten maar ook nog eens de grootste keuze hebt. Bertelskagen.dk 3. The Meatpacking District: in de voormalige vleesindustrie­ hallen vind je nu een populaire hang-out met diverse restaurantjes, een bierbrouwerij, nachtclub en heel veel creativiteit.

Dag 2-3: Møn Van Kopenhagen rijden we met de auto in een kleine twee uur over de snelweg naar het eiland Møn dat met twee bruggen aan het vasteland ligt geketend. Møn is klein, ruim 200 m2, telt rond de 10.000 inwoners en heeft, komen we snel achter, een enorme creatieve scene van schilders en pottenbakkers die de hoeveelheid Deens keramiek dagelijks aanvullen. Landschappelijk gezien grossiert het eiland in alle mogelijke Deense landschappen, variërend van akkers, moerassen, rietvelden, weilanden en stranden tot aan dikke beukenbossen en de beroemde steile krijtrotsen, Møns Klint, die je als een magneet naar de oostzijde van het eiland zuigen. Aan deze rafelige rand, waar Moeder Natuur hoogstpersoonlijk haar eigen tanden in heeft gezet, heeft

SALT herfst 2017 |

85

reisreportage het eiland zijn sterren­status te danken. De afgekloven brokstukken kleuren het water van de Baltische Zee, dicht langs de kust, nog steeds turquoise. Het natuurspektakel is ontstaan in de ijstijd waarin het ­gletsjerijs gedurende 100.000 jaar als een enorme bulldozer het krijt van de zeebodem schraapte en omhoog duwde.

Het hoogste punt van de hagelwitte kliffen bevindt zich op 126 meter, wat vooral van beneden af indrukwekkend hoog is.

Bovenop vormt een vol beukenbos de kroon op het werk. Beneden loopt een kiezelstrand dat via vijf lange trappen, die op verschillende punten langs de kust zijn aangelegd, te bereiken is.

De kliffen rekken zich uit over 6 kilometer en kun je zowel bovenals onderlangs over het strand bewandelen. Møns Klint en het hele gebied er direct achter is sinds 1983 beschermd. Het is een droom voor geologen, nog steeds kun je er talloze fossielen vinden. Gewoon op het strand voor de oplettende bezoeker of met geduld uitgehouwen uit een van de vele brokstukken.

Beroemdste inwoner van de kliffen is de slechtvalk die hier na 30 jaar weggeweest te zijn weer in kleine getale leeft.

Een roofvogel met een indrukwekkend formaat én pk’s in de vleugels. Als je geluk hebt kun je deze ‘straaljager’ die in de jacht op voedsel een vaart van meer dan 200 km p/uur kan halen, voorbij zien scheuren.

Goed vertrekpunt voor wandelaars en mountainbikers is het GeoCenter Møns Klint dat bovenop de klifrand ligt. Behalve dat je in dit centrum op interactieve wijze af kunt dalen in de geschiedenis van dit natuurfenomeen, is het een leuke plek voor een lunch en het startpunt van vele routes. De routes variëren in lengte, van een ‘walk in the park’ tot en met urenlang dwalen.

De hoogteverschillen maken het soms behoorlijk pittig. De echte kilometervreter, zo leren wij van de, haalt in Stege, het grootste stadje van het eiland, bij het Møns Museum de Engelstalige Hiking Map van de Camønoen op, een 175 km lange op de Camino geïnspireerde pelgrimstocht, verdeeld over 9 etappes, die je zowel wandelend als fietsend kunt afleggen. De route slingert over Møn, Nyod en Bogø en volgt onder meer de langste kustlijn van Denemarken. Er is een website van de Camønoen (camoenoen.dk ) maar die is helaas (nog) in het Deens. Meer dan de kaart ophalen hebben wij niet gedaan, vanwege de beperkte tijd. Wat we wél gedaan hebben en we iedereen ook echt kunnen aanraden is een zwerftocht op de rug van een IJslands paard door de bossen, langs de kliffen en dwars over de velden, tussen de koeien door, naar de top van de glooiende heuvels om van het uitzicht over zee te genieten. De mogelijk­heden om de outdoor lifestyle te vieren zijn op Møn zo talrijk dat je gewoon keuzes moet maken en later nog eens terugkomen. En dan hebben we ons alleen nog maar op de dag geconcentreerd, want sinds maart van dit jaar staat ook de nacht van dit eiland op de kaart. De International Dark Sky Association (IDA) heeft Møn als eerste Dark Sky Park van Denemarken gecertificeerd. Dat betekent dat er vrijwel geen lichtvervuiling is en je bij heldere nacht moeiteloos de Melkweg en een duizendsterrenhemel met het blote oog kunt zien. Behalve Dark Sky Park is de Deense eilandparel ook erkend als een Dark Sky Community wat betekent dat de hele gemeenschap, zowel bedrijven als organisaties en individuele bewoners, samenwerken om lichtvervuiling tegen te gaan en het duister te beschermen.

Zo kun je als individuele bewoner bijvoorbeeld een Dark Skywaardering krijgen als je ’s avonds je buitenverlichting uitdoet.

Havencafé Pier to heaven

86 | SALT herfst 2017

reisreportage

Stairway to heaven

SALT herfst 2017 |

87

reisreportage

THE MORE YOU WANDER THE MORE YOU WONDER

Paardrijden en mountainbiken op Feddet

88 | SALT herfst 2017

reisreportage

Ideale uitvalsbasis op het eiland is Møns Klint Resort die niet alleen accommodaties heeft (vraag ook naar de mogelijkheden voor de lodg en cottages) maar je ook met al je (nachtelijke) outdoor activiteiten op weg helpt. moensklintresort.dk

Top 3 Møn 1. Mountainbiken in de bossen bij Møns Klint.

2. Proeven van de lokaal gestookte gin - waarvoor alle inwoners van het eiland jaarlijks hun planten en kruiden doneren - en van de lokale ambachtelijk gebrouwen biertjes. Leukste proeflokaal is Pier to Heaven, een voormalige koelcel van de vissers, op de havenkade van Klintholm.

3. Zwerftocht op de rug van een IJslands paard.

Dag 3-4: Feddet Na twee nachten Møn rijden we in de middag in anderhalf uur tijd terug omhoog, in de richting van Kopenhagen, naar Feddet Strand. Een klein schiereiland dat zijn tong aan de ene kant in het Præsto Fjord heeft hangen en aan de andere kant in de Baai van Faxe in de Oostzee. Piepklein met de gelijknamige camping en vakantiepark als een ‘hoofdstad’ aan het begin van het schiereilandje. Dit vakantieoord is al jaren op rij door de ANWB uitgeroepen tot 5-sterren camping en gezien de mogelijkheden voor families en groepen, kunnen wij ons dat goed voorstellen. Ook fietsvakantiegangers zien we hier af en aan rijden. Wij maakten echter kennis met het Beach House Amalie, een concept strandhuis dat het tegenovergestelde is van de camping en álle verwachtingen ver te boven gaat. Overal is de hand van de architect en de interieur­ designer zichtbaar. Buiten geniet je van een enorm loungedek inclusief hot tub en bbq, je eigen privéstrand, een grote vuurplaats en een schuur waar vier hagelnieuwe mountainbikes staan opgesteld. Amalie is het eerste huisje van de in totaal 8 die er nog gebouwd moeten worden. Het liefst hadden we ons op deze plek opgesloten maar de nieuwsgierigheid om dit eilandje te ontdekken overwint uiteraard.

Feddet is een micro adventure eiland. Het is ongelooflijk wat je hier op zo’n relatief klein stuk land kunt doen. Van blauwe bessen plukken in de pluktuin tot en met wandelen, mountainbiken en paardrijden door de bossen, over het strand, langs de rand van het fjord en dwars over de heidevelden. Zelfs een avontuurlijke motorcross-rit op elektrische motoren die muisstil voorbij komen is hier mogelijk. En kajakken, en vogels spotten. Er is een kaart verkrijgbaar die als een soort schatkaart alle routes en hoogtepunten aanwijst, maar er blijft nog genoeg over om zelf te dwarrelen.

Alle uurtjes bij elkaar opgeteld hadden wij een middag, avond en ruime ochtend te besteden waarin we een mountainbikerit, een avond in de houtgestookte hot tub, een geweldig paardrijdtocht op de zondagochtend, een korte wandeling over de bloeiende heide en een bessenpluk hebben gecombineerd.

Strand Huset Amalie

Top 3 Feddet Strand 1. Paardrijden met Line Raft Calum van HippoXplore die je op de rug van een IJslands paard over het eiland meeneemt.

Hippoxplore.dk 2. Mountainbiken langs het Præesto Fjord 3. Strand Huset Amalie! Je kunt er met vier mensen in verblijven en de prijzen variëren tussen de € 650 en de € 2000 per week afhankelijk van het seizoen. Een enorme aanrader en als je het bedrag door 4-en deelt, is het goed te doen, helemaal in het laagseizoen. feddetcamping.dk (zoek bij ‘Accommodation’ op ‘concept holiday houses’)

Zondag, 20.35 - Aankomst Amsterdam In vier dagen tijd hopten we van de stadseilanden van Kopenhagen naar het eiland Møn en het schiereiland Feddet Strand. Langs de zuidkust van Denemarken, door het gebied dat bekend staat als de ‘Copenhagen Coast & Countryside’. De vliegtijd bedraagt een uur en de totale reistijd die wij in de auto hebben doorgebracht is zo’n 5-6 uur geweest: 2 uur van Kopenhagen naar Møn, anderhalf uur van Møn naar Feddet en nog eens anderhalf uur van Feddet naar Kopenhagen. Als we op zondagavond om kwart over negen Schiphol weer uitlopen, hebben we het gevoel een maand weg te zijn geweest.

Info moensklintresort.dk, feddetcamping.dk cphcoastandcountryside.com

SALT herfst 2017 |

89

ELEVATE YOUR FIT Begin dit jaar stapte het Amerikaanse footwear merk KEEN vol vertrouwen de markt op met het Terradora schoenconcept dat de focus heeft op vrouwen én op Trail­ fit. Wereldwijd zette het vrouwen in beweging en bracht het behalve avontuur ook nieuwe vrienden in hun leven.

Nu is het tijd voor de volgende stap.

En die volgende stap bestaat in de eerste plaatst uit een uitbreiding van de Terradora collectie. Naast de ‘original’, die zich thuis voelt op elk terrein, is er nu ook een Pulse en een Leather versie van deze lichtgewicht performance hiking schoen. Het verschil met de ‘Original’ is niet eens zo groot. Ze hebben allemaal dezelfde eigenschappen onder de motorkap zoals lage schacht voor maximale bewegingsvrijheid, een waterdicht en ademend membraan, een grijpgrage zool, hiel lock, flexibele tussenzool en een glove-like pasvorm die specifiek op de vrouwenvoet is gemaakt. Maar je kunt nu ook kiezen uit drie verschillende uppers: mesh,

synthetisch rubber en Nubuck leer. En uit verschillende kleuren uiteraard. Behalve nieuwe modellen heeft de Trailfit beweging ook met zich meegebracht dat veel vrouwen met andere ogen naar zowel de wereld als zichzelf kijken.

Aangespoord door KEEN Ambassadors wereldwijd vonden ze het avontuur in hun eigen ‘avontuur’ en werd Moeder Natuur hun beste vriendin.

3 x Trailfit Work-outs Loop je deur uit en gebruik je omgeving op elke mogelijke wijze om je fitness oefeningen te doen. Maar kun je wel wat inspiratie gebruiken? Ga dan naar GetSalt.com waar we drie verschillende work-outs van Keen Ambassador Sophie Everard met je delen: Park, City en Outdoor. Wie zelf nog een goede Trailfit tip bij de reacties achterlaat, maakt bovendien kans op een gratis paar Terradora’s naar keuze.

Keenfootwear.com/trailfit-eu

Salt x KEEN

MOUNTAINBIKE SPECIAL The greatest show on dirt

Mountainbiken is mateloos populair. Steeds betere bikes, coole kleding, welwillende natuur­ beheerders en een wirwar van piekfijne terreinrondjes zorgen voor een niet te stuiten opmars.

Reden genoeg dus om je dit najaar in het ‘moddervette’ strijdgewoel te storten.

‘Welcome to the greatest show on dirt’.

SALT herfst 2017 |

91

MTB Special

In het spoor van Fietsende soldaten, Californische dudes, stoere vrouwen, vooruit­ ziende ondernemers en losgeslagen rauwdouwers; dankzij deze spoor­ zoekers heeft mountainbiken voet aan de grond gekregen.

In de zomer van 1897 trapte het 25th US Army Bicycles Corps dwars door het Amerikaanse wilde westen heen. Getriggerd door de immense populariteit van de fiets wilde de legerleiding wel eens weten of het stalen ros een vervanging voor het paard zou kunnen zijn. Dus joegen de hoge omes een twintigtal zwarte soldaten, de Buffalo Soldiers, op loodzware doortrappers door de onherbergzame wildernis van Wyoming, South Dakota en Nebraska heen. De 3000 kilometer lange helletocht was waarschijnlijk de eerste mountainbikerit ooit.

John Finley Scott had een halve eeuw later geen weet van de Buffalo Soldiers. De fietsgekke professor uit Californië trapte gewoon voor zijn plezier wekenlang door het ongerepte achterland. Op zoek naar een robuuster ros krabbelde hij in 1950 de Cow Trailing Bicycle op papier, een werkpaard dat dankzij het compacte frame, dikke banden, velgremmen en versnellingen verdacht veel op een terreinfiets leek.

In Engeland kwam Geoff Cleland Apps op een soortgelijk idee. De fanatieke trial rider (motor) dook in 1965 met een zelfgebouwde tweewieler, de Range Rider, regelmatig de bossen ten noordwesten van Londen in. Hij zou later Cleland Cycles oprichten.

Onwetend van Scotts en Apps verrichtingen rosten een stel fietsgekke dudes eind jaren 70 de roestbruine heuvels in de omgeving van San Francisco af. Ze deden dit op oude, van overbodige onderdelen ontdane, beach cruisers, ook wel clunkers genoemd. Gekleed in spijkerbroeken, houthakkershirts en tuinhandschoenen sloopten ze de ene na de andere fiets.

Vastberaden om hier een eind aan te maken waren stofduivels als Joe Breeze, Tom Ritchey en Gary Fisher de eersten die hun eigen bikes van scratch af aan bouwden.

Fietsliefhebber en ondernemer Mike Sinyard zag meteen de enorme potentie van de fat tire bike: in 1981 bracht hij de eerste productiemountainbike, de Specialized Stumpjumper, op de markt.

Dit stalen oermodel effende de weg voor een compleet nieuwe sport.

Ook Yoshizo Shimano, zoon van de oprichter van de Japanse fietsonderdelenreus Shimano, zag zijn kans schoon. Op zijn aandringen werd in 1982 de eerste onderdelengroep voor bergfietsen gelanceerd: Shimano XT.

92 | SALT herfst 2017

Twee jaar later richtte Jacquie Phelan, één van de mountainbikers van het eerste uur, de Wo­ men's Mountain Bike and Tea Society (Wombat) op: de eerste bike club voor vrouwen.

Gary Fisher kwam met het woord ‘mountain bike’ op de proppen. Pogingen om copyright op het woord te krijgen mislukten.

MTB SPECIAL Vering werd meteen omarmd door een groep losgeslagen bikers uit Canada.

Gewapend met zagen, hamers en spijkers trokken ze de dichte bossen ten noorden van Vancouver in, om daar op eigen houtje een achtbaan van kombochten, wipwappen en schansen in elkaar te timmeren. Hun halsbrekende kunsten aan de North Shore vormden de basis voor het latere freeriden.

Rond diezelfde tijd verschenen fietsen met verende voorvorken van Rockshox op het strijdtoneel. Oprichter Paul Turner bouwde de vorken in de garage achter zijn huis.

Zowel bikemerken als consumenten moesten in het begin echter weinig van vering hebben. Pas toen Greg Herbold in 1990 met een Rockshox vork wereldkampioen downhill werd, begon de verende voorvork aan een niet te stuiten opmars.

Een van de eerste echte rocksterren was John Tomac. De Amerikaanse BMX-kampioen stapte over naar het mountainbiken en maakte in de jaren 90 furore door tal van nationale en internationale downhill én cross country titels te winnen. Daarnaast vertoonde hij zijn kunsten in de allereerste bikefilm, The Great Mountain Biking Video.

Inmiddels is mountainbiken mainstream geworden. Zo werden de ongeëvenaarde evenwichtskunsten van (trial) biker Danny Macaskill al ruim 100 miljoen keer op YouTube bekeken en steekt de wielrennende wildebras Peter Sagan niet onder stoelen of banken dat hij dolgraag Olympisch goud op noppen­ banden zou willen winnen.

Ook het Engelse Hope timmerde hard aan de weg: in 1992 kwam de onderdelenfabrikant met de eerste serieuze schijfrem voor mountainbikes naar buiten. Het gros van de bikers hield echter tot eind jaren 90 vast aan hun oude vertrouwde V-brakes (velgremmen).

Ook niet te stoppen in die tijd was Bart Brentjens, een graatmagere Limburger die iedereen het snot voor de ogen reed. In 1996 was ‘The Bartman’ tijdens de Spelen van Atlanta iedereen te snel af: hij werd gekroond tot eerste Olympische mountainbikekampioen ooit.

Ook niet vies van de nodige publiciteit was bikepionier Gary Fisher.

Overal waar hij kwam verkondigde de markant geklede Amerikaan – driedelig pak, stropdas, gleufhoed, zonnebril – dat grote 29 inch wielen de toekomst zouden worden. Zijn Gary Fisher Bikes was in 2001 dan ook een van de eerste merken die twenty niners aan de man bracht.

Barts tegenhanger was bad boy Shaun Palmer. Hoewel de zwaar getatoeëerde Amerikaan eruitzag als de leadzanger van een punkband was hij eind jaren 90 een van de beste downhillers ter wereld. Daarnaast kon hij een aardig potje snowboarden, motorcrossen en skiën. Behalve talloze overwinningen leverde het hem wereldwijde magazinecovers, een eigen videogame en lucratieve sponsorcontracten op.

SALT herfst 2017 |

93

MTB Special Zin om het hazenpad te kiezen, maar weet je niet welke mountainbike hiervoor het beste geschikt is?

Check deze korte koopwijzer.

CROSS COUNTRY BIKE Rappe mountainbike voor iedereen die gebrand is op lichtgewicht, wendbaarheid en snelheid.

De Formule 1-achtige eigenschappen gaan wel ten koste van comfort, zeker als je voor een zogenaamde hardtail (alleen voorvering, rond de 100 mm veerweg) gaat. Een full suspension-uitvoering strijkt door de ingebouwde demping (verende voorvork en achterdemper, ook rond de 100 mm) wel iedere hobbel glad, maar is zwaarder, duurder en onderhoudsgevoeliger. Voorzien van grote versnellingsbak en snelle banden met kleine noppen.

De zithouding is sportief, oftewel vrij ver voorover gebogen. Het frame is van staal, aluminium, carbon of titanium. Ideaal voor Strava-fanaten, marathonracers en andere doortrappers.

TRAIL BIKE Dankzij het robuuste framedesign (aluminium of carbon) en de serieuze voor- en achtervering (120160 mm veerweg) voelt deze stoere alleskunner zich overal thuis, van wortelpaden in de Nederlandse bossen tot steile mountain trails in het buitenland. Staat ook bekend als all-mountain bike.

De zithouding is minder racy, maar eerder gericht op comfort en controle (vrij rechtop). Uitgerust met breed stuur, veel versnellingen, grijpgrage noppenbanden en vaak met een zogenaamde dropper post: een in hoogte verstelbare zadelpen. Ideaal voor speelse berggeiten, flowriders en polderbikers die niet vies zijn van het betere gooi-en-smijtwerk.

FAT BIKE Gemoedelijke papzak die zand, boomwortels, losse stenen en sneeuw met huid en haar opvreet.

De dubbeldikke banden (3,5�-5�) laten zich nergens door uit het veld slaan en bieden megaveel grip, mits ze niet te hard worden opgepompt.

Deze vraatzucht gaat uiteraard wel ten koste van gewicht, wendbaarheid en snelheid. De rollende vetklep leunt vaak op een vaste, niet verende voorvork; de vette voorband vangt de meeste klappen op. Versnellingen: 10 of 11-speed. Meest gebruikte framematerialen: aluminium, carbon en staal. Ideaal voor spoorzoekers die een berg plezier belangrijker vinden dan het vestigen van records.

94 | SALT herfst 2017

MTB SPECIAL

FREERIDE BIKE Oversized frame (alu of carbon), grote schijfremmen, eindeloze veerwegen (160-200 mm), dikke noppenbanden: een freerider is gemaakt om ruige afdalingen en flinke sprongen te overleven. Op een horizontale ondergrond is het net alsof de bike achterover leunt. Op een steile helling staat hij daarentegen vrijwel horizontaal waardoor hij minder snel over de kop slaat. Niet echt geschikt om mee te klimmen dus. Breed stuur en dropper post behoren tot de standaard uitrusting. Een downhill bike is het gespierde broertje van de freerider: dikker frame, dikkere banden en nog dikkere voorvork (>200 mm). Ideaal voor durfallen die gaan voor piekervaringen in bergen of bikeparken.

E-MOUNTAINBIKE Niet alleen in de stad, maar ook in het veld is de e-bike met een gestage opmars bezig. Steeds meer merken schuiven flitsende buzz bikes naar voren als serieus alternatief voor ‘normale’ mtb’s, van cross country racers tot trail bikes en fat bikes. Het grootste voordeel is dat iedere berg plotseling als een molshoop aanvoelt, waardoor er meer tijd is om van de omgeving te genieten. Of om op (verre of hoge) plekken te komen die normaalgesproken niet op eigen kracht bereikt kunnen worden (conditiegebrek, gezondheidsperikelen). Motor en accu zijn netjes in het frame geïntegreerd (in het midden, bij de trapas).

Minimaal motorvermogen: 250 watt. Ideaal voor iedereen die wel een duwtje in de rug kan gebruiken.

GRAVEL BIKE Hoewel hij er op het eerste gezicht uitziet als een cyclocrosser heeft de gravel bike ondanks zijn kromme stuur toch duidelijke mountainbiketrekjes.

Zo verraden de specifieke mtb-onderdelen (aandrijving), smalle noppenbanden, schijfremmen en relaxte framegeometrie dat deze uit Amerika overgewaaide rauwdouwer niet bang is om flink buiten de geasfalteerde lijntjes te kleuren. Dankzij de montage van dragers (hiervoor zijn speciale nokjes op vooren achtervork aanwezig) laat dit werkpaard zich in handomdraai ombouwen tot pakezel. Versnellingsbak: 1x11 of 2x11. Ideaal voor bikepackers, fiets­ forensen en rauwdouwers.

SALT herfst 2017 |

95

MTB Special

VIEZE PRAATJES 27,5” vs 29-er Ga je voor een wendbare mountainbike met 27,5 inch wielen of kies je voor een comfortabele ‘terreinwagen’ met 29 inch sloffen?

Acceleratie Kleinere wielen (lichter) accelereren sneller dan grotere wielen (zwaarder).

Hierdoor reageert een 27,5" bike aangenaam snel op iedere versnelling. 29-ers voelen ‘slomer’ aan, eenmaal op gang rollen ze daaren­ tegen langer en makkelijker door.

Grip Door hun grotere contactoppervlak (contact patch) hebben twenty niners meer grip (klimmetjes, boomwortels, bochten) dan 650b wielen. Verder kan met iets minder druk in de banden gereden worden, waardoor ze zich nog beter in de ondergrond ‘vastbijten’.

Comfort Grote wielen rollen simpelweg makkelijker over obstakels heen dan kleinere wielen. Denk maar aan een stadsfiets die in vergelijking met een kinderfietsje makkelijker tegen een stoeprand oprijdt (of er vanaf rolt).

Gewicht Twenty niners zijn altijd zwaarder – grotere velg, grotere band, langere spaken – dan 27,5 inch exemplaren (in dezelfde prijs­categorie).

Dit verschil kan wel oplopen tot 1 kilo per set.

Met name in de bergen, of tijdens wedstrijden, speelt gewicht een rol.

Wendbaarheid Twenty niners zijn niet alleen vanwege de grotere wielomtrek lastiger ‘de bocht om te krijgen’, maar ook omdat het frame langgerekter is.

Op hele krappe kronkelpaden (of bikeparken) komen kleinere 650b wielen beter tot hun recht.

Shimano

Tot een paar jaar geleden had je als mountainbiker helemaal niets te kiezen.

Vrijwel iedere mountainbike was standaard uitgerust met 26 inch wielen.

Dit veranderde toen 29 inch wielen op het strijd­ toneel verschenen.

Hele volksstammen stapten resoluut op twenty niners over. De laatste tijd worden deze joekels op hun beurt weer bedreigd door de kleinere 27,5 inch (ook wel bekend als 650b) wielen. Welke maat (dus mtb) past het beste bij jou?

27,5 29

Acceleratie Sneller

Efficiënter Grip Goed Beter Comfort Goed Beter Gewicht Lichter Zwaarder Wendbaarheid Beter Redelijk

96 | SALT herfst 2017

MTB SPECIAL

Framematerialen STAAL Rossen van ‘ouderwets’ staal zijn mondjes­maat te vinden.

De reden: staal is zwaarder dan aluminium en carbon, en voelt ‘slapper’ aan.

De laatste paar jaar werkt het materiaal aan een voorzichtige comeback. Een aantal merken (Ritchey, Salsa, Kona) hebben de voordelen van de ijzerlegering (sterk, comfortabel) herontdekt en bouwen er weer oogstrelende bikes van. Het prijskaartje is echter ook vrij gespierd.

ALUMINIUM In de jaren 90 kozen merken massaal voor aluminium.

In vergelijking met staal is alu een stuk lichter en stijver.

Iedere trap is dus raak. Een nadeel is dat hobbels, kuilen en boomwortels ook meteen aan de berijder worden doorgegeven. Goede frame­ bouwers lossen dit op door

de framebuizen op strategische punten (liggende en schuine achtervork) iets te buigen of platter te maken.

Cannondale, Niner en Rotwild zijn alu-uitblinkers.

CARBON Een frame van carbon bestaat uit meerdere laagjes koolstofvezel die door middel van een hars met elkaar worden verlijmd. Mits goed opgebouwd, is een carbon kader de optimale mix tussen stijfheid, gewicht en comfort. Specialisten zijn Specialized, Trek, Canyon en Scott. Nadeel is dat de veerkrachtige vezel je portemonnee ook een stuk lichter maakt.

TITANIUM Zeer sterk, soepel, krasbe­ stendig en redelijk licht; op papier het ideale materiaal om een fiets van te bou-

Bandbreedte wen. In de praktijk is het weerbarstige wondermateriaal echter vrij bewerkelijk, waardoor de aanschaf van een titanium droombike uiteindelijk aardig in de papieren loopt. Werp maar eens een blik op de grijze beauty’s van Moots, Lynskey en Litespeed.

BAMBOE Wat groeit sneller dan kool, is sterker dan staal en biedt meer comfort dan een Auping matras? Bamboe.

Daarnaast is de natuurlijke vezel ook nog eens een stuk minder belastend voor het milieu (minder grondstoffen, makkelijker afbreekbaar).

Slechts een handjevol merken (Bamboe Fietsen, In’Bô, Calfee) biedt op dit moment sterke vezelfietsen aan.

Mountainbikebanden worden steeds breder. De reden: brede sloffen rollen lichter, vangen oneffen­heden beter op en bieden meer grip.

Stonden mountainbikes vroeger op 1,9 inch smalle sloffen, tegenwoordig is 2,2 tot 2,4 inch de norm. Het grootste voordeel van bredere banden is dat je ze met minder lucht (bar) kunt rijden, waardoor ze op bumpy trails beter uit de verf komen.

Klinkt tegenstrijdig? Een knalharde band vliegt weliswaar over strakgetrokken asfalt, maar stuitert op hobbel-de-bobbel paden echt alle kanten op.

De ideale druk is afhankelijk van je gewicht, kwestie van uitproberen dus (begin eens met 2 bar).

De breedte staat overigens gewoon op de zijkant van de band, bijvoorbeeld 29 x 2,25. Het eerste getal geeft de diameter aan, het tweede de breedte.

Versnellingsbak Voorheen was je met 30 versnellingen King of the Mountain. Nu tel je pas mee als je een 11- of 12-speed bak onder de motorkap hebt liggen. Omgekeerde wereld of niet?

Het is even schakelen, maar mountainbikes beschikken over steeds minder versnellingen. Een paar jaar geleden was 30-speed (3 kettingbladen voor en een cassette met 10 tandwielen achter) de norm. Inmiddels zijn onderdelenmerken als Shimano en SRAM tot het besef gekomen dat je met 2 x 11 en zelfs 1 x 12 ook bergen kunt verzetten. Het grootste voordeel van deze afslankkuur is dat er minder bewegende onderdelen aan een fiets zitten (kettingbladen, shifter, voorderailleur), waardoor schakelen foutlozer, sneller en intuïtiever verloopt – met name beginners raken met twee shifters op het stuur vaak de kluts kwijt. Een krankzinnig grote cassette (11-48/50T) in het achterwiel compenseert grotendeels het verlies aan versnellingen. Nadeel van één voorblad is dat de ‘stappen’ tussen versnellingen een stuk groter zijn en dat je op topsnelheid minder zwaar kunt trappen.

SALT herfst 2017 |

97

MTB Special

Mekka voor mountainbikers Dankzij 185 uitgerolde mtb-routes en honderden geor­ ganiseerde toertochten is ons platte pannenkoeklandje een all-you-can-eat paradijs voor terreinvreters.

Geen zin om het spoor bijster te raken? Werp dan eerst een blik op mtbroutes.nl. Hier vind je alle 185 mountain­ bikeroutes van Nederland. Klik op de interactieve kaart en je wordt met een schat aan informatie om de oren geslagen. Denk aan uitgebreide trailbeschrijvingen (startplaats, route reviews van bikers), gps-tracks en GoPro-filmpjes. Een mtb-route is overigens een door locals aangelegd rondje dat je door middel van bordjes ( ) door een ruig natuurlandschap laat kronkelen, van de Sallandse Heuvelrug tot de Schoorlse Duinen en het Drents-Friese Wold. De afstanden variëren van 2,5 kilometer tot 50 kilometer. Daarnaast zijn sommige trails ook aan elkaar te lussen. Zo liggen op de Utrechtse Heuvelrug 100 kuitenbijtende kilometers op je te wachten (mtb-utrechtseheuvelrug.nl), slinger je in De Maashorst 100 kilometer lang door de Brabantse bossen (visitbrabant.nl/nl/routes/mtb), word je in Oost-Groningen getrakteerd op 200 pittige kleikilometers (westerwolde.groningen.nl/fietsen) en kun je in Zuid-Limburg 400 kilometer lang uit je dak gaan (vvvzuidlimburg.nl/mountainbiken). Minder lang zijn de mtb-toertochten die vanaf september ieder weekend worden georganiseerd. Wielerclubs stippelen eenmalig hun mooiste rondjes uit, uiteenlopend van 20 tot 100 kilometer. Voor een paar euro mag je over uitgepijlde bos-, heide- en duinpaden stuiven.

Check singletracks.nl voor de toertochtkalender.

Weten waar je het beste uit de voeten kan?

Op getsalt.com/blog hebben we een aantal van onze favoriete routes uitgezocht, van de beste rondjes voor beginners (en kinderen) tot de mooiste indian summer trails en de langste kilometerknallers.

98 | SALT herfst 2017

Specialized

MTB SPECIAL

SALT herfst 2017 |

99

COLUMN

Elke kleur kan overal bij Vlees Een tijger is gek op herten. Ofschoon hij ook een buffel, een lekker aapje of een sappig babyolifantje niet uit de weg gaat.

Onzichtbaar versmelt hij met het struweel en besluipt geruisloos zijn prooi. Onverhoeds barst hij uit het gras, bijt zich vast in de nek van het grazende dier en breekt haar wervelkolom.

Daarna sleept hij zijn prooi naar een stil plekje om van een heerlijk vleesmaal te genieten.

Voor tijgers is dit door de vingers te zien, maar als mens zou je dit niet moeten doen. Zo min mogelijk vlees eten, dat is de boodschap. Het fokken van vee is immers een van de belangrijkste oorzaken van het broeikaseffect, dus door vlees te eten, help je de planeet om zeep. Dat vlees zit trouwens vol met antibiotica, dus zelf knap je er ook niet van op. Bovendien is het stompzinnig om levende wezens die net zoveel bestaansrecht hebben als wij, te kwellen en af te slachten. Om verschillende redenen hebben wij daar met vissen minder moeite mee, dus ja, die mogen van ons dan weer wel, zij het bij voorkeur onbedreigde wilde vis en zo min mogelijk gekweekte.

Groenten. Dat is nog het beste. Die zijn, zeker als ze biologisch zijn geteeld, verrukkelijk van zichzelf. Het is alsof je een hap uit de natuur neemt. En als je groenten dan ook nog eens op de juiste manier klaarmaakt, zul je vlees noch vis ook maar een seconde missen.

Wijn Maak je geen zorgen over de wijn: elke kleur kan overal bij.

Het is onzin om automatisch wit bij vis en rood bij vlees te drinken. Die regel stamt uit het Neanderthalertijdperk.

De ijzeren wet ‘witte wijn bij vis’ zou immers alleen maar opgaan wanneer al die witte wijnen hetzelfde zouden zijn?

En als ook alle vissen identiek waren?

En dat zijn ze niet. Rauwe zalm, gebakken schol of gegrilde sardientjes, dat is nogal een verschil. Voor wijnspijscombinaties bestaan geen wetten. Hooguit gewoontes. En daarvan moet je af en toe de grenzen opzoeken en doorbreken.

Laat niet de kleur van de wijn je keuze bij een gerecht bepalen, maar volg het baken waar je altijd en overal op kan vertrouwen:

100 | SALT herfst 2017

ILJA GORT Hij kan voor geen meter surfen, slacklinet slechter dan een olifant en kan nog geen fatbike van een fixie onderscheiden.

En toch is wijnboer Ilja Gort als ongeneeslijke levensgenieter 100% Salt.

je eigen smaak. Sommige rode wijnen kunnen heel goed bij vis, en bepaalde witte wijnen smaken uitstekend bij vlees. En een mooie rosé, nou die kan altijd, overal en op elk moment.

Wijnboerentip Geef je een etentje? Begin dan met de lekkerste wijn.

In alle wijnboeken staat dat dit verboden is en dat je altijd met de minste van de te schenken wijnen dient aan te vangen.

Stom! Negen van de tien keer proeven je gasten na de eerste wijnen geen nuances meer.

Kom je eindelijk met je mooiste fles aanzetten, is iedereen al dronken.

Nee, het is veel beter met een klapper binnen te komen en daarna, op een wat lager, maar nog steeds hoog niveau, langzaam door te dieselen.

Hartelijk Salute,

Ideeën liggen op straat

Schrijf je in voor de Salt nieuwsbrief Ideeën liggen op straat en elke dag rapen wij alles op dat ons opvalt, ontroert, aan het lachen maakt, iets leert en bovenal inspireert. Hierna begint het gevecht in onze werkplaats over wie de mooiste onderwerpen heeft weten te verzamelen, gevolgd door de keiharde schifting waarbij een hoop darlings het onderspit delven. De ideeën die overblijven, beschouwen we als waardevolle goudstaafjes die bij ons aan de muur komen te hangen, maar die we ook graag met je delen. Recht uit het hart van Salt. Een soort miniversie van Salt die we eens per twee weken, gratis, via een nieuwsbrief met je delen.

Meld je aan op www.getsalt.com/content/nieuwsbrief* * Als je al lid bent van Salt of ooit iets bij ons hebt gekocht, dan is de kans groot dat je al bent ingeschreven.

stadswild

102 | SALT HERFST 2017

Foto's: Natasha Bloemhard

stadswild

Stadswildernis Wat hebben de blauwe vinvis, orang-oetang, grijsborstparkiet en neushoorn met elkaar gemeen? Ze staan op het punt van de aardbodem te verdwijnen.

Om dit drama onder de aandacht van het grote publiek te brengen hebben dertien van Engelands beste straatkunstenaars een aftands spoorviaduct (120 meter lang) in OostLondon omgetoverd tot een bonte beestenbende.

“Door bedreigde diersoorten af te beelden willen we voorbijgangers laten nadenken over de invloed van de mens op de aarde”, aldus Louis Masai, een van de initiatiefnemers van Endangered 13. “De mens heeft het lot van deze unieke beesten in handen. Of, zoals je op het straatcanvas kunt aflezen:

“All of nature rests in the hands of man’s wisdom. Let us not be fools.” Naast het laten rinkelen van alarmbellen spreken de creatieve ‘spuitgasten’ met hun werk ook hun zorg uit over de relatie die wij als mens (nog) met de natuur hebben.

Je vindt de creatieve noodkreet – bestaande uit een twintigtal muurschilderingen – in Tower Hamlets Cemetery Park, een stadspark op een steenworp afstand van metrostation Mile End. Meer foto's op Getsalt.com.

SALT HERFST 2017 |

103

stadswild

Tussen bedelaars en bochelossen Geen stad op aarde leent zich zo slecht voor een potje fietsen als het Indiase Delhi.

En dus begon Nederlander Jack Leenaars er zijn eigen fietstours.

Elektricien Anthony kijkt alsof hij water ziet branden. De Britse toerist is nog maar net het eeuwenoude centrum van Delhi binnengefietst of hij moet al bukken voor een dikke kluwen kabels.

Zover zijn blik reikt blijkt er een spinnenweb aan stroomdraden – even onuitpluisbaar als levensgevaarlijk – van gevel tot gevel boven de straten te bungelen. Tijd om het onwerkelijke tafereel te laten bezinken is er nauwelijks.

Een ossenkar komt in noodvaart op ons af gedenderd. Op zijn beurt weer pardoes de pas afgesneden door een man met een onmogelijk grote baal pepers op zijn rug en een kluitje grijpgrage makaken. Twee geiten lijkt het allemaal koud te laten. Stoïcijns staan ze middenop de rijbaan te herkauwen;

104 | SALT HERFST 2017

ogenschijnlijk blind voor de chaos die ze dagelijks omringd. “Ik zei het toch?”, grijnst fietsgids Jeswin van vooraan de stoet. “Geen betere manier om het echte Delhi te ontdekken dan op de fiets.”

Onvergetelijk Jeswin is een gids van DelhiByCycle, een initiatief van Jack Leenaars.

Toen de Nederlandse journalist acht jaar geleden in de Indiase hoofdstad belandde, vatte hij het lumineuze idee op om lokale Indiërs zoals Jeswin op te leiden tot fietsgidsen. Natuurlijk, het is moeilijk om steden te bedenken waar je als fietser een nog vreemder kalf in de kudde bent. Maar juist dat maakt fietsen door Delhi zo onvergetelijk.

Het doolhof aan kruip-door-sluip-doorsteegjes dat al je zintuigen nu op de proef stelt, vormde in de 17e eeuw nog Shahjahanabad: een van de mooiste en rijkste steden van het westelijk halfrond. De reusachtige vestingmuren van het Rode Fort herinneren nog aan deze tijd van India’s machtige grootmogols. Maar wie het stadsgedruis met een dikke dosis relativeringsvermogen tegemoet treedt, vindt daarin de echte attractie: lekker slalommen tussen straathonden en sikhtempels, moskeegangers en marktkooplieden, bedelaars en bochelossen.

Ook op avontuur in Delhi’s wildernis?

Check delhibycycle.com

P

stadswild

Pump it up

Niet lang geleden vlogen er speren en kogels rond op het Red Band Sportpark in Roosendaal.

Foto's: Velosolutions

Toen de plaatselijke atletiekvereniging in 2015 verkaste, waren lokale fietsliefhebbers er echter als de kippen bij om de braakliggende boel een tweede leven te geven als Wieler Experience.

Dit kakelverse sportpark zal bestaan uit – schrijven we mee? – een wielerbaan van 1 km (inclusief een Parijs-Roubaixwaardige kasseien­strook), een mtb-parcours (inclusief een kuitenbijtklim van 20 procent) en ’s werelds allergrootste pumptrack. Op deze laatste baan, een kronkelende asfaltslang die zichzelf in de staart bijt, kunnen zowel bikers als skaters los op een reeks aan fluwelen kombochten, kuilen en bulten. Vaart maken doe je door bike of board na iedere hobbel flink naar beneden te ‘pompen’. In september gaat de schop in de grond, begin 2018 moet de aanleg afgerond zijn.

Tot die tijd kun je terecht in het nabij­gelegen Eersel (terspegelt.nl/pumptrack).

Heerlijke huisjes Sinds wij jaren terug als misschien wel het eerste Nederlandse medium schreven over de opkomst van de tiny house movement, schieten er door heel Nederland jaloersmakende mooie micro­stulpjes uit de grond.

Ook steeds meer gemeentes (Assen! Emmen! Zwolle! Harderwijk!

Beverwijk!) maken concrete plannen om ruimte te bieden aan de piepkleine woningen. Noemenswaardig zijn ook Lelystad, waar zelfs plek moet komen voor drijvende tiny houses, en Hilversum, waar je middels een strippenkaart binnenkort kunt werken en overnachten in een zelfvoor­ zienend deeldorp van XXS-huizen. Nog niet genoeg? Op 7 oktober gaat bij stichting Tiny House Nederland het dakje eraf voor de eerste Tiny House Nederland Jamboree. Op dit feestje in Almere Poort zwaaien onder meer 15 tiny houses de voordeur open voor bezoekers en kun je via lezingen, workshops en een informatiemarkt kennis opdoen voor de bouw van je eigen huisje. jamboree.tinyhousenederland.nl

SALT HERFST 2017 |

105

stadswild

Wegen tegen de regen Van een buitje zijn we niet vies op de Saltredactie. Maar nu het door klimaatverandering steeds vaker hoost, plenst en stort, klinkt ook steeds vaker de noodklok dat onze steden al dat water niet aankunnen. Op de site van het Amsterdamse collectief Rainproof regent het adviezen om je dak, tuin of straat regenbestendig te maken. Dikke tip: tegels eruit,

groen erin. Niet alleen staat zo’n geveltuintje voor de deur een stuk leuker dan een paar saaie stoeptegels, het verkleint ook aanzienlijk het gevaar op natte sokken. In onder meer Den Haag kun je jouw oude tegels in het kader van ‘Operatie Steenbreek’ al op verschillende inzamelingspunten inruilen voor gratis groen.

11. geveltuintje 10. de weg als geleider 9. verkeersdrempels 1. rainproof boomconstructie

8. leve de stoeprand 4. Holle weg 6. open goot

2. grotere rioolbuizen 5. IT riool 3. stedelijke infiltratiestroken 7. waterpasserende verharding

Muisstille motor Hoewel de Johammer J1 door zijn cartooneske design niet in Cars zou misstaan, is de Oostenrijkse motorfiets toch echt bedoeld om mee door de stadswildernis te zoeven. Behalve zijn opvallende uiterlijk springen ook de elektrische aandrijving (in het achterwiel), de spiegels (HD-schermen waarop je o.a. de snelheid kunt aflezen) en de actieradius (200 km) in het oog. De accu kan binnenkort ook worden hergebruikt als een thuisbatterij voor zonnecellen, met genoeg power om huishoudelijke apparaten van stroom te voorzien. johammer.com

106 | SALT herfst 2017

3

stadswild

Top 3 stadse wildernis Wie goed zoekt, vindt ook in de betonnen jungle genoeg grandioos groen. Drie suggesties: Parijs, Petite Ceinture Van 1862 tot 1934 nog een populaire spoorweg, nu een droomrondje voor de stadsontdekker. In een lus van 32 km wandel je langs mosmuren, over­woekerde bielzen en meer weerbarstig groen.

Stockholm, Djurgarden Stuif op je snelle sneakers over de paden, ontdek de wildpluktuin of plof met een picknickmand in de appelgaard. Dit groene eiland (279 hectare) middenin Stockholm, ooit de jacht­ gronden van de Zweedse royals, vormt het oudste stadspark op aarde.

Groningen, Stadspark Sinds er vorig jaar een disc golf baan van 12 ‘pole holes’ uit de grond werd gestampt in dit prachtige park, vliegen de frisbees je om de oren in het hoge noorden. Discs zijn terplekke te huren.

Check ook discgolfnoordnederland.nl voor clinics en meer info.

Petite Ceinture

SALT herfst 2017 |

107

AOTEA GTX Ein neuer Klassiker Gemaakt in Duitsland. Wereldwijd gedragen.

Zin in een slippertje? Dan ben je bij de Hanwag Aotea GTX aan het verkeerde adres. De soepele stapper, vervaardigd van hoogwaardig nubuck en vilt, is allesbehalve losbandig.

Zo houden de Gore-Tex voering en de ruime StraightFit leest je voeten prettig in toom. Mocht je onverhoopt toch in de verleiding komen, dan zorgt het ‘bijtgrage’ bandenprofiel van de nieuwe Michelin V-Rough zool dat je nergens uit de bocht vliegt. Geschikt voor stoere vrouwen die altijd en overal met beide benen op de grond willen blijven staan.

In drie kleuren. Voor mannen die de verleiding willen weerstaan is er de Anvik GTX. Adviesverkoopprijs € 219,99 Voor verkooppunten: info@hanwag.nl

“MET ZO’N ONDERKAAK VOL GRIJPGRAGE TASTERS ZIE JE ER NATUURLIJK NIET BEPAALD UIT ALS DE IDEALE SCHOONDOCHTER”

natuurtalent

De bidsprinkhaan Koppensnellen tussen de lakens en razendsnelle bokspartijtjes in het struikgewas. De bidsprinkhaan lijkt een vroom beestje, maar achter zijn onschuldige uiterlijk schuilt een van de wildste dieren op deze planeet. Een gesprek.

Excuus. Ik had niet door dat u zat…

“Te bidden? Ben je mal. Dat is puur de associatie die jullie mensen erbij hebben, alleen omdat ik graag de voorpoten tegen elkaar gevouwen heb als een devote kerkganger.

Geloof me, met dit soort poten hoef ik me helemaal niet tot een hogere macht te richten om te overleven.”

Want?

“Want het zijn een van de snelste wapens in het dierenrijk.

Op het moment dat ik besluit toe te slaan, kost het nauwelijks 0,03 seconde voordat mijn stekelige klauwen in je voorhoofd staan. Of in die van een vlieg, een krekel, een worm…”

Een kolibrie, een gekko, een muis.

“Er zijn inderdaad genoeg gevallen bekend waarbij we ook wat grotere prooien te grazen namen. Tsja, a girl has got to eat.”

En dus lopen jullie in het oerwoud een beetje links en rechts de insecten uit de takken te meppen?

“Nou eerlijk gezegd lopen we nogal beroerd. Vliegen?

Zelfde verhaal. Zwemmen? Volkomen kansloos. Zelfs springen kunnen we voor geen meter. Nog een reden waarom jullie ons hebben opgezadeld met de meest leugenachtige naam ever. A, we bidden niet. En B, we zijn helemaal geen sprinkhanen. In werkelijkheid zijn we veel nauwer verwant aan kakkerlakken. Al zijn dat pure alleseters en kiezen wij uitsluitend voor een stukje vlees.”

Hoe komen jullie dan aan dat linke imago?

“Met zo’n onderkaak vol grijpgrage tasters zie je er natuurlijk niet bepaald uit als de ideale schoondochter. Maar eerlijk is eerlijk: zonder onze camouflagejas waren we volkomen kansloos geweest. Als we geen hinderlagen zouden leggen, zou het voor ons onmogelijk zijn om een prooi te verschalken. Verstoppertje spelen is de enige manier om aan eten te komen.”

Leg uit.

Och, er zijn meer dan 2300 verschillende soorten bidsprinkhanen en allemaal hebben ze hun eigen voorkeuren. Sommigen vermommen zich als een verdord blaadje of de bast van een boom. Anderen kiezen juist voor een tropische outfit: roze-witte franjepoten die bijna volkomen wegvallen in de kelk van een orchidee. Nog een goede truc: tijdens het jagen zitten we niet roerloos stil, maar deinen we vaak juist een

beetje met onze kont heen en weer. Als een blaadje, wiegend in de wind.”

En als dat niet werkt vreet je gewoon je mannetje op.

“Ho ho, ik ga hier niet beweren dat ik nog nooit een mannetje onthoofd heb, maar het ligt wel wat genuanceerder.

Ten eerste zijn er genoeg soorten bidsprinkhanen waarvan de vrouwtjes helemaal niet de gewoonte hebben om tijdens de seks de kop van hun geliefde op te peuzelen. Ten tweede hangt de keuze om meneerlief wel of niet in leven te houden nauw samen met de hoeveelheid beschikbaar voedsel. Ten derde: vrouwelijke bidsprinkhanen zijn tussen de lakens heel gevoelig voor de kalmerende trommelkunsten van hun bedpartner. Als je een beetje lekker kunt roffelen, ben ik de kwaadste niet. Dan mag je gewoon je hoofd houden, hoor.”

Heel nobel.

“Ik zie je wel met je ogen rollen. Denk maar niet dat mij snel iets ontgaat. Alle bidsprinkhanen hebben een paar facetogen op de kop die net zoals bij vliegen bestaan uit tientallen piepkleine oogbolletjes. Met deze ogen merken we onmiddellijk de kleinste bewegingen op en zien we diepte tot wel twintig meter; mijlenver voor een insect. Ons blikveld is bovendien maar liefst 300 graden breed. En kijk eens goed: zie je die drie piepkleine puntjes tussen mijn twee grote ogen? Dat zijn nog eens drie extra ogen, bedoeld om veranderingen in lichtval op te merken; bijvoorbeeld als er ineens een vogel op me af komt gestormd.”

Vijf ogen. Tuurlijk. Anders nog iets?

“Nou er zijn ook bidsprinkhanen die een ingebouwd alarmsysteem hebben voor een andere vijand: vleermuizen. Die soorten hebben een natuurlijk gehoororgaan op hun buik, noem het een oor voor mijn part, waarmee ze de superhoge geluiden kunnen opvangen die vleermuizen uitstoten. Horen ze zo’n geluid, dan laten ze zich – brokkenpiloten als ze zijn – onmiddellijk uit de lucht vallen.”

En als de vleermuis toch achter ze aankomt?

“Dan zit er niets anders op dan een potje te knokken. Om in geval van nood grotere vijanden af te schrikken hebben verschillende bidsprinkhaansoorten een soort felgekleurde tatoeages op de binnenkant van hun voorpoten. We zijn vechters. Een echte bidsprinkhaan vlucht nooit.”

SALT herfst 2017 |

111

man met de hamer

Kiran Badloe Kiran Badloe (23) vaart steeds vaker de podiumplaatsen aan elkaar. De windsurfer is goed op koers voor de Olympische Spelen van Tokio. Slechts één obstakel ligt in de weg: zijn eigen trainingsmaat. En de loodzware dilemma’s van de Man met de Hamer natuurlijk.

Tekst Matthijs Meeusen Beeld Watersportverbond

Bonaire of Flevoland?

“Ik heb veel langer in Flevoland gewoond, maar toch kies ik zonder enige twijfel voor Bonaire. Tropische wateren, warm weer; Bonaire is echt een paradijsje op aarde. Toen ik zes jaar was zijn we met het hele gezin voor 3,5 jaar naar Bonaire verhuisd voor het werk van mijn vader. Voor mijn negende verjaardag kreeg ik er mijn eerste windsurfles cadeau.

Bonaire is een supereiland om te windsurfen, maar door het drukke wedstrijd- en trainingsschema ben ik er nooit meer teruggeweest nadat mijn familie naar Nederland terugkeerde. Maar dat gaat er zeker nog van komen.”

goede timing is om te gaan pieken. De Spelen van Rio de Janeiro heb ik gemist. Het zijn nu eenmaal de regels dat er per land maar één windsurfer aan de Spelen mag mee doen.

Ik deed het leuk, maar ik was nog geen match voor Dorian (Van Rijsselberghe, red.) en dus had ik er vrede mee dat hij naar Rio ging. Inmiddels zijn we meer aan elkaar gewaagd.

Als Dorian na het WK in Japan, in september, besluit om door te gaan voor zijn derde Spelen, moet er waarschijnlijk een kwalificatiewedstrijd aan te pas komen om te bepalen wie van ons twee naar Tokio mag. Ik kan wel boos gaan wezen om dat beleid, maar je schiet er niks mee op.”

Water of wind?

“Oe, die is lastig. Dan ga ik toch voor… water. Over het algemeen surf ik het best als er veel wind staat. Toch kunnen we zonder wind in principe nog steeds windsurfen. Zonder water is dat volkomen ondenkbaar; het is dus simpelweg de meest cruciale van de twee componenten. Maar eigenlijk gaan ze hand in hand. We lezen de wind door wat we zien op het water. Het is de combinatie van beide elementen die wind­ surfen zo mooi maakt. Mijn leven bestaat echter niet alleen uit windsurfen. Ik houd ook veel van andere watersporten, zoals golfsurfen. Vandaar mijn keus voor water.”

Dorian: teamgenoot of concurrent?

“Teamgenoot. In 2013 werd ik gevraagd om me aan te sluiten bij de trainingsgroep van Dorian. Ik heb nog even overwogen of ik niet beter voor een andere groep moest kiezen, maar kwam al snel tot de conclusie: wil je de beste worden, dan moet je trainen met de beste. Tot Rio had ik echt de rol van trainingspartner. Ik moest ‘Dor’ zo hard mogelijk pushen.

Inmiddels ga ik volledig voor mijn eigen plek op de Spelen, maar nog steeds wel als onderdeel van hetzelfde team.

We zijn voortdurend bezig om elkaar beter te maken en zo uiteindelijk samen de beste twee windsurfers van de wereld te worden. Natuurlijk racen we in competities tegen elkaar, maar zelfs dan zie ik hem niet als een concurrent. Zelfs tijdens de wedstrijden blijven we gewoon overleggen. Hoe ga jij het vandaag aanpakken? Waar zie jij de wind? Dorian is een vriend geworden.”

Topsport of hang loose?

“Men associeert de surfsport enorm met dat hang loose leve-de-lol-sfeertje. En natuurlijk cultiveren we dat ook een beetje. Maar het is tegelijkertijd een professionele sport geworden waar we dag in dag uit superserieus mee bezig zijn. In de Olympische RS:X klasse komt er zoveel meer bij kijken dan gewoon een beetje op je plank staan. Ik sta vijf keer per week tweeënhalf a drie uur op het water, ga drie keer de sportschool in en draai drie keer een cardiotraining. Daarnaast let ik voortdurend op mijn voeding en ben ik elke maand zeker drie weken in het buitenland voor trainingen en wedstrijden. Ik ben kortom fulltime met het windsurfen bezig. Topsport dus.”

De Olympische Spelen van Tokio ‘20 of Parijs ‘24?

“Kan allebei ook? Nee? Dan kies ik toch voor Tokio. Ik ben er hard voor aan het trainen en denk dat Tokio voor mij een

112 | SALT herfst 2017

De Spelen van Tokio: een vierde plaats voor jou of Dorian’s derde goud?

“Dat is heel lastig om te zeggen. Ik vind dat de beste moet gaan. Als ik in een kwalificatie aan het kortste eind trek, zal ik daar absoluut veel meer van balen dan van het mislopen van Rio, maar aan de andere kant ben ik dan gewoon op waarde geklopt. Als ik Dorian echter versla, vind ik dat ik mijn plek op de Spelen verdiend heb. Ook als ik hem daarmee de kans op een derde plak ontneem en ondertussen zelf geen medaille win.”

man met de hamer

“WIL JE DE BESTE WORDEN, DAN MOET JE TRAINEN MET DE BESTE.” SALT herfst 2017 |

113

Salt Dark Sky weekend 17-19 november Terschelling SCHRIJF JE IN Na twee succesvolle edities haast een klassieker: Het Salt Dark Sky weekend op Terschelling dat in 2015 als eerste plek in Nederland door de International Dark-Sky Association (IDA) officieel werd gecertificeerd als Dark Sky Park.

Dat betekent dat de lichtvervuiling op het eiland zeer minimaal is en dat je soms letterlijk geen hand voor ogen ziet. Dit keer vieren we onze donkerste Meetup van het jaar op de mountainbike.

Speciaal voor dit weekend verlaat vuurtorenwachter Jan van Rees tijdelijk de Brandaris vanwaar hij dagelijks vanaf 56 meter hoogte het wakend ook voor de scheepvaart is. Maar behalve baken van licht is Jan ook een echte mountainbike baas die werkelijk elk slingerend paadje op Terschelling kent.

We hebben hem weten te strikken voor het rijden van een paar mooie toertochten over het eiland. Geschikt voor iedereen met een eigen mountainbike en een redelijke fietsconditie. Overnachten doen we in het Strandhotel Terschelling.

TICKETVERKOOP

START 1 OKT.

SLECHTS

35

PLEKKEN

Programma Het programma is op het moment van schrijven (begin september) nog niet helemaal in kannen en kruiken maar er staat in ieder geval een toertocht op zaterdag op het programma met een pitstop op het Wad om oesters te rapen.

Zaterdagavond staat er een Dark Ride over het strand naar de Boschplaat gepland en op zondag is er optioneel nog een toertocht, kun je aan een andere activiteit deelnemen of lekker niets doen en voor de houtkachel wegduiken met een boek. En het donker is niet gevierd zonder een Dinner in the Dark op zaterdagavond, Dark Beer, Dark Roast koffie en heel veel kampvuurtjes op het strand.

Kaartverkoop start op 1 oktober 2017 Ben jij een mountainbiker in hart en nieren, dan wil je dit weekend niet missen.

Zet dus vast een dik kruis op het weekend van 17-19 november ĂŠn op 1 oktober wanneer de kaartverkoop start. We hebben slechts 35 plekken te vergeven en die waren de afgelopen twee jaar binnen 30 uur vergeven

Ga naar GetSalt.com (Meetups) voor update informatie en ticketverkoop.

salt

the network for trailseekers & happy dreamers

meetups

SOULKITCHEN

Er bestaat geen rechte weg door het bos Focus lijkt de toverkracht van nu, want no time to lose! Maar ondanks al onze apparaten en productivity-apps zijn we er nou niet bepaald relaxter op geworden. Gelukkig gloort er hoop aan de horizon, want juist óntfocussen is wat ons gaat redden. Wie regelmatig van richting verandert komt verder in het leven.

Tekst Roxane Catz

F

ocus. Tell me about it! Mijn hele leven ben ik al aan het oefenen, want het is zeker niet één van mijn aangeboren talenten. Blij verrast was ik daarom door het onlangs verschenen boek van de Amerikaanse auteur en hersenwetenschapper Srini Pillay met de bevrijdende titel: Minder focus, meer effect.

Daar hadden we weer eens een tegengestelde kijk op iets, maar deze keer absoluut koren op mijn molen. Daar wilde ik natuurlijk het fijne van weten!

Nadat ik - met de nodige focus - het ruim 270 pagina’s tellende boek had gelezen, kwam ik tot de conclusie dat een te veel aan focus ons van een boel inzicht, creativiteit en plezier berooft. Aan de hand van talloze voorbeelden en wetenschappelijk onderlegde studies onderstreept hij zijn boodschap: veel meer durven vertrouwen op onze ingenuity, onze eigen vindingrijkheid. Naar Srini’s mening bereik je het meest door zelf zaken uit te zoeken en dat lukt het beste als je regelmatig ontfocust.

Give your brain a break Hoe zit het dat dan precies? Focus is als het ware de zaklantaarn van je brein waarmee je met een heldere maar smalle lichtstraal voor je uitkijkt en daardoor veel andere informatie om je heen mist. Dat komt omdat we domweg niet overal aandacht aan kunnen schenken wanneer ons brein deze keuze maakt.

Het filmpje The monkey business illusion op YouTube is hier een grappig en treffend voorbeeld van. Hierin kijken proefpersonen op een beeldscherm naar twee teams met respectievelijk witte en zwarte shirts. De proefpersonen moesten precies bijhouden hoe vaak de witte spelers elkaar de bal toespeelden. Ineens loopt er een gorilla tussen de spelers door en gebeuren er nog wat dingen.

Wat bleek? De proefpersonen waren zo sterk gefocust op het volgen van de bal dat ze de gorilla niet eens hadden opgemerkt. Toen ik het filmpje zelf bekeek kon ik me domweg niet voorstellen dat iemand die gorilla niet zou zien. Feit was wel dat ik het natuurlijk al wist en dat ik snel ben afgeleid.

“TE VEEL AAN FOCUS BEROOFT ONS VAN EEN BOEL INZICHT, CREATIVITEIT EN PLEZIER”

SALT herfst 2017 |

117

soulkitchen Bij wijze van test liet ik het filmpje daarom aan mijn (altijd zeer goed gefocuste) leefgenoot zien en inderdaad: hij spotte die enorme aap niet! De conclusie van dit experiment is dus nogal confronterend, want als je door zo te focussen zelfs een gorilla over het hoofd ziet, wat zou je dan niet nog meer missen tijdens je dagelijkse gefocuste bezigheden?

Deze vraag leg ik Srini voor in een Skype-interview dat ik later met hem had. ‘Het hebben van een goede focus is natuurlijk belangrijk om zaken voor elkaar te krijgen,’ licht hij toe. ‘Maar het gaat erom dat regelmatig ontfocussen je daarbij juist helpt. Helaas voelen we ons vaak eerder schuldig wanneer we niet iedere minuut van de dag met iets nuttigs bezig zijn, maar dat idee moet echt de wereld uit. Ontfocussen is juist van groot belang voor onze ontwikkeling en de gezondheid van ons brein. Het gaat hierbij om regelmaat en ritme en die kan voor iedereen anders zijn. Door te beginnen met iedere dag een paar keer bewust tijd te nemen om te ontfocussen, kun je gaan ervaren wat voor jou werkt.’

Klieder, mijmer, pruts en probeer Het gefocuste brein kun je vergelijken met een harde spons terwijl het ‘kliederende’ brein flexibeler is en meer informatie kan opnemen. Het punt is dat ons brein niet van verandering houdt en het liefst van de gebaande paden gebruik blijft maken. Vooral als je gewend bent om al je taken op een dag gefocust te verrichten en alles daardoor soepeltjes verloopt, waarom zou je dat dan willen veranderen? ‘Omdat door vaker bewust te ontfocussen er een nieuwe wereld van mogelijkheden voor je opengaat,’ legt Srini uit.

‘Ontfocussen herstelt de activiteit van de zogenaamde prefrontale cortex, zodat je denk-energie weer wordt aangevuld en je niet uitgeput raakt. Het langetermijngeheugen wordt erdoor verbeterd, waardoor belangrijke ervaringen kunnen worden opgehaald. Maar het belangrijkste effect ervan is dat het de activiteit in het defaultnetwork vergroot.

Dit wordt ook wel het ontfocusnetwerk genoemd. Het is het deel van ons brein dat actief is als je niet met een specifieke taak bezig bent, maar dat ook van groot belang is om goed te kunnen focussen.’ In zijn boek geeft hij talloze tips en manieren waarop je hiermee kunt experimenteren. Vraag jezelf bijvoorbeeld af op welk moment van de dag je het minst productief bent en neem dan de tijd om even te ontfocussen of ‘strategisch te pauzeren’ zoals Srini dit noemt. En nee, niet door op je telefoon te gaan kijken, maar door te dagdromen, een dutje te doen, te mediteren, een beetje te prutsen, te wandelen of iets anders waarbij je niet hoeft na te denken.

Je zult merken dat je daarna weer makkelijker en dus effectiever kunt focussen en je minder gauw willoos laat afleiden.

Misschien moet je in eerste instantie een wekker zetten om je eraan te herinneren, maar het streven is dat het je tweede natuur wordt. Bouw deze gewoonte per dag langzaam maar zeker op. Waar het om gaat is dat je het echt moet willen oefenen.

Never give up!

Het boek is één groot pleidooi voor het onderzoeken van onze vastgeroeste gewoontes, aannames en conditioneringen

118 | SALT HERFST 2017

SOULKITCHEN en vooral voor het overwinnen van je angst om dit alles te doorbreken. Srini’s verhaal maakt zonder omwegen duidelijk dat we allemaal over onze ‘grootsheid’ beschikken en over oneindig veel mogelijkheden om dat te bereiken.

Hij ziet ontfocussen als de vruchtbare ‘aarde’ waaruit je gefocuste handelingen voortkomen en hij enthousiasmeert je met voorbeelden hoe je je hieraan kunt overgeven en te vertrouwen op manieren van ‘zien’ die buiten onze waarneming liggen. Want zolang je blijft proberen en onderzoeken ontstaan er altijd weer nieuwe mogelijkheden. Zo zijn de meest ingenieuze ontwikkelingen tot stand gekomen.

Het enige wat ons in de weg zit is ons dwangmatige en vastgeroeste denken, waardoor we vaak te snel conclusies trekken of het opgeven. Angst en spanning horen bij het leven en zorgen ervoor dat we groeien. Ze steken een vuur in je aan.

Door zelfonderzoek, ontfocussen en spontane actie zijn ze te overwinnen. Zo bouw je aan een sterkere versie van jezelf en kom je dichter bij je grootsheid. Ons brein kan veranderen en het mooie is dat we dat zelf kunnen bewerkstelligen.

Hij vergelijkt ons leven met een legospel: je kunt het volledig uit elkaar halen en het weer op vele manieren in elkaar zetten. Met andere woorden: Je kunt jezelf te alle tijden opnieuw uitvinden. Dit maakt zijn verhaal in vele opzichten bemoedigend.

“EEN ‘KLIEDEREND’ BREIN IS FLEXIBELER EN KAN MEER INFORMATIE OPNEMEN”

Nieuwsgierige ontdekkers Al lezend ontdekte ik steeds meer parallellen met de spiri­ tuele kennis waarover ik in de vorige Salt schreef. Volgens Srini schuurt de wetenschap hier ook tegenaan. ‘Bewustzijn is iets dat we nog steeds niet volledig kunnen plaatsen. Met het brein maken we er gebruik van maar er is een veel hogere intelligentie waar we allemaal toegang tot kunnen krijgen, als we er maar wat meer op zouden durven vertrouwen.’

In onze niet aflatende zoektocht naar betekenis en begrip vervallen we vaak te snel in bepaalde analyses en sluiten we ons onbedoeld af van het creatieve proces.

Wij mensen zijn van nature nieuwsgierige ontdekkers.

Maar door onze drukke levens laten we ons vaak te veel leven. Daarom is het belangrijk om proactief te ontfocussen en ook proactief gebruik te maken van al onze apparaten.

Deze brengen ons veel goeds omdat ze de nodige denkcapaciteit van ons overnemen, maar het is niet de bedoeling dat we ons erdoor laten beheersen. Zo houden we de macht in eigen hand, want de ontwikkelingen zijn niet meer te stoppen. Ze zorgen er ook voor dat we meer tijd hebben voor ons eigen avontuur. Zijn boek is niet alleen maar iets om even te lezen en dan weer weg te leggen. Het kan eerder gezien worden als een inleiding en wegwijzer van een nieuwe en inspirerende beweging. Afwijken van het rechte smalle pad kan ineens onverwachte inzichten en nieuwe verrassende perspectieven opleveren. Je zogenaamde beperkingen kun je als horizonnen zien. In plaats van je te laten overspoelen door de beperkende gedachten blijf je gewoon stug doorgaan en kijk je wat je nog zou kunnen doen. Zo draagt elke ervaring bij aan de ontwikkeling van ons brein en is het daarom van onschatbare waarde om het leven vol te leven en ook vooral fouten te durven maken. I rest my case.

Minder focus, meer effect | Klieder, mijmer, pruts en probeer voor een beter leven, 272 pag, € 18,99.

SALT HERFST 2017 |

119

soulkitchen

7-Minute Workout Fit worden in zeven minuten? Het lijkt te mooi om waar te zijn. Toch kan het volgens bewegingsexperts. Thuis of op kantoor.

Goed nieuws voor iedereen die geen zin heeft om wekelijks in de sportschool rond te hangen of geen tijd heeft om regelmatig een rondje buiten de deur te rennen. Het gerenommeerde American College of Sports Medicin (ACSM) heeft aangetoond dat je met twaalf intensieve inspanningsoefeningen, verdeeld over 7 minuten (30 seconden per oefening, gevolgd door 10 seconden rust), überfit kunt worden.

Meer dan een tafel, stoel, muur en je eigen lichaamsgewicht heb je niet nodig. Doordat de zogenaamde 7-Minute Workout de grotere spiergroepen aanpakt én tegelijkertijd de hartslag in korte tijd flink omhoog jaagt, doet de pittige workout (maximaal 3 x per week) wonderen voor je lijf.

De voordelen van intensieve interval training, tegenwoordig ook bekend als High Intensity Interval Training (HIIT), werden al in 1953 door de University of Leeds onderkend. Uit onderzoek van de Britse bollebozen bleek dat intervallen een zeer

JUMPING JACKS

STOEL-OPSTAP

RENNEN OP DE PLAATS

WALL SIT

SQUATS

VOORWAARTSE LUNGES

efficiënte manier was om snel vet te verbanden, spiermassa te kweken (waaronder een sterke hartspier) en het uithoudingsvermogen te vergroten. In 2013 werden deze conclusies bevestigd door het ACSM. Het instituut toonde aan dat tijdens kort en krachtig sporten het metabolisme (stofwisseling) naar een hogere versnelling schakelt, waardoor vet efficiënter (en langer) wordt verbrand dan tijdens een rustige duurtraining. Daarnaast zorgt de constante afwisseling van de oefeningen voor een trainingsprikkel die snelle spiergroei stimuleert. Het immens populaire CrossFit is ook op deze principes gebaseerd. Chris Jordan, een ervaren trainer en bewegingswetenschapper die onder andere jarenlang trainingsprogramma’s voor Britse en Amerikaanse strijdkrachten opstelde, balde de bovenstaande uitkomsten in samenwerking met het ACSM in twaalf afgebakende oefeningen samen en doopte het geheel de 7-Minute Workout. Succes!

PUSH-UPS

TRICEP DIPS

PUSH-UPS MET ROTATIE

CRUNCH

PLANKING

ZIJWAARTS PLANKING

Behoefte aan een digitale drill instructeur? Download een van de tientallen 7 Minutes Workout apps. Een van de leukste is Workout van Yellow Lab (gratis). Of je gaat naar de site van The New York Times, een van de eersten die over het fitness­­ fenomeen schreef: well.blogs.nytimes.com/projects/workouts.

120 | SALT HERFST 2017

SOULKITCHEN

Dit doet bewegen met je brein Bewegen is niet alleen goed voor je lijf, maar doet ook wonderen voor je brein. Onderzoekers ontdekken nu pas waarom dit zo is.

Het lijkt erop dat de welbekende spreuk ‘Een gezonde geest in een gezond lichaam’ (van de Romeinse dichter Juvenalis) niet zomaar uit de lucht is gegrepen. Recent Amerikaans onderzoek heeft met behulp van MRI-scans aangetoond dat sporten niet alleen voor een kortstondige aanmaak van gelukstoffen als dopamine, serotonine en endorfine in de hersenpan zorgt, maar ook op langere termijn zijn vruchten afwerpt. Een niet onaanzienlijk deel van de verslavend lekkere hersensoep, ook wel runners high genoemd, wordt

namelijk omgezet in de aanmaak van nieuwe neurotransmitters, de chemische stoffen die zenuwcellen met elkaar laten communiceren. Hierdoor raken de hersenbanen – slimme snelwegen die de verschillende gebieden van de grijze massa met elkaar verbinden – op termijn een stuk minder snel ‘verstopt’. Het gevolg van deze sportieve brainwave is dat hersendelen die zaken als geheugen, concentratievermogen, multitasking, balans, coördinatie, besluitvorming en informatieverwerking regelen een stuk langer fit blijven. In ieder geval fitter dan bij mensen die niet van hun luie kont afkomen.

Volgens de geestdriftige onderzoekers is bewegen in veel gevallen dan ook een probater middel dan tal van medicijnen.

SALT HERFST 2017 |

121

reportage

SAGUARO NATIONAL MONUMENT Waar Arizona. Opgericht in 1933. Bedreigd door toenemende bebouwing en exotische plantensoorten.

Het gevolg de ongewenste vreemdelingen slurpen al het bodemwater op. Nu gaan omdat de 15 meter hoge cactussen een onuitwisbare indruk op je achterlaten.

122 | SALT HERFST 2017

reportage

Amerikaanse wildernissen in 2050 De Nationale Parken van Amerika liggen onder vuur. Klimaatverandering en bezuinigingen dreigen deze wildernissen de nek om te draaien. Genoeg reden voor Hannah Rothstein om een grimmige draai aan de iconische parkposters te geven.

Precies 100 jaar geleden werd de National Park Service in het leven geroepen om de laatste wildernissen van Amerika te beschermen. Desondanks worden deze ongerepte gebieden van alle kanten bedreigd, onder andere door de klimaat­sceptische president Trump – “The concept of global warming was created by and for the Chinese in order to make U.S. manufacturing non-competitive” – die heeft aangekondigd dat hij het budget van de NPS met 2 miljard dollar wil korten. De uitspraak was voor Hannah Rothstein de reden om in actie te komen. “Het is tijd voor een wake-up call.”

Op basis van iconische parkposters maakte de Amerikaanse kunstenares National Parks 2050: zeven nieuwe posters van Amerika’s bekendste parken die als alarmbellen rinkelen.

“Door uitgehongerde grizzly’s, opgedroogde kratermeren,

uitgedoofde geisers en afgebrande sequoia’s af te beelden, schets ik een grimmig toekomstbeeld. Niet omdat ik het leuk vind, maar omdat ik hoop mensen wakker te schudden.

Ik geloof namelijk in de kracht van creativiteit. Daarom gebruik ik internet als mijn galerie; hoe meer mensen mijn posters delen, hoe beter de boodschap zich verspreidt. In tegenstelling tot wat Trump ons wil doen geloven, is klimaatverandering geen fictie, maar een feit waar we niet omheen kunnen. Alleen door samen te werken, kunnen we deze wildernissen van de ondergang redden.” De posters zijn in verschillende formaten te koop via hrothstein.com.

Een deel van de posteropbrengst gaat naar natuurbeschermingsorganisaties. Check nps.gov voor uitgebreide informatie over de 59 nationale parken.

MOUNT MCKINLEY Waar Alaska. Opgericht 1917. Bedreigd door de opwarming van de aarde. Het gevolg een groot aantal gletsjers, waaronder de Hidden Creek Glacier, verdwijnt in rap tempo. Nu gaan omdat de ijsrivieren zich nog in al hun glorie een weg door het landschap banen.

SALT herfst 2017 |

123

reportage

CRATER LAKE Waar Oregon. Opgericht 1902. Bedreigd door stijgende watertemperatuur, dat zorgt voor explosieve algengroei. Het gevolg het meer ‘stikt’ en kleurt bruin. Nu gaan omdat het door kartelpieken omzoomde kratermeer, ‘Pearl of the Parks’ gedoopt, nog steeds knalblauw is.

124 | SALT herfst 2017

reportage

REDWOODS Waar CaliforniĂŤ. Opgericht 1902. Bedreigd door houtkap en stijgende temperaturen. Deze laatste zorgen ervoor dat de aanvoer van zeemist stokt. Het gevolg de torenhoge bomen leggen het loodje. Nu gaan omdat de woudreuzen aan de kust nog fier overeind staan.

SALT herfst 2017 |

125

tips van tof

Hondenbar competitie Maak een Tof ontwerp

Tof Schiffmacher Normaal gesproken ben ik wars van trends en die hele blingblinghalsbandrage is volledig aan mij voorbij gegaan. Ook met zo’n ranzige boerenzakdoek om mijn nek maak je mij niet blij. Kom op zeg! Maar een tatoeage… dat past natuurlijk wel bij zo’n stoere gast als ik. Niet op de huid gebakken uiteraard maar om de nek.

Zeker weten dat ik met deze Life Love Luck tatoeagehalsband van Equest 4 Dogs de Henk Schiffmacher onder de viervoeters ben. Ik heb op de knop ‘BESTELLEN’ gedrukt. Er ging € 15,95 van mijn brokkengeld af.

Sinds Salt’s harige floormanager helemaal over is op de biologische brokken van Yarrah zijn het elkaars best buddies.

HAPKLARE B RO K K E N VA N SA LTS HARIGE F LOO RM A N AG E R

Nu heeft Tof het hondenvoermerk (en de hoofdredacteur) weer zo ver weten te krijgen om een competitie voor een voerbakstandaard uit te schrijven. Want dat geslobber uit zo’n saaie bak waarvoor hij ook nog eens een nekhernia riskeert, is hij helemaal zat. Dus er moet nu snel een stijlvolle ‘hondenbar’ op de redactievloer komen of hij gaat in hongerstaking. Dat is een serieus dreigement van een super ijdel dier dat elke dag stokken staat te liften op het sportveld om zijn lijf strak en gespierd te houden.

Dus ben jij zo’n handige Harry en/of een creatief dier?

Kom dan met een tof ontwerp en ga met een door Yarrah geproduceerde versie van je ontwerp, 10 kg voer én eeuwige roem, glorie én een poot­tekening van Tof zelf naar huis.

Doggy Dating Loslopen? Tuurlijk. De lijn is voor sukkels. Haha, maar alle gekheid op een botje, het is niet altijd gemakkelijk om een mooi gebied te vinden waar wij harige viervoeters volledig vrije uitloop hebben.

DE VOORWAARDEN

Dagelijks op hetzelfde stukje berm of grasveld rondlopen met altijd dezelfde snuiters gaat mij soms ook vervelen. Maar sinds ik doggydating.com heb ontdekt, is er een wereld voor me opengegaan. Alle losloopgebieden van Nederland staan erop, keurig per provincie onderverdeeld, inclusief routeinformatie, zwemwater, horeca- en parkeergelegenheid en reviews van andere hondenbezitters. Ook vind je op deze site een agenda waarop allerlei hondenactiviteiten staan vermeld.

Helemaal briljant vind ik de DoggyDating App waarop baasjes met andere baasjes kunnen afspreken omdat samen scharrelen nog altijd gezelliger is dan alleen. Ik zeg win-win.

• Materiaal Je mag je eigen materiaal kiezen maar het moet wel reproduceerbaar zijn. Hout heeft om die reden de voorkeur. De maximale kosten voor het produceren mogen € 50 zijn.

• Afmeting richtlijn is ongeveer 50 cm breed en 30 cm diep. Hoogte is afhankelijk van de hond die aan de bar komt staan. Voor Tof geldt ongeveer een hoogte van 30 cm. Het ontwerp moet twee uitsparingen hebben van 22,5 cm doorsnede waarin door Yarrah twee RVS bakken worden geplaatst.

• Afwerking Leef je uit en wees mateloos creatief. Het enige dat je in je achterhoofd moet houden is dat het reproduceerbaar moet zijn.

• Uitvoering Maak een mockup of teke­ning van je ontwerp.

Stuur dit op, breng het langs op de redactie of maak een foto of scan en mail dit vóór 1 november naar natasha@getsalt.com o.v.v.

Tof Design. Alle inzendingen worden sowieso beloond met een Yarrah Overstap­ pakket (t.w.v. € 9,99).

SALT herfst 2017 |

127

reportage

128 | SALT herfst 2017

reportage

Sterk Zeemansverhaal De Hōkūle'a, een traditionele Polynesische kano, is na drie jaar weer thuis van een 74.000 kilometer lange reis over de zeven wereldzeeën. In plaats van moderne instrumenten vertrouwde de bemanning uitsluitend op oude navigatietechnieken.

Tekst Ard Krikke Beeld Polynesian Voyaging Society

D

e Hōkūle'a, een catamaran­ achtige kano, meerde afge­ lopen zomer veilig in het Hawaïaanse Honolulu aan.

In drie jaar tijd legde het ranke vaartuig 74.000 kilometer af, waarbij het 23 landen aandeed en in meer dan 150 havens het anker uitgooide. Wat de wereldreis vooral bijzonder maakte, was dat zich aan boord van de dubbele kano (zonder motor) geen moderne instrumenten als gps, dieptemeter, weerstation of kompas bevonden.

Eén van de voornaamste doelen van de wereldreis, gedoopt ‘Malama Honua’, Hawaïaans voor ‘Zorg voor ons Eiland Aarde’, was om oude Polynesische navigatietradities weer nieuw leven in te blazen.

De Hōkūle'a (Ster van Blijdschap) werd

midden jaren 70 gebouwd ter ere van de eerste Polynesiërs die ooit naar Hawaii voeren. Ze deden dit aan de hand van golfstromen, zoutgehaltes, zeewier, vogels, wolken, varkens, drijfhout, windrichtingen en sterren.

Het verhaal gaat zelfs dat de meest ervaren wayfinder alleen maar zijn ballen boven het water hoefde te hangen om uit te vissen of hij op de goede weg was. Westerse wetenschappers deden deze navigatietechnieken vaak af als sterke zeemansverhalen.

Volgens hen voeren Polynesische zee­ vaarders min of meer op goed geluk in de met eilanden bezaaide archipel in de Stille Oceaan rond. Het feit dat er steeds minder traditioneel geschoolde way­ finders waren die het tegendeel konden bewijzen versterkte deze scepsis.

SALT HERFST 2017 |

129

reportage

130 | SALT herfst 2017

reportage

“IN DRIE JAAR TIJD LEGDE DE HOKULE'A 74.000 KILOMETER AF, WAARBIJ HET 23 LANDEN AANDEED EN IN MEER DAN 150 HAVENS HET ANKER UITGOOIDE. AAN BOORD VAN DE POLYNESISCHE KANO BEVONDEN ZICH GEEN MODERNE INSTRUMENTEN ALS GPS, DIEPTEMETER OF KOMPAS. WEL ZEEBONKEN DIE ZICH MET BEHULP VAN WIND, STERREN EN OCEAANSTROMEN EEN WEG DOOR DE WOESTE WATERWILDERNIS BAANDEN.”

SALT HERFST 2017 |

131

reportage

132 | SALT herfst 2017

reportage

Montreal New York

HAWAII vertrek mei 2014 terug juni 2017

Florida

Galapagos Eilanden

Mauritius

Nova Scotia

Panama

Bali Tahiti

Aotearoa Nieuw Zeeland

2014

Oude navigatietechnieken In 1973 besloot een groep betrokken Hawaïanen hier verandering in te brengen door de Polynesian Voyaging Society op te richten. Het doel: het in stand houden van duizenden jaren oude zeevaarttradities én aantonen dat hun Polynesische voorvaderen dondersgoed wisten waar ze mee bezig waren. Het middel: een nieuwe generatie wayfinders leren hoe ze met behulp van wind, sterren en oceaanstromen door de woeste waterwildernis kunnen navigeren. Zo werden tal van jonge zeilers, tijdens verschillende rondreizen met de Hōkūle'a, de fijne kneepjes van het zeemansvak bijgebracht. Bijvoorbeeld dat een groep hoge, stilstaande wolken de aanwezigheid van een eiland verraadt (warme lucht wordt door land omhoog geduwd). Of dat sterren en planeten altijd een vaste baan aan de nachtelijke hemel beschrijven, waaraan breedteen lengtegraden kunnen worden afgeleid; door 150 van deze banen (ruas) in zijn geheugen te prenten, kan een wegvinder de positie van zijn schip bepalen. Bewolkt? Geen probleem, ook golven zijn veelzeggend. Rollers aan de achterkant van een eiland

2015

2016

2017

(benedenwinds) lopen namelijk een stuk chaotischer dan aan de voorkant (bovenwinds). Bij twijfel kan altijd nog de gronddeining van de Stille Oceaan worden geraadpleegd; deze golft als een soort snelweg (di lep) van zuidwest naar noordoost. Laten sterren, golven en wolken verstek gaan, dan biedt het scheepsvarken uitkomst: een varkens­ neus ruikt op kilometers afstand het allerkleinste atol – zijn snuit wijst dus de weg. Stukken drijfhout en losgeslagen zeewier verklappen tenslotte dat zich ergens stroomopwaarts land moet bevinden.

Eiland Aarde ‘Malama Honua’ is de voorlopige bekroning op het werk van de Polynesian Voyaging Society. De dertienkoppige bemanning heeft tijdens de heroïsche trip eens en voor altijd aangetoond dat navigeren over de woelige baren ook zonder moderne middelen mogelijk is.

Daarnaast heeft de reis de bescherming van de oceanen, de natuur en inheemse culturen wereldwijd weer onder de aandacht gebracht. De komende vier maanden vaart de Hōkūle'a nog langs alle Hawaïaanse eilanden.

Meer weten?

Mooie foto’s, boeiende zeemansverhalen en wijze levenslessen; met het vuistdikke boek Malama Honua’: Hōkūle'a's Voyage of Hope is het alsof je zelf een rak met de ‘Ster van Blijdschap’ meevaart.

Uitgegeven door Patagonia (hardcover, 352 pag, 1,4 kg). Verkrijgbaar in oktober.

Op hokulea.com vind je een schat aan informatie over de Polynesian Voyaging Society, de Hōkūle'a, Polynesische navigatietechnieken, filmpjes en sterke zeemansverhalen.

Surf naar instagram.com/hokuleawwv voor meer foto’s.

SALT HERFST 2017 |

133

winkels waar je wat aan hebt Een bikeshop waar ze graag uit de band springen. Een mannengrot die door een vrouw wordt gerund. En een outdoor winkel waar de klant nog ouderwets koning is. Dit zijn winkels, aangewezen door Salt lezers, waar je écht wat aan hebt.

Mencave – Oss Schrik niet als je in deze 'mannengrot' een stoere vrouw tegen het lijf loopt. Eigenaresse Jelske Jak opende een paar jaar geleden de specialistische spijkerbroekenwinkel omdat ze vond dat denimfreaks in Oss aan hun lot werden overgelaten.

Inmiddels spijkert ze behalve broeken ook aan de weg met sneakers, sokken, industriële lampen en lokaal gebrouwen bier.

Deur gesloten? Jelske is tot 22.00 uur te bereiken, gewoon op haar 06-nummer, die op de winkelruit staat. mencaveoss.nl

Natur-el Rotterdam De woorden Organic, Fair en Fashion op de glazen winkelpui laten er geen misverstand over bestaan: hier koop je alleen goudeerlijke spullen. Bijvoorbeeld plasticvrije shampoozeep waarin tarwe en schapenmelk is verwerkt.

Of met de hand gebreide bio-wollen sokken uit Noorwegen. Of wat dacht je van toffe fairtrade tassen uit Thailand?

Natur-el is gevestigd op de Zwaanshals, een up and coming winkelgebied in het Oude Noorden. natur-el.nl

134 | SALT herfst 2017

Barefoot & More – Arnhem Minder is meer. Dat geldt zeker voor blotevoetenfetisjisten Vincent en Esther, sinds begin dit jaar de trotste eigenaren van Barefoot & More in de Arnhemse Weverstraat.

Omdat ze snappen dat niet iedereen voetstoots zijn dikke zolen in de kliko knikkert, geven ze gedegen advies over de aanschaf van minimalistische hardloopschoenen, sneakers en trailrunners. Daarnaast organiseren ze regelmatig barefoot workshops en hardloopevenementen. facebook.com/BarefootAndMore

winkels waar je wat aan hebt

The Old Man Junior – Amsterdam The Old Man is een begrip in Amsterdam. Sinds kort hebben de surf lifestyle specialisten ook een winkel voor coole kids geopend. De strakke store puilt uit met skateboards, caps, stepjes, snowboardhelmen, sneakers…noem het maar op.

Helemaal kicken is de glijbaan die in het midden van de winkel staat. De Nieuwe Hoogstraat in hartje centrum is voortaan the place to be voor stoere boyz & girlz. theoldmanboardsports.com

Antilope Outdoor – Alblasserdam Gehuisvest in het oudste pand van het dorp, in een van de oudste polders van Nederland (de Alblasserwaard), vind je Antilope. Hier is de klant nog ouderwets koning. Gedegen adviezen over rugzakken, fietsvakantietassen, verre­kijkers en wandelschoenen vliegen je om de oren. Uniek is het testbos achter de winkel, waar je uitgebreid een paar stevige stappers mag testen om vervolgens door te kuieren naar de molens van Kinderdijk. antilopeoutdoor.nl.

Django’s Bikeshop – Haarlem Van dertien in een dozijn fietsen houden ze niet in Django’s Bikeshop. Wel lopen ze warm voor houten stads en- kinderfietsen, stalen fixies, bamboe bikes en carbon wegracers. Ook voor eenwielers, vintage fietsen, leren zadels, toffe helmen en zelfs longboards ben je in de eigenzinnige rijwielzaak aan het goede adres (Koningstraat 19-21). facebook.com/Djangosbikeshop

SALT herfst 2017 |

135

TV

TV SHOP FEST CLUB LAB

Op GetSalt.tv verzamelen we de leukste nieuwe filmpjes die we op het web tegenkomen. Bekijk ze op je laptop, tablet of schakel via Apple TV of Chromecast door naar het grote scherm. 'Sit back and enjoy the ride'.

SHOP MEETUP CLUB LAB SHARE

136 | SALT herfst 2017

Tall Bikes Will Save the World Sporadisch duiken ze in grote steden op: tall bikes. Hoewel de torenhoge tweewielers eruitzien alsof ze uit Cirque du Soleil zijn ontsnapt, vormen ze in Noord-Amerika een serieuze subcultuur. Zo maken zes broers, de Zenga Bros, al sinds jaar en dag de straten van Vancouver met hun gelaste zelfbouwsels onveilig.

Denk aan 2 tot 4 meter hoge creaties die bestaan uit een wirwar van frames, kettingen, sturen en zadels. Hoe hoger, hoe mooier de broers het vinden. Neem Benny Zenga, het creatieve opperhoofd van de knutselaars. Al zijn hele leven rijdt hij op omgebouwde barrels rond.

In 2009 reed hij zelfs op een tall bike dwars door Africa. Volgens Benny zijn de hele hoge fietsen een belachelijk leuke manier om op te vallen. “Ongemerkt door de stad in zoeven is er niet bij op een tall bike.

Iedereen spreekt je aan, van kids tot oude van dagen. Mensen beginnen vaak spontaan te lachen als ze je zien.

Dat is toch tof?�Tall Bikes Will Save the World neemt je mee naar een wereld vol excentrieke fietssnuiters die het heerlijk vinden om tegen de stroom in te trappen. (zendtijd: 26 min)

salt TV

Pursuit

Losing Sight of Shore

Mike Oblinski is een storm chaser. Gewapend met tig fotoen filmcamera’s jaagt hij in het midwesten van Amerika, ook wel bekend als Tornado Alley, op onweerswolken, tropische regenbuien en tornado’s. In Pursuit, een time-lapse video, zie je hoe supercells (ronddraaiende donderwolken) het onherbergzame landschap geselen. Om de angstaanjagend mooie beelden te schieten reed de stormfreak in een paar maanden tijd 44.000 kilometer door tien Amerikaanse staten. (zendtijd: 7.37 min).

Columbus zei ooit: “Je kunt pas de oceaan oversteken als je de moed hebt om de kust uit het oog te verliezen.” Deze uitspraak vat in een notendop het verhaal van Losing Sight of Shore samen: vier vrouwen die in een roze roeiboot de Grote Oceaan oversteken, van Amerika naar Australië. Een uitputtingsslag van zo’n 13.500 kilometer, op een dieet van diepvreesmaaltijden en eiwit shakes. Na 257 dagen (met slechts twee tussenstops van een week) bereiken ze als eerste vrouwelijke roeiteam ooit de overkant. Boeiende docu over doorzettingsvermogen, moed en vriendschap, te zien op Netflix. (zendtijd: 92 min).

One Square Inch of Silence

Shredding Monsters

Een van de stilste plekken van Amerika is het Hoh Rain Forest in Olympic National Park (Washington). Het is dan ook de favoriete hang out van Gordon Hempton, een zelfbenoemde akoestische ecoloog die wereldwijd natuurgeluiden opneemt die op het punt staan te verdwijnen. Het meest bedreigd?

Stilte. Gewapend met supergevoelige opnameapparatuur trekt de soundtracker regelmatig het Hoh-regenwoud in om onnatuurlijke klanken te registreren. Vervolgens gaat hij achter de vervuiler (meestal vliegtuigmaatschappijen) aan door ze een aangetekende brandbrief te sturen. “Ik geef stilte een stem.” (zendtijd: 3.20 min).

Monstergolven werden eeuwenlang afgedaan als sterke zeemansverhalen. Shredding Monsters laat zien dat zeebonken soms gewoon de waarheid spreken. Neem Garrett McNamara (50). In 2010 ‘ontdekte’ de Amerikaanse surfer voor de kust van het Portugese Nazaré een watermuur ter hoogte van een flatgebouw. Toen via social media foto’s en filmpjes van het brute golfbeest uitlekte, wilde praktisch niemand hem geloven. Inmiddels zijn we zeven jaar verder en is Nazaré uitgegroeid tot een plek waar de beste big surfers ter wereld angstaanjagend hoge (20-25 meter) golven bedwingen.

Zien is geloven. (zendtijd: 45.43 min).

SALT herfst 2017 |

137

MEETUPs Doen. leren. maken. ontmoeten. verbinden. aanmoedigen. delen. spelen. ontdekken. inspireren. beleven. genieten. veranderen.

Deze Meetups staan al op de kalender: 1 OKTOBER Salt Herfstfest Elk seizoen is het waard om gevierd te worden en de herfst luiden wij in met een groot kampvuur en workshops buitenkoken. En we lanceren ons exclusief gebrouwen Salt Bockbier. Gratis toegang voor Salt-leden.

7 OKTOBER & 11 NOVEMBER Workshop maak je eigen peddel Onze grootste workshop-hit: op ambachtelijke wijze een eigen steekpeddel van hout maken.

Denk aan verschillende houtsoorten, lijmklemmen, schaven en heel veel houtkrullen op de grond. Een trofee om echt te gebruiken of eentje voor aan de muur.

29 OKTOBER Workshop Upcycling Een workshop klussen en sleutelen. Zo leer je hoe je van oude fietsonderdelen een te gekke lamp, kapstok of tafeltje maakt. Maar ook hoe je je fiets winterklaar maakt. En dat alles in een te gekke fietswinkel, mĂŠt drankjes, hapjes en fijne tunes.

17-19 NOVEMBER Dark Sky Weekend Na twee succesvolle edities haast een klassieker.

Onze donkerste Meetup van het jaar vieren we wederom op Terschelling en deze keer vooral op de mountainbike.

GA VOOR INFORMATIE EN AANMELDEN NAAR GETSALT.COM 138 | SALT herfst 2017

8-12 DECEMBER SAAS FEE - ZWITSERLAND Picture this 150 pistekilometers, 18 pieken met een hoogte tot 4000 meter, sneeuwzeker, een pittoresk en autovrij bergdorp met romantisch karakter en een benoeming (2012) van beste skiresort ter wereld op zak. Dat is het decor waarin de 24e editie van de Saas Fee Opening zich afspeelt en we traditioneel het wintersportseizoen in duiken met heel veel gezellige mensen, ski- en snowboard clinics, testmateriaal, een Ouwe Rockers Cup, een Salt Short Filmavond, wellness, yoga sessies, fondue, een Salt bierproeverij en de keuze uit een aantal te gekke Saas Fee Experiences waaronder een tocht over de gletsjer, op snow shoes door de bossen of langs de rotsen via de ijzeren weg (via ferrata). En Salt is erbij! Kom ook.

Vanaf â‚Ź 489 ben je erbij!

Ga naar saasfeeopening.com voor meer informatie en om je ticket te boeken. Of bel/app met Sylvia Kirschenmann: 06 653363296.

BESTELLEN: GETSALT.COM (SHOP)

SHOP

€ 35 SALT LEDEN

€ 39 NIET LEDEN

Wildside

Wanderlust

The Outsiders

Godzijdank bestaan er nog steeds mensen die zich niet in een keurslijf laten persen. Wildside is een lofzang op vrijheidszoekers die hun eigen gang gaan. Denk aan paddenstoeljagers, drankstokers en kunstenaars die inspiratie uit de natuur putten. 256 pag

Wees gewaarschuwd: de kans bestaat dat je na het lezen van dit koffietafelboek spontaan je wandelschoenen vastsnoert en de wijde wereld intrekt om de allermooiste wandelroutes af te strepen. Foto’s, verhalen en kaarten helpen je alvast op weg. 256 pag.

The Outsiders laat zelfs het bloed van de grootste huismus sneller stromen.

De reden: prachtige platen van vissende, houthakkende, fietsende en kajakkende vrijbuiters, stoere verhalen, toffe producten, mooie illustraties en vooral een berg creativiteit. 272 pag.

The Hinterland

Surf Shacks

Hide and seek

Steden groeien uit hun voegen. Een groeiende groep mensen is de stadse fratsen zat en trekt zich diep in het achterland terug in fraaie toevluchtsoorden. Bereid je voor op jaloersmakende boomhutten, omgebouwde bunkers en containerwoningen. 288 pag.

Een omgebouwde schoolbus in Santa Barbara, een boomhut in Sydney, een houten hut buiten Tokio en een kleurrijk strandhuis op Tahiti: de surfstulpjes spatten van de pagina’s af. Interviews met de bewoners maken het boek helemaal af. 288 pag

Houten hutten die als een specht aan de boom kleven, stallen die zijn omgetoverd tot design pareltjes en super slim ingerichte tiny houses; het wegdroomboek staat stampvol onwerkelijk mooie optrekjes die in de natuur verstopt liggen. 256 pag.

140 | SALT HERFST 2017

BESTELLEN: GETSALT.COM (SHOP)

SHOP Salt Trail Society Als bondgenoot van Moeder Natuur en iemand die de outdoor lifestyle zo veel en vaak mogelijk viert, is dit het jackje waarmee je stijlvol het najaar in zwiert.

Gemaakt van sweater stof dat voor 85% uit biologisch katoen en voor 15% uit Poly­ ester bestaat. Geheel in High School Style afgewerkt met ribboordjes bij de hals, de heupen en aan de polsen. Verder met rits van boven tot onder, twee steekzakken en een stoere geborduurde Salt Trail Society badge – BAM – bovenop de linkerborst.

“Don’t follow the path. Blaze the trail".

Model unisex Verkrijgbare maten S t/m XL. Kleur zwart met slub heather grey Ook verkrijgbaar: Salt Trail Society trucker cap Salt-leden € 16,20 / Niet-leden: € 18 Combi-deal: jacket + cap Salt leden € 79,95 / Niet-leden € 84,95

€ 64,95 € 69,95 SALT LEDEN

NIET LEDEN

SALT herfst 2017 |

141

BESTELLEN: GETSALT.COM (SHOP)

SHOP

€ 4,50 Bamboe Brush Stijlvolle vriend voor schone tanden, schone oceanen en een stralende glimlach

€ 40 € 49

• gemaakt van 100% biologisch bamboe Wist je dat er wereldwijd 5 miljard tandenborstels per jaar NIET LEDEN SALTafbreekbaar LEDEN • zachte borstels van Nylon* worden verbruikt? En dat 2 miljard hiervan in ons milieu • waterbestendig handvat terechtkomt? Waarschijnlijk niet, net als wij. Maar we von• Na gebruik is het handvat een ideale snack voor de den het feit schokkend genoeg om de Nederlandse social panda’s (Wu-wen en Xing-ya ;-) enterprise The Bamboo Brush Society te helpen in hun missie om de wereld een stukje mooier én vooral schoner te Ben je niet bang om af en toe tegen de stroom in te roeien, dwars* te liggen, fabrikanten van het gebaande te wijken, tegen de Sommige claimenpad dataf Nylon biologisch afbreekmaken. Wil jij ook je tanden in een groot probleem zetten? bierkaai te vechten, oftewel een beetje herrie te schoppen? Dan is deze Rauwdouwer Sweater wat voor jou. baar is, stoere maar dat is het niet. Het enige alternatief voorVroeger Nylon is dan is het bestellen van deze stijlvolle vriend voor op reis was een ‘rauwdouwer’ (afkomstig van het Amerikaanse rowdy: landloper) namelijk die wars was van allerlei door een borstel gemaaktiemand van varkenshaar.

Maar omdat Roger van een goed begin. de maatschappij opgelegde regeltjes. Om het rebelse karakter tedieren benadrukken hebben dezoekt kleurhij Navy Blue, houdt, maakt hij we die gekozen keuze nietvoor maar verder € 4,50 per stuk. van een Family van Packweleer. Piraten een knipoog naarBij debestellingen zeeschuimende vrijbuiters die zich door niks of niemand de les lieten lezen. Kapers naar een beter materiaal.

(4 de stuks) je eigen geen verzendkosten. op kustbetaal die hun plan trokken. Wel in het keurslijf past het biologisch katoen, afkomstig uit Europa, en uiteraard de Sluit je aan op Instagram @thebamboobrushsociëty.

Fair Trade-productiemethodes. Verkrijgbaar in dames- en herensnit en in alle maten.

Rauwdouwer sweater

142 | SALT herfst 2017

BESTELLEN: GETSALT.COM (SHOP)

SHOP

Salt Grill & Chill Special De geur van het garen en grillen, het geluid van knisperend vuur, het gesis van smeulende kooltjes, het kringelen van de rook; buiten koken staat garant voor avontuur! Of je vuurpit nu in je achtertuin staat of ergens langs de oevers van een rivier, op een picknicktafel midden in de natuur of voor je tent op je favo­ riete camping. Goed gereedschap is het halve werk. Dit zijn onze favorieten.

2.

1. Chop till you drop Deze Mora Camping Axe maakt in iedereen een houthakker los. Een onmisbaar stuk gereedschap dat elk houtblok feilloos in mootjes hakt. Lengte 32 cm.

Gewicht 500 gram. Bijlkop Boriumstaal.

Inclusief leren beschermetui.

Prijs: € 54,95. + extra voor Salt-leden: Salt kampeermok t.w.v. € 12 2. Campingaz Bistro Een klassieker in een nieuw jasje. 1-pits kooktoestel die zich moeiteloos aan elk terrein aanpast. Of het nu je achtertuin is of je achterklep van de auto. Werkt op makkelijk te verwisselen gascartridges.

Salt-leden € 27,50 .Niet-leden € 34,99.

1.

3.

3. Ironate De no-oven pizzamaker. Voor het bakken van een pizza heb je hoge temperaturen (rond de 400 graden) nodig.

Met een thuisoven kom je niet hoger dan 220 graden. De Ironate tikt in 10 minuten de 400 graden aan, bakt je pizza in zo’n 3 minuten gaar en is geschikt voor zowel binnen (gasfornuis, inductie) als buiten (bbq, kampvuur). Ook ideaal voor het bereiden van flammkuchen.

Salt-leden € 125 .Niet-leden € 139,95 4, Houtpit Miti Buitenkoken Zweedse stijl. Een onverwoestbare kookplaat die een leven lang mee gaat. Werkt als een tierelier en vraagt weinig ruimte om mee te nemen.

En een houtblok vind je overal.

Salt-leden € 53,95 .Niet-leden € 59.

5.

4.

5. Bon Fire pannenset gietijzer Een compleet ‘keukenblok’ verpakt in houten kist voor binnen- en buitengebruik. Inhoud: 2 pannen (5 l. en 2,5 l.) met deksel, 1 koekenpan (doorsnee 24 cm, 4 cm hoog), 1 plancha plaat (43 x 22,5 cm), 12 dekselhaak, 1 pannendrager, 1 trivet en 1 houten opbergkist.

Alles gietijzer.

Salt-leden € 125. Niet-leden € 139.

Ga naar GetSalt.com voor meer info + video’s over deze producten.

Hier kun je ook je bestelling plaatsen.

SALT HERFST 2017 |

143

“ OF ALL THE PATHS YOU TAKE IN LIFE,

MAKE SURE A FEW OF THEM ARE DIRT” - JOHN MUIR

144 | SALT herfst 2017

SALT HERFST 2017 |

145

Onze passie is om mensen, projecten en organisaties te verbinden die de outdoor lifestyle vieren, die aanmoedigen om naar buiten te gaan en de kracht van creativiteit gebruiken voor positieve verandering.

Spreekt jou dit aan?

WORD LID VAN SALT Vanaf â‚Ź 35 per jaar sluit je aan en krijg je: 4 x per jaar een vuistdik Salt magazine thuisgestuurd 1 x per jaar een Salt Special en jaarlijks de Salt zakagenda Gratis toegang bij de Salt seizoen-Meetups (4 x per jaar) Minimaal 10% korting in de Salt shop

Aanmelden doe je op GetSalt.com

DE ALTERNATIEVE FEITEN Een lidmaatschap van Salt‌ levert meer vrije dagen op zet alle verkeerslichten op groen klaart de lucht

verhoogt je IQ

vergroot je wifi-bereik

brengt nieuwe vrienden

laat je hond kwispelen

lost files op

laat de zon altijd schijnen

verbetert je kookkunsten

#alternatievefeiten

houdt je jong

zorgt dat je haar goed zit

De ongerepte wildernis van

OOST-SERVIË

Oost-Servië is één van de weinig overgebleven echte wildernis in Europa waar je nog kunt genieten van de stilte en natuur.

In het centrale deel van OostServië vind je het Kučaj gebergte ( waaronder Beljanica en Malinik) dit is het grootste onbewoonde gebied in Servië met tientallen kilometers zonder ook maar iets van bebouwing tegen te komen.

Eindeloze bossen en vlaktes en grotten en kloven met watervallen.

Onder andere de Veliki Buk. In dit gebied wonen ook veel wolven en beren.

De Rtanj berg is de hoogste berg van de Servische karpaten.

Er doen veel mythes de ronde over de pyramide vorm van deze

berg. Door de elementen van de natuur gevormd groeien er rondom de berg veel medicinale planten, de bekendste is de Rtanj waar een thee van wordt getrokken. Deze thee geeft een boost voor je immuun systeem is.

Het hele gebied heeft een heerlijk rustgevend effect.

Ook in Oost-Servië bevindt zich het Stara Planina gebergte, zeer mooie bergkam van 90 km lang deze vormt de natuurlijke grens met Bulgarije. Stara Planina is doorkruist met groene plateaus, rivieren, meren, watervallen en rots massieven. Het hoogste punt van het Servische Stara Planina gebergte is de berg Midzor van 2169m.

Meer informatie over de Servische wildernis vind je op www.serbia.travel