Salt magazine zomer 2017

salt

12E JAARGANG • € 10 ZOMER 2017 • GETSALT.COM

The network for trail seekers & happy dreamers

DWAALSPOREN

AMOS NACHOUM

5 X DE WEG KWIJT

HUISFOTOGRAAF VAN DE WILDSTE DIEREN

DOSSIER CAMP VIBES

#64 ZWERF EDITIE

HOME IS WHERE YOU PARK IT 6 DESIGN PARELTJES VOOR OP DE WEG

SERVIË

PLASTIC SOUP SURFER

BUITENGELUID

HET RIJK ALLEEN

1200 KM OVER DE RIJN

DE NIEUWSTE TRAIL SPEAKERS

Outdoor lifestyle • Creative Culture • Inspired by Nature • Into the Wild

voorwoord

“DE WERELD GING PAS ECHT VOOR ME OPEN TOEN IK EEN DRIEWIELER KREEG.”

Zwerfkat Nadat we het thema voor deze editie ‘Make Europe Great Again’ hadden bedacht, zou het heel logisch geweest zijn als ik mijn hele voorwoord aan dit onderwerp opgehangen zou hebben. Met zoveel politiek geharrewar, intolerantiegedrag en angstaanjagers die dagelijks verdeeldheid zaaien, zouden we immers haast vergeten hoe gezegend wij zijn met het feit dat we in een geweldig land wonen dat, in mijn ogen, op een van de meest fascinerende continenten van de wereld ligt.

Het continent waar wij vrij mogen reizen, wonen en werken maar dat hoognodig liefde nodig heeft. Liefde om verbin­ dingen te herstellen en mensen niet alleen over grenzen maar vooral over hun vooroordelen te laten stappen. In deze uitgave van Salt vieren we Europa grenzeloos en gebruiken we de kracht van creativiteit voor positieve verandering.

Ik wilde het ook nog hebben over het nieuwe lettertype, de Homestead, dat wij kozen om onze naam ‘SALT’ na 10 jaar in een nieuw jasje te hijsen. De ontwerper van dit font, Luke Lisi, liet zich inspireren door het collectieve verlangen van mensen om te ontdekken. Altijd op zoek naar een plek dat we thuis kunnen noemen. Dat hij zijn letterontwerp de ‘Homestead’ noemde is dan ook niet voor niets gekozen.

In de 19e eeuw trokken kolonisten, vaak Europeanen, met hun volgepakte huifkarren door het Amerikaanse Wilde Westen om zich uiteindelijk te vestigen in the middle of nowhere waar ze met veel pijn en moeite een hoeve, oftewel een ‘homestead’ bouwden. Toen wij in onze zoektocht op deze avontuurlijke letter, die zich op vele manieren laat toepassen, stuitten voelde het ook een beetje als thuis­ komen. We wisten gelijk dat-ie paste bij Salt; zowel bij ons als makers als bij de lezers. Dit is wie wij zijn!

Dit waren de twee onderwerpen die de afgelopen weken in mijn hoofd zaten om te delen op deze plek. Wat ik toen nog niet wist was dat er een derde onderwerp bij zou komen, namelijk het overlijden van Salt-medewerkster Jette Vonk die met uitgezaaide borstkanker de wereld begin maart op 36-jarige leeftijd moest verlaten. Dat nieuws kwam keihard binnen.

Ik kende Jette nog niet toen ze bijna vier jaar geleden de keiharde diagnose kreeg dat ze nog slechts een paar jaar te leven had. Maar vanaf dat moment begon Jette alles uit het leven te persen, smeet ze alle bullshit overboord, luisterde alleen nog naar haar hart en stelde ze een bucket list op.

En één van de dingen op die lijst was schrijven voor Salt.

Zo leerden we elkaar kennen en wat een voorrecht is het geweest om met haar samen te kunnen werken. Bevlogen, nieuwsgierig, betrokken, humoristisch, liefdevol, dapper en met een recht-voor-zijn-raap schrijfstijl die me direct aansprak. Twee jaar schreef Jette voor Salt, maakte ze reizen voor ons blad en dacht ze mee over de inhoud. Haar naam is nu uit het colofon verdwenen en dat is een enorm gemis.

Jette was een vrouw die niet alleen Salt, maar de hele wereld nog zo veel moois had kunnen brengen. Die zich niet liet leiden door angst maar door liefde, nieuwsgierigheid en haar dromen. Een inspiratie voor iedereen om haar heen. En ik durf zelfs groter te denken, want hoe mooi zou het zijn als wij met zijn allen Europa tegemoet zouden treden met haar instelling? Dan wordt ons continent toch vanzelf weer Great Again! Dank lieve Jette voor je vriendschap en jouw mooie stempeltje op Salt.

Natasha Bloemhard, hoofdredacteur

natasha_bloemhard

SALT zomer 2017 |

3

colofon

salt

The network for trail seekers & happy dreamers

DE WERKP L A ATS

SA LT VRIENDENDIENST

Rebel Media Creators B.V.

Leden: vriendendienst@getsalt.com

Kleine Koppel 48, 3812 PH Amersfoort

Shop: shop@getsalt.com \ FAQ: www.GetSalt.com

The Netherlands

T. +31 (0)33-8200252 (ma of vr, 15.00 tot 17.00 uur)

T. +31 (0)33-8200252 – E: hallo@getsalt.com LID WORDEN?

www.GetSalt.com

Salt lidmaatschap Nederland VASTE WERKLUI

en België vanaf € 35,- per jaar.

Natasha Bloemhard – Hoofdredacteur | natasha@getsalt.com

Ga naar GetSalt.com

Ard Krikke – Redacteur | ard@getsalt.com Matthijs Meeuwsen – Redacteur | matthijs@getsalt.com Laura Luykenaar – Beeldredacteur, internet | laura@getsalt.com

VERKOOPPUNTEN

For g ed By

België: Imapress Verkooppunten Nederland: check www.getsalt.com

Chris Pollen – Vormgeefster | chris@getsalt.com Aukje van Gerven – Salt Meetups | aukje@getsalt.com

Losse edities bestel je op GetSalt.com/shop

Tof - Floormanager | tof@getsalt.com

Distributiepunt worden? Mail naar marketing@getsalt.com

GASTA RBEIDERS

VERSCHI JNINGSDATA 201 7

Stijn van Oss, Selfa Verlaat, Wendy van den Hengel - Salt Meetups

Lente editie – 28 maart | Zomer editie – 25 juni

Yvonne Mureau & Marjolein Hovius - taalpolisie

Herfst editie – 25 september | Wintereditie – 21 december

SEIZOENSKRACHTEN

COPYRIGHT

Floortje Dessing, Ilja Gort,

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder

Laurens de Groot, Roxane Catz

voorafgaande, schriftelijke toestemming van Rebel Media Creators B.V. worden overgenomen. ISSN: 1874-334X - Oplage: 22.000 Drukfouten, fouten en technische wijzigingen voorbehouden.

SA LT PA RTNERSHIP S Wij verbinden ons graag met merken en organisaties die de outdoor lifestyle vieren en, net als wij, geloven in de kracht van creativiteit.

Kom langs en drink met ons een vers gezet bakkie koffie om te praten over de mogelijkheden die er zijn om partner van Salt te worden.

Of stuur een e-mail naar partnership@getsalt.com. Bellen met Natasha kan ook: 033-8200252

DIT IS WA AR WIJ GOED IN ZIJN Mensen samenbrengen | Publiceren van een tof seizoenmagazine Hosten van originele evenementen | Delen van mooie verhalen Inspireren om naar buiten te gaan | Optrekken met mensen zoals jij to make things happen

SA LT GIV E BACK Dit zijn organisaties die wij steunen

BEDANKT Al onze adverteerders, distributiepunten en Salt-leden

4 | SALT ZOMER 2017

Home O P D E C OV E R

38

67

Vakmanschap is meesterschap

Van de vuilnisbergachoum

Zin om te zwerven. Wie heeft er zomers geen last van?

Met een bepakte en bezakte auto, camper of rugzak op reis gaan. Onbekende oorden ontdekken of verrassende achtertuinavonturen be­ leven. Andrew Groves, de Engelse illustrator die dit jaar onze covers tekent, wist deze onbedwingbare wanderlust wederom in een enkel beeld te vangen. Happy trails!

122

Home is where you park it

INHOUD 11 12 22 - 45 28 35 - 37 38 52 66 72 78 83 104 110 112 116 122 129 136

ONGEZOUTEN Reacties van lezers ZOMEROOGST Prachtige platen WILDGROEI Hier word je blij van INTERVIEW Merijn Tinga ZOMERKRIEBELS Hebbedingen VAKMANSCHAP IS MEESTERSCHAP Algen als nieuwe brandstof INTERVIEW Amos Nachoum SPULLEN Upcycling, trekkershutten en trail speakers HAPPY TRAILS Dwaalsporen COOL PEOPLE Nomaden DOSSIER Camp vibes STADSWILD Stad en land aflopen NATUURTALENT De slak MAN MET DE HAMER Jeff Lowe SOULKITCHEN Liefde voor lijf en ziel INSPIRATIE Home is where you park it TIPS VAN TOF Tips van Salts floormanager DE TOFSTE WINKELS Geselecteerd door lezers

6 | SALT ZOMER 2017

LA B 134

TV 138

SHOP 140

meetup s 144

CLUB 146

home

52

Interview Amos Nachoum

130

The Duke Nachoum

Zwerven Zwerven dook in de 16e eeuw voor het eerst als swerven in de Nederlandse taal op.

Waarschijnlijk stamt het af van het Oudduitse

swerban, dat ‘bewegen’ of ‘draaien’ betekent.

94

120

Reisreportage Servië

Dit is peanuts Nachoum R E P O R TAG E S 130

94

REPORTAGE The Duke REISREPORTAGE Servië

COLUMNS 65 Laurens de Groot 92 Ilja Gort 115 Floortje Dessing

28

Interview Merijn Tinga

20

Surfen met Andy Warhol

SALT zomer 2017 |

7

backstage S A LT R E DAC T E U R E N E N VAS T E M E D E W E R K E R S D E L E N HUN 'BEHIND THE SCENES'BELEVENISSEN.

ZWERVEN

AUKJE VAN GERVEN

ARD KRIKKE

LAURA LUYKENAAR

MATTHIJS MEEUWSEN

(SALT MEETUPS)

(REDACTEUR)

(BEELDREDACTIE)

(REDACTEUR)

“Of je nu twee weken rond­ trekt tijdens je vakantie, of je leven lang een nomade bent, niks mis met een beetje zwerven op zijn tijd. Maar er is één soort zwerver waar niemand van houdt, en dat is zwerfafval. Ik blijf me verbazen over de plastic troep, lege blikjes en lege verpakkingen die je in bosjes, achter struiken, gewoon op straat en zélfs in natuurge­ bieden aantreft. Dus mocht je deze zwervers deze zomer ergens aantreffen..., wijs ze dan zonder omzwervingen de weg naar de vuilnisbak.”

In Nederland ben je nooit alleen op de wereld.

Daarentegen kun je in Servië nog urenlang ronddolen zonder iemand tegen te komen. Bijvoorbeeld in nationaal park Tara, een adembenemend ansicht­ kaartenlandschap in het westen, op de grens met Bosnië. Vooral in de bergen heb je het rijk alleen. Loop je onverhoopt toch een boer, herder of andere Balkanbewoner tegen het lijf, bereid je dan voor op een gastvrij ontvangst. Zo lees je in het reisverhaal (pag. 94) hoe ik al na een paar rakija’s vrienden voor het leven maakte. Ževeli (proost).

“Ik ben van nature geen wereldzwerver. Een jaar zomaar rond de wereld, daar maak je mij niet blij mee.

Toch hou ik ervan om in het klein te zwerven. Even een paar uurtjes zonder mensen, telefoon, apps en andere afleidingen. Lekker blanco rondlopen. Het fijne daarvan is, dat je dit overal kunt doen. In de stad, trein of in het wild; hoofd leegmaken en gaan!”

“De echte zwerver reist te voet. Maar eerlijk is eerlijk: voor mijn journalistieke omzwervingen stap ik nog veel te vaak in mijn benzi­ neslurpende bakkie. Zo ook richting het interview met Ritsert en Peter (zie pag. 38), twee aanstekelijk enthousi­ aste surfvrienden met een missie: Shell hoogstpersoon­ lijk de grond in boren. Wat zou het tof zijn om in de toekomst daadwerkelijk hun algenolie te kunnen tanken aan de pomp. Schijnt ook prima te smaken op de pasta bovendien.”

@fiatje600

@bikebikkel

CHRIS POLLEN (VORMGEEFSTER)

"Nergens anders heb ik het gevoel van zwerven zo ervaren als in Bulgarije. Ik was daar via een eco-volunteer organisatie die over de hele wereld speciale projecten steunt. Zo werkte ik 3 weken als vrijwilliger op een hondenfarm. Hier werden Karakachan honden gefokt, een van de oudste hondenrassen van Europa, die met uitsterven wordt bedreigd. Niet alleen puppies knuffelen maar ook stront scheppen van de schapenkudde, tegenstribbelende schapen in een vlooienbad stoppen, emmers water halen, wassen in een riviertje, paarden naar hun leefgebied brengen in de bergen. Ik vond het heerlijk. Ook omdat ik mijn gedachten kon laten zwerven.”

8 | SALT ZOMER 2017

@matthijs_meeuwsen

MEETUP

1

juli

plastic vissen

In de grachten van Amsterdam 14-17 uur

Elk seizoen is het waard om gevierd te worden! En dat doen we niet alleen met een vuistdik magazine maar ook met een seizoenfeestje samen met onze leden. De ene keer stropen we de mouwen op en gaan we in het veld aan de slag, de andere keer organiseren we een boekenbal of vertellen we over het maakproces van een tijdschrift en weer een andere keer drinken we alleen een biertje op de redactie en strijden we om de prijzen tijdens de sjoelcompetitie.

Om de start van de zomer te vieren gaan we i.s.m. met de Nederlandse social enterprise Plastic Whale de

Amsterdamse grachten op. Niet alleen om van deze mooie grachten te ge­ nieten - en uiteraard van een hapje en een drankje - maar vooral ook om deze organisatie te helpen met hun missie: het zoveel mogelijk plasticvrij maken van de wateren in de wereld en tegelij­ kertijd het plastic afval dat ze uit het water vissen om te zetten in waarde.

Zo stroopt Plastic Whale inmiddels verschillende (internationale) steden af met zes bootjes die van Amsterdams grachtenplastic zijn gemaakt. En in drie daarvan varen wij op 1 juli, exclusief met onze leden, mee.

Wil jij daar bij zijn, stuur dan snel een mailtje naar aukje@getsalt.com o.v.v. plastic vissen. We hebben slechts 22 plekken en meedoen is gratis. De enige voorwaarde is dat je lid bent van Salt.

Onthoud deze data ook vast 1 oktober - Salt Herfst Meetup 13 januari 2018 - Winter Meetup Ga naar getsalt.com (Meetups) waar je meer informatie plus de laatste up­ dates vindt over deze seizoens Meetups.

plasticwhale.com

ongezouten

p Roe ar! ma

Komend weekend weer kajakken op het Grevelingenmeer. YVES | Living large in a small house. DAVE | Mooi verhaal over het woord ‘vrijbuiter’. Doet me goed als (zender)piraat. E. WIERSTRA | Zin om deze zomer windsurfen weer op te pakken. ERIC | Salt op de deurmat. Daarmee is het officieel een feestdag. BAS | De proefrit met de Trek Supercommuter speed e-bike krijgt van mij een dikke 10. MICHIEL | Kan ik die aflevering met Floortje Dessing en Miriam Lancewood nog ergens terugkijken? IMKE | Met veel plezier heb ik in Salt het verhaal over de ‘patrouille’ langs het IJzeren Gordijn gelezen. Ik ga zeker een keer in de Rhön kijken. JOAN | Waarom racefietsen als je ook kunt mountainbiken? ROBERT | Leuk werk hebben jullie. PETRA | Ik werd helemaal enthousiast van het artikel over kanoën en kajakken. ARINA | Mogen we onze hond naar de Salt Meetup meenemen? FREDERIC | Kunnen jullie een screening van de docu Alone through Iran organiseren? CONNIE | Briljante cover van de Britse illustrator Andrew Groves. ANNE | Drone surfing, de nieuwe zomertrend? INGE

VANLIFE IS THE ONLY LIFE FOR ME.

RICHARD

Ik vind het erg leuk dat jullie ook taalkennis in Salt verwerken en regelmatig de etymologie van woorden geven. Word ik als lerares blij van. ZILLAH | Ik ben niet bang voor beren. Zolang ze maar broodjes smeren GERBEN | Lijkt me geweldig om langs de Hollandse Waterlinie te suppen. CINDERS | Waarmee kunnen we die Deense woudreuzen naar Nederland lokken? Lijkt me tof om ze hier in het bos tegen te komen. BRIES | Een smog slurpende fiets, dat is nog eens innovatie. EELKE | De Salt Aanschuiftafel was heerlijk & gezellig.

Dank voor een leuke avond. ANNE | Dat is dus Tof. Wat een lieverd. CINERGIE |

SALT zomer 2017 |

11

SPRONG IN HET DIEPE De Britse kajakker Joe Clark won tijdens de Olympische Spelen van Rio goud op het sprintonderdeel K1.

Des te opmerkelijker was het dat hij vlak voor de Spelen wel te porren was voor een zwerfavontuur in Nieuw-Zeeland. Samen met kiwi-kajakker Mike Dawson dwaalde hij da­ genlang over de Whataroa: een bulderende bergrivier in het hart van de Alpen.

“Ik ben gewend om in één streep en zo hard mogelijk van start naar de finish te peddelen, veelal in aange­ legde banen. Rondzwerven in een door bergwanden omgeven waterwildernis was voor mij een behoor­ lijke stap buiten mijn comfort zone”, aldus Clark.

“Toch had ik het voor geen goud willen missen. Soms moet je eerst gekke dingen doen om alles in je hoofd weer op een rijtje te kun­ nen zetten.”

Beeld: Graeme Murray/ Red Bull Content Pool

12 | SALT zomer 2017

SALT ZOMER 2017 |

13

14 | SALT ZOMER 2017

IN HET WILDE WEG Zin om eens flink rond te dolen? Reis dan af naar Ardnamurchan, een Schots schier­ eiland dat als een uitgestrekte vinger in de Atlantische Oceaan ligt. Behalve ruige hooglanden, rondcirkelende steenarenden, smalle achterafweggetjes, verwaaide dorp­ jes en langs de kust zwemmende dwergvin­ vissen, vind je hier vooral verpletterende leegte. Mocht je tegen het vallen van de avond nog op pad zijn, schrik dan niet als je in het uiterste westen van deze woestenij plotseling in de schijnwerpers wordt gezet; Ardnamurchan Lighthouse zet hier al sinds 1849 het landschap in lichterlaaie.

Het granieten gevaarte werd ontworpen door Alan Stevenson, de oom van Robert Louis Stevenson (schrijver van Treasure Island en The Strange Case of Dr Jekyll and Mr Hyde). Tegenwoordig is het 36 meter hoge lichtbaken, dat sinds 1988 is geauto­ matiseerd, één van de weinige vuurtorens in Schotland waar je kunt overnachten.

Neem alvast een kijkje op ardnamurchanlighthouse.com.

Beeld: Salt magazine / Yvonne Mureau

SALT ZOMER 2017 |

15

WILDKAMPEREN In het wild kamperen, ver weg van de meute, wie wil dat nou niet? In landen als Zweden, Noorwegen, IJsland en Finland mag je dankzij het zogenaamde Allemansrecht je tentje in de ‘middle of no­ where’ opslaan. Ook in Nederland bestaan nog een paar plekken waar vrij kamperen is toegestaan; de zogeheten paalkampeerplaat­ sen. Dit zijn kampeerterreintjes van Staatsbosbeheer (17 in totaal) waar je maximaal 72 uur lang met een tent rondom een in de grond geslagen paal mag staan. Gratis.

Buren, toezicht, douche en toilet zijn niet aanwezig.

Vaak wel stromend water (geen drinkwater) dat uit een water­ pomp komt en een zee van ruimte. De enige voorwaarde is dat je vaste campinggasten – be­ vers, reeën, zwijnen, vogels – niet in hun doen en laten verstoord.

Alle terreinen liggen midden in de bossen, aan de oevers van meren of op heidevelden. Check logerenbijdeboswachter.nl/vrijkamperen voor de exacte locaties van deze wildebrassen.

Beeld: Joshua Gresham

16 | SALT ZOMER 2017

SALT ZOMER 2017 |

17

PLANKENKOORTS In de jaren ’80 was heel Holland in de ban van windsurfen. Zo’n beetje ieder huishouden was in het bezit van een zeilplank, een wiebelgiek en een driehoekzeiltje. Internationale wedstrijden in Scheveningen trokken honderdduizen­ den bezoekers en de jaarlijkse NCRV/ANWB Jongeren Surfdag in Zeewolde zorgde steevast voor lange files richting de polder. Rond 1990 was het gedaan met de gekte. Windsurfers van het eerste uur hadden geen trek meer om nieuwe spullen aan te schaffen. Boards werden massaal aan de wilgen gehangen. Toch lijkt het erop dat de plankenkoorts deze zomer weer de kop op zal steken. Op 26 augustus organiseert Surfdag Zeewolde een heuse old skool windsurf­ dag op het Wolderwijd. Dus haal je oude Ten Cate, Wayler of Mistral van zolder en kom naar Zeewolde. Ook beginners en kinderen zijn welkom; tijdens het evenement worden tal van clinics georganiseerd. Geen zin om je afgetrapte deur, zinker of funboard na afloop mee terug naar huis te nemen? Laat ‘em gewoon achter. Het plan is om van deze planken Waterhenge te maken: een kunstzinnig eerbetoon, in de vorm van Stonehenge, aan de surfgekke jaren ’80.

Iedereen die zijn oude deur inlevert, krijgt een heus certificaat als aandenken aan de mooie (jeugd)jaren.

Check surfdagzeewolde.nl voor meer informatie.

18 | SALT ZOMER 2017

SALT ZOMER 2017 |

19

wildgroei

Surf Shacks Surfers zijn vaak zwervers. Op zoek naar de beste golven trekken ze de hele wereld over. Toch zijn deze watermannen en -vrouwen af en toe ook op het droge te vinden. Dan komen ze het liefst op adem in hun eigen shack. Geen standaard doorzonwoning, maar een omgebouwde schoolbus in Santa Barbara, een boomhut in Sydney, een tiny home op Hawaii, een houten hutje buiten Tokio of een kleurrijk

20 | SALT zomer 2017

strandhuis op Tahiti. Dat zijn tenminste de optrekjes, veertig in totaal, die de makers van het koffietafelboek Surf Shacks (288 pag.) bezochten. Tijdens ieder bezoek maakten ze niet alleen fraaie foto’s van de stulpjes, maar spraken ze ook uitvoerig met de bewoners; een bont gezelschap van surfende kunstenaars, architecten, ondernemers, schrijvers en muzikanten. Uitgegeven door Gestalten.

wildgroei

OER­ TAAL

Schooier Betekenis: Bedelaar, vagebond, haveloze landloper.

Afkomst: Schooier komt oorspronkelijk van het oude ‘scooyen’: voort­ maken, weg­scheren.

Rondzwervende bede­ laars zorgden er in de late middeleeuwen voor dat mensen een pesthekel aan schooiers kregen.

Shake it like a Polaroid picture Tijdens je vakantie een ouderwets kiekje nemen? Het kan weer met de Polaroid Snap Touch. De 13 megapixel camera (met 3,5 inch lcd-touch screen) spuugt binnen 35 seconden een kant-en-klare foto van 7,5 bij 5 centimeter uit. Geen haast? Deel je foto’s via bluetooth met vrienden of bewaar ze op de geheugenkaart (128 GB). polaroid.com

Branie Betekenis: Lef, moedig, waaghals. Iemand die graag opschept.

Afkomst: Zeelieden en KNIL-soldaten namen branie mee uit Indo­ ˇ nesië; baráni betekent moedig of dapper in het Maleisisch.

Doordat het veel door vechtlustige matrozen werd gebezigd, kreeg branie(schopper) een negatieve bijklank.

Lapzwans

Rockopera Lance Armstrong Wielrenner Lance Armstrong wordt gezien als de grootste bedrieger in de sportgeschie­ denis. De opkomst en ondergang van de zevenvoudig Tour de France-winnaar leent zich dan ook bij uitstek voor een heuse rockopera. In Lance. The rise & fall in 14 songs (boek + cd) vertellen en bezingen onder andere Eric Corton, JW Roy, Guus Meeuwis en Alex Roeka hoe de nietsontziende Amerikaan zijn ziel aan de duivel verkocht.

Alle teksten zijn geschreven door Bert Wagendorp. Verkrijgbaar via uitgeverijdemuur.nl.

Betekenis: Luilak, nietsnut. Vent van niks.

Afkomst: Ontleend aan het Jiddische Lappschwanz, waarbij Lap vod betekent en Schwanz staart of lul.

Lamlul dus.

SALT zomer 2017 |

21

wildgroei

O

Op de fiets rond de wereld Mark Beaumont houdt wel van een stukkie fietsen en het liefst ook een beetje met tempo. Dat zal ook wel moeten als je de wereld in recordbrekend 80 dagen wilt rondtrappen.

Op 2 juli schiet de Schot in Parijs voor zijn 29.000 kilometer lange monstertocht uit de startblokken. De route loopt grofweg via Rusland, China, Australië, Nieuw-Zeeland, Canada en Portugal om uiteindelijk weer in Frankrijk te eindigen. Volgens de ervaren ultra-atleet – Beaumont fietste in 2015 in 42 dagen van Caïro naar Kaapstad – is zijn nieuwe avontuur fysiek een behoorlijke sprong in het diepe. “Om de wereld binnen tachtig dagen rond te fietsen moet ik per dag zo’n 360 kilometer afleggen; dat is een gemiddelde snelheid van ongeveer 23 kilometer per uur.” Volg Marks vorderingen via markbeaumontonline.com.

+ ZIJ SNELDEN DE WERELD ROND OP: Hardloopschoenen Hoewel niet officieel bevestigd, is Robert Garside waarschijnlijk de eerste mens ooit die hardlopend de aardbol omcirkelde. De Brit startte in 1997 en deed dik 5 jaar over 56.000 kilometer.

22 | SALT ZOMER 2017

Windkracht De Fransman Thomas Coville vestigde vorig jaar een nieuw wereldrecord door in 49 dagen de wereld rond te zeilen. Hij deed dit in een 31 meter lange trimaran, met een gemid­ delde snelheid van 45 kilometer per uur.

Skateboard De Nieuw-Zeelander Rob Thomson fietste, liep, zeilde, roeide en skate­ boardde van 2007 tot 2009 in 855 dagen rond de wereld. Een groot deel hiervan, ruim 12.000 kilometer, legde hij op een plank met wieltjes af.

Zonnekracht In de zomer van 2016 voltooide Bertrand Piccard na 2 jaar zijn vlucht rond de wereld in de Solar Impulse 2, een vliegtuig met ruim 17.000 zonnecellen aan boord.

wildgroei

Van strandwachtershuisje tot sterrenhotel Eindelijk een keer positief nieuws vanuit Israël: op het strand van Tel Aviv is een houten strandwachtershuisje omgeturnd tot een pop-up hotel. Geen gammele hut, maar een fraai ingerichte vijfsterrenstek. Compleet met kingsize bed, ligbad en wastafel. Op de bovenste verdieping bevindt zich een relaxte lounge room met uitzicht op zee. De prijs is inclusief roomservice, privé-butler en ontbijt op bed.

Wetsuit van beverhuid Als het aan het Amerikaanse MIT ligt, worden wetsuits binnen afzienbare tijd van beverhuiden gemaakt. Niet door de knagers van hun warme jas te ontdoen, maar door een rubberachtig materiaal te ontwikkelen dat de pels van bevers nabootst; een bever­ huid bestaat uit minuscule haartjes die moeiteloos (warmte-isolerende) luchtbellen vasthouden. De eerste proeven tonen aan dat het mogelijk moet zijn om een wetsuit te ontwikkelen dat twee tot vijf keer dunner is dan een standaard pak. De ontwikke­ ling wordt op de voet gevolgd door merken als O’Neill, Billabong en Patagonia.

SALT zomer 2017 |

23

CHOP TILL YOU DROP Ouderwets met je handen aan het werk met houtsnijmes­ jes, beitels, schaven, zagen, schuurpapier, houtverf, bijlen en natuurlijk hout; het ‘goud’ waar het om draait tijdens deze hout workshops. Van houten steekpeddels maken op ambachtelijke wijze tot en met lepels snijden, houthakken, bomenkennis vergaren en goede fikkies leren stoken.

Of je gaat aan de slag met sloophout of drijfhout en geeft dat onder begeleiding een tweede leven in de vorm van een meubeltje, een lampje of schilderij. Kortom, chop till you drop en schrijf je in voor een workshop.

Inschrijven Voor tickets, locaties en meer informatie ga je naar GetSalt. com (Meetups.) Hier vind je ook het overzicht van alle Wood Camp workshops en andere SALT Meetups die we organiseren.

Wie zich inschrijft voor onze nieuwsbrief wordt automatisch op de hoogte gehouden en weet bovendien als eerste welke workshops en activiteiten er zijn.

Tool Partner Het Salt Wood Camp word vlijmscherp gehouden door:

Voorlopig programma 2017 9 sept. : Workshop lepel snijden 7 okt. : Workshop steekpeddel maken 11 nov. : Workshop steekpeddel maken

De enige tool die wij zelf leveren is de opener om de flesjes na afloop van de workshop mee open te trekken ;-)

wildgroei

Surfen met Andy Warhol Bij een stoere surf dude denk je waarschijnlijk niet meteen aan Andy Warhol. Toch was de lijkbleke popartkoning gefascineerd door de surfcultuur. In 1968 maakte hij zelfs San Diego Surf, een komische cultfilm waarin hij de spot drijft met gebronsde beach bums. Als eerbetoon aan zijn filmfratsen brengt surf lifestyle merk Billabong deze zomer een Andy Warhol-collectie op de markt. Het design van de shirts, shorts, bikini’s en badpakken is geïnspireerd op de beelden die de excentriekeling tijdens het regisseren schoot. Check warholsurf.billabong.com.

SALT ZOMER 2017 |

25

Tourismus-Service Langeoog/Martin Foddanu Andreas Falk

LOUNGEN OP DUITSE WADDENPARELS

TMN/Henning Scheffen

Naturerlebnis Langeoog/ Joke Pouliart

Het gras is zeker niet altijd groener bij de buren, maar wel anders.

En dat maakt een bezoekje aan de Duitse Waddenparels tot een onverwacht avontuur.

Het eilandje Norderney heeft zelfs stadsrechten.

E

erst even een klein lesje aardrijkskunde. Het Wadden­ gebied, dat zo’n 18.000 jaar geleden ontstaan is als gevolg van smeltende ijskappen, omvat alles bij el­ kaar opgeteld bijna 25 bewoonde eilanden waarvan er vijf bij Nederland horen, veertien bij Duitsland en vijf bij Denemarken. En daarnaast is er nog een zwik onbewoonde zandplaten die voornamelijk als wegrestaurants voor vogels op doorreis fungeren.

De Nederlandse Waddeneilanden staan voor de Duitsers logischerwijs bekend als de Westfriesische Inseln. De Duitse Waddeneilanden in het aangrenzende Nedersaksen wor­ den Oost-Friese Waddeneilanden genoemd. Norderney is het Duitse buurjongetje dat net als de broertjes Langeoog, Borkum, Juist, Wangerooge, Spiekeroog en Baltrum bij deze eilandengroep hoort.

Norderney is met slechts 14 kilometer lengte en 2 kilometer breedte het op een na (Borkum) grootste Oost-Friese eiland en heeft dus officieel de status van een stad. De contouren van de gelijknamige stad zijn direct zichtbaar zodra je op het eiland aankomt. Tot zover de geologische en aardrijkskun­ dige feitjes. Want veel belangrijker is wat je er allemaal kunt doen.

Zeewatertherapie Behalve zwerven door het uitgestrekte duingebied, struinen door duinvalleien of dwalen over de langgerekte stranden, is Norderney ook een mekka voor surfers, kitesurfers, kajakkers, wandelaars, vogelgekken (meer dan 95 soorten), zeehonden­

Salt x

spotters én liefhebbers van kuren. Pollenarme en zuurstof­ rijke lucht en een zee bomvol mineralen trekken al jaren men­ sen met allerlei allergieën en huidaandoeningen naar het eiland. Sinds het eiland in 2014 echter officieel als Thalosso standplaats - de eerste plek in Duitsland - werd aangewezen, heeft Norderney tevens de ambitie om uit te groeien tot de grootste en bekendste plek voor zeewatertherapie van het land. En met de mogelijkheden die er nu al zijn, lijkt die ambitie meer dan haalbaar. Behalve dat Thalosso heilzaam is voor de huid blijkt de therapie ook een weldaad voor de geest waarmee de doelgroep enorm is vergroot.

Nationaal Park Dat ook Midden-Europa nog echt wildernis kent, blijkt wel uit het feit dat UNESCO het Waddengebied in 2009, waaronder ook de Nederlandse Wadden vallen, onder haar beschermen­ de vleugels heeft geschaard. Dankzij deze beschermde status is het gebied nog steeds vrijwel geheel in zijn oorspronkelijke staat, is het Europa’s vogelrijkste bestemming én bovendien het belangrijkste natuurgebied van Duitsland. Deelstaat Nedersaksen is een van de drie regio’s waar de Wadden als Nationaal Park (sinds 1986) zijn aangemerkt. Wandelaars, vogelliefhebbers en zeehondenspotters bevinden zich hier in hun mekka.

Verder zwerven doe je op norderney.de, nationalpark-watten­ meer.de en op vakantieland-nedersaksen.nl

interview

28 | SALT ZOMER 2017

interview

Surfactivist Merijn Tinga

“We gaan achter de bedrijven aan” Al drie jaar strijdt bioloog en kunstenaar Merijn Tinga (44) als de Plastic Soup Surfer tegen het zwerfafval in onze oceanen. Deze zomer breekt het nieuwste hoofdstuk aan: een 1200 kilometer lange suptocht over de Rijn, From Source 2 Sea. Wederom op een plank van plastic flesjes.

Tekst Matthijs Meeuwsen Beeld Eelke Dekker

Kun jij nog op het strand van Scheveningen lopen zonder de haren uit je hoofd te trekken?

“Nou, het steekt wel om te zien hoeveel afval er ligt. Ik kan daar soms ook wel moedeloos van worden. Dat is ook het nadeel van mijn acties: sinds ik drie jaar geleden ben begon­ nen als de Plastic Soup Surfer valt me pas op hoeveel plastic er overal rondslingert. Ik ruim vaak wat op, maar er is gewoon geen beginnen aan. Als ik soms mensen betrap die argeloos wat weggooien, spreek ik ze aan. Je krijgt dan allerlei smoes­ jes terug. ‘Sorry, het woei uit mijn hand.’”

Bereik je wel iets met zo’n opgeheven vingertje?

“Niet als het slechts daar bij blijft. In 2014 maakte ik mijn eerste surfplank van zwerfafval om in drie dagen langs de Ne­ derlandse kust van België naar Duitsland te kiten. Ik merkte dat ik mensen wel even wist te bereiken, maar al snel sloten ze zich toch weer af voor het probleem omdat ik ze geen concrete handvatten bood om er zelf wat aan te doen. Toen ik vorig jaar op een nieuwe plank van plastic zwerfflesjes naar Engeland kitesurfte, koos ik dan ook voor een duidelijke call to action. Ik wilde het Nederlandse statiegeldsysteem hervormen en riep mensen op om een petitie voor statiegeld op kleine, plastic wegwerpflesjes te ondertekenen.

Dat werkte. We verzamelden meer dan 57.000 handtekenin­ gen. Kijk, het is gemakkelijk om mensen een schuldgevoel aan te praten, maar als het daar bij blijft, bereik je weinig.

Ik wil meer bieden dan een belerend vingertje.”

En hoe voorkom je dat het preken voor de eigen parochie wordt?

“Ik denk dat 15 procent van de mensen sowieso al let op de gevolgen van het eigen gedrag. Aan de andere kant heb je 15 procent die altijd de hakken in het zand zal zetten en geen enkele boodschap heeft aan mijn campagnes. En dan heb je nog de 70 procent in het midden, die wel de wil heeft om wat te doen, maar niet goed weet wat en hoe. Ik richt me op die grote middengroep. Je ziet hoe snel de boel kan omslaan aan de ontwikkelingen rondom de plastic tasjes. De meeste

mensen hebben na drie keer een dubbeltje extra betaald te hebben al door dat ze beter een eigen tasje kunnen meene­ men. Met zo’n piepkleine prijsprikkel boek je spectaculaire resultaten.”

Door die 57.000 handtekening heeft het kabinet een motie aanvaard om het aantal zwerfflesjes binnen drie jaar met 90 procent terug te dringen. Hoe zorg je dat dit daadwerkelijk gebeurt?

“Ik zit er nog steeds bovenop, want het gevoel van urgentie moet blijven in Den Haag. Ik heb net bijvoorbeeld nog ge­ sprekken gehad met het ministerie en Rijkswaterstaat.

Maar dat soort achterkamertjesoverleg is niet sexy genoeg om voortdurend de wereld in te twitteren.”

Omschrijf eens de omvang van de problematiek.

“Jaarlijks verdwijnt er wereldwijd bijna 9 miljard kilo plastic in de zee. Om een beeld te krijgen: dat is evenveel als 15 bood­ schappentassen vol afval langs elke meter kustlijn op aarde.

Elk jaar! Dichterbij huis betekent dat elk jaar 20 miljoen kilo afval in de Noordzee en 50 miljoen kleine petflesjes in het Nederlandse milieu. En nog een onvoorstelbaar gegeven: als we zo doorgaan is het totale gewicht van al het plastic in zee in 2050 even groot als het gewicht van alle vissen in het water. Het funeste met plastic is bovendien dat het extreem langzaam afbreekt, zeker in het aquatische milieu, en dus gemakkelijk wordt opgenomen in de voedselketen. Van algen tot watervlooien tot de vissen die wij eten; allemaal krijgen ze plastic binnen. En wij dus ook.”

Maar we hebben toch The Ocean Cleanup van Boyan Slat, dat het afval op zee wil gaan verzamelen en afvoeren?

“Het is hartstikke goed dat hij het doet, maar het is geen oplossing. Een paar jaar geleden las je overal over enorme eilanden van afval, drijvend in de oceaan, waar je een huis op zou kunnen bouwen. Inmiddels weten we dat de werke­ lijkheid nog veel desastreuzer is: het gaat niet om plastic eilanden, maar om een plastic mistgordijn van piepkleine,

SALT ZOMER 2017 |

29

interview

afgebrokkelde deeltjes. Het overgrote deel daarvan zinkt gewoon en zal nooit worden afgevoerd. Preventie is de enige echte oplossing.”

Dat was wel een teleurstelling. Een kantelpunt naar een meer emotionele – minder wetenschappelijke – beleving van de wereld.”

Twee jaar geleden voer je vijf maanden met je gezin op een zeilboot langs de Scandinavische kust. Wat zag je daar?

“Hetzelfde verhaal. Scandinavië kent duizenden onbe­ woonde eilandjes, inhammen en baaien. Waar we ook maar voor anker gingen, overal zagen we meer afval liggen dan we ooit konden meenemen op onze boot. We stapten van boord zonder emmers of plastic zakken om alle meuk in te verzame­ len, want die vonden we toch wel op het strand. Mijn dochter Jildou maakte onderweg filmpjes die werden getoond op basisscholen om aandacht te vragen voor de plastic soep.

Alleen een beetje jammer dat we bij terugkomst een gepe­ perde boete kregen voor leerplichtontduiking.”

Je werd beeldend kunstenaar. Voel je je überhaupt nog zo?

“Ik doe nog wel mijn projectjes, maar ik sta niet meer zo veel met mijn handen tussen het hout als ik zou willen. Het begon eigenlijk te wringen toen het populisme steeds meer terrein begon te winnen. Ik dacht: als mijn dochter me op haar 18e verjaardag vraagt ‘wat heb jij gedaan papa?’, dan wil ik daar wel een bevredigend antwoord op kunnen geven. Zo ben ik me meer gaan richten op maatschappelijke kunstprojecten en is jaren later dus ook de Plastic Soup Surfer ontstaan. Ik zie het nog wel als mijn alter ego; in die zin is het nog een kunstproject. Maar in de praktijk ben ik meer een activist geworden. Ik loop voortdurend te bellen en mailen.”

Maar het is duidelijk een probleem van alle landen en culturen dus?

“Absoluut. Wat dat betreft had ik beter een Indonesische Plastic Soup Surfer kunnen zijn, dan een Nederlandse.

Qua bewustwording is daar immers nog een stuk meer te winnen dan hier. Vandaar ook dat ik me hier steeds meer ga richten op de beleidsvorming. Ik wil het brede plaatje in de gaten houden.”

Nu voor je volgende avontuur: Source 2 Sea. Leg uit.

“Het plan is om deze zomer de volledige loop van de Rijn af te suppen: in 40 dagen meer dan 1200 kilometer van de bron in Zwitserland tot de monding in de Noordzee bij Hoek van Holland. Het leeuwendeel van het afval in zee wordt namelijk helemaal niet veroorzaakt door de strandganger. Rivieren zijn één van de grootste bronnen van het probleem. Alleen de Rijn spuwt elk jaar al 40 ton plastic in de Noordzee uit.”

Je bent zelf opgegroeid in Afrika. Hoe werd daar gereageerd als je een kauwgompapiertje op straat gooide?

“Mijn vader was ontwikkelingsarts. Ik heb wel heel erg van huis uit mee gekregen dat je zorg moet hebben voor je omge­ ving.”

Wat kunnen wij daarmee?

“We trekken het dit keer breder dan alleen de petflesjes.

Uiteraard is de bewustwording nog steeds onderdeel van het project. Maar de meeste mensen zullen toch denken: wat kan ik er aan doen dat ik van de supermarkt terugkom met een boodschappentas vol plastic afvalmateriaal? Qua call to action richten we onze pijlen dit keer dus op het bedrijfsle­ ven. We gaan achter de CEO’s aan.”

Vandaar ook je studie biologie?

“Aan de ene kant was het gewoon zo dat ik moest studeren en ging wegstrepen wat me niet interesseerde. Biologie bleef over, ook omdat de studie in Leiden was en ik zo snel met mijn surfplank op het strand zou zijn. Aan de andere kant draait biologie om nieuwsgierigheid voor het leven en je omgeving. Dat zit er bij mij wel ingebakken. Ik heb altijd een soort zucht naar de waarheid gehad. Het idee dat je weet wat de waarheid is en dus weet wat goed leven inhoudt. Tot ik steeds dieper ging graven en bij de kwantummechanica leerde dat het leven ook gewoon op willekeur is gebaseerd.

30 | SALT zomer 2017

Wie? “Ik zal kijken naar het afval dat we tegenkomen in de Rijn en dat herleiden naar de producent. Ik onderscheid daarbij vier domeinen. Allereerst nog steeds de frisdrankproducenten natuurlijk met hun vervuilende flesjes. Maar ook de bredere verpakkingsindustrie komt aan bod: is het bijvoorbeeld wel nodig om alle snoepjes in een zakje ook nog los in een wikkel te rollen? Het derde domein zijn de bedrijven die moedwillig

interview

”ALS MIJN DOCHTER ME OP HAAR 18E VERJAARDAG VRAAGT ‘WAT HEB JIJ GEDAAN PAPA?’, DAN WIL IK DAAR EEN BEVREDIGEND ANTWOORD OP KUNNEN GEVEN.”

SALT zomer 2017 |

31

interview

”ZO’N CEO ZAL NOOIT MEER KUNNEN ZEGGEN ‘WE HADDEN GEEN IDEE DAT HET PROBLEEM ZO GROOT WAS’.”

32 | SALT zomer 2017

interview

microbeads – kunststof bolletjes van maximaal enkele mil­ limeters dik – in hun shampoo, crèmes en andere verzorgings­ producten stoppen. En tenslotte de industrie die langs de oevers van de Rijn gevestigd is en veel afval direct in de rivier laat verdwijnen.”

Dus stel jij vist in de Rijn vaak verpakkingen op van chocoladereep Mars…

“Dan stuur ik een deurwaarder naar Mars om persoonlijk een desbewustheidsexploot af te leveren bij de grote baas.”

Een desbewattes?

“Een desbewustheidsexploot komt eigenlijk uit de octrooi­ enwereld. Met zo’n exploot breng je de tegenpartij op de hoogte dat hij wellicht inbreuk maakt op een bestaand octrooi. In het geval van een juridische strijd kan hij zich dan niet meer verschuilen achter wir habe das nicht gewusst. In mijn exploten staat precies hoe groot het plastic probleem is, welk onderdeel elk bedrijf daarin heeft en wat er aan te doen is. Het impliceert dus enige actie van de bedrijven. Zo’n CEO zal nooit meer kunnen zeggen ‘we hadden geen idee dat het probleem zo groot was’.”

De advocaat van de duivel zegt ‘het is de consument die de verpakking in de Rijn gooit, niet de producent’.

“Maar wij melden in dat exploot: jullie hebben ook je verant­ woordelijkheid, dus doe er wat aan. Ofwel in je communicatie en marketing. Ofwel in de manier waarop je de producten verpakt. Of door het opzetten van een retoursysteem. Er zijn genoeg mogelijkheden. En de volgers van mijn suptocht kun­ nen voor vijf euro een aandeel kopen in elk exploot.”

Bij het statiegelddebat stuitte je op verzet van Coca-Cola en Ahold. Al afgehakte paardenhoofden in je bed?

“Nee, ik ben blij dat we hier niet van die Russische toestan­ den hebben. Maar je merkt wel de kracht van de lobby. Het gaat over enorme belangen. Als er straks daadwerkelijk statiegeld wordt geheven over kleine flesjes is dat een winst voor het milieu, een winst voor de supermarkten, maar een gigantisch strop voor Coca-Cola. Dat gaat over vele miljoe­ nen. Kijk, elk gerespecteerd bedrijf heeft al lang zijn eigen duurzaamheidsafdeling, maar dat gaat allemaal nog veel te langzaam. Het moet harder. En het moet niet alleen die duur­

zaamheidsafdeling zijn die zich hiermee bezig houdt, maar ook de directietafel. Duurzaamheid zou tot het kernbeleid moeten behoren.”

Zegt de naam Ernst Bromeis jou iets?

“Nee.” Die Zwitser heeft in 2014 de hele Rijn afgezwommen.

Bij zijn eerste poging moest hij echter al na 70 kilometer totaal uitgeput stoppen.

“Ja, daarom train ik nu ook heel hard. Intervals, hardlopen, dagelijks de nodige uurtjes op de plank. En toch: ik heb eer­ der lange tochten ondernomen – met de fiets naar Marokko bijvoorbeeld – en ik weet dat het mentale aspect de belang­ rijkste succesfactor is. Doorgaan, doorgaan, doorgaan.”

Je zal ook slapen op je plank.

“Ja, ik kan een soort tentje opzetten op mijn supboard.

Maar ik kan me ook voorstellen dat ik zo nu en dan ergens op de oever ga kamperen. De plank is niet heilig. Ik ben geen paalzitter.”

Het materiaal is wel cruciaal, toch?

“Tijdens mijn eerste kitesurfpoging naar Duitsland, moest ik in Ameland opgeven. Mijn board van zwerfafval was zo loodzwaar dat ik onmogelijk verder kon. Nu werk ik samen met de TU Delft en plankenfabrikant Starboard. Industrieel ontwerper Roberto Guido heeft de hele plank gemaakt van gevonden flesjes en doppen – stuk voor stuk verzameld en ge-geotagged door zelfverklaard ‘Zwerfinator’ Dirk Groot – en met een deck van duurzaam kurk. Het is onvoorstelbaar hoe licht-ie is: amper twee kilo zwaarder dan een regulier board van hetzelfde formaat.”

En na dit avontuur hangt de Plastic Soup Surfer zijn superheldencape aan de wilgen?

“Nou, ik kan me voorstellen dat ik hier nog wel een tijdje zoet mee ben. Alleen het statiegeldverhaal loopt de komende drie jaar nog wel door. Ik vergelijk het met de campagne tegen de plofkip: de hele vleesindustrie is ontzettend breed, maar door in te zoomen op één klein onderdeel kun je nog steeds bewustzijn over de hele industrie losmaken. Zo wil ik het met de plastic soep ook doen. Ach, eerst maar even die Rijn af.”

SALT zomer 2017 |

33

ZOMERkriebels Zet de yogabloemetjes buiten met de Prana Roxanne Capri. Superzacht en elastisch mate­riaal. Fijne, brede heupband. Verkrijgbaar in 5 kakelbonte kleuren. € 93,39. prana.com

De Scott Contessa Scale 700 maakt crossen door de bossen leuker dan ooit.

Het carbon scheurijzer (ladies only) is uitgerust met Shimano onderdelen, Fox voorvork en Schwalbe banden. € 3499. scott-sports.com

Het Vaude Women’s Altissimo Short is een stoer lycra fietsshort voor dames.

Elastisch, ademend en sneldrogend.

Inclusief binnenbroek. In bezit van Green Shape label. € 130. vaude.com

De Patagonia Spring Juanita is een wetsuit (1,5 mm) vermomd als badpak. Gemaakt van natuurlijk (85%) en synthetisch (15%) rubber.

Binnenkant van gerecycled polyester. € 120. patagonia.com

Van wandelstokken tot warme kleding en van proviand tot pannetjes; de lichte (1,5 kg) en ruime (35-45 l) AirZone Pro+ verslikt zich niet snel. Handig: rits aan zijkant. Ventilerend en verstelbaar rug­ pand. € 139,95. lowealpine.com

De Oakley EVZero Path.

Specs: gepolariseerde Plutonite lens (100% uvbescherming), sterk O Matter frame en comfortabele neus­ brug. € 199. oakley.com

Op zoek naar zomerse stappers? Glip in de Keen Women’s Uneek O2 – anatomisch voetbed, dempende zool, luchtige bovenkant, snelle vetersluiting – en wolken verdwijnen als sneeuw voor de zon. € 89,95. keenfootwear.com SALT ZOMER 2017 |

35

ZOMERkriebels Behalve een lust voor het oog is de Electra Amsterdam Original 3i vooral een fijne fiets. Het golvende frame, 3-speed versnellingsbak en frisse zomerkleur zorgen voor ‘good vibrations’. € 559,95 electrabike.com

Geef wispelturige weergoden het nakijken met het Haglöfs L.I.M. Proof Jacket MEN: een ultralichte jas, gemaakt van 2,5 laags water­ dicht & ademend Proof-materiaal.

De beschermengel (PFK-vrij) is naadloos uitgevoerd. Met bluesign keurmerk. Ook verkrijgbaar voor dames. € 179,95. haglofs.com

Houd het hoofd koel met de toffe Trail Trucker van The North Face. Binnenkant van mesh, voorzien van zweetband.

Ideaal voor heethoofden. € 29,99. thenorthface.com.

Met deze Nutcase Tarcer heb je nooit kopzorgen.

Behalve goede bescherming bezit de fietsforenshelm ook afsluit­bare ventilatiegaten, een zachte kinband en een stoffen klep. € 99,95. nutcase­helmets.com

Golven, surfers, ondergaan­ de zon. Met de O’Neill Zion Swimshort is het ‘always summer on the inside’.

Sneldrogende Hyperdry stof.

(45% gerecycled polyester). € 55,99. oneill.nl

Twee voor de prijs van een. Dat is de Wavesport Scooter Citrus sit-on-top kajak. Leuk voor speelse golven, prima op vlak water en tevens geschikt als viskajak. Afsluitbare opbergruimte, bagagekoord, bekerhouder. Lengte: 295 cm. Gewicht: 20 kg. £ 399. canoeandkayakstore.co.uk Met de Suunto Traverse Amber geef je Bear Grylls het nakijken. Ingebouwde functionaliteiten als gps, route­ planner, hoogtemeter, stormalarm, kompas en led-lamp zorgen ervoor dat je het spoor nooit bijster raakt. Glas­ vezel behuizing. Waterdicht tot 100 m. € 299. suunto.com

SALT ZOMER 2017 |

37

vakmanschap is meesterschap

De beste alg is een dikke alg Surfvrienden Ritsert Mans (29) en Peter Mooij (32) hebben een droom: het olie-imperium van Shell hoogstpersoonlijk de nek omdraaien.

Hun middel: één houten racemotor en een buslading algen.

Tekst Matthijs Meeuwsen Beeld Jesse Kraal

I

n de ingedutte straten van De Goorn wordt elke siësta deze woensdagmiddag onmogelijk gemaakt. Oorzaak is een aanzwellende bak klereherrie die opstijgt vanuit een houten loods en tot buiten het Noord-Hollandse gehucht de koeien doet opschrikken. Binnen trekt Ritsert Mans de gashendel van zijn zelfgebouwde motor nog wat verder in. “Kgra-ta-taa-taa-taaaaaa!”, gromt het bakbeest.

“Bruut ding, hè?”, grijnst Ritsert. “Hij moest dan wel duur­ zaam worden, maar ik had geen zin in een of andere geiten­ wollensokkenmotor.”

De wolk uit de uitlaat trekt een rookgordijn op die de vergeel­ de playboymodellen aan de wand plotsklaps in nevelen hult.

Een vettig snackbarbouquet vult de werkplaats. De bron van de geur huist in een glazen scheikundekolf, met twee leertjes vastgesnoerd naast het motorblok. Binnenin glimt een gelig goedje. Algenolie.

Meestervondst Over de alg worden geen boekenkasten volgeschreven. Voor de meeste mensen is het niets meer dan dat smerige spul dat ’s zomers voltallige zwemplassen degradeert tot verboden terrein. “Tsja, het is altijd een klein groepje dat het verpest voor de rest”, lacht Peter Mooij, op een bankje buiten de werkplaats van zijn vriend. Peter kan het weten. Hij promo­ veerde als biotechnicus aan de TU Delft op algenonderzoek en bestudeert al jarenlang de nukken van de microscopische organismes. “Er zijn al honderdduizenden soorten algen in kaart gebracht, maar hoogstwaarschijnlijk loopt de daadwer­ kelijke soortenrijkdom eerder in de miljoenen.

38 | SALT zomer 2017

vakmanschap is meesterschap

SALT zomer 2017 |

39

vakmanschap is meesterschap

”JE KUNT ZONDER OVERDRIJVEN ZEGGEN DAT ALGEN DE BELANGRIJKSTE WEZENTJES OP AARDE ZIJN.”

Algen zijn eigenlijk al die wezentjes die in het water leven, enkel met een microscoop te zien zijn én aan fotosynthese doen.”

Juist die laatste eigenschap – zonlicht gebruiken om CO2 uit de lucht in energie om te zetten – is volgens Peter zo fasci­ nerend. De alg is de voorloper van alle planten en bomen, en was 2,7 miljard jaar geleden(!) het eerste organisme op aarde dat zichzelf in leven wist te houden met hulp van onze koperen ploert.

“In die prehistorische oceaan dreven er wel wat suikers en vetmoleculen, maar zo beperkt dat het de hoeveelheid leven gigantisch limiteerde”, legt Peter uit. “Evolutionair gezien is het dus heel logisch dat er één wezentje opstond dat niet meer de competitie aanging met alle andere levensvormen, maar zich voor zijn energie tot de zon wendde.”

Het bleek een meestervondst dat een onuitwisbare stem­ pel op de wereld zou drukken. “Je kunt zonder overdrijven zeggen dat algen de belangrijkste wezentjes op aarde zijn”, meent Peter. “Algen staan aan de basis van alle voedselketens in zee, onttrekken CO2 uit het milieu en hebben er bovendien hoogstpersoonlijk voor gezorgd dat er zuurstof – een afval­ product van fotosynthese – op aarde kwam. Zonder algen waren ingewikkelde soorten zoals wijzelf er nooit gekomen.

En nog altijd mogen we ze dankbaar zijn. Van elke twee hap­ pen zuurstof die je vandaag neemt is er één aangemaakt door algen.”

Algenstress Een gezapig biologielesje? Jij zegt het. Maar voordat je al dat microgroen weer wegschuift in de hoek der oninteressante organismes, heeft Peter nog één boodschap: algen gaan onze wereld redden. De reden: algenstress. Of beter gezegd: de olie die algen aanmaken als je ze doelbewust begint te sarren.

“Als je algen tijdelijk afknijpt van fosfaat en nitraat – wat ze naast zonlicht en CO2 nodig hebben als een soort natuur­ lijke Pokon – schieten ze in de stress. Ze wapenen zichzelf dan door zoveel mogelijk olie te produceren als een buffer voor de moeilijke tijden in het verschiet. Zie het als de beer die zich op de winter voorbereid door extra veel vet aan te maken.”

En het mooie is: motoren van auto’s, schepen en vliegtuigen kunnen met wat kleine aanpassingen prima ronddraaien op deze algenolie. Dat onze vervoersmiddelen net zo gemak­

40 | SALT zomer 2017

kelijk voort pruttelen op dit soort plantaardige oliën is geen nieuws. Rudolf Diesel, de uitvinder van de dieselmotor, gooide eind 19e eeuw al pinda- en koolzaadolie in de tank.

En ook in het Amerikaanse leger wordt al decennia geëxperi­ menteerd met algenolie als alternatieve brandstof.

“Ten opzichte van fossiele brandstof heeft algenolie net als de olie van onder meer olijven en palmen het voordeel dat er eerst evenveel CO2 uit de lucht wordt gehaald als dat er later weer wordt uitgestoten”, beschrijft Peter. “Het is een klimaatneutrale energiebron dus. Algen hebben echter nog één voordeel waar al die andere plantaardige oliën niet aan kunnen tippen: ze kunnen groeien op zee en in verzilte gebie­ den. Je hoeft er dus geen landbouwgrond voor op te offeren of tropisch regenwoud te kappen.”

Kabaal Koren op de molen van Ritsert, die als industrieel ontwerper geen kans onbenut laat om vintage jukeboxen, oldtimers en koelkasten te repareren of nog liever: eigenhandig allerhan­ de toffe shit te maken. De twee vrienden ontmoetten elkaar tijdens hun studie op de Delftse surfvereniging Planken­ koorts en stonden samen ook aan de basis van het duurzame surf-, skate- en muziekfestival MadNes op Ameland.

Peter: “Ik ben van de theorie en Rits doet de praktijk.”

Lachend: “Met dit heb ik niets te maken, hè.”

‘Dit’ is de zelfgebouwde motor die zojuist zijn onwaar­ schijnlijke lawaai door de werkplaats heeft gebruld. En dat allemaal op basis van die ene erlenmeyer met een duimdik laagje algenolie, vastgesnoerd aan de motor. “Het gemak­ kelijkste was natuurlijk geweest om gewoon een motorblok voor algenolie in een Ducati racemotor te hangen”, glimlacht Ritsert. “Maar ik houd er nu eenmaal van om dingen te ma­ ken. Motoren vind ik gaaf. Het is de puurste vorm om van een energiebron een vet vervoersmiddel te maken: motorblok, framepje, stuur, twee wielen, klaar. Alles eraan is onpraktisch.

Ze zijn gevaarlijk, je wordt nat. Er is werkelijk niks rationeels voor te zeggen. Behalve één ding: ze zien er onwaarschijnlijk gaaf uit. En nog gaver was het voor mij om die wereld waarin het alleen maar draait om kabaal te combineren met zoiets stoffigs als duurzame algenolie. Het lijkt onverenigbaar. Maar zoals je ziet; dat is het niet.”

Net als zijn vriend is Ritsert ervan overtuigd dat de oplossin­ gen voor onze uitdagingen al lang in de natuur aanwezig zijn.

vakmanschap is meesterschap

SALT zomer 2017 |

41

vakmanschap is meesterschap

In zijn pas verschenen boek De Dikke Alg (₏19,95, 224 pag.) beschrijft Peter Mooij in een ronkende roadtrip hoe algen onze wereld van de ondergang zul­ len redden. Het boek is te koop in de Salt online shop.

42 | SALT zomer 2017

vakmanschap is meesterschap

”MOTOREN ZIJN DE PUURSTE VORM OM VAN EEN ENERGIEBRON EEN VET VERVOERSMIDDEL TE MAKEN” En dus was er maar één materiaal waarvan het motorframe gebouwd mocht worden: hout. “Als je tegenwoordig spullen koopt is het altijd carbon dit en composiet dat. Terwijl het al­ leroudste composiet gewoon van de natuur zelf is: hout, een ingedroogde spaghettibaal van vezels met wat hars ertussen.

Een afstammeling van de alg bovendien.”

Schokdempers Twee jaar lang sleutelde Ritsert met vallen en opstaan aan zijn houten algenmotor. De motoraandrijving uitdokteren.

De juiste houtsoort bepalen. Weer opnieuw beginnen. Het frame is helemaal opgebouwd uit dunne plakjes hout, met chirurgische precisie gebogen dankzij een behangafstomer, in een mal geperst en verlijmd. Geen schroef is er aan te pas gekomen. Geen lik epoxy gebruikt. De schokdempers zijn van kurk. De wielophanging eenzijdig, normaliter voorbehouden aan enkel de meest exclusieve racemotoren of allerduurste mountainbikes. “Remmen?”, glundert Ritsert. “Joh, waar heb je die voor nodig op het strand?”

Want dat was het doel in het vooruitzicht: als promotiestunt een wereldsnelheidsrecord rijden op het Noord-Hollandse strand.

Peter: “Met z’n tweeën kregen we de motor nauwelijks door het mulle zand geduwd, maar die algen schoten Rits vooruit.”

Ritsert: “Ik haalde probleemloos de 80 km/u. Een wereldsnel­ heidsrecord.”

Peter: “Ja, nog nooit heeft er iemand zo hard gereden.

Op een houten motorfiets dan. Op basis van algenolie.”

Ritsert: “En het kan nog veel harder, hoor.”

Peter: “We gaan hoe dan ook terug als het zand wat egaler is.

Rits moet toch zeker de 100 km/u halen. Ja toch, Rits?”

Dikke alg Hoe ludiek het project dan mag lijken, het doel aan de horizon is wel degelijk bloedserieus: algenolie moet fossiele brandstoffen voorgoed overbodig maken. “We zijn niet tegen zonne-energie en windenergie”, benadrukt Peter. “En ook elektrische auto’s hebben wat ons betreft de toekomst.

Maar de energiedichtheid van algenolie is nog altijd vijftig keer hoger dan van de modernste accu’s. Voor vliegtuigen en schepen zijn accu’s dus simpelweg veel te zwaar in verhou­ ding met de energie die het oplevert. Daar zie ik echt een grote toekomst voor plantaardige oliën. En dan is algenolie de meest duurzame en de meest logische keuze.”

En dus is Peter al sinds de start van zijn promotieonderzoek aan het speuren naar de Sugar Lee Hooper onder de algen.

De moddervetste onder de microscoop. De dikste alg in algenland. Hoe? Op elke surftrip gaan er laboratoriumbuisjes mee in het wetsuit. En ook vrienden en vakgenoten doen vanuit vakantieadresjes over de hele wereld nog altijd hun watermonsters op de bus. “Om algenolie economisch renda­ bel te maken, wil je zoveel mogelijk olie per alg. Met algen is het net als met mensen: de ene kan razendsnel groeien, de andere kan goed tegen heet weer en een derde heeft simpel­ weg de eigenschap om gemakkelijk dik te worden. Die laatste zoeken we.”

Shell Het zijn immers de kosten die volgens Peter de doorbraak van algenolie nog tegenhouden. Met enig nattevingerwerk bere­ kenen wetenschappers de prijs voor een litertje algenolie op 2 tot 7 euro. “Fossiele brandstoffen liggen voor het oprapen.

Voor algenolie moet je daarentegen eerst algen kweken, dan moeten ze olie maken, dan moet je de algen uit het water halen en dan de olie uit de algen persen. Al die stappen zijn niet bijster ingewikkeld of tijdrovend. Maar de industrie kiest ervoor om eerst op te maken wat ze nog hebben liggen en dan pas verder te kijken. Kortzichtig.”

Volgens Peter is de prijs aan de pomp bovendien geen realis­ tische weerspiegeling van de kosten van fossiele brandstof­ fen. “Is algenolie nu zo duur of fossiele olie te goedkoop? Ik denk het laatste. Je kunt heel goed betogen dat de kosten van de nadelen van het gebruik van fossiele olie – dat we onze dijken moeten ophogen tegen de klimaatverandering bijvoor­ beeld – in die prijs zouden moeten worden meegenomen.”

Vandaar ook dat de twee vrienden hun pijlen direct richten op de Grote Jongens uit de olie- en gasindustrie. Ze winden er geen doekjes om: het olie-imperium van Shell moet kapot gemaakt worden. Peter heeft één aandeel Shell gekocht om samen met andere activistische aandeelhouders – bekend als het collectief Follow This – de benzinereus in een groenere richting proberen te dwingen. En er wordt evenmin ge­ schroomd om van binnenuit (algen)olie op het vuur te gooien.

“Ik mocht bij Shell een presentatie geven”, vertelt Peter. “Mijn boodschap: ‘Jongens, ik ga jullie overnemen. Als ik hier straks de baas ben, gaan we het allemaal heel anders doen. Die olie van jullie is hoe dan ook aflopende zaak. De vraag is slechts hoe lang we het nog gaan rekken.’”

SALT zomer 2017 |

43

IK BEN OVER!

A

ls floormanager bij Salt heb ik het niet altijd mak­ kelijk. Behalve een drukke baan moet ik ook nog eens opletten met wat ik eet. Want eerlijk gezegd keek ik nooit zo nauw. Bijna alles wat eetbaar is, kun je bij mij wel kwijt. Maar met een redactie die zoveel mogelijk biologisch eet, voelde ik me met elke foute brok in mijn keel toch schuldig. Maar sinds ik overgestapt ben op Yarrah voel ik me stukken beter, inclusief mijn geweten. Want Yarrah staat voor biologisch voer dat vrij is van kunstmatige geur-, kleur- en smaakstoffen, suikers en van genetisch gemo­ dificeerde ingrediënten. Daarnaast draagt Yarrah als eerste diervoermerk het Beter Leven keurmerk en ook nog eens met de hoogste waardering: 3 sterren!

Ik doe nu wel heel stoer maar ik had natuurlijk geen flauw benul van dat keurmerk. Met een luizenbaan bij Salt, elke nacht slapen op een dekbed, mogen chillen in de bank, een emmer vol tennisballen, een eigen houtwerkplaats, elke dag een kopje Griekse yoghurt voor de darmpjes en heel veel échte vrienden waarmee ik dagelijks blaf, kan ik me geen ‘Beter Leven’ voorstellen. Hoe anders is dat voor veel dieren uit de bio-industrie, kwam ik achter. Na hun belabberde leven, belanden ze als kiloknaller of plofkip op de borden

van mensen. Maar de resten hiervan – alles wat mensen dan écht niet willen eten – komt in mijn bak terecht. Lekker toch, zou je denken, en wat is er mis met álles gebruiken van het dier? Op zich niets, maar wel met de intensieve veeteelt. En zolang wij honden het restvlees hiervan opeten, houden we deze foute industrie in stand. En daar ben ik als voorvechter van dierenwelzijn fel op tegen. Dus ben ik blij met de Die­ renbescherming die het Beter Leven keurmerk in het leven heeft geroepen en met Yarrah als merk die dus ook op dit gebied naar de hoogste standaard streeft. De dieren die het vlees voor mijn brokken hebben geleverd, kunnen gelukkig terugkijken op een beter leven en ik kan met een gerust hart én verantwoord onder de lunchtafel aanschuiven. Bovendien kom ik sinds ik biologisch eet, nooit meer bij de dierenarts.

Weet je hoeveel dat van mijn brokkengeld uitspaart?

Ik zeg win-win!

Tof, Floormanager Salt Magazine

BESTEL EEN OVERSTAPPAKKET Ook je hond laten wennen aan zuiver voer?

Voor slechts € 9,99 (gratis verzending) bestel je een overstappakket met daarin voer voor 7 dagen en 7 alu kuipjes met natvoer. Ga naar yarrah.com/overstappen.

Salt x nomad

locals

Honkvast

Er zijn dieren die in hun leven vele duizenden kilometers afleggen. Uitslovers!

Zes honkvaste soorten die een broertje dood hebben aan rondzwerven.

Huismus Jaar in jaar uit heen en weer naar Timboektoe fladderen omwille van een warmer weertje of een goed broedge­ bied? De huismus peinst er niet over.

Het olijke verenbolletje is de ultieme standvogel: nadat hij uit het ouderlijk nest is uitgevlogen, blijft hij zijn leven lang op een leefgebied met een straal van nauwelijks 600 meter.

Das Je hebt van die rusteloze types die van hol naar hol hoppen. Zoniet de das. Zo­ lang hij niet wordt weggejaagd of het voedsel opraakt, blijft hij zijn leven lang in hetzelfde stulpje. Wat wil je ook? In de loop van vele generaties groeien dassenburchten uit tot ondergrondse kastelen, door de das voortdurend voorzien van nieuwe voordeuren en comfortabel gestoffeerde kamers.

Clownsvis Tenzij hij een ‘finding nemootje’ uithaalt, is de clownsvis elke minuut van de dag in of rond zijn anemoon te vinden. Hij eet er, slaapt er en zoekt er bescherming tussen de giftige tentakels die hem zelf niet deren. In zo’n diepzeebloem hokken vaak meerdere clownsvissen, onder leiding van één vrouwtje. Sterft zij, dan ondergaat één mannetje pardoes een natuurlijke geslachtsverandering.

Kilivis De Cyprinodon salinus is de grootste vis in zijn vijver. Dit zegt echter minder over zijn omvang – nog kleiner dan een vingerkootje – dan over zijn leefge­ bied: het visje leeft enkel in piepkleine plasjes in de Amerikaanse Death Valley woestijn. De survivalkampioen is hiermee het levende bewijsstuk dat het gortdroge natuurgebied ooit werd gekenmerkt door reusachtige smeltwa­ termeren.

Sifaka Sifaka’s dobberden 62 miljoen jaar geleden op vegetatievlotten naar Madagaskar en haalden daarna nooit meer de verhuisdozen van zolder. Mede vanwege boomkap leven de halfapen ook binnen het Afrikaanse eiland op geïsoleerde eilandjes van bos. De goudkroonsifaka steekt zijn guitige pluizenkop bijvoorbeeld alleen boven het maaiveld in een handvol bossen in het uiterste noorden.

Zeepok Als larve dwarrelt de zeepok door het water. Eenmaal volwassen hecht het kreeftje – wat met zijn schild meer oogt als schelpdiertje – zich echter aan een potvis, pier of pont om de rest van zijn leven een blijf-zitten-waar-je-zit-enverroer-je-niet-strategie te hanteren.

Saillant detail: met een geslachts­ deel van soms wel twintig keer zijn lichaams­lengte is geen dier op aarde groter geschapen.

SALT zomer 2017 |

45

wildgroei OER­ TAAL

Nieuw (subtropisch) natuurgebied bij Maastricht

Strapatsen Betekenis: Nare streken.

Afkomst: Strapazarre betekende in het Italiaans ‘zich afmatten; ruw bejegenen, met een list verkrijgen’.

Via het Duitse Strapaze belandde het in de 17e eeuw in Nederland.

Brassen Betekenis: Feestvieren, slempen, smullen.

Afkomst: Mogelijk afge­ leid van het Franse bras­ ser, oftewel brouwen, roeren. Het zou echter ook verwant kunnen zijn met het Germaanse bras: lawaai.

Hoera! Nederland is een natuurgebied rijker. Na een eeuw kalksteenwinning in de Sint-Pietersberg heeft cementbedrijf Enci een reusachtige mergelgroeve overgedragen aan Natuurmonumenten. De groeve van 105 hectare is honderd meter diep (de binnen­ stad van Maastricht past er omgekeerd in) en doet door de steil aflopende wanden, de blauwe plas water, de rondvliegende oehoe’s en de kleurrijke koninginnepages (vlinders) bijna buitenlands aan. Dit gevoel wordt nog eens versterkt op zonnige dagen: in de groeve is het gemiddeld een paar graden warmer dan de rest van Nederland. Bekijk al dit moois vanaf het uitzichtplatform aan de Luikerweg of volg vanaf Fort Sint Pieter de gelijknamige wandelroute (5,2 km). natuurmonumenten.nl

r

Kuieren Betekenis: Slenteren, doelloos rondlopen.

Afkomst: Oer-Hollands woord dat vroeger zowel drentelen als kwebbelen betekende.

Kuieren is familie van het Nedersaksische kossem: halskwab, het vel dat bij runderen onder de hals hangt en tijdens het grazen rustig heen en weer beweegt.

Roestvrij rijwiel Je vindt hem of bloedmooi of spuuglelijk. Eén ding is zeker: met DutchFiets zoef je niet ongemerkt over straat. De door Johannes Alderse Baas (24) ontwikkelde blikvanger heeft een Playmobiel-achtige frame uit één stuk kunststof (100% recyclebaar), geïntegreerde verlichting, tandriemaandrijving en kunststof wielen.

Dankzij een succesvolle crowdfundactie zijn inmiddels de eerste 120 rijwielen verkocht. De fiets is vanaf deze zomer via dutchfiets.nl te koop.

46 | SALT zomer 2017

wildgroei

One year on a bike Martijn Dolaard, een in Amsterdam woonachtige designer, fietste in één jaar van Amsterdam naar Singapore. Een afstand van 17.000 kilometer. Terwijl hij zich door landen als Duitsland, Bulgarije, Turkmenistan, India, Myanmar, China en Thailand een weg baande, schreef en fotografeerde hij zich een slag in de rondte. Het resultaat is een persoonlijk reisverhaal (376 pag.), verteld in prachtige foto’s van eenzame wegen, buitenaardse landschappen, gastvrije mensen en Martijns doorleefde tronie.

Uitgever: Gestalten.

SALT zomer 2017 |

47

wildgroei

Tekenen met satellietbeelden Dankzij Land Lines van Google kun je sinds kort vanuit je luie stoel over de wereld trekken. Ga op je telefoon of tablet naar lines.chromeexperiments. com (wel eerst Chrome downloaden) en teken met je vinger een willekeurige lijn op het scherm. Land Lines gaat vervolgens in Google Earth op zoek naar satellietbeelden waarop de door jouw getrokken lijn voorkomt. Bijvoorbeeld een stratenpatroon, rivier of bergketen. Niet heel nuttig, maar gewoon leuk om (heel af en toe) mee te spelen.

Zwerven rond de Zuiderzee Het Zuiderzeepad, met 490 kilometer de langste rondwandeling van Nederland, heeft een grondige opknapbeurt achter de rug.

Waar tot voor kort Stavoren het eindpunt van de monsterroute was, en je met de boot kon terugvaren naar startpunt Enkhui­ zen, maak je nu een extra ‘ommetje’. De langeafstandswandeling, ook wel bekend als LAW-8, loopt voortaan langs havenstadjes als Hinderlopen en Makkum. Bij Cornwerd buig je via de Afsluitdijk en Medemblik weer af naar het zuiden. Ook heeft initiatief­ nemer Wandelnet de wit-rode markeringen her en der vervangen én een handige gids uitgebracht. De hele route (inclusief 28 beschreven dagetappes) staat op wandelnet.nl.

48 | SALT zomer 2017

wildgroei

Uitvindingen die de wereld niet veranderden SU RF RIDER T OY Jacob Brubaker ontwierp in de jaren 20 en 30 speelgoed voor de Hubley Toy Company. Hij was vooral gespecialiseerd in het bedenken van allerlei voertuigen, met name trapauto’s.

In 1930 vroeg hij patent aan op de Surf Ride Toy: een soort surfplank op wielen. Door het bijbehorende touw aan een auto vast te binden, moest het volgens hem mogelijk zijn om surfritten op het droge te maken. Het gevleugelde board werd nooit in productie genomen: het speelgoedbedrijf vond het veel te gevaarlijk. Het zou nog tot de jaren 50 duren voordat de eerste sidewalk surfers (skateboarders) in het Amerikaanse straat­ beeld opdoken.

“IF YOUR DREAMS DON’T SCARE YOU, THEY AREN’T BIG ENOUGH.” - Muhammad Ali

Huttopia Liever de bomen als buren en wakker worden van het gefluit van de vogels? Zet dan deze zomer je tent of camper neer op een van de 30 kampeerterreinen van Huttopia waar klein­ schaligheid, ruimte en de natuur de criteria zijn.

Van de Bretonse pijnboombossen tot de ruige Pyreneeën en de oevers van de Zuid-Franse Verdon; kriskras door Frankrijk kun je terecht.

Behalve in eigen tent of camper kun je ook bivak­ keren in een volledig ingerichte blokhut, safari­ tent of pipowagen. Kom in de vakantiestemming op europe.huttopia.com.

SALT zomer 2017 |

49

BRING YOUR LIFE ‘Bring your life’, een betere slogan had het Zweedse merk Thule niet voor zichzelf kunnen bedenken. Want dankzij hun draagsystemen kan iedereen alles dat belangrijk is voor een avontuurlijk leven onderweg met zich meenemen. Ooit begonnen met de dakdragers maar sinds enkele jaren ook met rugdragers: rugzakken dus. Dit zijn hun zomerhits.

THULE GUIDEPOST > Vakgebied lang weekend of meerdaagse trip. Laadvermogen 65 liter.Gewicht 2,53 kg. Draagsysteem verstelbaar Transhub ophanging­systeem en een verstevigde heupriem. Onder de motorkap makkelijk af te stellen tot de perfecte pasvorm dankzij 15 cm verstelruimte voor de romp.

QuickFit schouderharnas waarmee je de schouderbanden op drie verschillende breedtes kunt afstellen. Meedraaiende heupband. Grote zijopening. Luchtdoorla­ tend rugpaneel. Twee rugzakken voor de prijs van één. Zodra je de bovenklep ver­ wijdert, houd je een ideale 28L dagrugzak over. Afneembare regenhoes. Verkrijgbaar in mannen- en vrouwenversie en in twee kleuren. Prijs € 279.

THULE CAPSTONE > Vakgebied dagtochten. Laadvermogen 22 liter. Gewicht 0,87 kg Draagsysteem gepolsterde schouderbanden en stevige heup­ riem. Onder de motorkap Verstelbare heupriem die geschikt is voor uitwisselbare VersaClick accessoires, waaronder de pole holder waaraan je je wandelstokken eenvoudig bevestigt.

Gaaspaneel aan de rugzijde. Vak met ritssluiting aan de bovenzijde en in de heupriem voor het opbergen van klein spul.

Vakken aan de zijkant. Duurzame bevestigingslussen aan de voorzijde. Afneembare en goed zichtbare regenhoes. Uitgerust met extra vak voor drinkwaterzak en opening voor drinkwater­ slang. Verkrijgbaar in mannenuitvoering en in drie kleuren.

Prijs € 99.

Salt x

THULE SAPLING ELITE > Vakgebied dagtochten. Laadvermogen een kind. Gewicht 3,6 kg.

Draagsysteem stevige schouderbanden en brede, verstelbare heupriem Onder de motorkap volledig verstelbaar rugpaneel en heupriem voor perfecte pasvorm en draagcomfort maken tevens gemakkelijke overname tussen ouders mogelijk. Pluche, in hoogte verstelbare zit. Twee laad­ manieren (via zij- of bovenkant) om het kind in de drager te plaatsen.

Diverse vakken voor water, luiers, regenuitrusting, kleding e.d.

Afneem­bare rugzak. Spiegel om het kind in de gaten te kunnen houden.

Afneembare voetsteunen. Luchtdoorlatend rugpaneel. Uitklapbaar zonnescherm. Verkrijgbaar in twee kleuren. Prijs € 299.

< THULE VERSANT Vakgebied langere, meerdaagse tochten. Laadvermogen 60 liter.

Gewicht 1,88 kg. Draagsysteem gepolsterde schouderbanden en stevige heupriem. Onder de motorkap makkelijk af te stellen tot de perfecte pasvorm dankzij 12 cm verstelruimte voor de romp en 10 cm voor de heupriem. Groot paneel met U-vormige ritssluiting biedt gemakkelijke toegang. Stormguardsysteem combineert regenhoes met een waterbestendige onderkant. Groot steekvak aan de voorkant. Bovenklep verandert in een sling (schoudertas) voor losse (berg)wandelingen. Afneembaar en waterbestendig VersaClick-vak.

Verkrijgbaar in mannen- en vrouwenversie en in drie kleuren. Prijs € 219.

THULE CAPSTONE > Vakgebied dagtochten en 2-daagse trips. Laadvermogen 40 liter.

Gewicht 1,33 kg. Draagsysteem gepolsterde schouderbanden en stevige heupriem. Onder de motorkap dankzij het MicroAdjust Sus­ pension systeem kun je de romplengte met 10 cm verstellen tijdens het wandelen. Verstelbare heupriem die geschikt is voor uitwisselbare VersaClick accessoires. Gaaspaneel aan de rugzijde. Elastisch steek­ vak aan de voorzijde. Gemakkelijke toegang via boven- én onderzijde.

Duurzame bevestigingslussen. Afneembare regenhoes. Verkrijgbaar in Voor meer informatie, andere modellen en verkooppunten: thule.com mannen- en vrouwenversie en in twee kleuren. Prijs € 149.

Salt x

interview

Amos Nachoum In het diepe

Als oorlogsfotograaf zwierf hij van brandhaard tot brandhaard. Als modefotograaf stonden de mooiste modellen voor zijn lens. Maar Amos Nachoum (66) wilde slechts één ding vastleggen: de schoonheid van witte haaien, orka’s en ander groot onderwaterwild. Oog in oog, zonder kooi of zelfs duikflessen.

Gevaarlijk? Think again.

Tekst Matthijs Meeuwsen Beeld Amos Nachoum

a

ls Amos over zijn schouder kijkt, ziet hij dat de ijsbeer hem nog steeds achtervolgt. Hem was verteld dat de dieren zelden dieper duiken dan een meter of drie, maar hij is inmiddels op tien meter diepte en de ijsbeer zit hem nog altijd op de hielen. Zijn machtige klauwen zijn zo dichtbij dat hij de vlijmscherpe nagels kan tellen. Op twintig meter: nog steeds die verrekte beer. Vijf meter verder: zelfde verhaal. Totdat de ijsbeer ineens roerloos in het water blijft hangen en hem van een afstandje bestudeert. Amos voelt zijn hart tekeer gaan in zijn borstkas. Hij hoort de luchtbellen veel te snel ontsnap­ pen uit zijn mondstuk. De ijsbeer lijkt zijn opties te overwe­ gen. Een witte vlek in het eindeloze blauw. Terug omhoog of dieper duiken?

52 | SALT zomer 2017

“MIJN FOTO’S WERDEN MIJN MANIER OM TE COMMUNI­ CEREN MET DE WERELD”

interview

SALT zomer 2017 |

53

interview

54 | SALT zomer 2017

interview

Magie Opgroeiend in de Israëlische havenstad Jaffa werd de kleine Amos al gegrepen door de oceaan. Als de wind goed stond kon hij de zilte bries van de Middellandse Zee ruiken in zijn slaapkamertje. Wanneer hij zijn kans schoon zag, spurtte hij dan ook richting het strand. Schelpen zoeken. Zwemmen.

De strandwacht helpen. Duiken met de lokale speervissers; zo lang mogelijk op één ademteug onder water blijven.

Meestal moest hij echter doen wat er thuis van hem ge­ vraagd werd. Israël was geen land waar ook maar iemand zat te wachten op de mening van een kind. Stilzitten en je mond houden. Punt.

In huis was er slechts één zaak dat zijn aandacht wist te trek­ ken: de fototoestellen van zijn vader; zware balgcamera’s met een overdaad aan koper en chroom. En de bijbehorende foto’s uit Parijs, Londen, Rotterdam; geschoten in grofkor­ relig zwart-wit toen Nachoum senior tijdens de tweede wereldoorlog als beroepsmilitair door Europa trok.

“Met een camera kun je een moment in de tijd vastleggen dat zich nooit meer zal herhalen”, glundert Amos. “Voor mij was en blijft dat pure magie.”

Pa en moe Nachoum hebben een duidelijk pad voor ogen: hun zoon zal een vooraanstaande ingenieur worden. Amos zelf heeft echter andere plannen: de fotografie lonkt. Hij is twaalf jaar jong als hij voortdurend met zijn hond en een van zijn vaders oude camera’s het veld in trekt om foto’s te maken. Het zorgt voor wrevel binnen het gezin, maar Amos is niet van plan zich langer opzij te laten zetten. “Fotografie werd mijn manier om aan het strikte regime van thuis te ontsnappen. Ik was nog jong, maar ik had het gevoel dat ik wat te zeggen had. Toen ik foto’s begon te nemen, gingen mensen die me nooit hadden zien staan me ineens vragen stellen. Mijn foto’s werden mijn manier om te communiceren met de wereld.”

“IK VOELDE HET RESULTAAT OP MIJN BANK­ REKENING. MAAR IK VOELDE HET NIET IN MIJN HART”

Rwanda De Israëlische staat lijkt na zijn achttiende verjaardag echter roet in het eten te gooien. Net als al zijn landgenoten wordt Amos opgeroepen voor de dienstplicht. Hij klimt snel op tot in het elitekorps van het leger. Maar overal waar hij gaat, gaat zijn camera mee. Zijn foto’s blijven niet onopgemerkt.

Nog voordat zijn diensttijd er goed en wel op zit, hangen de tijdschriftenredacties en fotobureaus aan de lijn met het verzoek om nog meer conflictgebieden op de gevoelige plaat vast te leggen. De militair rolt moeiteloos de professionele oorlogsfotografie binnen. Hij fotografeert het bloedvergie­ ten in Bosnië. Hij fotografeert de gruwelijke genocide in Rwanda. Hij stopt. De herinneringen staan nog altijd op zijn netvlies, maar erover praten doet hij nauwelijks.

SALT zomer 2017 |

55

interview

Voor het eerst in het gesprek lijken de pretoogjes wat te doven. De spraakwaterval stokt. “De oorlog had me nooit echt aangetrokken”, klinkt het na enig aandringen.

“Ik haalde er geen enkele genoegdoening uit. En belangrijker nog: ik zag niet in hoe mijn foto’s de situatie ooit zouden verbeteren. Kijk wat er nu gebeurt in Syrië. Je kunt nog zoveel bominslagen, uitgebrande bussen of kapotgeschoten steden fotograferen; maar verandert het beleid er door? Ik geloof he­ laas van niet. Het was goede business; ik voelde het resultaat op mijn bankrekening. Maar ik voelde het niet in mijn hart.”

Een kort avontuur als modefotograaf brengt dezelfde conclusies. De feestjes, de glamour, de vrouwen; na een paar maanden komt het je neus uit, verzekert Amos. “Ja, ik kon dat leven voortzetten en langzaam huizen en auto’s gaan verzamelen. Maar wat heeft dat voor zin? Ik verzamel liever herinneringen.”

Man overboord Amos en zijn camera zwerven drie jaar lang de wereld over. Tot hij in 1980 een van de uitverkorenen is die wordt toegelaten tot de prestigieuze filmschool van de New York University. Hij krijgt lessen van Martin Scorsese, Woody Allen en Francis Ford Coppola. Maar hij kan het studiegeld niet op­ hoesten, hoe hard hij ’s nachts ook bijklust als taxichauffeur in de betonnen jungle van Manhattan.

Hij besluit aan te kloppen bij een lokale duikschool. Niet om het kunstje te leren – als lid van de Israëlische special forces heeft hij zich al bekwaamd in het duiken onder de moeilijkste omstandigheden – maar simpelweg om zijn Engels te verbe­ teren en een zakcentje te verdienen. Bladerend in een stapel duiktijdschriften valt aldaar het kwartje: hij is vastberaden de rest van zijn leven te wijden aan het vastleggen van de grootste onderwaterwezens op aarde.

“De tijdschriften en koffietafelboeken stonden destijds propvol met macrofotografie van prachtige visjes op prachtig gekleurd koraal”, herinnert Amos zich. “Alle berichtgeving over de giganten van de oceanen was daarentegen negatief en vol slechte foto’s of, door gebrek daaraan, zelfs enkel illus­ traties. Een goede wildlife plaat doet naar mijn mening meer dan alleen het dier laten zien. Het is een toonbeeld van zijn gedrag. Maar dat soort foto’s bestonden gewoonweg niet van orka’s en witte haaien.”

Zijn vuurdoop als zelfverklaarde ‘megafaunafotograaf’ beleeft hij, net dertig jaar, op een duiktrip naar de Malediven.

“We zagen een groep orka’s onder de boot doorschieten,

56 | SALT ZOMER 2017

“ONZE COLLECTIEVE ANGST VOOR HAAIEN IS AAN­ GELEERD”

interview

SALT zomer 2017 |

57

interview

58 | SALT ZOMER 2017

interview

“KENNIS IS EEN VIJAND VAN ALLE ANGSTEN”

waardoor de organisatie meteen doodsbenauwd was dat ons wat zou overkomen. Niemand mocht het water in.” Grijnzend: “Ik zette toen snel mijn masker op, riep “man overboord” en liet me achterover van de boot af vallen.”

Angst? Natuurlijk was hij bang, benadrukt Amos. “Het was zenuwslopend omdat het moeilijk was om los te komen van de gedachtes in mijn hoofd. Ook ik was van kinds af aan ge­ voed met het idee dat orka’s bloeddorstige dieren zijn. Maar als ik in het moment leefde en keek naar wat zich daadwer­ kelijk voor mijn ogen afspeelde – een stel orka’s dat gracieus op reuzenmanta’s jaagde – was er niets wat er op wees dat ik ook maar een greintje gevaar liep. Ik moest me losweken van alle vooroordelen. Toen ik daar eenmaal in slaagde, was ik verkocht.”

Doodswens Als Amos lezingen geeft om over zijn ervaringen te vertellen, vraagt hij zijn publiek bij aanvang altijd om op te staan en zich goed uit te schudden. Eerst de benen. Dan de armen, de billen, de heupen en het hoofd. Natuurlijk is het een gebbetje om het publiek bij de les te krijgen, maar daarachter gaat wel degelijk zijn belangrijkste boodschap schuil. Hij wil dat zijn toeschouwers alle aannames losschudden die ze ooit hebben geleerd over vermeend gevaarlijke dieren als de witte haai, de orka en het zeeluipaard. “Onze collectieve angst voor die dieren is grotendeels aangeleerd”, meent hij. “Het begint al bij ons taalgebruik. We hebben het over de killer whale en de man eating shark. Onzin. Zelfs de benaming ‘wilde dieren’ is verkeerd. Wilde dieren bestaan niet. De natuur waarin ze leven is hun thuis. Dat is ook de schoonheid van die dieren: ze zijn zo volmaakt ontworpen voor de omgeving waarin ze leven dat we er alleen jaloers op kunnen zijn en ervan kunnen leren.”

Hij heeft de foto’s om zijn gelijk te onderschrijven. Het zee­ luipaard dat hem in de wateren bij Antarctica een gedode ezelspinguïn aanbood. De jonge orkamoeder die uit rouw haar overleden kalf meedroeg in haar bek. De nijlkrokodil, sereen rustend in het water van de Okavangodelta. “Toen ik voor het eerst ging duiken naar krokodillen, deed de duik­ wereld alsof ik niet goed bij mijn hoofd was”, weet Amos.

“Mensen noemden me een adrenalinejunkie of riepen dat ik een doodswens had. Maar niemand realiseerde zich dat het water in Botswana zo troebel is dat krokodillen er haast geen hand voor ogen zien. En nog belangrijker: krokodillen vallen nu eenmaal zelden tot nooit aan onder water. Ze jagen altijd aan het oppervlak. Als ze onder water hun bek openen om je te grijpen, lopen ze immers het risico op water binnen te krijgen en te verdrinken. Dat gaat al 100 miljoen jaar zo.”

Hij wil maar zeggen: de onwetendheid regeert bij discussies

SALT zomer 2017 |

59

interview

“WIJ HEBBEN ALS MENS NET ZO GOED DE VERANT­ WOORDE­ LIJKHEID OM ONS GEDRAG WAT AF TE STEMMEN ZODRA WE ONS IN HET HUIS VAN DE HAAI BEGEVEN”

60 | SALT zomer 2017

over gevaarlijke diersoorten. “Kennis en nabijheid zijn de vijanden van alle angsten. Zo was het ook met mijn werk als oorlogsfotograaf; conflicten tussen mensen ontstaan doordat mensen te weinig over elkaar weten en afgaan op stereotypen. Onze houding ten opzichte van veel dieren is niet anders.”

Bewusteloos Het geldt misschien wel het meeste voor de witte haai, het dier dat met zijn vervaarlijke bek vol scheermestanden de mens al eeuwenlang schrik aanjaagt. “We hebben een onge­ lofelijk slechte perceptie van de witte haai”, benadrukt Amos.

“En er verandert niets aan dat beeld omdat bijna niemand bereid is om dat beeld te beproeven. Zodra er ergens een surfer wordt aangevallen, wordt er tot op regeringsniveau geroepen om witte haaien preventief af te schieten. Maar als je puur naar de feiten kijkt, zie je dat 95 procent van de aanvallen plaatsvindt in de buurt van zeehondenkolonies en altijd vroeg in de ochtend of aan het eind van de middag.

Moeder Natuur heeft de haai namelijk het inzicht gegeven om te jagen op het moment wanneer dat voor hem het meest kansrijk is: als het licht zo staat dat de haai het silhouet van de zeehond ziet – of denkt te zien, in het geval van de onfor­ tuinlijke aanvallen op surfers – maar de zeehond de haai in de diepte maar moeilijk kan zien. Alleen is dat precies het moment van de dag dat ook de meeste surfers met hun plank het water in gaan. Maar hebben wij als mens dan geen ver­ antwoordelijkheid om ons gedrag wat af te stemmen zodra we ons in het huis van de haai begeven?”

Zelf duikt Amos inmiddels al meer dan 35 jaar met witte haaien. Hij is wars van ijzeren kooien, prikstokken of andere beschermende maatregelen. “Ze hebben geen probleem met ons. Het probleem is dat we nooit de tijd hebben genomen om ze echt te leren begrijpen. Als je ze gaat lokken met brok­ ken vlees, en die vlak voor hun neus uit het water trekt om de gewenste foto te creëren, raken ze geïrriteerd. Maar ja, je Duitse herder zou thuis op de bank precies hetzelfde reage­ ren. Ik heb wel de tijd genomen om me in ze te verdiepen.

Het zijn nieuwsgierige wezens, meer niet. Ik kan ze zo in de ogen kijken. Niets aan de hand.”

Hij lacht voor de zoveelste keer zijn gulle lach. “Och, mis­ schien heb ik makkelijk praten”, relativeert hij ineens. “Ik heb geen vrouw, geen kinderen, geen schulden bij de bank; er is nooit iets geweest wat me heeft tegengehouden om moge­ lijke gevaren op te zoeken. Maar weet je wat het meest serieuze is wat me in die 35 jaar is overkomen? Ik ben op een boot bij Antarctica van de trap gelazerd en met een helikop­ ter afgevoerd. En vorige week had ik weer zo’n ongelukje

interview

SALT zomer 2017 |

61

interview

62 | SALT zomer 2017

interview

toen ik uitgleed en een spier in mijn dij scheurde. Ruim 35 jaar tussen de haaien heb ik geen schrammetje opgelopen, maar in mijn eigen woonkamer word ik geveld.”

IJsbeer Natuurlijk er was dat ene akkefietje met die ijsbeer, zo’n elf jaar geleden voor de Canadese kust. Het stond al decennia op zijn verlanglijstje om vanuit de diepte foto’s te nemen van zwemmende ijsberen in hun natuurlijke omgeving. Maar toen was er ineens de sterke stroming, verloor hij zijn mededuiker uit het oog en kon de ijsbeer zijn aandacht volledig op Amos richten. “Wat die ijsbeer bezielde toen hij me achtervolgde?

Ik pretendeer niet het antwoord te weten dat enkel in zijn hoofd zat. Misschien had hij al wekenlang niet gegeten.

Misschien was hij gewoon nieuwsgierig. Wie zal het zeggen.

Ik weet alleen dat hij na 27 meter diepte weer besloot om terug te keren. En dat ik daar heel erg opgelucht over was.”

Maar Amos bleef uiteraard vastbesloten om alsnog zijn gedroomde ijsbeershots te maken. Vorig jaar februari was het zo ver; een moederbeer nam haar twee welpen pal voor zijn lens op zwemles. De roemruchte roofdieren staren argeloos de camera in en lijken ineens knuffelbaar als een kermis­ kraam vol teddyberen. Vintage Nachoum. Het zijn dit soort iconische beelden waarmee hij al talloze expedities voor National Geographic bekroonde, werd gelauwerd door de BBC en het voorbeeld werd van een hele generatie diepzee­ fotografen. Als Poseidon een hoffotograaf zocht, zou Amos Nachoum bovenaan zijn bellijst staan.

“SCUBA DIVING WORDT OVERSCHAT; FREEDIVEN IS ZOVEEL MOOIER”

Freediven Maar is bigger echt altijd better? Hij krabt even achter zijn grijze haren. “Ik vrees dat ik moet toegeven van wel, ja. Maar het gaat niet puur om de omvang van de dieren, maar meer om de uitdagingen waarmee dit gepaard gaat. Iedereen kan op een rif een clownsvis schieten. Maar een blauwe vinvis van 20 meter lang blijft continu in beweging; je moet flink trappelen met je flippers om hem ook maar eventjes bij te houden. Bovendien fotografeer ik walvissen bij voorkeur zon­ der persluchtflessen. Scubadiving wordt overschat; freediven is zóveel mooier. Niet alleen door de fysieke uitdaging om alles op één ademteug te doen. Veel meer nog door het men­ tale aspect. Meer dan vijftig jaar nadat ik in Jaffa voor het eerst met de speervissers ging freediven, leer ik nog elke duik hoe ik mijn geest beter kan beteugelen.”

Les twee van de methode Nachoum: neem je tijd. “De eerste dagen van een expeditie observeer ik de dieren alleen maar.

Ik wil ze begrijpen. Weten wat ze gaan doen, voordat ze het gaan doen. Wachten, wachten, wachten. Soms kom ik na twee, drie reizen naar eenzelfde plek terug met nog geen handvol foto’s. Geloof me, geen onderwerp geeft voor een fotograaf zoveel voldoening als moeder natuur. Maar je moet wel eindeloos geduld.

SALT zomer 2017 |

63

Essentials for an ORIGINAL ADVENTURE Nomad Valley view Ideale reisgenoot voor wie op de fiets, motor of kajak rondtrekt. Licht (4,48 kg) en een verpakkingsgrootte van slecht 45 x 18 cm. Eenvou­ dig in je eentje op te zetten.

Verkrijgbaar als 2- en 3 persoonstent. v.a. € 289,99

Nomad Batura 55 W’s Allround trekking rugzak die specifiek voor vrouwen is ontwikkeld. Rug sys­ teem, heup-, schou­ der- en borstband zijn allemaal verstel­ baar en afgestemd op de vrouwelijke lichaamsvorm.

Grote voorlader geeft gemakkelijk toegang tot je spullen en interne compressiebanden houden alles op hun plaats. Ook verkrijgbaar in herenmodel. € 149,99

Nomad Superior Duo De slaapmat voor ‘lepelaars’. Zelfopbla­ zend, afgewerkt met een vuilwerende PU coating en TPU laminaat en een antislip aan de onderkant. Formaat 198 x 130 x 7,5 cm. Geïntegreerd‘kussen’.

Gewicht: 4,5 kg. € 219,99 Nomad Jovim Herenvest van gewat­ teerd katoen voor de frisse avond of ochtend.

In twee kleuren. € 99,99

Nomad Krypton 14 Technische, lichtgewicht dagrugzak met een maaginhoud van 14 liter, een (hippe) functionele roltop, een hoofdvak en een apart vak voor een waterdrinkzak.

Aan de buitenzijde voorop twee vakken met rits en twee zijvakken. Inclusief regenhoes. In 2 kleuren. € 89,99

Nomad Monsoon zomerslaapzak Fijne en ruime slaapzak (250 x 80 cm) voor de zwoele zomernachten.

Laag gewicht (1,1 kg) en compact formaat (18 x 40 cm) voor meeneem­ gemak. 2 wegrits voor optimale ventilatie. € 84,95

Nomad Gate 85 Duffel Geknipt voor een nomadisch leven met drie verschil­ lende draagsystemen: over je schouder, in de hand of op de rug. Met verschillende vakken met rits aan de binnenkant, een vak met rits aan de buitenkant en een grote flap met magneetsluiting over de hoofdrits heen.

In 3 kleuren. € 139,99

Zwerf verder op nomad.nl

Salt x nomad

column

Zwerfkei

D

ie eeuwige drang om te zwerven, de wereld te ontdekken, hoewel het maar Nederland was in dit geval. Mijn studies hebben er hevig onder geleden. Er werd geen moment onbenut gelaten om de verplichte stof van mijn docenten te vervangen door een levensles buiten de schoolmuren.

Van rondtoeren in het Groninger Museum tot struinen door Maastricht, het werd allemaal mogelijk gemaakt door de ‘holy grail’ uit mijn jeugdige bestaan: de ov-jaarkaart. Uiteraard was gratis reizen funest voor mijn studieresultaten en er was een gedisciplineerde politieopleiding voor nodig om een drome­ rige wereldblik te beteugelen. Niet voor lang, want ook al stop je ambitieuze dromers in een uniform, de kans op een uittreding ligt immer op de loer.

Zolang die zucht naar verkenningstochten door onze aderen vloeit, moet er op een dag lang gereisd worden, het is niet anders voor zwerfkeien, zoals ik. Het offer werd een zeker bestaan in Nederland, maar de beloning werd een avontuur waarmee die aanhoudende drang eindelijk verdween.

LAURENS DE GROOT Hij zonk in Antarctica met Sea Shepherd en redde bedreigde diersoorten met onbemande vliegtuigjes. nu vecht hij ook aan het politieke front. In Salt beschrijft hij zijn avonturen in en buiten de bush.

:

“IEDEREEN ZOU EEN TIJD MOETEN ZWERVEN MET ALLEEN EEN RUGZAKJE GEVULD MET IDEEEN OVER EEN VOLGENDE BESTEMMING” De prijs onderweg was soms hoog: ternauwernood overleefde ik in Antarctica een aanslag op ons Sea Shepherd-schip; in Afrika zijn onze ShadowView-spullen meerdere keren gejat, waren inbraken heel gewoon en loopt er inmiddels iemand rond met meer telefoons van mij dan ik thuis heb liggen; in een park in Rome kwam een originele struikrover uit de bosjes zetten. Na een mes op mijn strot ook maar braaf de spulletjes meegegeven. Het dieptepunt was Azië: in Thailand eindigde een ‘skinny dip’ avontuur tijdens een black-moon-party in een naakte terugtocht naar mijn hotel, nadat al mijn spullen van het strand geplukt waren (uiteraard ontken ik dat hier wellicht een klein beetje drank in het spel was).

En toch: de tegenslagen waren slechts hinkstapsprongen in de onvergetelijk reis langs diverse continenten. De dampende geur van oneindige bossen, de lachroep van een kookaburra, de razernij van stampende oceanen bekeken vanuit een patrijspoortje, rondlopen bij een kudde olifanten aan het

einde van de dag waarin een oranje gloed aan de horizon langzaam opgaat in het landschap. Zo maar een paar redenen waarom iedereen een tijd zou moeten zwerven met alleen een rugzakje gevuld met ideeën over een volgende bestemming.

En wie niet ver weg kan, vindt dichter bij huis ook zwerf­ diamantjes. Bijvoorbeeld een paar kilometer voor je volgende afspraak de auto parkeren en gaan lopen. Of ergens een lokale kop koffie drinken in een tentje waar je waarschijnlijk nooit meer komt. Of de jasmijn ruiken die nu bloeit. Of gewoon genie­ ten van een stadschildering op een verlaten muur. Een lange wandeling is bovendien aan je werkgever uit te leggen. Een beetje gedachte­ loos rondzwerven is uiterst goed voor de creativiteit. De beroemde uitvinder Nikola Tesla kreeg briljante ingevin­ gen over magnetische velden wanneer hij door Boedapest banjerde. En wat te denken van Charles Dickens en J.R.R. Tolkien die lange wandelin­ gen maakten om tot nieuwe verhaallijnen te komen?

Maar aan deze grootheden willen wij outdoor liefheb­ bers ons helemaal niet meten.

Wie we eigenlijk willen zijn, al is het voor een paar weken, is natuurlijk Floortje Dessing.

SALT ZOMER 2017 |

65

spullen

Van de vuilnisberg ☞

☞

☞

Geef de zon deze zomer het nakijken met de Alpine Skateboard Sunglasses.

Het montuur van de bril is vervaardigd van een afgetrapt skateboard deck (esdoornhout). Gepolariseerde glazen, UV400-bescherming. Verkrijgbaar in vijf kleuren. € 86,93. woodzee.com

Bij Plastic Whale hebben ze er een hekel aan om achter het net te vissen.

Behalve plastic zwerfafval uit de Amsterdamse grachten zamelen ze sinds kort ook flessendoppen tijdens muziekfestivals in. Niet om in de kliko te knikkeren, maar om er WasteBoards van te maken: kleurrijke skateboards van geupcycled plastic. Afmetingen: 70 x 17,5 cm. Voor een los deck betaal je € 119,95, een compleet board kost € 179,95. wasteboards.com

66 | SALT zomer 2017

Italianen zijn gek van wielrennen. Niet verwonderlijk dus dat het in Venetië gevestigde Cycled oude racefietsbanden omtovert tot stoere riemen. Alle gebruikte broekophouders worden handgemaakt en genummerd. Riembreedte: 2 tot 3 cm.

Vanaf € 65. cycledproject.com

spullen

☞

Op zoek naar een blij vogelhuisje? Het Broedstation is de ide­ ale schuilhut voor tuinvogeltjes zoals pimpelmezen, roodborstjes en mussen. Dubbelwandig uitgevoerd, gemaakt van oude NS-vertrektijdenborden. € 32,95. verdraaidgoed.nl

☞

☞

Dankzij Disc ‘O’ Clock Wind, gemaakt van een grijsge­ draaide langspeelplaat, lijkt de tijd sneller dan ooit voorbij te vliegen. Geen plankzeiler?

De Duitse klokkenluiders hebben ook vinyl uurwer­ ken met vogels, rocksterren en klimmers in huis. € 49. upcycling-deluxe.com

Bij Mafia Bags zijn ze er niet op uit om geld uit je zakken te kloppen. Door toffe rugzakken, messenger bags en portemonnees van surfzeilen en kites te maken, willen de Mafiosi uit San Francisco vooral voorkomen dat nog meer afval in het milieu belandt. De hier afgebeelde Tubo kost £ 75 - 135. europe.mafiabags.com

SALT zomer 2017 |

67

spullen

Trail speakers ☞ De hippe House of Marleys Get Together Mini laat iedereen uit zijn dak gaan. Ya man.

Vermogen: 16W (75mm woofers, 25mm twee­ ters). Specs: houten behuizing, bluetooth, 10 uur speeltijd. Afmetingen: 300mm x 95mm x 75mm. Gewicht: 1,5 kg. € 129,91. marley.nl

☞ De drijvende Fusion Stereo Active houdt moeiteloos zijn hoofd boven water. Ideaal voor suppers, wake­ boarders en kanoërs. Vermogen: 2 x 20W (klasse D-versterker).

Specs: waterdicht (IPx7), bluetooth, 20 uur speeltijd. Gewicht: 1,3 kg.

Afmetingen: 236mm x 82mm x 139mm.

Inclusief bevestigingssysteem. € 339. fusionentertainment.com

☞ De gestroomlijnde Libratone Too is gemaakt voor grachtengordelvaarders met een iPhone (werkt dus niet met Android!) Vermogen: 25W (360-graden sound). Specs: spatwaterdicht (IPx4), bluetooth, 12 uur speeltijd. Gewicht: 490 gr. Afmetingen: 210mm x 65mm x 59mm € 149. libratone.com

68 | SALT ZOMER 2017

spullen

Dagje chillen op het strand? Met de JBL Charge 3 ben je verzekerd van ‘good vibrations’. Vermogen: 2 x20W. Specs: waterdicht (IPx7), bluetooth, 20 uur speeltijd. Gewicht: 800 gr. Afmetingen: 213mm x 87mm x 88,5mm. € 179. jbl.nl

☞

☞

Bergwandelaars en vakantiefietsers kunnen hun geluk niet op met de compacte en lichte Luckies Pocket Tin Speaker. Specs: spatwaterdicht, aansluiting via mini-jack kabeltje (geen Bluetooth). 12 uur speeltijd. Afmetingen: 29mm x 60mm x 98mm. € 37,95. luckies.co.uk, bever.nl

Van buitenlandse wildkampeertrips tot lokale achtertuinavonturen; de Skull Candy Barricade Mini deinst nergens voor terug. Vermogen: 2 x 5W. Specs: waterdicht (IPx5), bluetooth, 6 uur speeltijd. Afmetingen: 128mm x 75mm x 91,4mm.

Gewicht: 462 gr. € 39,99. skullcandy.eu

☞

☞ Baan je rockin’ & rollin’ een weg door het drukke stadsverkeer met de Buckshot 2.0 op je fietsstuur.

Specs: waterdicht (IPx6), bluetooth, 20 uur speeltijd.

Afmetingen: 40mm x 40mm x 90mm. Gewicht: 147 gr.

Inclusief siliconen stuurbevestiging. Prijs: 52,95. outdoortechnology.com

SALT ZOMER 2017 |

69

spullen

Trekkershutten ☞

De Fjällräven Keb Endurance 4 is een tent die staat als een Zweedse schuilhut – zomers en ’s winters. Hoge plafonds, twee grote leefruimtes en twee ingangen bieden een zee van ruimte. Materiaal: TripleRip nylon (buitentent) en 30D Ripstop DWR poly­ amide (binnentent); pvc-vrij.

DAC-stokken en -haringen.

Afmetingen: 540 cm x 240 cm x 115 cm (6 kg). € 1399,95. fjallraven.nl

☞ Grote tunneltent; huisvest met gemak 5 personen. Dat is de Vaude Campo Casa XT. Hoge en grote voorkamer (175 cm x 290 cm), ruime slaapkamer (220 cm x 280 cm) en stevige fundering (100% polyamide grondzeil). Gemaakt van pvc-vrije materialen (polyester).

Gewicht: 8,7 kg. € 559. vaude.com

☞

Backpackers, vakantiefietsers en toerkajakkers zullen in hun nopjes zijn met de Hilleberg Kaitum 4 GT. Wie wil nu niet een onverwoestbaar optrekje dat extreem licht (4,6 kg), snel op te zetten (8 alu-stokken), weerbestendig (Kerlon-materiaal) en verrassend ruim (505 cm x 220 cm x 110 cm) is? € 1389,90. europe.hilleberg.com

70 | SALT ZOMER 2017

spullen

☞

De Bergans Wiglo LT4 is een tent als een iglo: beresterk, één gemeenschappelijk ver­ trek (4 personen) en een grote ventilatieopening. Afmetingen binnentent: 260 cm x 220 cm x 150 cm. Vervaardigd van door­ gewinterd 30D Ripstop nylon.

Aluminium stokken. 6,1 kg. € 899,95. bergans.com

☞

Op zoek naar een grote familietent?

Dan ben je bij de Coleman Oak Canyon 4 aan het juiste adres. Ongewenste indringers worden door het WeatherTecdoek (UV-werend), de regenluifel en de gaasdeuren buiten gehouden. Uniek zijn de twee pikdonkere BlackOut Bedrooms, ideaal voor bijvoorbeeld peuters die over­ dag nog een dutje moeten doen.

Afmetingen: 485 cm x 280 cm x 190 cm.

Gewicht: 18,8. € 469,99. coleman.eu

☞

De Nomad Tellem is het ideale vakantiestekkie voor reislustige gezinnen die aan uitbreiding denken: de bin­ nentent is door een stoffen scheidingswand eenvoudig om te bouwen van 2 + 2 naar 3 +1 slaapplekken. Materiaal: Ripstop nylon en polyester.

Afmetingen: 450 cm x 290 cm x 150 cm / 230 cm x 270 cm. Milieuvriendelijke DACstokken (alu). Gewicht: 6,6 kg. € 549. nomad.nl

SALT ZOMER 2017 |

71

happy trails

Dwaalsporen “Not all those who wander are lost”. Met deze beroemde uitspraak verwoordt Tolkien treffend het geluksgevoel dat dwalen oproept. Een ode aan rondzwerven.

Tekst Ard Krikke

Zwerftochten Atlantische weg

Arctic Circle Trail

Croagh Patrick Pelgrimage

Wadhoppen

Vennbahn Radweg

Vergeet de Australische Great Ocean Road. De mooiste kustweg ter wereld is de Noorse Atlanterhavsveie, ofwel de Atlantische weg.

De 8 kilometer lange asfaltstrook tussen Kristiansund en Bud kronkelt als een water­ slang langs de oceaan.

Acht golvende bruggen vormen de verbinding tussen tal van eilandjes en inhammen. Meest opvallende staaltje van architectuur is de brug over Storseisundet.

Doe vooral rustig aan: het uitzicht op de oce­ aan aan de ene kant en de steile bergen aan de andere kant is prachtig. atlanticroad.com

Gebaande paden zijn er niet in Groenland. Wel een overdaad aan ruig natuurschoon. Snoer je stevige stappers vast en volg de Arctic Circle Trail: een 160 kilometer lange voettocht, ter hoogte van de poolcir­ kel, van Kangerlussuaq naar Sisimiut. Hoewel de wandeling door het lege toendraland­ schap niet moeilijk is, duurt hij met 8 à 10 dagen best wel lang. Daarnaast kun je onderweg nergens eten en drinken kopen, wat betekent dat je alles moet meesjouwen.

Een tent is niet nodig: overal langs het pad staan onbemande hut­ ten. De ruige rondweg is gemarkeerd met steenmannetjes en staat beschreven in Trekking in Greenland: The Artic Circle Trail. greenland.com

Zin in een bedevaarts­ tocht, maar geen puf om maandenlang richting Santiago de Compostella te zwal­ ken? Maak de oversteek naar Ierland en beklim de 764 meter hoge Croagh Patrick. Door blootvoets het met ste­ nen bezaaide bergpad richting de heilige top af te leggen, ben je vol­ gens katholieken in één klap van al je zonden verlost. De goddelijk mooie vergezichten zijn een extraatje. De pelgrimstocht is zo’n 8 kilometer lang en start in Murrisk. Het plaatsje is overigens ook een mooi vertrekpunt voor de Wild Atlantic Way: een 2500 kilometer lan­ ge auto- en fietsroute die de ongetemde kust van West-Ierland volgt. croagh-patrick.com, wildatlanticway.com

De Wadden sieren als een parelsnoer de kletsnatte kruin van Nederland. Dompel je onder in deze pracht en praal door het Wadden­ pad te lopen. De lan­ geafstandswandeling voert in 276 kilometers – en een handvol veer­ diensten – over de vijf Nederlands Waddenei­ landen plus het Duitse Borkum. De volgorde, looprichting en tempo van de rondjes staan volledig vrij. Geen trek om als Sil de Strandjut­ ter wekenlang over het Wad te zwerven?

Haal je ros van stal en trap in een week tijd van eiland naar eiland.

Begin op Texel en ‘hop’ vervolgens de ‘tv-tas’ rond. Houd er wel reke­ ning mee dat er maar een handjevol boten tussen de eilanden vaart. wandelnet.nl, fietsenopdewadden.nl, eilandhopper.nl

Op een dood spoor belanden kan leuk zijn, mits je dit op de Venn­ bahn Radweg doet. Het fietspad tussen Aken en Troisvièrges (125 km) volgt het tracé van een oud treintje dat ooit kolen van Duitsland via België naar Luxemburg bracht. De roestige rails zijn al lang ver­ dwenen. Gebleven zijn de viaducten, tunnels en stationnetjes.

Ook grotendeels onveranderd is het ongerepte landschap, de Hoge Venen.

Met een maximaal stij­ gingspercentage van 1,7% is het dwaalspoor ook geschikt voor fietsers zonder stalen klim­kuiten. Pak in Troisvièrges de trein terug naar het begin­ punt. vennbahn.eu

72 | SALT ZOMER 2017

happy trails

Dmitry Tkachenko / Shutterstock.com

Paul Christener / Shutterstock.com

De Arctic Circle Trail in Groenland

De Noorse Atlantische Weg

SALT ZOMER 2017 |

73

happy trails

Zwerf­boeken NOOIT MEER SLAPEN Zelden is het onherbergzame noorden van Noorwegen zo treffend beschreven als in Nooit meer Slapen. In het literaire meesterwerk vertelt W.F. Hermans het verhaal van Alfred Issendorf, een geoloog die voor onderzoek door Lapland doolt. Eenmaal aange­ komen vliegen de unheimische leegte, midzomernachten en hordes muggen hem naar de keel. Het boek (uit 1966) werd vorig jaar verfilmd als Beyond Sleep. 320 pag.

Uitgever: De Bezige Bij.

A WALK IN THE WOODS

AS IN TAS

ON THE ROAD

Het boek is vaak beter dan de film. Dat geldt zeker voor A Walk in the Woods. Daar waar de film, met Robert Redford en Nick Nolte in de hoofdrollen, nergens echt boeiend wordt, is het reisverslag van Bill Bryson meeslepend goed geschreven.

In het boek, Nederlandse titel Terug in Amerika, vertelt Bryson droogkomisch over zijn waargebeurde belevenissen op de Appalachian Trail, een buitensporig lang wandelpad (3500 km) van Georgia naar Maine. 302 pag.

Uitgever: Atlas Contact.

Jelle Brandt Corstius trapte in het voorjaar van 2014 naar de Middellandse Zee. In een van zijn fietstassen zat de as van zijn pas overleden vader, die hij in het zeewater wil uitstrooien.

In As in tas doet de documen­ tairemaker verslag van zijn treurtocht, onderwijl denkend aan de fietstochten die hij vroeger met zijn vader, de ver­ maarde columnist Hugo Brandt Corstius, maakte. Behalve een mooi memoriam is het boek een knap en beeldend geschre­ ven reisverhaal. Een aanrader, ook voor niet-fietsers.

144 pag. Uitgever: Das Mag

Eind jaren 40 sjeesde Jack Kerouac in geleende of gestolen auto’s kriskras door Amerika. Op zoek naar mooie meiden, swingende jazz en nieuwe landschappen beleefde de jonge schrijver doldwaze avonturen. Gebaseerd op zijn belevenissen schreef hij in 1957 On the Road. Het boek werd destijds afgedaan als losbandige pulp. Zestig jaar na dato is het uitgegroeid tot een cultklassieker die je gelezen moet hebben. 336 pag.

Uitgever: De Bezige Bij

74 | SALT ZOMER 2017

DE ATLAS VAN AFGELEGEN EILANDEN Eilandofiel Boudewijn Büch zou in zijn nopjes zijn geweest met dit boek. Judith Schalansky neemt je in haar atlas mee op ontdekkingsreis langs vijftig godverlaten eilanden, van Tristan da Cunha tot Napuka, Eenzaamheid, Deception en Bouvet – Büch was gefasci­ neerd door het antarctische Bouveteiland. Bij ieder oord ver­ telt de Duitse een sterk verhaal (deels waar, deels fictief) over gestrande matrozen, verwarde vuurtorenwachters en vergeten schipbreukelingen. Compleet met prachtige kaarten. 144 pag.

Uitgever: AW Bruna

happy trails OER­ TAAL

Zwerven met Swiebertje De bekendste zwerver van Nederland is Swiebertje. De vrolijke vagebond speelde de hoofdrol in Zwerven met Swiebertje, een mateloos populaire tv-serie die van 1955 tot 1975 door de NCRV werd uitgezonden. Wekelijks kreeg de landloper, gespeeld door Joop Doderer, het aan de stok met veldwachter Bromsnor. Wel kon hij het goed vinden met Juffrouw Saartje en Malle Pietje. Op het hoogtepunt (in 1972) hield de serie 6 miljoen mensen aan de buis gekluisterd.

Niet verwonderlijk dus dat Swiebertje uitgroeide tot een huishoudnaam. Vrijwel alle afleveringen zijn op YouTube terug te kijken.

In de voetsporen van Zwerven is zo oud als de weg naar rome. 3x in de voetsporen van…

Reis Betekenis: tocht, het trekken van plaats naar plaats.

Afkomst: op reis gaan betekende in de donkere middeleeuwen op krijgstocht gaan. Het woord zelf in de beteke­ nis van opstaan, vertrekken is afgeleid van het oude rêse. Minder oorlogszuchtige wortels heeft het verwante rijzen: omhoog komen, van bijvoorbeeld een cake.

tourtransalp.de

Zwerven

JEZUS

HANNIBAL

WILLEM VAN ORANJE

Stap in de sandalen van de verlosser door de Jesus Trail (65 km) tussen Nazareth en Capernaum in Israël te volgen.

Het stoffige pad door het heilige land is ook met de mountainbike goed te doen. jesustrail.com

Na een onmogelijke trektocht door de Alpen bracht Hannibal het Romeinse rijk op zijn knieën. Minstens zo heldhaf­ tig is de Tour Transalp: een 7-daagse racefietstocht (865 km) die iedere zomer wordt ge­ organiseerd. tour-transalp.de

De vader des vaderlands groeide op in het graafschap Nassau, het huidige RheinlandPfalz. De circa 3000 kilometer lange Oranje fietsroute – door negen noordelijke deelstaten – bezorgt zelfs royalty watcher Peter van der Vorst hartklop­ pingen. germany.travel

Betekenis: zwerven dook in de 16e eeuw voor het eerst als swerven in de Nederlandse taal op. Waarschijnlijk stamt het af van het Oudduitse swerban, dat ‘bewegen’ of ‘draaien’ bete­ kent. Het Engelse werkwoord to swerve (‘afbuigen’) is hier weer van afgeleid. Volgens de Van Dale staat zwerven tegen­ woordig gelijk aan ‘rondtrekken zon­ der vaste woon- of verblijfplaats.’

SALT zomer 2017 |

75

happy trails

Lusine / Shutterstock.com

Ard Krikke

Wouter Roosenboom / VVV Zuid Limburg

De Maasvallei

Een Pimpernelblauwtje in Vlijmens Ven

76 | SALT zomer 2017

Mtb rondje bij Harderbroek

happy trails

Zwerfjongeren Dwalen in Nederland onmogelijk? Laat je gps thuis en neem poolshoogte in een van de onderstaande natuurgebieden. Stuk voor stuk net uit de grond gestampt HARDERHOEK Flevoland kaal? Dwaal tussen Zeewolde en Biddinghuizen door Harderhoek en je piept vanzelf anders. Nieuw is de ecolo­ gische passage die Natuurmonumenten onlangs tussen de natuurgebieden Harderbos en Harderbroek (rietvelden, moerassen) heeft aangelegd. Een trailrun route (15 km) en mtb-rondje (17 km) stuiven door deze rimboe. natuurmonu­ menten.nl

RIVIERPARK MAASVALLEI Bij Limburg denk je aan lieflijke heuvels, vlaaien en rustige kronkelbeekjes.

Minder bekend is dat je in het nog volop in ontwikkeling zijnde RivierPark Maas­ vallei met een kano de Grensmaas kunt afzakken. Kies bij Meers het ruime riviersop en baan je via heuse stroom­ versnellingen een weg door het wilde water. rivierparkmaasvallei.eu

NOORDWAARD De Biesbosch is sinds 2016 uitgebreid met de Noordwaard. Strakgetrokken aardap­ pel- en suikerbietvelden hebben hier plaatsgemaakt voor een ruig rivierland­ schap (6000 voetbalvelden). Vrij rond­ struinen mag, zowel met de benenwagen als met de kano. beleefdebiesbosch.nl

VLIJMENS VEN Kersverse moerassen ten westen van Den Bosch. Fiets over de Heidijk en zie hoe fladderende pimpernelblauwtjes en blauwgrassen hier langzaam maar zeker het heft in handen nemen. Leuk voor kids: het Vlinderpad vanaf uitzichtpunt ’t Turf­ schip (Heusden). bluesinthemarshes.com

DUIVELSHOF Duivelshof dankt zijn naam aan een Twentse landheer die vroeger zijn pach­ ters in een donker hol gooide als ze niet wilden betalen. Nu is het een verduveld mooi paradijsje bij Lutte waar iedereen gratis en voor niks mag ronddolen. natuurmonumenten.nl

Photodigitaal.nl / Shutterstock.com

MUNNIKENLAND Om de wassende Waal meer ruimte te geven, is in de Bommelerwaard, ter hoogte van Slot Loevestein, landbouw­ grond opgeofferd voor nieuwe natuur.

Drie zwerfroutes (8, 10, 12 km) loodsen je door het buitendijkse gebied. Download uitgebreide wandel- en fietskaarten via zaltbommel.nl (type ‘zwerfkaart’ in het zoekvenster in).

Slot Loevestein in de Bommelerwaard

SALT zomer 2017 |

77

cool people

Nieuwe Nomaden In plaats van huisje boompje beestje kiezen steeds meer mensen voor een zwervend bestaan.

Voor hen is bewegingsvrijheid belangrijker dan bezit. In het spoor van drie nieuwe nomaden.

Tekst Ard krikke & Matthijs Meeuwsen

riemkjepoortinga.com

78 | SALT zomer 2017

cool people

Valerie Cook Ja, er gaat soms een onderdeel kapot. Maar de afgedankte Amerikaanse schoolbus waarin Valerie Cook (26) en haar gezin als een rijdend surf- en snowboardhostel door Europa trekken, bezorgt ze enkel onvergetelijke herinneringen.

Oost west, thuis best “In 2013 waren we twee jaar de wereld aan het rondreizen op een budget van 20 euro per dag; 9 euro voor mijn vriend Tim, 9 euro voor mij en 2 euro voor onze hond Lewis. In Guatemala zagen we veel van die kakelbonte chicken busses en zo ontstond het idee om een Amerikaanse schoolbus om te bouwen tot rijdend snowboardhostel. In Amerika mogen die bussen wettelijk niet langer dan tien jaar voor een school rijden. Er zijn dus veilingen waar je voor 1000 dollar zo’n bus op de kop kunt tikken. Al kozen wij uiteindelijk voor een duurdere, onder meer omdat het gros – ge­ bouwd voor kinderen – veel te laag was voor een volwassen Nederlander.”

Zwervend bestaan “Tim en ik hebben altijd veel gereisd en seizoenswerk gedaan. Alle plek­ ken hebben voor- en nadelen. Ik denk dat we gewoon nog niet klaar waren – of misschien wel nooit zullen zijn – met het zoeken naar de juiste plek om te settelen. Met de bus kunnen we de wereld ontdekken, terwijl we tegelijkertijd in ons eigen huis leven. Dat is een ongekende luxe. ’s Winters reizen we de sneeuw achterna. ’s Zomers hebben we de surfplanken op het dak, of gaan we – zoals deze zomer in Noorwegen – mountainbiken, hiken, klimmen. De mogelijk­ heden zijn eindeloos.”

Vrijheid blijheid “Een oude bus heeft nu een­ maal kuren. De eerste winter moesten we met föhns de leidingen ontdooien. Of dan kwam ineens de diesel eruit lopen, omdat de injector was afgebroken. Toch komt het uiteindelijk altijd goed. Op het moment dat we dit plan be­ dachten, werd ik ook zwanger. Na de geboorte van Fenna, inmiddels twee, zijn we er toch mee doorgegaan. Het nomadische leven is een fijne leerschool. Een mooiere opvoeding kun je je kind bijna niet geven. Zodra gasten hier de bus binnenstappen maken ze onderdeel uit van

“WIJ ZIJN ECHT A HOME AWAY FROM HOME”

onze familie. Wij zijn echt a home away from home. Je hebt maar 25 vierkante meter en daar moet je het met z’n allen mee doen.

Omdat al onze gasten geïnteresseerd zijn in dezelfde dingen – reizen, de outdoors, honden, kinderen – is er echter een soort onzichtbaar filter dat ervoor zorgt dat iedereen het waanzin­ nig goed met elkaar kan vinden. Magisch vind ik dat.”

Meer weten? letsbenomads.com, instagram. com/letsbenomads

SALT ZOMER 2017 |

79

cool people

“IK HEB GELEERD OM ZEKER­ HEDEN LOS TE LATEN.” Floor Schepers Floor Schepers zwerft als duikinstructrice over de hele wereld. Toch ziet ze zichzelf niet als nomade, maar als vrijheidszoeker. “Ik heb de luxe om te beslissen waar ik naartoe wil.”

Oost west, thuis best “Drie jaar geleden heb ik het roer omgegooid. Ik zegde mijn baan als hr-manager bij een Hogeschool op en ben de wijde wereld ingetrokken. Zo heb ik training in ancient yogamassage in India gedaan, het Spaanse deel van de Camino de Santiago gelopen en een opleiding tot dive master op Bangka, een Indonesisch eiland in de middle of nowhere, gevolgd.

Via omzwervingen in Azië ben ik uiteindelijk in Costa Rica verzeild geraakt. Hier werk ik sinds vorig jaar augustus als duikinstructeur en manager van een duikwinkel. Om extra geld te verdienen geef ik tussendoor ook massages.

In de zomermaanden ga ik overigens altijd terug naar Nederland. Samen met een vriend verkoop ik merchandise op grote muziekfestivals.”

Zwervend bestaan “Ik heb nooit spijt gehad van mijn besluit om te vertrekken. Op een gege­ ven moment ben ik naar vrienden in Hongarije gegaan. Door hier bewust de verbinding met vrije energie te zoeken, werd duidelijk dat ik iets anders wilde gaan doen. Dat ik geen zin meer had in de waan van alledag. Op de achtergrond speelde ook mee dat mijn zusje destijds vrij ziek was. Het besef dat het leven zomaar afgelopen kan zijn, gaf net het beslissende duwtje om mijn leven over een andere boeg te gooien. Ik wil ge­

80 | SALT ZOMER 2017

woon dingen doen waar ik echt blij van wordt, zoals buiten zijn, nieuwe mensen leren kennen en actief zijn; de wereld ontdekken. Inmiddels ben ik helemaal ‘los’ van Nederland: ik heb mijn huis verkocht en al mijn spullen bij familie en vrienden opgeslagen. Veel meer dan een rugzak en duikspullen bezit ik niet. Heerlijk.”

Vrijheid blijheid “De afgelopen jaren waren een ontdekkingstocht. Letterlijk, maar ook figuurlijk.

Ik heb vooral geleerd om zekerheden los te laten en me door mijn eigen gevoel te laten leiden.

Dit viel als kind van een notaris – een beroep waar alles draait om zekerheid – lang niet altijd mee. Toch zou ik nooit meer anders willen.

De vrijheid om te gaan en staan waar ik wil, is van onschatbare waarde. Ik zie mezelf echter niet als een nomade. Ik associeer nomaden meer met rondzwervende herdersstammen die door een snikhete woestijn trekken, op zoek naar eten en drinken. Mensen die geen keuze hebben.

Ik ben meer een vrijheidszoeker: iemand die de luxe heeft om zelf te beslissen waar ze naar­ toe wil. Zo bestaat de kans dat ik na de zomer een vriendin met de opbouw van een hotel in Mexico ga helpen. Hopelijk gecombineerd met duiken en masseren. We zullen zien.”

Meer weten? instagram.com/floortjeopreis

cool people

Mirte van Dijk Mirte van Dijk is een digitale nomade in hart en nieren. Gewapend met een laptop reist ze kriskras door Europa. Niet alleen om zelf te hiken, biken of boarden, maar ook om mooie verhalen voor magazines en outdoor merken te maken.

Vrijheid blijheid “Tot nu toe is het nog altijd gelukt om als digitale nomade de eindjes aan elkaar te knopen. Het scheelt natuurlijk dat ik niet materialistisch ben ingesteld. Zo slaap ik in een tent, bus, goedkoop huurappartementje of gewoon bij vrienden. Het meeste geld gaat op aan trein- en vliegtuigtickets. Daarnaast zijn een goede laptop, fotocamera en telefoon onontbeerlijk. Hoewel het een onzeker bestaan is, hoor je mij niet klagen. Op het moment dat ik na een lange werkdag offline ga, is het meteen vakantie. Sta ik midden in een bos of bovenop een berg. Onbetaalbare vrijheid. Daar kan geen huis, pensioen of dik salaris tegenop.”

Oost west, thuis best “Rondreizen is me met de paplepel ingegoten. Mijn ouders waren vroeger een soort hippies. Mijn vader kocht in 1977 een Citroen HY, zo’n bus met van die ‘golfplaten’. Ie­ dere vakantie werd het vehikel volgestouwd en trokken we als gezin van hot naar her. Heerlijk.

Eenmaal volwassen ben ik in hun voetsporen getreden. Na mijn studie Neerlandistiek aan de UvA belandde ik als snowboardlerares in de Al­ pen. Al vrij snel wilde ik meer. Ik besloot om ook over snowboarden te gaan schrijven. Het gevolg was dat ik constant in de bergen bivakkeerde.

Langzaam maar zeker raakte ik ontheemd. Een jaar of vijf geleden heb ik de deur van mijn wo­ ninkje in Amsterdam achter me dichtgetrokken en gekozen voor een avontuurlijk bestaan als digitale nomade.”

Meer weten? mvdmedia.com, instagram.com/mirtewashere

“ONBETAALBARE VRIJHEID. DAAR KAN GEEN HUIS, PENSIOEN OF SALARIS TEGENOP.”

Zwervend bestaan “Inmiddels verdien ik mijn brood als tekstschrijver, marketingspecialist, fotograaf en (hoofd)redacteur. Ideeën voor content doe ik onderweg op. Of ik ga voor een opdrachtgever gericht op zoek naar verhalen. Ik probeer ieder seizoen wel een soort uitvalsbasis te creëren. Een rustig plek waar ik me tussen de bedrijven door kan terugtrekken. Vorige zomer heb ik bijvoorbeeld vijf maanden in een tipi in Zuid-Frankrijk gewoond. De enige luxe bestond uit een douche op zonnecellen en een wifi-an­ tenne – een lange spriet die in een straal van vijf kilometer gratis wifi-signalen oppikt. Komende zomer wil ik met een camper, de opgekalefater­ de bus van mijn vader, door Europa zwerven.”

Jamse Bastien

SALT ZOMER 2017 |

81

I’M PICKIN’ UP GOOD VIBRATIONS Hoera! De zomer staat voor de deur. Dat betekent lange strandwandelingen, zonnige surfsessies, spannende kampeeravonturen, veel buitenkookplezier, mooie mountainbike­ tochten en een berg wanderlust. Toch is het lekker om af en toe even bij de pakken neer te gaan zitten. Bijvoorbeeld bij een kampvuur, met een kopje cowboykoffie of koude kletser in je hand. Salt pikte 45 trail treasures uit die je een goed gevoel bezorgen.

‘Gotta keep those lovin' good vibrations’.

Roestvrijstaal ‘vat’ van (bijna) 2 liter om je favoriete bier, wijn, frisdrank, cold brew koffie of versgeperst sap in te vervoeren. Met Swing Lok cap en grote ope­ ning (handig voor ijsblokjes).

De is Dit vol

nieuwste trend in fietsvakantieland bikepacking: backpacken met je fiets. doe je door je wegrenner of mountainbike te hangen met speciale bagagetassen.

Met deze retro wijnzak brengt het Spaanse merk Laken een herderstraditie (drinken uit een ‘Bota’) terug in het veld. Goed voor 2 liter.

Met plastic binnenzak.

“Make each day a new horizon” Christopher McCandless

Cooking for Climbers: kampeerrecepten, kampvuurtoetjes en snacks voor onderweg.

Op gelamineerde kaarten.

84 | SALT ZOMER 2017

Het draaggemak van een rugzak + de kou van een hard­ werkende koelkast = de IceMule Cooler. Deze 20 liter rugzak slokt 18 blikjes of 5 flessen plus een zak ijsblokjes op.

De hoogste boom ter wereld is een 115 meter hoge kustsequoia in het Amerikaanse Redwood National Park. Niet verwonderlijk dat deze woud­ reus is vernoemd naar Hyperion, de Griekse titaan die met zijn hoofd in de wolken liep.

“All good things are wild and free”

-

Henri David Thoreau

Wohóóóh; een biertap to go. Met de uKeg van Growlerwerks kan het leven op de trails niet meer mooier worden. Kies uit een 2 liter- of een 4 litervat.

Tevens verkrijgbaar in brons.

Een bakmat (W&P Design) van siliconen ter vervanging van bakpapier. Geschikt voor buitengebruik of in de oven.

PA-vrij en vaatwasser-proof.

Mok, opschep­ lepel, kommetje: de Panda Mug van Rubytec is het allemaal.

De onbreekbare alleskunner is gemaakt van biologisch afbreekbaar bamboe en zetmeel.

Inhoud: 0,3 liter.

Campingaz Base Camp, een buitenkookklassieker met 2-pitten, stevige (afneembare) pannendrager en deksel.

Water koken met kampeerromantiek.

Dit lichtgewicht keteltje van Primus, de LiTech Coffee and Tea kettle, warmt 0,9 liter water op. Tevens verkrijgbaar in een 1,5 liter versie.

De mooiste treinreis van Zwitserland: de Bernina Express (61 km), rolt van Chur via de Albula spoorlijn (UNESCO) naar Tirano in Italië.

SALT zomer 2017 |

85

Tijdloze held: Salt emaille koffiemok

Tree Hugging. Wood Chopping. Nature Loving. IPA. Do we need say more?

Dit biertje (van The Flying Dutchman Brewery) is al één hele goede reden om je ooit een keer in te schrijven voor een van de Salt Wood Camp workshops.

Met deze gietijzeren pannenset in luxe houten box van Bon Fire maak je van elke plek een buitenkeuken.

Inhoud: 2 flinke pannen met deksel, koekenpan, plancha plaat, dekselhaak en pannendrager.

De Gropener opent een flesje met slechts één hand, houdt je bierdopje vlak (leuk voor verzamelaars), wipt in een fractie de sluitclip van een blikje omhoog en ‘plakt’ dankzij een magneet zo aan je koelkast.

De Scandinavische Sami hadden vroeger geen veld­ flessen, thermoskannen of Camelbags. In plaats daarvan gebruikten ze de schoongemaakte maag van een rendier als drinkwaterzak.

Wakker worden en de koffie horen pruttelen in de Stanley Percolator doet je aan kampeernachten van vroeger denken. Roest­ vrijstaal, BPA-vrij, silicone handvat en een maaginhoud van ruim een liter. Goed voor 6 bakkies leut.

Wist je dat de temperatuur in een knapperend kampvuur­ tje kan oplopen tot 1400 graden?

Te heet om marsh­ mallows te rooste­ ren, precies goed voor ijzersmeden.

86 | SALT ZOMER 2017

Deze Grandpa’s Firegrill van Light my Fire houdt visjes, hamburgers, groentes, broodjes etc. stevig tussen de ‘tralies’. Het handvat maak je zelf van een tak.

‘Sun is shinin' in the sky

There ain't a cloud in sight It's stopped rainin' everybody's in a play And don't you know It's a beautiful new day, hey hey’ Electric Light Orcestra

Geen yogamat, ook geen hengel maar de inhoud voor een happy hour! Want in deze Cooler Tube van Moun­ tainsmith houd je 6 blikjes van je favoriete bier ijskoud.

Met deze Openfire pan van Primus (verkrijgbaar in 2 maten) maak je van elk kampvuurtje een keukenblok. Roestvrijstaal met een alu kern voor een goede hitteverdeling en verwijderbare pootjes.

Ter herinnering aan de pelgrims op hun tocht naar Santiago de Compostella: aluminium veldfles met suède hoes van het Spaanse Laken

De Trans Canada Trail is met 24.000 kilometer de langste fiets- en wandelrou­ te ter wereld.

Zwitserland is om heel veel dingen bekend, maar whisky staat niet in dat rijtje. Daar hoopt Säntis met deze Swiss Alpine Whisky verandering in te brengen. Single malt en gerijpt op oude, eiken biervaten.

SALT zomer 2017 |

87

Een koffiemalertje voor onderweg. Elke koffie fan weet waarom deze Java Grinder van GSI Outdoors in je rugzak thuishoort.

HARINGWIJZER 1. Lange, halfronde haring in staal of aluminium. (Gras, heide). 2. Halfronde haringen of grondpennen, gemaakt van kunststof of aluminium. (Bosgrond).

3. Gekartelde T-haring van aluminium of staal. (Klei,kiezels). 4. Extreem lange houten haring (25-50 cm), taps toelopend. (Zand). 5. Dunne spijkerharing of rotspen van staal of glasfiber. )Rotsen/stenen). 6. Stalen schroefpen. (IJs).

Een nieuw gadget voor de koffie aficionado: de Cafflano Kompact outdoor koffiemaker. Licht, met vast roestvrijstaal filter en met het push gemak van twee vingers waardoor hij ook op kartonnen cups werkt.

Michelin bracht in 1910 zijn allereer­ ste wegenkaart uit.

Binnen 3 jaar had de bandenfabrikant heel Frankrijk in 47 cartes routières in beeld gebracht.

Heb je het nodig? Nee! Is het een toffe gadget? Absoluut! Deze opener van Wise­cracker werkt als een magneet op je fietsvrienden.

Noorwegen, Zweden, Schotland, Portugal en IJsland zijn landen waar je in het wilde weg mag kamperen. Indien mogelijk, wel eerst even toestemming van de grondeigenaar vragen.

88 | SALT ZOMER 2017

De UNA grill is een barbie to go. Slim ontwerp, gemaakt van staal en ijzer en uit­ gevoerd met toffe industriële design details zoals inkepin­ gen voor je spiesjes en een leren draaghendel. Komt in meerdere kleuren.

â&#x20AC;&#x2DC;Golden rain will bring you riches All the good things you deserve now And I say, climbing, forever trying Find your way out of the wild, wild woodâ&#x20AC;&#x2122; Paul Weller

COFFEE DRIPPERS TO GO

Ortlieb waterdichte koffiefilterhouder

Sea to Summit X-Brew

Snowpeak collapsible coffee dripper

Ultralight Java Drip van GSI Outdoors

MSR Mugmate

Ons dagelijks bakkie troost hebben we volgens een legende te danken aan een Ethiopische geitenhoeder uit Kaffa. Het verhaal gaat dat zijn geiten na het eten van koffiebessen compleet door het lint gingen. De herder, die zelf ook wel een oppeppertje kon gebruiken, plukte de rode besjes, gooide ze in een pot kokend water en slobberde zo de eerste kop koffie naar binnen.

SALT zomer 2017 |

89

Coleman 120 QT Extreme Cooler: groot genoeg om meer dan 200 blikjes 6 dagen lang koud te houden en sterk genoeg om op te zitten. Inclusief cup holders en kraantje aan de zijkant om het smeltwater gemakkelijk af te voeren.

Deze brute machine, de coffeeBOXX, wordt terecht the world’s toughest coffee maker genoemd. Een werkpaard voor onderweg dat onder alle omstandigheden verse bakkies smeedt.

Voor wie zijn dagelijkse espresso(s) niet wil missen, waar je ook bent, is deze Minipresso van Wacaco een goudstaaf.

BAST bbq kokoskool, gemaakt van kokos­ nootbasten. Brandt langer, is schoner (rookt minder) en met de aankoop steun je lokale boeren in Indonesië.

90 | SALT ZOMER 2017

Gps hebben we te danken aan het Amerikaanse leger; tijdens de Koude Oorlog lanceerden Uncle Sams strijdkrachten de eerste satellieten. Zo kon een marineschip in 1960 één keer per uur zijn exacte positie bepalen.

De Kelly Kettle is een Ierse waterkookheld uit 1890.

Met slechts een handvol sprokkelhoutjes breng je 1,6 liter (of 0,6 of 1.2 L.) water in drie minuten aan de kook.

Koken volgens een 400 jaar oude Zweedse methode: boomstam­ metje in 4 stukken, vuurtje ertussen, Miti Log Stove erbovenop en je bent in business. 4 stevige pennen houden de boel bij elkaar. Geschikt voor alle pannen en ketels.

De mooiste treinreis van Nederland is het traject tussen Almere en Lelystad. Het zicht op de ruige natuur van de Oostvaardersplas­ sen werd door 37% van de treinreizigers tot ‘mooiste’ bestempeld.

Hekel om achter het net te vissen?

Lees dan The Fly Fisher. Het boek (256 pag.) staat vol met stoere verhalen en foto’s van avontuurlijke vliegvissers uit Amerika, Rusland, Tanzania en Argentinië.

Na het wandelen, fietsen, surfen of houthakken klotst de booz lekker tegen de wanden van deze beer pints van Hydroflask en Stanley (inclusief afsluitdop en opener).

Tsjechen zijn met ruim 148 liter per per­ soon de grootste bierdrinkers ter wereld.

Dat zijn dus zo’n 585 pintjes per jaar, 11 per week. Na Zdraví.

SALT zomer 2017 |

91

COLUMN

Het meest ontkende feit uit de Franse geschiedenis

N

a vier jaar lang televisieprogramma’s over Frankrijk, verliet ik voor een nieuwe serie mijn liefdesland om mijn geluk te beproeven over de grens. Op zoek naar het geheim van ‘La dolce vita’, het zoete leven, ontdekte ik een Italië waarvan ik niet wist dat het bestond.

Ik wilde erachter komen waarom Italianen zoveel talent hebben om te genieten. Van lekker eten, maar vooral van die prachtige wijnen. Dat laatste was voor mij een ontdekking, want Italiaanse wijn wordt in Frankrijk niet gedronken.

(Recentelijk ben ik ten behoeve van een Italiaans kasteeldinee­ tje, urenlang heel Bordeaux door gegaloppeerd op zoek naar Italiaanse wijn). De oorzaak hiervan wortelt in het feit dat de Franse lach bevriest op het gezicht als je ze confronteert met het meest ontkende feit uit hun geschiedenis: de wijn, een product dat zij als hun unieke erfgoed beschouwen, werd uitgevonden door de Italianen.

Toen de Romeinen in 214 v. Chr. de Alpen over banjerden zaten de Galliërs nog volop aan het bier.

'Vanaf nu is dit onze 'Provincia,' legden de invallers uit.

'Ah, bon,' knikten de Galliërs, ‘la Provence. Naturellement.'

Ze namen nog een biertje, lieten een boer en keken niet begrijpend toe hoe die rappe Italiaantjes druivenstruiken plantten en daar een toverdrank van maakten.

De Romeinen transporteerden hun vino in aardewerken amforen waarbij ze, om de wijn luchtdicht af te sluiten, het oppervlak afdekten met een laagje olijfolie.

De Galliërs verloren op slag hun hart aan dit wonderproduct.

Om te waarborgen dat ze zich er elke dag te goed aan konden doen, gaven ze zich unaniem (op één klein dorpje na) over aan hun bezetters. Alleen die olijfsmaak in de wijn begon hen steeds meer tegen te staan. Ze gingen op zoek naar andere manieren om wijn in te bewaren. Uiteindelijk waren het de Galliërs die erin slaagden een vat van hout te knutselen. Een giant leap for mankind die direct door de Romeinen werd

92 | SALT ZOMER 2017

ILJA GORT Hij kan voor geen meter surfen, slacklinet slechter dan een olifant en kan nog geen fatbike van een fixie onderscheiden.

En toch is wijnboer Ilja Gort als ongeneeslijke levensgenieter 100% Salt.

”OOK IK BEN WIJN­ MATIG DOOR HEN WAKKER GEKUST.”

geannexeerd. Maar omdat zo’n ton van tweehonderdvijfen­ twintig liter zelfs een gemid­ deld slurpavondje van een Romein te boven gaat, bedachten die op hun beurt weer de fles (in het Italiaans: fiasco). Teneinde het transport van een scheepslading flessen niet in een fiasco te laten eindigen, omwikkelden zij die flessen met stro.

Maar niet alleen de Fransen zijn door de Italianen aan de wijn geholpen. Ook ik ben wijnmatig door hen wakker gekust. Mijn instapmodel was de mierzoete bubbeltjes­ lambrusco (in Mediterrane Fiatgarages nog altijd een probaat middel om vastzit­ tende moeren mee los te krijgen) met als tweede trap de chianti in die woest romanti­ sche mandfles. Pas daarna stapte ik over op echte wijn.

Toen ik verliefd werd op Frankrijk heb ik jarenlang nooit meer iets anders gedronken dan Franse wijn. Die boot is na mijn recente Italiëreis omgesla­ gen. Dolcetto, Amarone, Greco di Tufo, ik kan nauwelijks kiezen. Maar nog altoos maakt mijn hart een koprol van vreugde als ik bij het betreden van een pizzeria word verwel­ komd door een plafond vol chiantiflessen.

Hartelijk Salute,

foto bij lau op desktop

Ideeën liggen op straat

Schrijf je in voor de Salt nieuwsbrief Ideeën liggen op straat en elke dag rapen wij alles op dat ons opvalt, ontroert, aan het lachen maakt, iets leert en bovenal inspireert. Hierna begint het gevecht in onze werkplaats over wie de mooiste onderwerpen heeft weten te verzamelen, gevolgd door de keiharde schifting waarbij een hoop darlings het onderspit delven. De ideeën die overblijven, beschouwen we als waardevolle goudstaafjes die bij ons aan de muur komen te hangen, maar die we ook graag met je delen. Recht uit het hart van Salt. Een soort miniversie van Salt die we eens per twee weken, gratis, via een nieuwsbrief met je delen.

Meld je aan op www.getsalt.com/content/nieuwsbrief* * Als je al lid bent van Salt of ooit iets bij ons hebt gekocht, dan is de kans groot dat je al bent ingeschreven.

reisreportage

Servië

Aan ruimte geen gebrek Ongeschonden natuur, kleinschalig toerisme en grenzeloze gastvrijheid.

In het Servische Taragebergte kun je nog eindeloos ronddwalen.

“Hier heb je het rijk vrijwel alleen.”

Tekst Ard Krikke Beeld Vladimir Mijailovic, shutterstock.com (openingsfoto) & Ard Krikke

94 | SALT ZOMER 2017

reisreportage

SALT ZOMER 2017 |

95

REISreportage 1. In nationaal park Tara loop je niemand voor de voeten (pag 94-95) 2. Dertig piekfijne wandelroutes loodsen rustzoekers door de natuur 3. Dobberende vakantiewoning op het meer van Peruca 4. Een Apollovlinder wijst de weg

2

3

96 | SALT ZOMER zomer 2017

4

reisreportage

“HAD IK AL VERTELD DAT HIER OOK BRUINE BEREN RONDZWERVEN, EEN STUK OF VIJFTIG.”

E

r ritselt iets in het struikgewas. Ranko Milanovic (34) staat meteen doodstil. “Sssssst”, gebiedt de ranger van nationaal park Tara. “Iedereen staan blijven.”

Met een stok buigt hij de dichte takkenbos naast het wandelpad opzij. “Precies wat ik dacht”, zegt hij triomfante­ lijk. “Een adder, een van de giftigste slangen van Europa.

In zeldzame gevallen zelfs voor mensen dodelijk. Geen zor­ gen: ik heb nog nooit meegemaakt dat iemand werd gebeten.

Ze verschuilen zich namelijk het liefst in dicht gebladerte en kruipen bij het minste of geringste weg. Dus zolang je op het pad blijft, is er niets aan de hand. Echt waar.” Ranko zet de pas er weer vrolijk in. Terloops: “Had ik al verteld dat hier ook bruine beren rondzwerven, een stuk of vijftig.”

Hier, dat is het Tara-gebergte, een bergmassief in het uiter­ ste westen van Servië, op zo’n 4 uur rijden van hoofdstad Belgrado. Behalve een ongerept outdoorparadijs vormen de beboste bergen, smaragdgroene rivieren en spectaculaire kloven ook de natuurlijke grens met Bosnië. Het hele natuur­ gebied is met 190 vierkante kilometer ongeveer net zo groot als De Hoge Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug bij elkaar, maar met minder bezoekers dan een pannenkoekenrestau­ rant in de bossen van Lage Vuursche op zondagmiddag.

Ranko hoopt dat het net aangelegde wandelnetwerk meer toeristen naar het onbedorven natuurschoon zal trekken.

“Belgrado is bij buitenlanders bekend. Het achterland nagenoeg niet. Doodzonde.”

Voormalig Joegoslavië Een blik op de recente geschiedenis verklaart waarom toeristen zich maar mondjesmaat in Servië laten zien. Na het uiteenvallen van Joegoslavië tuimelde het land van de toeris­ tische kaart. Helemaal toen Montenegro zich in 2006 afsplitste en Servië ook nog eens de geliefde verbinding met de zee verloor. Hoewel Serven er liever niet aan herinnerd

willen worden, worstelt de voormalige Joegoslavische deel­ republiek nog steeds met de nasleep van de brute burger­ oorlog. Tussen 1991 en 1999 vochten Kroaten, Slovenen, Kosovaren, Serven en Bosniërs elkaar de tent uit. Belgrado, in 1999 nog maandenlang door de NAVO gebombardeerd, heeft het verleden inmiddels van zich afgeschud. Reisgidsgoeroe Lonely Planet prees het als 'World's Best Party Town’ de hemel in. Sindsdien wordt het hippe stadscentrum platge­ lopen door stedentrippers uit de hele wereld. In de rest van Servië zijn oude littekens minder goed geheeld. Zo ligt het bezoekerscentrum van nationaal park Tara in Bajina Bašta op een steenworp afstand van het Bosnische Srebrenica, de plek waar in 1995 duizenden moslims werden afgeslacht.

Een beeld dat bij veel Nederlanders in het geheugen staat gegrift. “Is het daar wel veilig? Pas je wel goed op?” Het is een veel gehoorde reactie als Servische vakantieplannen ter sprake komen. Het gevolg: veel toeristen laten het binnen­ land links liggen. Ten onrechte.

Want wie Beograd – dat 'witte stad' betekent – via de hoofd­ weg (E760) richting het zuidwesten verlaat, waant zich al snel in een andere wereld. Gemoedelijke stadjes. Vierkante auto’s van het Oostblokmerk Zastava. Stalletjes met fruit langs de weg. Vriendelijke dorpelingen. Plaatsnaamborden in cyrillisch schrift. Standbeelden van nationale helden. Op het moment dat de autoweg ter hoogte van Bajina Bašta nationaal park Tara induikt, doet de natuur er nog een schepje bovenop. Heuvels, naaldbomen, rotsformaties, grot­ ten; stuk voor stuk maagdelijk mooi. Helemaal betoverend is het (stuw)meer van Peruca: een olijfgroene waterplas, bezaaid met dobberende vakantiehuisjes. “Onze kracht ligt in kleinschalig toerisme”, weet Darja Butigan van het Nationaal Bureau voor Toerisme zeker. “Zoals je ziet heb je in Tara het rijk vrijwel alleen.

SALT zomer ZOMER 2017 |

97

reisreportage 5

5. Trekkershut Balkan-style 6. Radojka (79) woont al haar hele leven op dezelfde plek; haar naam betekent overigens â&#x20AC;&#x2DC;levensvreugdeâ&#x20AC;&#x2122;.

7. Onleesbaar cyrillisch schrift op het plattenland 8. Huizenhoge hooibergen steken hun kop boven het groene maaiveld 9. Staminir (75) trakteert wandelaars op zelfgestookte rakija 10. Bergkost op de Balkan (pag. 100)

6

8

98 | SALT zomer 2017

7

reisreportage HONGARIJE

ROEMENIË KROATIË

Belgrado

BOSNIË EN HERZEGOVINA Bajina Bašta

MONTENEGRO

BULGARIJE KOSOVO

“BERGBEWONERS ZIJN DE ALLERGROOTSTE SCHAT VAN DEZE NATUURLIJKE PRAALKAMER.”

ALBANIË MACEDONIË

8

SALT zomer 2017 |

99

reisreportage

100 | SALT zomer 2017

reisreportage

“GRENZELOZE GASTVRIJ­ HEID IS DE NORMAALSTE ZAAK VAN DE WERELD OP DE BALKAN.” Ook in de zomermaanden is het hier verre van druk. Ideale plek dus voor wandelaars, kajakkers, fietsers en andere rust­ zoekers. Aan ruimte geen gebrek.”

Wandelmekka Ongestoord genieten van natuur, cultuur en traditie; dat is de boodschap die over de toppen van de Tarabergen klimt, over de hoogvlaktes ruist, door de naaldbossen afdaalt en in de valleien rondzingt. Omringd door vijftienhonderd meter hoge balkanbulten stapt Ranger Ranko inmiddels flink door.

Hij is ervan overtuigd dat de piekfijne hiking trails (dertig in totaal) het nationale park de komende jaren op de kaart zullen zetten. Neem de uitgezette routes die vanuit wan­ delknooppunt Predov Krst op 1085 meter kriskras door het grensgebied met Bosnië lopen: mooi, maar niet al te moeilijk.

“Iedereen met een paar stevige schoenen en redelijke conditie kan hier prima uit de voeten”, glundert Ranko.

Ook de rest van de uitgerolde paden in het park, variërend van 2 tot 20 kilometer (288 kilometer in totaal), is geschikt voor hikers die niet over de aangeboren souplesse van een steenbok beschikken. Sterker nog: een geoefende mountain­ biker zou zich hier uitstekend kunnen vermaken – biken over de paden mag, mits je wandelaars voorrang verleent én ze stapvoets passeert. Daarnaast zijn de trails met behulp van een routekaart (Tara National Park. Mountaineering Tourist Map) eenvoudig samen te smeden tot langere lussen. “Wist je dat de markeringen die we nu volgen zijn geïnspireerd op een vlinder? Het verhaal wil dat een Sloveen­ se bioloog in de 19e eeuw op het idee kwam toen hij een Apollovlinder bestudeerde. Op de vleugels van deze fladde­ raar prijken namelijk opvallende roodwitte stippen. Ideale kleuren om… een wandelroute mee uit te stippelen”, vertelt Ranko enthousiast terwijl hij trots naast een nieuwe wegwij­ zer staat.

Grenzeloze gastvrijheid Al wandelend, bijvoorbeeld van Borovic naar Knezovic (Hiking Trail 16), ontvouwt zich in het dunbevolkte Tara een sprook­ jesachtig screensaver-landschap. Denk aan lieflijke bergwei­

des met mekkerende geiten, kleine keuterboerderijen, diepe kloven, oude kerkhoven en spitse hooibergen. Toch zijn berg­ bewoners – herders, boeren, houthakkers – misschien wel de allergrootste schat van deze natuurlijke praalkamer.

Zo kan het zomaar zijn dat je onderweg naar Knezovic, in de buurt van het gehucht Jagoštica, de 75-jarige Staminir tegen het lijf loopt. Knoop met handen en voeten een gesprek aan met de oude schapenboer – doorleefd gezicht, gebreid vest en wenkbrauwen die als afdakjes over zijn ogen hangen – en voordat je het weet word je gastvrij onthaald. Terwijl de vro­ lijke vrijbuiter zelfgestookte rakija (brandewijn) tevoorschijn tovert, zet de vrouw des huizes een feestmaal op het bontge­ kleurde tafelkleed neer. Niet een paar zielige sneetjes brood, maar een rijk gevulde dis met verse šopska salata (salade), slana torta (hartige taart) en bakken vol kamjak (roomkaas).

Terwijl heilige iconen vanaf de muur bedenkelijk toekijken, schenkt Staminir de borrelglazen nog een keer tot de rand toe vol. Ževeli (proost). Weigeren staat gelijk aan beledigen.

Tenminste, dat wil de steeds harder ratelende Serviër je doen geloven. In werkelijkheid glimmen zijn donkere ogen van plezier. Zolang Staminir voor gastheer kan spelen, vindt hij alles best. Neem na een paar uur afscheid en hij drukt je de hand alsof je zijn allerbeste vriend bent. Grenzeloze gastvrij­ heid, gelukkig nog steeds de normaalste zaak van de wereld op de Balkan.

Meer informatie • nptara.rs/en (algemene parkinfo, overnachtingsmogelijk­ heden, bezoekerscentra) • planinarskiklubtara.org (gpx-bestanden voor je gps) • wildserbia.com (meerdaagse fiets-, wandel-, kajaktochten met gids. Engels spekend) • serbia.travel (tip: check de 3 andere nationale parken: Fruška Gora, Derdap, Kopaonik) • Op Tara National Park. Mountaineering - Tourist Map staan alle wandelroutes duidelijk aangegeven (afstand, hoogte­ meters, tijdsduur etc.). De turisti ka karta is bij alle lokale VVV’s en het Tara-bezoekerscentrum in Bajina Bašta voor € 2 te koop.

SALT zomer 2017 |

101

1949

1950

1960

STILL GOT THE BLUES Van knalblauwe koelboxen tot handige kooktoestellen en roestvrijstalen gasbarbecues; Campingaz zorgt al sinds 1949 voor eindeloos zomerplezier.

‘I’ve still got the blues for you.’

In 1955 volgt met het op wegwerpcartridges lopende Bleuetkooktoestel de volgende verkoopknaller.

In de zomer van 1949 gaan drie Franse vrienden, André Colomb, Gabriel Corlet en René Sillon, kamperen.

Na ’s avonds de zoveelste koude prak naar binnen te hebben gewerkt, steken ze de koppen bij elkaar. Een verhitte brainstormsessie leidt tot een lumineus idee: de ontwik­keling van een compacte, draagbare gasfles.

De drie mannen, ingenieurs van beroep, richten Campingaz op en lanceren hun eerste product: Bidon Blue. De hervulbare gasfles slaat in als een bom en binnen een paar jaar duiken overal de eerste kookstelletjes en verlichting op, van de cam­ ping tot het strand en van de achtertuin tot het stadspark.

Salt x

In de jaren ‘60 en ’70 grijpt het kampeervirus razendsnel om zich heen. Campingaz heeft met de lichtgewicht Instaflambrander (gelanceerd in 1974) de ultieme remedie in huis.

Met name voor backpackers. Voor heethoofden bieden de nieuwbakken koelboxen uitkomst.

In 1994 wordt de Ranchero, de eerste echte Campingazgasbarbecue, aan het immer groeiende assortiment toegevoegd.

1970

1982

2005

1992

2017

De nieuwe RBS-technologie, waarbij de warmte gelijkmatig over de vlamkast wordt verdeeld, ontketend in 1998 een revolutie in koektoestellenland.

De Low Flame Burner uit 2010, een brander die dicht op het kookoppervlakte zit (50% minder verbruik dan traditionele gasbarbecues), zorgt ervoor dat het eten nog sneller op tafel staat.

Salt x

En het einde van de zomer is nog lang niet in zicht: de fonkel­ nieuwe Master Series - barbecues met krachtige roestvrij­ stalen EvenTemp-branders, dubbelwandig roestvrijstalen deksels en gestroomlijnde roestvrijstalen behuizing - laat avontuurlijke buitenkokers opnieuw watertanden. campingaz.com

ZWERFMAATJES Of het nu om woon-werkverkeer, boodschappen doen of een vakantie op de fiets gaat; je moet je spullen kunnen vervoeren. Goede, waterdichte fietstassen zijn dan het beste wat je als fietser kan overkomen. Marktleider Vaude schept op met haar nieuwste veelvraten op dit gebied: de Aqua fietstassenserie.

D

e Aqua fietstassenserie van Vaude is een complete serie bestaande uit achter- en voortassen en een stuurtas. Sommige fietsers hebben genoeg aan al­ leen de achtertassen, terwijl anderen, zoals bijvoor­ beeld de vakantiefietser die een week of meer op pad gaat en ook kampeerspullen meeneemt, van zijn of haar fiets haast een vrachtwagen maakt.

De Aqua serie past bij elke type transportfietser. Belangrijk­ ste ontwerpdoelstellingen zijn duurzaamheid, functionaliteit en uiteraard waterdichtheid. En aan al deze criteria lijkt voldaan te zijn. De tassen zijn duurzaam gemaakt van gelast PVC-vrij canvas, ín Duitsland en met heel veel handwerk. Ook van de functionaliteit raak je flabbergasted. Dit zijn de specs van de voor- en achtertassen waar je je vingers bij aflikt: ruim hoofdvak met extra binnenvak voor overzichtelijk opber­ gen, waterdichte rolsluiting die zowel naar boven als naar onderen afsluitbaar is, afneembare schouderband, schouderen borstriem, reflecterend logo en gemakkelijk in te stellen QMR 2.0 bevestigingssysteem waarmee je de tassen in een

handomdraai van de fiets haalt of op de drager bevestigt.

Dankzij de rolsluiting is ook de grootte van de tas nog eens instelbaar. De stuurtas is van hetzelfde kaliber.

Duurzaam geproduceerd en super functioneel. Alles wat je snel bij de hand wilt hebben, berg je er in op. Bovendien is deze handyman met één hand te bedienen, zorgt het KlickFix-adaptersysteem voor een snelle bevestiging of ontkoppeling en kun je de stuurtas met de meegeleverde draagriem comfortabel over de schouder dragen.

Een reflecterend logo zorgt voor zichtbaarheid onderweg.

Gemaakt in Duitsland Vaude gaat er terecht prat op dat zij de productie van de fietstassen in Duitsland heeft. Zo kan Vaude cheffin, Antje von Dewitz er goed op toezien dat de tassen niet alleen duurzaam worden vervaardigd met zo min mogelijk schade aan het milieu maar ook dat haar klimaatdoelstelling om zoveel mogelijk klimaatneutraal te produceren worden gehaald. Daarnaast is een lange levensduur van belang waardoor Vaude ervoor heeft gezorgd dat vrijwel alle losse onderdelen, zoals de QMR-haken, gespen en riemen allemaal als reserve-onderdelen verkrijgbaar zijn en dus vervangen kunnen worden als ze stuk zijn. De garantie op de tassen is maar liefst 5 jaar.

Prijzen: Stuurtas € 92, Voortassen € 117 (per paar).

Achtertassen € 132 (per paar)

Salt x nomad

stadswild

Go with the flo Eindeloos wachten voor een rood licht.

Net een seconde zijn afgestapt als de paal weer op groen springt. Of keihard trappen om alsnog op het nippertje de boot te missen.

Het moge duidelijk zijn: hoe noodzake­ lijk stoplichten ook zijn, op de fiets zijn ze vaak zo irritant dat je wel een hap uit je zadel zou willen nemen. Goddank is er licht aan het eind van de tunnel dankzij Flo. Het concept is even simpel als briljant: 100 meter voor het stoplicht meet het systeem automatisch je snel­ heid en krijg je op een paaltje langs de weg een persoonlijk snelheidsadvies geprojecteerd. Er zijn vier opties: een schildpad (ga langzamer fietsen om groen te halen), een haas (versnel), een opgestoken duim (houd deze snel­ heid) of een koe (helaas pindakaas).

De techniek van innovatiebureau Springlab wordt momenteel uitgetest in Utrecht, Eindhoven en Antwerpen.

Jetzt geht’s los!

Eerlijk is eerlijk: ook wij worden zelfs op snikhete zomerdagen wel eens pardoes overvallen door de behoefte om per snowboard een rijkelijk bepoederde alpenpiek af te stuiven.

Om dit soort hardnekkige plankenkoorts te stillen hebben de doorgewinterde boarders van het Amerikaanse Leiftech een gloednieuw skateboard ontwik­ keld waarmee elk stuk asfalt verandert in een poederpiste. Het idee: dankzij twee roterende wielplaatjes tussen de gangbare wielen plus twee binding­ achtige voetklemmen bovenop de plank, roteert het elektrische skateboard volgens de makers exact zoals een snowboard in de sneeuw. We zijn be­ nieuwd. De eerste exemplaren rollen deze zomer van de band.

“IT FEELS GOOD TO BE LOST IN THE RIGHT DIREC­ TION.”

Nieuwe ronde Uitgekeken op je vaste fiets­ rondje? Log met Strava in op het nieuwe routetour.nl en je krijgt in een paar muisklikken drie alternatieve ritjes bij jou in de buurt voorgeschoteld. De inno­ vatieve routeplanner houdt niet alleen rekening met je eerdere fietservaring (startpunt, aantal kilometers, snelheid, gebied), maar houdt zelfs de actuele weersverwachtingen in de smie­ zen (rugwind of niet?). Vervolgens hoeft de rit alleen nog maar gedownload te worden in Google Maps of op je gps-systeem en je kunt weer met frisse zin het zadel op.

SALT zomer 2017 |

105

stadswild

Dwars door de stad Trailrunners hebben lak aan de gebaande paden en stuiven kriskras door bossen, velden en duinpannen. Met de Urban Trail Series krijgen de dwarse doorlopers echter de kans om zich ook eens een weg te banen door de urban jungle van tien Nederlandse steden. In elke stad is voor één dag een knet­ tergek parcours uitgestippeld, dwars door musea, theaters, bruine kroegen, kerken, popzalen, rechtbanken, ziekenhuizen

en andere doorgaans ondoordringbare stukjes stadsrimboe.

In Maastricht, Groningen, Utrecht, Rotterdam en Zwolle is het stof inmiddels gaan liggen (pas in 2018 volgen er nieuwe edities), maar in Den Haag (2 juli), Zwolle (16 juli), Breda (27 augustus), Eindhoven (10 december) en Amsterdam (te bepa­ len) heb je het hardloopfeestje nog voor de boeg. Inschrijven via urbantrailseries.nl

“IF WE WERE MEANT TO STAY IN ONE PLACE, WE’D HAVE ROOTS INSTEAD OF FEET.” Grootste boulderhal van Nederland Omdat Nederland de laatste tijd als een blok valt voor het boulderen (voor iedereen die onder een steen heeft gelegen: klimmen zonder touw, maar met dikke valmatten en tot maximaal vier meter hoogte), schieten de boulderhallen tegenwoordig als paddenstoelen uit de grond. In Den Haag stak onlangs zo de absolute koningszwam zijn kop boven het maaiveld. De gloednieuwe boulderhal De Campus is met maar liefst 1000 vierkante meter aan verticaal puzzelplezier de grootste van Nederland. Muurbloempjes kunnen los op zes kunstrotsen propvol routes. Alle routes worden regelmatig vernieuwd. Check boulderhalde­ campus.nl voor cursussen, introductielessen, klimfeestjes en meer.

106 | SALT zomer 2017

stadswild

R

Reuzenkunst

Thomas Dambo is als Hans Christian Andersen met een kluskist. Eerder liet de Deense handy­ man in thuisstad Kopenhagen al een kolossale sprookjeswolf van afvalhout verrijzen, evenals een dito zwaan van afgedankte emmers. Voor zijn nieuwste avontuur timmerde de recycleko­ ning onlangs van rondslingerende pallets zes reusachtige reuzen in elkaar. De waanzinnig mooie sculpturen zijn verstopt in de bossen van de Deense hoofdstad. Je vindt ze met behulp van een schatkaart (thomasdambo.com) en een raadselachtig gedicht bij elk van de zes.

SALT zomer 2017 |

107

stadswild

Klik-klikklikkerdeklik Dat Japanners op reis zelden hun vinger van de camera of selfiestick halen is een bekend stereotype. Niemand maakt het echter zo bont als kunstenaar Sohei Nishino (35) die al meer dan 15 jaar foto’s maakt voor zijn serie Diorama Maps. Na weken door een stad te hebben gewandeld als een soort vastgevroren flitser, sluit hij zich gerust ander­ halve maand op in zijn studio op een eilandje bij Tokio. Hier print hij zijn tienduizenden zwart-witte vakantiekiek­ jes uit op een formaat niet groter dan je duimnagel, om ze vervolgens stuk voor stuk (aan weggooien doet Sohei liever niet) vast te lijmen op een reusachtig doek. Aldus ontstaan langzaam zijn weer­ galoze collageplattegronden van moderne metropolen als Londen, San Francisco, Rio en Amsterdam.

108 | SALT zomer 2017

stadswild

“A GOOD TRAVELER HAS NO FIXED PLANS, AND IS NOT INTENT ON ARRIVING.” - LAO TZU

Tentfeest De leukste buurten zijn geen uniforme hipsterwijkjes, maar veelzijdige smeltkroezen waar brug­ piepers en bejaarden, achterhoekers en Antilianen, kampers en kakkers samen in de rij van de bakker staan.

Achterhaalde romantiek? Niet op de Buurtcam­ ping: een initiatief dat drie weekenden in juli de haringen in de grond ramt in stadsparken door heel Nederland. Een derde van de kampeerplekken is gereserveerd voor betalende buren, een derde voor buren die te krap bij kas zitten om op vakantie te kunnen en een derde voor buren die als vrijwilliger hun steentje bijdragen. Een unieke kans om eens een potje te badmintonnen met die buurvrouw van nummer 37 of in ieder geval legaal te kamperen in het lokale groen. Reserveer je tentplek in o.a. het Amsterdamse Rembrandtpark, Rotterdamse Vroe­ senpark en Haagse Zuiderpark via buurtcamping.nl.

SALT zomer 2017 |

109

“SLAKKEN FUNCTIONEREN ALS EEN HEEL BELANGRIJKE PLANTSOENENDIENST VOOR JE TUIN. ALLEEN EEN BEDANKJE, HO MAAR”

Petr Jelinek, shutterstock.com

110 | SALT zomer 2017

natuurtalent

De slak Echte zwervers hebben lak aan een vaste thuisbasis. De slak bijvoorbeeld, die zijn hele hebben en houden gewoon op zijn rug meezeult.

Hè hè, het mocht even duren.

“O, we gaan grappig doen? Weet je hoe warm het is vandaag?

Normaal kom ik op dit soort zomerdagen mijn huis niet eens uit.”

Want je verdraagt geen hitte?

“Nou, de hitte is inderdaad een dingetje: het leeuwendeel van mijn lichaam is immers water, dus uitdroging ligt op de loer.

Dat is trouwens ook waarom ik het zelden kan navertellen als ik ineens wat zout op mijn dak krijg: het ontketent osmose, een proces waarbij het water regelrecht uit mijn cellen wordt getrokken. Hete dagen hebben bovendien nog een nadeel: we gaan ineens zo traag als dikke stront. Mijn slijm droogt onmiddellijk weer op voor ik het goed en wel heb uitgeschei­ den.”

Hoe werkt dat slijm eigenlijk?

“Kijk, onder mijn lichaam bevinden zich klieren – met name één grote vlak bij mijn mond – die slijm produceren. Dankzij dit spul creëer ik eigenlijk voortdurend mijn eigen glijbaan­ tje, waarover ik één eindeloze buikschuiver maak. Op dit soort hete dagen glijd ik echter nog stroever dan een slecht geschuurde sjoelsteen. Vandaar dat ik de voorkeur geef aan natte dagen. Slakken komen uit de zee, hè. We zijn hier al zo’n 600 miljoen jaar en zijn de enige weekdieren die ook op land weten te overleven. Zonder slijm was dat nooit gelukt.”

Puur glijmiddel dus, dat slijm?

“Meer dan dat. Zodra we de hoogte in moeten – een boom, muur of schutting op – maken we ander slijm aan dat meer op lijm lijkt. Ons slijm werkt bovendien als een soort vloei­ baar harnas; het beschermt ons tegen infecties, UV-straling, bacteriën en wondjes. Ik kan over een vlijmscherp mes lopen, zonder ook maar een sneetje op te lopen. Misschien is dat ook wel de reden dat jullie ons slijm al sinds de oude Grieken in cosmetica gebruiken. Stelletje bruten.”

Sorry.

“Slijmjurk.”

Nee echt.

“Jullie gaan nog veel verder, hoor. We worden ook al sinds de steentijd gegeten. Volgens sommige historici was slakken­ teelt zelfs de allervroegste vorm van veehouderij.

In een Griekse grot zijn 13.000 jaar oude huisjes gevonden; de lichaampjes met grof geweld eruit gewrikt en met een ring van as eromheen om de nog levende slakken in toom te houden.”

Aan de andere kant: jullie vreten onze gewassen op.

“Zo simpel is het niet. De meeste huisjesslakken eten hele­ maal geen vers groen, maar geven de voorkeur aan de resten van dode planten. In die zin functioneren we juist als een heel belangrijke plantsoenendienst voor je tuin. Alleen een bedankje, ho maar. Andere soortgenoten eten op hun beurt paddenstoelen, schimmels, dode diertjes, algen of – onze familieleden in de zee – jagen zelfs als gewiekste rovers op kleine diertjes. Op het strand zie je wel eens schelpen liggen met een piepklein, perfect rond gaatje erin. Dat gaatje is erin geboord door hongerige zeeslakken die zo hun prooi konden overmeesteren.”

Maar onze huis-tuin-en-keukenslak dan?

“Natuurlijk zijn er wel soorten die zich op tuinplanten stor­ ten. Maar we hebben een goed excuus: als we niet genoeg calcium binnenkrijgen, wordt onze sleurhut broos en zitten we binnen de kortste keren met lekkage. Een gezond huisje wordt echter met de jaren steeds harder en krijgt op den duur een soort spoilertje waaraan je kunt zien dat de slak volgroeid is. Voedsel vermorzelen we trouwens doordat er in ons mond soms wel 14.000 haaktandjes zitten, waarlangs het voedsel heen en weer wordt geraspt.”

En die gekke sprieten op je kop?

“Op de lange twee zitten onze ogen. Al moet je daar niet teveel van verwachten. Ons zicht is vrij beroerd. Gelukkig hebben we eronder nog twee kortere steeltjes: de voelsprie­ ten, waarmee we waanzinnig goed kunnen ruiken.”

Voedsel?

“Uiteraard. Of het spoor van soortgenoten.”

Want het wordt toch wel eenzaam in je uppie in zo’n leeg huis?

“Nou laten we zeggen dat ook slakken niet vies zijn van wat slijmerige seks.”

Hoezo? Jullie zijn toch hermafrodiet?

“De meeste slakken bezitten inderdaad zowel het mannelijke als het vrouwelijke geslacht. Maar dat betekent niet dat we allemaal doodleuk onszelf zitten te bevruchten; dat zou im­ mers een nogal incestueus soepzooitje opleveren. Als we in de stemming zijn, glijden we dus met de koppen richten elkaar. En dan schieten we een harpoenachtig pijltje in elkaars lichaam.”

Pardon.

“Het zijn pijlen van liefde, hè. Er wordt wel eens gedacht dat we met die pijl ons zaad overbrengen maar dat is klinkklare onzin. De pijl werkt als een natuurlijke lustopwekker en maakt de ander simpelweg ontvankelijk voor wat romantisch glijerij. Tenzij het te heet is buiten natuurlijk.”

SALT zomer 2017 |

111

man met de hamer

Jeff Lowe Jeff Lowe (67) wordt gezien als een van de allergrootste klimmers. Daarnaast stond hij samen met zijn broers Greg en Mike aan de basis van Lowe Alpine, het outdoormerk dat dit jaar zijn 50-jarige bestaan viert. De Man met de Hamer nam poolshoogte.

Tekst Ard Krikke Beeld David Breashears

Binnen of buiten?

“Zonder enige twijfel buiten. Zodra ik op eigen benen kon staan, nam mijn vader – gevechtsvlieger en fervent bergbe­ klimmer – me mee naar buiten. Hiken, paardrijden, klimmen, skiën, kamperen, fikkie stoken, kanoën: de liefde voor ‘The Great Outdoors’ werd me al vroeg bijgebracht. Samen met mijn broers maakten we dagenlange trektochten door de ongerepte bergen van Utah. Zo was ik op mijn zevende de jongste klimmer ooit die bovenop de top van de 4.197 meter hoge Grand Teton, in Grand Teton National Park, stond.

Een onbeschrijfelijke ervaring. Mijn hang naar avontuur was geboren. Tijdens de afdaling ging ik overigens vreselijk op mijn plaat. Mijn vader heeft moeten praten als Brugman om me weer beneden te krijgen.”

Achtertuin of Verweggistan?

“Lastige keuze. Ik ben uiteraard begonnen met ‘backyard adventures’. Als veertienjarig jochie ging ik voor het eerst in mijn uppie op pad. Ik wilde Mount Odgen, de berg in onze achtertuin, beklimmen. Na een lange dag klauteren zette ik net onder de top mijn tentje op. Bonen uit blik eten. Uren­ lang naar fonkelende sterren staren. Magische momenten.

De volgende dag beklom ik de ruige rotsklomp opnieuw, dit keer via een andere route. Sindsdien ben ik verslingerend aan zwerven en volgden talloze wereldwijde beklimmingen, van de Ama Dablam in Nepal tot de Trango Towers in Pakistan en de Eiger in Zwitserland.”

Bergen of business?

“Door bergen ben ik in business gerold. Eind jaren ’60 bivak­ keerde ik veel in de bergen. Big walls in Zion National Park.

Dagenlange klauterpartijen in Wyoming. IJsklimmen in de Canadese Rock Mountains. Ondertussen knutselde mijn broer Greg in de garage van mijn ouders revolutionaire klimrugzakken in elkaar. Uit onvrede over het toenmalige materiaal kwam hij op het idee om onder de naam Lowe Alpine een lichte backpack met inwendig frame, heupband en verstelbaar rugpand – voor betere gewichtsverdeling en

112 | SALT ZOMER 2017

meer bewegingsvrijheid – te maken. Omdat Greg het in zijn uppie niet kon bolwerken, vroeg hij of ik hem wilde helpen.

In 1967 brachten we de Expedition Pack, een zeer technische rugzak voor alpinisten, op de markt. Lowe Alpine stond in één klap op de outdoorkaart. Nu, vijftig jaar later, is Lowe Alpine uitgeroeid tot een van de meest gerespecteerde rugzakmerken ter wereld.”

Geld of gezondheid?

“Een goede gezondheid is van onschatbare waarde! In 2000 viel ik tijdens het hardlopen een paar keer plat op mijn gezicht. Zomaar, zonder aanwijsbare reden. Drie jaar later kreeg ik te horen dat ik multiple sclerose, een aandoening aan het centrale zenuwstelsel, had. Een klap. Ik ben echter niet bij de pakken neer gaan zitten. In 2006 richtte ik Ogden Climbing Parks op, een organisatie die tot doel had om kinde­ ren kennis te laten maken met klimmen. In 2008 werd ik gediagnosticeerd met multipele systeem atrofie, MSA, een ziekte die de hersencellen vroegtijdig aantast en het autono­ me zenuwstelsel ontregelt. Mensen vragen me vaak of ik niet verbitterd ben. Ik antwoord altijd dat het leven de afgelopen vijftig jaar een groot feest is geweest, en dat ik dankbaar ben voor de tijd die ik nu nog met mijn gezin kan doorbrengen.”

Levenslessen of niks geleerd?

“Wat ik vooral van de bergen heb geleerd, is dat we zuinig moeten zijn op de aarde. Alles en iedereen is met elkaar ver­ bonden; de kleinste verstoring van dit evenwicht kan verstrekkende, negatieve gevolgen hebben. In plaats van Moeder Natuur af te stoten, moeten we haar juist in onze armen sluiten. Planten, dieren, rivieren, bergen, oceanen; we kunnen niet zonder ze. Behandel de aarde zoals je zelf behandeld zou willen worden.”

Meer weten over Jeff? Check jeffloweclimber.com of ga naar lowealpine.com (Explore Lowe) waar je een schat aan historisch materiaal (video en foto’s) vindt.

man met de hamer

“BEHANDEL DE AARDE ZOALS JE ZELF BEHANDELD WILT WORDEN”

Beklimming van de Kwangde, Nepal 1982

SALT zomer 2017 |

113

SHARE @SALTMAGAZINE #SALTBECAUSE

Deel je wanderlust @saltmagazine met de hashtag #saltbecause en maak elke maand (laatste vrijdag) kans op een Salt goodies pakket.

column

Zwerversbloed

I

Ik heb een hekel aan plannen. Als ik zelf vrij heb en niet voor mijn werk op reis ben, leg in zelden tot nooit mijn route vast, of boek ik meer dan één hotelnacht vooruit. Ook vind ik het dan niet fijn om te weten wanneer ik precies weer naar huis zal vliegen. Daarom boek ik meestal een vliegticket met een flexibele terugdatum zodat ik altijd last-minute kan besluiten om langer te blijven.

Ik heb me ook regelmatig afgevraagd wat daar de reden van is. Is het omdat ik altijd verrast wil worden? Of omdat ik het hele jaar door al genoeg verplichtingen heb? Of is het simpelweg omdat ik een enorm vrijheidsdier ben? Waarschijnlijk is het een combina­ tie van dit alles, maar de vrijheid hebben om te gaan en staan waar ik wil en het leven om te gooien als het pad opeens anders loopt, voert de boventoon.

Ik kan me ook niet herinneren dat ik bij mijn werkgever ooit een contract tekende dat langer dan twee jaar duurde. Altijd wilde ik het idee hebben dat ik na die periode dan gewoon mijn biezen kon pakken om in Sydney te gaan studeren, of om over Argen­ tijnse pampa’s een voettocht te maken. Niet dat ik het ooit deed, een nieuw reisseizoen voor televisie was altijd weer te aanlokke­ lijk, maar de gedachte dat het zou kunnen was voor mij vaak al genoeg. Het niet gebonden zijn en altijd zonder plan uit kunnen zwerven; is een diepgewortelde drang.

“NOG STEEDS PAKT MIJN 87-JARIGE VADER REGELMATIG ZIJN FIETS, MET EEN TENTJE ACH­ TEROP, OM OP EEN NATUUR­ KAMPEER­TERREIN NAAR DE VOGELS TE GAAN LUISTEREN” Om te weten waar dat zwerversbloed vandaan komt, hoef ik niet heel erg ver te zoeken. Nog steeds pakt mijn 87-jarige vader regelmatig zijn fiets, met een tentje achterop, om op een natuurkampeerterrein naar de vogels te gaan luisteren. En pas daar bedenkt hij wanneer hij weer eens naar huis zal fietsen. Ook zijn moeder was besmet met het zwervers- gen. Zij was een van de eerste vrouwen die in haar jonge jaren (in de jaren twintig) op de fiets eropuit trok om de vrije natuur in te gaan.

FLOORTJE DESSING Floortje Dessing; hongerig naar de wereld, positief, grappig, betrokken, vriendin, ondernemend, schrijfster van 3 best­sellers, winnares BVN-trofee (en bijna-winnares van de TelevizierRing) én kijkcijferkanon met haar nieuwste programmaserie ‘Floortje naar het einde van de wereld’.

En de kant van mijn moeders lijkt eveneens aangetast te zijn door het zwerfvirus. Het is niet honderd procent zeker (mijn moeder is geadopteerd) maar het lijkt erop dat mijn biologi­ sche opa met een kermisgezel­ schap door Nederland en Duitsland trok en lange tijd geen vaste woonplaats had.

Uiteindelijk vestigde hij zich op een woonboot in Den Haag, wat in de vijftiger jaren heel ongebruikelijk was.

En dan ikzelf. Na jarenlange omzwervingen rond de wereld en dromen van plekjes waar ik misschien ooit wel eens zou kunnen wonen, kocht ik vorig jaar samen met vrienden een camping in, jawel, Drenthe.

Camping Buitenland, een plek waar wij de natuur willen laten samensmelten met creativiteit, duurzaamheid en de slow lifestyle.

Niet op het tropische Zanzibar, in de jungle van Ecuador of op de hooglanden van Tadjikistan, maar gewoon in ons eigen gezellige Drenthe. Een camping waar ik in anderhalf uur naartoe rij en veel dezelfde gezichten zal zien. Waar ik de barman ken, om mijn favoriete broodje vraag bij de kok en waar ik op mijn eigen plekje, op het terras van mijn eigen huisje, een wijntje drink terwijl de zon ondergaat.

Een geruststellende gedachte dat ik naast al dat zwervers­ bloed toch ook gewoon af en toe een fijne huismus kan zijn.

SALT zomer 2017 |

115

soulkitchen

Zwerven naar jezelf Je kunt zoveel en zo ver zwerven als je wilt, maar als je vergeet naar binnen te zwerven mis je zomaar je belangrijkste bestemming. Maar bepaal jij de weg of word je gezworven? That’s the question!

Tekst Roxane Catz

H

ûh, zul je denken, wat zeg ze nou weer? Ik leg het je uit. Ruim dertig jaar geleden had ik mijn eerste crisis te pakken. Ik was totaal van het padje en dus verdwaald. Niets bleek houvast te bieden totdat ik per toeval (wat niet bestaat, maar dat lees je straks) met mijn neus in een boekje viel. Het leerboek van het leven, zo luidde de titel en het was geschreven door de Sloveense psychiater Martin Kojc. Ik las het in één nacht uit en voelde al lezend de kwartjes (die hadden we toen nog) om me heen vallen. Kojc, een arts en wetenschapper en dus alles behalve een zwe­ ver, kwam er tijdens zijn werk achter wat voor een enorme impact onze gedachten op ons hebben. In zijn boek geeft hij een aantal sterke staaltjes van genezingen van mensen, puur door hun innerlijke kracht. Deze voorbeelden uit zijn praktijk, maar ook in zijn eigen leven brachten hem er toe om het op te schrijven.

Die innerlijke kracht is volgens Kojc niets anders dan de oer­ kracht, de kosmische energie. De oorsprong ervan is voor ons een mysterie. Je kunt deze energie nergens zien, je bespeurt alleen overal de werking ervan. Het laat de aarde draaien, de planten groeien, het water stromen en de dieren bewegen.

Maar wij mensen worden hier ook door bestuurd. Het ver­ teert ons voedsel, heelt onze wonden, laat ons automatisch ademhalen, slapen en onze haren en nagels groeien, om maar wat te noemen. Daar hoef je dus niks voor te doen. En heb jij ervoor gekozen dat je bent geboren, hoe je genetisch in elkaar steekt? Alleen door onze IK-gedachte lijkt het alsof wij zelf aan het stuur van het leven staan. Daarbij komt nog eens

116 | SALT zomer 2017

dat 95% van al je gedrag onbewust is. Slechts voor 5% zijn we ons bewust van wat er om ons heen gebeurt. Dus al zou er in ons brein zoiets bestaan als ‘een vrije wil’ dan nog zou deze minimaal zijn, want ons gedrag wordt voor het meren­ deel bepaald door factoren als onder andere aangeboren en aangeleerd gedrag.

De IK-maker De IK-gedachte ontstaat doordat wij een ego hebben opge­ bouwd. Ons ego is niets meer en minder dan ons in de loop der tijd opgebouwde verdedigingsmechanisme, bedoeld om te overleven, maar dat ons nu vooral belemmert. Hierdoor blijven we als het ware in dezelfde groef steken en blijven zaken zich herhalen. Omdat het ego ons wil laten geloven dat we afgescheiden zijn is het altijd op zoek naar macht en tweestrijd. Het identificeert ons met onze naam, functie, bankrekening, auto, onze successen, mislukkingen, de kleding die we dragen. Dit alles vormt ons zelfbeeld en daar is op zich niks mis mee. Alleen hebben we constant de behoefte om dit zelfbeeld in stand te houden. Daar is waar het fout gaat en je ego onbewust je grootste vijand wordt.

Het ego wil zich constant goed voelen door plezier te zoeken en pijn te vermijden. En dat is waar je je uiteindelijk heel slecht van gaat voelen.

Spiritueel leraar Eckhart Tolle schreef er boeken vol over en geeft vele talks over hoe je het ego kunt ontmantelen. Ons verstand is ons van dienst voor vele praktische zaken, maar heeft de overhand genomen.

SOULKITCHEN

ONS EGO VINDT DIT VERHAAL SOWIESO ONZIN

SALT ZOMER 2017 |

117

SOULKITCHEN

ONS VERSTAND IS ONS VAN DIENST VOOR VELE PRAKTISCHE ZAKEN, MAAR HEEFT DE OVERHAND GENOMEN.

Dat noemt hij daarom ook het bewustzijn van het ‘kleine zelf’, ons ego, dat altijd in de dualiteit leeft van verleden en toekomst, van hier en daar en van goed en slecht. Door heel alert te zijn kan je het ego ontmantelen. Want wanneer je |volledig aanwezig bent, - in het hier en nu - zijn er geen drukke gedachten en ervaar je de zo felbegeerde peace of mind, dat er altijd al was, maar bedekt werd door ‘De Mart Smeets in ons hoofd’, zoals neurowetenschapper Victor Lamme onze innerlijke dialoog noemt. Hij bemoeit zich overal mee en denkt er ook nog eens verstand van te hebben.

Je zou het met het populaire mindfulness kunnen vergelijken, maar Tolle zelf noemt het zeker niet zo. ‘Our minds are full already’ , benadrukt hij. We moeten naar binnen – letterlijk in ons lichaam - om daar te voelen wat zich afspeelt. Zo simpel is het. Helaas maken wij de dingen het liefst ingewikkeld.

Een typische neiging van ons ego. Die vindt dit verhaal sowieso onzin.

Dat kan ook helemaal niet. Het draait om het overstijgende inzicht dat je het ego HEBT en niet BENT. Dat jij niets doet, maar dat je wordt gedaan. Dan is het leven een geheel ver­ zorgde reis, waarin jij nog steeds al je avonturen kan beleven.

Ik moet mezelf hier voortdurend aan herinneren, want voor ik het weet bevind ik me weer in de ratrace. Het blijft een inside job en ook nog eens fulltime. En mocht je er nog steeds geen snars van snappen: Filosoof en cabaretier Paul Smit schreef er een piepklein, grappig en heel helder boekje over: Verlichting voor luie mensen, waarin dit relatief korte verhaal je binnen nog geen twee uur geheel en al duidelijk wordt.

Geheel verzorgde reis Volgens de theorie van Kojc zijn we dus allemaal één energie.

En ons daar werkelijk van bewust worden is waar het om gaat. Het is overigens niks nieuws en verwijst naar de ‘nondualiteit’, afkomstig van de Advaita, een Indiase stroming uit 800 voor Christus. Dit is zeker geen religie, kent geen regels en is terug te vinden in andere stromingen zoals taoïsme, zen en soefisme. De simpele boodschap van non-dualiteit is dat ons leven één grote projectie is van ons denken.

Zodra we inzien dat het leven een film is waarbij alles precies gaat zoals het gaat, hebben we de illusie doorgeprikt en ontstaat er rust. Omdat onze ware natuur eenheid is, voelen we ons ook gelukkig op de momenten waarop we die eenheid ervaren. Zoals je je voelt als je met je vrienden bent of wan­ neer je geheel in een bezigheid opgaat. Het is overigens niet nodig om je ego volledig om zeep te helpen.

Dwaal verder met: • Paul Smit: Verlichting voor luie mensen, 96 pag, € 5,95. paul-smit.nl • Eckhart Tolle: De Stilte spreekt, De Nieuwe Aarde en de Kracht van het nu. Allemaal uitgegeven door Ankh-Hermes. eckharttolle.com

SALT ZOMER 2017 |

119

soulkitchen

Het perfecte zwerfvoer

Dit is peanuts Het vertrouwde potje pindakaas is sinds jaar en dag de perfecte metgezel voor onderweg.

‘Pindakaas, wie is er niet groot mee geworden?’ luidde de bekende reclameslogan uit de jaren tachtig, waarbij je bekende topsporters als kleine kindjes hun boterhammen met pindakaas zag verorberen. Al ruim een eeuw is dit smeuïge smeersel een van de meest populaire goedjes voor op ons brood. En niet voor niets, want het is lekker, makkelijk smeerbaar en daarbij nog ‘es heel voedzaam. Het vertrouwde potje pindakaas is sinds jaar en dag daarom ook de perfecte metgezel voor onderweg. Pindakaas zit vol plantaardige eiwitten, onverzadigde vetten, ijzer, vitamine E en B. Ook bevat het linolzuur (Omega 6 –vetzuur) en resveratrol (een zogenaamde antioxidant) die een positieve invloed op je hart- en bloedvaten hebben. Tel uit je winst!

Pindakaas is een bijproduct van pindaolie. Het werd in 1893 bedacht en ontwikkeld door de Amerikaan John Harvey Kellogg, ten tijde van een overproductie aan pinda’s. Botanisch bekeken zijn pinda’s eigenlijk peul­ vruchten, aangezien ze niet aan een boom groeien, maar aan de stengels van een struik. Hieraan bevinden zich de peulen waarin de zaden zich ontwikkelen tot een dop gevuld met pinda’s. Als je allergisch bent voor noten, ben je daarom niet per se allergisch voor pinda’s en ze zijn minstens zo gezond.

Pure pindakaas Let er wel op dat je pot pindakaas voor de volle honderd procent op basis van pinda’s is, met hooguit wat zeezout voor de smaak. Controleer op het etiket of er geen suiker of palmvet aan is toegevoegd, want die kun je beter laten staan.

Als gevolg van een schimmel die op pinda’s groeit kunnen pinda’s verontreinigd zijn met het zeer giftige aflatoxine. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit ziet erop toe dat dit binnen de toegestane perken blijft.

Leesvoer!

Culinair schrijfsters Saskia Lelyeld en Marije Sietsema kwamen tot de ontdekking dat er nog zoveel meer mo­ gelijk was met pindakaas en maakten een inspirerend kookboek, vol makkelijk maakbaar, zoet en hartig lek­ kers en alles met pindakaas! Twee zwerfvoerrecepten op de pagina hiernaast smeren we alvast lekker naar je uit.

Pindakaas, uitgeverij Loopvis, € 18,95. depindakaaswinkel.nl

120 | SALT zomer 2017

SOULKITCHEN

Rocky roads Dit is zwerfvoer voor de ware zoetekauw! Wil je het liever wat minder zoet, gebruik dan pure in plaats van witte chocola.

Wat heb je nodig (voor +/- 25 blokjes): • 400 gr. witte chocola in stukjes 100 gr. pindakaas • 20 gr. roomboter, in blokjes • geraspte schil en 1 eetl sap van een limoen • ¼ theel zeezout • 12 witte marshmallows • 90 gr pinda’s met vlies Bereiden Smelt de chocola au bain-marie.

Roer, als de chocola is gesmolten, de pindakaas en roomboter er­ doorheen. Roer tot alles is gesmol­ ten en het één geheel is. Laat het chocolademengsel even rusten, tot het niet meer zo heet is. Anders smelten de marshmallows en zie je ze straks niet meer terug.

Snij of knip ondertussen elke marshmallow in ongeveer 12 kleine stukjes.

Bekleed een bakblik van ongeveer 20 x 20 cm met bakpapier. Test de temperatuur van het chocolade­ mengsel met je vinger. Als je die er gewoon in kunt houden zonder je te branden, kun je tweederde van de pinda’s en marshmallowstukjes erdoorheen roeren.

Giet het pinda-chocolademengsel in het bakblik en bestrooi de bovenkant met de resterende pinda’s, stukjes marshmallow en de limoenrasp.

Zet het bakblik op een koele plek om op te stijven.

Wortel-kokos balletjes

Wat heb je nodig (voor +/-18 balletjes): • 100 gr. geraspte wortel • 80 gr. kokosrasp + 20 gr extra om de balletjes doorheen te rollen • 80 gr. pindakaas • sap van 1 limoen • 2 theel vissaus Bereiden Meng alle ingrediënten goed door elkaar en draai er dan balletjes van die ongeveer zo groot zijn als een walnoot of grote knikker. Rol ze door wat kokosrasp en laat ze iets opstijven in de koelkast.

SALT ZOMER 2017 |

121

inspiratie

Home is where you park it Sinds de ouderwetse caravan weer helemaal terug is, zien we niet alleen de mooiste opknappertjes in het veld terug maar ook steeds meer design pareltjes die de slow lane sieren.

HAPPIER CAMPER Wat Vintage zakmescaravan uit zonnig CaliforniĂŤ.

Voor Vrijheidszoekers die zelf de inrichting bij elkaar willen puzzelen.

Plek 4 personen (2 volwassenen, 2 kinderen).

Uniek Modulaire en uitneembare interieurblokken (bed, keuken, stoelen, opbergkasten), dak met zonnecellen, grote achterklep, lichtgewicht fiberglasmaterialen.

Kijken Ultralight Travel Trailer (1.01 min) op getsalt.tv.

Kopen happiercamper.com

122 | SALT ZOMER 2017

inspiratie

SALT zomer 2017 |

123

inspiratie

HÜTTE HUT Wat Gestroomlijnde sleurhut van gelamineerd hout. Gemaakt aan de Amerikaanse westkust.

Voor Designliefhebbers die gaan voor oogver­ blindend mooi vakmanschap.

Plek 2 personen.

Uniek Oprolbaar dak van doek, 2 terrasdeuren, keukenblokje, lichtgewicht (400 kg).

Kijken Tiny Hütte Hut, the wonderful teardrop (1.44 min) op getsalt.tv.

Kopen hüttehut.com

TRICYCLE HOUSE Wat Origami optrekje van vouwplastic (Concept).

Voor Stadsnomaden die altijd een extra woon- en werkplek achter de hand willen hebben.

Plek 1 persoon.

Uniek Uittrekbaar als een accordeon.

Met andere trekzak­ huizen samen te smeden tot één grote ruimte.

Kijken The pedelpowered RV (2.22 min) op getsalt.tv.

Info peoplesproducts.com/pido

124 | SALT zomer 2017

inspiratie

WIDE PATH CAMPER Wat Compacte fiets­ caravan. Slim Deens design.

Voor Doortrappers die geen trek hebben in mikadotoestanden met tentstokken.

Plek 2 personen.

Uniek Uitvouwbare achterzijde, buiten­ keuken, zonnecellen op dak, 40 kg trekge­ wicht.

Kijken Wide Path Camper (1.29 min) op getsalt.tv.

Kopen widepathcamper.com

ROOM-ROOM Wat Frans snurkhuis op wielen.

Voor Handige Harry’s die dit eenmalige kunstproject, oorspronkelijk bedoeld als noodopvang, zelf willen nabouwen.

Plek 1 persoon.

Uniek Even kantelen en klaar is Kees.

Ideaal om tijdens festivals in te pitten.

Kijken Encore Heureux (2.20 min) op getsalt.tv.

Info encoreheureux.org/projets.

SALT zomer 2017 |

125

inspiratie

ECOCAPSULE Wat Super-de-lux ruimteschip.

Voor Kampeerders die op buitenaards mooie plekken willen bivakkeren. Oorspronkelijk bedoeld als tijdelijk tiny home, vanaf eind dit jaar echter ook in handige trailer­ uitvoering beschikbaar.

Plek 2 personen.

Uniek Zelfvoorzienend: zonnecellendak, windturbine, regenwateropvang, waterfilter, keukentje, vloerverwar­ ming. Behuizing van aluminium en glasvezel. 1200 kg.

Kijken James Cordon travels the world with a hotel in tow (3.05 min) op getsalt.tv.

Kopen ecocapsule.sk

126 | SALT ZOMER 2017

inspiratie

SALT zomer 2017 |

127

Specialized Sequoia

Zwerffiets voor binnen én buiten de lijntjes

Met de Sequoia fietsserie geeft Specialized gehoor aan de snelgroeiende groep avontuurlijke vakantiefietsers. Fietsers die zowel op de weg binnen de lijntjes als onverhard buiten de lijntjes kleuren. En dat met één fiets, de Sequoia die in drie verschillende uitvoeringen over de aardbol rolt: standaard, elite en expert.

D

e Sequoia is vernoemd naar een van de allereerste toerfietsmodellen die het Amerikaanse fietsmerk in 1981 op de markt zette. Hiermee wil Specialized benadrukken dat het ondanks alle innovaties en alle podia die het merk al heeft mogen beklimmen, nooit zijn hart voor avontuur is verloren. Want dat is waar fietsen in de basis voor staat. Vanaf het moment dat wij kunnen fietsen, roept het avontuur en gaan we op pad. Nu de trend naar fietsva­ kanties flink doorzet, was het voor Specialized tijd om de zwerffiets te (her)introduceren. Met het gevoel van toen maar met de kennis en techniek van nu.

Met de Sequoia heb je een comfortabele pakezel die zowel het asfalt als het onverharde pad omarmt. De wereld als

een blanco vel en de Sequoia als je pen waarmee je je eigen fietsverhaal schrijft. Uitgevoerd met een duurzaam stalen Cr-Mo frame, een geometrie die een racehouding combineert met een relaxte toerfietshouding, een ruime wielbasis en een lage bottom bracket voor meer controle en een relatief korte achterbrug zodat je ook met volle bepakking goed kunt blijven sturen. Daarnaast zijn er overal op het frame bevesti­ gingspunten aangebracht voor bagagedragers, spatborden en voor maar liefst vijf (!) bidons. ‘Onder de motorkap’ vind je, afhankelijk van het model, een mix van Shimano en SRAM onderdelen plus schijfremmen. Tel daar handgespaakte Adventure Gear Hayfield wielen en 700 x 42 mm 2Bliss Ready banden bij op en je weet zeker; elke meter is pure rock ’n roll .

Specialized.com

Salt x nomad

tips van tof

Zwerfbak Honden hebben ook recht op fatsoenlijk eetgerei voor onderweg, in plaats van dat ze hun brokken uit een verfrommeld boterhamzakje moeten zien te halen en water uit een dop moeten drinken. Deze opvouw­ bare bakjes van Ruffwear behoren tot mijn standaard zwerfuitrusting. Superlicht, opvouwbaar, sneldrogend, waterdicht en wasmachinebestendig. Ik heb twee verschillende versies: eentje voor drinkwater en eentje voor mijn brokken. Deze laatste is voorzien is van een sluitkoord zodat ik er gelijk mijn brokken voor onderweg in kan bewaren. En als-ie leeg is, kan ik er mooi weer mijn kwijlerige drinkwaterbak in opbergen. Ruffwear.com

Zwerfland De Hoorneboegse Heide, op brokworp afstand van vliegveld Hilversum, biedt een kleine 300 voetbalvelden aan pispaaltjes, zandpaadjes en vooral heel veel open heide. Hoewel het ook populair is bij de lokale maltezers, chihuahua’s en meer van die kakkers op broekzakformaat, valt er voor schooiers als ik eveneens voortreffelijk te ravotten op dit Gooische matras. Bewegwijzerde routes ontbreken. Houden zo. Omdat honden in dit deel van het Goois natuurreservaat het hele jaar los mogen, kun je er voortreffelijk rondzwerven. En na afloop lekker uitpuffen bij restaurant Fly Inn (pal naast het vliegveld), dat zelfs een bittergarnituur voor viervoeters op de kaart heeft.

Door de beugel van de (zwerf) hondenslager HAPKLARE B RO K K E N VA N SA LTS HARIGE F LOO RM A N AG E R

‘WE SHOULD HAVE RESPECT FOR ANIMALS BECAUSE IT MAKES US BETTER HUMANS’ Jane Goodall

Naar schatting leven er wereldwijd ruim 600 miljoen zwerfhonden op straat.

Lang voor de aanlijnplicht en hondenbe­ lasting doken de loslopende honden van arm (waakhonden, trekhonden) en rijk (jachthonden, gezelschapshonden) ook in Nederland zo massaal bovenop elkaar, dat het hier wemelde van de bastaards.

Van de 16e tot en met de 19e eeuw namen veel steden en kerken daarom zogenaam­ de hondenslagers in dienst. De woeste mannen verwerkten geen hondenvlees, maar werden betaald voor elke zwerfhond die ze doodknuppelden of op zijn minst met een speciale zweep naast het altaar de kerk uit joegen. Omdat het voor gewone Amsterdammers enkel was toegestaan om een klein hondje te houden, droegen de heren in de hoofdstad ook een beugel waar je jouw hond voor een stuiver door­ heen kon laten springen om te checken of hij klein genoeg was om in leven te mogen blijven. Wat resulteerde in ons gezegde: ‘dat kan niet door de beugel’.

SALT zomer 2017 |

129

The duke

130 | SALT zomer 2017

The duke

Sport van koningen Surfen wordt vaak afgedaan als een tijdverdrijf voor bruingebrande beach boys en girls. In het oude Hawaï werd he’nalu (golfglijden) echter gezien als ‘de Sport der Koningen’. Een duik in het verleden.

Tekst Ard Krikke

Z

on, zee en strand, dat is het beeld dat surfen tegenwoordig oproept. Een leuke lifestyle met eigen hangmatdeuntjes (Beach Boys, Jack Johnson), blijmoedige films (Endless Summer, Blue Hawaii) en stoere surf(kleding)merken (Rusty, O’Neill, Quiksilver).

Voor de oude Hawaïanen was golfrijden echter veel meer dan een frivole bijzaak; zij zagen surfen als een heilige en diepe spirituele kunstvorm, voorbehouden aan koningen en koninginnen.

Sociale klasse In de vroege dagen van het surfen bestonden er twee soorten boards waarop je afhankelijk van je sociale klasse mocht surfen. Zo hadden stamhoofden (ali’i) van het eilandenrijk de beschikking over de langste (dus beste) planken die van loodzwaar wili wili-hout waren gemaakt. Een koninklijk olo-board had tekenfilmachtige proporties: 7 meter lang, 70 centimeter breed en 100 kilo(!) zwaar. Ook waren de beste surf spots met de hoogste golven voor de elite gereserveerd.

Het gepeupel werd afgescheept met kortere alaia (spreek uit: Ah-LIE-ah) boards van koa-hout, een board dat de laatste jaren weer door surfpuristen wordt omarmd. Wel konden de mindere goden in aanzien stijgen door anderen op het water de loef af te steken. Ieder board werd overigens volgens bepaalde rituelen gemaakt en verdiende met respect te worden behandeld.

SALT ZOMER 2017 |

131

The duke

HET IS GROTENDEELS DUKEâ&#x20AC;&#x2122;S VERDIENSTE GEWEEST DAT HET .. SURFVIRUS OVERSLOEG NAAR AUSTRALIE EN AMERIKA

132 | SALT zomer 2017

The duke

Heidense praktijken Westerse missionarissen, die in het kielzog van de Britse ont­ dekkingsreiziger James Cook de eilandgroep in 1820 aande­ den, waren echter heel wat minder onder de indruk van deze surfcultuur. Zij zagen vooral een stelletje wilden die half­ naakt in het water rond spartelden. De invoering van strenge godsdienstwetten moest korte metten met deze heidense praktijken maken. Zo bleek het verbod om met ontbloot bovenlijf de zee in te duiken zo doeltreffend dat de nobele surfsport rond de eeuwwisseling vrijwel was verdwenen. Ook de Hawaïanen zelf gingen bijna kopje onder. Tussen 1778 (de komst van Cook) en 1896 kromp de inheemse eilandbevolking van achthonderdduizend naar dertigduizend; het Hawaïaan­ se immuunsysteem was niet bestand tegen westerse ziektes.

Dat surfen toch weer boven kwam drijven, was grotendeels te danken aan de in Hawaii geboren en getogen Duke Kahanamoku (en aan versoepeling van de religieuze wetten).

Hawaï nauwelijks bekend was, trokken zijn surfkunsten tienduizenden mensen. Het is grotendeels Duke’s verdienste geweest dat het surfvirus oversloeg naar Australië en Ame­ rika en de sport der koningen weer iets van zijn oude glans terugkreeg.

LEZEN

Duke, de ultieme beach boy Het verhaal gaat dat Duke (1890-1968) als kleine jongen door zijn vader uit een kano werd gegooid. Midden op zee. Het was spartelen of verzuipen. Duke hield het hoofd boven water en bereikte heelhuids het strand. Sindsdien was hij niet meer uit het water te slaan. Zwemmen, duiken, vissen, kanoën én surfen. Duke was zelfs zo’n goede zwemmer dat hij de ene na de andere wedstrijd won. In 1912 mocht hij deelnemen aan de Olympische Spelen van Stockholm, alwaar de 21-jarige tot ieders verbazing met goud aan de haal ging. De Hawaïaan was in één klap wereldberoemd. Zo beroemd zelfs dat hij vanaf 1913 regelmatig in Hollywoodfilms speelde, zoals The Wake of the Red Witch, met onder andere John Wayne en Henry Fonda in de hoofdrollen. Niet als Hawaïaan, maar als Azteekse priester, indianenopperhoofd of Arabische prins.

Tussen de films en het zwemmen door – Duke won tijdens de Spelen van Antwerpen in 1920 twee gouden plakken – gaf hij wereldwijd surfdemonstraties. Omdat de sport buiten

Surfing , geschreven door Jim Heimann, is zo dik als een oude statenbijbel en staat stampvol oude surfplaten die zo van de reusachtige pagina’s af lijken te spatten.

Uitgegeven door Taschen.

(644 pag)

Olympisch zwemkampioen, legendarisch surfer, film­ acteur en aloha-ambassa­ deur; in Waterman. The Life and Times of Duke Kahana­ moku van Davis Davis lees je het opmerkelijke levens verhaal van The Duke.

Uitgegeven door Nebraska Press. (336 pag)

KIJKEN Op Getsalt.tv hebben we een filmpje (4.45 min.) gezet over de Californische plankenbouwer Jon Wegener die met zijn hand gemaakte alaia surf boards een hommage brengt aan de surf­ sport uit de vroegere jaren. Wegenersurf.com

SALT ZOMER 2017 |

133

Het SaltLab is een ‘proeflokaal’ waarin we nieuwe of leuke producten door de mangel halen. Verwacht geen hardcore testverslagen, wel een eerlijke eerste indruk. Dit keer op de pijnbank: de Specialized Vado en Ceramicool van Odlo.

Odlo Ceramicool Merk Odlo Bestaat sinds 1964 Product Ceramicool seamless shirt Prijs € 54,95 Info odlo.com

Innovatie Vakmanschap Functionaliteit Levensduur Design Eco-vriendelijk

+ mooi design, comfortabele pasvorm, geurloos - dat je niet altijd een training krijgt van Ireen Wust

Dit voorjaar maakte ik kennis met de nieuwste innovatie op het gebied van technisch ondergoed, Ceramicool van het Noorse merk Odlo. In plaats van warmhouden, is afkoe­ ling hier juist de bedoeling. Dankzij een speciale vezel die piepkleine luchtkanalen vormt en keramische deeltjes die in het garen zijn verwerkt, is Ceramicool in staat om actief te koelen en je huidtemperatuur met 1 graad naar beneden te brengen. Voor een kennismaking ging ik op uitnodiging van Odlo naar een gym in Amsterdam waar ik, en een zwik andere journalisten, in een niets-verhullend Ceramicool shirt werden gestoken. Voor een optimale werking moet het ondergoed nauw op het lichaam aansluiten, werd ons uitgelegd.

Bij de pijnbank stonden de drie topschaatsters, Ireen Wust, Antoinette de Jong en Melissa Wijfje, klaar die ons vertelden dat ze ons mee zouden nemen in hun dagelijkse training.

134 | SALT zomer 2017

Slik! Gelukkig bleek het maar een fractie van wat de dames dagelijks verstouwen maar genoeg om de hartslag flink op te jagen, de spieren te geselen en het zweet te laten klotsen.

Ik vond het in eerste instantie dan ook moeilijk om te con­ stateren of ik het ‘normaal gesproken’ nog warmer zou heb­ ben dan ik het al had. Maar bij de bizar zware afsluiting (3,58 minuut in schaatshouding staan - zonder met je armen of handen op je knieën te leunen - om te ervaren hoeveel belasting Ireen Wust op de 3000 meter op haar benen heeft), merkte ik de werking van Ceramicool op.

Terwijl de zweetdruppels van mijn voorhoofd gutsten en ik steeds wanhopiger (probeer het zelf maar eens) de klok volgde, was ik me opeens bewust van de verkoelende werking van Ceramicool. - Natasha

Salt Lab

Specialized Turbo Vado Merk Specialized Bestaat sinds 1979 Product Turbo Vado E-bike Prijs € 2799 Info specialized.com

+ -

Innovatie Vakmanschap Functionaliteit Levensduur Design Eco-vriendelijk

geruisloos, fietscomfort, oog voor detail ondanks dat Specialized het (voor dit moment) hoogst haalbare voor de accu heeft gerealiseerd, blijft de levensduur van e-bike accu's een probleem. En vervanging is kostbaar.

Het is 2017 en ik sta in de verrassend leuke stad Düsseldorf, waar Specialized haar nieuwste e-bike generatie aankondigt, de Turbo Vado die in 5 verschillende uitvoeringen op de markt komt: de speed pedelecs 2.0, 3.0 en 4.0 (25 km p/u) en de speed bikes 5.0 en 6.0 (45 km p/u). Bij de ontwikkeling ervan hebben de ontwerpers hun doelgroep (woon-werkverkeer, fitness en stad) geen seconde uit het oog verloren.

De basis is een stabiel premium E5 Alu frame dat zowel specifiek voor mannen als voor vrouwen (comfortabele stepthrough) is ontwikkeld. Het geruisloze hart is een motor met een elektrische bandaandrijving die de kracht van de fietser volgt en, dankzij twee freewheels, blijft meedraaien in plaats van af te remmen zodra de fiets zijn maximale power (25 of 45 km p/u) heeft bereikt. Dit zorgt ervoor dat de Vado je het gevoel blijft geven van een ‘gewone’ fiets en zo heb ik dat ook ervaren. De motor wordt gevoed door een batterij die uit 40 hoogwaardige Li-Ion cellen bestaat, volgens de ontwerpers de hoogst haalbare cellen die er op dit moment op de markt zijn (ter vergelijk, een Tesla auto rijdt op 8000 van dit soort cellen). De accu draait via een vernuftig systeem, zonder ge­ bruik van gereedschap, zijwaarts uit het frame zodat je hem mee kunt nemen om op te laden.

Als ‘piloot’ heb je de keuze uit drie standen: eco, sports en turbo en alles wat je doet is af te lezen op de grote ‘stuur­ cockpit’, een touch screen display dat krasvrij is, niet spiegelt en waterdicht is. In alle drie de standen heb ik gereden en het systeem zélfs ook helemaal uitgezet om te kijken hoe dat fietst. En ik weet niet precies wát er allemaal gebeurt is sinds Specialized in 2012 haar eerste Turbo S introduceerde en nu – misschien ben ik zelf wel veranderd, minder sceptisch geworden t.a.v. het e-concept –, maar ik vind het fietsen op een speed pedelec één groot feest. Je wilt gewoon blijven rij­ den. Eerder dit jaar mocht ik ook al kennismaken met de Trek Super Commuter en de ‘testvlucht’ op de Turbo Vado heeft

mijn gevoel alleen maar bevestigd. Als ik zo’n e-pareltje zou bezitten, zou ik nóg veel meer op de fiets stappen dan ik nu al doe. Persoonlijk vind ik de 25 km p/u versie meer dan vol­ doende, vanwege de prijs maar ook vanwege de regel­geving rondom de 45 km p/u en omdat mijn woon-werkverkeer met 20 km heen en weer prima te doen is.

Maar voor wie elke dag een flinke afstand moet overbruggen is de 45 km p/u speedbike echt een droom en een serieus alternatief voor de auto (en je abonnement op de sport­ school). De fantastische details die Specialized aan de Turbo Vado heeft meegegeven doen daar nog een schepje bovenop.

Denk aan een Racktime Snap-it bagagedrager die geschikt is voor heel veel tasopties, geïntegreerde fietsverlichting in de bagagedrager (afgekeken van de auto-industrie), een koplamp die geïnspireerd is op de zichtbaarheid van motorrij­ ders en een voorspatbord (met flexibele tip) dat haast tot de grond reikt. - Natasha

SALT zomer 2017 |

135

winkels waar je wat aan hebt Een fietsenwinkel die je goed voorbereid de wijde wereld instuurt. Een strandhut waar surfen en chillen samenkomen. En een outdoorshop die geen kul, maar goed spul verkoopt. Dit zijn winkels, aangewezen door Salt lezers, waar je écht wat aan hebt.

Spaak - Groningen Spaak is de plek waar koffie en koers sa­ menkomen. Dus een zaak waar watertan­ dende racefietsmerken als Ridley, Basso Bikes en Ritte de boventoon voeren. Ook de inrichting is op zijn minst smaakvol te noemen: hanglampen van oude wielen, blinkende racekarretjes aan de muur en een koffiemachine die zelfs een Italiaan laat kwijlen. De huismecanicien neemt behalve wegrenners overigens ook baan­ fietsen, mountainbikes en commuters onder handen. spaakgroningen.nl

Bonk – Breda Bonk is een begrip in Breda. Op zoek naar toffe sneakers, skateboards, caps, T-shirts, sokken, jeans, blouses, rugzakken en magazines stroopt eigenaar Martijn ‘Bonkie’ Gulden al ruim 20 jaar stad en (buiten)land af. Het resultaat van zijn zoektocht is een strak ingerichte shop waar je als koning wordt behandeld. Je vindt Bonk midden in het oude centrum (Veemarktstraat 68). bonk.nl

Landschap Reisboekwinkel Eindhoven Op zoek naar een praktische wandelkaart uit het onbekende Georgië? Een fraai boek over de geschiedenis van de Parijse metro? Of toch liever een vogelgids met oer-Hollandse weidevogels? Met zo’n 30.000 titels is de kans vrij groot dat je een van deze boeken in de Landschap Reisboekwinkel vindt, gevestigd aan de Kleine Berg in Eindhoven. Ook voor een ouderwetse atlas of wereldbol ben je hier aan het goede adres. landschapreisboekwinkel.nl

136 | SALT zomer 2017

winkels waar je wat aan hebt Schneider Outdoor Den Bosch Bij Schneider Outdoor in Den Bosch doen ze niets liever dan jou wegwijs maken in buitensportland. Van trailrun­ schoenen tot klimgordels en van tenten tot slaapzakken, matjes, gasbranders en zaklampen; de outdoorspecialisten sturen je altijd met de beste spullen op pad. Dit komt omdat de gedreven Brabo’s zelf ook helemaal gek zijn van reizen, sporten en nieuwe dingen leren.

‘Geen kul, gewoon goed spul.’ schneideroutdoor.nl

De Vakantiefietser – Amsterdam Van heinde en verre komen vakantiefietsers naar De Vakantiefietser. Eigenaar Eric Schuyt trapte zelf 200.000 kilometer door 80 landen en schreef zeven boeken over zijn reisavonturen. Al deze kennis propte hij in zijn winkeltje aan de voet van de Westertoren. Behalve het verkopen van specialistische wereldfietsen (Santos, Koga, Gaastra), tassen (Ortlieb) en kleding (Vaude) staan Eric en zijn bevlogen medewerkers je vooral met praktische raad en daad terzijde. vakantiefietser.nl

The Shore – Scheveningen Surfen, socializen en relaxen, dat is waar het bij The Shore omdraait. De net geopende houten hut moet deze zomer uitgroeien tot dé ontmoetingsplek op het strand van Scheveningen. Behalve surflessen en -spullen kun je hier terecht voor biologische hapjes en drankjes, exposities, live-bandjes en tal van workshops. Zonnepanelen, zonneboilers en leuke mensen zorgen voor good vibes. facebook.com/TheShoreScheveningen

SALT zomer 2017 |

137

Op GetSalt.tv verzamelen we de leukste nieuwe filmpjes die we op het web

TV

tegenkomen. Bekijk ze op je laptop, tablet of schakel via Apple TV of Chromecast door naar het grote scherm. 'Sit back and enjoy the ride'.

SHOP

Donkeyote

De 73-jarige Manolo leidt een eenvoudig bestaan in het zuiden van Spanje. Ver weg van alle hectiek zwerft de gepensioneerde boer met zijn trouwe ezel Gorrión door de heuvels van Andalusië. Zijn laatste droom: een lange voettocht in Amerika maken.

FEST

Manolo is een eigentijdse Don Quichot: een ronddolende ro­ manticus met grootheidswaan­ zin. Iedere dag trekt hij met zijn zwijgzame Sancho Panza (ezel Gorrión) door de Andalusische heuvels. Onderweg praat hij honderduit tegen zijn koppige metgezel, draagt hij gedichten voor en leert hij moeizaam Engels via zijn koptelefoon. Een grote trektocht door het hart van Amerika – Manolo wil de Trail of Tears nalopen, de route die de Cherokee-indianen liepen bij hun gedwongen herplaatsing naar Oklahoma – moet de kroon op deze bijzondere vriendschap worden. Zijn ambitieuze plan krijgt echter weinig bijval van anderen: zijn dochter verklaart hem voor gek; het reisbureau

CLUB LAB

SHARE

138 | SALT zomer 2017

lacht hem recht in zijn gezicht uit; en zijn huisarts maakt zich na een inspanningstest zorgen om zijn broze botten. Manolo slaat alle goedbedoelde advie­ zen in de wind en besluit om zonder vastomlijnd plan op pad te gaan. Het eerste doel: haven­ stad Cadiz, alwaar hij samen met Gorrión op een vrachtschip rich­ ting Amerika hoopt te stappen.

Wat volgt is een tragikomisch avontuur van een dromer die het vertikt om zich door de moderne maatschappij te laten temmen.

Donkyeote is een intrigerend portret van een eigengereide man die net zo koppig is als zijn trouwe ezel. De prijswinnende documentaire draait vanaf juli in de Nederlandse filmhuizen. (zendtijd: 86 min)

by

a SUTOR KOLONKO and SDI PRODUCTIONS production in association with OPA FILMS in co-production with ZDF/ARTE directed by CHICO PEREIRA “DONKEYOTE” written by CHICO PEREIRA MANUEL PEREIRA GABRIEL MOLERA with MANUEL MOLERA APARICIO GORRIÓN ZAFRANA PACA MOLERA PEREIRA MAMEN GÓMEZ HEREDIA director of photography JULIAN SCHWANITZ editor NICK GIBBON sound MARK DEAS commissioning editor DORIS HEPP executive producers LESLIE FINLAY and NOE MENDELLE produced by INGMAR TROST and SONJA HENRICI co-produced by CHICO PEREIRA supported by CREATIVE SCOTLAND and FILM- UND MEDIENSTIFTUNG NRW

Scottish Documentary Institute

opafilms

salt TV

Dreamride II

Skip Work and Surf

Dromen zijn geen bedrog. Tenminste, als we Dreamride II moeten geloven. In het korte mountainbikevideoverslag zie je hoe Mike Hopkins, een Canadese freerider, fantaseert over eindeloze trails. Zo sjeest hij in gedachten moeiteloos over tropische bospaden, bevroren meren, gestolde lavavelden, steile bergflanken en uitgestrekte stranden. De surrealistisch mooie beelden, de naadloze montage en de filosofische voice-over laten zelfs de meest nuchtere polderfietser even dagdromen. (zendtijd: 5.20 min)

Big Wednesday is een cultfilm uit 1978 die gaat over drie vrienden die een leven lang samen surfen. Maar sinds 2003 is het ook een door Rich Kimball georganiseerde (woens)dag waarop Californische bezitters van oude Volkswagens voor de kust van San Onofre bijeenkomen om samen de golven in te duiken. “Surfers waren vroeger rebellen die in oude VW-busjes de kust afstroopten. Met Big Wednesday wil ik oude tijden weer een beetje laten herleven”, aldus de oldtimer in de aan hem gewijde film Skip Work and Surf.

Enjoy the ride! (zendtijd: 5.47 min)

All this Mayhem Ben en Tas Pappas behoorden in de jaren 90 tot de absolute wereldtop van het skateboarden. Tas was zelfs zo goed dat hij in 1996 wereldkampioen halfpipe werd, voor skateboard­ legende Tony Hawk. Extreem drank- en drugsgebruik deed de Australische broertjes radicaal de das om: Ben raakte in een psychose en pleegde zelfmoord; Tas werd betrapt op het smokkelen van cocaïne en moest een tijdlang in de gevange­ nis zitten. Rauwe documentaire over twee van ’s werelds beste skateboarders ooit, te zien op Netflix. (zendtijd: 104 min)

Endurance: Ultra Marathon Endurance is een ingetogen portret van ultrarunner Matt Williamson. De Schot doet niets liever dan de longen uit zijn afgetrainde lijf lopen. Bij voorkeur lange afstanden in de bergen, zoals de Spaanse Ultra Trail de les Fonts: een 73 kilo­ meter lange hardlooprace met 4000 hoogtemeters.

“Bij ultralopen draait het niet alleen om hoe fit je bent, maar vooral hoe goed je met pijn kunt omgaan.” De film won al diverse prijzen, waaronder de Seven Summits Award begin dit jaar op het Mountain Film Festival. (zendtijd: 8.39 min)

SALT zomer 2017 |

139

BESTELLEN: GETSALT.COM (SHOP)

SHOP

€ 49,95 Salt Hooded Sweat Heerlijke sweater voor de frisse ochtenden en avonden • brushed fleece, soft touch • 85% organisch ringgesponnen katoen / 15% polyester • raglan mouwen, 2 steekzakken, lusje voor koptelefoondraad • kleur lichtblauw, unisex

140 | SALT ZOMER 2017

EXTRA VOOR SALT-LEDEN Salt-leden die de sweater bestel­ len krijgen er gratis de Stanley Big Steeled Flask (t.w.v. € 24,95) bij.

Specs.236 ml, lifetime warranty, lekvrij, roestvrijstaal. Ideaal voor het bewaren van je neutje.

BESTELLEN: GETSALT.COM (SHOP)

€ 99

SHOP

SLECHTS 40 STUKS EXCLUSIEF VOOR SALT LEDEN

Salt x Millican bag Limited edition Salt verbindt zich graag met mensen, merken en projecten die de outdoor lifestyle vieren en die de kracht van creativiteit gebruiken voor positieve verandering. Deze passie heeft geleid tot een samen­ werking met het Engelse tassenmerk Millican waaruit een exclusieve Salt roll top rugzak is geboren. Een limited edition waarvan slechts 350 stuks zijn gemaakt.

Exclusieve aanbieding voor Salt-leden Van de 350 rugzakken liggen er 310 bij de Bever- filialen in het land en 40 bij ons op de redactie die we exclusief gereserveerd hebben voor Salt-leden. Alléén als je Salt-lid bent profiteer je van een prijsvoor­ deel en betaal je slechts € 99 (i.p.v. € 119). Bestel je rugzak dus snel.

• Oprolbare sluiting met handige handgreep • Ergonomische (gepolsterde) schouderbanden • Gepolsterd rugpand • Gemakkelijk toegankelijk laptop vak (max. 15”) op het rugpand • Duurzame aluminium gesp • 100% gerecycled polyester (waterdicht) • Uit twee stukken polyester canvas (40 petflessen) • Afmeting. 50 x 28 x 15 cm.

• Inhoud. 18L. • Gewicht. 650 gram.

SALT zomer 2017 |

141

BESTELLEN: GETSALT.COM (SHOP)

SHOP

€ 125 € 139 SALT LEDEN

Bon Fire pannenset gietijzer Met deze gietijzeren pannenset in luxe houten box van Bon Fire maak je van elke plek een avontuurlijke kook­ plaats. Alle pannen zijn behandeld met een minerale olie en zijn geschikt voor AGA, oven, houtkachel en open vuur.

Inhoud • 1 pan met deksel (5 liter).

• 1 pan met deksel (2,5 liter) • 1 koekenpan (doorsnee 24 cm / 4 cm hoog) • plancha plaat (43 x 22,5 cm) • 1 dekselhaak (51,5 cm lang) • pannendrager • 1 pannen- of deksel trivet (chroom 23 cm) • 1 houten opbergkist (55 x 33 x 25 cm / 18 kg).

Tevens geschikt als bijzettafel of bankje.

Complete set voor slechts € 125 (Salt-leden) Niet-leden € 139

142 | SALT ZOMER zomer 2017

NIET LEDEN

BESTELLEN: GETSALT.COM (SHOP)

Foto: @JelleMul

SHOP

€ 4,50 Bamboe Brush Stijlvolle vriend voor schone tanden, schone oceanen en een stralende glimlach Wist je dat er wereldwijd 5 miljard tandenborstels per jaar worden verbruikt? En dat 2 miljard hiervan in ons milieu terechtkomt? Waarschijnlijk niet, net als wij. Maar we von­ den het feit schokkend genoeg om de Nederlandse social enterprise The Bamboo Brush Society te helpen in hun missie om de wereld een stukje mooier én vooral schoner te maken. Wil jij ook je tanden in een groot probleem zetten? dan is het bestellen van deze stijlvolle vriend voor op reis een goed begin. € 4,50 per stuk. Bij bestellingen van een Family Pack (4 stuks) betaal je geen verzendkosten.

• gemaakt van 100% biologisch afbreekbaar bamboe • zachte borstels van Nylon* • waterbestendig handvat • Na gebruik is het handvat een ideale snack voor de panda’s (Wu-wen en Xing-ya ;-) * Sommige fabrikanten claimen dat Nylon biologisch afbreek­ baar is, maar dat is het niet. Het enige alternatief voor Nylon is een borstel gemaakt van varkenshaar. Maar omdat Roger van dieren houdt, maakt hij die keuze niet maar zoekt hij verder naar een beter materiaal.

Sluit je aan op Instagram @thebamboobrushsociëty.

SALT ZOMER 2017 |

143

salt

the network for trailseekers & happy dreamers

meetups

salt

meetup

salt

the network for trailseekers & happy dreamers

meet meetups

Doen. leren. maken. ontmoeten. verbinden. aanmoedigen. delen. spelen. ontdekken. inspireren. beleven. genieten. veranderen.

salt Het idee is simpel. Mensen die dingen

doen, kunnen inspireren the network foranderen trailseekers & happy dreamers

1 JULI Salt Seizoens Meetup

salt 27 AUG.

Kanotocht door de Zaanstreek

the network for trailseekers & happy dreamers

meet meetups meetup om ook aan de slag te gaan. Daarom organiseert Salt verspreid door het jaar diverse Meetups. Kleinschalig en vari­ ërend van workshops waar de handen ouderwets uit de mouwen gaan, clinics voor buitenspelers, filmpremières, in­ spirerende sprekers, testing & tastings van verschillende producten tot en met meerdaagse evenementjes waarbij we er samen op uit trekken. Salt Meetups gaan over het volgen van je instinct, doen wat je graag doet en kijken waar dat je brengt. Ontdek de magie die in het doen zit. Deze Meetups zijn het waard om er een kruis voor in je agenda te zetten.

verbinden

a a n m o e d ig e n

delen

s p e l e n 144 | SALT zomer 2017

• Locatie: Amsterdam, 14.00 – 17.00 uur • Plastic Vissen i.s.m. met de social enterprise Plastic Whale in de grachten van Amsterdam.

• Exclusief en gratis deelname voor Salt-leden.

• Beperkt aantal (22) plekken.

Een avontuurlijke kano- en kajaktoer­ tocht door het Wormer- en Jisperveld in Noord-Holland. Dit is het grootste aaneengesloten weidegebied van West-Europa, en bestaat uit honderden weilanden die omgeven zijn door slootjes en ruisende rietkragen.

Samen met Kanocentrum Arjan Bloem, Hilleberg The Tentmaker, Biolite, Sea to Summit en nog veel meer toffe partners, organiseren we een dagtocht door dit mooie gebied inclusief verrassende pitstops onderweg en een pimp your (vega) burger party op een van de vele eilandjes.

• Locatie: Kanocentrum Arjan Bloem • Tijd 9.30-19.00 u • Prijs € 97 p.p. inclusief kanohuur, lunch, snacks, drankjes en pimp your (vega) burger party.

• Extra voor Salt-leden gratis Sea to Summit dry bag die onderweg al je kostbare spulletjes kurkdroog houdt.

• Maximaal aantal 50 personen, zowel voor beginners als gevorderden • Inschrijven: GetSalt.com (meetups)

ontdekk

e

n inspireren

b e l e v e n

genieten

8-10 SEPT.

16 SEPT.

7 OKT. & 11 NOV.

Salt Family Surf Camp

Tie-Dye workshop

Peddelmaakworkshop

Een weekend voor sportieve vaders en moeders die samen met hun kroost (vanaf 8 jaar) willen leren surfen, suppen of windsurfen. Uitvalsbasis is een gezellige camping in Zeeland, op loopafstand van het strand, waar je met je hele familie in een zogenaamde Family Tent verblijft. Een onderdompe­ ling in de Californische surf lifestyle die met een officiële surf ceremonie wordt afgesloten.

Een uniek shirt dat alleen jij hebt.

En dan ook nog eens zelf gemaakt.

Dat kan als je je inschrijft voor de unieke tie-dye workshop die Salt samen met het fietskledingmerk Maloja in september in Amsterdam organiseert. Wil jij daar bij zijn, schrijf dan nu vast in. Het aantal plekken is beperkt en alleen aan Salt– leden voorbehouden.

Leer op ambachtelijke wijze een steek­ peddel te maken van hout. Workshop van één dag en tevens onze meest populaire workshop. Per keer is er slechts plaats voor 10 cursisten. Schrijf dus snel in.

• Locatie: O’Neill surfdorp op Camping de Klepperstee in Ouddorp, Zeeland • Geschikt voor zowel voor beginners als gevorderden.

Kinderen 8 -16 jaar • Plek voor maximaal 15 families • Meer informatie en aanmelden GetSalt.com (meetups)

• Locatie: Alpsoluut, Amsterdam IJburg • Tijd start om 13.00u, einde om 17.00u • Prijs € 45 per persoon, • Inclusief Maloja t-shirt (normale ver­ koopprijs € 55) + afsluitende borrel • Voor wie exclusief voor Salt-leden.

• Maximaal 50 personen • Aanmelden GetSalt.com (meetups)

n e o d l e r e n

• Locatie Ambachtelijk Botenbouw Centrum, Amersfoort • Tijdstip 9.00 – 17.00 uur • Kosten €170. Salt Leden hebben voorrang bij inschrijving.

• Inclusief materiaal, instructie van Frank, gebruikmaking van alle gereedschappen, koffie/ thee, lunch en voor iedereen een Salt biertje of een biologische frisdrank van Lemonaid om mee af te sluiten.

• Aantal deelnemers maximaal 10 • Aanmelden GetSalt.com (Meetups)

maken

ontmoeten SALT ZOMER 2017 |

145

Onze passie is om mensen, projecten en organisaties te verbinden die de outdoor lifestyle vieren, die aanmoedigen om naar buiten te gaan en de kracht van creativiteit gebruiken voor positieve verandering.

Spreekt jou dit aan?

WORD LID VAN SALT Vanaf â&#x201A;Ź 35 per jaar sluit je aan en krijg je: 4 x per jaar een vuistdik Salt magazine thuisgestuurd 1 x per jaar een Salt Special en jaarlijks de Salt zakagenda Gratis toegang bij de Salt seizoen-Meetups (4 x per jaar) Minimaal 10% korting in de Salt shop

Aanmelden doe je op GetSalt.com

DE ALTERNATIEVE FEITEN Een lidmaatschap van Saltâ&#x20AC;Ś levert meer vrije dagen op verhoogt je IQ vergroot je wifi-bereik lost files op zet alle verkeerslichten op groen brengt nieuwe vrienden houd je schoonmoeder buiten de deur laat de zon altijd schijnen houdt je jong klaart de lucht laat je hond kwispelen verbetert je kookkunsten zorgt dat je haar goed zit

#alternatievefeiten

SALT ZOMER 2017 |

147