Nr. 20 | Zomer 2014 | Volg ons ook via www.denhaagnieuwcentraal.nl en op Twitter, Facebook en YouTube.
“Architectonische wereldtop“ Interview /p.
4
Tweede winkelblok geopend /p.
5
Het spoor
175 jaar /p.
11
Busplatform krijgt nieuwe inrichting en nieuwe overkapping Het busplatform wordt de komende tijd klaar gemaakt voor de toekomst. Het gebied wordt opnieuw ingericht en bovendien krijgt het busplatform een nieuwe overkapping. De heer Kreutzberger, projectleider (gemeente Den Haag) van de herinrichting en overkapping, noemt het belangrijkste doel: “De verbouwing moet leiden tot meer kwaliteit voor reizigers van stadsen streekbussen.” Volgens Kreutzberger worden de looproutes van de busreizigers korter. “Busreizigers hoeven straks niet meer tot het einde van het platform te lopen om in een bus te stappen. Daarnaast moet het nieuwe busstation vriendelijker en overzichtelijker ogen dan het huidige en moet het meer reizigers kunnen verwerken. Tot slot willen we dat het beter past bij de nieuwe openbaarvervoerterminal. In de terminal komt aan de kant van het busplatform een overdekte ruimte voor busreizigers. Idealiter kan de reiziger van daaruit de instapperrons overzien. Het is de bedoeling dat op het busplatform ook ruimte blijft voor treinvervangend busvervoer en voor touringcars. Het gaat hierbij om touringcars voor reizigers naar
bestemmingen elders in Europa. Zij maken op weg naar het touringcarverzamelpunt op het busplatform veel gebruik van openbaar vervoer; reden om touringcars op het busplatform te willen blijven ontvangen.”
en overkapping goed past bij de omgeving, bijvoorbeeld de OVterminal, de fietsflat in de Rijnstraat en het nog aan te leggen HSE-station (zie pag 12). Dit station komt in de tweede laag, half boven het busplatform.
Voor de herinrichting en overkapping maakt de gemeente momenteel een schetsontwerp. Daarin wordt aangegeven hoe het busplatform er in hoofdlijnen zal uitzien. “Mogelijk worden de instapperrons dichter bij de wachtruimte gelegd en worden zij een kwartslag gedraaid. Daardoor worden de looproutes korter en het platform overzichtelijker.”
Later dit jaar wordt het ontwerp voor het busplatform nader uitgewerkt. Het gaat dan naar de inspraakprocedure en wordt vervolgens, eventueel in aangepaste vorm, aan de gemeenteraad voorgelegd. Wanneer de bouwwerkzaamheden starten, is nog niet nauwkeurig te zeggen. Het is de bedoeling dat de bussen tijdens alle bouwwerkzaamheden gewoon van het busplatform gebruik blijven maken.
In het kader van de planvorming wordt ook bekeken of de herinrichting
Selfies sierden stationshal Iedere dag maken zo’n 190.000 mensen gebruik van station Den Haag Centraal. Wie zijn deze mensen? Om een antwoord op deze vraag te krijgen, vroeg het projectteam van Den Haag Nieuw Centraal iedereen die gebruik maakt van het station een selfie te maken en op te sturen. En, dat heeft u gedaan. Het resultaat was enkele maanden te zien in de stationshal van Den Haag Centraal. Daar hingen meer dan 300, kleurige en vrolijke zelfportretten van onder meer reizigers, omwonenden en bouwvakkers!
pagina 2 | nr. 20 | zomer 2014
www.denhaagnieuwcentraal.nl
TWEET TOP 5 riesays: Well that’s a Long time ago, you’ve changed DH CS. Terugblik: 2007
Sebastiaan1976: De vogels fluiten op Den Haag-Centraal!!! Mooi hoor, maarre... waarom? #hetishalfnegen #opzaterdag
Terugblik: 2009
2014
Terugblik: 2010
Tweede winkelblok op Den Haag Centraal geopend Eind mei opende NS het tweede vernieuwde winkelblok in het station. Dit nieuwe winkelblok telt zeven winkels. Daar zitten ook wat ‘oude bekenden’ tussen, zoals de Starbucks, Leonidas en GWK Travelex, die vanuit hun tijdelijke winkelvoorziening nu een definitieve plek op het station hebben gekregen. Leonidas is blij dat de winkel nu op zijn definitieve locatie zit. Algemeen directeur Bruno Min zegt: “We zijn in 1996 op Den Haag Centraal begonnen en dit wordt onze vijfde verhuizing. Het is fijn dat we nu de komende twintig jaar een vaste plek op het station krijgen.” De periode in het tijdelijke winkelgebied was vooral in het begin moeilijk. Min: “Onze winkel was erg moeilijk bereikbaar. Maar dat was na een paar maanden al flink verbeterd. NS en ProRail deden continu hun best om de overlast zo klein mogelijk te houden. Natuurlijk hebben we last gehad van lawaai, stof en de bereikbaarheid. Maar daar konden wij niets aan veranderen. Wij richtten ons steeds op het einddoel, dat nu dichterbij komt. Het dak van het station vind ik echt schitterend. Den Haag is straks een goede stad, met een goed station en goed publiek.”
www.denhaagnieuwcentraal.nl
alexanderbakker: Den Haag Centraal nog gewoon open voor reizigers #NSS2014
Starbucks heeft een mooie, nieuwe winkel op een centrale plek in de stationshal gekregen. De koffiewinkel heeft er een fijn terras bij, zodat de reizigers ook rustig kunnen genieten van een lekkere kop koffie. Ook HEMA is weer terug van weggeweest. Lange tijd stond er een HEMA-kar in de hal met de bekende saucijzenbroodjes en andere lekkernijen. Rutger Brouwer, businessmanager van HEMA, zegt: “Deze kar was een tijdelijke oplossing en komt niet meer terug. De kar staat nu bijvoorbeeld in Zwolle, waar het station ook verbouwd wordt. De winkel heeft het totale HEMAaanbod. Van panty’s tot nagellak en van vouwfietsen tot koffers.” Volgens Brouwer is er op stations een grote vraag naar de HEMA-formule. “Wij hebben in tegenstelling tot veel andere winkels
DaandeLigt: Station Den Haag Centraal is na jaren en jaren breken en bouwen nu toch echt bijna klaar #DenHaagCentraal #Centraal
ook een non-food assortiment. Reizigers die een verjaardag hebben, kunnen bij ons nog even langs om een cadeautje te halen. Of gebak natuurlijk.” Tot slot is er een OV-servicewinkel in het winkelblok geopend. De naam zegt het al: in de OV-servicewinkel kunt u terecht voor informatie over het openbaar vervoer. In de winkel werken medewerkers van NS en HTM samen om u nog beter te helpen bij een zorgeloze reis van deur tot deur. In de winkel zijn zelfservicemiddelen aanwezig waar u reisinformatie kunt opvragen. U kunt in de OV-servicewinkel informatie en kaartjes krijgen voor zowel nationale als internationale treinreizen en het openbaar vervoer in Den Haag.
MichaelvKoppen: Den Haag centraal, wat ben je mooi geworden!
pagina 3 | nr. 20 | zomer 2014
Faciliteiten in kelder vernieuwd Ook in de kelder van het station is de afgelopen maanden hard gewerkt. Aan de nieuwe toiletvoorziening bijvoorbeeld. Deze bevindt zich ter hoogte van Julia’s in het nieuwe winkelblok, waar u de trap naar beneden kunt nemen. Ondertussen is ook de lift in gebruik genomen, waardoor de nieuwe toiletten ook goed bereikbaar zijn voor mindervaliden. Tot slot is de bewaakte fietsenstalling in de kelder weer volledig in gebruik.
Terugblik: 2011
Terugblik: 2012
“Glazen dak van bladeren is uniek” David van Keulen werkt en woont in Den Haag. In zijn vrije tijd is hij graag in de buurt van Den Haag Centraal. De dynamiek van het stationsgebied spreekt hem enorm aan en hij vindt het gebouw zelf prachtig. “Architectonisch gezien behoort dit station tot de wereldtop.” David is manager Beleid bij de Dienst Publiekszaken van de gemeente Den Haag. Zo’n twee of drie keer per week wandelt hij in zijn lunchpauze over de Turfmarkt naar het station, waar hij meestal een bak koffie of een lekker broodje haalt. “Waarom ik dat doe? Gewoon, omdat ik het fijn vind om op het station te zijn. Het is een heel interessant en dynamisch gebied. Neem het stuk tussen de Turfmarkt en New Babylon. De mensen leven hier het leven van de stad. Dat spreekt mij enorm aan.” Als David op het station is, kijkt hij vol interesse naar de continue stroom van mensen. “Mensen zijn altijd onderweg,” zegt hij filosofisch. “Voor mij is het leven één grote reis. En dat is hier op het station goed zichtbaar.” 2014
Glazen dak van bladeren is uniek David komt niet alleen voor de sfeer naar Den Haag Centraal. “Ik vind het station zelf een prachtig gebouw. Het is een fantastisch ontwerp. Ik ben op veel treinstations in Europa en de rest van de wereld geweest, maar geen enkele is zo open en transparant. De treinstations van New York, Berlijn en Antwerpen zijn ook erg mooi, maar Den Haag is met het nieuwe glazen dak heel
krachtig. Het is net alsof een achttal bomen een glazen dak van bladeren omhoog houdt. Echt heel bijzonder!”
Verbindende factor Dat zoveel moois op een goede manier gecombineerd wordt met de dagelijkse functionaliteit van een treinstation, maakt Den Haag Centraal volgens David nog unieker. “Het station zit natuurlijk in een moeilijk gebied. Het zit een beetje klem tussen de hoogbouw aan de Turfmarkt, de sporen, de Utrechtsebaan en het Haagse bos. Maar ik vind dat het nieuwe station de verbindende schakel in dit gebied is geworden. Het is eigenlijk een overdekt plein dat de verschillende functies bij elkaar brengt.”
Aansluiting bij Den Haag, stad van Vrede en Recht Het nieuwe station is volgens Van Keulen een flinke stap voorwaarts ten opzichte van een aantal jaar geleden.“Als ik vroeger op het station kwam, had ik het idee dat ik in een roze plumpudding terechtkwam. Een dichte doos met roze wanden, met een paar muizengaatjes naar de perrons. Het station
had wel iets weg van een oud DDR-gebouw. Wat dat betreft heeft het station een enorme transformatie ondergaan. Het is nu veel opener en transparanter. Daardoor past het ook veel beter bij het karakter van deze stad. Denk aan andere glazen gebouwen, zoals De Passage, het oude VROM-gebouw, de Statenpassage in de Tweede Kamer en het Atrium van het stadhuis. Openheid en transparantie sluiten goed aan bij een overheid die benaderbaar wil zijn. Het nieuwe station past dus goed in het nieuwe profiel van Den Haag, de internationale stad van Vrede en Recht.” Nu de verbouwing van Den Haag Centraal ten einde loopt, is dat voor David geen reden om minder vaak op het station te komen. “Sterker nog, ik denk dat ik hier vaker kom. Er lijkt me namelijk niets fijner dan een afspraak op het station te hebben en samen te genieten van een lekkere bak koffie of een goed glas wijn. Op de achtergrond hoor je het geluid van vertrekkende treinen, metro´s en trams. Samen leven en samen genieten van een gebouw van toparchitectuur. Dat is waar ik naar uitkijk.”
Terugblik: 2010
pagina 4 | nr. 20 | zomer 2014
www.denhaagnieuwcentraal.nl
Nieuwkomer op het station Broodje döner kebab op het station Döner Company is één van de nieuwe winkels op Den Haag Centraal. De winkel bevindt zich in het winkelblok aan de Anna van Buerenzijde van het station en is sinds een aantal maanden open. Cenk Cetinkaya, bedrijfsleider van Döner Company Den Haag Centraal, vertelt: “Met de opening van de winkel op Den Haag Centraal heeft Döner Company nu twee filialen in Den Haag. Het gaat goed met het bedrijf, want we hebben 32 vestigingen in heel Nederland. Daarmee zijn we één van de grootste dönerzaken van het land.” Cetinkaya vertelt wat Döner Company de reizigers allemaal te bieden heeft. “Een broodje döner kebab, een
zelfgemaakte kapsalon of een lekkere salade. We hebben het allemaal. Maar wij zijn gespecialiseerd in döner kebab. Verder werken we altijd met verse ingrediënten. Dat maakt onze salade ook zo lekker.” Cetinkaya merkt dat de verbouwing van het station invloed heeft op het aantal klanten. “Het is nu nog redelijk rustig. Maar als de reizigers straks aan ons gewend zijn en als ze weten wat we te bieden hebben, wordt het vanzelf drukker.” De bedrijfsleider vindt het station zelf overigens erg mooi worden. “Ik heb op plaatjes gezien hoe het gaat worden. Dat ziet er goed uit! Ik kan niet wachten tot het station helemaal klaar is en het hier lekker druk wordt.”
Station Hollands Spoor krijgt ingang aan Laakhavenzijde Ook Hollands Spoor verbouwd Station Den Haag Hollands Spoor wordt de komende jaren verbouwd. ProRail, NS en de gemeente Den Haag slaan de handen ineen om van dat station een gebied te maken waar de reiziger en het Haagse studentenleven centraal staan. Hollands Spoor krijgt onder andere een tweede ingang, een grote fietsenstalling en een bruisend stationsplein.
Uitbreiding winkelaanbod De reizigerstunnel van Hollands Spoor loopt momenteel dood, maar vanaf 2017 kunnen de reizigers helemaal onder het station doorlopen. Er komt namelijk een volwaardige entree aan de Laakhavenzijde. Michiel Noy, directievoorzitter van NS, zegt: “Reizigers kunnen straks door deze perronpassage rechtstreeks naar de stationshal aan de centrumzijde of direct naar het nieuwe stationsplein aan de Laakhaven lopen. De Haagse Hogeschool aan de Laakhaven krijgt zo een directe ontsluiting op Hollands Spoor.” Door de uitbreiding van Hollands Spoor komt er ook meer ruimte voor winkeltjes. In totaal komt er 800 vierkante meter winkelruimte bij. Daarnaast wordt een grote fietsenstalling gerealiseerd boven de ingang aan de Laakhavenzijde. Deze stalling heeft een capaciteit van zo’n 2.500 plaatsen.
Volwaardig OV-knooppunt De Haagse verkeerswethouder Peter Smit: “Station Hollands Spoor is met dagelijks 45.000 reizigers een belangrijk knooppunt van treinen, trams en bussen. De verwachting is dat het aantal reizigers de komende jaren alleen nog maar toeneemt. Om deze groei te faciliteren investeert de gemeente in sneller en beter openbaar vervoer. Ook het Stationsplein gaat op de schop. Het plein wordt opnieuw ingericht en de tramsporen worden vervangen voor de komst van de nieuwe trams.” De bouw begint in het eerste kwartaal van 2015 en moet in 2017 zijn afgerond.
www.denhaagnieuwcentraal.nl
pagina 5 | nr. 20 | zomer 2014
2008
RandstadRailplatform opgeleverd
Definitief ontwerp OVterminal goedgekeurd
2008
2013
Tijdelijke fietsflat gebouwd
Gevels klaar
2012
2012 Hoogste punt nieuwe stationshal
TE
RU
New Babylon klaar
2007 Start bouw New Babylon
BO GB U LIK W
2006
2009 Kastanjeboom verhuist van Koningin Julianaplein naar Koekamp
2013 Perrons opnieuw ingericht
2010 De luifel van de gevel wordt gesloopt
pagina 6 | nr. 20 | zomer 2014
2010 Oplevering parkeergarage Anna van Buerenplein
2013 2011
Kantoren New Babylon opgeleverd
Start bouw OV-terminal
www.denhaagnieuwcentraal.nl
2013 Start aanleg natuurstenen vloer
2014 Start bouw Haags Startstation Erasmuslijn (HSE)
2013
M IJ A T
N
CH
LE
ZI
LP
IN
Start verbouwing winkels en voorzieningen op het station
De laatste loodjes‌ De verbouwing van Den Haag Centraal is bijna klaar. De perrons zijn helemaal opgeknapt, twee van de drie winkelblokken zijn gereed en al het glas is in de gevel geplaatst. De komende periode maken we de nieuwe vloer ook in de hal af, parallel aan de bouw van het laatste winkelblok en we halen het tijdelijke winkelgebied weg. Daarnaast vindt de definitieve inrichting van het station plaats: we vervangen de tijdelijke bewegwijzering voor de definitieve, hangen camera’s op en verhuizen de
2013 Oplevering Anna van Buerengebouw en ingebruikname Universiteit Leiden
www.denhaagnieuwcentraal.nl
kaartautomaten naar hun definitieve locatie.
Voorjaar www.denhaagnieuwcentraal.nl. Maar u kunt ons ook volgen op Twitter via
2015
@DHNCentraal of Facebook via www.facebook.com/denhaagnieuwcentraal.
Nieuwe station gereed
Meer informatie over onze werkzaamheden kunt u lezen op de website
pagina 7 | nr. 20 | zomer 2014
Welke klussen staan er nog op de planning? De bouw van Den Haag Centraal komt in de eindfase. Toch staan er de komende periode nog heel wat klussen op het programma. Alle werkzaamheden haken als een breiwerk in elkaar: op een efficiënte manier worden de laatste werkzaamheden in elkaar gepast en uitgevoerd. In dit artikel leest u welke werkzaamheden nog worden uitgevoerd komende periode. Opening vide busstation
Natuurstenen vloer
Kiosken
De verwachting is dat de zogenaamde vide onder het glazen dak van de stationshal rond juli 2014 open gaat voor reizigers. Momenteel is de vide bijna klaar, richt ProRail het busplatform tijdelijk in en ruimen zij het bouwterrein op. Als dat gereed is, gaat de vide open.
Het laatste stuk van de vloer in de stationshal legt ProRail zodra het derde winkelblok bijna klaar is. Wanneer de tijdelijke winkelvoorziening gesloopt is, legt ProRail ook daar het allerlaatste deel van de nieuwe vloer aan.
Kantoren Stichthage
Op Den Haag Centraal komen, net als op de andere stations in Nederland, OV-chippoortjes. De voorzieningen voor deze poortjes worden tegelijkertijd met de natuurstenen vloer aangelegd. De poortjes worden later geplaatst. Op de plek waar in de toekomst de poortjes komen, worden eerst de bekende check-in-checkoutpaaltjes geplaatst. De poortjes worden geplaatst ter hoogte van de perrons. Het blijft dus mogelijk om door de stationshal te lopen zonder in- of uit te checken.
Er komen vier kiosken in de stationshal: twee aan weerszijden van de stationshal onder het tramviaduct. Reizigers die met de roltrap naar beneden komen, lopen straks recht tegen een kiosk aan. Daarnaast komen er twee kleinere kiosken aan het einde van de perrons van de sporen 3/4 en 5/6: Eén informatiekiosk en één kiosk waar reizigers een kop koffie kunnen halen. De kiosken worden gebouwd wanneer de natuurstenen vloer overal is gelegd. De planning is dat de kiosken in maart volgend jaar klaar zijn.
De eerste en de tweede verdieping van kantoorpand Stichthage worden ook verbouwd. De tweede verdieping is klaar, de verbouwing van de eerste verdieping is in volle gang. Hier komen reizigersvoorzieningen zoals Regus | station2station en kantoren. Deze verbouwing is rond september afgerond.
Winkelblokken Twee van de drie winkelblokken zijn inmiddels gereed. Komende maanden werkt NS hard door aan de bouw van het middelste winkelblok dat naar verwachting in november dit jaar klaar is.
Sloop tijdelijke winkelvoorziening Onder het tramplatform heeft NS een tijdelijke winkelvoorziening gemaakt om er voor te zorgen dat er voldoende winkels open konden blijven tijdens de verbouwing van de winkelblokken op het station. Als alle winkels klaar zijn, kan deze tijdelijke winkelvoorziening gesloopt worden. De sloop zal een aantal weken in beslag nemen.
pagina 8 | nr. 20 | zomer 2014
OV-chippoortjes
Camera’s, bewegwijzering en reizigersinformatie Zodra de vloer gereed is en de looproutes niet meer veranderen krijgt de stationshal van Den Haag Centraal de definitieve borden en bewegwijzering. Uiteraard allemaal in de bekende blauwwitte stijl. Er komen ook nieuwe camera’s en de modernste geluid- en omroepinstallaties.
Anna van Buerenplein Op het Anna van Buerenplein wordt de komende tijd ook nog hard gewerkt. Daar zijn we druk bezig met de inrichting van de buitenruimte. Er komt veel groen in de vorm van bomen en struiken. Daarnaast begint gemeente Den Haag na de zomer met de aanleg van een waterpartij. Het Anna van Buerenplein is aan het einde van 2014 klaar.
Fietsflat De fietsflat aan de Rijnstraat gaat ook op de schop. Er komen meer stallingen en bovendien krijgt de fietsflat een bredere ingang aan de kant van het Prins Bernhardviaduct. Verder zal het uiterlijk van de fietsflat veranderen. Dit zal meer gaan aansluiten bij de nieuwe stationshal. De verbouwing van de fietsflat start in het najaar en is in het voorjaar van 2015 klaar.
Puntjes op de i Iedereen zal het herkennen. Als je je huis verbouwt en het is bijna klaar, dan zijn er nog allemaal kleine klusjes die gedaan moeten worden. Plinten tegen de muren, stopcontacten vast maken en ga zo maar door. Op Den Haag Centraal is dat niet anders. Ook hier moeten nog heel wat puntjes op de i worden gezet. Als deze laatste punten zijn opgelost, kunnen de gemeente Den Haag, ProRail en NS zich richten op de gezamenlijke opening, die voor het voorjaar van 2015 op de planning staat.
www.denhaagnieuwcentraal.nl
Wie doet wat? Het is een drukte van belang in het stationsgebied. Veel verschillende partijen voeren hele uiteenlopende projecten uit en iedere partij heeft zijn eigen rol en verantwoordelijkheid. Gemeente Den Haag
ProRail
De gemeente Den Haag is opdrachtgever voor de bouw van de nieuwe stationshal. Ook is de gemeente verantwoordelijk voor de openbare ruimte rond het station, zoals de Rijnstraat, het Koningin Julianaplein, inclusief de fietsenstalling, en het Anna van Buerenplein. Belangrijke projecten van de gemeente in het stationsgebied zijn de realisatie van de nieuwe fietsenstalling aan de Anna van Buerenstraat onder het Prins Bernardviaduct, de vernieuwing van de fietsflat aan de Rijnstraat, de inrichting van het Anna van Buerenplein en het opknappen van het busplatform.
ProRail is gedelegeerd opdrachtgever voor de bouw van de stationshal. Ook heeft ProRail de perrons vernieuwd en nieuwe perroninrichting geplaatst. Op de vloer na zijn de werkzaamheden van ProRail grotendeels klaar. Na de zomer start ProRail met de aanleg van de HSE, de nieuwe eindhalte van Randstadrail. Ook dit project realiseert ProRail in opdracht van de gemeente Den Haag.
NS Stations NS beheert en exploiteert het station en is verantwoordelijk voor alle winkels en voorzieningen in de stationshal. NS verbouwt de winkels in de stationshal en realiseert nieuwe kantoorruimte in Stichthage, het kantoorgebouw in het station.
2014
Het
D
etail
Reizigers kunnen in het nieuwe station straks gebruik maken van 10 roltrappen. Deze gaan naar het tramplatform, het busplatform en de eerste verdieping van Stichthage. Een deel van deze roltrappen is al in gebruik, een deel nemen we binnenkort in gebruik. Terugblik: 2008
www.denhaagnieuwcentraal.nl
Terugblik: 2012
pagina 9 | nr. 20 | zomer 2014
Verbouwing Anna van Buerenplein eind 2014 gereed Van een achteraf straatje met een parkeergarage tot een leuk en fris plein waar je graag een uurtje verblijft. Het Anna van Buerenplein onderging de afgelopen jaren een flinke metamorfose. Maar het werk is nog niet klaar.
Eind 2014
Terugblik: 2007
Een plek om te verblijven
Groen en water
Het definitieve ontwerp van het Anna van Buerenplein is bekend. Nog voor de zomer begint de gemeente Den Haag met het inrichten van het plein. Annet Beltman is vanuit de gemeente de projectleider en kan al iets vertellen over het ontwerp. “Het Anna van Buerenplein is een doorgangsplein, maar het is de bedoeling dat het ook een verblijfsplein wordt. Mensen die op de trein wachten, kunnen straks de stationshal uitlopen en lekker op het Anna van Buerenplein een krantje lezen of een kopje koffie drinken.” De gemeente Den Haag mikt ook op de mensen die wonen en werken in de gebouwen rond het plein; New Babylon, het universiteitsgebouw en de Koninklijke Bibliotheek. “Met de komst van New Babylon en het universiteitsgebouw zijn er veel mensen bijgekomen. Het is de bedoeling dat deze mensen de ruimte krijgen om lekker op het plein te verblijven. Dat was er vroeger niet.”
Een ander belangrijk kenmerk van het toekomstige plein is groen. Beltman: “We gaan bomen en struiken plaatsen. De bomen en planten komen in grote bakken met houten randen waar mensen op kunnen zitten. Er ligt een ontwerp van een watertafel met spuiters in verschillende hoogtes en ook op de rand van de fontein is ruimte om te zitten. In de vloer komt het mozaïek van Anna van Bueren, de eerste vrouw van Willem van Oranje.”
Start voor de zomer De werkzaamheden aan het Anna van Buerenplein zijn in augustus voor een groot deel al klaar. Beltman: “Na de zomer beginnen we met de waterpartij en eind 2014 is het Anna van Buerenplein helemaal klaar.” In hoeverre de verbouwing van het plein gevolgen heeft voor de loopstromen is nu nog niet duidelijk.“Maar de gebouwen rond het plein, zoals New Babylon, het universiteitsgebouw en de Koninklijke Bibliotheek blijven gedurende de hele bouw gewoon bereikbaar.”
Terugblik: 2009
Fietsflat station wordt vernieuwd De fietsflat aan de Rijnstraat wordt geheel vernieuwd en uitgebreid met 1.350 plaatsen, zodat er straks plek is voor 4.100 fietsen. De fietsflat biedt comfort en sluit beter aan op het station. Naast de entree op straatniveau krijgt de fietsflat ook een volwaardige in- en uitgang op het niveau van het busplatform. Naar verwachting wordt de vernieuwde fietsflat in het voorjaar van 2015 opgeleverd. Meer ruimte voor fietsen André Vos is projectleider bij de gemeente Den Haag. Hij is verantwoordelijk voor het ontwerp van de fietsflat. Volgens hem is in het ontwerp veel aandacht besteed aan het comfort voor de gebruikers. De nieuwe fietsflat krijgt een extra verdieping, zodat ruimte ontstaat voor het stallen van meer fietsen en voor bredere gangpaden. Hierdoor kunnen reizigers elkaar gemakkelijk passeren in het gangpad en ontstaat ook meer ruimte bij het stallen van de fiets. Verder krijgt de fietsflat een lift, zodat mensen met een lichamelijke beperking of mensen met grote fietsen, zoals bakfietsen, er ook gebruik van kunnen maken. De huidige opgang wordt verplaatst naar onder de fietsflat. De stalling krijgt een tweede in- en uitgang op het niveau van het busplatform aan de zijde van de glazen stationshal. Hoewel het nu al mogelijk is om de stalling via deze
pagina 10 | nr. 20 | zomer 2014
kant binnen te gaan, is deze entree momenteel niet ideaal. ”De fietsflat aan de Rijnstraat is ooit gebouwd als tijdelijke stalling. Zo is deze in het verleden ook ingericht. Maar inmiddels blijkt dat we deze stalling hard nodig hebben en dus wordt de tijdelijke stalling een permanente.”
Aansluiting bij ontwerp station Vos stelt dat naast comfort ook het uiterlijk van de stalling belangrijk is. “We zijn nu druk bezig met het voorlopige ontwerp. Daarbij schenken we veel aandacht aan het uiterlijk van de fietsflat. We vinden het belangrijk dat hij goed in de omgeving past. De nieuwe stationshal is natuurlijk ruim, transparant en licht. De fietsflat moet daarbij aansluiten. De gevel wordt helemaal voorzien van lamellen. Ook worden grote dakramen aangebracht boven de fietsopgang. Zo krijg je veel licht binnen, waardoor de stalling opener en ruimer oogt.”
Start bouw in najaar Nog voor de zomer komt het voorstel voor de verbouwing van de fietsflat in de gemeenteraad, waarna Vos en zijn collega´s een definitief ontwerp kunnen maken. Vos: “Het is de bedoeling dat de bouw dit najaar begint. In het voorjaar van volgend jaar moet de nieuwe stalling klaar zijn. Tijdens de bouw is de stalling overigens gesloten. Fietsers moeten in die periode hun fiets elders neerzetten; dit kan bijvoorbeeld in de gloednieuwe fietsenstalling onder het Prins Bernhardviaduct die dit najaar opengaat.”
2014
Terugblik: 2008
Terugblik: 2010
www.denhaagnieuwcentraal.nl
Nederland reist al 175 jaar per trein Het spoor bestaat in 2014 175 jaar. ProRail, NS en haar Nederlandse collegaspoororganisaties grijpen deze verjaardag aan om terug te kijken op 175 jaar spoor. In 1839 reed de eerste trein over het enige spoor in Nederland: van Amsterdam naar Haarlem. De trein, De Arend, vertrok vanaf station d’Eenhonderd Roe. Dit station was een tijdelijk, houten gebouwtje en leek in de verste verte niet op de moderne stations die we nu kennen. Hoewel de stoomlocomotief er 25 minuten over deed om van Amsterdam naar Haarlem te rijden, was dat altijd nog veel sneller dan de trekschuit, die zeker drie uur onderweg was. Het spoor en de trein bracht een enorme verandering teweeg in de Nederlandse samenleving. Mensen die vroeger (bijna) nooit hun geboortedorp uitkwamen, konden nu ineens met de trein naar een ander deel van het land. Er ging een hele nieuwe wereld voor hen open.
Den Haag Den Haag kreeg in 1843 haar eerste station. De lijn Amsterdam-Leiden werd doorgetrokken naar Den Haag en Rotterdam en dus opende het spoorbedrijf de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij het station Den Haag Hollands Spoor. In 1870 kreeg Den Haag een tweede station, een kopstation. Een concurrerend spoorwegbedrijf, de Nederlandsche RhijnspoorwegMaatschappij, opende namelijk Den Haag Rijnspoor. Dit lag op de lijn Utrecht-Den Haag en was niet verbonden met Hollands Spoor. In 1890 werd Rijnspoor omgedoopt tot Staatsspoor. Het station hield deze naam tot 1970. Toen besloten de Nederlandse Spoorwegen (NS) dat Den Haag een Centraal Station zou krijgen. Dit gebouw werd in 1975 opgeleverd. Sinds 2000 staat het station beter bekend als Den Haag Centraal.
een opknapbeurt. Nu, 175 jaar later, hebben twee van de drie inwoners van Nederland een station binnen een afstand van vijf kilometer van hun woonhuis.
Een vol programma Alle organisaties die betrokken zijn bij het spoor organiseren dit jaar interessante activiteiten om de vooruitgang van het spoor van de afgelopen 175 jaar te beleven. Er is van alles te doen: een open dag op een verkeersleidingspost, een ritje met een historische trein en tentoonstellingen in het spoorwegmuseum. U bent van harte uitgenodigd! Kijk op 175jaarspoor.nl voor een volledig overzicht van de activiteiten. Meer informatie kunt u ook vinden op Twitter of Facebook.
Op zoek naar herinneringen De viering van 175 jaar spoor is een mooie gelegenheid voor ProRail en NS om op zoek te gaan naar herinneringen aan het oude station. Heeft u verhalen, foto’s of misschien zelfs videobeelden? Mail uw foto’s en verhalen naar stations@prorail.nl of stuur ze per post naar ProRail, t.a.v. Katja Torbijn, Postbus 2038, 3500 GA, Utrecht. De verhalen en beelden van toen delen we binnenkort in de stationshal, op www.denhaagnieuwcentraal.nl en op onze projectFacebookpagina. Twitter: @175jaarspoor Facebook: www.facebook.com/175jaarspoor
Nederland In de loop der jaren is het Nederlandse spoornetwerk uitgegroeid tot 7.000 kilometer spoor en maken zo’n 1,1 miljoen reizigers iedere dag gebruik van één van de 4.500 treinritten. Ook het aantal stations is in de loop der tijd flink toegenomen. De oude stations konden het groeiende aantal reizigers maar tot op zekere hoogte behappen. De grootste stations van Nederland (Arnhem, Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag) werden aangewezen als NSP (Nieuwe Sleutelprojecten) en kregen
1.100.000 www.denhaagnieuwcentraal.nl
4.500 treinritten vervoeren per dag zo’n 1,1 miljoen Nederlanders over het spoor.
pagina 11 | nr. 20 | zomer 2014
Den Haag Centraal krijgt een prachtig metrostation Den Haag Centraal is het laatste station van de E-lijn (ook wel Erasmuslijn genoemd), de metrolijn die Rotterdam met Den Haag verbindt. Het is onderdeel van het grotere project Randstadrail. De metro’s stoppen op Den Haag Centraal nu nog op spoor 11 en 12, maar in de toekomst krijgt de metro een eigen station, zodat deze sporen weer gebruikt kunnen worden voor het reguliere treinverkeer. John van Rootseler weet hier alles van. John van Rootseler is werkzaam bij ProRail. Hij is omgevingsmanager van de HSE, het Haags Startstation Erasmuslijn. “De HSE is de sluitsteen van de RandstadRail. Als de HSE wordt opgeleverd, is de RandstadRail officieel klaar. Het is leuk om verantwoordelijk te zijn voor de bouw van het laatste station. Wij zijn toch een beetje het sluitstuk van een prachtig project.” Van Rootseler vertelt dat er veel varianten waren voor de HSE. “Er was een tunnelvariant, een variant op busstationniveau en er was een idee om de metrohalte boven het busplatform te bouwen. Uiteindelijk koos de gemeente Den Haag ervoor om de HSE direct naast en half boven busplatform te bouwen.”
Reizigers altijd droog De metrohalte komt op palen, tussen het busplatform en het Nationaal Archief, in de Anna van Buerenstraat. De metro’s stoppen straks net buiten de nieuwe stationshal, maar de kap van de halte loopt wel door tot in de hal. Reizigers kunnen daardoor altijd droog van de HSE naar het station. Net als bij de stationshal is ook transparantie het toverwoord bij de metrohalte. Er zal veel met glas gewerkt worden. Het ontwerp is gemaakt door
Meer informatie Kijk voor het laatste nieuws op www.denhaagnieuwcentraal.nl of stel je vraag aan ProRail, afdeling Publiekscontacten, 0800 776 7245, 24 uur per dag, 7 dagen per week bereikbaar, www.prorail.nl/contact.
pagina 12 | nr. 20 | zomer 2014
Zwarts en Jansma Architecten die ook de “Netkous” in de Beatrixlaan ontwierpen.
Landschapsplan Als omgevingsmanager heeft John veelvuldig overleg met de buurtbewoners. “Wij besteden veel aandacht aan contact met de wijk. Er is een klankbordgroep, waarin alle partners vertegenwoordigd zijn. In deze klankbordgroep hebben we onder andere het landschapsplan besproken. Samen met de buurtbewoners besloten we dat het stuk groen langs het spoor een park wordt. Het gebied rondom de Witte Anna hebben we ingericht met een full size basketbalveld en een voetbalveldje bij het waterbassin. Het is de bedoeling dat dat aan het begin van de zomer klaar is. Na de bouw van de HSE wordt het resterende deel van het park direct naast het spoor aangelegd.” Hoewel het voor een deel nog koffiedik kijken is, kan John toch een voorzichtige planning van de bouw van de HSE geven. “De aannemer begint in het najaar met de bouw van de HSE. Tijdens de bouw blijven de metro´s gewoon op spoor 11 binnenkomen, zoals nu. Vanaf december 2015 tot en met de zomer van 2016 gaan we de sporen aansluiten, de beveiliging aanleggen, testen we het nieuwe metrostation en wordt er proef gereden. De E-lijn rijdt in die periode waarschijnlijk niet door tot Den Haag Centraal. Laan van NOI (Nieuw Oost-Indië) is dan het eindstation. Na het testen nemen we de gloednieuwe metrohalte in gebruik. Dat zal in de zomer van 2016 zijn.”
Colofon Tekst Projectteam DHNC en cimon communicatie - Den Haag Redactie Communicatieteam Den Haag Nieuw Centraal, Gemeente Den Haag, ProRail, NS Fotografie cimon communicatie - Den Haag, Stefan Verkerk en Skeyes luchtfotografie
Vormgeving en productie cimon communicatie - Den Haag Artist impressions Zwarts en Jansma Architecten
Deze bouwkrant is een gezamenlijke uitgave van:
Het project Den Haag Nieuw Centraal wordt mede mogelijk gemaakt met subsidie van:
Druk Drukkerij Van Deventer bv Oplage 21.000
www.denhaagnieuwcentraal.nl