B O U W K R AN T Juni 2007
Centraal Station krijgt vier voorkanten Vorige maand heeft het college van burgemeester en wethouders ingestemd met het definitief ontwerp van de openbaarvervoerterminal van station Den Haag Centraal. Jan Benthem, architect van bureau Benthem en Crouwel, maakte het ontwerp. Met glazen vezels en een glazen dak, en ingangen aan vier kanten heeft het station in 2009 vier gezichten. Tijdens de behandeling in het college van B&W was verantwoordelijk wethouder Marnix Norder zeer enthousiast over het ontwerp: “Het nieuwe station sluit in vorm en functie prachtig aan bij de doelstellingen die de gemeente rond het gebied van Den Haag Nieuw Centraal heeft. Door het gebruik van glas wordt straks in een oogopslag duidelijk wat we bedoelen met toegankelijkheid van het gebied. Het wordt weer een station waar de stad trots op kan zijn.”
Rubriek:
Reiziger aan het woord Iedere editie vraagt de redactie een willekeurige reiziger op Den Haag Nieuw Centraal naar zijn of haar reactie op de bouwwerkzaamheden. Dit keer de heer Van der Peet, een van de vele forensen
die dagelijks de afstand Zoetermeer – Den Haag per openbaar vervoer aflegt. Een ervaringsdeskundige heet dat tegenwoordig. Meer informatie op pagina 6.
Rubriek:
Omgevingsmanager Harmen van Dorsser De komende jaren gaat veel gebeuren op Den Haag Centraal. Zo krijgt de Hoge Snelheidslijn (HSL) een halte in Den Haag, en neemt het aantal reizigers van ongeveer 190.000 per dag nu toe tot ongeveer 325.000 reizigers per dag in 2020. Die groei vereist
de nodige voorbereidingen waar de gemeente, in nauwe samenwerking met onder meer ProRail, de Rijksgebouwendienst en diverse marktpartijen, hard aan werkt. De werkzaamheden in het gebied rond Den Haag Centraal zijn rond 2010 afgerond.
Harmen van Dorsser is als omgevingsmanager verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken rond het project Den Haag Nieuw Centraal. Hij hoort en ziet alles en lost problemen als het even kan direct op. Hij heeft zoveel verschillende taken dat niet in een paar woorden is uit te leggen wat een omgevingsmanager precies doet. Voor elke editie van de
Bouwkrant lopen we met hem mee. Via zijn ogen en oren wordt duidelijk hoe het project Den Haag Nieuw Centraal vordert en wat er in de loop van de tijd verandert. Deze keer maken we een rondje langs de bouwputten. Meer informatie vindt u op pagina 3.
Den Haag Nieuw Centraal, werk in uitvoering De bouwwerkzaamheden op en rondom Den Haag Centraal brengen overlast met zich mee. Voor reizigers, gebruikers en omwonenden van het station. Om u te informeren over deze bouwprojecten en de gevolgen hiervan, verschijnt
de Bouwkrant met regelmaat. Daarmee houden we u op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. De meest recente bouwinformatie en planningen vindt u ook op: www.denhaagcentraal.nl
pagina 1 | nr. 2 | juni 2007
Unieke tentoonstelling in New Babylon eerste hoogtepunt Koninklijke Bibliotheek Bezoekers van buiten de stad stellen de vraag regelmatig aan argeloze Hagenaars in de grote hal van het Centraal Station: “Waar is de Koninklijke Bibliotheek, want ik ga naar De Verdieping”.
Om een goede bereikbaarheid van de Bibliotheek en andere locaties te garanderen wordt op korte termijn extra bewegwijzering rond het Centraal Station geplaatst.
De zeven dagen per week gratis toegankelijke tentoonstelling ‘De Verdieping van Nederland’ toont 1.000 jaar Nederland aan de hand van topstukken uit de Koninklijke Bibliotheek (de ‘KB’) en het Nationaal Archief. Dat New York ooit van Nederland was weet (bijna) iedereen, maar de brief over de aankoop van Manhattan is een minder bekend museaal juweel. Andere voorbeelden zijn de eerste druk van de Statenbijbel, de handgeschreven regieaanwijzingen van Vondel in een toneelscript, en het enig overgebleven handschrift van de Beatrijs uit de 14e eeuw. Vanaf half juli is er aandacht voor Rembrandt, met topstukken van en over ‘Neerlands grootste schilder’.
Snel en eenvoudig uitvoeren van werkzaamheden in manshoge tunnel.
pagina 2 | nr. 2 | juni 2007
De bouw van New Babylon is begonnen. Wanneer het nieuwe complex in 2011 klaar is heeft Den Haag, dankzij twee torens van respectievelijk 100 en 140 meter hoog, een nieuwe skyline. De gedeeltelijke sloop van het ‘oude Babylon’, waarvan de eerste fase in het eerste kwartaal van 2007 is ingegaan, betekent niet dat alles verdwijnt. Een groot deel van het huidige Babylon blijft bestaan en wordt straks als het ware omarmd door New Babylon. Doordat de werkzaamheden en oplevering in fases plaatsvinden, wordt de eerste toren al in 2009 in gebruik genomen. Met het slaan van de eerste paal door wethouder Norder is de tweede fase van het project begonnen. De komende maanden zijn bestemd voor de
Kabels en leidingen vervangen Alle oude kabels en leidingen rond Den Haag Nieuw Centraal zijn of worden vervangen. In de afgelopen maanden is meerdere malen gebleken dat niet alle kabels en leidingen precies lagen waar de ontwikkelaars ze verwachtten. Vroeger werd bij aanpassingen niet altijd even nauwkeurig
Den Haag Nieuw Centraal
bijgehouden welke aanpassingen werden uitgevoerd. Wanneer ontwikkelaars onverwacht een leiding opgraven, leidt dat bijna altijd tot vertragingen. Voor de enorme hoeveelheid kabels en leidingen in het gebied is daarom een tunnel rondom de nieuwe parkeergarage onder het Anna van Buerenplein aangelegd. De tunnel heeft een totale lengte van ongeveer 260 meter, een hoogte van 2 meter, en ligt 40 cm onder het straatopppervlak. De tunnel heeft verschillende voordelen. In geval van calamiteiten kan snel en eenvoudig ingegrepen worden. Ook is het aantal kabels eenvoudig uit te breiden. En zullen bij toekomstige graafwerkzaamheden geen verrassingskabels meer tevoorschijn komen!
voorbereidende werkzaamheden. Die bestaan onder meer uit het plaatsen van bouwschuttingen, het aanpassen van de in- en uitritten van de parkeergarage onder Babylon en het tijdelijk aanpassen van de entree van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Direct daarna beginnen de bouwwerkzaamheden. De derde fase betreft de oplevering van de eerste toren van New Babylon. Die wordt ongeveer 100 meter hoog en zal bestaan uit appartementen, kantoren en winkels. Na oplevering wordt meteen gestart met de bouw van de tweede, 140 meter hoge toren. In 2011 wordt het resterende deel van het project opgeleverd. New Babylon maakt dan 24 uur per dag, en 7 dagen in de week deel
uit van een nieuw en bruisend hart van Den Haag.
Fiets- en looproutes aangepast i.v.m. New Babylon In juni starten de werkzaamheden aan New Babylon. Het is dan niet langer mogelijk om door Babylon te lopen. Om de veiligheid op en rond de bouwplaats te garanderen worden fietsers en voetgangers omgeleid. Voor de route tussen het
Centraal Station en de Bezuidenhoutseweg dienen fietsers en voetgangers gebruik te maken van de voorzieningen aan de kant van het Malieveld. De bouwwerkzaamheden duren tenminste 3 jaar.
Rubriek:
De ogen en oren van Harmen van Dorsser
Harmen van Dorsser, omgevingsmanager. Het lijkt alsof iedereen Harmen van Dorsser nodig heeft. Zijn mobiele telefoon gaat elke paar minuten. De omgevingsmanager ziet en hoort alles wat zich in en rond het Centraal Station afspeelt. Hij overlegt geregeld met alle partijen over het project Den Haag Nieuw Centraal. Alleen als hij volledig op de hoogte is, kan hij ervoor zorgen dat alles goed loopt en problemen snel worden opgelost. Van Dorsser doet zoveel verschillende dingen dat een taakomschrijving nauwelijks te maken valt. Een rondleiding langs de bouwputten van Den Haag Nieuw Centraal moet antwoord geven op de vraag wat zijn werk precies inhoudt. Vanuit de stationshal lopen we naar Babylon. Het is er stil, de deuren klapperen door de wind. Net als in een spookstadje uit een oude cowboyfilm. Van Dorsser: “Vanaf 1 juni is het hier helemaal leeg. De bedrijven die er nu nog zitten onderhandelen met de verhuurder over het verlaten van hun winkel. Sommige mensen hebben hier al 25 jaar een zaak. Voor hen is het niet eenvoudig op een andere plek in de stad opnieuw te beginnen. Ze zijn gehecht aan deze plek.”
De eerste paal is inmiddels door wethouder Norder geslagen: New Babylon is eind 2011 klaar. Het complex bestaat dan uit moderne winkels, kantoren en woningen.” Staande bij de uitgang van Babylon, aan de kant van het ministerie van Buitenlandse Zaken, wijst Van Dorsser de plaats aan waar de bouwschutting van New Babylon komt. “De stoep van Buitenlandse Zaken moet tijdelijk een stukje opschuiven. Dat kost heel wat overleg, want de neuzen van het ministerie, het bouwbedrijf, de Rijksgebouwendienst en de gemeente Den Haag moeten dezelfde kant opstaan.” Een meterslange schutting schermt de bouwput van de nieuwe parkeergarage onder het toekomstige Anna van Buerenplein af. De afscheiding is geschilderd in de kleuren van Den Haag Nieuw Centraal. “Als de schuttingen met graffiti zijn beklad, verven we ze gewoon weer geel. Eenvoudig en kostenefficiënt.” Van Dorsser wijst naar het tramviaduct. “De pijlers van het viaduct staan op de fundering van de nog uit te graven parkeergarage. Dat is meer dan 11 meter onder maaiveld. De omgevingsmanager pakt zijn mobiel weer en regelt dat een paar
volle prullenbakken snel geleegd worden. Bij de woontoren Witte Anna wordt de stadsverwarming in orde gemaakt. Het werk is vertraagd door een technisch probleem. “Ze hebben hier op vijftien meter diepte een tunnel gegraven voor de pijpleidingen van de stadsverwarming. Daar is goed over nagedacht. Over een paar jaar komt RandstadRail hier ondergronds het station binnen. Dan moeten die leidingen natuurlijk niet in de weg liggen.” Bij het afscheid pakt hij zijn mobiel weer. “Even de aannemer zeggen dat hier tegels en banden liggen die bij de stoep van Buitenlandse Zaken zijn te gebruiken.” Van Dorsser kijkt op zijn horloge. Hij moet opschieten. Overleg met de Rijksgebouwendienst.
Een project om trots op te zijn Wethouder Marnix Norder is trots op het project Den Haag Nieuw Centraal. De wethouder: “Als je ziet wat op een gebied van 500 x 500 meter gerealiseerd wordt! Collega’s van de andere grote steden zijn daar echt van onder de indruk.” “Het stationsgebied moet een toplocatie worden voor wonen, werken, reizen en winkelen. Het wordt een internationale toegangspoort. De skyline krijgt een nieuw elan met de twee woontorens van New Babylon van 140 en 100 meter hoog.”
Veiligheid voorop!
De omgevingsmanager De omgevingsmanager is verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken rond het project Den Haag Nieuw Centraal. Hij signaleert problemen en zorgt voor oplossingen. Te weinig fietsenrekken op een bepaalde plaats? Dan komen er extra bij. Overlast door zwerfvuil? Dan moeten prullenbakken geplaatst of geleegd worden. Het zijn voorbeelden die de omgevingsmanager direct probeert op te lossen. Om een goed en volledig overzicht te hebben van alles wat er gebeurt overlegt de omgevingsmanager voortdurend met bouwers, opdrachtgevers en andere bij de bouw betrokken partijen. Daardoor kan hij snel en adequaat reageren.
Bij eventuele calamiteiten op en rond de bouwterreinen van Den Haag Nieuw Centraal moeten politie en brandweer natuurlijk zo snel mogelijk ter plaatse zijn. Reden dat het projectorganisatie Den Haag Nieuw Centraal wekelijks met de hulpdiensten overlegt. Wijzigingen op en
rond het bouwterrein worden tijdens deze gesprekken in detail doorgenomen. Welke route is vrij voor een politieauto in geval van nood? Past de brede bluswagen wel door die geplande doorgang? De bereikbaarheid van alle locaties moet natuurlijk gegarandeerd blijven.
pagina 3 | nr. 2 | juni 2007
1
Doorgangsroute Bezuidenhoutseweg Het is vanaf 1 juni niet meer mogelijk om door Babylon te gaan. Voetgangers en fietsers moeten gedurende de bouwperiode van of naar het Centraal Station gebruik maken van de Bezuidenhoutseweg en het Koningin Julianaplein. Borden geven de juiste route aan. Verkeer rijdend richting de Prins Clauslaan dat richting het centrum wil rijden, dient te keren door om de mediatoren te rijden. Zie ook het kaartje op bladzijde 2.
2
Aanpassingen ministerie van Buitenlandse Zaken Voor de bouw van New Babylon wordt de entree (in de Prinses Irenestraat) van het ministerie van Buitenlandse Zaken tijdelijk aangepast. Meer informatie op pagina 2.
3
Halte tram 2 en tram 6 weer op platform Trams 2 en 6 maken weer gebruik van de openbaarvervoerterminal (op het platform boven het Centraal Station). De tijdelijke haltes aan de Rijnstraat zijn vervallen.
4
Asbestsanering vloer stationshal In de zomer wordt in een periode van 11 รก 12 weken asbest uit de vloer van de stationshal verwijderd. Voor meer informatie zie pagina 7.
5
Kabel- en leidingentunnel Rond de garage onder het Anna van Buerenplein is een manshoge tunnel aangelegd waar alle noodzakelijke kabels en leidingen liggen. De tunnel is ruim 260 meter lang en ongeveer 2 meter hoog. Voor meer informatie zie pagina 2.
6
Werkzaamheden Rijnstraat gestart Het bouwrijp maken van de ingang aan de Rijnstraat van het station is gestart. Hiervoor zijn 7 platanen verhuisd van de Rijnstraat naar Loosduinen. Meer informatie op pagina 7.
7
Herinrichting rond Witte Anna Met enige vertraging is de herinrichting van het gebied rond de Witte Anna kort geleden gestart. Door technische problemen aan de stadsverwarming zijn de werkzaamheden enige tijd vertraagd. Voor meer informatie zie pagina 6.
pagina 4 | nr. 2 | juni 2007
G EBI EDS KAAR T Periode: mei t / m augustus 2007
1
2
3
4 5
6 7
LEGENDA (nood)uitgang extra fietsenrekken trambanen bouwterrein
pagina 5 | nr. 2 | juni 2007
Werkzaamheden rond Witte Anna gestart De werkzaamheden rond woontoren de Witte Anna zijn,
na enige vertraging, gestart. Technische mankementen aan de stadsverwarming waren de oorzaak van de vertraging. Onderaan de Witte Anna, met 24 woonetages en restaurant Sapphire Tower een markant element van de Haagse skyline, wordt opnieuw bestraat. In september (het meest geschikte seizoen) worden nieuwe bomen geplant. Om overlast voor de bewoners te voorkomen zijn ‘Hagenaartjes’ geplaatst, speciale paaltjes die voorkomen dat automobilisten fout parkeren. Ook wordt extra belijning aangebracht voor de opstelling van vuilcontainers en een speciale laad- en losplaats. Verder worden voorbereidingen getroffen in verband met de inrit van de nieuwe parkeergarage onder het Prins Bernhardviaduct. Bezoekers kunnen straks via de uitgang aan het Anna van Buerenplein en de nieuwe aansluiting op het Prins Bernhardviaduct direct de Utrechtsebaan oprijden.
Openbare ruimte, Den Haag legt de lat hoog
Rubriek:
Reiziger aan het woord Op een van de eerste echte lentedagen van 2007 heeft de redactie van de Bouwkrant een aantal forensen aangesproken. Natuurlijk met de werkzaamheden op en rond Den Haag Nieuw Centraal als onderwerp. De redactie was voorbereid op geïrriteerde reizigers, de werkzaamheden grijpen tenslotte in op de dagelijkse reis die deze mensen maken. De reacties vielen alleszins mee. Zowel in de ochtend als in de middag waren de reacties overwegend positief, met als algemene teneur: “Het moet nou eenmaal gebeuren, en de overlast valt best mee”. Een van de forensen die we spraken was de heer Van der Peet. Dagelijks reist hij op en neer tussen
pagina 6 | nr. 2 | juni 2007
Zoetermeer en Den Haag. “Het Centraal Station is de afgelopen jaren natuurlijk al flink veranderd. Winkels die zijn verdwenen, perrons zijn opgeschoven en de ingang aan de kant van VROM komt er goed uit te zien.” Van der Peet geeft aan dat het niet de werkzaamheden aan het Centraal Station zijn waar hij moeite mee heeft. Dat RandstadRail nog niet rijdt is veel belangrijker voor hem. Op de vraag of hij nog een tip heeft antwoord hij na enig nadenken: “Het zou handig zijn om wijzigingen in de looproutes duidelijk aan te geven op plaatsen waar veel mensen langskomen. Ik zou het aan het eind van het perron een aanwijzing verwachten wanneer ik tijdelijk een andere uitgang moet gebruiken.”
Roestvrijstaal, glas, bomen, natuursteen en geschoren hagen.
Over 4 tot 5 jaar is ‘de achterkant’ van het Centraal Station een nieuw en bruisende plek van Den Haag. Deze poort van de stad krijgt de uitstraling en grandeur die bij een internationale hoofdstad past. Nieuwe, opvallende en moderne gebouwen, ontworpen door toparchitecten zijn daarbij van groot belang. Maar hoe zit het met de ruimte rond die nieuwe gebouwen? Wanneer wordt door wie bepaald hoe die openbare ruimte er uit komt te zien? Onno de Bever is verantwoordelijk voor de openbare ruimte en
vertelt er enthousiast over. “Het begint al met het opstellen van het Programma van Eisen. Met architecten, landschapsarchitecten en ontwikkelaars praat je over de sfeer en de uitstraling die je zoekt. Een internationale, chique uitstraling vinden we als gemeente erg belangrijk. De gebouwen zijn natuurlijk heel belangrijk, maar de openbare ruimte ook. Om die openbare ruimte de juiste sfeer te geven gebruiken we materialen zoals roestvrij staal, glas, grote bomen, natuursteen en geschoren hagen. Dat past bij het beeld dat we willen creëren.”
In de kamer van het projectteam Den Haag Nieuw Centraal liggen, staan en hangen foto’s, tekeningen en illustraties die een beeld geven van de openbare ruimte die de komende jaren als het ware ontstaat. Niet alles is nu al tot in details vastgelegd. Eerst is een voorlopig ontwerp gemaakt. Hierin wordt de sfeer en uitstraling van de openbare ruimte bepaald. Pas in een volgend stadium wordt een definitief ontwerp gemaakt. Dan volgt de echte invulling van de pleinen, straten en passages.
Asbestverwijdering
RandstadRail, de stand van zaken
In de cementen ondervloer van station Den Haag Centraal bevindt zich asbest. Omdat de centrale hal van het station wordt verbouwd, moet dit asbest verwijderd worden. De werkzaamheden worden deze zomer uitgevoerd in opdracht van ProRail. Vanwege
In november ontspoorden kort na elkaar twee voertuigen van RandstadRail. Een eerste voertuig bij halte Ternoot, nauwelijks een half uur later gevolgd door een ontsporing bij halte Forepark. De HTM en de RET (het Rotterdamse vervoersbedrijf) hebben direct onderzoeksteams ingesteld om de oorzaak van de ontsporingen te achterhalen. Voor alle trajecten, met uitzondering van Nootdorp – Rotterdam, is een netwerk van vervangend busvervoer ingericht. Inmiddels zijn oorzaken en oplossingen van de ontsporingen bekend. De Inspectie Verkeer & Waterstaat heeft dan ook groen licht gegeven om testritten uit te voeren.
Wat is asbest? Asbest is de verzamelnaam van een zestal vezelachtige stoffen. Deze stoffen zijn onder andere hittebestendig, isolerend en slijtvast. Dat zijn ook de redenen dat asbest in veel maatschappelijke sectoren is gebruikt. Onder andere in de bouw, de landbouw, en de vervoerssector. Asbest werd vroeger onder meer verwerkt in golfplaten, isolatiemateriaal, en water- en gasleidingen.
de gevaarlijke effecten die asbest kan veroorzaken, vinden de werkzaamheden onder strikte veiligheidsvoorschriften plaats. In een periode van circa 11 tot 12 weken wordt in totaal een oppervlakte van 1.200 m2 gesaneerd. Om de overlast voor de reizigers zo klein mogelijk te maken is de totale oppervlakte in tien gelijke delen opgedeeld. Deze delen worden één voor één gesaneerd. De werkzaamheden per vloerdeel worden geschat op 5 á 6 werkdagen en worden vanuit veiligheidsredenen in een zogeheten ‘containment’ uitgevoerd. Dat is een luchtdichte
tent met een afgesloten afzuiginstallatie systeem. In een apart gedeelte van de tent wisselen de asbestverwijderaars van kleding, zijn er douchefaciliteiten en blijft de werkkleding achter. Ook het gebied rond de tent is afgezet met een fysieke afscheiding, zodat de reizigers niet bij de tent kunnen komen zonder moedwillig de afscheiding te verwijderen. Over de exacte planning van de werkzaamheden volgen mededelingen, onder andere via de website: www.denhaagnieuwcentraal.nl (en meldt u aan voor News Alert).
Welke gezondheidsrisico’s heeft asbest? Wetenschappelijk is vastgesteld dat bij het bewerken, verwerken of beschadigen van asbestmateriaal vezels vrij
kunnen komen. Blootstelling aan asbestvezels vormt een risico voor de gezondheid.
Erasmuslijn
zijn dan op het deel tussen halte Nootdorp en Den Haag CS niet langer afhankelijk van het vervangend vervoer.
Zoetermeerlijnen Eind maart zijn testritten tussen Den Haag Laan van Nieuw Oost Indië en Zoetermeer gestart. De ritten worden uitgevoerd met lege voertuigen en zijn gericht op het testen van wissels, rails en beveiliging. Er is nog geen zicht op het vervoer van reizigers op deze lijnen.
Op de Erasmuslijn worden nu nog oude metrovoertuigen gebruikt. De nieuwe voertuigen worden in 2008 geleverd.
Half maart zijn de testritten tussen Nootdorp en Den Haag Centraal gestart. Tijdens testritten worden geen passagiers vervoerd. Sinds april worden proefritten gereden. Tijdens proefritten rijden de voertuigen volgens de dienstregeling, maar nog zonder passagiers. De verwachting is dat op korte termijn het traject Rotterdam – Den Haag CS weer volledig operationeel is. Reizigers
Platanen krijgen nieuwe plek In de Rijnstraat, tussen het ministerie van VROM en perron 1
Van Rijnstraat naar Loosduinen.
van het Centraal Station dreigden 7 grote platanen te sneuvelen. Ze stonden in de weg. Na overleg met het Stadsbeheer zijn de platanen verhuisd naar Loosduinen. De verhuizing had heel wat voeten in de aarde. Het uitgraven is een nauwkeurig karwei, waarbij de wortels niet, of zo min mogelijk beschadigd mogen worden. Ook het planten op de nieuwe locatie gebeurt met veel zorg. Elke plataan is in een boomgat met speciale aarde geplaatst. De komende maanden worden de platanen extra in de gaten gehouden.
pagina 7 | nr. 2 | juni 2007
Drijvende graafmachines gaan tot 11 m diep De bouw van de parkeergarage onder het Anna van Buerenplein vordert. In mei is met de ontgravingwerkzaamheden gestart. De aannemer van het project, Ballast Nedam Infra Projecten, begint dan met wat in jargon heet ‘een combinatie van droog – nat graven’. De graafwerkzaamheden vereisen, vanwege de vele activiteiten in de directe omgeving en omdat de onderste (derde) laag van de nieuwe parkeergarage 11 meter onder maaiveld ligt, een veilige en geavanceerde methodiek. De belangrijkste stappen en technieken zijn: • Na sloop van de oude parkeergarage is een metalen damwand geslagen. De eerste 3 meter onder het straat oppervlakte is afgegraven en met vrachtauto’s afgevoerd. • Om te voorkomen dat de enorme hoeveelheid grond en water de
bouwkuip van buiten naar binnen indrukt, wordt het grondwaterniveau in de bouw kuip kunstmatig tot 3,5 meter onder maaiveld gehouden. Hierdoor blijft de bouwkuip stabiel. • In mei zijn graafmachines met een 20 meter lange giek (de graafarm) (foto 1) in de bouwput geplaatst. Deze graaf machines staan op het zand, een halve meter boven het grondwaterniveau. De machi nes werken zich een weg ‘uit de bouwkuip’. Op het moment dat de graafmachines klaar zijn is de bouwput 7,5 meter diep en ziet er uit als een grote bak met water (foto 2). • Als laatste is de baggermachine aan de beurt. Deze wordt op een ponton in de bouwput ge plaatst en spuit onder hoge druk water in de grond en pompt een combinatie van dit water met de daarin opgeloste grond
naar boven. Dit mengsel wordt in leidingen naar de Grotiusplaats gebracht waar een ontwateringsinstallatie water en grond weer scheidt. Het water wordt terug de bouwkuip ingepompt, de grond per vrachtauto afgevoerd en her-
Foto 1: 20m lange giek
gebruikt. De bouwkuip wordt zo tot 11 meter diep uit gegraven. • Na een grondige inspectie wordt, op een diepte van 11 meter onder het straat oppervlakte, de funderingsvloer van de nieuwe garage gestort.
Deze betonvloer wordt dus onder water gestort! • Na uitharding van de beton vloer wordt de bouwkuip weer leeggepompt. In december 2007 begint de betonbouw van de parkeergarage.
Foto 2: droog - nat graven.
Colofon Redactie Druk Communicatie DSO en DSB Gemeente Den Haag Drukkerij Van Deventer bv Tekst, productie en vormgeving Oplage cimon bv, Den Haag 15.000
Meer informatie Bezoek voor de meest actuele berichten achtergrondinformatie: www.denhaagnieuwcentraal.nl Bezoekerscentrum Stedelijke Ontwikkeling Gemeente Den Haag Stadhuis Spui 70 Den Haag Telefoon: 070 - 353 3735
Deze bouwkrant is een gezamenlijke uitgave van onderstaande partijen:
en
Het project Den Haag Nieuw Centraal wordt mede mogelijk gemaakt met subsidie van:
Gemeentelijk ContactCentrum Telefoon: 070 - 353 3000 Aan de tekst of afbeeldingen van deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.
pagina 8 | nr. 2 | juni 2007