B O U W K R AN T
nr
8
Januari 2009
2009: het jaar van de bouw Nieuws in het kort Het laatste nieuws over Den Haag Nieuw Centraal op een rijtje: • Aanleg van de proefstrook. In de Rijnstraat komt binnenkort een proefstrook te liggen met materialen die in het gebied van Den Haag Nieuw Centraal gebruikt gaan worden. Lees meer op pagina 6. • De fietsenvleugel aan de zijkant van het busplatform, naast spoor 1, is gedeeltelijk geopend. De nieuwe vleugel – met plek voor zo’n 3200 fietsen – dient als vervanging voor de stallingplekken die weg moeten voor de werkzaamheden op het Koningin Julianaplein. In eerste instantie is de fietsenvleugel onbetaald.
slecht ter been zijn (aan de kant van de Rijnstraat). Deze zal het eerste kwartaal van 2009 worden geplaatst.
• Het Informatiecentrum Den Haag Nieuw Centraal heeft haar deuren geopend in het pand naast de Hoftoren aan het Koningin Julianaplein. U kunt hier terecht voor alle informatie over het project. Op dinsdag, woensdag en vrijdag is het centrum geopend van 11.00 tot 18.00 uur; op donderdag van 13.00 tot 20.00 uur en op zaterdag van 10.00 tot 15.00 uur. Op zondag en maandag is het informatiecentrum gesloten. Foto’s van de opening van het centrum vindt u op www.denhaagnieuwcentraal.nl.
• Er komt een personenlift van de begane grond naar het busplatform voor mensen die
Er staat dit jaar heel wat te gebeuren op en rond Den Haag Nieuw Centraal. Projectmanager Iwan de Vries zet alles op een rijtje. ‘2009 wordt een doorslaggevend jaar.’ Als alles volgens planning verloopt, breidt de bouwput van Den Haag Nieuw Centraal zich
in 2009 verder uit. Op het Anna van Buerenplein en het Koningin Julianaplein moet gestart worden met de realisatie van de nieuwbouw. Ook de openbaar vervoerterminal neemt dit jaar de aanloop naar de start van de bouw, terwijl de bouw van New Babylon onverminderd doorgaat. “Er gaat veel gebouwd worden
rond Den Haag Centraal”, aldus Iwan. “2009 is wat dat betreft een doorslaggevend jaar.” Een overzicht van de vijf deelprojecten van Den Haag Nieuw Centraal, waar in 2009 wat staat te gebeuren. Lees verder op pagina 7.
denhaagnieuwcentraal.nl is vernieuwd Wilt u meer weten over de werkzaamheden aan Den Haag Nieuw Centraal? Kijk dan op de vernieuwde website www.denhaagnieuwcentraal.nl. Maak hier een digitale wandeling door het toekomstige stationsgebied of bekijk de vorige edities van de bouwkrant en het magazine. Ook kunt u zich hier aanmelden voor een rondleiding door het gebied.
pagina 1 | nr. 8 | januari 2009
Politie houdt station scherp in de gaten Politieagent Peter Dik houdt met zijn collega’s Den Haag Centraal veilig. Daar komt tijdens de bouwwerkzaamheden net even meer bij kijken dan normaal. “Wij zien het station ook op andere tijden.” Den Haag Centraal is een van de ‘hotspots’ van de gemeente. Dat betekent dat de plek extra aandacht krijgt van de politie. Wijkagent Peter Dik en zijn collega’s van politiebureau Overbosch, waar het station onder valt, surveilleren er dagelijks. Te voet, met de fiets en in de auto. Bovendien staat dit openbaar gebied ook onder toezicht van camera’s. Naast de regiopolitie heeft de KLPD, waar de spoorwegpolitie deel van uitmaakt, een vaste plek op het busplatform.
Loopverbod Nu er gebouwd wordt, verandert de veiligheidssituatie voortdurend. Om ook tijdens de bouwdrukte
de openbare orde en veiligheid te garanderen, zit de politie al sinds 2005 in het wekelijkse locatieoverleg. Dik bespreekt daar met gemeente, bouwers, brandweer en overige ketenpartners de mogelijkheden en onmogelijkheden bij de bouw. “Onlangs ging het bijvoorbeeld over de nieuwe fietsenvleugel die toen nog niet opgeleverd was, daklozen bleken die te gebruiken als nachtopvang. Ze konden gewoon naar binnen via de tourniquets bij het busperron. Begrijpelijk, maar niet de bedoeling natuurlijk. Die tourniquets zijn daarop in overleg met de overige partners afgesloten.” Ook bij de bekende looproute langs de Bezuidenhoutseweg was de politie betrokken. “We hadden daar een loopverbod uitgevaardigd. Maar als je ziet dat de meeste mensen zich er niet aan houden, mede doordat de gebruikers het aangeboden alternatief ontweken in verband met de kwaliteit, moet
Stagiaire Maisam Aldin aan het werk.
Wat doe jij daar? Elke editie vragen we aan iemand die werkt op Den Haag Nieuw Centraal waar hij of zij mee bezig is. Deze keer: Maisam Aldin, stagiaire bij de Bouwcombinatie New Babylon. “Ik ben derdejaars Bouwkunde student aan de Haagse Hogeschool en ik loop stage bij Bouwcombinatie New Babylon. Ik zag de werkzaamheden aan Babylon altijd vanuit de tram als ik naar school ging, het is gewoon een indrukwekkend project. Toen ik de kans kreeg om hier mijn stage te lopen, heb ik geen moment getwijfeld.
pagina 2 | nr. 8 | januari 2009
Samen met twee collega’s werk ik aan de werkvoorbereiding van een bouwdeel. Zo hebben we pas een plan gemaakt voor de heistelling op de bouwplaats en als ik nu uit het raam kijk, zie ik dat ze ermee aan het werk zijn. Dat is heel gaaf. Het bevalt me hier goed: ik werk in een leuk, jong team en iedereen is aardig. Mijn begeleiding is heel goed. Als ik iets wil vragen is daar altijd gelegenheid voor. Als vrouw val ik op de bouwplaats wel extra op, dat is wel bijzonder. Iedereen kent me inmiddels. Na mijn stage zal ik het mijn studiegenoten zeker aanraden om hier hun stage te lopen.”
Agent Peter Dik en zijn collega’s surveilleren dagelijks in het stationsgebied.
je wat anders verzinnen. Daarom hebben we ook aangedrongen op de verharde alternatieve route die er nu ligt.”
Soepbus “Wij zien Den Haag Centraal ook op andere tijden dan de bouwers”, vertelt Dik. “De soepbus voor dak- en thuislozen trekt ’s nachts bijvoorbeeld veel bezoek. Meestal gaat dat goed, maar soms is er iets niet in de haak. We treffen hen dan aan op of in de buurt van de bouwterreinen waar ze een slaapplaats hebben gemaakt. En door de bouwwerkzaamheden ontstaan er nieuwe donkere plekken. De smalle doorgang vanaf de Theresiastraat naar het Centraal Station bijvoorbeeld, daar krijgen sommige mensen dan een angstig gevoel van. Dan zorgen we in overleg met de ketenpartners dat er meer verlichting komt, om het veiligheidsgevoel van gebruikers van het station te vergroten.”
Station aangekleed de verbouwing door
Nieuw gebouw Anna van Buerenplein ‘altijd levendig’ Op dit moment is er alleen een ontwerpschets van het nieuwe gebouw op het Anna van Buerenplein. Fortress, tevens ontwikkelaar van New Babylon en de Anna van Buerengarage, is verantwoordelijk voor de realisatie van het gebouw. Wel wordt steeds duidelijker wat er ín het gebouw komt. Onno de Bever, Dienst Stedelijke Ontwikkeling Gemeente Den Haag, weet meer. Hoe komt het gebouw er uit te zien? “Het gebouw krijgt een grote entree. De eerste verdieping begint pas op vijf meter hoogte. Tot een niveau van veertig meter is het gebouw vierkant. Daar komt een Lvormige bovenbouw van ongeveer vijfendertig meter op. Het ontwerp is van de bekende Nederlandse architect Wiel Arets uit Maastricht.
In het informatiecentrum zijn de impressies te bewonderen.” Wat komt er ín het gebouw? “We zijn al langer in gesprek met het Museum van Communicatie. Er komen veel schoolklassen bij hen op bezoek. Het is dan handig om dichter bij het station te zitten. Bovendien ligt het gebouw naast het Letterkundig Museum en het Nationaal Archief. Ook geliefde bestemmingen voor scholen. Verder komen er appartementen en kantoorruimte in het pand. We hopen dat wetenschappelijke organisaties zich aanmelden voor de invulling van de kantoren, gezien hun ligging naast de kennisinstituten Koninklijke Bibliotheek en Nationaal Archief. Door de mix van functies ontstaat een gebouw waar 24 uur per dag leven is.”
Wanneer begint de bouw? “In het laatste kwartaal van 2009. In 2011 moet het klaar zijn. Dat lijkt op dit moment een reële planning.” Komt er veel overlast? “Je kunt niet bouwen zonder overlast. De hinder blijft beperkt. In de directe omgeving van de bouwput wonen geen mensen. Verder gaat de situatie er voor de reiziger op vooruit, omdat de werkzaamheden aan de parkeergarage dan afgerond zijn. Hoewel er af en toe eens een ingang afgesloten zal zijn, of de tram niet rijdt, krijgt de passant hierdoor weer meer ruimte op het station aan de zijde van het Anna van Buerenplein.”
Kijk niet verbaasd op als je binnenkort een ‘opgeleukt’ NSstation ziet. NS heeft met de aankleding van Stichthage als doel om de reiziger in een vrolijke sfeer de verbouwingen door te loodsen. Een verbouwing? Ach, dat komt wel vaker voor bij het Den Haag Centraal Station en Stichthage. Of de gebruiker het ook altijd als prettig ervaart? Nee, blijkt uit klanttevredenheidonderzoeken. “Die ontevredenheid willen we nu voor zijn. Het Centraal Station moet een omgeving zijn waar het prettig vertoeven is.” Dat zegt Weslie Saarloos, projectleider bij NS die de versieringen gaat aanbrengen rond het station. Het ontwerp en de vormgeving, folie ter grootte van ongeveer 550 vierkante meter, is het werk van Aukje Litjens.
Reiger De bouwomgeving wordt ‘opgeleukt’ met versieringen op de plinten aan de buitenkant van Stichthage. Rondom het gebouw komt een rand met gekleurd folie, inclusief een kleurige achtergrond met natuurbeelden erop, een knipoog naar de duinen. Ook wordt er een animatie op geprojecteerd die verwijst naar de ooievaar in het logo van de stad. Daarnaast komen er Loesje-teksten op te staan. Voor het einde van het jaar moet de versiering aangebracht zijn. Dan moeten ook twee gevels aan de binnenkant van het station tegenover elkaar behangen zijn met een soortgelijke folie. Weslie Saarloos probeert de stationgebruiker alvast warm te maken: “Ik hoop dat het aanslaat bij de reizigers, want het ziet er geweldig uit.”
Wat is dit? Wat denkt u op de foto rechts te herkennen? Kijk voor het antwoord op pagina 8 van deze krant.
pagina 3 | nr. 8 | januari 2009
Overbouwing busplatform na 2010
Prins Bernhardviaduct
Witte Anna Anna van Buerenplein + garage Medio 2009: garage onder Anna van Buerenplein gereed 2012: bebouwing Anna van Buerenplein gereed
Busplatform
Nationaal Archief
Anna van Buerenstraat
Anna van Bueren
New Babylon 2007 - 2012
pagina 4 | nr. 8 | januari 2009
Ministerie van Buitenlandse Zaken
Openbaar vervoerterminal 2009 - 2011
Stadhuis
Ministerie van VWS
Hoftoren
Ministerie van VROM
t
Ministerie van Onderwijs
Haags Startstation Erasmuslijn (HSE) 2009 - 2011/2012
Fietsenvleugel Rijnstraat Informatiecentrum Den Haag Nieuw Centrsaal
Taxistandplaats
Centraal Station
Koningin Julianaplein
Kiss & ride
nplein
New Babylon
Bezuidenhoutseweg
Koningin Julianaplein 2009 - 2012 Koekamp
pagina 5 | nr. 8 | januari 2009
Een 7,1 voor Den Haag Centraal Station Den Haag Centraal heeft het gemiddelde rapportcijfer 7,1 gehaald in de verkiezing van het beste station van Nederland. Daarmee belandde Den Haag Centraal op de tiende plaats van de vijftien genomineerde stations. Vooral de bereikbaarheid van Den Haag Centraal werd met een
7,5 goed gewaardeerd door de reizigers. Via de website van DAG konden zij hun stem uitbrengen voor het beste station van ons land. Het uit 1896 daterende station van Groningen ging er met een gemiddelde van 8,1 met de winst vandoor.
Proefstrook in Rijnstraat In de Rijnstraat, naast de ingang van het station Den Haag Centraal, komt binnenkort een zogenoemde proefstrook te liggen. In de strook op de grond worden materialen gelegd die gebruikt gaan worden in het gebied van Den Haag Nieuw Centraal. Door de materialen in de strook te leggen, kan gezien worden hoe ze zich houden als
ze gebruikt worden. Bovendien krijgen passanten alvast een voorproefje van wat er straks aan materialen op en rond Den Haag Nieuw Centraal gebruikt zullen gaan worden. Zo komt bijvoorbeeld het natuursteen dat op het Anna van Buerenplein wordt gelegd, in de proefstrook te liggen.
Let op! Als u uw fiets plaatst buiten de rekken of als u uw fiets langer dan 7 dagen ongebruikt in de rekken laat staan, wordt uw fiets verwijderd. Deze maatregel is nodig om de fietsenoverlast tegen
te gaan. Vanaf nu kunt u uw fiets ook droog stallen in de gratis fietsenvleugel. Deze vindt u in de Rijnstraat aan de zijkant van het busplatform naast spoor 1.
Deze kastanjeboom is inmiddels verplaatst naar de Koekamp.
Kastanje naar de Koekamp Achttien jaar sierde deze Paardenkastanje het Koningin Julianaplein, maar vorige maand werd hij verplaatst naar de Koekamp. De boom moet plaats maken voor de werkzaamheden rond Den Haag Nieuw Centraal. ‘Wij zijn ontzettend blij met deze verplaatsing’, zegt Clara Visser, vertegenwoordiger van de Bomenstichting in Den Haag. ‘Vanwege de kastanjeziekte was
pagina 6 | nr. 8 | januari 2009
het enige tijd niet het beleid van de gemeente om kastanjebomen te verplanten. Maar gelukkig hebben we deze boom toch kunnen redden. We hopen dat de verplanting van deze boom het begin inluidt van een ander beleid, waarbij de bomen zo gewaardeerd worden dat het domweg rooien tot het verleden behoort. Een mooier begin van het Haagse Groenjaar 2009 hadden wij ons
niet kunnen wensen.’ In 1990 bestond de Bomenstichting twintig jaar en schonk NS twaalf bomen voor op de stationspleinen van de provinciehoofdsteden. Op 20 maart 1990 werd de kastanje op het Koningin Julianaplein geplant, voorzien van een bordje met daarop informatie over het wat en waarom van de boom.
Vervolg van de voorpagina
2009: het jaar van de bouw Openbaar vervoerterminal De stationshal van Den Haag Centraal wordt de komende tijd verbouwd tot een moderne openbaar vervoerterminal, een knooppunt voor bus, tram en trein. In 2009 vinden de laatste voorbereidingen plaats voor de start van de bouw. Iwan de Vries: “Eerst ronden we de aanbesteding af en wordt er een definitief contract gesloten met de aannemer. Na de zomer beginnen de voorbereidingen voor de bouw, die eind 2009 van start gaat.” In 2011 moet de openbaar vervoerterminal klaar zijn voor gebruik.
Het Haags Startstation Erasmuslijn (HSE) Eind 2008 is gekozen voor de definitieve oplossing voor de aanlanding van de Erasmuslijn, de RandstadRail verbinding tussen Den Haag Centraal en Rotterdam. In het voorlopig ontwerp wordt deze oplossing vervolgens verder uitgewerkt. In 2011/2012 moet de Erasmuslijn van het nieuwe Haags Startstation Erasmuslijn gebruikmaken.
Koningin Julianaplein Op het Koningin Julianaplein, het plein voor het Centraal Station, komt een nieuw gebouw. Het is de bedoeling dat hier kantoren, appartementen, winkels en een ondergrondse parkeergarage/ fietsenstalling in komen. Iwan: “Zodra de besluitvorming rond is,
kan de bouw beginnen. We gaan er nu vanuit dat dit eind 2009 zal zijn. Begin 2012 moet het gebouw er staan.”
New Babylon De herontwikkeling van New Babylon is al enige tijd bezig, die gaat in 2009 gestaag verder. “Eind 2009 verhuist landsadvocaat Pels Rijcken van het kantoor in Stichthage naar haar nieuwe onderkomen in New Babylon”, vertelt Iwan. “Dat is opvallend omdat de bouw van New Babylon op dat moment nog niet is afgerond.” In 2012 zal de gedaanteverwisseling van Babylon compleet zijn en kunnen de twee woontorens en de rest van het gebouw in gebruik worden genomen.
Anna van Buerenplein Zodra de parkeergarage onder het Anna van Buerenplein – waarin meer dan 1200 auto’s passen – klaar is, begint de bouw van het gebouw op het plein. Het plein moet een aantrekkelijke en levendige verbinding worden tussen de openbaar vervoerterminal en de ministeries en culturele instellingen. Om dat te bewerkstelligen komen er woningen en een publieksfunctie in het gebouw, zoals een museum of een andere openbare instelling. De bouw van het Anna van Buerengebouw start eind 2009, in 2012 moet het klaar zijn.
Jij hier? In deze rubriek vraagt de redactie van de Bouwkrant een reiziger op Den Haag Centraal wat hij of zij van de werkzaamheden op het station vindt. Deze keer liepen we Andrew Gardener tegen het lijf. “Door de glazen pui is het beter geworden.” Waar kom je vandaan? “Uit Amsterdam. Ik woon in Diemen.” Waar ga je nu heen? “Naar mijn werk bij Shell.” Op welke dagen van de week ben je op het station? “Vijf dagen per week, twee keer per dag. Ik reis via Den Haag Centraal verder met de tram naar mijn werk.” Last van de bouwput? “Nee, helemaal niet. Het was me eigenlijk nog helemaal niet opgevallen dat er aan het station zo hard gebouwd wordt. Ik kom ook eigenlijk alleen maar aan de kant van de tramhalte, dus van de bouwwerkzaamheden bij Babylon merk ik niet veel. Toen de glazen pui aan deze kant van het station kwam, merkten de reizigers het wel. Die pui heeft de uitstraling van het station beter gemaakt.” Wordt het mooi? “Moeilijk te zeggen. In Amsterdam is het al zo lang een bouwput. Als ze hier in Den Haag ook de stationshal gaan verbouwen reis ik echt van bouwput naar bouwput. Maar het zal vast de moeite waard zijn.”
pagina 7 | nr. 8 | januari 2009
Wilt u ook een rondleiding? Onlangs werd vanuit het informatiecentrum Den Haag Nieuw Centraal de eerste rondleiding over de bouwplaats gegeven. De bezoekers kregen onder deskundige leiding, en uiteraard voorzien van een heuse bouwhelm, vele interessante details te zien. Ook nieuwsgierig? Rondleidingen zijn gratis en worden regelmatig gegeven. Het is niet altijd mogelijk en/of veilig om tijdens rondleidingen de bouwput te betreden. We zijn hiervoor afhankelijk van toestemming van de uitvoerder. Meldt u aan op www.denhaagnieuwcentraal.nl.
Meer informatie Bezoek voor het meest actuele nieuws www.denhaagnieuwcentraal.nl
Informatiecentrum Den Haag Nieuw Centraal Koningin Julianaplein 7 2595 AA Den Haag tel. 070 353 3660
Openingstijden : Dinsdag, woensdag, vrijdag: Donderdag: Zaterdag: Zondag en maandag:
11.00 - 18.00 uur 13.00 - 20.00 uur 10.00 - 15.00 uur gesloten
Colofon Tekst Maters en Hermsen Journalistiek, Leiden Redactie Communicatie DSO en DSB Gemeente Den Haag
Vormgeving, fotografie en productie cimon bv, Den Haag Druk Drukkerij De Bink, Leiden Oplage 15.000
Deze bouwkrant is een gezamenlijke uitgave van onderstaande partijen:
Dat is dit! Dit is een vogelbekkie! Bij de bouw van Babylon worden grote betonplaten gebruikt, die naar steeds grotere hoogte moeten worden gehezen. In deze betonplaten wordt tijdens de productie ruimte vrijgelaten voor een stevige, hardstalen haak, die bekend staat als het vogelbekkie. De hijskraan tilt ze hier aan op.
pagina 8 | nr. 8 | januari 2009
Het project Den Haag Nieuw Centraal wordt mede mogelijk gemaakt met subsidie van:
Aan de tekst of afbeeldingen van deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.