Amber Alert

AMBER

Alert NEDERLAND ALS OPSPORINGSPOSTER

In Nederland kennen we een waarschuwingssysteem dat met ĂŠĂŠn druk op de knop 12 miljoen Nederlanders bereikt. Het succes van AMBER Alert kun je, mede door dat bereik, samenvatten in een percentage van 86. Dat cijfer zegt lang niet zoveel als de gezichten van de opgeluchte ouders en geredde kinderen.

AMBER Alert is zo ontwerpen dat alle radartjes precies in elkaar vallen, waarmee het systeem een internationaal voorbeeld is. Toch hoopt niemand het systeem daadwerkelijk te hoeven gebruiken.

Tekst: Cindy Brouns I Fotografie: Paul Rous

000

000

AMBER AMBER Alert is vernoemd naar het negenjarige Amerikaanse meisje Amber Hagerman, dat op

aar Amerikaans voorbeeld heeft Frank Hoen samen met een andere Limburgse partijen zijn eigen variant van AMBER Alert opgezet. Frank: “De bakermat ligt hier in Limburg, we hebben AMBER Alert gratis gebouwd en beheerd. Nu is het systeem onderdeel van de Nederlandse politie. Bij de vaststelling dat er een kind in acuut levensgevaar verkeert, haal je met AMBER Alert alles uit de kast.” Met 2,8 miljoen deelnemers en duizenden bedrijven is dit hét landelijke waarschuwingssysteem bij urgente kindervermissingen en –ontvoeringen. Het Nederlandse AMBER Alert is een groot voorbeeld voor andere Europese landen. Inmiddels maken ook Luxemburg en Slowakije gebruik van het Nederlandse systeem en de Nederlandse politieaanpak voor het vinden van vermiste kinderen. Er zijn zestien landen aangesloten bij de Europese koepelorganisatie AMBER Alert Europe.

zoonlief zich niet achter de boom verstopt had? Als zijn rode petje die middag nergens meer opgedoken was? Durf je daar überhaupt over na te denken?

VERMISSING

TOEPASSINGEN

Iedere ouder kent dat moment wel. Je zoontje zit kirrend op de schommel en je draait je hoofd even weg om met een vriendin te kletsen. Wanneer je je blik weer op de speeltuin richt, stokt je adem. In geen velden of wegen is dat vlotte manneke met zijn rode petje te bekennen. Je handen voelen klam aan en de tranen schieten in je ogen. Maar dan, vanuit het niets, hoor je vanachter een boom vlotte voetstappen naderen: ‘Mama!’

Een onbeschrijfelijk gevoel van opluchting bevrijdt je maag van een knoop. Vals alarm.

Het maakt je er nog meer van bewust hoe kwetsbaar kinderen zijn. Maar wat nou als

Bij het uitgaan van een AMBER Alert staat met één druk op de knop heel Nederland op scherp. Een zwaar middel dat je niet zomaar inzet. Frank: “Het komt gemiddeld twee keer per jaar voor dat we in Nederland met een AMBER Alert alles uit de kast trekken. Daar gaan we zorgvuldig mee om, we zetten het alleen in als er angst is voor het leven van een vermist kind. Daaronder zit nog een level dat we kennen als urgente vermissingen. Dat wordt ongeveer 100 keer per jaar ingezet bij vermiste kinderen die niet in levensgevaar zijn, maar waarbij er wel dreiging van groot gevaar is. Er wordt dan op aangepaste wijze gebruik gemaakt van onze kanalen, bijvoorbeeld door alleen regionaal in te zetten. Het derde niveau is undercovergebruik. Dat is voor de gevallen waarin je besluit het publiek nog niet te informeren, maar bijvoorbeeld wel de taxichauffeurs die werkzaam zijn rondom

IN EEN OOGWENK WORDT DE HULP VAN 12 MILJOEN NEDERLANDERS INGESCHAKELD

12 MILJOEN

Het komt in Nederland gemiddeld twee keer per jaar voor dat er uit angst voor het leven van een vermist of ontvoerd kind een AMBER Alert uitgaat. De 41.543 vierkante kilometers die onder de vlag van Nederland vallen, veranderen in één grote opsporingsposter. Alle sociale media worden ingezet. Reclameschermen en snelwegborden verspreiden het vermissingsbericht. Een enorme hoeveelheid apps, sms-berichten en e-mails wordt met één druk op de knop onder 2,8 miljoen Nederlanders verspreid.

In een oogwenk wordt de hulp van 12 miljoen Nederlanders ingeschakeld om een kindervermissing tot een goed einde te brengen.

13 januari 1996 werd ontvoerd en vermoord. Haar dood leidde tot de totstandkoming van het Amerikaanse AMBER Alert.

DE 41.543 VIERKANTE KILOMETERS DIE ONDER DE VLAG VAN NEDERLAND VALLEN, VERANDEREN IN ÉÉN GROTE OPSPORINGSPOSTER 000

Frank Hoen

000

MELDINGSPLICHT

de luchthaven of conducteurs op bepaalde trajecten verwittigt.”

Hoewel 86 procent van de AMBER Alertmeldingen een goede afloop kende, was dat voor Jennifer van Oostende en Milly Boele niet het geval.

“Deze AMBER Alerts maakten de nood voor een meldingsplicht duidelijk. Sindsdien is de regionale politie verplicht een gevaarlijke situatie binnen twee uur door te geven aan de landelijke politie.”

RACE TEGEN DE KLOK

Met AMBER Alert heeft de politie een systeem in handen dat het op basis van een zorgvuldige afweging op maat inzet. “Met AMBER Alert maximaliseren we de kans dat een kind gered wordt. Cruciaal daarin is tijd. 76 procent van de kinderen dat na een ontvoering dood wordt teruggevonden, is al binnen drie uur na de ontvoering overleden.

Dat maakt een kindervermissing een race tegen de klok.” Om AMBER Alert succesvol te laten zijn, moet het risico snel worden geanalyseerd. Dat vereist goed politiewerk, waaruit een snel assessment volgt dat als basis dient voor de mate waarin AMBER Alert wordt ingezet. “Sommige landen die met burgerparticipatie werken, hebben het nog niet levensreddend ingericht doordat ze nog werken met procedures die dateren uit de periode voor de komst van sociale media.

Men moet er nog aan wennen dat alles nu veel sneller mogelijk is. We leven in een hele nieuwe wereld. Als er vanuit Amerika bijvoorbeeld een nieuw communicatiekanaal overwaait, gaan we daar naartoe en implementeren dat.”

EUREGIO

En daar snijdt Frank een belangrijk onderwerp aan. Want hoe is het eigenlijk gesteld met het samenwerken over de grens? “Met Luxemburg zijn onlangs afspraken gemaakt over samenwerking, maar onze focus ligt nu op het uitbreiden van samenwerking in de regio.” Als wegens een kindervermissing in Roosteren

“HET KAN NIET ZO ZIJN DAT BINNENGRENZEN DIE ALLEEN NOG OP PAPIER BESTAAN EEN FACTOR VORMEN IN KINDERVERMISSINGEN” 000

het hele land op z’n kop wordt gezet met een AMBER Alert, worden bewoners en politie aan de overkant van de Maas in Maaseik niet ingelicht. “Het kan niet zo zijn dat binnengrenzen die alleen nog op papier bestaan een factor vormen in kindervermissingen. In het Europese Parlement hebben alle landen en politieke partijen ingestemd met een voorstel over hoe we die problematiek kunnen verhelpen.

Dat betreffen relatief simpele, maar cruciale maatregelen zoals het onmiddellijk waarschuwen van buurlanden bij een urgente kindervermissing.”

EUROPEES VOORBEELD

Naast kindervermissingen zijn er ook andere situaties denkbaar waarbij heldere communicatie en snel handelen cruciaal zijn. Tijdens de aanslagen in Brussel bleek bijvoorbeeld dat de helft van de communicatie tussen de hulpdiensten mislukte. Daarmee rijst de vraag of het concept dat ten grondslag ligt aan AMBER Alert ook in andere situaties geïmplementeerd kan worden. Een gedachte die VVD-kamerlid Fred Teeven in 2010 vertaalde in een oproep een landelijk Crime Alert uit te rollen.

“Nederland heeft een voortrekkersrol. Ons AMBER Alert is een groot voorbeeld binnen Europa. Feitelijk is het niets meer dan een nationaal alarm, een concept dat je ook zou kunnen inzetten in geval van terreuralarm.”

PREVENTIE

AMBER Alert verandert in een mum van tijd het hele land in één grote opsporingsposter.

Daarnaast heeft het systeem ook een preventieve werking. “Er is nog nooit een kind gedood omdat er een AMBER Alert uitgaat. Integendeel, we zien vaak, ook in Nederland, dat kinderen juist worden vrijgelaten als er een AMBER Alert uitgaat.

Je kunt tenslotte nergens meer naartoe met een ontvoerd kind. Daarmee maken we de handel waardeloos voor mensenhandelaren.”