Violiste Lei Wang

VIOLISTE LEI WANG

Zodra concertmeester Lei Wang haar strijkstok aanhaalt, roepen harmonieuze tonen emoties op, ook bij de Chinese violiste zelf. Muziek staat voor haar gelijk aan expressie. “Muziek maken draait om emoties.” Dat aangevuld met een flinke portie discipline en ijver maakt een topvioliste.

Tekst: Cindy Brouns I Fotografie: Paul Rous I Locatie: Theater aan het Vrijthof, Maastricht

00

00

In de stad van waaruit André Rieu met zijn strijkstok als toverstaf de wereld betoverde, ontmoetten we concertmeester Lei Wang.

De Chinese oogt tenger en breekbaar, tot het gesprek op gang komt althans. Dan verandert ze in een zelfverzekerde, maar desalniettemin bescheiden powervrouw. Zodra ze vastberaden de snaren van haar viool beroert, brengt haar strijkinstrument de meest prachtigste klanken voor.

KLEINE LIEFDE

Het is het verhaal van een Chinees meisje dat al op jonge leeftijd met frisse tegenzin door haar moeder naar vioolles wordt gestuurd.

22 jaar geleden had ze er alles voor over om een muziekles te kunnen spijbelen. Tegenwoordig doet ze er alles aan om de wereld even stop te zetten en een uurtje op de viool te spelen. “In het Chinees wordt het woord viool vertaald als klein instrument. Ik was altijd al erg klein, wat mijn moeders keuze voor een instrument eenvoudig maakte.

Niemand in mijn familie bespeelt een instrument, laat staan dat ze een idee hadden hoe een viool er uitzag.” Hoewel Lei het viool spelen tot een minimum probeerde te beperken (“ik spijbelde en zette zelfs de klok vooruit tijdens muziekles”), bleek ze al vroeg veel aanleg voor het door haar gehate instrument te hebben. Op dertienjarige leeftijd maakte Lei de stap naar een professionele muziekschool. “Dat was een moeilijke beslissing. Ik wist niet hoe het leven van een musici er uitzag. Ik oefende wel acht tot tien uur op een dag. Zelfs mijn vakantie stond in het teken van de viool.” Toch groeide in die periode de liefde tussen Lei en het instrument dat haar later de wereld deed over reizen.

CHINA

“In China wonen 1,3 miljard mensen. Vanaf je geboorte ga je de competitie aan om boven de rest uit te steken. Viool spelen is daar bijvoorbeeld geen hobby, maar een sport.

Vergeleken met de Nederlandse cultuur is 00

je kindertijd in China niet ontspannen. Elke week hangt de docent een cijferlijst op in de klas, zodat je kunt zien welke plaats je ten opzichte van de andere leerlingen bezet.

Alleen al toegelaten worden tot het conservatorium is bijna onmogelijk, de concurrentie is moordend. In Nederland kun je op elke school van je keuze terecht, het is vervolgens aan jezelf om daar ook af te studeren. Inmiddels ben ik van mening dat je muziek juist spelenderwijs moet leren, het moet je vrolijk maken.” De Chinese discipline en gedrevenheid zorgden ervoor dat Lei de techniek van het vioolspel al op jonge leeftijd tot in de puntjes beheerst. Hoewel het talent gelukkig was in China, ontbrak er nog iets om die complete topvioliste te worden.

CULTUURVERSCHIL

“In West-Europa is er echt een muziekcultuur, dat is in Aziatische landen niet het geval.

Daar is muziek een beroep, het vormt je leven niet. Ze onderwijzen je wel de techniek, maar je leert niet om je open te stellen en je ware kleuren te laten zien. Om het expressieve, de taal van de muziek te leren spreken, heb ik alles opgegeven en ben naar Brussel gekomen.” Van daaruit volgde Lei lessen op conservatoria in Maastricht, Keulen, Zwitserland en Italië. Inmiddels woont de

ZODRA ZE VASTBERADEN DE SNAREN VAN HAAR VIOOL BEROERT, BRENGT HAAR STRIJKINSTRUMENT DE MEEST PRACHTIGSTE KLANKEN VOOR 00

Een zware taak, vooral als je dit zoals de Chinese topvioliste moet combineren met een gezinsleven waarin twee jongentjes van twee en vier aandacht opeisen. “Doordat mijn man en ik beide musici zijn, hebben we geen vast schema. Onze agenda’s zijn elke week weer een moeilijke puzzel. Daardoor leer je wel je tijd heel efficiënt in te delen. Als ik tussen het koken door vijf minuten de tijd heb, pak ik de viool.”

IETS MOOIS CREËREN

Chinese al veertien jaar in Brussel en vond ze er niet alleen een verrijking van haar talent, maar ook van haar liefdesleven. De klanken van een Belgische cellist klonken haar als toekomstmuziek in de oren. Veertien jaar in Europa veranderde ook Lei’s persoonlijkheid: “In Azië word je geacht je emoties achter een masker te verbergen. Woede of verdriet toon je niet. Dat komt door onze cultuur en het communistische systeem. Je wordt ontmoedigd je emoties te laten zien. Iets waar het juist om draait in muziek. Inmiddels ben ik veel opener en schaam me niet voor mijn gevoel.”

CONCERTMEESTER

Na afronding van het Brussels conservatorium, startte Lei haar loopbaan als concertmeester. Een verantwoordelijkheid die tot die tijd voornamelijk aan het mannelijk geslacht toebedeeld werd. Deze rol vervult ze inmiddels bij philharmonie zuidnederland.

Als concertmeester neemt Lei de solostukken binnen het orkest voor haar rekening en is ze de belangrijkste musicus in het symfonieorkest. Lei fungeert als brug tussen haar medemusici en de dirigent. Ze moet niet alleen haar eigen repertoire beheersen, ook dat van de andere muzikanten bestudeert ze.

Stralend laat ze een filmpje zien waarin haar kleine spruiten ieder een viool bespelen.

De oudste spreidt de concentratie en ernst van zijn moeder tentoon. Het gelach van de jongste overstemt de prille klanken die zijn viool voortbrengt. “Ze zijn met muziek opgegroeid, hebben altijd gefascineerd toegekeken wanneer mijn man en ik speelden.” Vioolspelen is moeilijk, dat weet moeders maar al te goed. Eer je alleen al een acceptabel geluid uit het instrument weet te produceren, ben je heel wat jaartjes verder. Dan hebben we het nog niet eens over het creëren van ontroering en bewondering. “Voor de viool bestaat er een heel groot repertoire. Het is haast onmogelijk om in één leven al die stukken te spelen. Daardoor ben je nooit uitgespeeld.

Ik leer elke dag weer iets bij. Vioolspel is fascinerend. Ik ben iedere dag weer blij dat ik voor dit prachtige beroep gekozen heb. Elke week proberen we met een groep musici iets moois te creëren waarmee we onszelf en het publiek hopen te plezieren.”

Moeder Wang kan met tevredenheid terugkijken op de momenten dat ze een opstandige Lei naar muziekles stuurde. Zo ontstond de geschiedenis van een talentvolle Chinese dame die haar masker afzette en de wereld met gevoelige klanken betovert en verovert.

“IN AZIATISCHE LANDEN IS MUZIEK EEN BEROEP, HET VORMT JE LEVEN NIET” 00

CULTUURRIJK ORKEST De philharmonie zuidnederland kent een verzameling van verschillende nationaliteiten. Zo zijn er Belgische musici, maar ook Fransen, Duitsers, Japanners, Mexicanen, Bulgaren en Polen. Lei: “Elke nationaliteit geeft weer een andere kleur aan de muziek. Door al die verschillende persoonlijkheden en nationaliteiten is het orkest uniek. Toch is communiceren niet moeilijk. Muziek is een universele taal.”