Cleantotaal nummer 5 by Koos van der Lei

Ontwikkelingen in professioneel schoonmaken & reinigen

Smeerkezen lopen tegen de LED-lamp

1e jaargang nr. 5, oktober 2009

a: m he ie

t a v no

Fabrikant Viper zet voet aan wal in Europa ISSA/INTERCLEAN wil Nederlanders terug Onderhoud tapijt hels karwei

Reinigingsgereedschap voor de professional

HIFLO ZUIVER WATER REINIGINGSSYSTEMEN

Voor professionals die hogerop willen! EFFICIËNT • VEILIG • PROFESSIONEEL

EFFICIËNT • VEILIG • PROFESSIONEEL

HIFLO RO & DI FILTER

Het watergeleidende stelensysteem

HIFLO ZUIVER WATER

HIFLO CARBONTEC

Mobiele en stationaire osmosewaterproduktie voor prof’s

Onmiddellijk bedrijfsklaar; simpelweg waterslang aansluiten en starten!! Professioneel osmose-filter

• Rendabel!

HIFLO RO MOBIEL

PRAKTISCH • MOBIEL • EFFECTIEF • ONDERHOUDSARM

Bespaart huuren personeelskosten!

• Veilig! Tot 15mtr reikwijdte zonder ladder!

• Professioneel!

DI harsfilter 25ltr. + 50 ltr.

HIFLO DI HARSFILTER

Het beste reinigingsresultaat , de hoogste kwaliteit!

SNEL • MOBIEL • EFFICIËNT

• Vooruit in techniek! Enorme stijfheid, hoogwaardige conische koppelstukken!

• Compleet! Leverbaar in sterke transport-tas als complete set! Omvangrijk toebehoor-assortiment leverbaar!

Stationair RO-filter

HIFLO RO

FILTER

EFFECTIEF • SIMPEL • GUNSTIG GEPRIJSD

Unger Germany GmbH Dellenfeld 35 • D-42653 Solingen Tel.: (49) 0212 / 22 07–0 Fax: (49) 0212 / 22 07–2 22 Email: ungereurope@ungerglobal.com

www.ungerglobal.com

voorwoord

Schoonmaak in ander licht Ontwikkelingen in professioneel schoonmaken en reinigen

Clean Totaal informeert schoonmaak- en reinigingsbedrijven, facilitaire dienstverleners en facilitair management in bedrijfsleven, industrie, overheid en zorg over alle nieuws op het gebied van machines, apparatuur, producten, innovaties, toepassingen, diensten, regelgeving, trends en marktontwikkelingen. Clean Totaal verschijnt zes keer per jaar en wordt verspreid in Nederland en Vlaanderen. Directeur/uitgever: Koos van der Lei kvanderlei@cleantotaal.nl Hoofdredacteur: Leon van den Berg

lvandenberg@cleantotaal.nl

Account Manager: Jos Steenbergen

jsteenbergen@cleantotaal.nl

Aan dit nummer werkten mee: Teksten: Roland Aartsen, Cor van den Berg, Leon van den Berg, Dimmen Breen, Emmy Breure, Ingrid van Damme, Jac. Jansen, Jack Joosse, Koos van der Lei, Ilse van Ogtrop, Johan van der Reest, Jos Steenbergen en Sjaak van Zuijlen. Foto’s: Leon van den Berg, Jos Steenbergen en industrie. Redactieraad: Leon van den Berg, Ruud Heeringa, Jack Joosse, Koos van der Lei, Raymond Peters en William Schwartzmans. Opmaak & druk: GBU grafici, Urk

www.gbugrafici.nl

adverteren, bedrijfs- en/of filmreportages: Koos van der Lei (kvanderlei@cleantotaal.nl) Telefoon: +31 (0) 527 617 012, mobiel: +31 (0) 6 54 921 934 Abonnementen: abonnementen@cleantotaal.nl Persberichten: persberichten@cleantotaal.nl Algemeen redactieadres: redactie@cleantotaal.nl De abonnementsprijs voor Clean Totaal is o 49, - (incl. 6% BTW) per jaar. Voor verzending buiten Nederland en Vlaanderen bedraagt de abonnementsprijs o 69, - per jaar. Voor meer informatie zie abonnementskaart achterin dit nummer of www.cleantotaal.nl. Advertentiecontracten worden afgesloten conform de Regelen voor het Advertentiewezen, gedeponeerd bij de Rechtbanken in Nederland. Advertenties vallen buiten de redactionele verantwoordelijkheid van Clean Totaal. De inhoud van dit magazine is auteursrechtelijk beschermd. Uitgever, redactie en auteurs hebben de in deze uitgave opgenomen informatie met de nodige zorg geselecteerd, doch kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor onverhoopte onjuistheden en/ of onvolledige informatie. Adresgegevens Clean Totaal : Postadres: Postbus 176 8300 AD Emmeloord Tel.: +31 (0) 527 617 012 Fax: +31 (0) 527 617 385

De tijd dat schoonmaak een wilde branche was waar dingen gebeurden die het daglicht niet konden verdragen, ligt lang achter ons. Malafide bedrijven hebben de plaat gepoetst en schoonmaken is nu een vak dat zeer serieus wordt uitgeoefend. Maar… kennis en goede wil is nog niet voldoende om een goed resultaat te krijgen. Je kunt het falen van schoonmaak aantonen door een kweekje te maken en vervolgens bacteriekolonies te tellen. Dat kost echter nogal wat tijd en moeite. Gelukkig brengen ook hier led’s licht in de duisternis. Deze moderne verlichting werpt - zoals we in deze uitgave kunnen lezen - een geheel ander licht op het begrip schoon. Niet met een langdurig laboratoriumonderzoek, maar gewoon met een sterke lichtbundel. Hightech heeft ook hier toegeslagen. Schoonmaakonderzoek gaat steeds meer op forensisch onderzoek lijken, zoals we dat van de diverse CSI en NCIS TV-series kennen. Nog even en we kunnen zelfs achterhalen wie de smeerpoets is die voor remsporen in het toilet zorgt, in de lift spuugt of zijn of haar handen nooit wast. Dat schoonmaak wereldwijd belangrijk is, blijkt uit de ontwikkelingen rond de internationale vakbeurs ISSA/Interclean 2010. Ondanks de economische problemen van het moment, groeit de beurs tegen de klippen op. Weliswaar zijn sommige stands wat minder groot en groots uitgevoerd, maar er zijn wel weer meer standhouders. De beurs is het platform in Europa waar de schoonmaakwereld elkaar en de klanten treft. De meeste standhouders en bezoekers komen dan ook uit het buitenland, maar dat is toch geen enkele reden om als Nederlands schoonmaakbedrijf of vakman/vrouw de beurs links te laten liggen? Navelstaarderij is nooit goed gebleken voor welke branche dan ook, een open blik naar buiten de landsgrenzen juist wel. Nederland is een klein land met heel veel buitenland. Dat betekent dus ook dat de Nederlandse schoonmaak niet bij de landsgrenzen ophoudt. De concurrentie met en van het buitenland lijkt zich misschien tot de landsgrenzen te beperken, maar dat is allang niet meer het geval. Bedrijven met een buitenlands moederbedrijf werken -weliswaar met locale vestigingen- al in Nederland. Omgekeerd zijn er grote Nederlandse bedrijven die de sprong naar het internationale werkveld (nog) niet gemaakt hebben. Misschien zegt dit iets over hun toekomstkansen. Schoonmaken gebeurt overal, dus ook in teksten. Dat heet redigeren en ook hier geldt: ‘waar gehakt wordt, vallen spaanders’. Daaronder valt de dubbele taalfout die door een derde onderaan mijn vorige editorial is toegevoegd. Niemand heeft die fout gezien. Zal ik volgende keer dan toch maar mijn bril poetsen wanneer ik de opmaakproef van ons blad doorneem? Hoe dan ook: in dit nummer weer een frisse blik op wat ons in schoonmaakland bezighoudt en een heldere kijk van mensen die in ons vak bezig zijn. Wie leest, leert het meest! Mag ik u uitnodigen… Leon van den Berg, Hoofdredacteur

Bezoekadres: Kennemerlandlaan 7 8302 NC Emmeloord www.cleantotaal.nl info@cleantotaal.nl

Laatste nieuws? www.cleantotaal.nl

nr. 5 oktober 2009

inhoud

Interview Madeleine Bunders, directeur ISS Cleaning Services

22 Alles draait om keuzes Viper in Europa

30 Geen addertje onder het gras

Gebouw & Utiliteit Op bezoek bij de reinigingsspecialist

18 “Bij ieder contract onderhoud van vloeren en meubelstoffen meenemen”

zorg Alpheois Performance Barometer

42 Kwetsbaar opstellen geeft resultaat

Skybrush gevelrobot

26 Minder universeel toepasbaar dan vaak wordt gedacht 46 Studenten ontwerpen Autonome Zwerfafval Robot

30 28

evenementen

ISSA/INTERCLEAN 2010

personeel & opleiding

16 Vier dagen oriënteren en netwerken

28 Iedereen heeft talent maar je taal is je wereld

CMS 2009: Ausgezeichnet!

35 Duitse schoonmaak branche ziet licht aan einde van tunnel

oktober 2009 nr. 5

33 SVS en MAVRO samen tegen graffiti

inhoud

technologie 14 LED-lamp brengt schoonmaakresultaten aan het licht 20 Loodaccu voorlopig nog dominant in de branche Noviteiten in aanhangwagenland

38 Spelen met de regels in de BE-wereld

Bedrijfsreportage Wasserij in Bolsward werkt op hoog niveau

40 Bacteriologisch schone kleding Reinigen gaat verder dan zichtbaar vuil

48 Dieptereiniging goed voor keuken en medewerker Ecolab

50 Wereldspeler in schoonmaakconcepten

En verderâ&#x20AC;Ś 3 Colofon 3 Voorwoord 6 Productnieuws 9 Nieuws uit de markt 25 Column 52 Wetens(w)aardigheden 54 Volgende keer 54 Adverteerdersindex

14 40

38 48 7 45

op de cover

infra 45 Wassend water over zeedijk

Laatste nieuws? www.cleantotaal.nl

De LED-lamp van HygiĂŤneKeur legt de kwaliteit van schoonmaakwerkzaamheden onverbiddelijk vast. Lees meer vanaf pagina 14.

nr. 5 oktober 2009

ProductNIEUWS

Ergonomische Vermop Scandic Telescoopsteel Vermop komt met de Scandic, een uit twee delen bestaande telescoopsteel met kogelgreep aan de bovenkant. De steel blinkt uit in duurzaamheid en ergonomie. De kogel kan draaien en ontziet daarmee het polsgewricht. De kogel is voorzien van een geruwd profiel voor optimale grip. www.vermop.de

Innovatieve Cleanfix RA 320 B Cleanfix introduceert de RA 320 B, een zeer compacte schrob-/zuigautomaat op batterijen, ideaal voor de kleinere ruimtes tot 150 m2. De RA 320 B is in staat om zowel voor- als achterwaarts te reinigen. De RA 320 B wordt gevoed door een nieuwe gelbatterij-technologie en de werkcapaciteit is 1 uur. De laadtijd van de batterij is minder dan 3 uur. Door de compacte vorm kan er eenvoudig onder tafels en stoelen gereinigd worden. Met het twee tanksysteem is vullen en legen kinderspel. www.cleanfix.nl

Innovatie bij Van der Reest Machines Voor een sociale werkplaats maakte Van der Reest Machines deze speciaal aangepaste veegmachine die, naast voetenwerk, bedient kan worden met één (rechter)arm. Van der Reest staat bekend om innovatieve aanpassingen op professionele machines. www.reestmachines.nl

Nieuwe lijn FIMAP industriestofzuigers bij Armada Importeur Armada presenteert de nieuwe lijn FIMAP industriële stof- en vloeistofzuigers. In totaal bestaat de lijn uit 30 modellen, waarvan ongeveer de helft geschikt is voor het normale 230V lichtnet. De overige modellen hebben een 400V krachtstroom aansluiting nodig. Elke FIMAP industriezuiger kan met accessoires aan de wensen van gebruikers aangepast worden. Binnen de lijn is ook een aantal stofzuigers voor speciale toepassingen. Zo is er een stofzuiger voor gebruik in explosiegevaarlijke omgevingen, welke gecertificeerd is volgens Atex22. Ook is er een stofzuiger speciaal voor het opzuigen van zeer fijn stof zoals bijvoorbeeld cement. www.armada.nl

DiBO industriële hogedrukreiniger met 30 kW vermogen DiBO heeft haar reeks enkelvoudige industriële hogedruk units uitgebreid met een krachtige 30 kW versie. De unit is verkrijgbaar in verschillende uitvoeringen en geschikt voor industriële toepassingen. Andere belangrijke technische kenmerken zijn een automatisch start/stop systeem met vertraging middels druk/debiet sensor, een grote vlottertank van 250 liter met droogloop- en temperatuurbeveiliging. www.dibo.nl

oktober 2009 nr. 5

ProductNIEUWS

Nieuw Katrin dispensers De Katrin dispensers van Metsa Tissue zijn gerestyled en nu ook verkrijgbaar in zilver en hoog wit. Het gemetalliseerde oppervlak van de zilveren serie komt tot stand via een nieuw coatingprocédé, dat duurzamer en krasvaster is dan bij een gewone metaalverflaag. In combinatie met de voordelen van de onder het oppervlak liggende ABS kunststof geven deze producten, volgens de fabrikant, in kwalitatief opzicht metalen dispensers het nakijken. www.katrin.com www.metsatissue.com

DiBO JMB-H MC 50 compacte veegmachine op skid met voor gemeenten van Kärcher Greenboiler Met de MC 50 brengt Kärcher voor de eerste keer een compacte veegmachine DiBO’s JMB-H met Greenboiler technologie is nu ook verkrijgbaar in skid uitvoering. De unit is gebouwd op een stalen frame en kan eenvoudig met de heftruck worden opgetild. De JMB-H werkt volledig autonoom en is voorzien van een industriële Lombardini diesel motor met brandstoftank van 108 liter. De unit is uit te rusten met verschillende watertankcapaciteiten, van 400 tot 1000 liter. www.dibo.nl

voor gemeenten op de markt. De MC 50 kan ook voor de winterdienst en voor het onderhoud van groene zones gebruikt worden. De MC 50 komt in twee varianten: de “Classic” en “Advanced”. De “Classic” werd uitsluitend als veegmachine ontwikkeld; een derde zijbezem is optioneel verkrijgbaar. Met een dieselmotor van 14,6 kW en voorwielaandrijving is deze machine geschikt voor hellingen tot 18%. Het model “Advanced” is multifunctioneel inzetbaar. Met een paar simpele handelingen kan het veegplateau vervangen worden door een sneeuwruimer of een maaiplateau. Dankzij vierwielaandrijving en een dieselmotor van 19,2 kW overwint de machine hellingen tot 25%. Met een breedte van slechts 1,09 m zijn de machines erg wendbaar (binnendraaicirkel: 70 cm). De veegmachines hebben standaard een ruime glazen, comfortabele stuurcabine met dakraampje en verwarming. Airco is als optie verkrijgbaar. Speciale wensen van de klant kunnen ook na aankoop worden doorgevoerd. Door plaatsing tussen de vooras, binnen de omtrek van de wielen, is de zuigmond bij het rijden over stoep of schachten beschermd tegen beschadiging. Het nieuwe slijtagebestendige zuigsysteem neemt dankzij de onderdruk tot 0,5 m3 vuil op, en dit bij een erg laag geluidsniveau. Ter hoogte van de zijbezems, de zuigmond en het zuigkanaal wordt water afkomstig uit een 170 liter-tank gesproeid om zo het stof te binden. Wanneer bij veel fijn stof het waterverbruik hoger ligt, is indien gewenst een waterrecyclingsysteem (50 l) beschikbaar dat tot op vandaag nog niet was terug te vinden op gemeentelijke veegmachines.

Nieuwe RVS pers van Vermop Vermop presenteert de F1 vlakpers waarmee moppen uitgeperst kunnen worden zonder deze van de houder te nemen of zelfs aan te raken. Met deze in RVS uitgevoerde pers kunnen alle Sprint Mop 40 cm uitgeperst worden. www.vermop.de

www.karcher.nl

Laatste nieuws? www.cleantotaal.nl

nr. 5 oktober 2009

Uitzond U I T N O Derlijk initiatiIeG I N G f 19 NOVEMBER 2009 | ECOVER - Malle - België

ECOLOGISCH SCHOONMAKEN: Hoe maakt u het verschil ?

Op donderdag 19 november organiseren BOMA en ECOVER een studiedag voor de directie en de inkoopverantwoordelijken van Belgische en Nederlandse schoonmaakbedrijven die oog hebben voor efficiënte, duurzame en toch betaalbare schoonmaakoplossingen. Waarom ingaan op deze uitnodiging ? Wij bieden u een unieke gelegenheid om ‘s werelds eerste ecologische fabriek geleid te bezoeken. In dit trendsettend kader stellen wij de meest vernieuwende ecologische schoonmaaksystemen voor. Wij tonen aan hoe een ecologisch schoonmaakprogramma veel toegevoegde waarde kan bieden aan een schoonmaakbedrijf, aan haar klanten en aan haar medewerkers.

PROGRAMMA [ 10.30u - 12u ] GELEID BEZOEK aan de ecologische fabriek van ECOVER, wereldmarktleider als producent van ecologische schoonmaak- en wasmiddelen. [ 12u - 13.30u ] LUNCH met mogelijkheid tot netwerken. [ 13.30u - 15u ]

Hoe inschrijven ? Surf naar www.boma.eu/studiedag Of via onze klantendienst op het nummer +32 (03) 231 33 89 voor België of (+31) 321.333.808 voor Nederland. Schrijf u in voor 6 november, de beschikbare plaatsen zijn beperkt. Deelname is GRATIS ! Waar ?

ECOVER - Industrieweg 3 - 2390 MALLE (België) op slechts een half uurtje van Antwerpen

PRESENTATIE Ecologisch schoonmaken : hoe maakt u het verschil ? ● Hoe haal ik nieuwe projecten binnen met een ecologisch schoonmaakprogramma ? ● Hoe ga ik om met ecologische tenders en hoe stijgt mijn slagingspercentage ? ● Hoe voldoe ik aan de steeds strengere milieunormen ?

nieuws uit de markt

Ontwikkelingen in professioneel schoonmaken & reinigen

Blue Wave is verhuisd Vanwege forse groei is Blue Wave verhuisd naar Zutphen. Het nieuwe adres is Blue Wave BV, Brinkhorst 5A, 7207 BG, Zutphen. Blue Wave bedient een viertal branches; de hospitality branche, zorg- & overheidsinstellingen, kantoren & industrie en schoonmaakbedrijven.

Smeerkezen lopen tegen de LED-lamp

1e jaargang nr. 5, oktober 2009

a: em Th ovatie inn

Digitaal bladeren in Clean Totaal Vanaf nu kunt u digitaal bladeren in alle uitgaven Clean Totaal. Alle hyperlinks in teksten en advertentie zijn actief gemaakt zodat een wereld van informatie met een simpele klik binnen handbereik ligt.

Fabrikant VIPER zet voet aan wal in Europa ISSA/INTERCLEAN wil Nederlanders terug Onderhoud tapijt hels karwei

Kijk op www.cleantotaal.nl/tijdschrift

www.bluewave.nl

Twepa nieuw Greenspeed Center Het Enschedese Twepa is onlangs aangesteld als nieuwe dealer van Greenspeed. Het gehele microvezel concept van Greenspeed is beschikbaar bij deze firma. Naast verpakkingen, kantoorartikelen en bedrijfskleding heeft Twepa ervoor gekozen om vanaf 2008 haar assortiment uit te breiden met facilitaire producten en diensten. www.greenspeed.eu www.twepa.nl

Laatste nieuws? www.cleantotaal.nl

Asito reikt Gouden Magneet voor Objectleiding uit Asito kent al enkele jaren een Gouden Magneet voor de manager die zijn of haar medewerkers optimaal weet te motiveren. Vanaf dit jaar is er ook een Gouden Magneet voor de Objectleider die zich positief onderscheidt op het gebied van boeien en binden van medewerkers. Diana van Zeelt, projectleidster bij Asito Aviation Terminal, is de eerste winnares. Zij krijgt de prijs vanwege haar grote inzet op Schiphol de afgelopen 18 jaar. Diana kent al haar medewerkers door en door. Door haar toegankelijke houding komen medewerkers bij haar met vragen. Zo heeft zij ervoor gezorgd dat een medewerker aangepaste roostertijden heeft gekregen om voor zijn gehandicapte zoon te zorgen. Op de foto v.l.n.r.: Arian van Zuilekom (Operational www.asito.nl

Manager Asito Aviation), Diane van Zeelt, Claire van Strien (Vestigingsmanager Asito Aviation Terminal), Michel Lammerts (General Manager Asito Aviation).

nr. 5 oktober 2009

ioneel schoonmaken

over profess Het grootste vakblad

& reinigen

Het grootste vakblad over professioneel i 2009 1e jaargang nr. 1, februar

schoonmaken & reinigen

Peter Malaise (Ecover): e rst ! Ee mer num

Het grootste vakblad over professioneel schoonmaken & reinigen 1e jaargang nr. 2, april 2009

“Schoonmaken zit niet in de emmer, maar tussen de oren” MVO is ‘hot’ Stoomreinigen alternatief voor chemie Schoonmaak sluitpost in zorg? labels Wildg ft roei in groene

kplan Strikt schoonmaa den ba voor zwem

rmafilter in Del Wereldprimeur Pha en Graffiti kost miljoen schoon Mooi is niet altijd

90236_Clean

1 Totaal #0109.indd

28-01-09 10:41

1e jaargang nr. 3, juni 2009 Het grootste vakblad over professioneel schoonmaken

& reinigen

1e jaargang nr. 4, september 2009

a: hem el &

a: hem ie

ne rso ing pe pleid o

Schoonmaken op hoog niveau

T ustr ind

Oorlog én schoonmaken

Wisseling van de wacht bij Hectas Hans Gennissen over kracht Facilicom Antibacteriële coating werkt verbluffend Industrie koploper in schoonmaak Schoonmaak springt in Thuiszorg Kiehl zoekt expansie

Ontwikkelingen in

professioneel schoon

maken & reinigen

1e jaargang nr. 5, oktober

Smeerkezen lopen tegen de LED-lamp

2009

: ema Th ovatie inn

Fabrikant VIPER zet voet aan wal in Eur opa ISSA/INTERCLEAN wil Nederlanders teru g Onderhoud tapijt hel s karwei

Mis de volgende uitgave niet! Neem nu een jaarabonnement

Een jaar lang Clean Totaal voor slechts € 49,–. Vul snel de bon in en stuur ‘m op! Clean Totaal is het nieuwe en grootste vakblad over professioneel schoonmaken en reinigen. Eigenzinnig, ambitieus, altijd bovenop het nieuws, met een scherpe blik, “anders”, serieus, maar ook met humor. Stuur onderstaande bon zonder postzegel in een enveloppe naar: Antwoordnummer 25, 8300 VB Emmeloord (NEDERLAND). Faxen kan ook naar: +31 (0) 527 – 617 385. U kunt zich ook digitaal aanmelden als abonnee op www.cleantotaal.nl/abonneren.

■ Ja, ik neem een jaarabonnement op Clean Totaal (6 nummers) en betaal

Mijn gegevens zijn:

slech

€49 ,-

Naam bedrijf: Contact persoon:

Functie:

Adres: Postcode:

Plaats:

Telefoon:

E-mail:

Handtekening:

BTW-nr. (alleen voor België): Datum:

Deze aanbieding is uitsluitend geldig in Nederland en Vlaanderen en is inclusief 6% BTW. Buiten dit gebied bedraagt de prijs € 79,– (inclusief verzending). Uw abonnement wordt automatisch verlengd tenzij u minimaal 1 maand voor het einde van de abonnementsperiode schriftelijk opzegt.

nieuws uit de MARKT V.l.n.r. staand: Jasper Smid (account manager ISS Cleaning Services), Henk Cornelisse (facility specialist), Joost Ligthart (general manager Hof van Saksen), Ronald Boesjes (commercieel directeur ISS Cleaning Services) V.l.n.r. zittend: Jorien Kleijzen (business unit manager ISS Cleaning Services, Evelyn van Heerikhuizen (projectmanager Hof van Saksen), Lammert de Hoop (regiodirecteur ISS Cleaning Services) en Miechel Nagel (manager Marketing & Sales Hof van Saksen).

ISS Cleaning Services aan de slag bij Hof van Saksen Sinds dit voorjaar is ISS gestart met de schoonmaakdienstverlening op Hof van Saksen. Hof van Saksen ligt in het Drentse Nooitgedacht en is een luxe vakantieresort met Saksische boerderijen. Naast de bungalows worden ook de publieksgebouwen, restaurants en het zeer luxe welness centrum dagelijks schoongemaakt door ISS. Tevens verzorgt ISS de uitgifte van de linnenpakketten in de boerderijen. In het laagseizoen werken op de wisseldagen zoâ&#x20AC;&#x2122;n 40 ISS medewerkers en in het hoogseizoen zijn dit er circa 150. www.nl.issworld.com

Hectas actief in Luxemburg Hectas Europa heeft haar activiteiten uitgebreid naar Luxemburg. Daarmee komt het aantal Europese landen waar de facilitair dienstverlener actief is, op negen. Hectas Nederland is verantwoordelijk voor de operatie in het groothertogdom. Vanuit de nieuwe vestiging in Luxemburg zijn inmiddels twee grote projecten van start gegaan. Volgens Hans te Pelle, CEO van de Hectas Groep, past de entree in Luxemburg in het streven van Hectas om haar actieradius in Europa verder uit te breiden. www.hectas.nl

Alpas Hendrion en Brandsma National Accountmanager Alpheios Gjaltema kopen groot in bij Aichi Met ingang van 1 oktober 2009 vervult Frank Brandsma Alpas Hendrion en Gjaltema gaan in al hun vestigingen Aichi scharen en telescopen verhuren. Voor Nederland wordt Alpas Hendrion verantwoordelijk voor de verkoop van Aichi hoogwerkers aan eindgebruikers en aan verhuurbedrijven. Ter uitbreiding en vervanging van de vloot van Alpas Hendrion en Gjaltema is bij Aichi een order geplaatst voor circa 200 schaarhoogwerkers met werkhoogtes van 8 en 10 meter. Daarnaast zijn er een vijftigtal telescoophoogwerkers besteld met werkhoogtes van 14 en 21 meter. www.aichi.eu www.alpashendrion.nl www.gjaltema.eu

Laatste nieuws? www.cleantotaal.nl

(47) de functie van National Accountmanager bij Alpheios B.V., dochteronderneming van Vebego. Brandsma neemt het stokje over van Jan-Willem Wisse die de overstap maakt naar een ander bedrijf binnen de Vebego groep. Brandsma gaat in zijn functie het onderscheidend vermogen van Alpheios door strategic consultancy verder op de kaart zetten. Het National Account Team, waarin hij opereert, adviseert bedrijven en instellingen middels scanmodules over hun mogelijke performanceverbetering op het gebied van schoonmaak en schoonmaakkosten. Tevens zorgen zij voor de implementatie en evaluatie van adviestrajecten. www.alpheios.nl

nr. 5 oktober 2009

AMSTERDAM

World’s Leading Trade Fair for the Cleaning Industry

‘

Ervaar de nieuwste oplossingen voor de professionele schoonmaak.

’

www.issainterclean.com

‘

Ontmoet en maak kennis met alle marktleiders en innovators uit de schoonmaakindustrie.

’

met n e tot 2010 6 2 DAG 29 april N A MA erdag dond

26.27.28.29 APRIL

Organised by:

In association with:

Official media partner:

2010 AMSTERDAM • NL

nieuws uit de MARKT

“Vind de fout” video voor hoogwerkbedieners

CBS: schoonmaakbranche krimpt licht

IPAF heeft een nieuwe veiligheidsvideo “Vind de fout” gemaakt met als thema goede en verkeerde bedieningsmethoden van mobiele hoogwerkers. De video die 20 minuten duurt behandelt zes aparte scenario’s uit de IPAF bedienerscursus. Elke scène bevat een opzettelijke fout die de kijkers kunnen ontdekken. Daarna wordt wèl de juiste werkwijze getoond. De video kan worden bekeken en gedownload onder Publicaties/Film op www.ipaf.org/nl. IPAF is een non-profitorganisatie die wereldwijd veilig en effectief gebruik van hoogwerkers ondersteunt. www.ipaf.org/nl

CSU: Eerste MVOJaarverslag volgens ISO 26000

Asito maakt schoon bij Saxion Door de ondertekening van het nieuwe resultaatgerichte schoonmaakcontract met Saxion, verzekert Asito zich van een relatie met alle drie de grote onderwijsinstellingen in Twente. Mevrouw Ineke van Oldeniel, lid van de Raad van Bestuur van Saxion, verklaarde content te zijn met de hernieuwing van het contract met Asito. Algemeen directeur Hans Kroeze zette namens Asito de handtekeningen. Naast Saxion worden ook het ROC van Twente en de Universiteit Twente nu door Asito schoongemaakt.

Het recent door schoonmaak- en beveiligingsbedrijf CSU gepubliceerde MVO Jaarverslag 2008 is het eerste jaarverslag in Nederland dat gestructureerd en gebaseerd is op de richtlijnen van ISO 26000. Dit is een nieuwe internationale richtlijn voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. Met deze richtlijn als leidraad legt CSU verslag af over zijn visie en acties op het terrein van MVO. ISO 26000 heeft als doel het bedrijfsleven en andere organisaties te ondersteunen bij het geven van invulling aan MVO. Deze richtlijn beschrijft op welke (sociale) kernonderwerpen organisaties verantwoordelijkheden hebben. ISO 26000 moet het begrip sociale verantwoordelijkheid wereldwijd uniformeren en zal een algemeen geldige karakterisering bieden. Tientallen landen en organisaties werken aan de richtlijnen van ISO 26000. Niet eerder hebben zoveel experts uit diverse maatschappelijke groeperingen meegewerkt aan de ontwikkeling van een internationale norm. De norm is in samenhang met en ISO 9001 en ISO 14001 uitvoerbaar, maar is anders dan die beide standaarden niet certificeerbaar.

Bedrijven in de schoonmaakbranche hebben in het tweede kwartaal van 2009 hun omzet zien dalen. De omzet was 1% lager dan in hetzelfde kwartaal van 2008, de prijzen waren 3% hoger. Daarmee is voor het eerst sinds 2004 sprake van krimp. Vooral schoonmaakbedrijven die werken voor kantoren, hotels en de bouw hebben te maken met een dalende vraag. Kantoren zijn uit gebruik genomen en bouwbedrijven kampten in de eerste twee kwartalen van 2009 met omzetverlies. In de schoonmaakbranche zijn de bedrijven in interieurreiniging goed voor drie kwart van de omzet. Deze bedrijven zien de omzet nog een beetje groeien. In vergelijking met de totale zakelijke dienstverlening doet de schoonmaakbranche het overigens nog redelijk goed. De omzet van de zakelijke dienstverleners was 4% lager dan in het tweede kwartaal van 2008. Bron: CBS

JohnsonDiversey uiterst betrouwbaar

JohnsonDiversey heeft uit handen van Dun & Bradstreet het ‘D&B Rating 1’ certificaat ontvangen. Hiermee valt het bedrijf in de hoogste kredietwaardigheidsklasse met minimaal risico op faillissement. Slechts 13% van de Nederlandse bedrijven is door D&B gecertificeerd met rating 1. D&B is een leverancier van zakelijke en financiële informatie. Aan alle bedrijven in Nederland (en daarbuiten) kennen zij een rating toe. Hierbij wordt ondermeer gekeken naar gegevens bij de Kamer van Koophandel, incassogegevens en betalingservaringen van leveranciers. Al jarenlang wordt deze rating internationaal erkend als de objectieve voorspellende indicator om bedrijfsrisico’s te evalueren. www.johnsondiversey.com

www.asito.com

Laatste nieuws? www.cleantotaal.nl

www.csu.nl

nr. 5 oktober 2009

technologie

LED-lamp brengt schoonmaakresultaten aan het licht

Wie wil weten of een schoonmaakopdracht goed wordt uitgevoerd, kan daarvoor HygiëneKeur inschakelen. Sinds kort werkt dit Gelderse bedrijf met een LED-lamp die ter plekke aan het (UV-)licht brengt óf en hoe er is schoongemaakt en wat er beter kan. De resultaten zijn vaak ronduit schokkend. “Veel opdrachtgevers willen voor een dubbeltje op de eerste rij zitten en doen niets aan controle”, vertelt directeur Gijs de Bont. “Dat vraagt natuurlijk om problemen.”

tekst: Jac. Janssen

raag Gijs de Bont, tevens oprichter van HygiëneKeur, naar de geschiedenis van zijn bedrijf en je komt al snel terecht bij zijn LED-lampen, ook al werkt HygiëneKeur er pas sinds mei vorig jaar mee. Deze ‘lamp van de waarheid’ kan voor HygiëneKeur wel eens het ei van Columbus betekenen. “Immers”, zegt De Bont, “het is bekend dat beelden méér indruk maken dan cijfers of woorden in een controlerapport. Voor het eerst kunnen we nu echt laten zien hoe er wordt schoongemaakt.” De Bont hoopt er in de praktijk van het schoonmaken een ommekeer mee te bereiken. Want daar is het volgens zijn bevindingen nogal eens droevig mee gesteld. “Overigens

oktober 2009 nr. 5

laat de lamp ook zien als het wel in orde is. Er wordt dus ook goed schoongemaakt.” Lichtimpuls Maar eerst terug naar HygiëneKeur. De Bont specialiseerde zich aan de Universiteit van Wageningen in voedselhygiëne. In 1986 startte hij in Velp het bedrijf HygiëneKeur, dat voornamelijk bacteriologisch onderzoek deed en daarvoor samenwerkte met diverse laboratoria. “Het lab deed de controles en wij schreven de rapporten, plus op verzoek een vertaling voor de werkvloer. Dat doen we nog steeds”, vat De Bont samen. De klanten waren in die tijd enkele zeer grote bedrijven, zoals KPN en een keten vakantieparken. In de loop der jaren koos De Bont voor een grotere spreiding, waardoor HygiëneKeur nu diverse kleinere klanten heeft. De eerste paar jaar verzamelden labmedewerkers in opdracht van HygiëneKeur monsters, die vervolgens in het laboratorium werden onderzocht. De uitslag volgde na drie dagen. Een stap vooruit betekende de introductie van de ATP-biolumeniscentie, waarmee HygiëneKeur sinds 1989 werkt. Net als vuurvliegen produceert levend materiaal, zoals schimmels en bacteriën, bepaalde enzymen die een lichtimpuls afgeven. Met het ATP-apparaat kan

technologie dit worden gemeten. Met een zogeheten swab, een soort uitstrijkje, veeg je bijvoorbeeld over een oppervlak waarop voedsel wordt bereid. Door de swab in een reactor te leggen, wordt de hoeveelheid ATP gemeten en dus de mate van aanwezigheid van organisch materiaal. De meting geeft ter plekke een getal. Je hoeft dus niet meer drie dagen te wachten tot de uitslag van het lab bekend is. Zien is geloven De LED-lamp werkt volgens hetzelfde principe. Met dit belangrijke verschil dat er geen cijfers uitkomen, maar beeld: je kunt het direct fotograferen. “Dat betekent een nog grotere stap vooruit”, meent De Bont. “Door de tv en de opkomst van de computer en andere beeldschermen, is die visuele gerichtheid van mensen flink toegenomen. Zien is geloven.” Het helpt ook niet langer om de verantwoording af te schuiven of te wijzen op een aanwezigheidslijstje. Er is goed schoongemaakt of niet, en de LEDlamp laat dit direct en zonder omwegen zien. Er bestaan al langer lampen die met uv-licht werken om biologische vervuiling aan te tonen. “Maar dat is een soort TL-buis waarmee je moeilijk achter bijvoorbeeld een toiletpot kunt schijnen. De LED-lamp is veel kleiner en gemakkelijker te hanteren.” Positieve feedback Inmiddels zet HygiëneKeur de lamp volop in voor hygiënecontroles in instellingen, ziekenhuizen en bedrijven. Daar is het vooral de facilitaire dienst die een beroep doet op de controledienst. “De lampen worden ingezet als instrument om ter plekke gedane arbeid naar waarde te schatten”, zegt Gijs de Bont. Vervolgens kunnen degenen die verantwoordelijk zijn voor de schoonmaak – de opdrachtgever, het schoonmaakbedrijf en de schoonmaker zelf – worden geconfronteerd met het resultaat. Vaak blijkt dat er ofwel systematische, ofwel incidentele fouten worden gemaakt. Als er al daadwerkelijk is schoongemaakt. Dat kan liggen aan allerlei factoren: van gebrekkige instructie of opleiding tot het ontbreken van begeleiding en controle óf te weinig motivatie en waardering. “Wil je verbetering bereiken, dan moet je positieve feedback geven.” De LED-lamp biedt daarvoor voldoende bewijsstof.

Hierdoor hoopt het stof zich op. Het rek waarin allerlei instrumenten in steriele verpakkingen op voorraad liggen, is daardoor zélf verre van steriel. Ook bleek de onderkant van de operatielamp van een oogchirurg nooit te zijn schoongemaakt, zo toonde controle met een LED-lamp aan. “De schoonmaak is uitbesteed aan een schoonmaakbedrijf dat echter niet aan de apparatuur mag komen. Vervolgens is het onduidelijk wie het dan wel zou moeten doen. De chirurg heeft er geen tijd voor, die komt om te opereren. Voor operatiekamerassistenten geldt ongeveer hetzelfde. Ieder heeft zijn nauw afgebakende taak en de hygiëne schiet erbij in.” Het niet-schoonmaken van deze operatielamp is dus het gevolg van een logistiek, organisatorisch probleem in het ziekenhuis en slechts het topje van de ijsberg. Daar staat tegenover dat de Inspectie voor Volksgezondheid steeds vaker operatiekamers laat sluiten. De controle is derhalve opgevoerd, maar het is vooral aan de instellingen, in dit geval de ziekenhuizen, om er iets aan te doen. In het belang van de volksgezondheid. “Het vakbekwame gebruik van de LED-lamp kan daarbij van praktische betekenis zijn”, besluit De Bont. ❚ Informatie www.hygienekeur.nl

Met de apparatuur in de aanslag (v.l.n.r.): JanWillem van der Velden, Gijs de Bont en Caroline Vermeer.

De LEDlamp biedt voldoende bewijsstof

Voorbeeld hoe vervuiling zichtbaar wordt gemaakt.

Vieze operatiekamers Op de speciale website ledschoonmaakcontrole.nl staan genoeg voorbeelden uit de praktijk van plekken die slecht, gedeeltelijk of in het geheel niet zijn schoongemaakt. Veel in het nieuws zijn (de operatiekamers van) ziekenhuizen en dat dan meestal negatief. Door een falende coördinatie en onduidelijke verdeling van taken en bevoegdheden worden sommige plekken zelden of nooit schoongemaakt.

Laatste nieuws? www.cleantotaal.nl

nr. 5 oktober 2009

evenementen

ISSA/INTERCLEAN 2010

Vier dagen oriënteren en netwerken Van maandag 26 tot en met donderdag 29 april 2010 is letterlijk de hele schoonmaakwereld in Nederland te vinden. Dan vind in de RAI de tweejaarlijkse internationale schoonmaakvakbeurs ISSA/ Interclean plaats. Clean Totaal spreekt met Hilke de Vries, Product Manager ISSA/INTERCLEAN, en Rendy Kee, Communication Manager van Amsterdam Rai, over de 23e editie van deze onderscheidende beurs.

tekst: Leon van den Berg

drie bezoekers naar de beurs laten gaan, terwijl ze voorheen zeker het dubbele aantal mensen zonden.” Volgens Kee is wat minder bezoekers niet erg: “Je merkt steeds meer dat voor standhouders het aantal bezoekers minder belangrijk is dan de kwaliteit ervan. De ISSA/ INTERCLEAN trekt steeds meer beslissers en dat zijn natuurlijk de interessante mensen voor de standhouder. Deze tendens zie je overigens bij meer beurzen van Amsterdam RAI. Tegenwoordig is ook daar kwaliteit van bezoekers belangrijker geworden dan kwantiteit.”

Magneet Inmiddels is het merendeel van de standhouders uit het n 2008 had de beurs een uitgebreid aanbod van 631 buitenland afkomstig. Dat geldt ook voor de bezoekers. De exposanten uit veertig landen. Daarmee werd haar verhouding ligt ongeveer 70% buitenlanders tegen 30% positie als de grootste en internationale vakbeurs in Nederlanders. Dat is zo gegroeid sinds ISSA en Interclean de branche opnieuw versterkt. Ook het bezoekersaantal tien jaar geleden gingen samenwerken. De Vries: “Dat is was met ruim 23.000 weer indrukwekkend. Maar… de meteen een groot onderscheid met andere vakbeurzen economie is inmiddels minder sterk geworden. Wat zal de op dit gebied. Als je bijvoorbeeld kijkt naar Pulire 2009 in invloed daarvan zijn? Volgens de Vries zal die invloed relaVerona zie je dat de verhouding daar juist omgedraaid is. tief klein zijn. “Op het moment liggen we iets voor op de Dat is niet zo vreemd. Nederdoelstelling voor wat betreft het land is een klein land en heeft aantal inschrijvingen. Ongeveer een traditionele oriëntatie op het driekwart van het totaal aantal buitenland. Italië is veel groter, beschikbare vierkante meters meer nationale fabrikanten en een (circa 27.000) is nu verkocht. Je grotere thuismarkt.” De vraag is ziet wel dat sommige bedrijven of de Nederlandse bezoekers nog wat minder standruimte nemen, wel belangrijk zijn voor de Beurs? maar daar tegenover staat dat “Zeker wel”, vervolgt De Vries, het aantal standhouders wel iets “We zijn allereerst oorspronkelijk toeneemt. Inmiddels is het aantal een Nederlandse beurs. Alleen landen van waaruit de standhoudaarom al vinden we de eigen ders afkomstig zijn behoorlijk bezoekers belangrijk. Door het gestegen. We verwachten dat het programma dat we bieden zijn we aantal bezoekers iets daalt. Onder echter steeds interessanter geworinvloed van de recessie zie je dat den voor buitenlandse bezoekers het aantal bezoekers per bedrijf en exposanten. De goede bereikwat minder groot lijkt te worden. baarheid van Amsterdam en het Als je het vraagt, dan hoor je toch ISSA/Interclean is onbetwist de grootste internatonale vakbeurs voor de branche. feit dat de RAI aan de rand van geluiden dat bedrijven nu hooguit

oktober 2009 nr. 5

evenementen

“We zouden graag de Nederlandse schoonmaakbedrijven weer terug zien op de beursvloer” deze stad - met voor buitenlanders magische aantrekkingskracht - ligt, speelt daarbij overigens een belangrijke rol. Zeker voor Amerikanen is Amsterdam de toegangspoort voor Europa. Als tweede argument voor het belang van Nederlandse bezoekers kun je het feit noemen dat je hier alle ontwikkelingen en noviteiten overzichtelijk bij elkaar vindt. Natuurlijk zijn bezoeken van vertegenwoordigers en onderzoek via internet belangrijke middelen voor een Nederlands bedrijf om zich te oriënteren op een nieuwe aankoop. Toch is dat voor een beurs geen echte concurrentie. Als iemand serieus inkoopt, wil hij of zij niet het risico lopen een interessant deel van het aanbod te missen. Op de ISSA/Interclean is een zeer compleet overzicht van apparatuur, technieken en chemicaliën aanwezig. Een bezoek geeft de mogelijkheid om producten te zien, te vergelijken en soms ook om ermee te werken. Ten slotte is ook de netwerkfunctie van niet te onderschatten belang. De gehele branche ontmoet elkaar op ISSA/INTERCLEAN.” Nederlands of internationaal bedrijf? De beurs is dus onmisbaar voor Nederlandse bezoekers, maar is ze ook zo belangrijk voor Nederlandse standhouders? Dat ligt volgens De Vries genuanceerd. “Er is een flink aantal Nederlandse standhouders, maar niet uit alle sectoren. We zouden graag de schoonmaakbedrijven die vroeger ruim vertegenwoordigd waren weer terug zien op de beursvloer. Bij de vorige editie hebben we daar veel tijd en moeite in gestoken, maar uiteindelijk zijn de inschrijvingen vanuit deze groep achtergebleven bij wat wij hoopten. De voornaamste reden blijkt het minder aanwezig zijn van hun doelgroep, bijvoorbeeld facilitair managers. We denken dat juist deze doelgroep veel te winnen heeft bij een bezoek aan onze beurs, maar je ziet toch dat de interesse voor het schoonmaken daar minder prominent aanwezig is dan zou moeten. Overigens zijn alle grote schoonmaakbedrijven wel op de beurs aanwezig geweest, maar dan als bezoeker. Ze hebben zo uitgebreid gebruik gemaakt van de netwerkfunctie van onze beurs. We zijn nog bezig om te bepalen hoe we deze groep bezoekers en hun klanten beter op de beurs kunnen ondersteunen.” De Vries vertelt verder: “Voor wat betreft de overige sectoren hebben we weinig te klagen over de inschrijvingen. Belangrijk is wel dat veel Nederlandse bedrijven zich niet

Laatste nieuws? www.cleantotaal.nl

als zodanig willen presenteren. Vele werken internationaal en hebben ‘toevallig’ een (hoofd)vestiging in ons land. Ze zien zich echter als internationaal bedrijf en niet als Nederlands bedrijf. Daardoor is het beeld van Nederlandse deelname dus wat vertekend.”

Hilke de Vries, Product Manager ISSA/INTERCLEAN (l), en Rendy Kee, Communication Manager van Amsterdam Rai (r) zijn vol enthousiasme voor de beurs.

Studenten welkom Speelt het onderwijsveld nog een rol op de beurs? De Vries: “Er zijn zeker contacten met bijvoorbeeld SVS en OSB. We willen het onderwijsveld dan ook meer betrekken bij de beurs. Echter is het voor een internationale vakbeurs toch wat moeizaam om een waardevolle rol in het nationale onderwijs te spelen. Wel zorgen we er in ieder geval voor dat op de laatste dag studenten van harte welkom zijn.” Start op maandag De beurs start dit jaar voor het eerst op een maandag vanwege Koninginnedag. Verwacht ISSA/INTERCLEAN daarvan nog effecten? De Vries: “Nee niet echt. Voor buitenlandse bezoekers is het erg aantrekkelijk om in het weekeinde te reizen, zodat ze niet met een jetlag op de beurs komen. Ik denk zelf dat de data minder invloed hebben dan het programma. We hebben een elkaar versterkend programma van seminars gereorganiseerd door ISSA en de Interclean beursvloer. Bovendien is deze beurs niet alleen maar kijken, maar ook doen. We hadden in de voorgaande beurs een vloerenpaviljoen. Dat komt er weer, maar ook een paviljoen met hogedrukreiniging waar we ‘state of the art’ technieken en apparatuur tonen. Buiten zijn de veegmachines en hoogwerkers. Op al deze plekken kan de bezoeker niet alleen kijken, maar vooral ook uitproberen. Interactiviteit is voor ons een belangrijk uitgangspunt. Het is voor velen een extra stimulans om de beurs te bezoeken.” ❚ Informatie: www.issainterclean.com

nr. 5 oktober 2009

gebouw & utiliteit

Op bezoek bij de reinigingsspecialist

Monique Wekking en Chris Reutelingsperger bekijken een stof die der kritiek niet heeft doorstaan.

Het onderhoud van

“Bij ieder contract onderhoud van vloeren en meubelstoffen meenemen” In Grubbenvorst, een klein maar prachtig vlekje op de landkaart in Limburg, huist een bedrijf dat schoonmaaktechnisch gezien een zeer

met name tapijt en

interessante en innovatieve testmachine heeft ontwikkeld. De Quality

meubelstoffen

Maintance Control 007 (QMC-007) is ontwikkeld door James, speci-

is een hels karwei

alist op het gebied van reinigingsproducten voor meubelstoffen en harde en zachte vloeren en zusterbedrijf Bond Textile Research. En er is er maar één op de hele wereld.

tekst: Johan Koning

OOk stofzuigers testen – aangekondigde revolutie De QMC-007 werd - de naam zegt het al - in 2007 geïntroduceerd, toen puur als testapparaat voor tapijt en meubelstoffen. Inmiddels blijkt dat het apparaat ook voor andere doeleinden kan worden gebruikt. Chris Reutelingsperger: “We testen tegenwoordig ook stofzuigers. Voorheen wisten we niet wat een stofzuiger deed met de structuur van tapijt. Bekend was dat de snelheid van lucht aan de zuigbuis ongeveer tweehonderd kilometer per uur is, maar we wisten niet wat dat met het tapijt doet. Dat kunnen we nu

oktober 2009 nr. 5

wel meten door met sensoren de onderdruk en luchtsnelheid van stofzuigers te meten. Met de gegevens kunnen stofzuigerfabrikanten hun apparaten doorontwikkelen. De overheid stimuleert de bedrijven om stofzuigers met minder wattage te ontwikkelen. Het aantal Watts zegt namelijk niets over de kwaliteit van de stofzuiger. Met onze machine kunnen we nu een meting verrichten die daadwerkelijk de kwaliteit meet. Dat was tot voor kort nergens ter wereld mogelijk.”

Er zit op stofzuigergebied een revolutie aan te komen. “Het energieverbruik moet omlaag. Er zijn nu al stofzuigers ontwikkeld met een turbine van 800 Watt, die beter presteren dan de huidige apparaten van 2400 Watt. Die turbine is maar heel klein, maar draait veel harder rond. Normaal is 15.000 toeren, maar deze maakt er 60.000. Het fijne is, dat dat zo hard gaat dat het menselijk oor het ook niet meer kan horen. Je hoort alleen de lucht, niet de motor. Dat is arbo-technisch natuurlijk ook perfect.”

gebouw & utiliteit

Chris Reutelingsperger met de digitale besturing van de innovatieve testmachine Quality Maintance Control 007.

Tapijt na verkeerd onderhoud.

Met de QMC kunnen stoffen aan verschillende standaard tests onderworpen worden.

hris Reutelingsperger en Monique Wekking nemen Clean Totaal direct mee naar het ‘heilige der heiligen’: de ruimte waar de QMC-007 staat opgesteld. “Met dit apparaat kunnen wij diverse tests uitvoeren op meubelstoffen en alle vormen van vloeren”, zegt Reutelingsperger, die wordt gezien als een autoriteit op het gebied van schoonmaken. Hij is sinds 1994 directeur van het bedrijf James - dat al sinds 1927 bestaat - en richtte zusterbedrijf Bond Textile Research op, waar Monique Wekking werkzaam is. Beide bedrijven zijn nauw met elkaar betrokken en beide organisaties zijn ook betrokken geweest bij de ontwikkeling van de testmachine QMC-007.

structuurbeschadiging dat de uitstraling van het tapijt blijvend verandert. Dat is dus geen projectkwaliteit. Wij krijgen regelmatig van tapijtfabrikanten en makers van meubelstoffen producten toegezonden die net uit de ontwikkelingsfase komen. Er wordt ons dan gevraagd of de nieuwe stoffen daadwerkelijk kans van slagen hebben. Of ze dus onderhoudstechnisch ook “realistisch” zijn.

Onderhoudsadvies Het zal u niet onbekend in de oren klinken: het onderhoud van met name tapijt en meubelstoffen is een hels karwei. De oplossing is volgens Reutelingsperger eenvoudig: een adequaat en praktisch ouderhoudsadvies voor iedere stof afzonderlijk. “Met de QMC kunnen wij de stoffen aan verschillende standaardtests onderwerpen. Zo kunnen we een objectief en definitief antwoord geven op verschillende vragen die met onderhoud te maken hebben. Kan een bepaald tapijt bijvoorbeeld tegen borstelend stofzuigen? Is het geschikt voor poeder- of juist padreiniging? En welke reinigingsmiddelen kun je wel en welke niet gebruiken? En voor meubelstoffen geldt hetzelfde: we kunnen bijvoorbeeld onderzoeken of een meubelstof gereinigd kan worden met een bepaalde sproei-extractie.”

Extra werk Monique Wekking: “Eigenlijk zou bij iedere aanbesteding van een schoonmaakklus standaard een onderhoudsadvies voor stoffen moeten worden meegegeven. Zoals dat ook bij harde vloeren gebeurd. Tapijt - en ook meubelstoffen - wordt meestal als extra werk meegenomen in het bestek, maar het hoort natuurlijk gewoon bij het onderhoud. Je kunt niet zomaar alle reinigingsmiddelen en -machines gebruiken op ieder tapijt. De kwaliteit van het product en de samenstelling, de constructie bepalen welke reinigingsmethode je moet inzetten. Is het tapijt geweven of getuft, heeft het een lage of een hoge pool? Het zijn allemaal vragen waarop een schoonmaakbedrijf antwoord zou moeten vragen alvorens aan de slag te gaan. En een bedrijf dat een schoonmaakonderneming inhuurt zou het ook moeten willen weten. Het is noodzakelijk voor de duurzaamheid van het tapijt, waarin het bedrijf immers flink heeft geïnvesteerd.”

Verrassingen Ondanks de jarenlange ervaringen, komen Reutelingsperger en Wekking nog regelmatig voor verrassingen te staan. “Dat kan in positieve of in negatieve zin zijn”, vertelt laatstgenoemde. “In sommige vloerbedekkingen die wij op het testapparaat leggen, hebben we weinig tot geen vertrouwen. Maar deze blijken dan juist weer heel sterk en gemakkelijk te onderhouden te zijn. Maar we komen ook projecttapijten tegen die niet eens tegen borstelend stofzuigen kunnen.” Reutelingsperger: “Als we onze teststofzuiger er overheen laten gaan, krijgen we een dusdanige

Laatste nieuws? www.cleantotaal.nl

Je kunt niet zomaar alle reinigingsmiddelen en -machines gebruiken op ieder tapijt

In de volgende uitgave van Clean Totaal komen Wekking en Reutelingsperger verder aan het woord. Onder meer over de hygiënische kwaliteiten van tapijt, het schoonmaken van bepaalde stoffen en de samenwerking met fabrikanten en schoonmaakbedrijven. ❚ Informatie: www.bondtextile.com

nr. 5 oktober 2009

technologie Decennia lang waren er nauwelijks innovaties bij de ontwikkeling van accu’s. Als er al winst werd behaald voor een langere werkings- en levensduur, lag

Li-ion voorlopig

dat eerder aan een verbeterd energiemanagement van de apparatuur dan aan

onbetaalbaar voor

de accu’s zelf. De laatste jaren gaan de ontwikkelingen snel, niet in de laat-

branche

ste plaats door de hybride-ontwikkelingen in de automobielindustrie en het toepassen van nieuwe accu’s in de gereedschapbranche. Hoe staat het met schoonmaakapparatuur?

tekst: Leon van den Berg

Loodaccu voorlopig nog dominant in branche

ijna een eeuw domineert de loodaccu de automobielindustrie. Door de betrouwbaarheid en de mogelijkheid om zonder noemenswaardig geheugeneffect bij te laden, nog steeds de meest toegepaste stroombron. Loodaccu´s gaan echter snel kapot als zij ongeladen worden bewaard. Na gebruik direct opladen en maandelijks bijladen is dus verstandig. Voor gebruik in mobiele apparatuur is deze accu te zwaar. Daarom zagen we daarvoor eerst NiCadaccu’s. De nadelen daarvan - lage capaciteit en erg gevoelig voor het geheugeneffect – vroegen om alternatieven. Die werden gevonden in de NiMh-accu die nauwelijks duurder is, een hoge energiedichtheid heeft en goed kan tegen sterk wisselende vermogensafgifte. Nadeel is wel dat ook deze accu na 10 laadcycli volledig moet worden ontladen om geheugeneffecten te voorkomen. Deze accu wordt nu vooral in consumentenapparatuur gebruikt. Professionele accu’s De professionele Li-ion (Lithium-ion) accu heeft geen geheugeneffect. Ze wegen weinig, hebben relatief veel capaciteit en zijn minder gevoelig voor temperatuurswisselingen. Nadeel is de hoge prijs. Een variatie hierop is de Lipo (Lithium Polymeer) accu met een laag gewicht en de grotere capaciteit van de

oktober 2009 nr. 5

cellen. Door serieel en/of parallel schakelen is het mogelijk een accupack te maken dat geschikt is voor diverse toepassingen, zoals voor elektrische fietsen. Nadeel is dat Lipocellen zeer kritisch zijn bij laden en ontladen. Een volle Lipo-cel heeft een spanning van 4.2 Volt. Die mag nooit hoger dan 4.2 V, maar ook nooit lager dan 2.5V worden. Anders kunnen de cellen beschadigd raken of zelfs spontaan in brand vliegen. Overigens zijn alle accu’s gevoelig voor lagere temperaturen. Ze leveren dan minder lang voldoende stroom. Lithium IJzerfosfaat heeft toekomst? De nieuwste ontwikkelingen op accugebied worden ingezet door de automobielindustrie. De remmende factor op de doorbraak van elektrische auto’s is de achterblijvende accutechniek. Vooral het gewicht speelt een grote rol. Alle ogen zijn gericht op Li-ionaccu’s. Die zijn lichter dan de huidige accu’s en kunnen meer elektriciteit opslaan. Ze zullen de LiMh-accu’s vervangen die nu in hybrides gebruikt worden. Ten opzichte daarvan liggen de prestaties van de Li-ionaccu’s een factor drie hoger, maar voor een daadwerkelijke verbetering zijn nog hogere prestaties nodig. Daaraan wordt nu gewerkt, waarbij Duitsland het voortouw neemt. Het Duitse Ministerie

van Onderwijs en Research ondersteunt het HE-Lion project van ondermeer BASF met e 21 miljoen. In totaal is in het consortium Lithium Ion Battery LIB 2015 – van negentien ondernemingen en onderzoeksinstituten voor verdere ontwikkeling van een nieuwe Li-ionaccu met hoge capaciteit e 60 miljoen beschikbaar. Doel is een accu met hoge capaciteit voor plugin-hybride auto’s binnen zes jaar op de markt te brengen. Het voornaamste probleem: de grondstofkosten. Wanneer een VW-golf met de huidige Li-iontechniek zou worden uitgerust, zijn de kosten van de accu’s hoger dan die voor de auto. Gezocht wordt naar goedkopere grondstoffen met een twee tot vijfmaal hogere energiedichtheid dan de huidige batterijsystemen. Dit moet er voor zorgen dat een acceptabele actieradius wordt bereikt. Deze accu’s moeten straks pas na 200 km bijgeladen worden, in plaats van na 50 km nu. De Deutsche Bundesstiftung Umwelt ondersteunt een ander project met e122.000,-. Ook daarbij gaat het om verdere ontwikkeling van een variant van de Li-ionaccu. Aan deze lithium-ijzerfosfaat accu’s wordt een grote potentie toegekend. Ze zijn zeer veilig voor mobiele inzet en kunnen tot tienduizend keer worden opgeladen. Een accu dus met een lange levens- en gebruiksduur. Bijkomend voordeel is de goedkope en niet giftige grond-

technologie

Vliegen op moderne accu al mogelijk, straks ook schoonmaken?

Dankzij nanotechnologie komen nieuwe accu’s dichterbij.

Inmiddels rijden de eerste lithium-ijzerfosfaat accu’s in experimentele Ecocraft-bedrijfswagens rond.

stof. Inmiddels rijden de eerste accu’s van dit type in experimentele Ecocraft-bedrijfswagens rond. Overigens worden deze wagens met 370 en 750 kg laadvermogen met traditionele electro- of hybride-aandrijving nu al gebouwd door Volkswagen in Sarajevo voor gemeentediensten en luchthavens.

schoonmaakapparatuur worden gebruikt? Maarten de Graaf van Exive in Zevenaar stelt dat het gebruik van Li-ionaccu’s geweldig zou zijn, maar dat de markt er vanwege de hoge kosten nog niet aan toe is. “In bijvoorbeeld schrobzuigmachines worden nu natte tractiebatterijen of onderhoudsarme gelbatterijen gebruikt. Die lopen jaarlijks met een circa kwart in prestatie terug. Als iemand dus dagelijks een half uur met het

het denk ik wel de richting waar we naar toe gaan, maar het zal nog wel even duren voordat dit soort accupacks een concurrerend prijsniveau halen.”

Vier typen Tot nu toe zijn er vier Li-ion kanshebbers. De lithium-nikkel-kobalt-aluminiumvariant (NCA) heeft de hoogste energiedichtheid, maar veiligheid en levensduur zijn ondermaats. Het lithium-mangaanspinel-type (LMO) is goedkoper, maar veiligheid en levensduur zijn ook slecht net als de prestaties bij lage temperaturen. Lithium-ijzerfosfaat (LFP) heeft de laagste energiedichtheid. Deze accu presteert matig bij koude, Li-ion accupack. maar is goedkoop, veilig en gaat lang mee. De lithiumtitanaataccu (LMO/LTO) lijkt het beste. De energiedichtheid is net als de prijs gemiddeld. Hij is vrij veilig en heeft een lange levensduur met uitstekende laad- en ontlaadeigenschappen Een andere toekomstmogelijkheid biedt de brandstofcel, een mini-energiecentrale. Aan deze techniek zitten nog zoveel haken en ogen, dat voorlopig een doorbraak niet te verwachten is. Accu’s in onze branche Hoe zit het nu met de accu’s die in mobiele

Laatste nieuws? www.cleantotaal.nl

Blijft het lood om oud ijzer?

Voorbeeld van een gel-accu.

apparaat werkt, moet je een accu nemen met een stroomafgifte van anderhalf uur om een paar jaar goed te kunnen werken. Bovendien zijn ze maar tot 1000 maal op te laden. Liionaccu’s scoren veel beter. Ze zijn lichter, compacter en onderhoudsarm, maar ook nog vreselijk duur. Om een simpele schrobzuigmachine ermee uit te rusten heb je al minimaal 200 ampère nodig bij 24 volt en moet je zoveel in de accu investeren dat de machine onbetaalbaar wordt. Bij de machinemarkt gaat de concurrentie om centen en is Li-ion dus onhaalbaar. Op termijn is

Geen prioriteit Emrol uit het Belgische Malle geeft bij monde van Jeroen Herman aan dat loodzuuraccu’s het meest gebruikt worden: “Li-ionaccu’s hebben zeker voordelen. Zo is de capaciteit vier maal groter dan een conventionele accu en het gewicht en de omvang tot 75% lager. Er zijn echter ook belangrijke valkuilen waardoor de toepasbaarheid in de schoonmaakbranche minimaal is. Denk allereerst aan de kosten, maar ook aan de inbouw in nieuwe of bestaande machines. Dat kan niet zonder een goed onderzoek naar alle parameters waaraan de machine moet voldoen. Alleen dan kan de juiste accu worden gemaakt. Er is nu nog geen standaardisatie voor grote modellen. Daarnaast is het betrouwbaar meten van de resterende capaciteit moeilijk, wat natuurlijk juist bij mobiel gebruik essentieel is. Ook is de uitgangsspanning anders dan die van loodzuur-accu’s. Bij onjuist gebruik in combinatie met een ongunstige omgeving kan de accu bovendien exploderen. Tenslotte is de vraag naar deze moderne accu zo groot, dat fabrikanten kunnen kiezen wat voor hen commercieel gezien het meest interessante marktgebied is.” ❚

nr. 5 oktober 2009

interview

Madeleine Bunders

Alles draait om keuzes De schoonmaakwereld heeft het niet gemakkelijk en uitbreiding van de klantenkring en/of het werkveld is voor grote bedrijven nodig om te overleven. Voor goede overlevingskansen moeten bedrijven kiezen, maar een garantie of de juiste keuze gemaakt wordt is er niet. Clean Totaal spreekt met Madeleine Bunders, directeur ISS Cleaning Services. tekst: Leon van den Berg Madeleine Bunders, directeur ISS Cleaning Services: “Voor goede overlevingskansen moet je kiezen, maar er is geen garantie of je de juiste keuze maakt.”

n de sector wordt volgens Bunders veel geëxperimenteerd met nieuwe diensten en samenwerkingsverbanden. “Binnen ons land zit de schoonmaak nogal op slot. Je kunt alleen nog maar marktaandeel krijgen ten koste van een collega-bedrijf en daardoor is de concurrentie moordend. Daarnaast is er ook aan de opdrachtgeverzijde het nodige veranderd. Contracten worden steeds verder uitgekleed. Vroeger werden kantoorruimten bijvoorbeeld dagelijks schoongemaakt, nu is dat soms al gedaald tot minder dan één maal per week. Daarnaast wordt de productiviteit alleen maar hoger en is er sprake van een dalend uurtarief door de sterke concurrentie. Kortom de opbrengsten in de sector dalen. Het is dus een krimpende markt en daarom moeten bedrijven actief op zoek naar nieuwe afzetmogelijkheden. De keuze hoe je dat doet is natuurlijk essentieel. Ik heb geen glazen bol, maar ik verwacht dat van de huidige top tien van spelers op de markt er binnen tien jaar nog maar de helft over zal zijn.”

oktober 2009 nr. 5

Winnaar? Zo’n boude bewering vraagt natuurlijk om een antwoord op de vraag of ISS tussen de winnaars zal zitten. Bunders antwoordt met een brede lach: “ISS heeft in ieder geval een deels afwijkende propositie in de markt. In tegenstelling tot de meeste collega schoonmaakbedrijven hebben wij naast de nationale ook een internationale scope. We bieden onze diensten aan in meer dan vijftig landen. Ik zie mijn Nederlandse collega’s dan ook niet of nauwelijks bij internationale aanbestedingstrajecten in bijvoorbeeld de (petro)chemische industrie. Daar concurreren we voor projecten van bijvoorbeeld Esso en Akzo-Nobel toch met andere spelers zoals Sodexo. Onze Nederlandse collega’s zijn van oorsprong familiebedrijven die zich primair concentreren op de Nederlandse markt en daarbinnen ook heel belangrijk zijn. En tja… of wij er over tien jaar nog zijn is koffiedik kijken. Niemand had kunnen voorspellen dat een groot internationaal banken verzekeringsconcern als Fortis zou opgaan in een ander bankconcern, maar dat is wel gebeurd. Ik ga dus geen garanties geven, maar we bieden met onze dienstverlening

“In Nederland zit de schoonmaakmarkt op slot en de concurrentie is moordend”

interview goede oplossingen voor de behoeften van onze opdrachtgevers van vandaag maar zeker ook die van morgen…” Sterke groei Het van oorsprong Deense ISS heeft zich pas de afgelopen tien jaar ontwikkeld van schoonmaakbedrijf tot de veelzijdige facilitaire dienstverlener die het bedrijf nu is. Deels werd dit bewerkstelligd door de overname van belangrijke binnenlandse spelers, maar ook door de inhouse ontwikkeling van nieuwe diensten. “Wij hebben in ons bedrijf vijf ‘single service’ pijlers: Cleaning, Security, Catering, Property Services en Support Services. Daar bovenop hebben we een business line die zicht bezighoudt met het aanbieden van Integrated Facility Services. Hier voeren we alle facilitaire diensten geïntegreerd

“We zetten als full facility supplier in op groei in de B-to-B markt” uit en managen deze ook. In onze filosofie moeten alle bedrijfsonderdelen hun eigen broek kunnen ophouden: zij moeten op hun eigen vakgebied een excellente prestatie kunnen neerzetten. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat we elkaar niet versterken. Je ziet bijvoorbeeld dat grote opdrachtgevers zoals ministeries, gemeenten en scholen niet alleen onderling samenwerken bij aanbestedingen, maar ook dat er meer facilitaire diensten op dezelfde wijze of zelfs tegelijkertijd worden aanbesteed. We delen dan ook nadrukkelijk kennis tussen de verschillende bedrijfsonderdelen als het aankomt op bijvoorbeeld aanbestedingsregelgeving. Dat past ook in ons bedrijf, waarbij we een compleet facilitair pakket aanbieden.” Technisch beheer Is dat pakket wel zo compleet? Technisch beheer en onderhoud ontbreekt bijvoorbeeld en dat is toch een belangrijk werkveld van facilitair managers. Bunders stelt dat het bedrijf dit wel degelijk aanbiedt. “We hebben inderdaad binnen ons bedrijf geen “technisch” bedrijfsonderdeel, al heeft Security veel technische aspecten in zijn dienstverlening. We kiezen er nu voor om zelf niet in zo’n onderdeel te investeren, maar bieden technisch beheer wel aan. Dat doen we dan in een strategische alliantie met een bedrijf dat juist in dit aspect sterk is en dat qua visie en werkwijze bij ons bedrijf past. Ik stelde al eerder dat de keuzes die je maakt essentieel zijn voor je kansen voor de

Laatste nieuws? www.cleantotaal.nl

toekomst. Dat betekent dus dat je ook sommige marktgebieden bewust links laat liggen. We kiezen bijvoorbeeld niet actief te groeien in de thuiszorgmarkt, zoals veel andere schoonmaakbedrijven dat nu doen. Dat is best een interessant marktgebied waar mogelijkheden liggen voor groei en waarvoor we in theorie de expertise ook in huis hebben. Toch kiezen we ervoor dit niet actief te bewerken want het betreft hier een B-to-C-markt. We kunnen onze resources maar één keer inzetten en binnen ISS zetten we in op groei als full facility supplier in de B-to-B markt. We vinden dat als je iets doet, je dat ook goed moet doen, anders moet je het laten. Wat we wel doen, is inschrijven op PPS-constructies (Publiek Private Samenwerking). Van de 6 PPS-en die tot nog toe in de markt zijn gezet, maakt ISS in vijf gevallen deel uit van het winnende consortium. In zo’n constructie ga je een contract aan voor zeer lange duur, twintig tot dertig jaar. Dat is een uitdaging, want hoe zal de markt, de economie en de techniek zich ontwikkelen? PPS ’en passen goed bij ons bedrijf omdat we onze integrale visie op duurzame facilitaire dienstverlening letterlijk vanaf de bron kunnen inbrengen.” Middensegment valt weg Clean Totaal merkt op dat we Bunders alleen horen spreken over de grote marktpartijen. Toch bestaat de meerderheid van de schoonmaakbranche uit kleine bedrijven. Er zijn ook nog middelgrote bedrijven met een omzet van enige tientallen miljoenen. Is er dadelijk nog plaats voor hen? Bunders: “Dat hangt ervan af. Ik verwacht dat de middelgrote partijen uit de markt zullen verdwijnen. Die zullen successievelijk worden opgekocht door de grote bedrijven in ons land. Ze zijn te groot voor kleine opdrachten en te klein om landelijke projecten uit te voeren. De meeste van deze bedrijven zijn groot in een bepaalde regio van ons land, maar hebben beperkte mogelijkheden om hun werkgebied te vergroten. Voor de goede kleine bedrijven zal er altijd een markt blijven. Kleine bedrijven werken heel lokaal en hebben in hun omgeving meestal een uitstekende relatie met opdrachtgevers. Die opdrachtgevers hebben soms ook andere motieven om met hen in zee te gaan. Daar speelt de prijs een geringere rol dan relatiebeheer. Denk bijvoorbeeld aan een accountant die een schoonmaakbedrijf dat klant van hem is het kantoor laat schoonmaken. Onze tweehonderd lokale managers leveren even goede dienstverlening met vergelijkbaar personeel als een klein schoonmaakbedrijf. Toch zullen we bij veel MKB-opdrachtgevers niet in beeld komen. Dat maakt onze uitgangspositie anders. Geen probleem want de wereld is groot genoeg om onze diensten aan te bieden”. ❚ informatie www.nl.issworld.com

nr. 5 oktober 2009

Maximale stabiliteit Ergonomisch werken Comfortabele hoogte instelling

Bij onze middelgrote, industrieel gestructureerde ondernemingsgroep, werken nagenoeg 300 mensen in Duitsland en andere europese landen. Wij zijn innovatief, succesvol en behoren tot de marktleiders in onze branche. In onze fabriek in Odelzhausen, bij München, worden hoogwaardige, chemische producten geproduceerd en systeemoplossingen voor de professionele dienstverlening voor gebouwenreiniging en – onderhoud ontwikkeld. Innovatief denken, hoge productkwaliteit en een sterke motivatie van onze medewerkers zorgen voor continue groei van ons bedrijf. Voor de nederlandse markt zoeken wij een geschikte, geëngageerde

Buitendienst-medewerk(st)er Met kennis van professionele gebouwenreiniging

SCANDIC

Telescopische steel VERMOP Deutschland GmbH Kiesweg 4 – 6 D – 97877 Wertheim Tlf. + 31 6 515 44 652 www.vermop.com

Wij verwachten: s COMMERCIÑLE KENNIS s TECHNISCHE KENNIS s DEGELIJK OPTREDEN s ZELFSTANDIG WERKEN s LEEFTIJD BIJ VOORKEUR TUSSEN 30-50 jaar s KENNIS VAN DE BRANCHE IS een pré s KENNIS VAN DE DUITSE OF engelse taal is een vereiste

Wij bieden: s UITGEBREIDE INWERKPERIODE s GOEDE INKOMENSMOGELIJKHEDEN (vast salaris + provisie) s ONKOSTENVERGOEDING s ROYALE SOCIALE VOORZIENINGEN s BEDRIJFSAUTO ZONDER RECLAME ook met privé-gebruik s LANGJARIG BESTAAND EN NOG UIT te bouwen klantenbestand

Stuur uw uitgebreide CV in het duits of engels aan onze verkoopleider de heer Jochen Pickelmann.

Joh. KIEHL KG · Robert-Bosch-Str. 9 · D-85235 Odelzhausen Tel. +49 (0) 8134 / 93 05-0 · Fax +49 (0) 8134 / 64 66 · www.kiehl-group.com

column joosse

De wereld is constant in beweging Er verandert elke dag wel wat in de wereld, of het nu over financiën gaat, over mensen of de natuur, er is altijd wat in beweging. Ook een bedrijf staat niet stil, Vakkrachten komen of belanden op straat, Ondernemers stoppen of zetten een nieuwe koers in. Is het niet zo dat “regeren vooruitzien is”? Trouwens best wel lastig vooruitzien, we hebben tenslotte niet allemaal een glazenbol op het bureau staan die ons laat zien wat er staat te gebeuren. En was het ook niet zo dat “stilstaan achteruitgang betekent”? Innovatief zijn, ook zo’n kreet waar heel veel onder te parkeren valt. In deze uitgave staat van alles op innovatief gebied, maar laten we vooral niet vergeten dat ook in personeel investeren, personeel binden en personeel belonen behoort tot innovatief bezig zijn. Op welke wijze kunt u uw personeel scholen en ervoor zorgen dat zij zich prettig voelen in uw bedrijf en dat er fatsoenlijk betaald wordt? Blijkens recente krantenberichten komt de sector nog wel eens in het nieuws als er weer een ontevreden werknemer zijn klachten ventileert. Ook op dat gebied is men dus blijkbaar innovatief. Heel langzaam gaan we de goede kant op met een zichzelf serieus nemende sector. Steeds meer ondernemers dragen bij aan de veranderende beeldvorming over de schoonmaak en glazenwasser sector. Uit eigen ervaring weet ik dat op steeds meer scholen gesproken wordt over onze sector, leerlingen krijgen voorlichting

Laatste nieuws? www.cleantotaal.nl

Op steeds meer scholen wordt gesproken over onze sector en de mogelijk verkeerde beeldvorming maakt plaats voor de werkzaamheden heden ten dagen. De sector bestrijkt zo’n breed scala aan werkzaamheden en locaties waar men zoal kan werken, dat steeds meer jeugd inziet dat ook dat een prima baan kan zijn. Laten we zeggen dat de jeugd steeds inventiever wordt. Mondiger waren ze al maar nu weet men hier en daar al de weg naar onze sector te vinden. Innovatief zijn, ja, maar dan wel met z’n allen. Jack Joosse (j.joosse@savantis.nl) is Bedrijfsadviseur

Sector Schoonmaak en Glazenwassen bij Savantis.

nr. 5 oktober 2009

gebouw & utiliteit

Skybrush gevelrobot

Minder universeel toepasbaar dan vaak gedacht wordt Wat zou het mooi zijn als robots ons zwaar en gevaarlijk schoonmaakwerk uit handen nemen. Bijvoorbeeld het reinigen van alle hoge en vuile gevels. Helaas, de werkelijkheid is volgens Hans van der Griend Directeur van FrontPlan anders: “De toepasbaarheid van het SkyBrush-systeem is zelfs beperkter dan dat we zelf verwachtten.”

tekst: Leon van den Berg

H Traditionele nul-beurt reiniging vaak nodig 26

et SkyBrush concept is vergelijkbaar met een autowasserette, maar dan voor gebouwgevels. Een roterende borstel wordt via een lier langs het gebouw getrokken. Dat kan zowel op- als neerwaarts. De borstel kan in twee richtingen draaien, naar het gebouw toe of ervan af. De instelling is afhankelijk van de schoonmaaksituatie. Boven de borstel is een balk met nozzles bevestigd. Daaruit spuit (gedemineraliseerd) water met eventueel een reinigingsmiddel. Twee geleiders drukken de borstel met een vaste kracht op de gevel. “Op het eerste gezicht lijkt de SkyBrush dus heel geschikt voor alle grote oppervlakten. Denk aan gevelbeplating en glas”, aldus van der Griend. De vergelijking met een autowasserette is echter meteen een waarschuwing voor de toepasbaarheid. Net als bij auto’s is op een gevel met een borstelrobot maar een beperkte reiniging mogelijk. Hoe goed het resultaat is, is afhankelijk van de uitgangssituatie

oktober 2009 nr. 5

van het gebouw. Daar zit nu net het probleem. Net als een sterk vervuilde auto, krijg je ook een sterk vervuild gebouw niet goed genoeg schoon. Is de vervuiling beperkt, dan is de SkyBrush wel een interessante mogelijkheid. Als je direct na de oplevering ieder half jaar het systeem zou toepassen kun je het gebouw op deze manier tegen aanvaardbare kosten en met weinig personele lasten in conditie houden. Dat is echter niet de praktijk die we tegenkomen.” Beleggers Van der Griend schetst zijn klantenkring. FrontPlan is een bedrijf dat een totaalpakket voor gevelonderhoud en -renovatie aanbiedt. Naast gevelreiniging zitten bijvoorbeeld ook voegen, kitten en schilderwerk in het dienstenpakket. Dat plaatst FrontPlan meteen als buitenbeentje in de schoonmaakwereld. “We bieden inderdaad meer dan schoonmaakbedrijven, maar onze klantenkring is ook heel anders. Schoonmaakbedrijven werken meestal in opdracht van de gebouwgebruiker. Wij werken voor institutionele beleggers die het gebouw in eigendom hebben en het als beleggingsobject zien. Die hebben een heel andere visie op gebouwonderhoud. Voor hen is het technisch in goede conditie en representatief houden van het pand en daarmee samenhangend de snelle verhuurbaarheid de scope van waaruit gewerkt wordt. Bovendien werkt men met een lange termijnvisie met meerjarenplan-

gebouw & utiliteit nen waarin de kosten voor de gehele levensduur van een gebouw worden meegenomen. Onderhoud komt daarbij pas na een aantal jaren in beeld. Het gevolg is dat de uitgangssituatie niet zondermeer geschikt is voor het toepassen van de SkyBrush. Er zal dan eerst een nul-beurt reiniging moeten plaatsvinden die op de traditionele manier wordt uitgevoerd. Voor institutionele beleggers is de investering daarin meestal geen punt omdat ze die plaatsen in de total cost of ownership van hun belegging. Bij SkyBrush gaat de kost duidelijk voor de baat. In de schoonmaakwereld zijn de marges dermate klein, dat het inzetten van een gevelrobot daardoor al snel niet meer interessant is.” Geen glasbewassing Een tweede belangrijk aandachtspunt is volgens van der Griend dat het veel schoonmaakbedrijven niet goed duidelijk is wat je wel en niet met een gevelrobot kunt doen. “Je moet bijvoorbeeld een zeer vlakke verticale vliesgevel hebben om een goed resultaat te hebben. Daardoor is de toepasbaarheid bij gebouwen met veel detaillering al nihil. Net als bij een auto, zul je in zo’n geval plekken hebben waar de borstel niet komt en die dus langzamerhand steeds meer vervuilen. Niet voor niets worden we door onze opdrachtgevers al in de ontwerpfase van een gebouw geraadpleegd om de ideeën van de architect te toetsen aan praktische onderhoudbaarheid. Naast detailleringproblemen is werken op een hellend vlak door het gewicht van de machine onmogelijk. Een hellende vliesgevel kan geen 250 kg puntbelasting door de wielen hebben. Tenslotte is er nog een belangrijke beperking, die toepassing van het apparaat voor de schoonmaakbranche in de weg staat. DeSkyBrush is ongeschikt voor glasbewassing. Dat wil zeggen, het kan wel, maar het resultaat is ondermaats omdat er niet nagedroogd wordt. Streeploze en glanzende ruiten zijn er niet mee te bereiken. Er gaat nog altijd niets boven het vertrouwde handwerk.” Hoge kwaliteitseisen Van der Griend vervolgt: “Schoon is een relatief en subjectief begrip. Voor schilderen kun je een bestek maken waarin precies omschreven wordt wat er geschilderd wordt en welk verfsysteem in hoeveel lagen daarvoor gebruikt moet worden. Op basis daarvan kun je als bedrijf objectief resultaat meten, maar ook goed begroten. Voor schoonmaken is de kwalificatie “schoon” niet objectief te beschrijven. We hebben dat geprobeerd met inschakeling van TNO, maar zelfs die kwam er niet uit. Of iets schoon is, blijkt vooral een persoonlijke ervaring. Veel mensen zijn tevreden met een wasbeurt in de autowasserette. De auto is dan niet helemaal schoon, maar het gemak voor

Laatste nieuws? www.cleantotaal.nl

Hans van der Griend: “Schoon is een relatief en subjectief begrip.”

de eigenaar, de tijdsbesparing en de relatief lage kosten maken dat mensen de auto schoon genoeg vinden. Zo’n visie is natuurlijk ook mogelijk bij de inzet van de SkyBrush, maar wij zijn dan zelf ontevreden over het resultaat en ook onze opdrachtgevers stellen hogere eisen.” Alleen als aanvullende methodiek Desgevraagd geeft Van der Griend toe dat het systeem niet helemaal de beloften waarmaakt. “We zijn altijd geïnteresseerd in innovaties en ook bereid daarin te investeren. Een paar jaar geleden kwamen we op het spoor van een klein bedrijf in Heerenveen dat een wasrobot op de markt bracht om industriepanden te wassen. Dat was een nogal primitieve uitvoering van wat we nu de SkyBrush noemen. De borstelinstallatie werd op een heftruck gemonteerd en daarmee kon je tot een meter of acht buitengevels reinigen. Wij wilden dat systeem wel voor hoogbouw doorontwikkelen en hebben de helft van de aandelen gekocht. Uiteindelijk hebben we het bedrijf helemaal overgenomen en hebben we het merk SkyBrush als product van de markt gehaald. We brengen het nu als aanvullende reinigingsmethodiek, die binnen de beperkingen van het systeem onze klanten geld en ons betere arbeidsomstandigheden oplevert. Toen we met deze innovatieve techniek begonnen, hoopten we dat deze uiteindelijk een derde van onze omzet zou gaan genereren. Die verwachting is bij lange na niet uitgekomen. We hebben in de praktijk leergeld betaald, maar weten nu ook heel goed wanneer deze methodiek interessant is. Dat blijkt dus minder vaak dan we dachten. Op onze omzet spreek je van nog geen 10 procent aandeel.” ❚ Informatie www.frontplan.nl

Toepasbaarheid bij veel detaillering nihil

nr. 5 oktober 2009

personeel & opleiding

“Het bedrijf haalt het optimale rendement uit al zijn mensen en alle medewerkers halen het optimale rendement uit hun capaciteiten. Dat is talentmanagement,” zegt Rob Egberts, directeur van Bureau Sterk. “Het is belangrijk dat de organisatie goed kijkt naar wat mensen allemaal in hun mars hebben. We gaan uit van het principe: in ieder mens zitten talenten. Het is de kunst deze talenten zichtbaar te maken en deze te vergelijken met de competenties die nodig zijn om een taak of functie succesvol te kunnen uitoefenen.” tekst: Emmy Breure

Iedereen heeft talent maar je taal is je wereld

oktober 2009 nr. 5

personeel & opleiding

gberts geeft een voorbeeld uit de praktijk. “We werden gevraagd advies te geven bij een metaalbedrijf. In dat bedrijf werken veel mensen die beperkt taalvaardig zijn. Hierdoor verliepen functioneringsgesprekken en coachingsgesprekken tussen managers en medewerkers niet goed omdat er onvoldoende gecommuniceerd kon worden. We adviseerden niet alleen dat deze medewerkers een taalcursus gingen volgen, maar we leerden ook de managers hun taalgebruik aan te passen. Ze leerden moeilijke woorden te vermijden en kregen bepaalde standaardzinnen aangereikt waarvan we weten dat medewerkers die wel kunnen begrijpen. Kortom, we zorgden ervoor dat de taal geen probleem meer vormde om een gesprek te kunnen voeren over bijvoorbeeld ziekteverzuim of het functioneren.” Competenties De arbeidsmarkt is volop in beweging. Voor sommige bedrijven betekent dit krimpen. Andere bedrijven reorganiseren en weer andere groeien juist. In alle gevallen is het van belang goed naar het (toekomstig) personeel te kijken. Bureau Sterk brengt in kaart wat nodig is om een bepaalde functie goed te kunnen uitoefenen. “In overleg met het management wordt bepaald welke kerncompetenties voor alle medewerkers zouden moeten gelden,” legt Egberts uit. “Vervolgens wordt met een manager en een medewerker die in een bepaalde functie actief is, gekeken naar de competenties die per functie relevant zijn, bijvoorbeeld klantgerichtheid of stressbestendigheid. Indien nodig kan een ontwikkeltraject worden gestart om de competenties en talenten van de medewerkers op een hoger plan te brengen.” Competenties schoonmaak Bureau Sterk is bezig met de ontwikkeling van evc-procedures. Evc staat voor Erkenning van Verworven Competenties. Evc gaat uit van het principe dat leren nooit stopt en dat iedereen op de een of andere manier ervaring opdoet. Die ervaring kun je uitdrukken in competenties. Die ervaring kun je onder meer via werk of vrijwilligerswerk hebben verkregen, alleen heb je er nooit een officiële erkenning voor ontvangen in de vorm van een diploma of certificaat. Allereerst worden bewijzen verzameld waaruit blijkt dat iemand bepaalde competenties heeft. Als die bewijzen overtuigend genoeg zijn om te laten zien dat er een aantal competenties beheerst worden, kan daar een diploma tegenover staan. Dat scheelt de organisatie volgens Egberts veel in het investeren in opleidingstrajecten. “Bij schoonmaakbedrijven zouden we kunnen kijken wat instroomniveaus zijn en hoe je werving en selectie zou kunnen verbeteren. We zien vaak dat mensen ten onrechte

Laatste nieuws? www.cleantotaal.nl

Mensen komen ten onrechte niet door selectieprocedure door testen op te hoog taalvaardigheidsniveau niet door een selectieprocedure rollen omdat de testen op een te hoog taalvaardigheidsniveau worden afgenomen. Hierdoor begrijpen de mensen de test niet en krijg je dus geen zicht op wat iemand wel of niet in zijn mars heeft.” Regelingen overheid Er is een aantal regelingen die bedrijven kunnen krijgen rondom het evc en ook rond startkwalificaties. Egberts adviseert bedrijven zich te oriënteren. “Zeker ten tijde van crisis is het goed te weten waar je financiële steun kunt krijgen. Ook wat betreft de opleidings- en ontwikkelingsfondsen. Daarin hebben bedrijven vaak zelf al geld gestort. Vaak bieden deze fondsen scholingstrajecten aan voor bedrijven. Het is me tijdens ondernemerscongressen opgevallen dat bedrijven vaak niet goed op de hoogte zijn van de mogelijkheden om financiële steun te krijgen bij scholingstrajecten.” Egberts ziet evc als een belangrijke en boeiende ontwikkeling omdat medewerkers kunnen laten zien wat ze kunnen en dat ook nog eens erkend krijgen in de vorm van een certificaat. “Voor de medewerker is dat goed omdat z’n waarde op de arbeidsmarkt sterk wordt verbeterd en voor het bedrijf is het goed omdat het kan laten zien dat ze met gecertificeerde medewerkers werken. Voor het bedrijf heeft het als voordeel dat het scheelt in opleidingen. Dat wat mensen al kunnen, daarvoor hoef je geen opleiding meer te regelen.” ❚ Informatie www.bureausterk.nl

Bureau Sterk is gespecialiseerd in het meten en ontwikkelen van competenties en talenten. Daarbij richt het bureau zich vooral op laagopgeleiden, allochtonen en ouderen. Egberts: “Wat ons uniek maakt, is dat we niet alleen naar competenties kijken maar dat we dat ook nog eens kunnen doen op een manier waardoor de taal en de cultuur geen rol hoeven te spelen. Doordat we over instrumenten beschikken om de taalvaardigheidsniveaus van mensen vast te stellen, kunnen we bepalen welke taalvaardigheid vereist is om een functie goed uit te kunnen oefenen. Bovendien kunnen we een training aanbieden voor zowel de manager als de medewerker om de problemen op het gebied van communicatie op te lossen. We verzorgen workshops voor managers en leidinggevenden waarin we ze laten zien waardoor de misverstanden in de communicatie komen en hoe je de communicatie tussen werkgever en medewerker op een eenvoudige manier met een gespreksleidraad kunt optimaliseren.”

nr. 5 oktober 2009

interview

Viper in Europa

Geen addertje onder het gras in 1996 naar Viper en ging de schrobzuigmachines volgens de Amerikaanse standaarden produceren en de Amerikanen verkochten ze binnen de hele VS. Dat bleek zeer succesvol en de omzet en winst werd jaarlijks groter. Snel hierna werd het product portfolio uitgebreid naar single disk machines, stofzuigers, stof-/waterzuigers en tapijtreinigers.” Viper’s Sales Manager Europe Cochèl ter Schure is bijzonder trots op dit voor Europa nieuwe merk.

Van Nilfisk is bekend dat goede producten geleverd worden met een navenante service. Niet voor niets is het bedrijf één van de leiders op de professionele markt. Het verwerven van innovatieve bedrijven om deze marktpositie verder te versterken is bedrijfsbeleid. In de communicatie wordt dan aan de bestaande merknaam ‘Nilfisk’ toegevoegd. Bij de jongste verwerving van het merk Viper gebeurt dat niet. Sterker nog, voor het vermarkten van Viper wordt een aparte organisatie opgetuigd.

e spreken over de nieuwe verwerving en het op de markt zetten van dit Amerikaanse/Chinese merk met Viper’s Sales Manager Europe Cochèl ter Schure en Nilfisk’s General Manager Benelux Willem van den Burg. “Viper is een Amerikaans product dat in China gemaakt wordt”, begint ter Schure. “Het verhaal daarachter is vrij simpel. Een aantal mensen produceerde en verkochte succesvol tapijtreinigers en verkochten hun bedrijf aan Tennant. Als je echter zelfstandig ondernemer bent geweest, gaat het binnen een multinational toch al snel wringen. Je kunt onvoldoende zelfstandig opereren. Dezelfde mensen besloten opnieuw voor

oktober 2009 nr. 5

tekst: Leon van den Berg

zichzelf te beginnen, maar nu met een merk dat lean en mean gemaakt en verkocht zou worden. Geen grote en dure verkooporganisatie dus met een lage overhead die in de prijs moet worden verrekend en ook een goedkope productie. Je komt voor dat laatste dan al snel in China uit. In dit geval stapten ze met een concept voor een Amerikaanse schrobzuigmachine naar William Cheng met de vraag of hij zoiets kon maken. Uiteindelijk werd het een joint venture met als doel goede producten voor de Amerikaanse markt te fabriceren. Cheng produceerde op dat moment al reinigingsmachines voor een Amerikaanse Private Label klant en veranderde zijn bedrijfsnaam

Middensegement Voor Nilfisk was dat succes een teken om een poging te wagen eigenaar van Viper te worden. Van den Burg: “Dat was nog niet zo gemakkelijk, maar uiteindelijk is het gelukt. We willen met Viper uitbreiding van ons marktaandeel bereiken. In het topsegment waarin Nilfisk zich beweegt, zijn een beperkt aantal andere leveranciers. In die markt zit weinig beweging, dus ook nauwelijks mogelijkheid om te expanderen. Het hele middensegment waarin het merk Viper geplaatst kan worden, gaat echter nu nog aan ons voorbij. Daar zitten heel veel merken, maar is ook heel veel kwaliteitsverschil. Er is daar volgens ons ruimte voor een goed merk met een goede prijs en dat gaan we met Viper leveren.” Wij leveren de beste prijs/kwaliteits verhouding. Ter Schure: “Het bedienen van die markt doen we juist niet onder de Nilfisk-paraplu. De hele Viper-organisatie staat daar los van. Ik huur uit praktische overwegingen (mean & lean) wat kantoor- en showroomruimte op het Nilfisk-Hoofdkantoor in Nederland, maar daarbij blijft het. We leveren snel vanuit een Europees magazijn in Antwerpen, maar onze dealers bestellen direct via internet.” Ander distributiekanaal Als Clean Totaal opmerkt dat we het toch wel vreemd vinden dat Nilfisk zo nadrukkelijk afstand lijkt te nemen van Viper, geeft van den Burg een duidelijke visie. “We ontkennen niet

interview

Overzicht van de VIPER producten die in de Europa gevoerd worden.

dat Viper eigendom is van Nilfisk, maar voor de klant is dat ons inziens totaal onbelangrijk. De klant die een Viper-product koopt, zou waarschijnlijk al niet voor Nilfisk kiezen omdat hij in een ander marktsegment zit. We komen bij hem met Nilfisk minder vaak op de shortlist omdat we prijstechnisch hoger segment zitten. De Viper-klant is een klant die een goed en betrouwbaar no-nonsense product zoekt, zonder veel toeters en bellen en met een voordelige prijs. Dat krijgt hij dus. Ons distributiekanaal is daarop ook gericht. Bij Nilfisk worden de apparaten via een eigen vertegenwoordiger of die van een van onze tien partners verkocht. Zij bezoeken de klant, begeleiden deze in het selectieproces en demonstreren soms meer machines ter plaatse. Daarna is er veel aandacht voor after sales. De nieuwe machine wordt compleet gemonteerd geleverd. Zo nodig is er een uitgebreide instructie bij aflevering en wij bieden als fabrikant een uitgebreide service. Viper gaat niet alleen een ander marktsegment bedienen, maar wordt ook verkocht via een ander distributiekanaal. We gaan daarvoor vooral op zoek naar andere bedrijven dan onze huidige partners, waarbij we echter hun deelname niet bij voorbaat uitsluiten. Onze nieuwe distributeurs krijgen regionale exclusiviteit op voorwaarde dat ze eventueel

concurrerende merken laten vallen en een bepaalde omzet garanderen. We bieden hen een uitstekende marge, maar daarvoor moeten ze wel service verlenen aan de klant. Dat gebeurt dus niet vanuit de fabrikant.” Ter Schure vervolgt: “Met de servicekosten zal het meevallen aangezien we een betrouwbare kwaliteit leveren. Net als het product is de eventuele garantieafwikkeling lean en mean. Normaal moet je een defect onderdeel gedurende de garantieperiode insturen en aannemelijk maken dat het defect niet is opgetreden door verkeerd gebruik. Bij Viper vervangen we zonder vele vragen en vertrouwen erop dat onze dealers bekwaam zijn om te bepalen of het betreffende onderdeel voor garantie moet worden vervangen of door normale slijtage. Het is immers niet zinvol om voor een onderdeel dat misschien maar een paar euro kost al deze interne rompslomp te hebben. De dealer zal het onderdeel zelf vervangen. De Viper-producten worden compleet geleverd en de dealer bepaald of de machine “ready to use” wordt afgeleverd of dat de eindgebruiker dit zelf zal verzorgen.” Chinees product? Binnen Europa hebben Italiaanse fabrikanten soms niet zo’n beste naam, maar Chinese

fabrikanten zijn ronduit berucht. In het algemeen wordt kwalitatief niet geleverd wat is afgesproken. Viper wordt in China geproduceerd en zo’n Chinees product vormt een risico. Ter Schure: “Dat is een denkfout. Viper is nadrukkelijk een Amerikaans product dat met in achtneming van de Amerikaanse wetgeving, Amerikaanse normen en Amerikaanse standaarden in China geproduceerd wordt. De kwaliteit is daardoor echt gegarandeerd. In een claimcultuur zoals de VS heeft, kan een producent zich geen uitglijders veroorloven. Als het product niet constant van hoge kwaliteit is, dan zou de groei op deze thuismarkt nooit zo groot zijn geweest.” Clean Totaal vraagt zich af hoe een Amerikaans product past op de Europese markt. De regelgeving is hier immers heel streng. Van den Burg: “Dat klopt, maar aan alles is gedacht. We hebben minimaal een CEmarkering nodig om op de Europese markt te verkopen. Dat kun je jezelf geven, maar je kunt het ook onafhankelijk laten vaststellen door keuringsinstituten zoals Veritas, TÜV en SLG. Daaraan zit ook een verzekeringstechnisch voordeel. Dat extern keuren hebben we voor Viper-producten gedaan, net als we dat voor Nilfisk-producten standaard doen. Daarbij kwam naar voren (advies van SLG) dat we een aantal producten moesten aanpassen. Denk bijvoorbeeld aan een kunststof handvat in plaats van het robuuste Amerikaanse metalen handvat om eventuele elektrische geleiding te voorkomen of aan een waterdichte schakelaar. Sommige producten vragen een wat ingrijpender aanpassing. Die brengen we dan ook nog niet op de markt. Gezien onze aanpak kun je rustig stellen dat we over Viper een Nilfisk-productie methode hebben gegoten waardoor de kwaliteit nog beter is geworden, maar de apparatuur betaalbaar is gebleven. De komende tijd zullen steeds meer klanten dat uit eigen ervaring kunnen bevestigen.” ❚

Viper Benelux is nog op zoek naar nieuwe dealers. Heeft u interesse? Viper presenteert u graag de producten en dealerstrategie. Productielijn in de VIPER fabriek.

Laatste nieuws? www.cleantotaal.nl

VIPER maakt in eigen productie diverse hoogwaardige motoren.

Informatie www.vipercleaning.com

nr. 5 oktober 2009

Ontwikkelingen in professioneel schoonmaken & reinigen

Elke dag het laatste nieuws! www.cleantotaal.nl

personeel & opleiding

SVS en MAVRO samen tegen graffiti Branche opleider SVS is een samenwerkingsverband aangegaan met MAVRO International, specialist op het gebied van anti graffiti systemen. Door deze samenwerking willen beide partijen gericht inspelen op de specifieke behoeften van de klant. Han Kruize, Manager Marketing & Sales van SVS, en Maarten Verduin, Directeur Nederland MAVRO International blikken terug en kijken vooruit.

ls leverancier van anti graffiti systemen en industriële reinigings- en beschermingsproducten timmert MAVRO flink aan de weg in Europa. Verduin: “Veel toeleveranciers doen het verwijderen ‘erbij’, maar wij bieden een totaalpakket. Een totaalpakket aan graffiti verwijderaars en anti graffiti coatings die zijn ontwikkeld om in alle omstandigheden effectief graffiti te verwijderen en/of te bestrijden. Graffiti verwijderen op zich is geen kunst, maar een graffiti verwijderen zonder daarbij de ondergrond te beschadigen en rekening te houden met de verwerker en het milieu, dát noemen wij pas een effectieve graffiti

Laatste nieuws? www.cleantotaal.nl

verwijderaar. De laatste jaren merk je dat in alle branches naast de werking van de producten ook steeds meer naar het welzijn van de verwerker en de belasting van het milieu gekeken wordt.” Onwetendheid De contacten met SVS kwamen via accountmanager Stefan Deelstra tot stand. Al snel kwamen de partijen tot de conclusie dat zij elkaar aanvullen en toegevoegde waarde kunnen leveren aan hun beide klanten. Verduin: “Bij de meeste klanten zie je toch veel onwetendheid over het vak dat ze uitoefenen. Wanneer een nieuwe klant met onze producten gaat werken,

proberen wij dit altijd te combineren met een korte cursus. Goede producten horen ook op een juiste manier verwerkt te worden. Door de samenwerking met SVS kunnen we het leveren van producten combineren met kennisoverdracht in de vorm van een erkende opleiding.” Opleidingen Vanaf heden bieden SVS en MAVRO gezamenlijk vijf specialistische vakopleidingen aan. Tijdens deze opleidingen wordt naast de lesmaterialen en expertise van de SVS-docenten gebruik gemaakt van de kennis en producten van MAVRO. Ter gelegenheid van de samenwerking is een brochure ontwikkeld, waarin zowel specialistische opleidingen zoals Reiniging Rollend Materieel en Gevelonderhoud als de modules Hogedrukreiniging en Graffitiverwijdering worden aangeboden. Kruize: “Bepaalde

praktijkgerichte modules, die normaal gesproken worden uitgevoerd in de vorm van een meerdaags traject, kunnen ook in één korte instructiedag worden uitgerold. In zijn algemeenheid kun je stellen dat wij ons anno 2009 van een aanbodgerichte naar klantgerichte organisatie zijn gaan positioneren. Vasthouden aan een vast aantal leseenheden is geen vanzelfsprekendheid. Als de klant het wenst, bijvoorbeeld om verletredenen, kunnen wij het programma in een kortere serie aanbieden.” MAVRO en SVS zullen geregeld om de tafel zitten om de eerste ervaringen te evalueren. De markt biedt volop uitdagingen. Anders dan de graffiti, zijn deze partijen voorlopig niet van elkaar los te krijgen. ❚ Informatie www.mavro-int.com www.svs-schoonmaak.nl

nr. 5 oktober 2009

CLEANINGPARTS.NL EUROPA’S NR. 1 LEVERANCIER VOOR ONDERDELEN VAN VLOERREINIGINGSMACHINES WIJ LEVEREN TEGEN DE SCHERPSTE PRIJZEN! • ONLINE SHOP • GROTE VOORRAAD • SNELLE LEVERING MACHINE KAPOT? BEL ONS VOOR EEN SECOND OPINION. CPS

Cleaning Parts & Supplies Postbus 57, 8321 WR Urk Tel.: 0527 - 68 82 80 Fax: 0527 - 65 26 99 E-mail: info@cleaningparts.nl Website: www.cleaningparts.nl

Op onze website vindt u een groot assortiment onderdelen, borstels, u o y e Lov en vloerreinigingsmiddelen. rubbers, filters, pads, accu’s, acculaders Bel voor al uw vragen. Wij geven technische ondersteuning voor alle merken en types vloerreinigingsmachines. CPS levert kwaliteit onderdelen en toebehoren uit eigen voorraad voor een scherpe prijs.

op Bezoek ons 009, Logistica 2 23 stand 10.D0 CPS is zeer begaan met het mileu. Onze borstels worden gemaakt van 100% gerecycled plastic en onze pads van 100% gerecyclede polyester fibers, afkomstig van plastic flessen.

evenementen

CMS 2009: Ausgezeichnet!

Duitse schoonmaakbranche ziet licht aan einde van tunnel Tekst: Koos van der Lei

Van 22 t/m 25 september was Berlijn het episch centrum van de Duitse schoonmaakbranche. Meer dan 300 producenten en dienstverleners presenteerden zich op de internationale vakbeurs CMS waarvan een derde afkomstig uit het buitenland. Vier dagen lang konden bezoekers zich vergapen aan de nieuwste producten, systemen en methodes. Volgens Dr. Christian Göke, directeur van de Messe Berlin GmbH was CMS

Een goed bezochte beurs met alle signalen van marktherstel.

2009 het teken van een omslagpunt en herstel in de markt. Ook andere vooraanstaande personen uit de branche melden kleine tekenen van herstel om daarmee aan te geven dat het dieptepunt achter de rug is. Fabrikanten van reinigingsmachines onderschreven deze feiten gebaseerd op licht aantrekkende verkopen en export. De Duitse reinigingsmarkt is een immense grote markt. In december 2008 waren in Duitsland

Dr. Wolfgang Rauwald, general manager van One Step Europe verbaasde vriend en vijand door te laten zien hoe met milieuvriendelijke chemie een schone tegelvloer pas echt schoon wordt.

860.527 mensen actief in “Gebäudereinigung” oftewel 2% van de totale beroepsbevolking. De 32.299 als ambacht geregistreerde bedrijven realiseerden samen een omzet van e 11,4 miljard. De Duitse gebouwenreinigingsmarkt is daarmee qua omzet en werkgelegenheid de grootste in Europa. In de volgende Clean Totaal komen we uitgebreid terug op de noviteiten.

Laatste nieuws? www.cleantotaal.nl

President-directeur Mark Unger in de drukbezochte Unger stand.

nr. 5 oktober 2009

REFLEX MULTITOOL SPEEDCLEANER

check: www.biofriends.nl  0341253116 info@biofriends.nl

Het breedste productassortiment van duurzaam ontwikkelde - en ecologische reinigingsmiddelen voor professionele toepassingen

Verantwoordelijk handelen Duurzaam reinigen Tana Professional – een toekomstgericht merk Het merk Tana Professional biedt professionele grootverbruikers sinds meer dan 35 jaar innovatieve reinigingsproducten en –oplossingen aan. Tana onderscheidt zich daarbij door de ondersteunende service die aan reinigingsfirma’s van gebouwen en institutionele gebruikers aangeboden wordt. Als chemieproducent is Tana Professional zich bewust van de verantwoordelijkheid ten opzichte van milieu en maatschappij. De harmonie tussen economie en ecologie vormt een hoofdbestanddeel van de ondernemingsvisie van Werner & Mertz: het verzekeren van werkgelegenheid en de verantwoordelijke omgang met de natuurlijke rijkdommen. U hebt de mogelijkheid bij deze inspanningen behulpzaam te zijn, want alleen wanneer bij voorkeur ecologische producten gebruikt worden kan het milieu ook daadwerkelijk beschermd worden. Voor meer info, neem contact op met uw TANA Professional dealer, met ons of surf naar www.wmprof.com

Werner & Mertz Benelux sa/nv Drève Richelle 161K B-1410 Waterloo Tel : ++ 32 2 352 04 00 infos@werner-mertz.com

evenementen

Diverse prototypes bij Numatic waaronder de ECO serie stofzuigers. Afzuiging van stof in de bouw is een main focus voor Numatic.

Een worstelaar met de Vermop Scandic telescoopsteel illustreert de duurzaamheid van de steel die ook uitblinkt in ergonomie.

De nieuwe zilverlijn van Katrin. Metsä Tissue vierde in Berlijn tevens het 35-jarige jubileum van de Katrin productlijn.

Cleanfix: Zwitsers precisie voor een scherpe prijs.

Viper is druk bezig het Europese netwerk uit te rollen. De Viper producten bieden veel waar tegen een scherpe prijs. Zie ook het interview op pagina 30.

Dr. Schnell presenteerde een uniek navul en doseersysteem met RFID chipherkenning. Het apparaat leest de gegevens van de chip, herkent het product waarna foutloos hervuld kan worden.

Tana presenteerde op CMS een film bedoeld als training instructie. Figuur “Tanina” legt in de film uit hoe correct vloeren, sanitair en keukens gereinigd moeten worden. Films over textiel en industriële reiniging volgen.

De waterstof aangedreven machine van RCM.

Laatste nieuws? www.cleantotaal.nl

nr. 5 oktober 2009

technologie

Noviteiten in aanhangwagenland

Spelen met de regels in de BE-wereld Een zware last vervoeren zonder gebruik van een vrachtwagen. Sinds de jaren negentig zien we steeds vaker BE-combinaties op de weg. Geen wonder. Voor het besturen voldoet een BE-rijbewijs. In vergelijking met een C-rijbewijs is dat snel te behalen en bovendien goedkoop. Ook in de schoonmaakbranche is de BE-constructie populair. Denk maar aan het vervoer van veeginstallaties of andere apparatuur. Maar het rijden van een BE-constructie kan nog steeds comfortabeler, goedkoper en soms efficiënter. Dat vindt Pieter Veldhuizen, eigenaar van Veldhuizen-wagenbouw. Hij is het brein achter een aantal van zulke verbeteringen.

TEKST: Ingrid van Damme

Pieter Veldhuizen: “De BE-constructie is een mooie tussenoplossing. Het gewicht van wagen en schoteldruk mag maximaal 3500 kg zijn, maar boven de derde as kan onbeperkt geladen worden.”

oktober 2009 nr. 5

eldhuizen aanhangwagens is gevestigd in Groenekan en al zo’n twintig jaar gespecialiseerd in fabricage van kleine diepladers. Veldhuizen maakt opleggers klaar voor gebruik. Dat gebeurt door het aanbrengen van de schotel waaronder zich de kingpin bevindt. Deze constructie heeft zijn wortels in de jaren negentig en zorgde voor een revolutie. Pieter Veldhuizen: ”Ineens heb je niet meer te maken met kogeldruk en de beperkingen die dat met zich meebrengt. Je hoefde niet meer te kiezen tussen een aanhanger of een vrachtauto. De BE-constructie bleek een mooie tussenoplossing.” Bij een constructie met BE-oplegger mag het gewicht van wagen en schoteldruk maximaal 3500 kilo wegen. Veldhuizen: ”Maar boven de derde as kan onbeperkt geladen worden en daar zit de winst.” De open oplegger deed als eerste zijn intrede. Ideaal voor het vervoer van bijvoorbeeld veegwagens. Maar al snel verschenen ook de gesloten opleggers op de weg. Relatief nieuw is de zogenaamde Clixtar-oplegger uit 2002. Deze is niet draaibaar, maar direct aan de BE -trekker bevestigd. Op het oog is het net een bestelbus, met dit verschil dat er sprake is van een dubbele achteras. Veldhuizen: ”Het rijdt comfortabel, eigenlijk gewoon als een bakwagen.” Maar de Clixtar heeft zijn beperkingen. Boven een lengte van zes meter moet toch overgestapt worden naar een gewone oplegger. Kogeldruk De aanhangwagen blijft overigens ook populair. En daarbij geldt: hoe lichter hoe beter. Want hoe lichter de constructie, hoe meer kilo’s geladen kunnen worden. Veldhuizen construeerde daarom een extra lichte aanhanger van aluminium die maar 580 kg weegt. Beperkingen met de kogeldruk zijn een bekende bottleneck bij het gebruik van aanhangers. Die kogeldruk is gebonden aan een maximum van 75 kg. Veldhuizen bedacht daarom een constructie met meer speelruimte: “Met een speciaal ontwikkelde kogelkoppeling mag de maximum aanhangwagenmassa oplopen tot 5.250kg. Deze oplossing is wel specifiek gemaakt voor potige 4x4 auto’s.” Een andere

technologie

Ideaal vervoermiddel voor vegers en andere mobiele reinigingsapparaten.

De Clixtar-oplegger is direct aan de BE -trekker bevestigd. Het is net een bestelbus maar wel een met een dubbele achteras.

manier om het probleem van de beperkte kogeldruk te omzeilen is het gebruikmaken van het dubbele draaipunt. Eén draaipunt bevindt zich op de auto, het andere op de aanhanger. Dat geeft meer ruimte voor de kogeldruk. Veldhuizen:”Probleem daarbij is wel dat je met een dubbel draaipunt moeilijker achteruit rijdt.” Maar ook daarvoor bedacht hij een oplossing, de zogenaamde Easy Back. Veldhuizen: ”Een rechthoekige bevestiging op de achterkant van de auto brengen we direct in verbinding het tweede draaipunt. Zo rijdt de wagen alsof er maar één draaipunt is.” Het is echter wel een oplossing op maat. “Moet je dit bij veel auto’s uitvoeren, dan wordt dat kostbaar. Het systeem is niet flexibel.“ Betaalbaar remmen Veldhuizen, maakt niet alleen BE-opleggers. Hij construeert ook de BE- wagens en is marktleider op dat gebied. De wagens komen als casco de werkplaats in. Daar wordt het casco voorzien van luchtcompressoren voor het remsysteem. Dit robuuste systeem is nodig om de zware lasten te kunnen beheersen. In sommige gevallen, waarbij minder gewicht getrokken hoeft te worden is het eigenlijk een beetje overdone en onnodig duur, vond Veldhuizen. Hij bedacht daarom het nieuwe Hydro-stopp® systeem. Veldhuizen:”Dit systeem werkt geheel onafhankelijk van de voorwagen en hoeft alleen gevoed te worden met een 12V stroombron en 12V commando-impuls. Als regelunit en remvertragingsregelaar is uitgegaan van de ESP-unit van Bosch. Deze is ook gemonteerd in wagens als de Volkswagen Crafter, Mercedes Sprinter, Iveco Daily en Mitsubishi Canter. Een sensor meet de remvertraging. Dit wordt omgezet in een stroomsignaal naar de regelunit van de ESP.” Natuurlijk kent ook deze constructie zijn beperkingen als het om gewicht gaat. Zo ligt de grens voor één-assige opleggers bij 4.5 ton, en bij een twee-assige oplegger bij 5.5 ton. Veldhuizen: ”Maar zit je beneden die grens dan kunnen de aanpassingskosten van de trekker heel laag blijven. Je kunt gemakkelijk een nieuwe of gebruikte chassis-cabine nemen en daarop een subframe

Laatste nieuws? www.cleantotaal.nl

Een superlichte aanhanger met een speciaal ontwikkelde kogelkoppeling. De maximum aanhangwagenmassa mag oplopen tot 5250 kg bij een jeep met vierwielaandrijving.

en schotel monteren. Dat vraagt alleen montagewerk, er hoeft geen V-snaar poelies, motorsmering en remsysteem aangepast te worden. Ter vergelijk: aanschaf en ombouw kost normaliter zo’n e 7000,-. Wanneer je enkel een bestaand chassis moet ombouwen dan kost dat ongeveer € 2400,-. Dat scheelt een slok op een borrel.” ❚ Informatie www.veldhuizenwagenbouw.nl

De regels in de BE-wereld Een BE-combinatie bestaat uit een BE-trekker en BE-oplegger. Een BE-trekker is meestal een chassiscabine bestelwagen maar kan ook een pickup truck zijn. Het voordeel van dit type oplegger is dat deze met een BE-rijbewijs bestuurd mag worden. Een C-rijbewijs (vrachtwagens) is niet nodig. BE-opleggers hebben een kleinere en lichter uitgevoerde koppelschotel dan bij een vrachtauto. De combinatie heeft een aanzienlijke lengte nodig voor stabiliteit, en heeft vaak geen meesturende achteras. Het gewicht van de lading zit vaak voornamelijk achterin, boven de achterste as. BE-rijbewijs Met rijbewijs BE mag een auto bestuurd worden van maximaal 3500 kg met een toegelaten aanhangwagen of oplegger. Aan het combinatiegewicht wordt geen maximum gesteld. Kom je boven die 3500 kg dan is een rijbewijs C nodig. Heeft de chauffeur een B-rijbewijs, dan mag het totale gewicht van de auto met aanhanger ook niet boven de 3500 kg uitkomen. De aanhanger behoort in zo’n situatie of lichter dan 750 kg te zijn, of lichter dan het eigen gewicht van de auto te zijn. In de ideale, meest efficiënte situatie, heeft zij een maximaal gewicht van 1749 kg. Auto en aanhangwagen Bij de combinatie auto en aanhangwagen speelt ook de kogeldruk ook een belangrijke rol. Deze is gebonden aan een maximum van 75 kg. Een aanhangsysteem met twee draaipunten (een bij de auto en een bij de oplegger) geven wat dat betreft meer ruimte. Nadeel van deze constructie is dat manoeuvreren met wagen en aanhanger lastig is. Auto en BE-oplegger Bij de combinatie BE-wagen met BE-oplegger mag het voertuig plus het gewicht dat op de schotel rust niet meer bedragen dan 3500 kg. Groot voordeel is dat het gewicht op het overige deel van de oplegger niet aan een gewicht gebonden is. Bij een combinatie van auto en oplegger met een gewicht dat in totaal boven de 7.5 ton uitkomt, is soms boven op het BE rijbewijs een extra chauffeursdiploma nodig.

nr. 5 oktober 2009

bedrijfsreportage

Wasserij in Bolsward werkt op hoog niveau

Bacteriologisch schone kleding Reinigen houdt niet op bij de (werk)omgeving. Ook de kleding van professionals moet hygiënisch en soms zelfs bacteriologisch schoon zijn. Dit is in de zorg belangrijk, maar ook in de micro-elektronica en farmacie. Textieldienstverlener Micronclean in Bolsward is een specialist in deze ‘schoonmaaktak’.

icronclean, een business unit van Berendsen, startte ooit in de farmacie en micro-elektronica, waar schone, geconditioneerde ruimtes heel belangrijk zijn. Daarbij zijn de kledingeisen dat deze geen vervuiling van mens op ruimte mogen veroorzaken. Sinds enkele jaren richt Micronclean zich ook op ziekenhuisapotheken, operatiekamers (OK’s) en andere gespecialiseerde afdelingen. Daar gaat het er vooral om dat bacteriën en virussen uit de ruimte de patiënt en medewerkers niet besmetten. Het bedrijf ontwikkelde hiervoor beschermende kleding en een systeem om de kleding tot op het hoogste ISO-niveau te reinigen. De Friese wasserij is dan ook hypermodern met strikt gescheiden inkomende vuile was en een afdeling met zeven cleanrooms voor uitgaande schone was. Dit alles onder een continue, strenge kwaliteitscontrole. Zelf wassen In ziekenhuizen was het lange tijd gewoon dat verpleegkundigen hun uniformen zelf thuis bij

oktober 2009 nr. 5

tekst: Ilse van Ogtrop

de was stopten. Maar sinds er strengere hygiëneregels gelden, kan dat niet meer. “Met thuis wassen is niet te controleren of de kleding vaak genoeg gewassen wordt. Bovendien bestaat de kans op verkleuring en meer slijtage door te heet wassen”, vertelt Frederika Kooistra, key account manager Gezondheidszorg bij Micronclean. “Tegenwoordig hechten ziekenhuizen meer aan de kwaliteit van hun kleding. Moest het voorheen vooral functioneel zijn, nu is het onderdeel van de huisstijl en zie je modernere kleding op de werkvloer. Bovendien werken ziekenhuizen tegenwoordig met een verschoningsprotocol.” Katoen of polyester? De ontwikkeling op kledinggebied staat dus niet stil. Dat geldt ook voor de gebruikte vezels. Kooistra: “Voorheen was een katoenen uniform gewoon. Dit was ook prettig draagbaar. Nadeel van katoen is dat het uit vezels met veel losse eindjes bestaat. Door het dragen en wassen, worden de openingen tussen de geweven vezels steeds

In één van cleanrooms waar de schone was wordt verwerkt.

De wasmachines van Micronclean.

groter, waardoor allerlei soorten deeltjes er makkelijker doorheen gaan. Dat is minder hygiënisch.” Dankzij technische ontwikkelingen werd polyester de norm. De vroegere polyesters hadden als nadeel dat de structuur van de geweven vezels zo dicht was, dat dit niet prettig was voor de drager: de huid werd te veel afgesloten. Tegenwoordig dragen verpleegkundigen meestal een combinatie van polyester en

katoen. Maar ook de polyestervezel is technisch verbeterd waardoor deze kleding nu veel comfortabeler is dan enkele jaren geleden. “Groot voordeel van polyester is dat het non-linting is, het laat geen deeltjes los. Daarbij heeft het een filterwerking, afhankelijk van hoe dicht het geweven is”, legt Kooistra uit. In sommige zorgonderdelen is pure polyester zelfs als richtlijn gesteld via de Europese norm EN-13795.

bedrijfsreportage

Coverall van de High Protection kleding; deze kleding zorgt voor het niet kunnen doordringen van de (vloei)stof tot de huid van de medewerkers (nodig op de CSA afdeling en bij cytostatica).

Cleanroomkleding; gemaakt van een 100% polyester materiaal. Dit materiaal biedt een uitstekende barrière voor deeltjesafgifte van de medewerker op uw patiënten.

In beroepskleding is polyester de norm Dit geldt bijvoorbeeld voor de basiskleding in operatiekamers of in ziekenhuisapotheken. Kooistra: “In deze apotheken wordt met gevaarlijke, soms radioactieve, stoffen gewerkt, daarom is bescherming van mens en ruimte belangrijk.” Huren beter dan kopen Micronclean biedt haar klanten een huurconcept voor re-usable kleding. “Klanten kunnen ook zelf kleding inkopen en het door ons laten reinigen. Maar via het huurconcept weten ze dat er een automatische controle is op de levensduur.” De levensduur verschilt per materiaal. Voldoen kledingstukken niet meer aan de eisen, dan worden ze meestal vernietigd. Soms gaan goed bruikbare labjassen naar projecten in het buitenland. Het aanleveren van te wassen kleding kent verschillende stromen. Kooistra: “Er zijn verpleegkundigenuniformen, doktersjassen

Laatste nieuws? www.cleantotaal.nl

en platgoed zoals beddengoed en handdoeken. Dat is niet ónze hoofdtak, deze materialen reinigen wij alleen voor privéklinieken. Wij hebben ons toegelegd op de OK-stroom van basiskleding en een cleanroom-stroom van gespecialiseerde beschermende kleding.” De kleding is gemerkt en voorzien van chips. “Afhankelijk van de reinheidsklasse en afspraken, krijgen de producten een eigen behandeling. Maar wel altijd per klant!” In de sorteerruimte staan bakken met gevonden voorwerpen: “Er blijft nog weleens iets in de zakken zitten. Dat beperkt zich niet tot pennen, maar we vinden ook persoonlijke zaken, zoals horloges,

trouwringen of brillen. Die gaan natuurlijk terug naar de klant.” Ter bescherming van de eigen medewerkers zijn er protocollen, bijvoorbeeld voor besmette kleding. “Die komt binnen in oplosbare waszakken en gaat direct de wasmachine in. Verder worden alle transportmiddelen, zoals kratten en containers, gereinigd.” Schoon en vuil blijft strikt gescheiden: zowel richting sorteerafdeling als richting schone afdeling moeten de medewerkers door de omkleedruimte. Aan de vuile kant draagt men donkerblauw, aan de schone kant lichtblauw. Bij de cleanrooms zijn extra kleedruimtes voor het omkleden volgens de nóg strengere normen. Meer aandacht voor hygiëne Ieder product heeft zijn eigen mate van microbiologische reinheid nodig. Daarom zijn er voor de verschillende stromen verschillende was-, droog- en vouwruimtes. Het ‘gewone’ schone goed wordt verwerkt in de algemene ruimte. Gelden er strengere eisen dan wordt er gewerkt in de cleanrooms. Deze hebben HEPA-filters en voldoen aan alle ISO-normen tot een waarde 4 (de strengste categorie waarin nog door mensen gewerkt kan worden). Hier zorgen medewerkers in beschermende kleding en met

handschoenen voor een microschone, ingesealde kleding. “Het vouwen en sealen in de vacuümverpakkingen gebeurt handmatig. Het polyester is namelijk te glad voor een vouwmachine en de machines kunnen niet gebruikt worden in een cleanroom. In de cleanrooms heerst een overdruk, zodat er alleen lucht naar buiten kan stromen. Er hangen deeltjesmeters die meten of de ruimte aan de eisen voldoet”, legt Kooistra uit. Hierdoor is de zuiverheid gegarandeerd. Tijdens en na het hele was-, droog- en inpakproces loopt er een geautomatiseerd kwaliteitsvolgsysteem en er worden kwaliteitsmonsters genomen. Het schone waswater komt uit een eigen waterbassin met extra filtering. Kooistra merkt dat er meer aandacht is voor hygiëne in kritische ziekenhuisruimten: “Vorig jaar waren er een aantal incidenten op operatiekamers, waardoor die gesloten moesten worden. Daardoor werden ziekenhuizen zich bewuster van de risico’s. Ze kregen zo ook aandacht voor de schoonmaak en gebruikte kleding. Dat merken wij in de vraag naar onze producten en diensten.” Van een Mexicaansegriepeffect is volgens Kooistra (nog) geen sprake. ❚ Informatie www.micronclean.nl

Reinigingssysteem kritische ruimten In samenwerking met Vileda ontwikkelde Micronclean een mopsysteem voor onder andere OK-reiniging. In plaats van een emmer sop met een mop die de hele dag wordt gebruikt, liggen er reeds bevochtigde moppen in een afgesloten box. Eén mop en steel gaan mee in de ruimte. Hiermee worden alleen wanden en vloeren in die ene ruimte schoongemaakt. Daarna gaat de mop in een zak en is hij klaar voor vervoer naar de wasserij in Bolsward.

nr. 5 oktober 2009

zorg

Alpheios Performance Barometer

Kwetsbaar opstellen geeft resultaat Nieuwe bezems vegen schoon. Dat principe geldt voor het Diaconessenhuis Leiden. Met de komst van een nieuw hoofd facilitaire dienst, ontstaat de vraag

“Er moet tijd voor zijn,

of de eigen –op het eerste gezicht prima functionerende- schoonmaakdienst

maar ook volledige

het inderdaad wel zo goed doet. Reden om leverancier Alpheios te vragen mee

openheid van zaken, en

te doen in een onderzoek naar effectiviteit en marktconformiteit.

dus vertrouwen”

tekst: Leon van den Berg

we gezamenlijk noodzakelijke veranderingen openheid van zaken, en dus vertrouwen. lean Totaal spreekt met Lenie Ruigimplementeren?” Het onderzoek geeft immers een diepgaand rok, teamleider Schoonmaakservice, inzicht in het reilen en zeilen van de organiMeta van der Veen, hoofd Gast & satie en het functioneren van mensen op alle Eigen diensten Service, beiden van het Diaconessenhuis. Lenie Ruigrok schetst de aanvangssituatie. Aan tafel zit ook Frank Brandsma, Adviesspe- niveaus. Dat getuigt van moed. Het vertrou“Onze interne klanten waren zeer tevreden wen moet wederzijds zijn. Ook wij stellen cialist National Account Team van Alpheios, over de schoonmaakkwaliteit. We deden ons kwetsbaar op. In onze ogen past dit die de aftrap van het gesprek doet. “Het is eigenlijk altijd precies wat de klant vroeg. binnen een strategische samenwerking, een goed als organisatie-onderdelen zichzelf Aan de andere kant waren onze medewerkers partnership, waarvan het onderzoek deel uit regelmatig een spiegel voorhouden, ook als maakt. Minstens net zo belangrijk is namelijk niet zo tevreden. We hadden een hoger dan de interne klant zoals in dit geval zeer tevregemiddeld ziekteverzuim, mede doordat de wat we erna samen gaan doen. Hoe kunnen den is. Wij zijn leverancier van schoonmaakmensen zich niet zo gewaardeerd producten en – systemen maar voelden. Zakelijk gezien was ons bieden ook strategische adviezen functioneren ook niet optimaal. aan; onder andere in de vorm Als we meer geld nodig hadden, van de Alpheios Performance kregen we gewoon meer budBarometer. De vraag van het get, maar dat is natuurlijk niet Diaconessenhuis kwam precies oneindig. op het moment dat wij deze Wat ons ziekenhuis uniek maakt, nieuwe dienst gereed hadden. is dat we alle diensten nog in Met deze Performance Baromeeigen huis doen. We besteden de ter meting houden we via een schoonmaak dus niet uit. Op den door ons ontwikkelde methodiek duur kun je dat echter alleen volde totale performance tegen het houden als je dat tegen vergelijklicht en koppelen die met de bare kosten als het commerciële daaraan verbonden kosten. Het veld kunt doen. Je moet jezelf dus is snel gezegd, maar daarvoor vragen stellen over hoe effectief je heb je natuurlijk wel een paar V.l.n.r. Frank Brandsma, Adviesspecialist National Account Team van Alpheios, en Meta werkt en ook hoe marktconform randvoorwaarden nodig. Er moet van der Veen, hoofd Gast & Service, Lenie Ruigrok, teamleider Schoonmaakservice, beiden van het Diaconessenhuis. je bent. Je moet naar een situatie tijd voor zijn, maar ook volledige

oktober 2009 nr. 5

zorg

“Je moet ook met een open blik de toekomst bekijken. Een verbetertraject eindigt immers nooit” Veel ruimte voor kunstzinnige inrichting.

waarin de klant tevreden blijft, de medewerkers dat ook zijn, de dienstverlening op peil blijft en de kosten binnen de perken blijven. Als we ons die vragen niet zouden stellen, zou er in eerste instantie niets veranderen, maar op termijn mogelijk wel. Dat willen we graag voorkomen.” Aanpak In het voorjaar van 2007 is het onderzoek gestart. Getoetst werd onder meer op kosten, de gebruikte methodieken, de personele invulling en het personeelsbeleid, de kwaliteitszorg en de calculatie. Na de nodige desk- en fieldresearch volgde een adviesrapportage, met daaraan verbonden aanbevelingen om een en ander te verbeteren. Concreet, realistisch en haalbaar. Het rapport kwam in juli 2007 uit en de implementatie van de aanbevelingen werden uitgevoerd gedurende 2008. Brandsma: “Er kwamen een aantal zaken uit die nodig moesten worden aangepast. Zo was bijvoorbeeld de calculatie sterk verouderd, waardoor deze onbetrouwbaar bleek. Die is dus up to date gemaakt. Ook bleek dat het personeel eigenlijk voortdurend achter de feiten aanholde. Er waren natuurlijk wel vastgestelde taken, maar omdat de dienstverlening volgens het principe ‘u vraagt en wij draaien’ werkte, kwam er erg veel tussendoor. In de nieuwe methodiek is de regie weer volledig zelf in handen genomen en hebben er redelijk ingrijpende organisatorische veranderingen plaatsgevonden. Dat heeft gevolgen voor de schoonmaak methodiek, de frequentie, het aantal FTE’s (-8%) en natuurlijk voor de kosten. Die waren hoger dan wenselijk en zijn nu tot een aanvaardbaar niveau teruggebracht met behoud van klanttevreden-

Laatste nieuws? www.cleantotaal.nl

Moderne inrichting met veel lichtinval weerspiegelt de open houding van het ziekenhuis.

heid en mét meer tevredenheid onder het personeel.” Daling ziekteverzuim Als de term minder FTE’s valt, wordt wel een belangrijk punt geraakt. Hoe bedreigend is deze strategische samenwerking voor de schoonmaakdienst? Volgens Ruigrok helemaal niet. “Het gaat allereerst om een kleine vermindering. Bovendien zijn daarvoor betere investeringsmogelijkheden in mens en materieel in de plaats gekomen. Zo is er nu veel meer ruimte voor educatie. Alles staat of valt wel met een goede uitleg van het hoe en waarom. Communicatie is sowieso een sleutelbegrip. Dat is een belangrijk deel van mijn dagtaak geworden. We kunnen nu veel meer aan begeleiding van medewerkers doen dan voorheen. En dat heeft grote gevolgen voor de tevredenheid. Traditioneel was de werksfeer al goed, maar die is nu nog verder verbeterd. Medewerkers voelen zich nu veel meer serieus genomen.” Van der Veen vult aan: “Inmiddels heeft dat geleid tot een spectaculaire daling in het ziekteverzuim. We zaten rond elf procent, inmiddels ligt het op tussen drie en vijf procent, wat gunstiger is dan het landelijk gemiddelde dat op bijna zes procent ligt.” Overigens heeft ook de klant een veer moeten laten. Ruigrok: “In principe blijft alles mogelijk wat de klant wil, maar anders dan vroeger maken we nu wel duidelijk dat daaraan een prijskaartje hangt. Dat stemt de klant tot kritisch nadenken of alle wensen wel reëel zijn. In de praktijk hoeft je niet iedere dag overal schoon te maken. Met de vrijgekomen tijd kunnen essentiële schoonmaaktaken beter worden uitgevoerd. Het feit dat we kritisch zijn naar ons eigen functioneren heeft nog

een onverwacht gevolg gehad. Ook de klant is ons nu serieuzer gaan nemen. We worden nu op grond van onze expertise gevraagd om deel te nemen in verbetertrajecten waarbij we voorheen niet in beeld kwamen. Ik noem als voorbeelden de OK en radiologie.” Resultaat vasthouden Hoewel Van der Veen pas aan het einde van het implementatietraject in het Diaconessenhuis ging werken, is ze erg enthousiast. “We hebben een gedegen en integer onderzoek achter de rug. Je ziet nu de resultaten van zo’n strategische samenwerking. De Performance Barometer heeft ons geholpen de doelstellingen te verwezenlijken. Alle betrokken partijen spinnen daar garen bij. We hebben nu een goed functionerende, moderne schoonmaakdienst, maar daarmee stopt het verhaal natuurlijk niet. Je moet er nu voor zorgen dat je de voordelen die je samen hebt bereikt, vasthoudt. Daarin is de verbeterde communicatie waarin Lenie een belangrijke rol speelt essentieel. Lenie Ruigrok vult aan: “Zo zijn we alweer aan het kijken of we de avondschoonmaak naar de dag kunnen verplaatsen. Het lukt steeds minder goed om daar de mensen voor te krijgen en het verloop in personeel is daar groot. In de dagschoonmaak hebben we daarentegen nauwelijks verloop. Het is goed om een strategische partner als Alpheios te hebben waarmee je ook over dit soort thema’s kunt sparren.” Als afsluiting stelt Van der Veen: “Je moet ook met een open blik de toekomst bekijken. Een verbetertraject eindigt immers nooit.” ❚ Informatie: www.alpheios.nl

nr. 5 oktober 2009

Ontwikkelingen in professioneel schoonmaken & reinigen

Mediabrochure 2010

iad Me hure c 0 o r b 01 2

De Clean Totaal

Mediabrochure 2010 is uit!

Kijk op www.cleantotaal.nl/adverteren. Een exemplaar aanvragen kan natuurlijk ook via sales@cleantotaal.nl

infra

Wassend water over zeedijk In alle vroegte opende wethouder Lucas Bolsius van Rotterdam op maandag 21 september een uniek stukje weg. Op de Westzeedijk heeft Gemeentewerken Rotterdam over een lengte van 100 meter als proef de Wassende Weg aangelegd. Hiermee moeten volgens projectleider Richard Ruijtenbeek fijnstof en verkeerslawaai sterk verminderen. tekst: Leon van den Berg

et systeem is op het eerste gezicht erg eenvoudig. Via de zijkant van de weg wordt water door een speciaal type zeer open asfaltbeton (zoab) gevoerd. Het water blijft vlak onder het wegoppervlak. Als er een auto overheen rijdt, ontstaat een nevel die het fijnstof uit de uitlaat opvangt en neerslaat. Het water en het stof worden vervolgens via de andere wegkant afgevoerd naar het riool. Uiteindelijk wordt het verbruikte water in de rioolzuiveringsinstallatie weer gereinigd. Ruijtenbeek over de achterliggende techniek: “Het nieuwe type asfalt dat we in de Wassende Weg gebruiken, bestaat uit een speciaal soort zeer open asfaltbeton (zoab). Gemeentewerken gebruikt asfalt waarin overtollig dakbitumen is verwerkt waardoor ook dit afvalmateriaal weer hergebruikt

wordt. Onder het wegdek zitten een ingenieus leidingensysteem en een waterreservoir van zesduizend liter. Daarin wordt regenwater van de daken van een aantal panden langs de Westzeedijk opgevangen. Dat water gebruiken we om de proefweg schoon te spoelen. De Wassende Weg is ontwikkeld in samenwerking met verschillende marktpartijen, waaronder aannemer Van Gelder, en verschillende gemeentelijke diensten.” Kleine meerkosten Er is een duidelijke visie op de gewenste resultaten. Ruijtenbeek: “We denken dat we de hoeveelheid fijnstof met acht procent omlaag kunnen brengen. Uit laboratoriumproeven blijkt dat dit haalbaar is. Het verkeerslawaai gaat naar verwachting met drie decibel omlaag. Als de proef

Werkingsprincipe Wassende Weg

Laatste nieuws? www.cleantotaal.nl

Vanaf deze zijde komt het water onder het wegdek.

slaagt, gaan we alle belangrijke 50-kilometerwegen in Rotterdam omvormen tot Wassende Wegen. Qua kosten valt de investering mee. Per honderd meter is dat ongeveer e10.000,-. Er zijn nog wel een paar aandachtspunten. Het wegsysteem is wat kwetsbaarder dan ander asfalt. Bovendien staat of valt het resultaat met onderhoud. We denken dat we met een zoab-zuiger verstopping van het ZOAB op de delen die niet intensief bereden worden kan voorkomen. Op de drukke delen, zorgen de passerende auto’s zelf voor het open blijven van de structuur. De watervoorraad is beperkt. De tank is na één was-

beurt leeg. We zetten de installatie dan ook alleen maar aan als de meetapparatuur dat aangeeft. Dat is als er niveau PM1 wordt gemeten. Dus heel veel fijnstof in de lucht. Dat zal hoofdzakelijk in de spits zijn. Naar schatting zijn er een kleine dertig wasbeurten op jaarbasis nodig. Voor de rest heeft de weg voldoende aan het erin aanwezige regenwater. Als we meer water nodig hebben kunnen we de tank vullen met leidingwater, maar dat willen we liever niet.” De proef met de Wassende Weg duurt een jaar. ❚ Informatie www.rotterdam.nl/wassendeweg

nr. 5 oktober 2009

technologie

Studenten ontwerpen Autonome Zwerfafval Opruim Robot (AZOR) Zes studenten van twee faculteiten van de Universiteit Twente leggen nu de laatste hand aan een robot die zwerfafval opruimt. Daarbij worden ze ondersteund door ingenieursbureau Demcon Advanced Mechatronics. De Stichting Nederland Schoon heeft het proefmodel inmiddels stevig omarmd en wil de robot op de markt brengen. Hako, producent van machines voor binnen- en buitenreiniging, is daarin eveneens geïnteresseerd. Belangrijke vraag: heeft dit technisch hoogstandje ‘levenskansen’?

tekst: Sjaak van Zuijlen

at de robot potentie heeft, staat buiten kijf sinds in mei een prototype te zien was tijdens een beurs voor de afval- en reinigingsbranche. “Het apparaat trok veel aandacht, hoewel het eigenlijk alleen maar balletjes kon oppakken en bovendien veel lawaai maakte”, vertelt Rogier Kauw-A-Tjoe, student Industrieel Ontwerp. “De robot - inmiddels Cleaning Robot 2010 genaamd - waar we nu aan werken, is volledig automatisch en kan rijden, zwerfafval herkennen en in een reservoir opslaan.” Het betekent dat de robot onder meer is uitgerust met een camera om het afval te herkennen en ‘slimme’ bor-

oktober 2009 nr. 5

stels of een rol met ‘vingers’ om het afval op te pakken. Daarnaast zijn er sensoren om obstakels zoals straatmeubilair te ontwijken en is er detectie om te voorkomen dat grote stukken afval in de robot beklemd raken. Het nieuwe proefmodel maakt ook nog eens minder geluid en werkt sneller. Kauw-A-Tjoe: “Laatste snufje is dat je op afstand informatie naar de robot kunt sturen. Zo is het mogelijk met een soort PDA (Personal Digital Assistent) foto’s van zwerfvuil te maken en die beelden naar de robot te sturen. De robot interpreteert de beelden en haalt het afval op.” Diepere gedachte Volgens Maarten Bonnema van de faculteit CTW (Construerende Technische Wetenschappen), die samen met Jan Broenink van de faculteit EWI (Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica) de studenten begeleidt, is de robot niet op elke locatie inzetbaar. “Oorspronkelijk was het idee om de robot langs snelwegen in te zetten, maar dat bleek te gevaarlijk. We beperken ons nu vooral tot winkelgebieden, die de robot moet schoonhouden.” Dat is volgens hem iets anders dan schoonmaken waar grotere machines en menskracht voor nodig zijn. “Achter dat schoonhouden, zit een diepere gedachte”, licht Bonnema toe. “Opdracht aan de studenten was immers ook na te denken over wie belang heeft bij dit apparaat. Dat

technologie

Stijlvol en opvallend... “De Cleaning Robot 2010 wordt in zijn definitieve vorm zo’n zestig centimeter breed en lang, en negentig centimeter hoog”, vertelt Rogier Kauw-A-Tjoe. “Hij is stijlvol én opvallend vormgegeven, zodat mensen er niet van schrikken, over struikelen of zich eraan kunnen bezeren. De robot, die hufterproof is, is volautomatisch. Wel moet na een paar uur het reservoir worden geleegd, en desgewenst de accu worden opgeladen. De robot is inzetbaar in winkelgebieden en stedelijke centra. In de nabije toekomst wordt bekeken in hoeverre de robot op andere locaties inzetbaar is. Te denken valt aan onder meer perrons, fabriekscomplexen, stadions en pretparken.” Een voorloper van de AZOR op basis van de HAKO Hamster.

zijn bijvoorbeeld winkeliers die in hun straat of op hun plein geen afval willen zien. Het effect is namelijk dat wanneer er geen afval op straat ligt, mensen minder geneigd

Zullen we de robot ooit zien in het straatbeeld? zijn vuil op straat te gooien.” De grootste uitdaging was volgens Bonnema om verschillende technieken in één apparaat geïntegreerd te krijgen. Aanleiding om ingenieursbureau Demcom Advanced Mechatronics bij het project te betrekken. “Wij zijn gespecialiseerd in het ontwikkelen van mechatronische producten”, vertelt Jan Leideman van Demcon. “Systemen waarbij zowel kennis van mechanica, elektronica als software komt kijken. Wij hebben de studenten vooral praktisch begeleid bij het realiseren van het eerste prototype. Verder hebben we specifieke kennis op het gebied van robotica en besturingstechnieken ingebracht.” Mogelijkheden Hoewel de robot in de praktijk nog geen blikje heeft opgeruimd, zien Leideman en Kauw-A-Tjoe grote mogelijkheden voor het apparaat. Zeker wanneer het ook frietbakjes, milkshake-bekers en grotere flessen kan opruimen. Leideman: “Zoals grote veegmachines nodig zijn om hele straten schoon te maken, is deze robot meer geschikt voor spotcleaning: het schoonhouden van kleinere oppervlakten. Dat zie je nu amper.” “Of dat werk wordt met de hand gedaan”, vult Kauw-A-Tjoe aan. “Maar juist met deze robot erbij kan er sneller én meer worden opgeruimd. Overigens zonder dat het ten koste hoeft

Laatste nieuws? www.cleantotaal.nl

te gaan van de werkgelegenheid. Ook met dat aspect is rekening gehouden.” Voor twee andere aspecten geldt dat minder, de kosten en de productietechniek. Zo weet producent Hako uit eigen onderzoek dat de productiekosten van zeer innovatieve apparaten hoog zijn. “Maar dat is geen reden om de robot links te laten liggen”, zegt directeur Jean Paul Christy. “Echter, we gaan de robot ook niet koste wat het kost produceren. Het is moeilijk inschatten of de samenleving een robot op straat accepteert. Ook hebben we nog niet alle mogelijkheden van het apparaat en andere toepassingsgebieden verkend. Want zeker is dat de robot ook zijn beperkingen heeft. Bijvoorbeeld kauwgum verwijderen is onmogelijk. Aan de andere kant zit er veel nieuwe techniek in, die mogelijk goed bruikbaar is in onze andere veegmachines. Dat zijn ook opties die Hako bekijkt. Maar ik sluit niet uit dat deze robot over enkele jaren rondrijdt, want het blijft een knap staaltje werk.” ❚

Stichting Nederland Schoon “Wij zijn opdrachtgever van het project, vooral om twee redenen”, aldus projectmanager Kors van der Wolf. “Op de eerste plaats irriteert zwerfvuil veel Nederlanders en we zien graag de discussie daarover verder op gang komen. Daarnaast blijkt de afval- en reinigingssector erg terughoudend op het gebied van innovatieve veegmachines. Blokkades vormen steeds weer investerings- en onderhoudskosten en terugverdientijden. Dát willen we doorbreken. Sinds twee jaar praten bedrijfsleven, gemeentelijke en landelijke overheid intensief over de aanpak van zwerfvuil. Een discussie die de Stichting Nederland Schoon namens het bedrijfsleven begeleidt. Daaruit is inmiddels het Impulsprogramma Zwerfafval voortgekomen. Van der Wolf: “Daarbinnen is primair aandacht voor de burgers om hen te leren geen afval op straat te gooien. Ook worden in het kader van dit programma subsidies verstrekt, bijvoorbeeld aan gemeenten, om plannen te bedenken om zwerfafval tegen te gaan. Eveneens is er geld voor innovatieve projecten. Zo heeft de stichting in de ontwikkeling van deze robot € 50.000 geïnvesteerd. Dat is veel geld, maar we verwachten dan ook de robot over enkele jaren in het straatbeeld terug te zien.”

nr. 5 oktober 2009

bedrijfsreportage

Reinigen gaat verder dan zichtbaar vuil

Dieptereiniging goed voor keuken en medewerker

ooral in grote bedrijfs- en instellingskeukens moet de hygiëne perfect in orde zijn. Het is immers niet de bedoeling medewerkers en patiënten tijdens de maaltijd van een voedselvergiftiging te voorzien. Voor de optische schoonmaak voldoet de dagelijkse reiniging. Maar veel keukenbeheerders realiseren zich niet dat vet en vuil zich ook op andere plaatsen ophoopt, zoals achter afdekplaten en in (vet)afzuigkanalen. Het klimaat in een keuken is perfect voor bacteriegroei, stankoverlast en plaagdieren dankzij de warmte, voedselresten en nestelplekken. Vervuiling is slecht voor de voedselveiligheid maar ook voor de portemonnee want vervuilde apparatuur gaat minder lang mee en verbruikt meer energie. Zo kan kalkafzetting in een spoelkeuken voor onverwachte storingen zorgen of belemmeren vetresten in de afzuigkanalen een goede afzuiging. Dit komt een schone, veilige werkomgeving niet ten goede. Om van het brandgevaar nog maar niet te spreken. Een bedrijf dat al sinds 1972 ervaring heeft in dieptereiniging van grootkeukens is Rentokil Hygiene uit het Noord-Brabantse Rijen, onderdeel van het wereldwijde Rentokil Initial. “Deze reiniging

oktober 2009 nr. 5

Wie wel eens het tv-programma De Smaakpolitie heeft gezien, weet dat het er in sommige ‘professionele’ keukens niet al te smakelijk aan toegaat. Maar zelfs al ziet het er op het oog netjes uit, dan nog hoopt vuil en vet zich op onzichtbare plaatsen op. Een periodieke dieptereiniging van een grootkeuken is dan ook geen overbodige luxe.

komt absoluut niet in de plaats van de dagelijkse schoonmaak, maar is aanvullend”, benadrukt divisie manager René Lam. Hij werkt al 22 jaar bij Rentokil, waarvan de laatste zes jaar bij de Hygiene-divisie.

tekst: Ilse van Ogtrop

Sanitair is het visitekaartje van een bedrijf

Vrachtwagen “Omdat keukens vrijwel elke dag in bedrijf zijn, start onze reiniging vaak aan het eind van de middag en duurt dan tot in de nacht”, legt Wouter Overmars uit. Hij is sinds enkele jaren verantwoordelijk voor de marketing & communicatie bij Rentokil Hygiene. Mensen schrikken soms als Rentokil komt voorrijden in een vrachtwagen vol gereedschap en apparatuur. “Met twee emmertjes sop en een spons redden we het natuurlijk niet. Onze medewerkers doen hun zware werk in beschermende kleding. Je wilt niet dat ze zich bijvoorbeeld snijden aan scherpe randen”, aldus Lam. En die zijn er volop in een ontmantelde keuken waar alle apparatuur van zijn plaats gaat, uit elkaar wordt gehaald en in- en uitwendig wordt gereinigd. Overmars: “Daarna wordt alles weer gemonteerd en uiteindelijk gedesinfecteerd. Onze medewerkers zijn niet alleen gespecialiseerde servicemedewerkers maar ze hebben ook een flinke dosis technische kennis. Ze volgen altijd eerst een VCA-basisveiligheidsopleiding en ze hebben basiskennis van elektriciteit, gas en watertechniek, zoals speciale kranen en afvoersystemen.” Er komen regelmatig leveranciers langs die bijscholing geven over nieuwe keuken- en waterappara-

bedrijfsreportage

Risico-inventarisatie volgens HACCP Bedrijven die zich bezighouden met bereiden, verwerken, behandelen, verpakken, vervoeren en distribueren van levensmiddelen, moet een controleproces hebben om besmettingsrisico’s te vermijden. Deze risico-inventarisatie heet HACCP (Hazard Analysis & Critical Control Points). Ieder bedrijf stelt zijn eigen inventarisatie op aan de hand van 7 kernpunten: potentiële gevaren initiëren plus maatregelen om het gevaar te beheersen, kritische beheerspunten vaststellen (CCP’s), per CCP kritische grenzen aangeven, vaststellen hoe de CCP’s bewaakt worden, correctieve acties per CCP vastleggen, verificatie toepassen om te zien of de werkwijze voldoende veiligheid geeft, documentatie (systeemopzet) en registraties bijhouden. Een bedrijf geeft dus ook aan met welke maatregelen zij de risico’s beperken. Er zijn verschillende gevaren, zoals: microbiologische gevaren (bijvoorbeeld bacteriën, virussen, schimmels en prionen), chemische gevaren (bijvoorbeeld gifstoffen geproduceerd door schimmels, milieucontaminanten en bestrijdingsmiddelen) en fysische gevaren (bijvoorbeeld glas en scherpe metaal- of houtdelen). Meer informatie: www.vwa.nl (Voedsel en Warenautoriteit) en voeding-haccp.pagina.nl tuur. Dat is nodig, want deze apparatuur zit tegenwoordig vol met geavanceerde onderdelen zoals printplaten. Ondanks het regelmatig werken in avond- en nachturen is het verloop onder het reinigingspersoneel opvallend laag. “Door de combinatie van reinigen en techniek zijn veel medewerkers gehecht aan hun vak: het geeft veel voldoening de keuken weer brandschoon achter te laten.” HACCP Voor de keukeneigenaren geldt dat ze dankzij de dieptereiniging ook aan hun eigen HACCPrichtlijnen kunnen voldoen. “Er wordt gewerkt aan de hand van een checklist. Na iedere reiniging volgt een interne controle door onze teamleider - de meewerkend voorman. Hiervan volgt een volledige schriftelijke rapportage waarin wij ook wijzen op de kritische punten, zoals losliggende stopcontacten en andere gebreken. Bij het opzetten van een HACCP-plan biedt Rentokil handvatten. Overmars: “Wij gebruiken een serviceprogramma waarin per object in de keuken staat hoe dit gereinigd moet worden plus de gewenste reinigingsfrequentie. Dit kan een klant zo overnemen voor zijn eigen HACCP-plan. Daarmee tonen ze aan dat ze de

Laatste nieuws? www.cleantotaal.nl

risico’s verminderen.” De klantenkring van Rentokil Hygiene is breed, aldus Overmars: “We komen bij bedrijfsrestaurants, zorginstellingen, scholen en overheid. Zij beseffen dat vervuiling kosten, minder rendement van de apparatuur en soms zelfs zieke medewerkers veroorzaakt.” Er wordt gewerkt met 3-jaarscontracten, die veel klanten keer op keer verlengen. Iedere dienst van Rentokil Hygiene heeft een eigen uitstraling. Kleurcodering van de bedrijfskleding en in technische handboeken en procedures, zorgt niet alleen voor duidelijkheid, maar voorkomt ook kruisbesmetting. Vlam in de pan Meestal gebeurt een dieptereiniging één tot twee keer per jaar, spoelkeukens soms vaker om kalkafzetting te voorkomen. Een belangrijk onderdeel van de reiniging van keukens vormt de vetafzuiginstallatie. Er hecht zich veel vet aan brand- en regelkleppen, de motor en de kanalen. Met een dikke, vettige laag stof in het motorgedeelte werkt een motor minder efficiënt en zo’n vetlaag in een afzuigkanaal kan heel gevaarlijk zijn: “Als de vlam in de pan slaat, staat binnen de kortste keren het hele afzuigkanaal in brand en kan een heel pand ver-

loren gaan,” legt Overmars uit. Veel verzekeringsmaatschappijen verlangen daarom een jaarlijkse reiniging. Nu zijn afzuigkanalen lastig te reinigen, maar Rentokil Hygiene heeft dankzij de jarenlange ervaring speciale methodes ontwikkeld. Lam: “Met ‘droge’ stoom verwarmen we het kanaal om zoveel mogelijk aangekoekt vet weer vloeibaar te maken. Dit vangen we op. Daarna volgt reiniging met een kunststof borstel met nozzle en een reinigingsmiddel. Onze reinigingsmiddelen laten wij speciaal ontwikkelen door een vaste leverancier.” Uiteraard voldoen deze middelen aan alle milieueisen, eisen voor voedselveiligheid en is er controle op opslag en vervoer. Sanitair als visitekaartje Naast de keukenreiniging en schoonmaak van vetafzuiginstallaties, reinigt Rentokil Hygiene ook klimaatbeheersinginstallaties en sanitair. Overmars: “Bij klimaatinstallaties kunnen we via endoscopie in de kanalen foto’s van de situatie maken voor een optimaal reinigingsplan.” Sanitairreiniging gaat volgens dezelfde werkwijze als keukenreiniging: demontage, reiniging en terugplaatsing. Bij een contract voor minimaal vier maal sanitairdieptereiniging per jaar, krijgen

Schrik als je keukenapparatuur verschuift.

Frietje met???

Gebrek aan onderhoud en goede schoonmaak.

klanten tegenwoordig ook een storingsdienst: als er iets defect raakt, verstopt is of de kraan lekt, dan zorgt Rentokil binnen 24 uur na de melding dat het wordt opgelost. “Dit is een unieke combinatie van reiniging en technisch onderhoud”, aldus Overmars. “Sanitair is het visitekaartje van een bedrijf, of het nu een tankstation, restaurant of kantoorpand is”, meent Lam. “Als dat niet netjes is, moet je je afvragen hoe het met de hygiëne in de keuken is gesteld!” ❚ Informatie www.rentokil-initial.nl

nr. 5 oktober 2009

bedrijfsreportage

Martin Kuipers (links), Alex Marcus (midden) en Maurice Sonntag (rechts) staan voor Ecolab maar vooral voor de klant.

Ecolab

Wereldspeler in schoonmaakconcepten Ecolab staat geregistreerd als een chemisch bedrijf, maar daarmee doen we het tekort. In Nieuwegein - één van de 55 productievestigingen in de wereld - worden immers niet alleen plastic flessen gevuld met schoonmaakvloeistof. Dat gebeurt óók, maar schoonmaakmiddelen verkopen is zeker niet het hoogste doel van deze onderneming, waarbij wereldwijd 26.000 mensen werkzaam zijn. Wat is het doel dan wel?

tekst: Jac. Janssen

e vragen het Alex Marcus, Maurice Sonntag en Martin Kuipers. De eerste is senior marketing manager. De andere twee werken als key account manager Building Care Institutional Division bij Ecolab. De functieomschrijvingen verraden overigens de Amerikaanse herkomst van dit bedrijf. Marcus: “Ecolab is inderdaad een wereldmarktleider in de productie en verkoop van schoonmaak- en desinfectiemiddelen. Maar in de eerste plaats zijn wij er voor onze

oktober 2009 nr. 5

klanten. Ons doel is de klant, die een schoonmaakvraag heeft, een passende oplossing te bieden door middel van een compleet schoonmaaksysteem. Onder het motto: schoon, veilig en efficiënt.” Merken beschermen Aan reclame of advertenties doet Ecolab nauwelijks. Vandaar dat er een onjuist beeld kan bestaan over wat de onderneming doet. Op tv is Rob Geus - bekend van De Smaakpolitie en Red mijn vakantie - Ecolab-ambassadeur.

Tot de klanten van Ecolab behoren uiteenlopende organisaties, van klein tot groot zoals restaurants, overheden, industrie, hotelketens en schoonmaakbedrijven. Maar ook grote fastfoodiconen als McDonalds en Burger KIng en winkelketens als Ikea. Ecolab kan deze klanten hoogstaande service bieden, omdat het bedrijf in maar liefst 160 landen is vertegenwoordigd. Marcus: “We komen overal waar hygiëne van belang is. Van de boer tot het lapje vlees dat bij de consument op zijn bord ligt en alle stappen daartussen.”

Bekend van TV programma’s “De Smaakpolitie” en “Red mijn Vakantie” Ecolabambassadeur Rob Geus.

Sonntag vult aan: “Wij adviseren onze klanten, verkopen en installeren systemen. We verhuren en onderhouden bijvoorbeeld ook vaatwassers, verlenen service en trainen de mensen die met onze systemen werken. Ook certificeren we afdelingen of schoonmaakbedrijven.” Trusted business partner De diverse ziekenhuizen in Martin Kuipers’ klantenportefeuille leveren voorbeelden van Ecolabmaatwerk. “Ziekenhuis A huurt zijn eigen schoonmaakbedrijf in. Dat bedrijf voorzien wij van de benodigde reinigingssystemen en middelen én van training. In ziekenhuis B verzorgt een eigen afdeling, die we rechtstreeks adviseren en beleveren, de hygiëne. In ziekenhuis C leveren we direct advies en implementatie voor de OK-hygiëne.” Profiteert Ecolab van de recente controles van de Gezondheidsinspectie, waardoor sommige ziekenhuizen door gebrekkige hygiëne hun operatiekamers moesten sluiten? Marcus: “We kiezen er bewust voor daar niet direct op af te stappen. Liever wachten we tot het stof is neergedaald. Daarna willen we graag adviseren hoe ze de situatie kunnen verbeteren. Uiteindelijk willen we een trusted business partner zijn, zoals we dat al zijn voor bijvoorbeeld Burger King en Ikea” Innovaties Ecolab stopt een slordige 10% van de

bedrijfsreportage omzet in R&D en dat resulteert vaak in verrassende innovaties. Veel vernieuwingen komen tot stand door producten van het ene toepassingsgebied geschikt te maken voor een andere sector. Zo wordt nanotechnologie ingezet voor het aanbrengen van vuilafstotende lagen en verdrijven enzymen urinelucht uit toiletten. Gloednieuw is Wash ’n Walk, een vloerreiniger met enzymen die vetresten afbreken en naspoelen overbodig maakt. “Het feit dat onze vindingen veelvuldig worden geïmiteerd, zegt iets over onze rol van koploper”, aldus Sonntag. “Neem het rugzaksysteem met precisiedosering. Of de zeepdoseerders in de keuken, te bedienen met de ellebogen. Ecolab doet geen concessies aan kwaliteit, terwijl imitaties vaak alleen om een lagere prijs draaien.” De Health Guard is een voorbeeld van een innovatief Ecolab-systeem voor de gezondheidszorg. Kuipers: “Dit systeem voorkomt kruisbe-

smetting en levert dertig procent tijdsbesparing op. Zo hoeft de schoonmaker niet te wringen, een zeer belastende inspanning voor de polsgewichten.” Duurzaam Duurzaam ondernemen is een organisch onderdeel van de bedrijfsfilosofie. Marcus: “Vanzelfsprekend produceren we zoveel mogelijk, maar. Verder maken we met onze leveranciers afspraken om zoveel mogelijk maatschappe-

“Wij denken niet op productniveau maar in achterliggende systemen” Gloednieuw bij Ecolab is Wash ’n Walk, een vloerreiniger met enzymen die vetresten afbreken en naspoelen overbodig maakt. De Health Guard werkwagen levert forse tijdsbesparing op.

lijk verantwoord te werken.” Slotvraag: ondervindt Ecolab schade door de alom tegenwoordige economische crisis? Volgens Marcus is de sectorspreiding zó breed, dat verlies aan werk wordt opgevangen door meerwerk elders. “Restaurants in het hogere segment krijgen misschien minder klanten, maar de fastfoodketens krijgen er juist weer meer over de vloer. Daarnaast blijven de regels voor hygiëne gehandhaafd. En voor de klanten die het echt moeilijk hebben, doen wij in lastige tijden extra ons best. We zitten, kortom, allesbehalve stil.” Informatie www.ecolab.com/nl

advertentie

Waarom uw onvoordelige bruikleen contract continuëren? Bij Boco, ja de enige echte sinds 1929 en gevestigd te ‘s-Graveland [naast Hilversum]. geeft u nu bij slechts 3 dozen handdoekpapier 1 dispenser helemaal gratis. Kijk voor de actievoorwaarden en meer dan 20.000 hygiëne artikelen op : WWW.BOCO.NL Tel. 035 6561402

Laatste nieuws? www.cleantotaal.nl

nr. 5 oktober 2009

wetens(w)aardigheden

Wetens(w)aardigheden Vragen bij de aanschaf van een vloerreinigingsmachine

Johan van der Reest, directeur Van der Reest Machines info@reestmachines.nl

ij de aanschaf van een vloerreinigingsmachine zijn een aantal vragen die van te voren beantwoord moeten worden. Wat is de aard van de vervuiling en gaan we schrobben (nat reinigen) of vegen (droog reinigen)? Voor de vloer van een jamfabriek heb je een andere machine nodig dan voor de vloer van een zanddepot. Een magazijn is vaak stoffig en daar voldoet een veeg-/zuigmachine ruim voldoende. Om bepaalde vlekken (bij de koffieautomaat bijvoorbeeld) weg te halen kan er dan veel beter af en toe een schrob-/zuigmachine gehuurd worden. De hoofdvervuiling is immers stof! Bij een productiebedrijf wordt de vloer vaak vet en vies, en daar is een schrob-/zuigmachine noodzakelijk. De vraag is dan wel of er ook veel veegvervuiling ligt. Als dat het geval is dan moet er toch eerst geveegd worden. Is de veegvervuiling beperkt dan kan men overwegen om een schrob-/zuigmachine te kopen met een beperkte veegfunctie. Verder is het belangrijk te weten wat de oppervlakte van

de te reinigen vloer is. Zijn er bepaalde smalle doorgangen (beperking voor werkbreedtes)? Wat moet de frequentie van schoonmaken zijn en in welk tijdsbestek moet dit gebeuren? En wellicht nog de belangrijkste vraag: wat is ons budget? Als bovenstaande vragen zijn beantwoord kan bepaalt worden welk type machine in aanmerking komt. De keuze bestaat dan uit een “walk-behind” (achterloopmodel) of een “ride-on” (opzitmodel). De praktijk leert dat een opzitmodel veel productiever is dan een achterloopmodel bij een gelijke werkbreedte. Maar met een achterloopmodel wordt weer voorzichtiger omgesprongen dan met een opzitmodel. En dan het investeringsbudget. Een opzitmodel is in aanschaf ca. 30% duurder dan een achterloopmodel met gelijke werkbreedte. Echter het opzitmodel heeft in de regel een grotere watertank of vuilvergaarbak. Hierdoor is het mogelijk om meer m2 per uur te reinigen. Ergo: een gedegen onderzoek en juiste adviezen zijn erg belangrijk bij de aanschaf van een vloerreinigingsmachine!

Zelfreinigend glas ei van Columbus?

Cor van den Berg, commercieel directeur Balink Glas c.vandenberg@balink.nl

l geruime tijd brengt een aantal grote glasproducenten zelfreinigend glas op de markt. Dit lijkt voor bepaalde situaties ideaal, maar of dit in de praktijk ook werkt is nog maar de vraag. Zelf hebben we de proef op de som genomen en hebben een paneel getest ten opzichte van normaal glas. Helaas moeten we tot de conclusie komen dat wij geen verschil in resultaat zagen. Bij een ander proefpaneel in de gevel bleek zelfs dat er onder bepaalde omstandigheden méér vuilaanhechting zichtbaar was. Tot op heden zijn wij nog niet overtuigd. Tevens is het zo dat de term zelfreinigend doet vermoeden dat het glas niet bewassen hoeft te worden. Dit is echter niet het geval, het glas dient nog steeds met een normale frequentie bewassen te worden. Dit werd ons nogmaals bevestigd door een gebruiker die vond dat de zelfreinigende beglazing op den duur zelfs vlekkerig werd.

oktober 2009 nr. 5

Een andere technologie die al veel langer wordt toegepast is het aanbrengen van een speciale coating op basis van hydrofoob technologie. Deze specifieke coating heeft zich al jaren bewezen door toepassing op bijvoorbeeld cruiseschepen, boortorens, glazen douchecabines en gevels. Specifiek voor dakbeglazing en moeilijk bereikbare geveldelen lijkt dit vooralsnog de beste oplossing. Tevens kunnen dan alle combinaties gemaakt worden met zonwerende beglazingen. Conclusie is dus dat zelfreinigend glas ons nog niet overtuigd heeft. Als conservatieve Nederlanders klampen wij ons voorlopig vast aan de in de praktijk bewezen hydrofoob technologie. Het enige kritische punt wat genoemd moet worden is dat deze technologie op termijn wel onderhoud nodig heeft. Maar ook zelfreinigend glas heeft niet het eeuwige leven.

wetens(w)aardigheden

Heeft u een vraag voor ons panel of zelf een wetens(w)aardigheid? Laat het ons weten op redactie@cleantotaal.nl

Gevelreiniging complexe materie

evelreiniging is veel meer dan alleen maar “vuil” weghalen van een gevel! In essentie gaat het bij gevelreiniging om het terugbrengen van een object (dus ook een standbeeld) naar het oorspronkelijke uiterlijk, mits verantwoord. En of het resultaat zal voldoen aan het verwachtingspatroon van de opdrachtgever. Voor we aan de slag gaan moeten een aantal vragen beantwoord worden. Waar komt de verontreiniging vandaan? Komt het van buitenaf of zijn het stoffen vanuit het materiaal zelf, of combinaties van beide? Is de vervuiling schadelijk? Is reiniging schadelijk? Is reiniging nodig in verband met verdere behandeling? Voorkomt reiniging verder schade? We onderscheiden twee soorten vervuiling: 1. Vervuiling door natuurlijke activiteiten (zoals schimmels, algen, mossen, bacteriën) 2. Vervuiling door industriële bedrijvigheid, verkeer en wonen (zoals stof, roet, vet, olie)

Al deze vormen van vervuiling zijn schadelijk. Vervuiling is geen bescherming. Als de aard van de vervuiling bekend is dan kan aan de hand van proeven vastgesteld worden hoe deze het best verwijderd kan worden. Spreek daarbij wel duidelijk van te voren de doelstellingen af, dat voorkomt teleurstellingen. Er kan op diverse manieren gereinigd worden: nat (koud, warm, hete stoom), drukloos of onder hoge druk. Nevelstralen is een techniek waarbij straalmiddel, water en druk afzonderlijk kunnen worden aangepast aan de soort vervuiling. Er kan ook droog geborsteld worden. Andere technieken zijn stralen met verschillende granulaten, laser, reinigen met warmte (hitte, föhnen), ijsstralen, reinigen met stikstof (bevriezen), reinigen met chemie of met organische oplosmiddelen, zepen en detergenten. Technieken waarbij praktisch altijd schade ontstaat zijn schuren, droogstralen, staalborstel, boucharderen, frezen of bikken.

Roland Aartsen, directeur RMA info@rmaclean.nl

Voorbeelden van nanotechnologie (deel 2)

elofte maakt schuld. In het vorige nummer heb ik toegezegd om enige sprekende voorbeelden te geven over de mogelijkheden met nanotechnologie. Laat ik direct maar met een spectaculaire beginnen: Bij NASA in Florida denken een aantal wetenschappers na over de mogelijkheid om met nanobuizen een lift te bouwen van de aarde naar een ruimtestation. U zult nu denken, Dimmen Breen, stop er nu maar mee want dit kan natuurlijk niet. OK, iets meer down to earth dan. Kleding, matrassen, beddengoed, stoelen en zacht speelgoed worden steeds vaker behandeld met nanodeeltjes in de vorm van coatings. De mogelijkheid om poreusiteit op nanoniveau te beheersen, betekent dat men deze stoffen water-, vlek- en transpiratieresistent kan maken terwijl ze toch blijven ‘ademen’. Ook hier maakt nanotechnologie het leven makkelijker. Over makkelijk gesproken: er zijn zelfreinigende coatings op de markt die onder invloed van UV straling organisch vuil afbreken waarna de restanten van dit vuil door een regenbui wordt weggespoeld. Dus, nooit

Laatste nieuws? www.cleantotaal.nl

meer ramen lappen! Zonder twijfel bent u erg sportief of in ieder geval denkt u dat. Voor u heeft de sportindustrie ook nanoproducten op haar verkoopslijstje staan. Bijvoorbeeld: tennisballen met aan de binnenzijde een speciale luchtdichte nanocoating. Deze ballen behouden hun druk en veerkracht twee keer langer dan de ‘gewone’ ballen. Golfballen met nanometaaldeeltjes vliegen een rechtere baan, nanowax maakt ski’s superglad, tennisrackets met nanobuisjes zijn lichter en sterker, frames van mountainbikes met nanokoolstofvezels zijn veel stabieler. Resultaten van nano-onderzoek en materialen zijn vandaag de dag zeker ook al terug te vinden in de gezondheidzorg. Bij de apotheker kunt u al pleisters kopen met zilveren nanodeeltjes om wonden bacterievrij te houden. Kunstgewrichten worden gecoat met slijtvaste nanolagen. Chirurgische mesjes en hechtnaalden zijn versterkt met nanodiamantjes. Contrastmiddelen voor beeldvorming bevatten nanodeeltjes. In het volgende nummer: is het allemaal goud wat blinkt?

Dimmen Breen, directeur NanoServices info@nanoservices.nl

nr. 5 oktober 2009

volgende keer

In Clean Totaal nr. 6 - 2009 In het laatste nummer alweer van 2009 duiken we verder in de wereld van tapijtreiniging en vloeronderhoud. We kijken ondermeer naar de hygiënische kwaliteiten van tapijt, het schoonmaken van bepaalde stoffen en de samenwerking tussen fabrikanten en schoonmaakbedrijven. Van een geheel andere orde is een kritische blik op nanotechnologie. Volgens recent onderzoek weet de helft van ons weinig tot niets over deze technologie. Degenen die er wél van weten spreken over onbegrensde mogelijkheden, ook voor onze branche. Lees in nr. 6 welke mythes doorgeprikt worden.

lezersservice Clean Totaal informeert schoonmaak- en reinigingsbedrijven, facilitaire dienstverleners en facilitair management in bedrijfsleven, industrie, overheid en zorg over alle nieuws op het gebied van machines, apparatuur, producten, innovaties, toepassingen, diensten, regelgeving, trends en marktontwikkelingen. Clean Totaal verschijnt zes keer per jaar en wordt verspreid in Nederland en Vlaanderen. Abonnement Een abonnement op Clean Totaal kunt u aanvragen via de antwoordkaart onderaan deze pagina of via onze website www.cleantotaal.nl. De abonnementsprijs bedraagt o 49,-- per jaar (inclusief 6% BTW). Voor verzending buiten Nederland en Vlaanderen bedraagt de abonnementsprijs o 69,--.

We duiken in de wereld van riool reinigen en ontstoppen. Zonder na te denken gooien we van alles leeg in de gootsteen of toilet. Met desastreuze gevolgen voor het riool. Om verstoppingen of lekken in leidingen op te sporen wordt met de modernste apparatuur gewerkt. Dit alles en nog veel meer in Clean Totaal nr. 6 – verschijningsdatum 11 december.

Contact Voor vragen over abonnementen kunt u contact opnemen met abonnementen@cleantotaal.nl. Persberichten kunt u sturen naar persberichten@clean totaal.nl. Hier kunt u ook mededelingen van algemene aard naar toe sturen.

Adverteerdersindex Biofriends (www.biofriends.nl) BOCO (www.boco.nl) BOMA (www.boma.eu) CPS (www.cleaningparts.nl) CSU (www.csu.nl) Ionic (www.ionicsystems.com, www.wijnen.be) ISSA (www.issainterclean.com) Kiehl (www.kiehl-group.com) Numatic (www.numatic.nl) Tana Professional (www.wmprof.com) Unger (www.ungerglobal.com) Vermop (www.vermop.com)

36 51 8 34 56 24 12 24 55 36 2 24

Voor inhoudelijke redactionele vragen en opmerkingen neemt u contact op met Leon van den Berg, hoofd redacteur (lvandenberg@cleantotaal.nl). Telefoon +31 (0) 527 617 012 of mobiel +31 (0) 6 13 320 550. Voor vragen over advertentiemogelijkheden, bedrijfs- en/of filmreportages op locatie neemt u contact op met Koos van der Lei, (kvanderlei@cleantotaal.nl). Telefoon +31 (0) 527 617 012 of mobiel +31 (0) 6 54 921 934. Adresgegevens Clean Totaal : Postadres: Bezoekadres: Postbus 176 Kennemerlandlaan 7 8300 AD Emmeloord 8302 NC Emmeloord Tel.: +31 (0) 527 617 012 www.cleantotaal.nl Fax: +31 (0) 527 617 385 info@cleantotaal.nl

Ja, ik neem een jaarabonnement op Clean Totaal (6 nummers voor e 49,– incl. 6% BTW) Mijn gegevens zijn: Naam bedrijf: Contact persoon: Adres: Postcode: Telefoon: BTW-nr (alleen voor België): Datum: U ontvangt automatisch een factuur.

Ontwikkelingen in professioneel schoonmaken

Functie: Plaats: E-mail:

& reinigen

Smeerkezen lopen tegen de LED-lamp

1e jaargang nr. 5, oktober 2009

a: em Th ovatie inn

Handtekening: Fabrikant VIPER zet voet aan wal in Europa ISSA/INTERCLEAN wil Nederlanders terug Onderhoud tapijt hels karwei

Stuur deze kaart in een enveloppe zonder postzegel naar: Clean Totaal, Antwoordnummer 25, 8300 VB Emmeloord.

Numatic International vraagt in oktober samen met Stichting Pink Ribbon aandacht voor borstkanker en doneert 15 euro per Hetty aan de Stichting. Doet u mee? Kijk op www.hetty.nl

‘CSU. Daar blijf je bij.’ CSU is door Great Place to Work opnieuw verkozen tot een van de Beste werkgevers van Nederland. Na de topposities in 2004 tot en met 2008 maakt de bekroning in 2009 ons duidelijk dat we de goede weg volgen om ons mensenbeleid te vertalen in voordelen voor onze klanten. Werknemerstevredenheid zorgt bij CSU namelijk voor een goed product, continuïteit en hogere klant tevredenheid. Persoonlijke aandacht vertalen we zo naar klantvoordeel. CSU Cleaning Services is uw professionele partner voor regulier schoonmaakwerk en specialistische reiniging. We zijn een landelijk opererende organisatie met meer dan 30 regiovestigingen. Daardoor zijn we altijd dichtbij en flexibel inzetbaar. We bieden u complete schoonmaakzorg. Maatwerk tegen een scherpe prijs. CSU is partner van MVO Nederland.

T 0413 285 111 F 0413 251 455 cleaning@csu.nl www.csucleaning.nl

cleaningservices services cleaning