DIGIFOTO Pro 2.2019

INSPIRATIE

DIGIFOTOPRO.NL

NUMMER 2

2019

PRIJS €5,95

In gesprek met...

Natuurfotograaf en boswachter

Erik de Jonge geeft je de beste tips over natuurfotografie

Mathijs Tromp

Legt de passie van de straat vast Albert Dros

Astrofotograaf Donkere Hemels Brenda Olie

Het allerbelangrijkste is geduld hebben

Continuof flitslicht

Olympus OM-D E-M1X

Fujifilm X-T30

Newbornfotografie

Niet bang voor ruw weer

Samyang 14mm f/2.4

Perfecte prijs-kwaliteit verhouding

Welke kies jij?

Exceptionele videokwaliteiten

Nikon Z 35mm f/1.8 Uitstekend vanaf volle opening

NUMMER 2/2019

A L L - R O U N D C R E AT I V E G E N I U S

M I R R O R L E S S R E I N V E N T E D De nieuwe Z 6 systeemcamera van Nikon inspireert tot het verleggen van creatieve grenzen. Een compacte full-frame camera die uitblinkt in zowel fotografie als video. De baanbrekende Z-vatting in combinatie met de nieuwe generatie NIKKOR Z* objectieven zorgt voor ongelooflijk scherpe beelden, snelheid en controle.

Breng uw visie tot leven met de superieure prestaties van de Nikon Z 6.

I S O 1 0 0 - 5 1 2 0 0 | 4 K U H D V I D E O | V R O V E R 5 A S S E N | TOT 1 2 B P S | 2 4 . 5 M P *Met de FTZ-adapter zijn ongeveer 360 NIKKOR F objectieven compatibel. Er gelden mogelijk beperkingen voor sommige oudere objectieven.

Welkom

Welkom!

Waar en wanneer kun je welke dieren spotten? Dat vroegen wij ons ook af.

Het antwoord op deze vraag en nog veel meer vind je in het interview met natuurfotograaf én boswachter Erik de Jonge. Zijn prachtige foto's openen de tweede editie DIGIFOTO Pro van dit jaar.

ls je de smaak van natuurfotografie te pakken hebt, lees je vervolgens over tien prachtige natuurlocaties in Nederland waar jij zelf de mooiste foto's kunt maken.

Maar ga liever niet onvoorbereid op pad! We lichten een paar must-have accessoires voor je uit.

Voor wie eens iets anders wil proberen, weet Sonyambassadeur Albert Dros wel raad. We spreken hem over astrofotografie, een behoorlijk lastige tak van sport die extreem mooie foto's op kan leveren. In de nacht is er natuurlijk weinig licht om mee te werken en aansluitend bekijken we nog een paar genres in de fotografie waarbij het licht minimaal is. We duiken een theater in met de Sony 24mm en 85mm.

Nog zo'n spannende vorm van fotografie: extreme sport. Allereerst laten we Mathijs Tromp aan het woord, maar natuurlijk laten we ook zijn prachtige foto's voor hem spreken. Daarna gaan we zelf aan de slag met diverse Godox flitsers en een gelfilterset om

zelf de vetste skateboardtricks op een mooie manier vast te leggen. Als laatste grote onderwerp van deze editie kijken we naar portretfotografie. We interviewen Brenda Olie die zich volledig heeft toegelegd op newbornfotografie. Portretfotografie valt of staat met de juiste belichting, gebruik je continu- of flitslicht en waarom? En wanneer gebruik je eigenlijk 85mm, 105mm of 135mm in portretfotografie?

We leggen het aan je uit.

Natuurlijk is er meer. Zo zetten we natuurlijk weer onze lezers in de spotlight, gaan we in gesprek met Wilmar Dik over de marktontwikkelingen in de fotografiewereld en hebben we diverse praktijktests en reviews voor je klaarstaan. Ook leuk: de Fotofair. Lees de highlights van het programma op 25 en 26 mei.

Kortom, genoeg te zien en te lezen.

Veel leesplezier gewenst!

Redactie DIGIFOTO Pro

Een uitgave van Clipboard Media & Content Delftweg 147 2289 BD Rijswijk, Nederland Tel: +31(0)15 7600.700 info@clipboardmedia.nl www.clipboardmedia.nl Uitgever Linda Oenema linda@clipboardmedia.nl Tel: +31(0)15-7600.700 Concept en idee Jascha Vink jascha@clipboardmedia.nl Tel: +31(0)15-7600.771 Redactie Eefke Burg Christel de Wolff Siem van Woerkom Dré de Man redactie@thecontentgroup.nl +31(0)15-7600.707 Eindredactie Bart Josten Charlotte Nijhuis Medewerking van Johan Elzenga Met dank aan Erik de Jonge Brenda Olie Albert Dros Mathijs Tromp Zander Proost Patrick van Vlaenderen Ivo Mostert Tino van Dam Aangenaam Verrast Swaajp Mayra Belle Danique Schilder Marketing & PR marketing@clipboardmedia.nl +31(0)15-7600.700 Traffic Manager Lindsay van Veelen traffic@clipboardmedia.nl Tel: +31(0)15-7600.700 Sales Bart Arkesteijn Mitchell Koymans Jascha Vink sales@clipboardmedia.nl +31(0)15 7600.770 Data Analist Sven de Heer Content manager Martijn Herremans Vormgeving Leroy de Roo Ron de Vos Lloyd Troost Martijn Herremans Drukkerij Senefelder Misset, Doetinchem Distributie Benelux Betapress BV, Gilze Imapress, Turnhout, België ISSN 2468-869X Copyright © Clipboard Media & Content Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, gekopieerd of op andere wijze worden verspreid zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever.

Abonnementen

DIGIFOTO PRO IS POWERED BY

Jaarabonnement Nederland (6 edities): € 29,75 Jaarabonnement Europa (6 edities): € 72,50 Losse edities: € 5,95

Het abonnement wordt automatisch verlengd.

Opzeggen kan schriftelijk of per e-mail uiterlijk 2 maanden voor afloop van de abonnementsperiode.

(prijswijzigingen voorbehouden) Telefoon: 015-7600700 E-mail: abo@clipboardmedia.nl

Eerder verschenen edities zijn na te bestellen via digifotopro.nl/nabestellen of door een e-mail te versturen naar abo@clipboardmedia.nl

DIGIFOTO PRO

We Make.

You Content.

3

Compact en lichtsterk.

F1.4 trio voor E-mount en MFT.

8 Contemporary

16mm Fl.4 DC DN

8 Contemporary

30mm Fl.4 DC DN

www.sigmabenelux.com

8 Contemporary

56mm Fl.4 DC DN

Over onze reviews

Over onze reviews

Elke editie testen we diverse camera’s, objectieven en accessoires. Maar hoe testen we deze producten precies en hoe beoordelen we ze? Op deze pagina geven we je een overzicht van onze criteria en testmethoden. We testen de producten grotendeels in de praktijk. Een objectief of camera gebruiken we op dezelfde manier zoals we ook onze eigen apparatuur gebruiken. Daardoor lopen we tegen praktische bezwaren of voordelen aan die minstens zo belangrijk zijn als alleen de droge cijfers en testresultaten. Daarnaast kijken we onder gecontroleerde omstandigheden naar de belangrijke aspecten.

AWARDS Wij kunnen niet bepalen hoeveel waarde jij hecht aan bepaalde eigenschappen van een objectief of camera. De een zal bijvoorbeeld snelheid belangrijker vinden dan de ander. Daarom geven we scores voor de afzonderlijke criteria. Wel vellen we een eindoordeel in de vorm van één van onderstaande awards.

Brons

BRONS 2019

Een product dat doet wat het moet doen, maar niet echt uitblinkt krijgt een bronzen award.

Tekst Redactie

Zilver CAMERA'S Bij onze camera-reviews geven we scores voor vijf verschillende criteria. De beoordelingen tijdgebonden. Je kunt camera's van nu immers moeilijk vergelijken met camera's van een paar jaar geleden.

• Beeldkwaliteit

De score voor de beeldkwaliteit beoordelen we aan de hand van de ruisprestaties, het dynamisch bereik en de kleurweergave van de camera.

• Bediening

Bij de bediening beoordelen we niet alleen de ergonomie, maar ook de menustructuur van de camera.

• Snelheid

Onder snelheid valt het autofocussysteem, maar ook de tijd die de camera nodig heeft om foto’s weg te schrijven.

• Behuizing

Bij de beoordeling van de behuizing kijken we naar de bouwkwaliteit, maar ook het LCD en de zoeker nemen we in ogenschouw.

• Prijs/kwaliteit

Komen de prestaties van de camera ook overeen met wat je op basis van de prijs mag verwachten?

OBJECTIEVEN De beoordeling van objectieven lijkt op die van camera's, maar we gebruiken hiervoor een aantal andere criteria. Ook hier zijn de beoordelingen tijdgebonden.

ZILVER 2019

GOUD 2019

• Scherpte

Alle objectieven testen we op scherpte. Bij zoomobjectieven kijken we naar diverse brandpuntsafstanden.

Producten die een goede indruk op ons achterlaten krijgen een zilveren award.

Goud

Weet een product ons echt te overtuigen, dan belonen we het met een gouden award.

Platina PLATINA 2019

Voor de echt uitblinkende producten is er de platina award.

Een product moet ons volledig weten te overtuigen willen we deze award toekennen.

• Vervormingen

Onder vervormingen rekenen we zaken zoals chromatische aberratie, vignettering, vertekening en flare. Een hoge score betekent bijvoorbeeld dat het objectief weinig vervormingen heeft.

• Autofocus

We kijken niet alleen naar de snelheid van de autofocus, ook de geluidsproductie en de nauwkeurigheid nemen we mee in de beoordeling.

• Behuizing

Steekt het objectief degelijk in elkaar, zijn er bijvoorbeeld stof- en regenafdichtingen?

• Prijs/kwaliteit

Komen de prestaties van het objectief ook overeen met wat je op basis van de prijs mag verwachten?

DIGIFOTO PRO

ONDERSCHEIDINGEN Sommige producten hebben een opvallende eigenschap, zeer goede prijskwaliteitverhouding of steken boven de rest uit dankzij hun ontwerp. Hiervoor delen we de volgende onderscheidingen uit. Deze kunnen ook gecombineerd worden met een award.

INNOVATIEF Hebben fabrikanten lef en komen ze met nieuwe technieken of toepassingen? Dan kunnen ze een innovatie award verwachten!

BUDGET Is het product vriendelijk voor je portemonnee, dan krijgt het een budget award mee.

DESIGN Niets zo persoonlijk als smaak, maar voor een bovengemiddelde aandacht voor het ontwerp kennen we een design award toe.

5

Inhoud

24 NATUURFOTOGRAFIE

FOTOGRAFEREN BIJ WEINIG LICHT

10 Natuurfotograaf Erik de Jonge

Bij het eerste licht naar buiten

20 Natuurfotografie accessoires

Must-haves voor jouw natuuravontuur

24 Natuurlocaties

De tien mooiste in Nederland

28 Samyang 14mm f/2.4

Ideale landschap partner

32 Focus stacking

6

Optimale scherpte bij landschapsopnamen

36 Astrofotograaf Albert Dros

De mooiste plekken ter wereld 's nachts gefotografeerd

43 Sony 24mm f/1.4 & 85mm f/1.4

Opvallend fotograferen bij weinig licht

48 Lichtsterke objectieven

Maakt het hebben van een lichtsterk objectief het verschil?

51 Litra Pro

DIGIFOTO PRO

Kleine lamp met veel licht

REVIEWS

30 Fujifilm X-T30

Kleine broertje van de X-T3

97 Microsoft

Surface Dial

52

Een snellere manier van nabewerking

94 Olympus

OM-D E-M1X

Niet bang voor een spatje water

64

109 Nikon Z

35mm f/1.8

58

EXTREME SPORTS

OVERIG

52 Skateboardfotograaf Mathijs Tromp

8 Nieuws

Passie van de straat

58 Godox flitsers in de praktijk

Licht in het donker

PORTRETFOTOGRAFIE

64 Newbornfotograaf Brenda Olie

In gesprek met Wilmar Dik

100 Den Haag en

Rotterdam in beeld

Bijzonder fotografieproject

105 Lens- en perspectiefcorrecties

Het allerbelangrijkste is geduld hebben

Wanneer gebruik je 85, 105 of 135mm?

86 LED's do it!

De hoogtepunten verzameld

90 Marktomstandigheden

van fotografen

74 3x SIGMA in de praktijk

Uitstekend vanaf volle opening

Eenvoudig uit te voeren

in Adobe Lightroom

114 Boeken

Informatieve en inspirerende fotoboeken

118 Fotografie Agenda

Flits -of continulicht?

DIGIFOTO PRO

Alle evenementen op een rij

7

Nieuws

Het beste nieuws van de afgelopen tijd

De cameramerken- en fabrikanten hebben de afgelopen tijd weer niet stilgezeten. Op de redactie werden wij overspoeld door berichten over nieuwe producten. De belangrijkste nieuwsberichten zetten wij hier voor jou op een rij.

Tekst Redactie

Pentax 11-18mm f/2.8: 'Wonderkind' De HD Pentax DA*11-18mm f/2.8 beschikt over een unieke feature, te weten de mogelijkheid om je condensvorming bij astrofotografie te verminderen. Objectieven van Pentax hebben van huis uit al een uitzonderlijk 'outdoor DNA'. Dit danken ze aan hun weathersealing. Daarnaast zijn de camera's die voorzien zijn van de astro tracing functie, zoals de Pentax K1 II, uitermate geschikt voor astrofotografie. Wanneer deze functie is ingeschakeld compenseert de sensor de rotatie van de aarde. Dit stelt je in staat zeer gedetailleerde opnamen te maken van de sterrenhemel. Er ontstaat echter één probleem wanneer je een sterrenspoor wilt maken, dat is condensvorming. Je camera, die vaak in het open veld staat, wordt op een gegeven moment kouder dan de omgevingstemperatuur.

Het vocht in de lucht condenseert vervolgens op je camera met als resultaat een beslagen lens en dus onscherpe foto’s. De enige manier om condensvorming tegen te gaan, is door te voorkomen dat je gear verder afkoelt dan de luchttemperatuur. De beste oplossing hiervoor is het werken met een verwarmingslint. Nu heeft Pentax bij het ontwerp van dit objectief rekening gehouden met het probleem van veel astrofotografen, en ruimte gehouden voor het omwikkelen van het verwarmingslint. Mede door zijn lichtsterkte van f/2.8 en zijn grote beeldhoek kunnen we dit objectief zonder meer typeren als een ‘astrofotografie- wonderkind' PRIJS € 1.399,INFO RICOH-IMAGING.EU

Nauwkeurige kleurweergave met Datacolor SpyderX De ontwikkeling van de SpyderX is het bewijs van Datacolor's toewijding in het verbeteren van kleurbeheeroplossingen voor fotografen, videomakers en creatieve specialisten waar ook ter wereld. De Datacolor SpyderX maakt gebruik van een volledig nieuw ontworpen kleurberekeningseenheid die de kleurnauwkeurigheid en de mogelijkheden bij weinig licht aanzienlijk vergroot. De Datacolor SpyderX biedt fotografen de mogelijkheid hun creatieve visie te realiseren, onder alle omstandigheden. De SpyderX Pro (€ 179,-) is vanaf nu verkrijgbaar in twee versies en is ontworpen voor serieuze fotografen en ontwerpers die op zoek zijn naar een snelle en eenvoudig te gebruiken kalibratieoplossing. De SpyderX Elite (€ 279,-) gaat nog een stap verder met meer geavanceerde instellingen voor professionele fotografen en videomakers die de ultieme controle willen hebben over hun kleuren-workflow.

PRIJS V.A. € 179,INFO DATACOLOR.COM

8

DIGIFOTO PRO

SONY RX0 II: ULTIEME OPLOSSING VOOR VLOGGERS Sony lanceert de compacte en zeer robuuste RX0 II camera als de ultieme oplossing voor vloggers. De RX0 II bouwt voort op de water- en stofbestendige, schokbestendige en stootvaste kenmerken van de RX0. De camera is geschikt voor interne opnamen in 4K en biedt een LCD-scherm dat tot 180 graden omhoog en tot 90 graden naar beneden gekanteld kan worden. Een van de belangrijkste toevoegingen aan de RX0 II is de elektronische beeldstabilisatie. Dankzij deze technologie blijven de opnames tijdens het vloggen scherp en rustig, zelfs bij snelle bewegingen.

Met een gewicht van 132 gram en afmetingen van 59 x 40,5 x 35 verlegt de RX0 II de grenzen van een premium compact camera. De camera kan worden gebruikt om foto's en video's te maken onder moeilijke omstandigheden, zoals in de regen, onder water of in een zanderige of stoffige omgeving.

De camera is waterbestendig tot 10 meter diep, stofbestendig, schokbestendig tot maximaal twee meter en stootvast tot een kracht van maximaal 200 kg.

Extra filmfuncties van de RX0 II zijn onder andere opnamen in superslowmotion tot 1000 fps, een 4K HDMI-uitgang en simultane proxy-filmopnamen.

PRIJS € 800,INFO SONY.NL

Samyang AF 85mm f/1.4 voor Sony FE-mount Het eerste autofocus tele-objectief van Samyang voor Sony FE-mount is geïntroduceerd: het is de Samyang AF 85mm f/1.4 FE. Omdat liefhebbers van fotografie op zoek zijn naar meer dan alleen optische prestaties, groeit de vraag naar objectieven met verschillende expressiemogelijkheden.

Dit nieuwe Samyang 85mm f/1.4 objectief is speciaal ontworpen om perfect samen te werken met de full frame spiegelloze camera’s van Sony uit de A7 en A9 serie. Op een full frame sensor geeft de 85mm de meest optimale weergave en het juiste perspectief voor het weergeven van een gezicht, van een mens of dier. Door de fraaie scherpte in het centrum en het negenbladig diafragma geeft het een fraaie zachte bokeh, en komt de nadruk volledig op het hoofdonderwerp te liggen. Op een Sony camera met een APS-C sensor geeft het een beeldhoek die vergelijkbaar is met de zeer populaire 135mm, een brandpuntafstand dat naast portret en sport ook in de natuur veel

mogelijkheden biedt. Het heeft snelle en nauwkeurige AF prestaties en een uitstekende resolutie. Dit objectief beschikt over elf elementen in acht groepen (4 HR, ED 1). Het gebruik van vier HR glazen lenselementen maakt het objectief zeer compact en het biedt ook een uitstekende resolutie. Een ED glazen lenselement compenseert daarnaast effectief ongewenste kleurranden in de opname en zorgt ook voor een vermindering van chromatische aberratie.

PRIJS € 599,INFO SAMYANGBENELUX.COM

LENSBABY COMPOSER PRO II MET EDGE 35 OPTIC Creatief fotograferen start met Lensbaby.

Transcontinenta, distributeur van Lensbaby in de Benelux, kondigt de Lensbaby Composer Pro II met Edge 35mm Optic aan.

De Lensbaby Composer Pro II met Edge 35 Optic is een 35mm f/3.5 kantelbare lens die draait op een gladde metalen bal en daardoor een snelle en intuitieve manier biedt om te wisselen tussen traditionele 'rechte' objectieffoto's en tiltfotografie. Door de lens omhoog of omlaag te kantelen ontstaat een horizontaal, verticaal scherptevlak of diagonaal vlak van scherpte. Na het instellen van de gewenste kanteling beweegt de scherpstelring het vlak van scherpte door het beeld. Van de ene naar de andere kant van het opnamebeeld. Door dit objectief te tilten, kun je de strook van scherpte plaatsen op zowel een object op de voorgrond, áls op de achtergrond! En dit alles omgeven door een zeer vloeiende onscherpte. Dit incamera effect helpt je om je verhaal op een ongebruikelijke manier te kunnen vertellen en weergeven. De Lensbaby Composer Pro II met Edge 35 Optic zal vanaf eind april beschikbaar zijn en heeft een adviesverkoopprijs inclusief BTW van € 449.95. De losse Lensbaby Edge 35 Optic, voor diegenen die al een Composer Pro body bezitten, heeft een adviesverkoopprijs inclusief BTW van € 249.95.

Telefoon ontworpen voor fotografen?

De geintroduceerde Nokia 9 PureView heeft maar liefst vijf camera's en heeft een geintegreerde versie van Adobe Lightroom. Het toestel is uitgerust met een beeldprocessor van Light. Dit bedrijf heeft een camerasysteem ontworpen waarmee ze in totaal 16 verschillende camera's in één apparaat kunnen combineren. De combinatie zorgt voor extra detail en dynamisch bereik. Hierna wordt software gebruikt om er één groot beeld van te maken. Met deze module kunnen er ook 4K-video’s worden gemaakt met meer detail dan voorheen mogelijk was. Dat er op de achterkant van dit nieuwe Nokia toestel geen plek is voor 16 camera's, moge duidelijk zijn. Maar voor nu moeten we het doen met een bescheiden vijf. De module bestaat uit twee RGB-sensoren en drie monochroomsensoren, allen met een 12-megapixelresolutie en een lens met een diafragma van f/1.8. De monochroomsensoren meten extra licht en zorgen voor meer detail in de hooglichten en schaduwpartijen. Het resultaat is een heldere kleurenfoto met een dynamisch bereik van meer dan 12 stops.

'EEN PERFECTE STARTER LENS VOOR TILT-SHIFT FOTOGRAFIE' PRIJS € 449,95 INFO LENSBABY.COM

PRIJS € 599,INFO NOKIA.COM

DIGIFOTO PRO

9

In gesprek met Erik de Jonge

NATUURFOTOGRAAF ERIK DE JONGE

Bij het eerste licht naar buiten Natuurfotograaf en boswachter Erik de Jonge is al vanaf jonge leeftijd aan het fotograferen. Door zijn werk weet hij als geen ander waar en wanneer hij dieren het beste kan fotograferen. Zijn kennis over de natuur komt terug in zijn foto’s die zelfs lastig te fotograferen dieren mooi weergeven. Hij vertelt over zijn werk en geeft tips over waar je wild het beste terug kan vinden.

Tekst Eefke Burg • Fotografie Erik de Jonge

10

DIGIFOTO PRO

‘BIJ HET MAKEN VAN EEN FOTO VAN EEN HERT, HEB JE ÉÉN OF TWEE SECONDEN DE TIJD’

Edelhert

'In Delft hangt er bijvoorbeeld een foto van een edelhert, ’s morgens vroeg in de nevel op de hei. Ik vind dat zelf een vreselijk mooie foto. Ik heb deze op de Veluwe gemaakt bij een bevriende boswachter. Ik ben toen om drie uur ’s nachts weggereden om daar om vijf uur te zijn. Daar ben ik in het stikdonker op de hei geklomen en ben daar kleddernat op een heuveltje gaan liggen, waar ik heb gewacht tot het licht werd.

Het was nog een beetje nevelig en overal om me heen waren burlende en vechtende herten, want het was bronstijd. Op een gegeven moment staat daar opeens zo’n machtig hert voor me. Ik kon me heel langzaam draaien op de hei om deze foto te maken. Dat was zo’n fantastische beleving. Al die uren in de kou en nattigheid zijn dan beloond. Voor mij was dit de mooiste foto uit de expositie.'

DIGIFOTO PRO

11

In gesprek met Erik de Jonge

Erik de Jonge, Brabantse Wal

Erik de Jonge is natuurfotograaf en boswachter bij het Brabants Landschap.

Door zijn werkervaring in de natuur weet hij als fotograaf als geen ander de natuur vast te leggen en daarbij zijn verwondering aan anderen over te dragen. Hij is ervan overtuigd dat het in beeld brengen van de omgeving een belangrijk middel is om draagvlak te krijgen voor het behoud en beheer van de natuur. De foto’s van Erik zijn tot en met half juni te bekijken in zijn expositie in Bergen op Zoom in het Markiezenhof, waar hij hangt in combinatie met schilderijen uit het Rijksmuseum.

erikdejonge natuurfotografie.nl

‘JE MOET STEEDS MEER KUNSTGREPEN UITVOGELEN OM HET VOOR ELKAAR TE KRIJGEN’ 12

e natuur speelde bij Erik al vroeg in zijn leven een belangrijke rol.

‘Boswachter dat word je niet, dat ben je. En dat was bij mij ook al het geval, vanaf heel jongs af aan was ik al veel met de natuur bezig. Ik was daarbij veel in het veld om hutten te bouwen en vogelnestjes te zoeken.

Mijn ouders woonden vlakbij een groot natuurgebied dus daar ging ik vaak in mijn eentje heen. Daar kwam ik allerlei mooie dingen tegen zoals eendennesten en jonge vogels. Ik kwam destijds thuis en vertelde dat ik een heel fraai zeldzaam dier had gezien. Mijn vader gaf aan dat dit helemaal niet mogelijk was, omdat je het dier bijna nooit tegenkwam in het wild. Toen dacht ik, potverdikke, had ik nu maar een foto gehad.’

'Het liefst wilde ik de omgeving fotograferen, en vanaf mijn tiende kreeg ik dan ook een camera met een zoomlens. Ik ging geregeld met mijn camera op pad. Destijds had ik nog niet het idee dat ik boswachter zou worden maar was ik al wel veel met de natuur bezig. Op een gegeven moment ben ik de bos- en natuurbeheer opleiding gaan volgen en ben ik ook steeds meer met fotografie aan de slag gegaan. Daarbij richtte ik me steeds meer op de wildlife kant: dus vroeg op pad gaan om dieren te spotten en op de foto te zetten. Daar leed mijn studie eerlijk gezegd soms weleens onder. Dan ging ik ’s morgens in de buurt van Arnhem, waar ik op school zat, de bossen in en dan kwam ik prachtige beesten tegen. Uiteraard was ik dan veel te laat op school.

DIGIFOTO PRO

'Op een gegeven moment ben ik aan de slag gegaan als boswachter, dit is inmiddels 16 jaar geleden.

Fotografie was toen nog puur een hobby die ik naast mijn werk deed in de ochtend. Tot een aantal jaar terug. Toen we een nieuwe voorlichter kregen die aangaf dat het zonde was om veel beelden in te kopen. Vanaf dat moment kreeg ik gelegenheid en materiaal om foto’s te maken en is fotografie onderdeel van mijn werk geworden. Dat is natuurlijk het mooiste wat je kan overkomen. Ik heb natuurlijk al een hele mooie baan als boswachter, maar dat je dan ook nog eens foto’s kan maken voor je werk is fantastisch.’

Hoewel hij al heel veel cursussen heeft lesgegeven, heeft hij er nog nooit één gevolgd. Hij is dan ook volledig autodidact. ‘Mijn grote voordeel is dat ik als boswachter natuurlijk mijn gebied en wat daarin leeft heel goed ken. Ik kan op plekken komen waar anderen niet zo snel komen en ben daarnaast veel buiten. Daardoor ontwikkel je heel veel kennis over de dieren, waar je ze kan vinden, rondom welke tijd van het jaar en wat het perfecte moment voor een foto is.’

WAAR JE DIEREN HET BESTE KAN FOTOGRAFEREN

Over de plekken waar je het best kan fotograferen vertelt hij met enthousiasme. ‘Ik zit vaak rondom water. Dat komt omdat er aan de waterkant heel veel te beleven valt. Heel het leven speelt zich hier af, omdat alle dieren op een gegeven moment bij het water moeten komen. Ik maak daarom veel

CONNECT ANY THING TO ANYTHING Hyper biedt gebruikers praktische oplossingen op het gebied van connectiviteit en opladen voor draagbare computers en tablets. Wij streven er altijd naar om klanten met hun meervoudige connectiviteit en oplaaduitdagingen maximaal tevreden te stellen. Van de meest crowdfunded USB-C Hub accessoire tot 's werelds eerste externe oplaadbare MacBook accu, Hyper heeft zich steeds verder ontwikkeld en maakt producten die de verwachtingen overtreffen en de industrie inspireren.

Vaak nagebootst, maar nooit gedupliceerd, bij Hyper vindt u nooit het gewone. Zo heeft u met de nieuwste HyperDrive-uitvindingen, HyperDrive iPad Pro 6-in-1 USB-C Hub en de HyperDrive Surface Go USB-C Hub, alle connectiviteit die u nodig heeft. Zonder de stijl of functionaliteit van uw iPad Pro of Microsoft Surface Go apparaat op te offeren.

Of u nu thuis, op kantoor of onderweg bent, u krijgt de klus geklaard. Als u Hyper-producten gebruikt, krijgt u gewoon meer.

Te koop bij o.a.:

Hyper Europe | T: +31 252 687 555 | E: sales@hyper-europe.com

In gesprek met Erik de Jonge

Appelvink

Niet alles in de natuur is even makkelijk op de foto te zetten. ‘Een paar jaar terug kreeg ik van mijn werk een vraag over een bepaald type zeldzame bosvogeltjes. Toen ging ik in mijn archief kijken en bleek ik daar heel weinig van te hebben. Deze vogels zitten namelijk in de boomtoppen en komen heel zelden naar beneden. Als je ze dan ziet zijn ze ook nog eens heel lastig op de foto te zetten omdat het hele kleine beestjes zijn. Om deze goed te kunnen fotograferen moet je ze binnen vijf meter hebben. Bij een aantal van deze vogels is dit inmiddels gelukt en bij sommige nog niet. 'Vaak bouw ik dan een speciaal hutje of een waterplasje om ze voor mijn lens te krijgen. Ik kwam er achter dat als ik dit niet doe, ik ze ook niet op de foto krijg. Je moet steeds meer kunstgrepen uitvogelen om het voor elkaar te krijgen. Bij een aantal van deze soorten is dit al gelukt, maar sommige dieren blijven lastig. De zwarte mees en de appelvink ben ik nog niet tevreden over. Ook een soort als de middelste bonte specht is echt heel zeldzaam. Deze heb ik dan wel eens gezien, maar zo’n beestje zit geen seconde stil. Dan heb ik er wel een foto van maar deze is nog niet naar mijn zin. Je blijft jagen naar betere foto’s.'

14

DIGIFOTO PRO

In de tas van Erik de Jonge

• Gitzo statief (helemaal uitklapbaar en geen klipjes en knopjes die blijven haken) • Pittenzak • Canon 60D, 6D, 5D • Canon EF 100-400 F4.5 • Canon EF 300 F2.8 • Canon macro 100 • Canon EF 17-40 • en een berg accessoires.

foto’s rondom plasjes en poeltjes. We hebben bijvoorbeeld een heel groot meer hier in West-Brabant, waar ontzettend veel vogels leven en we hebben een moerasgebied in Bergen op Zoom waar ik graag kom. Het landschap is daar ook erg mooi.’

TIJDSTIP

Nog belangrijker dan de plek echter, is het tijdstip waarop hij fotografeert.

‘Ik ga vooral ’s ochtends op pad, als iedereen nog in zijn bed ligt. Het bos is ‘s morgens het actiefst en het licht is het mooist, dan moet je er zijn. De tijd is haast nog wel belangrijker dan de plek. Natuurlijk zijn sommige dieren alleen op een bepaalde plek te vinden en verschuil je je daar dan een poosje. Ik fotografeer bijna alles op de Brabantse Wal, dat is het meest westelijke punt van Brabant waar ik boswachter ben. Soms ga ik ook nog wel eens naar de Veluwe of het buitenland.'

'Vaak geef ik ook lezingen op fotoclubs. Zo ben ik gastdocent bij een aantal cursussen voor gevorderde fotografen. Ik geef dan altijd aan

DIGIFOTO PRO

15

In gesprek met Erik de Jonge

dat kennis van je onderwerp cruciaal is, nog belangrijker dan een dure camera of een langdurige cursus. Bij natuurfotografie, met name wild- en vogelfotografie, is dat driekwart van het werk.'

'Ik hoor heel veel mensen die spectaculaire dingen op de foto willen zetten zoals herten, reeën, vossen en wilde zwijnen. Nu zijn herten nog redelijk makkelijk te doen, want als je 's morgens vroeg naar het veld gaat en je weet een beetje waar je ze kan vinden, dan gaat dat nog wel lukken, maar bijvoorbeeld vossen zijn een stuk lastiger. Veel fotografen die in mijn vakgebied zitten geven aan: 'Ik snap gewoon niet hoe jij aan al die vossenfoto’s komt, want wij zien ze gewoon nooit.’ Dan komt het puur aan op kennis.'

VOSSEN

In het geval van een vos bijvoorbeeld is de beste tijd de randstijd (de paartijd) in december/januari tot begin februari. Ze zijn dan erg actief. Zeker als het stevig vriest hebben vossen echt honger. In

16

tegenstelling tot normaal moeten ze dan ook overdag jagen. Tijdens een strenge vorst rondom het einde van de middag heb je veel kans op vossen.

Je moet natuurlijk ook weten in welk gebied ze leven. 'In het veld zie je dan vossenpaadjes, vossenprentjes of vossenkeutels en dan weet ik dat dat een gebied is waar veel vossen leven.'

Vossen zijn ongelofelijk schuw. 'Vaak als ik in een hutje zit en er is een ree, dan hoort deze het geluid van je camera en na een paar keer klikken herkent hij het geluid van de camera en schrikt hij er niet meer van. Bij een vos hoef je maar één keer te klikken met je camera en dan is hij weg. Bij een jonge vos heb je meer mogelijkheden, maar bij een ouder dier heb je maar één kans om een foto te maken. Zorg er dus voor dat je het leefgebied kent en de periode waarin

DIGIFOTO PRO

het haalbaar is om ze op de foto te zetten.’

De zomer is de tijd dat de meeste fotografen op pad zijn met het mooie weer. Vossen kom je dan niet tegen, maar gelukkig is er dan nog veel ander moois te fotograferen. ‘De

‘BIJ EEN VOS HOEF JE MAAR ÉÉN KEER TE KLIKKEN MET JE CAMERA EN HIJ IS WEG’ zomer is bijvoorbeeld heel geschikt voor macrofoto’s, want er zijn heel veel insecten en mooie vlinders actief.

Maar dan moet je wel ’s morgens vroeg zijn. Want macrofoto’s lukken alleen als het bladstil weer is. Als er een mooi vlindertje op een

Klaproos

'De openingsfoto van een klaproos tegen een zwarte achtergrond was echter de populairste foto van de expositie. Ik merk dat heel veel mensen deze foto mooi vonden, ontroerd werden en deze foto wilden nabestellen. Deze was veel makkelijker, de foto heb ik op mijn dooie gemak kunnen maken. Uiteraard maakt dat ook dat deze foto goed is, want dan heb je helemaal perfecte belichting en alle tijd van de wereld. Bij het maken van een foto van zo’n hert heb je één of twee seconden de tijd.

Dan moet je ervoor zorgen dat je de voorbereiding al helemaal hebt gedaan.'

Zonnedauw

'De laatste tijd ben ik steeds meer met macrofotografie aan de slag gegaan. Ik heb bijvoorbeeld een foto gemaakt van een zonnedauw; een bloemetje met een zwarte achtergrond. Op het moment dat ik hem maakte had ik nog helemaal geen ‘wow-moment.’ Op mijn vorige expo in Delft was dit echter de openingsfoto en toen kwam ik erachter dat hoe vaker ik deze foto zie, hoe mooier ik hem vind. Op een wildfoto ben je sneller uitgekeken, maar macrofoto’s worden steeds mooier.’

DIGIFOTO PRO

17

In gesprek met Erik de Jonge

grassprietje zit, dan beweegt het bij de allerminste windvlaag en dan krijg je het meestal niet meer voor elkaar.

En voor de rest zijn er natuurlijk heel veel jonge vogels in dit seizoen.'

Het is ook wel goed om te weten dat je normaal gesproken vogels het beste vóór het broedseizoen kan fotograferen. Want tijdens het broeden zitten veel dieren op het nest en dan wordt hun vogelpak lelijk en jonge vogels die uitvliegen hebben nog geen mooi gekleurd verenpak.

'Januari, februari en maart zijn dus de

NATUUR FOTOGRAFIE Wil je meer lezen over natuurfotografie?

Lees verder op onze website: DIGIFOTOPRO.NL/NATUURFOTOGRAFIE

18

beste maanden voor bosvogels. Maar als het dan eenmaal zomer is dan kan je natuurlijk wel oude vogels die jongen voeren fotograferen.'

VROEG OP PAD

Landschapsfoto’s zijn natuurlijk ook heel mooi in de zomer omdat je bloeiende planten hebt en het is ook dan zeker mogelijk de grotere dieren als reeën en herten te fotograferen.

'Deze dieren krijgen jongen in het voorjaar. Een foto die ik ook al jaren beter wil maken is een foto van een ree met een kalfje met stipjes. Dat zijn van die mooie aaibare foto’s en die moet je in juni of juli maken want dan zijn ze nog zo klein.'

'Als je ervoor zorgt dat je om een uur of vijf in de ochtend in het veld bent, dan zie je overal dieren. Alles is heel actief, ook op plekken waar je overdag geen leven ziet. Vervolgens wordt het een uur of half zeven, zeven uur, dan komt de zon echt wat hoger en dan trekt het

DIGIFOTO PRO

‘ER ZIT HEEL VEEL TIJD EN MOEITE IN DEZE WILDLIFE FOTO’S, MET ALLERLEI TRUCJES OM HET BEEST OP DE FOTO TE KRIJGEN’ wild het bos alweer in. Rond half acht zie je een eerste hardloper of een eerste mountainbiker, maar die zien dan geen dieren meer, want die zijn inmiddels al verdwenen.’

Erik merkt dat mensen vaak een hele andere kijk hebben op zijn foto’s dan hijzelf. ‘Dat komt omdat er bij mij altijd een belevingsverhaal achter de foto zit. Ik heb bijvoorbeeld veel foto’s van wild hangen op mijn expositie in Delft en Bergen op Zoom. Er zit heel veel tijd en moeite in deze wildlife foto’s, met allerlei trucjes om het beest op de foto te krijgen. Als dat uiteindelijk lukt dan geeft dat mij zoveel voldoening dat het voor mij meteen een hele mooie foto is. Terwijl iemand anders, die daar heel onbevooroordeeld naar kijkt, misschien wel een veel simpelere foto heel mooi vindt.'

P O K E G N WIJ ZIJ N E E I F A R FOTOG V I D E O.

WIJ ZIJN CAMERA TOOLS.NL

Al meer dan 10 jaar hét adres voor liefhebbers van fotografie en video www.cameratools.nl

info@cameratools.nl

055 - 538 08 00

Paramariboweg 41, 7333 PA Apeldoorn

Gear Natuurfotografie

ACCESSOIRES

MUST-HAVES VOOR JOUW NATUURAVONTUUR Je geeft veel geld uit aan een betrouwbaar camerasysteem en fijne objectieven die precies passen bij jouw wensen. Maar wat door veel fotografen vergeten wordt zijn de accessoires die het leven van een fotograaf toch net een beetje makkelijker kunnen maken én de levensduur van je apparatuur kunnen verlengen. Wij hebben de musthave accessoires voor jouw volgende natuuravontuur op een rijtje gezet.

Tekst Christel de Wolff

Mindshift Backlight 36L

ls je de natuur intrekt, eis je veel van jezelf én van je apparatuur. Goede kleding en stevige schoenen zijn natuurlijk een must, daar je je vaak op smalle en gladde paden zult begeven.

Natuurlijk ga je voorzichtig om met je apparatuur, maar een smak is zo gemaakt en dan kun je je gear maar beter goed beschermen.

De Mindshift Backlight 36L is een ideale camerarugzak voor buitenfotografen die op zoek zijn naar optimaal comfort en gebruiksgemak.

In de tas is ruimte voor één of twee spiegelreflexcamera's, vier tot zes objectieven, een flitser en extra camera-accessoires. Bovendien kun je makkelijk bij je apparatuur via de achterzijde van je tas. Het grote voorvak van de MindShift Backlight heeft een inhoud van 11L en is ideaal voor het opbergen van bijvoorbeeld je jas.

CAMERATAS

Een cameratas is allereerst een onmisbaar accessoire voor iedere fotograaf. Ze zijn verkrijgbaar in allerlei soorten en maten, afhankelijk van jouw wensen en voorkeuren. Voor natuurfotografen bevelen wij ten alle tijden een stevige rugzak aan. Die draag je op je rug, waarbij je het gewicht goed kunt verdelen over beide schouders, wat je echt gaat merken op een lange trektocht. Ook handig, een rugzak maakt je minder breed dan bijvoorbeeld een schoudertas, die je naast je draagt, en je hebt beide handen vrij. Let alleen op bij het bukken voor laaghangende takken, een goed zittende tas draagt vaak zo prettig dat je vergeet dat je hem omhebt en dat je daardoor toch iets verder moet bukken om niet verstrikt te raken!

STATIEF

Het gebruik van een statief voorkomt bewegingsonscherpte die kan ontstaan bij het uit de hand fotograferen. Ook stelt het statief je in staat op prachtige lange-sluitertijd opnamen te maken. Welk statief past bij jou? Daar is geen eenduidig antwoord op. Net als bij het uitzoeken van een goede camera, objectief of cameratas moet je bij de aanschaf van een statief rekening houden met jouw wensen. Ga je op reis of de natuur in? Dan wil je een licht en compact statief: denk aan carbon fiber. Nadeel van een licht (reis-)statief is dat deze gemiddeld iets minder hoog zijn en ook minder draagvermogen bieden.

RIJST- OF ZANDZAK

Een alternatief voor een statief kan de rijst- of zandzak bieden.

Het is ideaal voor vliegvakanties. Je kunt immers een kleine lege zak meenemen en deze op je bestemming vullen. Je hebt rijst- en zandzakken in verschillende soorten en maten. De V-shape (broekmodel) is speciaal ontwikkeld voor plaatsing op de rand van een autoraam of venster van een kijkhut.

20

thinktankphoto.com

F-stop Tilopa

De allround F-Stop Tilopa is perfect voor fotografen die veel op reis zijn en daarbij grote hoeveelheden apparatuur meeslepen. De Tilopa is stevig, veelzijdig en heeft een slim ontwerp met extra vakken. Behalve twee comfortabele schouderriemen heeft de rugtas ook een riem met een snelle sluiting over de borst voor extra stabiliteit. De Tilopa biedt een snelle toegang tot je apparatuur en dankzij het interne aluminium frame kun je extra veel gewicht dragen. Behalve je camera en objectieven, kun je ook levensbehoeftes zoals eten en drinken kwijt in je tas. Om je tas naar eigen wens in te delen, heeft F-stop meerdere formaten ICU's ontwikkeld die apart verkrijgbaar zijn. fstopgear.com

DIGIFOTO PRO

3 Legged Think Punks Brian

De 3 Legged Thing Punks Brian is een echt reisstatief. Het is ontworpen om zowel lichtgewicht als compact te zijn, maar toch stabiel genoeg voor grote camera's met lange objectieven. In de reguliere spreidingshoek van de poten geldt een draagvermogen van 14 kilo, bij andere spreidingshoeken neemt het draagvermogen af. Dankzij de omkeerbare middenkolom, kun je gemakkelijk aan de slag met macrofotografie. Daarnaast is één van de poten afneembaar om te gebruiken als monopod.

3leggedthing.com