A d v i e s ,
t i p s
e n
d e
a l l e r b e s t e
p r o d u c t e n
e n
d i e n s t e n
v oo r
h e t
M K B
Onlinesoftware Security Computers Monitoren Printers
proof
100% Alleen het allerbeste voor je bedrijf
Oplossingen die werken Want dáár draait het om Exit softwaredoos “ Onlinesoftware bespaart vooral veel geld”
Data op slot
Ieder z’n pc
Denk groot
Papiertijgers
“ Met simpele aanpassingen voorkom je ernstige gevolgen”
“ Medewerkers zijn pas echt productief met goed ‘gereedschap’
“ Efficiënter werken èn RSI voorkomen met XXL-beeldschermen”
“ Kleurenlasers zijn steeds vaker de eerste keuze voor mkb’ers”
Uw website bij Yourhosting Betrouwbare hosting Uitstekende support 99,999% uptime Beveiligde backups Snelle domeinregistratie Gratis sitebuilder Altijd bereikbaar 24/7
Gratis .NL domeinnaam
2
Of het nu gaat om een webshop, blog, forum of succesvol zaken
Bel gratis 0800-1213 en ervaar zelf hoe bereikbaar ĂŠchte
doen: uw website en e-mail staan veilig gehost bij Yourhosting
service is. U hoeft niet in de wacht te staan en professionele
met een uptime van 99,999% en extra beveiligde backups.
medewerkers geven uitstekende support op al uw vragen.
In de Emerce100 bleek dat Yourhosting de beste prijsvoering
Yourhosting is ook ‘s avonds en in het weekend telefonisch
hanteert en de Sprout100 roemt Yourhosting als meest
bereikbaar voor vragen of bestellingen. Daarnaast is er een 24/7
klantvriendelijk van alle internetaanbieders en hostingproviders.
storingsdienst die uw server continu in de gaten houdt.
vo o rwo o r d
proof
colofon MKB Proof is een uitgave van: Clipboard Publishing bv Delftweg 147 2289 BD Rijswijk (ZH) Nederland Tel: +31 (0) 15 - 215 32 33 Tel: +31 (0) 15 - 215 32 30 Uitgever Linda Oenema linda@clipboard-publishing.nl Hoofdredacteur Elmar Otten elmar@baaz.nl Aan dit nummer werkten mee: Arjan de Jong, Dennis, Gandasoebrata, Dirkjan van Ittersum, Edmond Varwijk, Elmer van Hest, Ewald Verholt, Frank de Graaf, Herman Hartman, Jean, Paul Horn, Julian Huijbregts, Marcel Burger, Marcel van Dijk, Mark Kuipers, Milan Rado, Niels Priem, Peter Kulche, Raymond Luijbregts, Roger Gösele, Roger Wannee redactie@mkbproof.nl Advertenties Jascha Vink jascha@clipboard-publishing.nl Ruud Jonkheer ruud@clipboard-publishing.nl Raphael Gonçalves raphael@clipboard-publishing.nl +31 (0)15 - 215 32 33 Vormgeving en lay-out Ron de Vos Bladmanager Linda Oenema linda@clipboard-publishing.nl Assistent-bladmanager Mirjam van der Kraan mirjam@clipboard-publishing.nl Drukkerij Senefelder Misset, Doetinchem Distributie Betapress bv, Gilze Tel: +31 (0) 161 – 45 78 00 IMAPress nv, Turnhout
Welkom Als we het in Nederland over ‘het bedrijfsleven’ hebben, bedoelen we meestal ondernemingen als Philips, Rabobank, Shell, Nuon, vul maar in. De ‘grote jongens’, zeg maar. Verdere uitleg is niet nodig, iedereen plaatst de term automatisch in dezelfde hoek. Voor bedrijven onder de 250 werknemers is een apart plakkertje bedacht: het MKB. Dat etiket wordt in de media (ook bij ons) altijd expliciet vermeldt, alsof we iets heel specifieks bedoelen: een pietepeuterig klein en donker hoekje van de markt. Maar dat is het allerminst: het ‘MKB’ maakt in Nederland 99,7% van ‘het bedrijfsleven’ uit. Alles dus. In 2006 waren er 731.000 MKB-ondernemingen, met een dikke vier miljoen werknemers! Toegegeven, de overgebleven 0,3 procent aan grootbedrijven neemt zo’n 40% van alle winst voor zijn rekening en biedt een kleine drie miljoen mensen werk, maar per werknemer scoort het MKB toch net iets beter. Hoe dat kan? Wij denken doordat in kleinere ondernemingen ideeën sneller tot bloei kunnen komen. De route van kladblok naar uitvoering is aanmerkelijk korter. Bevoegdheden liggen vaker bij dezelfde persoon, intuïtie en vooronderzoek zijn beter in balans. Kreten als ‘imple997 van de 1000 mentatietraject’ en ‘uitrollen’ zul je in het MKB niet zo snel horen. Pragmatisch denken en snel schakelen staat ondernemingen voorop.Tijd voor een ict-magazine dat daarop in speelt zijn MKB en specifiek producten voor het midden- en kleinbedrijf test: MKB Proof. We zullen de lezer niet vermoeien met producten en diensten die het helaas nèt niet zijn; alleen wat goed is beoordeeld, nemen we in het blad op. MKB Proof geeft niet alleen aan welke hardware en (online) software specifiek geschikt is voor het midden- en kleinbedrijf (betaalbaar, eenvoudig beheersbaar en simpelweg ‘functioneel’). Het zal ook aangeven hoe de producten en diensten optimaal te benutten in de praktijk. Daarnaast laten we gebruikers en experts aan het woord. In de eerste editie van MKB Proof komt de kernuitrusting van het moderne mkb-kantoor ter sprake: laptops en thin clients, veilige gegevensopslag, ´internet security´, printers en monitoren. Verder speciale aandacht voor zakelijke online diensten, die meestal in de vorm van ´Software as a Service´ specifiek de mkb-er heel goed van pas kunnen zijn.
Elmar Otten Hoofdredacteur
3
inhoud
proof Alleen het allerbeste voor je bedrijf
30
Onlinesoftware
Hoe je met software via internet veel efficiĂŤnter kunt werken en veel geld bespaart.
12
Co m p u t e r s
Mo n i to r e n
De juiste computer voor de juiste werknemer. Zo haal je alles uit je mensen.
Met een ergonomisch breedbeeldscherm voorkom je gezondheidsklachten en werk je efficiĂŤnter.
22
50
Kleurenlaserprinters
Bespaar op onderhoud en verbruik. Of het nu om complete rapporten of een simpel briefje gaat.
4
42
S e c u r i t y
Je bedrijfsinformatie is goud waard. Zo voorkom je digitale rampen.
Net zo makkelijk mobiel e-mailen als mobiel bellen. Met de BlackBerry速 Curve 8900. TM
0,*Vraag naar de voorwaarden.
Gratis toestel plus 3 maanden gratis internetten bij een nieuw 2-jarig mobiel abonnement met internet.*
Mobiel e-mailen. Makkelijk toch? 22
Kleurenlaserprinters
50
Security
Verkrijgbaar via: kpn.com KPN Business Center 0800-0105
VOOR P RO E V E N
proof Internetten in de trein
Linux serieuzer
Serverpark in container
Gegevens ontfutselen
Zakenreis naar de VS?
Laptops kleiner
Kwaadaardige plaatjes ontfutselen gegevens Door kwaadaardige zogenoemde Javaapplets te verstoppen in afbeeldingen op internet kunnen hackers vertrouwelijke gegevens stelen van gebruikers die zijn ingelogd in Facebook, LinkedIn, eBay, MSN en Google. De afbeeldingen staan op een andere website en een potentieel slachtoffer
Serverpark in de container
moet wel ingelogd zijn in zijn of haar profiel en dan op een link naar de kwaadwillende site klikken. De plaatjes met dubbele lading, gifars genoemd, lijken vooral gevaarlijk voor profielen die zijn opgebouwd uit plug-inmodules. Facebook is hiervan misschien wel het beste voorbeeld.
Samen inkopen of diensten delen heeft zijn voordelen. Verschillende ondernemers op bedrijventerreinen slaan zo hun voordeel uit de energierekening of de bedrijfsbeveiliging. Dankzij nieuwe oplossingen van onder meer Sun, HP en IBM kun je nu ook gemakkelijker samen je ict-serverpark beheren. Door complete datacenters in containers te huren, ben je niet gebonden aan een vaste locatie en kun je bovendien snel op wisselende vraag naar serverruimte voldoen.
Pinpas criminaliteit
Monitoren in aantocht
Linux steeds serieuzer Linux als alternatief voor Windows wordt steeds serieuzer voor de zakelijke markt. In de schaalvergroting onder de aanbieders is er nu een derde grote speler: Xandros. Dit bedrijf nam concurrent Linspire over, wiens Linux beter bekend werd als Lindows. Ook Xandros maakte een Linux-versie met Windows-trekjes. Sommige Microsoftapplicaties werken zo prima onder Linux. Asus zette een variant van Xandros Linux op zijn populaire lijn Eee PC mininotebooks, die onder zakelijke gebruikers gretig aftrek vindt. Na de overname maakte Xandros overigens bekend dat er voor de Linspire-producten geen ruimte meer is.
Internetten in de trein
‘no-go’
Het ministerie van Verkeer en Waterstaat (VWS) wilde er graag 15 miljoen euro in stoppen, maar de NS en KPN zien het nog niet zitten om (draadloos) internet in de trein aan te bieden. VWS hoopte zelfs dat WiFi gratis zou worden, om meer zakelijke reizigers de trein in de krijgen. De spoorwegen en de voormalige staatstelecommaatschappij zeggen echter de financiering niet rond te krijgen. Nederland loopt achter met de integratie van internet onderweg. In bijvoorbeeld Zweden kun je op de meeste trajecten al langer internetten. Weliswaar tegen betaling: 7,50 voor een uur of 65 euro per maand. De uurprijs is vergelijkbaar met wat KPN van een reiziger vraagt voor draadloos internet op Schiphol. In de Thalysnaar Parijs en de internationale TGV’s wordt WiFi momenteel wél uitgerold.
6
Hogesnelheidstraject Europa (bron: NS Hispeed)
IOMEGA STORCENTER ix2 NETWORK STORAGE ®
Protect, connect and share Iomega® StorCenter™ ix2 Network Storage offers advanced security, storage and content sharing and is ideal for small networks. EMC’s world class storage and security technologies are built-in and include EMC® Retrospect® backup software, RSA BSAFE encryption technology, plus RAID 1 protection. A four-click set-up, intuitive user interface, plus print server capability simplifies usage and a built in media server turns the device into a multimedia hub. Includes advanced features such as optional Bluetooth® upload, Axis™ security camera support and UPnP and DLNA media device capabilities! Available in 1TB and 2TB, supporting PC, Mac® and Linux® clients.
advertentie
StorCenter Network Hard Drive
Iomega offers a wide range of professional storage solutions for your everyday needs.
©2008 Iomega Corporation, Iomega, the Stylized “i” logo and StorCenter are registered trademarks or trademarks of Iomega Corporation in the U.S. and other countries. Certain other product names, brand names and company names or designations of their respective owners.
www.iomega.com
VOOR P RO E V E N
proof Internetten in de trein
Linux serieuzer
Serverpark in container
Gegevens ontfutselen
Zakenreis naar de VS?
Laptops kleiner
Eigenlijk ontworpen voor studenten en huisvrouwen lijken de betaalbare mininotebooks met een scherm van 7 tot 12 inch en beperkte faciliteiten juist onstuitbaar onder zakelijke gebruikers. Na Asus, Acer, MSI en HP brengt ook Lenovo binnenkort zijn systeem uit: de 10-inch IdeaPad S10. De mininotebooks beschikken standaard over draad- en draadloze communicatiemiddelen. Lenovo werkt bovendien samen met KPN in het aanbieden van een notebook met hdspa-module. Speciaal voor het mkb, met tijdelijk een gratis 3G-account.
Laptops kleiner en vaker draadloos
Pinpascriminaliteit steeds verfijnder Menig midden- en kleinbedrijf heeft een pinapparaat, maar het schort aan de veiligheid van de systemen. Skimming is een populaire techniek die door criminelen steeds vaker en verfijnder wordt toegepast. Door bijvoorbeeld bij een inbraak een dun laagje op het pinapparaat te plaatsen kunnen de klantgegevens en de pincode worden onderschept. De bankrekeningen van klanten worden
vervolgens geplunderd met nagemaakte passen. De grootkruidenier Albert Heijn gaat plastic mallen gebruiken. Past de mal niet, dan is er met het pinapparaat gerommeld.
Volgende generatie monitoren in aantocht Vergeet de lcd-tv of plasmaschermen. Grootproducent Sony zegt volgend jaar al nieuwe, zogenoemde oled-schermen in Europa op de markt te brengen. OLED is deels organisch, verbruikt minder energie, kan superdun worden uitgevoerd en zorgt voor een betere kleurweergave dan de traditionele schermen. Kantoormedewerkers hebben dan niet meer een dikke lichtbak voor hun gezicht en dat zou ook de ogen ten goede kunnen komen. Vooralsnog zijn de schermen alleen weggelegd voor bedrijven met een grote portemonnee: een klein 11-inchmodel van drie millimeter dik dat nu in al in Japan op de markt is, kost ongeveeer 1750 euro.
8
Pinpas criminaliteit
Monitoren in aantocht
Zakenreis naar de VS? Schone elektronica mee! Voor een zaken- of privĂŠreis naar de VS? Zorg ervoor dat je de laptop, usbstick, externe harddisk, smartphone of pda zo schoon mogelijk meeneemt. Reden: sinds kort mag de douane, evenals overige overheidsdiensten, zonder opgave van redenen je elektronica onderzoeken of zelfs in beslag nemen. Bestanden op de systemen kunnen worden vertaald en worden gedeeld met andere overheidsinstellingen. In het ergste geval krijg je het apparaat niet meer terug. Het Amerikaanse ministerie van binnenlandse veiligheid heeft nieuwe beleidsdocumenten uitgegeven die bestaande regels aanscherpt en overheidsfunctionarissen meer vrijheid geeft. Tot nu toe werd af en toe al apparatuur onderzocht of in beslag genomen, maar nog niet eerder kregen de douaneambtenaren officieel de vrije hand.
Eindelijk is het zover – Al uw IT behoeften in één oplossing Mamut One is de eerste complete oplossing die u het beste van twee werelden biedt: De beste bedrijfssoftware en de beste online diensten in één complete oplossing, voor één vaste lage prijs. Alles wat u nodig hebt: boekhouding, voorraad en logistiek, salaris, verkoop- en relatiebeheer en meer dan 400 rapporten. Daarnaast ontvangt u ook alles van online relatiebeheer, automatische financiële kwaliteitsanalyse, mobiele e-mail en gedeelde agenda tot online vergaderen en e-commerce. Doe net als 400.000 klanten in Europa: kies voor een flexibele, voordelige en gebruiksvriendelijke totaaloplossing van Mamut!
mamut one
één complete bedrijfsoplossing
Prijzen vanaf €60 per maand per gebruiker. Voor prijsinformatie en voorwaarden lees meer op www.mamut.nl/1 of bel 0800 – 444 66 74
proof
Professionele computerhulp
peter Kulche, elmar otten
DigiProfs: expertise op afroep DigiProfs is van oorsprong een bedrijf dat computerstoringen op locatie verhelpt. Na een telefonische melding komt er zo snel mogelijk een medewerker van één van de 138 vestigingen naar de klant toe. Het kan gaan om een storing, maar ook om het aanleggen van een nieuw netwerk, want het bedrijf is inmiddels uitgegroeid tot een allround IT dienstverlener voor consumenten en MKB. Wij spraken met DigiProf Roger Gösele.
Roger Gösele, DigiProfs
10
vo o r p ro e v en
“We zijn allemaal IT-liefhebbers”
Voor welke computergebruikers is DigiProfs bedoeld? Voor bedrijven en particulieren die afhankelijk zijn van hun computers en snel geholpen willen worden. We zijn gespecialiseerd in thuiswerkplekken en MKB tot 20 werkplekken. Is er een grens aan wat jullie kunnen ‘fixen’? Wij verhelpen hard- en software problemen van alle merken laptops, pc’s, servers, netwerken en internetaansluitingen. Wij hebben met alle fabrikanten en internetproviders goede contacten en kunnen problemen snel oplossen. Bij problemen met ‘tailor made’ software kunnen wij niet altijd helpen. Het moet een klus zijn om al die expertise bij te houden, hoe doen jullie dat? Met trainingen, vakliteratuur en ons intranet forum, waar onze IT’ers discussiëren over de laatste IT-ontwikkelingen. Veel van onze IT’ers delen ook specialistische kennis op het forum. Het zijn allemaal IT-liefhebbers die van nature nieuwsgierig zijn naar nieuwste ontwikkelingen en de beste oplossingen. Hoe loopt een hulpaanvraag in de praktijk precies? Wij zijn 24 uur per dag, 7 dagen per week bereikbaar op het gratis telefoonnummer 0800 555 8888. De klant wordt direct of uiterlijk binnen 3 werkuur, door de dichtstbijzijnde IT’er gebeld voor nadere informatie en het maken van een afspraak. Dit kan meestal ook in de avonduren of in het weekend. Ruim 90% van alle opdrachten lossen we binnen 24 uur op. In de regel wordt met particulieren contant of met een mobiel pinapparaat afgerekend. Bedrijven ontvangen achteraf een factuur. Is DigiProfs (merk) onafhankelijk? Ja, wij zijn aan geen enkele partij gelieerd. Wel zijn wij aangesloten bij Brancheorganisatie Computerhulp en zijn wij gecertificeerd Microsoft Small Business Specialist. Wat voor soort IT-problemen of -innovatiewensen hebben MKB-ers veel? Je merkt duidelijk dat steeds meer MKB-ers mobiel werken, met name ZZP-ers (Zelfstandigen Zonder Personeel). Alle bedrijfsinformatie moet niet alleen beschikbaar zijn op kantoor, maar ook thuis, bij de klant en tijdens afspraken in restaurants. Met UMTS heb je voor rond 50 euro per maand onbeperkt Internet met een snelheid die vergelijkbaar is met een ADSL aansluiting. Zo krijg je de mogelijkheid met je laptop op iedere plek in Nederland te kunnen werken.
Ruim 90% van alle opdrachten lossen we binnen 24 uur op
ICT-experts zijn zeldzaam. Krijgen DigiProfs niet af en toe een droombaan aangeboden bij een klant? Het komt voor, maar voor veel bedrijven is het efficiënter en goedkoper om ons bedrijf in te schakelen. Onze IT’ers weten uit de praktijk, en niet uit verkoopverhalen, wat de beste oplossingen zijn. Een werkgever krijgt via ons dus altijd het juiste systeem voor zijn bedrijfsprocessen. Daarnaast betaalt de werkgever alleen de daadwerkelijk gewerkte uren en dat tegen een uurtarief dat kan concurreren met een intern uurtarief. Ondanks hun
expertise zijn wij dus niet bang dat onze medewerkers worden weggekaapt.
Wat zijn de toekomstplannen van DigiProfs? We zien op het niveau van consumenten en MKB een steeds grotere behoefte ontstaan aan professionele IT dienstverleners. Er is op dit moment niet een ‘merk’ voor computersupport op locatie. Ons doel is om hét ‘top of mind’ merk te worden op het gebied van computerhulp, zoals ‘Carglass’ dat is voor autoruitschade.
11
proof
Desktop is passé
Iedereen een notebook
Mensen zijn natuurlijk je meest waardevolle kapitaal. Maar wil je ze efficiënt inzetten, dan zijn goede ict-gereedschappen – computers - noodzakelijk. Een goed uitgedacht computerpark, afgestemd op de individuele behoeften van je medewerkers, wordt steeds belangrijker. Maar waar kies je voor en wat is voor wie geschikt?
12
n ot e b o o k s
EXPERT Raymond Luijbregts Raymond Luijbregts heeft voor het magazine Winmag Pro een lange rij notebooks aan zich voorbij zien komen en mag dan ook gerust een specialist op dit gebied worden genoemd. Op zijn eigen bureau prijkt meestal een glimmend zilveren Asus.
Raymond Luijbregts
raymond@mkbproof.nl
Een rapport opstellen, een brief tikken, research plegen op internet en contact houden met de buitenwereld. Tegenwoordig kan een kenniswerker niet meer zonder computer. Het is zijn of haar belangrijkste ‘werktuig’. Maar net als dat een bouwvakker of timmerman zijn werk beter en efficiënter doet met het juiste gereedschap, is het voor kenniswerkers minstens zo cruciaal te beschikken over een ‘passend’ computersysteem. Het is allang niet meer rendabel om iedere werknemer te voorzien van een immobiele en energieslurpende desktoppc. Desktopcomputers zijn door hun immobiliteit en kloeke omvang eigenlijk niet meer zo interessant op kantoor, we zullen ze hier dan ook niet bespreken. Ruw gesteld zijn er tegenwoordig drie bruikbare systeemvormen: een kleine, draagbare ‘subnotebook’, desktopvervangende laptops en zogenoemde ‘thin clients’. Is je werknemer veel onderweg, dan is hij of zij het beste af met een kleine subnotebook. Deze zijn energiezuinig en gemakkelijk overal mee naar toe te nemen. Op het bureau kan het moeiteloos gekoppeld worden aan een basisstation voor meer aansluitingen. Subnotebooks zijn tegenwoordig krachtig genoeg voor doorsnee kantoortaken. Voor wie meer rekenkracht wil en niet te vaak onderweg werkt, is een desktopvervangende laptop interessant. Deze zijn zwaarder en hebben een groter beeldscherm, maar zijn vaak krachtiger en hebben meer mogelijkhe-
den voor het aansluiten van randapparatuur. Een interessant alternatief voor een laptop is een zogeheten thin client. Dit zijn ‘domme’ werkstations in de vorm van een klein kastje of monitor, die niets meer doen dan het doorgeven van beeld. De applicaties draaien op een centrale server, desgewenst bij een provider. Het voordeel is dat deze systemen enorm onderhoudsvriendelijk zijn, het beheer is immers gecentraliseerd. Ook kunnen werknemers op deze systemen niet zelf software installeren, wat de veiligheid ten goede komt. Nadeel is dat een thin client niet draagbaar is, al zijn de eerste thin client laptops inmiddels op de markt verschenen.
Desktopcomputers zijn niet meer interessant op kantoor
Ergonomisch werken Een kenniswerker gebruikt zijn computer bijna full time. Het is daarom noodzakelijk rekening te houden met ergonomie. Naast een goed bureau en dito bureaustoel is het belangrijk hiervoor extra maatregelen te nemen. Wanneer je laptops in je computerpark inzet, zorg dan altijd voor een ‘laptophouder’ voor het verhogen van het werkcomfort. Een goede oplossing is bijvoorbeeld de ‘Logitech Alto’. Dit is een toetsenbord met ‘laptoprekje’ die het scherm tilt naar een comfortabele werkhoogte. Zorg daarnaast voor een ‘losse’ muis, want heel de dag ‘muizen’ op een in laptops ingebouwd ‘touchpad’ zorgt onherroepelijk voor klachten in het ergste geval RSI.
inhoud notebooks 14 Compacte notebook 16 Compacte notebook 16 Desktopvervanger
review review review
17 Kies de juiste laptop 18 De mobiele MKB werkplek 20 Tablet-pc
Advies Advies review
20 Thin client 21 Eco-nomie
review column
13
proof MSI PR200
Betaalbare middenklasser
MSI PR200 getest april 2008
Prijs € 714,-
Scherm 12 - inch
Harde schijf 150 GB
Info www.msi-computer.nl
In het kort • compact • veel extra’s • prima beeldscherm • matig toetsenbord MKB Proof Score
veel extra’s aan boord voor zowel de thuisgebruiker als voor zakelijk gebruik. Zo is een hdmi-poort aanwezig voor het De door ons geteste PR200 is een kleine laptop voor bekijken van films en medewerkers on the road. Aan het uiterlijk is zeker foto’s op een plasmagedacht: het design oogt strak en de materialen chic. of lcd-televisie. Ook Het formaat is met een 12-inch beeldscherm compact een 1,3 megapixel genoeg om overal mee naar toe te nemen en bovendien webcam en ingebouwd opvallend klein voor een laptop uit de betaalbare klasse. microfoontje zijn aanwezig, zodat je Het beeldscherm maakt een prima medewerkers overal aan videoconfeindruk, met een goed contrast en scherpe rencing kunnen doen. Bovendien zijn Vista is blij beelden. Gebruik deze laptop wel binde gegevens op de laptop veilig, dankzij met de ruime nen, want bij vol daglicht zie je door de vingerafdrukbeveiliging. Voor minder hoeveelheid glanslaag weinig meer. Onder de motormobiele medewerkers heeft MSI in intern kap zien we direct waar MSI bij dit model dezelfde PR-lijn ook een aantal grotere, geheugen op bezuinigd heeft. De processor is niet desktopvervangende modellen met een van de snelste soort, maar het is zeker 14- en 15-inch breedbeeldscherm, zoals vlot genoeg voor dagelijkse kantoorapplicaties. Vista de PR400 en PR600. Deze hebben extra mogelijkheden is blij met de ruime hoeveelheid intern geheugen. De als een apart numeriek toetsenbord en een optioneel Intel videochip is niet geschikt voor grafisch intensieve dockingstation, zodat op het bureau de aansluitmogeklussen, maar voor de grafische 3D-interface van Vista lijkheden groter zijn. Wie een PR200 wil hebben, moet en doorsnee taken voldoet het. De PR200 heeft relatief snel zijn. De laatste modellen liggen in de winkels.
Raymond Luijbregts
MSI kennen we als fabrikant van onder andere fraaie consumentenlaptops voor een schappelijke prijs. Ze maken echter ook prima zakelijke modellen die geen fortuin kosten.
Asus U6S
Computerfabrikant Asus lanceert met de U6S een chique, high end mini-laptop met ingebouwde HSDPA-voorziening.
ASUS getest juni 2008
Prijs € 1554,-
Scherm 12 - inch
Harde schijf 160 GB
Info www.asus.nl
In het kort • compact formaat • klaar voor mobiel internet • goede prestaties • chique design • veilig MKB Proof Score
14
wordt volgens Asus onder elke huidconditie (vochtig, vet, vies, etc.) gewoon herkend. Ook een TPM-chip is aanwezig. Daarnaast is de U6 uitgerust met ASUS SmartLogon-software, waarmee enkel de rechtmatige Hiermee kunnen je medewerkers – mits zij beschikken eigenaar van de notebook wordt herkend. De software over een passend abonnement en SIM-kaartje – overal maakt een gezichtsscan en geeft alleen toegang als het gebruik maken van het internet. Handig, want je steekt gezicht overeenkomt met dat in het geheugen. De U6S je HSDPA-SIM-kaart in de adapter en je bent overal is verkrijgbaar in een bruine en witte uitvoering. (waar dekking is) online. Dat is niet het enige: het Voor wie nóg hogere eisen aan de draagbaarheid van model beschikt over een zeer krachtige processor, zeker een laptop, heeft Asus ook de min of meer vergelijkbare voor een laptop met dit formaat. Het beeldscherm meet U2 in het assortiment. Deze heeft een beeldscherm van 12 inch in de doorsnee en daarmee is 11,1 inch en is daarmee nog kleiner en het apparaatje meer dan geschikt voor lichter. Desgewenst is de U2 verkrijgbaar Bijzonder aan intensief mobiel gebruik. met een zogenaamde flash-schijf. Deze de U6S is de De uitvoering is ook luxe te noemen: vervanger van de traditionele harde ingebouwde de achterzijde is voorzien van glanzend schijf bevat geen bewegende onderdelen, VPNpianolak en de polssteun is voorzien is ongevoelig voor schokken en doet voorziening van runderleer. Bijzonder aan de U6S is razendsnel zijn werk. De prijs is er echter ook de ingebouwde VPN-voorziening. ook naar: dit model kost voornamelijk Hiermee kunnen je medewerkers een veilige verbindvanwege die schijf zo’n 2100 euro. ing maken met het kantoornetwerk. Speciaal voor zakenreizigers beschikt de U6-lijn over beveiligingsopties. De ingebouwde biometrische vingerafdrukscanner leest de levende huidlaag van je vinger. Je vingerafdruk
Raymond Luijbregts
Overal online
YEARS WARRANTY
advertentie
See
WHAT’S
NeXT
De juiste tool voor iedere toepassing ! • 20-, 22-, 24- en 30-inch schermdiagonaal • Widescreen - format en SlimEdge design • Korte reactietijd dankzij Dynamic Motion Picture Overdrive • Uitstekende beeldkwaliteit • 5 jaar on - site garantie
Kijk voor uitgebreide informatie op : www.eizo.nl
proof HP Compaq 6710b
getest juli 2008
Prijs € 929,-
Scherm 15 - inch
Harde schijf 2 GB
Info www.hp.nl
In het kort • krachtige processor • hoge resolutie beeldscherm • veiligheidsvoorzieningen • oerdegelijk • videokaart gebruikt systeemgeheugen MKB proof Score
hadden HP-beeldschermen een hardnekkig euvel: een beperkte lichtopbrengst. Daar is nu geen sprake meer van. Het beeld blijft op deze resolutie haarscherp en tekst is prima leesbaar, ook in daglicht. Het toetsenbord is stevig en doet goed zijn werk. Ook op gebied van veiligheid zijn weinig concessies gedaan. Een biometrische scanner houdt indringers op afstand en een speciale zogeheten TPM-chip zorgt voor een in vreemde systemen onbruikbare harde schijf. Ben je op zoek naar een draagbaarder, kleiner model, dan komen de Compaq 2510p en 2710p in beeld. Deze systemen hebben bovengenoemde sterke punten, maar dan in een kleinere behzuizing en met een 12-inch beeldscherm. Deze zijn optioneel verkrijgbaar met een module voor draadloze breedbandverbinding, zodat je – mits je beschikt over een passend abonnement - overal kunt internetten. Heb je een ruimer budget en wil je absolute topprestaties, dan kun je terecht bij de hogere klassen: Compaq 8510 (15 inch) en 8710 (17 inch).
Sony Vaio SZ71XN
Mini-notebook
Sony Vaio SZ71XN getest februari 2008
Prijs Gezien voor € 1599,- (incl. BTW)
Scherm 13 - inch widescreen
Harde schijf 200 GB
Info www.sony.nl
In het kort • goede prestaties • hoge draagbaarheid • prettig toetsenbord • prima beeldkwaliteit • zuinige stand vereist herstart MKB Proof Score
16
De Vaio-lijn dankt haar merkbekendheid aan de kleine, snelle en vooral mooie notebooks, die Sony al jaren uitbrengt. Dit heeft zo goed gewerkt dat veel mensen niet weten dat er in de serie bijvoorbeeld ook grote 17inch modellen te vinden zijn. In de Z-serie zijn Sony´s businessmodellen voor onderweg te vinden. De specificaties zijn indrukwekkend, net als de prijs. Voor thuis en op kantoor is er de iets vriendelijke geprijsde SR-serie, met een 13-inch scherm. Het is de officieuze opvolger van de SZ-serie, waarvan wij de SZ71XN getest hebben. Wie even zoekt, kan er vast nog eentje op de kop tikken. Voor veel gebruikers is 13-inch een prettige middenweg tussen draagbaarheid en prestaties: dergelijke laptops zijn handzaam en licht genoeg voor mobiel gebruik en tegelijkertijd biedt het 13-inch beeldscherm voldoende werkruimte en is het toetsenbord van prettig formaat. Hierdoor zijn notebooks heerlijk draagbaar en werken toch comfortabel. De toetsen zijn opvallend groot, waardoor je nauwelijks mistikt. Dat is bij andere mini-notebooks vaak wel anders. Het beeldscherm van de geteste SZ71XN is van prima kwaliteit: helder, kleurrijk en ook buitenshuis prima leesbaar. Waar voorgangers wat ‘slap’ aanvoelden, maakt dit model een solide en net afgewerkte indruk. De fabrikant heeft deze uitvoering voorzien van behoorlijk wat paardenkracht. Mede dankzij een vlotte grafische kaart krijgt de grafische interface van Vista bovendien een boost. Ook aan de veiligheid onderweg is gedacht, met een TPM-module en vingerafdrukscanner. Draadloos internetten en netwerken gaat met lekker vlot, omdat de laptop de nieuwste snelle draadloze WiFi-technologie ondersteunt. De laptop is tenslotte met een schakelaartje terug te zetten naar een energiezuinige stand, voor wie onderweg langer door wil werken, ten koste van rekenkracht.
Raymond Luijbregts / ELMAR OTTEN
HP Compaq 6710b
Wat betreft zakelijke infrastructuur, is HP al jarenlang een vaste waarde in de markt. Met de Compaq-lijn zetten ze een aantal zakelijke laptops in de markt die over het algemeen als betrouwbaar en degelijk kunnen worden aangemerkt. Zelfs hun zakelijke ‘budgetmodel’ 6710b is allesbehalve kinderachtig. Wat krijgen je in huis voor 930 euro? In ieder geval geen machine die mee zal dingen naar schoonheidsprijzen. Toch is het design is wel degelijk strak en vooral zakelijk, zonder plomp te ogen. Ware schoonheid zit van binnen, zo luidt het cliché. Dat blijkt voor deze machine zeker op te gaan. Aan de basis staat een snelle variant van de Core 2 Duo, die zijn rondjes draait op 2,5 GHz, ondersteund door 2 GB intern geheugen. Die componentenmix maakt het een zeer krachtige machine, die zware kantoorapplicaties met gemak kant draaien. Dat alles verpakt in een oerdegelijke, keiharde behuizing die nergens tekens een teken van zwakte vertoont. De harde schijf is met 220 GB lekker ruim. Het beeldscherm heeft een hogere resolutie dan we normaal gesproken aantreffen op 15-inch-modellen: 1680 bij 1050 pixels. Dat houdt concreet in dat je meer bureaubladruimte dan normaal gesproken tot je beschikking hebt dan gebruikelijk bij laptops van dit formaat. Voorheen
Raymond Luijbregts
Waar voor je geld
C O M P U T E RS
Het notebookpark
Hier moet je op letten
Raymond Luijbregts
Notebooks zijn er tegenwoordig van 300 tot 3000 euro, dat maakt het behoorlijk lastig om de juiste keuze te maken. Een goede tip is om eerst eens te bepalen welke factor voor jou het meeste telt: prijs, draagbaarheid of prestaties?
Draagbaarheid
Prijs
Prestaties
• E en laag gewicht is erg belangrijk voor wie veel reist met zijn laptop. Twee kilogram is een absoluut maximum. Enkele ultraportable laptops komen zonder DVD-station. Dat bespaart gewicht en afmeting, maar bedenk goed of je wel zonder kunt.
• G a na waarop is beknibbeld; een lage prijs betekent meestal ook lage kwaliteit. Gebruik je de laptop voor doorsnee kantoorwerk, dan volstaat een videokaart die op het moederbord is geïntegreerd. Die zijn minder snel, maar wel flink goedkoper.
• B edenk goed op welk deelgebied je specifieke rekenkracht vereist. Een zeer krachtige grafische kaart is alleen nuttig voor specifieke taken als 3D-rendering en DTP. Voor werkgeheugen geldt altijd: hoe meer, hoe beter. 2 GB is voor het soepel draaien van Vista het minimum.
• D iefstal of verlies liggen altijd op de loer. Een vingerscanner en een TPM-chip voor gegevensversleuteling zijn een vereiste voor wie met privacygevoelige data werkt. Vermijd laptops met een doorbuigend chassis of bijvoorbeeld een zwakke bevestiging van het beeldscherm. Metalen scharnieren zijn een pre, net als harde schijven met schokprotectie en een behuizing met stalen rolconstructie. Dit zie je niet aan de buitenkant, vraag dit dus na bij de leverancier.
• H eb je nog een Windows-licentie liggen, koop dan de laptop zonder besturingssysteem. Dat scheelt snel honderd euro. Overweg ook eens Linux als alternatief. Dat is gratis en voldoet in de meeste gevallen, mits je niet afhankelijk bent van specifieke Windows-software.
• B espaar voor intensief gebruik niet op de processor. Dit vormt het hart en de aanjager van alle onderdelen. Ga voor een 2,5 GHz processor of meer.
• E en extra accu is geen overbodige luxe als je onderweg lang wilt doorwerken. Een bescheiden, energiezuinige processor helpt ook. Voor mobiel internet is HSDPA tegenwoordig de beste keuze. Sommige notebooks zijn hier kant en klaar mee uitgerust, in andere gevallen langs bij je telecomoperator.
• H oe aantrekkelijk een aanbieding ook lijkt, ga niet in zee met onbekende merken of merkloze laptops. In dat geval is goedkoop vaak duurkoop.
• V ermijd voor zakelijk gebruik de zogenaamde multimedia-systemen. Deze hebben vaak hinderlijk glanzende beeldschermen en leggen het accent op beeld en geluid in plaats van productiviteit. • H eb je veel randapparatuur die je wilt aansluiten, vergeet dan niet een port duplicator aan te schaffen. Dit geeft je de beschikking over alle poorten die je maar wenst, vaak nog meer dan in een desktopsysteem. Voor kantooromgevingen met een centraal IT-beheer is een laptop op basis van de Centrino Pro-platform aan te raden. Deze biedt niet alleen hoge WiFisnelheden, maar maakt ook systeembeheer over het netwerk mogelijk.
17
C O M P U T E RS
proof
Slim en veilig werken
De mobiele MKB-werkplek Een laptop biedt ideale mogelijkheden om flexibel te werken, maar hoe richt je zo’n systeem in en op welke veiligheidseisen moet je letten?
Gegevens bij de hand Om onderweg toegang te hebben tot alle bestanden van de server die op kantoor staat, bieden Win-
18
dows XP en Windows Vista zg. “Offline files”. Tijdens gebruik van de laptop op kantoor worden dan ook kopieën van alle documenten op de laptop opgeslagen. “Offline files” stel je eenvoudig op de computer in door op de betreffende directory te klikken met de rechtermuisknop, en aan te geven dat deze ook “offline” beschikbaar moet zijn. Op het moment dat de laptop op het netwerk wordt aangesloten, worden alle bestanden automatisch “gesynchroniseerd”. Met de komst van Software-as-aService (SaaS) zijn nieuwe mogelijkheden ontstaan. Bij SaaS is het niet nodig om programma’s te installeren en bewaar je documenten via internet op een externe server (meer hierover op pagina 39).
roger gösele
Laptops vormen het meest kwetsbare onderdeel van een computerpark, omdat ze regelmatig buiten de veiligheidsring van kantoor opereren. Gebruik daarom een modern besturingssysteem mét gebruikersnaam en wachtwoord. Vanuit het oogpunt van gemak wordt dit nog wel eens uitgeschakeld. Bij verlies of diefstal betekent dit dat een vreemde alle opgeslagen documenten kan lezen. En als de netwerkverbinding niet beveiligd is, kijken anderen zonder probleem mee. Bij een onbeveiligd draadloos netwerk is dit echt kinderlijk eenvoudig. Maak daarom nooit gebruik van een onbeveiligd draadloos netwerk, ook niet op een bekende locatie. Een draadloos netwerk kan door WEP (Wired Equivalent Privacy) of WPA (Wi-Fi Protected Access) versleuteld zijn. WEP is beter dan geen beveiliging, maar biedt geen zekerheid. WPA wordt door alle nieuwe systemen ondersteund en is redelijk veilig. Raadpleeg de handleiding van het draadloze toegangspunt (‘accespoint’) of laat het netwerk door een expert controleren. Om de laptop tegen virussen en spam te beveiligen, dient vanzelfsprekend een actuele virusscanner geïnstalleerd te zijn. De kwaliteitsverschillen tussen de virusscanners worden steeds geringer. Belangrijk is vooral dat ingesteld wordt dat de scanner dagelijks updates opvraagt.
Veiligheidstips • Gebruik de standaard veiligheidsmogelijkheden van het besturingssysteem en meldt iedere keer aan met een wachtwoord. • Laat de virusscanner dagelijks updaten. • Gebruik alleen een draadloos netwerk met versleuteling (WPA). • Indien SaaS applicaties worden gebruikt, controleer dat de gegevens versleuteld worden. Dit kan vastgesteld worden door het symbool “slot” in de browser en een url die met: https:// begint.
web Kijk bij problemen met offline files op: www.microsoft.com/windowsxp/using/mobility/ learnmore/offlinefiles.mspx
“Maak nooit gebruik van een onbeveiligd draadloos netwerk”
proof Toshiba Portégé R400
Complete zakenvriend
Portégé R400 getest augustus 2007
Prijs Gezien voor € 1060,- (incl. BTW)
Scherm 12,1 - inch
Harde schijf 80 GB
Info www.toshiba.nl
In het kort • prima beeldscherm • goede veiligheids voorzieningen • notificatiedisplay • robuust • geen optische drive MKB Proof Score
Met de Portégé-serie biedt Toshiba in het zakelijk/ draagbare segment voor ieder wat wils. De stevige, maar toch zeer ranke behuizing van de R400 biedt onderdak aan veel zakelijk interessante voorzieninmige concurrenten gen. Bijzonder is het éénregelige statusdisplay aan de het geval is. Werken in voorzijde, dat je niet alleen informeert over zaken als het volle daglicht is door datum, tijd en batterijniveau, maar ook waarschuwt bij de glanslaag echter niet aan te nieuwe agenda- of mailitems. Ook wanneer de laptop raden. Het toetsenbord is eveneens zich in gesloten toestand bevindt. uistekend, gebruiksvriendelijk (grote Een andere belangrijk kenmerk van dit notebook is dat knoppen voor Enter, Backspace enz.) en het bruikbaar is als tablet-pc. Dat betekent dat je het uiterst solide. Wil je minder gewicht meedragen, scherm kunt neerklappen en met de pen kunt bediedan is de ultradunne en vederlichte R500 een goed nen. Op die manier kan het apparaat ook bijvoorbeeld alternatief. staand gebruikt worden. Het beeldscherm is van topkwaliteit. Een glanslaag mag dan weliswaar niet door iedereen als Gebruiker Solomon6624 roemt op www.tabletpcreview.com het lichprettig worden ervaren, Toshiba te gewicht en vindt de Toshiba Portégé R400 gemakkelijk mee te nemen. Andere gebruikers klagen over de vertragende factor van Windows Vista, slaagt erin hinderlijke reflectie maar Solomon6624 is het niet met ze eens. “Ik heb geen problemen tot een minimum te beperken. met Windows Vista noch met het gebruik van de Aero-interface ervan. De kleuren, contrast, scherpte en Zakelijke en onderwijsapplicaties draaien zoals verwacht of zelfs beter. De Portégé is echter niet geschikt voor het draaien van 3D computergames kijkhoek zijn subliem en de touch of het bewerken van videobeelden, maar daar is hij ook niet voor ontscreen-laag doet daar absoluut worpen.” geen afbreuk aan, zoals bij som-
LICHTGEWICHT
RieCom iL3610
Slanke schermcomputer
RieCom iL3610 getest februari 2008
Prijs € 295,-
Scherm 19 - inch
Harde schijf Geen
Info www.riecom.eu MKB Proof Score
20
RieCom is geen traditionele computer fabrikant, het beWindows CE en XP. In het configuratiescherm (een van drijf maakt thin clients en integrated screens: computer de weinige menu’s) van de iL3610 kun je óf de terminal schermen met een ingebouwde thin client. zelf helemaal instellen, óf andere terminals beheren. Zij Een thin client is een netwerkcomputer, zonder harde kunnen de volgende keer starten met een nieuwe inlog, schijf, die zo is ontworpen dat de meeste dataverwereen andere schermresolutie, et cetera. king op een server geschiedt. Toen de eerste thin clients Het model dat daadwerkelijk bij ons op de testbank in de jaren negentig op de markt kwamen, werden heeft gestaan, was nog uitgerust met een 500 MHz proze nog grafische terminals genoemd, omdat ze een cessor. Daarop draaide Opera niet erg vlot, al voldeed doorontwikkeling van de tekst-terminals het wel. Maar via de browser inloggen op De iL3610 is (van nog langer geleden) waren. De een Citrix-gebaseerde dienst in het RDC een ongecomnaam thin client is een reactie op de ´fat Datacentrum, onze testapplicatie ‘King pliceerd client´ die intussen bij iedereen op het Online’, ging probleemloos. Intussen systeem bureau stond: de pc. Het is natuurlijk voorziet RieCom de iL3610 modellen van ook een lekkere marketing kreet, die een 800 MHz AMD processor, waardoor suggereert dat pc´s veel overbodige bagage aan boord de snelheid geen probleem meer moet zijn. De iL3610 hebben. Vaak is dat ook zo. is een ongecompliceerd systeem en met nog geen De hier besproken iL-3610 is een thin client-scherm. 300 euro scherp geprijsd. Immers, je krijgt terminal en Het oogt als een normaal 19-inch lcd-scherm, maar monitor tegelijk. beschikt intussen wel over een bescheiden Linuxsysteem. Daarmee kun je de browser Opera activeren of software draaien om met een terminal server contact te maken (Citrix of RDP-gebaseerd). Binnen het iL-3000 gamma van RieCom is nog een groter 22-inch Linux scherm te vinden, alsook twee 19-inch varianten met
k leu r en l a s e r p r i n t e r s
Column
Eco-nomie Wellicht bestaat er een relevante link tussen ons ongestrafte misbruik van de natuur en de steeds hardnekkigere groei van uitdagingen die onze planeet ons presenteert. Ons ecosysteem heeft alle symptomen van een geïnfecteerd organisme en wij lijken daar de oorzaak van te zijn. We zouden ons eigenlijk helemaal niet druk hoeven te maken over het redden van de aarde. Deze heeft bewezen uiterst bekwaam voor zichzelf te kunnen zorgen, ook zonder onze aanwezigheid. De mens daarentegen lijkt iets meer afhankelijk te zijn van de goede staat van onze habitat. Dat komt erg zwartgallig en prekerig over. Nu volgt dus waarschijnlijk een stuk over hoe we allemaal moet recyclen, met de trein naar ons werk moeten gaan en zonnecellen op ons dak moeten timmeren. Helaas zit de mens zo niet in elkaar. Wij worden gedreven door opportunisme en hebzucht. Het zou erg hypocriet van mij zijn door te beweren dat het bij mij anders is. Het zijn zaken waar wij ons collectief aan schuldig maken maar individueel vaak niks aan doen. Dit hoeft niet meteen te betekenen dat we geen goede voornemens hebben met de natuur. Wanneer de normale consument de vraag wordt voorgelegd of deze meer energie zuinige oplossingen zou willen hebben, is het antwoordt altijd een overweldigend “JA”. Er lijkt dus een gat te bestaan tussen de publieke opinie en het publieke beleid. Dat gat zou in een ideale situatie gevuld moeten worden door iets wat wij de ‘overheid’ noemen. Het gros van de verantwoordelijkheid van de huidige situatie en van onze toekomst wil ik dan ook bij de globale beleidsmakers neerleggen. Maar of
het nu het gebrek aan visie is of onvermogen om te breken met de status quo, is van ondergeschikt belang. Het gaat om het vinden van een deugdelijke oplossing. In het bedrijfsleven weten wij als geen ander hoe groot de investeringen zullen zijn om over te schakelen op ‘groen’. Toch raar dat juist hier momenteel de grote ontwikkelingen plaatsvinden. Kennelijk is het ook nog eens financieel aantrekkelijk . Natuurlijk is het een gigantische klus. Het alternatief is om ons over te geven aan de verstikkende greep van de fossiele brandstoffen. Dit is een doodlopende weg en we zien dagelijks de toename van spanningen en militaire conflicten om de resterende voorraden veilig te stellen. We kunnen beter de kans grijpen om onze stagnerende economieen nieuw leven in te blazen met een groene revolutie, die ons een duurzame toekomst zal kunnen garanderen. En blijvende media-aandacht is daarbij geen overbodige luxe.
Helaas zit de mens zo niet in elkaar
Milan Rado
Was het milieu niet een probleem dat we begin jaren ’90 al hadden opgelost? Het ‘gat in de ozonlaag’ is (langzaam) aan het krimpen en ‘zure regen’ is een term die slechts als trivialiteit ter sprake komt bij spelprogramma’s. Waarom is dan het thema ‘groen’ opeens een erg gewild item bij zowel media en bedrijven?
Milan Rado Public Relations Specialist voor ASUS Computer Benelux Milan is verantwoordelijk voor de communicatie tussen eindgebruiker, media en ASUS zelf. Het overbrengen van hun boodschap en het terugkoppelen van feedback over producten spelen een even belangrijke rol. milan@mkbproof.nl
21
proof
Kleurenlaserprinters
Meesters in printwerk Kleurenlasers zijn steeds vaker de eerste keuze voor MKB-ondernemingen. De combinatie van kwaliteit en alles in eigen beheer hebben is onweerstaanbaar. Specialist Herman Hartman vertelt waar je bij aanschaf op moet letten.
22
Herman Hartman
k leu r en l a s e r p r i n t e r s
Klusjes die we vroeger nog door een printshop lieten uitvoeren, willen we nu gewoon van achter ons bureau uitvoeren: brochures, pdf’s, foto’s of brieven met kleurenlogo. De nieuwe printer op kantoor is dan ook vrijwel altijd een kleurenprinter. We zien daarbij meer alleskunners of multifunctionals die niet alleen printen maar ook kopiëren en scannen. Ook het faxen is nog lang niet uitgestorven. Bij moderne multifunctionals kun je rechtstreeks vanaf je eigen computer faxen versturen en ontvangen. De multifunctionele printer (MFP) dient als knooppunt in ons kantoornetwerk tussen de digitale informatie en de papieren (analoge) informatie en maakt in één keer een aantal losse apparaten overbodig. Laserprinters zijn tegenwoordig het meest gangbaar, ze worden meestal gedeeld via het netwerk. Daarnaast komen inkjets en phase change inkjets (Xerox) veel voor. Meestal zijn het kleine printers die rechtsreeks aan de computer van de gebruiker hangen. De doelgroep is vooral het thuiskantoor, maar Canon en HP maken ook netwerkinkjetprinters voor kleine groepen gebruikers.
Capaciteit
rekencapaciteit maken gebruik van printertalen als HPGL of PostScript. Postscript is een verstandige keuze voor wie grafische PDF documenten afdrukt. HPGL voldoet voor verreweg de meeste kantoordocumenten.
Kosten Bij een printer tellen niet alleen de aanschafkosten, de verbruikskosten van toner en toebehoren zijn minstens zo belangrijk. Je geeft gedurende de levensduur van het apparaat al snel drie tot vier keer meer uit aan verbruiksmateriaal dan het bedrag dat de printer zelf kostte bij aanschaf. Juist bij goedkopere printers zien we dat die gebruikskosten oplopen en zelfs tot tien keer de aanschafprijs bedragen. Printerfabrikanten geven de levensduur van hun toner en toebehoren op, op basis van afdrukken van brieven, facturen et cetera. Houd rekening met extra verbruikskosten als je veel Powerpoint-presentaties, kleurrijke rapporten of flyers afdrukt. Een slimme extra die zichzelf in veel bedrijven terugverdient is de duplexer voor dubbelzijdig afdrukken. Je bespaart niet op papier maar ook op portokosten. Een aantal fabrikanten levert extra stuurprogramma’s waarmee je alleen zwart/ wit printjes kunt maken op de kleurenprinter. Niet iedere gebruiker heeft kleur nodig en zo bespaar je op de gebruikskosten.
EXPERT herman hartman Herman Hartman is opgeleid als graficus en werkte sindsdien in verschillende functies in de grafimediasector. Sinds 15 jaar heeft hij een eigen adviesbureau op grafische vakgebied. Hij schrijft daarnaast voor een aantal vaktijdschriften over onderwerpen die raakvlakken met hebben ICT en grafische techniek. Printtechniek is van die onderwerpen. herman@mkbproof.nl
Niet iedere gebruiker heeft kleur nodig
Bij de aanschaf is allereerst van belang in te schatten hoeveel afdrukken je verwacht te maken. De capaciteit wordt meestal uitgedrukt in het aantal A4tjes dat je per maand afdrukt. Het is verstandig om ook de pieken in het verbruik op te sporen. Moeten er aan het eind van de dag veel facturen of orderbonnen in korte tijd de deur uit of wil je dikke rapporten afdrukken dan moet de snelheid daarop worden afgestemd.
Afdrukkwaliteit Als het om de kwaliteit van de teksten gaat zit je bij de meeste printers wel goed. Maar de grafische kwaliteit verschilt nog wel. Printers met extra fijne (micro) toner drukken foto’s beter af. Ook de printeraansturing bepaald de grafische kwaliteit. Instapprinters gebruiken vaak GDI als printertaal waarbij de computer het rekenwerk doet voor het afdrukken. Dat levert voor grafische documenten soms een mindere kwaliteit afdruk op. Printers met eigen
Gebruiksgemak Kantoorwerkers lezen liever geen handleidingen. De bediening van een printer moet overzichtelijk zijn. Dat laat bij multifunctionals wel eens te wensen over. Ook de toegankelijkheid van papierlades en de handelingen die nodig zijn om toner te wisselen wegen mee in het gebruiksgemak. Bijvullen van printers en kopieermachine is geen populaire bezigheid, net als wisselen van briefpapier naar blanco papier. Een of meer extra invoercassettes verhogen het gebruiksgemak. Laserprinters produceren in gebruik behoorlijk wat lawaai en ook nog stof. Zet de printer liever niet direct op of naast het bureau maar geeft het een eigen enigszins afgeschermde plek.
inhoud kleurenlaserprinters 24 HP kleurenlaserprinter 24 OKI multifunctional 26 Konica Minolta multifunctional
review review review
26 Lexmark multifunctional 27 Documentmanagement 27 De afvalbak
review CASE STUDY column
23
proof HP ColorLaserJet CP3505n
HP ColorLaserJet CP3505n getest december 2007
Prijs Gezien voor: € 470,- (incl. BTW)
In het kort • compact ontwerp • HP universele driver • Snel • Goede afdrukkwaliteit • Zeer lage verbruikskosten MKB Proof Score
HP is al jaren marktleider op het gebied van laserprinters en multifunctionals. Deze zomer verkocht het zijn 100 miljoenste laserprinter. Het aanbod is groot. Van eenvoudige entry-level printers tot industriële oplossingen. De HP ColorLaserJet CP3505n is een voorbeeld gaat niet helemaal soepel, maar het apparaat drukt van een printer voor het middelzware werk. Het apnetjes af op de aangegeven snelheid van zo’n 20 A4-tjes paraat komt prima tot zijn recht in een MKB-omgeving per minuut. Een ‘zwaar’ pdf-bestand haalt circa 10 waarin niet continue wordt geprint, maar wel met grote pagina’s per minuut en levert een zeer goede kwaliteit. regelmaat. Kleur is dé trend bij laserprinters. Natuurlijk doet HP daaraan mee. Directeuren en IT-managers uiten nog wel eens zorgen dat de kosten van kleurenprints flink uit de pan kunnen rijzen, maar die zorg neemt HP met de CP3505n weg. De verbruikskosten zijn zowel bij het afdrukken in kleur als zwartwit Het Rotterdamse NAZCA Vormgevers gebruikt inmiddels een jaar de LaserJet 3505. zeer laag. Het ontwerp van deze printer Directeur Hennie Spermon: “Vooral het feit oogt bijzonder compact. Het interieur is dat hij dubbelzijdig print vind ik belangrijk, goed toegankelijk. Jammer dat de kast te dat scheelt toch in de kosten. Verder is de kwaliteit van de kleur erg goed en kun je krap bemeten is om de complete papier‘m ook op zwartwit zetten om te besparen. lade in onder te brengen. Er is echter aan EXPERT Hij is ook lekker snel.” De tien medewerkers Hennie Spermon de achterzijde gezorgd voor een afdekking gebruiken de printer intensief: er komen directeur dagelijks zo’n honderd printjes vanaf rolvan het uitstekende deel. De standaardlade NAZCA! Bureau voor len. Om niet te vaak papier bij te vullen is bevat maar 250 pagina’s. enthousiasme een extra papierlade aangeschaft. De installatie van de drivers voor deze HP
DUBBELZIJDIG
Herman Hartman
Zuinig en snel
Lexmark X560n
Lexmark X560n getest april 2008
Prijs € 904,00 (excl. BTW)
Info www.lexmark.nl
In het kort • snelle printer • goed toegankelijke supplies • behoorlijk goede afdrukkwaliteit • lage verbruikskosten •a geen netwerksoftware voor scanfuncties MKB Proof Score
24
Lexmark heeft voor het MKB aardig wat multifunctionals in de aanbieding, variërend van eenvoudig tot echte industriële ‘werkpaarden’. Het bedrijf heeft een lange ervaring met de productie van printers. Het ontstond in 1991 uit de printerdivisie van IBM. Het marktaandeel schommelt rond de 10 procent. Deze Lexmark X560n is bedoeld voor middelgrote werkgroepen. Het is een fors uit de kluiten gewassen multifunctionele kleurenlaserprinter. Hij is wel te groot om zomaar op tafel te plaatsen. De behuizing biedt plaats aan een snelle printer en de nodige fax-, kopieer- en scanfuncties. Het aantal knoppen is beperkt gehouden. Voor sommige functies moet je goed op het kleine lcd-scherm kijken voor de volgende handeling. Jammer dat al die functionaliteit alleen te gebruiken is als de printer via USB wordt aangestuurd en niet in het netwerk is te gebruiken. Er is meer aan te merken op deze stoere alleskunner. Zo mogen er wat ons betreft wel meer dan 250 vellen papier in de standaardlade. Optioneel is er een papierlade voor 550 vellen beschikbaar. In zwart/wit konden we 30 A4’tjes per minuut afdrukken. Bij de test haalden we met ons testdocument net geen 20 pagina’s in kleur. Een ‘zwaar’ pdf-document haalde elf A4’tjes per minuut. De afdrukkwaliteit van
zowel tekst als grafische documenten is goed. Bij foto’s misten we kleurkracht. Slim en papierbesparend is de optie om eerst een set als proef af te drukken en later vanaf de printer de rest uit te draaien. De X560 is trouwens ook verkrijgbaar met een duplex-unit om dubbelzijdig te printen (hij heet dan de X560dn), dat bespaart pas echt papier. Voor kleine werkgroepen is de X500n of X502n (met fax) ook een overweging. Voornaamste verschil is dat deze wat langzamer is, maar voor de gebruikelijke kantoorklusjes kan het een mooie allrounder zijn.
Single pass Een trede hoger in het verhaal is de Lexmark X644E te vinden. Deze jaagt er volgens de specificaties 48 pagina’s per minuut doorheen en is echt voor intensief gebruik bedoeld. De multifunctional is voorzien van een groot touchscreen, zodat iedereen snel met het apparaat overweg kan. Bijzonder is dat de printer in één gang (‘single pass’) dubbelzijdig kan scannen. Er zit een automatische documenten invoer voor 50 vel op, wat dit apparaat ideaal maakt om post mee te scannen en te archiveren (zie ook pagina 27).
Herman Hartman
Papierbespaarder
ASUS raadt Windows Vista® Home Premium aan.
Licht en Licht
advertentie
Verbazend licht, Krachtige schoonheid. De UX 50 Serie notebook is niet zomaar een gadget maar een verlenging van mijn identiteit, smaak en stijl. Haar schoonheid ligt verborgen in de vloeiende vormen van het ontwerp dat werd geïnspireerd door de vloeiende lijnen van een vlinder. Het lichtgewicht chassis is uitgevoerd in glinsterende glitters die fonkelen in het licht. De UX 50 is voorzien van Intel ® Centrino ® 2 processor technologie en Authentiek Windows Vista ® Home Premium, hierdoor is ze uitermate geschikt om te multitasken en om mij te laten genieten van al mijn multimedia bestanden. De dedicated NVIDIA ® GeForce ® G 105 grafische kaart brengt mijn HD foto’s, video’s en films tot leven terwijl de AI Lichtsensor op intelligente wijze de helderheid van het scherm aanpast. Het verlichte toetsenbord en de interactieve touchpad zorgen ervoor dat mijn entertainment altijd door kan gaan, zelfs wanneer de lichten doven. Immers, wat is stijl zonder inhoud?
proof Konica Minolta magicolor 4690MF
getest augustus 2008
Prijs € 949,-
Info www.konicaminolta.nl
In het kort • • • • •
oede afdrukkwaliteit G Slimmere tonercassette Complete softwarebundel Neemt veel ruimte in Beperkte standaard papiervoorraad
MKB Proof Score
veel kans op knoeien. Wees wel voorzichtig met de wat tere constructie van de klep die toegang verschaft tot de toner. De printer beschikt over een GDI-driver (zie ook pagina 21). De beloofde 24 pagina’s per minuut worden niet helemaal waargemaakt in kleur. Ons Word document haalde 17 pagina’s per minuut. In zwart/wit wordt de snelheid wel gehaald. De magicolor kan opvallend goed overweg met ons grafische testdocument. Opvallend omdat de meest GDI-printers problemen met de kleurweergave hebben. Ook als we foto’s afdrukken blijkt dat de magicolor 4690MF goed presteert. Weliswaar loopt de afdruksnelheid flink terug, maar deze foto’s durven we best aan de buitenwereld te laten zien.
Herman Hartman
Konica Minolta magicolor 4690MF
Konica Minolta groepeert haar producten rond alles wat met imaging te maken heeft. Daar vallen printers onder, maar ook medische apparatuur, meetinstrumenten, onderdelen voor DVD-spelers en natuurlijk camera’s. De magicolor 4690MF is de nieuwste alleskunner van Konica Minolta waarmee je kunt printen, faxen, kopiëren en scannen. De geweldenaar is ontworpen om 24 pagina’s per minuut af te drukken en te kopiëren in zowel zwart/wit als kleur. Daarmee is het Konica Minolta´s enige serieuze alternatief voor wie én snelheid én multifunctionaliteit wil hebben. Modellen als de 2480MF en 2590MF kunnen slechts vijf kleurenpagina´s per minuut aan. De behuizing van deze printer straalt robuustheid uit, ook het gewicht mag er zijn. De grootte is wel iets om rekening mee te houden; de meeste printertafels zullen te klein zijn. Ondanks de grootte past er in de standaard papierlade slechts 250 vel, we hadden eerder het dubbele verwacht. De printerfabrikant levert de nodige software mee waardoor we de magicolor 4690MF vanaf de computer kunnen bedienen en instellen terwijl Paperport er is om de documentstroom te beheren. Dat veraangenaamd het gebruik. De in dit model toegepaste toner laat zich gemakkelijk vervangen, zonder
...
Geweldenaar
OKI C3520 MFP
OKI C3520 MFP getest augustus 2007
Prijs Gezien voor: € 505,- (incl. BTW)
In het kort • redelijk vlot • ruime papiervoorraad • handige scanner • mooie foto prints • eigenwijs uiterlijk MKB Proof Score
26
OKI specialiseert zich in het hogere segment. VanOKI te vinden. De printer drukt in kleur 10 pagina’ s per daar dat deze multifunctional als ‘entry level’ wordt minuut af, niet heel snel, maar in zwart-wit vallen er aangemerkt door het bedrijf. Met het aantreden van elke minuut een nette 17 pagina’s in de lade. een nieuwe managing director is OKI ambitieus voor Heb je meer snelheid nodig dan is de C5550 het de komende jaren: het wil marktaandeel terugwinnen. bekijken waard. Ook dit is een multifunctional, maar Dat kan gunstig uitpakken voor mkb’ers. Zo biedt het de printsnelheid is anderhalf tot tweemaal zo hoog. bedrijf een soort abonnement aan waarvoor tegen een Volgens OKI is de machine erg populair in het mkb. vast bedrag per maand geprint kan worden (‘flat rate’) wat al voordelig is bij lage printvolumes. Het bedrijf heeft de ambitie om in 2010 een nummer 2 positie in de printermarkt te realiseren. De C3520 MFP is een wat eigenwijs ogende combinatie die goed functioneert. Voor de bediening van alle functies volstaat een “Elke dag print ik toch wel zo’n 100 velsober uitgevoerd controlepaneel met letjes,” vertelt Suzanne Jacobs van Zien in de Klas. Haar bedrijf doet psychologisch een lcd-scherm. De meeste functies onderzoek bij kinderen voor basisscholen. zijn via de software toegankelijk. Op de “Ik schrijf veel rapporten, dus bij de start voorzijde bevindt zich een usb-aansluivan het bedrijf wilde ik direct een goede printer.” Het werd de OKI C3520 MFP, naar ting die bij dit apparaat alleen gebruikt tevredenheid. “Bij Hofax, het bedrijf waar wordt om scans naar een usb-stick te ik ‘m kocht, raadden ze deze aan. Hij is een schrijven. De printer is door ons onder EXPERT stuk voordeliger in het gebruik dan een Suzanne Jacobs inkjet. De klantenservice is ook goed. Ik had Windows XP getest, omdat er nog geen een probleem met de toner. Daar hadden ze drivers voor Vista beschikbaar waren. direct een oplossing voor.” Inmiddels zijn deze op de website van
Zien in de Klas
Herman Hartman
Eigenwijze alleskunner
k leu r en l a s e r p r i n t e r s
Documentmanagement
Als het archief vol is
Elmar Otten
Dankzij de printer is het papierloze kantoor nog altijd fictie. Printen gaat zo snel en makkelijk, dat we alleen maar meer papier produceren. Maar de machine kan ook helpen met opruimen.
De scanner op een multifunctionele printer (MFP) hoort vaak bij de minst gebruikte onderdelen. Dat is niet terecht, want met de juiste software kun je met een MFP alle inkomende post inscannen én archiveren. Met desktop search programma’s als Google Desktop of Copernic vind je voortaan dan alle poststukken binnen een paar seconden terug. Het bekendste scan-en-archiveer programma van dit moment is Paperport (lees de review in Winmag Pro 4). Een programma als Paperport wordt meestal meegeleverd met de printer. De meeste printerfabrikanten bieden echter ook machines aan die hardwarematig al op archivering zijn ingericht.
Ziekenboeg Dergelijke high-end multifunctionele printers beschikken over een programmeerbaar bedieningspaneel, waarmee je elke type document vanzelf naar de juiste plek over het netwerk stuurt. Een mooie case van een organisatie die dit grootschalig aanpakt is het ziekenhuis Nij Smellinghe in Drachten. Ictmanager Wim Loman: “Ons doel was het inscannen van al onze poliklinische dossiers. We kozen daarvoor een compact systeem van Lexmark met aanraakscherm, waarop ´knoppen´ zijn gedefinieerd, die het zeer eenvoudig maken om documenten te
scannen én vooral om ze te routeren naar het juiste dossier.” Voor ieder type document is in Nij Smellinghe een aparte knop aan te maken. Daarbij zijn het steeds alleen knoppen die voor een bepaalde afdeling van het ziekenhuis relevant zijn, zodat het aantal knoppen steeds tot een minimum beperkt blijft. Als medewerker raak je de juiste knop aan en toets je het patiëntennummer in. De MFP scant het document in en archiveert het vanzelf in het juiste dossier. Om het routeren naar de juiste plek nog eenvoudiger te maken, gaat het ziekenhuis met barcodes werken, die op de documenten zijn geprint. Lexmark.nl
hebben verzekeringsmaatschappijen te kampen met veel oude bewijzen van levensverzekeringspolissen in papieren vorm. Met name deze dossiers moeten langer bewaard worden dan andere documenten, vaak tot tien jaar na beëindiging van de polis. Acht kilometer papier kost nogal wat opslagruimte, die ook nog eens tegen brand, waterschade en indringers beschermd moet zijn. Een kostbare zaak dus. Swiss Life schakelde archiveringsspecialist Iron Mountain in om alles te digitaliseren. Zij hadden achttien weken nodig om alle 80.000 dossiers om te zetten. De originele documenten liggen tegenwoordig veilig opgeslagen in een archiefbunker van Iron Mountain in Duitsland. De medewerkers van Swiss Life kunnen gewoon van achter hun pc het digitale archief inzien. Dat doen ze 33.000 keer per maand, bijvoorbeeld om levensverzekeringspolissen te verwerken of uit te betalen. Mocht er toch een keer een origineel nodig zijn, dan ligt die binnen 24 uur op de mat bij Swiss Life. Ironmountain.nl
Acht kilometer papier kost nogal wat opslagruimte
8 kilometer papier Een andere grootproducent van papier is verzekeraar Swiss Life. Beslist geen MKB, maar hun verhaal over het archiveren van acht kolometer aan polissen en andere documenten, laat heel goed zien wat mogelijk is. Hoewel tegenwoordig praktisch alle nieuwe documenten digitaal worden geproduceerd,
27
k leu r en l a s e r p r i n t e r s
proof
Column
Eén op de zes vellen verdwijnt in de afvalbak NIELS PRIEM
Recent onderzoek heeft aangetoond, dat van de ruim 700 miljard vellen papier die elk jaar in Europa worden bedrukt, één op de zes vellen meteen in de prullenbak verdwijnt. In Europa wordt zeker 100 miljard vel papier per jaar verspild. Hier is een bedrag van zo’n 570 miljoen euro mee gemoeid. Nu is dit een gemiddelde en denk je wellicht dat dit in het mkb anders ligt. Dat is niet zo, juist het mkb verspilt papier en geld door een gebrek aan printbeleid. Het aantal prints neemt gek genoeg alleen maar toe. Slechts de helft van het mkb heeft plannen gemaakt om de printkosten te reduceren. Kostenreductie en een groen beleid zijn voor veel bedrijven van belang. Juist daarom is het op zijn minst opmerkelijk te noemen dat een groot deel van bedrijven in het mkb geen enkel zicht heeft op hun printinfrastructuur. Meer dan een kwart van het Nederlandse mkb voert geen evaluatie van de printinfrastructuur uit. Het probleem blijkt uit het feit dat 47 procent van de Nederlandse bedrijven nooit actie heeft ondernomen om de printkosten te verminderen. Aan de andere kant beweert 67 procent dat hun bedrijf
op dit moment nog meer print dan twee jaar geleden (bron: Ipsos).
Even nadenken Uit dit soort statistieken blijkt dat middelgrote en kleine bedrijven een traditionele benadering hebben als het gaat om printen. Dit leidt tot overconsumptie van papier doordat de focus ligt op printen en kopiëren in plaats van op de toegevoegde waarde die een multifunctionele printer kan hebben voor informatiemanagement (archivering). De technologie die bedrijven inzetten zou eigenlijk overeen moeten komen met de behoeftes van bedrijven, anders wordt geld en papier onnodig verspild. Op printgebied heeft het mkb nog voldoende uitdaging. Willen zij daadwerkelijk kosten besparen, dan zal er ook beleid moeten komen. Ondernemers in het midden- en kleinbedrijf gaven begin dit jaar aan gemiddeld minder te willen investeren dan in 2007. Toch zou een investering in een efficiënt printbeleid juist een aanzienlijke besparing kunnen opleveren.
Juist het mkb verspilt papier en geld
Niels Priem Channel Sales & Marketing Director Lexmark International BV In deze rol ben ik eindverantwoordelijk voor het partnerkanaal. Met een team van accountmanagers begeleiden en ondersteunen we distributeurs en resellers bij het verkoopproces. Zij bedienen onder andere de mkb markt voor wat betreft printing en documentoplossingen. Dit varieert van losse verkoop tot complete ‘turn key’ projecten, prijs per pagina en leaseconcepten. Vaak zijn dit branche specifieke oplossingen waarbij kostenbesparing en het milieu belangrijke aandachtspunten vormen. niels@mkbproof.nl
28
advertentie
proof
Samenwerken met onlinesoftware
Software uit de kraan Een opvallende trend is om softwarepakketten van de pc af te halen en online te laten draaien. Zulke ‘software uit de kraan’ biedt kenmerkende voordelen. Welke applicaties zijn echt handig voor kleine ondernemingen én ‘MKB Proof’?
30
Peter Kulche
o n l i ne s o f t w a r e
Toegegeven: het principe van software op de lokale computer verhuizen naar een internetserver is niet nieuw. Grote bedrijven en jonge avontuurlijke internetbedrijven experimenteerden eind jaren negentig al volop met de technologie. Maar pas sinds enkele jaren is ‘Software as a Service’ gestandaardiseerd en voor mkb-ers beschikbaar bij gerenommeerde ict-bedrijven. Voor een paar tientjes per maand huur je bij deze Application Service Providers (ASP’s) professionele software, waar je met een standaard webbrowser direct op kunt inloggen. Dit ‘huurmodel’ voor software kent veel aantrekkelijke kanten: het beheer van de software is uitbesteed (nota bene aan een specialist), het aantal gebruikers is eenvoudig schaalbaar van twee tot enkele duizenden gebruikers en de back-up en beveiliging doet de sofwareprovider ook nog eens voor je. En als klap op de vuurpijl is onlinesoftware meestal ook simpelweg goedkoper dan software op de eigen computer installeren en beheren.
Groupware De meest succesvolle onlineapplicaties richten zich op samenwerking en communicatie; groupware in het jargon. Dat is ook wel logisch: als informatie op internet staat, kan het eenvoudig worden gedeeld met andere internetgebruikers. Je collega’s bijvoorbeeld. Communicatieserver Microsoft Exchange (als ‘Hosted Exchange’), maar ook de intranettoepassing Microsoft SharePoint behoren tot de meest succesvolle onlineapplicaties in het MKB. Maar er zijn voor deze zakelijke programma’s van Microsoft genoeg alternatieven die er niet voor onder doen, zoals Exchangealternatief Zimbra. En er is meer nuttige onlinesoftware. Sinds het vroege begin van internet waren er al programma’s die je laten vergaderen met andere internetgebruikers, al of niet met beeld en geluid. De laatste jaren bieden conferencingdiensten rechtstreeks in je browser een zakelijk verantwoord gesprek. Met onder meer een adequate beveiliging.
een ‘hosted office’-oplossing, zoals van Info Support. Daarbij wordt Microsoft Office maar ook de bedrijfseigen software op een ‘virtuele desktop’ geplaatst. Feitelijk gaat het om een Windows-sessie die draait op een Windowsserver bij de provider, waar jij als gebruiker op afstand op inlogt. Deze technologie wordt overigens ook wel aangeduid als Desktop as a Service. In principe kun je dan van je ‘dikke’ Windows-computer afstand doen en een goedkope ‘thin client’ neerzetten (zie ook pag. 42 en verder). Het goedkope daarvan zit niet zozeer in de aanschafprijs maar vooral in het feit dat ze nauwelijks beheer vergen.
Meest MKB Proof Communicatieserver Exchange Server kun je sinds 2004 huren als ‘Hosted Exchange’. Het is een van de meest succesvolle online softwarepakketten. En wat ons betreft ook het meest ‘MKB Proof’. De reden van het succes is de eenvoud en tegelijkertijd de veelzijdigheid. Eenvoud omdat het afsluiten van een abonnement niet meer vergt dan het invullen van een webformulier bij een aanbieder. Je gaat akkoord met een contract van pakweg een tientje per gebruiker per maand en je krijgt binnen enkele werkuren de inloggegevens toegemaild. Je tikt de gegevens in je browser en in dat pakket bouwt zich een ‘webversie’ op van Outlook. Met deze webclient kun je van alle faciliteiten gebruik maken die een gewone Exchange Server je ook biedt: een e-mailpostbus, een agenda, een lijstje met to-do’s, et cetera. Nieuw sinds versies 2007 is de verbeterde koppeling tussen Exchange en Sharepoint. Als je beide pakketten bij dezelfde aanbieder afneemt, kan iedere gebruiker met zijn ene account makkelijk heen en weer switchen tussen beide diensten. Een belofte voor de toekomst is (hosted) Office Communications Server waarbij Hosted Exchange wordt uitgebreid met allerlei telefonie- en chatmogelijkheden, maar voorlopig is dit nog terrein voor pioniers.
EXPERT Peter Kulche Peter was een van de eerste gebruikers toen Hosted Exchange in 2004 werd geïntroduceerd. Hij heeft talloze artikelen over deze maar ook andere online-softwarediensten gepubliceerd. Peter ziet online software als een belangrijke belofte voor met name kleine bedrijven. peter@mkbproof.nl
Hosted Office De meest vooruitstrevende bedrijven doen ál hun software de deur uit en kiezen voor
inhoud onlinesoftware 32 SaaS, scepsis voorbij 34 Mobiele groupware 35 Hosted Exchange
ANALYSE Advies REVIEWS
36 Zimbra, Exchange alternatief 36 Complete groupware oplossing 38 MS Office via internet
REVIEWS REVIEWS REVIEWS
38 Eigen Windows software online 39 Onlinesoftware over een jaar
REVIEWS ANALYSE
31
o n l i ne s o f t w a r e
proof
SaaS: Software as a Service
De scepsis voorbij Arjan de jong
Met een prijskaartje van pakweg tien euro in de maand lijkt het fenomeen Hosted Exchange zichzelf op het eerste gezicht aardig uit de markt te prijzen. Mailboxen hebben immers het imago ‘gratis’ te zijn.
Bij een hostingpakket krijg je vaak meer mailboxen dan je nodig hebt en ook Google geeft ze gratis weg. Waarom zou je voor zo’n dienst dan betalen? Enige scepsis lijkt wel gepast. Maar de kosten alleen zouden niet de enige overweging moeten zijn. Zo kun je niet meer zonder een up to date spamchecker en waar je vroeger genoeg had aan 50 MB voor je mailboxen, is 1 GB tegenwoordig het minimum voor de opslag van een jaartje e-mail met alle bijlagen. Van die groeiende hoeveelheid data moet ook
dagelijks nog een back-up worden gemaakt en beschikbaar zijn. Gebruikers willen ook steeds vaker buiten de deur hun e-mail kunnen raadplegen én hun agenda, hun belangrijkste documenten, to-do lijstje en contactpersonen. En als het even kan ook graag nog via webmail en de smartphone. Met de Blackberry en de iPhone kun je niet alleen bellen, het zijn inmiddels mobiele zakencentra geworden. Voor zakelijk gebruik kun je geen verstoringen of verlies van data gebruiken. Digitale data is inmiddels bedrijfskritisch geworden en verlies heeft een steeds grotere impact op de omzet en zelfs de continuïteit van het bedrijf.
Uit handen Als je over al deze punten nadenkt is een eigen mailserver zo gek nog niet. Zet wel eerst de kosten van alle hard- en software en de systeembeheerder op een rijtje. Zeker in kleinere organisaties kan het voordeliger zijn om voor de gehoste variant te kiezen: Hosted Exchange. Een gehoste server wordt meestal
32
gebruikt door meerdere organisaties die allemaal geen trek hebben in het gedoe van een complete eigen server, maar wel graag van de voordelen profiteren. Providers delen graag servers op. Dat werkt voor webhosting al succesvol sinds de jaren ’90 en dat succes krijgt nu een vervolg met ‘Software as a Service’ (SaaS). Alleen wordt naast de serverruimte nu ook het gebruik van de gewenste software aangeboden, software op abonnementsbasis. Geen investeringen in beheer en aanschaf, je betaalt alleen voor het gebruik. Van alle SaaS-oplossingen is Hosted Exchange de bekendste en internationaal gezien de meest populaire. Met de nadruk op internationaal, omdat Nederland pas sinds dit jaar een beetje warm begint te lopen voor de Exchangemailboxen. Ondertussen sluit Microsoft andere SaaS toepassingen naadloos aan op Exchange, zoals CRM en SharePoint, een intranet oplossing. En omdat deze toepassingen allemaal op maandbasis verkrijgbaar en meteen up to date en beschikbaar zijn, zal het in mijn ogen slechts een kwestie van tijd zijn voordat ook de laatste managers hun scepsis laten varen.
EXPERT Arjan de Jong Arjan de Jong is Manager Marketing & e-Commerce bij PINS, www.pins.nl
SmartSystemOne Uw bedrijfsautomatisering onder controle Net als in zovele vakgebieden is de kans erg groot dat er ook in uw bedrijf behoefte is aan Net controle als in zovele is de kans erg dat er ook in in het uw MKB lopen achter bij die meer overvakgebieden de ICT voorzieningen. ICTgroot voorzieningen bedrijf behoefte is aan meer controle op de ICT voorzieningen. ICT van het grotere bedrijfsleven simpelweg doordat de MKB ondernemer zich minder tijd gunt voorzieningen in hetin MKB lopen achter techniek, bij die van het grotere ervan en de continue om zich te verdiepen de voortstomende de complexiteit bedrijfsleven simpelweg doordat de MKB computers ondernemeren zich minder tijd druk om te blijven investeren in snellere nieuwe software versies. gunt om zich te verdiepen in de voortstomende techniek, de complexiteit
SmartSystemOne ervan en daarnaast de continue druk om te blijven investeren in snellere
sluiting, een toetsenbord, muis en een beeldscherm. Geen harde GLOMOS heeft open basis van standaard componenten computers nieuwe software versies.Smartschijven, ventilatoren, diskettes- of CD-ROM, alles komt uit het netSystemOne ontwikkeld. SmartSystemOne is een zeer degelijke en werk. Thin-Clientsoplossing zijn daarom een stuk kleiner, stil, robuust, ongevoeflexibel inzetbare Thin-Client oplossing, op maat gemaakt voor het Glomos heeft een slimme en daarnaast milieu bewuste lig voor virussen en bovendien Midden en Klein bedrijf maar ook voor scholen. SmartSystemOne ontwikkeld die deze druk van de ondernemer wegneemt tegen een zeer goedkoper dan standaard PC’s. Een Thin-client hoeft daarnaast niet geïnstalleerd of geconfigureerd te bestaat uit twee onderdelen; een Glomos abonnement voor toegunstige prijs/prestatie verhouding. worden. Simpelweg aansluiten en aanzetten is voldoende, en last but gang tot uw virtuele werkplek en een in eigen beheer ontwikkeld no least gebruikt deze thin-client oplossing slechts één zesde van de Thin-Client systeem (inclusief LCD scherm, toetsenbord en muis). Glomos verenigt de specifieke eisen, wensen vanenergie eentenondernemer in opzichte van een traditionele PC en helpt u daardoor als Uw applicaties en data worden volledig gescheiden van andere SmartSystemOne. SmartSystemOne biedt al uw administratieve en office milieu bewuste ondernemer de CO2 uitstoot te verminderen. gebruikers, beschermd tegen brand, diefstal en andere calamiteiten, applicaties aancentraal doorrekencentrum middel van centraal systeem wordt benaderd Metdat SmartSystemOne ervaart u dus eindelijk het gemak van automabenaderd vanuit een enéén dat tegen een inzichviaenuw oude per bestaande computers of kleine Thin-client systemen. Uw Ideaal voor het MKB. Er is reeds een tisering zonder beslommeringen. telijk vast bedrag maand. systemen worden hierdoormet weer overzichtelijk wat u het abonnement vanaf €45,00 per maand. Thin-Client systemen zijn werkstations slechts een netwerkaan en beheersbaar,
gevoel geeft ICT weer onder controle te hebben. Controle over uw
investeringen, uw data en uw veiligheid. Voordelen van SmartSystemOne samengevat
Forse besparingen - Het SmartSystemOne geeft u de mogelijkheid tot méér werkplekken met uw huidige ICT-budget SmartSystemOne Geen investeringen - Investeringen zijn niet meer nodig en worden omgezet in vooraf inzichtelijk maandelijkse exploitatielasten GLOMOS heeft op basis van standaard componenten SmartSystemOne ontwikkeld. SmartSystemOne is een zeer degelijke en Geen des-investeringen - Bestaande of oude werkplekken kunnen het concept worden opgenomen flexibel inzetbare Thin-Client oplossing, op PC maat gemaakt voor het in Midden en Klein bedrijf. d vvane Windows, r t e nMicrosoft t i e Office met Outlook & Exchange server Volledige Windows omgeving – Werkplek opabasis SmartSystemOne bestaat uit twee onderdelen; een Thin-Client systeem (inclusief LCD scherm, multimedia luidsprekers, Detoetsenbord Thuiswerk en oplossing - Standaard is de SmartSystemOne ooksysteem door gebruikers hun thuis PC te benaderen muis) en een GLOMOS abonnement. Hetwerkplek Thin-Client kan ookvanaf zonder abonnement worden geleverd en worden geïntegreerd in uw huidige netwerk uwviaeigen systemen. De PDA/Telefoon Thin-client ondersteunt alle gangbare applicatie Mobiel werken – Ondersteuning voor Internet en met e-mail uw Windows Mobile protocollen zoals- Het Terminalserver, Citrixondersteunt en XDMP (Linux Multifunctioneel SmartSystemOne vrijwelX-windows). al uw applicaties en toepassingen Thin-Client zijn werkstations slechts qua eengebruikers netwerkaansluiting, een Flexibel – Hetsystemen SmartsystemOne systeem is met moeiteloos of capaciteit uittoetsenbord, te breiden muis en een beeldscherm. Geen harde schijven, ventilatoren, diskettesof CD-ROM, alles komt uit het netwerk. Thin-Clients zijn daarom een stuk kleiner, stil, Simpel - werplek aansluiten, aanzetten en direct gebruiken robuust, ongevoelig voor virussen en bovendien goedkoper dan de huidige standaard PC werkstations en Netwerk PC's. Een Robuust – Multifunctionele Thin-Clients zonder mechanische delen te in worden. een robuust industrieel ontwerpen aanzetten is voldoende. Thin-client hoeft daarnaast niet geïnstalleerd of geconfigureerd Simpelweg aansluiten One stop shopping - Eén kanaal voor beheer/support en sales Milieubewust Veilig – Binnen uw bedrijfondernemen is geen data meer aanwezig waardoor u na brand of inbraak snel verder kunt werken SmartSystemOne biedt een bijdrage aan de hedendaagse milieuzorg, zoals het verminderen van CO2 uitstoot doordat de Milieu vriendelijk – 6x zuiniger dan een PC. Milieu bewust ondernemen door het helpen verminderen van CO2 uitstoot. Thin-Client slechts één zesde van de energie verbruikt ten opzichte van een traditionele PC.
Introductieaanbieding Centraal rekencentrum en applicaties
complete SmartSystemOne thin-client werkplek. nodig de heeft, WijSmartSystemOne stellen gratis, voor degaat periode vanefficiënt 1 maand,om zonder verzeer metenige bestaande internet verbindingen. Zelfs zo efficiënt datWat hetu voor normale is slechts een internetverbinding. Daarnaast ontvangt u bij uw eerste plichtingen, een SmartSystemOne abonnement via uw bestaande administratieve toepassingen en office applicaties niet langer noodzakelijk is een server lokaal te plaatsen. GLOMOS heeft een zware centrale ingericht een beveiligd rekencentrum. dit centrum worden softwarefuncties met een contract 6 Vanuit maanden, 25% korting op uwalle abonnementskosten. PCaantal ter beschikking, waarmeeservers u toegang krijgt totinalle basisvoorziegegarandeerde via het internet aangeboden via het Thin-Client systeem, of eventueel via uw bestaande oude ningen, Microsoft Offibeschikbaarheid ce, inclusief e-mail account en daarnaast de PC’s. Applicatie updates worden op deze manier integraal en doorgevoerd en in de meeste gevallen merkt u niets van Kijksnel op onze website www.glomos.com/mkb voor meer informatie mogelijkheid om uw eigen applicaties in deze omgeving te testen. of updates uw software. over deze aanbieding. Oponderhoud aanvraag plaatsen wij bij van u, eveneens zonder verplichtingen, een Deze oplossing is uitermate flexibel en naar gelang uw specifieke wensen kan er in plaats van het plaatsen van uw data in ons centrale rekencentrum, ook gekozen worden voor het werken met servers op uw locatie of een mix van deze twee.
GLOMOS abonnement
Het GLOMOS abonnement van de SmartSystemOne werkplek staat voor een volledig beheerde werkplek inclusief server beheer, die door samenvoeging van de nieuwste technische mogelijkheden en de nieuwe mogelijkheden van het internet een duidelijk gestructureerde totaal oplossing biedt. Via het basis abonnement krijgt een gebruiker de beschikking over een basis Microsoft Windows desktop met de laatste versie van Microsoft Office, E-Mail op basis van Microsoft Exchange en Outlook. Daarnaast worden alle specifieke toepassingen van uw organisatie voor u geïnstalleerd en getest. Eventueel onderhoud ter plaatse of mogelijke defecte componenten zijn voor 100% inbegrepen in de abonnementsprijs waardoor u van te voren weet wat u betaalt.
www.glomos.com
proof
Mobiele groupware-oplossingen
Edmond Varwijk
Veel ondernemers zijn huiverig voor het openstellen van bedrijfssystemen voor mobiele medewerkers. En dat terwijl toegang tot actuele informatie de mobiele medewerkers zoveel slagvaardiger maakt in de strijd met de concurrentie. Een afspraak plannen of een lead omzetten in een order: de meeste medewerkers zijn zodra ze buiten het bedrijfspand verkeren, teruggeworpen op hun mobiele telefoon en de collega’s op kantoor. Juist de medewerkers die het meest contact met de klant hebben, zijn daardoor ineens het slechtst geïnformeerd en veel minder slagvaardig dan zij moeten zijn om adequaat op veranderende situaties te kunnen inspelen.
Altijd je kantoor op zak
web Kijk voor informatie over het mobiel gebruik van Exchange, Hosted Echange, Lotus Notes en Groupwise op www.mkbproof.nl/ groupwaremobiel.
34
Veel ondernemers denken dat het toegankelijk maken van applicaties zoals e-mail, agenda en contacten voor mobiele gebruikers, alleen kan tegen forse investeringen in complexe techniek. De praktijk is anders. Veel van deze applicaties bieden standaard een webversie die weinig meer vraagt dan een webbrowser en een veilige verbinding. Beperkte mobiele groupware zich aanvankelijk tot toegang tot e-mail via het web, de nieuwste versies van bekende kantoorpakketten als Microsoft Exchange, Lotus Notes en Novell GroupWise spelen van nature al beter in op de mobiele behoeften van de gebruikers. Direct uit de verpakking of via een ‘extensie’ zoals bij de BlackBerry Enterprise Server, kunnen mobiele gebruikers toegang krijgen tot alle gewenste diensten en gegevens.
Even duwen Een belangrijke doorbraak in mobiele groupware heet ‘push mail’. Dankzij deze techniek is het niet nodig dat mobiele gebruikers continu hun mailbox in de gaten houden en synchroniseren. Push mail draait het om en houdt de gebruiker continu op de hoogte van nieuwe berichten en informatie op de server en wisselt deze automatisch met de eindgebruiker uit. Push mail heeft wel een continue live verbinding nodig om goed te functioneren. De bandbreedte van oudere mobiele netwerken zoals GPRS is te laag om met goed fatsoen een mobiele internetapplicatie te draaien, kies liever voor een snellere verbindingen als HDSPA of UMTS. Met een notebook en een insteekkaart voor mobiel internet kun je overal werken, maar pas echt mobiel ben je met een smartphone. De nieuwste generaties ‘mobiele telefoons’ als de Samsung SGH-i780 zijn daarvan een goed voorbeeld en koppelen een handzaam formaat aan een goede bruikbaarheid met een echt toetsenbord en voldoende groot beeldscherm.
Tunnel Natuurlijk wil je niet dat hele wereld meegeniet van je bedrijfsgegevens. Diefstal van mobiele telefoons en laptops met daarop gevoelige informatie ligt op de loer en de mobiele ‘poort naar het kantoor’ moet zorgvuldig afgesloten worden voor onbevoegden. Gelukkig is groupware prima mobiel dicht te spijkeren. Een voorbeeld is de VPN-techniek, die een soort afschermde tunnel naar de kantoorserver opstelt voor diegene die er gebruik van mag maken, maar zich hermetisch afsluit voor de rest van de wereld. Verder zijn mobiele telefoons natuurlijk te beveiligen met een wachtwoord en veel zakelijke laptops zijn voorzien van een vingerafdrukscanner. Zo kan de mobiele medewerker onbekommerd buiten de deur werken en net zo productief zijn als op kantoor.
o n l i ne s o f t w a r e
Uitgebreid optiepakket
PINS Hosted Exchange ‘Zilver’ getest april 2008
Prijs € 9,90 (per gebruiker bij 1-5 gebruikers)
Info www.pins.nl
In het kort • duidelijke handleiding • Veel beheeropties • betaalbaar • beheeromgeving niet overzichtelijk • alleen Engelstalig MKB Proof Score
PINS is een vrij brede dienstverlener rond alles wat Wel zo handig, want lokale filters zijn onhandig als je met hosting te maken heeft. Je kunt er terecht voor een veel op verschillende computers werkt. betrouwbare internetverbinding en domeinnaam, maar Bij PINS vinden we een uitgebreide uitleg voor de ook voor backupoplossingen, mailscans en webshops. Outlook Profile Helper; een handig programmaatje Bij de ‘online services’ komen we ondermeer de trouwe dat alle instellingen voor de configuratie van Outlookpartners Sharepoint en Exchange tegen. gebruikersaccounts automatisch verzorgt. Jij en je Hosted Exchange is er in Zilver (1 GB per mailbox) en Exchange-gebruikers hoeven hierbij alleen nog maar Goud (4 GB). Ook mobiele toegang is mogelijk voor e-mailadres en gebruikersnaam op te geven. Daarnaast gebruikers van Windows Mobile, Blackheb je de mogelijkheid - nieuw sinds Berry of PalmOS-telefoons. Office 2007 - om de clientconfiguratie via OUTLOOK De installatiehandleiding (PDF) is de zogenaamde AutoDiscovery te laten INSTELLEN is Zo volledig in het Nederlands en vertelt je afhandelen. Gebeurd duidelijk welke stappen in welke volgIn het onderdeel Email Compliance orde je moet doorlopen. Minpuntje is de vinden we verder enkele opties die vooral welkomste-mail, die geheel in het Engels is, net als de gericht lijken te zijn op de (strengere) e-mailbewaarbeheeromgeving. Die is daarnaast niet altijd even duiplicht in de Verenigde Staten. Je kunt hier instellen of delijk, temeer omdat niet alle opties in de Nederlandse elk inkomend en uitgaand e-mailbericht in een aparte handleiding aan bod komen. Wel is deze zeer uitgearchiefmailbox moet worden bewaard. breid. Zo is het mogelijk om mailinglijsten en publieke folders aan te maken. Voor het in bulk aanmaken van meerdere mailboxen kun je gebruik maken van de optie Import Mailboxes. PINS biedt bij Hosted Exchange SpamStopper aan om je e-mail op te schonen, nog voor je het te zien krijgt.
JEAN-PAUL HORN
PINS Hosted Exchange ‘Zilver’
Inclusief telefonie-optie
Utica Hosted Exchange ‘Premium’ getest oktober 2007
Prijs € 14,95 (per gebruiker bij 1-5 gebruikers)
Info www.utica.nl
In het kort • provisioning door middel van Outlook Profile Helper zeer uitgebreid • zeer duidelijke (Engelstalige) handleiding • outlook Voice Access • onoverzichtelijk beheerpaneel met veel verborgen opties • handleiding alleen in Windows Help-formaat MKB Proof Score
Utica is gespecialiseerd in zogenaamde managed soluopties, zoals het instellen van een Company Disclaimer tions. Hosted Exchange is hun bekendste product, maar (zie ook PINS) en een duidelijk onderdeel voor het inook ondermeer Microsoft Dynamics, Sharepoint, Comstellen van Publieke Folders. Jammer dat het onderdeel munication Sercer en Office zijn ‘hosted’ af te nemen. Manage System Emails niet goed werkt. Zo is het niet Verder zijn er mogelijkheden om ook eigen applicaties mogelijk om de welkomste-mail voor nieuwe gebruiop afstand te laten draaien, scheelt weer in beheer. kers aan te passen. Hosted Exchange 2007 wordt bij Utica in vier stanHet deel waar per gebruiker een specifieke Outlook daardpakketten aangeboden: Light, Standard, Professioinstelhulpje kan worden aangemaakt, is heel goed nal en Premium, oplopend van 100 MB verzorgd. Nauwkeurig kan worden betot 500 MB. Opties die alleen beschikpaald via welk mailprotocol de gebruiker Utica biedt baar zijn bij de twee toppakketten zijn mag verbinden en hoe Outlook met de standaard publieke folders, gedeeld adresboek nieuwe Exchange Cached Mode - voor Outlook Voice en gedeelde agenda en offline werken. als er geen internetverbinding is - moet Access aan Daarnaast verschilt de contractduur - 6 omgaan. De beheerder kan het samengemaanden versus 12 maanden – en de stelde profiel bij de installatie van nieuwe technische ondersteuning, die voor de twee instappakcomputers vast meeleveren, de gebruiker hoeft dan alketten alleen tijdens kantooruren is en voor Professioleen nog maar zijn ontvangen wachtwoord in te vullen. nal en Premium 24x7. Utica biedt als een van de weinige Hosted ExchangeUtica’s beheerpaneel is volledig Engels. Onze indruk aanbieders ook standaard Outlook Voice Access aan. is in eerste instantie zeer positief, maar gaandeweg Hiermee kun je onder andere e-mailberichten laten raken we de weg kwijt; de beheerstaken zijn niet altijd voorlezen of je afwezigheidsstatus wijzigen. logisch ingedeeld. Gelukkig wordt er een duidelijke (Engelstalige) handleiding in Windows Help-formaat meegeleverd. Utica’s beheerpaneel kent de nodige extra
JEAN-PAUL HORN
Utica Hosted Exchange ‘Premium’
35
proof Alternatief voor Hosted Exchange
Apcare Hosted Zimbra getest april 2008
Prijs € 7,50 (per gebruiker bij 1-5 gebruikers)
Info www.apcare.net
In het kort • Uitstekend en goedkoop alternatief voor Hosted Exchange • Overzichtelijke beheer en gebruikersomgeving • Meer mogelijkheden dan Outlook Web Access • Uitstekende documentatie • Standaard weinig beheermogelijkheden
MKB Proof Score
ICT-dienstverlener Apcare biedt naast Microsoft Hosted Exchange ook het open-source alternatief Zimbra aan als volwaardig en kostenvoordelig Exchange-alternatief. De Zimbra Collaboration Suite is door iedereen vrij te gebruiken; voor de software hoeft in principe niet te worden betaald. Wil je voor het lezen van je e-mail, het beheren van afspraken of contactpersonen echter liever gebruikmaken van Microsoft Outlook, of ook mobiel over je gegevens beschikken, dan moet je daarvoor extra licenties aanschaffen. Apcare levert hiervoor met Zimbra Network Professional Edition een zeer voordelig hosted totaalpakket.
Maps). Adresinformatie in een handtekening wordt als zodanig herkend en kan gelijk worden toegevoegd aan het adresboek, enzovoorts. Juist dit soort simpele toevoegingen maken de Zimbra-omgeving plezierig om mee te werken. De beheeromgeving oogt net zo overzichtelijk, maar we missen hier wel vrij veel opties in vergelijking met Hosted Exchange. Dit heeft deels te maken met een andere filosofie: in Zimbra kunnen gebruikers zelf helemaal bepalen welke gegevens worden gedeeld en met wie dat gebeurt: alleen binnen de eigen onderneming of ook met externe contacten. In zaken als een teamagenda of een toegewezen gedeeld kleine Zimlets adresboek is daarom niet echt voortoevoegingen Naast een vrijwel naadloze integratie zien. Daarnaast zijn de rechten van een maken zimbra met Microsoft Outlook heeft Zimbra beheerder veel beperkter, al kunnen die plezierig om voor de webomgeving ook goed gekeken mee te werken in overleg met Apcare uitgebreid worden naar Outlook Web Access. Zimbra Inbox door bepaalde opties aan of uit te zetten. maakt veel gebruik van zogenaamde Hiermee willen we overigens geenszins zimlets, kleine plugins die een bepaalde functionaliteit de indruk wekken dat Zimbra geen goed alternatief in de webomgeving verzorgen. Als je bijvoorbeeld voor Hosted Exchange is. Wel is het zaak om van tevoje muiscursor over een contactpersoon beweegt ren goed duidelijk te maken in welke bedrijfsomgeving verschijnt er een kleine tekstballon met de optie om je Zimbra wilt gebruiken en welke (beheer)opties je het adres gelijk op een plattegrond te tonen (via Yahoo! daarbij verwacht.
Jean-Paul Horn
Apcare Hosted Zimbra
Hosted Exchange én SharePoint
IS Interned Services: Hosted Exchange getest oktober 2007/juli 2008
Prijs Hosted Exchange 2007: v.a. € 19,95 per maand (1 gebruiker) Hosted SharePoint 2007, 30 euro voor basissite (5 gebruikers/100MB).
Info www.is.nl
In het kort • Geweldige beheeromgeving • Veel uitgebreide opties • Bulkimport van meerdere gebruikers • Aparte beheeromgeving voor gebruikers • Duidelijke contextgevoelige hulp MKB Proof Score
36
Al sinds 2004 testten wij regelmatig de Hosted Exchange-dienst van IS Interned Services en daarbij scoorde de provider steeds hoge ogen. Sinds ruim twee jaar is de uitgever van dit blad daarom zelf een (tevreden) gebruiker. Een klein irritatiepunt was echter de oude, onduidelijke beheerinterface. Regelmatig hingen wij aan de lijn met ‘IS’ om te vragen hoe ook alweer bijvoorbeeld een diskquotum van een gebruiker te verhogen. IS Interned Services levert sinds begin 2008 echter een radicaal verbeterde beheerinterface van softwarehuis ENSIM. We zien een heldere web 2.0-achtige beheerpagina die niets te raden overlaat. Ook functioneel zijn er verbeteringen: je kunt nu een hele groep nieuwe gebruikers in een keer aanmaken (bulkimport) en je kunt mogelijkheden van gebruikers met smartphones beter definiëren. Daarnaast is er voorzien in een Out Of Office Assistant (te starten door de gebruiker zelf), een profiel om PDA’S en smartphones compleet te configureren en de optie om een mobiel apparaat op afstand te wissen als deze verloren of gestolen is (Remote Wipe).
SharePoint 2007 Dezelfde verbeterde beheerinterface gebruikt IS Interned Services ook om de mogelijkheden van
Hosted SharePoint 2007 te configureren. Met Microsoft SharePoint creëer je werkruimtes op internet, waarin je met collega’s documenten uitwisselt maar ook discussies houdt, of andere informatie publiceert. Meestal wordt een SharePoint voor één project ingericht: de planning van een nieuwe campagne bijvoorbeeld. Als je beide oplossingen afneemt, wordt elke Exchangegebruiker automatisch toegevoegd aan de SharePointomgeving. Documentruimten zijn zowel beschikbaar in de SharePoint-site als via ‘Outlook Web Access’ en je agenda, taken, contactpersonen kun je als webmodule toevoegen aan je persoonlijke SharePoint-werkruimte.
Up-TO-DATE
“Mijn secretaresse kan nieuwe afspraken inplannen zonder mij eerst te bellen”, zegt Jeffrey Rimann. Hij geeft leiding aan de vestigingen in Den Helder en Heerhugowaard van dit financiele bedrijf. Voorheen werd er veel heen en weer gebeld om afspraken in te plannen als medewerkers op locatie waren. Dankzij Microsoft Hosted Exchange is de agenda altijd nu altijd up-to-date. IS Interned Services werd als leverancier gekozen. “Gezien onze omvang hebben we geen systeembeheerder in dienst, dus we wilden geen omkijken hebben naar de technische kant van de zaak.” Bron: Microsoft. gebruiker | Jeffrey Rimann | Directeur Finenzo
Jean-Paul Horn
IS Interned Services
Nieuw in Nederland: werken waar en wanneer je maar wilt!
Altijd en Overal
Veilig
Support
Software
YuAre in control www.YuAre.nl
proof Info Support Hosted Business Suite
Info Support Hosted Business Suite getest oktober 2007
Prijs Sterk afhankelijk van wensen en gebruikerssituatie.
Info www.infosupport.nl
In het kort • geen beheer en onderhoud • geschikt voor organisaties met beperkte IT-middelen • verschillende leveringsvormen • prestaties sterk afhankelijk van breedbandverbinding • Krappe standaard opslagruimte MKB Proof Score
Behoefte aan kwalitatief goede kantoorsoftware, maar minder aan het onderhoud en beheer ervan? Virtual Office kan uitkomst bieden. Hiermee haal je de functionaliteit van Microsoft Office in huis, maar bespaar je op de lasten van onderhoud en beheer. Het principe van Virtual Office (of ‘Desktop as a Service’) is eenvoudig: op de server van een aanbieder wordt een afgebakende omgeving ingericht en via een gebruikersaccount toegankelijk gemaakt voor de klant. De gebruiker krijgt een eigen bureaublad (desktop) met bijbehorende programma’s en opslagruimte. Je kunt via Google gemakkelijk aanbieders vinden; de functionaliteit is overal vergelijkbaar. Voor onze test kozen wij Info Support uit, waar Virtual Office onderdeel uitmaakt van de InfoSupport Hosted Business Suite: een complete SaaS-omgeving met onder andere Hosted Sharepoint Services en Hosted Exchange Server 2007 en Live Communications Server.
Modulaire opbouw Virtual Office is opgebouwd uit een drietal onderdelen. Allereerst kun je verbinding maken met je persoonlijke bureaublad en gebruik maken van de Office-functionaliteit. Dat loopt via Remote Desktop,
een standaardonderdeel van Windows XP en Windows Vista. De uiteindelijke gebruikerservaring is in grote mate afhankelijk van de responstijd: er wordt immers op afstand ingelogd. Tijdens onze test (via afwisselend een 8 Mbit- en een 2 Mbit-verbinding) merkten we niet dat we op een andere machine werkten. Virtual Office bestaat verder uit een Control Panel, waarop je zaken als aanmeldingsgegevens beheert, maar ook een profiel kunt downloaden waarmee je eventueel de lokale Outlook-client automatisch kunt instellen met de juiste Exchange-gegevens. Tot slot is er de toegang tot e-mail, agenda en andere zaken via de webbrowser: hiervoor wordt gebruik gemaakt van Outlook Web Access.
Dennis Gandasoebrata
MS Office via internet
Gebruiksscenario’s en afwegingen Virtual Office is niet alleen het overwegen waard wanneer je onderhoud en beheer wilt uitbesteden. Ook in mobiele scenario’s, blijkt Virtual Office een interessant alternatief voor ‘lokaal werken’. De documenten staan immers altijd ter beschikking van de gebruiker. Tenminste, zolang er een fatsoenlijke internetverbinding voorhanden is. Dit vormt direct de achilleshiel van Virtual Office: een trage of haperende verbinding maakt het systeem onbruikbaar.
Glomos Virtual Desktop
Glomos Virtual Desktop getest april 2008
Prijs va. € 89,- per maand (excl. BTW). Reken voor het overzetten van software en gegevens op ca. € 100,-- per gebruiker.
Info www.glomos.nl
In het kort • werkt op iedere Windows-pc • werkt op thin clients die RDP ondersteunen • veilig • inclusief back-up en beheer door Glomos • beeld ijlt soms een beetje na MKB Proof Score
38
Diensverlener Glomos uit Voorhout (Zuid-Holland) het werk. Om het technische concept in de praktijk te neemt de volledige kantoorautomatisering over voor beproeven, vroegen we een inlog aan voor een eigen bedrijven. De software draait op de servers van Glomos, desktop, inclusief Microsoft Office. We vroegen meteen waarbij werknemers via een thin client toegang hebben ook een Windows-boekhoudprogramma op de desktop tot hun vertrouwde programma’s. Glomos zorgt voor te installeren: SnelStart. Bij onze test voelt de gebruikwereldwijde toegang, dagelijkse back-ups en beschermersomgeving direct vertrouwd aan. Doordat het via ining tegen virussen, spam en ongewenste toegang. ternet gaat, ijlt het soms wel een beetje na. Het is echter Je kunt bij Glomos de bekende softwarepakketten alleszins werkbaar. Ook lokale printers zijn bruikbaar van Microsoft huren. Ook kun je eigen als je extern een printopdracht geeft. Microsoft-licenties inbrengen, bijvoorbeeld Office. Bijzonder is dat Glomos nadrukkelijk aanbiedt om je ‘bedrijfseigen’ pakket op dit virtuele bureaublad te plaatsen. Stel dat je bij een wereldwijd werkende firma werkt en “Het draait nu twee weken en bevalt tot nu toe goed,” zegt Wouter Vrooland van de helft van de tijd in het buitenland zit. Zou het bedrijf Groeiadvies in Utrecht. “We het niet ideaal zijn om alle applicaties die je maakten eerder gebruik van een eigen doorgaans gebruikt, altijd bij je te hebben? server, waarop we wat instellingen anders hadden staan. Maar gelukkig kon Glomos Je hoeft alleen maar in te loggen op je eigen het vlot zo instellen als we gewend waren. online bureaublad. Uitbesteden van werk EXPERT De reden dat we overstappen op een softWouter Vrooland gaat ook makkelijker. Het bijwerken van waredienst via internet is de bedrijfszekerheid. Tot nu toe kwam er een ICT’er langs een groot klantenbestand in een Windowsals er een probleem was. Maar als die met vakantie is, zit applicatie, bijvoorbeeld. Iedere thuiswerkende je. Via Glomos is de continuïteit gegarandeerd. En flexwerker heeft een pc met internetverbinding. het is niet duurder.” Verstrek een inlogcode en zet hem of haar aan
Groeiadvies
Dennis Gandasoebrata
Je eigen Windows-software online
o n l i ne SOFTWAR E
Alles online, overal werken Elmar Otten
De afgelopen paar jaren zijn fabrikanten van zakelijke applicaties fanatiek bezig geweest om hun toepassing geschikt te maken voor gebruik via internet. SaaS dringt tot steeds meer terreinen door. Nog even en er doen alles vanuit de koffielounge.
Goede startpunten: ASP Forum: www.asporum.nl Catalogus zakelijke software: www.softwarepakketten.nl
Software-as-a-Service is eigenlijk helemaal niet zo’n nieuw fenomeen. Denk maar eens aan internetbankieren, dat doen we al jaren en is een prima voorbeeld van een online toepassing, waarvoor je niets op je pc hoeft te installeren. Ook online boekhouden is intussen heel gangbaar. Een interessante combinatie is die van de online Bizner-bank voor startende ondernemers en online boekhoudapplicatie Reeleezee. Via de nieuwe functie BizBalance kun je de online bankrekening automatisch laten synchroniseren met de onlineboekhouding. Het haalt alle bankposten vanzelf binnen, en zet de betalingen die je in BizBalance aanmaakt ook direct klaar bij de bank. Je hoeft ze dan alleen nog goed te keuren.
e-CRM Ook CRM-fabrikanten zijn de stap naar internet aan het zetten, sommige initiatieven zijn al volwassen te noemen. Veel fabrikanten proberen bestaande software aan te passen voor onlinegebruik, maar voor het Amerikaanse SalesForce was internet altijd al het uitgangspunt. Van huis uit leverden zij alleen een webgebaseerde crm-applicatie (voor klantrelatiebeheer), maar deze werd de afgelopen jaren aangevuld met allerlei andere online programma’s voor marketing, customer service, et cetera. De pakketten communiceren onderling volop. SalesForce stelt haar
web app-technologie open voor andere ontwikkelaars en daar plukken gebruikers de vruchten van. Inmiddels zijn er meer dan vijfhonderd uitbreidingen van derden op de SalesForce-marktplaats te vinden. Begin dit jaar introduceerde Microsoft versie 4.0 van Dynamics CRM, die ook ‘hosted’ wordt aangeboden. Een bedrijf krijgt toegang tot de applicatie via een webbrowser, maar er is ook een directe koppeling in Outlook mogelijk. Dynamics CRM 4.0 is zeer compleet, misschien wel te. Hans van der Linden van CRMotion, een van de vele aanbieders, waarschuwt dat het pakket zoveel gereedschap bevat, dat het voor gebruikers lastig kan zijn om te vinden wat ze nodig hebben. “Daar speelt de leverancier een belangrijke rol in. Die moet om de tafel met een organisatie gaan zitten om erachter te komen wat de behoeften precies zijn. Vervolgens moet op de werkplek zelf aan medewerkers uitleg gegeven worden om het optimale uit het pakket te halen.”
e-HRM De ontwikkelingen op HRM-gebied richting online diensten zijn wat priller dan op het CRM-terrein, maar ook hier gaat veel interessants gebeuren. Sinds 1 september is Cordys-dochter HumanWave bijvoorbeeld met een HRM-platform in de lucht, dat speciaal voor het MKB is bedoeld. Het moet een centraal startpunt vormen voor alle administratieve processen, informatie, nieuws en websites die je daar wellicht bij nodigt hebt. Een soort iGoogle, maar dan afgestemd op CRM. Een sterk punt is volgens HumanWave de integratie met bestaande ERP-systemen. Als je HumanWave wilt gaan gebruiken zul je een van de eerste zijn, al is via maandenlange pilots intussen wel uitgebreide ervaring opgedaan. Een andere naam om in de gaten te houden is TBlox, die via partners op prepaid basis allerlei kleine webmodules levert. Met name op inkoopgebied, maar ook voor CRM en HRM. Ondernemers zullen steeds meer online gaan werken, vanwege de eenvoud en het gemak, maar daarmee groeit ook de afhankelijkheid van internet.
39
proof
Michiel de van der Schueren over onlinesoftware
SaaS bespaart vooral veel geld
Online draaiende applicaties zijn in opkomst. Steeds meer mkb-ers huren software bij een zogeheten application service provider (ASP) op internet. We spraken met Michiel de van der Schueren, voorzitter van het ASP Forum Nederland, de vereniging van Nederlandse onlinesoftware-aanbieders.
Hoe ontwikkelt zich de markt van onlinesoftware? “Er zit een enorme vlucht in die markt. Dat is twee jaar geleden goed en wel begonnen toen een hoop accountantskantoren aan hun klanten online boekhouding gingen aanbieden, zodat ze daar gezamenlijk aan kunnen werken. De groei is nu verbreed naar meer segmenten, naar andere applicaties.”
Welke toepassingen zijn op dit moment specifiek populair in de vorm van software as a service’? “De koplopers zijn HRM-software; vooral payrollsoftware voor salarisstrookjes, die nemen zo’n zestig procent van de SaaS-markt in (SaaS: Software as a Service). Direct gevolgd door online boekhouden, waar denk ik de helft van de bedrijven op de een of andere manier gebruik van maakt, meestal via hun accountant. Daarna volgen groupware-pakketten, een hosted e-mailserver als Hosted Exchange of het alternatief Hosted Zimbra en als laatste CRM (software voor klantrelatiebeheer). Je ziet wel een duidelijk verschil: het MKB kiest voor heel generieke software, grotere bedrijven kiezen vaak juist voor heel specifieke pakketten. Van urenregistratie voor advocatenkantoren tot een tracking en tracing-oplossing voor koeriersbedrijven.”
Ondernemers hebben de informatie die ze invoeren vaak in meerdere applicaties nodig. Kunnen online applicaties onderling wel communiceren? “Goede vraag. Het is een van de belangrijkste argumenten om nu nog juist niet voor een SaaS-dienst te kiezen. Hoewel steeds meer providers communicatieuitwisseling via webservices kunnen faciliteren. Het is zeker goed daarnaar te vragen als klant. Alleen dan kun je koppelingen leggen met andere applicaties. Daar zijn in de markt al heel goede voorbeelden van. Van
40
verschillende banken kun je nu de rekeningoverzichten inlezen in een boekhoudpakket als www.twinfield.com/cover. Dat bespaart al veel administratiewerk.”
Met welke kosten moet je rekening houden? Ik zie soms pittige tarieven. “De mkb-er zou eens zijn huidige TCO, zijn Total Cost of Ownership, van zijn software in kaart moeten brengen. Honderd euro per werkplek voor gehoste sofware, dat vinden ze misschien veel geld, maar ze hebben geen idee van de kosten die ze nu maken. Een gemiddelde werkplek kost in Nederland nu 3500 euro per jaar. Voor een groot deel komt dat door salarissen van de medewerkers die de boel aan de praat houden, externe techneuten voor beheer en installatie van updates, et cetera. Maar laat een mkb-er nou eens op de helft van die kosten zitten, zeg zo’n 1800 euro per werkplek. Dat is dus nog altijd 150 euro per maand. Koop het in bij een ASP en je bespaart een heleboel geld.”
1 GB =1,000,000,000 bytes. Total accessible capacity varies depending upon operating environment (typically 5–15% less). The LaCie logo is a trademark of LaCie. © 2007 LaCie. All rights reserved.
Uw data is veilig Uw data is veilig
advertentie
Denk dubbel. Een nieuwe generatie harde schijven met RAID1 technologie. De LaCie 2big familie biedt een opslagcapaciteit tot 2TB. Voor maximale data veiligheid, spiegelt de SAFE RAID 1 modus de data automatisch op twee schijven. Wanneer een schijf uitvalt, blijft alle data steeds toegankelijk. De schijven zijn hot‑swappable en kunnen vervangen worden zonder de computer uit te zetten. Het gegroefde metalen design voert warmte op natuurlijk wijze af en koelt de disk voor een nog betere bescherming. Denk dubbel – uw data is het waard.
LaCie 2big Triple · FireWire 800, FireWire 400 & Hi‑Speed USB 2.0 LaCie 2big Dual · eSATA II 3Gbits & Hi‑Speed USB 2.0 LaCie 2big Network · Gigabit Ethernet 10/100/1000
LaCie 2big 2‑Disk RAID | 1TB, 1.5TB, 2TB
www.lacie.com
proof
Monitoren
Verbreed je blikveld Ooit bedacht Bill Gates dat het werken met vensters op een scherm heel handig zou zijn. Met de 22- en 24-inch breedbeeldmonsters van nu is dat ook werkelijk zo.
42
Raymond Luijbregts / Elmar Otten
m o n i to r en
Sinds de introductie van breedbeeldschermen voor de massa, nu zo’n dik twee jaar geleden, is deze markt in een stroomversnelling geraakt. De techniek is verbeterd, het aanbod vergroot en de prijs sterk gedaald. Breedbeeldmonitoren zijn allang niet meer de onbetaalbare megavensters voor de grafische professional. Ook op steeds meer bureaus van de kantoorwerker prijkt een dergelijk apparaat. En terecht, want de voordelen zijn duidelijk: meer bureaubladruimte betekent dat je meer vensters op een overzichtelijke manier naast elkaar kwijt kunt. En een goed overzicht op een breed rapport of Excel-sheet is wel zo prettig.
Kijkhoek Momenteel zijn de 24-inch modellen in opkomst. Hoewel ze nog niet zo betaalbaar zijn als de 20- en 22-inchers, zakt de prijs van deze grote jongens zienderogen. Waar laatstgenoemde categorie zich doorgaans bedient van een resolutie van 168x1050, geeft de 1920x1200 van een 24-inchmodel je nóg meer ruimte voor je bureaublad vretende applicaties. Let wel: bij dergelijke schermformaten is het van belang dat je een scherm kiest met een voldoende horizontale en verticale kijkhoek, anders wordt het beeld optisch hinderlijk vertekend. Een beeldscherm dat gebruik maakt van een M-VA- of P-VApaneel biedt net die extra kijkhoek die je bij dit formaat zo hard nodig hebt, in tegenstelling tot de ‘traditionele’ (en goedkopere) TN-panelen. Het beste van het beste heet S-IPS. Bij aanschaf dus even de specificaties afspeuren op deze kreten. Wil je meer over deze technologieën weten, kijk dan eens op PCHardwarehelp.com. Ook voor gebruikers van Windows Vista biedt een breedbeeldmonitor voordelen. Dit besturingssysteem gebruikt een zogenaamde Sidebar met daarin handige kleine programmaatjes. Deze worden echter pas echt handig als ze naast je programmavensters kunnen staan. Daarnaast zijn de eisen voor een Vista-
compatible monitor hoger qua resolutie en bitdiepte. Aangezien je bij de aankoop van een nieuw systeem sowieso in aanraking komt met Microsofts nieuwste besturingsysteem, is het helemaal geen gek idee om over te stappen naar breedbeeld. Wie zich zorgen maakt over energieverbruik, moet bij aanschaf kijken naar het Energy Star-symbool. Dit is een internationale standaard voor energiezuinige monitoren en pc’s.
Spiegeltje, spiegeltje Waren een paar jaar geleden nog alle monitoren voorzien van een mat anti-glare scherm, tegenwoordig moet alles glimmen. Een glanzend schermoppervlak is zonder twijfel de beste keuze als je een monitor ´s avonds als thuisbioscoop dienst doet, maar op kantoor is het oppassen. Zit je zijlings of met je rug naar een raam of lamp toe, raden we sterk aan om alle modegrillen te negeren en gewoon een mat scherm aan te schaffen. Dat voorkomt dat je scherm meer dienst gaat doen als spiegel dan monitor. Als je huidige matte monitor al wat spiegelt, dan zal een glansscherm dat nog een factor vijf (losse-pols -wetenschap) meer doen.
EXPERT Raymond Luijbregts Raymond Luijbregts is hoofdredacteur van het fotomagazine DigiFoto Pro en beoordeelt daarnaast regelmatig nieuwe monitoren voor Winmag Pro. Hij heeft zowel op het gebied van beeld als beeldschermen een aanzienlijke expertise opgebouwd. raymondv@mkbproof.nl
Niet iedere gebruiker heeft kleur nodig
Voetenwerk We hebben intussen vast allemaal wel eens ergens gelezen dat je niet de hele dag ineengedoken achter je scherm moet gaan zitten. Het beste is als je gewoon rechtop kunt zitten, zonder omlaag te hoeven turen. De bovenrand van het scherm dient eigenlijk op ooghoogte te staan, dan kun je nek, schouders en rug recht houden, wat een hoop vermoeidheid en erger scheelt. Een paar boeken tillen je scherm zo naar de juiste hoogte, maar als er toch een breedbeeld op de bestellijst staat, koop er dan gelijk een met verstelbare voet. Sommige schermen zijn trouwens voorzien van één of meer usb-poorten, die je kunt doorlussen naar je computer onder het bureau. Handig om een stick/muis/toetsenbord in te prikken.
inhoud monitoren 44 22-inch scherm 44 24-inch scherm
review review
46 22-inch scherm 47 Interactieve borden
review ADVIES
47 High end 48 Blijf je pixels de baas
review column
43
proof Eizo Flexscan S2231W
Eizo is voor de professionele markt geen onbekende. Het merk heeft een high-end-reputatie hoog te houden: prijzig, maar kwalitatief superieur.
Eizo Flexscan S2231W getest februari 2008
Prijs € 549,-
Beeldformaat 22 inch
Resolutie 1680x1050
Info www.eizo.nl
In het kort • • • • •
itstekende beeldkwaliteit u BrightRegulator ruime instelmogelijkheden degelijk geluidskwaliteit speakers
MKB Proof Score
met minder omgevingslicht wordt het beeld wat grauw en donker, maar wel erg rustig voor de ogen. De beeldkwaliteit is uitstekend. De monitor weet vooral kleurgradaties erg natuurgetrouw weer te geven: Het uiterlijk van de S2231W onderstreept het profeseen dikke pre voor grafici. De scherpte is prima en de sionele karakter: mat, degelijk en slank. Waar sommige kijkhoek is met 178 graden dik in orde. schermen een hinderlijk dikke rand hebben, is die van Om de fysieke stand van de monitor aan je wensen aan Eizo prettig dun. Het beeldscherm staat stevig op zijn te passen, heeft de Eizo genoeg verstelmogelijkheden. brede voet. De degelijkheid is zeker een pluspunt. De poot is in hoogte verstelbaar, al is de laagste stand Prettig is het bedieningsgemak van het OSD (On Screen nog wat aan de hoge kant. Het beeldscherm is wel 40 Display; het instelmenu). Met de duidelijke knoppen graden kantelbaar en ook te gebruiken in portretmodus. onder het beeldscherm navigeer je Optioneel zijn de monitoren van Eizo uit gemakkelijk door de vele mogelijkheden te rusten met het EzUp-voetstuk waarWERKELIJK om het beeld naar je eigen smaak te door het scherm nog veel wendbaarder ALLES IS BIJ configureren. Werkelijk alles valt bij te wordt, met een extreme hoogtemarge DE FLEXSCAN regelen: verzadiging, kleurtemperatuur, van 16,5 cm. Een DVI-poort met HDCPINSTELBAAR RGB-verhouding, gamma, enzovoorts. ondersteuning (voor high definition Opvallend is ook de BrightRegulatorvideo), usb-hub en fraai in de behuizing functie. Hiermee past het beeldscherm zijn contrast en weggewerkte (maar wat flets klinkende) speakers helderheid automatisch en real time aan de omgeving maken dit beeldscherm af. aan. In de praktijk betekent dat bij helder omgevingslicht de helderheid en contrast vergroot en in donkere omgevingen verkleint. Of dit een gewenst resultaat oplevert, is een kwestie van smaak: in omstandigheden
Raymond Luijbregts ...
Flexibel in alle opzichten
LG L245WP
De L-monitoren van LG zijn geschikt voor zowel multimedia als zakelijk gebruik. Het grootste scherm uit de serie, de 24-inch L245WP, straalt evenwicht en rust uit.
LG L245WP getest februari 2008
Prijs Gezien voor €400,-
Beeldformaat 24 inch
Resolutie 1920x1200
Info nl.lge.com
In het kort • • • • •
eeldkwaliteit b MVA-paneel veel aansluitmogelijkheden ergonomie geen DVI-aansluiting
MKB Proof Score
44
een dvd-speler of (video)camera direct aan te koppelen. Ook 2 USB-poorten zijn aanwezig. Via knoppen rechtsonder het paneel is het instelmenu redelijk eenvoudig te bedienen. We vinden er de gebruikelijke instelopties, inclusief een picture-in-picture-mogelijkheid. Hiermee kun je twee beeldbronnen tegelijkertijd weergeven, mocht je beschikken over meerdere input-apparaten. LG biedt geen voorgeprogrammeerde contrastprofielen voor veelvoorkomende gebruiksdoelen, waar de concurrentie dit vaak wel biedt. Op kantoor staat dit model uitstekend zijn mannetje. De ergonomie is goed: het scherm is kantelbaar, in hoogte verstelbaar, volledig roteerbaar en ook in portretmodus te gebruiken.
De belichting is egaal en zowel de horizontale als verticale kijkhoek zijn groot genoeg om prettig mee te kunnen werken. Letters zijn scherp en wit is ook echt wit, zonder een irritante kleurzweem. Invallend zonlicht is nauwelijks hinderlijk. Een blik in de documentatie leert dat het beeldscherm is voorzien van een MVApaneel, wat zorgt voor een grotere kijkhoek en betere kleurweergave dan dat van goedkopere TN-panelen. Zichtbaar in dit geval, dus. Bij het aansluiten viel ons iets merkwaardigs op: een DVI-ingang Nanno Zegers uit Hoek van Holland gebruikt met plezier de Samsung ontbreekt. De monitor is alleen SyncMaster T220. “Ik liep er toevalling tegenaan op een event. Hij zag er aan de computer te koppelen via erg mooi uit, met een fraaie zwarte omlijsting. Ik was een 17-inchmonitor gewend, maar dan is zo’n 22-inchbeeld toch wel een stap vooruit.” Zegers de de VGA-poort. Gelukkig heeft gebruikt de monitor vooral privé. “Heel veel voor Word, en nog meer voor dat voor de beeldkwaliteit niet al surfen op het net. Maar ook films draaien er goed op. Het enige minpunt teveel gevolgen. Wel beschikt het is dat Samsung een insteltooltje meelevert dat op Windows Vista 64-bit niet wil werken. De monitor staat overigens bij mij op zolder, maar als beeldscherm naast de VGA-inmeubelstuk in de woonkamer zou hij zeker niet misstaan.” gang over een HDMI- en Compogebruiker | NANNO ZEGERS nent-aansluiting, om bijvoorbeeld
Mooi omlijst
Raymond Luijbregts ...
Heerlijk werken
A T T A C K I N G
Security
P R I C E S
Performance
Accessories
Mobility
advertentie
Sony VAIO Z31WN • Intel Core 2 Duo Processor P9600 2.66 GHz • X-Black LCD 13.1” TFT 1600x900 WXGA++ met LED Technologie • 320GB 5400rpm • 4096MB • 256MB NVIDIA GeForce Go 9300M GS • Double Layer DVD+/-RW • Bluetooth 2.0 • Wireless LAN 802.11a/b/g/n
• • • • • • • •
1.899,2.259,81 inclusief btw
0.3 Megapixel Webcam Windows Vista Business Downgrade naar Windows XP Professional 1.49 Kg Fingerprint Reader TPM (Trusted Platform Module) 2 jaar pickup & return garantie HDSPA 7.2Mbps WWAN Card, inclusief 30 dagen gratis mobiel internet
ALLE BEAMERS EN LAPTOPS TEGEN DE LAAGSTE PRIJS! Telefoon: 0900 – PIRATES (0900 – 7472837) | Fax: 084 – 8388983 Abberdaan 54 - 1046 AA Amsterdam | www.computerpirates.com
proof Samsung SyncMaster T220
Samsung SyncMaster T220 getest oktober 2007
Prijs Gezien voor € 245,- (incl. BTW)
Beeldformaat 22-inch
Resolutie 1680x1050
Info www.samsung.nl
In het kort • • • • •
rachtig design p uitstekende beeldkwaliteit snelle responstijd monitorvoet wankel knoppen moeilijk te bedienen
MKB Proof Score
Samsung heeft een naam hoog te houden met het design van haar monitoren. De T220 is uitgevoerd in hoogglans zwart kunststof. Een rode balk onder en het doorzichtige randje rondom het scherm geven de monitor een luxe uitstraling.
worden gekozen werkt in de praktijk wel erg handig. Als scherm is een TN-paneel gebruikt, wat garant staat voor zeer snelle reactietijden, maar wel een wat beperkte inkijkhoek. De reactietijd van 2 ms is ideaal voor snelle bewegen zoals bijvoorbeeld in films. Dat maakt de monitor overigens niet minder geschikt voor zakelijk gebruik. Als het design van de T220 je aanspreekt haal je een monitor in huis die geen echte minpunten kent. Het hoge contrast, de prima kleurweergave en snelle reactietijd maken de T220 een zeer breed inzetbare monitor.
Raymond Luijbregts
Design monitor
Het scherm is niet in hoogte verstelbaar, maar kan wel achterover worden gekanteld om een goede kijkhoek te krijgen. De is monitor wat zwaar voor de voet zodat deze bij kleine schokken al snel staat te trillen. Het scherm beschikt over een VGA en DVI aansluiting met HDCP ondersteuning en levert een bureaublad van 1680 bij 1050 pixels. Met de bedieningsknoppen aan de zijkant regel je zaken als contrast en helderheid. Wel is het vaak een zoektocht naar de juiste knop omdat deze Gebruik de juiste instellingen en speciale software en je hebt volverzonken aan de zijkant liggen gens meerdere gebruikers op de interfora een prima apparaat. Sommige gebruikers raden Argyll (www.argyllcms.com) als kalibratiesoftware voor en de labels ook alleen vanuit (semi)professsionele beeldbewerkers. Gebruiker Jeebo is erg tevreden. een zeer scheve hoek te zien zijn. “Na lang wikken en wegen heb ik deze monitor gekocht”, zegt hij op De MagicBright-knop waarmee Tweakers.net. “Dit is mijn eerste 24-inchmonitor en ik ben er erg blij mee. Ik wilde graag een hdmi- en componentaansluiting. Hiervoor had ik een direct een van de voorgeprogramSamsung Syncmaster 204b en dit is een wereld van verschil. De LG is een meerde instellingen voor bijvoorstuk groter. De kijkhoek, kleuren en contrast zijn ook een stuk beter.” beeld film of kantoorwerk kan
WIKKEN EN WEGEN
Philips 220CW8FB
‘Sense and simplicity’
Philips 220CW8FB getest oktober 2007
Prijs Gezien voor € 219,- (incl.BTW)
Beeldformaat 22-inch
Resolutie 1680 x 1050
Info www.philips.nl
In het kort • • • • •
martAccessory S bedieningsgemak goede beeldkwaliteit één usb-poort verstelbaarheid scherm
MKB Proof Score
46
Geen duw- en trekwerk, twee keer ‘klikken’ en het staat. De installatie op de pc of Mac gaat heel erg plug&play. Er wordt standaard geen cd meegeleverd, dus dat bespaart je het installeren van stuurprogramma’s. Het instellen van de maximale schermresolutie, een leuke 1680 x 1050 is een eitje. Met een druk op de knop ‘Auto’, aan de voorzijde van het scherm, staat alles naar behoren zodat je meteen aan de slag kunt. Aan de voorzijde vinden we een knop die kan schakelen tussen de kleur/helderderheids/contrast-profielen. Het valt op dat de knoppen aan de voorkant mooi in het design zijn verwerkt. Ze zijn zonder moeite te bedienen, net als de rest van het On Screen Display-menu. Op het terrein van beeldkwaliteit stelt Philips niet teleur. De fabrikant uit Eindhoven weet hoe wit wit is. En dan hebben we het nog niet over de rest van het kleurenspectrum. Ook het maximale contrast van 4000:1 en een reactiesnelheid van 2 ms is indrukwekkend. Waar ze imponeren in beeldkwaliteit, stelt
Philips wat teleur in het aantal usb-aansluitingen. De monitor beschikt er slechts over één. Uniek van Philips is het zogenaamde SmartAccessory. Kort gezegd is dat een rand om het scherm waar je al je randapparatuur aan vast kunt maken met een clip. Handig, en bovendien mooi uitgevoerd. De kijkhoek van het scherm is met 160 graden respectabel te noemen. Wellicht is er daarom wat gekort op mogelijkheden om het scherm in de hoogte te verstellen of te draaien. Wel kan het ietwat gekanteld worden, dat je automatisch voorzichtig doet, want het voelt enigszins wankel aan. Het laatste kritiekpunt is het ontbreken van een DVI-kabel.
Raymond Luijbregts
De breedbeeldschermen van Philips in de 200 serie weten de slogan Sense&Simplicity waar te maken. Zo staat de 22-inch 220CW8FB binnen vijf minuten uit de doos op het bureau.
m o n i to r en
LaCie 324
LaCie 324 getest februari 2008
De beeldschermen van LaCie in de 300 serie zijn er in afmetingen van 20 tot 24 inch. De monitoren beschikken over hoogwaardige kleurechte panelen, wat ze bij uitstek geschikt maakt voor creatieve professionals.
Prijs € 799,-- (zonder kalibratietools), € 899,-- (met kalibratietools)
Beeldformaat 24 inch
Resolutie 1920x1200
Info www.lacie.nl
In het kort • zeer geavanceerde kleurweergave • S-PVA-paneel • veel aansluitmogelijkheden • geschikt voor grafici • nauwelijks in hoogte verstelbaar MKB Proof Score
De 24-inch LaCie 324 maakt gebruik van een S-PVA-paneel en dat valt direct op. LaCie pronkt met specificaties: het beeldscherm beschikt over NTFC-Gamut-technologie en kan 95 procent van het Adobe RGB-kleurenspectrum weergeven. In combinatie met een 10-bits correctiemechanisme moet dat garant staan voor een zeer natuurgetrouwe kleurweergave en fraaie kleurovergangen. Die belofte maakt LaCie zeker waar, al komen sommige kleuren wat overdreven gesatureerd over. Voor niet-grafisch kantoorwerk kan het daarom wat te heftig ogen en het verdient sowieso de aanbeveling de monitor te kalibreren met de speciale Blue Eye Pro kalibratiehard- en -software. Koud uit de doos valt namelijk op dat vooral het rood te heftig is aangezet. Het OSD bedien je via aanraakgevoelige knoppen aan de voorzijde. Instelmogelijkheden zijn ruimschoots aanwezig. Zo zijn de gammawaarden af
te stellen en kun je kiezen uit een aantal handige contrastprofielen voor film, foto, video en tekst. Ook beschikt het beeldscherm over een ‘ecostand’, waarmee je energie kunt besparen. Wat bediening van het menu betreft geven we toch de voorkeur aan ‘normale’ knoppen. De monitor bevat een groot aantal connectiemogelijkheden. Het scherm kan maar liefst vier beeldbronnen tegelijkertijd aan, met twee HDMI-aansluitingen, een VGA- en DVI-poort. Twee van deze bronnen kunnen tegelijkertijd weergeven worden, dankzij de picture-in-picture-voorziening. Daarnaast is een USB-hub aanwezig met drie poorten. Jammer is dat het beeldscherm zich maar mondjesmaat in de hoogte laat verstellen. Ook kent het beeldscherm geen pivot-functie, waardoor portretmodus niet tot de mogelijkheden behoort.
Raymond Luijbregts
Voor het creatieve segment
Interactieve borden
Groot en gevoelig
Leveranciers o.a. Focus, SMARTboard, ACTIVboard, Hitachi.
Een interactief bord is een aanraakgevoelig scherm, waar een beamer een beeld op projecteert. Een computer zorgt voor de wisselwerking tussen mens, scherm en projector, zodat je met je vingers of een speciale pen het beeld kunt manipuleren. Ideaal voor presentaties, vergadersessies en colleges! De mogelijkheden van zo’n ‘digitaal schoolbord’ gaan een stuk verder dan zijn klassieke voorganger. Je kunt bijvoorbeeld een Powerpoint-dia tonen en daar direct aantekeningen op maken. De aantekeningen blijven bewaard en zijn zo makkelijk met iedereen te delen. Interactieve borden kun je in twee groepen opdelen: harde en zachte borden. De laatste groep bedien je met je vingers en voelt ook echt zacht aan. Ze lopen iets meer kans op beschadiging, maar harde borden zijn alleen met een speciale pen te bedienen. Natuurlijk zijn er ook ‘best of both worlds’ oplossingen:
Hitachi maakt bijvoorbeeld een hard bord, die met sensoren de plaats van een aanraking bepaalt. Een pen is dan niet nodig. De prijs van een interactief bord begint bij een dikke duizend euro en kan oplopen tot zo’n drieduizend. Dat is dan nog zonder de projector en computer. Een flinke investering, maar vergaderen is voortaan wel een stuk leuker en effectiever.
Frank de Graaf / Elmar Otten
Alles is relatief: het 24-inch scherm dat op een bureau nog overdreven leek, is in de vergaderzaal opeens te klein. Denk voor deze plek eerder aan 80- tot 100-inch: het terrein van de interactieve borden.
47
Versnel uw
Herstel,
Boost uw
BedrijfscontinuĂŻteit
advertentie
Wilt u uw systemen en gegevens harder, slimmer en sneller laten werken voor uw onderneming? Versnel dan uw Back-up & Herstel-processen met Acronis. Door verfijning te koppelen aan eenvoud, expertise aan doelgerichtheid en geavanceerde technologie aan gezond verstand, plaatst Acronis systeem - en gegevensverplaatsing, beheer en onderhoud op een geheel nieuw niveau. Met Acronis, zijn AL uw digitale assets beschikbaar wanneer en waar u ze nodig hebt – met minder kosten, minder stilstand en minder onderbrekingen. Al meer dan 3.000.000 gebruikers wereldwijd stellen hun vertrouwen in Acronis als het gaat om gecentraliseerde en lokale on line back-up, bare-metal herstel, snelle en nauwkeurige installatie en vrijwel directe migratie.
Move. Manage. Maintain. Seamlessly.
m o n i to r en
Column
Blijf je pixels de baas! ewald verholt
Nadat je, enigszins uitgerust, je eerste vakantieweek hebt overleefd, breekt de tweede week aan. In een periode van drie weken vakantie, meestal het moment waarin je gaat nadenken waar je eigenlijk mee bezig bent het hele jaar en vooral hoe je je zaken na de vakantie rigoreus anders gaat doen.
Hoe zorg ik ervoor dat ik beter georganiseerd en productiever ben? Hoe verwerk ik meer informatie in minder tijd? Hoe krijg ik mijn werk overzichtelijk in beeld? Die laatste vraag gaat voor vrijwel iedereen ook letterlijk op. Er is nagenoeg niemand meer die in zijn werkomgeving ontkomt aan het gebruik van een monitor. Stapelde vroeger het werk zich op een hoekje van je bureau op, nu gebeurt dat vaak op het scherm. Het werken met meerdere applicaties en documenten tegelijk is een kunst op zich. Wat dat betreft komen de steeds groter wordende widescreens goed van pas. Het voordeel van deze breedbeeldschermen is dat je werkruimte, oftewel het virtuele bureau waar je achter zit, groter is. Je hebt meer pixels tot je beschikking, waardoor je meer toepassingen tegelijk zichtbaar en toegankelijk kunt laten zijn. Windows zelf is, ondanks zijn naam, niet heel handig in het organiseren van vensters, vandaar dat sommige monitorfabrikanten (waaronder
EIZO zelf) tegenwoordig software meeleveren, waarmee je je desktop in kunt delen en applicaties een plek kunt geven op je beeldscherm. Een paar weken vakantie helpt ook goed om weer eens te ervaren hoe belangrijk de natuur om ons heen is. Milieubesparende maatregelen zijn van essentieel belang voor het behoud van onze leefomgeving. Dit is niet alleen van toepassing op de productie en recycling van producten, maar veel meer nog op het langdurig gebruik ervan. Levensduur en constante kwaliteit leveren een belangrijke bijdrage. Daarnaast is er enorm veel aandacht voor energieverbruik van elektronische apparatuur. Ook in de ontwikkeling van LCD monitoren is dit een hot item. Het gebruik van bijvoorbeeld ‘LED backlights’ in monitoren zorgen voor aanzienlijke lagere verbruikscijfers.
Werken met meerdere applicaties is een kunst op zich
Daarnaast helpen energiebesparende functies als een omgevingslicht sensor, die de helderheid van de monitor automatisch aanpast aan het omgevingslicht. Hiermee kan een energiebesparing van 40% bereikt worden. Zo zitten we terug van vakantie nog lekkerder achter ons bureau. Nu nog een mooie foto voor op het bureaublad uitzoeken.
Ewald Verholt Sales Manager, Avnet Technology Solutions Ewald is verantwoordelijk voor de verkoop van EIZO monitoren. Avnet, ‘specialized distributor’ van IT producten en diensten, is exclusief vertegenwoordiger van EIZO in een groot aantal landen van Europa. www.ts.avnet.com/nl, www.eizo.com ewald@mkbproof.nl
49
proof
Bescherm je data
Het ware goud Het aantal beveiligingsrisico’s is er de afgelopen jaren niet kleiner op geworden. Toch is er allesbehalve reden tot somberheid. De kwaliteit, betaalbaarheid en gebruiksvriendelijkheid van beveiligingsoplossingen is de afgelopen jaren aanzienlijk verbeterd. Genoeg mogelijkheden om de meest waardevolle ‘asset’ van een bedrijf -informatie- te beschermen.
50
s ecu r i t y
De tijd van ‘scriptkiddies’ en slungelige pubers die je computer onder handen nemen met macrovirussen en malafide scriptjes, is voorbij. Kwaadwillende partijen verleggen continu hun aandacht. Waar in de periode 2000 tot 2005 bedreigingen zoals botnets, rootkits en spyware aan de orde van de dag waren, zien we de afgelopen twee jaar vooral dat de pijlen zijn gericht op het ontfutselen van persoonlijke identiteiten en zogeheten ‘social engineering’. In het laatste geval wordt getracht gebruikers zodanig te manipuleren dat zij kostbare informatie prijsgeven, waarmee de hacker zich verdere toegang tot de systemen kan verschaffen. Financieel gewin vormt vaak de drijfveer voor deze criminele activiteiten. Het valt dan ook op dat nieuwe versies van beveiligingspakketten zich steeds nadrukkelijker richten op het beschermen van persoonsgegevens en data op uiteenlopende apparaten, zoals mobiele apparaten. Tegelijkertijd realiseren leveranciers van beveiligingssoftware zich dat de geboden oplossingen door het bedrijfsleven alleen worden geadopteerd als ze eenvoudig kunnen worden beheerd. Beveiligingsproducten kunnen steeds vaker online (lees: locatieonafhankelijk) worden onderhouden en bieden een geïntegreerde beveiliging voor het gestaag groeiende aantal mobiele apparaten.
de back-uptaken automatiseert. Hiermee wordt de ITafdeling binnen de organisatie ontlast van de werkdruk die vaak met handmatige back-upwerkzaamheden gepaard gaat.
Online zekerheden Diefstal, brand, waterschade zijn slechts enkele voorbeelden van situaties waarin zelfs een organisatie met een degelijk back-upbeleid alsnog in de problemen kan komen. Tenzij de back-up op een andere fysieke locatie (dus buiten het kantoor) is opgeslagen. Diverse partijen spelen hier slim op in met online back-updiensten. Hierbij krijgt de organisatie de beschikking over opslagruimte op een externe server. Je gegevens worden op gezette tijden gesynchroniseerd met de online back-updienst en veilig opgeslagen in een hoogwaardig datacenter. De terughoudendheid waarmee deze diensten nog maar een jaar geleden werden benaderd, lijkt inmiddels gelukkig grotendeels verdwenen. Toegegeven, je kostbare, confidentiële en gevoelige gegevens worden in dit model ‘buitenshuis’ opgeslagen. De praktijk wijst echter uit dat dit - vooral binnen het midden- en kleinbedrijf - een veiliger situatie oplevert dan data ten koste van alles inpandig te houden. Leveranciers van online back-updiensten geven inzage in de omstandigheden waarin de gegevens worden opgeslagen en kunnen, dankzij Service Level Agreements, garanties afgeven over de betrouwbaarheid van de dienstverlening. Is de back-upserver binnen je bedrijf weggestopt in een hoekje van de bezemkast, dan is externe opslag meer dan het overwegen waard.
EXPERT Dennis Gandasoebrata Dennis Gandasoebrata is freelance journalist, auteur en columnist, en publiceert voornamelijk over ontwikkelingen op het gebied van besturingssystemen, beveiligingssoftware en nieuwe media. Daarnaast is hij ondernemer en medeeigenaar van GANDA, een bureau gespecialiseerd in de creatie van crossmediale concepten.
Beveiliging blijft vooralsnog een kat- en muisspel
Een andere ontwikkeling zien we op het gebied van back-upoplossingen. Dat het van groot belang is je kostbare bedrijfsgegevens veilig te stellen, is zonneklaar. Toch zal het je verbazen hoeveel organisaties vandaag de dag het interne back-upbeheer niet of onvoldoende op orde hebben. Reservekopieën zijn verouderd, tapes raken kwijt of back-upschema’s worden - vaak als gevolg van tijdsdruk - slecht nageleefd. Een spijtige situatie, vooral als je bedenkt dat bedrijven met een relatief geringe investering verzekerd kunnen zijn van een degelijke back-upoplossing. Goed voorbeeld hiervan zijn de zogeheten NAS-oplossingen, ofwel ‘Network Attached Storage’. Het gaat hier feitelijk om intelligente vaste schijven, die binnen het netwerk van je bedrijf kunnen worden opgenomen en waarop medewerkers hun kostbare gegevens centraal kunnen opslaan. Dankzij de scherpe daling van kosten voor opslagruimte winnen NAS-systemen gestaag aan populariteit. Veelal worden de oplossingen gebundeld met slimme beheersoftware, die kan worden geïntegreerd in je huidige infrastructuur en een groot deel van
Compleet spectrum Beveiliging blijft vooralsnog een kat- en muisspel tussen de hackers en de beveiligingindustrie, maar somber hoeven we niet te zijn. Het aanbod beveiligingsoplossingen is divers en bovenal compleet. Geavanceerde beveiliging is al lang niet meer voorbehouden aan grote organisaties met dito budgetten, maar uitstekend bereikbaar voor organisaties van alle grootten en typen. Bijvoorbeeld in de vorm van een internet security suite, die zijn zowel voor losse pc´s als voor werkgroepen verkrijgbaar. Voor de afwezigheid van een degelijk beveiligingsbeleid binnen je organisatie bestaan dan ook geen excuses meer.
Dennis Gandasoebrata
Laagdrempelig back-uppen
dennis@mkbproof.nl
inhoud security 52 Back-up tips 53 Netwerkopslag 53 Solid state disk
advies review review
55 Netwerkopslag 55 Systeem back-up 56 Veilig online
review review review
56 Beveiliging werkgroepen 58 Iedereen weet het!
review COLUMN
51
proof
Voorkom data-verlies
Schat aan informatie
Roger Gösele, DigiProfs
Iedere ondernemer verliest op een kwade dag data. Met wat simpele aanpassingen voorkom je ernstige gevolgen.
52
Wijzelf, de gebruikers, zijn de belangrijkste veroorzaker van dataverlies. Het ‘overschrijven’ van oude bestanden en het onzorgvuldig verwijderen van bestanden gebeurt regelmatig. Tegenwoordig zijn moderne besturingsystemen in staat deze problemen te voorkomen. Zo heeft een Mac vanaf versie 10.5 een tijdmachine ingebouwd om oude versies terug te halen en kun je onder Vista terug naar een oude versie door de ‘schaduwkopie’ te gebruiken (zie kader). Ook Windows XP gebruikers die de gegevens op een Windows Small Business Server opgeslagen hebben kunnen deze handige functie gebruiken. De computer zelf verliest ook wel eens gegevens, door een fysieke beschadiging van een vaste schijf, door een besturingfout of door een virus. Daar helpt alleen een back-up systeem tegen, liefst een waar geen mensen voor nodig zijn. Een RAID systeem dat bestanden automatisch op meerdere schijven tegelijk in de computer opslaat beschermt tegen schijfuitval (maar niet tegen ´overschrijven´!). Een andere goede oplossing is installatie van een externe harde schijf op de Small Business Server en gebruik van het ingebouwde Windows Backup programma. Back-ups worden periodiek automatisch aangemaakt. Zo kan men instellen dat er iedere nacht een back-up wordt gemaakt en kan hooguit één
dag werk verloren gaan. Calamiteiten back-up systeem. Ook deze zaken als diefstal, brand of wateroverlast gaan op termijn stuk. Vervang servervormen misschien het laagste risico, apparatuur om de drie jaar. de gevolgen zijn wel het grootst. Werkelijk veilig ben je alleen met een back-up systeem dat zich buiten het pand bevindt. Een online back-up systeem dekt dit probleem af, de enige voorwaarde is Klik rechts op het pictogram van het bestand dat u een snelle internetverbinwilt herstellen en klik op Eigenschappen. Ga naar ding.Ook dit systeem is in het tabblad Vorige versies. Kies de vorige versie die te stellen dat deze periou wilt herstellen en klik op Openen. U kunt deze diek, bijvoorbeeld iedere vorige versie nu bekijken. Als het echt de versie is nacht, een back-up draait. die u zoekt, sluit het programma. Als het niet de Goede systemen zijn er juiste versie is, opent u een andere vorige versie vanaf een paar tientjes totdat u de gewenste document gevonden hebt. per maand, niet veel geld U kunt nu kiezen hoe u de vorige versie wilt herstelvoor bescherming van de len. Als u het huidige exemplaar wilt overschrijven belangrijkste asset van door de vorige versie, klikt u op Herstellen en volgt het bedrijf. In combinatie de instructies. Wilt u zowel de huidige als vorige met een lokaal systeem versie intact hebben, dan klikt u op Kopiëren. U ben je zo goed afgedekt. hebt nu uw vorige versie van uw bestand weer Controleer wel regelmaterug. tig de back-ups én het
Oude versie herstellen met Vista
s ecu r i t y
LaCie 2big triple
LaCie 2big triple getest 3 december 2007
Prijs € 310,08 (1 TB), € 486,55 (1,5 TB), € 747,06 (2 TB)
Toepassing Netwerkopslag/back-ups van werkstations
In het kort • snel • goedkoop • veel aansluitmogelijkheden • minder geschikt voor externe opslag • beperkt back-upprogramma
Info www.lacie.com/nl/products/ product.htm?pid=10967
De LaCie 2big triple is een robuust opslagsysteem voor centrale gegevensopslag in een klein netwerk. In de wandelgangen heet zo’n apparaat ook wel ‘nas’, voluit network attached storage. Dit LaCie-model, bedoeld voor werkgroepen tot zo’n tien netwerkgebruikers, ondersteunt geen externe opslag, maar je kunt de twee interne harde schijven wel een kopie van elkaar laten bijhouden via zogenoemde raid-technologie (RAID stand1). Let wel: RAID zorgt wel voor een gegevenskopie maar is geen echte backup die je immers veilig buiten de deur moet bewaren. RAID zorgt er voor dat je volcontinu kunt werken, zelfs als een van de beide interne schijven het begeeft. Via een luikje achterop kun je gemakkelijk harde schijven verwisselen.
In het kort
Retrospect
• compact • veel extra’s • beeldscherm • matig toetsenbord
Het meegeleverde programma Retrospect Express is bedoeld voor het maken van back-ups van gegevens op aangesloten werkstations. Je zou er eventueel ook gegevens van de NAS naar een werkstation mee kunnen kopiëren, maar als vaste back-upoplossing is dat niet ideaal. Die pc moet dan altijd op het juiste moment
MKB Proof Score
aanstaan en er moet bijvoorbeeld een externe harde schijf aangekoppeld zijn. Het is fijner als LaCie in een volgende versie de besturingssoftware uitbreidt met de mogelijkheid direct back-ups weg te schrijven op een aangesloten usb-harde schijf.
Terabyte Paul Ostendorf is futuroloog. Hij geeft lezingen over de hele wereld. “Ik gebruik de LaCie 2big triple met twee harddisks om draadloos overal in de woning streaming media te kunnen gebruiken. Met een draadloos gemaakte iPod selecteer ik wat ik wil zien en stuur ik alles naar mijn plasmascherm. Ik loop daarbij wel tegen de grenzen van de opslagruimte van harde schijven aan. Ik ben namelijk een enorme fan van de tv-serie Stargate en heb alle 280 afleveringen beschikbaar via de 2big triple. Legaal hoor, ik rip de gekochte dvd’s. Zelfs met een stijging naar twee keer vijf terabyteschijven in een paar jaar van nu, vrees ik dat mijn collectie van ook andere films en muziek te snel groeit.” Ostendorf krijgt vaak bedrijven over de vloer die willen zien of zijn gekozen oplossing iets voor hen is. “We kunnen veel op energiekosten besparen als harde schijven niet langer hoeven te worden geproduceerd of te worden gebruikt. Totdat hoogwaardige streaming media in grote hoeveelheid beschikbaar komt via het internet van de toekomst, is de LaCie 2big triple echter een uitstekende oplossing.”
Frank de Graaf, Peter Kulche
Netwerkback-upsysteem
Imation PRO 7000 SSD
Betrouwbare opslag Veel mensen zullen de naam Imation verbinden aan de tape-drives, die tien jaar terug populair waren als back-up systeem.
Imation PRO 7000 SSD getest juni 2008
Prijs € 823,00 (16 GB/2,5”) | € 840,00 (16 GB/3,5”) | € 1249,00- (32 GB/2,5” of 3,5”) | € 2096,00 (64 GB/ 3,5”)
Toepassing Harddisk voor intensief databasegebruik
Info www.imation.nl
In het kort • snel • betrouwbaar en solide • energiezuinig • beperkte opslagcapacteit • erg prijzig MKB Proof Score
Tegenwoordig worden hoofdzakelijk hard disks ingezet als back-up station, maar deze hebben als nadeel dat ze na enkele jaren intensief gebruik een keer defect raken. Wat dat betreft heeft een solid state disk, zoals de geteste Imation PRO 7000, een streepje voor. Deze kent geen draaiende onderdelen, maar is net als de geheugenkaartjes voor camera’s volledig flash-gebaseerd.
Toegangstijd De geteste Imation PRO 7000 is bedoeld voor desktops en servers. De ssd-schijf verslaat alle mechanische schijven gemakkelijk in de toegangstijd. Op de geteste PRO 7000 is dat minder dan 0,1 milliseconde, tegen 5 tot 10 ms op de snelste mechanische schijven. Bij het overpompen van data moet de SSD het volgens de testbank echter afleggen tegen de snelste mechanische schijven. De Imation is ideaal in een server van een grote, intensief gebruikte database. De beperkte opslag van de PRO 7000-serie (16, 32 of 64 gigabyte) is voor dat doel ruim voldoende. Je kunt met een zogenaamde
raid-opstelling bovendien meerdere ssd-schijven koppelen en zichtbaar maken als één drive. Zo’n opstelling zou ook een ideaal back-up systeem vormen, ware het niet dat solid state systemen op dit moment nog extreem prijzig zijn. Toch is de kans groot dat dit soort drives steeds vaker in datacenters opduiken, omdat ze veel minder energie verbruiken en nauwelijks koeling nodig hebben. Raymond Luijbregts
53
Mobile-Harddisk.nl
NIEUW!
DiskStation DS209+ Ultra-high performance Network Attached Storage (800Mhz, 512MB) 53 MB/sec read, 42 MB/sec write
Nu verkrijgbaar!
€ 399,exclusief harde schijven
DSM 2.0
Filestation
Web interface met AJAX technologie en eenvoudige wizards.
Naast SAMBA en FTP ook toegang tot de bestanden via de internetbrowser.
Popcorn Hour A-110 Media Speler
A-110:
€299,00
1.8 IDE Harddisk PowerOn 60GB
vanaf:
Vanaf 0GB: Tot 500GB:
€49,00 €149,00
€ 49,00
Geschikt voor zowel 3.5” als 2.5” SATA drives
vanaf:
€ 26,00
Western Digital TV HD Media Speler
€ 97,49
WDAVN00:
€97,49
QuickPort: Quickport Pro: QuickPort Duo:
€26,00 €39,00 €49,00
Nexto Extreme ND2700
Zet uw media op een USB harddisk, sluit hem aan op de WD TV en speel alles af op uw TV
1.8” 60GB Zilver: €69,00
SurveillanceStation
Beheer IP camera’s en neem direct op d.m.v. bewegingsdetectie.
Sharkoon Quickports SATA intern, FireWire extern, tot 500GB!
60GB in je broekzak!
€ 69,00
Deel foto’s met vrienden via de ingebouwde foto website.
PHR-S250CC
HD mediaspeler: speelt direct van optionele ingebouwde harddisk of streamt via LAN
€ 299,00
PhotoStation
Imagetank met 2.5” SATA harddisk en USB OTG
vanaf:
€ 125,00
Vanaf 0GB: Tot 500GB:
€125,00 €259,00
Meer modellen online!
Bestel ma-vr voor 15.00 uur en betaal met iDeal, Creditcard of rembours en u heeft uw bestelling de volgende dag in huis! Verzendkosten slechts 5 euro! Mobile Harddisk Solutions | Tel: 023-5344286 | Kuppersweg 25 | 2031EA Haarlem Kijk voor meer backup oplossingen en imagetanks op www.mobile-harddisk.nl.
security Iomega StorCenter 750 GB
Veel netwerkschijven kunnen prima een bijbaantje als web- of ftp-server aan. Maar zet een NAS niet in als thuisbasis van een drukke website, want daarvoor mist hij geheugen en een krachtige processor.
Iomega StorCenter 750 GB getest januari 2008
Prijs Gezien voor € 200,- (incl. BTW)
Info www.iomega.com
In het kort • kleine omvang • simpele en duidelijke bediening • zeer snel • ventilator maakt veel herrie • installatiesoftware niet vlekkeloos MKB Proof Score
Dankzij een webkoppeling kun je bijvoorbeeld wél eenvoudig documenten delen met kantoormedewerkers op afstand of een kleine persoonlijke website draaien. Met een NAS als het Iomega StorCenter 750 GB heb je een centraal back-uppunt met forse capaciteit. Jammer genoeg heeft de meegeleverde software wat moeite met het ontdekken van de NAS, maar kies je voor de webinterface, dan is er geen probleem. Een belangrijk nadeel van het StorCenter is de storende ventilator die de processor en de schijf moet koelen. Het geluidsniveau is dusdanig dat het niet prettig is om de NAS te hebben staan in een kamer waar ook wordt gewerkt.
de NAS opnemen in de Active Directory om zo het werken met gebruikers en groepen duidelijk en simpel te houden. De Iomega is snel en voert daarmee in een vergelijkende test met de concurrentie op bijna alle fronten het veld aan. De interface doet wel wat verouderd en Spartaans aan, maar werkt in de praktijk erg handig. Je kunt hem alleen inzetten voor het beheer; gebruikers op afstanden dienen de ftp-server te gebruiken. Die is beperkt tot een gedeelde map en alleen de rechten kunnen per gebruiker of groep worden ingesteld. Dat vergt een zorgvuldig bedachte mappenstructuur. Het uitdelen van rechten werkt simpel en het is direct duidelijk of iemand geen toegang heeft, alleen kan lezen of ook kan schrijven in een gedeelde map. Het vergt slechts een paar klikken met de muis en daarmee onderscheidt Iomega zich van de rest.
Frank de Graaf
Koppel je NAS aan het internet
Businessbak Voor zakelijk gebruik heeft het StorCenter echter alles aan boord. Behalve een ethernetpoort zitten er twee usb-poorten op, zodat er eventueel ook een printer op past. Je kunt een automatische back-up maken of
Acronis True Image Echo Workstation
Acronis True Image Echo Workstation getest april 2008
Prijs € 79,95 (zonder Universal Restore)
Toepassing Disk-imaging en back-up
Info www.acronis.com
In het kort • schijf-images én incrementele back-ups • back-ups maken naar verschillende locaties • pc kan opstarten vanaf Acronis schijf-images • maakt schijf-image ook onder Windows • software Engelstalig MKB Proof Score
Waar back-upprogramma’s normaal gesproken alleen gegevensbestanden kopiëren, maakt een schijf-imagingprogramma als Acronis True Image Echo Workstation een exacte kopie van de hele harde schijf, inclusief besturingssysteem, software en data. Zo’n ‘afspiegeling’ wordt meestal als één back-upbestand (met/zonder wachtwoordbeveiliging) weggeschreven en kan vervolgens worden gearchiveerd op een ander medium. Bij True Image Echo Workstation is dat niet alleen een disk of een externe opslag, maar ook een plek binnen het netwerk. Dat laatste maakt systeembeheerders blij, want het ‘uitrollen’ van alle benodigde programmatuur over alle systemen gaat zo snel en accuraat. Ook voor enkelvoudige gebruikers is een image handig: om terug te gaan naar een schone versie van je systeem. Je bent zo snel van probeerversies en andere ongewenste software af. Een extra feature in Acronis: je kunt direct vanuit de software een extra partitie op een schijf maken – de Secure Zone – om daar de afspiegeling in te plaatsen. Terwijl de kopieeractie ‘loopt’, kun je gewoon in Windows blijven doorwerken. Wil je terug naar de gemaakte
afspiegeling, dan hoef je bij het opstarten van de pc slechts de F11-knop (Acronis Restore) in te drukken.
Virtueel Voor een beetje meer geld koop je de plug-in Universal Restore, waarmee je kopieën van echte computers kunt plaatsen in virtuele systemen, of andersom. Dat is vooral handig voor softwareontwikkelaars die verschillende virtuele machines als testomgeving gebruiken.
Marcel van Dijk
Schijf-image als reddende engel
Als lokale schijfduplicator/back-upprogramma werkt het pakket vlekkeloos. Je merkt wel dat Windows XP en zeker Vista veel meer ruimte innemen dan een jaar of zes geleden. Toen was een image van een ‘fris’ XP-werkstation gecomprimeerd slechts vijf gigabyte; nu is dat al snel 20 GB. Houd rekening met anderhalf uur backuptijd bij een harddisk van 5400 toeren per minuut; of een uur terugzetten van een systeemback-up.
55
proof Panda Internet Security 2008
Panda Internet Security 2008 getest november 2007
Prijs Gezien voor € 67,18 (incl. BTW)
Toepassing Antivirus, antispyware, antiphishing, firewall, rootkitdetectie, ouderlijk toezicht
Info www.pandasoftware.nl
In het kort • • • • •
c ompacte footprint standaardlicentie voor 3 werkstations zelfdiagnose sobere gebruikersomgeving beperkte set geavanceerde instellingen
MKB Proof Score
Gewone virussen lijken wat aan belang in te boeten. De bad guys richten hun pijlen steeds vaker op het uitbuiten van lekken in het besturingssysteem, het verzenden van ongewenste post en het ontfutselen van persoonlijke en financiële gegevens (phishing). Daar is een adequate bescherming voor nodig, zoals met Panda Internet Security 2008.
virusdefinities. Bij iedere scan op het lokale werkstation wordt de dagelijks vernieuwde database geraadpleegd. Dat moet de effectiviteit verhogen. De TruPreventengine is een heuristische scanner die de computer afstruint naar niet-ontdekte virussen. Verder beschikt Panda over de optie de prestaties van de computer verder te optimaliseren.
De gebruiksomgeving is niet de meest flitsende, maar daarentegen legt Panda relatief weinig beslag op de systeembronnen (kleine footprint). Eenmaal gestart, draait de beveiliging op de achtergrond en is het programma via een pictogram in het systeemvak toegankelijk. Via het hoofdvenster kom je tevens bij de geavanceerde instellingen. Die zijn ondergebracht onder vijf tabbladen. Hier vind je de optie CPU Load Control, waarmee de processorbelasting tijdens beveiligingsscans wordt beheerd. Ook heb je hier de mogelijkheid om de zelfdiagnose aan of uit te zetten. Deze functie fungeert als ‘gezondheidscontrole’ en checkt of Internet Security 2008 de computer goed beveiligt. Nuttig, want zo voorkom je dat je cruciale instellingen over het hoofd ziet. Nieuw is het Megadetectie-systeem, met als onderdeel een onlinedatabase (TotalScan Pro) van twee miljoen
Wortel
Dennis Gandasoebrata
Veilig online
Naast de standaard-firewall, anti-virus, anti-spam, antiphishing en ouderlijke controle ontbreekt de rootkit-detectie niet. Een rootkit is te vergelijken met gereedschap dat een juwelendief tijdens een cocktailparty in een landhuis aanbrengt om later het alarm mee te omzeilen en de kluis leeg te halen. De rootkit wordt diep in het besturingssysteem verstopt (bij de wortels) en kan als bijwerking instabiliteit veroorzaken. Een rootkit is bijna niet te verwijderen zonder de functie van het besturingssysteem te beschadigen. Voorkomen is hier beter dan genezen. De 2009-versie van Panda Internet Security komt er al bijna aan, maar daar hoef je niet per se op te wachten, aangezien de upgrade gratis is.
Symantec Endpoint Protection 11
Symantec Endpoint Protection 11 getest februari 2008
Beschermingssoftware voor werkgroepen geeft netwerkbeheerders vanaf hun eigen computer hèt hulpmiddel in handen om tientallen werkplekken ‘gezond’ houden. Symantec Endpoint Protection 11 is hiervoor een uitgebreid product.
Prijs € 156,00 voor 5 pc’s tot € 564,00 voor 25 pc’s
Toepassing Antivirus, antispyware, antiphishing, rootkitdetectie, firewall
Info www.symantec.nl
In het kort • g rote hoeveelheid instelmogelijkheden • ook randapparatuur te blokkeren • beleid per groep in te stellen • niet direct bruikbaar zonder training • software-uitrol via afzonderlijke wizard MKB Proof Score
56
Spin in het web van dit programma is de Endpoint Protection Manager, die alleen werkt als je eerst Internet Information Services in Windows hebt geïnstalleerd. De beheermanager maakt vervolgens een instellingendatabase aan. Bij minder dan 1000 werkplekken raadt de fabrikant aan een eigen database te gebruiken; bij meer systemen wordt een SQL-server ingezet. Endpoint Protection 11 gebruikt verschillende beheergroepen, gebaseerd op werkstation, locatie of domein. Maar dit is alleen relevant voor omgevingen met meer dan vijftien machines. De interface is intuïtief en kent veel instelmogelijkheden, met aan de linkerzijde een tabstructuur met alle opties. Reserveer tijd om alle mogelijkheden te verkennen.
Snelheid Een nadeel van dit pakket is de snelheid. Op onze twee testservers nam het laden van een nieuwe instellin-
genpagina meer dan een minuut in beslag, mogelijk doordat de beheermodule op Java-code is gebaseerd. Een aardige extra is het kunnen verbieden van gebruik van usb-opslag, het voorkomen van het branden van een cd/dvd door de gebruiker of uitschakelen van de documentprintoptie op een werkplek. Zo beperk je het risico van beveiligingsproblemen of het lekken van informatie. Bovendien kun je al bij installatie van het programma (met wizard) aangeven welke aanvullende beveiliging op de werkstations mag worden geïnstalleerd, zoals een antivirusbeveiliging voor Microsoft Outlook. Voor kantoorsituaties biedt een werkgroepversie van een beschermingspakket als belangrijkste voordeel dat je vanuit één computer meerdere werkstations van de laatste beveiligingsupdates en -patches kunt voorzien. Bovendien beheer je de systemen in het netwerk van afstand en dat scheelt veel tijd voor een systeembeheerder. Symantec Endpoint Protection 11 is voor het kleinbedrijf tot circa vijftien machines hiervoor een prima, maar soms wat traag product.
Dennis Gandasoebrata
Beveiligingssoftware voor werkgroepen
...
PC EXPERT N°183 - 2/2008 (Frankrijk) ➀
L’ORDINATEUR INDIVIDUEL N°202 - 2/2008 (Frankrijk) ➀
SVM N°267 - 2/2008 (Frankrijk) ➀
ComputerBild 6/08, „Testsieg unter Vista“ (Duitsland) ➂
PC Welt 1/08, Testsieger (Duitsland) ➂
GD1108NL
Consumentenbond 5/08, Beste koop
Winmag Pro 12/07, Goed getest (Nederland) ➀
com! 7/08, Note 1,5 (Duitsland) ➁
micro actuel N°42 - 6/2008 (Frankrijk) ➁
PC Praxis 11/07, Testsieger (Duitsland) ➁
Gratis trialversie op www.gdata.nl / www.gdata.be
Go safe. Go safer. G DATA. 57
Geteste versie: ➀ GDATA InternetSecurity TotalCare • ➁ GDATA InternetSecurity 2008 • ➂ G DATA AntiVirus 2008
Ontdek zelf waarom G DATA jaar na jaar tientallen awards in de wacht sleept en bescherm uw computer optimaal.
proof
Column
Iedereen weet het! roger wannee
Organisaties kunnen niet zonder een betrouwbare informatievoorziening. De productie van alles wat we maken en de diensten die we leveren komt tot stilstand wanneer de computer het laten afweten.
Voor de kweker die miljoenen orchideeën in de juiste maat en kleur laat groeien is de procesautomatisering vitaal voor het functioneren. Dat deze systemen gehacked kunnen worden via de pc in zijn kantoortje, waarop hij ook internetbankiert, is wellicht niet bij hem bekend. Het gerenommeerde advocatenkantoor dat elektronische dossiers van de rechtzaken bijhoudt is zich er terdege van bewust dat deze gegevens niet op straat mogen komen. Dat mobiele toegang tot deze informatie via een sexy Blackberry hiervoor een aanzienlijk risico vormt vergeet men echter nogal eens (bewust of onbewust).
Voor de beveiliging van de kroonjuwelen van een organisatie hoort het management verantwoordelijk te zijn, op het niveau van de DGA. Maar zij delegeert deze verantwoordelijkheid snel door naar bijvoorbeeld het hoofd ICT, welke op zijn beurt een coördinator informatiebeveiliging aanstelt. Ziet er op zich goed uit. In de praktijk blijkt echter de coördinator IB geen budget en bevoegdheden te hebben. Wanneer hij dus iets gedaan wil hebben moet hij bij het hoofd ICT aankloppen, die IB vaak niet hoog op zijn lijstje heeft staan. Het gevolg is dat een organisatie het belang van informatiebeveiliging pas voelt wanneer het een keer echt fout gaat. Iedere informatiebeveiliger weet van de obstakels die hierboven beschreven zijn, maar heeft diep in zijn hart de overtuiging dat hij er iets aan kan doen. Voor hem is het op orde krijgen van de informatiebeveiliging binnen zijn bedrijf ongeveer hetzelfde als het realiseren van wereldvrede: je weet dat het bijna onmogelijk is om te realiseren, maar meewerken aan ieder klein stapje in de goede richting is de moeite waard.
Bedrijven lijken ict-risico’s liever te negeren
Dat de beveiliging van informatie(voorziening) belangrijk is weet iedereen, dus waarom is dit dan nog steeds een ondergeschoven kindje? Het is gelukkig niet meer zo dat het gemiddelde bedrijf helemaal niets doet, maar wanneer er wijzigingen binnen de IT optreden (nieuwe applicaties, toepassingen, migraties, etc.) is informatiebeveiliging (IB) het laatste onderwerp waar aan wordt gedacht. Vaak is het, samen met testen, een sluitpost. Als IB al aandacht krijgt dan zijn het vaak eenmalige momenten. Een organisatie reageert op een incident en daarna verslapt de aandacht weer… tot het volgende incident zich voordoet. Het lijkt erop dat bedrijven de risico’s die ze lopen liever negeren. Misschien omdat de baten niet zichtbaar zijn of omdat ‘het toch nooit fout gaat’. En misschien is het gewoon te lastig. Roger Wannee Managing Consultant, Capgemini
Roger adviseert organisaties over de organisatorische aspecten van informatiebeveiliging, waarbij hij zich voornamelijk richt op de aspecten risicomanagement, awareness en identity management. Dhr. Wannee heeft zitting in de adviesgroep “seminars” van de jaarlijks door VNU Exhibitions georganiseerde InfoSecurity beurs. Deze beurs vindt dit jaar op 12 en 13 november plaats in de Jaarbeurs te Utrecht www.infosecurity.nl. roger@mkbproof.nl
58
• Kleurenprinten met drukwerk kwaliteit • 3 jaar lang garantie • Lage kosten per pagina • Technische ondersteuning binnen een werkdag • Bruikbaar voor vele soorten en afmetingen papier • Gratis OKI Template Manager® • Makkelijk aan te sluiten • ...
Redenen genoeg om een OKI te nemen
advertentie
Professional Quality Printing KIJK OP WWW.OKI.NL VOOR MEER INFORMATIE
eries S T r e t cMas n y S g amsun S w e The N
advertentie
sign e D m u ons i t Premi a c fi i Spec t s e B World’s
imagine pure emotion Samsung introduceert de SyncMaster T-Series. Een prestigieuze monitoren Serie waarin stijlvol design en superieure specificaties samenkomen. Van de transparante omlijsting met chique gekleurde gloed, tot het opvallend hoge contrast. Het resultaat, pure emotie. T-Series: T260 / T240 / T220 / T200 / T190
T-Series MFM: T260HD / T240HD / T220HD / T200HD www.samsung.com