Praktijkboek Beheer & Onderhoud by Reshift

BEHEER

& ONDERHOUD HET COMPLETE PRAKTIJKBOEK

OPLOSSINGEN STAP VOOR STAP UITGELEGD

180 PAG

INA'S

EXPERTTIPS EN MASTERCLASSES:

+ Android en iOS + Wifi & netwerk + Privacy en beveiliging + Pro-tips voor Windows

RUIM 300 EXPERTTIPS VOOR WINDOWS, ANDROID, IOS & NETWERKEN

BEHEER & ONDERHOUD

Bootmethodes

Wat gebeurt er voordat de computer opstart? De meeste instellingen van je computer regel je in Windows. Toch is er een aantal instellingen waarvoor je dieper moet gaan dan het besturingssysteem. Die basisinstellingen bepalen de werking van je pc nog voor Windows (of een ander besturingssysteem) is opgestart. Voordat je op de startknop drukt, is het systeem slechts een doos losse componenten.

Tip 01: Wat ben ik? Tegenwoordig starten pc’s zo snel op dat het lijkt alsof je machine en Windows één geheel zijn. Dat is echter niet zo. Omdat er bij het opstarten nog niets in het intern geheugen zit, heeft je pc op dat moment geen benul of hij een Windows-, Linux- of Apple-machine is en moet het bios (basic input/ output system oftewel basisinvoer/-uitvoersysteem) de boel in gang zetten. Na het aanzetten moet de computer verteld worden welke componenten het bevat en waar het besturingssysteem staat waar het vervolgens verder mee op moet starten. De pc heeft daarom een minimum aan intelligentie aan boord die in een chip op het moederbord zit. Die chip krijgt stroom van een knoopcelbatterij.

Het bios of de opvolger uefi maakt er een geheel van. DOOR: DIRK SCHOOFS

Tip 01 Een van

Wat gaan we doen?

de eerste bios-chips van Dell. Bron: Jud McCranie / CC-BYSA-4.0 (www.tiny. cc/cc4_0).

Tip 02: Hardwaretest

We geven je inzicht in wat het bios en de uefi is en wat ze doen. En we leren je hoe je deze instellingen kunt gebruiken om de werking van de pc aan te passen.

Het eerste wat het bios doet, is het initialiseren en testen van de aanwezige hardware. Daarna bepaalt het van welke gegevensdrager er opgestart zal worden: cd/dvd, usb, harde schijf of ssd. Het bios voert de zogenoemde Power On Self Test (POST) uit om de hardware te initialiseren en de afzonderlijke componenten te testen, zoals de verschillende onderdelen van het moederbord, het ram, de processor, de grafische kaart, de muis en het toetsenbord. Pas wanneer het bios heeft vastgesteld dat de machine alles aan

BEHEER & ONDERHOUD

Tip 02 De Power On Self Test controleert het intern geheugen, de videokaart, de schijven, het toetsenbord en andere hardware.

boord heeft om zichzelf een volwaardige computer te noemen, gaat hij door met het opstarten van het besturingssysteem. In de volgende stap zal hij van het gekozen medium het Master Boot Record (mbr) in het geheugen laden en uitvoeren. Daarna zal het mbr de bootloader van het besturingssysteem opstarten en pas dan krijg je de eerste tekenen van Windows op het scherm.

onderdeel tegelijk kan opstarten. Dit vertraagt het opstartproces. Verder is de bios-interface zo verouderd dat je uitsluitend met het toetsenbord kunt navigeren. Maar omdat de term bios zo is ingeburgerd, hebben zelfs fabrikanten het nog steeds over bios, terwijl ze uefi-firmware bedoelen. Sommigen spreken over een ‘op uefi gebaseerde bios’.

De term bios is zo ingeburgerd dat fabrikanten het gebruiken terwijl ze hun uefi-firmware bedoelen Tip 04: Gecertificeerd

Tip 04 In tegenstelling tot het bios

Tip 03: Uefi

Tip 03 Moderne computers werken met uefi, de opvolger van het bios.

In grote lijnen verloopt het opstartproces nog steeds op deze manier, maar de firmware die dit regelt, heet eigenlijk geen bios meer, maar uefi (wat staat voor unified extensible firmware interface). Het bios stamt uit een tijd dat de term virus uitsluitend werd geassocieerd met aandoeningen als griep en buikloop. De bios-software was niet ontworpen om weerstand te bieden tegen bootvirussen of rootkits. Het bios kan bovendien niet overweg met schijven groter dan 2,1 TB en de firmware heeft slechts 1 MB aan geheugen ter beschikking waardoor het slechts één hardware-

De uefi is veel geavanceerder dan het ouderwetse bios en is een minibesturingssysteem dat opstart voordat het besturingssysteem zich op het scherm laat zien. Uefi kan omgaan met bijna oneindig grote opstartschijven en werkt vanaf een flash-chip. Bovendien ondersteunt uefi het toetsenbord en de muis, je kunt dus items aanwijzen. Bij de standaard-pc’s hebben fabrikanten de uefi vrij eenvoudig gehouden, waardoor het doet denken aan het oude bios. Op game-pc’s zit meestal een veel geavanceerde uefi-omgeving met overklokinstellingen en speciale profielen voor energieverbruik en ventilators. De uefi ondersteunt verder een groter intern geheugen en uefisystemen hebben een veel grotere

ondersteunt de uefi wel een muis.

Drivers Verder bevat het bios ook de drivers om de hardware (toetsenbord, scherm, invoer-/uitvoerapparaten) aan te sturen, maar Windows en Linux hebben ondertussen hun eigen hardware-drivers zodat ze de stuurprogramma’s van het bios niet langer gebruiken nadat het systeem is opgestart. Dat is de reden waarom bijvoorbeeld het ntfsbestandssysteem (dat niet ondersteund wordt door het bios) pas herkend wordt als Windows is opgestart.

BEHEER & ONDERHOUD

Bescherm je smartphone Voorkom onbevoegde toegang en beschadigingen Ooit je smartphone in het water laten vallen? Of laat je het kostbare apparaat weleens een hoek van een tafel van dichtbij zien? Dan zijn de tips in dit artikel handig voor jou. We geven je ook nog wat hulp voor als je smartphone gestolen wordt en laten je zien hoe je onbevoegden uit je toestel houdt. DOOR: RICHARD VEENSTRA

Tip 01: Reservekopie Een ongeluk zit in een klein hoekje. Eén keer je smartphone in de wc laten vallen kan ervoor zorgen dat niks meer functioneert. Het is daarom essentieel dat je regelmatig reservekopieën van je data op je smartphone maakt. Bij zowel iOS als Android is dit een fluitje van een cent. Een iPhone sluit je op je pc of Mac aan, in iTunes selecteer je je apparaat en klik je op Maak reservekopie. De kopie wordt op je computer opgeslagen. Als je een online kopie wilt maken, dan selecteer je iCloud voordat je de kopie maakt. Vrijwel alles op je iPhone wordt gekopieerd, inclusief je foto’s, tenzij je deze al eerder naar je fotostream in iCloud hebt gekopieerd. HomeKit- en gezondheidsgegevens worden alleen gekopieerd als je de optie Codeer iPhone-reservekopie hebt geselecteerd. Een reservekopie van je Android-smartphone kun je in je Google-account opslaan. Op je smartphone ga je naar Instellingen en kies je Back-up en herstel . Foto’s worden niet gekopieerd, hiervoor kun je het beste de app Google Foto’s gebruiken.

Wat gaan we doen?

Tip 02: Je toestel terugvinden In dit artikel geven we je tips hoe je je smartphone goed beveiligt en lees je wat je moet doen als je je smartphone laat vallen, in het water dompelt of als het apparaat zoekraakt of wordt gestolen.

Nadat je ervoor hebt gezorgd dat je altijd een recente reservekopie hebt, is het slim om een dienst te activeren waarmee je je smartphone kunt lokaliseren. Apple heeft de dienst Zoek mijn iPhone, in Android

Tip 01 Zorg dat je een recente reservekopie hebt van je mobiele apparaat.

BEHEER & ONDERHOUD

Tip 02 Je kunt precies zien waar je apparaten zich bevinden. Eventueel wis je een apparaat op afstand of zet je het in verlorenmodus.

Hitte en kou

Bij oververhitting schakelen de meeste toestellen zichzelf tijdig uit. Ook worden soms automatisch apps afgesloten om de temperatuur terug te dringen.

Extreme temperaturen kunnen net zo dodelijk zijn voor je smartphone als een flinke val. Als je je toestel in de volle zon laat liggen, schiet de temperatuur binnenin omhoog. Je smartphone zal trager werken, de batterij kan opzwellen en in het uiterste geval zelfs ontploffen of de behuizing beschadigen. Ook als het meer dan tien graden vriest, kan dat slecht zijn voor de interne batterij. De meeste smartphones schakelen zichzelf in deze gevallen tijdig uit, maar voorkomen is beter dan genezen. Zorg dus voor bescherming: leg het toestel uit de zon (en laat het niet op het dashboard van je auto liggen), houd hem warm als je naar Siberië gaat of schakel je smartphone gewoon een tijdje uit, net zolang tot de omgevingstemperatuur weer ‘veilig’ is. Die veilige temperatuur verschilt per toestel, maar over het algemeen zit je tussen de -5 en 35 graden Celcius wel veilig.

heet dit Vind mijn apparaat. Zoek mijn iPhone is deel van iCloud en je vindt de dienst dan ook door naar www.icloud.com te gaan en in te loggen met je iCloud-accountgegevens. Klik op Zoek iPhone en de dienst geeft al je aangemelde Apple-apparaten weer op een kaart. Je kunt een geluid afspelen voor als je je apparaat even niet kunt vinden, maar ook de iPhone, iPad of Mac(Book) op afstand wissen. Dit doe je natuurlijk alleen als je zeker weet dat je apparaat gestolen is en dat je het niet terugkrijgt. Heb je je iPhone ergens laten liggen, dan klik je op Verloren-modus. Je kunt ervoor kiezen om een bericht weer te laten geven met je contactgegevens. Alleen met je iCloud-wachtwoord kun je de iPhone gebruiken. Vind mijn apparaat van Google vind je op www.google.com/android/find. Deze dienst werkt in principe hetzelfde.

Tip 03 De rugged cases van Urban Armor Gear bieden een goede bescherming voor je smartphone.

Tip 03: Niet laten vallen Eén belangrijke tip: laat je smartphone niet vallen, daar houdt het niet van. Gevolg: als je geluk hebt een krasje, maar in de meeste gevallen is je scherm aan duigen. Een reparatie van het scherm is noodzakelijk, want soms kun je helemaal niks meer met je smartphone. Een reparatie kost gauw een paar tientjes, dus is je kunt je smartphone beter

BEHEER & ONDERHOUD

Geoliede machine Zo blijft Windows snel, schoon en netjes Een huis dat niet regelmatig wordt opgeruimd, schoongemaakt en gestofzuigd is geen prettig huis om in te leven. Hetzelfde geldt voor je computer: als je niet zorgt voor regelmatig onderhoud, wordt het een onoverzichtelijke bende en zal Windows uiteindelijk minder goed gaan draaien. We geven toe, onderhoud is soms best even wat werk, maar Windows opnieuw moeten installeren nog veel meer. DOOR: MARTIN GIJZEMIJTER

Tip 01: Fysiek opruimen In dit artikel richten we ons volledig op het softwarematig opruimen van je computer, oftewel: van Windows. We kunnen dit artikel echter niet schrijven zonder toch óók even aandacht te schenken aan de hardware van je pc. Je kunt Windows namelijk compleet opgeruimd houden, maar als de binnenkant van je pc een stofnest is, dan heeft dat ook gevolgen voor de prestaties van je pc. De koeling kan bijvoorbeeld verstopt raken, waardoor componenten oververhit kunnen raken en zelfs kunnen smelten. Er is niet eens zo heel veel nodig om ervoor te zorgen dat je grafische kaart het loodje legt. Dit soort dingen is eenvoudig te voorkomen door eens in de zoveel tijd (bijvoorbeeld twee keer per jaar) even de kast open te schroeven en wat stof te verwijderen. Is dat je te veel werk, dan kun je ook gewoon de stofzuiger tegen de ventilator aan de achterkant van je pc houden om stof weg te halen. Dat doet niet veel voor het stof in je pc zelf, maar in ieder geval kan de ventilator dan naar behoren draaien. Denk er wel aan dat een grafische kaart ook een koeling kan hebben die verstopt kan raken door stof.

Wat gaan we doen?

Tip 01 Denk ook

In dit artikel laten we je zien hoe je Windows opschoont én ervoor kunt zorgen dat het systeem in de toekomst ook schoon en opgeruimd blijft. Een opgeruimd systeem werkt snel, overzichtelijk en efficiënt.

eens aan de binnenkant van je pc, die moet ook af en toe onder handen worden genomen.

BEHEER & ONDERHOUD

Tip 02: Bureaubladmappen

Tip 02 Deel je bureaublad eens in met behulp van mappen, dat geeft rust en overzicht.

We hebben allemaal wel eens de horrorplaatjes gezien op internet van mensen die duizenden pictogrammen op hun bureaublad hebben staan. Waarschijnlijk is het bij jou niet tot dat soort taferelen gekomen, maar de kans is wel groot dat er een flink aantal pictogrammen op je bureaublad staat. Interessant wetenswaardigheidje in dit verband is dat iPad- en iPhone-gebruikers heel lang hebben geklaagd over het gebrek aan de mogelijkheid om pictogrammen in mapjes te slepen. Die functionaliteit is er inmiddels alweer jaren. Maar van de mogelijkheid tot mapjes maken op het bureaublad van de pc wordt eigenlijk nauwelijks gebruik gemaakt. Zonde, want het is kinderlijk eenvoudig. Rechtsklik op het Bureaublad, klik op Nieuw en vervolgens op Map. Geef de betreffende map een naam en druk op Enter. Je kunt nu simpelweg de pictogrammen van programma’s en bestanden naar de map slepen en op die manier structuur aanbrengen. Het fijne hiervan is dat, zodra je dit eenmaal hebt gedaan, een pictogram dat wordt toegevoegd door een nieuw programma ineens heel erg opvalt, waardoor je sneller geneigd bent om het in een map te slepen. Zo gaat het opgeruimd houden van het bureaublad voortaan bijna vanzelf.

tergrond gebruikt, dan is het bureaublad plotseling ingedeeld in allerlei segmenten. Die segmenten zijn natuurlijk alleen visueel, maar dat maakt niet uit, want zolang je je bureaubladpictogrammen keurig binnen deze segmenten plaatst, werkt deze visuele afkadering fantastisch. Je kunt deze bureaubladachtergronden natuurlijk zelf maken in een fotobewerkingsprogramma, maar uiteraard zijn er altijd mensen die dit werk al voor je hebben gedaan. Een interessante verzameling slimme wallpapers vind je op www.tiny.cc/slimbehang. Het leuke van deze site is dat de achtergronden zijn voorzien van segmenten met ruimte voor kopteksten (zoals productiviteit, spelletjes enzovoort), maar dat die teksten zelf nog niet zijn ingevuld. Dat kun je dus mooi zelf doen in een fotobewerkingsprogramma, precies zoals handig is voor jou.

Tip 03 Met behulp van slimme wallpapers kun je je bureaublad efficiënt indelen. De foto is van een Mac, maar dit werkt uiteraard op ieder besturingssysteem.

Met behulp van slimme wallpapers kun je je bureaublad handig segmenteren Tip 04: Menu Start Tip 03: Slimme wallpapers Sommige oplossingen zijn even eenvoudig als briljant. Je bureaubladachtergrond is één geheel; het is niet mogelijk om speciale vlakken aan te maken voor bepaalde apps. Je kunt echter wél doen alsof, met gesegmenteerde bureaubladachtergronden. Deze wallpapers zijn voorzien van verschillende vlakken met een tekstkader. Wanneer je zo’n bureaubladach-

Er was een tijd waarin we niet heel veel invloed hadden op het uiterlijk van het menu Start. Dat is in Windows 10 wel anders, maar toch maken we er met z’n allen veel te weinig gebruik van. Klik eens op het menu Start , en kijk er eens goed naar. Je zult zien dat er allerlei onderdelen in staan die je niet gebruikt, terwijl onderdelen die je wél gebruikt nergens te bekennen zijn. En dat terwijl het zo eenvoudig is om dat menu aan te passen. De titels van

BEHEER & ONDERHOUD

Veelvoorkomende wifiproblemen opgelost

Wij geven antwoord op 15 veelgestelde vragen over wifi Thuis internetten zonder wifi valt nauwelijks nog voor te stellen. Een draadloos netwerk biedt veel gebruikscomfort, althans zolang het lekker loopt. Maar soms kost het je ook wel hoofdbrekens, bijvoorbeeld als je het netwerk wilt uitbreiden om een beter bereik te krijgen of als blijkt dat je wifisignaal geregeld dienst weigert. DOOR: TOON VAN DAELE

Wat gaan we doen?

Tip 01: Wegvallend signaal Stel dat je op verschillende plaatsen in huis geen betrouwbaar netwerksignaal (meer) ontvangt. De ene keer lukt het wel, een andere keer niet. Je kunt eerst proberen je draadloze router of toegangspunt even uit en weer in te schakelen. Helpt dat niet, controleer dan het signaal met een tool als NetSpot Free (www. netspotapp.com) voor macOS en Windows, of met de mobiele app WiFi Analyzer van farproc voor Android. Je kunt hiermee nagaan of het ontvangen signaal (rssi) wel sterk genoeg is. Deze signaalsterkte wordt uitgedrukt in negatieve dBm-waarden. Kort door de bocht komt het erop neer dat -40 dBm een uitstekend signaal is, terwijl -80 dBm doorgaans onvoldoende is. Bij WiFi Analyzer tik je hiervoor het oogicoon aan en kies je Signaalmeter. Bij NetSpot lees je de sterkte af in de kolom Signal . Blijkt het signaal inderdaad te zwak, lees dan tips 2 en 3. In het andere geval is de kans groot dat er storing is van apparaten als een magnetron of een draadloze telefoon.

Meestal helpt het om een ander kanaal voor je eigen netwerk in te stellen Tip 02: Kanaaloverlapping

We buigen ons over vijftien vragen en problemen die geregeld opduiken rond het gebruik van draadloze netwerken. Dat gaat van een vergeten wachtwoord, een geregeld wegvallend signaal en het op afstand benaderen van een draadloze ip-camera, tot het uitvissen van wie er stiekem je netwerk gebruikt.

Het is ook mogelijk dat er naburige netwerken zijn die (nagenoeg) hetzelfde kanaal binnen het 2,4GHzspectrum gebruiken. NetSpot toont dat als je achtereenvolgens Details en Channels 2.4 GHz aanklikt, bij WiFi Analyzer ga je naar de optie Kanaalgrafiek . Meestal helpt het om een ander kanaal voor je eigen netwerk in te stellen op je draadloze router of toegangspunt, bij voorkeur een kanaal dat minimaal vijf nummers is verwijderd van het sterkste naburige ka-

BEHEER & ONDERHOUD

Tip 01 NetSpot toont je live de signaalsterkte.

naal (bijvoorbeeld 6 als dat van de buren 1 of 11 is). De optie Kanaalbeoordeling van WiFi Analyzer stelt zelf een optimale kanaalkeuze voor. Je kunt ook de gratis tool WiFi Channel Picker gebruiken, deze werkt alleen op de 2,4GHz-band (www. logonanalyzer.com/freeware. html). Start de tool op je pc, voer de ssid van jouw netwerk in en druk op de knop Evaluate: je leest het aanbevolen kanaalnummer af bij Best channel . Tip 02 WiFi

dualband ondersteunt, zodat die tegelijk apparaten op de 2,4GHz- en de 5GHz-band kan bedienen. Een mogelijk alternatief is een powerline-set, waarbij je de ene adapter met je router verbindt en de andere in de ruimte plaatst waar je extra signaal wenst. Beide adapters geven het signaal aan elkaar door via het elektriciteitsnet. Reken op circa 60 tot 100 euro voor een set.

Tip 03: Beperkt bereik

Analyzer geeft zelf suggesties voor een optimale kanaalkeuze.

Een te zwak signaal (zie tip 1) wijst er meestal op dat je draadloze router niet optimaal is gepositioneerd (zie ook tip 5) of dat het signaal je mobiele apparaat eenvoudigweg niet bereikt. Kun je met je apparaat niet dichter bij de router komen, dan is het probleem wellicht op te lossen door een zogenoemde meshrouter met bijhorende toegangspunten (satellieten) aan te schaffen. Maar die kosten al snel richting de 350 of 400 euro (zoals de NetGear Orbi RBK50). Een veel goedkopere oplossing is een wifi repeater of range extender, met prijzen van circa 30 tot 70 euro. Plaats het apparaat ergens tussen je router en de beoogde ontvangstplek, maar houd er wel rekening mee dat de snelheid van het wifi-signaal hierdoor wordt gehalveerd! Ga tevens na of de repeater simultane

Tip 03 Een wifirepeater is best handig, maar halveert je snelheid.

Tip 04: Extra router Je kunt ook een tweede router inzetten om het bereik van je draadloze netwerk te vergroten, bijvoorbeeld als de modem/router van je provider zich op een wat ongelukkige plaats als de meterkast bevindt. Ondersteunt die modem/router de bridge- of repeater-modus, dan hoef je nauwelijks meer te doen dan die te activeren. Is dat niet het geval, dan vergt het