Een bekende plek op de Lofoten in midwintersfeer. De ligging van de kenmerkende rode huisjes is op deze locatie wel erg mooi. Thijs Friedrich, thijsfr.zoom.nl
Fotowedstrijd Winter
Zoom.nl gaat samen met Sirui LED op zoek naar de mooiste Foto van het jaar. Iedere editie van het blad Zoom.nl krijg je via een fotowedstrijd de kans om jouw mooiste foto’s in te sturen, telkens met een ander thema. Elke wedstrijd kiezen we een winnaar, die met een prachtige prijs naar huis gaat. Na alle wedstrijden gaat een van deze acht winnaars er ook nog eens vandoor met een fantastische hoofdprijs!
Meedoen
→ Voor deze ronde zijn we op zoek naar foto’s met het thema ‘Winter’. Heb je nog geen account op Zoom.nl, registreer je dan eerst gratis op www.zoom.nl. Maak een mooie foto (of kies er eentje uit jouw fotoarchief) en stuur deze vervolgens in. Deelnemen kan tot en met 20 december 2024. Zorg dat je de ingezonden foto in de hoogst mogelijke resolutie achter de hand hebt. Als je tot de genomineerden behoort, krijg je van de redactie namelijk het verzoek om de afbeelding in hoge resolutie op te sturen. Je kunt maximaal twee foto’s insturen voor deze fotowedstrijd.
Doe mee en win!
Ga naar
zoom.nl/ fotowedstrijd
Prijs
→ Duik je straks je warme studio in? Of trotseer je de kou om ijskristallen, mist en wellicht zelfs wel sneeuw te fotograferen? Bij warm en koud denk je misschien ook aan licht. Met deze fotowedstrijd maak je kans op een Sirui LED CS200B Monolight ter waarde van zo’n 300 euro. Daarmee kies je zelf uit warm of koud licht. Traploos instelbaar, dus ergens ertussenin kan ook. Deze ledlamp geeft je maar liefst 200 watt maximaal vermogen. Bovendien heeft-ie thema’s en een smartphoneapp. Met deze lichtbron kom jij de donkere dagen wel door!
PRAKTIJK
12 Basiscursus Fotograferen in het donker
De duisternis trotseren met je camera
36 Foto-Edit Photoshop Zonneharp toevoegen met Photoshop Toolkit
44 Van hobby naar werk Instagram inzetten als marketingtool
58 Quickstart Photoshop Instant weersverbetering
59 Quickstart Photoshop Kleuraanpassing in beeldmontage
60 Foodfotografie met Stefanie Spoelder
78 Foto-Edit Lightroom Classic
Ruis verwijderen en scherpte(diepte)
92 Stappenplan
96 Spoedcursus
Damhert
110 Masterclass HDR en nabewerking
De puntjes op de i bij landschapsfotografie
INSPIRATIE
24 In the picture
De macrofotografie van Jesus
30 Fotowedstrijd uitslag
Herfst
Bekijk de dr ie winnaars
32 Fotowedstrijd Winter
Doe mee en win!
ZOOM.NL FOTOWEDSTRIJD ‘WINTER’
Doe mee en win! PAGINA 32
40 Wildlife in Nederland
Dieren in de stad
54 Nieuw Talent
De landschappen van Thijs
66 Reisfotografie Peru
76 Fotokalender
77 #Zoom.nl
98 Goede voornemens
Breng je workflow naar een volgend level
102 Feedback Vuurwerkfotografie
Fotograaf Mark Brands beoordeelt foto’s van vier Zoomers
120 De beste foto’s 2024
Geselecteerd uit ingezonden portfolioreviews!
TECHNIEK
6 Flits
De laatste cameranieuwtjes
11 Cameragadget
Rollei HS Freeze Q1
48 Duik in je camera
Autofocus: het juiste scherp in een oogwenk
106 Gebruikersreview
Zoomer Leonie Stolk test voor Zoom.nl de Nikon Zf
126 Reviews
Apple iPhone 16 Pro Max en Sony A1 II
Fotograferen in het donker
Trotseer de duisternis met je camera
Wanneer het licht verdwijnt, begint de magie. In deze basiscursus leer je met een paar simpele instellingen de eerste stappen in nachtfotografie te zetten – dat betekent: prachtig licht, perfecte scherpte en weinig ruis!
TEKST: REDACTIE
↘ We starten straks met je apparatuur: met wat voor camera en objectief kun je goed aan de slag met avondfotografie? Vervolgens duiken we in de camera-instellingen, in de voorbereiding en tot slot in de praktijk van het fotograferen zelf.
EISEN AAN JE CAMERA
Om mooie foto’s te kunnen maken bij weinig licht, moet je camera wel goed met donkere omstandigheden kunnen omgaan. Het is ook handig als je zelf de belangrijkste instellingen kunt bepalen, in plaats van dat je alles aan de camera over moet laten. We verklappen vast: een smartphone is niet de beste optie.
BEELDSENSOR
De beeldsensor is het onderdeel van de camera dat de meeste invloed heeft op de prestaties bij weinig licht.
Fullframe en aps-c
Heb jij een spiegelreflexcamera of systeemcamera met een fullframe-sensor of apsc-sensor? Fijn! Deze beeldsensoren zijn zo groot dat ze ook in het donker voldoende gevoelig zijn voor het schaarse omgevingslicht. In principe geldt dat hoe groter de beeldsensor, hoe geschikter een camera is om in het donker mee te werken. Vooral met een fullframe-camera ben je daarom in het voordeel. Er is immers aanzienlijk meer ruimte voor beeldpixels beschikbaar, zodat die extra veel licht kunnen opvangen. Dat neemt niet weg dat je ook met een camera met een wat kleinere sensor nog steeds goed uit de voeten kunt in situaties met weinig licht. We noemden al de aps-csensor. Die is ongeveer half zo groot, vergeleken met fullframe, maar dat is nog steeds een heel respectabel formaat.
Je ziet met een aps-c-camera wel eerder ruis zodra je de hoogste iso-waarden gebruikt. Daarnaast is het dynamisch bereik wat lager. Aan de andere kant werk je in het donker toch meestal met een statief. Je kunt dan een lekker lage iso-waarde kiezen, en dan liggen de ruisprestaties van deze twee sensortypen alsnog dicht bij elkaar.
Kleinere sensoren
Met camera’s waarin kleinere sensoren zitten, zoals een Micro Four Thirds- of een 1-inchsensor, kun je ook prima in het donker fotograferen: zolang je maar vanaf statief werkt met een lage iso-waarde. Het voordeel is dat deze camera’s vaak erg compact en licht zijn, waardoor je ze gemakkelijker mee de stad in neemt. Het dynamisch bereik en de ruisprestaties zijn wel zichtbaar minder, waardoor je zorgvuldig je instellingen moet kiezen om het maximale uit deze toestellen te halen.
HANDIGE EIGENSCHAPPEN
Accu vervangen
Een bijzaak, maar niet minder belangrijk: het is prettig als de statiefaansluiting aan de onderkant van de camera het klepje van de accu of het geheugenkaartje niet afdekt. Hierdoor kun je tussentijds gemakkelijk van accu wisselen, zonderhet statiefplaatje los te moeten halen. Dat is belangrijk omdat de accu bij lange belichtingen in het donker sneller leeg is dan wanneer je overdag fotografeert.
Stabilisatie
Ingebouwde beeldstabilisatie geeft je de mogelijkheid om langer uit de hand
te fotograferen. Dit wordt ook wel IBIS genoemd, In-Body Image Stabilization. Werk je vanaf statief, dan heb je deze functie niet nodig en is het zelfs beter de stabilisatie uit te schakelen. Maar loop je in het donker rond zonder statief, dan krijg je ook bij langzamere sluitertijden nog scherpe foto’s met de stabilisatie ingeschakeld. Deze stabilisatie compenseert namelijk enigszins de trillingen van je handen.
Raw
Een camera waarmee je in raw kunt fotograferen is ook héél fijn, omdat je dan aanzienlijk meer speelruimte hebt om jouw beeld in de nabewerking te perfectioneren.
ZELF INSTELLEN
Handmatig
In de handmatige stand (M-stand) van de camera, kun je zelf de sluitertijd, het
1 De juiste camera, het juiste objectief en de juiste instellingen zijn nodig in het donker.
Niels Dam, niels_dam.zoom.nl NIKON D850 · ISO 5000 · F 2,8 · 20 SEC · 24 MM
2 Ook met drones kun je tegenwoordig de juiste instellingen gebruiken voor fotografie met weinig licht.
Leuntje Oppelaar, leuntjeoppelaar-kuijt.zoom.nl
diafragma en de iso-waarde bepalen. Dit heeft sterk de voorkeur als je gaat fotograferen in het donker. Al kun je er ook voor kiezen om de Av-stand (A-stand) of Tv-stand (S-stand) te gebruiken als je dat makkelijker vindt. Kortom: zolang je grip hebt op de belichting en de duur van de opname zit je goed.
Je wilt namelijk zelf bepaalde effecten kunnen bepalen: mag een auto die langsrijdt vervagen? Wil je stervorming in de lichten? We gaan hier straks nog op in.
Scherpstellen
Verder is het belangrijk dat je handmatig kunt scherpstellen, omdat de autofocus van camera’s niet altijd even betrouwbaar is in het donker. Daarnaast is het makkelijker om één keer goed met de hand scherp te stellen en daarna op je gemak vanaf statief te fotograferen, dan wanneer je per foto kans loopt op een misser van de autofocus.
Jesus
Alvarez
‘Hoe meer
foto’s je maakt, hoe groter de trefkans’
Wie het profiel van Jesus Alvarez op Zoom.nl bekijkt, hoeft zich niet lang af te vragen in welk onderwerp hij gespecialiseerd is. Insecten in alle soorten en maten zetten de toon. Soms in hun natuurlijke omgeving, soms in de vorm van indrukwekkende close-upportretten. Een gesprek met een fotograaf met een geoefend oog voor het kleine.
↘
Jesus heeft soms moeite met mensen, maar minder met dieren: ‘Dieren zijn voorspelbaarder en hebben minder last van hun ego. Je krijgt er niet gemakkelijk ruzie mee.’ Hij is jaren geleden gediagnosticeerd met asperger, een milde vorm van autisme. ‘Mensen vinden me vaak te direct. Sommigen noemen dat bot; anderen noemen het eerlijk.’ Volgens Jesus heeft een en ander niet per se veel te maken met zijn passie voor macrofotografie. ‘Het betekent wél dat ik me helemaal op mijn hobby’s gooi. Als ik iets ontdek, dan wil ik er alles over weten. Zo ging het ook met de macrofotografie.’ Hij is daar nu tweeëneenhalf jaar mee bezig. ‘Ik heb nog veel te ontdekken’, meldt hij bescheiden.
De wonderbaarlijke insectenwereld
Het begon met een telefoon. Daar zette Jesus een voorzetlens op, zodat hij macrofoto’s kon maken. Toen was hij meteen verkocht. ‘Ik ontdekte een compleet andere wereld. De insectenwereld werkt helemaal anders dan de wereld die wij kennen … beter zelfs. Kwaad dat geschiedt, is meestal ook noodzakelijk. Het gaat om overleven, terwijl het bij ons om ego’s en hebzucht gaat. Ik ben compleet onder de indruk van alle facetten van die kleine beestjes: poriën, haartjes … alles zit erop en eraan. Met heb blote oog zie je dat niet. Je ziet iets over een blad krioelen. Maar zoom je in, dan zie je iets wonderbaarlijks.’ Zijn favoriete insect? Jesus zoekt even naar de naam: ‘Hoe heet het ook alweer …?’ Zijn vrouw Meli helpt even. ‘O ja, natuurlijk: een springstaartje. Dat zijn zulke kleine diertjes dat het beestje op een zwart puntje van stof lijkt als je het op tafel legt. Als je inzoomt, is het echter een beestje met alles erop en eraan. Ze zien er ontzettend grappig uit. Ze kunnen niet vliegen, maar hebben wel een soort springveertje op hun onderlijf. Daarmee kunnen ze tien centimeter ver springen, en dat lijkt op vliegen.’ Ook wantsen vindt Jesus mooi: ‘Aan die beestjes zitten zó veel kleuren en structuren, dat kun je je niet voorstellen.’ Voor wespen, vliegen en spinnen heeft Jesus een apart plekje. ‘Dat zijn zulke sterke diertjes, dat is niet normaal! Kijk eens naar het leven van een spin. Ze zitten dagen, weken te wachten tot een of ander rotvliegje in het web vliegt. Krijgt hij het te pakken, dan heeft hij eten, drinken en alles wat hij nodig heeft. Andere insecten zijn dan weer superactief, zoals mieren. Die hebben volgens mij ADHD: ze kunnen
1 Bruingemarmerde wants. Voor dit beeld zijn drie gestackte opnamen gebruikt.
OLYMPUS E-M1 III · ISO 200 · F 10 · 1/250 SEC · 60 MM + VOORZETLENS
2 Muscina (vlieg). Het resultaat bestaat uit vijftien gestackte opnamen.
OLYMPUS E-M1 III · ISO 200 · F 8 · 1/50 SEC · 60 MM + VOORZETLENS
2
‘HET GROOTSTE PROBLEEM BIJ MACROFOTOGRAFIE IS DE SCHERPTEDIEPTE’
absoluut niet stilzitten. En vliegen dan! Geef je een klap aan een vlieg en denk je dat-ie dood is, dan vliegt hij zo weer op. Het is al vaker gebeurd dat ik zo’n vlieg in een bakje deed. Dan wilde ik er de volgende dag een foto van maken, en weg was-ie. Ze komen weer tot leven, die beesten!’
Even voorstellen
→ Jesus Alvarez (65) woont met zijn vrouw Meli in Doetinchem. Het liefst is hij met zijn camera in de tuin, waar hij de kleinste bewoners van onze wereld fotografeert. Zijn motto: ‘Je moet vooral geduld en doorzettingsvermogen hebben.’
JESUS-2.ZOOM.NL INSTA @ TINYBUGCHRONICLES
Focus stacking
Jesus ging steeds meer foto’s maken. Hij is volledig autodidact. ‘Dat heeft te maken met mijn asperger. Ik wil alles helemaal zelf uitzoeken. Dat doe ik thuis ook: is iets kapot, dan maak ik het zelf. De vaatwasser, computers … noem maar op. Er komt geen elektricien het huis in.’ Zo ging het ook met de fotografie. Als hij iets wil weten, dan zoekt hij het op. Dat betekent niet dat hij alles voor zoete koek slikt wat hij online leest. Nee, hij probeert het eerst zelf uit. ‘Het grootste probleem bij macrofotografie is de scherptediepte. Als ik een vlieg wil fotograferen van de zijkant, dan kan ik op het oog scherpstellen, maar het is moeilijk om het hele lichaam van kop tot staart scherp te krijgen.’ Daar is een oplossing voor, en die heet ‘focus stacking’. ‘Ik maak een vijftiental foto’s van elk beestje, die mijn camera dan op elkaar stapelt. Bij elke foto is de scherpte iets verlegd. Een foto van het oog, het voorhoofd, de nek, en zo
Zonneharpen in de kerk met de Photoshop Toolkit
Let there be light!
Een kerk is bij uitstek een prachtige plek voor een bijzondere lichtval, met grote ramen, hoge plafonds en uiteraard een mystieke sfeer. Alleen heb je zelf niet altijd de controle over het zonlicht, of over de prachtige zonneharpen die soms de ruimte ineens oplichten. In deze bewerking laten we zien hoe je zelf de lichtval een handje kunt helpen. Niet middels een interventie van hogerhand natuurlijk, maar met behulp van Photoshop!
TEKST MAARTEN JACOBI
↘We beginnen onze bewerking met het openen van het oefenbestand in Photoshop. Aangezien we werken met een raw-bestand, komen we eerst in Camera Raw. Dit is de raw-bewerkingstool van Adobe, die eveneens onder de motorkap van Lightroom te vinden is. Zoals je kunt zien, is het origineel een vrij donkere foto, gemaakt in de Haarlemse Sint-Bavo kerk bij tegenlicht dat precies door het raam valt. Het mozaïek in het glas zorgt voor een mooi kleurenspel op de grond, met onder andere magenta en rode tinten. Het onderwerp van de foto is de stoel waar het licht langs schijnt.
Licht en contrast
We trappen af door een paar basisinstellingen toe te passen. In het paneel Licht zetten we de Schaduwen maximaal omhoog (+100) om details terug te krijgen, en brengen we de Hooglichten juist drastisch naar beneden (-100) om de detaillering in het raam van overbelichting te redden. Vervolgens tillen we de Belichting in het algemeen nog iets omhoog (+0,40). Tot slot voegen we in dit paneel contrast toe, maar niet met de Contrast-schuifregelaar, aangezien zo’n ingreep ook de donkere delen van de foto te veel zou beïnvloeden. Het gaat ons vooral om de Witte tinten
Doe mee! Download het gratis oefenbestand + zonneharp
De beste manier om te leren is vaak door het gewoon te doen. Ga daarom naar de onderstaande link, vul je e-mailadres in en ontvang het gratis oefenbestand, evenals de gebruikte zonneharp uit onze Photoshop Toolkit! Deze kun je vervolgens ook gratis toepassen op je eigen foto’s. www.zoomacademy.nl/zonneharp
die nog wat helderder mogen (+70). De Zwarte tinten schroeven we een klein beetje terug (-10) om het contrast op te peppen.
Kleur
In het volgende paneel, Kleur, passen we de kleuren iets aan, in dit geval
Voor Na
in het venster bij B: of H: invullen (met het schakeltje ingedrukt zijn breedte en hoogte gekoppeld, en verander je dus nooit per ongeluk de verhouding).
Vervolgens positioneren we de zonneharp iets naar boven en naar links, zodat de rechter-zonnestralen van de zonneharp, duidelijk uit het raam boven de stoel vallen. Vervolgens drukken we weer op Enter of op Gereed in de Contextuele taakbalk
Maskeren
Zoals je ziet, valt de zonneharp al mooi uit het raam, maar klopt het beeld nog niet. De pilaar aan de linkerkant zou het licht namelijk moeten blokkeren. Tijd dus om een masker aan te brengen om de linkerkant van de zonneharpen uit te gummen. Dit doen we door rechtsonder op Harp 6 te klikken in het Lagen-paneel, en vervolgens helemaal onderaan op het Laagmaskers-icoontje te klikken (een rechthoek met een rondje erin). Klik vervolgens in de Contextuele taakbalk op Verwijderen uit masker. Nu kunnen we met ons Penseel ‘schilderen’ over de zonneharp, om deze zo precies mogelijk te verwijderen uit het beeld. Elke keer als je klikt en sleept, verwijdert het penseel een deel van de zonneharp uit de foto.
Kies linksboven voor een Grootte van 1000 px (pixels) en een Dekking van 38% Door vervolgens voorzichtig te klikken en te slepen over de laag, zul je zien dat je aan de linkerkant het zonneharpeffect kunt verwijderen. Door de lagere dekking kun
Met een aanpassingslaag zetten we de puntjes op de i.
je echter nog wel een deel van de mistige sfeer behouden. Vooral aan de rand van de pilaar, waar het licht van nature een beetje eromheen zou vallen.
Lokale kleuraanpassing
Nu de harp al beter matcht met onze eigen foto, is het tot slot tijd om de kleuren iets aan te passen. Dit kunnen we doen door wederom in het Lagen-paneel op Harp 6 te klikken, en vervolgens een aanpassingslaag Kleurtoon/verzadiging te gebruiken. Je maakt die aanpassingslaag aan door helemaal onderaan op het cirkeltje Nieuwe opvullaag of aanpassingslaag maken te klikken en te kiezen voor Kleurtoon/verzadiging Er verschijnt een nieuw paneel rechtsboven. Vink Vullen met kleur aan en klik onder in dat paneel op het kleine witte vierkantje met een pijl naar beneden met een streep erdoor. Dit zorgt ervoor dat de kleuraanpassing alleen wordt toegepast op de direct onderliggende laag, namelijk onze zonneharp. Speel tot slot naar smaak met de Kleurtoon en Verzadiging . In ons geval kiezen we voor de waarden 15 respectievelijk 30
De afgelopen maanden hebben we hard gewerkt aan iets heel nieuws: de Photoshop Toolkit. Met deze kit krijg je toegang tot een hele nieuwe manier van fotobewerking. Zo kun je aan de slag met verschillende overlays en brushes, namelijk:
Pro Wolken
Pro Flares
Pro Creatieve Krassen
Pro Sneeuw
Pro Zonneharpen
Daarnaast hebben we speciale penselen ontwikkeld waarmee
je fotorealistische mist en nevel kunt schilderen in je foto! Deze zitten allemaal in het pakket. Alle beelden zijn van zeer hoge kwaliteit (24 megapixels) en kunnen onbeperkt gebruikt worden. De Photoshop Toolkit is onderdeel van Zoom Academy Pro. Je ontvangt hierbij niet alleen de bovenstaande overlays, maar uiteraard ook alle uitleg (zowel in video als in tekst) om ze te gebruiken voor jouw eigen foto’s. Kijk op www.zoomacademy.nl/ pro voor meer informatie!
Verkrijgbaar vanaf 12 december, 20:30 uur
Zoom Academy Pro: Photoshop Toolkit
Met een laagmasker kun je het effect gedoseerd wegschilderen waar dat ongeloofwaardig oogt.
Wildlife in Nederland
Wilde dieren in de stad
Nederland is een behoorlijk braaf land als het gaat om wilde dieren. Toch is er meer dan genoeg te vinden als je weet waar je moet kijken. Zélfs in stedelijke gebieden. Ook in de stad kun je namelijk een heleboel wilde dieren spotten. In dit artikel sommen we voor je op waar je die dieren kunt vinden en vertellen we je hoe je ze op de foto krijgt.
2
HALSBANDPARKIET
De halsbandparkiet komt van origine niet voor in Nederland, maar is afkomstig uit India en CentraalAfrika. In Nederland kun je de vogel echter ook spotten. De halsbandparkiet heeft zich namelijk in kleine groepen verspreid nadat kooivogels werden losgelaten of ontsnapten en zijn verwilderd. Hoewel de vogels in Randstedelijk gebied (waar ze het meest voorkomen) concurreren met bijvoorbeeld de boomklever, vormen ze op landelijk niveau geen bedreiging voor inheemse vogelsoorten. Zolang dat zo blijft, zal dus ook niets worden ondernomen tegen de halsbandparkieten. Deze vrolijkgekleurde groene vogels kun je vooral goed spotten in steden zoals Rotterdam, Amsterdam en Den Haag, maar de vogel verspreidt zich steeds meer door de gehele Randstad.
BOSUIL
Denk je aan uilen, dan denk je waarschijnlijk niet aan de stad. Toch leeft de bosuil net zo graag in een straat met wat bomen als in een stadspark of een volwaardig bos. Heel erg kieskeurig is hij eigenlijk niet. De bosuil is vooral ’s nachts actief, maar als je weet waar een nest zit, kun je hem overdag op een tak dicht tegen de stam van de boom zien tukken. Je moet dan wel flink zoeken, want de bosuil heeft enorm goede camouflage en is amper te vinden.
1 Een groep halsbandparkieten kwam af op de vetbollen bij ons in de tuin. Martin Jongeneele, jongen1.zoom.nl
SONY A6400 · ISO 2000 · F 8 · 1/500 SEC · 350 MM
2 Bosuilen hebben een vaste stek waar ze naar terugkeren. Dus toen ik dit uiltje zag zitten, ben ik een paar dagen later met camera teruggekomen om hem te fotograferen.
Patricia de Gruiter-van Beek, patriciadeg.zoom.nl NIKON D7500 · ISO 640
3 Ik heb deze foto gehurkt genomen, zodat ik de vos op ooghoogte kon fotograferen.
Debby Bierman, debster1979.zoom.nl
DE BOSUIL IS NIET ZO KIESKEURIG IN Z’N LEEFOMGEVING
VOS
Uit onderzoeken blijkt dat de vos altijd al dicht bij de mens heeft geleefd. We kennen allemaal de beelden van de vossen in Londen die vrolijk over straat lopen, soms zelfs op klaarlichte dag. Hoewel dat in Nederland in veel mindere mate voorkomt, maakt de vos wel degelijk deel uit van het wilde leven in en nabij de stad. De vos mag dan ook niet ontbreken op dit lijstje van ‘verstedelijkte’ wilde dieren. De vos is een van de grootste roofdieren van Nederland en niet erg kieskeurig wat betreft leefgebied. Het dier kan zich dan ook prima ophouden in bijvoorbeeld stadsparken of groene industrieterreinen. Ze zijn vooral ’s avonds en ’s nachts actief, dus wil je ze spotten, dan kun je het beste gedurende de schemering op pad gaan.
3
Duik in je camera!
Autofocus: scherp in een oogwenk
Autofocus (AF) is niet meer weg te denken uit de hedendaagse fotografie. Je camera stelt sneller scherp dan je met je ogen kunt knipperen. Dat is echter niet altijd zo geweest. Hoe werkt AF eigenlijk, en wat voor soorten AF zijn er? In dit artikel gaan we uitgebreid in op de automatische scherpstelling van je camera.
↘ Autofocus betekent letterlijk ‘zelf scherpstellen’, en dat is exact wat het doet. Uiteraard: als je met de hand de scherpstelring van een objectief verdraait, stel je óók zelf scherp. Maar als we het hebben over autofocus, wordt bedoeld dat de camera de scherpstelling voor zijn rekening neemt. Autofocus wordt beschouwd als een van de belangrijkste uitvindingen in de geschiedenis van de (foto)camera, omdat het een revolutionaire stap was qua techniek. Zaken als automatische belichting, TTL-lichtmeting en automatisch filmtransport zorgden eerder al voor meer gebruiksgemak. Maar het belangrijkste element voor een goede foto, de scherpstelling, bleef een handmatige aangelegenheid. Tot Minolta in 1985 de eerste praktisch bruikbare AF-consumentenreflex in de markt zette.
Hoofdbrekens
Het AF-proces van onderwerpdetectie, de aansturing van het scherpstelmechanisme van het objectief en de communicatie met de camerabody zorgde lang voor
hoofdbrekens bij de fabrikanten. Want het was wél de bedoeling dat scherpgesteld werd op het onderwerp dat de fotograaf in de zoeker zag … De vroegste varianten van AF betroffen actieve systemen met een infraroodbundel die focuste op het dichtstbijzijnde punt dat die bundel raakte (Konica C35 AF compactcamera uit 1977) of sonar
(Polaroid SX70 uit 1978). In 1981 volgden spiegelreflexcamera’s met AF: Chinon leverde de CE-5 met objectieven voorzien van infrarood-AF en Pentax plaatste in de ME F een contrastdetectiesensor, gekoppeld aan een scherpstelmotor in een 35-70mm-zoomlens. Canon introduceerde in hetzelfde jaar een volledig autonoom AF-systeem op een FD-objectief. En
TEKST MICHIEL MULDER
De Minolta Dynax/Maxxum 7000 was de eerste succesvolle spiegelreflex met AF. (Foto: Wikimedia Commons)
De Pentax ME F met de bijbehorende 35-70mm-zoom. (Foto: Wikimedia Commons)
De Nikon F3AF met zijn ‘waterhoofd’. (Foto: Wikimedia Commons)
Nikon volgde in 1983 met de F3AF, die een meetunit had boven in de zoeker en motoren in de objectieven. Deze camera had een behoorlijk ‘waterhoofd’ om alle techniek in op te bergen. Dergelijke systemen werkten redelijk goed, maar waren nogal duur vanwege de motoren en de systemen in de objectieven. Dat zat succesvolle massaproductie in de weg.
Betaalbaar systeem
En toen kwam Minolta in 1985 met de Dynax/Maxxum 7000: de eerste commercieel interessante consumentencamera. Het geheim: ingebouwde TTL-fasedetectie middels een hulpspiegeltje en sensoren onder in het spiegelhuis, plus een AF-motor in de body. Er waren dus geen motoren in de objectieven meer nodig. Gevolg: een betaalbaar systeem! De 7000 was een doorslaand succes, hoewel critici vonden dat het apparaat er best wel lang over deed om scherp te stellen: ‘whiii, whiii, whiii … en scherp in slechts de dubbele tijd waarin het met de hand kan …’ Sinds dat moment is het hard gegaan met AF. Canon introduceerde in 1987 de EOSmodellen voorzien van EF-objectieven met ingebouwde micromotoren. Nikon schakelde over naar AF-motoren in de body à la Minolta, maar zorgde wél dat je oude objectieven op moderne AF-body’s kon gebruiken, wat het merk tot een paar jaar geleden volgehouden heeft. Ook het in die dagen razend populaire Pentax en Olympus volgden, maar die hadden in eerste instantie meer moeite om de markt te bedienen, waardoor Minolta, Canon en Nikon het leeuwendeel van de spiegelreflexmarkt naar zich toe trokken.
Digitaal
De komst van digitale camera’s, en dan met name ‘spiegelloze’ systeemcamera’s, zorgde vanaf pakweg 2008 voor een revolutie. Ook qua autofocus! Doordat de scherpstelling nu met de pixels op het sensoroppervlak geregeld kon worden, ontstonden nieuwe mogelijkheden. Moderne systeemcamera’s hebben uiterst geavanceerde AF-systemen met een gigantische hoeveelheid AF-punten op de sensor. Plus bergen handige functies zoals bijvoorbeeld onderwerp/oogherkenning, scherpstelling over (bijna) het gehele sensoroppervlak, automatische of handmatige AF-puntkeuze en AF-tracking. Maar ook touch-AF (je raakt het gewenste
Dieren zitten niet snel stil. Dan kan oogherkenning in combinatie met continu-AF de oplossing zijn. Els Decoodt, elsdecoodtphotography.zoom.nl
DE KOMST VAN DIGITALE
scherpstelpunt op het beeldscherm aan) en kunstmatige intelligentie (AI) zijn doorgedrongen in cameraland. Met name het scherpstellen overal op het sensoroppervlak is een doorbraak geweest. Waar je je vroeger met één centraal scherpstelpunt moest behelpen, kun je nu (medeafhankelijk van de mogelijkheden van je camera) op elke willekeurige plaats in beeld scherpstellen. Je selecteert gewoon een AF-punt en de camera doet de rest. Daardoor hoef je dus niet eerst scherp te stellen en daarna je compositie te veranderen, met als risico dat de scherpte toch nét verkeerd ligt. Bovendien kun je meestal het scherpstelpunt verkleinen, zodat je heel precies kunt scherpstellen (denk aan macrofotografie). Of juist vergroten, zodat de camera het onderwerp makkelijker kan vinden. Maar hoe meer scherpstelpunten tegelijk in gebruik zijn, hoe meer mogelijkheden de camera heeft om zelf te beslissen waarop-ie scherpstelt. Dus zorg ervoor dat je weet wat je wilt, en laat niet alles blindelings over aan de automaat! Bij architectuurfotografie wil je bijvoorbeeld niet dat de oogherkenning plotseling een fietser oppikt die op het moment suprême langsrijdt …
Hoe werkt AF?
Er zijn verschillende methoden voor autofocus. Actieve AF met infrarood of sonar wordt tegenwoordig eigenlijk niet meer gebruikt. Vrijwel alle camera’s hebben nu een passief ‘hybride’ systeem waarbij fasedetectie-AF en contrastdetectie-AF worden gecombineerd. Fasedetectie is de meestgebruikte methode in digitale spiegelreflexen. Heel kort door de bocht: het invallende licht wordt via een hulpspiegeltje naar de onderkant van het spiegelhuis gestuurd, waar zich AF-sensoren bevinden. Die vergelijken twee kanten van het waargenomen beeld en sturen de scherpstelling aan tot het beeld op alle sensoren identiek is: ze vergelijken dus verschillende beeldfasen. Dit gaat razendsnel en zeer precies. Contrastdetectie vond en vind je vooral in systeemcamera’s zonder zo’n spiegelconstructie. Het systeem vergelijkt het beeld op basis van contrast. Is dat maximaal, dan is het beeld scherp. Bij voldoende contrast op het onderwerp werkt dit uitstekend, maar bij weinig licht of weinig contrast wordt het lastiger. Vandaar dat hybride AF ontwikkeld is, waarbij het beste van twee werelden gecombineerd wordt: ‘ziet’ de
Nieuw talent
De reisfotografie van Thijs
In deze rubriek gaan we op zoek naar nieuw talent! Daarmee doelen we op nieuwe Zoomers met een veelbelovend portfolio. Deze keer spreken we Thijs Stork over zijn reizen, én natuurlijk over de foto’s die hij daaraan overhield.
‘HET
LIEFST FOTOGRAFEER IK EXTREME LANDSCHAPPEN ZOALS BERGEN EN KLIFFEN’
R · ISO 500 · F 8 · 1/500 SEC · 165 MM 2
Hoe ben je begonnen met fotografie?
‘Inmiddels een decennium geleden schilderde ik. Toen ik voor het eerst naar de Sloveense Alpen ging, wilde ik wat ik zag echter op een meer directe manier vastleggen. Bij thuiskomst heb ik mezelf leren fotograferen met behulp van YouTube en het vakblad Digital Photographer, waar ik steeds nieuwe technieken zag die ik vervolgens kon uitproberen. Ik kocht destijds vrij snel een Canon EOS 5D Mark III en schreef me in bij de Kamer van Koophandel als freelancefotograaf. Sindsdien is fotografie niet meer uit mijn leven weg te denken, in zowel professionele als hobbymatige vorm.’
Wie is Thijs Stork (34)?
→ Thijs Stork is 34 jaar en heeft een grote passie voor de natuur. Hij heeft in het verleden in Nederland als fotograaf gewerkt, maar tegenwoordig gaat hij voor zijn natuurfotografie bij voorkeur naar het buitenland. Die bezigheid voert hij hobbymatig uit, en hij maakt vele reizen om te fotograferen.
Waarom fotografeer je en wat fotografeer je het liefst?
‘Ik fotografeer omdat ik daar volledig mijn passie in kwijt kan. Het vastleggen van een goede compositie voelt voor mij als het scoren van een goal en geeft een adrenalinerush. Zo kan ik me nog heel
Siena Hills
Hier had ik een vrij hoog standpunt. Overal om mij heen waren vloeiende patronen, wat prachtige resultaten gaf met wat compressie.
1 Icelandic River Plane
De korte sluitertijd was nodig vanwege de hoge snelheid van het Cessnavliegtuigje van waaruit ik deze foto heb gemaakt. De harde koude slagwind zorgde tevens voor beweging. Om dit onderdeel van de rivier goed te isoleren, gebruikte ik de zoomlens op z’n langste stand. In de groothoekstand zou de bewegingsonscherpte minder snel optreden.
CANON R · ISO 640 · F 4 · 1/2000 SEC · 105 MM
2 Petra
Bij deze opname zat ik met de ultragroothoek erg dicht op de kameel en erg laag.
CANON R · ISO 100 · F 2,5 · 1/250 SEC · 20 MM
goed herinneren hoe ik in IJsland bijna mijn camera uit een stokoud Cessnavliegtuigje liet vallen van opwinding toen ik de rivieren onder mij zag verschijnen en de composities door mijn zoeker dansten. Ik fotografeer het liefst natuur, van landschappen tot macroshots en van flora tot fauna. Maar ook ruïnes en wonderen van de wereld. Wat ik liever niet fotografeer, zijn menselijke invloeden. Ik doe er dan ook mijn uiterste best voor om op natuurlijke wijze geen mensen of menselijke invloeden in beeld te krijgen. Een uitzondering kan zijn als een persoon een indruk van schaal aan de foto toevoegt. Dit is mede de reden waarom ik het liefst mijn telelens gebruik en het onderwerp via compressie isoleer waar ik kan.
Het meest fotografeer ik extreme landschappen zoals bergen en kliffen, het liefst met wat meer telebereik dan de
CANON
Feestelijke foodfotografie met Stefanie Spoelder
Foto’s om je vingers bij af te likken
Wil je dat lekkere gerechten er op de foto net zo lekker uitzien? In deze praktische cursus leert Stefanie Spoelder je alles over feestelijke foodfotografie. Welke apparatuur heb je nodig en hoe verlicht je een smeltend bolletje ijs? Met Stefanies praktische tips maak jij straks ook foto’s om je vingers bij af te likken!
TEKST MARIJN RUHAAK
↘ Met twaalf jaar ervaring weet Stefanie Spoelder dat er een heleboel komt kijken bij het maken van een goede foodfoto. Om te beginnen een geschikte camera en een goed stel lenzen. Welke apparatuur is geschikt voor deze tak van de sport? ‘Ik fotografeer met een Nikon Z 6II: een fullframe-systeemcamera. Met een systeemcamera zie je het eindresultaat al door de digitale zoeker. Wanneer ik de belichting en scherpstelling aanpas, zie ik direct welk effect dit heeft op de eindfoto. Een fullframe-camera heeft een groter dynamisch bereik dan een camera met een kleinere sensor. Dit is belangrijk wanneer je foodfotografie voor kookboeken of ander drukwerk verzorgt.’ Op haar camera gebruikt Stefanie
verschillende objectieven. Haar favoriete lens, de 50mm f/1.4, is een goede keus om mee te beginnen. Waarom? ‘Het is een relatief voordelig objectief dat veel meer kwaliteit levert dan een gemiddelde kitlens’, zegt Stefanie: ‘Bij lage diafragmawaarden krijg je een kleine scherptediepte, waardoor je een goede focus op
je onderwerp hebt. Zeker bij feestelijke taferelen is het mooi als de lampjes in de achtergrond een zachte “blur” krijgen.’
Grote gedekte tafels krijg je met de 50mm-lens niet in beeld. In dat soort situaties haalt Stefanie haar 24-70mm f/2.8 tevoorschijn. ‘Dat is een echte allrounder. Als je op de 24mm-stand fotografeert, kun
Wie is Stefanie Spoelder (1989)?
→ Foodfotograaf Stefanie fotografeert voor onder andere kookboeken, de horeca en andere bedrijven in de foodsector: van grote bakkerijen en lokale bierbrouwers tot Zuivelhoeve en Chocomel. Bij veel opdrachten werkt ze samen met een team. Naast haar opdrachten deelt ze plantaardige recepten onder de naam Wholy Kitchen, waarbij ze volop experimenteert met foodfotografie, film en styling.
WWW.STEFANIESPOELDER.NL
‘BIJ
FEEST HOREN VEEL KAARSJES OF LAMPJES, WAARDOOR JE EEN DONKERDERE SETTING NODIG HEBT’
je ook grote tafelsettings in beeld krijgen. Daarnaast is dit ook een handige lens als je in korte tijd veel gerechten moet fotograferen en geen tijd hebt om telkens van lens te switchen.’ Tot slot heeft Stefanie nog een derde lens in haar tas: de 105mm f/2.8. Deze portretlens gebruikt ze als ze etenswaren portretteert, bijvoorbeeld een cocktailglas. ‘Je krijgt dan een mooi silhouet’, legt ze uit: ‘Je kunt de voor- en achtergrond onscherp houden, zodat de aandacht direct naar je onderwerp gaat.’
Kleurtemperatuur
Voor elke fotograaf is licht belangrijk, maar bij foodfotografie luistert de verlichting behoorlijk nauw. Voedsel oogt het lekkerst in zijn natuurlijke kleuren, die je het beste met daglicht fotografeert. Anders zorgen de verschillende kleurtemperaturen van de verlichting in je huis ervoor dat je eten er heel vies uitziet’, zegt Stefanie. De kleurtemperatuur wordt uitgedrukt in Kelvin. Die regel je met je witbalans. 5600 Kelvin is ongeveer te vergelijken met het
1 Deze foto maakte ik voor het fijne restaurant KIR in Borne.
Dennentakken uit eigen tuin en een prachtige kerstkrans zorgden in combinatie met al het goud en de kaarsjes voor een fijne kerstsfeer.
Stefanie Spoelder NIKON Z 6II · ISO 800 · F 9 · 1/125 SEC · 24 MM
2 Het
Koningsdagassortiment van Reggevallei Jam & More. Het lint kocht ik bij een stoffenwinkel. Het servies is gemaakt door een bevriende lokale keramiste, Margo Spoorenberg van ‘Hout van Klei’. Het mesje komt van de kringloop en het kleed leende ik van mijn moeder.
Stefanie Spoelder
NIKON Z 6II · ISO 400 · F 3,5 · 1/1000 SEC · 50 MM
daglicht op een zonnige middag. Vuistregel is: hoe hoger de Kelvinwaarde van een lichtbron, hoe kouder (blauwer) het licht, en hoe lager, hoe warmer (geler).
Lampen en flitsers
Natuurlijk heeft Stefanie niet altijd de luxe om overdag te fotograferen. De feestelijk gedekte tafels die zij voor magazines, bedrijven of kookboeken vastlegt, staan vaak in een studio. Hoe zorgt zij dan voor een warme, feestelijke sfeer? ‘Flitslampen staan gelukkig altijd op daglichttemperatuur. Als ik een grote tafel wil vastleggen, gebruik ik een grote softbox. Bij feest horen veel kaarsjes of lampjes. Dan heb je een wat donkerdere setting nodig, zodat de kleine lichtjes niet wegvallen. Je gebruikt dan een kleinere lamp en zwarte schermen om het licht tegen te houden. Fotografeer je thuis met minder apparatuur? Zet die feestelijke taart met kaarsjes of sterretjes dan naast je raam. Je hebt
1 De duinen van Huacachina lenen zich uitstekend voor zwart-witfoto’s en beelden van zonsondergangen.
Frank Aardema, frank-aardema.zoom.nl
CANON 7D · ISO 100 · F 14 · 1/200 SEC · 32 MM
Huacachina
↘ Huacachina is een oasestad vlak naast Ica. Reis je naar Huacachina, dan pak je dus eerst de bus naar Ica, waarna je op het busstation in Ica een taxi voor een rit van zo’n 15 à 20 minuten naar Huacachina kunt nemen. De stad is enorm toeristisch, maar toch wel de moeite van het bezoeken waard. Je bent hier namelijk zo in de woestijn. Er doen verschillende legendes de ronde over deze oase. Meestal eindigt het met een prinses wier hart gebroken werd door een man, waarna ze de oase bij elkaar huilde. Soms bevat de legende een zeemeermin. Als je langs de oase loopt, zie je dan ook een standbeeld van een zeemeermin staan.
Het is niet de meest rustieke manier om de kleine woestijn rondom Huacachina te ontdekken, maar wel de gemakkelijkste en avontuurlijkste manier. 1
De oase zelf is prachtig om te zien, vooral tijdens het blauwe uurtje als de lampjes aangaan en de zandduinen nog zacht verlicht worden.
Huacachina is vooral erg populair vanwege de zandbuggytours waarmee je de duinen in gaat. Je crost dan met buggy’s (een soort grote quads) door de duinen, waarna je met je buik op een sandboard een paar duinen af mag glijden. De tours eindigen allemaal op een verschillende zandheuvel om de zonsondergang te bekijken.
De mooiste fotolocaties van Peru
Vamos a Perú!
Zuid-Amerika is een continent vol bijzonderheden, en Peru is een vakantiebestemming die al jaren steeds populairder wordt. Denk je aan Peru, dan denk je misschien vooral aan Machu Picchu, maar het land heeft veel meer prachtigs te bieden. Overweeg je om een reis naar Peru te plannen? Om je alvast een beetje op weg te helpen gingen wij, met behulp van onze lezers, op jacht naar de mooiste fotolocaties. Op deze en de volgende pagina’s schotelen we je een voorproefje voor!
Hoge iso-waarde gebruikt? Geen probleem!
Ruis verwijderen en verscherpen
Er is altijd heel wat over te doen: ruis in je foto’s. Die hinderlijke ruis kun je in de nabewerking tegenwoordig prima reduceren! En we leggen je ook uit hoe je je foto veel slimmer kunt verscherpen dan met de standaardmethode. Zo verscherp je namelijk alleen wat jij nodig vindt!
TEKST TOM REUVERS EN THESKE SLIJKERMAN FOTO’S TOM REUVERS
↘ De afgelopen jaren is de kwaliteit van camerasensoren keer op keer verbeterd, wat aanzienlijk heeft bijgedragen aan het verminderen van de toch vaak ongewenste ruis. Ondanks deze verbeteringen in de camera’s, is bij hogere iso-waarden of minder ideale lichtomstandigheden nog steeds ruis zichtbaar. En dus zoeken we nog altijd naar een manier om ruis verder te minimaliseren.
Twee methodes
In Lightroom Classic heb je twee manieren om ruis uit je foto te halen, namelijk met en zonder behulp van AI. We starten met de traditionele manier om ruis te verwijderen. Deze methode is snel, maar werkt bij foto’s met veel ruis minder goed dan de AI-methode. De AI-methode kan echter flinke tijd in beslag nemen: het vraagt veel rekenkracht van je computer. Je vindt beide mogelijkheden in het paneel Details
TRADITIONEEL RUIS
VERWIJDEREN
In het paneel Details zie je eerst de mogelijkheden voor het verscherpen
Meedoen met het raw-bestand
Wil je mee kunnen doen met hetzelfde bestand, om zelf het effect van alle stappen te kunnen zien? Download het raw- bestand Wilde eend.dng gratis via: https://kwikr.nl/fotoedit-ruis
van je beeld, daar komen we later in dit hoofdstuk op terug. Direct eronder zie je een kopje Ruisreductie met een knop Ruis verminderen. Dit is de AI-methode. We gaan nu eerst aan de slag onder het kopje Handmatige ruisreductie . Als dit onderdeel is ingeklapt, klik je even op het driehoekje naast de titel, zodat je de beschikbare schuiven in beeld krijgt.
Twee soorten ruis
Ruis treedt op bij hogere iso-waarden of langere sluitertijden. In Lightroom kun je twee soorten ruis onder handen nemen: luminantieruis en kleurruis. Luminantieruis is de ruis waarbij je foto lichtere en donkere stipjes vertoont. Kleurruis toont zich als gekleurde stipjes die opvallend afwijken van de omgeving.
Luminantieruis
De belangrijkste schuif in dit paneel is die bij Luminantie . Door deze naar rechts te schuiven, zie je de ruis beetje bij beetje verdwijnen. Overdrijf hier zeker niet mee, want hoe meer ruis je op deze traditionele manier verwijdert, hoe ‘plasticachtiger’ je beeld wordt doordat ook details worden weggepoetst. Kijk dus goed naar je foto terwijl je met die schuif bezig bent, en zoom het liefst een eind in (bijvoorbeeld tot 100 procent). Mocht je wat verdwenen details willen terughalen, dan kun je in dezelfde sectie de schuif Details
gebruiken om dat te bewerkstelligen. Met de schuif bij Contrast kun je je ruisreductie nog een klein beetje finetunen.
Kleurruis
Kleurruis is in je foto zichtbaar als gekleurde stipjes (vaak rood, groen en/of blauw), die zichtbaar zijn in schaduwpartijen en egale gebieden van een foto. Je kunt dit type ruis vaak goed onderdrukken. In
Lightroom heb je hiervoor de drie schuifjes; onder de scheidingslijn. Met Kleurtint bepaal je de sterkte van de ruisreductie. Met de regelaars Details en Vloeiendheid direct daaronder pas je de finetuning toe.
AI-RUISONDERDRUKKING
Met die traditionele ruisonderdrukking was in principe niets mis, maar eerlijkheidshalve mogen we wel concluderen dat
We proberen de luminantieruis uit de foto te halen, maar wel de details in de eend te behouden.
We gaan aan de slag met de Handmatige ruisreductie.
INSPIRATIE
Stappenplan
Kijken naar foto’s roept vaak allerlei vragen bij ons op. Waar is de foto gemaakt? Hoe heeft de fotograaf zich voorbereid? Met welke camera, lens en accessoires is gewerkt, hoe werden de camera-instellingen bepaald, en wat is nog aan nabewerking gedaan? In Stappenplan legt de maker stap voor stap uit hoe de foto gemaakt is.
‘De afgebroken stukken ijs die vanuit Jökulsárlón naar zee drijven, worden door de branding teruggeworpen op het zwarte strand.’
Jessica Blokland-van Diën, jessicavandien.zoom.nl
Ingrediënten
CAMERA Nikon D850
OBJECTIEF Nikkor 14-24mm f/2.8
STATIEF Sirui R-3203 met K-10X balhoofd
FILTERS NiSi S5 filtersysteem, 6-stops ND- + 3-stops GND-filter met zacht verloop
LOCATIE Diamond Beach, IJsland
STAP 1: VOORBEREIDING
‘De foto is afgelopen augustus genomen op het zwarte strand van Diamond Beach in IJsland. Hier spoelen stukken ijs aan die afgebroken zijn van de nabijgelegen gletsjer. Deze stukken worden door de golven teruggevoerd naar het strand. Ik heb mijn statief zo laag mogelijk gezet en mijn groothoeklens gebruikt. Met dit objectief kon ik van dichtbij scherpstellen op het ijsblok.’
STAP 2: INSTELLINGEN EN FILTERS
‘Door een lange sluitertijd van één seconde te gebruiken, leg je de beweging van de golf die om het ijs heen trekt vast. Om overdag zo’n sluitertijd te kunnen halen, heb ik een 6-stops ND-filter gebruikt. Daarnaast heb ik een 3-stops grijsverloopfilter met zacht verloop ingezet om de lucht goed in balans te houden qua belichting en details en kleur. Het gebruikte diafragma van F 13 zorgt voor scherpte van voor tot aan de horizon. Voor de scherpstelling gebruik ik de back-button-focus, zodat het door mij gekozen scherpstelpunt behouden blijft.’
DIAMOND BEACH
Jessica Blokland-van Diën
In dit stappenplan legt Jessica uit hoe ze deze indrukwekkende foto maakte van een ijsblok op het zwarte strand van Diamond Beach in IJsland. De combinatie van een lange sluitertijd en filters zorgde voor een bewegingseffect.
STAP 3: HET FOTOGRAFEREN
‘De belichting heb ik ingesteld op meervlaksmeting en de sluitertijd heb ik bepaald aan de hand van de lichtmeter in de camera. Nadat alles ingesteld was, heb ik de ontspanknop ingedrukt op de momenten net voordat de golf het ijsblok bereikte en wanneer het water zich weer terugtrok. En dan is het wachten op de perfecte golf!’
STAP 4: NABEWERKING
‘In de nabewerking heb ik weinig aanpassingen gedaan. Ik heb voornamelijk de kleuren hier en daar wat opgehaald en het contrast, de hooglichten en de schaduwen iets aangepast.’
ONDER REDACTIE VAN THESKE SLIJKERMAN
‘Ik ben dit jaar drie keer naar de Zuiderheide bij Hilversum gereden, waarbij deze foto op de tweede dag naar mijn zin was.’
Herman de Raaf, hermanderaaf.zoom.nl
CANON R5 · ISO 100 · F 16 · 5 OPNAMEN (HDR) · 19 MM
Ingrediënten
CAMERA Canon EOS R5
OBJECTIEF Tamron SP 15-30mm F2.8 Di VC USDo
OCHTENDGLOREN
Herman de Raaf
Meerdere keren ging Herman op pad naar de Zuiderheide om het beeld dat hij in z’n hoofd had vast te leggen. Herman legt stap voor stap uit wat hij deed qua voorbereiding, fotografie en nabewerking.
LOCATIE Zuiderheide, Hilversum
STATIEF Leofoto LS-323C Ranger met LH-40 balhoofd
STAP 1: LOCATIE
STAP 2: VOORBEREIDING
STAP 3: HET FOTOGRAFEREN
STAP 4: NABEWERKING
‘In augustus begint het altijd weer te kriebelen omdat de heide gaat bloeien. Ik had een specifiek beeld in mijn hoofd dat ik wilde maken: een eenzame boom met bloeiende heide, nevel en een zonsopkomst met wat wolken. Omdat ik de heide bij Hilversum goed ken, wist ik waar ik wilde zijn. Is het onbekend terrein, dan probeer ik altijd een keer een verkenning te doen om te zien waar ik terechtkom.’
‘Dat de heide bloeit en dat de zon opkomt, zijn twee zekere factoren. Met de tool I’m Weather kan ik globaal zien wat voor bewolking voorspeld wordt en of mogelijk nevel aanwezig is, want dat zijn de ingrediënten voor mij om op pad te gaan. Met de app Photo Ephemeris (TPE) zie ik waar en hoe laat de zon opkomt.’
‘Wat betreft de compositie wilde ik veel heide op de voorgrond hebben en de boom rechts, met de schuin naar boven wuivende takken naar de bovenhoek wijzend. Voor de belichting heb ik gekozen voor een HDR-opname, waarbij ik vanaf statief vijf raw- foto’s met verschillende belichtingen maakte, van onderbelicht tot overbelicht.’
‘In Lightroom heb ik de vijf raw-foto’s samengevoegd tot één HDR-afbeelding. De ver- dere bewerking doe ik in Lightroom en de Nik Collection. Ik heb de kleuren benadrukt en details toegevoegd met de slider Detail Extractor in de Nik Collection. Met die laatste slider moet je wel voorzichtig zijn, om geen randen te krijgen op contrastrijke gebieden. Daarnaast heb ik een lichte “glow” toegevoegd om de dromerige sfeer door de nevel te versterken. De lucht heb ik afzonderlijk bewerkt om de kleur aan te passen. En ik heb de gloed van de opkomende zon iets meer benadrukt met het radiaalfilter. De heide heb ik iets opgelicht door een omgekeerde selectie van de lucht te gebruiken.’
Breng je workflow naar the next level!
Fotografische goede voornemens
Het nieuwe jaar staat op aanbreken, en dat betekent tijd voor frisse doelen en nieuwe inspiratie! Als fotograaf heb je altijd ruimte voor groei, of je nu net begint of al jarenlang intensief fotografeert. In dit artikel bespreken we vijf concrete voornemens die je helpen om je fotografische vaardigheden te verbeteren en een volgende stap in je creatieve proces.
TEKST ELKE VAN DER HONING
↘ Van het organiseren van je fotobestanden en het ontdekken van de kracht van zowel raw- als jpeg-bestanden tot het werken in series en het zorgvuldig onderhouden van je apparatuur, elk doel is ontworpen om je workflow te stroomlijnen en je creativiteit te versterken. Begin 2025 als een betere én beter georganiseerde fotograaf, klaar om elke shoot naar een hoger niveau te tillen!
Organiseren begint bij importeren!
Door een georganiseerd systeem op te zetten bij het importeren van je foto’s,
voorkom je later chaos in je archief. Zie het importeren niet als een simpele eerste stap, maar maak er een ritueel van. Denk aan software zoals Adobe Lightroom om een consistente Catalogus/beeldendatabase aan te leggen. Wen je daarbij vooral het toevoegen van trefwoorden en het gebruik van verzamelingen aan, zodat je favoriete beelden eenvoudig zijn terug te vinden.
Een goede strategie bij het importeren is om direct voor een betrouwbare opslaglocatie te kiezen, zoals een externe harde schijf. Zo kun je de originele bestanden langere tijd bewaren. Het is verstandig
om twee locaties te hebben voor je bestanden, zoals een externe harde schijf in combinatie met opslag in de cloud.
Meer leren?
Meer leren over het back-uppen van je foto’s? Ga via de QR-code naar het onlineartikel!
Dan gaan je bestanden niet verloren zodra een van beide crasht of anderszins ontoegankelijk wordt.
Maak er een gewoonte van om je back-up op vaste momenten bij te werken, bijvoorbeeld elke maand of zelfs wekelijks als je veel fotografeert. Kom je net terug van een shoot? Ook dan kun je er een ritueel van maken direct je bestanden te back-uppen op alle locaties. Zo start je het jaar georganiseerd en ben je altijd verzekerd van een goed bestandensysteem, wat je uiteindelijk meer tijd en gemoedsrust oplevert.
Schiet in raw+jpeg
Het tweede doel voor komend jaar?
Door naar je eigen werk te kijken, leer je veel. Laat ook anderen, bij voorkeur buiten familie- en vriendenkring, eens naar je portfolio kijken. Want er gaat niets boven een objectieve blik die je werk beoordeelt.
Peter Heins, pheins.zoom.nl
Fotograferen in zowel raw als jpeg: een slimme combinatie die zelfs voor professionals verrassend veel voordelen heeft. Vooral als je nog beginnend fotograaf bent, kan raw een beetje intimiderend zijn. Dit bestandstype bevat de maximale beeldinformatie, maar kan daardoor ook overweldigend lijken. Gelukkig maken programma’s zoals Adobe Lightroom het eenvoudiger dan ooit om raw-bestanden te beheren en te bewerken. De mogelijkheden voor bewerking zijn in raw eindeloos: van het terughalen van details in de schaduwen tot het corrigeren van overbelichte hooglichten. Zodra je aan de slag gaat, ontdek je hoeveel creatieve vrijheid het je biedt: een soort schatkamer vol fotografische mogelijkheden. Maar waarom zou je dan, als professional, toch kiezen voor kant-en-klare jpeg-foto’s als extraatje? In situaties waar snelheid
Gratis portfolioreview
→ Bij Zoom Academy bieden we meer dan alleen cursussen: wij helpen je groeien als fotograaf. Met onze portfolioreview krijg je waardevolle feedback van onze professionals, met inzicht in je sterke punten en ontwikkelingsmogelijkheden. Start vandaag nog je gratis zevendaagse trial en ontvang binnen korte tijd een persoonlijke portfolioreview in je inbox. Of je nu net begint of al jaren ervaring hebt, onze professionele feedback tilt jouw fotografie naar een hoger niveau. Ga naar zoomacademy.nl/portfolioreview
De puntjes op de i bij landschapsfotografie
HDR, panorama’s en andere bewerkingen
Nabewerking is een gevoelig onderwerp onder landschapsfotografen. De meningen over dit onderwerp zijn sterk verdeeld. De een wil zo min mogelijk aan een foto doen; de ander past juist heel veel bewerking toe. Bovendien kan de terminologie verwarrend zijn. Want professionals fotograferen vooral in raw-formaat, waarbij nabewerking een must is, terwijl de modale ‘smartphonefotograaf’ geen idee heeft wat verder gebeurt als je op het knopje drukt. Deze Masterclass schept duidelijkheid.
1 Studioportret gemaakt met één hoofdsoftbox van 90 cm en twee striplights. In Lightroom omgezet naar zwart-wit.
Ed van der Weijden, www.stoerefotos.nl
PANASONIC LUMIX G9 · ISO 200 · F 4,5X · 1/160 SEC · 19 MM
2 Mijn dochter Siobhan staat hier aan de andere kant van een brede sloot. Zij heeft een garde met brandend staalwol die zij aan een ketting ronddraait.
ChrisKruisheer, chriskruisheer.zoom.nl
NIKON D750 · ISO 100, · F 2,8 · 20 SEC · 24 MM
3 In de avond is het druk met de roeiers op het kanaal tussen Goes en het Goese Sas. Ik was mijn drone aan het uitproberen op een mooie, windstille avond toen ik deze roeiers tegenkwam.
Jolanda Bosselaar, lejeune-1.zoom.nl
DJI MINI 4 PRO · ISO 100 · F 1,7 · 1/1000 SEC · 24 MM
4 Deze foto is gemaakt in de Thomaskerk in Amsterdam. Er is alleen gebruikgemaakt van natuurlijk licht.
Anna Maria Geluk
CANON 77D · ISO 400 · F 4 · 1/500 SEC · 30 MM
5 Deze foto is op Texel, vlak bij de vuurtoren gemaakt. Door het natte strand was er een mooie weerspiegeling.
Anne Baauw, annebaauw50.zoom.nl
SONY RX10 IV · ISO 200 · F 4 · 1/250 SEC · MM ONBEKEND
