iPad als muziekstudio

Altijd overal muziek Complete studio om te produceren 2

De computer biedt natuurlijk geweldige software om zelf muziek te maken. Maar wie altijd en overal wil kunnen werken, kan ook terecht op de iPad. Niet alleen bestaan daarvoor veel apps, vaak zijn die ook nog eens veel goedkoper. In dit artikel inventariseren we de mogelijkheden.

Tekst Ap de Smits

Tussen de komst van het midi-protocol in de jaren tachtig en de mogelijkheid om complete instrumenten na te bootsen in de afgelopen twintig jaar, is de rol van de computer bij de muziekproductie alleen maar groter geworden. Dankzij duizenden apps kun je een complete studio inrichten op je iPad. Weliswaar is de beste pc-software krachtiger, maar ook flink duurder. Bovendien biedt een iPad unieke bedieningsmogelijkheden. In het enorme aanbod aan apps raak je makkelijk de weg kwijt. Daarom inventariseren we de top in het aanbod.

Gebruiksdoel

Welke apps je op je iPad wilt installeren en of je daarbij eventueel aanvullende apparatuur nodig hebt, hangt af van het soort muziek dat je wilt maken. En natuurlijk ook van het niveau dat je hebt als muzikant, componist of songwriter. Wil je live muziek spelen? Dan heb je de keuze uit allerlei apps die klanken kunnen genereren. Sommige apps hebben unieke gebruikersinterfaces die geen voorafgaande kennis vereisen, andere hebben de vertrouwde aanblik van re hebben de vertrouwde aanblik van een gitaar, drumstel of piano. een gitaar, drumstel of piano.

Met dergelijke apps kun je alleen Met dergelijke apps kun je alleen of met anderen (www.tiny.cc/ www.tiny.cc/ ipadorkest) virtuele instrumen) virtuele instrumenten bespelen, waarbij deze ten bespelen, waarbij deze vaak ook nog met elkaar vaak ook nog met elkaar kunnen communiceren. kunnen communiceren.

Speel je een traditioneel instrument? Dan oneel instrument? Dan kun je het geluid daarvan naar kun je het geluid daarvan naar een app sturen die er vervolgens een app sturen die er vervolgens allerlei e ecten aan kan toevoegen. allerlei e ecten aan kan toevoegen.

Midi-keyboards zijn er in vele soorten en prijzen.

Extra hardware

Muziek invoeren rechtstreeks vanuit een app is vaak niet ideaal. Probeer maar eens een FMaj9#11-akkoord op je schermpje te pakken. Voor het uitschrijven van muziek in noten of op een pianorol zijn je vinger bovendien soms een wat lomp instrument. Dat is te verhelpen met een Apple Pencil (135 euro).

Speel je live of creëer je muziek partij voor partij in een digital audio workstation, dan is een midi-keyboard onmisbaar. Een exemplaar met twee of drie octaven heb je voor nog geen 100 euro. Een volledige piano met 88 toetsen kun je al voor 200 euro vinden (afbeelding 1).

Welk model je kiest, hangt af van je doel. Sommige bieden knoppen die je door middel van midi-learning aan een virtuele synthesizer kunt koppelen, terwijl andere slechts een toon- en modulatie wiel bevatten – of zelfs dat niet.

Verbinding

Sommige keyboards kun je draadloos aansluiten via bluetooth, maar zulke modellen zijn doorgaans duurder. Afhankelijk van je apparaat en het model iPad sluit je daarom meestal een en ander rechtstreeks aan of gebruik je een interface. Deze zijn er in verschillende prijsklassen, afhankelijk van de complexiteit van je instrumentarium en je wensen.

Een goed instapmodel is de iRig Midi 2 (73 euro) die naast moderne connectoren ook de klassieke midi- aansluitingen biedt. Met grotere broer iRig Pro I/O (ongeveer 125 euro) kun je naast midi ook audiobronnen aan je iPad koppelen. Dat is handig wanneer je je iPad als e ectapparaat voor een elektrische gitaar of microfoon wilt gebruiken (afbeelding 2).

Wat niet mag ontbreken, is een externe speaker om je muziek tot zijn recht te laten komen. Ze zijn er in allerlei prijsklassen, maar kies er in elk geval één die je (ook) met een kabel kunt aansluiten. Bij draadloos inspelen van muziek kun je namelijk snel last hebben van vertraging. (73 euro) die naast moderne connectoren ook de klassieke midi- aansluitingen biedt. Met grotere broer iRig Pro I/O (ongeveer 125 euro) kun je naast midi ook audiobronnen aan je iPad koppelen. Dat is handig wanneer je je iPad als e ectapparaat voor een elektrische

Met een iRig

Pro I/O sluit je je keyboard of gitaar aan op je iPad.

Niveau

Een goed startpunt om dan eindelijk muziek te gaan maken, is GarageBand. Die app behoort tot de gratis standaarduitrusting van je iPad en biedt een breed scala aan instrumenten en (opname)functies.

Wil je meer de diepte in, dan heb je een digital audio workstation (DAW) nodig. Dit zijn de werkpaarden van de muziekproducer. Ze laten je muziek muziekproducer. Ze laten je muziek opnemen in midi- of audioformaat en opnemen in midi- of audioformaat en afspelen via een interne of externe afspelen via een interne of externe geluidenbibliotheek en interne of geluidenbibliotheek en interne of externe midi-apparaten. Ook kun externe midi-apparaten. Ook kun je met een DAW op al die kanalen je met een DAW op al die kanalen e ecten loslaten en ze mixen op een e ecten loslaten en ze mixen op een virtueel mengpaneel. Uiteraard vergt virtueel mengpaneel. Uiteraard vergt dat alles de nodige studie. dat alles de nodige studie.

Wie theoretisch is onderlegd, kan Wie theoretisch is onderlegd, kan bovendien op traditionele wijze bovendien op traditionele wijze muziek schrijven in apps die als muziek schrijven in apps die als

Altijd overal muziek Altijd overal muziek

3

Cubasis is een van de bekendste en compleetste digital audio workstations.

4

5

Korg Gadget biedt vele klankbronnen voor muziekproductie.

tekstverwerker voor notenschrift fungeren. Daarmee kun je ook je fungeren. Daarmee kun je ook je werk beluisteren via een interne geluidenbibliotheek.

Studiowerk

De bekendste DAW is ongetwijfeld Cubasis (49,99 euro). Daarmee kun je een onbeperkt aantal midi- en audiokanalen produceren. Zelfs het corrigeren van valse zang is mogelijk (afbeelding 3). Van een vergelijkbare diepgang en voor dezelfde prijs is er Auria Pro. Ook Korg Gadget 2 (39,99 euro) is populair vanwege zijn vele meegeleverde klankbronnen en

zijn gebruiksgemak, maar Gadget is wel vooral gericht op elektronische muziek (afbeelding 4). Componeren in notenschrift kan met Notion (14,99 euro), dat over een goede geluidenbibliotheek beschikt om je muziek in terug te horen (afbeelding 5). Nóg krachtiger is de nieuwe Dorico uit de stal van Steinberg. Die kun je gratis proberen, maar de volledige versie kun je alleen . Van een vergelijkbare gebruiken via een abonnement (39,99 euro per jaar). (39,99 euro) is populair vanwege zijn zijn gebruiksgemak, maar Gadget is wel vooral gericht op elektronische gebruiken via een abonnement (39,99 euro per jaar).

Toetsen

Het aanbod aan virtuele piano’s is 6 enorm, maar van vele is het geluid matig of ze hebben vooral een educatief doel. Goede uitzonderingen zijn iGrand (9,99 euro) (afbeelding 6). en Ravens croft 275 (35,99 euro). Beide bieden meerdere gesamplede piano’s en communiceren met andere apps.

Ook in orgels heb je volop keus. Zeer uitgebreid en professioneel is bijvoorbeeld de Hammond B-3X (79,99 euro). Kerkorgels zijn er als gesamplede instrumenten in bijvoorbeeld Jeux d’Orgues (30,99 euro) of iCathedral (14,99 euro) (afbeelding 7).

Een compleet kerkorgel met al zijn registers vind je in iCathedral.

Muziek creëren in traditioneel notentraditioneel notenschrift kan met schrift kan met Notion. Notion.

iGrand Piano combineert een goed geluid met een vriendelijke prijs.

6

Klankrijk

De interne audio-bibliotheek van digital audio workstations kan wat beperkt zijn of moeten worden aangevuld via in-app-aankopen. Daardoor heb je vaak behoefte aan het soort virtuele instrumenten dat we al noemden. Voor dat doel heb je de keuze uit apps die zelf geluid genereren en apps die werken met samples. Voor wat betreft die laatste zijn er algemene bibliotheken die allerlei soorten klanken bevatten en specialistische die één instrument bieden. die één instrument bieden.

Wat voor instrumenten je als app Wat voor instrumenten je als app wilt verzamelen, hangt uiteraard wilt verzamelen, hangt uiteraard af van het soort muziek dat je wilt af van het soort muziek dat je wilt maken. Lang niet elk instrument is in maken. Lang niet elk instrument is in virtuele vorm verkrijgbaar en in dat virtuele vorm verkrijgbaar en in dat geval moet je op zoek naar bundels geval moet je op zoek naar bundels waar de gewenste samples in zitten. waar de gewenste samples in zitten. 7

Snaren

Toetsinstrumenten laten zich moeiteloos bespelen op een iPad. Dat geldt uiteraard niet voor snaarinstrumenten. Die vereisen een nieuwe manier van musiceren. Gitaren worden zeer bruikbaar nagebootst in het al wat oudere Guitarism (4,99 euro) en OMGuitar (4,99 euro) (afbeelding 8). Beide leveren elektrische en akoestische gitaren en e ecten en werken op basis van een set akkoorden voor basis van een set akkoorden voor elk nummer dat je wilt spelen. Waar elk nummer dat je wilt spelen. Waar Guitarism ook gitaren met twaalf Guitarism ook gitaren met twaalf

GeoShred Pro biedt een nieuwe mogelijkheid voor mogelijkheid voor zeer expressieve zeer expressieve muziek. muziek.

8

Slagwerk

Live drummen op een iPad kan met DrumKick (3,99 euro) (afbeelding 10). Koppel je deze aan je iPhone en stop je die laatste in je sok, dan kun je zelfs de bassdrum met je voet bedienen. Een dergelijk kunstje kent ook DrumKnee 3D Pro (4,99 euro), maar dan door de iPad op schoot te leggen. Een zee aan percussie-instrumenten en een unieke bediening vind je in DrumJam (7,99 euro).

Vanwege fysieke beperkingen zijn deze apps niet ideaal om zeer strakke en complexe drumtracks voor je muziek te maken. Die kun je beter muziek te maken. Die kun je beter uitschrijven. Een specialist daarin is uitschrijven. Een specialist daarin is DrumPerfect Pro DrumPerfect Pro (22,99 euro). (22,99 euro).

OMGuitar bespeel je min of meer als je min of meer als een gewone gitaar.

DrumKick laat je zelfs de bassdrum met je voet bedienen.

10

snaren bevat, is dat voor OMGuitar een aparte app voor dezelfde prijs.

Eén ding wat deze apps niet kunEén ding wat deze apps niet kunnen, is het nabootsen van de gillennen, is het nabootsen van de gillende gitaren die we zo goed kennen de gitaren die we zo goed kennen van pop, rock en blues. van pop, rock en blues. GeoShred Pro Pro (24,99 euro) vult die leegte op. (24,99 euro) vult die leegte op. In feite biedt deze app een heel In feite biedt deze app een heel nieuwe en zeer expressieve manier nieuwe en zeer expressieve manier om muziek te maken om muziek te maken (afbeelding 9).

Toeten en blazen

Blaasinstrumenten zijn nog lastiger na te bootsen op een iPad dan een na te bootsen op een iPad dan een piano of gitaar. Voor een echt exprespiano of gitaar. Voor een echt expressieve saxofoon, klarinet, fluit of hobo sieve saxofoon, klarinet, fluit of hobo kun je terecht bij het al genoemde kun je terecht bij het al genoemde GeoShred Pro GeoShred Pro, waar ze als in- app- aankopen beschikbaar zijn voor 14,99 aankopen beschikbaar zijn voor 14,99 euro per stuk euro per stuk (kader afbeelding 9).

GeoShred heeft het toevoegen GeoShred heeft het toevoegen van expressie een beetje geleend van ThumbJam (8,99 euro). Ook die biedt zaken als glissando en tremolo op commando, bijvoorbeeld door je apparaat te bewegen (afbeelding 11). Het complete symfonieorkest vind je in iSymphonic Orchestra (9,99 euro), die app is uit te breiden met vele in-app-aankopen voor onder meer koorklanken.

Gesampled

Naast specifieke instrumenten kun je kiezen voor apps die samples bundelen, eventueel gecombineerd met gegenereerde klanken. Voordeel is dat je daarmee de beschikking hebt over heel veel klanken tegelijk. Nadeel is dat je er vrijwel nooit de mate van expressie mee bereikt van bijvoorbeeld echte strijk- of blaasinstrumenten. Voorbeelden van dit soort bundels vind je in SampleTank (12,99 euro basis, 32,99 euro compleet) en Korg iM1 (29,99 eyro met beschikbare aanvullingen) (afbeelding 12).

je kiezen voor apps die samples bundelen, eventueel gecombineerd met gegenereerde klanken. Voordeel is dat je daarmee de beschikking

De unieke bediening van ThumbJam maakt van je iPad een echt instrument.

11

De Korg iM1 heeft allerlei losse bibliotheken met klanken.

Naar de knoppen

Veel hedendaagse muziek maakt gebruik van klanken die zijn opgewekt door een synthesizer. Het aanbod varieert van nabootsingen van fysieke instrumenten uit de jaren zeventig, tachtig en negentig met zeer herkenbare klanken, tot nieuw verzonnen synthesizers met unieke mogelijkheden.

De naam Moog is onlosmakelijk verbonden met de opkomst van synthesizers. Nabootsingen van apparaten van dit merk vinden we in de MiniMoog Model D (14,99 euro) en de Model 15 modulaire synthesizer (29,99 euro), waarin je ouderwets met virtuele kabels aan de slag moet om unieke geluiden te creëren (afbeelding 13). Klassiekers van het merk Korg vinden we onder andere terug in de iPolysix (29,99 euro), ARP Odyssei (29,99 euro) en iMS-20 (29,99 euro).

Het geluid van de jaren tachtig en negentig was toch wel de Yamaha DX7. Een volledige en natuurDX7. Een volledige en natuurgetrouwe imitatie is er niet, maar getrouwe imitatie is er niet, maar je kunt wel van de vertrouwde je kunt wel van de vertrouwde klanken genieten en ze bewerken klanken genieten en ze bewerken met AudioKit FM Player 2met AudioKit FM Player 2 (1,99 euro). Ook is er de eveneens legendarische Ook is er de eveneens legendarische Prophet V dankzij Prophet V dankzij iProphet (9,99 euro) euro) (afbeelding 14) (afbeelding 14).

Protocol

Muziek-apps ondersteunen sowieso het aloude midi-formaat sowieso het aloude midi-formaat om onderling en met hardware te om onderling en met hardware te communiceren. Daarnaast zijn er communiceren. Daarnaast zijn er

Moog Model 15 is een synthesizer die oogt als een ouderwetse telefooncentrale.

twee andere standaarden van belang: Inter App Audio (IAA) en Audio Units (momenteel AUv3).

Apps die één of meer van deze standaarden ondersteunen, laten je onderling audio-, midi- en controllerdata uitwisselen. Zo kun je bijvoorbeeld de geluidsuitvoer van een app rechtstreeks opnemen in een kanaal van je DAW, terwijl je tegelijk de metronoom van de DAW hoort of vanuit een app via midi de klanken van een andere app oproepen.

Twee apps die je bij dit alles extra Twee apps die je bij dit alles extra gemak en mogelijkheden bieden, zijn AUM (19,99 euro) en AudioBus 3 (9,99 euro) (afbeelding 15). Ze laten je ketens van instrumenten maken, bijvoorbeeld van een synthesizer naar een app met geluidse ecten, en door naar je digital audio workstation.

Inspiratie voor akkoorden

iProphet brengt klanken die we kennen van Madonna en Michael Jackson.

Met Audiobus 3 knoop je moeiteloos virtuele apparaten aan elkaar en aan je digital audio workstation.

Een nieuw geluid

Naast die klassiekers zijn er synthe sizers die uitsluitend als virtueel instrument bestaan en vaak unieke klankmogelijkheden bieden. Een perfect startpunt vormt de gratis AudioKit Synth One. Wil je meer exotische mogelijkheden? Dan kun je bijvoorbeeld terecht bij Nave (19,99 euro), MicroTERA (9,99 euro) of Addictive Pro (19,99 euro).

Wie zich niet wil verdiepen in de complexiteit van het zelf ontwerpen van klanken, vindt er meer bij SynthMaster Player (gratis). Die kun je uitbreiden met preset- pakketten met met preset- pakketten met herkenbare klanken. herkenbare klanken.

Nave biedt een unieke manier om nieuwe klanken te creëren. Je kunt nog zo veel apps en apparaten hebben, zonder inspiratie ben je nergens. Een van de beste apps die je daarbij kan helpen, is Suggester (gratis te proberen, volledige versie 11,99 euro). Deze helpt bij het maken van akkoordenschema’s (afbeelding 16).

Maak je muziek in je eentje en zou je graag begeleiding willen? Dan is de iPad ook je beste vriend. Met zowel Chordbot (4,99 euro) als iReal Pro (14,99 euro) kun je eenvoudig akkoordenschema’s invoeren en deze op verschillende instrumenten afspelen in allerlei stijlen (afbeelding 17). Groot voordeel van iReal is dat je toegang hebt tot een enorme database aan bestaande schema’s. Nadeel van beide is de gekunstelde klank van de begeleiding. Wil je met echte studiomuzikanten spelen, dan kun je je akkoorden invoeren in een van de apps van SessionBand (8,99 euro per titel) die beschikbaar zijn voor verschillende muziekstijlen.

je graag begeleiding willen? Dan is de (14,99 euro) kun je eenvoudig akkoordenschema’s invoeren en deze op verschillende instrumenten afspelen in allerlei stijlen (afbeelding 17).

Suggester is de vraagbaak als het gaat om akkoorden en toonladders.

17

Spelen maar!

Met al het besproken moois kun je er een muzikale winter van maken. Maar voordat je ook maar één euro aan een app spendeert, is het belangrijk om deze eerst te zien én te horen. Een goed startpunt is het You TubeEen goed startpunt is het You Tubekanaal van The Sound Test Room kanaal van The Sound Test Room ( (www.tiny.cc/soundroom www.tiny.cc/soundroom). ).

16

Met iReal Pro heb je altijd een band bij de hand.

Doe-het-zelf

Wie wel zelf zijn eigen geluid wil creëren, moet leren waar de vele knoppen op een synthesizer voor dienen. Heb je dat voor één apparaat onder de knie, dan zijn alle volgende sneller te doorgronden, omdat de achterliggende principes redelijk universeel zijn. Wil je niet alleen live spelen maar ook virtuele instrumenten kunnen aansturen vanuit je digital audio workstation? Dan moeten ze daarvoor natuurlijk wel over de benodigde functionaliteit beschikken.