0'S 8 1 NA
1/2
! DIK
GI PA
HÉ T A N T WO O RD O P A L J E T E CH -V R AGEN
TEST
8 ULTRA-WIDE MONITOREN
Lekker brede alleskunners
DOE MEER MET SNELTOETSEN
ZO BOUW JE AAN EEN
Bijna alles kan via het toetsenbord
SLIM HUIS
TEST
10 SPORTIEVE OORDOPJES
Deze blijven wél zitten bij het sporten
DIGITAAL BOEKHOUDEN
Het is véél makkelijker dan je denkt!
+ S T S E T + N E N S E L L E B R U KOOPGID E D + N E T A T S O M R E H T ’S A R E M A C TIPS & TRUCS + S G N I G I L EI V E B + G N I T H C I L + VER 100% MASTERCLASS SLIM HUIS ABC Dit betekenen al die begrippen
VEILIG SLIM HUIS Maak een apart wifi-netwerk voor je slimme spullen
BEDIEN JE HELE HUIS MET EEN
TABLET
ENCRYPTIE
‘Slimme thermostaten besparen energie’ EN ANDERE SLUWE BROODJES AAP
Beveilig je bestanden, schijven én clouddata
VOORDELIGER JE VAKANTIE BOEKEN
Bespaar en ga goed voorbereid op reis
50X FREEWARE ONBEKEND MAAR ONMISBAAR!
27e JAARGANG | JANUARI/FEBRUARI 2019
€ 7,95
VOORWOORD
Voorwoord
Slim huis In een heel rap tempo komen er spullen op de markt die je huis slimmer zeggen te maken. Vaak zijn dat inderdaad heel handige hulpjes, maar Êcht slim vind ik ze nog niet. En daar neem ik voorlopig genoegen mee. Ergens is het ook wel geruststellend, dat ik nog altijd zelf de slimste in huis ben. Aan de andere kant heb ik zoveel vragen die vrij veel uitzoekwerk kosten om te beantwoorden, waarbij ik best wat extra slimmigheid zou kunnen gebruiken. Wanneer is het in verband met zonnepanelen het voordeligste moment om mijn wasmachine te laten draaien? En dan gecombineerd met de wens dat de was niet nog urenlang in de trommel ligt te stinken voordat iemand hem kan ophangen? Kan ik het beste, rekening houdend met mijn huis-installatie en steeds aangepast op het weer, ’s nachts mijn vloerverwarming lager zetten en zo ja, met hoeveel graden? Ik heb zo tientallen van dat soort vragen die ik aan Google Assistent, Siri of Alexa of andere slimme spullen zou willen stellen, maar daar hebben ze nog lang geen antwoord op. Toch loont het om te investeren in slimme spullen. In sommige gevallen om te besparen, in de meeste gevallen voor meer comfort of om gewoon lekker mee te experimenteren. In dit dubbelnummer nemen we je mee langs de vele smarthome-mogelijkheden en geven we je handige tips en onze testresultaten. Veel lees-, bespaar- en experimenteerplezier!
Jeroen de Jager Hoofdredacteur jeroen@computertotaal.nl
JANUARI/FEBRUARI 2019
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
3
NUMMER 1/2 2019
Een slim huis is makkelijker dan ooit, maar tegelijkertijd ook lastiger dan ooit. Want hoewel er steeds meer handige producten te koop zijn, probeert iedere fabrikant je in z’n eigen ecosysteem te vangen. Hoe zit het precies met al die standaarden en hoe koppel je slimme spullen aan elkaar tot één slim huis?
Slim huis
ENTER
6
INFOGRAPHIC Een leven lang telefoonkosten
Nieuws, gadgets, gear, apps, geruchten,
Hoeveel betaal je in je hele leven aan een
cijfers, uitspraken én meningen. Uit alles
smartphone? We berekenen het.
70
wat langs is gekomen, viel dit ons het meeste op. Is dát even lekker binnenkomen!
BASISCURSUS Vakantie slimmer boeken
KONING VAN DE KNOPPEN
4
Verlang je met de koude winter ook alweer naar een vakantie naar een warm oord? Gelukkig is dit de beste periode om je zomervakantie te boeken!
103
116
TIPS & TRUCS Top 50 freeware
Vrijwel álles kan met het toetsenbord! We
Deze freewares helpen je productiever te
maken een lijst om uit te knippen om altijd
worden of maken het werk gewoon nét wat
naast je toetsenbord te houden!
leuker. En het zijn er maar liefst vijftig! 134
INHOUD
18
INTRODUCTIE
20
Koopgids SLIMME THERMOSTATEN
24
Koopgids SLIMME VERLICHTING
26
Test SLIMME VERLICHTING
34
SLIM HUIS ABC
40
Workshop HUE SYNCEN MET JE PC
TEST Ultrawide-monitoren
54
Basiscursus GEBRUIK SLIMME APPARATEN VEILIG
We testen ultrawide-QHD-monitoren van 34/35 inch. Lekker veel werkoppervlak voor een geweldige entertain-
60
44
SLUWE BROODJES AAP
48
Shortlist SMART MAAR APART
ment- en game-ervaring.
88
Koopgids BEVEILIGINGSCAMERA’S
64
TEST 10 sportieve in-ears
Test SLIMME DEURBELLEN
Oordopjes die tijdens het sporten continu uitvallen? Dat is gelukkig écht niet meer nodig: er zijn genoeg in-ears speciaal voor sporters op de markt. We testen tien populaire modellen.
BASISCURSUS Digitale administratie
QUICK FIX
Dat geëmmer met die facturen en bonnetjes … dat kan makkelijker kunnen met digitaal boekhouden. Een korte introductie.
148
BASISCURSUS Tablet als huishub We maken van een tablet een huiskamerhub om allerlei slimme apparatuur in huis mee te kunnen bedienen.
STEMKNOPPEN IN OUTLOOK
120
AL JE TO DO’S IN DE BROWSER
130
BETER SCHRIJVEN OP JE BLOG
145
VIDEOBELLEN IN EEN GROEP
153
APPVOLUME AANPASSEN
154
VERGRENDELSCHERM UITSCHAKELEN
161
VRAAG & ANTWOORD
172
KIJKEN, KIEZEN, KOPEN 4K-televisies
178
Beveilig je bestanden, mappen, (systeem) schijven én je clouddata door middel van
JANUARI/FEBRUARI 2019
Bekijk alle winnaars van dit jaar op pagina 109
156
MASTERCLASS Veilig versleuteld
encryptie met deze tools.
122
164
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
REVIEWS HARDWARE
74
SOFTWARE
79
GAMES
84
APPS
86
5
ENTER
Nieuws, gadgets, gear, apps, geruchten, cijfers, uitspraken én meningen. Uit alles wat langs is gekomen, viel ons dit het meest op. Is dát even lekker binnenkomen!
De beste nieuwe techproducten van het afgelopen jaar krijgen een Tech Award. Sinds 2017 geven de tech- en gamemerken van Reshift ook Tech Awards Hotlists aan een select aantal veelbelovende producten. Een product hoeft voor een Hotlist nog niet getest te zijn door de redactie, wat bij een Tech Award wel het geval is.
LAPTOP
TECH AWARDS HOTLIST
Apple MacBook Air (2018)
6
Na jaren van minimale updates heeft Apple eindelijk een écht nieuwe
vingerafdrukscanner aan toe. In tegenstelling tot de iPhone en iPad Pro
MacBook Air onthuld. De laptop is 15,6 mm dik en weegt 1.247 gram,
heeft de MacBook Air wél een 3,5mm-hoofdtelefoonaansluiting. De lap-
waarmee hij wederom iets dunner en lichter is dan zijn voorganger. Het
top gebruikt een achtste generatie Intel Core i5-processor met 8 of 16 GB
lcd-scherm van 13,3 inch heeft een resolutie van 2560 × 1600 pixels, wat
werkgeheugen en een ssd van 128 GB tot 1,5 TB. Volgens Apple gaat de
Apple een Retina-display noemt. De randen rond het scherm zijn fors
accu tot twaalf uur mee. Opladen gaat met 30 W via de usb-c-poort, waar
smaller in vergelijking met de vorige Air en zijn bovendien van glas in
de laptop er twee van heeft. De MacBook Air draait op macOS Mojave. De
plaats van aluminium. Wanneer het scherm uit staat, lijkt het daarom
laptop is te koop in het goud, zilver en spacegrijs. De goedkoopste uitvoe-
alsof de hele voorkant uit display bestaat. Boven het scherm zit een 720p-
ring met 8 GB geheugen en 128 GB opslag kost 1.349 euro. Ter vergelijking:
webcam. Apple heeft de laptop voorzien van hetzelfde vlindertoetsen-
het instapmodel Macbook Pro (met dezelfde geheugen- en opslagcapaci-
bord dat in de nieuwere MacBook Pro’s zit en voegt daar ook een
teit) gaat voor 1.497 euro over de toonbank.
ENTER
WEARABLES
FOSSIL BRENGT NIEUWE SMARTWATCH UIT
Wear een nieuw model AUDIO
SURROUND VOOR EEN PRIKKIE
LOGITECH Z607
Fossil lanceert eind januari de Sport,
meer sneller en energiezuiniger. De Fossil
die in november al in de VS is ver-
Sport heeft een hartslagsensor, nfc-chip
schenen. De smartwatch draait op Wear
en gps. Ook is hij waterdicht. De accu zou
OS van Google en verschijnt in twee for-
bij normaal gebruik één volle dag mee-
maten: 41 en 43 mm. Het is de eerste com-
gaan en twee dagen in de energiezuinige
merciële smartwatch met de nieuwe
modus. Fossil verkoopt de Sport in ver-
Snapdragon 3100-processor, die speciaal
schillende kleuren en met verwisselbare
is ontworpen voor horloges. Bestaande
bandjes van 18 en 22 mm. Het horloge
Wear OS-modellen draaien op de Wear
kost 279 euro en is hiermee tientallen eu-
Logitech maakt al jaren prima speakersets
2100-processor, die inmiddels al drie jaar
ro’s goedkoper dan concurrerende model-
tegen scherpe prijzen, wat de fabrikant
wordt gebruikt. De 3100-chip is onder
len van Samsung en Apple.
een grote fanschare heeft opgeleverd. Met de nieuwe Z607-set hoopt Logitech opnieuw een klapper te scoren – vooral in de woonkamers. Hoewel we deze 5.1-surround-speakerset nog niet hebben getest, belooft hij veel goeds. Voor 129 euro krijg je een 25W-subwoofer en twee satellietspeakers met samen 55 watt RMS. Drie speakers hebben een 2,2 meter lange kabel, de andere twee gebruiken een kabel van 6,2 meter. De speakerset ondersteunt bluetooth 4.2 en heeft ook een FM-radio ingebouwd. Andere audiobronnen zijn RCA-kabels, 3,5mm, een usb-stick (max. 32 GB) en een sd-kaartje (eveneens max. 32 GB). De set is uitgevoerd in het zwart en wordt geleverd met een afstandsbediening. Die laat je naast het volume wijzigen ook wisselen tussen de audiobronnen en 5.1- of 2.1-geluid. De Logitech Z607-set is nu te koop.
Twitter dacht dat ik gehackt was en sloot mijn account, haha!
ECHT GEZEGD
Foto: Fortune
JANUARI/FEBRUARI 2019
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
Aldus Tesla-topman Elon Musk in een tweet na eerdere opvallende tweets over bitcoins kopen en anime.
7
ENTER
TIJDLIJN
ONEPLUS BLIJFT TELEFOONS UITSPUWEN
2014 ONEPLUS ONE
2015 ONEPLUS TWO
2016 ONEPLUS 3
2016 ONEPLUS 3T
2017 ONEPLUS 5
2017 ONEPLUS 5T
2018 ONEPLUS 6
2018 ONEPLUS 6T
Vijf maanden na de aankondi-
de 6 en is nu te koop. Het grootste
gebruikt die Ăłnder het beeldscherm
groter. Je kunt je afvragen waarom
ging van de OnePlus 6 komt de
verschil tussen de smartphones is
is geplaatst. Verder is de 6T in feite
de fabrikant zo snel al met een
fabrikant alweer met een opvolger.
de vingerafdrukscanner. Op de 6 zit
hetzelfde als de 6, al heeft hij geen
nieuw maar bijna identiek vlaggen-
De OnePlus 6T is een vernieuwde
de scanner op de achterkant, terwijl
3,5mm-hoofdtelefoonaansluiting
schip komt, maar dit tempo han-
en licht verbeterde uitvoering van
de 6T een nieuw type scanner
meer. De accu is echter wel iets
teert OnePlus al jaren.
AUDIO
SPOTIFY CONNECT KOMT NAAR GRATIS LUISTERAARS
Spotifree
Spotify heeft zijn gratis versie de afgelopen maanden uitgebreid met functies die eerst waren voorbehouden aan betalende luisteraars. Een mooie poging om luisteraars te behouden (en te laten upgraden naar een betaald abonnement). Een van de nieuwe functies voor gratis luisteraars is Spotify Connect. Die functie laat gebruikers vanaf hun mobiele toestel muziek afspelen op een ander apparaat dat met hetzelfde wifi-netwerk verbonden is. Sinds de lancering in 2013 was Spotify Connect alleen beschikbaar voor luisteraars die maandelijks voor Spotify betalen, maar in de komende maanden kunnen niet-betalende gebruikers er dus mee aan de slag. WanC I J F E R TJ E
26 EURO
neer de functie werkt, verschilt per apparaat. De nieuwe benodigde sdk die Spotify heeft uitgebracht moet namelijk door fabrikanten van wifi-speakers worden geĂŻmplementeerd. Spotify Connect werkt onder meer op speakers met Google Cast en modellen van Sonos, Denon, Libratone
8
Dat kosten de AirDots van Xiaomi omgerekend naar onze munt-
en Harman Kardon. De speaker is niet gekoppeld aan je
eenheid. De draadloze bluetooth5.0-oordopjes vertonen de nodige
telefoon, maar maakt zelf verbinding met Spotify om mu-
overeenkomsten met de duurdere Apple AirPods.
ziek af te spelen.
ENTER
JORIS PETERSE WIL NIET OPGESLOTEN WORDEN IN IOS
TABLET WIL LAPTOP ZIJN
Apple iPad Pro (2018)
Hoewel ik de iPad Pro prachtige hardware vind en ik een traantje van geluk wegpink dat Apple eindelijk het licht ziet
met een usb-c-aansluiting, geloof ik niet in tablets voor productieve doeleinden. Hoezeer de marketing van Apple (en ook Microsoft) het probeert. iOS is te restrictief en een tablet met toetsenbordje is niet comfortabel genoeg. Dan kies ik toch liever voor een echte laptop met een gunstigere prijsstelling, vooral qua accessoires.
LUB SNOEK HEEFT LIEVER MACOS
Hoe snel de iPad ook wordt en hoeveel handige functies ook worden toegevoegd, het blijft een iOS-apparaat. Dat
betekent geen bureaublad en mappen waar je gedownloade bestanden in kunt bewaren – de Bestanden-app is een grote deceptie – en een enorme restrictie, genaamd de App Store, die bepaalt welke programma’s je kunt gebruiken. Apple hamert er steeds meer op dat de iPad een laptopvervanger is, maar zolang iOSvarianten van apps als Adobe Premiere of Ableton slechts bedoeld zijn voor ‘snelle aanpassingen’ of simpelweg afwezig zijn, is de iPad geen computer.
JEROEN DE JAGER HEEFT MOEITE MET LAPTOPVERVANGERS
Compleet met toetsenbord en pen zit je op de prijs van een MacBook Air of Pro. In die (niet al te positieve) zin kun je de
iPad Pro best een laptopvervanger noemen. Wat het werken met een laptop zo efficiënt maakt (muisbesturing, meerdere vensters naast/over elkaar, multitasken) gaat veel lastiger op een tablet. Aan de andere kant heb je de volle focus op je werk en minder last van onderhoudsgedoe. Kortom, ik ben heel benieuwd of de iPad Pro in de praktijk ook als laptopvervanger bruikbaar is.
De nieuwe iPad Pro is sneller, completer en moderner dan ooit en bevat functies als Face ID-gezichtsherkenning en usb-c. Bovendien maakt het ontwerp met de smalle schermranden de 11- en 12,9inch-iPad’s compacter dan hun voorgangers. Vanwege de krachtige hardware en vernieuwde Apple Pencil noemt Apple de iPad Pro meer een laptop-vervanger dan een tablet. Wel een prijzige: de goedkoopste uitvoeringen met 64 GB kosten 899 euro (11 inch) en 1119 euro (12,9 inch). Voor dat geld kun je ook een (Apple-)laptop kopen, voorzien van computersoftware, een toetsenbord en trackpad. De grote vraag is dan ook: wie kiest er voor de iPad en waarom?
JANUARI/FEBRUARI 2019
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
JEROEN BOER EEN LAPTOP HOORT OP SCHOOT
De iPad Pro bevat volgens Apple (met optionele (!) toetsenbordhoes) alle mogelijkheden en zelfs meer dan dat een
computer biedt. Toch is een laptop wat mij betreft productiever. iOS biedt nog altijd beperkingen op productief vlak en ook de formfactor is voor mij minder geschikt om onderweg op te tikken. Het zwaartepunt van een laptop zit altijd onderin, zodat je laptop ook comfortabel op schoot is te gebruiken. Hoewel het Smart Keyboard Folio voor een tablet best stabiel staat, haalt dit het niet bij een laptop.
9
ENTER
RETRORADIOOTJE EELKO ROL, HEEFT Z’N CASSETTEBANDJES BEWAARD
Na het succes van de retro-platenspelertjes moet fabrikant Crosley hebben gedacht eenzelfde trucje uit te kunnen halen met
Techproblemen vragen een tech-oplossing! En in ons dagelijks tech-leven komen we vaak leuke nieuwe initiatieven tegen. En de prijs? Die maakt niet zo veel uit als het een geniaal idee is.
radiocassetterecorders. En ik moet zeggen: deze Crosley CT100 ziet er erg leuk uit! Geen DAB+, maar gewoon AM/FM én een usb- en een sd-poortje voor digitale muziek. www.tiny.cc/cct100
SCREENPROTECTOR JEROEN DE JAGER, LIEVER GEEN KRAS OP MIJN GLAS
Normaal gesproken ben ik geen fan van screenprotectors. Ik vind het er niet uitzien en het swipet vaak stroever dan het scherm zelf. Toch ben ik overstag gegaan toen ik voor een videoklus de Belkin ScreenForce TemperedCurve op de iPhone Xs moest plaatsen. Ziet er goed uit en voelt ook nog eens goed aan! www.tiny.cc/belkinscreen
KLEINERE PI
LEKKERDER LEZEN
JEROEN BOER, BAKT PROJECTJES MET DE PI
THESKE SLIJKERMAN, VINDT WARME CHOCOMEL, EEN DEKENTJE EN HAAR E-READER DE IDEALE COMBI
De Raspberry Pi is steeds krachtiger, maar ook duurder geworden. Met de nieuwe Rasp-
Mijn Kobo Glo doet het nog prima, maar
berry Pi 3 Model A+ is er weer een ‘krachtige’
toen we de Kobo Forma op de redactie had-
Pi voor zo’n 25 euro. De processor is dezelfde
den, begon er toch wat te kriebelen. Deze
als de Raspberry Pi 3 Model B+, je mist alleen
waterdichte e-reader heeft fysieke toetsen
wel 512 MB ram en de netwerkaansluiting.
om te bladeren én je kunt hem ook in ‘lig-
Niet voor alle projecten geschikt dus.
gende’ stand gebruiken. Wel prijzig (280 euro), maar ik doe er vast weer járen mee.
www.tiny.cc/pi3aplus
www.kobo.com
CIVALIZATION VI: THE GATHERING STORM JORIS PETERSE, IS EEN OUDERWETSCHE PC-GAMER
Als klein jochie speelde ik al de eerste Civalization-game. Vele delen en uitbreidingen verder verschijnt in februari de volgende uitbreiding, waarbij je je opgebouwde beschaving ook nog eens beschermt tegen natuurrampen en de gevolgen van klimaatverandering. Dus dat wordt met beleid kernwapens inzetten tegen andere spelers. www.royole.com
10