3
HÉ T A N T WO O RD O P A L J E T E CH -V R AGEN
SLIM FIT & GEZOND MET DE JUISTE GADGETS EN APPS VINGER AAN DE POLS
HELPT EEN SMARTWATCH JE GEZONDER TE LEVEN?
KOOPGIDS ÉN TEST
KIES DE JUISTE WEARABLE OM MEE TE SPORTEN
KOOPGIDS PROCESSORS
Wordt het Intel of AMD? WORKSHOP
AAN DE SLAG MET OPERA WORKSHOP
SMARTPHONE ALS WEBCAM BASISCURSUS
COMPUTERLOOS LEVEN
Is een smartphone of tablet genoeg?
ERGONOMIE STAP VOOR STAP EEN GEZONDE THUISWERKPLEK
+
15 APPS VOOR EFFECTIEF SPORTEN
02103
BESPAAR OP ABONNEMENTEN EN TECHKOSTEN
8 718226 108197 29e JAARGANG | MAART 2021
€ 7,75
the choice of champions
ASUS Z490 series INNOVATIEVE ONTWERPEN OM PRESTATIES TE ONTKETENEN AI Overclocking
AI Cooling
Betrouwbare kracht
OptiMem
AI Overclocking benut het volledige potentieel van jouw CPU door gebruik te maken van ingebouwde intelligentie om de kenmerken ervan te profileren en de frequentie en spanning vakkundig af te stemmen.
AI Cooling-technologie monitort de op het moederbord aangesloten ventilatoren en past de ventilatorsnelheden dynamisch aan voor een balans tussen stabiele prestaties, CPU-temperatuur en ventilatorgeluid.
Teamed power architecture ontketent het volledige potentieel van de nieuwste Intel ® Core CPU's. Samen met hoogwaardige componenten zijn ASUS moederbord VRM's afgestemd op elke werkdruk.
OptiMem trace layout verbetert de signaalintegriteit en vermindert ruis om compatibiliteit met geheugenkits met een hogere frequentie te garanderen, waardoor ze met lagere latenties of hogere frequenties kunnen werken.
S C H R I J F E E N R E V I E W E N O N T VA N G E E N B E L O N I N G ! https://www.asus.com/events/promotions/nl/rate-your-gear-nl
*Rate your gear = Beoordeel je uitrusting. Specificaties kunnen veranderen afhankelijk van het model.
https://www.asus.com/microsite/motherboard/Intel-Z490/nl/
VOORWOORD
Voorwoord
Gezond en fit Ik zal het gelijk maar bekennen, ik haat sporten. Niet om te kijken, maar om te doen. Behalve als het gemotoriseerd is, dan kan ik er geen genoeg van krijgen. Corona heeft ook mij een paar extra kilo’s gebracht, bovenop de pre-corona-kilo’s die ik al extra had. Kortom, ik moest meer bewegen. En grote kans dat jij dat ook moet. We zijn met z’n allen veel te zwaar geworden. Natuurlijk zijn er uitzonderingen, dus voel je in dat geval niet aangesproken. Gelukkig is bewegen de laatste tijd met wearables en apps een stuk leuker en interessanter geworden. Of in mijn geval, minder vervelend. Sinds ik een Apple Watch draag, ben ik ook meer gaan bewegen. Dat gaat eigenlijk vanzelf. Je wordt én met je neus op de feiten gedrukt én je krijgt meer inzicht in je bewegingspatroon én je wordt af en toe positief gestimuleerd en uitgedaagd. Ik heb me er vrij lang aan kunnen onttrekken, maar een paar maanden geleden moest ik echt meer op mijn gezondheid gaan letten. Inmiddels zijn er alweer een paar corona-kilo’s af. Dat gaat me trouwens veel te langzaam, al is het me wel duidelijk dat ik zelf de sleutel in handen heb. Een kwestie van doorbijten dus, maar dan zonder iets in m’n mond te stoppen. Ook qua thuiswerkplek heb ik het een en ander aangepast. Als eerste heb ik mijn eigen bureaustoel omgeruild met die van mijn werk. De beste stoel staat nu waar ik het meeste werk, thuis dus. Daarnaast heb ik mijn bureau verplaatst zodat ik prettiger daglicht heb, want zeker nu het korter licht is, word je al snel een holbewoner. De laatste stap is een zit/sta-onderstel voor mijn bureau. Kost een flinke duit, maar voorlopig werken we nog wel even thuis en ook na corona zie ik me niet weer fulltime op kantoor zitten. Dus de investeringen in mijn thuiswerkplek ga ik er wel uithalen. Veel (lees)plezier!
Jeroen de Jager Hoofdredacteur jeroen@computertotaal.nl
|
MAART 2021
|
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
|
|
3 |
NUMMER 3 2021
Het nieuwe jaar is net begonnen, en velen nemen zich dan voor om (net als ieder jaar) meer te bewegen en te sporten. Het afgelopen jaar zag ons leven er echter compleet anders uit, waardoor dit goede voornemen belangrijker is dan ooit. Technologie kan je daarbij helpen.
Fit en gezond in 2021
20
VINGER AAN DE POLS
Hoe meten wearables zaken als beweging
Tech kan helpen
en hartslag en hoe helpen deze data je dan om daadwerkelijk gezonder te leven?
ENTER
6
Nieuws, gadgets, gear, apps, geruchten, cijfers, uitspraken én meningen. Uit alles wat langs is gekomen, viel dit ons het meeste op. Is dát even lekker binnenkomen!
BASISCURSUS Techkosten besparen Abonnementen
op
Netflix,
Videoland,
Spotify en telefonie, internet en tv … het kan allemaal (veel) goedkoper, zonder dat je
EEN LEVEN ZONDER PC?
hoe je fors bespaart op techaankopen.
86
WORKSHOP Smartphone als webcam
Is je laptop of desktop aan vervanging
De prijzen van webcams schieten door het
toe? Misschien heb je helemaal geen
plafond, maar er is een veel goedkopere
nieuwe nodig, want met de juiste apps en
oplossing. We laten je zien hoe je je smart-
hulpmiddelen kom je met je smartphone of
phone (of tablet) inzet als webcam, zonder in
tablet een heel eind.
|
hiervoor concessies doet! Ook vertellen we je
4 |
118
te leveren op kwaliteit.
96
INHOUD
28
44
BASISCURSUS ERGONOMISCH THUISWERKEN
KOOPGIDS Processors
Het aanbod aan sportwearables groeit
Hoe richt je je thuiswerkplek het best in en
De processor bepaalt in grote lijnen wat
explosief, terwijl de onderlinge verschillen
hoe zorg je ervoor dat je geen hand-, nek- en
je wel of niet met je computer kunt doen.
steeds kleiner worden. In deze koopgids
rugklachten krijgt?
We bespreken de belangrijkste ontwik-
KOOPGIDS FITNESSTRACKERS
komen de belangrijkste trends aan bod en
kelingen in de strijd tussen Intel en AMD,
laten we zien waar je bij aanschaf op moet
en vertellen wat op dit moment voor
letten.
diverse doeleinden de beste cpu’s zijn. 76
38
50
Juist in deze coronatijden is het belangrijker
Smartwatches krijgen steeds meer gezond-
dan ooit om te blijven bewegen en bewuster
heidsfuncties, terwijl ook geavanceerde
en gezonder te leven. Wij selecteerden
bloeddrukmeters, weegschalen en elektro-
vijftien apps die je daar uitstekend bij
stimulatieapparaten aan een opmars bezig
kunnen helpen.
zijn. Doe er je voordeel mee!
TIPS & TRUCS SPORT-APPS
SHORTLIST GEZONDHEIDSGADGETS
SHORTLIST Raspberry Pi-accessoires Om het maximale uit de Raspberry Pi te
QUICK FIX
WORKSHOP Opera
halen, heb je wel wat randapparatuur
WORD CLOUD IN WORD
74
NETWERK RESETTEN
84
GOOGLE FOTO’S NAAR ONEDRIVE
94
SPRAAKBERICHTEN IN GMAIL
104
VRAAG & ANTWOORD
124
KIJKEN, KIEZEN, KOPEN Externe opslag
130
nodig. Naast een toetsenbord en een beeldscherm, kun je uitbreidingen, behuizingen en kits voor de Raspberry Pi 4 kopen. We tonen je de interessantste producten.
106
Chrome, Safari, Firefox en Edge zijn de populairste browsers van dit moment, maar eigenlijk hoort ook Opera in dit rijtje thuis, want geen enkel ander surfprogramma biedt zoveel functionaliteit. Hoog tijd voor een uitgebreide kennismaking.
100
BASISCURSUS Python deel 9
REVIEWS
In deze les leer je hoe je extra modules installeert en hoe je met virtuele omgevingen werkt om met conflicterende vereisten van modules om te gaan.
|
MAART 2021
|
114
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
|
HARDWARE
60
SOFTWARE
65
APPS
70
GAMES
72
|
5 |
ENTER
Nieuws, gadgets, gear, apps, geruchten, cijfers, uitspraken én meningen. Uit alles wat langs is gekomen, viel ons dit het meest op. Is dát even lekker binnenkomen!
De beste nieuwe techproducten van het afgelopen jaar krijgen een Tech Award. Sinds 2017 geven de tech- en gamemerken van Reshift ook Tech Awards Hotlists aan een select aantal veelbelovende producten. Een
SMARTPHONE
TECH AWARDS HOTLIST
Poco M3 Goede smartphones worden dankzij lagere onderdelenprijzen en toenemende concurrentie steeds goedkoper. Poco is een aanjager van deze trend. Voorheen als dochtermerk van Xiaomi, sinds kort – naar eigen zeggen – zelfstandig. De nieuwe Poco M3 is direct een schot in de roos. De 149 euro kostende smartphone biedt betere specificaties dan de concurrentie en onderscheidt zich met zijn enorme accu van 6000 mAh. Ter vergelijking: 4000 tot 5000 mAh is gebruikelijk. De Poco M3 moet twee tot vier dagen meegaan op een acculading en laadt snel (met 18 watt) op via de usb-c-poort. Het toestel heeft een 6,53inch-scherm met scherpe full-hd-resolutie, genoeg werk- en opslaggeheugen (4 GB en 64 GB) en een vingerafdrukscanner. De plastic behuizing is mat en stroef afgewerkt, waardoor de telefoon steviger vast moet houden en geen vingerafdrukken aantrekt. De Poco M3 heeft drie camera’s op de achterkant, een vlotte Snapdragon 662-processor en kan tegen een spatje water. De smartphone is voorzien van Android 10 met de MIUI-software van Xiaomi. Die toont soms advertenties, die deel uitmaken van Poco’s verdienmodel. Begrijpelijk en niet heel storend, als je het ons vraagt. Het toestel krijgt minstens twee jaar lang updates. Al met al een goed uitgeruste smartphone met een lange accuduur en een messcherpe prijs.
|
6 |
product hoeft voor een Hotlist nog niet getest te zijn door de redactie, wat bij een Tech Award wel het geval is.
ENTER
COMPUTER
RAZENDE NUC
RAZERS MODULAIRE PC NU TE KOOP Razer, vooral bekend van zijn gamelaptops, verkoopt nu ook een modulaire gamedesktop. De Tomahawk Gaming Desktop is opgebouwd rondom een Intel NUC 9 Extreme Compute Element en is vooralsnog alleen in de Verenigde Staten verkrijgbaar. Mogelijk verschijnt hij ook in Nederland. De Tomahawk zonder discrete videokaart kost 2.400
COMPUTER
INTEL MAAKT LAPTOP VOOR PARTNERS
Geschenk(er) Chipfabrikant Intel maakt al lan-
krachtige hardware en lange accuduur
ger zelf laptops en stelt die onder
op consumenten en zakelijke gebrui-
voorwaarden beschikbaar aan kleinere
kers voor productief gebruik. De lap-
Razer toonde de Tomahawk begin 2020,
merken, die ze onder hun eigen naam
top is gemaakt van aluminium, weegt
maar bracht ˇm pas onlangs uit, vermoede-
mogen verkopen. Onder meer Schenker
1,65 kilo en heeft een full-hd-scherm.
lijk vanwege de coronapandemie. Je kunt
doet dat in Europa. Intel gebruikt deze
Een 73watt-batterij houdt de NUC M15
het werk- en opslaggeheugen van de desktop
strategie om kleinere merken met min-
tot zestien uur aan de praat en laadt op
vervangen en zelf een videokaart kiezen. De
der budget toch te kunnen laten con-
via usb-c. De laptop draait op een elfde-
Element-kaart en de ventilators zijn ook ver-
curreren met reuzen als Dell, HP, ASUS
generatie Intel Core i5- of i7-chipset
wisselbaar. De processor (een Intel Core i9-
en Lenovo. Schenker gaat binnenkort
met 8 of 16 GB werkgeheugen en een
9980HK) is niet te vervangen. De Tomahawk
een nieuw model lanceren op basis van
variërende hoeveelheid opslaggeheu-
heeft standaard 16 GB werkgeheugen, een
Intels NUC M15. Een interessant model,
gen. De NUC M15 heeft een Windows
512GB-ssd, een harde schijf van 2 TB en een
want deze high-end 15,6inch-laptop
Hello-webcam en draait op Windows
geïntegreerde Intel UHD Graphics 630-gpu.
wordt volgens Intel goedkoper dan pre-
10. Schenker moet nog bekendmaken
Aansluitingen omvatten onder meer twee
mium laptops van bekende merken.
wanneer en voor welke prijs de laptop
dollar. Met een Nvidia GeForce RTX 3080 aan boord betaal je 3.200 dollar.
thunderbolt3-poorten, vier usb-a-poorten en
De NUC M15 focust zich met z’n
in Nederland uitkomt.
twee gigabit-ethernetpoorten.
We moeten verdergaan en omgaan met de tekortkomingen die uit pure zelfregulering naar voren zijn gekomen.
ECHT GEZEGD
Foto: Chara Kaminara-Pipitsouli
|
MAART 2021
|
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
|
Verklaart Eurocommissaris Vera Jourova over het plan van de Europese Commissie om zich meer te bemoeien met hoe socialmediabedrijven omgaan met de verspreiding van nepnieuws.
|
7 |
ENTER
TIJDLIJN
DE GROEI VAN AMS-IX KENT OOK VERLIEZERS internetknooppunt
Het internetknooppunt groeit nog steeds als
van klanten steeds vaker via die eigen knoop-
AMS-IX is in 23 jaar uitgegroeid tot een
kool en hoort bij de top van de wereld. Partijen
punten te leiden. T-Mobile probeerde het, maar
van Nederlands belangrijkste techbedrijven en
als T-Mobile, KPN en VodafoneZiggo denken dat
kwam erop terug. Nu waagt VodafoneZiggo het
handelt een groot deel van ons internetverkeer
hun eigen internetknooppunten even goed zijn,
erop. We zetten de relevante gebeurtenissen op
af. AMS-IX regelt ook buitenlands dataverkeer.
en willen kosten besparen door internetverkeer
een rij.
Het
Amsterdamse
29 DECEMBER 1997 AMS-IX WORDT OPGERICHT IN AMSTERDAM.
25 OKTOBER 2019 T-MOBILE NEDERLAND LEIDT ZIJN INTERNETVERKEER NIET LANGER VIA AMS-IX, MAAR EEN EIGEN INTERNETKNOOPPUNT. EEN WEEK LATER DRAAIT HET BEDRIJF DIT BESLUIT TERUG OMDAT KLANTEN MASSAAL KLAGEN OVER SLECHTE VERBINDINGEN.
21 NOVEMBER 2019 EEN GROEP NEDERLANDSE HOSTINGORGANISATIES, BEDRIJVEN EN KLEINERE PROVIDERS KLAAGT DAT ZE MEER MOETEN BETALEN OF SLECHTERE VERBINDINGEN ERVAREN NU PROVIDERS STEEDS MINDER GEBRUIKMAKEN VAN AMS-IX.
1 JULI 2020 EEN STORING BIJ AMSIX VERSTOORT OP EEN WOENSDAGMIDDAG HET INTERNETVERKEER IN NEDERLAND EN ANDERE LANDEN.
2 NOVEMBER 2020 AMS-IX VERWERKT VOOR HET EERST MEER DAN 9 TERABIT PER SECONDE AAN DATAVERKEER. DAT IS 1,125 TERABYTE PER SECONDE.
30 NOVEMBER 2020 VODAFONEZIGGO LEIDT HELEMAAL GEEN VERKEER MEER VIA AMS-IX EN GEBRUIKT EEN EIGEN INTERNETKNOOPPUNT.
SOFTWARE
SALESFORCE KOOPT SLACK
Duurste chat-app ooit De zakelijke chatdienst Slack komt in handen van Salesforce. Dat maakten de bedrijven begin december bekend. Salesforce doet misschien niet direct een belletje bij je rinkelen, maar is een van de grootste zakelijke softwarebedrijven ter wereld. Salesforce legt 27,7 miljard dollar neer voor Slack. Het is hiermee een van de grootste software-overnames ooit en maakt Slack tot de duurste chat-app die er bestaat. Met afstand, want Facebook kocht WhatsApp in 2014 voor 19 miljard en betaalde in 2012 ‘slechts’ 1 miljard voor Instagram. C I J F E R TJ E
73,7 MILJOEN
Salesforce gaat Slack bundelen bij zijn klantcontactsoftware en wil zo beter kunnen concurreren met Microsoft. Eerder dit jaar klaagde Slack bij de Europese Commissie dat Microsoft de concurrentie benadeelt door zijn Teams-chatdienst te bundelen met het populaire Office-pakket. Slack
Mensen hebben momenteel een betaald abonnement op Disney+. De videostreamingsdienst startte ruim een jaar geleden en doet het beter dan Disney had verwacht. Concurrent Netflix heeft ruim 195 miljoen abonnees.
|
8 |
is en blijft ook gratis te gebruiken. Voor jou als particuliere of zakelijke gebruiker lijkt er vooralsnog niets te wijzigen. Mogelijk verandert dat in de toekomst, want Salesforce wil zijn miljardeninvestering natuurlijk wel terugverdienen.
ENTER
JEROEN DE JAGER HEEFT LIEVER EEN SMULROL
De eerste vouwbare telefoons hebben mij nog niet enthousiast gemaakt. Het scherm ziet er minder strak uit dan een vast scherm onder een stevige glasplaat. Oppo heeft bij de X 2021 in ieder geval het probleem opgelost van zo’n lelijke vouwbobbel in het midden. Toch vraag ik me af of een uitklapof -uitschuifscherm echt nut heeft. De huidige schermpjes vind ik groot genoeg. En films of series kijk ik liever op het veel grotere scherm van een tv, tablet of laptop.
JORIS PETERSE ZOEKT EEN UITROLBARE BROEKZAK
Ik kan iedereen aanbevelen om deze smartphone eens op YouTube op te zoeken, want hoe de smartphone uitrolt is fantastische technologie. Maar is het concept wel zo geschikt voor de smartphone? De eerste smartphones met oprolbare schermen bleken erg fragiel, toonden vouwlijnen en de software
TOEKOMSTROL?
Smartphone met uitrolbaar scherm In 2020 verschenen er 2.000 euro kostende smartphones met een uitvouwbaar scherm, waardoor ze veranderen in kleine tablets. Oppo presenteerde onlangs zijn eigen toekomstvisie: een plastic oledscherm dat via een motortje horizontaal uitrolt. Oppo’s X 2021 conceptsmartphone verandert zo van een langwerpig (6,7 inch) naar een meer vierkant apparaat (7,4 inch). De smartphone wisselt automatisch tussen de schermstanden, afhankelijk van welke apps je gebruikt. Hoewel Oppo zegt dat het geen plannen heeft om het toestel ‘op korte termijn’ uit te brengen, is de kans groot dat de ‘X 2021’ juist in 2021 uitkomt. Oppo heeft vaker uitvindingen als ‘concept’ bestempeld, om ze een half jaar later in commerciële producten te stoppen. Wat de Oppo X 2021 moet gaan kosten, is nog onduidelijk. Samsung, LG en TCL werken aan vergelijkbare smartphones. Kijken de redacteuren van Computer!Totaal uit naar dit nieuwe type toestel?
|
MAART 2021
|
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
|
is er niet helemaal voor geoptimaliseerd. Ik zie dit concept eerder voor me voor informatieschermen of dashboards. Voor deze productcategorieën kom je wellicht ook weg met de hoge prijzen die tot dusver gevraagd worden voor apparaten met vergelijkbare schermtechnologieën.
LORENZO JEPMA VOORZIET SLECHTS EEN BIJROL
Het idee van een smartphone met uitrolbaar scherm is vet! Net als destijds het idee van een vouwbare smartphone. Maar in de praktijk bleken die producten meer een techdemo dan een volwaardige telefoon. Als puntje bij paaltje komt, betaal je veel te veel geld voor een leuk uitziend apparaat dat qua specificaties achterloopt. Naar alle waarschijnlijkheid gaat dat ook met dit toestel weer het geval zijn.
JEROEN BOER IS BENIEUWD HOE DIT DUBBELTJE ROLT
De techniek die Oppo bedacht heeft voor een uitrolbaar scherm ziet er geweldig uit en oogt een stuk fraaier dan uitvouwbare varianten met lelijke vouwen in het scherm. Het nadeel laat zich helaas eenvoudig raden: het oledscherm is uiteraard flexibel en ondanks versterking met dun staal behoorlijk kwetsbaar. Een screenprotector erop plakken kan natuurlijk ook niet. Ik zie dit concept dus als een begin, maar wel een heel mooi begin. Ik ben in ieder geval heel benieuwd naar de smartphones van over een paar jaar.
|
9 |
ENTER
DE COOLSTE CONSOLE OOIT LORENZO JEPMA, VREEST GAME OVERGEVEN NIET
Bier en tech hebben weinig met elkaar te maken, maar deze gameconsole bewijst dat ze toch goed samen kunnen gaan. De BL6
Techproblemen vragen een techoplossing! En in ons dagelijks techleven komen we vaak leuke nieuwe initiatieven tegen. En de prijs? Die maakt niet zo veel uit als het een geniaal idee is.
van Bud speelt games af als Tekken 7 en Soulcalibur VI, en koelt ook nog eens je blikjes bier. Dankzij de ingebouwde projector kun je overal samen spelen en drinken! www.tiny.cc/budgame
KIJK EENS NAAR HET VOGELTJE JEROEN DE JAGER, KRAAIT VAN PLEZIER
De Bird Buddy is een vogelhuisje met webcam. Simpel én briljant. Je voert de vogeltjes in je tuin en bekijkt ze tijdens het eten. En dankzij notificaties in de app mis je er niet eentje. Behalve foto’s en live-beeld van het vogelbezoek, worden ze ook herkend. Je moet alleen nog een klein jaartje geduld hebben voordat de Bird Buddy te koop is. www.mybirdbuddy.com
HOLOGRAFISCHE FOTO
WINTERBLUE(S)
EELKO ROL, BLIJFT EEN EIGENWIJS PORTRET
ANNEMARIE KOREVAAR, HEEFT HET LICHT GEZIEN!
Cool project van Looking Glass Factory (spe-
Wat dit is? Draagbare lichttherapie! Een
cialist in holografische displays): de Looking
halfuurtje per dag blauw licht op de ogen
Glass Portrait. Dit 7,9inch-fotolijstje zet por-
zou moeten zorgen voor meer energie en een
tretfoto’s gemaakt met je smartphone om
opgewekter gevoel. Ik zit nu halverwege de
naar een levensecht hologram. De techniek
testperiode en word thuis al ‘Ready Player
is niet nieuw, maar het is voor het eerst dat
One’ genoemd. Enig minpuntje: blauw licht
deze techniek binnen handbereik is: de spe-
en rimpels, dat is geen goede combinatie!
ciale Kickstarter-prijs bedraagt 249 dollar.
www.propeaq.com
www.tiny.cc/hololijst
ARNOLD APPLE JORIS PETERSE, HEEFT IETS TE COMPENSEREN
Uit principiële overwegingen zul je mij niet snel met een iPhone zien lopen; ik bepaal zelf wel wat ik met mijn toestel doe en wat ik erop installeer, niet Apple. Toch, door dit soort hoesjes ben ik geneigd mijn principes overboord te gooien, want dit zijn de hoesjes waar ik graag mee gezien word (en ik wil een chopper). www.tiny.cc/arniehoes
|
10 |