10
HÉ T A N T WO O RD O P A L J E T E CH -V R AGEN
CORONA-PROOF
THUIS WERKEN
KOOPGIDS LAPTOPS
Voor school, studie, werk én gamen
+ DE IDEALE UITRUSTING VOOR JE THUISKANTOOR
HET NIEUWE NORMAAL
AVG EN THUISWERKEN HOE ZIT DAT EIGENLIJK?
DE TOEKOMST VAN JE INTERNETVERBINDING THUIS CLOUDOPSLAG VOOR FIJNPROEVERS BEWAAR JE BESTANDEN ÉCHT VEILIG
WORKSHOP VIRTUELE BUREAUBLADEN SCHEID WERK EN PRIVÉ ALS EEN PRO
BASISCURSUS WACHTWOORDBEHEER DE MEEST HANDIGE EN VEILIGE METHODES
TEST
21 INTEL Z490MOEDERBORDEN
In diverse prijsklassen BASISCURSUS
EXTERN BUREAUBLAD
Bedien computers op afstand met VNC 02010
WORKSHOP ZO MAAK JE JE LAPTOP PERFECT SCHOON!
8 718226 106193 28ee JAARGANG | OKTOBER 2020 28
€ 7,50
Shimano E-bike Systems
Switch to freedom mode Fietsen moet een koud kunstje zijn. Geen strijd. Of je nu door de stad laveert, graag het platteland wil verkennen of op onverharde wegen je grenzen verlegd. Ons high-end e-bikesysteem ondersteunt je bij iedere trap. Het is gebasseerd op een eeuw van succesvolle technische innovaties door ‘s werelds nummer één in de fietsindustrie en wordt gemonteerd op een ruim aanbod fietsen van diverse fietsmerken, check onze website welke merken. Het nieuwe SHIMANO STEPS e-bikesysteem - Ben jij klaar om de overstap te maken?
shimano-steps.com
VOORWOORD
Voorwoord
Thuiswerken Sinds half maart werkt onze redactie en de rest van het bedrijf voornamelijk thuis. Dat was wel even omschakelen, maar we zeiden al vanaf het begin: als wij niet thuis kunnen werken, dan kan niemand het. We werken met veel freelancers, dus daar verandert niet zo veel. De cms’en van de websites zijn overal ter wereld bereikbaar en mochten we iets uit het archief nodig hebben, dan gebruiken we een vpnverbinding naar de redactieservers op kantoor. Rest nog persoonlijk contact ... Dat gaat eigenlijk best goed. Ongestoord werken zorgt voor een ongekende productiviteit. Onderling overleg doen we via Slack of videobellen en bestanden wisselen we uit via ownCloud en OneDrive. Het enige wat we missen is het spontane overleg en de gezelligheid onderling. Want thuiswerken geeft toch een bepaalde druk en gejaagdheid. Tenminste, wel bij mij. Zomaar even iemand wat vragen doe je minder snel; er moet een ‘zakelijke’ aanleiding zijn om iemand te storen. Terwijl de beste en meest creatieve ideeën vaak spontaan en ongepland ontstaan. Die komen doordat je tussendoor ‘tik-takt’ of reageert op wat de ander roept. Daarvoor moet je toch in één ruimte tijd met elkaar doorbrengen. Het kan zijn dat we daar nog wat aan moeten wennen en dat we ook voor dat aspect een thuiswerkvariant vinden. Toch ben ik erg blij om sinds juni weer één of twee keer per week naar kantoor te kunnen. Blijven er nog drie tot vier thuiswerkdagen in de week over en dat zal voor velen gelden. Daarom hebben we in dit nummer ruim aandacht besteed aan thuiswerken. Want thuiswerken is hoogstwaarschijnlijk een blijvertje voor de kantoorwerkers. Naar het zich zo laat aanzien, zal dat vermoedelijk de rest van het jaar nog wel aanhouden, zeker als het weer wat guurder wordt en het coronavirus meer kansen krijgt. Maar ook na corona zullen we de zegeningen van thuiswerken niet willen loslaten. Ik niet tenminste! Veel lees- en thuiswerkplezier!
Jeroen de Jager Hoofdredacteur jeroen@computertotaal.nl
|
O KTO B E R 2 0 2 0
|
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
|
|
3 |
NUMMER 10 2020
Jarenlang is er al de belofte van ‘het nieuwe werken’. Maar sinds maart dit jaar is het voor veel mensen ineens echt zover: je kunt overal aan het werk. Massaal ruilden we onze kantoorplek in voor het thuiskantoor, dat we in de afgelopen maanden zo veel mogelijk hebben verbeterd qua techniek en ergonomie. En goede koffie, natuurlijk!
Thuiswerken
20
THUISWERK(R)EVOLUTIE
Pas tijdens de lockdown van 2020 ontdekten werkgevers én werknemers dat we niet
Het nieuwe normaal
elke dag naar kantoor hoeven te reizen om ons werk te kunnen doen.
Nieuws, gadgets, gear, apps, geruchten, cij-
ENTER
TIPS & TRUCS Nieuwe PowerToys
fers, uitspraken én meningen. Uit alles wat
De Microsoft PowerToys zijn terug van weg-
langs is gekomen, viel dit ons het meeste op.
geweest! Weliswaar met andere tools, maar
Is dát even lekker binnenkomen!
UITSLAG EISAAWARDS
er zit vast wel iets voor je tussen.
76
KOOPGIDS Laptops Wie op zoek gaat naar een laptop kan kiezen
Elk jaar test de EISA producten uit diverse
uit honderden modellen. Om je een eindje
categorieën om die eventueel met een EISA
op weg te helpen, leggen we uit waar je op
Award te belonen. Computer!Totaal zit onder
moet letten en wat de verschillende specifi-
andere namens Nederland in de EISA.
|
6
4 |
88
caties in de praktijk betekenen.
94
INHOUD
24
44
REGELS OMTRENT THUISWERKEN
Thuiswerkers gaan onvermijdelijk aan de
WORKSHOP VIRTUELE BUREAUBLADEN
slag met persoonsgegevens. Maar mag dat
Als je je pc zakelijk en privé gebruikt, is het
wel van de privacywet AVG?
zaak om dat zo goed mogelijk te scheiden. Vir-
TEST Intel Z490-moederborden
tuele bureaubladen kunnen daarbij helpen.
De tiende generatie Intel Core-processors
28
voor desktop-pc’s is op de markt. Omdat
48
DE TOEKOMST VAN JE INTERNETVERBINDING
Intel het vooral van high-end-pc’s moet hebben, testen we specifiek Z490-moe-
Wat kun je in de nabije toekomst allemaal
BASISCURSUS WACHTWOORDBEHEER
verwachten van je internetverbinding?
Timmer met een paar simpele stappen al je
derborden die je nodig hebt om het maximale uit de processor te halen.
80
(online) accounts goed dicht.
38
54
CLOUDOPSLAG VOOR FIJNPROEVERS
Stel je hoge eisen aan cloudopslag en ga je
BASISCURSUS EXTERN BUREAUBLAD
liever niet in zee met de drie grootmachten?
Met VNC Connect neem je op afstand een
We bespreken diverse alternatieven om
computer over. Hoe gebruik je deze gratis
cloudopslag veiliger te gebruiken dan ooit.
toepassing op verschillende platformen?
WORKSHOP Laptop schoonmaken Je laptop gebruik je urenlang achter elkaar,
SHORTLIST Thuiskantoor
QUICK FIX
Bureaus, toetsenborden, stands en head-
RIJEN EN KOLOMMEN GROEPEREN IN EXCEL 104
sets: met deze handige en interessante
AUDIO IN EEN POWERPOINT-PRESENTATIE
119
E-MAIL MET ENCRYPTIE
125
VRAAG & ANTWOORD
126
KIJKEN, KIEZEN, KOPEN Curved monitoren
130
producten tover je je werkkamer om in een home-office.
112
dag in, dag uit. Het is daarom slim om af en toe je laptop eens grondig te reinigen, van buiten én van binnen.
106
BASISCURSUS Python: deel 5
REVIEWS
In deze vijfde les zetten we de stap van je
HARDWARE
62
SOFTWARE
67
GAMES
72
APPS
74
scherm naar bestanden: we gaan gegevens uit bestanden lezen en naar bestanden schrijven. Daarnaast leer je reageren op foutmeldingen die Python geeft als er iets misgaat.
|
O KTO B E R 2 0 2 0
|
120
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
|
|
5 |
ENTER
Nieuws, gadgets, gear, apps, geruchten, cijfers, uitspraken ĂŠn meningen. Uit alles wat langs is gekomen, viel ons dit het meest op. Is dĂĄt even lekker binnenkomen!
De beste nieuwe techproducten van het afgelopen jaar krijgen een Tech Award. Sinds 2017 geven de tech- en gamemerken van Reshift ook Tech Awards Hotlists aan een select aantal veelbelovende producten. Een product hoeft voor een Hotlist nog niet getest te zijn door de redactie, wat bij een Tech Award wel het geval is.
BEELD
TECH AWARDS HOTLIST
Xiaomi Mi Curved Gaming monitor
|
Het Tech Awards Hotlist-product van deze maand is
4 ms. De maximale helderheid is met 300 cd/m2 wat lager
de Xiaomi Mi Curved Gaming Monitor. Zoals de naam
dan gebruikelijk. De monitor gebruikt een beeldverhouding
al doet vermoeden, is dit een gebogen monitor van Xiaomi.
van 21:9 (perfect voor films) en bevat twee hdmi2.0-poorten
Interessant aan deze monitor is de prijs van 399 euro. Moni-
en twee displayport1.4-poorten. Er is ook een 3,5mm-aan-
toren met vergelijkbare specificaties kosten honderd euro
sluiting ingebouwd om je hoofdtelefoon te verbinden.
meer en Xiaomi is dan ook al jaren een prijsvechter. Voor
Xiaomi levert de Mi Curved Gaming Monitor met een voet
die 399 euro krijg je namelijk een groot door Samsung gepro-
en schroeven, zodat je de monitor kunt neerzetten of op-
duceerd paneel van 34 inch met een kromming van 1500R,
hangen. Het is op het moment van schrijven nog niet duide-
een resolutie van 3440 bij 1440 pixels en een maximale ver-
lijk op welke datum de monitor in Nederland uitkomt. Wij
verssnelheid van 144 Hz. Het gaat om een va-paneel dat ge-
zijn in elk geval erg benieuwd hoe hij presteert in vergelij-
schikt is voor AMD FreeSync-technologie. De responstijd is
king met duurdere alternatieven.
6 |
ENTER
3D-PRINTING
PRINTEN MAAR!
MIELE STELT 3D-ONTWERPEN BESCHIKBAAR
Miele heeft gratis te downloaden 3Dontwerpen beschikbaar gesteld van tien accessoires. Het gaat om accessoires voor stofzuigers en keukenapparatuur, en gereedschap voor wie thuis werkt. De ontwerpen zijn te downloaden vanaf www.thingiverse.com en werken met PLA (filament) op een 3D-printer. Vrijwel alle bekende 3D-printers worden ondersteund. Op dit moment kun je een van de tien ontwerpen naar eigen wens aanpassen door via een cad-programma een eigen motief
INTERNET
toe te voegen. Miele zegt in de toekomst meer
NU ÉCHT 5G IN NEDERLAND
ontwerpen vrij te geven. Concurrerende mer-
5G(loednieuw)
ken bieden nog geen 3D-ontwerpen van hun accessoires aan. Op internet zijn wel allerlei onofficiĂŤle ontwerpen voor huishoudelijke apparatuur te vinden.
Na maanden voorbereiding is het
Nederland (iets) sneller internetten en
eindelijk zover: Nederland heeft
profiteert van een (iets) betere dekking
een actief 5G-netwerk. De overheid
op drukkere plaatsen. In de komende
heeft de benodigde 5G-frequenties in
jaren zal de up- en downloadsnelheid
juni geveild aan KPN, T-Mobile en
omhoog gaan en de dekking verder
VodafoneZiggo. De veiling leverde 1,23
verbeteren. Dat gebeurt pas na het vei-
miljard euro op en dat is meer dan ver-
len van de 3,5GHz-frequentie, die nu
wacht (914 miljoen euro), aldus staats-
nog in gebruik is door Nederlandse in-
secretaris Mona Keijzer. Na de veiling
lichtingendiensten. Naar verwachting
konden de providers de laatste hand
zullen
leggen aan hun netwerken, om eind
(Simyo), T-Mobile (fusie met Tele2, Ben
juli 5G te activeren. Wie een 5G-smart-
als dochtermerk) en VodafoneZiggo
phone en een mobiel abonnement bij
(hollandsnieuwe) de komende jaren
een van de drie genoemde providers
ook 5G gaan aanbieden.
dochtermerken
van
KPN
heeft, kan nu in het grootste deel van
Uiteindelijk weet ik dat de klant de baas is over de prijs die hij betaalt, en ik vertrouw dat systeem.
|
O KTO B E R 2 0 2 0
|
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
|
ECHT GEZEGD Zegt Xbox-baas Phil Spencer tegen de Washington Post over de geruchten dat games voor de Xbox Series X duurder worden dan Xbox One-games. Het lijkt erop dat veel games een adviesprijs van 70 euro krijgen, terwijl 60 euro nu gebruikelijk is.
|
7 |
ENTER
TIJDLIJN
GROTE TWITTER-HACK SLEEPT VOORT Twitter is een hartstikke nuttig social-
tientallen wereldberoemde mensen (onder
en zette Twitter in een zeer kwaad daglicht.
mediaplatform om informatie uit te wis-
meer Elon Musk, Bill Gates en Barack Obama)
Politicus Geert Wilders kan erover meepraten:
selen en op de hoogte te blijven van het laatste
en bedrijven (onder meer Apple, Uber en Coin-
ook zijn account was twee dagen ontoeganke-
nieuws. Half juli werd Twitter echter zélf
base) plaatsten in een paar uur tijd tweets
lijk en toonde al die tijd complottheorieën, zijn
nieuws omdat hackers via malware toegang
waarin ze opriepen om bitcoins over te maken
avatar veranderde in een karikatuur van een
kregen tot kritieke beveiligingssystemen van
om het dubbele bedrag terug te krijgen. Deze
donkere man en bovenaan prijkte de Marok-
belangrijke Twitter-medewerkers. Het gevolg:
actie leverde de hackers meer dan een ton op
kaanse vlag.
15 JULI, ’S AVONDS DE TWITTERACCOUNTS VAN BEKENDE PERSONEN EN BEDRIJVEN TWEETEN TWEE UUR LANG RECLAMES VOOR BITCOINFRAUDE.
16 JULI, ’S NACHTS TWITTER ONTNEEMT ALLE GEVERIFIEERDE ACCOUNTS URENLANG DE MOGELIJKHEID OM TE TWEETEN EN LEGT MILJOENEN GEBRUIKERS ANDERE BEPERKINGEN OP OM DE HACKERS TE BESTRIJDEN.
16 JULI, OVERDAG HET TWITTERAANDEEL DAALT SCHERP ZODRA DE AMERIKAANSE BEURS OPENT, WAARDOOR HET BEDRIJF IN ÉÉN KLAP EEN MILJARD DOLLAR AAN WAARDE VERLIEST.
16 JULI, ’S AVONDS DE FBI START EEN ONDERZOEK NAAR DE TWITTER-HACK VANWEGE ZORGEN OVER DE NATIONALE (AMERIKAANSE) VEILIGHEID.
17 JULI, ’S AVONDS NA 48 UUR KRIJGT GEERT WILDERS DE TOEGANG TOT ZIJN TWITTERACCOUNT TERUG.
18 JULI TWITTER BEVESTIGT DAT 130 BEKENDE ACCOUNTS ZIJN AANGEVALLEN, WAARVAN ER 45 SUCCESVOL GEHACKT ZIJN.
23 JULI TWITTER GEEFT AAN DAT HACKERS DE PRIVÉBERICHTEN VAN 36 GETROFFEN ACCOUNTS HEBBEN KUNNEN LEZEN, WAARONDER DIE VAN GEERT WILDERS.
P R I VAC Y E N B E V E I L I G I N G
ZIVVER IS NEDERLANDSE VIDEOBELDIENST
AVG-proof Zivver is een Nederlands bedrijf dat diensten aanbiedt om veilig online te communiceren met vrienden of collega’s. De mogelijkheid om te videobellen ontbrak echter nog. ‘Dankzij’ de coronacrisis is dat nu ook mogelijk. Zivver wil zich onderscheiden van bekende diensten als Microsoft Teams, Zoom en Google Meet door C I J F E R TJ E
250 MILJOEN
te focussen op privacy en beveiliging. Zivver Meet is gecertificeerd volgens de ISO 27001- en NEN 7510-eisen en voldoet volgens de aanbieder aan de eisen uit de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Zivver hoopt daarom dat mensen die videobellen normaliter links laten liggen wél gebruik gaan maken van Zivver Meet. Denk bij-
dollar investeert Sony in Epic Games, de gamestudio achter populaire titels als Fortnite. Sony en Epic Games gaan meer samenwerken, onder meer voor films en muziek.
|
8 |
voorbeeld aan advocaten en zorgverleners. Zivver Meet vereist een betaald abonnement en is gebaseerd op de techniek van Jitsi, een veilige videobeldienst.
ENTER
JEROEN DE JAGER SLOOPT Z’N OUDE LAPTOP
De Kano PC is een lovenswaardig initiatief, maar ik snap het concept niet helemaal. Op zich is 300 euro voor een laptop niet veel geld, maar de specificaties zijn er ook naar. Qua games zal Minecraft er wel op draaien, maar veel meer ook niet. En dat is wat kinderen willen als de nieuwigheid van de transparante achterkant af is. Ik spaar liever door voor een normale laptop en trek wel een oude, afgeschreven laptop open voor het educatieve deel van de opvoeding.
JORIS PETERSE VERSPREIDT DE BLIJE LINUX-BOODSCHAP
Dit soort initiatieven juich ik enorm toe! Repareren en programmeren zijn vaardigheden die vooral nu enorm van pas komen en de Kano PC is een mooie (eerste) stap om dat te leren. Desondanks is Windows een beetje misplaatst op een machine als deze. Niet alleen had een Linux-smaakje de laptop nóg goedkoper gemaakt, het open karakter van Linux past ook veel beter bij deze laptop. Bovendien denk ik dat Windows 10 Home niet enorm soepel draait op deze specificaties.
JEROEN BOER WIL MEER TRANSPARANTIE
Het plaatsen van een accu en een speakertje heeft natuur-
(LAP)TOP-IDEE?
lijk weinig met het bouwen van een pc te maken. De trans-
Kano PC
parante achterkant is wel erg cool en zou de opbouw van een pc duidelijker kunnen maken. Alleen is het dan weer jammer dat de processor, ram en opslag onder een heatsink zitten en niet als losse onderdelen herkenbaar zijn. Dat had wat minder clean en
Aan de meeste laptops valt weinig te sleutelen, waardoor met name kinderen vaak geen idee hebben hoe het apparaat onder de motorkap werkt. Fabrikant Kano vindt dat jammer en brengt daarom een eenvoudige laptop uit die je deels zelf in elkaar kunt zetten. De achterkant is bovendien transparant, waardoor je de onderdelen en kabels ziet zitten. Kano levert de laptop met Windows 10 Home, een doe-het-zelfhandleiding en software over programmeren. Het apparaat heeft een 11,6inch-touchscreen, een Intel Celeron-processor en 4 GB / 64 GB werk- en opslaggeheugen. Samen met Microsoft wil Kano de Kano PC binnenkort ook in Europa uitbrengen voor 299 euro. Maar wat vinden onze redacteuren van dit initiatief?
|
O KTO B E R 2 0 2 0
|
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
|
met meer kleur gekund. Het hangt dus vooral van de bouwkwaliteit en Kano’s software af of dit kinderen echt helpt.
LORENZO JEPMA BOUWT LIEVER SAMEN EEN PC
Het idee lijkt me zeker niet verkeerd; programmeren en het bouwen van je eigen pc zijn leerzame en relevante dingen om te doen. Ik vraag me alleen af hoe je de aandacht van het kind blijft vasthouden. Na één of twee keer de accu of speaker vervangen, zal de focus van het gebruik toch op gamen of YouTube komen te liggen. Voor een paar honderd euro meer kun je een veel betere laptop kopen, of zelfs samen een pc gaan bouwen!
|
9 |
ENTER
MI CURVED GAMING MONITOR JORIS PETERSE, HOUDT VAN FRAAIE CURVEN
Het thuiswerken heeft me de afgelopen maanden één ding geleerd: ik heb een beter extra scherm nodig bij mijn laptop. Mijn
Techproblemen vragen een tech-oplossing! En in ons dagelijks techleven komen we vaak leuke nieuwe initiatieven tegen. En de prijs? Die maakt niet zo veel uit als het een geniaal idee is.
oog valt op de Mi Curved Gaming Monitor. Betaalbaar (399 euro), 1440p en een flinke schermdiagonaal (34 inch). Dat je er prettig op kunt gamen weegt heus niet mee. www.mi.com
BLIPBLOX AFTER DARK DAAN DOEDENS, GEEFT DE TOON AAN
Het origineel was bedoeld voor kinderen, maar veel volwassenen gingen er al mee aan de haal. Nu is er de Blipblox After Dark, een minisynthesizer met zowel een speelgoed- als een professionele kant. Dus kiezen maar: geef je ’m aan je kids of hang je zelf de producer uit? www.blipblox.com
VGATE ICAR PRO BLE4.0
XBOX ONE ELITE CONTROLLER 2
JEROEN DE JAGER, MEET NOOIT MET TWEE MATEN
LORENZO JEPMA, ZET GRAAG ALLES NAAR Z’N HAND
Hoe meer metertjes en informatie, hoe
Twee dingen in het gamelandschap storen
beter. Ook in de auto. Het dashboard van
me op dit moment mateloos. De standaard-
mijn nieuwe elektrische auto geeft best veel
controllers liggen niet lekker in de hand en
info, maar er is meer. Dus ik wíl meer. De
hebben bovendien ook nog eens een erg
Vgate iCar Pro BLE4.0 ODB2-dongle maakt
korte accuduur. Deze controller van Micro-
dat mogelijk via apps als EVNotify en Car
soft gaat daarentegen wel 40 uur mee en is
Scanner. Te koop bij diverse webshops. Let
tot in de kleinste details aan te passen: van
wel op dat je geen nepversie koopt!
de duimsticks tot de navigatiepads.
www.tiny.cc/dikkedongle
www.xbox.com
DATAHONGER JEROEN BOER, HOUDT OPEN OOG VOOR OPEN DATA
Er is allerlei open data beschikbaar zoals weerdata en reisinformatie die je bijvoorbeeld kunt gebruiken voor eigen knutselprojecten. Het Kadaster heeft nu een kaart met 3D-data van heel Nederland beschikbaar gemaakt, waar je mee kunt doen wat je wilt. Het 3D-basisbestand is gebaseerd op gegevens uit 2018 en wordt jaarlijks geactualiseerd. Leuk! www.pdok.nl/3d%20basisvoorziening
|
10 |