11
SPAM OPTIMAAL WEGGEFILTERD
Zo minimaliseer je die ongewenste berichten TEST
SMARTPHONES TOT 200 EN 300 EURO
HÉ T A N T WO O RD O P A L J E T E CH -V R AGEN
OPTIMAAL EN SUPERSNEL
Waarom zou je meer betalen?
THUIS NETWERK G N I G I L I E V E B + S RAADLOO TEST
MANAGED SWITCHES
Beheer je netwerk met een slimme switch
D
TEST: 21 MESHSYSTEMEN
WÉL WERKENDE WIFI
MASTERCLASS NETWERKBEHEER
R E E H E B + E L O R T + CON +
KEUZEHULP INTERNETVERBINDING
MET VLAN’S BEN JE PAS ECHT DE BAAS
SWITCHEN NAAR WIFI 6?
DIT BRENGT DE VOLGENDE WIFI-GENERATIE
15 TIPS OM JE SMARTPHONE-ACCU TE SPAREN
WORKSHOP
1PASSWORD
Nooit meer een wachtwoord kwijt BASISCURSUS
MAILSTORE HOME
Archiveer je e-mail flexibel én veilig MASTERCLASS
BITWARDEN
Wachtwoordkluis op je eigen server
27e JAARGANG | NOVEMBER 2019
€ 7,25
Ervaar perfecte beeldkwaliteit met de nieuwe EV2457 van EIZO. Meer informatie op eizo.nl
Working with the Best
VOORWOORD
Voorwoord
Thuisnetwerk Sinds ik thuis een goed werkend wifi-mesh-systeem heb geïnstalleerd, ben ik eigenlijk opvallend weinig met mijn thuisnetwerk bezig. Ik hoor thuis ook niemand klagen; alles werkt vlekkeloos. Dat gunnen we iedereen. Daarom hebben we in dit nummer 21 mesh-systemen voor je getest. Een zorgeloos wifinetwerk is natuurlijk super. Niets is immers irritanter dan in de configuratie van je router en accesspoints te duiken op momenten dat het je écht niet uitkomt. En toch mis ik iets … Want elke keer dat ik in de oldskool ‘oplosmodus’ zat, maakte ik kleine veranderingen of vond ik handiger instellingen die uiteindelijk tot een beter/fijner/sneller thuisnetwerk leidden. Die voldoening heb ik niet meer. Gelukkig geldt nog altijd onze stelregel (zeg maar onze eigen wet van Moore) dat je thuisnetwerk nóóit af is. Wifi 6 komt eraan (zie pagina 16), hoewel de echte voordelen ervan nog lang niet voor iedereen heel dichtbij zijn. Maar de eerste apparatuur is beschikbaar en ook veel nieuwe laptops en smartphones zijn voorzien van netwerkchips die wifi 6 ondersteunen. Een mooier voorbeeld zijn de managed switches die ook geschikt zijn voor consumentengebruik. Zulke switches kun je helemaal naar wens configureren, zodat je netwerkapparaten netjes kunt scheiden zonder dat ze elkaar kunnen zien. Daarmee kun je de rechten, voorrang, snelheid en beveiliging binnen je thuisnetwerk nog beter regelen. Op pagina 78 vind je een test van dit soort switches. Een stap verder zou zijn om op je wifi-netwerk ook met VLAN’s te werken, zodat je ook draadloze apparatuur moeiteloos kunt scheiden en de toegangs- en snelheidsrechten ervan kunt beheren. Dat kan al met zakelijke accesspoints, maar die hebben elk een eigen netwerkkabel nodig. Dat is voor veel consumenten helemaal niet handig, maar dat gaat natuurlijk wel een keer veranderen. Want je thuisnetwerk is nooit af. Gelukkig maar! Veel leesplezier!
Jeroen de Jager Hoofdredacteur jeroen@computertotaal.nl
|
NOVEMBER 2019
|
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
|
|
3 |
NUMMER 11 2019
Het thuisnetwerk wordt steeds drukker, waardoor je wellicht ook meer eisen stelt. Sneller, betrouwbaarder en veiliger, om maar eens wat te noemen. We laten je in dit nummer daarom zien hoe je je thuisnetwerk nog beter maakt.
Thuisnetwerk Optimaal en supersnel ENTER
TECH ACADEMY
WORKSHOP Afrekenen met spam
Nieuws, gadgets, gear, apps, geruchten, cij-
Je mailprovider heeft vrijwel altijd een
fers, uitspraken én meningen. Uit alles wat
spamfilter, maar dat werkt niet altijd
langs is gekomen, viel dit ons het meeste op.
optimaal. Lees hoe je spam kunt voorkomen
Is dát even lekker binnenkomen!
én genezen.
88
BASISCURSUS Mail: opgeruimd en veilig Al je e-mail in je Postvak IN laten staan is onhandig en onoverzichtelijk. Gelukkig zijn er oplossingen om je berichten te back-uppen of te archiveren.
92
74
Academy. Hier komen tekst, video’s, vragen
INFOGRAPHIC Illegaal downloaden
TIPS & TRUCS Doe langer met je smartphone-accu
en voorbeelden samen in een interactieve
Dankzij streamingdiensten is het illegaal
Hoe voorkom je dat de accu van je smart-
online cursus. Natuurlijk met een leuke
downloaden minder interessant, maar het
phone snel leeg gaat? We geven je de 15
start-aanbieding!
gebeurt nog steeds. We geven wat cijfers. 46
beste tips en trucs.
Computer!Totaal heeft iets nieuws: de Tech
|
6
4 |
96
INHOUD
18
TEST Smartphones tot 300 euro
WAT IS WIFI 6?
36
De nieuwste generatie wifi begint aan z’n brede uitrol: wifi 6. Wat heb jij hier in de
Een ‘gewoon goede’ smartphone hoeft gelukkig geen fortuin te kosten; degelijke
BASISCURSUS PORTFORWARDING
praktijk aan?
22
modellen zijn er ook in de prijsklasse tot 300 euro. Welke toestellen zijn sowieso
Wil je een apparaat uit je netwerk van
de moeite waard?
66
buitenaf benaderen, dan moet je aan de slag
TEST 21 WIFI-MESH-SYSTEMEN
met portforwarding. Zó werkt dat!
40
Inmiddels zijn er veel mesh-systemen op de markt om overal in huis goede wifi te
MASTERCLASS NETWERKBEHEER MET VLAN’S
hebben. Welke is het best voor jouw huis?
32
met de hulp van een virtueel netwerk, ook
TEST Managed switches voor thuis
wel een VLAN geheten.
Met een managed switch heb je meer
Zet je apparaten thuis op een apart netwerk
KEUZEHULP INTERNET VOOR THUIS
controle over je netwerk. Dan kun je
Welk type internet is geschikt en welke
bijvoorbeeld met VLAN’s werken en
snelheid heb je eigenlijk nodig?
prioriteiten voor verkeer instellen.
WORKSHOP Foto’s online bewerken
78
QUICK FIX BATTERIJ-ICOON VERDWENEN?
77
Je hebt in principe helemaal geen dure MEER PRIVACY OP LINKEDIN
of zware software nodig om je foto’s te
100
bewerken. Dat bewijst de gratis online fotobewerker Pixlr X wel.
102
VRAAG & ANTWOORD
126
SHORTLIST Opslagmedia Heb je een hoop bestanden op te slaan?
WORKSHOP Wachtwoordenkluis 1Password
KIJKEN, KIEZEN, KOPEN Draadloze hoofdtelefoons
We laten je de beste opslagmedia zien, van ssd’s en blu-rays tot externe behui-
130
zingen en usb-sticks.
106
We gaan aan de slag met de wachtwoordmanager 1Password, die ook handig is als je veel verschillende apparaten gebruikt.
114
REVIEWS
MASTERCLASS Wachtwoorden in eigen beheer Houd je je wachtwoorden liever in eigen beheer? Met Bitwarden zet je op een eigen server een wachtwoordmanager op.
|
NOVEMBER 2019
|
118
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
|
HARDWARE
52
SOFTWARE
57
GAMES
62
APPS
64
|
5 |
ENTER
Nieuws, gadgets, gear, apps, geruchten, cijfers, uitspraken én meningen. Uit alles wat langs is gekomen, viel ons dit het meest op. Is dát even lekker binnenkomen!
De beste nieuwe techproducten van het afgelopen jaar krijgen een Tech Award. Sinds 2017 geven de tech- en gamemerken van Reshift ook Tech Awards Hotlists aan een select aantal veelbelovende producten. Een product hoeft voor een Hotlist nog niet getest te zijn door de redactie, wat
AUDIO
TECH AWARDS HOTLIST
Sonos Move Sonos heeft met de Sonos Move officieel zijn eerste écht draadloze speaker onthuld. Hij is nu te koop voor een adviesprijs van 399 euro. Daarmee is hij duurder dan de Sonos One (209 euro). Het prijsverschil uit zich op meerdere vlakken. Zo heeft de Move een grotere behuizing en beter (en luider) geluid, is hij water- en stofbestendig (IP56) en werkt hij ook zonder kabel in het stopcontact. Een primeur voor Sonos, net als de aanwezigheid van bluetooth, zodat je niet langer gebonden bent aan een wifinetwerk. De Move is standaard aangesloten op het meegeleverde docking station, dat de batterij van de speaker op 100 procent houdt. Met één beweging haal je de speaker uit het dock en zet je hem ergens anders binnen of buiten neer. De ingebouwde (verwijderbare) accu houdt het tot 10 uur vol, aldus Sonos. Daarna zet je de speaker terug in het docking station en laadt de accu binnen 2 uur weer volledig op. Als je het docking station niet bij de hand hebt, kun je de accu ook opladen met een usb-c-oplader. Achterop vind je ook knoppen om de speaker aan- en uit te zetten, te wisselen tussen wifi en bluetooth en de microfoon in- en uit te schakelen. De bovenkant van de Sonos Move is aanraakgevoelig en heeft meerdere knoppen voor afspelen/ pauzeren en volumebediening. De speaker ondersteunt AirPlay 2 en de stemassistenten Google Assistent en Amazon Alexa (niet in Nederland), weegt 3 kilo en meet 24 × 16 × 12,6 centimeter.
|
6 |
bij een Tech Award wel het geval is.
ENTER
LAPTOP
COMPACTE KRACHTPATSERS
LICHTGEWICHT ACER SWIFTLAPTOPS GEÜPDATET
SMARTPHONE
VOLGEND JAAR MEER (BETAALBARE) 5G-SMARTPHONES
De Acer Swift-laptops onderscheiden zich al jaren door hun lage gewicht van
5Goedkoper
minder dan een kilogram en heel behoorlijke hardware. Een serie updates maakt de nieuwste Swift 3 en Swift 5 meer toekomstbestendig, zonder in te boeten op het uiterlijk. De laptops hebben nog steeds een behuizing van
Eerder dit jaar zijn de eerste 5G-
minimaal twaalf fabrikanten, aldus
magnesiumlegering, waardoor de Swift 5 (14
smartphones verschenen, maar
Qualcomm.
inch) met Nvidia MX250-grafische kaart 990
die maken vooralsnog weinig indruk.
Het gaat onder meer om Motorola,
gram weegt en 1,5 centimeter dik is.
De techniek verbruikt relatief veel
HMD Global (Nokia), Oppo en OnePlus.
Hij is uit te rusten met Intels nieuwste Core
stroom, de toestellen zijn duur en er zijn
Een aantal van deze merken verkoopt
i7-processor, een mat full-hd-scherm, een vin-
wereldwijd nog maar weinig plekken
nu al 5G-toestellen, maar niet in Ne-
gerafdrukscanner en usb-c met Thunderbolt
waar je profiteert van de hoge up- en
derland. Ons land krijgt namelijk vol-
3. Het werkgeheugen meet maximaal 16 GB,
downloadsnelheden.
jaar
gend jaar pas 5G-netwerken. Als er dan
de ssd is op z’n grootst 512 GB. De goedkopere
wordt alles beter, belooft Qualcomm.
nieuwe, goedkopere 5G-smartphones
Swift 3 (eveneens 14 inch) kun je met praktisch
Dit bedrijf maakt processors voor bijna
verschijnen, komen die mogelijk ook
dezelfde specificaties aanschaffen, al is hij iets
alle populaire smartphones en kan vol-
hier uit. Wat Qualcomm en fabrikanten
dikker (1,6 centimeter) en zwaarder (1,2 kilo).
gend jaar een 5G-chip in zo’n processor
bedoelen met betaalbare 5G-toestellen,
De laptops zijn vanaf deze maand verkrijgbaar
bouwen. Hierdoor wordt de techniek
is niet duidelijk. De goedkoopste 5G-
in diverse uitvoeringen en starten bij 599 euro
energiezuiniger en goedkoper én komen
smartphone van dit moment is de
voor de Swift 3 en 899 euro voor de Swift 5.
er volgend jaar 5G-smartphones van
Xiaomi Mi Mix 3 5G (599 euro).
Helaas hebben we vanwege de beperkte beschikbaarheid van de Galaxy Fold ons wereldwijde lanceringsplan moeten herzien.
|
NOVEMBER 2019
|
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
|
Volgend
ECHT GEZEGD Cella Cin legt uit waarom Samsung zijn vouwbare smartphone toch niet in Nederland uitbrengt. De oorspronkelijke introductie in mei werd door kwaliteitsproblemen uitgesteld. Het verbeterde model is nog niet voldoende beschikbaar.
|
7 |
ENTER
TIJDLIJN
APPLE PAY IN NEDERLAND
9 SEPTEMBER 2014: APPLE PRESENTEERT APPLE PAY VOOR DE VERENIGDE STATEN
2016: APPLE PAY WERKT NU OOK VOOR ONLINEBETALINGEN
21 MAART 2019: BUNQ BIEDT EEN HALVE DAG EEN OMWEG AAN VOOR APPLE PAY IN NEDERLAND
25 MAART 2019: APPLE PRESENTEERT DE APPLE CARD, ZIJN EIGEN CREDITCARD VOOR DE VS
1 MEI 2019: APPLE PAY DEBUTEERT BINNENKORT IN NEDERLAND BIJ ING, ALDUS DE BANK
11 JUNI 2019: ING LANCEERT APPLE PAY OFFICIEEL IN ONS LAND
3 SEPTEMBER 2019: RABOBANK, ABN AMRO EN BUNQ MAKEN BEKEND DAT ZE SPOEDIG APPLE PAY ONDERSTEUNEN IN NEDERLAND
Met Apple Pay kunnen gebruikers van een
Het is ook mogelijk om ermee te betalen bij web-
vijf jaar oud, maar breekt nu pas door in Neder-
iPhone (6 en nieuwer) en een Apple Watch
winkels. Authenticatie verloopt via de vingeraf-
land. De volgende vraag is: wanneer gaan we
contactloos betalen door hun apparaat in de
drukscanner (oudere iPhones) of gezichtsher-
Apples eigen creditcard hier zien?
buurt van een geschikt pinapparaat te houden.
kenning (vanaf iPhone X). Apple Pay is alweer
SMARTPHONE
REÏNCARNATIE VAN DE NOKIA 2720
Wat een klapper! Tien jaar geleden lanceerde Nokia de 2720, een telefoon die je zo fijn kon dichtklappen en handzaam in je zak kon bewaren. Tegenwoordig zien alle smartphones er hetzelfde uit en beëindig je een gesprek met een tik op het scherm. Wie heimwee heeft naar het klaptoestel kan naar de (web)winkel voor de nieuwe Nokia 2720 Flip. De telefoon ziet er herkenbaar uit en klapt nog steeds zo lekker, en ook het T9-toetsenbord is behouden. C I J F E R TJ E
51 PROCENT
Van alle Windows-laptops en -desktops draait inmiddels ruim de helft op Windows 10, liet marktonderzoeker Net Applications onlangs weten. De software kwam vier jaar geleden op de markt. 30 procent van de pc’s gebruikt nog altijd Windows 7.
|
8 |
De Flip is wel een stuk slimmer dan zijn voorganger en ondersteunt bijvoorbeeld 4G. Je kunt hem ook zonder handen bedienen via de Google Assistent-spraakassistent en er zijn apps als WhatsApp, YouTube en Google Maps geinstalleerd. Verwacht daar geen wonderen van, want de telefoon heeft een klein 2,8inch-schermpje. Interessant is de SOS-knop, waarmee je direct een contact alarmeert. De accu gaat volgens Nokia tot 28 dagen mee. Het toestel kost 89 euro.
ENTER
JEROEN BOER KOOPT HET SNELSTE DAT HIJ KAN BETALEN
Hoe langer je telefoon meegaat, hoe beter het is voor het milieu. Dat is het uitgangspunt van Fairphone, dat spreekt over vijf jaar levensduur. Wat dat betreft is het vreemd dat het apparaat draait op de lower-midrange Snapdragon 632. Dat is nu misschien nog snel genoeg, maar aan het eind van de levensduur heb je elke druppel snelheid echt nodig. Een snellere chip zou zomaar een jaar comfortabel gebruik kunnen schelen. Die paar tientjes meer nu zou me dat wel waard zijn.
JORIS PETERSE VINDT GOEDKOOP BIJ SMARTPHONES GEEN DUURKOOP
Al jaren erger ik me aan de ongehoorde prijzen, breekbare glazen behuizingen, ontbrekende poorten, onvervangbare accu’s en een niet-te-repareren ontwerp. Fairphone voelt als een welkome frisse wind. Een nobel initiatief, wat helaas ontzettend naïef lijkt. De Fairphone 2 kon al geen degelijke update-ondersteuning krijgen, omdat Qualcomm de processor maar tijdelijk ondersteunt. De prijs, daar kan ik echter goed mee leven. Als Apple meer dan 1000 euro vraagt voor een iPhone, klinkt 450 euro voor een eerlijke smartphone best schappelijk.
DAAN DOEDENS VOELT ZICH IETS TE OUD VOOR LEGO
De Fairphone schurkt een beetje tegen het concept van mo-
GEEN DERTIEN-IN-EEN-DOZIJN
Fairphone 3 De Fairphone 3 is een bijzondere smartphone. Het Amsterdamse bedrijf wil namelijk (voor de derde keer) een zo eerlijk mogelijk toestel afleveren waarmee je vijf jaar mee vooruit kunt. Daarom is de Fairphone 3 geproduceerd uit zo veel mogelijk duurzaam gewonnen grondstoffen, krijgen de Chinese fabrieksarbeiders een normaal salaris en kun je de smartphone zelf helemaal uit elkaar halen. De batterij verwissel je bijvoorbeeld binnen een minuut. Fairphone belooft minimaal vijf jaar vervangende onderdelen te verkopen en wil even lang software-updates uitbrengen. De specificaties van het toestel zijn prima, maar wel vergelijkbaar met een model dat normaliter 200 euro minder kost. Wat vinden we van de eerlijke, modulaire Fairphone 3?
|
NOVEMBER 2019
|
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
|
dulaire smartphones aan, en hoe mooi de gedachte erachter ook is, ben ik nooit fan geweest van het idee. In theorie heb je altijd de nieuwste onderdelen, in de praktijk blijf je achter met onvervangbare processors, geheugenmodules en camera’s. 450 euro is geen geld voor vijf jaar, maar ik heb toch liever de échte Tony Chocolonely-manier: ietsjes meer betalen, zeker weten dat je krijgt wat je ervan verwacht, en ook nog eens lekker.
JEROEN DE JAGER WIL NIET ANDERS DAN TE DURE SMARTPHONES
De gedachte achter de Fairphone is sympathiek en deze versie is weer beter geworden. Ik draag het milieu een warm hart toe en probeer ook zo bewust mogelijk te leven, maar er zijn grenzen. Meer betalen voor lokaal/biologisch verbouwd eten vind ik prima, want dat vlees en die groenten en fruit smaken ook beter. De Fairphone is op zich een prima telefoon, maar te duur en het scherm is niet top. Dat zou niet heel erg zijn als je er langer mee zou kunnen doen. Maar met een (onder)gemiddelde processor is dát maar de vraag. Ik kijk uit naar versie 4.
|
9 |
ENTER
VEILIG JE BESTANDEN OPSLAAN LORENZO JEPMA, VERTROUWT ALLEEN ZICHZELF
Op zoek naar een betrouwbare manier om je cryptovaluta of bedrijfsgeheimen te bewaren? Deze usb-stick met 64 GB opslag-
Techproblemen vragen een techoplossing! En in ons dagelijks techleven komen we vaak leuke nieuwe initiatieven tegen. En de prijs? Die maakt niet zo veel uit als het een geniaal idee is.
ruimte en vingerafdrukbescherming biedt de mogelijkheid om al je bestanden in alle veiligheid op te slaan. Ook handig voor dat ene Céline Dion-album! www.tiny.cc/luxwal
LADEN EN DOORRRR! JEROEN DE JAGER, WIL ALLES VIA USB-C KUNNEN LADEN
De Zendure SuperTank is een draagbare accu die twee laptops tegelijkertijd kan opladen. Er zitten twee usb-c-poorten (100W en 60W) en twee usb-a-poorten (15W en 18W) op én hij kan worden geladen terwijl de aangesloten apparatuur wordt geladen (pass-through charging). Hij is niet waterdicht, maar verder zitten alle beveiligingen erop. http://nl.zendure.com
SMARTWATCH, MAAR DAN MOOI
APP, SCAN, VERSTUUR
JORIS PETERSE, ACTIEF MET EEN LEGE POLS
HANS KLUPPEL, WAAROM MOEILIJK DOEN?
Ik review veel smartwatches, maar draag Vaak print ik een document, zet mijn hand-
ze buiten het testen om eigenlijk nooit.
tekening eronder, maak er een foto van en
Mijn grote bezwaar? Ik vind ze spuuglelijk.
stuur deze weer terug naar de afzender. En
Te groot, met lichtgevende schermen en in
meestal trek ik ze nog even recht in Photo-
sommige gevallen nog met een vierkant
shop. Nooit meer! De app Tiny Scanner Pro
schermplaatje ook. Brrrr. Daarom spreekt de
doet dat allemaal zelf en maakt bovendien
nieuwe Garmin vívomove 3 me aan. Een hy-
ook nog één pdf van meerdere pagina’s.
bride smartwatch: het uiterlijk van een echt horloge met functies van een smartwatch.
DE PERFECTE MUIS JEROEN BOER, EEN MUIS HEEFT GEEN STAARTJE
Ik gebruik al jaren Logitechs MX-muizen. Prijzig, maar ze liggen zo ontzettend lekker in de hand. En met de MX Master 3 zijn de laatste kritiekpuntjes ook opgelost. Zo zijn de bladerknoppen eindelijk goed bereikbaar en is het scrolwieltje weer een stuk stiller geworden. Perfectie bestaat! www.logitech.com
|
10 |